Боловсруулсан багш: П.Урантуяа

2014 оны 2-р сар

Толгой файл ба

стандарт функцууд

Хичээл № 2

Програмчлалын хэл

• Интерпретатор

smaltalk, LISP, Prolog, BASIC гэх мэт

• Компилятор

C, FORTRAN, PASCAL, COBOL, C++

Си хэлний үүсэл хөгжил

• Програмчлалын Си хэлийг 1970-аад оны

эхээр Bill-ийн лабораторид Денис Редчи

боловсруулсан бөгөөд 1983 онд American

Nationl Standards Institute(ANSI)

стандартаар баталгаажуулсан байна.

Си хэл гэж юу вэ?

• Си хэл нь үйлдлийн системийг бичих

зориулалтаар бүтээгдсэн комптлятор

төрлийн хэл юм. Си хэл нь олон

гайхамшигтай онцлогийг агуулсан,

үйлдвэрвэрлэлийн салбалрт өргөн

ашигладдаг, бүтцийг програмчлалд

тохирсон дээд түвшний хэл юм.

Толгой файл (header file)

• Си хэлний толгой файлууд нь стандарт

функц, төрөл, тогтмолуудын санг агуулна.

Си хэлний толгой файлууд нь (.h )

өргөтгөлтэй текст файл байх бөгөөд толгой

файлыг програмд холбож өгснөөр түүн

дотор тодорхойлогдсон функц макро төрөл,

тогтмолуудыг хэрэглэх боломжтой болдог.

Толгой файл

• Стандарт функцийн тодорхойлолтыг толгой

файлд хадгалдаг. Тийм учраас програмд

ашиглах функцийг хадгалсан толгой

файлыг #include зааврыг ашиглан программ

дотор уншиж оруулж ирдэг.

Си хэлний функцийн тухай

1. Стандарт функц<stdio.h> Оролт, гаралтын урсгалтай ажилладаг фунцүүд байрладаг

<stdlib.h> системийн функцүүд

<math.h> математик функцүүд

<strings.h> тэмдэгт мөртэй ажиллах функцүүд

<time.h> цаг минуттай ажилладаг функцүүд

гэх мэт толгой /header/ файлуудад тодорхойлогдсон байдаг.

2. Хэрэглэгчийн функц

Үндсэн програм /эх функц / руу Утга буцаадаг функц Анхны тоо эсэхийг шалгах

Төгс тоо мөн эсэхийг шалгах

Үндсэн програм /эх функц / руу Утга буцаадаггүй функц

Массивын бүх элементийг хэвлэдэг

Мөссөвын элементүүдийг эрэмбэлдэг.

Стандарт функцийн хэрэглээ

<stdio.h>scanf(); гараас өгөгдөл унших

printf(); үр дүнг дэлгэц рүү хэвлэх

fscanf(); файлаас өгөгдөл унших

fprintf(); файл руу үр дүнг бичих

fclose(); файлыг хаах

fopen(); файлыг нээх

feof(); заагч файлын төгсгөлд хүрсэн

эсэхийг тодорхойлох

rename(); файлын нэрийг солих гэх мэт

Програмчлалын С (си) хэл

Стандарт функцийн хэрэглээ

<stdlib.h>system();

rand() ; санамсаргүй тоон утга авах

atoi(); Тэмдэгтийг тоо руу хөрвүүлнэ

itoa(); Тоог тэмдэгт мөр рүү хөрвүүлнэ.

abort() ; Програмын блокыг дуусгах

exit(); Програмыг дуусгах

abs(); Абсолют утгыг олно. Гэх мэт

Програмчлалын С (си) хэл

Стандарт функцийн хэрэглээ

<math.h>sin(x)

cos(x)

tan(x)

asin(x)

acos(x)

atan(x)

log(x)

log10(x)

pow(x,y) – зэрэгт дэвшүүлэх функц

Програмчлалын С (си) хэл

Стандарт функцийн хэрэглээ

<string.h>char strcpy(s , st)

char strncpy(s , st , n)

char strcat(s , st)

char strncat(s , st , n)

int strcmp(cs , st)

int strncmp(cs , st ,n)

char strstr(cs , st)

Int strlen(st)

Програмчлалын С (си) хэл

Оролтын функц (унших)

• Алгоритм

• Жишээ нь:

• a тоог гараас оруул

• a, b тоог гараас оруул

• Си хэл

Scanf(“%d”,&хувьсагч);

Жишээ нь:

• a тоог гараас оруулах бол

Scanf(“%d”,&a);

• a, b тоог гараас оруул

Scanf(“%d%d”,&a,&b);

Хувьсагч

а

а, b

Гаралтын функц (хэвлэх)

• Алгоритм

• Жишээ нь:

• a тоог хэвэл

• a, b тоог хэвэл

• Си хэл

Printf(“Текст”, хувьсагч);

Жишээ нь:

• a тоог гараас оруулах бол

printf(“%d”,a);

• a, b тоог гараас оруул

printf(“%d%d”,a,b);

Хувьсагч

а

а, b

Утга олгох үйлдэл ба илэрхийлэл:

• Утга оноох = үйлдэл нь арифметик

илэрхийлэлд оролцож болох бас нэг үйлдэл

юм. Энэ нь бинар үйлдэл учраас хоёр

операндтай ажиллана. Баруун талын

операнд нь утга (илэрхийлэл), зүүн талын

операнд нь энэ утгыг авах хэмжигдхүүн

(хувьсагч) юм.

• Алгоритм

• Жишээ нь:

• a, b тооны нийлбэрийг

ол

• a, b, c тооны үржвэрийг

ол

• Си хэл

Хувьсагч=(илэрхийлэл)

Жишээ нь:

• a, b тооны нийлбэрийг ол

c= a+b;

• a, b, c тооны үржвэрийг

ол

d=a*b*c;

d=a*b*c

Хувьсагч=(илэрхийлэл)

c= a+b

Жишээ бодлого

• Натурал a тоог гараас

орууж хэвлэ.

#include <stdio.h>

main (){

int a;

scanf(“%d”,&a);

printf(“%d“,a);

system("pause");

return 0;

}

Натурал a, b тооны нийлбэрийг ол.

#include <stdio.h>

main() {

int a,b,c;

scanf(“%d%d”,&a,&b);

c=a+b;

printf(“&d”,c);

system(“pause”);

return 0;

}

Бататгах хичээл :

• Гараас

а-хувьсагчид

утга авч, а-

ийн утгыг 10т

хувааж үр

дүнг хэвлэ.

a,b гэсэн 2

бүхэл тоо

өгөгдөв.

Тэдгээрийн

нийлбэр ба

ялгаварыг ол.

Гэрийн даалгавар:

• Гараас

а-хувьсагчид

утга авч, а-ийн

утгыг 10-аар

үржүүлж үр

дүнг хэвлэ.

• a,b,c гэсэн 3

бүхэл тоо

өгөгдөв.

Тэдгээрийн

нийлбэр ба

ялгаварыг ол.