C Α Ν TI C U Μ DAVIDISII SAM. CAP. XXIII. VERS. I - 7.

VERSIONE ET NOTIS PHILOLOQICIS ILLtTSTRATUM

QÜOD

VENIA AMPL. ORD. PHILOS. UPSAU

PUBLICO EXAMINI MODESTE SUBIICIUNT

mas. CAROLUS ADAMUSALUMN. PALMB. ,

ET

GUSTAVUS fVILHELMUSSTIP. LINDEL.

SUDERMANNO- NERICII

IN AUDIT. GUSTAVIANO DIE XV JUNII MDCCCXI

Η. A. M. S.

U Ρ S A L I Λ3 '

EXCUDEBANT STENHAMMAR ET PALMBLADregia ACA"»EMIjE typographi,

;ν·^ · ■.

-

ψ,. <

- in

-\-

: ' ■ '··

f

-

Wm

■ .-λ · ·.

-.1 · :

ί'ϊ!?Λ

g*t*f% IL^

C Α Ν T I C ϋ Μ D Ä VI D I

η, Sam. cap. xxm. v. 1-7.

VERSIONE ET NOTIS PHILOLOGICIS ILLUSTRATUM.

ü'xriftunt plurima ornatioris ftiii in Pandeftis facris mo-numenta, quae, ferventioris lufu imaginationis, flofculis,decoribus, troporum vi et audacia parabolarum grataluxurientur. Ea fcilicet efi: non Eoi folum o.rbis, verumomnis omnino aevH cultiöri operantis humanitati, ratio,ut libenter concijpiat avideque contempletur imagines,vividis circumveftitas coloribus, fefeque affici, in legendo,hisce patiatur ftimulis, quos ditior formarum notionum-que apparatus fölet in anirnis relinquere. Habet infu-per illud phaenomena quaevis, Naturse non fecus acPhantafiae divitiis oriunda, eléganter pingendi artifrciumiftam in mentes mortaiium efficacitatem, ut tardioraquoque acuat ingenia, laetiorem in aliis inftiget viriumexercendarum induftriam,omniaque demum et fingula adfublimiora, aeterna, divina cogitanda, Numinis inftar, ex-citet atque inflammet. Certe, fi alia umquam, egregiaejus indolis funt carmina Vatum Hebraeae gentis facro-rum, quae, five ingenii divinioris copiam , five diftionis,luxum Orientalen! iapientis, veneres praecjpué mireris,fan£la adeo , excelfa humanisque maxime necesfitatibusaccommodata confilia, praecepta, hortamina atque folatiafundunt, ut, quae cum ill is comparentur, artis ingeniiquebumani exempla recentiora, quantamcunque vel illa at-tigerint perfe&ionem, habueris nulla. Carmina loquor

A vere

verti magnifica, re rum fenfuumque vi et altitudine, tumvenu ilo elocutionis nitore infignia od) uti praeclaro inopere: de facra Poéft Hebraorum non ioium oftendit Re?v yre tid. Lowryus, aecurationé ea, qua nemo antea,led et rire legentium qui.ljh.et perfentiet, modo non ma·lue rit in Sole caligare,aut fiublimitatis guftum fuo nniusa· bittio fubjicere. Eminet certe inter cetera VatumΗeb aeorum lu nina David , quippe qui fac is litans fuaegentis oraculis, ek.jantisfimus ubique, fvavis eft atquefublimis,

Monte decärrens velut amnis, imbresQuem foper notas aluere ripas,1'crvet, immenfusque ruit profundo - - - ore /3).

Auftons quoqne hqjus i! luft ris nomen titulurrque prsefe fert CJanticum iluid elegantisfimum II Sam. C. XXIII.v. i - 7.; ibb Judice tarnen iilatn adhuc opinamur quae-ftionem, utrum revera Davidis fit, an fÉftoricö illi facrolibrorum, qui Samuelis audiunt, colletftionem procuranti,Epifodii initar, debeatur. Quidquid eft, Poetica arteéxuéiiens Andlore tam gravi carmen minime indignutnhabeatur, animo fic ut ipfi iiiud tribuamus, non parumpropenfo —

De ratione ipfy ét argumento cantici hujus magnaInterpreters vexat Difcordia. Cel. Dathe ChaldaeumParaphtaften fecutus Hymnum in Mesfiam, Vatis itnagineconceptum, arbitratur: Alii pro carmine gratulatorio inaufpicia iRegni Salomonis habent: Denique alii, quorumquoque fententiae nosmet profitemur, gratiarum esfe8<ftionem fibi perfvadent, Lyrico fervore a Davide enun-

tiatam, beneficiorum fibi a Jehovah collatorum, ut etpro-

k) Vide Racine Reflex, fur la Potfl. Chap. II, ρ. ηρ.β) Horät. Od. Lib. IV. 2,

promisfionum fibi fa&arum memonam celebraturo. Hincab omni quideni parte difficultates non contemnendaé,quas vero, uti fperamus, accuratior ipflus contextusindolisque Carminum Hebrseorum confideratio vincet.Continet autem, fi noftrae faveatur explicationi, Can-ticuin hocce Davidicum 1:0 Titulum defcriptionemquequartdam ipfius Auftoris. v. i. 2:0 Sacti lui muneris,impetus animi, Numine affiati, profesfionem v. 2. 3:0Cefebrationem Oraculi, quo regni fui florem perpetuumfamiiiseque fuse perennitatem laeta fpei imagine Vätes au-gurabatur. v. 3. 4. 5. 4:0 Hortium poenas, feu fupplicio-rum, quse Davidis noh fecus ac religion is adverfariosmanerent, vividam pifturam v. 6. 7. De cetero colori-bus Poetieo omni fplendore venuftis toturn nitet Carmen,cujus exponendi prericutuin, minori viriuin tenuium fi-ducia, quam mitioris ceniurae fpe facere audemus.

V. i. Haec funt vetba Davidis pofteriora a),A 2 Difta

ci) Iofcriptio hiecce fpecialis tertari videtur, canticum hoeceDavrdi, R.egi et Propheras Ifraelitico deberij verum enim verouti fufpecrta fsepe ert hupismodi εττιγξαφων fides, fic certiusquoque nullum de Autrtore carminis hujusce argumentum indcderivari exirtimamus. Accedit huc frequens illa Philologorumohfervatio, canticis, quae Davidicce manus non dubia referuntvertigia, infolitam omnino esfe titulorum hancce luxuriam, verecun-das adeo Mufac minus Amicam. Igitur, ut, quae nobis arrideaf,hypolheiiu fareamur, carmen quidem hocce ipil meriro adfcri-bendum Davidi, infcriprio vero ipfa ab eo, qui libros digesiltSamaelis portmodum adjecrta videtur. — Occurrit in hocce He-wiiftichio vöcabulutn ΟΌΊΠΝ quod per pofltriora vertimus, pro«

Di&a b) Davidis, filii ifai,Didta Viri in aititudinem elati c),Undti d) a Deo Jacobi,

Di-

priam hujus vocis, a rad. "ιπν poßerior fnit, refpicientis nctio-nem. Fuit forte poilerius carmine prtecedenti cantieum hocce— Minime enim gentium ultima haec funt Davidis verba, utiLeewis cum pi. videtur, quoniam moriturus longam coram Sa·lomone filii orationem' habuit I Reg. i C. Astate vero prove-<fbi ori conditum carmen fuisfe, indicare v iden tut , qua; manüifeniii excidere potuerint, verba quxdam öbfcura et difficultateslecturo molefiiam facesfentes.

b) DNi: EfFatum Davidis. DN3 Arab, pr. ae-notat vocem ßibmisßam, debilem et occultam, quälem Vätes an-liqui Orbis., Oracuiis fuis edendis, adhibuerunt; hinc notio Ora·culi, cfr. Ef. VIII. 19. XXIX. 4. — Frequens ei} hujas vocisconjuncfio cum nomine mm*, de falfls et iam- vatibus adhibitaoccurrit.

c) Opn non codem ab Interpretibus explicantur ma-do. Vulgatus: "Cui conllitutum eft de Chriflo Dei Jacob"LXX: cv ανεςησε κυξίοε επι, Expücant fcilicet Sv ut particu-lam , per ßuper, cum rcvera fit nomen fubfiantivum : altitudo,eminentia, ßtblime quid ab nSv vel potius a rad. Arab. qua; de-notat eminere, aßcejidere, ßuperare; cui quoque txplfcationi ae-centus difiinguens interpofiius fidem facit. — tup'n a rad. cnpfurgere, five habeatur pro praeterito, five nomine participiali infi. conflr. pundlato, notionem eminentia; cujusd-am five elevatio·nis heic induic. Apte de Davidé ex forte infitna in Regiumfolium evedo.

dj Htec efi fpecialior quasdam Phrafis pe.fonaß Davidicte de-fcriptionis. Ipfemimirum Jehova gentis, ex Ifraele Patriarcha oriur.-^dae fceptra gercns fuprema }.-amore in Davidem 'dudus, RegiarmIpli tradiderat potefiat^m, unde formula Hebtasis folermi David

/ t

7

Dile&i οί> carmitraIfraeli cantitanda e).

V. 2. Spiritus f) Jehovas g) per me fafcur b) ?

Ejus-

heic dicitur Ifraelis Dei unffius, mwa, feu Rex ab Illo folenni-ter deflgnatus. Coli. It Sam. XIX. 21. XXII. 51. Pf. LXXXIX.39.' CXXXII. 10 &c.

ej. Phrafin hane Davidis titulo adjedtam licentius reddide-runt veteres. LXX: και ευπξεπε/ς ψαλμό/. Vulgatus, Egre-gins Pfaltes Ifrael et ilc porro. -Nos: Carmina Ifraelitis can·titanda, refpicientes morem illum in facris antiquum canticisrdigioils utendi. cui certe muneri Mufa Davidica felicisiimeoperata. Auftor quoque eil Rev. Tin'gstadius in Svec. Me-taphraii: "Sånger dem han Ifrael lårdef — Ditt Arab.möllern, tenerum t pulcrum esfe. Hinc Hebr. rad, fvavem esfe,ilve dileSfum. —· Svavis ob carmina David dici posfet, etiatniiore Ipfe non cantaret. Ille enim numerofe compofuerit, quasalii ore modularentur. Sic Maro AÜneidos ingresfu:

Arma Virumque cano.Sic poetica luxuriatus fuperbia quidam apud Horatium:

Fortunam Priami cantabo et nobile bellum.f) ηV) pr. Halitus, Ventus, ut Arab. h'nc tntimum

et ßtbtilisßmum rei; cum mm nexum vim Divinam infignif,unde quidquid eximium et prasflans derivatur 5 faspius quoqueipfum Jehovam Agnificat. Cfr. Pf. CXXXIX.

g) Ex verbo Π1Π, idem ac mil fu.it% eA mm nomen ver¬bale: ceternns, Immutabilis, numquam fidem fallens, idem infervandis ac fuit in dandis promisßs, vid. J. D. Michaölis Syn-tagm Commentationum 'p 99. cfr. quas de nomine hocce dis-ferit idem in Suppl. ad Lex. Hebr, N:o 551. — ObfervandumeA, Arabes et reliquas Gentes Eoas hoc ipfo nomine ad Numenilefignandum non uti, prater Hebraeos, et, qui illud ab Hebrais

.- · " '■ " ■' 7 v -.'. - - ' '

v

Ejusque Oracula t) lingua mea enunciat-.V. 3. Locutus eft Deus Ifraelitarurn,

Mihi dixit petra k) Ifraéiis l)\Sis

acceptum in Codicis facri verfione retinuerimt, Samaritanos; farcemus enim Targum im, «[ui Audores agnofcunt Judasos: hocindicio esfe videtur, non antiquisfimutti otnnium in linguiiOrienfalibus Iioc Dei esfe nomen, fed ioli Ifraelitarum gentiVflorentibus jam ceteris dialedis, divina quadam audoritate fö-'lenne. Exod. III, 14. 15. Λ v

h) Formula Eois Vatibus frequentisfima, qui facri femperNuminis afflatum carminis ingresfu cclebrant. Alia eil expresfioPf. XLV. v. 2: -)0ϊο -pn» üv Oiuf?.

ij nb»; yerbitm, diffiio, fermo, a rad. SVto , quas Arabibusproprie, ut videtur, fignare denotat, unde vulgari notione loqui,dicere. Alia eil fiedio T8 bbtt, Arab. J.* , quae Hiob. XIV. 2.Pf. XC. 6. occurrit et ilghificat, uftus efl, exaruit.

k) V)*, a rad. Arab. , fecuit, fecit ut prqpenderit,denotat pr. disfeffum quid, aliquid, qitod propendet, indeque,;pctram, rupem, pr. prasruptam. Sic transl. Refugium, prceß·dmm. Proprias hujus vocis fignificationi adhteiimus, ve-riti, ne deperdita imaginis yis et gratia vitio liberiori' vertereturMetaphrafi. Certe ii licentioribus nobis esfe licuisfet, prasoptas-.femus: Numeti Ifraelis tutelare.

1) Textum Originalem fecuti, ubi accentus heic exilat di-/lindivus, verfionem fimiliter interpynximus ; q.uod quoque no-flrse explicationi de perfona Davibi?', in fequentibos depida,maxime convenit. Nec tarnen ideo negandum, momenti inter-dum minoris accentus ipfos majores esfe, dum in verfu lon-giori paufam tantum necesfariam indicant. Sic, qui de alioRege, quam de Davide, fequentia expllcant, jure quodain fuovertere posfent: Deus mihi promißt Regem jußum &c.

m) Sis Reftor n) hominum juilus^)B

9

Re-

m) Mirum in modum, uti fupra diximus, de fumma car¬minis hujus, quam ab hocce Hemiftichio plurimi inceptam vo-lunt, interpretes disfentiunt. Qui vaticinium de Mesfia heicagnofcunt, non vaiidis iatis rationibus* niti videntur, dum voc.CHN per totum genus humanuni explicant; vid. Dathii Comn*ad h. 1. Neque qui aliurn quemdam Regem heic delineatuiftilbi peifvadent, carminis ipilus contextuin adeo accurate fer-vasfe judicentur, dum alienam in eumdem verfum inducflamvolunt perfonam, prxcipue nulla urgente necesfitate, liquidemiéquentia omnia de Davide aptisfime dici potuerint. Prastuli-mus igitur verilonem: Eris ReSior &c. , iili: Erit Refåor όίς.Huic quoque expiicationi haud parum iucis et audoritatis ac·cedit ex locis coli l Sam. XIII, 14. Pf. LXXXIX1. 20, 21, 27.ubi David expresfe iimili ac heic -loci extollitur elogio —Sunt vero denique, qui vocabula Vihö pi*ix ad initium verfusad nomen ipfum Dei referunt, ira ut fenfus esfet: Deus, Gu-hernaior ille juflus·, locutus efl, atque adeo argumentum ipfumcarminis cum verfu demuin fequenti incipiat, quam vero fenten-tiam, ut a vera carminis ratione, fic a fide non parum abhor-rere judicamus. Vid. Schul:zii Scholia ad Ii. 1. et Scherer.Bibel Commentar. Altenb. 1799. P· 582.

η) T8 radix Originaria Arabica eil, denotans: pre«■mere, premente manu traftare, moderari, indeque Hebneis: do-tninio premere , poteftatem habere. Ad verbum esfet Dominus,idem fere ac Grsecorum Τυξχννοεpropius vero ad fenfum,quem oovcc\,si<x, requirit Cantici,! per Redtorem reddatur. He-braos enim magnam prseildii atque tutelae fpem- in Pr/ncipibusac Ducibus pofuisfe, ex Habac. I, 13. cum Prov, VI. 7. col-lato apparet, Unde haud parum lucis accedit ξησι , in fcriptisHebrasorum facris frequenter obvise : Deus efi Rex vel Re&or

Redor in timore Dei jj).Υ. 4. q) Ut Lux AurorgstrJ, ioftar Solis exorientis s)tM.a-

jnofter, quas fecundum Lexica explica'ta , leviorem fundit fenfum,quam iutelledum voluerunt Hebrasi.

a) ρηχ, fenfu phyilSo: Rigidus, refåks, liinc fortis, fe-roxjuflus 3 verax, benignus, a rad. pi2£,. Ar. ΟΆλο , cujusprima eil r igendi notio , (uri de hafta), inde transiat. reffiis,juflus fult. Wto rex aded eil iiiigulis femper facri fuimuneris partibus vacans.

p) oirrbVi rtNni ktLh», timoris Dei, idem eil acPrinceps pias, qui religionen* Divinam animo et fadis . ipfetuetur aiiisque coramendat. Ml. Michaclis reddic in DeutfcheUeberf. d. A. T. 5 Th.: Einen Herrfcher, der Gottesfurchtausbreitet; Lev. Tingstadius: En Regent, fom Gudsfruktan·främjar. —» ntO">·, a rad. N*n, Ar. pr. timuit, idquerem aut vmerabilemi, aut terrificam, fignificaDpr. timorem \ indevenerationem, fpec. erga Deum, pietatem, tottimque culrum Di¬vinum Timorem fcilicet Dei pro compléxu totius religionis inorbe Eoo ufurpari, notisilmum eil.

q) Duabus pulcris imaginibus heic utitur Vafes ad deil-gnandum florem ilium perpetuum, quo famtliam fuam in Re¬gio Solio fruituram confidit. Exprimunt fcilicet hae fimilitudi-nes a pluvia et ab au-rora fumras magnam. et fpec.iem et com-moditatem. Terra enim nifi aquis humefcat, non folum de-formis, fed triilis eil atque effeta, utpote fuo carens fucco etfanguine quafi. Deiiderium incitatum et ardens^ comparationsterrae, pluvjam llitientis, illuilrat David Pf CXLIII. 6. AkAurora fumferunt puellas Pfaitrise fimilitudtnem, ut fponfae pul-critudinem commen da ren t. Cant. Cantic» VI. io; — Theocri-tus eadem imagine Idyllio XVIII venu il afem expresilt Helenas.,taLem- fingeas, qualis aurora no.de abeunte apparet:

11

Matutmo iimilis fereno t),Cujus fpletidore u) poft pluviamHerba v) ex terra χ) progerminat,

B α, Sic

^

Κως αντελλοισα καλόν $ιεφοίινε ττξοσ&ίτιΌν,ΧΙοτνιοί νυζ drε, λευκον εαξ γειμωνος ανεντος.

r) Tps attrora, a rad. Ar, jSZi (mutato D in p) dilucuh;fecit, furrexit, ftecit aliquid rnane. Hine apud Hebrasos in PielTpS ufit. denotat: qucerere mans. '

sJ mi, Syr. propr. fplendere coepit, emicuit, hincortus eft. Alia eft derivatio ex Arab. -,ρό pr. fparftt, ipec. fölradios, cui tamen ρ riorem prseferimus. ^

t) lryns> nS, non nubes, nubilis immunis, dies ferenus. iVpr. tebfio, occultntio, inde nubes., a rad. , Arab. uU,låtere, tegi, occultari, inde in Hiphil obnubilare.

u) ΠΛ3, fpkndor quilibet, pr. repercusfus folis, fpec.Aurora, a rad. π:ο, Ar. cmicuit fol, ortus eft, Jplen-'duit. A ii ex voc. Syro quod Auroram fignificaf,hocce verbum deducunt, forfitan minus accurate. 1 .

v) nu/t, pr. herba tenera, gramen, vid. Mich. Suppl. ad'Lex. Hebr. 'N, 513. Rad. nu/*! , germinavit, dicifur de terravirefcente. Apud Arab. L*o eft opertus, obteBus fuit, heic forteHebr. gramine pullulante veftiri.

χ) XTN tellus, terra, folum, regio. Origo vocis quterendaVM

in radice tjopf, quas apud Arabes flgnificat humilem tsfte atqueäepresfum. Oppofitum eft troou/, quod contra a rad, ,■tilttis fuit Lexicographi deducere folent.

12 -.■'■·- . .

f "" ·· ■' '· : r « - ·-: ·· ' / ·■

v V. 5. Sic y) certisfime z) domus a) mea per Deum erife,Foe-

y) p a rad.» po paratum, firmum esf»t complures ut no-men fubih heic habent interpretes,, reddentes per flabilitatem,firmitatem , reffiitudinem. Nos per ßc expiicuimus, refpicitntesnexum, quas inter przecedentis verfus imaginem. et correlatuniejus in hocce conunate intercedat oportet.

Ζ) nV 10 affirmativo heic expiicuimus fenfu, quem exinferrogatione, per hane formulam fatpe expresfa, derivavi-mus. Annen ita erit dörniis mea? idem igitur eil, ac; ItaCertisßme erit &c. cui quoque interpretationi confentit Clericus,Cafteilio cum pl. — Voc. Ό interrogative aliquoties occurrere,Audor eil 111. Michaelis in Suppl. ad Lex Η. Ρ. 4. in h»voc., etil certi nihil dtfinire aufit. — Infignis vero de ceteroin hocce loco reddendo difcordia — *>0 alii per nam, quia;alii per quando; alii per etfi, quamvis, fed; n'? vero phirimiper non explicuerunt. Contextui vero ipfi iententiasque, quassperte eil affirmativa iilas adverfantur vertendi formuke. Fidevero prorfus non, caret Kantelarii conjedura . in Spicileg. Obf.Philo!» Crir. p. 23, qui heic legit TO1?, quod feil, interdumpro IOnV occurrere , teftatur Mich, in Suppl. p. 1446.

a) n^., Arah. pr« hofpitnm, in quo pernoffianms,Jiinc manßo, tentorwm, domus, a cAcv Hebr. mn et tVO per·noffiare, noffiu venire, cÖwmorarL Hoc verbum et hornen'üniverfum Ot iens agnofeit. In Targum pro Hebrasorum pSponitur. In Chaldaifmo biblico occurrit: Dan. VI. 19. Tan¬dem Bebraeis poilliminio refiituit Cel. J. D. Mjghaclis inii bro fuo: Beurtheilung der mittel die Hehrceifche Sprache zwvsrßehen, ubi ifiNOin I Sam» XXV, 34. et no'Sfu venisfes bencreddit» Ex nota iignificafione domus in quibuslibet fere linguis.

Δ

===== 13-

. .. s.

Foedus b) enim seternum c) mecum fancivitAb omni parte fi matum d), fanfte fervandum.Oinnis mea Talus et deiideriutn Ille ej,

An-

vulgaris eil notionis faniilice derivatio, quam heic quoque lociaptisfimam cenfemus. Cfr, Gen. VII. i.

b) mnra fcedus a r. mn fecuit, eadem ratione ac Latinisfcedits icere, ferire &e. a more vidtimac in ianciendis foederibuscafdendse. - „·

c) oSii) facutum, fpec. cetas homimim f tina genevatio, in-de, qtiodvis longhis cevnm, céternitas, Plurimi ab inuf. ohi? ab-fcondidit , occuitävit, quia temporum exirus hominem latent.llt. vero Eichorn, in edir. fua Lex. Simonis a rad. AHhiopica®VA, derivandum purat, qua;, dkm tramegit, manßt, duravit,jfignificat, ut adeo tuSw tempus diutisßme durans, denotet. Aiiasvide hypothefes m Suppl. Mich, ad Lex. Hebr. in voc.Foedus iliud ftnipiftrnum, cujus heic meminit David, intelJigen-dum de promisfione Iili facda, poileros fuos Solium Regni Ifraé-litici teuere perreduros.

d) η "iv, flruxit, ordinavit, dispoßuit. Sic foedus omni mo¬do inßrudtiim^ firmisßnmm, heic reddidimus. AI. expoßtum interomnes, omnibus pateßabtum.

e) Senfus Texms difficilis non eil, ii modo heic eüipfimTR ΓΡΠ agnoTcas. Dixerit proxitne David , exilem esfe atque ob-fcuram domum fuam, prasfertim, ii itiud intuearis tempus, inquo-Pailoritium obibat liifniilérium, aut quando fugitivus in fllviserrabat; neque dum Ifr<;£!itici impeni habenas acceperat. Quare,ii quid habet iiluflre, Π quid ab antiquis familias ford-ibus ele¬vatum; ii vivit, ii vlcit, ii aHorum iibi iludia coneiliavitgratiam, id totum Deo red dit acceptum, qui iili omnis Talus

Η ■

Än ηο.η profperum dabit fuccesfum f)%V. 6. g) Impius k) erit ficuti Ipmae

Quas

eil. Qaod vero in falute omnia intelJigantur bona, qus; hominisvitam fortunant atque ornant, nemo nefcit.f) nöx, pr. nafci, germinäre, dicitur non fecus de plan-

iis quam äeßellis orientibus, unde apud Syros denotat: miccire-,fplendere, quas vero notio neque -in Ebraismo, neque apud Chal-dasos occurrit. vid· Mich. Suppl. ad L. H, Part. 6. ad h. v.In Hiphil fic pr. prof,erre germen, nafci, germinare facere. Indefigurate intendere poteil, incrementum facere, fuccesfum dare.,prosperum veddere. Vulgatus habet: Nec φ quidqupm ex ea.jquod non germinet. LXX: Or; 8 μη βλαςησε o παςοίνομοϊ,cum adjeda ex feq. verfu voce Jonathan: Idcirco omneregnum ex adverfo Ipfius non amplius firmabitur. Pro varie-tate harum & ilmilium interpretationum, variatr quoque verilopraemisfae voculas Ό, per quöniam, etß, quando &c,, ut fupranotavimus. Nos heic iilud nS ό fenfu interrogativo affirmatio-nem innuente, accipimus. Coli. Pf. CXXXII, ι q, ig. ubi ta¬lis negativa interrogatio validisilma haberi fölet affirmatio.

gj Heic docet Vätes, quaenam erit illorum fors, qui Re¬gem undum Dei Ifraelis odiis et infedationibus vexare, atqueadeo ipfum Jehovam fpernere non erubuerint. Spinarum imagi-ne utitur; quas homines manu contingere non audent; fed con¬tra ferratis evellunt inilrumentis aut refecant, ut quam proculiilas funt ab hominum ufu, tam procul ab illorum oculis remo-veantur. — Sic fcilicet impium nemo amabit; omnes fugient,vel odiis infedabuntur, donec eum perdiderinf. Rede igiturcum plurimi* voc. huic verfui fubjecimus. Haut enimapta eil Michaclis aliorutnque interpundio, qui hane vocempraecedenti verfui jungit, Linguae eniin geaio & conilrudioni

Quae fiiigul£e evitantur Q ,

Quzs mana traétari non posfunt k).Sed

vulgär i i il a non convenit interpretation etiamil Alexandr. veriioillum expriinat fenfnm. Vid. Rev. Tingstadii not. ad verf.Svec. huius Cantici.

'h): Subjedum eomnyatis huius deducere folent, velcum Kimchio ex ">bn et rtbs» non afcendet aut proßciet; vel ex

et b.73?S*> non proderit, vel ex ibs et ßne jugo ; vel exnbn feu bbn et bny quafi conßumens aut confundenr jtignm,adeoque olkoKktcs , indomitus, unde heic Jonathan fubilituit:hnprobos ρetcaföres ; Vulgatirs:' Prcevaricatöres, et LXXT: o 7totqcc~νομοί·; Nos vcro, qui Michacli in fuppl. ad L. H. in liacvoce adflipulamur ab Arab. J..c^., enimutt, altus ßuit, deriva-111 us, ita ut fignificet· homimm minime altum inde fenfu. morali:abjedum, turpem, flagitiorum atque dedecoris cujuslibet patra*torem, uti apud nos v.oc, nedrig. — Habent igitur Phrafes:

byibo riotam fummae turpitudinis, indolis pesfi-ma;, noxajque adeo nefandae, ut nihil deterius, nihil vilius atquefcekilius. Deut. XUIt 13. II Sam. X». 1. -—Sic:Pf. XVIII. f. II Sam. XXII. 5., Flumina SubUrranea τοtntendit, quippe qua infima certe iunt, ab hominum vifu remo-ta. Cel. Dathe P', cit. derivat ab nbl> aßcendit; flumina quippe,ex quibus emergi non poteil. Senfus tarnen ubique ilbi conilat:Gurges, Bctrathritm. malorum atque calamitatum.

i) "TO, part, Hophal. a r. Uli pr. movit\ inde movit1fe, hmc vagatus ejl>, erravit, proßugit. coli. Ar, üö, fugaxfuit. Verti ilc quoque heic loci posfet: fpinoe amovendce.

k) Hebr. capient i. e. capiunt itu capere folent, fcilicetfpsnam iiLm — Futurum notans adum continuum et iocutio^

\

ΐό ■

'

V. 7. 1) Sed qui ad illas acceditFerro et hafta artnetur mj;Igne cremabuntur ΛUt penitus intereant nj.

efl imperfonalis. Szepius fciiicet αοξίςωε Hebriei futurum ufur-pant de eo, quod fiere fölet, νάροίεβ, vel debet Cfr.· Jerem.XX. 8· Prov. XX. 9. Lev. IV. 2. vid. Schroederi Inft. Lingv.Hebr. Ulm» 1785 p. 26.0 fqq.

IJ Si quis evellere aut a Ioco removere voluerit fpinas.,ut in ignem conjiciat, non nuda utitur manu, fed iigone autfaice, nifi in ipfo" agro condenfas Intendantur, Ea eil agri co-lendi ars:

Segeti prastendere fepem,Infidias avibus moliri, incendere vepres.

Virg. Georg. L. I.

App^ret^ fenfum hujus et antecedentis commatis non adeo ob-fcurüm esfe, modo nexus legitimus obfervetur.

m) Propr. Inrplebitur, R. pr. farcire, ejfarcire, di·βendere, inde tranßtiva notione: implere; inträns, plenum esfe,implevit fe. Säepius de armis ufitata hasc occurrit Phrafis:Exod. £XXII, 29. Il Reg. IX. 24; fenfus femper: arma manucapere; fpec de arcu, viin quoque intenfumis ilve attrafåionisvalidioris habet hoc verbum. vid Eichorn Lex. ad h. v.

n) alii: in fede fua explieant a" rad. rnt?·». LXX.:y&j κοιυσ&Υΐσοντοίΐ αισχυνψ αυτών. Nos vero Ulis asfenti-raur, qui hoc voc. deriyant a rdw cesfavit. Michaccis habet:dafs fie aufbeeren; & Rev. Tingstadius : at de aldeles utrotadevarda. Alii vocem hane fufpedam & e vers. 8 invedam exifti-TOanfr vid. Schulzii Scholia ad hunc locum.