court.pdf

คณะกรรมการนกศกษาเนตบณฑตสมยท 63 1

พระธรรมนญศาลยตธรรม

เขตอานาจศาล มาตรา 16 เขตอานาจของศาลชนตน มาตรา 16 วรรค 3 อานาจศาลแพงและศาลอาญา หลกเกณฑ 1. ในกรณทมการยนฟองคดตอศาลแพงหรอศาลอาญา

2. และคดนนเกดขนนอกเขตศาลแพงหรอศาลอาญา ผล ศาลแพงหรอศาลอาญา แลวแตกรณ มอานาจ

1. ใชดลพนจรบคดไวพจารณาพพากษา หรอ 2. สงโอนคดไปยงศาลยตธรรมอนทมเขตอานาจ

กรณทถอวาศาลแพงหรอศาลอาญาใชดลพนจยอมรบคดไวพจารณาแลว 1. ศาลแพงรบฟองและสบพยานจนสนกระแสความแลว (ฎ.6287/2538)

2. ศาลแพงอนญาตใหโจทกถอนฟองจาเลยบางคนซงมภมลาเนาอยในเขตอานาจ แลวดาเนนกระบวนพจารณาเกยวกบจาเลยซงมไดมถมลาเนาอยในเขตศาลแพงตอไป (ฎ.2403/2523) 3. ศาลแพงไดรบฟองโจทก นดชสองสถาน กาหนดใหโจทกเสยคาขนศาลเพม และโจทกเสยคาขนศาลครบแลว เปนการรบฟองโจทกไวตามมาตรา 16 วรรค 3 แลว (ฎ.2545/2534) 4. ศาลแพงรบคารองขอของผรอง สงสาเนาใหแกผคดคาน ผคดคานไดยนคาคดคานและไดดาเนนกระบวนพจารณาตอมาจนมการนดไตสวนพยานของผคดคานไวแลว (ฎ.1682/2531)

5. ศาลอาญาไตสวนมลฟองแลวสงรบประทบฟองโจทกไวพจารณาแลว (ขอสอบผชวยฯ สนามเลก ป 2549) (ฎ.2115/2523 (ป)) กรณทศาลแพงหรอศาลอาญามคาสงใหโอนคดไปยงศาลยตธรรมอนทมเขตอานาจ 1. ศาลแพงรบฟองโจทกไวเพราะโจทกกลาวในฟองวาจาเลยมภมลาเนาอยในเขตศาลแพง ตอมาปรากฏวาขณะทโจทกยนฟองจาเลยมภมลาเนาอยนอกเขตศาลแพง เมอรความจรงศาลแพงกมไดดาเนนกระบวนพจารณาอยางไรตอไป ศาลแพงยอมมอานาจเพกถอนคาสงเดมและมคาสงใหโอนคดไปยงศาลยตธรรมทมเขตอานาจได (ฎ.114/2521) 2. การทศาลอาญาสงในคาฟองวา “นดไตสวน ใหโจทกนาสงหมายนด” ยงถอไมไดวาศาลอาญาไดใชดลพนจรบคดของโจทกไวพจารณาแลว ศาลอาญายงคงมอานาจใชดลพนจไมยอมรบคดของโจทกไวพจารณาและมคาสงใหโอนคดไปยงศาลทมเขตอานาจได (ฎ.2038/2523 (ป)) (ขอสอบผชวยฯ ป 2523) กรณทคดอยในเขตอานาจของศาลแขวง แตโจทกยนฟองคดตอศาลแพงหรอศาลอาญา

ฎกาท 3100/2551***** การทโจทกยนฟองจาเลยทงสองตอศาลแพงและศาลแพงมคาสงรบฟองไวแลว ตอมาศาลแพงมคาสงใหโอนคดมายงศาลแขวงดสตตามมาตรา 16 วรรคส และศาลแขวงดสตรบคดไวพจารณา ไมถอวาศาลแพงใชดลพนจรบคดทไมไดอยในเขตอานาจไวพจารณาตามมาตรา 16 วรรคสาม เพราะโจทกไมไดบรรยายฟองวาคดนไมอยในเขตอานาจของศาลแพง สวนทศาลแขวงดสตรบคดนไวพจารณากเปนไปตามมาตรา 16 วรรคส ไมใชเปนเรองทศาลแขวงดสตใชดลพนจรบคดนไวพจารณาเอง

มาตรา 16 วรรค 4 กรณทศาลจงหวดตองมคาสงใหโอนคดไปยงศาลแขวง


หลกเกณฑ 1. ในกรณทมการยนฟองคดตอศาลจงหวด 2. คดนนเกดขนในเขตของศาลแขวง และอยในอานาจของศาลแขวง 3. ใหศาลจงหวดนน มคาสงโอนคดไปยงศาลแขวงทมเขตอานาจ

ฎกาท 2040/2550*** ตามมาตรา 16 วรรคส ทบญญตวา “ในกรณทมการยนฟองคดตอศาลจงหวด และคดนนเกดขนในเขตของศาลแขวงและอยในอานาจของศาลแขวง ใหศาลจงหวดนนมคาสงโอนคดไปยงศาลแขวงทมเขตอานาจ” นน แมจะใชถอยคาวาศาลจงหวดกตาม แตเจตนารมณของกฎหมายทบญญตความในวรรคสไวเนองจากไมประสงคใหศาลชนตนทมศาลแขวงตงอยในเขตศาลนนรบพจารณาคดทเกดขนในเขตของศาลแขวงและอยในอานาจของศาลแขวง เมอศาลแพงธนบรเปนศาลชนตนทมศาลแขวงธนบรและศาลแขวงตลงชนตงอยในเขตจงตองอยภายใตบงคบแหงบทบญญตดงกลาวดวย คดนโจทกยนคารองขอแกไขเพมเตมคาฟองโดยลดจานวนทนทรพยลงเปนเหตใหคดของโจทกเปนคดทเกดในเขตของศาลแขวงและอยในอานาจพจารณาของศาลแขวง ศาลแพงธนบรจงตองมคาสงโอนคดไปยงศาลแขวงธนบร ซงเปนศาลแขวงทมเขตอานาจตามบทบญญตแหงกฎหมายดงกลาว (ขอสอบผชวยฯ สนามเลก ป 2551) ฎกาท 4094/2549*** การทโจทกจะนาคดขนสศาลใดนนจะตองพจารณาวาคดนนอยในเขตอานาจของศาลใดเปนสาคญ เมอคดอยในอานาจของศาลใดแลว อกศาลหนงไมมอานาจรบคดเรองนนไวพจารณาพพากษาได เวนแตจะมบทกฎหมายบญญตใหศาลมอานาจทจะรบคดนนไวพจารณาพพากษาได

แมศาลจงหวดพษณโลกไดรบฟองโจทกไวและมการพจารณาและมการสบพยานโจทกจนเสรจและอยระหวางนดสบพยานจาเลยกตาม แตเมอปรากฏภายหลงวาเปนคดทอยในอานาจของศาลแขวงตามมาตรา 17 ประกอบมาตรา 25 (4) ไมใชคดทอยในอานาจของศาลจงหวดพษณโลกเสยแลว ศาลจงหวดพษณโลกยอมไมมอานาจพจารณาพพากษาคดนไดตามมาตรา 18 ทงไมมบทบญญตแหงกฎหมายใดใหอานาจศาลจงหวดพษณโลกทจะใชดลพนจรบคดนไวพจารณาพพากษาตอไปไดดวย การทศาลจงหวดพษณโลกมคาสงใหโอนคดไปยงศาลแขวงพษณโลกซงเปนศาลทมเขตอานาจพจารณาพพากษาไดนนเปนการชอบดวยมาตรา 16 วรรคทาย (ฎ.204/2546)

ฎกาท 1966/2550***** คาฟองโจทกกลาวอางวา จาเลยนาเจาพนกงานทดนรงวดรกลาเขาไปในทดนพพาทซงโจทกมสทธครอบครองโดยไมมสทธ จาเลยใหการโตแยงสทธครอบครองในทดนพพาทวาเปนของจาเลย จงเปนคดทมคาขอใหปลดเปลองทกขอนอาจคานวณเปนราคาเงนไดหรอเปนคดมทนทรพย เมอราคาทดนพพาทซงเปนทนทรพยของคดไมเกน 300,000 บาท จงอยในอานาจของศาลแขวงนครปฐมทจะพจารณาพพากษา แมศาลจงหวดนครปฐมสบพยานโจทกและจาเลยจนเสรจและนดฟงคาพพากษาแลว แตตราบใดทยงมไดมคาพพากษา ศาลจงหวดนครปฐมชอบทจะมคาสงโอนคดไปยงศาลแขวงนครปฐมตามมาตรา 16 วรรคทาย

ศาลจงหวดนครปฐมไดรบฟองของโจทกไวพจารณาและดาเนนการสบพยานโจทกจาเลยจนเสรจและอยระหวางนดฟงคาพพากษาแลว แตเมอปรากฏภายหลงวาเปนคดทอยในเขตอานาจของศาลแขวงนครปฐมตามมาตรา 17 ประกอบมาตรา 25 วรรคหนง (4) ไมใชคดทอยในอานาจของศาลจงหวดนครปฐม ศาลจงหวดนครปฐมยอมไมมอานาจพจารณาพพากษาคดไดตามมาตรา 18 ทงไมมบทบญญตแหงกฎหมายมาตราใดใหอานาจศาลจงหวดนครปฐมทจะใชดลพนจรบคดไวพจารณาพพากษาตอไป การทศาลจงหวดนครปฐมมคาสงโอนคดไปยงศาลแขวงนครปฐมจงชอบดวยมาตรา 16 วรรคทายแลว และเมอศาลแขวงนครปฐมจะเปนผพจารณาคดนตอไป ผพพากษาศาลแขวงนครปฐมจงมอานาจทาคาพพากษาคดนได (ฎ.4094/2549)


ฎกาท 5205/2547*** โจทกฟองคดอยางคดไมมทนทรพยตอศาลจงหวด เมอจาเลยใหการตอสกรรมสทธจงกลายเปนคดมทนทรพย เมอทนทรพยทพพาทไมเกน 300,000 บาท ศาลจงหวดจงใหโอนคดไปใหศาลแขวงพจารณาพพากษาตอไปตามมาตรา 16 วรรคทาย แตศาลแขวงไมรบโอนคด และสงสานวนคนศาลจงหวด เมอศาลจงหวดรบสานวนคนมาแลวไดนดพรอม และแจงคาสงของศาลแขวงใหคความทราบ จงเปนกรณทศาลจงหวดกบศาลแขวงตางไมรบพจารณาพพากษาคดของโจทก แมเนอหาอทธรณของโจทกจะเปนการโตแยงคาสงของศาลแขวงทไมยอมรบโอนคด แตเมอศาลจงหวดรบสานวนคนจากศาลแขวงไวแลว ทงคดจะตองมปญหาวนจฉยวา ระหวางศาลจงหวดกบศาลแขวง ศาลใดจะตองพจารณาพพากษาคดนตอไป โจทกชอบทจะอทธรณคดนโดยยนตอศาลจงหวดได โจทกไดรบแจงคาสงจากศาลจงหวด เมอวนท 26 พฤศจกายน 2545 โจทกยนอทธรณวนท 17 ธนวาคม 2545 ซงอยภายในกาหนด 1 เดอน ตามมาตรา 229 อทธรณของโจทกจงชอบดวยกฎหมาย (ฎ.1665/2548 วนจฉยทานองเดยวกน) กรณทศาลจงหวดตองมคาสงโอนคดไปยงศาลแขวงตามมาตรา 16 วรรค 4 อาจเกดจากเหตปจจยดงตอไปน

1. คดฟองขบไล อนเปนคดไมมทนทรพย แตจาเลยใหการตอสกรรมสทธหรอสทธครอบครองวาทดนเปนของจาเลย ยอมมผลกลายเปนคดมทนทรพย หากปรากฏวาราคาทดนทพพาท (รวมกบคาเสยหาย) มจานวนไมเกน 3 แสนบาท ยอมเปนคดทอยในอานาจของศาลแขวงตามมาตรา 17 ประกอบมาตรา 25 (4) ศาลจงหวดชอบทจะมคาสงใหโอนคดไปยงศาลแขวงทมเขตอานาจตามมาตรา 16 วรรค 4 (ฎ.5100/2545, 813/2547, 411/2550)

ฎกาท 411/2550***** ทดนพพาทมราคา 81,648 บาท สวนคาเสยหายทโจทกเรยกรองเอาจากจาเลยเปนเงน 80,000 บาท เมอราคาทดนและคาเสยหายรวมกนเปนเงน 161,648 บาท ไมเกน 300,000 บาท จงอยในอานาจของศาลแขวงสรนทรทจะพจารณาพพากษาตามมาตรา 17 ประกอบมาตรา 25 (4) ศาลจงหวดสรนทรชอบทจะโอนคดเรองนไปใหศาลแขวงสรนทรพจารณาพพากษาตอไปตามมาตรา 16 วรรคทาย การทศาลแขวงสรนทรมคาสงใหเพกถอนคาสงรบโอนคด แลวมคาสงใหมเปนวาไมรบโอนคด และใหจาหนายคดนออกจากสารบบความ จงไมชอบ ฎกาท 1891/2551***** โจทกบรรยายฟองวา โจทกเปนเจาของกรรมสทธทดนพพาท แตองคการบรหารสวนตาบลจาเลยท 1 อางวาเปนทสาธารณะและกลาวหาวาโจทกบกรกทดนสาธารณะ ใหโจทกดาเนนการรอถอนสงปลกสรางและรวกาแพงคอนกรตออกจากทดนดงกลาว และมคาขอใหศาลพพากษาวาทดนพพาทเปนของโจทกไมใชทดนสาธารณะประโยชนสาหรบประชาชนใชรวมกน และขอใหเพกถอนคาสงของจาเลยท 1 และใหจาเลยทงสรอถอนเสาไมชวคราวทปกอยในทดนของโจทก จาเลยทงสใหการวา ทดนพพาทไมใชของโจทกแตเปนทดนสาธารณะ ประเดนขอพพาทจงมวา ทดนพพาทเปนของโจทกหรอไม จงเปนคดทมคาขอใหปลดเปลองทกขอนอาจคานวณเปนราคาเงนไดหรอเปนคดมทนทรพยเทากบราคาทดนทพพาทสวนทโจทกเรยกรอง 267,150 บาท จงอยในอานาจพจารณาพพากษาของศาลแขวงนครปฐม แมโจทกจะมคาขอใหเพกถอนคาสงของจาเลยท 1 และใหจาเลยท 4 รอถอนเสาไมชวคราวทปกอยในทดนของโจทกดวย กเปนคาขอตอเนอง เมอศาลแขวงนครปฐม มอานาจพจารณาพพากษาคาขอหลก วาทดนพพาทเปนกรรมสทธของโจทกหรอไมแลว กมอานาจพจารณาพพากษาในคาขอตอเนองดงกลาวดวยตาม ป.ว.พ.มาตรา 142 (1) ฎกาท 2122/2551 โจทกฟองขบไลขอบงคบใหจาเลยรอถอนสงปลกสรางและขนยายสมภาระสงของออกจากทดนของโจทก จาเลยใหการและฟองแยงวา จาเลยครอบครองปรปกษในทดนพพาทเกนกวา 10 ป จาเลยไดกรรมสทธในทดนพพาทโดยการครอบครองปรปกษแลว จงเปนคดมทนทรพย เมอทนทรพยตามฟองและฟองแยงราคาทดนพพาทไมเกน 200,000 บาท และทจาเลยฎกาวา จาเลยไดกรรมสทธในทดนพพาทโดยการครอบครองปรปกษ เปนการฎกาในปญหาขอเทจจรง ตองหามฎกาตาม ป.ว.พ.มาตรา 248 วรรคหนง


ฎกาท 2261/2539 โจทกฟองขอใหบงคบจาเลยรอถอนยายสงปลกสรางพรอมบรวารออกไปจากทพพาทของโจทกซงมคาเชาปละ 1,000 บาท จาเลยใหการเพยงวา ช. สามโจทกเอาเงนจากจาเลยไปซอทดนพพาท มไดกลาวอางโดยชดแจงวาทดนพพาทเปนของจาเลยหรอจาเลยมสวนเปนเจาของ จงเปนคดฟองขบไลบคคลออกจากอสงหารมทรพยอนมคาเชาในขณะยนฟองไมเกนเดอนละสพนบาท ตองหามมใหอทธรณในปญหาขอเทจจรงตาม ป.ว.พ.มาตรา 224

ฎกาท 7601/2548*** โจทกฟองขบไลจาเลยอางวาเปนเจาของทดนพพาท จาเลยใหการวา จาเลยอยในทพพาทโดยอาศยสทธของ ส. ทพพาทเปนของ ส. มใชของโจทก เปนการยกขอตอสวาทพพาทเปนของบคคลอน จงถอไมไดวาจาเลยตอสกรรมสทธ สวนคาใหการของจาเลยในตอนทายทวา จาเลยและ ส. ไดครอบครองทดนพพาทโดยสงบ เปดเผยและมเจตนาเปนเจาของเกนกวา 10 ปแลว โจทกไมมสทธฟองจาเลย เปนคาใหการทไมชดเจนขดแยงกนเอง ไมชอบดวย ป.ว.พ.มาตรา 177 วรรคสอง แตเปนคาใหการทเขาใจไดวา จาเลยปฏเสธตามคาฟองโดยสนเชง และเปนเพยงขอเถยงขอกลาวหาของโจทกวาจาเลยมไดบกรกทพพาทตามคาฟองเทานน จะแปลวาเปนคาใหการทตอสกรรมสทธในทพพาทมได เพราะจาเลยใหการวาอยในทพพาทโดยอาศยสทธของบคคลอน จงเปนคดไมมทนทรพย ไมอยในอานาจศาลแขวงทจะพจารณาพพากษา ฎกาท 10622/2551***** จาเลยท 1 ใหการในตอนแรกวา ทดนพพาทเดมเปนทดนสาธารณประโยชนนาทะเลทวมถง ตอมามทาเทยบเรอของเอกชนกอสรางยนลงไปในทะเลเปนเหตใหทดนพพาทตนเขนขนอยางรวดเรวมไดงอกตามธรรมชาต ทดนดงกลาวจงยงคงเปนทดนสาธารณประโยชน แตตอนหลงกลบใหการวา หากฟงวาทดนพพาทเปนของโจทก จาเลยท 1 กไดกรรมสทธโดยการครอบครองปรปกษแลว คาใหการของจาเลยท 1 ดงกลาว ไมชดแจงวาทดนพพาทเปนทดนสาธารณประโยชนหรอเปนทดนของโจทก อนเปนคาใหการขดแยงกนเองไมชอบดวย ป.ว.พ.มาตรา 177 วรรคสอง จงไมมประเดนขอพพาทวาจาเลยท 1 ไดกรรมสทธในทดนโดยการครอบครองปรปกษหรอไม เทากบจาเลยท 1 ไมไดใหการโตแยงกรรมสทธ จงเปนคดไมมทนทรพย ฎกาท 1965/2550***** โจทกยนฟองจาเลยตอศาลจงหวดลพบรขอใหขบไลจาเลยออกจากทดนพพาท จาเลยใหการวา จาเลยอยในทดนดงกลาวโดยอาศยสทธของผรองสอด ซงถอไมไดวาจาเลยตอสกรรมสทธจงเปนคดไมมทนทรพย แตเมอผรองสอดยนคารองสอดโดยอางวาทดนพพาทเปนของผรองสอดมอบหมายใหจาเลยดแลทาประโยชนตลอดมา ผรองสอดมความจาเปนทจะตองขอเขามาเปนคความในคดตาม ป.ว.พ.มาตรา 57 (1) ขอใหพพากษาหามโจทกเขาเกยวของหรอกระทาการใดๆ หรออางสทธในทดนพพาท ศาลจงหวดลพบรมคาสงอนญาต คารองสอดของผรองเสมอนเปนคาใหการและฟองแยงอยในตว จงมผลเปลยนคดจากคดไมมทนทรพยเปนคดทมทนทรพย เมอทดนพพาทมราคา 225,000 บาท ซงไมเกน 300,000 บาท จงอยในอานาจของศาลแขวงลพบรทจะพจารณาพพากษาตามมาตรา 17 ประกอบมาตรา 25 (5) ศาลจงหวดลพบรจงไมมอานาจพจารณาพพากษา ชอบทจะมคาสงใหโอนคดไปยงศาลแขวงลพบรตามมาตรา 16 วรรคส ผรองสอดตาม ป.ว.พ.มาตรา 57 (1) มสทธเสมอนหนงวาตนไดฟองหรอถกฟองเปนคดเรองใหมตามมาตรา 58 จงถอไดวาผรองสอดไดถกโจทกฟองเปนจาเลยรวมกบจาเลยดวย ทงคดระหวางโจทกและผรองสอดเปนคดฟองเรยกอสงหารมทรพยซงมาตรา 142 (1) บญญตวา ใหพงเขาใจวาเปนประเภทเดยวกบฟองขอใหขบไล ดงนน หากศาลแขวงลพบรพพากษาวาโจทกเปนผมสทธครอบครองทดนพพาท ศาลแขวงลพบรยอมมอานาจพพากษาใหขบไลผรองสอดและจาเลยซงเปนบรวารของผรองสอดได การทศาลแขวงลพบรมคาสงไมรบโอนคดนไวพจารณา จงเปนคาสงทไมชอบดวยกฎหมาย (ขอสอบผชวยฯ สนามเลกป 2551) คาพพากษาฎกาทนาสนใจ ฎกาท 7895/2551***** โจทกฟองคดไมมทนทรพยตอศาลชนตนซงเปนศาลจงหวด จาเลยทงสองใหการวา ทดนพพาทเดมเปนสนสมรสของจาเลยทงสอง จาเลยท 2 เปนหนเงนก ส.และไดโอนทดนพพาทตใชหนเงนกตากวาราคาทองตลาดแหงทรพยสน


ในเวลาและสถานทสงมอบ ทาใหการโอนตกเปนโมฆะ จาเลยท 2 จงฟองขอใหเพกถอนการโอนทดนพพาท ส.ตกลงจะโอนทดนพพาทคนใหจาเลยท 2 กงหนงจงมการถอนฟอง แต ส.กลบโอนทดนพพาทใหโจทก และโจทกรบโอนไวโดยไมสจรต เมอจาเลยทงสอง ไมไดใหการวาทดนพพาทเปนของจาเลยทงสอง คดยอมไมมประเดนทจะตองวนจกรรมสทธในทดนพพาทวาเปนของจาเลยทงสองหรอไม จงเปนคดไมมทนทรพยและอยในอานาจของศาลชนตนซงเปนศาลจงหวดทจะพจารณาพพากษาตามมาตรา 18 ประกอบมาตรา 17 และมาตรา 25 (4) 2. คดทผรองยนคารองขอแสดงกรรมสทธโดยการครอบครองปรปกษ อนเปนคดไมมขอพพาท จงเปนคดไมมทนทรพย แตเมอมผคดคานเขามา จงเปลยนเปนคดพพาทเกยวกบกรรมสทธในทดนอนเปนคดมทนทรพย หากทดนพพาทมราคาไมเกน 3 แสนบาท คดจงอยในอานาจของศาลแขวงตามมาตรา 17 ประกอบมาตรา 25 (4) ศาลจงหวดจงไมมอานาจพจารณาพพากษาตามาตรา 18 ชอบทศาลจงหวดจะมคาสงใหโอนคดไปยงศาลแขวงทมเขตอานาจตามมาตรา 16 วรรค 4 (ฎ.1677/2547, ฎ.4862/2548) 3. บางกรณ คาฟองของโจทกบรรยายมาชดแจงอยแลววาจาเลยโตแยงกรรมสทธหรอสทธครอบครองกบโจทก ตามคาฟองของโจทกยอมเปนคดมทนทรพยมาตงแตตน โดยไมจาตองอาศยคาใหการของจาเลย ฎกาท 411/2550***** แมจาเลยขาดนดยนคาใหการ แตพฤตการณของจาเลยตามทโจทกบรรยายฟองมาเหนไดชดวาจาเลยไดโตแยงวาทพพาทไมใชทดนของโจทก จงเปนคดทมคาขอใหปลดเปลองทกขอนอาจคานวณเปนราคาเงนไดหรอเปนคดมทนทรพย โดยถอทนทรพยเทากบราคาทดนพพาทสวนทโจทกเรยกรอง

ฎกาท 7368/2548***** แมคาฟองของโจทกจะอางวาจาเลยไดสงมอบการครอบครองทดนพพาทใหแกโจทกแลวกตาม แตกปรากฏตามคาฟองวา จาเลยยงโตแยงอยวาไมไดขายทดนพพาทใหโจทกและทดนพพาทเปนของจาเลย คาขอทายฟองโจทกขอใหศาลพพากษาวาโจทกเปนเจาของผมสทธครอบครองในทดนพพาท และใหจาเลยไปจดทะเบยนโอนทดนพพาทตามหนงสอรบรองการทาประโยชนใหแกโจทก จงเปนเรองทโจทกฟองเรยกเอาทดนพพาทซงจาเลยปฏเสธวาไมไดขายใหโจทกมาเปนของโจทก ซงหากโจทกชนะคด โจทกยอมไดไปซงสทธครอบครองในทดนพพาท จงเปนคดทมคาขอใหปลดเปลองทกขอนอาจคานวณเปนราคาเงนได เมอทดนพพาทมราคาไมเกน 300,000 บาท จงอยในอานาจของศาลแขวงทจะพจารณาพพากษาตามมาตรา 17 ประกอบมาตรา 25 (4) ศาลจงหวดชอบทจะมคาสงใหโอนคดไปยงศาลแขวงตามมาตรา 16 วรรคส การทศาลจงหวดมคาสงไมรบคาฟองและจาหนายคดของโจทกเปนการไมชอบ ปญหาน เปนขอกฎหมายเกยวกบความสงบเรยบรอยของประชาชน ศาลฎกามอานาจยกขนวนจฉยได

ฎกาท 8049/2549*** คาฟองโจทกอางวาโจทกไดครอบครองทาประโยชนในทพพาทโดยทานาทกปดวยเจตนาเปนเจาของตลอดมา จาเลยโตแยงวาทพพาทเปนของจาเลยและหามโจทกเขาครอบครอง ขอใหศาลพพากษาวาโจทกเปนเจาของผมสทธครอบครองในทพพาทและหามจาเลยเขาเกยวของ สภาพแหงคาฟองและคาขอบงคบเปนเรองทโจทกเรยกเอาทพพาททจาเลยปฏเสธวาไมใชทดนของโจทก แตเปนทรพยมรดกทตกทอดแกจาเลยมาเปนของโจทก ซงหากศาลพพากษาใหโจทกชนะคด โจทกยอมไดไปซงสทธครอบครองหรอความเปนเจาของทพพาท จงเปนคดมทนทรพย โดยมทนทรพยเทากบราคาทพพาท เมอราคาไมเกนสามแสนบาท จงอยในอานาจศาลแขวงทจะพจารณาพพากษาตามมาตรา 17 ประกอบมาตรา 25 ฎกาท 7297/2545 และ 204/2546 โจทกฟองวาโจทกมสทธครอบครองทดนพพาท ขอใหเพกถอนหนงสอรบรองการทาประโยชนของจาเลย จาเลยใหการตอสวาเปนเจาของทดนพพาท จงเหนไดวาทงตามคาฟองของโจทกและคาใหการของจาเลย เปนเรองทโจทกจาเลยโตเถยงแยงสทธครอบครองหรอความเปนเจาของกนในทดนพพาท ซงเปนประเดนหลก คดนจงเปนคดมทนทรพย เมอขอเทจจรงฟงไดวาทดนพพาทราคา 210,000 บาท ยอมเปนคดทอยในเขตอานาจของศาลแขวงตามมาตรา 17, 25 (4)


4. เดมโจทกฟองเปนคดมทนทรพยเกนกวา 3 แสนบาท ตอมาโจทกขอแกไขฟองลดจานวนทนทรพยลงตากวา 3 แสนบาท และไดรบอนญาตจากศาลแลว

ฎกาท 2040/2550*** คดนโจทกยนคารองขอแกไขเพมเตมคาฟองโดยลดจานวนทนทรพยลงเปนเหตใหคดของโจทกเปนคดทเกดในเขตของศาลแขวงและอยในอานาจพจารณาของศาลแขวง ศาลแพงธนบรจงตองมคาสงโอนคดไปยงศาลแขวงธนบร ซงเปนศาลแขวงทมเขตอานาจตามมาตรา 16 วรรคทาย ฎกาท 1891/2551***** ศาลชนตนมคาสงในคารองขอแกไขเพมเตมคาฟองของโจทกวาอานคารองของโจทกแลวไมเขาใจวาโจทกตองการแกไขหรอเพมเตมคาฟองในสวนใดของคาฟองเดม จงมคาสงใหโจทกทาคารองฉบบใหมโดยบรรยายใหชดวาตองการแกไขคาฟองเดมในสวนใด หรอตองการเพมเตมคาฟองลงไปตรงสวนใดของคาฟองเดม โดยทาคารองฉบบใหมมายนตอศาลภายใน 7 วน นบแตวนน มฉะนนจะมคาสงไมรบคารอง โจทกมไดทาคารองฉบบใหมมายนภายในระยะเวลาทศาลชนตนกาหนด ถอวาศาลชนตนไมไดมคาสงอนญาตใหแกไขเพมเตมคาฟอง จงไมมประเดนวาทดนพพาทมเนอท 15 ไร 3 งาน 10 ตารางวา แตถอวาทดนพพาทมเนอท 1 ไร 11 ตารางวา เทานน คดจงอยในอานาจพจารณาพพากษาของศาลแขวงนครปฐมตามมาตรา 17 ประกอบมาตรา 25 (4) ขอสาคญ*** คดทโจทกยนฟองตอศาลแขวง หากปรากฏในขณะยนฟองหรอในภายหลง วาคดนนอยในอานาจของศาลจงหวด ในกรณเชนน ไมมบทบญญตแหงกฎหมายใด ใหอานาจศาลแขวงทจะโอนคดไปยงศาลจงหวดได ศาลแขวงจงชอบทจะมคาสงไมรบหรอคนคาฟองไปเพอใหยนตอศาลทมเขตอานาจ หรอหากลวงเลยเวลาทจะสงไมรบหรอคนคาฟองแลว กชอบทจะมคาพพากษายกฟองไปเพอใหยนตอศาลทมเขตอานาจ ทงนตาม ป.ว.พ.มาตรา 18 วรรค 3 หรอ ป.ว.อ.มาตรา 161 แลวแตกรณ (ฎ.993/2527) ฎกาท 993/2527 โจทกฟองจาเลยตอศาลแขวงฐานขบรถโดยประมาทเปนเหตใหผอนไดรบอนตรายสาหส ระหวางพจารณาผเสยหายถงแกความตาย และไดมการสอบสวนเพมเตมแลว โจทกจงขอแกฟองเปนขอใหลงโทษจาเลยฐานขบรถโดยประมาทเปนเหตใหผอนถงแกความตาย ดงน กรณมเหตอนควรและสมควรอนญาตใหโจทกแกฟองไดตาม ป.ว.อ.มาตรา163 ศาลจะไมอนญาตใหโจทกแกฟองเพราะเหตเพยงวาหากอนญาตแลวจะไมมอานาจพจารณาพพากษาหาไดไม เมอศาลฎกาอนญาตใหโจทกแกฟองแลวคดเกนอานาจศาลชนตนทจะพจารณาพพากษาตามมาตรา 17 ประกอบมาตรา 25 (5) ศาลฎกาจงพพากษากลบใหยกฟองและใหโจทกนาคดไปฟองตอศาลชนตนทมอานาจพจารณาพพากษา มาตรา 17 อานาจศาลแขวง (ประกอบมาตรา 24 และ 25 วรรค 1)

ฎกาท 7352/2550*** แมตาม พ.ร.บ.ระเบยบขาราชการฝายตลาการศาลยตธรรมฯ มาตรา 11 จะกาหนดใหผชวยผพพากษาเปนขาราชการฝายตลาการกตาม แตไมถอวาผชวยผพพากษาเปนผพพากษาตามพระธรรมนญศาลยตธรรม ทงพระธรรมนญศาลยตธรรม กมไดกลาวถงอานาจหนาทของผชวยผพพากษาไวเลย เมอผชวยผพพากษาไมมอานาจพจารณาคดแลว พ.และ ส.ซงไดความวาเปนผชวยผพพากษาในขณะออกนงพจารณาคดน จงไมมอานาจพจารณาสงคารองทขอใหรบรองอทธรณของโจทกวามเหตอนควรอทธรณหรอไม ทศาลชนตนไมสงคารองของโจทกให พ. และ ส.พจารณาสงจงเปนการดาเนนกระบวนพจารณาทชอบแลว คาสงทมใชเปนไปในทางวนจฉยชขาดขอพพาทแหงคดตามมาตรา 24 (2) เชน 1. คาสงของศาลทสงในระหวางพจารณา 2. คาสงงดสบพยาน (ฎ.751-752/2509)

3. คาสงโอนคดตามมาตรา 16 วรรค 3 และวรรค 4


4. คาสงนดไตสวนมลฟองและคาสงอนญาตใหเลอนคด (ขอสอบผชวยฯ ป 2550) 5. คาสงคดมมลใหประทบฟองตาม ป.ว.อ.มาตรา 167 หมายเหต แตคาสงคดมมลใหประทบฟอง ตองอยภายในบงคบมาตรา 25 วรรค 2 ดวย กลาวคอ ผพพากษาประจาศาล

ไมมอานาจไตสวนมลฟองและมคาสงในคดอาญาตามมาตรา 25 (3) ทงน ตามทมาตรา 25 วรรค 2 บญญตไว 6. คาสงไมรบฟอง (ฎ.5458/2534) คาสงไมรบอทธรณหรอไมรบฎกา (ฎ.2429/2534) เปนคาสงไมรบหรอคนคาคความ

ตาม ป.ว.พ.มาตรา 18 ไมใชเปนการวนจฉยชขาดขอพพาทแหงคด ผพพากษาคนหนง แมเปนผพพากษาประจาศาล ยอมมอานาจออกคาสงใด

7. คาสงใหรบเงนทผรองขดทรพยวางตอศาลแทนการยดทดน และสงแจงการถอนการยดทดนใหเจาพนกงานทดนทราบ (ฎ.1692/2522) (ขอสอบผชวยฯ ป 31)

หมายเหต แตคาสงยกคารองขดทรพยตาม ป.ว.พ.มาตรา 288 เปนคาสงวนจฉยชขาดขอพพาทแหงคดตาม ป.ว.พ.มาตรา 131 (2) ผพพากษาคนหนงยอมไมมอานาจตามมาตรา 24 (2) (ฎ.126/2526) คาสงทเปนการวนจฉยชขาดขอพพาทแหงคด เชน 1. คาสงยกคารองขอแสดงอานาจพเศษตาม ป.ว.พ.มาตรา 296 จตวา (3) (ฎ.3459/2538) (ขอสอบผชวยฯ ป 2549) 2. คาสงยกคารองขดทรพยตาม ป.ว.พ.มาตรา 288 เปนคาสงวนจฉยชขาดขอพพาทแหงคดตาม ป.ว.พ.มาตรา 131 (2) (ฎ.126/2526) (ขอสอบผชวยฯ ป 2528) 3. คาสงยกคารองขอคนของกลางทศาลสงรบตาม ป.อ.มาตรา 36 (ฎ.8492/2548, 8941/2551) 4. คาสงอนญาตใหผรองเขาเฉลยทรพย (ฎ.3977/2553)

ฎกาท 8492/2548***** คดน ศาลชนตนเปนศาลจงหวด การพจารณาพพากษาคดของศาลชนตนมผพพากษาอยางนอยสองคนจงเปนองคคณะทมอานาจพจารณาพพากษาคด ตามมาตรา 26 การทศาลชนตนพจารณาคดนและมคาสงยกคารองขอคนของกลางของผรองโดยผพพากษาคนเดยวเปนผพจารณาพพากษาคดนน เปนการไมชอบดวยมาตรา 24 (2) และมาตรา 26 เนองจากการพพากษาคดดงกลาวมลกษณะเปนการวนจฉยชขาดขอพพาทแหงคดซงไมอยในอานาจของผพพากษาคนเดยวทจะออกคาสงไดตามมาตรา 25 จงเปนกรณทศาลชนตนมไดปฏบตใหถกตองตามกฎหมายและศาลอทธรณภาค 8 ยงไมมอานาจพจารณาพพากษาคด ตองใหศาลชนตนดาเนนการใหถกตองเสยกอน ปญหาดงกลาวเปนปญหาขอกฎหมายทเกยวกบความสงบเรยบรอย แมไมมคความฝายใดฎกา ศาลฎกากมอานาจยกขนวนจฉยได ตาม ป.ว.อ. มาตรา 195 วรรคสอง ประกอบมาตรา 225 ศาลฎกาพพากษายกคาสงศาลชนตนและคาพพากษาศาลอทธรณภาค 8 ใหศาลชนตนดาเนนกระบวนพจารณาไตสวนคารองและมคาสงใหมโดยใหมผพพากษาครบองคคณะ (ฎ.8914/2551 วนจฉยทานองเดยวกน)

ฎกาท 8914/2551 ศาลชนตนซงเปนศาลจงหวดตองมผพพากษาอยางนอยสองคนจงเปนองคคณะทมอานาจพจารณาพพากษาคดตามมาตรา 26 การทผรองไมมาศาลในวนนดไตสวนคารองศาลชนตนโดยผพพากษาคนเดยวมคาสงใหยกคารองของผรองทขอคนของกลางทศาลสงรบโดยฟงขอเทจจรงวาผรองรเหนเปนใจดวยในการกระทาความผดของจาเลยยอมเปนการไมชอบดวยมาตรา 24 (2) และมาตรา 26 เนองจากการพพากษาคดดงกลาวมลกษณะเปนการวนจฉยชขาดขอพพาทแหงคดซงไมอยในอานาจของผพพากษาคนเดยวทจะออกคาสงไดตามมาตรา 25 จงเปนกรณทศาลชนตนมไดปฏบตใหถกตองตามกฎหมาย ศาลอทธรณภาค 1 จงไมมอานาจพจารณาพพากษาคดโดยยกคาสงของศาลชนตนดงกลาวขนวนจฉยวาผรองไมมสทธยนคารองขอใหยกคดขนพจารณาใหมตาม ป.ว.อ.มาตรา 166 ประกอบมาตรา 181 ตองใหศาลชนตนดาเนนการใหถกตองเสยกอน


ฎกาท 3977/2553***** ศาลชนตนเปนศาลจงหวดตองมผพพากษาอยางนอยสองคนจงเปนองคคณะทมอานาจพจารณาพพากษาคดไดตามมาตรา 26 แตทศาลชนตนพจารณาและมคาสงอนญาตใหผรองเขาเฉลยทรพยสนของจาเลยท 1 ไดนน เปนการวนจฉยชขาดขอพพาทแหงคดโดยมผพพากษาคนเดยวเปนองคคณะซงไมอยในอานาจทจะกระทาเชนนนไดตามมาตรา 24 (2) และมาตรา 25 จงเปนกรณทศาลชนตนมไดปฏบตใหถกตองตามกฎหมายและศาลอทธรณภาค 3 ยงไมมอานาจพจารณาพพากษาคด ตองใหศาลชนตนดาเนนการใหถกตองเสยกอน ซงปญหาดงกลาวเปนขอกฎหมายอนเกยวดวยความสงบเรยบรอยของประชาชน แมไมมคความฝายใดฎกา ศาลฎกามอานาจยกขนวนจฉยและแกไขใหถกตองไดตาม ป.ว.พ. มาตรา 142 (5) ประกอบมาตรา 246 และ 247 อานาจของผพพากษาคนเดยวเปนองคคณะในศาลชนตน (มาตรา 25) (1) ไตสวนและวนจฉยชขาดคารองหรอคาขอทยนตอศาลในคดทงปวง 1. คารองขอพจารณาคดใหม (ฎ.1452/2524) (ขอสอบเนตฯสมยท 44 และขอสอบผชวยฯ ป 2528) 2. คารองขอยกเวนคาธรรมเนยมศาล (ขอสอบเนตฯ สมยท 51) 3. คารองขอคมครองชวคราว (2) ไตสวนและมคาสงเกยวกบวธการเพอความปลอดภย

ฎกาท 24/2513 การกกกนมใชโทษอาญา แตเปนวธการเพอความปลอดภยตาม ป.อ. มาตรา 39 (1) ซงมลกษณะเบากวาโทษจาคก ผพพากษาคนเดยวในศาลชนตนจงมอานาจไตสวนและมคาสงใหกกกนจาเลยมกาหนด 5 ปได ฎกาท 5943/2548 (ป)*** ศาลแขวงพพากษาลงโทษจาคกจาเลย 1 ป และปรบ 5,000 บาท โทษจาคกใหรอการลงโทษไว 2 ป และใหคมความประพฤตจาเลยไว แตมผพพากษาลงนามในคาพพากษาเพยงคนเดยว เปนกรณทศาลแขวงมไดปฏบตใหถกตองตามมาตรา 17 ประกอบมาตรา 25 (5) เพราะผพพากษาคนเดยวจะพพากษาลงโทษจาคกเกนหกเดอน หรอปรบเกนหนงหมนบาทหรอทงจาทงปรบ ซงโทษจาคกหรอปรบอยางใดอยางหนงหรอทงสองอยางเกนอตราทกลาวแลวไมได คาพพากษาศาลแขวงจงไมชอบดวยบทกฎหมายดงกลาว ซงมผลทาใหศาลอทธรณภาค 1 ไมมอานาจพจารณาพพากษาคดนได (ขอสอบเนตฯ สมยท 58) หมายเหต ผพพากษาคนเดยวในศาลแขวงมอานาจลงโทษจาคดจาเลยไมเกน 6 เดอนหรอปรบไมเกน 10,000 บาทเทานน การทผพพากษาคนเดยวลงโทษจาคกจาเลย 1 ป แมใหรอการลงโทษไว กเปนการไมชอบดวยมาตรา 25 (5) คาสงเกยวกบวธการเพอความปลอดภยซงเปนสวนหนงของคาพพากษาจงพลอยไมชอบไปดวย ศาลอทธรณจงไมมอานาจพจารณาพพากษาคดนได (3) ไตสวนมลฟองและมคาสงในคดอาญา

หมายเหต แตหากเปนคดอาญาทไมอยในอานาจของศาลแขวงแลว ศาลแขวงยอมไมมอานาจพจารณาและพพากษาคดรวมทงไมมอานาจทาการไตสวนมลฟองและมคาสงในคดอาญาตามมาตรา 25 (3) ไดเลย หากศาลแขวงไตสวนมลฟองและมคาสงอยางใดอยางหนงไป ยอมเปนการดาเนนกระบวนพจารณาทไมชอบ และยอมสงผลใหคาสงรบประทบฟองหรอยกฟองเพราะคดไมมมล พลอยเปนคาสงทไมชอบไปดวย (เทยบ ฎ.2887/2540) (ขอสอบเนตฯ สมยท 56) (4) พจารณาพพากษาคดแพง ซงราคาทรพยสนทพพาทหรอจานวนเงนทฟองไมเกน 300,000 บาท

ตวอยางคดมทนทรพย 1. คดทผขายฝากขอไถถอนทรพยสนทขายฝากโดยอางวาใชสทธไถภายในกาหนดแลว แตจาเลยไมยอมใหไถ (ฎ.

2120/2540) 2. คดขอใหโอนทดนตามสญญาจะซอจะขาย (ฎ.1541/2494)


3. คดขอเพกถอนนตกรรม ทผลของคดทาใหทรพยสนมาเปนของโจทก เปนคดมทนทรพย เชน ทายาทฟองเพกถอนพนยกรรมโดยอางวาเปนพนยกรรมปลอม เปนการเรยกรองใหทรพยตามทระบในพนยกรรมกลบคนเปนทรพยมรดกเพอประโยชนแกโจทกซงเปนทายาทจงเปนคดมทนทรพย (ฎ.2332/2534) ฟองเพกถอนการใหโดยเสนหาเพราะผรบประพฤตเนรคณ ทาใหทรพยสนกลบมาเปนของผให (ฎ.2180/2517) ฟองเรยกทรพยสนทโอนไปแลวคนโดยอางวาเกดจากการแสดงเจตนาลวง นตกรรมอาพราง ถกกลฉอฉลหรอถกขมข (ฎ.853/2517)การทภรรยาทานตกรรมยกทดนอนเปนสนสมรสใหผอนไปโดยไมไดรบอนญาตจากสาม สามจงบอกลางและเรยกทดนคน ถอวาเปนคดมทนทรพย (ฎ.446/2512) หรอคดทตวแทนนาทรพยสนของตวการไปโอนใหแกผอนโดยไมมอานาจ ตวการฟองเพกถอนการโอนนนกลบมาเปนของตวการ เปนคดมทนทรพย (ฎ.7079/2540) หมายเหต แตถา เปนการฟองระหวางตวการกบตวแทน โดยตวการฟองเรยกทรพยสนทตวแทนรบไวเกยวดวยการเปนตวแทนตาม ป.พ.พ.มาตรา 810 เปนคดไมมทนทรพย เพราะผลของคด ไมไดทาใหตวการไดทรพยสนเพมขน (ฎ.5640/3547) เวนแต ตวแทนใหการตอสกรรมสทธวาทรพยสนเปนของตวแทนจงจะกลายเปนคดมทนทรพยตามราคาทรพยสนทพพาท - คดฟองเพกถอนสญญากโดยอางวาเปนโมฆะและขอเรยกเงนคน 275,957 บาท เปนคดมทนทรพยไมเกน 3 แสนบาท แตเมอจาเลยใหการตอสวาโจทกยงคงคางชาระเงนตามสญญากอยอก 445,502.50 บาท จงกลายเปนคดมทนทรพยเกนกวา 3 แสนบาท (ฎ.3050/2551)

ฎกาท 3050/2551***** โจทกฟองขอใหเพกถอนสญญากยมเงนซงเปนโมฆะ และขอเรยกเงนคน 275,957 บาท อนเปนจานวนเงนทไมเกน 300,000 บาท แตเมอจาเลยใหการตอสวาโจทกยงคงคางชาระตนเงนตามสญญากดงกลาวจานวน 445,502.50 บาท ดงน การทโจทกฟองขอใหเพกถอนสญญากเงนฉบบดงกลาว ผลของคาพพากษาคดกคอเมอโจทกชนะคดทาใหโจทกไมตองชาระตนเงนทคางจานวน 445,502.50 บาท กรณจงเปนคาฟองขอใหปลดเปลองทกขอนอาจคานวณเปนราคาเงนไดตาม ป.ว.พ.มาตรา 150 เปนคดมทนทรพยเกนกวา 300,000 บาท ศาลแขวงจงไมมอานาจพจารณาพพากษาตามมาตรา 17 และ 25 วรรคหนง ฎกาท 10633/2551*** โจทกฟองขอใหเพกถอนนตกรรมการขายฝากทดนพรอมสงปลกสรางอนเปนสนสมรสคนใหแกโจทกและจาเลยท 1 เปนการฟองเรยกเอาทดนพรอมสงปลกสรางมาเปนของโจทกดวย หากโจทกชนะคดยอมไดทดนพรอมสงปลกสรางคน จงเปนคดฟองขอใหปลดเปลองทกขอนอาจคานวณเปนราคาเงนได

หมายเหต แตคดฟองเพกถอนนตกรรม ทผลของคด ไมทาใหทรพยสนมาเปนของโจทก เปนคดไมมทนทรพย เชน คดฟองขอใหเลกหางหนสวนและตงผชาระบญช เปนคดไมมทนทรพย เพราะโจทกมไดเรยกรองเอาทรพยสน (ฎ.105/2495) คดฟองขอใหเพกถอนรายงานการประชมบรษทอนเปนเทจและหามจาเลยเกยวของกบบรษท (ฎ.3262/2520) คดฟองเพกถอนการฉอฉลตาม ป.พ.พ.มาตรา 237 เพราะผลของคดทาใหทรพยสนกลบมาเปนของลกหนตามเดม (ฎ.919/2508 (ป), ฎ.1216/2522, ฎ.1220/2539, ฎ.803/2544)

ฎกาท 803/2544*** การพจารณาคดมทนทรพยและไมมทนทรพยรวมอยในคดเดยวกน วาจะตองหามอทธรณหรอฎกาในขอเทจจรงหรอไม ยอมตองพจารณาวาคาขอใดเปนหลก คาขอใดเปนคาขอทตอเนอง โจทกมคาขอใหเพกถอนนตกรรมขายทดนพพาทระหวางจาเลยท 1 และจาเลยท 2 โดยใหถอนชอจาเลยท 2 ออก แลวจงใหจาเลยท 1 โอนทดนพพาทใหแกโจทก ถอวาคาขอใหเพกถอนนตกรรมขายทดนพพาทเปนคาขอหลก คาขอใหจาเลยท 1 โอนทดนพพาทเปนคาขอตอเนอง คดจงไมตองหามอทธรณและฎกาในขอเทจจรง (ฎ.1220/2539, 1058/2545)

4. ฟองขอใหโอนสทธตามสญญาเชาซอ (ฎ.457/2547)


ฎกาท 457/2547*** โจทกฟองวา จาเลยเปนผทรงสทธตามสญญาเชาซอทดนและอาคารจากการเคหะฯ และจาเลยทาสญญาจะขายสทธดงกลาวใหแกโจทกไดชาระเงนคาซอสทธแกจาเลยและผอนชาระคาเชาซอตอการเคหะฯ ครบถวนแลว แตจาเลยไมโอนสทธตามสญญาเชาซอใหแกโจทก ขอใหบงคบจาเลยโอนสทธตามสญญาเชาซอระหวางจาเลยกบการเคหะฯ ใหแกโจทก หากจาเลยไมปฏบตตามใหถอเอาคาพพากษาของศาลแทนการแสดงเจตนาของจาเลย หากไมสามารถโอนไดใหจาเลยชาระเงนแกโจทก จานวน 157,080 บาท พรอมดอกเบย นบแตวนฟองเปนตนไปจนกวาจะชาระเสรจแกโจทก ดงน เปนกรณทโจทกฟองขอใหบงคบเอาแกทดนและอาคารซงโจทกอางวาไดชาระคาเชาซอครบถวนแลว เพราะวาหากศาลพพากษาใหโจทกชนะคด โจทกยอมไดกรรมสทธในทดนและอาคารดงกลาว สวนการบงคบจาเลยใหโอนสทธตามสญญาเชาซอเปนเพยงผลจากการทศาลไดพพากษาใหโจทกชนะคดแลวเทานน จงเปนคดมทนทรพย เมอทดนและอาคารดงกลาวมราคาทนทรพยตามทโจทกขอใหจาเลยชาระในกรณไมสามารถโอนได เปนเงน 157,080 บาท คดจงอยในอานาจพจารณาพพากษาของศาลชนตนซงเปนศาลแขวงตามมาตรา 17 ประกอบ มาตรา 25 (4) (ขอสอบผชวยฯ ป 2548)

5. คดทผจดการมรดก ฟองเรยกเงนทเจามรดก ฝากไวกบธนาคารคน (ฎ.5996/2551) ฎกาท 5996/2551***** โจทกในฐานะผจดการมรดกของ จ.ฟองเรยกเงนฝากจานวน255,859.02 บาท ทฝากไวกบธนาคาร

จาเลยคน โดยอางวาเปนทรพยมรดกของ จ.ผตาย ซงหากศาลพพากษาใหตามขอ กยอมทาใหทรพยมรดกทจะนามาแบงใหแกทายาทเพมมากขน จงเปนคดทมคาขอใหปลดเปลองทกขอนอาจคานวณเปนราคาเงนได และเมอทนทรพยทพพาทกนในศาลชนตนไมเกน 300,000 บาท กยอมอยในอานาจทศาลแขวงจะพจารณาพพากษาได

6. คดเกยวกบทดนไมวาทดนมโฉนดหรอมเพยงสทธครอบครอง ระหวางราษฎรกบหนวยงานของรฐซงมหนาทดแลทดน โตเถยงกนวา ทดนพพาทเปนทสาธารณะสมบตของแผนดนหรอไม เปนคดมทนทรพย (ฎ.301/2549, 4780/2550, 1891/2551) ฎกาท 1891/2551***** โจทกบรรยายฟองวา โจทกเปนเจาของกรรมสทธทดนพพาท แตองคการบรหารสวนตาบลจาเลยท 1 อางวาเปนทสาธารณะและกลาวหาวาโจทกบกรกทดนสาธารณะ ใหโจทกดาเนนการรอถอนสงปลกสรางและรวกาแพงคอนกรตออกจากทดนดงกลาว และมคาขอใหศาลพพากษาวาทดนพพาทเปนของโจทกไมใชทดนสาธารณะประโยชนสาหรบประชาชนใชรวมกน และขอใหเพกถอนคาสงของจาเลยท 1 และใหจาเลยทงสรอถอนเสาไมชวคราวทปกอยในทดนของโจทก จาเลยทงสใหการวา ทดนพพาทไมใชของโจทก แตเปนทดนสาธารณะ ประเดนขอพพาทจงมวา ทดนพพาทเปนของโจทกหรอไม จงเปนคดทมคาขอใหปลดเปลองทกขอนอาจคานวณเปนราคาเงนไดหรอเปนคดมทนทรพยเทากบราคาทดนทพพาทสวนทโจทกเรยกรอง 267,150 บาท จงอยในอานาจพจารณาพพากษาของศาลแขวงนครปฐม แมโจทกจะมคาขอใหเพกถอนคาสงของจาเลยท 1 และใหจาเลยท 4 รอถอนเสาไมชวคราวทปกอยในทดนของโจทกดวย กเปนคาขอตอเนอง เมอศาลแขวงนครปฐมมอานาจพจารณาพพากษาคาขอหลกวาทดนพพาทเปนกรรมสทธของโจทกหรอไมแลว กมอานาจพจารณาพพากษาในคาขอตอเนองดงกลาวดวยตาม ป.ว.พ.มาตรา 142 (1) ศาลชนตนมคาสงในคารองขอแกไขเพมเตมคาฟองของโจทกวาอานคารองของโจทกแลวไมเขาใจวาโจทกตองการแกไขหรอเพมเตมคาฟองในสวนใดของคาฟองเดม จงมคาสงใหโจทกทาคารองฉบบใหมโดยบรรยายใหชดวาตองการแกไขคาฟองเดมในสวนใด หรอตองการเพมเตมคาฟองลงไปตรงสวนใดของคาฟองเดม โดยทาคารองฉบบใหมมายนตอศาลภายใน 7 วน นบแตวนน มฉะนนจะมคาสงไมรบคารอง โจทกมไดทาคารองฉบบใหมมายนภายในระยะเวลาทศาลชนตนกาหนด ถอวาศาลชนตนไมไดมคาสงอนญาตใหแกไขเพมเตมคาฟอง จงไมมประเดนวาทดนพพาทมเนอท 15 ไร 3 งาน 10 ตารางวา แตถอวาทดนพพาทมเนอท 1 ไร 11 ตารางวา เทานน คดจงอยในอานาจพจารณาพพากษาของศาลแขวงนครปฐมตามมาตรา 17 ประกอบมาตรา 25 (4)


คท.1494/2549 โจทกฟองขอใหจาเลยรอถอนถนนลาดยางมะตอยออกไปจากทดนของโจทก และหามจาเลยและบรวารเขาเกยวของกบทดนอกตอไป กบใหจาเลยชาระคาเสยหายแกโจทก จานวน 25,000 บาท จาเลยใหการตอสวา โจทกไดแสดงเจตนายกทดนพพาทใหเปนทางสาธารณะแลว อนมใชการกลาวแกเปนขอพพาทวาดวยกรรมสทธ จงเปนคดทมคาขอใหปลดเปลองทกขอนไมอาจคานวณเปนราคาเงนได เปนคาขอหลก แมโจทกขอใหใชคาเสยหายมาดวยกตองถอเอาคาขอในสวนทเปนคาขอหลก คดจงไมตองหามฎกาในขอเทจจรงตาม ป.ว.พ.มาตรา 248

ฎกาท 2882/2549***** โจทกบรรยายฟองวา จาเลยบกรกเขาไปปลกสงปลกสรางในทดนพพาทซงโจทกมสทธครอบครอง ขอใหจาเลยรอถอนสงปลกสรางและออกไปจากทดนพพาทพรอมทงชดใชคาเสยหายแกโจทก จาเลยใหการวา จาเลยเปนผจบจองครอบครองทดนพพาทซงเปนทสาธารณะ ขอใหยกฟอง เปนคดมขอพพาทโตแยงกนเกยวกบสทธครอบครองในทดนพพาทซงโจทกตราคามาเปนเงน 50,000 บาท จงเปนคดมทนทรพยไมเกน 50,000 บาท ตองหามอทธรณในปญหาขอเทจจรงตาม ป.ว.พ.มาตรา 224 วรรคหนง

ตวอยาง คดไมมทนทรพย เชน คดรองขอจดการมรดก (ฎ.388-389/2511) คดรองขอแสดงกรรมสทธโดยการครอบครองปรปกษ หรอคดฟองขบไลออกไปจากอสงหารมทรพยไมวาฟองขบไลผเชา ผอาศย หรอผละเมด และไมวามมลมาจากสญญา เชน สญญาเชา, เชาซอ หรอมลละเมด เชน บกรก แมโจทกเรยกคาเสยหายมาดวย กเปนคดไมมทนทรพย (ฎ.208/2507 (ป)) หรอคดททายาทหรอเจาของรวมฟองแบงทรพยสนระหวางกนเอง และตามคาฟองไมปรากฏวาจาเลยซงเปนเจาของรวมไดโตแยงกรรมสทธรวมกบโจทก (ฎ.851/2547, 5626/2541, 4550/2541) หรอคดทโจทกฟองกองทพบกขอใหศาลพพากษารบรองสทธวาโจทกเปนทายาทมสทธไดรบเงนบาเหนจของบดาโจทกผตาย โดยมไดเรยกรองเปนจานวนเงนเทาใด เปนคดไมมทนทรพย (ฎ.216/2518) หรอคดผสงจายฟองเรยกเชคคน โดยอางวาไมมมลหนแลว เปนคดไมมทนทรพย (ฎ.1362/2520) แตถา ยงโตแยงจานวนหนกนอยวามการชาระหนตามเชคแลวจรงหรอไม เปนคดมทนทรพยตามจานวนทโตแยง (ฎ.1416/2529, ฎ.1042/2538) หรอ คดฟองเรยกโฉนดทดนคนจากจาเลย โดยอางวาเปนผไมมสทธจะยดถอไว แมจาเลยจะใหการตอสวาเปนทดนของจาเลย หรอคความจะตราคาโฉนดทดนมา กเปนคดไมมทนทรพย (ฎ.1362/2520, ฎ.1593/2521, ฎ.8676/2544) หรอ คดทตวการฟองเรยกทรพยสนคนจากตวแทนทรบไวแทนตวการ ตาม ป.พ.พ.มาตรา 810 เปนคดไมมทนทรพย เพราะไมทาใหตวการไดทรพยสนเพมขน แตถาตวแทนใหการตอสวาทรพยนนเปนของตวแทน ไมใชทรพยทตวแทนรบไวแทนตวการ จะทาใหกลายเปนคดมทนทรพยตามราคาทรพยสนทพพาท (ฎ.5460/2547) หรอคดฟองขอใหจดทะเบยนการเชา กเปนคดไมมทนทรพย (ฎ.1453/2551)

ฎกาท 5626/2541 โจทกฟองขอใหแบงทรพยในฐานะเจาของรวม จาเลยใหการกลาวแกวาวธการแบงทรพยตามทโจทกบรรยายฟองนนไมถกตอง ขอใหยกฟองมไดขอบงคบใหทดนสวนใดเปนของจาเลยเกนกวาสทธของจาเลย เมอจาเลยมไดโตแยงกรรมสทธ จงเปนคดไมมทนทรพย

ฎกาท 1362/2520 โจทกฟองเรยกเชคทโจทกออกใหจาเลยยดถอไวเปนประกนหนทบคคลภายนอกกเงนจาเลย โดยอางวาบคคลภายนอกชาระหนแลว ดงน มใชการฟองเรยกรองกระดาษเชค ในฐานะทเปนทรพยสนทมราคาฉบบละ 25 สตางค มาเปนของโจทก เพราะโจทกหาไดประสงคจะเอาประโยชนจากเชคอนมมลคาฉบบละ 25 สตางคนนไม จงถอไมไดวาเปนคดมทนทรพยตามราคากระดาษเชค และตามฟองเปนการอางวาเชคไมมมลหนแลว หาใชวาหนตามเชคระงบตอเมอโจทกไดรบเชคพพาทคนมาไม เมอตามคาใหการจาเลยมไดตอสวายงมมลหนตามเชคทโจทกตองรบผดชอบ จงเปนคดไมมทนทรพย (ขอสอบผชวยฯ ป 2532)

ฎกาท 8676/2544***** ผตายมชอเปนผถอกรรมสทธทดนทจาเลยไดยดถอตนฉบบโฉนดทดนไว โจทกซงเปนผจดการมรดกฟองเรยกตนฉบบโฉนดทดนพพาทจากจาเลยมใชฟองเรยกทดนคน แมจาเลยจะใหการตอสวาจาเลยไดกรรมสทธใน


ทดนพพาทกถอวาจาเลยตอสวาจาเลยไมตองคนตนฉบบโฉนด จงเปนคดฟองขอใหปลดเปลองทกขอนไมอาจคานวณเปนราคาเงนได

ฎกาท 5460/2547*** โจทกฟองวา บ.เปนตวแทนของโจทกมชอถอกรรมสทธทดนแทนโจทกซงเปนตวการ บ.มหนาทตองจดทะเบยนโอนทดนคนใหโจทกตาม ป.พ.พ.มาตรา 810 วรรคหนง และเมอ บ.ตาย จาเลยในฐานะผจดการมรดกของ บ. มหนาทโอนทดนคนใหโจทกดวย คาฟองของโจทกเชนน จงเปนการเรยกใหจาเลยในฐานะผจดการมรดกของ บ.สงคนทดนซงเปนกรรมสทธของโจทกผเปนตวการท บ.ไดรบไวเกยวดวยการเปนตวแทนของโจทกนนใหแกโจทกอนเปนหนาทของตวแทนทจะตองสงใหตวการตามบทบญญตดงกลาว การฟองเรยกทดนตามคาฟองจากจาเลยเชนน จงไมทาใหโจทกไดรบทรพยสนอนใดเพมขนแตประการใด และถอเปนคดไมมทนทรพยซงอยในอานาจของศาลจงหวดตองรบฟองของโจทกไวพจารณา

ฎกาท 1453/2551 ฟองแยงของจาเลยทอางวาการเชาตกแถวพพาทระหวางจาเลยกบโจทกเปนสญญาตางตอบแทนพเศษยงกวาสญญาเชาธรรมดาและขอบงคบโจทกไปจดทะเบยนการเชาตกแถวทพพาทเปนคดทมคาขอใหปลดเปลองทกขอนไมอาจคานวณเปนราคาเงนได ไมตองหามอทธรณขอเทจจรงตาม ป.ว.พ.มาตรา 224 วรรคสอง

หมายเหต แตการฟองขอใหโอนสทธตามสญญาเชาซอกด (ฎ.457/2547) หรอ ฟองขอใหจดทะเบยนภาระจายอมตามขอตกลง หากจดทะเบยนไมได ใหจาเลยชดใชคาเสยหายกด (ฎ.2539/2549) เปนคดมทนทรพย

ฎกาท 457/2547*** โจทกฟองวา จาเลยเปนผทรงสทธตามสญญาเชาซอทดนและอาคารจากการเคหะฯ และจาเลยทาสญญาจะขายสทธดงกลาวใหแกโจทกไดชาระเงนคาซอสทธแกจาเลยและผอนชาระคาเชาซอตอการเคหะฯ ครบถวนแลว แตจาเลยไมโอนสทธตามสญญาเชาซอใหแกโจทก ขอใหบงคบจาเลยโอนสทธตามสญญาเชาซอระหวางจาเลยกบการเคหะฯ ใหแกโจทก หากจาเลยไมปฏบตตามใหถอเอาคาพพากษาของศาลแทนการแสดงเจตนาของจาเลย หากไมสามารถโอนไดใหจาเลยชาระเงนแกโจทก จานวน 157,080 บาท พรอมดอกเบย นบแตวนฟองเปนตนไปจนกวาจะชาระเสรจแกโจทก ดงน เปนกรณทโจทกฟองขอใหบงคบเอาแกทดนและอาคารซงโจทกอางวาไดชาระคาเชาซอครบถวนแลวเพราะวาหากศาลพพากษาใหโจทกชนะคด โจทกยอมไดกรรมสทธในทดนและอาคารดงกลาว สวนการบงคบจาเลยใหโอนสทธตามสญญาเชาซอเปนเพยงผลจากการทศาลไดพพากษาใหโจทกชนะคดแลวเทานน จงเปนคดมทนทรพย เมอทดนและอาคารดงกลาวมราคาทนทรพยตามทโจทกขอใหจาเลยชาระในกรณไมสามารถโอนได เปนเงน 157,080 บาท คดจงอยในอานาจพจารณาพพากษาของศาลชนตนซงเปนศาลแขวงตามมาตรา 17 ประกอบ มาตรา 25 (4) (ขอสอบผชวยฯ ป 2548)

ฎกาท 2539/2549***** โจทกฟองขอใหบงคบจาเลยไปจดทะเบยนภาระจายอมตามขอตกลง หากจดทะเบยนไมไดใหจาเลยชาระคาเสยหายแกโจทก 200,000 บาท เปนการฟองใหปฏบตตามสญญาเพอใหไดมาซงภาระจายอม ภาระจายอมซงเปนสทธทโจทกอางวาตกลงกบจาเลยเพอใหไดมาดงกลาวยอมอาจคานวณเปนราคาเงนได ถอไดวาเปนคดปลดเปลองทกขอนอาจคานวณเปนราคาเงนไดซงมทนทรพยขณะยนคาฟองไมเกน 200,000 บาท และเมอศาลอทธรณพพากษายนใหจาเลยไปจดทะเบยนภาระจายอม หากจดทะเบยนไมไดใหจาเลยชาระคาเสยหายแกโจทกจานวน 108,000 บาท คดจงมทนทรพยในชนฎกาสาหรบจาเลยไมเกน 200,000 บาท ฎกาท 1853/2551***** ตามคาฟองเปนกรณทโจทกฟองขอใหบงคบจาเลยรอถอนสงกดขวางและเปดทางภาระจายอมและใหจาเลยไปจดทะเบยนภาระจายอม จงเปนคดทมคาขอใหปลดเปลองทกขอนไมอาจคานวณเปนราคาเงนได แมจาเลยใหการตอสวาทดนของจาเลยมไดตกเปนภาระจายอมแกทดนของโจทก แตกมใชเปนกรณทจาเลยใหการตอสเรองกรรมสทธอนจะทาใหกลายเปนคดทมทนทรพยตามราคาทรพยทพพาท สวนทโจทกมคาขอบงคบใหจาเลยชาระคาเสยหายเดอนละ 50,000 บาท นบแตวนฟองนน คาเสยหายดงกลาวถอเปนคาเสยหายในอนาคต จงไมอาจนามาคานวณเปนทนทรพยทพพาทได คดตามคา


ฟองโจทกจงเปนคดไมมทนทรพยซงอยในอานาจพจารณาพพากษาของศาลชนตนซงเปนศาลจงหวด ศาลแขวงไมมอานาจพจารณาพพากษาคดน คาพพากษาฎกาทนาสนใจ

ฎกาท 106/2547***** คาขอทายฟองของโจทกทขอใหจาเลยชาระคาทาทดนใหเรยบรอยทาขอบกนดนเชนแปลงอนและยนคารองตอสานกงานทดนเพอตรวจสอบหลกเขตพรอมปกหลกเขตทดนใหมเปนเงน 25,000 บาท เปนการขอบงคบใหจาเลยชาระเงนแกโจทกเทานน มไดใหจาเลยกระทาการหรองดเวนกระทาการ การทโจทกยงมไดดาเนนการดงกลาว และเสยคาใชจายกเปนเรองของโจทก ในทานองเดยวกบการเรยกคาเสยหายเปนคาซอมแซมทรพยสนไวกอนโดยทยงไมมการซอมแซม สวนการทโจทกจะเรยกรองเงน 25,000 บาท จากจาเลยไดหรอไม เพยงใดนน ยอมเปนปญหาทตองวนจฉยในเนอหาแหงคดตอไป ไมอาจแปลไปไดวาเปนคาขอใหปลดเปลองทกขอนไมอาจคานวณเปนราคาเงนได จงเปนคดมทนทรพย อยในอานาจของศาลแขวง

วธการคานวณทนทรพย 1. คดทโจทกคนเดยวฟองจาเลยคนเดยว การคานวณทนทรพย แยกพจารณาดงน (1) กรณฟองเรยกเงนตาม สญญากหลายฉบบ หรอเชคหลายฉบบ ตองนาจานวนเงนตาม สญญากทกฉบบ หรอเชค

ทกฉบบ รวมกนเปนทนทรพย (เทยบ ฎ.1076/2514 (ป), 2054/2525, 2726/2528 (ป)) (2) แตกรณฟองเรยกเงนคาแชรกด หรอ สญญาประกนตวผตองหากด หรอฟองเรยกหนหลายรายการซงหนแต

ละรายแยกตางหากจากกนตามมลหนได การคานวณทนทรพย ตองแยกพจารณา ตามแชรแตละวง ตามสญญาประกนแตละฉบบ หรอตามมลหนแตละฉบบ ออกจากกน (ฎ.2833/2531, 4559/2531, 7305/2544)

ฎกาท 8639/2551 โจทกฟองขอใหบงคบจาเลยชาระเงนคาแชร 2 วง การคานวณทนทรพยทพพาทกนในชนฎกา ตองแยกคานวณตามจานวนทนทรพยทพพาทกนตามขอหาของการผดสญญา เมอแชรแตละวงมรายละเอยดขอสญญาตางกน การผดสญญาวงหนงวงใด ไมเปนเหตใหผดสญญาอกวงหนงดวย โจทกจงสามารถแยกฟองจาเลยไดตามขอหาของการผดสญญาเปนสองคด เมอจานวนทนทรพยทพพาทกนสาหรบการเลนแชรแตละวง มจานวนไมเกน 200,000 บาท จงตองหามมใหคความฎกาในขอเทจจรงตาม ป.ว.พ.มาตรา 248 วรรคหนง

ฎกาท 7305/2544 มลหนทพพาทกนในชนฎกาตามฎกาของจาเลยแยกออกตามฟองเปน 3 จานวน คอ หนตามสญญาเชารถชดเกรดถนนจานวน 31,125 บาท หนตามสญญาซอขายหนคลกจานวน72,720 บาท และหนตามสญญาจางทาของคาราดยางถนนจานวน 112,481 บาท หนตามสญญาเชาทรพย หนตามสญญาซอขายและหนตามสญญาจางทาของตามฟองฎกาของจาเลย ตางเปนหนคนละรายโดยไมมสวนเกยวของกนมลความแหงคดของหนทงสามรายจงสามารถแยกออกจากกนได ดงนน ทนทรพยในคดจงตองแยกตามสญญาเปนคนละสวนกน เมอปรากฏวามลหนทพพาทกนแตละสญญามจานวนไมเกนสองแสนบาท จงตองหามมใหจาเลยฎกาในขอเทจจรงตาม ป.ว.พ.มาตรา 248 วรรคหนง (3) คดทโจทกฟองขบไลจาเลยและเรยกคาเสยหาย และจาเลยใหการโตแยงกรรมสทธอนทาใหกลายเปนคดมทนทรพย การคานวณทนทรพย ตองนาราคาทดนทพพาทและคาเสยหายทโจทกเรยกรอง มารวมกนเปนจานวนทนทรพยเพราะทง 2 คาขอมขออางทอาศยเปนหลกแหงขอหาเปนอยางเดยวกน หมายเหต แตถาทง 2 คาขอ มขออางทอาศยเปนหลกแหงขอหาเปนอสระแยกออกจากกน การคานวณทนทรพยกตองถอตามแตละคาขอแยกออกจากกน การคานวณทนทรพยตองพจารณาแตละคาขอออกจากกน เมอแตละคาขอมจานวนทนทรพยไมเกน 3 แสนบาท คดจงอยในอานาจพจารณาพพากษาของศาลจงหวดตามมาตรา 17 ประกอบมาตรา 25 (4) 2. คดทโจทกคนเดยวฟองจาเลยหลายคน


(1) หากหนทจาเลยแตละคนตองรบผด เปนหนรวมกน ไมอาจแบงแยกกนชาระได ตองคดทนทรพยรวมกนเปนจานวนเดยว (2) แตถาหนทจาเลยแตละคนตองรบผด ไมไดเปนหนรวมกน สามารถแบงแยกกนชาระได คดทนทรพยแยกกนตามจานวนทจาเลยแตละคนตองรบผด ฎกาท 3830/2537 ตามฟองและแผนทพพาทไมปรากฏวาจาเลยทงแปดรวมกนละเมดในทดนของโจทก ปรากฏแตเพยงวาจาเลยทงแปดเขาไปยดถอครอบครองทดนของโจทกคนละสวนตางหากจากกน ซงโจทกยอมฟองขบไลจาเลยเปนคนละคดได แมโจทกจะฟองจาเลยทงแปดเขามาเปนคดเดยวกนกตาม แตการพจารณาวาคดมทนทรพยเทาใดนนยอมจะตองถอตามราคาทดนทจาเลยแตละคนตางเขาไปยดถอครอบครอง มใชนบรวมกน 3. คดทโจทกหลายคนฟองจาเลยคนเดยว การคานวณทนทรพย ตองพจารณาวา เปนเรองทโจทกแตละคนตางใชสทธเฉพาะตวแยกจากกนไดหรอไม หากเปนเรองทโจทกแตละคนตางใชสทธเฉพาะตวแยกออกจากกนได การคดทนทรพยกตองแยกตามจานวนทโจทกแตละคนเรยกรอง (เทยบ ฎ.1635/2552) ฎกาท 1635/2552 แมโจทกทงสามรวมกนเปนโจทกฟองจาเลยทงสเปนคความเดยวกน เพราะโจทกทงสามมผลประโยชนรวมกนในมลความแหงคดตาม ป.ว.พ.มาตรา 59 แตขออางทอาศยเปนหลกแหงขอหา เปนเรองทโจทกแตละคนตางครอบครองทาประโยชนในทดนพพาทตามสวนทแตละคนขอรงวด อนเปนการทโจทกแตละคนตางใชสทธเฉพาะตวตามมาตรา 55 การพจารณาทนทรพยวาตองหามมใหอทธรณในขอเทจจรงตามมาตรา 224 วรรคหนง จงตองพจารณาทนทรพยทพพาทกนในชนอทธรณของโจทกแตละคนแยกกน โจทกทงสามจะถอราคาทดนทงแปลงเปนทนทรพยทพพาทในชนอทธรณหาไดไม

- คดทโจทกหลายคนฟองวา จาเลยบกรกทดนของโจทกหลายคน และทาใหทรพยสนของโจทกแตละคนเสยหาย จาเลยใหการโตแยงกรรมสทธ เปนคดมทนทรพยแยกออกจากกนได ตามจานวนทโจทกแตละคนเรยกรอง (ฎ.1897-1899/2547) หมายเหต กรณเชนน แมทนทรพยของโจทกบางคนอยในเขตอานาจของศาลแขวง บางคนอยในเขตอานาจศาลจงหวด โจทกแตละคน กมสทธเปนโจทกรวมกน ยนฟองจาเลยตอศาลจงหวดได เพราะมผลประโยชนรวมกนในมลความแหงคด ตาม ป.ว.พ.มาตรา 59 (ฎ.7471/2541)

- คดทผเสยหายฟองเรยกคาขาดประโยชนและคารถยนตทเสอมราคา และผรบประกนภยฟองเรยกเงนทไดชดใชในการซอมรถยนตจากจาเลย เปนการฟองเรยกหนทแบงแยกกนชาระได ตองคดทนทรพยตามจานวนคาเสยหายทโจทกแตละคนเรยกรอง (ฎ.2389/2535)

ฎกาท 2389/2535 โจทกทงสองฟองขอใหจาเลยทงสองรวมกนใชคาเสยหายรวมเปนเงน 71,852 บาท และดอกเบยนบแตวนฟองจนกวาจะชาระเสรจโดยโจทกท 2 ซงเปนเจาของและผครอบครองรถยนตคนทถกชนเรยกรองคาขาดประโยชนในการใชรถยนตกบคาทรถยนตเสอมราคาและดอกเบยรวมเปนเงน 40,378 บาท และโจทกท 1 ในฐานะผรบประกนภยรถยนตคนดงกลาวจากโจทกท 2 เรยกรองเงนทไดชดใชคาเสยหายในการซอมรถและคาลากจงรถยนตทถกชนไปทาการซอมและดอกเบยเปนเงน 31,474 บาท เปนการฟองเรยกหนทอาจแบงแยกกนชาระได จงไมใชหนรวม คาเสยหายทโจทกแตละคนฟองเรยกตองแยกออกจากกน จงเปนคดมทนทรพยไมเกนหาหมนบาท (ขอสอบเนตฯสมยท 46)

- คดทโจทกหลายคนฟองเรยกเงนคางวดและดอกแชร ทโจทกหลายคนรวมเลนแชรทมจาเลยเปนนายวง การคานวณทนทรพย ตองแยกตามจานวนเงนทโจทกแตละคนเรยกรอง แตเมอโจทกแตละคนไมไดระบจานวนเงนทตนเรยกรอง จงตองถอวา โจทกแตละคนเรยกรองเปนจานวนเงนเทาๆ กน (ฎ.8046/2549)


ฎกาท 8046/2549*** โจทกทงสบสองฟองขอใหบงคบจาเลยชาระเงนคางวดและดอกแชรทจาเลยไดเรยกเกบจากลกวงแชรทประมลไดไปแลว แตไมสงมอบใหแกโจทกทงสบสอง รวมเปนเงนทงสน 242,157.50 บาท แมโจทกทงสบสองจะรวมเลนแชรในวงแชรทมจาเลยเปนนายวง แตโจทกแตละคนกไมมผลประโยชนไดเสยเกยวของกน กรณจงถอไมไดวา โจทกทงสบสองมผลประโยชนรวมกนในมลความแหงคดตาม ป.ว.พ.มาตรา 59 การคานวณทนทรพยจงตองแยกตามจานวนเงนทโจทกแตละคนเรยกรองใหจาเลยรบผด เมอโจทกแตละคนไมไดระบจานวนเงนทตนเรยกรอง กตองถอวาโจทกแตละคนเรยกรองจานวนเงนเทาๆกน ซงคอคนละ 20,179.75 บาท คดของโจทกแตละคนจงตองหามอทธรณในขอเทจจรงตาม ป.ว.พ.มาตรา 224 วรรคหนง

- คดททายาทหรอเจาของรวมหลายคนเปนโจทกรวมกนฟองแบงมรดกหรอแบงกรรมสทธรวม แลวจาเลยใหการตอสกรรมสทธ เปนการใชสทธเฉพาะตวของโจทกแตละคน แยกออกจากกนได (ฎ.5971/2544 (ป))

ฎกาท 5971/2544 (ป) โจทกทงสฟองขอใหบงคบจาเลยแบงทดนแปลงพพาทอนเปนทรพยมรดกแกโจทกทงส คนละสวน รวม 4 สวน ใน 9 สวน คดเปนเงนรวม 279,632 บาท แมโจทกทงสฟองรวมกนมา การอทธรณฎกากตองถอทนทรพยของโจทกแตละคนแยกกน เพราะเปนเรองโจทกแตละคนใชสทธเฉพาะของตน (กลบ ฎ.6560/2538 (ป) และ 7158/2538)

หมายเหต แมโจทกจะมคาขอใหแบงทรพยสนใหโจทกเปนสวนๆตามสวนทโจทกเปนเจาของ (ฎ.5971/2544 (ป), ฎ.3507/2550) หรอใหโจทกหลายคนมชอเปนเจาของรวมกน (ฎ.5949/2544) กตองคดทนทรพยของโจทกแตละคนแยกออกจากกน (ฎ.2692/2548, 6927/2548) และหากโจทกมไดคานวณทนทรพยของโจทกแตละคนมาในฟอง กตองถอวาโจทกแตละคนเรยกรองเปนสวนเทาๆกน (ฎ.6095/2550)

ฎกาท 5949/2544*** โจทกทงหาฟองขอใหบงคบจาเลยจดทะเบยนเปลยนแปลงชอผถอกรรมสทธในทดนโฉนดทดนเลขท 34273 จากชอบดาจาเลยเปนชอโจทกทงหาและจาเลยเปนผถอกรรมสทธรวมกน และใหเพกถอนการจดทะเบยนการใหทดนระหวางบดาจาเลยกบจาเลยในทดนโฉนดทดนเลขท 33900 และจดทะเบยนเปลยนแปลงชอผถอกรรมสทธในทดนโฉนดทดนเลขท 33900 ดงกลาวเปนชอโจทกทงหาและจาเลยรวมกน กบใหจาเลยชดใชคาเสยหายทโจทกทงหาไดรบสวนแบงขาวลดลง โจทกทงหาเสยคาขนศาลโดยตราคาทดนทงสองแปลงดงกลาวรวมกบคาเสยหายแลว เปนทนทรพยตามคาฟองทงสน 226,800 บาท ปรากฏตามทโจทกทงหาอางในคาฟองวาบดาจาเลยถอกรรมสทธในทดนตามโฉนดทดนเลขท 33900 และ 34273 ดงกลาวไวแทนทายาททกคนดวย ซงจาเลยกทราบดเพราะจาเลยไดเขาทานาในทดนนนแทนบดาจาเลย โจทกทงหาในฐานะทายาทซงมสทธในทดนดงกลาวจงขอใหจาเลยแบงทดนทงสองแปลงโดยใสชอโจทกทงหาถอกรรมสทธรวมกบจาเลยดวย จงเทากบโจทกทงหาอางวาโจทกแตละคนมกรรมสทธในทดนทงสองแปลงนนรวมกบจาเลยโดยมสวนคนละเทา ๆ กน ทนทรพยตามคาฟองของโจทกแตละคนยอมคานวณแบงแยกจากกนไดเปนจานวนเทา ๆกน คนละ 45,360 บาท ซงไมเกนจานวน 50,000 บาท จงตองหามมใหโจทกทงหาอทธรณในขอดงกลาวตาม ป.ว.พ.มาตรา 224 วรรคหนง ทศาลอทธรณภาค 1 รบวนจฉยอทธรณของโจทกทงหาและพพากษายนจงไมชอบดวยบทบญญตมาตรา 224 วรรคหนง ฎกาท 3507/2550 โจทกทงสามซงเปนทายาทของ น. ฟองขอแบงทรพยมรดกของ น. จากจาเลยทงสองโดยใหจาเลยทงสองเพกถอนการโอนทดนและนามาแบงแยกเปน 5 สวน แลวโอนใหแกโจทกทงสามคนละหนงสวนคดเปนเนอทคนละ 2 งาน 71 ตารางวา จงเปนเรองโจทกแตละคนใชสทธฟองเรยกสวนแบงทรพยมรดกจากจาเลยทงสองเฉพาะตว โจทกแตละคนชอบทจะเสนอคดตอศาลไดโดยลาพง แมโจทกทงสามจะฟองคดรวมกนมากตองถอทนทรพยของโจทกแตละคนแยกตางหากจากกน เมอโจทกทงสามตราคาทดนดงกลาวเปนเงน 339,250 บาท และโจทกท 2 ขอใหโอนทดนแกโจทกท 2 เพยง 1 ใน 5 สวน คดเปนเนอท 2 งาน 71 ตารางวา คดเปนเงน 67,850 บาท เฉพาะโจทกท 2 จงมทนทรพยทพพาทกนในชนฎกาไมเกนสองแสนบาทซงตองหามฎกาในขอเทจจรงตาม ป.ว.พ.มาตรา 248 วรรคหนง


ฎกาท 6095/2550 โจทกทงสฟองขอใหจาเลยแบงทรพยพพาท 2 รายการ อางวาเปนทรพยทโจทกท 4 กบ ก. สามโจทกท 4 และจาเลยรวมกนซอโดยออกเงนคนละสวนเทา ๆ กน เมอ ก. ถงแกความตาย ทรพยพพาทในสวนของ ก. เปนมรดกตกทอดแกทายาทคอโจทกท 4 ในฐานะภรยาและโจทกท 1 ถงท 3 ในฐานะบตร โดยโจทกทงสมสทธในทรพยพพาทในสวนของ ก. 1 สวน และโจทกท 4 ในฐานะสวนตวมสทธในทรพยดงกลาวอก 1 สวน กรณจงเปนเรองทโจทกทงส ตางใชสทธเฉพาะตวของโจทกแตละคน แมโจทกทงสจะฟองรวมกนมา การฎกากตองถอทนทรพยของโจทกแตละคนแยกกนเพราะเปนเรองโจทกแตละคนใชสทธเฉพาะของตนเมอทรพยพพาทโจทกทงสตราคารวมเปนเงน 200,000 บาท คานวณแลวโจทกแตละคนมสทธในทรพยพพาททขอแบงไมเกนคนละ 200,000 บาท ราคาทรพยสนหรอจานวนทนทรพยทพพาทในชนฎการะหวางจาเลยกบโจทกแตละคนจงไมเกน 200,000 บาท คดยอมตองหามมใหคความฎกาในขอเทจจรงตาม ป.ว.พ. มาตรา 248 วรรคหนง ฎกาของโจทกทงสทโตเถยงดลพนจของศาลชนตนทมคาสงไมอนญาตใหโจทกทงสทโตเถยงดลพนจของศาลชนตนทมคาสงไมอนญาตใหโจทกทงสเลอนคดเปนฎกาในขอเทจจรง จงตองหามมใหฎกาตามบทกฎหมายดงกลาว

ฎกาท 4052/2552 คความตกลงกน ตามรายงานกระบวนพจารณาของศาลชนตนฉบบลงวนท 1 มนาคม 2547 วาทดนพพาทมราคา 250,000 บาท ผคดคานประสงคจะใหแบงทดนพพาทแกผคดคานและบตรเจามรดกคนอน ๆ รวม 5 คน ตามสวนทแตละคนมสทธไดรบตามกฎหมาย โดยขอใหแบงแกผคดคานเฉพาะสวนทผคดคานจะไดรบในฐานะทายาทโดยธรรม อนเปนฎกาในทานองวาทดนพพาท 1 ใน 5 สวนของผคดคานไมไดตกเปนกรรมสทธของผรองโดยการครอบครองปรปกษ ราคาทรพยสนทพพาทในชนฎการะหวางผรองกบผคดคานจงไมเกนสองแสนบาท คดของผคดคานจงตองหามมใหฎกาในขอเทจจรงตาม ป.ว.พ. มาตรา 248 วรรคหนง

ฎกาท 6927/2548***** โจทกทงสามฟองวา ทดนพพาทตามหนงสอรบรองการทาประโยชน (น.ส. 3 ก.) ตามฟอง เปนทรพยมรดกของนางเพยร เจามรดก โจทกทงสามและจาเลยท 1 ซงเปนทายาทมสทธครอบครองรวมกน จาเลยท 1 นาทดนพพาทไปขายใหแกจาเลยท 2 โดยไมไดรบความยนยอมจากโจทกทงสามและทายาททาใหโจทกทงสามเสยหายคดเปนเงน 100,000 บาท ขอใหเพกถอนนตกรรมซอขายทดนพพาทระหวางจาเลยท 1 กบจาเลยท 2 ใหลงชอโจทกทงสามเปนผมสทธครอบครองทดนพพาทรวมกบจาเลยท 1 และใหจาเลยทงสองรวมกนชาระคาเสยหายแกโจทกทงสาม 100,000 บาท จาเลยท 2 ใหการตอสวาทดนพพาทไมใชทรพยมรดกของนางเพยร แตเปนของนายบญมา นายบญมายกใหจาเลยท 1 และจาเลยท 1 ครอบครองทาประโยชนเพยงผเดยว จาเลยท 2 ซอทดนพพาทมาโดยสจรตและเสยคาตอบแทน ขอใหยกฟอง กรณเปนการฟองใหไดทดนพพาทกลบมาเปนทรพยมรดกเพอประโยชนแกโจทกทงสามและเรยกคาเสยหาย คดจงมทนทรพยตามราคาทดนพพาทเปนเงน 198,000 บาท กบมทนทรพยตามจานวนคาเสยหายทเรยกรองอก 100,000 บาท รวมทนทรพยพพาทเปนเงน 298,000 บาท แมโจทกท 1 จะเสยคาขนศาลชนฎกามาในทนทรพยรวมดงกลาว แตฎกาโจทกท 1 เพยงขอใหบงคบจาเลยทงสองตามคาขอทายฟองโดยมไดกลาวใหชดแจงในประเดนคาเสยหายวา โจทกท 1 ยงประสงคและมสทธเรยกรองคาเสยหายจานวนเทาใดจากจาเลยทงสองเพราะเหตใด จงมผลเทากบวาโจทกท 1 ไมไดฎกาในประเดนคาเสยหาย ฎกาโจทกท 1 คงมเพยงประเดนความเปนเจาของทดนพพาทซงมทนทรพยตามราคาทดนพพาทไมเกนสองแสนบาท ตองหามฎกาในปญหาขอเทจจรงตาม ป.ว.พ. มาตรา 248 วรรคหนง โจทกท 1 ฎกาในประเดนขอนวาทดนพพาทเปนทรพยมรดกของนางเพยร จาเลยท 1 ครอบครองทดนพพาทแทนโจทกท 1 และทายาท จงไมมสทธนาทดนพพาทไปขายใหจาเลยท 2 เปนการโตแยงปญหาขอเทจจรงทศาลอทธรณภาค 3 พพากษายกฟอง โดยวนจฉยรบฟงขอเทจจรงวาทดนพพาทเปนของนายบญมายกใหจาเลยท 1 โจทกทงสามไมมสทธในทดนพพาท ฎกาโจทกท 1 จงเปนฎกาในปญหาขอเทจจรงทตองหามตามบทกฎหมายดงกลาว ศาลฎกาไมรบวนจฉย


ฎกาท 5352/2552***** จาเลยทงสบสามคนมกรรมสทธรวมในทดนพพาท การคานวณทนทรพยทพพาทในชนฎกาตามฟองโจทกและฟองแยงตองถอตามราคาทดนในสวนทจาเลยสบสทธมา มใชแยกคานวณตามสวนทจาเลยแตละคนมกรรมสทธเพราะไมปรากฏวาจาเลยแตละคนแยกการครอบครองเปนสวนสด เมอโจทกระบในคาแกฎกาวา ทดนพพาทตามฟองโจทกและตามฟองแยงราคาตารางวาละ 125 บาท เทากบไรละ 50,000 บาท จานวนทนทรพยทพพาทในชนฎกาตามฟองโจทกและฟองแยงในสวนของจาเลยทกคน จงเกน 200,000 บาท จาเลยทงสบสามไมตองหามฎกาในขอเทจจรงตาม ป.ว.พ. มาตรา 248 วรรคหนง

- คดทโจทกซงเปนผเสยหายหลายคน ฟองเรยกคาเสยหายจากผทาละเมด ฎกาท 3071-3072/2522 โจทกสามคนตางใชสทธเฉพาะตวของโจทกแตละคนตามลาพงฟองใหจาเลยใชคาเสยหายอนเกด

จากการละเมดทาใหรถยนตของโจทกแตละคนเสยหาย แมจะรวมฟองมาในคดเดยวกนกตองพจารณาจานวนทนทรพยของคดสาหรบโจทกแตละคนถาทนทรพยไมเกน 50,000 บาท

ฎกาท 928/2550***** ศาลลางทงสองพพากษาใหจาเลยท 1 ท 2 รวมกนชดใชคาขาดไรอปการะ 240,000 บาท พรอมดวยดอกเบยรอยละ 7.5 ตอป นบแตวนทาละเมดจนกวาจะชาระเสรจ ซงเทากบใหรวมชดใชคาขาดไรอปการะแกโจทกคนละ 120,000 บาท พรอมดอกเบย สวนคาปลงศพซงโจทกทงสองไดรวมกบปลงศพทศาลลางทงสองกาหนดใหจาเลยทงสองรบผด 66,800 บาท พรอมดอกเบยรอยละ 7.5 ตอป นบแตวนทาละเมดนน แมจะเปนหนทโจทกทงสองมสทธรวมกนไมอาจแบงแยกเปนหนของโจทกแตละคนได แตเมอนาไปรวมกบคาขาดไรอปการะตามสทธของโจทกแตละคนแลว ไมเกน 200,000 บาท ทนทรพยทพพาทสาหรบจาเลยท 1 ท 2 กบโจทกแตละคนในชนฎกาจงไมเกน 200,000 บาท ตองหามมใหฎกาในขอเทจจรงตาม ป.ว.พ.มาตรา 248 วรรคหนง

ฎกาท 5928/2548 จาเลยท 1 ขบรถยนตดวยความประมาทชนรถจกรยานยนตทผตายซงเปนบตรของโจทกท 1 ขบขและโจทกท 2 และท 3 นงซอนทาย จนเปนเหตใหผตายถงแกความตายและโจทกท 2 และท 3 ไดรบบาดเจบสาหส ซงศาลอทธรณภาค 3 พพากษาใหโจทกทงสามไดรบคาเสยหายรวมกนมาเปนจานวน 254,000 บาท แมคาเสยหายทเปนคารกษาพยาบาล คาปลงศพ จะเปนหนทไมอาจแบงแยกเปนหนของโจทกแตละคนได แตในสวนคาขาดไรอปการะเปนหนทสามารถแบงเปนหนของโจทกแตละคนไดนาไปรวมกบคาเสยหายสวนอนแลวโดยสวนของโจทกท 1 เปนเงน 40,000 บาท สวนของโจทกท 2 และท 3 ไดรบคนละ 90,000 บาท เมอทนทรพยพพาทชนฎกาของโจทกทงสามแตละคนไมเกนคนละสองแสนบาทยอมตองหามมใหคความฎกาในขอเทจจรงตามมาตรา 248 วรรคหนง เนองจากทนทรพยชนฎกาตองถอตามจานวนคาเสยหายทโจทกแตละคนมสทธไดรบจากจาเลยทงสามนนเอง

- คดทโจทกหลายคนฟองเรยกคาทดแทนและคาสนสอดฐานผดสญญาหมนจากจาเลย เปนกรณทโจทกแตละคนตางใชสทธเฉพาะตว จงตองถอทนทรพยของโจทกแตละคนแยกกน (ฎ.752/2550) ฎกาท 752/2550***** โจทกท 1 อางวาการผดสญญาหมนของจาเลยทงสามทาใหโจทกท 1 ไดรบความเสยหายตอกายและชอเสยงของโจทกท 1 จงเรยกรองใหจาเลยทงสามรวมกนรบผดใชคาทดแทนความเสยหายเปนเงน 50,000 บาท สวนโจทกท 2 อางวาจาเลยทงสามไปสขอโจทกท 1 โดยตกลงใหสนสอดแกโจทกท 2 เปนเงน 50,000 บาท แตจาเลยทงสามผดสญญาหมนและไมชาระคาสนสอด จงเรยกรองใหจาเลยทงสามรวมกนชาระคาสนสอดจานวนดงกลาว แมสทธเรยกรองของโจทกทงสองตางเกดจากการผดสญญาหมน แตโจทกท 1 เรยกรองใหรบผดใชคาทดแทนความเสยหายตอกายและชอเสยงของโจทกท 1 ตาม ป.พ.พ.มาตรา 1440 (1) สวนโจทกท 2 เรยกรองใหชาระคาสนสอดแกโจทกท 2 ตามมาตรา 1437 วรรคสามจงเปนกรณทโจทกแตละคนตางใชสทธเฉพาะตวตาม ป.ว.พ.มาตรา 55 กตองถอทนทรพยของโจทกแตละคนแยกกน เมอศาลชนตนพพากษาใหจาเลยทงสามรวมกนชาระเงนแกโจทกท 1 จานวน 50,000 บาท และใหจาเลยทงสามรวมกนชาระเงนแกโจทกท 2 จานวน 50,000 บาท พรอม


ดอกเบยอตรารอยละ 7.5 ตอป ของตนเงนดงกลาวนบแตวนฟองเปนตนไปจนกวาจะชาระเสรจ จาเลยทงสามอทธรณวา จาเลยทงสามไมตองรบผดชาระเงนจานวนดงกลาวแกโจทกทงสอง ทนทรพยพพาทในชนอทธรณของจาเลยทงสามตอโจทกแตละคนไมเกนหาหมนบาท ทงมใชคดเกยวดวยสทธแหงสภาพบคคลหรอสทธในครอบครว จงตองหามมใหอทธรณในขอเทจจรงตามมาตรา 224 วรรคหนง 4. คดทมการรวมพจารณา หรอคดทจาเลยฟองแยง การคานวณทนทรพย ตองแยกพจารณาแตละคดออกจากกน (ฎ.3993-3994/2551 และ 5530/2550) ฎกาท 5530/2550 แมโจทกฟองจาเลยเปนคดไมมทนทรพย แตฟองแยงของจาเลยกเปนคาฟองนนเอง เมอจานวนทนทรพยทจาเลยฟองแยงเปนเงน 163,445.55 บาท ซงไมเกน 300,000 บาท คดจงอยในอานาจศาลแขวงทจะรบไวพจารณาพพากษาตามมาตรา 17 ประกอบมาตรา 25 (4) ศาลแพงกรงเทพใตยอมไมมอานาจพจารณาพพากษาคดนตามมาตรา 19 ทงไมมบทบญญตกฎหมายใดใหอานาจศาลแพงกรงเทพใตทจะใชดลพนจรบคดนไวพจารณาพพากษาตอไปได

ฎกาท 3993-3994/2551 คด 2 เรอง ไดพจารณาพพากษารวมกน ตองพจารณาทนทรพยเปนรายคด มใชถอทนทรพย 2 คด มารวมกนคานวณเปนทนทรพย

ฎกาท 1555-1558/2553***** โจทกฟองเรยกเงนทจาเลยท 1 กยมไปจากโจทกในวาระตางๆ แยกเปนรายสานวนไป การพจารณาวาคดใดอยในอานาจของศาลแขวงทจะพจารณาพพากษานน ตองพจารณาทนทรพยทพพาทเปนรายสานวน แมตอมาศาลชนตนจะสงใหรวมการพจารณาคดทงสสานวนเขาดวยกน จนเปนเหตใหทนทรพยทรวมเขาดวยกนเกน 300,000 บาท กตาม แตกตองถอวาคดยงอยในอานาจของศาลแขวงหรอผพพากษาคนเดยวทจะพจารณาพพากษาตามมาตรา 25 (4) 5. คดรองขดทรพยตาม ป.ว.พ.มาตรา 288 ฎกาท 901/2511 การพจารณาชนรองขดทรพยถอเปนการพจารณาในเรองเดมทโจทกฟองจาเลย ฉะนน แมคดรองขดทรพยจะมทนทรพยเกนอานาจศาลแขวง ศาลแขวงกมอานาจทจะพจารณาพพากษาได

ฎกาท 125/2526 คดรองขดทรพยซงมทนทรพยเกนกวาสามแสนบาท ผพพากษาคนเดยวตรวจคารองแลวมคาสงยกคารอง เปนการไมชอบดวยมาตรา 24 (2) เพราะเปนการวนจฉยชขาดขอพพาทแหงคดตาม ป.ว.พ.มาตรา 131 (2) และเปนกรณทตองมผพพากษาเปนองคคณะพจารณาพพากษาอยางนอยสองคนตามมาตรา 26

เมอศาลชนตนมไดปฏบตใหถกตองตามกฎหมาย ศาลอทธรณยงไมมอานาจพจารณาพพากษา ศาลฎกาพพากษายกคาสงศาลชนตนและคาพพากษาศาลอทธรณ โดยใหศาลชนตนดาเนนการใหถกตองโดยใหศาลชนตนมคาสงใหมใหมผพพากษาครบองคคณะ

(5) พจารณาพพากษาคดอาญาซงมอตราโทษจาคกอยางสงไมเกน 3 ป ปรบไมเกน 60,000 บาท หรอทงจาทงปรบ แตจะลงโทษจาคกเกนกวา 6 เดอน หรอปรบเกนกวา 10,000 บาท หรอทงจาทงปรบ ซงโทษจาคกหรอปรบอยางใดอยางหนงหรอทงสองอยาง เกนอตราทกลาวแลวไมได 1. พจารณาพพากษาคดอาญา ซงมอตราโทษจาคกอยางสงไมเกน 3 ป ปรบไมเกน 60,000 บาท หรอทงจาทงปรบ ฎกาท 253/2494 คดทโจทกฟองขอใหลงโทษจาเลยซงอยในอานาจศาลแขวง แมทางพจารณาจะไดความวาจาเลยกระทาความผดตามบทกฎหมายทมอตราโทษเกนอานาจของศาลแขวงกด กเปนเรองนอกฟองนอกความประสงคของโจทก ซงศาลไมอาจพพากษาถงขอนนไดตาม ป.ว.อ.มาตรา 192 วรรค 1 จงเปนคดทศาลแขวงมอานาจพจารณาพพากษาไดอยนนเอง ฎกาท 1978/2542 คดทโจทกฟองจาเลยในขอหาความผดซงอยในอานาจของศาลจงหวดตอศาลจงหวด และศาลจงหวดรบประทบฟองคดไวพจารณาในขอหานนแลว แมทางพจารณาจะไดความวาจาเลยกระทาความผดในขอหาบทเบาซงอยในอานาจของศาลแขวง ศาลจงหวดกมอานาจลงโทษจาเลยในความผดบทเบาซงอยในอานาจของศาลแขวงไดตาม ป.ว.อ.มาตรา 192


วรรคหก หามผลทาใหอานาจฟองของโจทกเปลยนไปไม และศาลจงหวดหาจาตองโอนคดไปยงศาลแขวงทมเขตอานาจตามมาตรา 16 วรรคสไม (ฎ.4043/2543) หมายเหต แตอยางไรกตาม หากกอนรบประทบฟอง ศาลจงหวดไตสวนมลฟองแลว เหนวาคดมมลในขอหาความผดตามบทเบา ซงอยในอานาจของศาลแขวงเทานน กรณเชนนยอมอยในบงคบมาตรา 16 วรรค 4 ทศาลจงหวดตองมคาสงใหโอนคดไปยงศาลแขวงทมเขตอานาจ ศาลจงหวดหามอานาจพจารณาพพากษาคดนนไม 2. กรณความผดกรรมเดยวผดตอกฎหมายหลายบท ป.อ.มาตรา 90 บญญตใหลงโทษจาเลยบทหนกทสด การพจาณาคดอยในอานาจของผพพากษาคนเดยว หรออยในอานาจของศาลแขวงหรอไม จงตองพจารณาเฉพาะความผดบทหนกทสด แมความผดตามบทเบาอยในอานาจของศาลแขวง แตเมอความผดตามบทหนกอยในอานาจของศาลจงหวด กตองถอวาคดนทงคดอยในอานาจของศาลจงหวด ไมอยในอานาจของศาลแขวง ศาลแขวงยอมไมอาจทจะพจารณาพพากษาคดนไดเลย (ฎ.1509/2527)

ฎกาท 7651/2552 โจทกฟองขอใหลงโทษจาเลยตาม ป.อ. มาตรา 326, 328 ซงตามมาตรา 328 การพจารณาพพากษาคดของศาลชนตนตองมผพพากษาอยางนอยสองคนจงเปนองคคณะทมอานาจพจารณาพพากษาคด ตามมาตรา 26 แมโจทกจะขอใหลงโทษตาม ป.อ. มาตรา 326 ซงผพพากษาคนเดยวมอานาจพจารณาพพากษาคด ตามพระธรรมนญศาลยตธรรม มาตรา 25 (5) มาดวย แตโจทกฟองวา จาเลยกระทาผดเพยงกรรมเดยวตอศาลชนตนซงเปนศาลจงหวด ศาลชนตนพพากษายกฟองโดยผพพากษาคนเดยวเปนผพจารณาพพากษาคด จงเปนการไมชอบดวยพระธรรมนญศาลยตธรรม มาตรา 25 (5) และมาตรา 26 3. กรณความผดหลายกรรมตางกน ป.อ.มาตรา 91 บญญตใหลงโทษจาเลยทกกระทงความผดไป จงตองพจารณาอตราโทษอยางสงตามกฎหมายของแตละกระทงเปนหลก หากกระทงใดมอตราโทษจาคกไมเกน 3 ปหรอปรบไมเกน 60,000 บาท ยอมเปนคดทอยในอานาจของศาลแขวงตามมาตรา 17 ประกอบมาตรา 25 (5) แตหากกระทงใดมอตราโทษจาคกเกน 3 ปหรอปรบไมเกน 60,000 บาท กยอมเปนคดทอยในอานาจของศาลจงหวดตามมาตรา 18 ฎกาท 2887/2540 โจทกฟองขอใหลงโทษจาเลยตาม ป.อ.มาตรา 326, 328,83 ตอศาลแขวง โดยบรรยายฟองแยกเปน 3 ขอ แตละขอวนเวลาเกดเหตตางกนและการกระทาของจาเลยไมเหมอนกน แตละกรรมเปนความผดสาเรจในตวเองจงเปนความผดหลายกรรม มใชเปนกรรมเดยวผดกฎหมายหลายบททศาลจะตองลงโทษตาม ป.อ.มาตรา 328 ซงเปนบทกฎหมายทมโทษหนกทสดตาม ป.อ.มาตรา 90 เมอปรากฏวาความผดตามฟองขอ 1 เปนความผดตาม ป.อ.มาตรา 326 ซงอยในอานาจของศาลชนตนซงเปนศาลแขวงทจะพจารณาพพากษาไดตามมาตรา 15 ประกอบดวยมาตรา 22 (5) ศาลชนตนซงเปนศาลแขวงกชอบทจะดาเนนกระบวนพจารณาเกยวกบความผดตาม ป.อ.มาตรา 326 ตามฟองขอ 1 นได โดยอาศยอานาจตามบทบญญตดงกลาวแลวมคาสงไปตามรปคด แมวาความผดตามฟองขอ 2 และขอ 3 จะเปนความผดตาม ป.อ.มาตรา 328 ซงมอตราโทษจาคกไมเกนสองป และปรบไมเกน 200,000 บาท เกนอานาจพจารณาพพากษาของศาลชนตนซงเปนศาลแขวงกตาม 4. เมอคดมอตราโทษอยในอานาจของศาลแขวงแลว ศาลแขวงยอมมอานาจสงตามคาขออปกรณอนๆ เชน เพกถอนใบอนญาตขบขไดดวย เพราะคาขออปกรณไมใชโทษทางอาญา และเปนอานาจของผพพากษาคนเดยวในศาลแขวงเปนองคคณะมอานาจพจารณาพพากษาได (เทยบ ฎ.2211/2529) 5. โทษตาม พ.ร.บ.ควบคมอาคารฯ มาตรา 65 มเพยงโทษปรบไมเกน 1 หมนบาท และปรบอกวนละ 500 บาทตลอดเวลาทยงฝาฝน จงมใชโทษปรบเกนกวา 6 หมนบาทตามความหมายในมาตรา 25 (5) ศาลแขวงมอานาจพจารณาพพากษาได (ฎ.3660/2529) 6. คดไตสวนชนสตรพลกศพ ไมอยในอานาจของศาลแขวง ทจะรบไวพจารณาและมคาสงไดเลย


2. แตจะลงโทษจาคกเกนกวา 6 เดอน หรอปรบเกนกวา 10,000 บาท หรอทงจาทงปรบ ซงโทษจาคกหรอปรบอยางใดอยางหนงหรอทงสองอยาง เกนอตราทกลาวแลวไมได

1. กรณความผดหลายกรรมตางกน อานาจในการลงโทษตองพจารณาเปนรายกระทง หากผพพากษาคนเดยวพพากษาลงโทษแตละกระทงไมเกนกาหนดดงกลาว แมรวมโทษทกกระทงแลวจะหนกเพยงใดกตาม ผพพากษาคนเดยวกมอานาจพพากษาได (ฎ.1356-1522/2501) 2. ทวาลงโทษจาคกไมเกน 6 เดอน ปรบไมเกน 10,000 บาท หมายถง “โทษสทธ”ภายหลงจากเพมโทษหรอลดโทษใหแกจาเลยดวยเหตตางๆ แลว (ฎ.1666/2550) ฎกาท 1666/2550 มาตรา 25 (5) ทวาผพพากษาคนเดยวมอานาจลงโทษจาคกไมเกน 6 เดอน นน หมายถง โทษจาคกสทธทลงแกจาเลย โดยไมตองคานงวากอนลดโทษจะกาหนดโทษจาคกไวสงกวา 6 เดอนหรอไม 3. แตการนาโทษทรอในคดกอนมาบวกกบคดหลง เปนกรณท ป.อ.มาตรา 58 วรรคแรก กาหนดใหศาลทพพากษาคดหลงบวกโทษทรอในคดกอนเขากบคดหลงดวย จงไมนาโทษทรอในคดกอนมาคานวณดวย (ขอสอบเนตฯสมยท 56) 4. กรณทศาลในคดกอนพพากษาใหรอการกาหนดโทษไว หากศาลในคดหลงจะกาหนดโทษในคดกอน กตองอยในบงคบมาตรา 25 (5) ดวย เพราะการกาหนดโทษ กถอวาเปนการพพากษาลงโทษเชนกน 5. แมเปนการพพากษาใหรอการลงโทษ กตองอยในบงคบมาตรา 25 (5) (ฎ.5943/2548 (ป)) ฎกาท 5943/2548 (ป) ศาลแขวงพพากษาลงโทษจาคกจาเลย 1 ป และปรบ 5,000 บาท โทษจาคกใหรอการลงโทษไว 2 ป และใหคมความประพฤตจาเลยไว แตมผพพากษาลงนามในคาพพากษาเพยงคนเดยว เปนกรณทศาลแขวงมไดปฏบตใหถกตองตามมาตรา 17 ประกอบมาตรา 25 (5) เพราะผพพากษาคนเดยวจะพพากษาลงโทษจาคกเกนหกเดอน หรอปรบเกนหนงหมนบาทหรอทงจาทงปรบ ซงโทษจาคกหรอปรบอยางใดอยางหนงหรอทงสองอยางเกนอตราทกลาวแลวไมได คาพพากษาศาลแขวงจงไมชอบดวยบทกฎหมายดงกลาว ซงมผลทาใหศาลอทธรณภาค 1 ไมมอานาจพจารณาพพากษาคดนได (ขอสอบเนตฯ สมยท 58) กรณคดแพงเกยวเนองกบคดอาญา

ฎกาท 2952/2527 คดจาเลยตองหาวากระทาผดฐานยกยอกซงอตราโทษอยในอานาจศาลแขวงนน แมพนกงานอยการโจทกจะขอใหใชราคาทรพยมากมายเพยงใด ศาลแขวงกมอานาจพจารณาพพากษาได

ฎกาท 4419/2528 คดทพนกงานอยการเปนโจทกฟองจาเลยตอศาลแขวงในความผดฐานยกยอก และมคาขอในสวนแพงใหจาเลยคนหรอใชราคาทรพยเกนกวา 300,000 บาทแกผเสยหายได เมอผเสยหายเขาเปนโจทกรวม โจทกรวมไมอาจถอเอาคาขอในสวนแพงของพนกงานอยการเปนคาขอของตนได เพราะหากผเสยหายเปนโจทกฟองคดเองแลว ยอมไมมสทธยนคาขอในสวนแพงอนมทนทรพยเกนกวา 300,000 บาท ตอศาลแขวงได เนองจากเกนอานาจศาลแขวงทจะพจารณาพพากษา และเมอโจทกรวมอทธรณฝายเดยว ยอมไมมสทธอทธรณคาพพากษาทจะใหจาเลยคนหรอใชราคาทรพย และศาลอทธรณกไมมอานาจพจารณาพพากษาคาขอในสวนนดวย หมายเหต กรณเชนนผเสยหายซงเปนโจทกรวมคงมสทธอทธรณ เฉพาะคาพพากษาคดสวนอาญาได เทานน มาตรา 18 อานาจศาลจงหวด ฎกาท 4094/2549*** การทโจทกจะนาคดขนสศาลใดนน จะตองพจารณาวาคดนนอยในเขตอานาจของศาลใดเปนสาคญ เมอคดอยในอานาจของศาลใดแลว อกศาลหนงไมมอานาจรบคดเรองนนไวพจารณาพพากษาได เวนแตจะมบทกฎหมาย


บญญตใหศาลมอานาจทจะรบคดนนไวพจารณาพพากษาได แมศาลจงหวดพษณโลกไดรบฟองโจทกไวและมการพจารณาและมการสบพยานโจทกจนเสรจและอยระหวางนดสบพยานจาเลยกตาม แตเมอปรากฏภายหลงวาเปนคดทอยในอานาจของศาลแขวงตามมาตรา 17 ประกอบมาตรา 25 (4) ไมใชคดทอยในอานาจของศาลจงหวดพษณโลกเสยแลว ศาลจงหวดพษณโลกยอมไมมอานาจพจารณาพพากษาคดนไดตามมาตรา 18 ทงไมมบทบญญตแหงกฎหมายใด ใหอานาจศาลจงหวดพษณโลกทจะใชดลพนจรบคดนไวพจารณาพพากษาตอไปไดดวย การทศาลจงหวดพษณโลกมคาสงใหโอนคดไปยงศาลแขวงพษณโลกซงเปนศาลทมเขตอานาจพจารณาพพากษาไดนนเปนการชอบดวยมาตรา 16 วรรคทาย (ฎ.204/2546) มาตรา 19 อานาจศาลสวนแพงและสวนอาญาในกรงเทพมหานคร ฎกาท 5530/2550 แมโจทกฟองจาเลยเปนคดไมมทนทรพย แตฟองแยงของจาเลยกเปนคาฟองนนเอง เมอจานวนทนทรพยทจาเลยฟองแยงเปนเงน 163,445.55 บาท ซงไมเกน 300,000 บาท คดจงอยในอานาจศาลแขวงทจะรบไวพจารณาพพากษาตามมาตรา 17 ประกอบมาตรา 25 (4) ศาลแพงกรงเทพใต ยอมไมมอานาจพจารณาพพากษาคดนตามมาตรา 19 ทงไมมบทบญญตกฎหมายใด ใหอานาจศาลแพงกรงเทพใต ทจะใชดลพนจรบคดนไวพจารณาพพากษาตอไปได องคคณะผพพากษา 1. องคคณะผพพากษาศาลชนตน 1. องคคณะผพพากษาศาลแขวง ไดแกผพพากษาซงมใชผพพากษาประจาศาล แมมผพพากษาเพยงคนเดยวกเปนองคคณะมอานาจพจารณาพพากษาคดได (ตามมาตรา 26 ประกอบมาตรา 24 และ 25) 2. องคคณะผพพากษาศาลชนตนทมใชศาลแขวง ไดแกผพพากษาอยางนอยสองคนและตองไมเปนผพพากษาประจาศาลเกนหนงคน จงเปนองคคณะทมอานาจพจารณาพพากษาคดแพงหรอคดอาญาทงปวง (ตามมาตรา 26) ฎกาท 10667/2550 คดทอยในอานาจของผพพากษาคนเดยวในศาลชนตนเปนองคคณะมอานาจพจารณาพพากษาตามมาตรา 25 (5) แมศาลชนตนซงเปนศาลจงหวดจะตองมผพพากษาอยางนอยสองคน จงเปนองคคณะทมอานาจพจารณาพพากษาคดอาญาไดตามมาตรา 26 แตบทบญญตดงกลาวกอยภายใตบงคบ มาตรา 25 ดวย ดงนน คาพพากษาศาลชนตนทพจารณาพพากษา โดยลงชอผพพากษาคนเดยว ลงโทษจาคกจาเลย 2 เดอน ซงไมเกน 6 เดอน จงเปนคาพพากษาทชอบดวยมาตรา 25 (5) ประกอบมาตรา 26 2. องคคณะผพพากษาศาลอทธรณ ศาลอทธรณภาคหรอศาลฎกา

ตองมผพพากษาอยางนอยสามคน จงเปนองคคณะทมอานาจพจารณาพพากษาคดได (ตามมาตรา 27) หลกการพจารณาพพากษาคด

1. ตองมผพพากษาครบองคคณะ กลาวคอ จะตองนงพจารณาคดรวมกนครบองคคณะ และตองทาคาพพากษาคดดวยกนครบองคคณะดวย และจะเปลยนองคคณะทนงพจารณาและทาคาพพากษาคดนนได กตอเมอมกรณตามทบญญตไวในมาตรา 28 หรอมาตรา 29 แลวแตกรณ เทานน (ขอสอบผชวยฯ สนามเลก ป 2549) (ฎ.3545/2551) 2. การทาคาพพากษาตองทาเปนหนงสอลงลายมอชอผพพากษาซงนงพจารณา (ตาม ป.ว.อ.มาตรา 183) (ขอสอบผชวยฯ ป 2546) 3. ผพพากษาทมไดนงพจารณา จะทาคาพพากษาคดนนไมได เวนแตเปนกรณมเหตสดวสยหรอเหตจาเปนอนอนมอาจกาวลวงไดตามทบญญตไวในมาตรา 28, 29, 30 และ 31 (ขอสอบผชวยฯ สนามเลก ป 2549) ฎกาท 5278/2551***** ในคาเบกความพยานแมจะมลายมอชอผพพากษาเพยงคนเดยว แตตามรายงานกระบวนพจารณาของศาลชนตนทสบพยานดงกลาว ดานหนามขอความระบวาผพพากษาออกนงพจารณาคดนเวลา 10 นาฬกา และ 11.20 นาฬกา ตามลาดบ และมลายมอชอผพพากษาสองคนลงลายมอชอไวดวย จงตองฟงตามรายงานกระบวนพจารณาดงกลาว


วา ในวนเวลาดงกลาวมผพพากษาสองคนนงพจารณาอนถอไดวาเปนการนงพจารณาคดครบองคคณะตามมาตรา 26 แลว (ฎ.3012/2547) ผพพากษาทมอานาจนงพจารณาคดแทนองคคณะเดม (มาตรา 28) ผพพากษาทมอานาจทาคาพพากษาคดแทนองคคณะเดม (มาตรา 29) ฎกาท 3545/2551***** ศาลฎกาพพากษายกคาพพากษาศาลชนตน ใหศาลชนตนพจารณาพพากษาใหมตามรปคด แตปรากฏวาองคคณะของผพพากษาศาลชนตนททาคาพพากษาครงหลงมไดเปนไปตามมาตรา 29 (3), 30 เนองจากคดนคความทงสองฝายไดนาพยานเขาสบจนเสรจการพจารณาแลว แตองคคณะผพพากษาทลงลายมอชอทาคาพพากษาครงหลงเปนคนละองคคณะกนกบครงแรก ทงมไดเปนกรณทผพพากษาคนเดยวมอานาจพจารณาพพากษาคดได จงเปนการทาคาพพากษาทขดตอบทบญญตแหงกฎหมาย

สวนทปรากฏในรายงานกระบวนพจารณาในวนทศาลชนตนอานคาพพากษาศาลฎกาใหคความฟงวา ศาลชนตนเลอนคดไปนดฟงคาพพากษาใหมโดยมผพพากษาหวหนาศาลของศาลชนตนในขณะนนกบผพพากษาศาลชนตนอกคนหนงลงลายมอชอในรายงานกระบวนพจารณาฉบบดงกลาว กถอไมไดวาผพพากษาทงสองคนนนเปนองคคณะพจารณาคดนนมาแตตน อนจะมอานาจลงลายมอชอทาคาพพากษาในครงหลงได คาพพากษาของศาลชนตนฉบบนจงไมชอบ

เหตจาเปนอนอนมอาจกาวลวงได

มาตรา 30 เหตอนเกดจากตวผพพากษา มาตรา 31 เหตอนตามทกฎหมายบญญต ฎกาท 6988/2549***** การประชมปรกษาเพอมคาพพากษาในศาลชนตน เมอผพพากษาคนหนงมความเหนวาจาเลยมความผดและลงโทษจาเลย แตผพพากษาอกคนหนงมความเหนวาจาเลยไมมความผดควรยกฟอง จงเปนกรณทมความเหนแยงกนเปนสองฝายและจะหาเสยงขางมากมได ผพพากษาซงมความเหนวาจาเลยมความผดและลงโทษจาเลยเปนผลรายแกจาเลยมาก ตองยอมเหนดวยกบผพพากษาซงมความเหนวาจาเลยไมมความผดและควรยกฟอง โดยตองพพากษายกฟอง และใหความเหนทวาจาเลยมความผดและลงโทษจาเลยเปนความเหนแยง การทศาลชนตนถอเอาความเหนทวาจาเลยมความผดและลงโทษจาเลยซงเปนผลรายแกจาเลยเปนคาพพากษา จงขดตอ ป.ว.อ.มาตรา 184 ขอขอบคณลงกนก ศรวลลภ

court.pdf

Documents

ss

ss

sss

ss

ss

ss