climate monograph ru
DESCRIPTION
Schimbari climaticeTRANSCRIPT
-
! !" !!"
SCHIMBAREA GLOBAL A CLIMEI #$%"
!"#$%&$ (")*+,
-& ..../
-
! !" !!"
/"!0112&+3
4INTRODUCERE N CHIMIA VERDE (GREEN CHEMISTRY)
Un manual pentru Liceu
567 8/0119&+
7:+22220;
-
> 3 5 01 1=1?9;?11)7/ /" ) ! / " @$"& A
-
; $ &" < ;0&"" B
;0;&@@&>"" 2
0$% 8
0;@& 8 00+& ;1 0?7& ;; 0@" ?;
?B; ?; ?B0D> ?0 ?B? >@" ? ?
?=7/ /"/ ?9
""& ?8
-
!& &@ /"@"
>@*>, "@ "& @ " " > * /& > ! @ $>",A" @ !(" "@ & $ & @ / @ > / @ @ 3 " @" >&@ $" > @ / " ! $& & @ @ @ /@ ; &*" , "@&>"$&" !
1.1 Compoziie i structur 7 @ ;1111 F >" ;91G > " A @ & @&"$8=G" > @" ""08F @& " >& @ " " 21 F !"& @ @"H@ " 21F >>" $& @$" ! >& > ! / /&"$" >@ "! $@
>=212 /*H HI++IJJIE6
E, *H 0,*H *+ 0D,
A " >&@ I$ " >"
& " @" > & "& @@ $ ( / &$ 0 A&! @""&@"> "@!@"
# >" "" +& ( @ & " @ $@>! !@@@>@&
; K$""" " & "/ >"> &0-""" "$@>"
(
-
3 @ @ @$"> ""
>" " >" "&&@ &>" $ " @$> @&K "! @" @$ @ >K "$ @& >& @ @ > !"& @ ! *# ;;, $ B9LF ! ( " &" > "
!
7 ! >" $M;=L 90L $ ;" >& " $& " " @ ! ($81L
$ 21 F @& " D " >" >& " !81F5" /" ( $ ;=91L ! N /$>!0
)#*#+)+,-*#.+/#*,+
:
/ "
#$&@
4$
$!"
&
+ ""
$
)
0
-
7 @ ! 2181 F " @"@>"&"" " @@ # > " & J & " " & ) /@ /*;0,
A" > // > # " $ >$ ! @" >" A > & " " "77 @*@ > !& $ 0=1L " " > @" *! " " & &" >, @& " $$" ;1?0 911 9911 &"& > ! " @A " "& @> > @& " ! / & $ ! @" ! &@&$
1.2 Iradiaia solar i temperatura pe Pmnt
> $ /& "*??, & *?< 0,K " / " ( " ( " $ 7 /@" " > & @> " ! " &@> "/>" /@"& "" > @*@ ", >!*# ;0,
> * ,* "/ O111191;J* O11;1;1,I & $3-* O;1?21,I/> @ """&
/$>!3-* O?21?;9,3-:* O?;9021,3-* O021;1,I P$>/"* O?21=21,I >@* O1=2?11Q,& > ! I "
@ "&+> J@" @&
? 3 @ @ /> " $>/" ! " 4 // >" ! " $ 7 " ! " @@""
-
$91G "$ /> J3-*8G,$>/"*"&
4 ( " " *@" "( @ &",$/"" ! @ $>" $& >" /7
3 &">I A& &" >" "
/@&"
*%
3 &" > !& *$ 0?9L,"@& >!
-"!"! *;1L+;1L7, *;1L09L+7, *09L?9L+7, *?9L99L+7, *99LB1L, *B1L=9L+7, *=9L81L+7,
K& & ( ! $ > &"$" ! &" $ @ ! @">"@&> @&>"
A > /" ! @& > @>" " & ! @" " > @ >>"@ @ @> //& &P $ ;91F& " ;11G &" 22F & J &3- // " @K @ >@>>" &"& B
B7@""@> >$) "&K>&@" $ &"*@& ,$"!@&$ > " @
> >J3- #
*4RO ,@$&* ,A "* ,
2
-
K @" @>" * 0;, ! @> & P " @>) /"&/
&@ @"!!&I@ D " & @>" @& " /$ "/"//"&@*, @ ") / *?" ! 1G @&" A" /& $" " "" $ " " @ ! >" $& " (" $ @& 7 > " $ @" > $@ ! >"
; 1 ! @& & 4 " " " > @& " ! & " " /" / @" & C " ( ! & & "@!">!
0 /"> !#/ $ @ /" $!">" !
? A" " @ @$ " " " K > " /" > "!
=$BG&"" @""
3
-
>&@&" !> ">&/& & @& @" @ @@@>& $@!0!>&"
*$/& &,">"&!@" & "" @ / @ " > A !" @@ >" ! ! @" A $ @> $"&&@""& "&/& &@
2.1 Clasificarea poluanilor aerului
& @ @&! *"& " >$ >" / / @& @ , / @ & /&!@"!"* @7D 0>+D,& * > 2 D ?, & ! @" ! &@>
?111 & @ & ( $ $"& > / ! $ & > # & ! !( " @ $/ & @@>" @> ! @ " A & *, & &@"& " *@, "&@&
& !@ /"" /*D,/*D 0,> > *+D ! ( / @" +D, @ / $ / /& & @ @ *7D 0, / @"@" &@$" @"@ @*H 07D *+D 0,D? >" / & *+, > & $& K & &@>" + @@>" >*
-
A" ! @" @ @@
*;Q,I " "*0Q,I A (" T;Q //!
I # T0Q >I @ !10 911QI + U911Q
/ !@ "
$ &@>!@" >"
"" " ! ! " ;1Q* ;1 >" ,@ + "!*" ,K(B1G ;1 @ 09*@@,T09Q / ( @ * $",
2.2 Natura poluanilor
" *" , >" ( !(" """& $ / & > @ $ !$ @
&@@" @ >$@ "* > &$, & " !@""& @!@ $!$*>&$ ,
K>&"& $ "$$3 @*7D 0,&$ @"@" ! ;82? @ 21 081 7D 0 $ B8 $"& > > *+D , ! $ @ " * & ! " > @,4+D !0181 !>&$"0 @ @ &!@& & > & $" D 0 *@ ", > > K @" > (" @ //&3-$!$@ @>"*?B0,
7 / & > $ *$ @ , ! !(" """& A / >" ) / ""$ &"!@"K /@@ " " $/!> @4 "&&$"7 HR ;821 !""& 73 " >
56
-
@ ! > ( $ > $ & @ @ !"> @&D " / " " ! @" "$@A 7@! &" $ 5 ( ! !" 3 : + @ ) >" ) @ @ @$ """& !(" & $ * 23 ! -D, A -D / ! @ @& / $ ! & & " " " > @$ ! " @ @ "&
( > ! 0 & / @ " & "4 $ 4 / / A / ! /C"D 0C> @"*>!"> /",
2.3 Sursele poluanilor
!(" $ " A @ @"" "&" & $"& !(" K & / @ @$ " @ !(" $ @ (/ > @"&! /!">$" ("K "@ &" !(" @ ! >" &@" " K > &" > >$ $ !"(" !("
% $"& " & " / " !"> & >"&>$
" > $ @/ > !"> & " > > $ ! !>& //@$&
3> //@ !"> &C " "/ $ /" " $" D D 07D 0 ! @" @ /! "" &!!/ !>//&@!">&K !@/>"/"""@!@" "2181G & * " , / " >" (" / *D, !@"
8@ ""@/
55
-
>>" @" "$ ) @@ / "* ,@ / D 0D 0 3 > / ! " > *+D, $ @$/ ! > @ > > & >" H "> / / & >&! &* @> 7 @ / /!"&!"& $
A"$ />"&$!> &" @ / $("&!> /
2.4 Rspndirea poluanilor
&&@ &@ &I +"/&I A&@&""I @"@>&! @"I ->@"I @ >I & $4 " / @&@" &
$$$&&@ &@*@, !">" &@"!" A / > / @ @ ! ! > ! @ !"& $"!(&
$ & K &@ @ & @ @& $/*&,
K & & $ ( $ & / @ @A$ " & &&&">"/&$
$"$ @ @" *;;,@"!"> ""! /" !" > " " " & & ! " " $" K & @!> K> / $ & & K
57
-
$ !& "7" @ " " @ $ @ / & " !"> " & !" "!">&! $>( &
2.5 Efectele poluanilor
D"&"@& @/"&K/$@$ >>"@@
@"@ $" ""& @@! A> "*"," "
4@ $"@ $ * , >" @$* ,&&$ "$ /@/@&@ "!!/ & " $@ ! " @ > ! @ @ ""@ >& " &*,
# & $ $ " @&" @$" @> @ " & & @ $/"@"/@$ + &*&&, >" > & $ @ ! "
7 / - > >& @&
- ! " " $& ! & $" @ @& " ">, @ @" $ 81 "A @ / " !" " / $$ " @ $;9L
P @&" & 7 - " /"@;11L$;2L /@"# & ??L >& @"&@&$&" 4@!">@! " $&*$",/*/D 0,
" >@&""@ ""V# *;=B2;2?1, ! ( ;211 4 " @ /"> "">" "@P $ # @> /> @ > >! V 6*;201;28?, ! " *$, /// " " / @" & *, 4 "">&! @";1 4@/"
5
-
">$$&/" ///"/@ & & >!! ;91 "$!
3.1 Metode de calcul
$ " W $ !!"W/$/ $W
/" & " ! /" @ "" ! / > ! >N @"" " " ! @> / /"" @" &" " @ / @$ ! & "& > $ " @& >& @ &/@;11 1">A&"&D 0@" D 0 >/@" /* D ?, @ /&A" & D ? >" &@>&$&"
P&@09?1G !>$?9!" C/$@/ ">> " &$ >& !" " / @ / " >>@ @ / / + *& >>,3@ > @&
D 0MH0DM BH;0 DB* >,MD 0B B B@
#> & D 0 @" @ &" X! > " " "@> ! @&@)@/"$>" "!>*$;11 !",&D 0@ @$ &" @ " ">
A$>&@""! 011111C"$ $ / $ &@$ $("X "$!)3 "! >& A@ @&" ! & " $@" ;;
7 &" " @ !& /@/ "@$ &@$ &-F! &@>"" &"$$;B1111 ;; / " ! / ! ( " >>" & ) A $ + >" $ @>>"$& ! @
5(
-
5 / " @& @& > /@" * 0H > ; H, ! & $ "" ! & ; H & 0H $ @ " & ! $ " @" $ @& & / @" >"" " $ & " "/ @ 0H; H " $ > >& " / ! &" @ & / >@ A & @ > @@"6& /@""6*# ?;,A @/$"&D 0""! $;B1111!""!> & " " ! "$/ " & "D *8L " ;891;821;9L, $ 01111! &3 @!;?1111$&;BL
# 2 !3 * ,1 .)))) 6 *)))72 ) 4)- 48)6 5!+%9*)))7
$ & $" " ! & D 0 *H A &$ @@) @
@ @ $ @ $ & > " / A" "& @ $ />>" @4 @@$! $@ &3 &" " ! @@@&";?1111!"
3.2 Modele de predicie computerizat
& " > $/>!!! " "@*$, /$ & "$ "
"
D 0
*;111,
&
D0
*,
A@
&"*
,
>
50
-
P $ & 4@ @ " " & /" / 4 " ! $> $ 5 + - : 4 &"$&$-&$ $/@>"$ /
3 $ $@@ &
: ; >" $/ > ! $> $* > , > >" $ @ ! " "> >>"/"@"?1@ ;0 "
/ "!& " & > $ /" / " & $ & &/ ! " 91;11 / " ! ( @ > > $ $ & "$ @ "/ " / " " @ @ " !& & & $/ " >" & " " @& & $ / & & & $$ & $ * , > " & $@!@ &
4 !$" !& $P$/> " @@" ! $ "!@>@ & Box 3.1. Variabilele pentru modelarea prediciei vremii
@ $ > &$$@>$/>"@ & $! " 4 / +4* ... , >& = $ >*=@,
I 3@"I 5&I -&$>>" -$>$"
>&$ *0,I 3$"*0,I * @ $ ",I *,I & * $!B,I >"" *"" $",I - & $>" * ;1 ,I
>& $
/ $" $ 091 I$;1F
A / /" >
/ @ " /> " $/*> $ $ &$?;,&;0 @@;@ ;1 ;0 &$ "/"* &"@&,
51
-
3 @ " @ > ! @D 0$$*:?0, > / " $ " F * " F , >" D 0 F // @ / " &"!$/Box 3.2 O estimare a emisiilor anuale de dioxid de carbon eliberat n traficul din Italia
:>/ *&;0// " T;0, > ( D & " /& " " "/>@";11G" @""
H ?H 0H 0H 0H 0H 0H 0H ?
# $/ 2H;2 ! 7 " " ( $/! >"&"
2H;2 MD0D 0MH0D
;0928 2H;2 MD0D 0MH0D
009;B ;2
"&>! @/" @"/@/ @"@* !,A" "B80 $> "*;;& !@B1=& ""*";11G,!&/>"0;?= /N7"""">" //$ >; // ;1F & @ / * " ,:>&@ "&@ 99111111@!@" > " ! @ ! $ / / !@" @ > ! ) &$!& $@7>$ 47 6*47, ">/ 4+-7 *4+-7, ; 01107 &@ 7 " /&$"& >"! @"!2=1E7 " /& > @ @ ( " > 7$@> $*-, H 0DD ?H+D ? H " @@ @")K > "
52
-
@ " $/ $& *(,$& *,@@ &" !& / ! @ > * > ", D & @" > / ! @" & > @ @ @ @") K > " @&" @" " " $/ / * , / */ $, $ @" "@ A$@$ / @ @ @ > @ @" & /" @ ! A $ &@ !" !/""& $" $ >" @@ !"&@$" > * , & &>"7@& " $>" ! ;11111 $ & /"$ &/$$ & $ /3> @ &" >&D 0!@"09G19 1BL!>! &"
3.3 Echilibrul energetic al Terei
! ;07 " K/$@/ "*# ?0I/?;,4 !/ /@>! 4 76 *47,) *# ?0 :, D &" $> "@!"> /"" " >"! @ ""& > @ " D //& (" "@" " / / V" " ( / @" //"@"> !" !@"&$*3-,!// > */&" "
&&@" ""A@!!"" & !!! $"5 & " "" ! D //" !"> /"& /@" & @ & $ " & "/"""@ ! $" @$"
53
-
@!$ P$@" 5> > & $ / " //" "@&>
Tabel 3.1. Echilibrul radiaiilor solare
&* J3-, @G G&@@>& @@9&@@>& 0;&@&@& "B
?0G@"@>"
//*D 0H0D,@ ;2//@&"*", 9 1
B2G//"
$ ;11G&@*, @G G&@&" 82&@&""& 2
81G"@&"
//"@"
&@" ;?=Y&@""& B1
==G//"@&"
"@"@"
&""@&" 0 ;&""@"
"D 0*$91G,D 0@"" " $& /> ! *&>/" @>,A/$"" & 9111 ;? > & "* " & @$" /" ! ", @ " D 0 @ / $& & " >"@/@
"& ">""&@ >$&" //&"/@&K;28B>7$ *;298;80=,"/&/!@" 9BL@&"
@$$& > ! ( " "/ ! A ! //!/ "/ @ @ " " @&> & @ " & @/ $" //@" &D 0!
;? "&>""" &"!7 &*7,"&""K>@$&" ;D 0 ;
?; ?
54
-
#*%+ ,15 +65!+%9*))) ; / @ "" @ "!& " & > " ! *! D 0, / " !& $/ & $/ ! "& "> $ $& " & D 0 $09G ! ;11 $ &! ! /$ P*H., ! ;892 "& " +& @" *+ @ @ 37I ...,!" >" $ $ @ @>" /" # ?? >" $ /"*, ! & D 0!;892011?*:,* >",!;8810110 A @ & D 0 *;8=8011?, &&" > >
@ " 5+ *... , ! @ ?? *,
$"&
$"&$
&
@
A@*,
7@&"
*>",
: "
A
* &,
4
&
&
&
$/
$ &
77/
@&$@""
: >
8
&//
@"
&@"
&@@"
&//"
&"
@"
4@"
76
-
##A$ 48*))#657 44)*))*6;7"BCD>%56335>%5 44 )7$
4E4-*))#6!76A-F 97
K @& + >" & D 0$?;9!;892?=1!011 ?AP! & 5+ $ > > "&D 0$!!$
& +&" D" @" *+D 37I ... $ , "!$> / 9L!;891;888*# ?" "
#G2 4) 4446335>%57
" $> & " !"> &
>" @ > @ " "/"&D 0 >""/ &D 0 @& " ;1?9L A" "!"> $ $ / & "& $
954::;
75
-
Z& /& !& //& &@ >@" $(" "&$"&*/&, >$&
3.4 Efectul de ser depinde de structura molecular a gazelor
A /*D 0,$ "*H 0D, *H @ " ! " > *+ 0, *D 0, @ "W " " *# ?9,!"
7 P. />>" " ) $""/"& "*& ,"! >> @ & $&" &K>/*D 0 + 0, P. " " @ " *# ?9,K > & /$& &@ @ >" /> P.4 @ &!@ " * 0, /*D 0, *+ 0,#/@ " $&" &"!"" $A $ $ @&" " & "/" ! @& " /& @ &" * ,"/"
! /& P. @ ! "" "> -"/$*H
-
#%B D $
!
"@@" @*# ?, > @ " & @ /& *#, /& @ >* "" &"&)A!>*+H ?I >@"," >@! & /" >! $&" / > !" & @ @ " " $@ & & " "H+H* ;1=9[,! & @ " ">!$@ !& />*# ?9,7P.>>" ! @!""("! N
@ $@" ! > " *H 0D, ! !@ *5- , ! @" @ & / Z " " @" ! " & " ! " " & #& "$@@" -) "HDH ;1
-
K > /*D 0, & & @" " "&/$ &" @$&"A/" !/@ @ " " / A/!> &""/!( * # ?9,
" " $ ! @ " *,@ "& >>* >@", !" @ " D >@>" " "" $" *! P. D ? # ?9 , ""/"$" *!# ?9,K " $ ! @" " " " @ " K !" & A " & > @" -) " " "DDD;;=[
!#$
" $ " @ & > @ " &@
& " D " "@"$ ! & & " >" @$&" * "" ! ; , " * "" ! "& , " & D@ &>"" *4! ""!V,"@ $&&4O >" F *BB?;1 ?\?;1 2 ; ,& " (" $$ A $ & " " " @&" " >" " # @ ! >J$>/" #" "!$ $>
" " @" > & !" >$ *" >& , !"& $ !( 4 " ! / >"> ( ! " // " " A @ @/ $ / " /@K ;809@> ]@ *- ;811C% ;892, & " > ) " " / " (! $" *",*" > , *" , *" ,/& ""K > 3/@ /"@& " $ ^ ;0 @& & !(@ "/>"$
7(
-
@ & " " $ @" K>& >&!/$ !7@ "@"&@> $ "& $ " @ @ / A+A@& " ! / & & ! & " >>" @ 3 " // @ " " " @ @ & " (>"$ "*,+$ @ "@"!@ & "7")/&!$ ")/$ >J_ 3- @ " "$*>@"D 0D ?" /&3-:3-,P$>/" " > @$" >$/& " *# ?B,
#. 6$$7
BH$A%
" " "&@> @ * " & , @ @ @&" "&@"
K &" $ @ @$@" A" // & @ " " $" $ @
@ ) " $" $ " > ! @ " @" @ & & & > ! " $ @" @" @" ! " @ @"" & K> " / >>" )!!">" K ! @>" @ "
/.
EN
ER
GIE
GS
1 L*
2 L*
70
-
>" / & "
A //& @ ) / @"" @ $ $ @" >>" $ @ " @& "$ $ @ / " " " // " " " >> ) $ @" "/@" (" " //& & @ / & @ " " "$//&" !&///"
& @ " $ $ @" "$& >!/> " $/& " @ " @@ > /> " // *# ?=,
#E%$ , 6 7 I*J62%?$7 62;7
3>"!""/ " " / $ OD & ) 4 / / "4 / @& $/& " //& A"$/& //& P $/& !"& ! "/K>D 0 / " @ !
!">" / ! & ! "*>;)# ?2,
K > / ! !">" $$ ! ! "*> 0)# ?2 :,-/& @ / $/& >" /4"" /$/&@!>D 0 >" /! & " " *# ?2 , ! ! > & /"*# ?2A,
P "* ,
/. /8
G
71
-
#8 F $ 6F=7
7 !" !" " &" @) " ) ) 4 " " ) " ! @ " @$/&@ //& > O;9111 * (",! $/& > O
-
" $ D ! @&"@//&$
A/$"*H 0D//& O09B9, > @ " " /" " //" ! & > @ "I *H *+ 0D, >*D ?, @/*# ?,A">*+ 0, *D 0, >@ " $/ $ @@ $, $/& $& //&
* O;19 , (" ! &3- $/& " " @" & ! & " @ *# ?2, K / /" ! $ $> & " " " @ @& >>" " 7@@!> @ "!">@/)!&"
& & ! $& & $& " + "@ @ // " & @" @ /"& >* ,
3.5 Dioxidul de carbon principalul gaz cu efect de ser
K " , P$ * ;8;8 C ;82=, ! A ">/ " / >& @ " / $ I " " @ " > @$ >& A $ ! " @ /& ! !""
K " P$ " / *D ?, " ( " " D 0 " >"* BH;0 DB, @>" " $ ! /("$ """)
/ >" ! ! F-!+ *" !%+ ,"!$?111 + >" @ ")D"@&"H*@>@ -- !, I *@","@@ >@$ /" ! @" ! @" @& "$"@&" ;<
/@ @*# ?8,K@$0;9 /@"/@"D 0
; ">$
73
-
#4%+ $ ,
$ $ F 5!6F+5 !7!! 6!=+!=?F7
&("*;;1, /@!@>"$/&! "@&!"$ " " D 0 >$" ! >" / ! ! "/@ "@@&" !" >" @ / " " D 0 ! @ @ ! &"/ D 0@""!@"@! & "
D//! !@"/ " ! D 0 $ @" ! D 0 H0D / * >, >$" */ " , "D 0 /& ( ! D 0 "@ @* , $ & D 0 D / @ //"
A" " " @/F & / " D " """/" $ !(" @"" &A@"& &"/&>$" $( $&" " & @" @ / $"& ">D 0 $@/F " "
>$@"
#//@
*9,A@>
"@>"
*;10,
*;19,
D*>$C?9111,
7*>$CB111,
7$ &*>$C;=91,
/ &"*>$C811111,
&*B1,
& *91,
#>*;;1,
A"*;,
74
-
/@ >""@ !@"!" >@" >$"&
/ " " " " //@ ! "" ! & >"!/
// ! @" / " ! @ / /" >D 0 & / $& """!4@;211/>"/ @@@& /!@/$$K "/!"@" "!"& "&A$& " " $ / $&" / $&" $
& / /@ (" / ! @" D 0 ( ! & @" @ 081 ! ;2B1 ! $ ?=1 !>&! "@;9D 0*/ ?0, @ / / @ >" & /$" @""76*0111, " D 0 !73 >" *?9G, (*?;G,* 0;G,*=G,!@
A" @ @ $ / @&D 0 @"K &"! @&"@D 0D 0>@>"A" / & " ! / @ @/ @ ! @ D 0 /&@$" ! & " & / ! @" "@ D 0@>" " & > @&" " ;91111 E 0*$$("@& ,"""" " & @ >" @ "&@$ / / *; 0 ,K > " "@>" D 0/$ !>/" $@& 21G//&D 0@>"
;9 3 @@ / ( /
A@"/! !! /""@&"N " "& @ " /" ! / " D 0 @ " " " & " / ! @ $ & @ >" @""@&&" / ("D 0>//@
" / /" ! @" > $"& *//",$B =D/@// (" / " ! @" &"*? , " /> ")*= /"Z"/@"*?,$" &;;D 0
;9 A760111
6
-
!& ! $ / " / $"&K"$&" >"$"@@*?0I:?0,
3.6 Alte gaze cu efect de ser
4" >" " $ (" @ !"> / >"!@" > @ "D 0A *H @ " > *D ?, / ! "" " @ *# ?;1,
/&" >@" @&"!//&> D @ " ( & K"> 5/" *5/] 5], " > @ " D 0 $5]O;*/??,Tabel 3.2. Variaia concentraiei principalelor gaze cu efect de ser din perioada pre-industrial pn n 1994 (American Chemical Society, 2000).
( 7= &!"&!;88 />"!&;=G *H
-
H > ! / @ / ! @" @7>& $"& "!"/&">"" /" @ / $ "$ / / @ ! @& " K > > *!/ D 0 /, @ !"> & @ / ! @"$"& > / &@3! >&" */$$ , @&""/$ " & / / @ $ @ > > ! " *!/ /,P /> $"@&/">" ! $"")! " > ! /& @>" $ /!@"@ $A"" "$" 911 > " ! @$"3""$=? "! NK //!("! >
4" / ( ! @" A !"> @ ( > /"@* ! &!, K> @$" " /") ! " " > ( > A @ $&" ! @" $ " *;0 , ! & /*91011, >@ "*/?0,
H !"> /
K >" $ > @ " /& " !"> / 3 > ! @ " >@%
K - J- ! J J- D H*211 !, !&" ! " @"7@& J- @ !$" 7> " @ @ >& "& ! J $ $ )* , @ " / > ! ;2& >@"!!@
>*D ?, @ " >" ! @ K > " " &@" / " " > "@ & >@ > @P $ @D ?@!(/@/ >3-*
-
4@ " & ;B U 1; O 0;"(" @@ > @"P& >!@"" ;21 ?
D>@ ! @ " *@ , > ! /& *;?G, @ !"> /" A D ? @ DH +D ?
& >& ! @" @&@$$&" > @">!@/*H#?B?, @!@"
/&" >!!"> / "D ? *0;, > @ $ ! & @ K@" @ & > 3- *D 0I @ ! @" & @@D ? " @ / > > *+D ,& & ! & " >"" /&D ?@"
> ! //& ! "" >& @"7 >" " >! "! @"! 91 " @& P $ @ " &> "
A>$ *7b/, @" !" ;291 @>$>
K 4 $ > @ (" " " ! ;891 " ! 0111 ! ;G "> & >$11?11=
%(
>*+ 0D, >)/@ >! + 0D > ! @" $ ! * ,& //K > & /" > @/"!+H ! @>" ! > + 0D $" ! "" > * > , $ ! + 0D ! > @ >A >" " 9G > ! "" >D @! + 0D * ;;G ! +D , & + 0D @ " ! &""A+ 0D/"/> /"
& > @ $ ;0G "109G! K@" >$&" ;01 & !"> /" @ /*/?0 ??,
@/ *# & > " & @, /& ! " " ! ;8?1 ! ! "@/" 3 ;= @
;B K&*;1L,;D ?$0;
-
+ # />" @ " " "
/ " " @A" @*# ?,#;;">& @ / @*# 0 0, #;0 K >@ >" ! $/&>" >)*;82=,
/&@@"! @/6" " @ @ @ *! @ &, $& " ! > /& >@"4 ""&//&&! ! >@" & // " " X@ " @") " !2 ;; A #;0 *# 0 0I /??, > @ "//!$ "
K$ (" > ; 821 @/ @ ! @/ *H#, @/ * H#, / @>"! "" " > & & $&!@"" @/*/??,&H#$@"!0101!&" >@@ >@"
D " " ! @/ @/ *#,/!& ! &@ >@"@@&! "> /"*5],$>"=111 ;0111 @/ ! @ / ! & @ @ @ "@"
3 $ & !"> /" *U00111I / ??,& @ @ *7# B, / ! @" @ > >>!&@ ">&! */??I# ?;1,Tabel 3.3. Potenialul de nclzire global i media de viaa exprimat n ani a anumitor gaze cu efect de ser. Date preluate de la Universitatea din Urbino (2003), American Chemical Society i Carassity et al. (1995)*.
-
3.7 Schimbarea global a climei: scenarii posibile
@&!"> / (" " A > $& @ & ! $& $"& $ /& &"!"
!/ $ > @ " & @" !;9G>"! /& / K & " >>" / ! ";11 & "9191 /"/>!"91 & 0?G ! "" " @ //@ > ! @" & D 0$ >" " /> " ! 01?10191 & " ;2B1 & @ / > $ ;1L ?9L $ 0;11 @ ";?1111 /";BL $ $ 9 A" $""!">&" D: @@$&" """D&! !>@&! &$"1;9189 !/"+._F ->: FF
D @ & """& K"> @$> >$ " & !&" " " K @> & &!> /* & , " / @ " "@ >" &$" *&&,3 " ! 4 7 3 $ @$$">" >!>"
// >!" @&" ( / ! @" A @$> >$ !& " @*$"& @, @ " & D 0 @>" 4" !" //& @$* $ @,!"> @&"" &*>@@,
D / &@& & > @ * //&,&*/, ""
K"> /" / " " A @>" @ ! & > @ / " @ @ ( //& D 0 @ !" @@$" (" " & $"
K"> /">$"( "$" @" "& @ " /@"$" >@ "@ A ( / @ " ! !& @&!@& 4@ />& " " " 3 @ " @ >& @ @& / @ @
0
-
*+H & 3 @ / " " " /" / " ! D $ $ " " " $ / " ""$!("* >&,
!(
D>@/!01?9F *@,( " 9199 F *@ " >@ , >" /@"""!>*D ?I$>?B0,@>"/ /&& 3- " /" ( @ @& " "&&$$A "//&&3-!>@"! >@&" "
: ">)@ K@ ! "$" " *7/ +/, & >@ " $& @ !@" @ "A ;821 " & & > $ " # @ >) " & @ > "" ! >@@"" "> +"
4.1 Ciclul ozonului
Box 4.1 Ciclul natural al ozonului
#>>D0M * T0>
D0
D? M*0%57L 5% B: *))* 6M " 3 > %597<
> *$ 81G, @>" ?1 F & " K /> 3- > @ >
>3- T0" $"D ;2 />Dd " D0 /& D ? K& $" > @ //& 0
-
> ;8 > " >>$$D d *:>*>>>" &,$@*$;1G,! !>"Dd>@D ?@&R,
" & @ > & 3- " @& @ @ & / " & / &" & > //&&3- K * , ! $& K ! >"&@$*" @ >" >& " & @ > > @ & @$> & > & & / / ! @" >" ! @" " 3-@ /*d :d,@$!>&>
! " $ @/*#,@)/@/ )*&,/ > @ "@ $ & # @ / /!"7& @/@& &" /& & & ! @ @/ *H#, & & & $ ! > &&!@"$$&"! @"$!;9">" ! > * > " ! " @"( @&"" "@, 11;! &*" 1[ ; , A " D ? 11; & ; A3 $$0B8;1 ;B >!"&$ "; 0$9;1 8 ?D ?*1[I;,&D ?!"//& @&"&" "3- " ( @A/ " >" & >@29A3""!;88 ?D> *D,7 3/&73 7"81A3!B/;88?
2
-
A H# > $ @ " & //"H@& ! > & / $! >
A @ & @& ! &" & & !@" /& > ! @" & / & & ! >I $& &@*H ?,;;;*H ? ?,* && &/ >@ :!@ " >) @ " & ! > ! @ @ @ !" " A > $" ! @ " */, " ! & & $( >>" / ! : 21[ @>" & @ ) "& @ ! "! &">
&>" & &/ / * 0, / *: 0, & & *: >"! & >&>"> /! >@ " /*D:D,&>" *$@>D 0 D ?,/ " ! K &d :d >& "!> ! &>" @ *H @@ > >&$( >& "> @ ! $( @ @ & " @" / !@ $ & @ d :d !>
5>"& !;1F!!"&!@@"
Box 4.2. Reaciile n lan care duc la distrugerea ozonului prin poluanii halogenai (Cl i Br).
+ABA" $AA%A! * H, *D+D 0, $& @/ > ( ! @" " > > *+D , (" !@>*H+D ?,@$& $$A%"" " / " *H D+D 0, $ / @"!
,+ 0D9MH0D
, HMD+D 0 H+D ?M 0/,D+D 0MH0D H+D ?MHD
,HMHD H0DM 0,+ 0D9MH H+D ?MD+D
H+D ?0
>*H+D ?,@!&&!X @)@
3
-
&>>*+D ,@X@)@ >"$>D & +D 0@D+D 0/&$$+A%"$ / " > A" @ @ ! "$ @>" @ / /@ / >K @> * & " >" ,
0M
: 0M :
0 0
! & ! & ># $ " & ""
*MD ?,
DMDM 0D0M
0D0M MD 0
D 0M MD 0M
*DMD 0,
D? D0
0 0
0 ?
3"@"(") @&!>/
DM:D :MMD 0
MD ? DMD 0:MD ? :DMD 0
D? D00 ?
A* 0D0@, !*,/@ & $ @ ( $ ">"@$( *,/ > *=1G,K " " > @ "@*,
4.3 Efectele gurii de ozon asupra sntaii umane i a mediului
K > ! > >" & " ""@( !>/
A > 3- A+ + $ & >$ & !$ & $ 3 & & @ @ A+ & $"" $" & @ ! > / ! " & D & $ @ ! > @" $ &3- " @$" &>
*,
@
*,
@
4
-
3@! &!/"" " > 3- 3-: 3 - /> " >" A+ " /" !& ($ >@ 4>3-"! // > 3- D >" > 3- !& " ( " " @$" ! > ! ! &" / :$ ( *! , >" $ &
K > 3- & "" / !/" A+ >" @"" " >> "& >3-: " >" K/ > 3-: @ @ *, >3- & $K " & &3- ! @ > " /& > & " @&" &3-
A++//&3-:> "&& >>" A+ ! >@ " $!/> " " @>" /> ! > A+ " ! !" & ( /"D;G&> > 0G & 3-: " ! @/ 9G *81G,/&3-: @@@ "@ K > " &! &3- $ & *";101,
3 @ $"""& >$@& * , $/"/
$ &3- $ " ( ! "" & > & 3- @ >$ " $ A ! " " > >>" @&3-:*@$ A,
D " @" &" > "& & 3-:) " ! / A+ " " ! A+K @ " " > @$ & " $09!
A$&!(" &3- $ &3-: @ >" @ & >" "& @" & //& I " & @ " & 3-: 3 /" @ " "@> $ " " @ " $" >3-@"" $"@+ $&3-;111 ! I @ " $& " / " & !"! &
(6
-
"/ @! "&@ &3- />&@7@ "B;0G!$&$"&@ "!@ ">*;1;0 "", " 0 C &3-$"$"&/&@ >>"/"!
> ! / & 3-: K $" " @& @> @ @>" !"/7@" " " " >!( !"" 09G & > > ! K 011 @ (" " / 3-: " " $ "& D " > $/@$"$ ";BG@&"" $ ! > " /$ @ @ > & 3-: > /" & &/"
D & 3-: $ "& > $(!@"/&"> @$ @ * ?B0, " &" &@&">3-@"e !$"e@/ @
4.4 Conexiuni ntre distrugerea stratului de ozon i efectul de ser
& > " @ " !@" >
Tabel 4.1. Relaii ntre efectul de ser i distrugerea stratului de ozon
4@" A >@7@ K/!@" K@"
5> 5> @ " *D 0 H0D H " > @ /d:d>"&!& D ?
+/ & @ > @ " / !"> /"
A & >" & 3- ( @& " A"/& > & 3- @&"
> 4 $ D 0 @//@ "I H @ @!"
7&/ @ // @I!"
K # >
(5
-
! $ / /" ) @ ! ! " @ ! @$ & ! / "@ & ! @ @ * ?0, @ /" @ " @ @ @ @ K @ >$ " / @& "" $ > @ " "@ " @ >" /& $ !$&"@ */@! //&@*D 0H /" >"*&,! >@" "!"$"/"!
Z &" " & " /! @" / @& " A$ & "- //& &" >@"
A""&@" D 0!;2B1K&" " " $"& @ // @ "/&& &D 0
$ " " ! & D 0 /"! !"@& (" > >! & " & $>"19^10L@&" @;@" " "@/ 4" / &@ & " >"""$> /
4 > >" " " $ @ !" " !@" > @ " ""+ & >" "& @ @& @ " & " @ !" /" ;11G " /"
5.2 Protocolul de la Kyoto
K"> /" $" @ " ! E6 @"&"$ K/;88=&$& &@ ;B1 &" / >
(7
-
/ !$ $ > @ " &" > ! >$ > 011201;0K @& F*/011;, @&" "& !/011?!$ "@ !/0114E62G > @" "!01;0@&" $ ! ! ;881 % / " " /$& " " A " " $" E6*# 9;,
"!3 * *))# N9 $ / > @ " " ( $ !/>$ "/$@!> /91=1G &
;01
;;1
;11
81
21
;881
;889
0111
0119
01;1
!"#$
% &(%
&("# #()$ &( !"# $
;11 ;1;B
8==
80
(
-
* = 6 !3 *7 *) ) < /" & K 011; > @ " @ 0?G@&"$;881@ & 9 & $"! "&" & *#& 5P/ 7
3 : + , $ & /$/& 7
@ 44 ! 011; /& " > @ " @@
02G *$ @"&"D 0,I
0;G*"D 0+D 7D ,I 01G@*D 0+D >@,I ;1G *H &,I C>*@//@ !">,A ;881 " ! 011; "> &
01G D 0 /& * ! E6, / BG > @ " 4! 9 >&34# H @ @ ( //*>!">,A@ !"@ > / // @ >
K $ & > & "> 0
/
*
D0,
""&
4
A
"
((
-
/ / / > @
5.3 Perspective
K / @ $ $ 3 4 @$& " > @ " !@ @/ "$""@& @@$!*# 90,
7 @ * & , / ">> " " BG " ! 01;1 *$ $ ;881, " & " / $ @ @ / & /" """"@>
4 >@" $ ?">K " ! "" / >" > +D$ """!01;1@&>$"@ "@ $/" @/ *H#, @ ! " @/*#@,/@/
A" //& $ ! 9 @& $ " ! ( " >& //& & " @7/$&@ @&"A011=!@& &@"/ @/$& @"@> $ @ &" 911991 >"/
7/" "5H5"! 01;1 *$ ;881, " $ " $ 34 / / >$
>" $) ! " @ ! & 5H5 @" " "" " @>" A $ /@ 34 * : # D 7 7 , & " >> $) * & D 0, !" D 0@K011201;0 / " !">;1 D 0 & !" ? "
-
0, !/""& " @ & @@D 0!""@>"
@ @@ " " @ $ "" /&@ (/ /)/0*$0+
K ;8;0 " @ 5 P * ;298: ;800,&@ !(&7 0;
K&$" @""@@""@I$ " / " " "$ " I! $ $ @ @ " @ $ @ $ " >/"@ @)
@ $>* 65,4 !& ! " $"& @$K7" $>&"/" "/> ""/$@"$>&"/>" > $@ "" @)
"> > $>& " />>" "" &!"//@A! ;881 5 6 * $&"/",!"
5"/ " *,5/& ! @ & 00 / $ "5 $ "! >!&
@5 ! > ! $ *]F 676.65 6*0111,,3& " " * 3 @ 6 *3I... ,, 5 @" $& & @ /&) D " @& @ " & A08 D7 3 4 *011?I6@A0808,A &!& @" @ >>" @ " @ > $& & >>" / /)
A$ " 5 ! > $"& /" @ " @ " !" > /" > @ / " $ ! $ "">$"
A ! """&>" "
0; 57?B?29*;8;0,00@&& &+..../
(1
-
A>$ " / > /" & @>
A "/ !$@/& A>$ &
$>">" A>$ $$ & /
$>" / A>$ "@ !
@$ A>$ &
"""& " @/! "">"!@""
!& "!!5( @"$>@ 3 /& @ 5 ! $& & // $> /
& &@ $ & / &&/"" >$">"!5 /"&"@"" !&$!>$
(2
-
! !" !!"