36 Eén-Eén-Twee

De geschiedenis van MotorkrachtHet was eind juni 1945 dat de carrosseriefabriek

Hoogeveen werd geopend in de vroegere vezelfabriek

aan het Griendtsveenkanaal in de gelijknamige plaats. In

de oorlog was het complex gebruikt door de Duitsers als

opslag van in beslag genomen spullen. Na de oorlog was

er een groot gebrek aan rijdend materieel voor de opbouw

van ons land. Eigenaren van de carrosseriefabriek

Hoogeveen waren de heren Henri Boon, Domburg en

Gerrit G.J. Overveem.

Boven: DAF tankautospuiten voor de Landmacht. Midden: Magirus brandweer Eelde.Onder: Motorkracht leverde jarenlang vele Magirus autoladders.

Domburg had al samen met Marinus den Oudsten een carrosseriebedrijf in Woerden, waar hij echter in 1956 uitstapte. Den Oudsten bleef tot het faillissement in 2001 een van de grootste bussenbouwers van ons land. In 1949 werd Gerrit Bakkenes directeur van de Drentse fabriek. Bakkenes had veel relaties en wist

zodoende veel klanten over te halen om bussen en vrachtauto’s in Hoo-geveen te laten bouwen. In die jaren lag de productie op drie autobussen in de veertien dagen en ongeveer 75 stuks per jaar. In 1951 werd car-rosseriefabriek Hoogeveen overge-

nomen door Motorkracht en kreeg ook die naam. Motorkracht was de verkoop- en importorganisatie van Magirus Deutz voertuigen in Wasse-naar, waarvan Boon mede-eigenaar was.

Grote orderDe eerste grote order van Magirus Deutz vrachtwagens kwam in de periode 1951-1953 van de Neder-landse regering. Er moesten in totaal 440 auto’s gebouwd worden voor de

Eén-Eén-Twee 37

De Werkgroep Brandweer Historie (WBH) is onderdeel van de stichting NBDC (Nationaal Brandweer Documentatie-centrum). De werkgroep heeft tot doel het verzamelen en ordenen van gegevens en het doen van onderzoek naar onderdelen van de geschiedenis van de brand- en rampen-bestrijding in Nederland.De WBH bestaat uit enthousiaste vrijwilligers. Zij worden bijgestaan door een netwerk van brandweerkenners, die hun kennis en contacten desgevraagd beschikbaar stellen en die regelmatig meewerken aan publicaties.Sedert de oprichting in 2004 heeft de WBH een groot aantal artikelen gepubliceerd en zijn er brochures gemaakt over:

• Nederlandsebrandspuitfabrikanten• Brandweerhelmenenanderehoofddeksels• Beschermheiligenvandebrandweer• Nederlandsebrandweerauto's

De WBH heeft graag contact met mensen die deel willen uitmaken van het netwerk brandweer historie. U kunt daarover de secretaris benaderen:werkgroepbrandweerhistorie@hotmail.comMeer informatie op: www.nbdc.nl

Boven: De fabriek in de jaren vijftig met links een aantal BB-voertuigen. De inzet geeft een blik in de fabriek. Links: Aangeleverde Magirus chassis

Boven-links: Eén van de twee voertuigen voor papierfa-briek Crown Van Gelder. Daaronder één van de honder-den BB-voertuigen.Boven: De bekende BB-motorspuitaanhanger.

Bescherming Bevolking (BB). Een aantal hiervan waren van het type S3500 en A3000. Ze waren vierwiel aangedreven en te herkennen aan de lier voorop. De gereedschapwagens hadden een verhoogd middenstuk met raampjes waardoor je er goed in kon staan. Tevens werden er aanhan-gers gebouwd met een motorspuit erop. Vanuit de Magirusfabriek te Ulm werden per trein de onderdelen zoals chassis, spatboden,motoren en assen aangeleverd. Waarna ze aan

de lopende band in elkaar werden gezet, en voorzien werden van een Motorkracht carrosserie. Ook in andere carrosseriebedrijven (Roset, Den Oudsten, Medema) in Neder-land werden de wagens afgebouwd.

38 Eén-Eén-Twee

Daarna kwamen ze weer naar Hoo-geveen terug om te worden afgele-verd aan de BB. In 1955 werden de eerste brandweerwagens met een pure Motorkracht opbouw afgele-verd. Enkele bijzondere opdrachten waren de twee voertuigen voor papierfabriek Crown Van Gelder in Velsen. Dit waren twee open ge-combineerde tankautospuiten. Ook voor defensie bouwde men diverse voertuigen zoals 5 stuks Internatio-

nals voor de Marinebrandweer en een zestal DAF V1600 brandweer-voertuigen voor de Landmacht. Een echte einzelgänger was de Magirus Deutz van de brandweer Eelde, een Magirus chassis met een Van Bergen opbouw. Niet alleen op een Magirus chassis werden brandweervoertuigen gebouwd, zo werd twee keer een Opel met open cabine gebouwd, één voor de Shell in Rijswijk, en één voor Scholten Foxhol. Ook zijn er diverse brandweervoertuigen van het merk Commer KAL4023 type WalkThru voorzien van een Motorkracht hoge/lagedrukpomp. De brandweer Den Haag bestelde in 1961 twee stuks tankautospui-ten met klein vermogen; het betrof twee Mercedes-Benz type L319D28 bestelwagens met dubbele cabine. In 1965 volgde nog een derde Mercedes-Benz tankautospuit alleen nu van het type L405. Ook de brand-weer Hilversum bestelde in die peri-ode een zelfde Mercedes-Benz L405 tankautospuit. De korpsen in Gouda, Leiderdorp en Hoogeveen kozen voor een frontstuurcabine autospuit type Magirus Deutz Mercur 120F. De bedrijfsbrandweer van DSM te Geleen – tegenwoordig Chemelot – heeft ook diverse voertuigen bij Motorkracht besteld, onder andere enkele Rundhaubers en Eckhaubers, zowel hulpverlenings- als schuim/poeder blusvoertuigen.

Geliefde combinatieDe polyester industrie was in op-komst en daarvan werd ook voor vrachtwagens gebruik van gemaakt. Onder leiding van de heer Nipius werd begonnen aan de productie van melktanks. Er werden tevens polyester tanks gebouwd voor een aantal Motorkracht klanten, evenals water- en schuimtanks voor brand-weerwagens. Begin jaren zeventig is men met de productie van polyester

Het populaire Magirus 170D frontstuurmodel.

Commer WalkThru.

MB tankautospuit Den Haag.

Het eerste front-stuurmodel van Magirus: de Mercur.Opel van Schol-ten. (Foto Kees Verhoef)

In 2012 verschijnt van de hand

van Alex Tukker een boek over

de geschiedenis van Magirus

brandweervoertuigen in de Benelux.

Het boek bevat honderden foto’s,

een voertuiglijst en per land een

beschrijving van het gebruik van

Magirus bij de brandweer en de

daarbij betrokken fabrikanten en

leveranciers.

producten gestopt. In 1957 werd een nieuwe fabriek gebouwd. In het voorste gedeelte kwam de afde-ling reparatie, en in het achterste gedeelte kwam de afdeling nieuw-bouw, waar de wagens technisch verkoopklaar gemaakt werden. In de oude carrosseriefabriek werden alleen nog brandweerwagens ge-bouwd. In de periode 1968 tot 1975 was de combinatie Magirus-Deutz en Motorkracht zeer geliefd bij de brandweer. Dit gold toen het type 13D12F/170D11F, die als tank-autospuit, hulpverleningsvoertuig en autoladder gebouwd werd. Dat liep uitstekend totdat de gemeenten moesten bezuinigen en brandweer-wagens langer mee moesten. Dus werd er minder verkocht. Het gevolg hiervan was inkrimping van de pro-ductie. Dit leidde er uiteindelijk toe dat de afdeling brandweer over ging naar Spijkstaal, samen met een deel van het personeel. In 1975 is Magi-rus Deutz, dat al eigendom was van KHD (Klöckner Humbold-Deutz) gefuseerd met de vrachtwagendivi-sie van Fiat in Italië en werd voort-gezet onder de naam Iveco. De naam Motorkracht veranderde daarbij in Iveco Hoogeveen.

Met dank aan Joop Timmerman.Foto’s uit de collecties van H. Brink, W. den Dunnen, J. Hoff-man, A. Kriek en W. van Zelm.