MOTYWY WSI

W LITERATURZE

Wieś (łac. pagus) – jednostka osadnicza o zwartej, skupionej lub rozproszonej zabudowie i istniejących funkcjach rolniczych

lub związanych z nimi usługowych lub turystycznych, nie posiadająca praw miejskich lub statusu miasta.

Co to jest wieś?

FRASZKA „NA LIPĘ”We fraszce pt. „Na lipę” Jana Kochanowskiego autor podejmuje

tematykę wsi. Poeta próbuje ukazać wartości, jakie lipa- pospolite drzewo może dać człowiekowi. Są to między innymi: miód, szept

liści, cień, śpiew ptaków. Podmiot utworu włożył w usta ukochanego drzewa opis swoich własnych przeżyć związanych z miejscem,

którego jest ona centrum. W opisie tym najważniejszą rolę pełnią liczne epitety. Utwór jest zakończony słowami:

„ Jabłek wprawdzie nie rodzę, lecz mię pan tak kładzieJako szczep napłodniejszy w hesperyskim sadzie.”

Oznacza to, że dla swego pana jest niezwykle cenna, to związek z człowiekiem czyni ją tak wyjątkową, że wartą uwiecznienia w

wierszu. Utwór ten ukazuje tematykę wsi, gdyż na wsi rosną liczne drzewa, a jak pamiętamy Jan Kochanowski wiódł swoje spokojne życie w domku w Czarnolesiu (była to wieś i opisuje pozytywne

strony wsi).

„PIEŚŃ ŚWIĘTOJAŃSKA O SOBÓTCE”„Pieśń Świętojańska o Sobótce” także została napisana przez Jana

Kochanowskiego. Kochanowski daje wyraz swojemu podziwowi dla zwyczajów ludowych. Chwali wieś i życie wiejskie. W utworze rozbrzmiewają nuty radości.

Jest mowa o miłości, tańcu i śpiewie. Poeta tworzy w ten sposób wieś arkadyjską- sielankową. Pieśń pierwsza przedstawia pochwałę święta, które jest zapomniane przez współczesnych. Natomiast pieśń Panny XII prezentuje pochwałę wsi („Wsi spokojna, wsi wesoła”). Wyliczane są tu zalety wsi i korzyści płynące z życia na

niej. Poeta wychwala wieś słowami:

„Kto twe wczasy, kto pożytkimoże wspomnieć za raz wszytki?Człowiek w twej pieczy uczciwie

Bez wszelakiej lichwy żywie”

„PAN TADEUSZ”

motyw wsi w epopei narodowejAdam Mickiewicz ukazuje również urokliwy obraz wsi w epopei narodowej-

„Pan Tadeusz”. Jest to utwór zawierający mnóstwo pięknych opisów przyrody, pięknych lasów, wiejskiego ogrodu, cudownych wschodów i

zachodów słońca. Mickiewicz ukazuje sielankową codzienność mieszkańców dworku. Ogród pełen jest różnorodnych ziół domowego

ptactwa, lasy bogate są w dziką zwierzynę i grzyby. Obraz opisujący wieś przypomina sielski krajobraz, a poeta ukazuje rzeczywistość, doskonałość

życia na wsi.

Opis wsi w utworze pt: „ANTEK”

W utworze Bolesława Prusa pt: „Antek” także znajduje motyw wsi.

Uwidacznia się to w noweli pt. „Antek” Bolesława Prusa. Bohaterem noweli jest biedne wiejskie dziecko, które nie może się odnaleźć w

realiach życia wiejskiego. Chłopiec bardzo lubi marzyć, niestety nie jest rozumiany przez wiejską społeczność. Realia okazują się być zupełnie

inne, niż wyobrażałby je sobie Antek.

„JANKO MUZYKANT” i jego wiejski talent muzyczny

Henryk Sienkiewicz w noweli pod tytułem „Janko Muzykant” ukazał wieś jako miejsce zacofane, gdzie nikt nie interesuje się sztuką ani

literaturą. Chłopi po prostu nie mają na to czasu. Cały dzień zajmuje im oporządzanie zagrody i ciężka praca na polu. Jednak nie zawsze

ciężka praca na polu owocuje obfitymi plonami. Na wsi nie ma możliwości rozwoju żadnych talentów. Tak właśnie zmarnowany został talent Janka, chłopca pięknie grającego na skrzypcach.

Wieś w utworze „Chłopi”

Władysław Reymont w epopei pt. „Chłopi” chciał ukazać pełny obraz życia wsi i jej mieszkańców, i że dla chłopów

najwyższą wartością była ziemia. Walka o ziemię bywa brutalna, bezwzględna, ponad zasadami etyki. Bohaterami „Chłopów” nie są określeni przedstawiciele wsi, lecz cała

zbiorowość lipecka. W obliczu zagrożenia chłopi potrafią się zjednoczyć w walce, lecz na co dzień zwyciężają w nich

instynkty biologiczne, które doprowadzają do ciągłych kłótni między mieszkańcami wsi. Obraz życia wsi pokazany został przez pryzmat zależności od cyklu pór roku, oraz w ścisłym

związku z cyklem obrzędów.

Stanisław Wyspiański w „Weselu” także przedstawił wieś w swoim utworze. Ukazał on tam stan chłopski będący głęboko zainteresowany sytuacją

polityczną i ekonomiczną państwa. Chłopi są gotowi do zrywu niepodległościowego, lecz nie mają przywódcy który mógłby pokierować ich poczynaniami. Pokazuje ono chęci Polaków, pokazuje też zapal mieszkańców

polskiej wsi i pragnienia jej mieszkańców odzyskania wolności narodowej ukazuje tez wieś jako miejsce rodzenia się ruchów narodowo – wyzwoleńczych, Uważam, iż w „Weselu” Stanisława Wyspiańskiego chłopi z pewnością nie byli

aż tak ochoczo nastawieni do walki, gdyż byli świadomi, iż ich szanse na odzyskanie niepodległości są raczej nikłe. Wszystko kończy się na tym, że Chochoł zaczyna grać na skrzypcach, a ludzie tańczą w rytm chocholego

śpiewu.

„WESELE” i opis ludzi ze wsi gotowych do walki o

niepodległość

„Niech na całym świecie wojna,byle polska wieś zaciszna, byle polska wieś spokojna” – fragm. z

„Wesela”

„SYZYFOWE PRACE” (ambicje Marcina Borowicza)

Stefan Żeromski w „Syzyfowych pracach” ukazał rozwarstwienie i biedę polskiej wsi w ostatnich latach XIX wieku. Marcin Borowicz, wędrujący z

dubeltówką po okolicy Gawronek, widzi ubogiego chłopa, Lejbę Koniecpolskiego, który zapłakany chodzi między dojrzewającymi

zbożami. Lejba należy do najbiedniejszych ludzi we wsi. Nie ma konia, a grunt uprawia zaprzęgając do pługa pożyczoną krowę lub zaprzęgając siebie do brony. Zimą skupuje stare buty i wyrabia z nich drewniane trepy z rzemieniami. Latem przymiera z głodu, wędruje do miasta po

chleb, który następnie sprzedaje sąsiadom, zarabiając na tym grosze. Wczesną jesienią zostaje sam z rodziną we wsi, ponieważ nie może iść z sąsiadami za zarobkiem i są to najtrudniejsze dni dla biednego chłopa. Zupełnie inaczej żyje najbogatszy chłop w Bukowcu, Scubioła. Posiada

on kilkaset morgów ziemi, ogromne stado bydła i zamożny dom. Udziela pożyczek biednym wieśniakom, a procent odbiera w postaci

płodów rolnych, a w ostateczności jako odrobek na jego polach. Zdarza się, że zabiera cały dobytek dłużnika. Sam jednak chodzi w połatanej i

brudnej koszuli. Z rodziny chłopskiej pochodzi Jędrek Radek. Syn ubogich fornali ma jednak szansę na lepszą przyszłość niż jego rodzice i dlatego z takim uporem zamierza się uczyć, a później studiować. Jędrek wstydzi się swego pochodzenia, czworaków, w których dorastał i gwary chłopskiej, którą mówi. Wyszydzany przez kolegów, czuje się gorszym

od nich, choć w rzeczywistości jest uczniem zdolnym i pilnym.

„ŻYWOT CZŁOWIEKA POCZCIWEGO”

W utworze pt. „Żywot człowieka poczciwego” autor przedstawia kolejne etapy życia człowieka: od jego urodzenia aż po lata

sędziwe. Wieś – miejsce zamieszkania ukazana została jako kraina szczęścia i stateczności. Jest ona źródłem radości i dzięki

spokojowi panującemu na niej, człowiek może dbać o swój rozwój intelektualny. Bezpośredni kontakt z naturą pozwala wiele

zrozumieć – obserwacja cyklicznie zmieniających się pór roku pobudza do refleksji i uświadamia przemijalność życia.

Regularność i rytm z przemijalnością tą związane umożliwiają człowiekowi wkomponowanie się w bieg czasu. Następuje

połączenie postawy stoickiej z epikurejską. Wieś jest sielską krainą, dającą radość jej mieszkańcom przez całe ich życie.

MOŻNA TAKŻE OGLDNĄĆ NASZ FILM POŚWIĘCONY TEMU

MOTYWOWI NA:

www.youtube.com

Wpisując po prostu nasze imię i nazwisko powinno wyskoczyć xDD

ZAPRASZAMY DO OBEJRZENIA

PREZENTACJA BY:

TOMEK LISZKA

DANIEL LISZKA