1

UNIVERSITI KEBANGSAAN MALAYSIA

FAKULTI PENDIDIKAN

PENULISAN AKADEMIK II

GGGB 6022

TAJUK:

RELATIONSHIP BETWEEN RESILIENCE AND PERCEPTIONS OF

BUSINESS PERFORMANCE

PENSYARAH : PROF. DR. NOR AISHAH BINTI BUANG

DISEDIAKAN OLEH : MUHAMMAD SHAHIZAM BIN TAZALI

NO. MATRIK : P63949

2

HUBUNGAN DAYA TAHAN DAN PERSEPSI PERKEMBANGAN PERNIAGAAN

TEKNOUSAHAWAN DI MALAYSIA

ABSTRAK

Kajian ini bertujuan untuk mengenal pasti pencapaian daya tahan teknousahawan dan

persepsi perkembangan perniagaan. Tiga dimensi daya tahan yang dikenal pasti iaitu kendiri,

kognisi dan jaringan sosial. Kajian ini berbentuk kaedah tinjauan yang menggunakan soal

selidik Understanding Technopreneurial Self Challenge yang dibina oleh MDeC pada tahun

2008. Responden soal selidik adalah seramai 133 orang teknousahawan di Selangor. Dapatan

kajian menunjukkan bahawa keseluruhan pencapaian daya tahan teknousahawan berada pada

tahap sederhana dan tidak terdapat perbezaan persepsi perkembangan perniagaan berdasarkan

bilangan tahun perniagaan

Kata kunci: Daya tahan, teknousahawan, kognisi, kendiri, jaringan sosial, perkembangan

perniagaan.

PENGENALAN

Dalam Rancangan Malaysia Kesembilan (2006-2010), salah satu daripada matlamat

kerajaan ialah membangunkan 150 000 usahawan pelbagai peringkat. Berdasarkan

perancangan ini, negara ingin melahirkan 30 000 usahawan setiap tahun bagi tempoh lima

tahun. Untuk mencapai sasaran ini, Kementerian Pembangunan Usahawan Dan Koperasi

(MECD) telah mengatur beberapa strategi meliputi bantuan pembiayaan, latihan

keusahawanan serta galakan pemasaran di dalam dan di luar negara.

Walaupun pelbagai usaha dirancang tetapi setiap perancangan pasti ada kegagalannya.

Menurut Ketua Pegawai Eksekutif Perbadanan Usahawan Nasional Berhad (PUNB), dari

tahun 2000 hingga 2005 sebanyak 13% daripada usahawan bumiputera gagal dalam

perniagaan. Sebanyak 65% gagal disebabkan disiplin dan integriti yang lemah manakala 35%

gagal kerana masalah perniagaan yang diceburi. Untuk tahun 2005 seramai 107 daripada

1040 usahawan bumiputera yang dilahirkan daripada skim yang diperkenalkan sejak tahun

2000 didapati gagal dalam perniagaan mereka. Menurut Pengarah Institusi Keusahawanan

Negara (INSKEN) iaitu Kamariah Yeop Abdullah, 90% usaha adalah daripada diri usahawan

3

sendiri manakala institusi hanya membantu 10% sahaja. Oleh itu, usahawan yang dilatih

perlu mempunyai daya saing dan berdaya tahan. Dengan ini usahawan boleh membuat

keputusan sendiri, berdikari, mempunyai rantaian dan jaringan sosial agar dapat menguasai

bidang perniagaan.

KONSEP DAYA TAHAN

Perkembangan teknologi yang pesat telah mempengaruhi aktiviti keusahawanan di

Malaysia. Istilah teknousahawan merupakan perkataan yang masih baru bagi usahawan di

Malaysia. Perkataan teknologi dan usahawan digabungkan untuk membentuk teknousahawan.

Teknousahawan merujuk kepada usahawan yang menggunakan teknologi yang tinggi untuk

menjalankan perniagaan baru yang membawa perubahan dan keuntungan (Norita et al. 2007).

Untuk berjaya teknousahawan perlu memiliki daya tahan yang kuat dari sudut jasmani,

emosi, rohani dan intelektual bagi menghadapi cabaran dalam perniagaan (Mohd Salleh et al.

2006). Gardon (1996) mendefinisikan daya tahan sebagai kebolehan menjadi lebih baik,

matang dan meningkatkan kompetensi dalam menghadapi keadaan yang sukar. Walsh (2003)

menyatakan daya tahan sebagai kebolehan menahan dan bangkit daripada cabaran hidup yang

membelenggu seseorang.

Daya Tahan Dimensi Kendiri

Konsep kendiri adalah seluruh kepercayaan, sikap dan pendapat seseorang yang

dirasakan benar tentang dirinya (Pukey 1970). Fitts (1971) menyatakan konsep kendiri

individu dilihat berdasarkan pandangan individu itu sendiri dan bukannya daripada

pandangan individu lain. Dalam kajian ini, daya tahan dimensi kendiri mengukur aspek

optimis, ketabahan dan kecergasan teknousahawan. Optimis merupakan aspek positif emosi

untuk menerangkan peristiwa yang baik dan buruk (Seligman 1998). Optimis merupakan ciri

yang penting dan utama untuk kejayaan usahawan (Walker 2004). Individu yang optimis

mempunyai personaliti yang proaktif (Hagevik 1998; Green & Campbell 2004) dan menjana

akan terhasilnya sesuatu yang positif (Brissette et al. 2002). Oleh itu, usahawan yang optimis

akan lebih tabah (Litts et al. 1992; Seligman & Schulman 1986), komitmen tinggi (McColl

Kennedy & Anderson 2005) dan berupaya untuk mengembangkan perniagaan (Ottesen &

Gronhaug 2005).

4

Aspek kedua dalam daya tahan dimensi kendiri ialah ketabahan. ketabahan adalah

salah satu ciri personaliti usahawan (Brockhaus 1982; Horneday & Aboud 1971; Powell &

Bimmerle 1980). Ketabahan ialah tingkah laku khusus mengikut masa (Kanfer 1990)

manakala Markman et al. (2005) mendefinisikan ketabahan sebagai kecenderungan untuk

berhadapan dengan kesusahan dan bencana. Proses untuk memajukan perniagaan mengambil

masa yang lama dan memerlukan ketabahan untuk mendapatkan hasil yang diharapkan. Oleh

itu, untuk berjaya usahawan perlu melalui proses-proses memulakan perniagaan dengan tabah

(Burke & Miller 1999; Conger & Kanunga 1988).

Aspek ketiga ialah kecergasan. Tahap kesihatan dan kecergasan yang baik merupakan

aspek penting kepada usahawan. Kecergasan adalah tahap kesihatan fizikal badan yang

memberikan kecegasan, ketahanan dan kekuatan tubuh badan (Myhealth portal 2006)

manakala Organisasi Kesihatan Dunia (WHO) mendefinisikan kecergasan sebagai melakukan

kerja tanpa rasa penat, mempunyai tenaga untuk melakukan aktiviti dan lebihan tenaga untuk

waktu kecemasan. Usahawan yang berjaya mempunyai tahap kecergasan diri yang tinggi

kerana sanggup bekerja lebih masa dan mempunyai tahap kesihatan yang baik (McClelland

1961; Burns & Dewhurst 1989; Casson 1991; Goodman 1994; Mariani 1994; Marx et al.

1998).

Daya Tahan Dimensi Kognisi

Kognisi ialah kemahiran berfikir yang digunakan dalam pemerolehan, pemprosesan

dan mengingati kembali maklumat (John 1997). Asas kepada kognisi ialah pemikiran.

Pemikiran merupakan proses menggunakan minda untuk mencari makna dan pemahaman

terhadap sesuatu, mencari idea baru, membuat pertimbangan untuk menyelesaikan masalah

seterusnya membuat refleksi dan metakognitif terhadap proses yang dilalui (Som & Mohd

Dahalan 1998). Philips (1997) mentakrifkan pemikiran sebagai satu proses yang memerlukan

pengetahuan melibatkan pengolahan kemahiran mental yang tertentu untuk menyelesaikan

masalah. Daya tahan kognisi dalam kajian ini merangkumi aspek kompetensi, formulatif dan

penyelesaian masalah. Kompetensi keusahawanan bermaksud kemampuan atau kecekapan

seseorang untuk melaksanakan fungsi-fungsi keusahawanan dengan berkesan. Kajian

McClelland dan Mc Ber & Co. (1985) menyenaraikan 13 jenis kompetensi yang membantu

kejayaan usahawan iaitu berinisiatif, merebut peluang, cekal, mencari maklumat,hasil kerja

5

berkualiti, komited, cekap mengurus kos, sistematik, kreatif, yakin diri, tegas, mempengaruhi

orang lain dan bijak menyakinkan orang lain.

Aspek kedua daya tahan dimensi kognitif ialah formulatif. Formalatif dalam konteks

ini adalah kebolehan teknousahawan untuk berfikir secara kreatif dan kritis. Kemahiran

berfikir secara kreatif adalah kemahiran yang memberi penekanan terhadap penghasilan idea

yang tidak terbatas dan boleh dikembangkan dengan meluas (Som & Dahalan 1998).

Kemahiran berfikir secara kreatif melibatkan pengembangan daya imaginasi untuk

mendapatkan idea-idea baru. Kemahiran ini melibatkan penggunaan data dan maklumat yang

sedia ada untuk menjana idea-idea baru agar dapat memenuhi tujuan tertentu (Alias Baba

1997). Ma’rof dan Haslinda (2008) menyatakan individu pemikir kreatif cenderung untuk

memiliki ciri-ciri seperti fleksibiliti dan seronok berfikir, motivasi dalaman, sanggup

mengambil risiko dan penilaian kerja secara objektif. Pemikiran kritis didefinisikan sebagai

reflektif dan pemikiran yang munasabah dan difokuskan sebagai membuat keputusan

terhadap apa sahaja yang dipercayai dan perlu dibuat (Ennis 1991). Pemikiran kritis

melibatkan keupayaan melihat kesalahan dan kelemahan pada cara orang lain berfikir atau

pada suatu idea, hujah dan pandangan yang dikemukakan (Alias Baba 1997).

Aspek ketiga bagi daya tahan dimensi kognitif ialah penyelesaian masalah. Dunia

perniagaan penuh dengan masalah dan memerlukan usahawan kemahiran dalam

menyelesaikan masalah. Masalah dalam perniagaan akan membantutkan usaha-usaha

perniagaan jika tidak mencari jalan penyelesaian (Razali 1991). Penyelesaian masalah adalah

proses seseorang individu menggunakan kemahiran serta pemahaman yang lepas untuk

mencari penyelesaian terhadap masalah (Krulik & Rudnik 1996). Penyelesaian masalah

melibatkan usaha mencari strategi yang dapat menghasilkan maklumat yang belum tercapai

(Plotnik 1999). Usahawan perlu melihat apa yang berlaku dan mampu mencari

penyelesaiannya atau meminta bantuan pihak lain untuk menyelesaikan masalah (Lankford

2003).

6

Daya Tahan Dimensi Jaringan Sosial

Jaringan adalah satu proses pembinaan perhubungan yang baik dengan ahli-ahli

uatama dalam syarikat atau pihak luar bagi mencapai matlamat (Johns 1996). Dollinger

(1996) berpendapat jaringan sebagai satu proses untuk memperluaskan bulatan keyakinan

keusahawanan di kalangan usahawan. Melalui jaringan sosial hubungan antara usahawan dan

pihak luar untuk mendapatkan sumber-sumber untuk perniagaan dapat diperkukuhkan

(Johannisson 1988; Larson 1991). Usahawan meletakkan keutamaan jaringan sosial dalam

perniagaan yang diceburi (Borch 1994; Hansen 1995; Larson & Starr 1993; Reynolds 1991;

Starr & Mac Millan 1990). Jaringan sosial diperlukan bagi mendapatkan nasihat dan

memperoleh sumber-sumber untuk menubuhkan perniagaan kerana penubuhan perniagaan

memerlukan perhubungan dan sumber yang berbeza dalam setiap fasa (Grannovetter 1985,

1992; Greve & Salaff 2003). Selain itu, usahawan memerlukan maklumat, modal, kemahiran,

pekerja dan perhubungan (Aldrich & Zimmer 1986; Aldrich et al. 1991; Cooper et al. 1995;

Hansen 1995).

PERSEPSI PERKEMBANGAN PERNIAGAAN

Pada peringkat perkembangan perniagaan sesebuah perniagaan sudah berada dalam

zon yang selesa kerana saiz perniagaan, pertambahan bilangan pelanggan setia dan kadar

keuntungan yang meningkat (Norita et al. 2007). Dalam kajian ini perkembangan perniagaan

teknousahawan merujuk kepada persepsi teknousahawan bahawa perniagaan mereka boleh

diteruskan walaupun berhadapan dengan risiko dan rintangan. Persepsi perkembangan

perniagaan merangkumi tiga aspek iaitu teknousahawan boleh berpencapaian baik walaupun

perniagaan berisiko tinggi, teknousahawan terus mengekalkan kecekapan walaupun mereka

tertekan dan teknousahawan berupaya untuk pulih daripada kesusahan.

MODEL DAYA TAHAN

Model Tingkah Laku Organisasi Positif Luthans (2002, 2007) memberi penekanan

kepada modal psikologi agar tingkah laku organisasi positif akan terbentuk. Modal psikologi

terdiri dari aspek efikasi kendiri (keyakinan untuk berjaya), harapan (keazaman dan

7

kemajuan), optimis (realistik dan fleksibel) dan berdaya tahan (bangkit selepas gagal).

Pekerja harus melalui aspek-aspek ini agar mempunyai keyakinan untuk berjaya. Model ini

juga menyatakan bahawa daya tahan boleh dipelajari. Setiap kegagalan akan mendorong

pekerja tersebut untuk bangkit dan belajar dari kesilapan yang dilakukan.

Penyataan ini disokong oleh Model Pembelajaran Dan Pembangunan Daya Tahan

oleh Siebert (2000, 2004). Model ini fokus kepada pengajaran dan pembelajaran kendiri

untuk berdaya tahan. Individu yang positif akan melalui tiga peringkat daya tahan iaitu

perancangan pelan individu, pembelajaran tentang penyelesaian masalah dan belajar

menghadapi tekanan. Apabila individu melalui tiga peringkat ini individu tersebut akan lebih

berdaya tahan dan sentiasa mengekalkan sikap yang positif. Manakala Model Ketahanan Diri

Maddi Dan Khoshaba (2005) menekankan ketahanan diri menjadi asas kepada daya tahan

seseorang. Individu yang berdaya tahan didapati mempunyai tiga sikap iaitu pengelibatan

(commitment), penguasaan (control) dan cabaran (challenge). Menerusi galakan dan motivasi

3C ini, kumpulan berdaya tahan berupaya menghadapi sebarang perubahan dalam masalah

mereka, terus terlibat dengan persekitaran yang berlaku berbanding menghindarinya dan cuba

mempengaruhi hasil penyelesaian masalah berbanding berputus asa dengan masalah yang

dihadapi. Mereka perlu optimis dan mempunyai lokus kawalan dalaman yang tinggi supaya

mampu melihat cabaran sebagai peluang untuk berkembang.

Kesimpulannya dari model-model daya tahan yang dikaji, daya tahan dapat dipelajari

oleh setiap individu dan proses pembelajaran bermula dari awal kerjaya sehingga berjaya.

Walaupun gagal dalam bidang yang diceburi tetapi individu yang positif akan bangkit untuk

berjaya dan belajar dari kesilapan lalu. Proses yang dilalui akan mematangkan seseorang dan

mampu berhadapan cabaran yang dihadapi.

8

KERANGKA KONSEPTUAL KAJIAN

Rajah 4: Kerangka Konseptual Kajian

Kerangka konseptual kajian ini menghujahkan bahawa komponen daya tahan

usahawan dalam kajian ini memberi fokus kepada tiga dimensi iaitu kendiri, kognisi dan

jaringan sosial. Pertama, tahap daya tahan untuk elemen kendiri terdiri daripada ciri-ciri

personaliti seperti optimis, ketabahan serta mempunyai kecergasan diri dari aspek mental,

fizikal dan kekuatan kerohanian. Kajian-kajian Rauch dan Frese (2000); Baun, Locke dan

Smith (2001) menerangkan ciri-ciri personaliti memberi kesan yang dinamik terhadap

pembentukan dan kejayaan perniagaan. Pada masa yang sama, De Vries dan Shields (2004)

juga menggunakan dimensi kendiri dalam kajian mereka tentang daya tahan pengurus

perniagaan kecil dan sederhana. Kedua, tahap daya tahan dimensi kognisi terdiri dari aspek

pengetahuan dalam perniagaan seperti kompetensi, formulatif dan penyelesaian masalah.

Kajian Markman dan Baron (2005) dan Alvarez dan Busenitz (2001) membuktikan aspek

kompetensi dan kognisi penting untuk perkembangan sesebuah perniagaan. Ketiga, tahap

daya tahan dimensi jaringan sosial. Menurut Ab. Aziz (2000) usahawan memerlukan jaringan

sosial agar dapat menjamin keselamatan, memperoleh kepercayaan rakan kongsi/kerja,

kebolehan mencari peluang atau meminta pertolongan orang lain dan memiliki komunikasi

DEMOGRAFIK

TEKNOUSAHAWAN

-Tahun perniagaan

-Umur

-Tahap pendidikan

KENDIRI

TEKNOUSAHAWAN

-Optimis

-Ketabahan

-Kecergasan

KOGNISI

TEKNOUSAHAWAN

-Kompetensi

-Formulatif

-Penyelesaian masalah

JARINGAN SOSIAL

PENCAPAIAN DAYA

TAHAN

TEKNOUSAHAWAN

PERSEPSI

PERKEMBANGAN

PERNIAGAAN

9

yang baik. Komponen persepsi perkembangan perniagaan memberi perhatian tentang

pencapaian yang baik walaupun berisiko tinggi. Di samping itu, usahawan dapat

mengekalkan kecekapan walaupun tertekan. Pada masa yang sama, usahawan berupaya pulih

daripada kesusahan. Daya tahan sangat diperlukan supaya individu dapat menyesuaikan diri

dengan sebarang perubahan dan bertindak cepat menghadapi krisis serta tidak melepaskan

sebarang peluang (Maddi & Khoshaba2005; Glicken 2006; Siebert 2005)

OBJEKTIF KAJIAN

Secara umumnya kajian ini untuk meninjau persepsi teknousahawan terhadap daya tahan dan

perkembangan perniagaan. Secara khususnya objektif kajian ini adalah untuk:

1. Mengenal pasti tahap pencapaian daya tahan teknousahawan dari dimensi kendiri,

kognisi dan jaringan sosial.

2. Mengenal pasti tahap persepsi perkembangan perniagaan teknousahawan.

3. Mengenal pasti hubungan pencapaian daya tahan dimensi kendiri, kognisi, dan

jaringan sosial dengan persepsi perkembangan perniagaan teknousahawan.

METODOLOGI KAJIAN

Kajian ini merupakan kajian tinjauan menggunakan instrumen soal selidik sebagai

alat kajian utama untuk mendapatkan maklumat tentang daya tahan teknousahawan dari

dimensi kendiri, kognisi dan jaringan sosial serta prestasi perniagaan. Soal selidik yang

digunakan dalam kajian ini ialah Understanding Technopreneurial Self-Challenge (UTS)

yang dibina oleh Multimedia Development Corporation (MdeC 2008). Soal selidik ini terdiri

daripada tiga bahagian iaitu bahagian A untuk profil usahawan, bahagian B untuk profil

perniagaan dan bahagian C untuk daya tahan dan prestasi perniagaan. Skala Likert digunakan

dengan 1 (sangat tidak setuju) hingga 5 (sangat setuju). Populasi kajian meliputi

teknousahawan yang mendapat status MSC di Malaysia. Dalam kajian ini populasi

teknousahawan sekitar negeri Selangor sahaja yang dipilih iaitu 200 buah syarikat. Kaedah

10

persampelan secara rawak mudah digunakan dan jumlah sampel seramai 233 responden

digunakan.

Pemboleh ubah bebas dalam kajian ini terdiri daripada faktor demogrrafik iaitu umur,

jantina bangsa, kelulusan pendidikan dan pengalaman bekerja serta pencapaian daya tahan

dimensi kendiri, kognisi dan jaringan sosial. Pemboleh ubah bersandar dalam kajian ini

adalah persepsi perkembangan perniagaan yang terdiri daripada tiga aspek iaitu aspek

pencapaian baik walaupun berisiko tinggi, aspek mengekalkan kecekapan walaupun tertekan

dan aspek keupayaan pulih daripada kesusahan.

Pemboleh ubah bebas Pemboleh ubah bebas Pemboleh ubah bersandar

Rajah 5: Hubungan antara elemen yang dikaji

Kajian ini telah mendapat kebenaran daripada MDeC dan borang soal selidik diedarkan

kepada responden semasa siri-siri kursus teknousahawan anjuran MDeC dan berjumpa

sendiri dengan responden melalui temujanji. Daripada 150 set borang soal selidik yang

diedarkan kepada responden semasa siri-siri kursus dan temu janji, sebanyak 133 (87%) set

telah dapat dikumpulkan. Oleh itu kadar pemulangan ini agak tinggi dan melebihi sasaran

sebanyak 80% (Kerlinger 1986).

PERBINCANGAN DAPATAN KAJIAN

Tahap Pencapaian Daya Tahan Teknousahawan

Dapatan kajian ini menunjukkan tahap pencapaian daya tahan teknousahawan

sederhana untuk ketiga-tiga dimensi iaitu kendiri, kognisi dan jaringan sosial. Dapatan ini

FAKTOR

DEMOGRAFIK

-Tahun perniagaan

-Umur

-Tahap pendidikan

PENCAPAIAN DAYA

TAHAN DIMENSI

KENDIRI, KOGNISI

DAN JARINGAN

SOSIAL

PERSEPSI

PERKEMBANGAN

PERNIAGAAN

11

menggambarkan bahawa teknousahawan berdaya tahan pada tahap yang sederhana dan perlu

ditingkatkan kepada tahap yang lebih tinggi.

Jadual 1: Skor Min dan Tahap Daya Tahan

Aspek Daya Tahan Dimensi Daya Tahan Min Tahap Pencapaian

Keseluruhan

Optimis 3.525 Sederhana

Ketabahan 3.471 Sederhana

Kecergasan 3.424 Sederhana

Kendiri 3.473 Sederhana

Kompetensi 3.348 Sederhana

Formulatif 3.492 Sederhana

Penyelesaian

Masalah

3.411 Sederhana

Kognisi 3.417 Sederhana

Jaringan Sosial 3.417 Sederhana

Daya Tahan

Keseluruhan

3.436 Sederhana

Daya tahan muncul dalam individu yang mempunyai sikap tertentu, kemahiran

kognisi dan emosi serta pemahaman mendalam dalam menangani cabaran. Pada masa yang

sama ciri-ciri usahawan berjaya merangkumi aspek dimensi kendiri, kognisi dan jaringan

sosial (Maddi & Khoshaba 2005). Individu yang berdaya tahan juga lebih bermotivasi untuk

berusaha apabila mengalami kejayaan demi kejayaan dan mampu menangani sebarang

masalah dan menjadi lebih kuat dan lebih baik untuk meneruskan perniagaan mereka

(Bandura 1989). Kajian Brooks dan Goldstein (2003) mendapati bahawa individu berdaya

tahan mempunyai pembentukan minda berdaya tahan. Pembentukan minda boleh berubah

kerana kepercayaan seseorang tentang sesuatu perkara dapat memimpin tingkah laku. Teori

daya tahan menurut Richardson (2002) iaitu terdapat satu kuasa dalaman seseorang yang

12

mengarahkan mereka mencari hasrat diri, mengutamakan orang lain, pemurah, bijaksana dan

harmoni bersumberkan kekuatan kerohanian.

Aspek kendiri penting untuk kejayaan keusahawanan kerana usahawan perlu sentiasa

positif, lebih komited berhadapan dengan cabaran-cabaran dan memperbaiki situasi mereka

ke arah yang lebih baik (Litts et al. 1992; Ottesen & Gronhaug 2005; Walker 2004).

Kejayaan sesebuah perniagaan kerana kesungguhan, kepimpinan dan pengambilan risiko

(Niewenhuizen & Kroon 2001). Oleh itu, usahawan yang berjaya dapat meningkatkan

disiplin diri dan profesionalisme serta melaksankan kod etika yang bersesuaian. Selain itu,

usahawan yang berjaya mempunyai imej diri, ketahanan mental dan sikap tidak takut pada

perubahan serta kegagalan (Kuratko & Hodgetts 2001; Hisrich et al. 2000; Rosdi 2002).

Dimensi kognisi berada pada tahap sederhana. Untuk menjalankan perniagaan

usahawan harus menekankan aspek kognisi iaitu pengetahuan. Dengan pengetahuan yang

tinggi, usahawan dapat mengenal pasti masalah perniagaan untuk memastikan kelangsungan

perniagaan. Usahawan yang mendapat maklumat tentang pasaran dan peka keperluan

pelanggan berdasarkan pengalaman lepas akan membawa kejayaan kepada usahawan (Badrul

Hisham 1995; Check 2002; Hattan 1997). Kajian terhadap kegagalan usahawan pula

mendapati masalah tahap pendidikan, penguasaan teknologi yang rendah, kelemahan

pengurusan kewangan dan pengurusan perniagaan (Ab. Aziz 2000; Kamal Salleh & Hanafiah

1992; Mohd Hassan 2007; Rudy 2002; Zahri 1998).

Daya tahan memerlukan sokongan perhubungan dan dalaman keluarga. Perhubungan

ini akan mencetuskan kasih sayang dan kepercayaan. Dengan ini galakan dan keyakinan

membantu daya tahan seseorang. Individu yang mendapat sokongan keluarga atau

mempunyai jaringan sosial yang positif dapat memupuk minat dalam kerjaya keusahawanan.

Hubungan sosial yang meluas mempengaruhi daya tahan.

Tahap Persepsi Perkembangan Perniagaan Teknousahawan

Dapatan kajian ini menunjukkan tahap persepsi perkembangan teknousahawan adalah

tinggi. Kajian Kamaruddin (2007) bahawa motivasi memulakan perniagaan mempunyai

hubungan dengan kejayaan perniagaan usahawan bumiputera. Perkembangan perniagaan

13

yang berjaya ialah dari perspektif psikologi seperti mempunyai motivasi pencapaian yang

tinggi (McClland 1961).

Jadual 2: Skor Min dan Tahap Persepsi Perkembangan Perniagaan

Min Tahap Keseluruhan

Persepsi Perkembangan Perniagaan 3.895 Tinggi

Hubungan Pencapaian Daya Tahan Dengan Persepsi Perkembangan Perniagaan

Terdapat hubungan positif tahap sederhana variasi perkembangan perniagaan

disumbangkan oleh daya tahan dimensi kendiri.

Jadual 3: Hubungan Antara Pencapaian Daya Tahan Dimensi Kendiri dengan Persepsi

Perkembangan Perniagaan

Pemboleh Ubah Persepsi Perkembangan Perniagaan

Pencapaian Daya Tahan Dimensi Kendiri r = 0.627 r2 = 0.393 p = 0.001

*

*signifikan pada paras p<0.05

Hal ini aspek daya tahan dalam dimensi kendiri seperti optimis, ketabahan dan

kecergasan berada pada tahap sederhana. Optimis merupakan ciri yang penting dan utama

untuk kejayaan usahawan (Walker 2004). Sikap optimis mampu menjana keyakinan bahawa

sesuatu keyakinan bahawa sesuatu yang positif akan terhasil (Brissette et al. 2002). Individu

optimis sentiasa positif berhadapan dengan cabaran-cabaran dan memperbaiki situasi mereka

ke arah yang lebih baik. Individu yang optimis juga belajar daripada kesilapan yang

dilakukan dan mempunyai personaliti yang proaktif (Hagerik 1988; Green & Campbell

2004). Kurangnya sikap optimis dan ketabahan akan membawa kepada kegagalan dalam

perniagaan (Bird 1988; Mc Daniel & Sharpe 2002 ). Teknousahawan perlu tabah kerana

bidang perniagaan penuh dengan ketidakpastian dan usahawan perlu menjangkakan risiko-

risiko yang akan dihadapi. Asppek daya tahan juga berada pada tahap sederhana. Kecergasan

tidak dicapai dalam masa yang singkat tetapi merupakan proses sepanjang hayat dan dapat

dicapai dengan menggabungkan gaya hidup sihat. Banyak kajian berrkaitan personaliti

14

usahawan berjaya salah satunya ialah kesanggupan bekerja dalam jangka masa yang panjang

dan mempunyai kesihatan yang baik.

Terdapat hubungan positif tahap sederhana variasi perkembangan perniagaan

disumbangkan oleh daya tahan dimensi kognisi.

Jadual 4: Hubungan Antara Pencapaian Daya Tahan Dimensi Kognisi dengan Persepsi

Perkembangan Perniagaan

Pemboleh Ubah Persepsi Perkembangan Perniagaan

Pencapaian Daya Tahan Dimensi Kognisi r = 0.527 r2 = 0.278 p = 0.001

*

*signifikan pada paras p<0.05

Bidang teknousahawan memerlukan individu yang cekap dan berdaya fikir bagi

menghadapi situasi perubahan dalam teknologi. Prestasi seseorang yang mempunyai kognisi

cemerlang akan cemerlang dalam domain mereka (Glasser & Chi 1988). Kajian

membuktikan bahawa usahawan yang memiliki kompetensi dapat membantu mereka berjaya

dan lebih maju dalam perniagaan. Kompetensi juga menjadi faktor penting untuk berdaya

tahan dalam perniagaan. Dunia perniagaan yang penuh cabaran memerlukan usahawan

memiliki tahap pemikiran dan penyelesaian masalah yang tinggi untuk menghadapi masalah

yang dihadapi. Oleh itu usahawan yang berdaya tahan akan menyelesaikan masalah dengan

mencari dan melahirkan idea-idea baru secara kreatif.

Terdapat hubungan positif tahap lemah variasi perkembangan perniagaan

disumbangkan oleh daya tahan dimensi jaringan sosial.

Jadual 5: Hubungan Antara Pencapaian Daya Tahan Dimensi Jaringan Sosial dengan Persepsi

Perkembangan Perniagaan

Pemboleh Ubah Persepsi Perkembangan Perniagaan

Pencapaian Daya Tahan Dimensi Jarringan Sosial r = 0.495 r2 = 0.245 p = 0.001

*

*signifikan pada paras p<0.05

Dapatan kajian ini selari dengan kajian Mohd Hassan (2007) bahawa terdapat

hubungan positif yang sederhana antara jaringan sosial dengan kejayaan firma. Kajian

Kamaruddin (2007) mendapati bahawa tidak banyak usahawan yang bergantung kepada

15

persekitaran untuk membantu mereka ketika kesusahan. Dapatan ini sama seperti kajian yang

dijalankan oleh Mohd Fazely (2002) yang mendapati bahawa usahawan di Kelantan kerap

kali bergantung pada diri sendiri untuk mengatasi masalah perniagaan yang dihadapi.

Jaringan sosial memberi pengaruh yang signifikan terhadap prestasi syarikat kerana terdapat

interaksi pelbagai hala antara usahawan dengan pelbagai pihak untuk memajukan perniagaan

(Cawood 1992; Ab. Aziz 2000). Jaringan sosial merupakan aspek yang membezakan antara

firma yang berjaya dan gagal (Duchesneau & Gartner 1998). Hubungan baik antara usahawan

dengan jaringan-jaringan perniagaan amat penting bagi menjamin ketahanan usahawan dalam

bidan yang diceburi (Rosdi 2002).

Secara keseluruhan terdapat hubungan positif yang sederhana variasi perkembangan

perniagaan disumbangkan oleh faktor daya tahan.

Jadual 6: Hubungan Antara Pencapaian Daya Tahan Teknousahawan dengan Persepsi

Perkembangan Perniagaan

Pemboleh Ubah Persepsi Perkembangan Perniagaan

Pencapaian Daya Tahan Teknousahawan r = 0.624 r2 = 0.389 p = 0.001

*

*signifikan pada paras p<0.05

Menurut Mohd. Salleh et al. (2006) usahawan perlu memiliki daya tahan yang kuat bagi

mengharungi pelbagai cabaran dalam perniagaan. Hal ini kerana keupayaan fizikal amat

diperlukan untuk kejayaan usahawan. Usahawan juga perlu bersabar terhadap cabaran,

beretika dan mempunyai sikap ingin terus belajar tanpa rasa jemu. Teknousahawan yang

berdaya tahan mempunyai motivasi yang tinggi untuk berjaya dan mampu meningkatkan

persepsi perniagaan (Siebert 2005; Glicken 2006).

KESIMPULAN

Perkembangan sesebuah perniagaan berkait rapat dengan pelbagai faktor. Menurut

Kamaruddin (2007) perkembangan perniagaan dikaitkan dengan perkara-perkara seperti

keberkesanan, kepimpinan, kegigihan, tidak mudah berputus asa, berani, mengambil risiko,

kualiti dan jenis produk, bijak mengambil peluang, mempunyai visi perniagaan yang jelas

dan kreatif serta inovatif. Teknousahawan yang berkualiti perlu memiliki ciri-ciri

16

keusahawanan seperti motivasi, kretiviti, inovasi, keyakinan diri, lokus kawalan dalaman dan

mengambil risiko sederhana dan perlu diterapkan dalam kurikulum keusahawanan (Chek

2002). Membina daya tahan bererti mencari jalan memastikan perniagaan diusahakan adalah

untuk jangka masa panjang. Terdapat beberapa langkah untuk teknousahawan boleh

meningkatkan daya tahan iaitu pertama, teknousahawan perlu berganding bahu dan tolong-

menolong antara satu sama lain untuk memajukan perniagaan mereka. Kedua,

teknousahawan berkongsi kepakaran dengan menubuhkan konsortium untuk mewujudkan

usahasama antara satu sama lain. Ketiga, teknousahawan tidak lalai terhadap perkembangan

semasa yang boleh memberi impak atas perniagaan di samping merebut peluang dan

kemudahan yang ada.

RUJUKAN

Ab. Aziz Yusof. 2000. Usahawan dan Pengukuhan Jaringan Rakan Niaga. Penerbitan

Universiti Utara Malaysia.

Aldrich, H. & Zimmer, C. 1986. Entrepreneurship through social network. In D. Sexton & R.

Smiler (eds). The arts and Science of entrepreneurship : 3-23 New York : Ballinger.

Aldrich, H., Birley, S., Dubini, P., Greve, A., Johannisson, B., Reese, P.R & Sakano, T. 1991.

The generic entrepreneur? Insight from a multinational research project. Paper

presented at the Babson Conference on Entrepreneurship.

Alias Baba. 1997. Statistik penyelidikan dalam pendidikan dan sains sosial. Bangi : Penerbit

UKM.

Alvarez, S.A., Busenitz, L.W. 2001. The entrepreneurship of resources based theory. Journal

of Management. 27(6). pp.755-775.

Badrul Hisham Hj. Alang Osman. 1995. Pengaruh pendidikan formal dan non formal

terhadap prestasi usahawan. Tesis. Bangi : Universiti Kebangsaan Malaysia.

Bandura, A. 1989. Regulation of cognitive processes through perceived self-afficacy.

Development Psychology. 25(5): 729-735.

Baum, J.R., Locke, E.A & Smith, K.G. 2001. A multidimensional model of venture growth.

Academy of Management Journal. 44(2). pp.292-303.

Bird, B. 1988. Implementing entrepreneurial ideas: the case for intention. Academy of

Management Review. 13 : 442-453.

Borch, O.J. 1994. The process of relational constracting: Developing trust-based strategic

alliances among small business enterprise. In P.Shrivastava, A. Huff & J. Dutton

(eds.), Advances in Strategic Management, 10B: 113-135.

17

Brissette, I., Scheier, M.F. & Carver, C.S. 2002. The role of optimism in social network

development, coping and psychological adjustment during a life transition. Journal of

personality and social psychology. 82(1) : 102

Brockhaus, R.H. 1982. The psychology of the entrepreneur dlm. Encyclopedia of

entrepreneurship Eds Kent, C.A, Sexton, D.C. Vesper, K.H. New Jersey : Prentice

Hall. 39 – 71.

Brooks, R. & Goldstein, S. 2003. The power of resilience: achieving balance, confidence and

personel strenght in your life. USA : McGra Hill.

Burke, L.A. & Miller, M.K. 1999. Taking the mystery out of intuitive decision making.

Academy of Management Executive. 13 : 91-99.

Burns, P. & Dewhurst, J. 1989. Small Business and Entrepreneurship. NY: Macmillan Press.

Casson, M.C. 1991. Entrepreneurship. Journal of Private Enterprise. 7(1): 20-35.

Cawood, D. 1992. Assetiveness for manager: Learning Effective Skills for Managing People,

3rd

edn.. Canada: International Self Counsel Press Ltd.

Chek Pit Chow. 2002. Ciri-ciri keusahawanan di kalangan pelajar sekolah menengah di

Wilayah Persekutuan. Tesis Sarjana. Bangi: Universiti Kebangsaan Malaysia.

Conger, J.A & Kanungo, R.N. 1988. Conclusion: patterns and trends in studying charismatic

leardership dlm. Charismatic leardership. CA: Jossey-Bass.

Cooper, A.C., Folta, T.B., Woo, C. 1995. Entrepreneural information search. Journal of

Business Venturing, 10(2):107-120.

Coutu, D. 2000. How resilience works. Harvard Business Review. 80(5) : 46-51.

De Vries, H., & Shields, M. 2006. Towards a theory of entrepreneurial resilience: an analysis

of New Zealand SME owner-operators. The New Zealand Journal of Applied

Business. 5(1): 33-44.

Dollingger, M. 1996. Entrepreneurship: Strategies and Resources. Illinois: Irwin

Duchesneau, D.A. & Gartner, W.B. 1988. A profile of new venture success and failure in an

emerging industry. Frontiers of entrepreneurship research. Babson College,

Wellesley, MA: 372-386.

Ennis, R. 1991. Evaluating critical thinking. Los Angelas. CA : Critical Thinking Press &

Software.

Fitts, W.H. 1971. The self concept and delinquency. NJ: Erlbaum.

Fredrickson, B.L. 1998. What good are positive emotions? Review of General Psychology.

Special Issue: New directions in research on emotion. 2 : 300-319.

Fredrickson, B.L. 2001. The role of positive emotions in positive psychology. The broaden

and built theory of positive emotions. American Psychologist: Special Issue. 56: 218-

226.

18

Gardon, K.A. 1996. Infant and toddler resilience: knowledge, predictions, policy and

practice. Paper presented at the Head Start National Research Conference in

Washington, D.C.

Glaser, R. & Chi, M. 1988. The nature of expertise. NJ: Erlbaum.

Glicken, M.D. 2006. Learning from resilient people. California: Sage Publication.

Goodman, J.P. 1994. What makes an entrepreneur. INC. 16(10) : 29.

Granovetter, M. 1985. Economic action and social structure : A theory of embeddedness.

American Journal of Sociology, 91(3) : 481-510.

Green, L & Campbell, J. 2004. The Kiwi effect. Avocado Press: Wellington.

Greve A, Salaff, J.W. 2003. Social Networks and Entrepreneurship. Entrpreneurship :

Theory & Practice, 28(1) :1-22.

Griffith, C. 1998. Building a resilience work force. Training. 35(1). Muat turun dari

pangkalan data ProQuest (Januari 2, 2009)

Hagevik, S. 1998. Careerconsultant: Resilience required. Journal of environmental health.

60(10).

Hansen, E.L. 1995. Entrepreneurial network and new organizational growth.

Entrepreneurship : Theory & Practice, 19(4): 7-19.

Hattan, T.S. 1997. Small Business Entrepreneurship and Beyond. New Jersey : Prentice Hall.

Hisrich, R.D., Peters, M.P. 2000. Entrepreneurship. 4th

edition. Boston. Irwin McGraw Hill.

Hornaday, J.A & Aboud, J. 1971. Characteristic of successful entrepreneurs. Personnel

Psychology. 24 : 141-153.

Johannisson, B. 1988. Business formation: A network approach. Scandinavian Journal of

Management, 4(3-4): 83-99.

John Arul Philips. 1997. Pengajaran kemahiran berfikir: Teori dan amalan. Kuala Lumpur:

Utusan Publications & Distributors Sdn. Bhd.

Johs, G. 1996. Organiozational Bahaviour: Understanding and Managing Life At Work. 4th

edition. New York: Harper Collins.

Kamal Saleh & Hanafiah Hussein. 1992. Mempertimbangkan Keusahawanan Bumiputera

dalam Industri Kecil dan Sederhana: Konsep pensyarikatan Bumiputera. Kertas Kerja

Kongres Ekonomi Bumiputera Ketiga, DPMM.

Kamaruddin b Mohd Akil. 2007. Motivasi memulakan perniagaan dan hubungan dengan

kejayaan perniagaan usahawan Bumiputera. Tesis Sarjana, Universiti Kebangsaan

Malaysia.

Kanfer , R. 1990. Motivation theory and industrial and organizational psychology dlm.

Dunnette, M. & Hough, L. Handbook of industrial and organizational psychology.

CA : Consulting Psychology Press.

19

Kementerian Pembangunan Usahawan dan Koperasi. 2006. Statistik MeCD 2006. Kuala

Lumpur.

Kerlinger, F.N. 1986. Foundations of Behavioral Research Ed.ke-3. Orlando, FL: Harcourt

Brace Javanovich.

Krulik, S. & Rudnik, J.A. 1996. The new source book for teaching reasoning and problem

solving in Junior and Senior high school. Boston : Allyn and Bacon.

Kuratko, D.F. & Hodgetts, R.M. 2001. Entrepreneurship a Contemporary Approach.

Harcourt.

Lankford, C. 2003. Entrepreneurship indexs.

http:/www.analyzemycareer.com/action/format.cfm?file=../templets/ei/koof50.html.

28 September 2005.

Larson, A., Starr, J.A. 1993. A network model of organization formation. Entrpreneurship :

Theory & Practice, 17(2) : 5-15.

Larson. A. 1991. Partner network: Leveraging external ties to improve entrepreneurial

performance. Journal of Business Venturing, 6(3): 173-188.

Litts , M.D., Tennen, H., Affleck, G. & Klock, S. 1992. Coping and cognitive factors in

adaptation to in vitro fertilization failure. Journal of behavioral medicine. 15. 171-

187.

Luthans, F. 2002. Positive organizational behavior. Developing and managing psychological

strenghts. Academy of Management Executive. 16(1) : 1-22.Muat turun dari pangkalan

data ProQuest (January 2, 2009)

Luthans, F., Youssef, C.M, Avolio, B.J. 2007. Psychological capital. New York : Oxford

University Press.

Ma’rof Redzuan & Haslinda Abdullah. 2008. Psikologi edisi ketiga. Kuala Lumpur :

McGraw Hill Education.

Maddi, S.R. & Khoshaba, D.M. 2005. Resilience at work. NY: Amacom

Mariani, M. 1994. The young and the entrepreneurial. Occupational Outlook Quarterly. pp

3-9.

Markman, G., Baron, R., & Balkin, D. 2005. Are preseverance and self-afficacy costless?

Assessing entrepreneurs regretful thinking. Journal of Organizational Behavior. 29 :

1-19.

Marx, S., Reynders, H.J.J, Van Rooyen, D.C, Bosch, J.K. 1988. Business Management, 2nd

ed. Pretoria: Van Schaik.

McClelland dan McBer & Com. 1985. Instrumen Kompetensi Keusahawanan.

www.komputer.com.my [12 Januari 2009].

McClelland, D.C. 1961. Entrepreneurship and Economic Development. New York: The Free

Press.

20

McColl Kennedy, J.R. & Anderson, R.D. 2005. Subordinate manager gender combination

and perceived leadership style influence on emotions, self-esteem and organizational

commitement. Journal of Business Research. 58(2) : 115.

McDaniel, B.A. & Sharpe, M.E. 2002. Entrepreneurship and innivation: an economic

approach. NY: M.E Sharpe, Armonk.

Mohd Fadzely Mohd Zain. 2002. A study of motivation in business start ups among Malay

entrepreneurs. Tesis Sarjana. Universiti Islam Antarabangsa Malaysia.

Mohd Hassan Mohd Osman. 2007. Faktor-faktor yang mempengaruhi kejayaan usahawan

kredit makro di negeri Johor. Universiti Teknologi Malaysia.

Mohd Salleh Hj. Din, Abu Bakar Hj. Hamed, Abd Isa Ismail, Hanisah A.Razak, Salniza Md.

Salleh, Aini Hayati Mohamed. 2006. Amalan Keusahawanan. Kuala Lumpur:

Kementerian Pembangunan Usahawan dan Koperasi.

Myhealth portal. 2006. Kecergasan dan anda. http://www.myhealth.gov.my

Nieuwenhuizen, C. & Kroon, J. 2001. Identification of Entrepreneurial Success Factors to

Determine The Content of Entrepreneurship Subject South Africa.

Norita Deraman, Armanurah Mohamad, Shuhymee Ahmad, Habshah Bakar, Mohamad

Yusop Mohd Jani, Mohd Khairuddin Hashim. 2007. Keusahawanan. Malaysia:

McGraw Hill Sdn. Bhd.

Ottensen, G.G & Gronhaug, K. 2005. Positive illusions and new venture creation. Creativity

and innovation management. 14.

Philips, J.A. 1997. Pengajaran kemahiran berfikir, teori dan amalan. Kuala Lumpur : Utusan

Publications & Distributors Sdn. Bhd.

Powell, J. & Bimmerle, C. 1980. A model of entrepreneurship: moving toward precision and

complexity. Journal of small business management. 18(1) : 33-36.

Purkey, W.W. 1970. Self-concept and school achievement. Englewood Cliffs, NJ: Prentice

Hall.

Razali Hassan. 1991. Sikap dan sifat-sifat yang diperlukan dalam pembangunan usahawan.

Seminar Daya Penggerak ke Arah Keusahawanan Berkualiti. Kementerian

Perusahaan Awam.

Reynolds, P.D. 1991. Sociology and entrepreneurship : Concepts and contributions.

Entrpreneurship : Theory & Practice, 16(2) : 47-70.

Richardson, G.E. 2002. The metatheory of resilience and resiliency. Journal of Clinical

Psychology. 58(3) : 307-321.

Rosdi. 2002. Faktor-faktor kegagalan usahawan Melayu. Majlis Amanah Rakyat, Johor

Bahru.

Rudy, As (April/Mei 2002). Usahawan Bumiputera, Usahawan Sukses. Pustaka Wira Sdn.

Bhd.

21

Seligman, E.P. 1998. Learned optimism. New York: Pocket Books

Seligman, M.E.P., & Schulman, P. 1986. Explanatory style as a predictor of productivity and

quitting amongst life insurance sales agents. Journal of personality and social

psychology. 50 : 832-838.

Siebert, Al. 2000. Resilence and longevity.

http://www.resiliencycenter.com/articles/resilong.shtml (Julai 24, 2008)

Siebert, Al. 2004. How to develop survivor resiliency.

http://www.resiliencycenter.com/articles/survresilency.shtml (Julai 24, 2008)

Siebert, Al. 2005. The resiliency advantages: master change, thrive under preasure and

bounce back from setbacks. CA: Barrett Koehler Publisher, Inc.

Som Hj. Nor & Mohd Dahalan Mohd Ramli. 1998. Kemahiran berfikir secara kritis dan

kreatif (KBKK). Petaling Jaya, Selangor : Longman Malaysia Sdn. Bhd.

Starr, J., MacMillan, I.C. 1990. Resouce cooptation via social contracting : Resource

acquisition strategies for new ventures. Strategic Management Journal, 11 (Summer):

79-92.

Sun, J., Buys, N., Wang, X.C & Stewart, D. 2010. Entrepreneurs resilience and its

relationship with entrepreneurial type: a study of national chinese entrepreneur

sample. pp.815-827.

Vakola, M., Tsaousis, I., & Nikolaou, I. 2004. The role of emotional intelligence and

personality variables on attitudes toward organizational change. Journal of

Managerial Psychology. 18(2) : 88-110.

Walker, R. 2004. Jeff Bezos, Inc. 26(4) : 148-152

Walsh, K. 2003. Family resilience: A framework for clinical practice. Family Process. 42.

p.1-18.

Zahari Omar. 1998. Mata pelajaran keusahawanan di Politeknik Sultan Hj. Ahmad Shah: satu

tinjauan kurikulum ke arah pencapaian matlamat. Tesis Sarjana, Universiti

Kebangsaan Malaysia.