czy to już nadruchliwość psychoruchowa, a może tylko norma...
TRANSCRIPT
Czy to już nadruchliwość
psychoruchowa, a może tylko norma w
rozwoju dziecka?-jak Rodzic może sobie
radzić, czy coś poradzić może
Nauczyciel?
Małgorzata Moszyńska-Dumara
WSSD
OLSZTYN
OBJAWY KLINICZNE ICD 10
Do rozpoznania niezbędne jest wyraźne
stwierdzenie nasilenia zaburzeń uwagi,
nadmiernej aktywności i niepokoju, które
wzmagają się w różnych sytuacjach
i utrzymują się w czasie, a nie są
spowodowane przez inne zaburzenia, takie
jak autyzm i zaburzenia afektywne.
OBJAWY KLINICZNE cd.
Brak uwagi:
- nie zwracanie bliższej uwagi na szczegóły,
beztroskie błędy w pracach szkolnych
i domowych,
- niemożność utrzymania uwagi na zadaniach
lub czynnościach,
- „Zaburzenia słyszenia”,
OBJAWY KLINICZNE cd.
- upośledzona zdolność organizacji czasu,
planu pracy,
- częste gubienie rzeczy,
- brak hierarchii bodźca,
- zapominanie o rzeczach, czynnościach,
OBJAWY KLINICZNE cd.
Nadmierna aktywność:
- niepokój ruchowy,
- częste niekontrolowane wtrącanie,
- stały poziom niepokoju,
OBJAWY KLINICZNE cd.
- początek zaburzeń nie późnej niż w wieku 7
lat,
- całościowość, tzn. kryteria są spełniane
więcej niż w jednym środowisku.
Występowalność
Nadpobudliwość psychoruchowa występuje u
ok. 3-5% dzieci w wieku wczesnoszkolnym
w stosunku chłopcy do dziewczynek 2:1.
Nadpobudliwość utrzymuje się u ok. 30-50%
nastolatków oraz 30% dorosłych.
Diagnoza różnicowa
Przejściowe zaburzenia uwagi mogą wynikać
z:
- choroby gorączkowej ( zapalenie ucha,
grypa, angina),
- zespołu bólowego ( migreny, zatoki,
przewlekłe zespoły bólowe).
Diagnoza różnicowa cd.
Jednym z objawów alergii jest nadruchliwość
psychoruchowa, tak więc w okresach
nasilonych objawów nasilą się cechy
zespołu .
Substancje uwalniające się do krwi w czasie
reakcji alergicznej działają drażniąco na
mózg, nasilając niepokój i rozdrażnienie.
Diagnoza różnicowa cd.
Przewlekłe stany zdrowotne:
- niedosłuch,
- wada wzroku,
- przerost trzeciego migdałka,
- niedożywienie.
Diagnoza różnicowa cd.
Objawy zaburzeń koncentracji uwagii są
częste u dzieci z niskim ilorazem
inteligencji, kiedy stawia się je w sytuacjach
zbyt trudnych dla nich.
Dziecko, które nie rozumie, o czym mówi się
na lekcji, nie uważa, zaczyna chodzić po
klasie.
Diagnoza różnicowa cd.
Zespół dziecka maltretowanego:
- przemoc fizyczna,
- przemoc psychiczna,
- zaniedbanie.
Diagnostyka różnicowa
nadruchliwości wymaga wzięcia pod
uwagę: - nadczynności tarczycy,
- zatrucia ołowiem,
- znacznego przerostu trzeciego migdałka,
- chorób genetycznych i metabolicznych,
- FAS,
- Padaczki,
- organiki pourazowej,
- zaburzeń lękowych,
- Zespołu Aspergera.
Diagnostyka różnicowa cd.
Zburzone funkcjonowanie rodziny:
- rodzina w której nie ma norm i zasad,
- rodzina getto,
- traktowanie objawów jako złego
zachowania,
- choroba, rozwód, śmierć kogoś bliskiego,
- zbyt wysokie oczekiwania rodziców.
Diagnostyka różnicowa cd.
Dziecko zdolne – dysharmonia rozwojowa
między intelektem a emocjami.
Przy braku dostosowania trudności zadań dla
dziecka zdolnego może ono nudzić się na
lekcji i przejawiać różne formy
nadaktywności.
Funkcjonowanie
OSOBA SPOKOJNA POMYSŁ
STOP DECYZJA
REALIZACJA
OSOBA Z ADHD POMYSŁ
BRAK HAMOWANIA
REALIZACJA
Diagnoza u dzieci
W tym okresie w trakcie diagnozy należy
szczególnie zwrócić uwagę na diagnostykę
różnicową, okresy krytyczne w rozwoju
dziecka oraz środowisko, w którym
funkcjonuje.
Diagnoza u młodzieży
W trakcie diagnostyki należy pamiętać, że w
tym okresie u tej grupy wiekowej zmniejsza
się ilość objawów nadruchliwości na rzecz
zaburzeń koncentracji uwagi.
Kłopoty z koncentracją uwagi, impulsywnością oraz nadruchliwością są często mylone z celowym, niepożądanym zachowaniem dziecka, dlatego też jedną z podstawowych zasad pracy z dzieckiem nadruchliwym jest przekonanie rodziców, krewnych, opiekunów, nauczycieli, że objawy nie są winą dziecka, jego rodziców czy nauczycieli!
Metody pracy z dzieckiem
nadpobudliwym
Zasada 1. Nie ma winy dziecka, rodzica,
nauczyciela.
Wnioski:
- dziecko wymaga pomocy w zaburzonych
nadruchliwością, impulsywnością oraz
utrudnioną koncentracją sferach życia.
Metody pracy z dzieckiem
nadpobudliwym cd.
Zasada 2. Objawy trwają latami, nie można doprowadzić do ich zniknięcia, należy jednak polepszać funkcjonowanie dziecka pomimo trudności.
Wnioski:
- nie możemy pracować na zapas, pracujemy tylko tu i teraz,
- to, że poradziliśmy sobie z objawami dziś, nie znaczy, że nie wystąpią jutro.
Metody pracy z dzieckiem
nadpobudliwym cd.
Zasada 3. Nadruchliwość nie jest brakiem
umiejętności czy wiedzy, problemem są
trudności w utrzymaniu uwagi, motywacji
oraz powstrzymanie reakcji pobudzenia.
Metody pracy z dzieckiem
nadpobudliwym cd.
Zasada 4.Dziecku nadpobudliwemu trudniej
sprostać wymaganiom szkolnym i
społecznym.
Jego efektywność jest o 30% niższa od
przeciętnej w grupie rówieśniczej.
Trudności w pracy
Praca z dzieckiem pobudliwym jest
czasochłonna i obciążająca.
Można z nim pracować tylko, jeśli pracujemy
bezpośrednio.
Indywidualizacja pracy z uczniem, to nie
tylko mniejsze klasy, to także zmiana
podejścia do ucznia.
Pracując z dzieckiem
nadpobudliwym warto: - poświęcać mu dużo uwagi,
- wzmacniać przejawy pożądanego zachowania,
- stosować zrozumiałe dla dziecka reguły,
- być konsekwentnym,
- przekazywane treści powinny być jasne, krótkie, a wszelkie konsekwencje(pozytywne, negatywne) natychmiastowe,
- pomóc dziecku zorganizować świat wokół siebie,
- stosować zrozumiały dla dziecka system pochwał i kar.
Równoległe jednoczasowe
przekazywanie wiedzy szkolnej
i zasad zachowania się na lekcji.
Technika ta zakłada, że rolą nauczyciela jest
nie tylko przekazywanie wiedzy, ale
również nauczanie dzieci przestrzegania
zasad i norm społecznych.
Przypatrzmy się
nadpobudliwcowi.
Ogromną ilość informacji o dziecku możemy
uzyskać od rodziców.
Przydatny może być dodatkowy zeszyt, który
zawiera informacje o dziecku od rodziców,
nauczycieli, specjalistów,zalecenia,program
terapeutyczny, farmakoterapię.
Uczeń nadpobudliwy powinien:
-siedzieć blisko nauczyciela, jeśli jest to niemożliwe, nauczyciel powinien mieć z nim kontakt co 5 min (za T.Wolańczyk),
-plecami do reszty kolegów,
-w towarzystwie dobrych uczniów, a nie przyjaciół,
-daleko od elementów rozpraszających, jak np. drzwi, okno itp.
Okulary na nadpobudliwość.
Zmiany sposobu nauczania:
- poprawianie umiejętności organizacyjnych,
- ustalanie jasnych reguł pracy w klasie (można je zapisać dzieciom lub tylko nadruchliwcowi),
- ustanowienie rutynowych czynności,
- sporządzenie jasnego planu godziny lekcyjnej,
Okulary na nadpobudliwość cd.
- sprawdzanie pod koniec lekcji, czy uczeń
zanotował to, co powinien,
- zapisanie pracy domowej na tablicy
i sprawdzenie, czy uczeń zapisał,
- rozkładanie nowych zadań po jednej,
zawsze tej samej stronie ławki, a starych,
dokończonych, po przeciwnej.
Okulary na nadpobudliwość cd.
Poprawianie zdolności słuchania-” nie widzi,
to nie słyszy”:
- kontakt wzrokowy przed komunikatem,
- krótkie, jasne, proste, zamknięte
komunikaty,
- nakłanianie do powtórzenia instrukcji.
- informowanie o istotności komunikatu.
Metody
Wizualizacja.
Konkret.
Sekwencje czasowe:
- czas pracy- kontrolowana przerwa.
Koordynacja wzrokowo-ruchowa(realistyczne
wymagania co do przepisywania oraz
prowadzenia zeszytu)
Okulary na impulsywność
Przypominanie zasady.
Gesty.
Kod porozumiewania się z uczniem
(dzieckiem).
Umiejętność obserwacji ucznia i szybkość
reagowania na jego impulsywność.
6 etapów skutecznego
wydawania polecenia. 1.Wybierz polecenie, na którym Ci zależy i które
jesteś w stanie wyegzekwować.
2.Podejdź do dziecka.
3.Zdobądź jego uwagę.
4.Wydaj jednoznaczne 2-3 słowne polecenie.
5.Powtórz polecenie tyle razy ile założyłeś, poproś by dziecko je powtórzyło.
6.Dopilnuj jego wykonania(nie odchodź od dziecka, dopóki nie skończy).
Okulary na zaburzenia uwagi:
-instrukcje odrabiania lekcji,
-instrukcje pakowania teczki
-instrukcje pracy na lekcji,
-instrukcje wyglądu miejsca pracy,
Okulary na zaburzenia uwagi cd.
- pobudzanie uwagi dziecka,
- skracanie zadania przez np. dzielenie go na
mniejsze części,
- zmniejszenie liczby długich ćwiczeń na
rzecz zwiększenia liczby ćwiczeń krótkich,
- korzystanie z materiałów angażujących
zmysły.
Strategie radzenia sobie
z wybuchem.
PRZED:
- uważne obserwowanie dziecka,
- znajomość sytuacji, w której zazwyczaj
dochodzi do wybuchu,
- rozminowywanie wybuchu poprzez
przesunięcie uwagi
Strategie radzenia sobie
z wybuchem.
W TRAKCIE:
1. Czy ja tu rządzę ?
2. Czy ja jestem bezpieczny?
3. Czy inni są bezpieczni?
4. Czy sprawca jest bezpieczny?
Cztery odpowiedzi na tak powodują zabranie
uwagi
Strategie radzenia sobie
z wybuchem.
PO:
-odesłanie,
-posprzątanie,
-przeproszenie,
-konsekwencja regulaminowa.
Kodeks złości
1. KAŻDY MA PRAWO SIĘ ZŁOŚCIĆ.
2. WOLNO=OK.
- narysować złość,
- powiedzieć co „boli”,
- podrzeć gazetę, papier z „pudełka złości”
- przerwać pracę na 5 min.
- inne pomysły Państwa…..
Kodeks złości cd.
3. NIE WOLNO=UMÓWIONA
KONSEKWENCJA
- nikogo bić, również siebie,
- niszczyć rzeczy wspólnych i innych osób,
- wszystkie inne sposoby wyrażania złości
przez dziecko, których nie akceptujesz.
Zachowania pożądane -
co dobrze robi ten uczeń?
- skieruj swoją uwagę na pozytywne wydarzenia,
- zwracaj uwagę na drobiazgi i rzeczy z pozoru
oczywiste,
- zwróć uwagę na sytuacje trudne, może teraz
przebiegają krócej, spokojniej-zapamiętaj to,
- kiedy znajdziesz coś pozytywnego, podziel się tym
ze swoim uczniem,
Zachowania pożądane cd.
- notuj dobre wydarzenia danego dnia,
- rozmawiaj z dzieckiem o pozytywnych
zdarzeniach tego dnia,
- nie oczekuj cudów.
Modyfikacja zachowań - ważne
rady
1. Zwróć uwagę i nazwij zachowanie, które
jest dla Ciebie ważne.
2. Ignoruj przejawy niepożądanego
zachowania i w sposób pozbawiony emocji
nazwij je.
3. Systemy nagradzania
Dzieci, zwłaszcza te pobudliwe, lubią
uporządkowaną rzeczywistość.
Sympatią i szacunkiem darzą nauczycieli
zachowujących się w sposób
przewidywalny, konsekwentny, pogodny.
Czują się przy nich bezpiecznie i mogą
rozwijać swoje możliwości.