Çİmento teknolojİsİ

5/13/2018 ÇİMENTO TEKNOLOJİSİ - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/cimento-teknolojisi 1/248

ÇMENTO TEKNOLOJSÇMENTO TEKNOLOJSveveHAZIR BETONHAZIR BETON



2006 yl rakamlar ile bugün ülkemizde 412006 yl rakamlar ile bugün ülkemizde 41çimento fabrikas ve 18 öütmeçimento fabrikas ve 18 öütme --

paketleme tesisi faaliyettedir. 1963paketleme tesisi faaliyettedir. 1963ylndan sonra ina edilen tüm frnlar kuruylndan sonra ina edilen tüm frnlar kuru

sistem olarak ina edilmitir. Frnlarnsistem olarak ina edilmitir. Frnlarn

tamam döner tip frndr. (TANRIVERD,tamam döner tip frndr. (TANRIVERD,2006)2006)



2005 Yl Çimento Üretiminin2005 Yl Çimento Üretiminin

Bölgesel DalmBölgesel Dalm

0

2 . 0 0 0

. 0 0 0

4 . 0 0 0

. 0 0 0

6 . 0 0 0

. 0 0 0

8 . 0 0 0

. 0 0 0

1 0

. 0 0 0

. 0 0 0

1 2

. 0 0 0

. 0 0 0

MARMARA

EGE

AKDENZ

KARADENZ

Ç ANADOLU

D.ANADOLU

G.D. ANADOLU



2005 Yl Klinker Üretiminin Bölgesel2005 Yl Klinker Üretiminin Bölgesel

DalmDalm

0

2 , 0 0 0

, 0 0 0

4 , 0 0 0

, 0 0 0

6 , 0 0 0

, 0 0 0

8 , 0 0 0

, 0 0 0

0 , 0 0 0

, 0 0 0

2 , 0 0 0

, 0 0 0

MARMARA

EGE

AKDENZ

KARADENZ

Ç ANADOLU

D.ANADOLU

G.D. ANADOLU



Bölgelere Göre Çimento ÜretimBölgelere Göre Çimento Üretim

KapasiteleriKapasiteleri28%

12%

18%

12%

18%

4%8%

Marmara Ege Akdeniz Karadeniz

ç Anadolu Dou Anadolu G.Dou Anadolu



.. Bölgelere Göre Klinker ÜretimBölgelere Göre Klinker Üretim

KapasiteleriKapasiteleri

27%

16%17%

10%

16%

4%10%

Marmara Ege Akdeniz Karadeniz

ç Anadolu Dou Anadolu G.Dou Anadolu



Türkiye Çimento SektörününTürkiye Çimento Sektörünün

GeleceiGelecei Çimento tüketimi gelimekte olan ülkelerde artan nüfusÇimento tüketimi gelimekte olan ülkelerde artan nüfus

ve henüz tamamlanmam olan alt yap yatrmlarnnve henüz tamamlanmam olan alt yap yatrmlarnndevam etmesi ile tepe noktasna ulatktan sonra birdevam etmesi ile tepe noktasna ulatktan sonra bir

düü trendine girdii ve daha sonra sabitlendiidüü trendine girdii ve daha sonra sabitlendiigörülmektedir.görülmektedir. Türkiye'nin de bu trendi izleyip 1998'de 512 kg. olan kiiTürkiye'nin de bu trendi izleyip 1998'de 512 kg. olan kii

bana tüketiminin 20 yl içerisinde yaklak 750bana tüketiminin 20 yl içerisinde yaklak 750--800800kilogram'a ulap daha sonra 600kg. seviyelerindekilogram'a ulap daha sonra 600kg. seviyelerindedengelenmesi beklenmektedir.dengelenmesi beklenmektedir.

Enerji girdisinin toplam üretim maliyetleri içinde yüksekEnerji girdisinin toplam üretim maliyetleri içinde yüksekbir paya sahip olmas ve özellikle elektriin dier çimentobir paya sahip olmas ve özellikle elektriin dier çimentoüreticisi olan Avrupa ülkelerine göre daha pahal veüreticisi olan Avrupa ülkelerine göre daha pahal vekalitesiz olmas bir dezavantajdr.kalitesiz olmas bir dezavantajdr.



Avrupa ülkeleri ile kyaslandnda Türkiye Avrupa ülkeleri ile kyaslandnda Türkiyekapasite açsndan talya ve Almanya'nnkapasite açsndan talya ve Almanya'nn

ardndan üçüncü durumdadr.ardndan üçüncü durumdadr. Avrupa ülkelerinin hemen hepsinde çeitli Avrupa ülkelerinin hemen hepsinde çeitli

derecelerde atl kapasite bulunmasnaderecelerde atl kapasite bulunmasna

ramen Avusturya, Finlandiya, Almanya,ramen Avusturya, Finlandiya, Almanya,talya, Hollanda dndaki ülkelerintalya, Hollanda dndaki ülkelerin

hepsinde üretim iç talep düzeyindedir. Buhepsinde üretim iç talep düzeyindedir. Bu

ise AT'nin net bir çimento ihracatçsise AT'nin net bir çimento ihracatçsolduunu göstermektedir. Türkiye iseolduunu göstermektedir. Türkiye ise Avrupa'da üçüncü büyük ihracatç ülkedir. Avrupa'da üçüncü büyük ihracatç ülkedir.



. Dünyada Çimento. Dünyada Çimento

2000 ylnda 1,65 milyar ton olan dünya çimento2000 ylnda 1,65 milyar ton olan dünya çimentoüretimi, 2001 ylnda %3 artarak 1,71 milyarüretimi, 2001 ylnda %3 artarak 1,71 milyar

tona yükselmitir. Dünya nn en büyük çimentotona yükselmitir. Dünya nn en büyük çimento

üreticisi daha önceki yllarda olduu gibiüreticisi daha önceki yllarda olduu gibiortalama 500 milyon ton üretim ile Çin Halkortalama 500 milyon ton üretim ile Çin HalkCumhuriyeti dir. 2001 ylnda Toplam üretiminCumhuriyeti dir. 2001 ylnda Toplam üretimin%36 s Çin tarafndan gerçekletirilmi olup,%36 s Çin tarafndan gerçekletirilmi olup,Hindistan %6, ABD %5.5 ve Japonya %6 ileHindistan %6, ABD %5.5 ve Japonya %6 ileçimento üretiminde önemli paya sahip dierçimento üretiminde önemli paya sahip dierülkelerdir. AB ülkelerinin dünya çimento üretimiülkelerdir. AB ülkelerinin dünya çimento üretimi

içerisindeki pay %11.4 dür.içerisindeki pay %11.4 dür.



2005 yl sonu itibariyle, Dünya çimento2005 yl sonu itibariyle, Dünya çimentoüretim kapasitesi yaklak 2,1 milyarüretim kapasitesi yaklak 2,1 milyar

tondur. Bu üretim miktar yaklak 1.500tondur. Bu üretim miktar yaklak 1.500

entegre tesis ve 150den fazla öütmeentegre tesis ve 150den fazla öütme

tesisinde gerçekletirilmektedir.tesisinde gerçekletirilmektedir.



1990l yllarn banda Dünya çimento1990l yllarn banda Dünya çimento

tüketimi 1 milyar ton seviyelerindetüketimi 1 milyar ton seviyelerindegerçekleirken, 1990dan günümüze kadargerçekleirken, 1990dan günümüze kadarolan zaman sürecinde ortalama ylda %4olan zaman sürecinde ortalama ylda %4

büyüme göstererek, 2000lerin banda 2büyüme göstererek, 2000lerin banda 2milyar ton seviyesine yaklamtr.milyar ton seviyesine yaklamtr.

Tüketimde de ilk sray 560 milyon ton ileTüketimde de ilk sray 560 milyon ton ile

Çin almaktadr. kinci srada yer alanÇin almaktadr. kinci srada yer alan ABDnin 2000 yl çimento tüketimi 116 ABDnin 2000 yl çimento tüketimi 116milyon ton seviyesindedir.milyon ton seviyesindedir.



Dünyada Çimento Sektöründe PayDünyada Çimento Sektöründe Pay

DalmDalm



Çimentonun TanmÇimentonun Tanm Su ile hidratasyon reaksiyonuna girerekSu ile hidratasyon reaksiyonuna girerek

balangçta plastik özellik gösteren, ince kalnbalangçta plastik özellik gösteren, ince kalnagregalar birbirleriyle birletiren ve zamanagregalar birbirleriyle birletiren ve zamaniçersinde katlap sertleen malzemeyeiçersinde katlap sertleen malzemeye

çimentoçimento denir.denir. Veya dier bir ifade ile; Veya dier bir ifade ile; Kalsiyum, silisyum, alüminyum ve demirKalsiyum, silisyum, alüminyum ve demir

oksitlerin belirli art ve orandaki karmnnoksitlerin belirli art ve orandaki karmnnklinkerleme scaklna kadar piirilmesi sonucuklinkerleme scaklna kadar piirilmesi sonucu

elde edilen ve yeterli incelikte öütülerekelde edilen ve yeterli incelikte öütülereköngörülen fiziksel özelliklerini gösteren ve su ileöngörülen fiziksel özelliklerini gösteren ve su ilekartrldnda ekzotermik reaksiyona girerekkartrldnda ekzotermik reaksiyona girereksertleen hidrolik bir balaycdr.sertleen hidrolik bir balaycdr.



Genelde çimentoda aadaki dört Genelde çimentoda aadaki dört

ana bileen vardr:ana bileen vardr: 11. Trikalsiyum Silikat: 3CaO.SiO2. Trikalsiyum Silikat: 3CaO.SiO2 C3SC3S Alit Alit

22. Dikalsiyum Silikat: 2CaO.SiO2. Dikalsiyum Silikat: 2CaO.SiO2 C2SC2S BelitBelit

3.3. Trikalsiyum Alüminat: 3CaO.Al2O3Trikalsiyum Alüminat: 3CaO.Al2O3 C3AC3ACelitCelit

44. Tetrakalsiyum Alümina Ferrit:. Tetrakalsiyum Alümina Ferrit:4CaO.Al2O3.Fe2O34CaO.Al2O3.Fe2O3 C4AFC4AF Alümina Ferrit Alümina Ferrit



ÇimentoTipleri

TSNo:

Ad areti

Ana Bileen

Klinker K

Y.FrnCürufu( C )

SilikaFüme( D )

DoalPuzolan

( P )

YapayPuzolan

( Q )

SilisliU.Kül

(V)

KalkersiU.Kül( W)

Pimiist( T)

Kalker OK<0,20(L)

Kalker Ok<0,50

Minör laveBileen

CEM 1 TS 19 Portland Çimento PÇ 100 - - - - - - - - - -

CEM 2

TS1219

Portland CürufluÇimento

PCÇ/A 80±94 6±20 - - - - - - - - 0±5

PCÇ/B 65±79 21±35 - - - - - - - - 0±5

TS12141

Portland-SilikaFüme Çimento

PSFÇ 90±94 - 6±10 - - - - - - - 0±5

TS10156

KatklÇimento

KÇ 32,5 >81 - <19 - - - - -

TS 26 Trasl Çimento TÇ 32,5 - - - 20±40 - - - - - - -

TS 640 Uçucu Küllü Çim UKÇ 32,5 - - - - - 10±30 - - - - -

TS

12140

Portland- Kalkerli

Çimento

PLÇ/A 80±94 - - - - - - - 6±20 6±20 0±5

PLÇ/B 65±79 - - - - - - - 6±20 21±35 0±5

TS12143

Portland-KompozeÇimento

PKÇ/A 80±94 6±20 0±5

PKÇ/B 21±35 0±5

CEM 3 TS 20 Cüruflu Çimento CÇ 20±80 20±80 - - - - - - - - -

CEM 4TS

12144Puzolanik Çimento

PZÇ/A 65±89 - 11±35 - - - 0±5

PZÇ/B 45±64 - 36±55 - - - 0±5

CEM 5TS

12142KompozeÇimento

KZÇ/A 40±64 18±30 - 18±30 - - - - 0±5

KZÇ/B 20±39 31±50 - 31±50 - - - - 0±5

TS 21 Beyaz çimento BPÇ 100 - - - - - - - - - -

TS 3646Erken DayanmYüksek Çimento

EYÇ 100 - - - - - - - - - -

TS10157

SülfatlaraDayanklÇimento

SDÇ 100 - - - - - - - - - -

TS 809Süper Sülfatl

ÇimentoSSÇ <35 - - - - - - - - - -

TS 22 Harç Çimentosu HÇ >40 - - - - - - - - - -



C3SC3S ( 3CaO.SiO2 )( 3CaO.SiO2 ) ;; Klinkerin ana mineralidir. VeKlinkerin ana mineralidir. Vemukavemet kalitesi bakmndan çok önemlidir. C3S in ilkmukavemet kalitesi bakmndan çok önemlidir. C3S in ilkmukavemetleri çok yüksektir. 7mukavemetleri çok yüksektir. 7 8 günlük erken dayanm8 günlük erken dayanmmukavemetini salar. Kolay krlan bir bünyeye sahiptir.mukavemetini salar. Kolay krlan bir bünyeye sahiptir.

Bundan dolay öütülmeleri kolaydr. Klinkerde C3SBundan dolay öütülmeleri kolaydr. Klinkerde C3Smiktar arttkça çimento deirmeni randman da yükselir.miktar arttkça çimento deirmeni randman da yükselir.Bu nedenlerle klinkerde fazla miktarda bulunmas arzuBu nedenlerle klinkerde fazla miktarda bulunmas arzuedilen bir husustur. Buna ramen piirimi güçtür.edilen bir husustur. Buna ramen piirimi güçtür.



C2SC2S ( 2CaO.SiO2 )( 2CaO.SiO2 ) ;; Bunlar trikalsiyum silikatlarn aksineBunlar trikalsiyum silikatlarn aksineçok sert olup öütülmeleri güçtür. Ayn zamanda ilkçok sert olup öütülmeleri güçtür. Ayn zamanda ilkmukavemetleri de çok azdr. Yani C2S oran yüksek (mukavemetleri de çok azdr. Yani C2S oran yüksek (veya C3S oran düük ) ise dayanm kazanlmas dahaveya C3S oran düük ) ise dayanm kazanlmas dahayava gerçekleir. Ancak çkan hidratasyon ss da dahayava gerçekleir. Ancak çkan hidratasyon ss da daha

yava olur. C2S ve C3S bileenlerinin çimento içindeyava olur. C2S ve C3S bileenlerinin çimento içindeberaber bulunmas ise bir yllk mukavemet artn salar.beraber bulunmas ise bir yllk mukavemet artn salar.

Yukardaki sebeplerden klinker içerisinde C2S in fazla Yukardaki sebeplerden klinker içerisinde C2S in fazlamiktarda bulunmas istenmez. Buna ramen C2S ayrcamiktarda bulunmas istenmez. Buna ramen C2S ayrca

piirimi salayan önemli bir özellie sahiptir. C2S miktarpiirimi salayan önemli bir özellie sahiptir. C2S miktararttkça pime kolaylar.arttkça pime kolaylar.



C3AC3A ( 3CaO.Al2O3)( 3CaO.Al2O3) ;; C3A çimentoya fazla bir mukavemet C3A çimentoya fazla bir mukavemet kazandrmaz. Sadece ilk mukavemetlerini arttrc bir özelliikazandrmaz. Sadece ilk mukavemetlerini arttrc bir özelliivardr. Dier taraftan C3A n hidratasyon srasnda çkardvardr. Dier taraftan C3A n hidratasyon srasnda çkards dier bütün bileenlerden fazladr. Bu nedenle su ile çoks dier bütün bileenlerden fazladr. Bu nedenle su ile çoksüratli bir hidratasyon reaksiyonuna girmesi çimentonunsüratli bir hidratasyon reaksiyonuna girmesi çimentonunhemen donmasna neden olur. Bu hal ise çimentonun herhemen donmasna neden olur. Bu hal ise çimentonun herhangi bir maksat veya inaat iinde kullanlmasn imkânszhangi bir maksat veya inaat iinde kullanlmasn imkânszhale getirir.hale getirir.

Ayrca çimentodaki C3A oran azaldkça betondaki hacimsel Ayrca çimentodaki C3A oran azaldkça betondaki hacimseldeimeler, çatlaklar ve deformasyonlarn azalddeimeler, çatlaklar ve deformasyonlarn azaldgözlenmitir. C3A oran azaldkça betonun sülfatlara (Alkagözlenmitir. C3A oran azaldkça betonun sülfatlara (Alka--

lilere) olumlu ekilde direnci artar. Ve kimyasal betonlilere) olumlu ekilde direnci artar. Ve kimyasal betonkatklarndan olumlu yönde kolay etkilenir.katklarndan olumlu yönde kolay etkilenir.



C4AFC4AF ( 4CaO.Al2O3.Fe2O3 )( 4CaO.Al2O3.Fe2O3 ) ;; DüükDüükklinkerleme scakl salar. Eer çimentoklinkerleme scakl salar. Eer çimentoiçerisindeki serbest sönmemi kireç oran yüksekiçerisindeki serbest sönmemi kireç oran yüksekise; Bu klinkerin tam pimemesindenise; Bu klinkerin tam pimemesinden(yanmamasndan) kaynaklanr. Bu tür betonlar(yanmamasndan) kaynaklanr. Bu tür betonlaruzun zaman diliminde hacimsel genileuzun zaman diliminde hacimsel genile--melere vemelere vebozulmalara yol açar.bozulmalara yol açar.



Çimentonun sertleme süresini ( Betonun prizlenmeÇimentonun sertleme süresini ( Betonun prizlenmesüresini) kontrol etmeyi kolaylasüresini) kontrol etmeyi kolayla--trmas amacyla:trmas amacyla:Klinkerin öütülmesi ilemi srasnda klinker %2Klinkerin öütülmesi ilemi srasnda klinker %2 55

orannda tabii alçta ( CaSO4.2H2O ) ile kartrlr.orannda tabii alçta ( CaSO4.2H2O ) ile kartrlr.Çimento içindeki MgO oran genellikle %5 i geçerse tazeÇimento içindeki MgO oran genellikle %5 i geçerse tazebetonda ar genlemeler olabilir. Fe2O3, Al2O3 , Mg vebetonda ar genlemeler olabilir. Fe2O3, Al2O3 , Mg ve

Alkaliler düük klinkerleme scakl salar. Çimento; Alkaliler düük klinkerleme scakl salar. Çimento;Üretim ekline bal olarak sodyum, potasyum , fosfor,Üretim ekline bal olarak sodyum, potasyum , fosfor,titanyum ve manganez gibi maddeler içerir. Bunlardan entitanyum ve manganez gibi maddeler içerir. Bunlardan en

önemlisi çimento bileimindeki NaO ve Potasyum oksit önemlisi çimento bileimindeki NaO ve Potasyum oksit miktarlardr. Bunlar özellikle Alkalimiktarlardr. Bunlar özellikle Alkali--Agrega reaksiyonu gibi Agrega reaksiyonu gibi

beton için tehlikeli olan reaksiyonlar balatan ve pekbeton için tehlikeli olan reaksiyonlar balatan ve pekfazla istenmeyen maddelerdir.fazla istenmeyen maddelerdir.



Çimentonun en önemli özellii %11Çimentonun en önemli özellii %11 15 su ile15 su ilekartrldnda kat bir kütle halinde donupkartrldnda kat bir kütle halinde donup

katlamasdr. Çimentonun donup katlamasnakatlamasdr. Çimentonun donup katlamasna Çimentonun Priz yapmas denir. Bu özellii ile hidrolik Çimentonun Priz yapmas denir. Bu özellii ile hidrolikbir balaycdr. Ve naat sektörünün ana malzemelerinbir balaycdr. Ve naat sektörünün ana malzemelerin--

dendir. Bilindii gibi; Çimento, agrega ve suyundendir. Bilindii gibi; Çimento, agrega ve suyunkartrlmas ile beton elde edilmektedir. Beton erimez birkartrlmas ile beton elde edilmektedir. Beton erimez bir

kütle olarak düünülebilir. Çimento harc su ilekütle olarak düünülebilir. Çimento harc su ilekartrldnda agregalar arasndaki boluklarkartrldnda agregalar arasndaki boluklardoldurulmakta ve agregalar bir zarf içine konupdoldurulmakta ve agregalar bir zarf içine konup

kapatlm gibi olduklarndan, bütün parçalar birbirinekapatlm gibi olduklarndan, bütün parçalar birbirinekenetlenmektedir. Normal bir çimentonun bileimikenetlenmektedir. Normal bir çimentonun bileimi

aadaki gibidir;aadaki gibidir;



Çimentonun Cinsine Göre DeienÇimentonun Cinsine Göre Deien

Kimyasal BileenlerKimyasal Bileenler CaO +SiO2 % 80CaO +SiO2 % 80 8585

Al2O3 +MgO+ Fe2O3 % 12 Al2O3 +MgO+ Fe2O3 % 12

SO2 +Na2O +K2O +MnO2 +TiO2 +P2O5SO2 +Na2O +K2O +MnO2 +TiO2 +P2O5% 4% 4



Çimento ÇeitleriÇimento Çeitleri

Portland Çimentolar (PÇ 32.5, PÇ 42.5, PÇ 52.5)Portland Çimentolar (PÇ 32.5, PÇ 42.5, PÇ 52.5) Yüksek Frn Cüruflu Çimentolar (CÇ 32.5, CÇ 42.5) Yüksek Frn Cüruflu Çimentolar (CÇ 32.5, CÇ 42.5) Beyaz Portland Çimentosu (TS 21)Beyaz Portland Çimentosu (TS 21) Harç Çimentosu (TS 22)Harç Çimentosu (TS 22) Trasl Çimento (TS 26)Trasl Çimento (TS 26) Uçucu Küllü Çimento (TS 640)Uçucu Küllü Çimento (TS 640) Süper Sülfat Çimentosu (TS 809)Süper Sülfat Çimentosu (TS 809)

Erken Dayanm Yüksek Çimento (TS 3646)Erken Dayanm Yüksek Çimento (TS 3646) Katkl Çimento (TS 10156)Katkl Çimento (TS 10156) Sülfatlara Dayankl Çimento (TS 10157)Sülfatlara Dayankl Çimento (TS 10157)



ÇMENTOYA AT TEMELÇMENTOYA AT TEMEL

KAVRAMLARKAVRAMLAR Agrega Agrega

Beton üretiminde kullanlan kum, çakl, krma taBeton üretiminde kullanlan kum, çakl, krma ta

gibi malzemelerin genel adgibi malzemelerin genel ad agregaagregadr. Betondr. Betoniçinde hacimsel olarak %60içinde hacimsel olarak %60 75 civarnda yer75 civarnda yerigal eden agrega önemli bir bileendir.igal eden agrega önemli bir bileendir.

Agregalar doal (kum Agregalar doal (kum--çakl, krma ta) ve yapayçakl, krma ta) ve yapay(yüksek frn cürufu, genletirilmi kil, perlit)(yüksek frn cürufu, genletirilmi kil, perlit)

olmak üzere iki farkl kökene sahiptir. Ancak herolmak üzere iki farkl kökene sahiptir. Ancak hermineral kökenli malzeme veya endüstriyel atk,mineral kökenli malzeme veya endüstriyel atk,

beton agregas olarak kullanlamaz.beton agregas olarak kullanlamaz.



Çimento HidratasyonuÇimento Hidratasyonu

Çimento içinde bulunan klinker bileikleri kimyasalÇimento içinde bulunan klinker bileikleri kimyasal

potansiyel olarak aktif durumdadr. Bunlar su ilepotansiyel olarak aktif durumdadr. Bunlar su ilereaksiyona girerek çözünebilir. Daha sonrareaksiyona girerek çözünebilir. Daha sonra

hidroliz reaksiyonlar meydana gelir. Çimento vehidroliz reaksiyonlar meydana gelir. Çimento vesu arasnda gerçekleen bu reaksiyonlarasu arasnda gerçekleen bu reaksiyonlara

hidratasyon reaksiyonlar denir. hidratasyon reaksiyonlar denir.



Hidratasyon IssHidratasyon Iss

Çimento + su reaksiyonu ekzotermik birÇimento + su reaksiyonu ekzotermik birreaksiyondur. 1 kg çimento, su ile reaksiyonareaksiyondur. 1 kg çimento, su ile reaksiyona

girdiinde toplam olarak yaklak 500 kjgirdiinde toplam olarak yaklak 500 kj

civarnda s aça çkarr. Bu snn büyük bircivarnda s aça çkarr. Bu snn büyük birksm beton döküldükten sonraki ilk günlerdeksm beton döküldükten sonraki ilk günlerdeçkar. Betonun s iletim katsays çok düükçkar. Betonun s iletim katsays çok düük

olduundan, aça çkan s ksa süre içinde darolduundan, aça çkan s ksa süre içinde daratlamaz ve beton içinde scaklk yükseliiatlamaz ve beton içinde scaklk yükselii

meydana gelir. Bunun sonucu olarak betonmeydana gelir. Bunun sonucu olarak betoniçinde termal genlemeler ve hatta çatlamalariçinde termal genlemeler ve hatta çatlamalaroluabilir.oluabilir.



Çimento PriziÇimento Prizi

Hidratasyon olaynn gelierek belirli bir dereceye ulamasHidratasyon olaynn gelierek belirli bir dereceye ulamassonunda çimento plastiklik özelliinde önemli bir azalmasonunda çimento plastiklik özelliinde önemli bir azalma

ve viskozitesinde belirli bir art görülür.ve viskozitesinde belirli bir art görülür.

Bu olay prizin balamas olarak adlandrlr. HamurunBu olay prizin balamas olarak adlandrlr. Hamurunplastikliini tamamen kaybetmesi ile katlamannplastikliini tamamen kaybetmesi ile katlamann

balam olduu süre prizin bitii olarak tanmlanr.balam olduu süre prizin bitii olarak tanmlanr.

Çimento priz balama ve biti süreleri Vicat aleti ileÇimento priz balama ve biti süreleri Vicat aleti iledeneysel olarak tayin edilebilir.deneysel olarak tayin edilebilir.



KlinkerlemeKlinkerleme

Ergime scaklnn hemen öncesinde oluanErgime scaklnn hemen öncesinde oluan

bir scak ortam olup çimentoyu oluturanbir scak ortam olup çimentoyu oluturanmaddelerin kat fazdaki kimyasalmaddelerin kat fazdaki kimyasal

reaksiyonlarnn olutuu scaklk (1300reaksiyonlarnn olutuu scaklk (1300

1550 oC) dilimidir.1550 oC) dilimidir.



FarinFarin

Kalker ve kilin birlikte öütüldüü ve istenilen boyutta eldeKalker ve kilin birlikte öütüldüü ve istenilen boyutta eldeedilen üründür.edilen üründür.

RötreRötre

Harç ve betonlarda dökümden sonra oluan katlamaHarç ve betonlarda dökümden sonra oluan katlamasüreci içinde görünür hacimlerinde meydana gelensüreci içinde görünür hacimlerinde meydana gelen

büzülmedir. Genel olarak, çimentoya alageldikbüzülmedir. Genel olarak, çimentoya alageldikdozajlarda puzolan ilavesiyle harçlardaki kurumadozajlarda puzolan ilavesiyle harçlardaki kurumabüzülmesinin küçük bir miktar artt söylenebilir.büzülmesinin küçük bir miktar artt söylenebilir.



KusmaKusmaTaze betonun içinde bulunan ve serbest kalanTaze betonun içinde bulunan ve serbest kalan

suyun yüzeye çkmasdr.suyun yüzeye çkmasdr. KürKür

Beton veya harcn dökümünden sonraki ilk günlerde hzlBeton veya harcn dökümünden sonraki ilk günlerde hzl

hidratasyon süresi boyunca, hidratasyon reaksiyonu içinhidratasyon süresi boyunca, hidratasyon reaksiyonu içingerekli suyun kaybolmasn önler.gerekli suyun kaybolmasn önler.

Betonun içinde bulunan karm suyunun sertleme ilemiBetonun içinde bulunan karm suyunun sertleme ilemitamamlanncaya kadar buharlamay önlemek için, dtamamlanncaya kadar buharlamay önlemek için, dyüzeyine ince bir tabaka halinde uygulanmas eklindeyüzeyine ince bir tabaka halinde uygulanmas eklinde

olur.olur.



Kzdrma KaybKzdrma Kayb

Arl önceden bilinen (1 Arl önceden bilinen (1ss0,05 gr) bir çimento0,05 gr) bir çimentonumunesinin yüksek scaklkta (975numunesinin yüksek scaklkta (975ss2525rrC) kzdrlmasC) kzdrlmassonucunda meydana gelen arlk kaybna çimentonunsonucunda meydana gelen arlk kaybna çimentonun

kzdrma kayb denir ve yüzde olarak ifade edilir.kzdrma kayb denir ve yüzde olarak ifade edilir.



ÇMENTO MODÜLÜÇMENTO MODÜLÜ

Uzun süre portland çimentosu, proses srasndaUzun süre portland çimentosu, proses srasndaelde edilen tecrübelere dayanlarakelde edilen tecrübelere dayanlarak

üretilmekteydi. Aratrmalar ve portlandüretilmekteydi. Aratrmalar ve portlandçimentosunun kimyasal analizlerinden eldeçimentosunun kimyasal analizlerinden elde

edilen sonuçlar, bir tarafta kireç yüzdesi dieredilen sonuçlar, bir tarafta kireç yüzdesi diertarafta da silis, alumina ve demir oksit yüzdesitarafta da silis, alumina ve demir oksit yüzdesi

arasnda belli bir iliki bulunduunuarasnda belli bir iliki bulunduunu

göstermektedir. Kalsiyum, silisyum, aluminyumgöstermektedir. Kalsiyum, silisyum, aluminyumve demir oksitler arasndaki iliki hidrolik modülve demir oksitler arasndaki iliki hidrolik modülolarak bilinmektedir.olarak bilinmektedir.



Hidrolik ModülHidrolik Modül

Sönmemi kireç miktarnn, silis, alüminyum ve demirSönmemi kireç miktarnn, silis, alüminyum ve demiroksit miktarlarnn toplamn alan orantsna hidrolik modüloksit miktarlarnn toplamn alan orantsna hidrolik modül(HM) denir. (ALPER, 2006)(HM) denir. (ALPER, 2006)

Kaliteli çimentolarn hidrolik modülü 2ye yakndr.Kaliteli çimentolarn hidrolik modülü 2ye yakndr.Hidrolik modülü 1,7den az olanlar yeterli dayanma sahipHidrolik modülü 1,7den az olanlar yeterli dayanma sahipdeildir, 2,4den yüksek olanlar ise hacim açsndandeildir, 2,4den yüksek olanlar ise hacim açsndandengesizdir.dengesizdir.

Kolayca görülecei üzere, hidrolik modül çimentoyu,Kolayca görülecei üzere, hidrolik modül çimentoyu,Ca0nun toplam hidrolik faktörü içindeki oran ileCa0nun toplam hidrolik faktörü içindeki oran ile

karakterize eder. (Örnein, SiO2, Al2O3 ve Fe2O3).karakterize eder. (Örnein, SiO2, Al2O3 ve Fe2O3).Genellikle Hidrolik modül 1, 7den 2, 3e kadar deerlerleGenellikle Hidrolik modül 1, 7den 2, 3e kadar deerlerlesnrldr.snrldr.



Hidrolik modül ne kadar yüksekse, klinkeriHidrolik modül ne kadar yüksekse, klinkeri

piirmek için o kadar yüksek sya gerek olduu,piirmek için o kadar yüksek sya gerek olduu,dier taraftan da, ilk dayanm ve hidratasyon ssdier taraftan da, ilk dayanm ve hidratasyon ssne kadar yüksek ise kimyasal reaksiyonane kadar yüksek ise kimyasal reaksiyona

dayanmn o kadar az olaca bulunmutur. Dahadayanmn o kadar az olaca bulunmutur. Daha

sonralar çimentonun daha iyisonralar çimentonun daha iyideerlendirilebilmesi için silika ve aluminadeerlendirilebilmesi için silika ve aluminamodülleri gelitirilmitir. Bu modüller, hidrolikmodülleri gelitirilmitir. Bu modüller, hidrolik

modüllerin yerine geçmitir.modüllerin yerine geçmitir.



Silika ModülüSilika Modülü

Asit reaksiyon gösteren malzemelerin birbirine Asit reaksiyon gösteren malzemelerin birbirineoranlarn bilmek için bulunan silikat modülü silisoranlarn bilmek için bulunan silikat modülü silis

miktarnn, alümin ve demir oksit miktarlarnnmiktarnn, alümin ve demir oksit miktarlarnntoplamna orandr.toplamna orandr.

Bu modül, toplam Al2O3 ve Fe2O3 içindekiBu modül, toplam Al2O3 ve Fe2O3 içindeki

SiO2nin arlk olarak orann vermektedir.SiO2nin arlk olarak orann vermektedir.



Silika modülünün artmas, likid faz miktarnSilika modülünün artmas, likid faz miktarn

düürmek suretiyle klinkerin piebilirliini tersdüürmek suretiyle klinkerin piebilirliini tersyönde etkiler ve frnda anzast olumasna yolyönde etkiler ve frnda anzast olumasna yolaçar.açar.

Dahas, yüksek silika modülü çimentonun priziniDahas, yüksek silika modülü çimentonun prizinive donmasn yavalatr. Silika modülününve donmasn yavalatr. Silika modülününazaltlmas ise likid faz miktarn artrr ve böyleceazaltlmas ise likid faz miktarn artrr ve böylece

piebilirlik artar ve frnda istenmeyen anzast piebilirlik artar ve frnda istenmeyen anzast olumas ihtimali azalr.olumas ihtimali azalr.



Alümina Modülü Alümina Modülü

Alümin modülü hangi tür portland çimentosu olduunu Alümin modülü hangi tür portland çimentosu olduunusaptamak için kabul edilmitir. Bu modül ayrca dönersaptamak için kabul edilmitir. Bu modül ayrca dönerfrnda meydana gelen kr, hatta kemer oluumufrnda meydana gelen kr, hatta kemer oluumuhakknda bilgiler vermektedir.hakknda bilgiler vermektedir.

Alümin miktarnn, demir oksit miktarna bal olan Alümin miktarnn, demir oksit miktarna bal olanorantsna alümin modülü denir.orantsna alümin modülü denir.

Bu modül çimentoda alüminann (Al2O3) demiroksiteBu modül çimentoda alüminann (Al2O3) demiroksiteoran olarak gösterilir.oran olarak gösterilir.



ÇMENTO ÜRETMNDEÇMENTO ÜRETMNDEK ULLANILANK ULLANILAN

HAMMADDELERHAMMADDELER



Bölüm Maddelerin Doal Durumu Belirtilen Kompozisyon Kullanlan Maddeler Elde Edili Kayna

KLNKER ÜRETM ÇN KULLANILAN HAMMADDELER

Balca Ana Hammaddeler

Kalsiyum KarbonatCaCO3

Min %78,5

KireçtaTebeir

Kalkerli marnDeniz hay. kab.

Ta oca

Karbonat çamuru Kât ve eker end.

Alümina silikatlar SiO2/R2O3=1,5±10

CaO<%25

Kil, ist, milli toprak Ta oca

Uçucu küller Termik santraller

Kalsiyum karbonatla Alüminyum silikatlarn

karmCaCO3;%75±80+Kil %20±25

MarnTabii çimento kayas

Ta oca

Cüruf Metalürji End.

Tamamlayc Maddeler Düzel tici muhte lif oksitle r SiO2; min %70

Al2O3; min%30Fe2O3; min %30

Kum, kum taBoksit

Demir cevh.(Hematit)Laterit

Ta oca

Kavrul. Pirit (Hematit) Kimya Endüstrisi

Özel Katklar

Farin öütmede yardmcmaddeler

Yüzey aktivitesinde etkilimaddeler

Deiik Kimyasal Maddeler Kimya endüstrisinin yan

ürünleri veya standartkimyasal maddeler

Mineralizerler

CaF2, Na2SiF6

Ca5(PO4)3CaSO4.2H2O

KLNKER ÇMENTOYA DÖNÜTÜREN HAMMADDELER

Balcalar Priz ayarlayc CaSO4.2H2OTabii alç ta Maden oca

Kimyasal alç Kimya Endüstrisi

Tamamlayc Maddeler Hidrolik balayclar Kireçle reaksiyon veren

maddeler

Tabii puzolan kayas Aktifletirilmi killer

Maden oca

Yüksek frn cürufuUçucu küller

Demir ± Çelik End.Termik santraller



ÇMENTO ÜRETMNDEÇMENTO ÜRETMNDEHAMMADDENNHAMMADDENNHAZIRLANMASIHAZIRLANMASI



SAHÝL TESÝSLERÝNEKLÝNKER SEVKÝ

BY-PASS E.F

KIRICI

DÖNER FIRIN

KALSÝNATÖRLER

TOZ KÖMÜRSÝLOSU TOZ KÖMÜR

SÝLOSU

F

ARÝN HOMOJENE VESTOK SÝLOLARI

FARÝNDEÐÝRMENÝ

TERSÝYER HAVA BORUSU

HAMMADDE STOKHOLÜ

EF

E.FFARIN

DEÐÝRMENÝ

KLÝNKERSTOKHOLLERÝ

Tras Kaolen

Baca Gazý Hattý

By-Pass

Toz Yükleme

K.SOÐUTMA E.FK.SOÐUTMA E.F

KömürStokAlaný Kömür

HarmanlamaSilolarý

SAHÝL TESÝSLERÝNEBY-PASS TOZU SEVKÝ

KÖMÜRDEÐÝRMENÝ

KALKER

OCAKLAR

KÝL

Demir Cevheri

Demir Cevheri

KÖMÜRDEÐÝRMENÝ

KLÝNKER SOÐUTMA SKS SÝLOSU

KLÝNKER KAMYON YÜKLEME

Farin Besleme Hattý



Hammadde Stoklama ve ÖnHammadde Stoklama ve ÖnHarmanlamaHarmanlama



Kontrollü Akm Silosu [F.L. SMIDTH, 2006]Kontrollü Akm Silosu [F.L. SMIDTH, 2006]



Farinin HomojenliiFarinin HomojenliiFarinin homojen bir karm haline getirilerek, frna sabit Farinin homojen bir karm haline getirilerek, frna sabit

bileim ve özellikteki farinin verilmesiyle;bileim ve özellikteki farinin verilmesiyle; Enerji tüketiminde azalma,Enerji tüketiminde azalma, Homojen kalitede çimento üretmek,Homojen kalitede çimento üretmek, Yakttan en yüksek derecede yararlanarak, frn etkinliini Yakttan en yüksek derecede yararlanarak, frn etkinliini

arttrmak,arttrmak, Öütmeden önce hammaddenin kimyasal özelliindeÖütmeden önce hammaddenin kimyasal özelliinde

fazla farkllk göstermemesini salamak,fazla farkllk göstermemesini salamak, Öütme srasnda farin bileimini denetleyebilmek,Öütme srasnda farin bileimini denetleyebilmek,

mümkündürmümkündür



Frna verilen farinin % CaCO3 cinsindenFrna verilen farinin % CaCO3 cinsinden ss 0,2 den fazla0,2 den fazladeimemesi gerekir, çünkü CaCO3 miktarnda % 1likdeimemesi gerekir, çünkü CaCO3 miktarnda % 1likart C3Sn % 12ye çkmasna ve C2S in % 11 dolayndaart C3Sn % 12ye çkmasna ve C2S in % 11 dolayndaazalmasna neden olur.azalmasna neden olur.

Frna homojen olmayan farin verildii zaman klinkerFrna homojen olmayan farin verildii zaman klinker

kalitesi bozulaca gibi pime srasnda da sorunlar ortayakalitesi bozulaca gibi pime srasnda da sorunlar ortayaçkar.çkar.

Homojenizasyon; çimento üretiminde klinker ve çimentoHomojenizasyon; çimento üretiminde klinker ve çimentokalitesini büyük ölçüde etkileyen en önemli faktörlerdenkalitesini büyük ölçüde etkileyen en önemli faktörlerden

birisidir. Frna verilen farinin iyi homojene edilmesi anabirisidir. Frna verilen farinin iyi homojene edilmesi anaüretim birimlerinin ekonomik çalmalarn da geni ölçüdeüretim birimlerinin ekonomik çalmalarn da geni ölçüdeetkilenmektediretkilenmektedir



Ön HomojenizasyonÖn Homojenizasyon

Çimento fabrikalarnn düük üretim kapasiteleri ileÇimento fabrikalarnn düük üretim kapasiteleri ilekurulduu geçmite kalkerde meydana gelenkurulduu geçmite kalkerde meydana gelen

duyulur derecedeki dalgalanmalar selektif ocakduyulur derecedeki dalgalanmalar selektif ocakiletmecilii ile çözümlenebiliyordu. Sonsuz gibiiletmecilii ile çözümlenebiliyordu. Sonsuz gibigörünen hammadde kaynaklarnn bu biçimdegörünen hammadde kaynaklarnn bu biçimdekullanl ile sorunlar çözümlenmesi o gün içinkullanl ile sorunlar çözümlenmesi o gün için

olumlu karlanabiliyorduolumlu karlanabiliyordu



Hammadde stoklama ve ön harmanlamaHammadde stoklama ve ön harmanlama

sisteminin yararlarsisteminin yararlar

Homojen bölgesi azalm hammadde ocana sahipHomojen bölgesi azalm hammadde ocana sahipiletmelere ocaklarn daha verimli olarak kullanabilmeiletmelere ocaklarn daha verimli olarak kullanabilmeolanan salamaktadr.olanan salamaktadr.

Çeitli ocak bölgelerinde ortaya çkan hammaddedekiÇeitli ocak bölgelerinde ortaya çkan hammaddedekisapmalar, stoklama ve ön harmanlama istasyonu sonrassapmalar, stoklama ve ön harmanlama istasyonu sonrasdaha da dümekte ve iletme için daha dengeli vedaha da dümekte ve iletme için daha dengeli veolumlu bir hammadde besleme söz konusuolumlu bir hammadde besleme söz konusuolabilmektedir.olabilmektedir.

Ocaklarn heterojen yaps nedeni ile ortaya çkanOcaklarn heterojen yaps nedeni ile ortaya çkan

hammadde sorunlar en aza indirilmekte, frnlardahammadde sorunlar en aza indirilmekte, frnlardayüksek kapasitelere eriebilmenin bir ön koulu dayüksek kapasitelere eriebilmenin bir ön koulu daböylece yaratlabilmektedirböylece yaratlabilmektedir



Kapasiteleri doru seçilmi hammadde stoklamaKapasiteleri doru seçilmi hammadde stoklamave ön harmanlama istasyonlar sayesindeve ön harmanlama istasyonlar sayesinde

krclarn üç vardiya çalmas gereksizkrclarn üç vardiya çalmas gereksizklnabilmektedir.klnabilmektedir.

Ayrca doru seçilmi kapasitedeki bir stoklama ve Ayrca doru seçilmi kapasitedeki bir stoklama veharmanlama istasyonu, kendisini takip edenharmanlama istasyonu, kendisini takip edenüretim aamalarndan krcnn bamszüretim aamalarndan krcnn bamszçalmasn da böylece salayabilmektedir. Buçalmasn da böylece salayabilmektedir. Buolgunun bakm personeline, krcnn koruyucuolgunun bakm personeline, krcnn koruyucubakm ve arza bakm açsndan salayacabakm ve arza bakm açsndan salayacazaman kolaylklar vardr.zaman kolaylklar vardr.



Ön Homojenizasyon MetodlarÖn Homojenizasyon Metodlar

Hammadde Bileenlerini kartrma esasnaHammadde Bileenlerini kartrma esasna

dayanan yöntemdayanan yöntem

Her hammadde bileiminin ayr ayr kümelerHer hammadde bileiminin ayr ayr kümelerolarak ele alan yöntemolarak ele alan yöntem



Hammadde Bileenlerini kartrma esasnaHammadde Bileenlerini kartrma esasnadayanan yöntemdayanan yöntem

Bu yöntemde iki veya daha fazla hammadde bileeniBu yöntemde iki veya daha fazla hammadde bileenikendi aralarnda hedeflenen oranlarda kartrlm olarakkendi aralarnda hedeflenen oranlarda kartrlm olarakstoklanrlar. Stokholde hammaddenin ylmas,stoklanrlar. Stokholde hammaddenin ylmas,

istiflenmesi olaynda önce, her bir hammaddeninistiflenmesi olaynda önce, her bir hammaddeninkimyasal kompozisyonu birbirlerine kar doru oranlardakimyasal kompozisyonu birbirlerine kar doru oranlardaolmak üzere krcda krlr.olmak üzere krcda krlr.



A A-- Karm tabakalarnn stoklanmasKarm tabakalarnn stoklanmas

11-- Karm tabakalarnn çat eklinde stoklanmasKarm tabakalarnn çat eklinde stoklanmas

Malzeme ayr ayr tabakalarda kartrma yatann tamam üzerinden dökülür



Bu karm tabakalarnn dökülmesi ya bir nakilBu karm tabakalarnn dökülmesi ya bir nakilband üzerinden frlatma aracyla ya daband üzerinden frlatma aracyla ya da



Kartrma yata boyunca hareket eden indirici bant Kartrma yata boyunca hareket eden indirici bant ile olurile olur



22-- Hat tipi stoklamaHat tipi stoklama

ri tane zenginlemesi ve tane toplanmasnn önlenmesi içinri tane zenginlemesi ve tane toplanmasnn önlenmesi içinbaz durumlarda karm tabakalarnn stoklanmasnda bubaz durumlarda karm tabakalarnn stoklanmasnda bu

metod seçilir.metod seçilir.



Kartrma tabakalarnn tekiline ait daha bir dizi metodKartrma tabakalarnn tekiline ait daha bir dizi metodbulunmaktadrbulunmaktadr

Yüzey tekili



Boyuna erit oluumu



Sürekli dökme ile stoklama



Deiken dökme ile stoklama



Halka eksenHalka eksen

Halka eksen oluumu, halka eksenin ortaHalka eksen oluumu, halka eksenin ortanoktasndan yana çevrilebilen bir nakil bandnoktasndan yana çevrilebilen bir nakil band

üzerinde gerçekleir.üzerinde gerçekleir.



Karm tabakalarnn stoklanmasnda 25 mmKarm tabakalarnn stoklanmasnda 25 mm

tane iriliine kadar ufalanm malzeme kullanlr.tane iriliine kadar ufalanm malzeme kullanlr.

Karm tabakalarnn tekili genellikle uzunKarm tabakalarnn tekili genellikle uzuneksenle gerçekleir. Yeterli yer mevcut deilse,eksenle gerçekleir. Yeterli yer mevcut deilse,dökme halka eklinde yaplr.dökme halka eklinde yaplr.



Hammadde Bileenlerinin Ayr Ayr KümelerHammadde Bileenlerinin Ayr Ayr KümelerOlarak Ele Alnd YöntemOlarak Ele Alnd Yöntem

Bu yöntemde hammadde bileenleri ayr ayr ynlar olarakBu yöntemde hammadde bileenleri ayr ayr ynlar olarakele alnrlar. Farin deirmenine besleme yaplrken doruele alnrlar. Farin deirmenine besleme yaplrken doru

hammadde oranna eriilmesini garantileme açsndanhammadde oranna eriilmesini garantileme açsndanoldukça elverili bir yöntemdir. Hammadde karmnnoldukça elverili bir yöntemdir. Hammadde karmnnhedeflenen deerine göre, tek tek homojenlemihedeflenen deerine göre, tek tek homojenlemihammadde bileenleri besleme bunkerleri ve tartlhammadde bileenleri besleme bunkerleri ve tartl

besleyiciler kanalyla doru olarak oranlandktan sonrabesleyiciler kanalyla doru olarak oranlandktan sonra

farin deirmenine beslenir. Bununla beraber daha fazlafarin deirmenine beslenir. Bununla beraber daha fazlamakine ve ekipman olduu için yatrm maliyeti diermakine ve ekipman olduu için yatrm maliyeti dieryönteme göre çok yüksektir.yönteme göre çok yüksektir.



Homojen yapma teknii açsndan bir hammadde neHomojen yapma teknii açsndan bir hammadde ne

kadar akkan ise homojenizasyonu o kadar kolaydr..kadar akkan ise homojenizasyonu o kadar kolaydr..Hammaddenin akkanlk yetenei ise neme bal olarakHammaddenin akkanlk yetenei ise neme bal olarak

deiir.deiir.

Homojenizasyon balamnda son önemli nokta taneHomojenizasyon balamnda son önemli nokta tanedalmdr. Tane dalm geni yelpazedekidalmdr. Tane dalm geni yelpazedeki

hammaddenin istifleme srasnda ayrmaya nedenhammaddenin istifleme srasnda ayrmaya neden

olaca ve oluan her bir heterojen bölgenin kimyasalolaca ve oluan her bir heterojen bölgenin kimyasalözelliklerinin deiik olaca aikardrözelliklerinin deiik olaca aikardr



BB-- Stoktan Malzeme AlnmasStoktan Malzeme Alnmas

Stoktan malzeme alnmas genellikle ;Stoktan malzeme alnmas genellikle ;

skraperskraper koval bant ile gerçekleir.koval bant ile gerçekleir.



Karmn aln tarafndan

skraper ile sökülmesi



Eksen boyunca skraper ile karm sökülmesi



Paletli sökme arac



Harmanlanm stoklarn planlanmasnda 7Harmanlanm stoklarn planlanmasnda 7--1010

günlük hammadde tüketimi öngörülür.günlük hammadde tüketimi öngörülür.

Stoklarn yükseklikleri dökülme açsna baldr.Stoklarn yükseklikleri dökülme açsna baldr.

Bu sayede stokun uzunluu da tayin edilir.Bu sayede stokun uzunluu da tayin edilir.

Karm tabaka boyunun enine oran mümkünKarm tabaka boyunun enine oran mümkün

olduunca büyük olmaldr. (5:1)olduunca büyük olmaldr. (5:1)



FARN ÜRETMYLE LGLFARN ÜRETMYLE LGLÖÜTME TEKNOLOJSÖÜTME TEKNOLOJS VE VEFARNN HOMEJENZASYONUFARNN HOMEJENZASYONU



Farin öütme ile ilgili metod veFarin öütme ile ilgili metod vemakinalarda özellikle son yllarda büyükmakinalarda özellikle son yllarda büyükçapta deiiklikler meydana gelmitirçapta deiiklikler meydana gelmitir

Farin üretim teknolojisi ile ilgiliFarin üretim teknolojisi ile ilgiliyöntemler eski ve yeni de olsa enerji veyöntemler eski ve yeni de olsa enerji ve

bakm yönünden yüksek giderleribakm yönünden yüksek giderlerigerektirmektedirgerektirmektedir



Çimento fabrikalarnda kullanlan enerji 90Çimento fabrikalarnda kullanlan enerji 90 --110110kws/t olmak üzere toplam enerji tüketiminin %kws/t olmak üzere toplam enerji tüketiminin %1515--25ini tekil etmektedir.25ini tekil etmektedir.

Bu nedenle enerji kullanmnn getirdii sorunBu nedenle enerji kullanmnn getirdii sorunön planda ele alnarak daha yüksek bir yatrmön planda ele alnarak daha yüksek bir yatrmile daha az enerji sarfeden bir sistem veyaile daha az enerji sarfeden bir sistem veyadaha az yatrm ve daha çok enerji sarfeden birdaha az yatrm ve daha çok enerji sarfeden bir

sistem uygulanmas m gerekli olduunusistem uygulanmas m gerekli olduunu

incelemek gerekir.incelemek gerekir.

H l öüt d bü ük d Bil lH l öüt d bü ük d Bil l



Halen öütmede büyük oranda BilyalHalen öütmede büyük oranda BilyalDeirmen ve Valsli Deirmen sistemiDeirmen ve Valsli Deirmen sistemi

kullanlmaktadr.kullanlmaktadr.

Yüksek randmanl separatör ve presvals Yüksek randmanl separatör ve presvals

kullanm özellikle bilyal deirmenlere son bekullanm özellikle bilyal deirmenlere son beyl içerisinde bir canllk getirmitir.yl içerisinde bir canllk getirmitir.

Prevals uygulamas bilyal deirmenlerinPrevals uygulamas bilyal deirmenlerinkullanlmasn durdurmu ve hatta valslikullanlmasn durdurmu ve hatta valslideirmenlerin alternatifi olmuturdeirmenlerin alternatifi olmutur



Valsli Deirmen Valsli Deirmen

Farin Öütme Piyasasnn % 90Farin Öütme Piyasasnn % 90--95i valsli95i valslideirmenlerde gerçekletirilmektedirdeirmenlerde gerçekletirilmektedir

Valsli deirmenler, kömür, fosfat, kireçta, bentonit, Valsli deirmenler, kömür, fosfat, kireçta, bentonit,çimento gibi malzemelerin öütülmesinde kullanlrlar.çimento gibi malzemelerin öütülmesinde kullanlrlar.

Bu deirmenlerde öütücü rulolar sabit veya hareketliBu deirmenlerde öütücü rulolar sabit veya hareketlibir tabla üzerinde dönmekte, tabla ve rulo arasndabir tabla üzerinde dönmekte, tabla ve rulo arasnda

kalan malzeme sktrlarak öütülmektedirkalan malzeme sktrlarak öütülmektedir



Rulolar üzerine öütülecek malzemeye,Rulolar üzerine öütülecek malzemeye,istenilen boyuta ve kapasiteye göreistenilen boyuta ve kapasiteye görebelirli bir basnç uygulanr. Öütülenbelirli bir basnç uygulanr. Öütülenmalzeme, ortamdan fanlarnmalzeme, ortamdan fanlarn

oluturduu hava akm ile alnroluturduu hava akm ile alnr

600 t/h farin üretim kapasitesiyle 7500600 t/h farin üretim kapasitesiyle 7500

t/gün klinker üreten bir döner frnt/gün klinker üreten bir döner frnihtiyacna tek bana cevapihtiyacna tek bana cevapverebilmektedir.verebilmektedir.



dddrrrrrrrrrrdddrrrrrrrrrr



Genel Özellikleri;Genel Özellikleri;

Yüksek randmanl bir öütücüdür. Yüksek randmanl bir öütücüdür.

Ezme prensibiyle öütme yapar.Ezme prensibiyle öütme yapar.

Kurutma kapasitesi yüksektir.Kurutma kapasitesi yüksektir.

Seperatör deirmen gövdesine entegre edilmitir.Seperatör deirmen gövdesine entegre edilmitir.

Az yer kaplar, kurulu maliyeti düüktür. Az yer kaplar, kurulu maliyeti düüktür. Maln deirmende kalma süresi ksadr.Maln deirmende kalma süresi ksadr.

Homojenizasyon etkisi azdrHomojenizasyon etkisi azdr

Anmaya kar hassastr. Anmaya kar hassastr. yi kalitede bakm gerektiriryi kalitede bakm gerektirir



Valsli deirmen sekonder ve tersiyer öütme, kurutma, Valsli deirmen sekonder ve tersiyer öütme, kurutma,öütme ve ayrma fonksiyonlarn tek bana yapanöütme ve ayrma fonksiyonlarn tek bana yapansade birsade bir deirmendirdeirmendir..

Enerji sarfiyat bakmndan alternatiflerinden dahaEnerji sarfiyat bakmndan alternatiflerinden daha

elverilidir.elverilidir. Yeteneklilik, güvenirlilik, bakm masraflar yönünden Yeteneklilik, güvenirlilik, bakm masraflar yönünden

alternatifleriyle mukayese edilebilir.alternatifleriyle mukayese edilebilir.

Valsli deirmende nem oran % 22ye kadar olan ham Valsli deirmende nem oran % 22ye kadar olan hammaddeler öütülebilirmaddeler öütülebilir



Farin üretiminde valsli deirmene alternatif olabilecekFarin üretiminde valsli deirmene alternatif olabilecek

sistemler çok kstldr.sistemler çok kstldr.

Yüksek Yüksek verimleverimle separatörlerinseparatörlerin statikstatik veyaveyakonvansiyonelkonvansiyonel dinamikdinamik separatörlerseparatörler yerineyerinekullanlmaskullanlmas valslivalsli deirmenlerindeirmenlerin randmannrandmann dahadaha dadaartrmtrartrmtr.. BöyleceBöylece iriiri tanetane miktarmiktar azaltlm,azaltlm,deirmendeirmen kapasitesikapasitesi artmartm veve FarineFarine piirmepiirme kolaylkolayldahadaha azaz enerjienerji kullanmkullanm salanmtrsalanmtr



Yatay valsli deirmenler Yatay valsli deirmenler

KuruKuru inceince öütmeöütme maliyetlerininmaliyetlerinin yüksekyüksek olmas,olmas, yeniyeni öütmeöütmesistemlerininsistemlerinin süreklisürekli olarakolarak aratrlmasnaaratrlmasna nedenneden olmuturolmutur..HoromillHoromill olarakolarak dada adlandrlanadlandrlan yatayyatay valslvalsl deirmen,deirmen, kendikendi

ekseniekseni etrafndaetrafnda dönendönen silindirsilindir mantomanto veve içiç tamburdantamburdan oluanoluan birbiröütmeöütme sistemidirsistemidir..

ÖütülecekÖütülecek malzememalzeme deirmendeirmen içiç yapsyaps veve merkezkaçmerkezkaç

kuvvetininkuvvetinin dede etkisietkisi ileile deirmendeirmen içinde,içinde, deirmendeirmen çknaçkna dorudorudüzenlidüzenli olarakolarak hareket hareket ederekederek mantomanto ileile tamburtambur arasndanarasndanbirkaçkezbirkaçkez geçergeçer.. BuBu geçigeçi süresindesüresinde mantomanto ileile tamburtambur arasndaarasndaskanskan malzememalzeme öütülüröütülür..



BuBu tiptip deirmenideirmeni endüstriyelendüstriyel çaptaçapta ilkilk kezkez19931993 ylndaylnda talyadatalyada FratelliFratelli BuzziBuzzi ÇimentoÇimentofabrikasndafabrikasnda kullanlmtrkullanlmtr..

BuBu deirmenlerdeirmenler bilyalbilyal deirmenleredeirmenlere göregöre %%3030 5050 oranndaorannda enerjienerji tasarrufutasarrufu salamtrsalamtr.. BuButasarrufuntasarrufun yanyan srasra azaz yeryer kaplamalar,kaplamalar,iletmeiletme kolayl,kolayl, prosesproses kontrolündekikontrolündeki kolaylkkolaylk

veve düükdüük titreimlititreimli olmasolmas uygulamauygulamaalanndakialanndaki dierdier olumluolumlu sonuçlardrsonuçlardr



Bilyal DeirmenBilyal Deirmen SonSon zamanlardazamanlarda donatmndonatmn fazlalfazlal tesistesis maliyetimaliyeti veve fazlafazla enerjienerji

kullanmaskullanmas nedeniylenedeniyle bilyalbilyal deirmendedeirmende farinfarin eldeelde edilmesiedilmesi

konusukonusu seçilmemektedirseçilmemektedir..

Valsli Valsli deirmendendeirmenden önceönce inceince öütmeleröütmeler içiniçin genigeni uygulamauygulama

alanalan varvar idiidi.. BuBu hususunhususun dnda,dnda, özelözel hallerdehallerde bilyalbilyal deirmendeirmen

ileile öütmeöütme tercihtercih nedeninedeni olmaktadrolmaktadr.. ZamanZaman zamanzaman hamham

maddeninmaddenin fazlafazla rutubetlirutubetli oluuoluu yapkanlyapkanl veve yaya sistemsistem ileile

çalançalan dönerdöner frnlarfrnlar içiniçin yaya sistemsistem bilyalbilyal deirmendeirmen ileile öütmeöütme

yaplmasyaplmas gerekmektedirgerekmektedir..



Ya Ya sistemsistem ileile çalançalan bilyalbilyal deirmenlerdeirmenlerkuruyakuruya kyaslakyasla %% 3030 dahadaha azaz enerjiyeenerjiye ihtiyaçihtiyaç

göstermektedirgöstermektedir.. Ancak Ancak yaya öütmeöütme ileile frnafrnasevksevk edilenedilen çamurunçamurun suyununsuyunun uçurulmasuçurulmasgerekmektedirgerekmektedir..

Yaktn Yaktn ucuzucuz olduuolduu veve gelimektegelimekte olanolanülkelerdeülkelerde bazenbazen yaya öütmeöütme kullanlmaktadrkullanlmaktadr



BilyalBilyal deirmendeirmen sistemininsisteminin güvenirliliigüvenirlilii çokçokolmaklaolmakla beraberberaber normalnormal hallerdehallerde tesistesis maliyetimaliyetiveve enerjienerji sarfiyatnnsarfiyatnn yüksekliiyükseklii nedeniylenedeniylevalslivalsli deirmendeirmen sistemisistemi ileile rekabet rekabet gücügücüyokturyoktur..

EnerjiEnerji sarfiyatsarfiyat valslivalsli deermenleredeermenlere kyaslakyasla %%1515--2525 fazladrfazladr.. Mevcut Mevcut bilyalbilyal deirmenlerindeirmenlerin

yüksekyüksek verimliverimli seperatörseperatör veve presvalspresvals ileiletakviyesitakviyesi halindehalinde üretimüretim kapasitelerininkapasitelerininartrlmasartrlmas mümkündürmümkündür..

Yüksek basnçl öütme Yüksek basnçl öütmed l i(R ll P l (Hid likd l i(R ll P l (Hid lik



merdaneleri(Roller Presler (Hidrolikmerdaneleri(Roller Presler (HidrolikPresvals))Presvals))

Enerji youn bir üretim dal olan çimento sektöründeEnerji youn bir üretim dal olan çimento sektöründekapasite artrm ve enerji tasarrufu için son yllardakapasite artrm ve enerji tasarrufu için son yllardayoun teknolojik gelimeler yaplmaktadr. Böyle biryoun teknolojik gelimeler yaplmaktadr. Böyle bir

çalma ürünü olan Rollerçalma ürünü olan Roller--Preslerin öütmede saladPreslerin öütmede saladenerji tasarrufu %25 ve daha üstü oranlarnaenerji tasarrufu %25 ve daha üstü oranlarna

erimektedir. Yaklak olarak 90erimektedir. Yaklak olarak 90--100 yldr presleyici ve100 yldr presleyici veezici olarak çeitli sektörlerde kullanlan Rollerezici olarak çeitli sektörlerde kullanlan Roller--PresleriPresleri

son 15son 15 --20 yldr çimento sanayinde kullanlmaktadr20 yldr çimento sanayinde kullanlmaktadr



RollerRollerPreslerdePreslerde öütmeöütme;; direkt direkt olarakolaraktaneleretanelere uygulananuygulanan yüksekyüksek basnçtanbasnçtan ziyade,ziyade,tersters yöndeyönde dönmektedönmekte olanolan ikiiki merdanemerdanearasndakiarasndaki açklaaçkla dorudoru tadtad malzememalzemekütlesinekütlesine uygulananuygulanan yüksekyüksek basncnbasncn taneleritanelerisktrmasktrma veve tanelertaneler arasndaarasnda bubu basncnbasncn

iletimiiletimi sonucundasonucunda olmaktadrolmaktadr..



BasnçBasnç 5050 MpanMpan üzerineüzerine çktçkt zamanzaman malzememalzemekolaykolay ayrlabilenayrlabilen keklerkekler olarakolarak RollerRoller--PresiPresi terkterketmektediretmektedir.. BuBu malzemeyemalzemeye elekelek analizianaliziyapldndayapldnda %%2020sininsinin 9090 mikronmikron altndaaltndaolduuolduu saptanmtrsaptanmtr.. Ayrca Ayrca RollerRoller--.. PresliPresliöütmeöütme ürünleriürünleri keskinkeskin köeliköeli veve krlmkrlmtabakalartabakalar eklindeeklinde tanelertaneler içermektediriçermektedir.. BuBu tiptiptanelerintanelerin öütülmesiöütülmesi çokçok dahadaha kolaydrkolaydr



PresPres valsvals uygulamasuygulamas farinfarin imaliimali içiniçin uygunuygunolmaklaolmakla beraberberaber enerjienerji sarfiyatsarfiyat toplamtoplam

giderlerigiderleri veve donatmdonatm sadeliisadelii bakmndanbakmndanvalslivalsli deirmendeirmen ileile mukayesemukayese edilmesiedilmesihalindehalinde birbir önceliiöncelii yokturyoktur



EnerjiEnerji masraflarmasraflar bakmndanbakmndan eit eit olsalarolsalarbile,bile, prespres valslerdevalslerde mekanikmekanik problemlerproblemlerdahadaha çokçok ortayaortaya çkmaktadrçkmaktadr..

FarinFarin öütümündeöütümünde kullanlankullanlanhammaddelerinhammaddelerin klinkereklinkere nazarannazaran farklfarklolanolan öütülebilirlikleriöütülebilirlikleri nedeniylenedeniyle prespres

valslerdevalslerde meydanameydana gelebilecekgelebilecek zararlarnzararlarnrizikosurizikosu büyüktürbüyüktür

Ç l kl l lÇ l kl l l



Çounlukla pres vals uygulamasÇounlukla pres vals uygulamasmevcut bir bilyal deirmen ile kombinemevcut bir bilyal deirmen ile kombine

olarak yaplmaldr.olarak yaplmaldr.



Yaplan Yaplan birbir çalmaçalma sonucundasonucunda yüksekyüksekbasnçlbasnçl öütmeöütme merdanelerimerdaneleri ileile klinkerklinker

öütülmesindeöütülmesinde klasikklasik öütmeöütme ileilekarlatrldnda,karlatrldnda, %%3232 kapasitekapasite art,art, %%3030 enerjienerji tasarrufu,tasarrufu, farinfarin öütmedeöütmede dede %%4040 kapasitekapasite art,art, %% 2222 dede enerjienerji

tasarrufutasarrufu salandsaland belirtilmitirbelirtilmitir

Kamaral (Compound) DeirmenKamaral (Compound) Deirmen



Kamaral (Compound) DeirmenKamaral (Compound) Deirmen

BoruBoru veve bilyalbilyal deirmenindeirmenin özellikleriniözelliklerini birbir arayaaraya getirengetirenbirbir deirmendeirmen türüdürtürüdür.. KamaralKamaral deirmendeirmen genelgenel olarakolarak üçüçbölmedenbölmeden yapldryapldr.. BirinciBirinci bölmebölme kamarasnakamarasna büyükbüyük veve

ortaorta çaptaçapta çelikçelik bilya,bilya, ikinciikinci bölmebölme kamarasnakamarasna ortaorta veveküçükküçük çaptaçapta çelikçelik bilya,bilya, üçüncüüçüncü bölmebölme kamarasnakamarasna dadasilpepssilpeps (genel(genel olarakolarak 2222vv2020 mm,mm, 1818vv2020 mm,mm, 1616vv1818 mm)mm)öütmeöütme malzemesimalzemesi olarakolarak doldurulurdoldurulur.. DeirmendenDeirmenden

geçirilengeçirilen malmal (farin,(farin, klinker)klinker) birbir separatöreseparatöre verilirverilir..stenilenstenilen incelikteincelikte maldanmaldan ayrlarakayrlarak yenidenyeniden öütülmeköütülmeküzereüzere deirmenedeirmene gerigeri verilirverilir



PresvalsPresvals veve bilyalbilyal deirmendeirmen uygulamalarndauygulamalarnda öütüleceköütülecek



PresvalsPresvals veve bilyalbilyal deirmendeirmen uygulamalarndauygulamalarnda öütüleceköütülecekmalzemeninmalzemenin defalarcadefalarca sistemsistem içindeiçinde devretmesinidevretmesini salamaksalamak içiniçingerekligerekli sevksevk ünitelerineünitelerine ihtiyaçihtiyaç vardrvardr..

Valsli Valsli deirmendedeirmende iseise bubu husushusus havahava akmakm ileile yaplmaktadryaplmaktadr..

BüyükBüyük kapasitelikapasiteli frnfrn ihtiyacnaihtiyacna cevapcevap verebilmekverebilmek içiniçin prespres valslivalslisistemlerdesistemlerde sevksevk tesisatnntesisatnn veve prespres valsvals kapasitelerininkapasitelerinin snrlsnrlolmalarolmalar nedeniylenedeniyle çift çift veve paralelparalel tesisat tesisat uygulamasuygulamas

gerekmektedirgerekmektedir.. Valsli Valsli deirmenlerdedeirmenlerde böyleböyle birbir snrlamasnrlama bahisbahis konusukonusu deildirdeildir..

TeknikTeknik yöndenyönden sadesade olanolan kurutmakurutma öütmeöütme veve gazgaz sevkiyatsevkiyatdolaysyladolaysyla valslivalsli deirmendeirmen dahadaha avantajldravantajldr.. KurutmaKurutma gazgaz içiniçin

birerbirer adet adet girigiri veve çkçk kanalkanal gerekirgerekir.. PresvalsPresvals veve bilyalbilyal deirmendeirmen sistemlerindesistemlerinde kullanlankullanlan kurutmakurutma

gaznngaznn dolamdolam içiniçin çeitliçeitli kanalkanal veve boruboru sisteminesistemine ihtiyaçihtiyaç vardrvardr..

FARNN PNÖMATKFARNN PNÖMATK



FARNN PNÖMATKFARNN PNÖMATKHOMEJENZASYONUHOMEJENZASYONU

Yüksek kaliteli çimento imalâtnda, ham Yüksek kaliteli çimento imalâtnda, hamçamurun homojenizasyonu sayesinde ayr aynçamurun homojenizasyonu sayesinde ayr ayn

hammadde bileimlerinin iyi bir karmnnhammadde bileimlerinin iyi bir karmnnamaçlanmas için önceleri ya metod tercihamaçlanmas için önceleri ya metod tercih

ediliyordu. Aerodinamik ve Pnömatik alanndaediliyordu. Aerodinamik ve Pnömatik alanndagelimeler, çimento endüstrisinde, kuru fariningelimeler, çimento endüstrisinde, kuru farinin

pnömatik olarak homojenizasyonununpnömatik olarak homojenizasyonununyaplmasn mümkün hale getirmitiryaplmasn mümkün hale getirmitir

Pnömatik kuru karmn temel elemanlarn siloPnömatik kuru karmn temel elemanlarn silo



Pnömatik kuru karmn temel elemanlarn, siloPnömatik kuru karmn temel elemanlarn, silozeminlerinin muhtelif ekillerde örtüldüü, havazeminlerinin muhtelif ekillerde örtüldüü, hava

datm kutular tekil ederlerdatm kutular tekil ederler

250 X 250 ilâ 400 mm ve 20 ilâ 30 mm kalnlndadr.Hava geçirgenliine sahip deliklerin çap 0,5 m3/m2 dak.lk hava geçirgenliinde yaklak 0.07 ² 0.09 mm dir



BütünBütün homojenizasyonhomojenizasyon metotlarndametotlarnda ortakortak

olan,olan, havalandrmahavalandrma vastasylavastasyla silosilozeminindezemininde bulunanbulunan havahava datmdatmkutularndakutularnda ilkilk önceönce farininfarinin gevetilmesiningevetilmesininamaçlanmasdramaçlanmasdr.. BunuBunu dahadaha sonrasonra silosilozeminininzemininin birbir ksmnnksmnn iddetliiddetlihavalandrmasylahavalandrmasyla kuvvetlikuvvetli birbir helezonikhelezonikakmakm takiptakip edereder



HomojenizasyonHomojenizasyon metotlarnnmetotlarnn cinsinecinsine göregöre

kartrmakartrma silolarnnsilolarnn zeminindekizeminindeki toplamtoplamyüzeyinyüzeyin %%5555 -- 7575 havalandrlrhavalandrlr..

HavalandrmaHavalandrma elemanlarelemanlar yaryar geçirgendirgeçirgendir.. Yani Yani hava,hava, havalandrmahavalandrma plâkasplâkas çindençindenyukaryayukarya dorudoru nüfuznüfuz eder,eder, bubu andaandahavannhavann kapatlmasylakapatlmasyla farinfarin plâkannplâkannarasndanarasndan aayaaaya kaçamazkaçamaz

ÜÜ SlS SlS



FÜLLERFÜLLER--SlSTEMSlSTEM

Bu hava kartrma sistemi ayn zamanda dörtleme sistemiBu hava kartrma sistemi ayn zamanda dörtleme sistemidiye de bilinirdiye de bilinir

Homojenizasyon için hava ihtiyac farin tonu banaHomojenizasyon için hava ihtiyac farin tonu bana



Homojenizasyon için hava ihtiyac, farin tonu banaHomojenizasyon için hava ihtiyac, farin tonu bana1515--20 m20 m33 drdr

ve bununla balantl olarak farin tonu bana enerjive bununla balantl olarak farin tonu bana enerjiihtiyac 0,85ihtiyac 0,85 1,1 kwh tutar1,1 kwh tutar

bu doneler kartrma silolarnn büyüklük vebu doneler kartrma silolarnn büyüklük veyüksekliine ve kartrma zamanna baldr.yüksekliine ve kartrma zamanna baldr.

Kartrma hava basnc yaklak 2Kartrma hava basnc yaklak 2 -- 2,2 kg/cm2;ve2,2 kg/cm2;ve

havalandrma hava basnc 1.6 kg/cm2 civarndadrhavalandrma hava basnc 1.6 kg/cm2 civarndadr



POLYSUSPOLYSUS--HOMOJENZASYONHOMOJENZASYON SSTEMSSTEM



K U AK KARITIRMA METODUK U AK KARITIRMA METODU



GEYSER METODU GEYSER METODU

Ö Ö



MÖLLERN TAZYKL AKIM METODUMÖLLERN TAZYKL AKIM METODU

Hammaddelerin KurutulmasHammaddelerin Kurutulmas



Hammaddelerin KurutulmasHammaddelerin Kurutulmas

KalkerKalker % 8% 8MarnMarn % 15% 15

KilKil %20%20Granüle Y. F. CurufuGranüle Y. F. Curufu %35%35

K t lK t l



KurutucularKurutucular

Tambur kurutucularTambur kurutucular

Hzl KurutucularHzl Kurutucular

Parll Kurutucular (savurma palatli)Parll Kurutucular (savurma palatli) Tandem kurutma öütmeTandem kurutma öütme

SeparatörlerdeSeparatörlerde

Aerofall deirmenlerde yaplr Aerofall deirmenlerde yaplr

T b k t lT b k t l



Tambur kurutucularTambur kurutucular Kart akml kurutucular

Paralel akml kurutucular

Tambur Kurutucularn Seçimi

Malzemenin fiziksel özellikleri

Tane irilii

Kurutma esnasnda yap deitirme eilimi

Kurutma süresi

Kapasite vs.



Tambur kurutucularda s alveriini etkileyen faktörler

Tambur devir says

Giren gazlarn ss

Tamburdaki gaz ak hz

Kanatlarn cinsi büyüklüü ve yüzeyi



Dolgu derecesi % 12-15 dir.



Y k tlY k tl



Yaktlar Yaktlar

Kömür, fuelKömür, fuel--oil, gaz yaktlar kullanlr.oil, gaz yaktlar kullanlr.

Tambur kurutucular

klinker soutucularndan çkan scak hava

Döner frn baca gazlar ile beslenirler

Hzl Kurutucular



Hzl kurutucular tambur kurutucularn tersinesabit duran, hava szdrmaz silindir veya elips

eklinde çelik gövdeden ibarettirler.



Hezemag hzl kurutucusu1.Malzeme girii, 2. Scak gaz girii,

3. Kurutma gaz çk, 4. Malzeme çk

AEROFALL DERMEN



Çimento hammaddelerinin öütülmesinde kullanlan budeirmenler büyük çap olan ksa bir boru deirmendir.

D/L : 5/1

Ufalama oran : 1/100 ± 1/1000

Ufalanm ürünün çk hz istenilen tane boyutunagöre ayarlanm bir gaz akm sayesinde gerçekleir.

Doluluk derecesi % 20-34

Kritik hzn %75¶i

250 mm-0,3 mm



Aerofall ± kurutma öütme tesisi

PRALL KURUTMA TESS



Ufalama oran : 1/10 ± 1/80%6 neme kadar hammaddeleri

250-350oC syla kurutabilirler.

77 4411

1. Klepe



88

77

66

55

44

33

22

111. Klepe

2. Datm sac

3. Gaz girii

4. Yükselme borusu

5. Parll plakalar

6. Gaz iletim klepesi

7. lave gaz girii

8. Boru deirmen çk



Ön stclar (yardmc sistemler)Ön stclar (yardmc sistemler)



Ön stclar (yardmc sistemler)Ön stclar (yardmc sistemler)

Modern çimento fabrikalarnda farin döner frnaModern çimento fabrikalarnda farin döner frnaverilmeden önce ön stclarda kalsinasyonverilmeden önce ön stclarda kalsinasyon

derecesine stlr.derecesine stlr.

Kalsinasyon ileminin çou bu stclarda olur. GeriKalsinasyon ileminin çou bu stclarda olur. Gerikalan kalsinasyon ilemi ve klinkerleme dönerkalan kalsinasyon ilemi ve klinkerleme döner

frn içerisinde tamamlanr.frn içerisinde tamamlanr.

Normal olarak yardmc sistemde meydana gelenNormal olarak yardmc sistemde meydana gelen



kurutma ve kalsinasyon olay, ortalama % 4kurutma ve kalsinasyon olay, ortalama % 4--88

orannda nemli olan farin tozlarn kar akmorannda nemli olan farin tozlarn kar akmprensibine uymak sureti ile, scak baca gazlarndaprensibine uymak sureti ile, scak baca gazlarndasüspansiyon halinde brakmak eklinde uygulanr.süspansiyon halinde brakmak eklinde uygulanr.

lem sonunda kurutulmu ve üçte birlem sonunda kurutulmu ve üçte birorannda(modern sistemlerde bu oran daha fazladr)orannda(modern sistemlerde bu oran daha fazladr)kalsine duruma gelmi farinin frna girii salanr.kalsine duruma gelmi farinin frna girii salanr.



Ya proseste frna çamur verilirken kuru sistemde toz Ya proseste frna çamur verilirken kuru sistemde tozhaline getirilmi farin beslemesi yaplmaktadr.haline getirilmi farin beslemesi yaplmaktadr.

süspansiyon ön stclarnn meydana çkmas ilesüspansiyon ön stclarnn meydana çkmas ile

farinin ön stlmas ve ksmi kalsinasyonu için uzunfarinin ön stlmas ve ksmi kalsinasyonu için uzunfrnlarn arka ksmnda yanma gazlarn kullanmakfrnlarn arka ksmnda yanma gazlarn kullanmakyerine, siklon sistemi kullanlmaya balanm veyerine, siklon sistemi kullanlmaya balanm vefrnlarnda boyu ksaltlmtrfrnlarnda boyu ksaltlmtr



Farin,Farin, gazgaz tarafndantarafndan kanalkanal içindeiçinde sürüklenirsürüklenir

veve sonrakisonraki siklonasiklona girdiigirdii zamanzaman farinfarin veve gazgazartkartk slsl dengeyedengeye ulamulam bulunmaktadrbulunmaktadr.. BuBuhzlhzl ss alveriialverii (( kanalkanal içindeiçinde malnmaln kalkalsüresisüresi 11 saniyedensaniyeden dahadaha azdrazdr )) çokçok scakscak olanolan

gazlarla,gazlarla, çokçok inceince tanelitaneli olanolan farininfarinin gazgazakmnaakmna maruzmaruz kalankalan yüzeyyüzey alannnalannn büyükbüyükolmasolmas sayesindesayesinde gerçeklemektedirgerçeklemektedir.. ((30003000--40004000 cmcm22 /gr /gr )) Bu,Bu, aniani olarakolarak farininfarinin snmasnsnmasn

salarsalar



Humboldt



BuBu sistemesisteme ilkilk yönelenyönelen Humboldt Humboldt firmasfirmas olmuturolmutur..Humboldt Humboldt tarafndantarafndan uygulananuygulanan ss dört dört kademelikademeli birbirsiklonsiklon kulesindenkulesinden geçergeçer

Humboldt



DopolDopol



DopolDopol

BirBir çift çift siklonsiklon sistemidirsistemidir GazGaz akm,akm, herher siklonsiklon çiftineçiftinegirilegirile ayrlmaktaayrlmakta veve ondanondan sonrakisonraki kademeyekademeye geçerkengeçerkenyenidenyeniden birlemektedirbirlemektedir.. BöyleceBöylece sisteminsistemin herher birbir

ksmndaksmnda eit eit yükyük dalmdalm salanmsalanm olmaktadrolmaktadr veve gazgazakmnnakmnn ayrlmasayrlmas ileile aynayn gazgaz hacmihacmi içiniçin dahadaha küçükküçüksiklonlarsiklonlar kullanmakkullanmak suretiylesuretiyle iyiiyi birbir ayrmaayrma yaplmasyaplmasgerçeklemektedirgerçeklemektedir

Bu ön stcnn bir avantaj, yatrm maliyetinin düükolmasdr



DopolDopol sistemindesisteminde paralelparalel çalançalan ikiiki sisteminsisteminbulunmas,bulunmas, dahadaha küçükküçük siklonsiklon boyutlarnaboyutlarna vevedahadaha verimliverimli birbir toztoz randmannnrandmannn eldeelde

edilmesindenedilmesinden ötürüötürü toztoz devrelerinindevrelerinin yenilemeyenilemedurumlarnndurumlarnn azaltlmasnaazaltlmasna nedenneden olmuturolmutur.. Ayn Aynzamandazamanda tkanmalar,tkanmalar, kendilerinikendilerini derhalderhal scaklkscaklkyükselmeleriyleyükselmeleriyle göstereceklerinden,göstereceklerinden, zamanndazamannda

onarmlarnonarmlarn yaplmasyaplmas kolaylatrlmtrkolaylatrlmtr..



F L SmidthF L Smidth



F.L.SmidthF.L.Smidth

FF..LL..SmidthSmidth önön stclarnstclarn gelitirilmesigelitirilmesiçalmalarnaçalmalarna oldukçaoldukça geçgeç balamtrbalamtr.. lklk kurulankurulanfrnfrn tesislerindetesislerinde sadecesadece 22 kademelikademeli önön stclarstclar

kullanlmaktaydkullanlmaktayd.. BugünBugün gelitirdiklerigelitirdikleri önön stclarstclaroldukçaoldukça ileriileri teknoloj,lereteknoloj,lere sahipsahip stclardrstclardr..



SÜSPANSYON ÖN ISITICILAR



FIRIN MEKANZMASI



Süspansiyon ön stclar sayesinde tüm ön stma ve

kalsinasyon ilemleri, mal frna girmezden önce

tamamlanmaktadr. Bu da, frnn boyunun, ya ve uzun

frnl kuru sistemlere kyasla çok daha ksatutulabilmesini salamaktadr. Eer ön stcda daha fazla

kalsinasyon olmas salanabilirse frnn boyu daha da

ksaltlabilir.

Klinker OluumKlinker Oluumk i lk i l



ReaksiyonlarReaksiyonlar Döner frna verilen hammaddeler kalsiyumDöner frna verilen hammaddeler kalsiyum

karbonat, bir miktar magnezyum karbonat, kil,karbonat, bir miktar magnezyum karbonat, kil,marn ve su içerir. Meydana gelen reaksiyonlarmarn ve su içerir. Meydana gelen reaksiyonlar

öyle sralandrmak mümkündür;öyle sralandrmak mümkündür; Serbest suyun buharlatrlmasSerbest suyun buharlatrlmas Kil bünyesinde bulunan bal suyun serbest Kil bünyesinde bulunan bal suyun serbest

kalmaskalmas

MgCO3 n ayrmasMgCO3 n ayrmas CaCO3 ün ayrmasCaCO3 ün ayrmas Kireç ile kilin birlemesiKireç ile kilin birlemesi

Bu reaksiyonlar tamamen, ayr meydanaBu reaksiyonlar tamamen, ayr meydanagelmezler, çounlukla son iki reaksiyon birliktegelmezler, çounlukla son iki reaksiyon birliktel b l b b h ll b l b b h l



oluur ve balangç serbest suyun buharlamaoluur ve balangç serbest suyun buharlama

reaksiyonudur.reaksiyonudur. Serbest suyun buharlamas 100 0C de, kilinSerbest suyun buharlamas 100 0C de, kilin

bünyesindeki bal suyun serbest kalmas ise 500bünyesindeki bal suyun serbest kalmas ise 5000C de balar. Killer deiik miktarlarda birlemi0C de balar. Killer deiik miktarlarda birlemi

SiO2/Al2O3 oran ( 2SiO2/Al2O3 oran ( 2 5 ) /1 arasnda deien5 ) /1 arasnda deienalümina silikatlardr. Baz killerde demir oksit esasalümina silikatlardr. Baz killerde demir oksit esasbileendir. Kil bileenlerinin en basitlerinden biribileendir. Kil bileenlerinin en basitlerinden biriolan kaolinit ( 2SiO2.Al2O3.2H2O ) 500olan kaolinit ( 2SiO2.Al2O3.2H2O ) 500 600 0C 600 0C

de suyunu kaybeder. Kil mineral cinslerine görede suyunu kaybeder. Kil mineral cinslerine göresuyun serbest kalma dereceleri farkldr.suyun serbest kalma dereceleri farkldr.

MgCO3 yaklak 600MgCO3 yaklak 600 700 0C lerde ayrmaya balar,700 0C lerde ayrmaya balar,



g y g y y y y y yine kullanlan hammadde cinsine göre bu scaklkyine kullanlan hammadde cinsine göre bu scaklk

deiebilmektedir.deiebilmektedir.

Klinker minerallerinin oluumunu, iki gruptaKlinker minerallerinin oluumunu, iki gruptainceleyebiliriz;inceleyebiliriz;

Kat faz reaksiyonlar ile mineral oluumuKat faz reaksiyonlar ile mineral oluumu

Sv faz reaksiyonlar ile mineral oluumuSv faz reaksiyonlar ile mineral oluumu

Kat Faz Reaksiyonlar le Mineral OluumuKat Faz Reaksiyonlar le Mineral Oluumu



Klinker minerallerinin oluumunu, C3S oluumu hariç kat fazKlinker minerallerinin oluumunu, C3S oluumu hariç kat fazreaksiyonlar sonucu oluur. Bu reaksiyonlarn kinetikleri aadakireaksiyonlar sonucu oluur. Bu reaksiyonlarn kinetikleri aadakiön koullar tarafndan belirlenir;ön koullar tarafndan belirlenir;

Reaksiyona giren partiküllerin tane büyüklüüReaksiyona giren partiküllerin tane büyüklüü ScaklklarScaklklar

Kristal kafesteki bozukluklarKristal kafesteki bozukluklar

Piecek hammadde kalsiyum karbonat ve dier önemli komponentlerPiecek hammadde kalsiyum karbonat ve dier önemli komponentlerarasndaki reaksiyonlar yaklak 550 0C de balar, yani tam olarakarasndaki reaksiyonlar yaklak 550 0C de balar, yani tam olarak900 0C olan CaCO3 n ayrma scaklnn altnda. Bu durum da900 0C olan CaCO3 n ayrma scaklnn altnda. Bu durum da

göstermektedir ki 550 0C de bile çok düük olan kalsitin ayrmagöstermektedir ki 550 0C de bile çok düük olan kalsitin ayrmabasnc, dier önemli komponentler olan SiO2, Al2O3 ve Fe2O3lerbasnc, dier önemli komponentler olan SiO2, Al2O3 ve Fe2O3ler

tarafndan yükseltilir.tarafndan yükseltilir.



Kil minerallerinin dehidratasyon ( 400Kil minerallerinin dehidratasyon ( 400 750 0C ) ve bozunmas ( 700750 0C ) ve bozunmas ( 700 1000 0C )1000 0C )ile yüksek reaktivitede oksitler meydanaile yüksek reaktivitede oksitler meydanagelir. Kil minerallerinin ve CaCO3 ngelir. Kil minerallerinin ve CaCO3 nbozunmas ile yeni fazlarn, katbozunmas ile yeni fazlarn, katreaksiyonlarla oluumu ayn anda olur.reaksiyonlarla oluumu ayn anda olur.



Farindeki kuvars kristalleri; 800Farindeki kuvars kristalleri; 800 1000 0C de1000 0C deNa, K, Fe ve Al iyonlar, katalizörlerin etkisiNa, K, Fe ve Al iyonlar, katalizörlerin etkisialtnda reaktif Cristabolite dönüür.altnda reaktif Cristabolite dönüür.

Sonuçta aça çkan bu komponentler CO2 iSonuçta aça çkan bu komponentler CO2 imolekül grubundan çkararak, dikalsiyum silikat,molekül grubundan çkararak, dikalsiyum silikat,düük kireç miktar ile mono kalsiyum alüminat düük kireç miktar ile mono kalsiyum alüminat ve kalsiyum alümina ferritler meydana getirirler.ve kalsiyum alümina ferritler meydana getirirler.Serbest CaO, proses srasnda oluan CaO dierSerbest CaO, proses srasnda oluan CaO dierkomponentlere baland için henüzkomponentlere baland için henüzolumamtr.olumamtr.

ÖnemliÖnemli miktardakimiktardaki serbest serbest kireçkireç ancakancak scaklkscaklk900900 00CC yiyi geçtiigeçtii zamanzaman meydanameydana gelirgelir çünküçünkü oo



900900 00C C yiyi geçtiigeçtii zamanzaman meydanameydana gelir,gelir, çünküçünkü oo

zamanzaman ayrmaayrma basncbasnc atmosferikatmosferik basncabasnca ularularveve karbonkarbon dioksit,dioksit, CaOCaO bakabaka birbir komponentekomponentebalanmadanbalanmadan dahadaha çabukçabuk ayrlrayrlr..

10001000 11001100 00CC arasndaarasnda CC22AS AS gibigibi geçicigeçicibileiklerbileikler oluurken,oluurken, CC33A A veve CC44AF AF ninnin oluumuoluumu11001100 12001200 00C C dede büyükbüyük ölçüdeölçüde tamamlanrtamamlanr veveoldukçaoldukça fazlafazla miktardamiktarda serbest serbest kireçkireç oluuroluur.. 12001200

12501250 00C C dede katkat fazfaz reaksiyonlarreaksiyonlar tamamlanmtamamlanmolurolur..

Sv Faz Reaksiyonlar le MineralSv Faz Reaksiyonlar le Mineral

OlOl



OluumuOluumu

12501250 12801280 00CC civarndacivarnda klinkerklinker erimesierimesi olarakolaraknitelenen,nitelenen, piecekpiecek malzemedemalzemede svsv fazfaz oluuroluur.. BuradaBuradagerçekleengerçekleen tektek reaksiyonreaksiyon CaOCaO ileile CC22S S nn birlemesibirlemesiolup,olup, oluanoluan ürünürün CC33S S drdr..

Serbest Serbest kireçkireç konsantrasyonu,konsantrasyonu, 12801280 00CC civarndacivarnda svsvklinkerklinker fazfaz oluumuoluumu baladbalad zamanzaman önemliönemli miktardamiktardaazalrazalr.. Serbest Serbest kirecinkirecin çokçok belirginbelirgin azalmas,azalmas, 12501250 00CCüzerindeüzerinde sabit sabit olanolan veve yalnzyalnz svsv fazfaz varlndavarlnda çabucakçabucakoluan,oluan, trikalsiyumtrikalsiyum silikatnsilikatn oluumundanoluumundan sonrasonra olurolur..



C3S oluumu 1450 0C de tamamlanr.C3S oluumu 1450 0C de tamamlanr.Reaksiyon ürünleri C3S, C2S, C3A, C4AFReaksiyon ürünleri C3S, C2S, C3A, C4AFve birleime girmeyen serbest kireçtir.ve birleime girmeyen serbest kireçtir.

Klinkerin Bileimi ve YapsnKlinkerin Bileimi ve YapsnEtkile en OlgulaEtkile en Olgula



Etkileyen OlgularEtkileyen Olgular

Klinkerlerde arzu edilen mineralojik ve mikroKlinkerlerde arzu edilen mineralojik ve mikroyapsal özelliklere ulaabilmek çok saydayapsal özelliklere ulaabilmek çok saydaparametrenin kontrolüne baldr. En önemliparametrenin kontrolüne baldr. En önemli

olanlar;olanlar; Ham karmn bileimi, homojenlii ve inceliiHam karmn bileimi, homojenlii ve incelii Piirme koullarPiirme koullar Soutma programSoutma program

Sv, gaz ve özellikleriSv, gaz ve özellikleri Kömür külünün etkisiKömür külünün etkisi Frn atmosferiFrn atmosferi

Pime Bölgesi Malzeme ve DuvarPime Bölgesi Malzeme ve DuvarScaklklarScaklklar



ScaklklarScaklklar

Klinker Oluumunun TermoKlinker Oluumunun Termo KimyasKimyas



KimyasKimyas 100 0C de serbest suyun buharlamas ( endotermik )100 0C de serbest suyun buharlamas ( endotermik ) 500 0C ve üstünde kildeki bal suyun serbest kalmas ( endotermik500 0C ve üstünde kildeki bal suyun serbest kalmas ( endotermik

)) 900 0C ve üstünde CaCO3 dan CO2 çk ( endotermik )900 0C ve üstünde CaCO3 dan CO2 çk ( endotermik ) 900 0C ve üstünde kilin amorf dehidratasyon ürünlerinin900 0C ve üstünde kilin amorf dehidratasyon ürünlerinin

kristalizasyonu ( ekzotermik )kristalizasyonu ( ekzotermik ) 900900 1200 0C de kireç ve kil arasndaki reaksiyon ( ekzotermik )1200 0C de kireç ve kil arasndaki reaksiyon ( ekzotermik ) 12001200 1280 0C de sv faz oluumunun balamas ( endotermik )1280 0C de sv faz oluumunun balamas ( endotermik ) 1280 0C üzerinde klinker bileiklerinin oluumunun tamamlanmas1280 0C üzerinde klinker bileiklerinin oluumunun tamamlanmas

(endotermik)(endotermik) 14501450 1480 0C de klinkerin soutulmas (ÖNEY, 1999)1480 0C de klinkerin soutulmas (ÖNEY, 1999)

Döner Frn TipleriDöner Frn Tipleri



Tek çapl döner frn

Geniletilmi sinter bölgesi ile döner frn

Geniletilmi kalsinasyon bölgesi ile döner frn



Geniletilmi kalsinasyon ve sinter bölgesi ile döner frn

Geniletilmi kurutma kalsine ve sinter bölgesi iledöner frn (ya döner frn)



döner frn (ya döner frn)

Kurutma veya ön stc bölgesi geniletilmi döner frn



a) Kurutma Bölgesi : Çk gazlarnn ss malzemeye

Pime Proseslerinin Deiik Fazlar



a) Kurutma Bölgesi : Çk gazlarnn ss malzemeye

aktarlr ve su buhar eklinde kütle, malzemeden gazakm içinde buharlar.b) Ön stma Bölgesi : Maln kurumasnn

tamamlanmasyla maln s derecesinde kalsinasyon

balangc ssna doru yükselmeye balar.c) Kalsinasyon Bölgesi : Kil minerallerinindehidratasyonu ve yeni gazlarn olumaya balamasylamaln kalsinasyonu meydana gelir.

d) Sinterleme Bölgesi : Klinker oluumunun ekzotermik

reaksiyonlare) Souma Bölgesi : Klinkerin ani soumas



Frn Dolgu DerecesiFrn Dolgu Derecesi



gg

Merkez AçsMerkez Açs D.D(%)D.D(%)

110110 15,6515,65

105105 13,7513,75100100 12,1012,109595 10,7010,70

Frn doluluk derecesidaire diliminin frnkesitine orannn %olarak ifadesidir. % 5-17

9090 9,099,09

8585 7,757,75

8080 6,526,527575 5,405,40

7070 4,504,50

Frn Doluluk Derecesi ve Döner Frn KapasitesiFrn Doluluk Derecesi ve Döner Frn Kapasitesi



Frn EimiFrn Eimi



Frn Eimi genel olarakFrn Eimi genel olarak22--66oo dirdir

Az frn eimi büyük Az frn eimi büyükdevir saysn gerektirir.devir saysn gerektirir.

Bunun faydas frnBunun faydas frnmalemesinin daha iyimalemesinin daha iyikarmas ve dahakarmas ve dahaiddetli bir s transferineiddetli bir s transferine

maruz braklmaldr.maruz braklmaldr.

FrnFrnEimiEimi

D.D (%)D.D (%)

4.54.5 994.04.0 1010

3.53.5 1111

3.03.0 12122.52.5 1313

D.D: Dolgu derecesiD.D: Dolgu derecesi

Frn eimini her halikarda frn dolulukd i i t i d



derecesini tayin eder

Buna ilave olarak artan bir L/D oran dadoluluk derecesini arttrabilir.

Yüksek dolgu dereceleri s transferinigüçletirdii için %13 lük D.Dgeçilmemelidir.

Döner Frnlarn Devir SaylarDöner Frnlarn Devir Saylar



Döner frnlarDöner frnlarekonomik olarakekonomik olarakiletebilmek içiniletebilmek içinyaklak 35 cm/snyaklak 35 cm/snçevresel hzlarçevresel hzlaruygulanr.uygulanr.

36 cm/sn çevre hznda dakikada frn devir says ve frn çap

Döner Frnlarda genel olarak iki ilem meydana gelirDöner Frnlarda genel olarak iki ilem meydana gelir



Termokimyasal ilemlerTermokimyasal ilemler Malzeme GeçiiMalzeme Geçii

Döner Frnn Bölgeleri

FrnnFrnnUzunluuUzunluu

(%)(%)BölglerBölgler

MalzemeMalzeme--BölgeBölgeSc.Sc.

3333Kurutma (YaKurutma (YaFrnlarda)Frnlarda)

120 C120 Cooye kadarye kadar

1414 Ön stmaÖn stma 100100 5505502525 KalsinasyonKalsinasyon 550550 11001100

2020 Sinter ve piirmeSinter ve piirme 11001100 14501450

88 SoutmaSoutma 14501450 -- 13801380

Döner frnda meydana gelen olaylarDöner frnda meydana gelen olaylar



Suyun buharlamas (ya sistem)Suyun buharlamas (ya sistem) Kil cevherinden suyun uzaklatrlmasKil cevherinden suyun uzaklatrlmas

Magnezyum karbonatn armasMagnezyum karbonatn armas Kalsiyum karbonatn ayrmasKalsiyum karbonatn ayrmas Kirecin madensel kile bilemesi yani 4 anaKirecin madensel kile bilemesi yani 4 ana

bileeni oluturmasbileeni oluturmas



Döner frnlarn hava szdrmazl

Scak frn ucunda eksi basnç 2 3 mm su sütunu ve



Scak frn ucunda eksi basnç 2-3 mm su sütunu ve

souk frn ucunda yaklak 25-30 mm su sütunudur.

Döner frna kaçak olarak giren hava gaz scaklnakadar stlacandan s kaybna neden olur.

Frn çap 4 m, istenmeyen havann frna emnildii (5m/sn) açklk 4 cm (Frn gövdesi ve frn kafas aras)

4 m =r 2/4=12.5664 m2

3.92 m = r 2/4=12.0683 m2

Araln genilii=0.4981 yaklak 0.5m2



0.5 m2 x 5 m/sn =2.5 m3/sn veya

2.5 m3/sn x 60 =150 m3/dak. Veya



150 x 1.2928=194 kg hava/dak

Frn gaz scakl sinter bölgesinde 2045 oC dr.

Havann 15 oC dan 2045oC ye çkarlmas için;

194 kg hava/dak x 0.26 x 2030 oC=102.393 kcal/dak(102.393 kcal/dak)/(7000 kcal/Kg kömür)=

14.6 kg kömür/dak x 1440 dak = 21 024 kg kömür /24 saat

Günde 21 ton kömür kayb



Frn çaltrrken kontrol için üç deikenFrn çaltrrken kontrol için üç deiken



Frn çaltrrken, kontrol için üç deikenFrn çaltrrken, kontrol için üç deiken

kullanlmaktadr, bunlar istenen deiiklikkullanlmaktadr, bunlar istenen deiiklikneyse ona göre sralanmaktadr.neyse ona göre sralanmaktadr.

yakt deiimleri,yakt deiimleri,farin besleme miktarndaki deiimlerfarin besleme miktarndaki deiimlerfrn dönü hz deiimleridirfrn dönü hz deiimleridir

Piiriciye yardmc olacak birçok yararlPiiriciye yardmc olacak birçok yararl



y y ç y y y ç y

rehber bulunmaktadr, bu sayede frnnrehber bulunmaktadr, bu sayede frnndurumu hakknda salkl kararlardurumu hakknda salkl kararlarvermek mümkün olmaktadr. Bu rehbervermek mümkün olmaktadr. Bu rehberbilgiler,bilgiler,

frn dönü hzndaki oynamalar,frn dönü hzndaki oynamalar,frn tahrik motorunun amperajfrn tahrik motorunun amperajpime bölgesi scaklklardr.pime bölgesi scaklklardr.

frn dönü hzndaki oynamalarfrn dönü hzndaki oynamalar



Eer frnda kemer teekkül etmise, mal,Eer frnda kemer teekkül etmise, mal,kemerin arkasnda birikeceinden daha büyükkemerin arkasnda birikeceinden daha büyükbir merkez d (egzantrik ) yükleme meydanabir merkez d (egzantrik ) yükleme meydana

geleceinden frn döndürmek için tahrikgeleceinden frn döndürmek için tahrikmotorlarnn ampemotorlarnn amperraj da artacaktraj da artacaktr

Bu nedenle amper göstergesindeki büyükBu nedenle amper göstergesindeki büyüksaplamalar, mal kalnlnn çok arttna veyasaplamalar, mal kalnlnn çok arttna veyafrn içinde gayri muntazam bir kabuk olutuufrn içinde gayri muntazam bir kabuk olutuuiaret edecektiriaret edecektir

FFrn tahrik motorunun amperajrn tahrik motorunun amperaj



Bandn geniken daralmaya balamas, birikiminBandn geniken daralmaya balamas, birikiminçözülerek, kümelenme etkisinin kaybolduunaçözülerek, kümelenme etkisinin kaybolduunaiarettir yada ringin (kemerin) aniden krlmasnaiarettir yada ringin (kemerin) aniden krlmasnaiarettir. Bunun sonucu ekzantrik yükte ani biriarettir. Bunun sonucu ekzantrik yükte ani biryükseli gözlenecektir.yükseli gözlenecektir.

Bu bilgiler, göstergelerde ayn durum gözle tespit Bu bilgiler, göstergelerde ayn durum gözle tespit

edilmezden önce, mal beslemeyi azaltarak durumuedilmezden önce, mal beslemeyi azaltarak durumudüzeltmede yararl olacak ve frn içinde bozulmadüzeltmede yararl olacak ve frn içinde bozulmaönlenmi olacaktrönlenmi olacaktr

PPime bölgesi scaklklarime bölgesi scaklklar



Amperaj Amperaj yükseliryükselir veve frnfrn hzhz azalrsaazalrsa frnfrn ararsnmsnm veve pimepime bölgesibölgesi çokçok geriyegeriye kaymkaym

demektirdemektir.. BuBu durumdadurumda yaktyakt azaltpazaltp amperiamperi deitirmekdeitirmek veve

bakldndabakldnda pimemipimemi malnmaln görülmesinigörülmesini

salamaksalamak gerekirgerekir..



Döner Frn AtelemeDöner Frn AtelemeTekniiTeknii



TekniiTeknii

F.L.S. Firmas Duoflex YakcsF.L.S. Firmas Duoflex Yakcs

DuoflexDuoflex yakcsyakcs dönerdöner frnlar,frnlar, pulverizepulverize kömürkömür veyaveya kokkokkömürü,kömürü, ya,ya, doaldoal gaz,gaz, yaya dada bubu yaktlarnyaktlarn birbir karmnkarmnkullanarakkullanarak yakaryakar.. Yakc Yakc;; plastikplastik krntlar,krntlar, aaçaaç krntlar,krntlar,lamlam artklarartklar gibigibi ikincilikincil yaktlarnyaktlarn dada kullanlmaskullanlmas içiniçinekstraekstra kanallarlakanallarla donatlabilirdonatlabilir..



Standart tipleri yakt kombinasyonu içinStandart tipleri yakt kombinasyonu içinuygundur ve maximum kapasiteleri 20 ileuygundur ve maximum kapasiteleri 20 ile250 MW arasnda deiir ve bu geni250 MW arasnda deiir ve bu genidöner frnlarn bile ihtiyacnn karlar.döner frnlarn bile ihtiyacnn karlar.

Duoflex Yakcs Genel GörünüüDuoflex Yakcs Genel Görünüü



Yakc Yakc allagelmemiallagelmemi yeniyeni veve özelözel birbir



g g yy

konsept konsept ileile üretilmitirüretilmitir.. BuBu konsept konsept iseise;;halkalhalkal birbir kömürkömür borusuborusu veve bununbununiçerisindeiçerisinde merkezimerkezi bir,bir, gazlgazl veve likit likit yakt yakt

borusuborusu veve yineyine aynayn zamandazamanda halkalhalkalkömürkömür borusunuborusunu saransaran veve birisibirisi radyalradyaldieridieri iseise ekseneleksenel havahava içiniçin olanolan eemerkezlimerkezli ikiiki primerprimer havahava kanalndankanalndan

ibarettiribarettir..

Geleneksel Bir Yakc ile Duoflex inGeleneksel Bir Yakc ile Duoflex inKarlatrlmasKarlatrlmas



Meme Yüzeyinin AyarlanmasylaMeme Yüzeyinin AyarlanmasylaPrimer Hava DeiimiPrimer Hava Deiimi



BuBu ikiiki havahava konikkonik havahava memesimemesi yoluylayoluyla enjekteenjekte



BuBu ikiiki havahava konikkonik havahava memesimemesi yoluylayoluyla enjekteenjekte

edilmedenedilmeden önceönce karmkarm birbir ekildeekilde akarakar..

DD ksmdakiksmdaki ikiiki boruboru çokçok rijit rijit desteklemedestekleme

yaplarnayaplarna sahipsahip formdadrformdadr veve yakcyakc borudakiborudakidönmedönme veve sapmalarsapmalar minimizeminimize ederekederek dayanklldayankll

güvencegüvence altnaaltna alrlaralrlar..



Klinker SoutmaKlinker Soutma



Klinker soutma, klinkerin öütülebilirliini ve bundanKlinker soutma, klinkerin öütülebilirliini ve bundanüretilen çimentonun özelliklerini etkiler. Klinkerüretilen çimentonun özelliklerini etkiler. Klinkersoutmann nedenleri ise;soutmann nedenleri ise;

Kzgn haldeki klinker kolaylkla tanamad için,Kzgn haldeki klinker kolaylkla tanamad için,

Scak klinkerin çimento öütmeyi olumsuz etkiledii için,Scak klinkerin çimento öütmeyi olumsuz etkiledii için, Yaklak 200 kcal/kg klinkerlik scak klinkerin yararlanlan Yaklak 200 kcal/kg klinkerlik scak klinkerin yararlanlan

s miktar üretim masraflarn düürdüü için,s miktar üretim masraflarn düürdüü için, Uygun bir soutma ileminin çimento özellikleriniUygun bir soutma ileminin çimento özelliklerini

düzelttii için,düzelttii için,



Sinter bölgesinde piirilen ve döner frnnSinter bölgesinde piirilen ve döner frnnçk azna kadar gelen klinker, özelçk azna kadar gelen klinker, özelklinker soutucularnda soutulur.klinker soutucularnda soutulur.Soutma srasnda bir ksm klinker ssSoutma srasnda bir ksm klinker ssgeri kazanlr. Klinker soutucular olarakgeri kazanlr. Klinker soutucular olarakplanet soutucular, tromel soutucular veplanet soutucular, tromel soutucular ve

zgaral soutucular saymak mümkündürzgaral soutucular saymak mümkündür



IZGARALI SOUTUCULARIZGARALI SOUTUCULAR



Bu tip soutucular, frndan bamszdr;Bu tip soutucular, frndan bamszdr;klinker frndan çkp, hareketli bir zgaradaklinker frndan çkp, hareketli bir zgaradabirikir ve içinden hava üflenir. Klinkeribirikir ve içinden hava üflenir. Klinkerizgara boyunca tamak için balca ikizgara boyunca tamak için balca ikidizayn gelitirilmitirdizayn gelitirilmitir



Fuller soutucusuFuller soutucusu



Fuller soutucusu, bir, iki veya yüksekFuller soutucusu, bir, iki veya yüksekkapasiteli frnlarda bazen 3 zgaradankapasiteli frnlarda bazen 3 zgaradanoluan bir sistemdir. Her zgara biri sabit oluan bir sistemdir. Her zgara biri sabit biri hareketli plaka sralarndan meydanabiri hareketli plaka sralarndan meydanagelmektedir.gelmektedir.

Fuller soutucusu elektrofiltre ile balantlFuller soutucusu elektrofiltre ile balantl

olarak çalr. Türkiyede en çok bu çeit olarak çalr. Türkiyede en çok bu çeit klinker soutucusu kullanlmaktadr.klinker soutucusu kullanlmaktadr.

SF Cross-Bar CoolerNY



Coolax Grate Cooler Coolax Grate Cooler



Planet soutucusuPlanet soutucusu



Planet soutucusunda döner frnn gövdesinde çepçevrePlanet soutucusunda döner frnn gövdesinde çepçevresoutma kamaralar bulundurulur. Frnn dönüü ile busoutma kamaralar bulundurulur. Frnn dönüü ile bukamaralar klinker ile dolar ve sonunda frnn altndakamaralar klinker ile dolar ve sonunda frnn altndabulunan klinker çukuruna boalr. Bu sistem çift akmlbulunan klinker çukuruna boalr. Bu sistem çift akml

klinker soutucusu diye de adlandrlr.klinker soutucusu diye de adlandrlr.

Tromel soutucusu, döner frn altnda bulunan veTromel soutucusu, döner frn altnda bulunan veklinkeri ters yönde ileten, boru eklinde bir soutucuklinkeri ters yönde ileten, boru eklinde bir soutucu

sistemidirsistemidir



EntegralEntegral soutucular(soutucular(Planet Planet)) hemhem azaz yeryer igaligaletmekteetmekte hemhem dede dönerdöner soutucularasoutuculara kyaslakyasla yatrmyatrmmaliyetlerimaliyetleri dede düükdüük olmaktadrolmaktadr.. BüyükBüyük kapasitelikapasitelitesislerdetesislerde bazbaz mekanikmekanik problemlerproblemler çkmaktayd,çkmaktayd,dahadaha sonrasonra zgaralzgaral soutucularnsoutucularn devreyedevreye girmesiylegirmesiyleentegralentegral soutucularsoutucular eskisieskisi kadarkadar rabet rabet görmemeyegörmemeyebaladbalad.. bugünbugün artkartk 45004500 t/günt/gün hattahatta dahadaha büyükbüyükkapasitelikapasiteli tesislerdetesislerde bilebile kullanlabimektedirkullanlabimektedir..



ÇMENTO ÖÜTMEÇMENTO ÖÜTME

KlinkerinKlinkerin çimentoyaçimentoya öütülmesi,öütülmesi, çimentoçimento üretimindeüretiminde



KlinkerinKlinkerin çimentoyaçimentoya öütülmesi,öütülmesi, çimentoçimento üretimindeüretimindetemeltemel veve aynayn zamandazamanda sonson teknolojikteknolojik operasyonduroperasyondur..

PortlandPortland çimentoçimento üretimiüretimi içiniçin klinker klinker alçalç ileile kurukuru olarakolarak

öütülür öütülür.. BuBu öütmeye,öütmeye, puzolanikpuzolanik maddemadde tras,tras, uçucuuçucu külkülgibigibi katkkatk maddelerininmaddelerinin belirlibelirli oranlardaoranlarda ilavesiyleilavesiyle katklkatklçimentoçimento tipleritipleri üretilir üretilir..

Çimento tesislerinde harcanan toplam gücün büyük bir bölümü ögütmede kullanlmaktadr.



Çimento üretiminde proses kademeleri arasndakienerjisi tüketim dalm

ProsesProses Elektrik enj. Tük.(%)Elektrik enj. Tük.(%)

Ocak letmeOcak letme

Hammade öütmeHammade öütmeHammadde harmanlamaHammadde harmanlamaKlinker Piirme ve soutmaKlinker Piirme ve soutmaÇimento öütmeÇimento öütmeTama, paketleme, yüklemeTama, paketleme, yükleme

55

2424662222383855

TOPLAMTOPLAM 100100

Cevher hazrlama tesislerinde kullanlan bilyaldeirmenlerde L/D oran 1,5 ± 2 civarndayken çimentosektöründe yaygn olarak kullanlan kamaral



y yg

deirmenlerde bu oran 3 ± 6 arasnda deiir.

33 -- 0.30.3 µµluk taneler çimento dayankllnn gelimesiluk taneler çimento dayankllnn gelimesiiçin önemlidir.için önemlidir.

ÇimentodaÇimentoda tanetane fonksiyonufonksiyonu 33 -- 00..33 µµ aadaaada gösterildiigösterildiigibigibi temsiltemsil edilmektediredilmektedir..NormalNormal ÇimentolardaÇimentolarda %% 4040 5050

Yüksek Yüksek DayanmlDayanml çimentolardaçimentolarda %% 5555 -- 6565SüperSüper DayanmlDayanml çimentolardaçimentolarda %% 5555 -- 6565

Çeitli çimento tane iriliinde basnç dayankl



Daha yüksek öütme incelii (5000 cm2/g) dayanklkartn artk etkilemez aksine düürür.



Öütme Yardmclar

klinker arlnn % 0.006 ± 0.8 kadar Öütme yardmclar katks yaplr.



öütme malzemelerinin kaplanmasn önlemek (verim artar)

Enerji sarfiyatn azaltr

Parçalarn dalmasn salar Sepratörlerin verimini arttr

Çimento dayankllna etkisi olmaz Sadece balangç dayanmnaolumsuz etkileri olur.

Farin için ,

Kömür ve grafit, kok, reçine vs öütmede y.m olarak kullanlr



Çimento öütme için,

Amino asetat, Etilen glikol, Propilen glikol, ZEE-MILL(ekeri

alnm kalsyum), Vinsol Persin (reçine), TDA (Triethanolaminve Lignin sultonik asidin kalsyum tuzlar), Rayling (kurutulmu

sülfit atklar), Red Oil (ya asitleri karm), 109 B vs

Kamaral deirmenlerde



I. Kamara, Hacmca % 30 arj, 100 ± 60 mm bilya çap

II. Kamara, Hacmca % 27 arj, 60 ± 35 mm bilya çap

III. Kamara, Hacmca % 24 arj, 30 ± 20 mm bilya çap

nce öütmede genellikle öütücünün yüzey alannnhacime oran mümkün olduunca büyük seçilmelidir.

Bu nedenle genellikle III. Kamarada silpeps kullanlr.

SilpepsSilpeps

ØØ x h (mm)x h (mm)

Arlk Arlk

Kg/adetKg/adet

Yüzey alanYüzey alan

cmcm22/adet/adet

12 x 2412 x 24 0.0210.021 11.311.3



18 x 3618 x 36 0.0710.071 25.425.4

Kamaralar Kamaralar Bilya çapBilya çap arj mik. (%)arj mik. (%)

I. KamaraI. Kamara

9090

80807070

6060

2020

25253535

2020

II. KamaraII. Kamara5050

4040

5050

5050

III. KamaraIII. Kamara12 x 2412 x 24

18 x 3618 x 36

5050

5050

MEKANK ÖZELLKLERMEKANK ÖZELLKLER

Standard dayanmStandard dayanm Erken dayanmErken dayanm



yy

Çimentonun 28 günlükÇimentonun 28 günlükbasnç dayanmdr.basnç dayanmdr.

Çizelgede verilenÇizelgede verilengereklere uygungereklere uygunolmaldr.olmaldr.

Üç standart dayanmÜç standart dayanmsnf belirlenmitir:snf belirlenmitir:32,5 snf; 42,5 snf;32,5 snf; 42,5 snf;

52,5 snf52,5 snf

yy

Çimentonun 2 veya 7Çimentonun 2 veya 7günlük basnçgünlük basnçdayanmdr.dayanmdr.

Çizelgede verilenÇizelgede verilengereklere uygungereklere uygunolmaldr.olmaldr.

N : normal erkenN : normal erkendayanm snfdayanm snf

R : yüksek erkenR : yüksek erkendayanm snfdayanm snf

ÇizelgeÇizelgeKarakteristik deerlerle verilen mekanik ve fizikselKarakteristik deerlerle verilen mekanik ve fizikselözelliklerözellikler



B asnç Day anm (MP a)

Day anm E rk en Day anm S tandard Day anm P riz ba lam a Genle me

S nf s üres i (dak ) (m m )

2 günlük 7 günlük 28 günlük

32.5 N - > 16.0 > 32.5 > 52.5 > 75

32.5 R > 10.0 -

42.5 N > 10.0 - > 42.5 > 62.5 > 60 < 10

42.5 R > 20.0 -

52.5 N > 20.0 - > 52.5 - > 45

52.5 R > 30.0 -

Bu standardn yüksek erken dayanml, 42,5dayanm snfna uyan portland çimentosuaadaki ekilde tanmlanr.Portland çimento TS EN 197-1- CEM I 42,5 R

Depolama ve PaketlemeDepolama ve Paketleme



ÇimentolarÇimentolar piyasayapiyasaya delikdelik veyaveya yrtkyrtk olmayanolmayan kat kat veyaveyabenzeribenzeri torbalartorbalar içerisindeiçerisinde azaz aktmayacakaktmayacak veve evsafnevsafnbozmayacakbozmayacak ekildeekilde ambalajlanmambalajlanm olarakolarak çkarlmaldrçkarlmaldr..TorbalardakiTorbalardaki çimentonunçimentonun kütlekütle toleranstolerans 5050kgkg ±± %%22'' dirdir..

Kat Kat torbalartorbalar ileile yaplanyaplan ambalajda,ambalajda, yurtiçiyurtiçi tamalardatamalardaTSTS 30263026'ya'ya uygun,uygun, enen azaz üçüç katlkatl kraft kraft kadndankadndanyaplmyaplm torbalartorbalar veyaveya kat kat gramajgramaj veyaveya kat kat adediadedi farkl,farkl,ancakancak edeeredeer dayankllktadayankllkta yaplmyaplm torbalartorbalarkullanlmaldrkullanlmaldr.. hracat hracat durumundadurumunda kadnkadn gramajgramaj veve kat kat adediadedi öncedenönceden belirlenmelidirbelirlenmelidir..

Çimento torbalar üzerine kolayca okunabilecek veÇimento torbalar üzerine kolayca okunabilecek vebozulmayacak ekilde en az aadaki bilgilerbozulmayacak ekilde en az aadaki bilgileryazlmaldr. Bu bilgiler gerektiinde yabanc dille deyazlmaldr. Bu bilgiler gerektiinde yabanc dille deyazlabilir. Çimentonun dökme olarak siloda veya özelyazlabilir. Çimentonun dökme olarak siloda veya özelçimento aracnda bulunmas halinde bu bilgiler bir plakaçimento aracnda bulunmas halinde bu bilgiler bir plaka



veya etiket üzerine yazlarak silo veya araç üzerineveya etiket üzerine yazlarak silo veya araç üzerinetaklmaldr.taklmaldr.

Firmann ticari unvan veya ksa ad, adresi veya varsaFirmann ticari unvan veya ksa ad, adresi veya varsatescili markas.tescili markas.

Tanan çimentoya ait standardn iaret ve numaras.Tanan çimentoya ait standardn iaret ve numaras. Çimento snf ve tipi.Çimento snf ve tipi.

mal tarihi ( ay ve yl olarak ).mal tarihi ( ay ve yl olarak ).

Net kütlesi ( kg )Net kütlesi ( kg )

Paketleme lemiPaketleme lemi



YAKITLAR YAKITLAR



Kat YaktlarKat Yaktlar

DönerDöner frnlardafrnlarda ancakancak toztoz halindehalinde katkat yaktlaryaktlar kullanlrkullanlr..BununBunun içiniçin katkat yaktlaryaktlar deirmenlerdedeirmenlerde öütüldüktenöütüldüktensonrasonra kullanlmaktadrkullanlmaktadr.. Antrasit, Antrasit, linyit,linyit, tata kömürü,kömürü,asfaltit asfaltit veve rafinerirafineri artart olanolan petrolpetrol kokukoku çimentoçimento dönerdönerfrnlarndafrnlarnda kullanlankullanlan bakabaka katkat yakt yakt türleridirtürleridir..BunlardanBunlardan bakabaka sonson senelerdesenelerde önön kalsinasyonkalsinasyonsistemlerindesistemlerinde eskieski arabaaraba lastikleri,lastikleri, ehirehir çöpleriçöpleri vbvb.. gibigibieylereyler yaklarakyaklarak kullanlmaktadrkullanlmaktadr.. BütünBütün bunlarnbunlarniçersindeiçersinde enen çokçok kullanlankullanlan kömürkömür türleridirtürleridir..

Sv YaktlarSv Yaktlar



ÇimentoÇimento sektöründesektöründe svsv yakt yakt olarakolarak hamham petrolpetrol veve ararfuelfuel--oiloil kullanlrsakullanlrsa dada geneldegenelde fuelfuel--oiloil tercihtercih sebebidirsebebidir.. BuBusvsv yaktlaryaktlar parafin,parafin, olefin,olefin, aromatikaromatik veve naftennaften kökenlikökenliolupolup geneldegenelde %%8585--9090 karbon,karbon, %%55--1010 hidrojenhidrojen veve %%33--44

oksijen,oksijen, azot,azot, kükürt kükürt veve dierdier elementlerdenelementlerden oluuroluur..

Gaz YaktlarGaz Yaktlar



SvlatrlmSvlatrlm petrolpetrol gazlar,gazlar, biogaz,biogaz, jeneratör jeneratör

gaz,gaz, havahava gazgaz veve doaldoal gazgaz olarakolarak çeitliçeitli türleritürlerivarsavarsa dada çimentoçimento sektöründesektöründe enen önemliönemli yeriyeridoaldoal gazgaz tutmaktadrtutmaktadr..

BETONBETON



Beton,Beton, çimento,çimento, su,su, agregaagrega veve kimyasalkimyasal veyaveya mineralmineralkatkkatk maddelerininmaddelerinin homojenhomojen olarakolarak kartrlmasndankartrlmasndanoluan,oluan, balangçtabalangçta plastikplastik kvamdakvamda olup,olup, ekilekilverilebilen,verilebilen, zamanlazamanla katlapkatlap sertleereksertleerek mukavemet mukavemet

kazanankazanan birbir yapyap malzemesidirmalzemesidir..

BetonunBetonun mutlakmutlak hacminihacmini %%7070 oranndaorannda agregaagrega (kum,(kum,çakl,çakl, mcr),mcr), %%1010 oranndaorannda çimento,çimento, %% 2020 oranndaorannda susu

olutururoluturur.. Gerektiinde,Gerektiinde, çimentoçimento arlnnarlnn %%55'sinden'sindenfazlafazla olmamakolmamak kaydyla,kaydyla, katkkatk malzemesimalzemesi ilaveilave edilebiliredilebilir..

Betonu günümüzün en yaygn tayc yapBetonu günümüzün en yaygn tayc yapmalzemesi yapan özellikleri öyle sralamakmalzemesi yapan özellikleri öyle sralamak

mümkündür :mümkündür :



Ucuzluu,Ucuzluu,Bilgisayar kontrollü santraller, transmikserler, pompalar...Bilgisayar kontrollü santraller, transmikserler, pompalar...vb. ile üretim, tama ve yerletirme aamalarnda büyükvb. ile üretim, tama ve yerletirme aamalarnda büyükgelimelerin salanm olmas,gelimelerin salanm olmas,ekil verilebilme kolayl,ekil verilebilme kolayl,

Çelik donat ile (betonarme) çekme mukavemetininÇelik donat ile (betonarme) çekme mukavemetininyetersizliinin dengelenmesiyetersizliinin dengelenmesi Yüksek basnç dayanmlarna ulalmas Yüksek basnç dayanmlarna ulalmasFiziksel ve kimyasal d etkilere kar dayankll (uzunFiziksel ve kimyasal d etkilere kar dayankll (uzunömür, bakm kolayl),ömür, bakm kolayl),

Hafif agrega ile hafifletilmesi, pigmentlerleHafif agrega ile hafifletilmesi, pigmentlerlerenklendirilmesirenklendirilmesi

ÜretimÜretim



Bir hazr beton üretim tesisiBir hazr beton üretim tesisi



HazrHazr betonunbetonun üretimüretim süreci,süreci, santralsantral operatörününoperatörünün üretileceküretilecek betonubetonutanmlayantanmlayan formülünformülün numarasnnumarasn belirleyip,belirleyip, bilgisayarbilgisayar sisteminisisteminiiletmesiyleiletmesiyle balarbalar.. lklk komuttankomuttan sonra,sonra, ayrayr bölmelerdebölmelerde stoklanmstoklanmbulunanbulunan agrega,agrega, çimentoçimento veve susu aynayn andaanda tartlrtartlr.. DahaDaha sonrasonratartlmtartlm agregaagrega bant bant veyaveya kovaylakovayla tanaraktanarak miksermikser kazannakazanna



aktarlraktarlr.. BuBu sradasrada çimento,çimento, susu veve formüldeformülde varsavarsa kimyasalkimyasal katkkatkmaddesimaddesi dede kazanakazana aktarlraktarlr veve kartrlrkartrlr..

BirBir harmanharman betonunbetonun hacmihacmi santraldensantralden santralesantrale deimekledeimekle birlikte,birlikte,genelliklegenellikle 11 -- 33 mm33 'tür'tür.. santraldesantralde karmakarma süresisüresi dede harmanharman

hacmiylehacmiyle orantlorantl olarakolarak standartlarstandartlar tarafndantarafndan belirlenmitirbelirlenmitir.. TSTS1122211222 BetonBeton -- HazrHazr BetonBeton Standard'naStandard'na göre,göre, 11 mm33 veve altndakialtndakiharmanlarharmanlar içiniçin kartrmakartrma süresisüresi enen azaz 4545 saniye,saniye, ekek herher 00..55 mm33 içiniçinekek 1515 saniyedirsaniyedir.. (Ancak,(Ancak, yaya karmkarm türütürü üretimdeüretimde tamatama srasnda,srasnda,miksermikser içindeiçinde dede karmkarm olduuolduu dikkatedikkate alnarak,alnarak, bubu süresüre yaryayaryakadarkadar azaltlabilirazaltlabilir..)) Yeterince Yeterince kartrlmkartrlm olanolan harman,harman, transmikseretransmiksere

boaltlr,boaltlr, dolumdolum tamamlanncayatamamlanncaya kadarkadar aynayn ilemilem devamdevam edereder..

TransmikserlerTransmikserler



Hazr beton dökümüHazr beton dökümü



BetonunBetonun ürünürün niteliklerinitelikleri korunarak,korunarak, müterininmüterininantiyesineantiyesine transmikserletransmikserle teslimteslim edildiktenedildikten sonra,sonra,pompapompa veyaveya dierdier araçaraç gereçlegereçle istenilenistenilen

noktadakinoktadaki kalbakalba yerletirilmesiyerletirilmesi ilemineilemine "beton"betondökümü"dökümü" denirdenir

Beton kalplarBeton kalplar



Kalplarn Balca Görevleri:Kalplarn Balca Görevleri:



Betonarme elemanlara gerekli boyut ve ekliBetonarme elemanlara gerekli boyut ve eklivermek,vermek,

Taze beton arlklarn, taze beton basnçlarnTaze beton arlklarn, taze beton basnçlarnve beton dökümü srasnda ortaya çkan ilaveve beton dökümü srasnda ortaya çkan ilaveyükleri tamak,yükleri tamak,

Beton dökümü srasnda ortaya çkabilecekBeton dökümü srasnda ortaya çkabilecekdarbe ve titreim etkilerine dayanmak,darbe ve titreim etkilerine dayanmak,

Gerekli durumlarda çalma ve iletim döemesiGerekli durumlarda çalma ve iletim döemesigibi de kullanlmak, eklinde özetlenebilir.gibi de kullanlmak, eklinde özetlenebilir.

PompaPompa



BetondanBetondan istenilenistenilen veriminverimin eldeelde edilmesiedilmesi içiniçin standartlarastandartlara uygun,uygun, kalitelikaliteliüretimüretim kadarkadar dorudoru yerletirmeyerletirme veve uygulamauygulama dada önemlidirönemlidir.. FazlaFazla akcakcolmayan,olmayan, plastikplastik kvamdakikvamdaki tazetaze betonun,betonun, özellikleözellikle çokçok katlkatl yaplarda,yaplarda,döküleceidökülecei kalplarakalplara ulatrlmasulatrlmas zamanzaman zamanzaman sorunsorun olabilmektedirolabilmektedir.. Ancak, Ancak,betonubetonu transmikserdentransmikserden alarakalarak istenenistenen yükseklikyükseklik veve açklklaraaçklklara aktarabilenaktarabilen

betonbeton pompalarpompalar ileile bubu sorunsorun almaktadralmaktadr..

ÖnceleriÖnceleri dahadaha çok,çok, fazlafazla miktardamiktarda betonbeton gerektirengerektiren barajbaraj yapmyapm veyaveya güçgüçsantrallerininsantrallerinin inaatlarndainaatlarnda kullanlankullanlan betonbeton pompalar,pompalar, günümüzdegünümüzde hemenhemenherher çapçap veve türdekitürdeki inaattainaatta rahatlklarahatlkla kullanlmaktadrkullanlmaktadr

Geri Dönüüm SistemleriGeri Dönüüm Sistemleri



Çimento,Çimento, agrega,agrega, kum,kum, katk,katk, karmkarm suyusuyu gibigibi gerekligereklihammaddelerinhammaddelerin teminindentemininden sonrasonra hazrhazr betonbeton tesisindetesisinde balayanbalayanhazrhazr betonbeton üretimüretim sürecinde,sürecinde, herhangiherhangi birbir atkatk maddemadde ortayaortayaçkmazçkmaz.. ÇünküÇünkü bubu karmkarm malzemelerimalzemeleri gerektiigerektii kadarkadar veve tamamentamamen

kullanlarak,kullanlarak, tazetaze betonubetonu meydanameydana getirirlergetirirler.. DolaysylaDolaysyla tesistekitesistekihammaddehammadde stoklama,stoklama, çevreçevre düzenlemesi,düzenlemesi, katkat atk,atk, gürültü,gürültü, havahavakirliliikirlilii yönetimiyönetimi gibigibi vbvb unsurlaraunsurlara dikkat dikkat edilip,edilip, kurallarnakurallarnauyulduunda,uyulduunda, hazrhazr betonbeton üretimininüretiminin doaldoal veve kentselkentsel çevreyiçevreyidorudandorudan etkilemesietkilemesi sözsöz konusukonusu deildirdeildir..

Çeitli nedenlerle tesise dönen kullanm fazlas beton, hazr beton tesislerinde kurulan geri dönüüm sistemleri yardmylaayrtrlarak, tekrar üretim sürecine katlr veya uygun bir yere

dökülüp, daha sonra krlarak dolgu malzemesi olarak

k ll l bili G i dö ü ü i t i kt l t b t



kullanlabilir. Geri dönüüm sistemine aktarlan taze betonunönce agrega ve çimento erbeti birbirinden ayrlarak, agrega

üretimde tekrar kullanlmak üzere stok bölümüne konur.Çimento erbeti ise, sistemde ajitatör havuz varsa, bu havuzda

ilenip ince malzemenin çökelmesi engellenerek, tekrar vedorudan üretime aktarlr ve hiçbir artk aça çkmaz. Geri

dönüüm ünitesinde ajitatör havuz yoksa, agregadan ayrlançimento erbeti tesisteki çökelti havuzlarna aktarlr ve burada

su ve çamur ayrtrlr; elde edilen su tekrar üretimdekullanlrken, aça çkan çamur, atk olarak tasfiye edilir.Geri dönüüm sistemleri, özellikle yüksek kapasiteli hazr

beton tesislerinde skça kullanlr. Bu, kullanm fazlas tazeveya sertlemi betonlarn çevreye zarar vermesini engellediigibi, üretim sürecine ve dolaysyla maliyetlere de katkda

bulunan, önemli bir unsurdur.

HAZIRLAYANLARHAZIRLAYANLAR



GÖKÇE ÇALIKANGÖKÇE ÇALIKAN && HASAN ALPERHASAN ALPER

DOK UZ EYLÜL ÜNVERSTES MÜHENDSLK DOK UZ EYLÜL ÜNVERSTES MÜHENDSLK FAKÜLTES MADEN MÜHENDSL BÖLÜMÜ SON SINIFFAKÜLTES MADEN MÜHENDSL BÖLÜMÜ SON SINIFÖRENCLERÖRENCLER

Çİmento teknolojİsİ

Documents