de cho tuong lai con co mat - chu giai ve nam gioi - ht nhat hanh

8/3/2019 De Cho Tuong Lai Con Co Mat - Chu Giai Ve Nam Gioi - HT Nhat Hanh

1/189

CHO TNG LAI CN C MTCH GII V NM GII

HT .Nht HnhCng vi: Robert Aiken, Stephen Batchelor, Patricia Marx Ellsberg, Chn

Khng, Maxine Hong Kingston, Jack Kornfield, Annabel Laity, SulakSivaraksa, Gary Snyder & David Steindl-Rast.

Dch t nguyn tc ForA Future To Be Possible, Paralax Press, (bnquyn 1993 ca Thch Nht Hnh), vi s ng ca tc gi.

Vit Dch: TN Chn Gii Nghim, TN Hu Thin, Tu Bo, Chn Ng,

Chn Tnh Khng, Diu Tuyt.Nhun bn dch: TN Chn Gii Nghim - Nh Xut Bn L Bi

---o0o---Ngun

http://thuvienhoasen.orgChuyn sang ebook 7-7-2009

Ngi thc hin : Nam Thin [email protected] Audio Ti Website http://www.p hatphaponline.org

Mc LcGhi ch ca tc gi & nh xut bn Paralax Press:

Xin tri n cc tc gi ng cho s dng cc bi v trong tp ny: Bitiu lun ca Jack Kornfield c trch t quyn Seeking the Heart ofWisdom (Tm Tm Bt Nh), ca Joseph Goldstein va Jack Kornfield; bn
http://phatphaponline.org/kinh/Audio/Thuyet%20Phap/Gioi%20Luat/http://phatphaponline.org/kinh/Audio/Thuyet%20Phap/Gioi%20Luat/


2/189

quyn 1987 ca Joseph v Jack Kornfield; in li vi s ng ca nh xutbn Shambhala Publications. Bi tiu lun ca Gary Snyder c in trongtp san The Ten Directions (Thp Phng) ca Zen Center of Los Angeles,

s Spring/Summer 1991, v c in li vi s ng ca tc gi. Bi tiulun ca Sulak Sivarksa trch t tp Seeds of Peace: A Buddhist Vision for

Renewing Society (Nhng ht ging ho bnh: Vin cnh Pht gio v viclm mi x hi), (xut bn Berkeley: Parallax Press, 1991), v c in livi s ng ca nh xut bn.

Nh Xut Bn L Bi1037 E Taylor Street

San Jose, CA 95112 USA Tel: (408) 288-8873 Fax: (408) 288-8853http://www.laboi.com email: [email protected]

PHN MT : NM GII MU NHIMLI BTGII TH NHT - Tn Trng S SngGII TH HAI - M Rng LngGII TH BA - Bo V Tit HnhGII TH T - i Ng v Lng NgheGII TH NM - Gn Gi Thn Tm, Lnh Mnh X HiGII TH NM - Gn Gi Thn Tm, Lnh Mnh X Hi

PHN HAI: TAM BOPHN BA - NG GP THM

GII V S TU TP NGHIM TC

HNH PHC N T TMDNG LI CN NHDNG LI CN NHNM GII V S THAY I X HINHNG CU HI THNG GP V NM GII

X HI C TH TR GII CCH NOGIILI CHU CA CHNG TATNG LAI TRONG BN TAYPHN BN - KINH NGI O TRNG

KINH NGI O TRNGTN KINH V NGUN GC CA KINHTRNG HP KINH C NICH CH V I NI DUNGNM GII PHPBN TM CAO PHNH PHC TRONG HIN TI
http://www.laboi.com/mailto:[email protected]://www.laboi.com/mailto:[email protected]


3/189

VUN TRNG PHC CTNH CCH TNG DUNG CA NM GII PHPV BN TM CAO PI TNG CA NIM TIN

PHN NM - NGHI THC NGHI THC TRUYN TH BA QUY v NM GII

NGHI THC TNG GII THIU NHI V NM GII

---o0o---

PHN MT : NM GII MU NHIM

Gii th nht:

thc c nhng kh au do s st hi gy ra, con xin hc theo hnh ibi bo v s sng ca mi ngi v mi loi. Con nguyn khng git hi

sinh mng, khng tn thnh s git chc v khng k khc git hi, d ltrong tm tng hay trong cch sng hng ngy ca con.

Gii th hai:

thc c nhng kh au do lng gt, trm cp v bt cng x hi gyra, con xin hc theo hnh i t em li nim vui sng v an lc cho mingi v mi loi, chia x th gi, nng lc v ti vt ca con vi nhngk ang tht s thiu thn. Con nguyn khng ly lm t hu bt c mt caci no khng phi do mnh to ra. Con nguyn tn trng quyn t hu ca

k khc, nhng cng nguyn ngn nga k khc khng cho h tch tr vlm giu mt cch bt lng tn s au kh ca con ngi v ca mun loi.

Gii th ba:

thc c nhng kh au do thi t dm gy ra, con xin hc theo tinhthn trch nhim gip bo v tit hnh v s an ton ca mi ngi vmi gia nh trong x hi. Con nguyn khng n nm vi nhng ngikhng phi l v hay chng ca con. Con thc c rng nhng hnhng bt chnh s gy ra nhng au kh cho k khc v cho chnh con. Con

bit mun bo v hnh phc ca mnh v ca k khc th phi bit tn trngnhng cam kt ca mnh v ca k khc. Con s lm mi cch c th bov tr em, khng cho nn t dm tip tc gy nn s v ca cc gia nhv ca i sng i la.

Gii th t:


4/189

thc c nhng kh au o li ni thiu chnh nim gy ra, con xin hctheo hnh i ng v lng nghe dng tng nim vui cho ngi v lm vi

bt kh au ca ngi. Bit rng li ni c th em li hnh phc hoc khau cho ngi, con nguyn ch ni nhng li c th gy thm nim t tin, anvui v hy vng, nhng li chn tht c gi tr xy dng s hiu bit v hagii. Con nguyn khng ni nhng iu sai vi s tht, khng ni nhng ligy chia r v cm th. Con nguyn khng loan truyn nhng tin m conkhng bit chc l c tht, khng ph bnh v ln n nhng iu con khng

bit chc. Con nguyn khng ni nhng iu c th to nn s bt ha tronggia nh v on th, nhng iu c th lm tan v gia nh v on th.

Gii th nm:

thc c nhng kh au do s s dng ma ty v c t gy ra, con xin

hc cch chuyn ha thn tm, xy dng sc khe thn th v tm hn bngcch thc tp chnh nim trong vic n ung v tiu th. Con nguyn chtiu th nhng g c th em li an lc cho thn tm con, v cho thn tm gianh v x hi con. Con nguyn khng ung ru, khng s dng cc chtma ty, khng n ung hoc tiu th nhng sn phm c c t trong cmt s sn phm truyn thanh, truyn hnh, sch bo, phim nh v chuyntr. Con bit rng tn hoi thn tm bng ru v cc c t y l phn bit tin, cha m v cng l phn bi cc th h tng lai. Con nguyn chuynha bo ng, cm th, s hi v bun gin bng cch thc tp php kingc cho con, cho gia nh con v cho x hi. Con bit php king khem ny

rt thit yu chuyn ha t thn, tm thc cng ng v x hi.

---o0o---

LI BT

Ti sng phng Ty gn ba mi nm, mi nm gn y ti thnghay hng dn cc kho tu chnh nim chu u, chu c, v Bc M.Trong nhng kho tu ny, chng ti c nghe nhiu cu chuyn thngtm, v chn ngn hay rng bao nhiu au kh y u l kt qu ca s

nghin ru, lm dng ma ty, lm dng tnh dc, v cc l thi tng t,truyn t th h ny sang th h khc.

Trong x hi c mt s bng hoi ln. Nu chng ta t mt ngi tr vox hi m khng tm cch bo v h, h s tip nhn nhng bo ng, cmth, s hi, v bt an mi ngy, v rt cuc s b bnh. Nhng cu chuynca chng ta, nhng chng trnh tivi, qung co, sch bo u ti tm cc


5/189

ht ging kh au ni nhng ngi tr, v ni c nhng ngi ln. Chng tathy c mt s trng vng trong lng, v chng ta tm cch kho lp bngcch n ung, c, ni, ht thuc, ung ru, xem tivi, i coi phim, haythm ch lm vic qu . Nng ta vo nhng th ny ch lm chng tacng cm thy i kht, khng tho mn hn, v chng ta mun hp thnhiu hn na. Chng ta cn mt vi nguyn tc ch o, mt vi phngthuc ngn nga phng h cho mnh, ri chng ta c th lnh mnh trli. Chng ta cn tm cho ra phng thuc cho cn bnh ca mnh. Chng tacn tm cho ra nhng g lnh, p v tht c th nng ta vo.

Khi li xe, chng ta buc phi tun theo mt s quy lut nht nh khnggy tai nn. Hai ngn nm trm nm trc, Bt a ra cc nguyn tc cho nht nh cho nhng ngi t ti gia ca Ngi gip h sng mti sng bnh an, lnh mnh v hnh phc. l Nm Gii, v nn tng ca

mi Gii ny l chnh nim. Vi chnh nim, chng ta thc c nhng gang xy ra ni thn th, cm th, tm hn v th gii quanh ta, v ta trnhkhng gy tn hi cho mnh v cho ngi. Chnh nim bo h cho ta, chogia nh v x hi ta, chc chn s mang li an lc, hnh phc trong hin tiv tng lai.

Trong o Bt, Gii, nh, v Tu lun i chung vi nhau. Ta khng th chni n mt yu t m khng ni n hai yu t kia. Ba php ny c gil Tam Hc sila, tu Gii; samadhi, tu nh; v prajna, tu Tu. Gii, nh,Tu tng tc vi nhau. Thc tp Gii mang n nh, nh th cn thit

cho Tu. Chnh Nim l nn tng ca nh, nh cho php ta nhn su, vTu chnh l hoa tri ca s nhn su. Khi c chnh nim, ta c th thy rngnu trnh khng lm iu ny, ta c th ngn nga c iu kia. Tugic ny khng n t s p t ca quyn lc bn ngoi. N l hoa tri cas qun st ca chnh chng ta. Hnh tr Gii, v vy, gip ta tr nn imtnh hn, tp trung hn, mang li nhiu tu gic v s sng sut hn, v do vic hnh tr Gii ca chng ta li cng thm vng chi. Ba yu t nyan quyn vi nhau; yu t ny h tr cho hai yu t kia, v c ba mangchng ta n gn hn vi s gii thot -- chm dt s r r. Chng ngn

khng ta ri tr li vo v minh, phin no. Khi bc c ra ngoidng kh au h ly, ta gi l anasvara, v lu. Chng no cn tip tcr r th chng y chng ta cng ging nh mt chic bnh rn nt, v khngsao trnh khi sa vo au bun, kh no v v minh.


6/189

Nm Gii chnh l tnh thng. Thng c ngha l hiu, bo v, v mangli an vui cho i tng thng yu ca chng ta. Hnh tr Gii l thc hiniu ny. Chng ta bo v cho mnh v bo v cho nhau.

Nm Gii trong sch ny c din dch theo hnh thc mi. y l kt quca nhng tu gic gt hi c t vic thc tp chung nh mt tng thn.Mt truyn thng tm linh cng ging nh mt ci cy, cn c chm ti cho ra nhng cnh, l mi c th tip tc l mt thc th sinh ng.Chng ta gip ci cy Pht gio pht trin bng cch sng su sc chn tinhthn ca n, s hnh tr Gii, nh, Tu. Nu chng ta tip tc thc tp Giimt cch su sc, trong tng quan vi x hi v vn ho chng ta, ti tinrng con chu chng ta s c mt s hiu bit v Nm Gii cn su hnchng ta by gi v s c nhiu an lc hn.

Cho n gn y, ti vn hay dng ch cm gii thay v phng php rnluyn chnh nim. Nhng nhiu ngi bn Ty phng ni vi ti rng chcm gii gi cho h cm gic tt xu, ngha l nu h phm gii th hthy mnh hon ton tht bi. Gii khc vi nhng iu rn (trong oCha) hay lut l. Gii l nhng tu gic pht sinh t s qun st chnhnim v t kinh nghim trc tip v kh au. Gii l nhng nguyn tchng dn gip ta tp sng nh th no c th bo h cho mnh v chonhng ngi xung quanh. Trong khi thc tp Gii, ch hiu bit v hnh trca ta s cng thm su sc. Khi mi bt u, v c trong thi gian luyntp, khng ai c th hon ton c. Gii l biu hin c th nht ca s tu tp

chnh nim. l l do ti sao trnh by Gii nh nhng phng php rnluyn chnh nim trong ting Anh l kh c, kh l.

Trong o Pht, mt trong nhng cch biu l c mun tu tp theo conng Hiu v Thng lc ban u l quy y v tip nhn Nm Gii t mtv thy. Trong bui l truyn gii, v thy c tng gii mt, ngi hc trlp li v pht nguyn hc hi, hnh tr theo gii c tuyn c. Trc khiquyt nh th Gii, hnh gi c th cn cm thy hoang mang, nhng viquyt nh hnh tr Gii, nhiu si giy hoang mang, rng buc c ct

t. Khi bui l hon tt, ta c th thy ngay trn gng mt ngi y mts gii phng ln.

Khi pht nguyn th tr d ch mt gii, quyt nh mnh m ny sinh t tugic y s a ta n t do v hnh phc ch thc. Tng thn c mt ym tr v chng minh cho s ra i ca tu gic v quyt tm ca mnh.Bui l th gii c sc mnh xuyn thng, gii phng v xy dng. Sau bui


7/189

l, nu chng ta tip tc thc tp Gii, nhn su c tu gic su hn vthc ti, s bnh an v gii thot ca chng ta s tng trng. Cch ta hnhtr Gii biu l mc bnh an v chiu su ca tu gic chng ta.

Khi mt ngi chnh thc pht nguyn hc hi v hnh tr Nm Gii, ngiy cng quy y ni Tam Bo Bt, Php, v Tng. Hnh tr Nm Gii l mt

biu hin c th ca lng bit n v tin tng ni Ba Vin Ngc Qu ny.Bt chnh l chnh nim; Php l con ng ca tnh thng v s hiu bit;Tng l on th nng cho s tu hc ca chng ta.

Nm Gii v Tam Bo l nhng i tng xng ng ca nim tin chng ta. khng phi l nhng ci g tru tng ta c th hc hi, tu tp, khm

ph, ni rng, v kim li vi kinh nghim ca chnh mnh. Hc hi v thctp theo Nm Gii v Tam Bo chc chn s mang li an lc cho bn thn,

cng ng, v x hi ta. L con ngi, chng ta cn c mt ci g tintng, mt ci g lnh, p, v tht, mt ci g ta c th tip xc c. Nimtin vo s thc tp chnh nim vo Nm Gii v Tam Bo l iu m btc ai cng c th khm ph, cng nhn, v a vo i sng hng ngy.

Nm Gii v Tam Bo c nhng gi tr tng ng trong mi truynthng tm linh. y l nhng g n t chiu su thm ca mi chng ta,hnh tr theo s gip ta cm r su hn trong truyn thng ca mnh. Saukhi hc v Nm Gii v Tam Bo, ti mong rng cc bn s quay vtruyn thng ca mnh v chiu nh sng ln nhng vin ngc vn c .

Nm Gii l phng thuc cho thi i chng ta. Ti khn thit mong ccbn thc tp Gii theo cch chng c trnh by y, hay theo cchchng c ging dy trong truyn thng ca bn.

Cch tt nht hnh tr Gii l cch no? Ti khng bit. Ti vn cn anghc hi, cng vi cc bn. Ti thm tha cm t dng trong Nm Gii: tmcch. Chng ta khng bit ht mi vic. Nhng chng ta c th gim thiuti a s ngu dt ca mnh. Khng T tng ni rng: Bit rng mnh khng

bit tc l ch khi u ca ci bit. Ti ngh y l cch thc tp.Chng ta cn c s khim tn v ci m c th hc hi cng nhau. Chngta cn mt Tng thn, mt cng ng, ym tr cho ta, v chng ta cngcn phi tip cn vi x hi hnh tr gii. Nhiu vn hm nay khngtn ti trong thi ca Bt. V vy, chng ta cn phi qun chiu chung mra nhng tu gic c th gip chng ta v con ci chng ta tm ra c cch sng mt i sng lnh mnh, hnh phc v khng kin.


8/189

Khi c ngi hi: Anh c quan tm khng? Anh c quan tm n ti? Emc quan tm n cuc i? Ch c quan tm n tri t?, cch hay nht tr li l hnh tr Nm Gii. y l dy bng thn gio ch khng phi ch

bng li. Nu bn tht s quan tm, xin hy hnh tr cc Gii ny bo hcho mnh v cho mi ngi, mi loi khc na. Nu chng ta thc tp htlng th tng lai s cn c mt cho chng ta, v con chu chng ta.

(Thch Nht Hnh, 1993)

---o0o---

GII TH NHT - Tn Trng S Sng

thc c nhng kh au do s st hi gy ra, con xin hc theo hnh ibi bo v s sng ca mi ngi v mi loi. Con nguyn khng git hisinh mng, khng tn thnh s git chc v khng k khc git hi, d ltrong tm tng hay trong cch sng hng ngy ca con.

S sng tht qu gi. S sng c mt khp mi ni, trong ta v quanh ta; na hnh a dng.

Gii th nht n t ch thc rng s sng khp ni ang b hy dit.Chng ta thy c nhng kh au do s st hi gy ra, v chng ta nguyn

pht trin lng t bi, ly lm ngun nng lng bo v con ngi, c

cy, cm th, v t . Gii th nht l mt php tu luyn tm Bi, karuna --kh nng lm vi nh v chuyn ho kh au. Khi thy c ni kh th tmBi pht sinh trong ta.

Tip xc vi kh au ca cuc i l iu rt cn thit. Ta cn nui dng thc y thng qua nhiu phng tin hnh nh, m thanh, tip xc trctip, thm ving, v.v... -- gi tm Bi sng trong ta. Nhng ta phi cnthn, ch a vo nhiu qu. Bt c phng thuc no cng phi c liulng. Ta nn tip xc vi kh au trong chng mc gip ta khng qunlng, tnh thng tun chy trong ta, v bin thnh nng lng hnh

ng. Nu ly s phn n lm ng c hnh ng, ta s c th lm nhngiu tai hi, nhng iu m ta s hi tic sau ny. Theo o Bt, tnh thngl ngun nng lng duy nht c ch, v an ton. Vi tnh thng, nnglng ca chng ta c sinh ra t tu gic; khng phi l nng lngm qung.


9/189

Con ngi chng ta c lm bng nhng yu t khng-phi-con-ngi,nh c cy, khong cht, t, my, v nh nng. cho s thc tp cachng ta c su v c tht, chng ta phi bo v lun c h sinh thi.

Nu sinh mi b tn ph, con ngi cng s b hy dit. Khng th bo v ssng ca con ngi m khng ng thi bo v s sng ca c cy, cm th,v t . Kinh Kim Cng dy chng ta rng khng th phn chia ranh giigia cc loi hu tnh v v tnh. y l mt trong nhng kinh in c cao Bt dy v sinh thi hc mc su. Mi hnh gi trong o Bt phil mt ngi bo v mi trng. t cng c i sng ca chng. TrongCha, chng ta tng: Tnh d v tnh ng vin chng tr. Gii th nht ls thc tp bo v mi s sng, k c s sng ca khong vt.

Con nguyn khng git hi sinh mng, khng tn thnh s git chc vkhng k khc git hi, d l trong tm tng hay trong cch sng hng

ngy ca con. Chng ta khng th tn thnh bt c mt hnh ng git chcno; khng mt s git hi no c th c bin h c. Nhng khng gitthi khng . Chng ta cn phi tm cch ngn khng cho k khc git hi.Chng ta khng th ni: Ti khng chu trch nhim. H lm chuyn ,cn tay ti sch. Nu chng ta sng c trong thi Nazis, ta khng thni: H lm chuyn . Ti khng lm. Nu trong cuc chin tranh vnhGulf, chng ta khng ni hay lm g c ngn cn vic git chc th chngta khng thc tp gii ny. Cho d nhng g chng ta ni hoc lm khngcn c cuc chin, iu quan trng l ch chng ta c lm, vn dngtu gic v tnh thng ca mnh.

Khng phi ch khng dng thn git hi mi l gi Gii th nht. Nuchng ta cho s git hi din ra trong t tng, chng ta cng phmGii. Chng ta phi nht quyt khng chp nhp s git hi, k c trong tmtng. Theo Bt, tm l nn tng ca mi hnh ng. Git trong tm l nguyhim nht. Khi chng ta tin tng, chng hn nh ng li ca chng ta lng li duy nht cho nhn loi v k no i theo ng li khc l k thca chng ta, th hng triu ngi c th b git v nim .

T duy nm ng sau mi vic. Ta cn phi con mt thc nm ng saumi ngh ca mnh. Khng c s hiu bit ng n v mt hon cnh haymt con ngi, suy ngh ca ta c th lm lc v gy ra hoang mang, tuytvng, gin hn, hay th hn. Cng vic quan trng nht ca chng ta l phttrin s hiu bit ng n. Nu chng ta thy c mt cch su sc bncht tng tc, ngha l tt c nng nhau m c mt, chng ta s thi khngcn trch mc, ci v, v git hi, chng ta s tr nn b bn vi tt c mi


10/189

ngi. Mun thc tp bt bo ng, trc ht chng ta phi hc c x mtcch ho bnh vi chnh mnh. Nu ta to c mt s ho hp ch thctrong chnh con ngi mnh, chng ta s bit cch c x vi gia nh, bn

b, v nhng ngi cng tc vi ta.

Khi phn i chin tranh chng hn, ta c th cho rng ta l mt con ngihin ho, i din cho ho bnh, th nhng iu ny li c th khng ng.

Nu nhn su, ta s thy rng gc r ca chin tranh nm ngay trong cchsng thiu chnh nim bao lu nay ca chng ta. Chng ta cha gieo trng nhng ht ging bnh an v hiu bit ni ta v ni nhng ngi khc, vvy chng ta lin i chu trch nhim: V ti nh th ny, cho nn h nhth . Li t vn c tnh ton trit hn c l li nhn tng tc: Ciny nh th ny v ci kia nh th kia. y l con ng ca Hiu vThng. Vi ci thy ny, ta c th nhn mt cch sng sut v gip cho

chnh ph ta nhn mt cch sng sut. Khi y ta c th i biu tnh v ni:Cuc chin tranh ny bt cng, hy dit v khng xng ng vi t nccao qu ca chng ta. iu ny hu hiu hn l gin d buc ti cho nhau.S tc gin bao gi cng gy thm v.

Tt c chng ta, k c nhng ngi theo ch ngha ho bnh, u c nhngni kh nim au trong lng. Chng ta cm thy bc tc, tht vng, vchng ta cn tm mt ngi no sn sng lng nghe v c kh nng hiuc nhng ni kh nim au ca chng ta. Trong ngh thut m t bnghnh tng ca o Bt c mt v B Tt nghn tay nghn mt tn l Quan

Th m. Nghn tay tng trng cho hnh ng, v con mt trong mi bntay tng trng cho s hiu bit. Khi chng ta hiu mt hon cnh hay mtcon ngi th nhng g chng ta lm s gip c cho tnh trng v s khnggy thm au kh. Khi c con mt trong bn tay, chng ta s bit cchthc tp bt bo ng ch thc.

Mun thc tp bt bo ng, trc ht ta phi thc tp vi chnh mnh.Trong mi chng ta u c mt mc bao ng v bt bo ng no .Ty thuc vo tnh trng ca chng ta lc y, cch chng ta phn ng i

vi s vic s mang t hay nhiu tnh cht bo ng. Cho d ta c hnh dinrng mnh l ngi n chay i na th ta cng phi cng nhn rng trongnc chng ta luc rau c bit bao nhiu l vi sinh vt. Chng ta khng thhon ton bt bao ng, nhng vi vic n chay, chng ta ang i v hng

bt bo ng. Nu mun i v hng Bc, ta c th dng sao Bc u nhm hng, nhng khng th no n c sao Bc u. N lc ca chngta ch nhm i v hng .


11/189

Ai cng c th thc tp bt bo ng mt mc no , k c cc tnglnh qun i. Chng hn h c th ch huy cuc hnh qun ca mnh nhth no trnh khng git hi nhng ngi v ti. gip nhng ngilnh i v hng bt bo ng, chng ta phi tip xc vi h. Nu chng tachia thc ti ra lm hai phe -- bo ng v bt bo ng ri ng v mt

phe chng li phe kia, th gii s khng bao gi c ho bnh. Chng ta slun trch c v buc ti nhng ngi chng ta cho l chu trnh nhim chotnh trng chin tranh v bt cng x hi m khng h nhn ra mc bong trong chnh con ngi mnh. Chng ta phi ci ho chnh mnh, ngthi lm vic vi nhng ngi chng ta buc ti nu mun c mt nhhng ch thc.

Vch mt ranh gii v gt mt s ngi sang hng ng k th -- d l ngihnh x bo ng chng bao gi gip c g c. Ta phi n vi h vi

tnh thng trong tri tim ta v lm mi cch c th gip h i v hngbt bo ng. Nu chng ta hot ng cho ho bnh bng s phn n, chngta s chng bao gi thnh cng. Ho bnh khng phi l im kt thc. Ho

bnh khng bao gi c th n c bng nhng phng tin khng hobnh.

Quan trng nht l tr thnh bt bo ng, khi mt tnh hung xy n,chng ta s khng to thm au kh. thc tp bt bo ng, chng ta cnc s nh nhng, t, bi, h, x i vi thn tm mnh, v i vi k khc.Bng chnh nim -- s thc tp bnh an ta c th bt u bng vic chuyn

ho nhng cuc chin trong ta. C nhng k thut lm chuyn ny. Hith c thc l mt. Mi khi ta cm thy bt mn, ta c th ngng nhng gmnh ang lm, trnh khng ni bt c iu g, v th vo th ra vi ln, thc tng hi th vo, ra. Nu vn cn khng vui, ta c th i thin hnh,chnh nim vi tng bc chn chm ri v tng hi th ca mnh. Nuidng ho bnh bn trong, chng ta mang li ho bnh cho x hi. Ty thucvo ta c. Tu tp ho bnh trong ta c ngha l gim thiu n mc ti anhng cuc chin tranh gia cm th ny vi cm th khc, nim ny vi nim khc, ri ta cng c th c ho bnh vi nhng ngi khc, k c

nhng thnh vin trong gia nh mnh.Ti thng c hi: Nu anh thc tp bt bo ng m c ngi xng vonh, bt cc con hay git v mnh th sao? Anh phi lm g? Anh c cnhnh x theo cch bt bo ng khng? Cu tr li ty thuc vo trng thica anh. Nu c s chun b, anh c th phn ng mt cch trm tnh vthng minh, theo cch bt bo ng nht m anh c th lm. Nhng mun


12/189

sn sng c th phn ng vi s thng minh v bt bo ng, anh phi cs rn luyn t trc. C th phi mi nm, hay lu hn. Nu ch cho nkhi c chuyn mi hi cu hi y th s qu mun. Cu tr li theo kiu nn-th-ny-hay-th-khc s l hi ht v ch. giy pht quyt nh y, cho danh c bit rng bt bo ng th tt hn l bo ng, nu ci hiu ca anhch trn tr c m khng nm trong ton b con ngi anh, anh s khnghnh x bt bo ng. S s hi v tc gin trong anh s ngn khng choanh hnh ng theo cch bt bo ng nht.

Chng ta cn phi nhn su mi ngy thc tp tt Gii ny. Mi ln muasm hay tiu th mt th g, ta c th ang thao tng cho mt dng git chcno .

Trong khi thc tp bo v con ngi, c cy, cm th, v t , ta bit ta

ang bo v cho chnh mnh. Ta cm c mi dy lin h bn vng, thnthng vi tt c mi loi trn tri t. Chng ta c bo h bi chnhnim v lng t bi ca Bt v ca bao th h Pht t hnh tr Gii php.

Nng lng t bi ny mang n cho ta cm gic an ninh, lnh mnh v hoanh, v nh vy mi xng ng vi giy pht m chng ta quyt nh th trgii th nht.

Xt thng cha . Ta phi hc cch biu l tnh thng y. l v sao taphi c hiu bit i km. S hiu bit v tu gic ch cho ta nn hnh ngnh th no.

K th ch thc ca chng ta chnh l s lng qun. Nu chng ta nuidng chnh nim mi ngy v ti tm nhng ht ging bnh an trong ta vtrong nhng ngi xung quanh ta, ta s tr nn sng ng, v ta c th gipcho chnh mnh cng nh nhng ngi khc t n an n v t bi.

S sng tht qu gi, vy m trong i sng hng ngy ta li thng b cuntheo nhng qun lng, gin hn, v lo lng, ta m chm trong qu kh, vkhng c kh nng tip xc vi s sng trong gi pht hin ti. Khi chng tatht s sng ng, nhng g ta lm hay tip xc u l php l. Thc tpchnh nim tc l quay tr v vi s sng trong gi pht hin ti. Php thctp ca Gii th nht chnh l mt l hi tn vinh s sng. Khi chng ta bittrn qu ci p ca s sng, chng ta s lm bt c vic g trong kh nngmnh bo v c cuc i.

---o0o---


13/189

GII TH HAI - M Rng Lng

thc c nhng kh au do lng gt, trm cp v bt cng x higy ra, con xin hc theo hnh i t em li nim vui sng v an lccho mi ngi v mi loi, chia x th gi, nng lc v ti vt ca convi nhng k ang tht s thiu thn. Con nguyn khng ly lm t hubt c mt ca ci no khng phi do mnh to ra. Con nguyn tn trngquyn t hu ca k khc, nhng cng nguyn ngn nga k khc khngcho h tch tr v lm giu mt cch bt lng tn s au kh ca conngi v ca mun loi.

Bc lt, bt cng x hi, v trm cp c nhiu dng. p bc l mt dngtrm cp gy ra nhiu au kh c cc nc pht trin ln cc nc th giith ba. Gi pht chng ta pht nguyn hc pht trin lng T th lng T

pht khi trong ta, v chng ta n lc ngn chn s bc lt, bt cng xhi, trm cp, v p bc.

Trong Gii th nht, chng ta thy c ch Bi. y, chng ta thy c chT. T v Bi l hai yu t ca tnh thng trong gio php ca Bt. Bi,ting Sankrit v Pali l Karuna, c ngha l hng v kh nng lm vi ini kh ni mt ngi hay mt chng sinh khc. T, ting Sankrit l maitriv ting Pali l metta, c ngha l hng v kh nng mang nim vui ticho mt ngi hay mt chng sinh khc. Bt Thch Ca Mu Ni tin onrng v Bt k tip s c tn l Maitreya hay T Th, v Bt ca Tnh

Thng.

thc c nhng kh au do lng gt, trm cp, v bt cng x higy ra, con xin hc theo hnh i T em li nim vui sng v an lc chomi ngi v mi loi. Cho d c Maitri nh mt ngun nng lngtrong ta, chng ta vn cn phi hc nhn su bit cch biu l lng T y.Chng ta tp lm nh nhng c nhn, v ri tm cch lm nh mt dntc. Mun nng cao phc li ca con ngi, c cy, cm th, v t ,chng ta phi n vi nhau nh mt cng ng xem xt tnh trng camnh, vn dng thng minh v kh nng nhn su ca chng ta c th tmra nhng gii php thch hp biu hin lng T gia nhng vn ctht.

Gi s ta mun gip nhng ngi ang au kh di ch c ti. Trong qukh c th ta tng th gi qun sang lt nh cm quyn ca h, nhngta thy rng trong khi lm nh vy, ta gy ra cht chc cho khng bit


14/189

bao nhiu ngi v ti, v d vy, ta c th vn khng lt c k cti. Nu chng ta tp nhn su hn, vi lng t, tm mt gii php tt phn gip nhng ngi ny m khng gy kh au, ta c th nhn ra rngthi im tt nht gip l trc khi nc y ri vo tay c ti. Nu talm vic ba mi nm trc th by gi nc c th l mt ncdn ch, v ta khng phi b bom hay gi qun gii phng h. ych l mt v d v vic nhn su v hc hi c th gip ta tm ra nhng cchlm ph hp vi lng T ra sao. Nu chng ta i cho n khi tnh trng trnn ti t ri th qu tr. Nu chng ta cng hnh tr Gii vi cc nh chnhtr, qun nhn, thng gia, lut s, ngi lm lut, ngh s, nh vn, v nhgio, th chng ta c th tm ra c nhng phng php tt p nht thc tp T, Bi, v Hiu Bit.

Mun thc tp tm rng ri th cn phi c thi gian. Chng ta c th rt

mun gip nhng ngi ngho i, nhng chng ta li b kt vo nhng vn trong cuc sng hng ngy ca ring mnh. i lc, mt vin thuc haymt cht go c th cu mng mt em b, nhng ta li khng dnh thigi gip, v ta ngh ta khng c gi. thnh ph H Ch Minh chnghn, c nhng em b sng ngoi h ph, cc em t gi mnh l bi i.

Nhng a tr ny khng nh, lang thang ngoi ng ban ngy v v ngdi gc cy ban m. Chng bi nhng ng rc tm nhng th nh baonylon bn vi gi hai xu na k. Cc thy v cc s c thnh ph HCh Minh m ca cha cho nhng a tr ny, v nu cc em chu li

bn ting bui sng hc c, hc vit, chi vi qu thy v qu s c, thcc em c mi n cm chay. Xong cc em li c th vo Pht ng ngtra. ( Vit Nam, ngi ta lun lun ng tra sau khi n v tri qu nng.Khi ngi M n, h mang sang li lm vic tm gi lin tc ca mnh, tchn n nm gi. Nhiu ngi trong chng ti th lm, nhng khng lmc. Chng ti cn gic ng tra lm lm.)

n hai gi, li c thm gi hc v chi vi cc em, nhng em sinh hotbui chiu s c n ti. Cha khng c ch cho cc em ng ban m.Trong cng ng chng ti bn Php, chng ti vn ang ym tr cho qu

thy v qu s c ny. Ch tn c hai mi xu cho mt a tr n tra v nti, v s gi em khng lang thang ngoi ng, ni em c th nh cpthuc l, ht thuc, dng ngn ng ca du cn, v tp nhng l thi xu.Bng cch khuyn khch cc em li cha, ta gip ngn khng cho cc emtr thnh du ng v phi vo t sau ny. Cn c nhiu thi gian gipnhng em b ny, ch khng phi nhiu tin. C bit bao nhiu vic ngin nh vy ta c th lm gip ngi, nhng v ta khng th t mnh


15/189

tho g bt i nhng rng buc ca hon cnh v cch sng ca mnh, tachng lm g c. Chng ta cn phi n vi nhau nh mt cng ng, nhnsu, tm ra nhng cch tho g cho mnh chng ta c th thc tp Giith hai.

... chia x thi gi, nng lc, v ti vt ca con n nhng k thiu thn.Cu ny tht r rng. C lng v c kh nng cha . Ta cn phi th hintm ho hip . Chng ta c th c cm tng mnh khng c thi gi mang hnh phc cho ngi khc Thi gi l tin bc, chng ta ni nhng thi gi cn nhiu hn l tin bc na. i sng c nhiu ngha hnl dng thi gi kim tin. Thi gi l sng, chia s nim vui vhnh phc vi mi ngi. Ngi giu thng li khng c kh nng lm chongi khc hnh phc. Ch c nhng ngi c thi gi mi c th lm iuny.

Ti bit mt ngi n ng tnh Tha Thin, Bc Siu, khng ngng thchnh hnh b th trong sut nm mi nm; Bc l mt v B Tt ch thc.Ch vi mt chic xe p, bc n thm nhiu lng x trong sut mi batnh, mang cho nh ny mn ny, nh kia mn kia. Khi ti gp Bc nm1965, ti hi hnh din v Trng Thanh Nin Phng S X Hi ca chngti. Chng ti bt u hun luyn cho ba trm tc vin x hi, trong ccc thy v cc s c, i n cc lng qu xa xi ho lnh gip ngi dnct nh v i mi c cu kinh t a phng, h thng y t, gio dc. Rtcuc chng ti c mi ngn tc vin trong ton quc. Trong khi k cho

Bc Siu nghe v cc n ca trng, ti nhn chic xe p ca Bc vngh rng vi mt chic xe p Bc ch c th gip t ngi thi. Nhng khingi Cng Sn tip qun v ng ca Trng chng ti, Bc Siu vn tiptc, v cch lm vic ca Bc v hnh v tng. Cc c nhi vin, trm phtthuc, trng hc, v cc trung tm gip ngi chy lon n nh ni chnca chng ti u b ng ca hay b nh nc tch thu. Hng ngn tc vin

phi ngng lm vic v n lnh. Nhng Bc Siu khng c g mt. Bc lmt v B Tt ch thc, lm vic v phc li ca k khc. Ti thy khimnhng hn by gi v cch tu tp hnh Th.

Chin tranh to ra hng ngn tr m ci. Thay v gy qu lp c nhivin, chng ti tm ngi bo tr cc nc Ty phng xin bo trcho tng em b. Chng ti tm cc gia nh trong lng chu chm sc mtem, v gi cho h $6 mt thng nui v cho em i hc. Bao gi c thchng ti u c gi em vo nh b con, d, ch hoc ng b ca em. Chvi $6 , em b c n v c hc, nhng em b khc trong gia nh


16/189

cng c gip theo. Tr em c li lc rt nhiu khi ln ln di mt migia nh. Sng trong c nhi vin nhiu khi ging nh trong qun i ccem khng ln ln mt cch bnh thng. Nu chng ta chu tm v chu hcnhng cch thc hnh hnh Th, chng ta s lun c s tin b.

Con nguyn khng ly lm t hu bt c mt ca ci no khng phi domnh to ra. Con nguyn tn trng quyn t hu ca k khc, nhng cngnguyn ngn nga k khc khng cho h tch tr v lm giu mt cch btlng trn s au kh ca con ngi v ca mun loi. Khi ta hnh tr mtGii cho su sc, ta s khm ph ra rng mnh ang hnh tr c nm Gii.Gii th nht l v s git hi, mt dng ly cp -- ly cp i ci qu nhtca k khc: mng sng. Khi qun chiu v Gii th hai, chng ta thy trmcp, di hnh thc bc lt, n p v bt cng x hi, u l nhng hnhng git hi -- git t t bng s bc lt, duy tr tnh trng bt cng, v n

p kinh t, chnh tr. V vy, Gii th hai dnh dng rt nhiu n Gii khnggit hi. Chng ta thy tnh tng tc ca hai Gii u. iu ny cngng vi tt c nm Gii. C nhng ngi ch th mt hay hai Gii. Tikhng phin g c, v nu cc bn gi mt hay hai Gii cho su sc th cnm Gii u s c gi.

Gii th hai l khng trm cp. Thay v trm cp, bc lt, hay n p, chngta thc tp Th. Trong o Bt, chng ta ni c ba loi tng phm. Th nhtl tng phm vt cht. Th hai l gip ngi t lc t cng, gip cho h kthut cng nh gip cho h bit cch ng vng trn hai chn mnh. Gip

bng chnh Php ngi ta c th chuyn ho nhng s hi, gin hn, vtuyt vng ca mnh thuc vo loi tng phm th hai. Loi th ba l mnqu v y. Chng ta s th. Chng ta cm thy khng an ninh, s c n,s bnh, s cht. gip ngi khng b tn ph bi nhng ni s hi camnh, chng ta thc tp loi b th th ba.

B Tt Quan Th m l ngi thc tp iu ny rt gii. Trong Tm KinhBt Nh, Ngi ch chng ta cch chuyn ho, vt thng s hi, v mm cici trn sng sinh t. Ngi ni rng khng c sinh, khng c dit, khng c

c, khng c khng, khng c tng, khng c gim. Nghe nh vy gipchng ta nhn su vo bn cht ca thc ti thy rng sinh v dit, c vkhng, n v i, tng v gim u l nhng nim m chng ta gn ln chothc ti, trong khi , thc ti vt ln trn mi khi nim. Khi nhn ra c

bn cht tng tc ca vn vt rng ngay c sinh v t u l nhng khinim chng ta vt thng s hi.


17/189

Nm 1991, ti thm mt ngi bn Nu c ang trong tnh trng hphi, Alfread Hassler. Chng ti cng lm vic vi nhau trong phong troho bnh trong gn ba mi nm. C v nh Alfred i ti n thmtrc khi ng ra i, v ng qua i vi gi sau cuc thm ving y. Tin cng vi ngi ng s thn cn nht, s c Chn Khng.

Alfred khng cn tnh khi chng ti n. C Laura, con gi ng, tm cchthc ng dy nhng khng c. Ti nh s c Chn Khng ht Bi CaKhng n Khng i cho Alfred: Mt ny khng phi l ti, Ti khng bkt vo ni mt y. Thn ny khng phi l ti, Ti khng b kt vo nithn y. Ti l s sng thnh thang, Ti cha bao gi tng sinh m cngcha bao gi tng dit, ly t Kinh Tp A Hm[1] . C Chn Khng htrt hay, ti thy nhng dng nc mt ln trn m ca v con ng Alfred. l nc mt ca s hiu bit, rt tr liu.

Bng Alfred hi tnh li. S C Chn Khng bt u thc tp nhng g C hc c t Kinh Gio Ho Ngi Bnh. S C ni: Alfred, ng c nhthi chng ta lm vic vi nhau khng? S C nhc li nhiu k nim hnh

phc chng ti tng chia s, Alfred nh li c tng k nim mt. Dau n thy r, ng mm ci. S thc tp ny mang li kt qu ngaytc thi. Khi mt ngi ang chu nhng au n v thn th, i lc ta cth lm vi i nhng au n bng cch ti tm nhng ht ging hnh

phc trong h. Thng bng c ly li, v ngi y thy au.

Trong lc , ti xoa bp bn chn ng, ti hi ng c cm thy bn tay tikhng. Khi hp hi, cc phn trn thn th ta tr nn t cng, ta c cm gicnh mnh mt i nhng phn thn th y. Xoa bp nh nhng trong chnhnim cho ngi hp hi cm gic ng vn cn sng v ang c quan tm,sn sc. Ngi y bit tnh thng c mt. Alfred gt u, v mt ng c vnh ni: C, ti cm thy tay Thy. Ti bit bn chn ti c .

S C Chn Khng hi: ng c bit chng ti hc rt nhiu t ng khichng ta sng v lm vic vi nhau khng? Cng vic ng khi u, nhiungi trong chng ti vn ang tip tc. ng ng lo g c. S C ni ving nhiu iu nh vy, v ng c v bt au n. C mt lc ng h mingni: Mu nhim. Mu nhim. V ng thip i.

Trc khi ri, chng ti khuyn khch gia nh ng tip tc lm nh vy.Ngy hm sau ti c tin Alfred qua i nm ting ng h sau khichng ti ra v. y l mt mn qu thuc vo nhm th ba. Nu chng ta


18/189

c th gip cho ngi ta cm thy an ton, bt s i sng, con ngi, v cicht, th chng ta ang thc tp loi Th th ba.

C ln, trong lc thin, ti c mt hnh nh rt mu nhim hnh dng mtcon sng, khi u v kt thc. Khi cc nhn duyn hi , chng ta thycon sng, v khi nhn duyn khng y na, chng ta khng cn thycon sng. Sng c lm bng nc. Ta khng th dn ln con sng nhnhiu c hay khng c. Sau ci m chng ta gi l s chm dt ca con sng,khng c g mt i, khng c g cht c. Sng rt v vi nc, v bngcch ny hay cch khc, thi gian s mang sng tr li. Khng c tng,gim, sinh, hay dit. Khi hp hi, ta ngh rng mi ngi u ang sng, chc mnh ang cht m thi, cm gic c n ca chng ta c th khng chung ni. Nhng nu ta c th qun tng hng trm ngn ngi ang cnghp hi vi ta, ci cht ca chng ta c th s tr nn thanh thn hay thm

ch vui. Ti ang cht trong cng ng. Hng triu chng sinh cng angcht i trong gi pht ny. Ti thy ti ang cng vi triu triu chng sinhkhc; chng ta cht c tng thn. ng lc y, triu triu chng sinh cngang ra i. Tt c chng ta u ang lm vic vi nhau. Ti vn angtip tc c sinh ra, v ng thi ang cht. Chng ta tham d vo ton bs vic y nh mt tng thn. l nhng g ti thy trong khi thin qun.Trong Tm Kinh, B Tt Quan Th m chia s tu gic ny v gip ta vtthng s hi, lo lng, v au n. Mn qu V y mang li mt s chuynho trong ta.

Gii th hai l mt php thc tp rt su. Chng ta ni n thi gi, nnglc, v ti vt, nhng thi gi khng phi ch dnh cho nng lc v caci. Thi gi l c cho nhau -- c vi mt ngi ang hp hi hayang au kh. Tht s c mt d ch nm pht thi cng c th l mtmn qu ht sc quan trng. Thi gi khng phi ch lm ra tin bc.Thi gi l to ra mn qu Chnh Php v V y.

[1] Tng ng vi Tng ng B ca tng Pali (Samyutta Nikaya.)

---o0o---

GII TH BA - Bo V Tit Hnh

thc c nhng kh au do thi t dm gy ra, con xin hc theo tinhthn trch nhim gip bo v tit hnh v s an ton ca mi ngi vmi gia nh trong x hi. Con nguyn khng n nm vi nhng ngikhng phi l v hay chng ca con. Con thc c rng nhng hnh


19/189


20/189

cng c mt vng nh vy, ta khng cho php ai bc vo, ngoi tr ngim ta thng v tin cy nht.

Vi thn th cng vy. C nhng vng ni thn th ta khng mun ai li gnhay ng n, tr phi l ngi m ta knh trng, thng v tin cy nht.Khi ta b ng chm mt cch ba bi, ty tin, vi mt thi thiu nhnhng t nh, ta cm thy b s nhc trong thn th v tm hn. Mt ngin vi ta bng s tn trng, nh nhng, t nh, v ht lng quan tm mangli cho ta mt s truyn thng v cm thng su sc. Ch trong trng hp ta mi khng cm thy b tn thng, xc phm, hay li dng, cho dmt my may. iu ny khng th xy ra nu khng c tnh thng v scam kt ch thc. Quan h ba bi khng th c gi l tnh yu. Tnhthng th su, p, v trn vn.

Tnh thng ch thc phi c s knh trng. Trong vn ho ng, vchng phi trn trng nhau nh khch, khi thc tp knh trng nh vy, tnhthng v hnh phc s tip tc lu di. Trong quan h gii tnh, s tntrng l mt trong nhng yu t quan trng nht. S kt hp gii tnh phiging nh mt nghi l, c c hnh trong chnh nim vi s tn trng,quan tm, v thng yu ln. Tham mun khng phi l tnh thng.Thng l mt ci g thin v trch nhim. Trong tnh thng c s quantm chm sc.

Chng ta phi khi phc li ngha ca ch yu. Chng ta s dng t

ny mt cch ba bi. Khi ta ni, Ti yu (thch) c rem, ta khng phi niv tnh yu. Ta ang ni v s thm n ca ta, thm mn c rem. Ta khngnn ni phng i v dng sai t nh th. Lm nh vy, ta khin cho cc tng nh yu b bnh. Chng ta phi n lc cha lnh cho ngn ngchng ta bng cch thn trng trong khi dng t. T yu l mt trongnhng t rt p. Ta phi khi phc li ngha ca n.

Con nguyn khng n nm vi nhng ngi khng phi l v hay chngca con. Nu ch yu c hiu theo ngha su sc nht ca n, ti saochng ta phi ni n s cam kt lu di? Nu tnh thng c tht, takhng cn phi c cam kt di hay ngn, hay thm ch m ci. Tnhthng ch thc phi c thc trch nhim, chp nhn ngi kia nh lchnh h, vi nhng im mnh v yu km ca ngi . Nu ta ch thchnhng g tt p nht ni ngi th khng phi l tnh thng. Ta phichp nhn nhng yu km ca ngi kia v mang s kin nhn, hiu bit, vnng lng ca mnh gip ngi kia chuyn ho. Tnh thng l phi l


21/189

T, maitri, kh nng mang li nim vui v hnh phc, v Bi, karuna, khnng chuyn ho ni kh nim au. Tnh thng theo cch ny ch mang lis tt p. N khng th c din t l tiu cc hay hy hoi. Tnh thngnh vy an ton, v bo m c tt c.

Ta c nn thay i cam kt lu di bng cam kt ngn hn khng? Camkt ngn hn c ngha l ta c th sng vi nhau vi ba ri sau kt thclin h. khng phi l tnh thng. Nu ta c mt lin h nh vy, takhng th ni lin h n t tnh thng v s quan tm chm sc. Camkt lu di gip ngi ta hiu c ngha ca ch thng yu. Trongmt tnh thng ch thc, cam kt ch c th l cam kt lu di. Ti munthng em. Ti mun gip em. Ti mun chm sc cho em. Ti mun phnu cho hnh phc. Nhng ch trong vi hm thi. C hp l cht nokhng?

Ta s phi cam kt -- vi Gii, vi la i, v vi mi th. Ta mun c tdo. Nhng hy nh rng, ta phi cam kt thng yu con mnh mt cch susc, gip n i qua hnh trnh cuc i cho n khi no ta khng cnsng na. Ta khng th ni, Ba khng thng con na. Khi ta c mtngi bn tt, ta cng lm mt cam kt lu di. Ta cn ngi y. Hung hl vi ngi mun cng ta chia s cuc i, tm hn, v thn th. Cam ktlu di khng th din t c chiu su ca tnh yu, nhng ta phi mnt ni cho ngi ta hiu.

S cam kt lu di gia hai ngi ch l im khi u. Chng ta cn cn cs nng ca bn b v nhng ngi khc na. l v sao x hi chngta c l ci. Hai gia nh cng n vi bn b lm chng cho s kin haingi v chung sng vi nhau nh mt i la. V ch hn v t hn th chl nhng biu tng. iu quan trng l s cam kt ca hai ngi cchng minh bi hai h v nhiu b bn. By gi hai ngi c s ym tr canhng ngi ny. Mt cam kt lu di s mnh v di lu hn nu c lmtrong khung cnh ca Tng thn.

Tnh cm su m ca hai ngi rt quan trng, nhng khng duy trhnh phc. Khng c nhng yu t khc, ci m ta gi l tnh yu chng baolu s c th tr thnh chua cht. S cng n ym tr ca gia nh v bn

b dt nn mt mng li. Sc mnh ca tnh cm hai ngi ch l mtsi t trong mng li . c ym tr bi nhiu yu t, i la y svng hn, nh mt ci cy. Nu ci cy mun kho mnh, n cn phi cmmt s r su vo lng t. Nu ci cy ch c mt ci r, n c th s b gi


22/189

lt trc. i sng la i cng cn c s h tr ca nhiu yu t khc nhau gia nh, b bn, l tng, tu tp, v Tng thn.

Lng Mai, cng ng tu tp ni ti sng ti Php, mi khi c mt LCi, c cng ng c mi ti n mng v h tr cho hai ngi. SauL ci, mi ngy rm, hai v chng c li Nm iu c nguyn vinhau, nh li rng bn b khp ni u ang nng cho lin h ca hc vng bn v hnh phc[2] . Cho d lin h ca hai ngi c c kthp bi lut php hay khng, n cng s mnh v bn hn nu c cam ktvi s hin din ca Tng thn -- nhng ngi bn thng mn v munym tr mnh trong tinh thn ca Hiu v T Bi.

Tnh yu c th l mt cn bnh. Ty phng cng nh Chu u c tbnh tng t. Ci lm chng ta bnh l s rng buc. D l mt ni

kt ngt ngo, th tnh thng rng buc ny cng ging nh thuc phin.N lm cho chng ta thy khoan khoi, nhng mt khi nghin ngp, takhng cn mt cht bnh an no na. Ta khng th hc, khng th lm vicg, thm ch khng th ng. Ta ch ngh n i tng kia thi. Ta b bnh vtnh. Th tnh ny dnh lu n c mun chim hu v c quyn ca ta. Tamun i tng tnh yu ca ta phi hon ton thuc v ta v ch ring chota m thi. l s chuyn ch. Ta khng mun ai ngn khng cho ta gnngi c. Th tnh yu ny c th c gi l nh t, ni ta giam cmngi ta thng v ch gy kh au cho ngi y. Ngi b thng b tcot i t do -- quyn c l mnh v vui sng. Th tnh yu ny khng th

c gi l T (maitri) hay Bi (karuna.) N ch l c mun dng ngikhc tho mn nhng nhu cu ca mnh m thi.

Khi c nhng nng lng tnh dc lm cho ta khng hnh phc, mt i s ann ni ti, ta cn phi bit thc tp khng lm nhng vic mang li khau cho ngi v cho mnh. Ta phi hc iu ny. chu , ta ni c baloi nng lng tinh, kh, v thn. Tinh, nng lng tnh dc, l loi u.Khi ta c nhiu nng lng tnh dc hn mc cn thit, c th v ton bcon ngi ta s mt qun bnh. Ta cn phi bit lm sao ti lp li qun

bnh, nu khng ta s c th hnh x mt cch v trch nhim. Trong oLo v o Bt, c nhng php thc tp gip ti lp li s qun bnh ny,nh tp thin hay v thut. Ta c th hc nhng cch chuyn nng lngtnh dc ny sang nhng mc thnh t su trong ngh thut v thin tp.

Ngun nng lng th hai l kh, hi th. S sng c th c xem nh mttin trnh t chy. t, mi t bo trong c th ta cn thc n v dng


23/189

kh. Trong Kinh La, Bt ni, Mt ang chy, mi ang chy, thn angchy. Trong i sng hng ngy, ta phi nui dng nng lng ca mnh

bng cch thc tp th cho ng. Chng ta nh khng kh v oxygen trong, v vy ta phi cn thn trnh khng kh nhim. C nhng ngi nuidng kh bng cch trnh ht thuc v chuyn tr, hay thc tp hi thchnh nim sau khi phi ni nhiu. Khi ni, ta nh dnh th gi th. Lng Mai, mi khi nghe chung chnh nim, mi ngi u dng li nhngg h mnh ang lm v th ba hi th c thc. Chng ti thc tp nh vy pht trin v gi gn nng lng kh.

Ngun nng lng th ba l thn, nng lng ca tinh thn. Khi khng ngban m, ta mt mt s nng lng ny. H thn kinh ca chng ta tr nnmt mi v ta khng th hc, hnh thin hay quyt on tt c. Thn tr takhng minh mn v thiu ng hoc lo lng qu . Lo ngh, bn chn lm

kit qu nng lng ny.

Vy th ng lo lng. ng thc khuya qu. Gi h thng thn kinh camnh cho kho mnh. Trnh bn chn. Nhng thc tp nh vy nui dngngun nng lng th ba. Ta cn nng lng ny thc tp thin cho tt.S khai m tm linh cn sc mnh tinh thn, c c nh nh v nh bit

bo tn ngun nng lng ny. Khi c nng lng tinh thn mnh, ta ch cnchuyn tm vo i tng, v ta s c s khai m. Khng c thn, nh sngnh s khng to sng, v ngn n pht ra rt yu t.

Theo y hc ng, thn lc c lin h n tinh lc. Tiu xi tinh lc thcn phi c thi gian mi khi phc li c. Trong y hc Trung Quc,mun c mt tinh thn v mt nh lc mnh, ta c khuyn phi trnh clin h gii tnh hay n ung qu . Ngi ta dng dc tho, r cy vthuc bi b thn, v trong khi ung thuc ta phi trnh cc lin h giitnh. Nu thn yu m ta vn tip tc quan h tnh dc, Trung Y cho rngthn lc s khng th no cu vn c. Nhng ai tp thin nn tp gn gitinh lc v h cn n nng lng ny trong thin tp. Nu l mt ngh s, cl bn cng nn thc tp chuyn tinh v thn ca mnh vo tc phm.

Trong cuc tranh u dnh li c lp cho n t tay ngi Anh, ngGandhi tuyt thc nhiu ln, v ng khuyn nhng ngi bn tham dtuyt thc vi ng trong khi nhn n khng nn giao hp. Khi nhn nnhiu ngy ri m cn c quan h gii tnh th c th cht; phi bit bo tnnng lng. Mt ngi bn ca ti, thy Tr Quang, nhn n mt trmngy nh thng Si Gn nm 1966, bit rt r khng hnh dc l iu rt


24/189

c bn. D nhin, l mt thy tu, Thy khng c vn g vi chuyn y.Thy cng bit r rng ni chuyn lm hao hi tn kh, thy cng trnh nichuyn. Khi cn g, Thy ch ni mt hay hai ch, hoc vit xung. Vit,ni, hay c ng nhiu u ly i nng lng t ba ngun ny. Vy th haynht l nm xung v tp th su. Th nh vy s mang li cho ta sc sngcn thit i qua cn tuyt thc mt trm ngy. Mt khi khng n, takhng th tip vo nng lng dinh dng. Nu ta bt i vic hc, nghincu, hay lo ngh, ta c th bo tn c ngun nng lng ny. Ba ngunnng lng u c lin h vi nhau. Tu dng mt ngun, ta cng gipnhng ngun kia. l v sao anapanasati, s thc tp hi th c thc, lrt quan trng trong np sng tm linh. S thc tp ny tr gip cho tt cmi ngun nng lng khc trong ta.

Nhng ngi xut gia, nam hay n, khng c nhng quan h gii tnh v h

mun dn ht nng lng ca mnh c s khai m trong thin tp. H hccch chuyn tinh lc ca mnh sang tng cng cho nng lng tinh thn c s khai m. H cng thc tp th su tng thm nng lng tinh thn.Sng i sng c c, khng c gia nh, h c th dn hu ht thi gianca mnh cho thin tp v ging dy, gip nhng ngi cung cp t s chomnh. H tip xc vi dn trong lng chia s Chnh Php. V khng cnh hay gia nh phi chm sc, h c khng gian v thi gian lmnhng vic h a thch nht i thin, ngi thin, th, gip nhng ngixut gia v ti gia tu hc v t c iu h mong mun. Ngi xut giakhng lp gia nh bo tn thi gi v nng lng cho s tu tp.

Trch nhim l t then cht trong Gii th Ba. Trong mt cng ng tutp, nu khng c t hnh, nu cng ng thc tp Gii ny gii, th s cs vng chi v an bnh. Mi ngi u cn phi thc tp Gii ny. Ta tntrng, ym tr, v bo h ln nhau nh nhng ngi anh, ngi ch, ngiem trong o. Nu khng thc tp Gii ny, ta c th s tr nn v trchnhim v to vn rc ri cho cng ng tu tp ca ta v cng ng ln

bn ngoi. Chng ta tng thy iu ny. Nu mt v thy m khng tch c, ng vi t, th v y s hy hoi tt c, c th l vi th h ln.

Chng ta cn chnh nim c thc trch nhim ny. Chng ta khng thnh v chng ta c trnh nhim n s an nguy ca bao nhiu ngi. Nuv trch nhim, ta c th s lm v tt c. Thc tp Gii ny, ta gi choTng on cn p mi.

Trong quan h gii tnh, ngi ta c th b thng tn. Thc tp Gii ny l ngn khng cho mnh v k khc b thng. Thng ta ngh rng ch


25/189

c ngi ph n mi b thng, nhng ngi n ng cng b thng rtnng. Chng ta phi ht sc cn thn, nht l trong nhng cam kt ngn hn.Thc tp Gii th ba l cch hu hiu nht khi phc li s bnh an vvng chi trong ta, trong gia nh v x hi ta. Chng ta phi dnh thi gian tho lun v nhng vn lin quan n s thc thp Gii ny, nh cn, qung co, thm ch c vn mi dm.

Cm gic c n rt ph bin trong x hi ta. Khng c truyn thng gia tav ngi khc, k c nhng ngi trong gia nh; cm gic c n thc yta i n ch quan h tnh dc. Ta tin tng mt cch ngy th rng quan htnh dc s gip ta cm thy bt c n, nhng iu y khng ng. Khikhng c truyn thng vi ngi khc v mt tm hn, quan h tnh dcs o su thm h ngn cch v hy dit c hai bn. Quan h ca ta s y

bo t, ta s ch lm kh nhau. Nim tin rng quan h gii tnh s gip ta

gii to c n l mt th m tn. Ta khng nn b n nh la. Trn thc t,ta s cm thy cn c n hn sau .

S kt hp ca hai thn th ch tch cc khi no c hiu bit v cm thng vmt tm hn. Ngay c gia v v chng, nu s cm thng v tm hnkhng c , th s n vi nhau ca hai thn th ch lm cho hai ngi xacch nhau thm. Trong trng hp , ti khuyn cc bn hy trnh quan hthn xc v tm cch ti lp truyn thng trc .

Ting Vit c hai ch tnh v ngha, rt kh dch ra ting Anh. Hai ch u

c ngha gn ging vi thng yu. Trong tnh, ta thy c yu t say m sini. S say m ny c th rt su, trn ngp c con ngi mnh. Ngha lmt loi tip ni ca tnh. Vi ngha ta thy m hn, c nhiu hiu bithn, sn sng hy sinh lm cho ngi kia hnh phc hn, trung thnh hn.Ta khng cn hng say nh trong tnh, nhng tnh thng ca ta su hn v

bn hn. Ngha s gi hai ngi vi nhau lu di. l kt qu ca s sngchung v chia s nim vui v gian kh trong thi gian di.

Ta bt u bng s am m, nhng sng vi nhau ta gp phi kh khn, vnh tm cch ng ph vi nhng kh khn ny m tnh yu ca ta su mthm. Trong khi s am m phai lt th ngha li mi lc mt tng trng.

Ngha l mt th tnh thng su hn, vi nhiu tr tu hn, tng tc hn,on kt hn. Ta hiu ngi kia hn. Ta v ngi kia tr nn mt thc th.

Ngha ging nh mt tri cy chn. N khng cn chua cht na; ch cv ngt thi.


26/189


27/189

Con ci, nu chu kh nhn k s thy iu gi cha m mnh li vi nhauchnh l ngha ch khng phi tnh say m. Nu cha m bit sn sc chonhau, trng nom con ci vi s bnh tnh, du dng, quan tm, th nghachnh l nn tng ca s quan tm . l th tnh thng chng ta rt cncho gia nh v x hi ta.

Trong vic thc tp Gii th ba, chng ta phi lun lun nhn vo bn chttnh thng ca mnh thy r v khng b gt bi cm th ca mnh. ikhi ta ngh ta thng mt ngi, nhng tnh thng y c th ch l mt cgng tho mn nhng nhu yu v k ca mnh m thi. C th ta chanhn su thy nhng nhu yu ca ngi kia, trong c nhu yu can ton, c bo v. Nu c ci nhn khai m , ta s nhn ra rng ngikia cn s bo v ca ta, v ta khng th xem ngi y n thun nh mt

i tng ca s ham mun ca mnh. Ngi kia khng nn b xem l mtmn hng.

Tnh dc trong x hi ta b dng nh mt phng tin bn cc mt hng.Chng ta cn c c ngnh kinh doanh tnh dc. Nu ta khng nhn k khcnh nhng con ngi, vi kh nng thnh Bt, ta c nguy c ph Gii ny.V vy, vic thc tp nhn su vo bn cht ca tnh thng chng ta c linh rt nhiu n s thc tp Gii th ba.

Con s lm mi cch c th bo v tr em, khng cho nn t dm tip tc

gy nn s v ca cc gia nh v ca i sng i la. Nhng ngi bquy ri tnh dc khi cn nh vn tip tc au kh rt nhiu. Nhng g hngh, ni, v lm u mang du tch ca vt thng . H mun chuynho mnh v lm lnh vt thng , cch hay nht lm vic ny chnh lhnh tr Gii th ba. T kinh nghim ca chnh mnh, h c th ni: L nnnhn ca vic lm dng tnh dc, ti nguyn bo v tt c mi tr em vngi ln khi nn xm phm tnh dc. Kh au ca ta bin thnh mt loinng lng tch cc, gip ta tr thnh mt v B Tt. Ta nguyn bo v mitr em cng nh mi ngi. V ta cng nguyn gip nhng ngi li

dng tnh dc tr em, v h l nhng ngi bnh, cn s gip ca ta.Nhng k lm ta au kh tr thnh i tng ca tnh thng v s bo hca chng ta. Nhng k s xm phm tr em trong tng lai cng tr thnhi tng ca tnh thng v bo h ca ta.

Ta thy rng cho n bao gi nhng ngi bnh hon c bo h v gip, th tr em vn tip tc b lm dng tnh dc. Ta nguyn gip nhng


28/189

ngi ny h khng cn xm phm tr em na. ng thi, ta nguyngip tr em. Ta khng ch ng v pha nhng tr em b xm phm, ta cngng v pha bn kia na. Nhng ngi quy nhiu tr em l nhng ngi

bnh, sn phm ca mt x hi bt n. H c th l mt ng ch, b d, ng,b, hay cha, m. H cn phi c theo di, gip , v, nu c th, tr lnh.Khi ta quyt tm gi Gii ny, nng lng pht sinh trong tm ta gip ta trthnh mt v B Tt, v s chuyn ho ny c th cha lnh cho ta thm chtrc khi ta bt u thc tp. Cch hay nht cho nhng ngi b xm phmthi th u cha lnh vt thng l th Gii ny v pht nguyn bo v trem v nhng ngi ln b bnh, nhng k c th s tip din nhng hnhng ph hoi, khin cho mt a tr s b thng tch sut i.

[2] Nm iu c Nguyn: 1. Chng con nguyn sng i sng hng ngysao cho xng ng vi o c ca t tin v ni ging chng con. 2.

Chng con nguyn sng i sng hng ngy sao cho xng ng vi k vngm t tin v ging ni t ni mi chng con. 3. Chng con nguyn nngvo nhau, xy dng cho nhau bng tnh thng, s tin cy, s hiu bit vlng kin nhn. 4. Chng con nguyn thng t nhc nh rng s trchmc, s hn gin, v l lun ch lm hao tn ho kh v khng gii quytc g. Chng con bit ch c s hiu bit v lng tin cy mi bi p chnh phc v s an lc. 5. Chng con nguyn trong i sng hng ngy dnht tm lc v phng tin xy dng cho th h con chu ca chng controng tng lai.

---o0o---

GII TH T - i Ng v Lng Nghe

thc c nhng kh au o li ni thiu chnh nim gy ra, con xinhc theo hnh i ng v lng nghe dng tng nim vui cho ngi vlm vi bt kh au ca ngi. Bit rng li ni c th em li hnh phchoc kh au cho ngi, con nguyn ch ni nhng li c th gy thmnim t tin, an vui v hy vng, nhng li chn tht c gi tr xy dng shiu bit v ha gii. Con nguyn khng ni nhng iu sai vi s tht,khng ni nhng li gy chia r v cm th. Con nguyn khng loantruyn nhng tin m con khng bit chc l c tht, khng ph bnh vln n nhng iu con khng bit chc. Con nguyn khng ni nhngiu c th to nn s bt ha trong gia nh v on th, nhng iu cth lm tan v gia nh v on th.


29/189

Tc ng Vit Nam c cu: Li ni chng mt tin mua. Ta ch cn cnnhc la li l c th lm cho ngi khc p lng. Dng ngn ng cho cchnh nim, vi tm T, l thc tp hnh rng ri, hin tng. V vy Giiny c lin h trc tip ti Gii Th Hai. Ch cn thc tp i ng ta c thlm cho nhiu ngi hnh phc. Mt ln na ta li thy tnh tng dung ca

Nm Gii.

Nhiu ngi ngh rng h ch c th thc tp hnh Th khi no h tch tc mt mn ti sn nho nh. Ti bit nhng ngi tr m c giu c c th mang hnh phc li cho ngi khc: Ti mun tr thnh bc s haythnh ch tch mt cng ty ln c th lm tht nhiu tin v gip nhiungi. H khng bit rng thng khi giu ngi ta li kh thc tphnh Th hn. Nu ta c thc y bi t bi th c rt nhiu cch manghnh phc li cho k khc ngay by gi, bt u bng ngn ng thn i.

Cch ta ni c th mang li cho ngi khc nim vui, hnh phc, s t tin,hy vng, lng tin, v gic ng. Ni nng c chnh nim l mt thc tp susc.

B Tt Quan Th m l mt ngi hc c ngh thut nghe v ni mtcch su sc gip ngi ta bung i nhng s hi, kh au, v tuyt vngca mnh. Ngi l mu mc ca php tu tp ny, cnh ca Ngi m ra gi lPh Mn, cnh ca m ra tt c. Nu chng ta thc tp nghe v ni theohnh B Tt Quan Th m, ta cng s c th m c cnh ca Ph Mnv mang nim vui, an lc n cho bao ngi v lm vi i ni lm than ca

h.

Hi chn triu m thuyt Ph MnCu lin hoa l hin ng chn

Dng chi nht ch chn Cam LTn tc sn h i a xun.

(Ph Mn vng ting triu dngB th xut hin gia lng o senCam L mt git ri ln

Xun v trn khp mi min ni sng.)

Ti bit bi th p ny khi hc Kinh Php Hoa tui mi su. Khi tanghe ting hi triu, php tu ca B Tt Quan Th m, tng trng chocnh ca Ph Mn, ta bin thnh a b sinh ra trong lng hoa sen. Ch mt


30/189

git nc t bi t cnh dng liu ca B Tt, ma xun tr v trn tri tkh cn ca chng ta. Tri t kh cn tng trng cho th gii ca lmthan, au kh. Git nc t bi l s tu tp tm T, tng trng bi git nctrn cnh dng liu. B Tt Quan Th m c ngi Trung Quc, Vit

Nam, Triu Tin, v Nht Bn miu t nh mt ngi cm nhnh dngliu. Ngi nhng nhnh dng vo nc t bi trong tri tim Ngi, ni no

Ngi ry nc y ln th ni y u c s hi sinh. Khi Ngi ry nc CamL y ln nhng cnh cy kh, cht, th nhng cnh cy y xanh ti tr li.

Nhng cnh cy cht cng tng trng cho au kh, lm than; cy c xanhti tng trng cho s quay v ca an lc. Ch cn mt git nc y thi,ma Xun tr v trn i a.

Trong Phm Ph Mn ca Kinh Php Hoa, ting ni ca B Tt Quan Thm (Avalokitesvara) c din t bng nm cch: Ting Nhim, Ting

Quan m, Ting Phm, ting Hi Triu, Ting Vt Thot Ting i. Hythng nn qun nim.

Trc ht l ting Nhim mu (Diu m.) y l th ngn ng m ra cnhca Ph Mn v khin cho tt c u c khai thng tr li. Th ting nyrt d nghe. Th ting ny lm cho kho khon, em n s bnh tnh, yni, v tr liu cho tm hn. Bncht ca m thanh ny l t bi.

Th hai l ting Quan m (Qun Th m.) Avalokitesvara c ngha lngi nhn su vo cuc i v lng nghe ting ku thng ca cuc i.

Ting ny lm vi i nhng ni kh nim au ca chng ta, v l tingca ngi hiu ta mt cch su sc -- nhng au n, tuyt vng, v s hica ta. Khi thy mnh c hiu, chng ta bt kh i rt nhiu.

Th ba l ting Phm (Phm m.) Phm (Brahma) c ngha l cao qu khng phi l ting thng tnh, m l ngn ng cao qu, pht sinh xut tc mun mang li hnh phc v ly i kh au. T, Bi, H, v X l TPhm Tr (Brahmaviharas), ch c tr cao qu ca ch Bt v ch v BTt. Nu ta mun chung sng vi ch Bt v ch v B Tt, ta c th an trtrong bn to nh ny.

Trong thi ca Bt, mc ch tu tp ca nhiu ngi l sinh v sngchung vi Phm Thin. iu ny cng ging nh php tu ca o Ki-t,mun ln thin ng sng vi Thng . Trong nh ca Cha ta c rtnhiu to nh ln, v cc bn mun sng trong mt trong nhng to nh .Vi nhng ngi mun cng tr vi Phm Thin, Bt ni: Hy thc tp


31/189


32/189


33/189

kh. Trong thi gian , ta sng vi cn gin ca mnh, tip xc vi n bngnng lng chnh nim. Ta khng h chi b n.

Khi ni vi cc nh tm l tr liu v iu ny, ti gp phi mt vi khkhn. Khi ti ni ci gin lm chng ta kh, h cho iu ny c ngha l cigin l mt ci g tiu cc, cn phi b ly ra. Nhng ti lun ni rng cigin l mt hin tng c tnh hu c, cng ging nh tnh thng vy.Gin c th tr thnh thng. Phn xanh ca chng ta c th tr thnh mthoa hng. Nu ta bit cch chm sc rc hu c, ta c th bin n thnh mthoa hng. Ta nn gi rc l tiu cc hay tch cc y? Rc c th l tch cc,nu ta bit x l n. Ci gin cng vy. N c th l tiu cc, nu ta khng

bit x l n, nhng nu ta bit cch x l cn gin ca mnh, th cn gin c th rt tch cc. Chng ta khng cn phi b i mt th g ht.

Sau khi th vo, th ra vi ln ly li bnh tnh, cho d cn gin vncn c , ta c chnh nim v n, ta c th ni vi ngi kia rng ta gin.Ta cng c th ni vi ngi y rng ta mun nhn su vo n, v cngmun ngi y cng nhn su vo n. Ri ta c th hn gp nhau ti th Su cng nhn vo vn . Mt ngi nhn vo nhng gc r ca kh au camnh l hay lm ri, hai ngi nhn th hay hn, v hai ngi cng nhnvi nhau th hay nht.

Ti ngh ti th Su v hai l do. Th nht, lc ny ta ang cn gin, nuta bt u bn tho by gi th c th rt mo him. Ta c th ni nhng iu

lm cho tnh trng t thm hn. T by gi cho n chiu th Su, ta c ththc tp nhn su vo bn cht ca ci gin ca mnh, v ngi kia cng cth lm nh vy. Trong khi li xe, ngi kia c th t hi: Ci g nghimtrng vy? Ti sao c y khng vui? Phi c nguyn do. Trong khi li xe, tacng s c c hi nhn su vo . Trc ti th Su, mt hay c hai ngic th thy gc r ca vn v c th ni v xin li vi ngi kia. V tith Su, hai ngi c th ung tr v vui v vi nhau. Nu hn ngy gi, haingi s c thi gian lng li v nhn su. y l thin tp. Thin l lmlng con ngi mnh li v nhn su vo bn cht ca nhng ni kh nim

au ca mnh.n ti th Su, nu ni kh vn cha c chuyn ho, ta s c th thctp ngh thut ca Quan Th m. Hai ngi ngi li vi nhau v thc tplng nghe su -- mt ngi pht biu trong khi ngi kia lng nghe tht su.Khi ni, ta ni ln s thc su xa nht m ta thy, v ta thc tp i ng. Chvi ngn ng ngi kia mi c c hi nghe hiu v chp nhn. Trong


34/189

khi lng nghe, ta bit rng ch bng cch lng nghe su nh vy ta mi cth lm vi i ni kh ca ngi kia m thi. Nu ch lng nghe bng na ltai thi th ta khng th lm c chuyn . Ta phi c mt ch thc vsu sc. Phm cht lng nghe ca ta phi cao th mi c th gip c ngikia vi i ni kh. y l s thc tp Gii th T. L do th hai i nti th Su l nu ta ho gii c s bun bc vo ti th Su th ta sc vui v vi nhau vo hai ngy cui tun.

Gi s ta c mt ni kt no vi mt thnh vin trong gia nh hay cngng, v ta khng vui khi gp ngi . Ta c th ni nhng cu n gin,s s, nhng khng thoi mi ni nhng chuyn su hn vi ngi .Ri mt ba n, trong khi lm vic nh, ta nhn thy ngi kia khng lm gc, khng chia x nhng cng vic cn phi lm, v ta thy kh chu. Tisao ti phi lm nhiu nh vy, cn c y khng lm g c? ng l c ta

phi lm ci g mi phi. V s so snh ny, ta mt an lc. Nhng thay vni vi ngi kia: Em lm n n y ph bt cng vic, ta li bo mnh:C y ln ri. Ti sao mnh li phi ni vi c y? L ra c y phi c trchnhim hn! Ta ngh nh vy bi v ta sn c ni kt vi ngi kia. Conng ngn nht bao gi cng l con ng thng. B c th n vi A vni, Em i, lm n n ph mt tay. Nhng ta khng lm nh vy. Ta gitrong lng v phin trch ngi kia.

Ln sau li xy ra y ht nh vy, cm th ca ta li cng mnh hn. Ni ktca ta ln ln t t, cho n khi ta kh qu v cn phi than th vi ngi

th ba. Ta cn tm mt s cm thng chia bt ni kh tm . Thay v nithng vi A, ta li ni vi C. Ta chn C v ta ngh C l mt ngminh, sn sng ng vi ta l A c x khng tt.

Nu ta l C th ta phi lm g? Nu ta c sn nhng ni kt v A, th tac th s rt mng khi c ngi cng cm thy nh ta vy. Ni vi nhau nhvy c th s lm ta thy kho hn. Hai ngi tr thnh lin minh B vC chng li A. T nhin B v C thy gn vi nhau hn, v c hai thyxa cch vi A, A s nhn ra iu y.

A c th rt d thng. C s c kh nng p li trc tip vi B nu Bni c cm th ca mnh cho c y. Nhng A khng hay bit g v sut c ca B. A ch cm thy c mt s lnh nht gia mnh v B, mkhng bit ti sao. A nhn thy B v C tr nn gn gi, trong khi c haiu nhn mnh mt cch kh chu. V c ngh: H khng mun mnh, th


35/189

mnh cng chng cn h. C rt lui, v tnh trng cng t hn. Th tam gic c thit lp.

Nu l C th trc ht, ti s lng nghe B mt cch chm ch, hiu rngB cn chia x ni kh tm ca mnh. Bit rng con ng thng l conng ngn nht, ti s khuyn khch B n ni thng vi A. Nu nhB khng lm c chuyn ny, ti s ngh n ni vi A dm cho B,vi s hin din ca B, hoc ch i ni mt mnh.

Nhng quan trng hn c l ti s khng ni vi ai khc nhng g B tintng ni cho ti. Nu khng c chnh nim, ti c th ni vi ngi khcnhng iu ti bit v cm th ca B, v th no gia nh hay cng ngcng s ln xn. Nu ti lm nhng iu ny -- khuyn khch B ni thngvi A hoc ni vi A dm cho B, v khng ni li vi ai nhng iu

B ni vi mnh ti s c th b gy th tam gic. Lm nh vy s cth gip ho gii vn , mang li an lc cho gia nh, cng ng, v x hi.

Nu ta thy trong cng ng c ngi ang gp kh khn vi ngi khc,ta phi gip ngay. Nu s vic cng ko di lu th s cng kh giiquyt. Cch hay nht gip l thc tp ngn ng chnh nim v tp lngnghe su. Gii th T c th mang li ho bnh, hiu bit, v hnh phc chomi ngi. Ph Mn l mt cnh ca nhim mu. Ta s c sinh li mtln na trn o sen v gip cho nhng ngi khc, trong c gia nh,cng ng, v x hi ca ta, cng c sinh ra trn .

Li ni c th c gi tr xy dng hay c tnh ph hoi. Ni vi chnh nimc th mang li hnh phc tht s; li ni thiu chnh nim c th git hi.Khi mt ngi ni vi ta nhng iu lm cho ta kho mnh v hnh phc,th l mn qu qu ho nht ngi y c th hin tng. Thnh thong, cngi ni vi ta nhng iu rt c v rt au lng khin ta mun i t t; tamt tt c mi hy vng, tt c nim vui sng ca mnh.

Ngi ta git nhau v li ni. Khi ta cung tn bin h cho mt ch thuyt,ni rng ch c ng li suy ngh hay t chc x hi ny mi l hay nht,v nu c ngi lm vng ng mnh th mnh phi n p hay loi trngi . iu ny lin h mt thit vi Gii Th Nht -- th ngn ng nyc th git, khng phi ch c mt ngi m rt nhiu ngi. Khi ta tin vomt iu g mnh m nh vy, ta c th b hng triu ngi vo phng hingt. Khi ta dng li ni nng cao mt ch thuyt, xi dc ngi ta git


36/189


37/189

ho trong gia nh v on th, nhng iu c th lm tan v gia nh von th.

Ho gii l mt php tu su, ta c th thc tp c vi s lng nghe vngn ng chnh nim. Ho gii c ngha l mang li ho bnh v hnh phccho quc gia, con ngi, v thnh vin trong gia nh ta. y l cng vicca mt v B Tt. ho gii, ta phi c ngh thut lng nghe, cng nhnm c ngh thut i ng. Ta phi trnh lin kt mnh vi mt bn cth hiu c c hai pha. y l mt php tu kh.

Trong cuc chin Vit Nam, chng ti c gng thc tp iu ny. Chngti c khng lin minh vi mt phe tham chin no, cng sn hay quc gia.Ta ch gip c khi no ta ng vt ln trn mu thun v thy c ckha cnh tt ln kha cnh xu ca hai bn. Lm nh vy, ta t mnh vo

mt tnh th nguy him, v ta c th b c hai bn ght. Bn ny nghi ta lcng c ca bn kia, v bn kia li nghi ta l cng c ca bn ny. Ta c thb git cng mt lc bi hai phe. chnh l iu nhiu Pht t Vit Namphi chu ng trong chin tranh. Chng ti khng lin kt vi cng sn,nhng cng khng lin kt vi phe theo M. Mt bn ni anh khng th hogii vi phe theo M. Bn kia ni anh khng th ho gii vi cng sn. Nuta nghe li hai pha th tht chng bao gi c th ho gii vi ai c.

Chng ti o to cc tc vin i n cc vng ho lnh gip v ccvn sc kho, kinh t, gic dc, v chng ti b c hai pha nghi ng.

Cng vic ho gii ca chng ti khng phi ch l vic ni, m cn l viclm. Chng ti n lc gip nhng ngi nng dn tm thy hy vng.Chng ti gip nhiu ngi t nn n nh li i sng nhng ngi lngmi. Chng ti gip bo tr hn mi ngn c nhi. Chng ti gipnng dn dng li nhng ngi lng nt. Cng vic ho gii khng phich c tnh ngoi giao; n l nhng g rt c th. Trong lc y, chng ticng ng thi ni ln ting ni ho bnh t trong tim mnh. Chng ti ningi trong nh phi nhn nhau nh anh em v chp nhn ln nhau. Mnhkhng nn git nhau v mt ch thuyt. Thng ip y khng c a

chung cht no trong tnh trng chin tranh.Nhng bi vit ca ti b kim duyt t c hai pha. Th ca ti b cm bihai bn. Cc bn ti in chui mt trong nhng tp th y v chnh ph SiGn khng cho php xut bn. V pha cng sn cng kch tp th ny trni, ni rng n c hi cho cuc u tranh, v c th b xi gic bi CIA.Cnh st quc gia ti cc nh sch tch thu nhng bi th ny. Hu,


38/189


39/189

mun chng ti , ban m h n v hi ai cho php chng ti lm vic y. Cc tc vin ni chng ti khng c php t pha no, d l quc giahay cng sn. Chng ti ch ti y lm cng qu thi. Mt ln, ngi cngsn ra lnh cho cc tc vin rt khi mt vng, ni rng: Chng ti skhng chu trch nhim cho s an ton ca qu v nu qu v y qu haimi bn ting. Ln khc, nhng ngi cung tn n t pha chnh ph,mt cch khng chnh thc, v hi cc tc vin h c phi l tc vin x hica Pht gio khng. V h mang nm hc vin ra b sng, v sau khi kimli mt ln na cho chc y l nhng tc vin x hi ca Pht gio, h ni:Chng ti rt tic, nhng chng ti phi git qu v. H bn c nm ngi.Chng ti b c hai bn n p vo ban m. H bit nu n p chng tivo ban ngy th nng dn s phn i.

Mt tri lu n nm vo phng ti b tm mn lm cho chch hng.

Mt m khc, nhiu qu lu n c nm vo k tc x ca trng,lm hai ngi cht v nhiu ngi b thng. Mt thanh nin b bi lit, vsau ny c iu tr c. Mt thiu n b hn mt ngn ming n cmvo mnh. C mt rt nhiu mu, v c mt ngi bn Nht, cng tcvi chng ti, cu sng. Sau , chng ti mang c c sang Nht gii phu. Ngi ta c ly cc mnh st vn ra, nhng vn cn 300mnh khng th ly ra c v vn cn nm trong thn th c.

Mt hm, trong khi ti ang i din cho Phi on Ho Bnh ca PhtGio tham d m Phn Ho Bnh ti Paris, ti nhn c mt tin nhn

qua in thoi t Si Gn cho bit bn tc vin va b bn cht. Ti khc.Chnh ti ku gi h n c o luyn nh nhng tc vin. Mtngi bn c mt lc y ni vi ti: Tha Thy, Thy cng nh mt vtng lnh o i qun bt bo ng, v khi qun i ca Thy lm viccho tnh thng v s ho gii th th no cng c nhng thng vong. Thyu cn phi khc.

Ti ni, Ti khng phi l mt ng tng. Ti l mt con ngi. Ti cnc khc. Su thng sau, ti vit mt v kch v ci cht ca nhng ngi

hc tr ny, vi ta : No V Tip Ni ng i.[3]Cng vic ho gii khng phi n thun l cng vic ngoi giao. Khng

phi v mnh i gp vi chc v Ngoi Trng m mnh lm cng vic hogii. Ta phi dng thn th, thi gian, v cuc i mnh lm cng vicho gii. Ta lm vic ny bng nhiu cch, v ta c th b n p bi nhngngi ta ang tm cch gip . Ta phi lng nghe v hiu ni kh ca bn


40/189

ny, ri li n lng nghe ni kh ca bn kia. Nh vy ta s c th ln ltni cho mi bn v nhng ni kh m pha bn kia phi gnh chu. y lcng vic ct yu, v i hi phi c can m. Chng ta cn nhiu ngi ckh nng lng nghe, Nam Phi, Trung ng, ng u, v nhiu nikhc.

Gii th T l mt Gii B Tt. Chng ta cn hc hi cho su sc c ththc tp gii, trong phm vi c nhn, gia nh, cng ng, x hi v th gii.

[3] Love In Action: Writings on Nonviolent Social Change (xut bn biBerkeley: Paralax Presss, 1993.)

---o0o---

GII TH NM - Gn Gi Thn Tm, Lnh Mnh X Hi

thc c nhng kh au do s s dng ma ty v c t gy ra, conxin hc cch chuyn ha thn tm, xy dng sc khe thn th v tmhn bng cch thc tp chnh nim trong vic n ung v tiu th. Connguyn ch tiu th nhng g c th em li an lc cho thn tm con, vcho thn tm gia nh v x hi con. Con nguyn khng ung ru,khng s dng cc cht ma ty, khng n ung hoc tiu th nhng sn

phm c c t trong c mt s sn phm truyn thanh, truyn hnh,sch bo, phim nh v chuyn tr. Con bit rng tn hoi thn tm bng

ru v cc c t y l phn bi t tin, cha m v cng l phn bi ccth h tng lai. Con nguyn chuyn ha bo ng, cm th, s hi vbun gin bng cch thc tp php king c cho con, cho gia nh con vcho x hi. Con bit php king khem ny rt thit yu chuyn ha tthn, tm thc cng ng v x hi.

Khi tm, ta c th nhn vo thn th thy l mn qu ca cha m, ngb. Cho d nhiu ngi trong chng ta khng mun dnh dng g n cha mca mnh c -- cc ngi lm kh mnh qu nhiu nhng khi nhn su,ta thy mnh khng th hon ton chi b mi dy lin h y. Nhn vo tng

phn ni thn th, ta c th hi mnh, Thn ny l ca ai? Ai truyn traothn th ny cho ta? Ci g c trao truyn? Qun nh vy, ta s khm

ph ra c ba thnh phn: ngi trao truyn, vt c trao truyn, v ngitip nhn s trao truyn. Ngi trao truyn l cha m ta. Chng ta l s tipni ca cha m v t tin mnh. Vt c trao truyn chnh l thn th.

Ngi tip nhn s trao truyn l chng ta. Nu ta tip tc qun chiu v vn ny, ta s thy r rng ngi trao truyn, vt trao truyn, v k tip nhn


41/189

s trao truyn l mt. Ba thnh phn u c mt ni thn ta. Khi ta tip xcsu sc vi giy pht hin ti, ta c th thy tt c t tin v tt c cc th htng lai u c mt trong ta. Thy iu ny, ta s bit mnh phi lm g vkhng lm g cho mnh, cho t tin, v cho con chu.

Ban u, khi nhn cha, ta c th khng thy mnh v cha mnh l mt. Ta cth gin cha nhiu chuyn. Nhng gi pht ta hiu v thng c chamnh, ta nhn ra tnh trng rng ca s trao truyn. Ta nhn ra rng thngmnh chnh l thng cha mnh, v thng cha mnh chnh l thng mnh.Gi gn thn, tm cho lnh mnh chnh l gi gn cho t tin, cha m, v ccth h tng lai. Ta lm vic y cho x hi, v cho tt c mi ngi, khng

phi ch lm cho ring mnh. iu ta cn phi nh trc tin l ta khngthc tp nh mt c nhn ring l. Nhng g ta hp th th ta cng hp thcho mi ngi. Tt c t tin v cc th h tng li u ang hp th vo

vi ta. l ngha ch thc ca tnh khng trong s truyn trao. Gii thNm cn phi c thc tp trong tinh thn ny.

C nhng ngi ung ru say sa, h tn hoi thn th, gia nh, v x hica mnh. H cn phi dng li vic ung ru nh. Nhng mnh trongsut ba mi nm qua, ch ung mi tun mt ly vang, chng hi g, ti saoli cn phi ngng chuyn ? Thc tp Gii ny lm chi nu ung rukhng lm hi g n ai c? Mc d ta khng lm hi n mnh trong bami nm qua v vic ung mt hay hai ly vang mi tun, nhng iu y lic th lm hi n con, chu, v x hi chng ta. Ta ch cn nhn su thy

iu ny. Ta ang thc tp, khng phi ch cho ring mnh, m cho tt c.Con ta c th c thin hng nghin ru, v khi thy ta ung ru vangmi tun, mt ngi trong s cc con ta c th tr nn nghin ru trongtng lai. Ta b hai ly ru y l t cho con ci, bn b, v x hi thyrng cuc i mnh khng phi ch cho ring mnh m thi. Cuc i ta l cho t tin, cc th h tng lai, v c cho x hi. Dng vic ung hai lyru mi tun, cho d vic ny cha mang li iu g tai hi cho ta c, lmt thc tp rt su. l tu gic ca mt v B Tt, bit rng nhng gmnh lm u l lm cho tt c t tin v con chu ca mnh. Tnh khng ca

s truyn trao l nn tng ca Gii th Nm. Vic s dng ma ty ca nhiungi tr cng phi c chm dt vi cng mt th tu gic y.

Trong i sng hin i, ngi ta ngh rng thn th mnh l ca mnh, vmnh c th lm g th lm vi n. Chng ta c quyn sng i sng caring mnh. Khi ta tuyn b nh vy, lut php ng h chng ta. y l mttrong nhng biu hin ca ch ngha c nhn. Nhng, theo gio l v


42/189

Khng, thn ny khng phi l ca mnh. Thn ny thuc v t tin, cha m,v cc th h tng lai. Thn ny cng thuc v x hi, v tt c mi loichng sinh khc. Tt c n vi nhau, lm nn s c mt ca thn th ny

cy ci, my, v tt c. Gi thn mnh cho lnh mnh l t lng bit n ivi ton th v tr, vi tt c t tin, v cng l khng phn bi cc th htng lai. Chng ta thc tp Gii ny cho ton th v tr, v cho c x hi.

Nu chng ta lnh mnh, th ai cng li lc c -- khng phi ch trong x hiloi ngi, m c trong x hi c cy, cm th, v t . y l Gii BTt. Trong khi thc tp Gii th Nm, chng ta trn con ng B Tto.

Khi ta c th ra khi ci v bn ng nh hp v thy rng mnh c lin hvi tt c mi ngi v mi vt, ta thy rng mi hnh ng ca mnh udnh lin vi ton th nhn loi, ton th v tr. Gi cho mnh lnh mnh tc

l t t vi t tin, cha m, cc th h tng lai, cng nh vi x hi camnh. Sc kho khng phi ch l sc kho thn th, m cn l sc kho tmhn. Gii th Nm chnh l v vn sc kho v tr liu.

thc c nhng kh au do s s dng ma ty v c t gy ra, con xinhc cch chuyn ho thn tm, xy dng sc kho thn th v tm hn bngcch thc tp chnh nim trong vic n ung v tiu th. Con nguyn chtiu th nhng g c th em li an lc cho thn tm con, v cho thn tm gianh v x hi con. Bi ta khng phi lm vic y cho ring mnh, ngngung mt hay hai ly ru vang mi tun ch thc l hnh ng ca mt v

B Tt. Ta lm vic y cho tt c mi ngi. Trong ba tic tip tn, khi cngi mi ta mt ly ru vang, ta c th mm ci v t chi: Cm n. tikhng ung ru. Nu anh cho ti mt ly nc tri cy hay nc lnh th tis cm n lm. Ta t chi nh nhng, vi n ci trn mi. iu y rt chli. Ta lm gng cho bao nhiu bn b c mt, trong c cc tr em. Dvic ny c th c lm mt cch l , thm lng, n chnh l hnh ngca mt v B Tt, lm gng bng chnh i sng ca mnh.

Nhng g b m n, ung, lo, hay s u s nh hng n bo thai trong

ngi b. Cho d em b trong bng b vn cn rt nh, tt c u dn httrong em. Nu b m khng thc v bn cht tng tc ny, b c th sgy thng tn cho c hai m con ng mt lc. Nu b m ung ru, b shy hoi, n mt mc no , nhng t bo c trong thai nhi. Nghincu hin i chng minh iu ny.


43/189


44/189

hnh nh thin nhin, ma xun, xe c t tin, nhng ngi p trai, pgi, v nhng mc sng cao. Ngi ta c th cho rng nu khng ht thuchay ung ru, th mnh s khng c hnh phc g trn i c. Th qungco ny rt nguy hi; n thm vo tm thc mnh. C bao nhiu th munhim v lnh mnh n v ung. Chng ta phi tr cho ngi ta thyth tuyn truyn ny ph phnh con ngi ra sao.

Cnh bo trn bao thuc l cha . Chng ta phi ng ln, vit bi, haylm bt c g ta c th lm y mnh cc cuc vn ng chng ht thucv ung ru. Chng ta ang i ng hng. Cui cng chng ta c thi may bay m khng phi chu ng khi thuc l. Chng ta cn phi cgng thm na theo hng y.

Ti bit vic ung ru vang n su vo vn ho phng Ty. Trong L

Rc Thnh Th ca o Ki-t v L Qu Hi ca o Do Thi, ru vangl mt yu t quan trng. Nhng ti ni chuyn vi cc linh mc v gios Do Thi v vn ny, v h ni vi ti rng c th thay th ru vang

bng nc nho p. Cho d ta khng ung, ta vn c th b ngi say ngcht ngoi ng. Thuyt phc mt ngi khng ung ru tc l lm choth gii an ton hn cho tt c chng ta.

i lc ta khng cn phi n hay ung nhiu nh vy, nhng n, ung trnn mt th nghin ngp. Ta cm thy qu c n. C n l mt trongnhng ni kh ca cuc sng hin i. Cng ging nh trng hp ca Gii

th Ba ta cm thy c n cho nn ta gia nhp vo mt cu chuyn, haythm ch vo mt quan h tnh dc, hy vng rng cm gic c n s bin i.n ung cng c th l hu qu ca c n. Ta mun ung, hay n chonhiu qun i s c n trng tri, nhng nhng g ta n c th mang ct i vo thn th ta. Khi c n, ta m t lnh, xem tivi, c bo hay tiuthuyt, hoc nhc in thoi ln ni chuyn. Nhng tiu th khng c chnhnim bao gi cng lm cho tnh trng xu thm hn.

C th c rt nhiu bo ng, cm th, v s hi trong mt cun phim. Nuta b ra mt gi xem cun phim , ta s ti tm nhng ht ging bong, cm th, v s hi trong ta. Chng ta lm nh vy, v cng cho conmnh lm nh vy. V vy ta cn phi c mt cuc hp gia nh bn thomt chnh sch thng minh lin quan n vic xem tivi. Chng ta c thcng cn phi dn ln my truyn hnh ca mnh mt hng ch ging nh ta dn trn cc bao thuc l: CNH CO: XEM TRUYN HNH C TH

NGUY HI N SC KHO. l s tht. C nhng thiu nin vo


45/189

bng ng, v nhiu em khc rt bo ng, mt phn v cc em thynhiu cnh bo ng trn tivi. Chng ta phi c nhng chnh sch thngminh lin h n vic s dng truyn hnh trong gia nh.

Chng ta nn thu xp thi kho biu ca mnh nh th no c nh c thigi hng li ch t cc chng trnh lnh mnh v tt p trn tivi. Chngta khng cn phi p b my truyn hnh; chng ta ch cn s dng n vitr tu v chnh nim. iu ny c th c bn bc trong gia nh v cngng. C mt s vic ta c th lm, nh yu cu i truyn hnh lp chngtrnh lnh mnh hn, hay ngh cc nh sn xut ch ra nhng my truynhnh ch nhn sng ca cc i pht ra nhng chng trnh gio dc, lnhmnh, chng hn nh i PBS. Trong cuc chin Vit Nam, qun i M th hng trm ngn chic radio vo rng, nhng chic my ny ch c thtip nhn sng t mt i pht thanh m thi, l i tuyn truyn cho pha

chng cng. y khng phi l chin tranh tm l, nhng ti ngh nhiu gianh s hoan nghnh chic my truyn hnh ch cho php ta xem nhngchng trnh lnh mnh. Ti hy vng cc bn s vit cho cc hng sn xutTivi v cc i truyn hnh by t kin ca mnh v vn ny.

Chng ta cn c bo v v cc c qu ngp trn. Chng ang hy hoix hi, gia nh, v c nhn ta. Chng ta phi dng mi cch c th bov chnh mnh. Tho lun v ti ny s mang li nhng kin quan trng,nh lm sao bo v mnh khi cc chng trnh truyn hnh c hi.Chng ta cng cn phi tho lun vi gia nh v cng ng mnh v nhng

tp ch m mnh v con em mnh thch c, ng thi ta nn ty chay cc tpch tung nh c t vo x hi chng ta. Khng phi ch khng c cc tpch ny, ta cn cn phi n lc cnh bo cho mi ngi tc hi ca vic cv tiu th cc sn phm ny. Vi cc sch bo v chuyn tr khc cng vy.

V c n, ta mun ni chuyn, nhng cu chuyn ca ta li c th mang linhiu c t. Thnh thong, sau khi ni chuyn vi mt ngi xong, ta cmthy t lit v nhng g mnh va nghe. Chnh nim s cho php ta ngngloi chuyn tr thm vo cho ta nhiu c t.

Cc nh tm l tr liu l nhng ngi lng nghe ni kh nim au ca thnch ca h. Nu h khng bit thc tp trung ho v chuyn ho nhng nikh nim au trong h, th h s khng th gi s ti mt v lnh mnh chu ng lu di.


46/189


47/189

khng cn phi ly i ca mnh nim vui sng, hon ton khng. C baonhiu chng trnh p , sc tch, v th v trn truyn hnh. C bao nhiusch bo rt hay c. C bao nhiu con ngi tuyt diu v bao nhiu ti lnh mnh cng nhau m lun. Khi pht nguyn ch tiu th nhng gnui dng sc kho v an lc cho mnh, cho gia nh v x hi, ta khngcn phi tc i ca mnh nim vui sng. Thc tp bi tp th ba ny mangcho ta nim an lc su xa.

Thc tp king c l thc cht ca Gii ny. Chin tranh, bom n l nhngsn phm ca tm thc c nhn v cng ng. Tm thc cng ng cachng ta c qu nhiu bo ng, s hi, thm kht, v cm th, c biuhin bng chin tranh v bom n. Bom l sn phm ca s hi. V k khcc nhng tri bom c sc cng ph ln, cho nn ta phi lm sao ch tora nhng tri bom cn hu hiu hn. V khi cc nc kia nghe ta c nhng

tri bom thng thng ny, h li tm cch ch to ra nhng tri bom cnmnh hn th na. Dp b nhng tri bom khng . Cho d ta c th chbom n mt hnh tinh xa xi khc, ta vn khng c an ninh, v gc r cachin tranh v bom n vn cn nguyn vn trong tm thc cng ng cachng ta. Chuyn ho cc cht c trong tm thc cng ng mi l cchch thc nh tn gc chin tranh.

Khi chng ta xem cun bng Rodney King b nh trn ng ph LosAngeles, chng ta khng hiu ti sao nm cnh st li phi nh i nh limt ngi hon ton khng t v nh vy. Chng ta thy s bo ng, cm

th, v s hi trong nhng ngi cnh st. Nhng y khng phi ch l vn ca nm ngi cnh st y. Hnh ng ca h l biu hin ca tm thccng ng chng ta. H khng phi l nhng ngi duy nht bo ng vy dy s hi, cm th. Hu ht tt c chng ta u nh vy. C qu nhiu

bo ng trong tt c cc thnh ph ln, khng phi ch Los Angeles, mcn San Francisco, New York, Washington D.C., Chicago, Tokyo, Paris,v nhiu nhiu na. Mi sng, khi i lm, nhng ngi cnh st nh thm:Mnh phi cn thn nu khng th c th b git. Mnh s khng th tr vvi gia nh c. Mt ngi cnh st hun tp s hi mi ngy, v v vy,

anh ta c th lm nhng vic hon ton thiu khn ngoan. Nhiu khi khngthc s c e do, nhng v nghi mnh c th b bn, anh ta cm sng v bntrc. Mt tun trc khi Rodney King b nh, mt n cnh st b bnvo mt v cht. L ng nhin cc cnh st trong vng phn n khi nghetin, v ng ti m tang biu dng s tc gin v cm hn ca h ivi x hi v chnh quyn v khng phng b cho h y an ton.Chnh ph cng khng an ton cc tng thng v th tng b m st. V


48/189

x hi nh vy, cho nn cnh st nh kia. Ci ny c, v ci kia c. Ci nynh th ny, v ci kia nh th kia. Mt x hi bo ng to ra cc cnh st

bo ng. Mt x hi y s hi to ra cc cnh st y s hi. B t cnhst khng gii quyt vn . Chng ta phi thay i x hi t tn gc r, l tm thc cng ng ca chng ta, ni tim n cc nng lng s hi,tham, gin, v ght b.

Chng ta khng th bi b chin tranh bng cc cuc biu tnh y phn n.Chng ta phi thc tp mt ch king c cho mnh, cho gia nh, v xhi mnh. Chng ta phi lm vic y vi nhng ngi khc. c nhngchng trnh truyn hnh lnh mnh, ta phi lm vic vi cc ngh s, nhvn, nh lm phim, lut s, v cc nh lm lut. Chng ta phi y mnhcuc tranh u ny. Thin tp khng nn l mt th thuc phin lm cho taqun i nhng vn thc s. Thin tp phi mang li s tnh gic trong ta,

cng nh trong gia nh, v x hi ta. Gic ng phi c tnh tp th th chngta mi t ti cc kt qu. Chng ta phi ngng cc loi tiu th u c tmthc cng ng ca chng ta.

Ti khng thy cch no khc hn l thc tp nhng Gii B Tt ny.Chng ta cn phi thc tp nh mt x hi c th to ra nhng thay imnh m cn thit. Thc tp nh mt x hi ch c th c c khi mingi trong chng ta pht nguyn thc tp nh mt v B Tt. Vn rtln. N lin h n s sng cn ca chng ta cng nh s sng cn ca nhnloi v tri t. y khng phi l vn thng thc mt ly ru. Nu ta

ngng vic ung ly ru ca mnh, ta lm iu y cho c x hi. Chng tabit rng Gii th Nm cng y ht nh Gii th Nht. Khi ta thc tp khngst hi v bit bo v sinh mng ca c nhng loi vt nh, ta nhn ra rngn t tht c lin quan n vic thc tp Gii th Nht. Nu ta khng thchm dt hon ton vic n tht, th t nht hy c gim n tht. Nu gimc nm mi phn trm vic n tht v ung ru, th ta to ra cmt php l; ch t n thi c th gii quyt nn i th gii th ba. l v sao trong sut bui l tng Gii, chng ta lun p li cu hi ta c cgng hc hi v hnh tr Gii hay khng bng hi th su. l cu tr li

hay nht. Th su c ngha l ti c c gng, nhng ti c th lm hayhn.

Gii th Nm c th cng ging nh vy. Nu ta khng th ngng unghon ton, th hy bt bn phn nm, hay ba phn t. S khc bit gia Giith Nht v Gii th Nm l ru khng ging nh tht. Ru gy nghin.Mt git ny ko theo nhiu git khc. l v sao chng ta c khuyn


49/189

khch b lun d l mt ly vang. Mt ly c th dn theo ly th hai. Mc dtrong cng mt tinh thn nh Gii th Nht, ta li c khuyn mt cchmnh m b lun ly ru u tin. Khi ta thy mnh trong him ho ln,trnh t ly u tin l mt biu hin ca s thc tnh ca mnh. Ta lm chott c. Ta phi lm gng cho con em v b bn ca mnh. Trn truyn hnhPhp ngi ta ni: Mt ly th khng sao, nhng ba ly th s dn ti nguy chy dit. (Un verre ca va; trois verres bonjour les dgts.) H khng ni lyth nht a n ly th hai, v ly th hai a n ly th ba. H khng ni, vh thuc vo nn vn minh ru vang. Lng Mai, thuc vng Bordeauxca nc Php, chng ti c bao quanh bi ru vang. Nhiu lng gingca chng ti ngc nhin v chng ti khng nhng khng hng li lc gkhi vng ny, m cn l mt khng. Ti nghip chng ti qu.

Khi cn l ch iu, ti c bit rng i khi chng ta phi dng ru lm

thuc. C nhiu loi r, v dc tho cn phi ngm trong ru th mi chiu nghim. Nhng lc y, ru c cho php. Khi cc dc tho ciu ch xong, chng ta b tt c hn hp vo ni v nu ln. Chng skhng cn tc dng c hi na. Dng ru trong khi nu nng cng vy.Khi thc n nu chn, ru trong mn n s khng cn tnh c hi na.Chng ta khng nn hp hi qu v chuyn ny.

Khng ai c th tr Gii mt cch hon ho, k c Bt. Cc mn chay cngdng ln Ngi khng hon ton chay lm. Trong rau luc c vi khun cht.Ta khng th thc tp Gii th Nht hay bt c Gii no hon ton. Nhng

v him ho ch thc trong x hi chng ta -- nn nghin ru ph hoikhng bit bao nhiu l gia nh v gy ra khng bit bao nhiu l aukh -- cho nn chng ta phi lm mt ci g . Chng ta phi sng nh thno bng tn gc mi nguy hi ny. l v sao d bn c th rt lnhmnh vi mt ly ru mi tun, ti vn tha thit khuyn bn hy b ly ruy i.

Ti cng xin c ni v vic khng s dng ma ty. Cng nh ru tng ltai ho ca mt th h, ma ty l tai ho ca mt th h khc. Mt thiu n

c ni vi ti c cha gp ai ng trang la m khng dng ma ty loi nyhay loi khc. Thng nhng ngi tr ht xch n cc trung tm thin tp x l vn i din vi cuc sng nh t thn ca n. H thng lnhng ngi rt c ti v nhy cm -- ho s, thi s, v nh vn v trongkhi tr nn nghin ngp, h t nhiu lm h hoi mt s t bo c. iuny c ngha l by gi c c t kh nng hay t ch, c khuynh hng mtng v gp c mng. Chng ti lm nhng g c th khuyn khch h


50/189


51/189

bun bn ma ty cha phi l cch hay nht ngn nga vic s dng maty. Cch hay hn c l thc tp Gii th Nm v gip mi ngi thc tp.

Tiu th c chnh nim l cch thng minh thi a vo thn th v tmhn mnh nhng c t, v cng ngn khng cho s mun phin i nch trn ngp, ln p. Hc ngh thut tip xc v tip thu nhng yu t timt, nui dng, tr liu l cch khi phc li s qun bnh, v chuynho nhng ni au v nim c n sn c. Mun lm nh vy, ta phi thctp chung vi nhau. Vic thc tp tiu th c chnh nim nn tr thnh mtchnh sch quc gia. Vic ny cn c xem nh gio dc ho bnh chthc. Ph huynh, gio vin, nh gio dc, y s, nh tr liu, lut s, tiuthuyt gia, phng vin, nh lm phim, nh kinh t, v cc nh lm lut phithc tp vi nhau. Nht nh phi c nhng cch t chc hnh thc thctp ny.

Vic thc tp chnh nim gip ta c thc v nhng g ang xy ra. Mt khichng ta thy c mt cch su sc kh au, v nhng gc r kh au, ta sc thc y hnh ng, tu tp. Nng lng chng ta cn khng phil s hi hay tc gin; nng lng chng ta cn l nng lng ca hiu bitv thng yu. Trch mc v buc ti khng c ch li g. Nhng k t hyhoi mnh khng lm vic y mt cch c . Ni kh v nim c n ca hqu ngp trn, v h mun thot ra. H cn s gip , khng phi s trng

pht. Ch c tnh thng v s hiu bit mc tp th mi c th giiphng chng ta. S thc tp Gii th Nm chnh l s thc tp chnh nim

v t bi. cho tng li cn c mt cho con chu chng ta, chng ta cnphi tu tp.

---o0o---

GII TH NM - Gn Gi Thn Tm, Lnh Mnh X Hi

thc c nhng kh au do s s dng ma ty v c t gy ra, conxin hc cch chuyn ha thn tm, xy dng sc khe thn th v tmhn bng cch thc tp chnh nim trong vic n ung v tiu th. Con

nguyn ch tiu th nhng g c th em li an lc cho thn tm con, vcho thn tm gia nh v x hi con. Con nguyn khng ung ru,khng s dng cc cht ma ty, khng n ung hoc tiu th nhng sn

phm c c t trong c mt s sn phm truyn thanh, truyn hnh,sch bo, phim nh v chuyn tr. Con bit rng tn hoi thn tm bngru v cc c t y l phn bi t tin, cha m v cng l phn bi ccth h tng lai. Con nguyn chuyn ha bo ng, cm th, s hi v


52/189

bun gin bng cch thc tp php king c cho con, cho gia nh con vcho x hi. Con bit php king khem ny rt thit yu chuyn ha tthn, tm thc cng ng v x hi.

Khi tm, ta c th nhn vo thn th thy l mn qu ca cha m, ngb. Cho d nhiu ngi trong chng ta khng mun dnh dng g n cha mca mnh c -- cc ngi lm kh mnh qu nhiu nhng khi nhn su,ta thy mnh khng th hon ton chi b mi dy lin h y. Nhn vo tng

phn ni thn th, ta c th hi mnh, Thn ny l ca ai? Ai truyn traothn th ny cho ta? Ci g c trao truyn? Qun nh vy, ta s khm

ph ra c ba thnh phn: ngi trao truyn, vt c trao truyn, v ngitip nhn s trao truyn. Ngi trao truyn l cha m ta. Chng ta l s tipni ca cha m v t tin mnh. Vt c trao truyn chnh l thn th.

Ngi tip nhn s trao truyn l chng ta. Nu ta tip tc qun chiu v vn

ny, ta s thy r rng ngi trao truyn, vt trao truyn, v k tip nhns trao truyn l mt. Ba thnh phn u c mt ni thn ta. Khi ta tip xcsu sc vi giy pht hin ti, ta c th thy tt c t tin v tt c cc th htng lai u c mt trong ta. Thy iu ny, ta s bit mnh phi lm g vkhng lm g cho mnh, cho t tin, v cho con chu.

Ban u, khi nhn cha, ta c th khng thy mnh v cha mnh l mt. Ta cth gin cha nhiu chuyn. Nhng gi pht ta hiu v thng c chamnh, ta nhn ra tnh trng rng ca s trao truyn. Ta nhn ra rng thngmnh chnh l thng cha mnh, v thng cha mnh chnh l thng mnh.

Gi gn thn, tm cho lnh mnh chnh l gi gn cho t tin, cha m, v ccth h tng lai. Ta lm vic y cho x hi, v cho tt c mi ngi, khng

phi ch lm cho ring mnh. iu ta cn phi nh trc tin l ta khngthc tp nh mt c nhn ring l. Nhng g ta hp th th ta cng hp thcho mi ngi. Tt c t tin v cc th h tng li u ang hp th vovi ta. l ngha ch thc ca tnh khng trong s truyn trao. Gii th

Nm cn phi c thc tp trong tinh thn ny.

C nhng ngi ung ru say sa, h tn hoi thn th, gia nh, v x hi

ca mnh. H cn phi dng li vic ung ru nh. Nhng mnh trongsut ba mi nm qua, ch ung mi tun mt ly vang, chng hi g, ti saoli cn phi ngng chuyn ? Thc tp Gii ny lm chi nu ung rukhng lm hi g n ai c? Mc d ta khng lm hi n mnh trong bami nm qua v vic ung mt hay hai ly vang mi tun, nhng iu y lic th lm hi n con, chu, v x hi chng ta. Ta ch cn nhn su thyiu ny. Ta ang thc tp, khng phi ch cho ring mnh, m cho tt c.


53/189

Con ta c th c thin hng nghin ru, v khi thy ta ung ru vangmi tun, mt ngi trong s cc con ta c th tr nn nghin ru trongtng lai. Ta b hai ly ru y l t cho con ci, bn b, v x hi thyrng cuc i mnh khng phi ch cho ring mnh m thi. Cuc i ta l cho t tin, cc th h tng lai, v c cho x hi. Dng vic ung hai lyru mi tun, cho d vic ny cha mang li iu g tai hi cho ta c, lmt thc tp rt su. l tu gic ca mt v B Tt, bit rng nhng gmnh lm u l lm cho tt c t tin v con chu ca mnh. Tnh khng cas truyn trao l nn tng ca Gii th Nm. Vic s dng ma ty ca nhiungi tr cng phi c chm dt vi cng mt th tu gic y.

Trong i sng hin i, ngi ta ngh rng thn th mnh l ca mnh, vmnh c th lm g th lm vi n. Chng ta c quyn sng i sng caring mnh. Khi ta tuyn b nh vy, lut php ng h chng ta. y l mt

trong nhng biu hin ca ch ngha c nhn. Nhng, theo gio l vKhng, thn ny khng phi l ca mnh. Thn ny thuc v t tin, cha m,v cc th h tng lai. Thn ny cng thuc v x hi, v tt c mi loichng sinh khc. Tt c n vi nhau, lm nn s c mt ca thn th ny

cy ci, my, v tt c. Gi thn mnh cho lnh mnh l t lng bit n ivi ton th v tr, vi tt c t tin, v cng l khng phn bi cc th htng lai. Chng ta thc tp Gii ny cho ton th v tr, v cho c x hi.

Nu chng ta lnh mnh, th ai cng li lc c -- khng phi ch trong x hiloi ngi, m c trong x hi c cy, cm th, v t . y l Gii BTt. Trong khi thc tp Gii th Nm, chng ta trn con ng B Tto.

Khi ta c th ra khi ci v bn ng nh hp v thy rng mnh c lin hvi tt c mi ngi v mi vt, ta thy rng mi hnh ng ca mnh udnh lin vi ton th nhn loi, ton th v tr. Gi cho mnh lnh mnh tcl t t vi t tin, cha m, cc th h tng lai, cng nh vi x hi camnh. Sc kho khng phi ch l sc kho thn th, m cn l sc kho tmhn. Gii th Nm chnh l v vn sc kho v tr liu.

thc c nhng kh au do s s dng ma ty v c t gy ra, con xinhc cch chuyn ho thn tm, xy dng sc kho thn th v tm hn bngcch thc tp chnh nim trong vic n ung v tiu th. Con nguyn chtiu th nhng g c th em li an lc cho thn tm con, v cho thn tm gianh v x hi con. Bi ta khng phi lm vic y cho ring mnh, ngngung mt hay hai ly ru vang mi tun ch thc l hnh ng ca mt vB Tt. Ta lm vic y cho tt c mi ngi. Trong ba tic tip tn, khi c


54/189


55/189

Ta c th c mt ch king c cho thn th, v cng c th c mt ch king c cho tm thc, sc kho tm hn ca mnh. Ta cn trnh hp th ccmn n tinh thn a c t vo tm thc. Mt s chng trnh truynhnh gio dc v gip ta c mt np sng lnh mnh, v ta cn phi dnhthi gian xem cc chng trn

de cho tuong lai con co mat - chu giai ve nam gioi - ht nhat hanh

Documents