1 

 

งานนเผยแพรภายใตลขสทธ Creative Commons แบบ Attribution Non-commercial Share Alike (by-nc-

sa) โดย สนพ. ชายขอบ อนญาตใหทาซา แจกจาย แสดง และสรางงานดดแปลงจากสวนใดสวนหนงของงาน

นไดโดยเสร แตเฉพาะในกรณทใหเครดตสานกพมพและระบ URL www.chaikob.com ไมนาไปใชในทาง

การคา และเผยแพรงานดดแปลงภายใตลขสทธเดยวกนนเทานน

เผยแพรครงแรกบนเวบไซต สนพ. ชายขอบ – http://www.chaikob.com/

ชศกด ภทรกลวณชย: ยคเปลยนผานวรรณกรรมไทย วรรณกรรมไทยยคเปลยนผาน

ชมนมปาฐกถา 70 ป ดร.ชาญวทย เกษตรศร 7 พ.ค. 2554

หอประชมศรบรพา มหาวทยาลยธรรมศาสตร ทาพระจนทร -------------------------------------------------------------------------------

สวสดทานผเขารวมประชมทกทานนะครบ เบองตนกตอง

ขอขอบคณคณะผจดทกรณาเชญใหผมมารวมงานแสดงมทตาจตใน

โอกาสครบรอบ 70 ป อาจารยชาญวทย เกษตรศร ดงทผดาเนน

รายการไดกลาวนาไวนดหนอยวา ในแงหนงแลวกตองถอวาผมเปน

ลกศษยอาจารยชาญวทย สมยทผมเขาเรยนธรรมศาสตรเมอป

(พ.ศ.) 2519 น จาไดวาไดเรยนกบอาจารยชาญวทย ในวชา “พนฐานอารยธรรมไทย” ซงตอนนนน อาจารยชาญ

วทย เพงเขามาสอนในมหาวทยาลยธรรมศาสตร แลวกไดชอวาเปนอาจารยหนมไฟแรง ทกวนนกยงไฟแรงอยนะ

ครบ เผลอๆ อาจจะแรงกวาเดม แตวาในยคนนนนกแรงมาก

ในชวโมงแรกของวชาพนฐานอารยธรรมไทย จาไดวาอาจารยกแจกเอกสารประกอบเคาโครงการสอน ซงก

แจกแจงหวขอทจะเรยน แลวกเอกสารทจะตองอาน กสรางความฮอฮาในหมนกศกษาเปนอยางยง เพราะวารายชอ

หนงสอทแนะนาใหอานนมนมเปนสบๆ เลม สาหรบนกศกษาปหนงอยางผมทเพงหลดออกมาจากรวโรงเรยนน ด

แลวกนาตกใจพอสมควร แตขณะเดยวกนกเปนความทาทายเหมอนกน ในแงทผมรสกวาอาจารยเขาใหเกยรต

นกศกษาดนะ เขาเชอวานกศกษานาจะมสตปญญาอานหนงสอเหลานไดหมด ผมวามนเปนการแสดงการเคารพ

หรอการใหเกยรตกบผเรยนพอสมควร แตผมคดวาทสาคญกวานนคอ “หวขอ” แตละหวขอทอาจารยแจกแจงวา

 

2 

 

จะบรรยายหรออภปรายพดคยกนในวชานนน มนเปนหวขอทนาตนตาตนใจทงนนนะครบ ทจาไดแมนคอหวขอ

เรอง “คนไทยไมไดมาจากภเขาอลไต” และ “ขอถกเถยงใหมวาดวยคนไทยมาจากไหน” ซงในยคนนกตองถอวา

ประเดนนเปนประเดนททาทายและรอนแรงมาก เพราะวาในยคผมน เรากถกสอนฝงหวมานานวาคนไทยเปนชาต

รกสงบอพยพมากจากภเขาอลไตจนรนมาอย ณ ดนแดนแหงน ตอนนนกเลยรสกตนเตน ไมอยากจะเชอวาจะได

เรยนสงเหลานในมหาวทยาลย กบอกกบตวเองวา “เออ อยางนมนถงจะเรยกวามหาวทยาลยจรงๆ” คอเขามา

เรยนเพอทจะกลาตงคาถามกบคาตอบเดมๆ ทเคยเชอกนโดยดษณหรอไมเคยมใครคดจะถาม

ในแงหนงแลวน ผมเชอวาคงเปนการกลาวทไมเกนเลยจนเกนไปนก ถาจะพดวานอกเหนอจากการ

เคลอนไหวของขบวนการนกศกษาและงานของ “จตร ภมศกด” แลวน อาจารยชาญวทยนาจะเปนบคคลหนงทม

บทบาททาใหวชาประวตศาสตรกลายเปนวชายอดนยมในคนรมผมหรอรนไลๆ กนนน สมยนนผมเองกอยากจะ

เรยนประวตศาสตรดวยแรงบนดาลใจจากอาจารยชาญวทย บวกกบจตร ภมศกด และอนๆ แตผมกเปนประเภท

ศษยไมรกด ดนไปเลอกเรยนวชาวรรณคดแทน กเลยไมไดเปนอาจารยดานประวตศาสตรจนทกวนน แตในแงหนง

แลว ผมกยงอยากจะเชอวาการหนไปเรยนวรรณคดของผมนกเปนการเรยนดวยสปรตของการเรยนรทผม

ประทบใจ และฝงใจมาจากหองเรยนวชาพนฐานอารยธรรมไทยของอาจารยชาญวทย คอมนเปนการเรยนทกลาจะ

ตงคาถามใหมๆ และกลาจะทาทายความเชอเดมๆ ทเคยมมาเกยวกบวรรณคด เกยวกบสถานะนกเขยนนกกว ซงท

ทาแบบนกไดอานสงมาจากอาจารยชาญวทย ในแงหนงแลวผมกเลยคดวาไมมวธการใดจะแสดงมทตาจตตอ

อาจารยชาญวทยไดดเทากบการนาสปรตดงกลาว ซงอาจารยไดปฏบตเปนแบบอยางไวมาใชพจารณาปรากฏการณ

ในวงการวรรณกรรมปจจบน และนกเปนทมาของหวขอทผมจะนาเสนอในวนนกคอ “ยคเปลยนผานวรรณกรรม

และวรรณกรรมยคเปลยนผาน”

โดยรวบยอด นบตงแตการรฐประหารเมอวนท 19 กนยาฯ 2549 และวกฤตทางการเมองทเกดขน

หลงจากนนเปนตนมา เราคงสรปไดอยางคอนขางชดเจนแลววา มนมปญหาอยางทเราเจออยทกวนน และผมคดวา

วรรณกรรมไทยและนกเขยนไทยน กาลงเผชญหนากบความทาทายครงสาคญอนจะเปนบททดสอบและบทพสจน

ตวตนอนแทจรงของวรรณกรรมและนกเขยนไทยรวมสมย ทงนเพราะในขณะนไดเกดเงอนไขสาคญ 2 ประการ

หนงคอแวดวงวรรณกรรมและสงคมไทย แวดวงวรรณกรรมไทยกาลงอยในยคเปลยนผานของวรรณกรรมไทย ใน

ขณะเดยวกนวรรณกรรมไทยกกาลงอยในยคเปลยนผานของสงคม

ผมจะพดในหวขอทหนงกอนคอ “ยคเปลยนผานของวรรณกรรมไทย” โดยจะเรมจากเหตการณเลกๆ

เหตการณหนงเมอปทแลวซงไมไดเปนขาวใหญโตอะไร แตในแวดวงวรรณกรรมกตองถอวาเปนเรองสนสะเทอน

 

3 

 

วงการพอสมควร กคอวา เมอวนท 13 ธนวาฯ 2553 ใน “งานชมนมชางวรรณกรรมประจาป 2553” คณสชาต

สวสดศร ซงเปนบรรณาธการวารสาร ชอการะเกด ไดประกาศปดวารสาร ชอการะเกด โดยบอกวาเปนการปดแบบ

ชวคราว เปนการลาทมใชลากอน แตผมเปนคนทคอนขางมองโลกในแงรายสกหนอย ผมอาจจะมองวาการลาทมใช

ลากอนของ ชอการะเกด นนาจะเปนลาแลวลาเลยมากกวา เพราะถาคดวาจะไดพบกนอกนคงเปนชาตหนาตอน

คาๆ ไมใชตอนบายดวยซาไป เปนทศนะของผมเอง คอผมมองวามนเปนไปไมไดแลวทจะเกดปรากฏการณท

เรยกวา ชอการะเกด ขนอกในสงคมไทย ชอการะเกด นเปนวารสารทไดชอวามบทบาทสาคญในการผลตนกเขยน

รนใหมๆ ทนาเสนอวรรณกรรมแนวตางๆ ไดอยางนาทาทายนาชนชม โดยเฉพาะในชวงยคสองของ ชอการะเกด

คอประมาณป พ.ศ. 2532-2542 น ชอการะเกด ไดกลายเปนตานานสาคญอนหนงทคนพดถงกน และคนก

คาดหวงวาเมอกลบมาในยคทสาม คอ พ.ศ. 2550 น กนกวาจะเปนการตอยอดขยายรากของ ชอการะเกด รนท

สอง แตปรากฏวามนออกมาในทางตรงกนขาม

คณสทธพงษ (สทธพงษ ธรรมวฒ) ซงเปนผสนบสนนดานการเงนกบวารสารเลมน เปดเผยในตอนหนงวาท

มนตองปดตวลงกเพราะยอดจาหนายนอยมาก ขายไดสองสามรอยเลมตอฉบบ มนนาใจหายเพราะมผสงเรองมาให

พจารณาเยอะมาก บางฉบบนเปนพนเรอง กแสดงวามนกเขยนเปนพนคนทสงเรองมาใหคณสชาตพจารณา มนก

ตลกทวามคนสงเรองมาพนคน แตหนงสอขายไดแคสองสามรอยเลม ผมเลยรสกเหมอนกบวา บานเรานมแต

นกเขยน ไมมนกอาน คดดงายๆ วา คนพนคนทเขยนหนงสอและอยากใหหนงสอตวเองปรากฏใน ชอการะเกด คอ

ถาผมเปนนายทนกตองคดวา “เออ อยางนอยเรากไดลกคาพนคนนชวรๆ แหละวะ มนตองซออาน” ปรากฏวาไอ

พนคนทสงเรองมาใหเราพจารณานมนไมซอหนงสอเราอาน ผมกเลยไมรวานกเขยนบานเรานมนยงไงกนแน ขนาด

คณเองยงไมอยากซอหนงสอทคณคาดวาจะไดลงเรองของคณ แลวคณจะไปอานหนงสออะไรอก ผมกยงนกไมออก

ในแงหนง นนกเปนเหตการณทผมคดวามนสะทอนอะไรบางอยาง แตผมคดวาปรากฏการณเรองการปด

ตวของ ชอการะเกด มนมนยยะทสาคญกวานน สาคญกวาเรองนกเขยนไมอานหนงสอ อาจพดใหเทๆ หนอยวา

“อวสานของ ชอการะเกด” อาจเปนจดเรมตนของ “อวสานวรรณกรรมในฐานะกจกรรมอสระของปจเจกบคคล”

และ “การเขาสยคอตสาหกรรมวรรณกรรมอนเปนสวนหนงของยคอตสาหกรรมวฒนธรรมภายใตเศรษฐกจทน

นยมขนนางกงผกขาด” กลาวในเชงรปธรรมกคอ ผมมองวา ชอการะเกด เปนตวแทนของยคสมยของกจกรรม

อสระทางปญญาของนกเขยนของปญญาชน โดยเฉพาะในชวง ชอการะเกด ยคสองนกจะเหนไดชดเจนวามบทบาท

ในแงนมาก เพราะมบทบาทถงขนสามารถกาหนดวาระบางวาระเกยวกบวรรณกรรมในสงคมไทยได คอเปด

ประเดนวาวรรณกรรมควรจะเปนยงไง วรรณกรรมทดควรจะเปนเชนไร ซงอนนเปนบทบาททมความสาคญมาก

 

4 

 

ในชวงยคทสองของ ชอการะเกด แตผมคดวา ทเปนเชนนนไดกเพราะมนมปจจยทางสงคมทเออหรอแวดลอมหรอ

สงเสรมให ชอการะเกด สามารถแสดงบทบาทเชนนน กคอวาในยคนน วงการวรรณกรรมยงไมไดถกครอบงาหรอ

ผกขาดโดยสนเชงดวยทนอตสาหกรรมสอสงพมพดงเชนทเราพบในปจจบนน รานหนงสออสระกยงมกระจายกน

อยทวไป สายสงอสระกยงมอยพอสมควร สานกพมพอสระกมอยใหเหนมากมาย เจาของสอมวลชนกยงไมเขามาม

ผลประโยชนโดยตรงในวงการหนงสอและวรรณกรรม นกขาวดานวรรณกรรมกยงมความเปนอสระในการรายงาน

ขาววรรณกรรมพอสมควร แตวาเมอเรามาเทยบกบภมทศนของวรรณกรรมใน ชอการะเกด ยคทสาม กจะพบวา

มนเปลยนไปโดยสนเชง อนนเรากรๆ กนในคนทอยในวงการหนงสอ ในปจจบน เจาของสอมวลชน เชน

หนงสอพมพและนตยสารรายสปดาห กมสานกพมพของตนเอง สานกพมพใหญๆ หลายแหงกมรานหนมาทาธรกจ

สายสงหรอหนมาเปดเปน “เชนบคสตอร” (chain bookstore) ของตนเอง ผลประโยชนททบซอนกนระหวางสอ

สงพมพกบสานกพมพ และระหวางสานกพมพกบสายสงและรานหนงสอกลายเปนเรองปรกตสามญ

เพราะฉะนน เรากจะเหนวาคอลมนแนะนาหนงสอทเราเหนในสอสงพมพทกวนนจะแนะนาแตหนงสอใน

สงกดของตนเองเปนสวนใหญ จะมหนงสอนอกสงกดกพอไมใหนาเกลยดจนเกนไปนก รานหนงสอกเลอกโชวแต

หนงสอของสานกพมพในสงกดตนเองใหเดนสะดดตามากเปนพเศษ นกเขยนทกวนนกจะเรมทาตวมสงกดมากขน

แมจะไมถงขนเซนสญญาผกมดเหมอนกบนกรองหรอนกแสดง แตกตองเขากลมเขาคายกน คอนขางชดเจน การ

ประกวดรางวลวรรณกรรมในรปของการสงตนฉบบเพอชงรางวลจากสานกพมพใหญๆ เกดขนเหมอนดอกเหดใน

ฤดฝน จนแทบจะทาใหการเขยนวรรณกรรมอนเปนกจกรรมอสระทางปญญาและการสรางสรรคของนกเขยน

กลายเปนการเขยนเพอสงประกวดชงรางวลเปนสวนใหญ เพราะฉะนน กลาวโดยยอกคอวงการวรรณกรรมปจจบน

กาลงอยในสภาพของอตสาหกรรม ไมตางไปจากวงการดนตร, วงการละคร และวงการสอมวลชน นคอเหตผลทผม

มองวา ชอการะเกด ยคทสามนถาลาแลวกตองลาเลยแนเลย ไมสามารถจะหวนกลบมาไดอกแลว เพราะลกษณะ

งานของ ชอการะเกด ของคณสชาตมนเปนตวแทนของวรรณกรรมแบบเดม คอแบบทมลกษณะเปนอสระ เปนงาน

ทไมมทนใหญหนนหลง ไมมสอใหการสนบสนน ไมอยในเครอขายอานาจรฐ ไมอยในเครอขายสอกระแสหลกใดใด

ทงสน เพราะฉะนน โอกาสทชอกระเกดจะเกดไดในยคนมนกเลยเปนไปไดยาก

การเกดขนไดของ ชอการะเกด ในฐานะทเปนกจกรรมทางปญญา ผมคดวาในแงหนงเรากตองยอนกลบไป

มอง วา ชอการะเกด ยคทสองอาจเกดขนมาไดโดยมปจจยทงสงคมเกอหนนความเปนอสระของนกเขยนและสอ

สงพมพจานวนหนง แตสงหนงทสาคญในแงของวรรณกรรมคอ มนเปนผลพวงมาจากภาพเชงอดมคตของ

วรรณกรรมและสอมวลชนซงคนรนกอนหนานนสรางขน ทสาคญอยางปฏเสธไมไดกคอคณกหลาบ สายประดษฐ

 

5 

 

หรอทรจกดในนามปากกา “ศรบรพา” วาเปนผมบทบาทสาคญในการตอสเพอสลดแอกนกเขยนและสอมวลชน

ออกจากการอปถมภคาชของชนชนนา ผลกดนใหนกเขยนและสอมวลชนไดรบการยอมรบในฐานะอาชพอสระทยด

มนในหลกจรรยาบรรณและผดงความยตธรรมในสงคม นเปนฐานความคดทมอยทคนรนกอนสรางมา และ ชอการะเกด สามารถสานตอฐานนนไดในชวงทสอหรอวรรณกรรมยงไมไดถกผกขาดโดยสนเชง มนกเปนเรองนาเศรา

ใจพอสมควรทวา ภาพเชงอดมคตทคณกหลาบไดทมเทสตปญญาแรงกายแรงใจสรางไวน ไดแปรเปลยนไปจนแทบ

ไมเหลอเคาในปจจบนน อยางทเราเหนในกรณของสอมวลชนทอาจารยอบลรตน1ไดรายงานใหทราบแลว แตผมวา

แมแตในวงการวรรณกรรมทไมไดมมลคาทางเศรษฐกจใดใดมากนกเมอเทยบกบสอมวลชนแขนงอน เรากพบวา

วรรณกรรมไดเปนเหยอรายสดทายทจะถกผกขาดครอบงาดวยระบบธรกจ และนกเปนเหตทผมมองวาเรากาลงอย

ในยคเปลยนผานของวรรณกรรมไทย ภาพของวรรณกรรมไทยในยคผกขาดนกอาจจะเปลยนแปลงไปโดยสนเชง

แตมนมกรณทมน ไมรจะเรยกวาอะไรด นาเศราสะเทอนใจ นาวตก นาตกใจมากกวานนอกกรณหนง ซง

ผมจะเรมอยางนกอน ประเดนของคณศรบรพาคอพยายามจะสรางนยามของวรรณคด นยามของนกเขยน ในฐานะ

ทเปนอาชพอสระปลอดจากการครอบงาของรฐและทน และในขณะเดยวกน คณศรบรพากพยายามจะสรางนยาม

ของนกเขยนใหกลายเปนสงทในสมยนนคณศรบรพาใชคาวาเปน “ผยดมนในอาชวปฏญาณ” หรอในภาษาสมยนก

คอ “จรรยาบรรณวชาชพ” อยางทอาจารยอบลรตนไดพดมาบางแลว คณกหลาบมบทบาทสาคญในการนยาม

ความเปนนกเขยนและสอมวลชนใหมวาเปนผทซอสตยตอความจรง มงผดงความยตธรรม ทาหนาทเปนปากเสยง

ใหกบผตาตอยและผถกขมเหงรงแกจากผมอานาจ ซงนยามนทคณกหลาบพยายามสรางขนมาในชวงรอยตอของ

การเปลยนแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475 กตองถอวาไดรบการขานรบพอสมควรในวงการวรรณกรรม เราจะเหน

วา นกเขยนรนตอๆ มาไมวาจะเปนนายผ, จตร ภมศกด, ลาว คาหอม น กพยายามจะสบทอดหรอวานยามอนนท

คณกหลาบเสนอไวมาขยายความตอ อยางเชนคณเสนย เสาวพงศ กพดถงขนวา “วรรณกรรมเปนเสมอนเครอง

บนทกความสนสะเทอนทางสงคม” ลาว คาหอม กเสนอวา “ภารกจของนกเขยนกคอการเขยนคารองทกขแทน

ชาวไรขาวนาและผยากไรในสงคมเพอเรยกหามโนธรรมของชาวเมอง” แตผมคดวาในปจจบนน ไมเพยงสถานะ

อาชพอสระของนกเขยนกาลงจะตายไปเทานน (อยางกรณของชอการะเกด) แตเกยรตภมของนกเขยนในฐานะผ

ผดงความยตธรรมกกาลงถกตงคาถามและทาทายเชนกน

คณไอดา (ไอดา อรณวงศ) ซงปจจบนไมมนามสกล บรรณาธการของวารสาร อาน ไดกลาวเปนนยถง

ประเดนสาคญของปญหาดงกลาวโดยเปรยบเทยบนกเขยนในอดต 2 ยค คอยคคณกหลาบ, นายผ เทยบกบ                                                            1 อบลรตน ศรยวศกด: สทธเสรภาพหลง ‘ทกษณ’ ภาพรวมสภาวะดงเหวของไทย, http://www.prachatai3.info/journal/2011/05/34427

 

6 

 

นกเขยน “ยคอดตอนใกล” ซงในความเขาใจของผมคอยค 14 ตลาคม (พ.ศ. 2516) ไวอยางนาสนใจ คณไอดา

บรรยายความรสกในขณะทหวนกลบไปอานหนงสอ นตยสารอกษรศาสตร นตยสารของปญญาชนและนกเขยนหว

กาวหนาในยคกอนกงพทธกาลทมคณสภา ศรมานนท เปนบรรณาธการ โดยคณไอดากลาวไวอยางน

“กระดาษเกาครารวงกราวปลายนวตดฝนเถาเปาไมพน สดทายคงไปนอนกนอยปลายทางเดน

หายใจ บทกวอกหลายชนในเลมแลวเลมเลาเหลานน แจมชดฉาดฉานในทางความคดและการ

ประพนธจนนาตนตกใจ พวกเขาตายไปพรอมไมบรรทดอนเดมทพวกเขาใชวดความจรงความงาม

และความเปนธรรม เชนเดยวกบงานเขยนของคนรนกอนหนานนทประกาศนามคณะสภาพบรษ

ในยคทกหลาบยงเปนกหลาบยงเปนกหลาบยงเปนกหลาบ มนเปนโลกของคนเกาๆ รนอดตนน

อดตทมนไมรวมสมย อดตทคนเหลานนไมอยใหยอกแสยงใจเหมอนอดตยคใกลกวานน”

เกดอะไรขนในสงคมไทยและวงการวรรณกรรมไทยปจจบน ททาใหนกเขยนในอดตรนคณกหลาบและนาย

ผกลายเปนอดตทไมรวมสมยกบนกเขยนปจจบน เกดอะไรขนกบนกเขยนในอดตทใกลกวานนอนนาจะหมายถง

นกเขยนรน 14 ตลาฯ เปนตนมา ผซงครงหนงไดรบการเชดชยกยองวาเปนผสบทอดพนธกจอนศกดสทธของ

นกเขยนรนคณกหลาบและนายผ แตบดนกลบเปนผสรางความรสก “ยอกแสยงใจ” ดงท บ.ก. อาน วาไว

การจะตอบคาถามนได ผมคดวาเราตองมาพจารณาประเดนปรากฏการณอกปรากฏการณหนงทถอไดวา

เปนหมดหมายทสาคญในสงคมไทยปจจบน กคอ ในฐานะทเคยผานเหตการณนองเลอกใหญมา 3 เหตการณ ไดแก

เหตการณ 14 ตลาฯ 2516 สมยทผมยงนงกางเกงขาสนไปเรยนหนงสอ 6 ตลาฯ 2519 ขณะทเปนนกศกษาป 1

อยทธรรมศาสตร 17 พฤษภาฯ 2535 เมอเปนอาจารยอยทธรรมศาสตร ผมคดวาเหตการณนองเลอดพฤษภาฯ ป

2553 นเปนการปราบปรามประชาชนอยางอามหตทสดเทาทผมไดประสบพบเหนมา หลายคนอาจจะทวงวา

สงหารหม 6 ตลาฯ 2519 นกโหดพอๆ กน หรอนาจะโหดเหยมมากกวาดวยซาไป ผมคดวามนกมความเปนจรงใน

แงนน ผมจะไมพดซาเรองภาพตางๆ ทเราคงคนตากนด ภาพศพถกแขวนคอ ถกเผาทงเปน เปนภาพความรนแรงท

เราไมอยากจะเชอวาเกดขนในสงคมทชอบอางเสมอวานบถอศาสนาพทธ แตผมมองวาความรนแรงในเหตการณ 6

ตลาฯ นมนเกดขนอยางโหดเหยม รนแรง เฉยบขาด แตกจบลงอยางรวดเรวภายในเวลาไมถง 24 ชวโมง คอเชา

วนท 6 ตลาฯ จนคาของวนนน แตการไลลาและเขนฆาผชมนมทราชดาเนนและราชประสงคเปนไปอยางยดเยอ

และเลอดเยน เกดการปะทะยอยๆ ในหลายจดหลายครงหลายครา แตละชวโมงแตละวนทผานไปมผชมนม

 

7 

 

นกขาว และผสงเกตการณถกยงจากกองกาลงทหารทโอบลอมโดยรอบทชมนมจนลมตายและบาดเจบทละคนสอง

คน ยงไมนบการลอบยงดวยทหารแมนปนเพอเดดชพผชมนมรายแลวรายเลา ทงหมดนไดรบการแพรภาพ

ถายทอดสดไปทวโลกทามกลางเสยงโหรองยนดของคนเมองบางกลม และการนงดดายของบรรดาผอวดอางตนมา

ตลอดวารกสนตตอตานความรนแรง รกประชาชนและตอสเพอความเปนธรรม เพราะฉะนนในแงนน ความอามหต

ของเหตการณเมษาฯ พฤษภาฯ 2553 กคอความเลอดเยนในการฆาของฝายรฐ และความเลอดเยนของคนเมองท

ปลอยใหการเขนฆาดาเนนไปโดยไมรรอนรหนาว

ในฐานะคนในวงการ กอดถามไมไดวา แลวบรรดาเหลากวนกเขยนทไดรบอานสงจากความเปนนกเขยน

เพอประชาชน จนกระทงเชดหนาชตาไดในฐานะตวแทนของเสยงแหงมโนธรรม พวกเขาไปอยทไหนกนในชวงเวลา

ดงกลาว หรอเพราะพวกเขาไมเหนผชมนมเหลานนเปนคน ดงนนความตายของผชมนมจงไมมความหมายใดใด

ทงสน ถาเปนเชนนนจรง เหตการณเมษาฯ พฤษภาฯ จงอามหตยงกวาเหตการณ 6 ตลาฯ ในแงทไมเพยงคนตาย

เทานนทถกปฏเสธความเปนมนษย แตผชมนมนบหมนนบแสนในเหตการณนไดถกทาใหดอยคาไรความหมายเสย

ยงกวาโคกระบอ ซงคนเมองกชอบไปซอไถชวตเปนประจา

ในแงนผมคดวา จากเหตการณเมษาฯ พฤษภาฯ และปฏกรยาของนกเขยนจานวนหนงซงผมจะกลาว

รายละเอยดในทหลง เราอาจจะถอไดวา เหตการณนเปนหมดหมายสาคญทแสดงใหเหนวาสงคมไทยกาลงอยในยค

เปลยนผาน ซงกเปนความทาทายอนสาคญของกวและนกเขยนไทย วาพวกเขาจะสรางสรรคงานวรรณกรรมในยค

เปลยนผานนไปในทศทางใด แลวผมจะพยายามฉายภาพใหดวาเขากาลงจะไปในทศทางใด

แตกอนทจะไปถงตรงนน ผมอาจจะเรมจากตรงนกอน ผมจะเรมดวยคานยามของคาวา “ยคเปลยนผาน”

และผมคดวานกคดชาวอตาเลยน “อนโตนโอ กรมช” (Antonio Gramsci) ไดใหนยามทรวบยอดความคดวาดวย

ภาวะเปลยนผานของสงคมไดอยางเปนรปธรรมและเหนภาพชดเจน เขาเสนอไววา

“เมอใดทอานาจอาญาสทธในสงคม ทครงหนงเคยไดรบการยอมรบโดยดษณจากชนทกชนใน

สงคมเรมคลายมนตขลงและสญเสยสถานะความเปนอานาจนา เมอนนสงคมจะเกดวกฤตขนาน

ใหญของการเปลยนผาน”

กรมชขยายความเพมเตมโดยภาพเปรยบเปรยทกลายเปนวรรคทองทคนนยมเอามาใชกลาวอาง

กนวา

 

8 

 

“แทจรงแลววกฤตในสงคมเปนผลจากการทสงเกากาลงตายไปและสงใหมถกขดขวางไมใหกอเกด

ในระหวางรชสมยเยยงน อาการวปลาสนานาชนดจะแสดงตวใหเหน”

(“The crisis consists precisely in the fact that the old is dying and the new

cannot be born; in this interregnum a great variety of morbid symptoms

appear.”)

คอนยามวกฤตเปลยนผานม 2 เวอรชน ซงมาจากรมชเหมอนกน ผมกจาไดวาเปนนยามทอาจารยชาญ

วทยชอบเอามายกเหมอนกน เพราะวามนสรปรวบยอดสภาวะทางสงคมไดด อกอนทเรามกจะไดยนแลวกดจะเปน

กวมากกวาหนอยแตวาผมชอบอนแรกมากกวาเพราะมนมคาอย 2-3 คา ทนาสนใจ อกอนทวากคอ

“เมอโลกใหมดนรนจะบงเกดแลวโลกเกากาลงตาย เมอนนอสรกายจะปรากฏตว”

(“The old world is dying away, and the new world struggles to come forth: now

is the time of monsters.”)

จะวาไปแลว แนวคดเรองยคเปลยนผานในวฒนธรรมไทยเรากม เรามการมองและอธบายมโนทศนเรองยค

เปลยนผานเหมอนกน เพยงแตวาของไทยเราไปองอยกบแนวคดทางพระพทธศาสนา ดงทปรากฏในพระไตรปฎก

โดยเฉพาะทปรากฏอยในพระมหาสบนชาดก ซงเราคนเคยกนดเมอมนจะแปลงโฉมออกมาในรปของ “เพลงยาว

พยากรณกรงศรอยธยา” แจกแจงเหตอาเพศ 16 ประการ ทจะเกดขน ซงตอนนเรากจะไดยนคนพดกนเยอะ ผมก

เลยจะตงขอสงเกตนดหนงกอนแลวกนวา เพลงยาวพยากรณฯ หรอมหาสบนชาดกวาดวยการเปลยนผานในทศนะ

ของวฒนธรรมไทยมนตางจากทศนะของกรมชอยพอสมควร คอของไทยน อยางในเพลงยาวพยากรณฯ ระบไวชด

วาเหตปจจยของอาเพศตางๆ เกดขนมา “ดวยพระมหากษตรยมไดทรงทศพธราชธรรม จงเกดเขญเปนมหศจรรย

สบหกประการ” ขณะทกรมชมองวาความวปลาสทงปวงเปนผลสบเนองมาจากภาวะชะงกงนของความขดแยงทาง

การเมองและอดมการณทเดนมาถงจดอบ เมอพลงฝายจารตนยมออนเปลยใกลตายแตพลงฝายกาวหนากยงไมแขง

 

9 

 

กลาพอทจะเผดจศกไดโดยเดดขาด อนนเราจะเหนวาฐานของการมองปญหายคเปลยนผานหรอความวปรตหรอ

อาเพศกตางกน

แลวทน อะไรคอความวปลาสหรออะไรคออาเพศกมองตางกน ถาเรามองในกรณของไทย อยางกรณเพลง

ยาวพยากรณฯ จะเหนชดวาวธการมองเหตอาเพศของสงคมไทยมองยงไง เพลงยาวพยากรณฯ นยามเหตอาเพศ

เปลยนผานดวยกรอบความคดเรองระดบชนของคนในสงคมไวอยางไมออมคอม และนคอเหตททาใหปญญาชน

หรอนกเขยนกวจานวนหนงชอบยกเรองนขนมา ซงผมคดวาเพราะมนไปตอบสงทอยในใจเขาลกๆ อยพอสมควร

ในเพลงยาวพยากรณฯ เรมดวยการอธบายความอาเพศวปรตในธรรมชาต เชนวา “มใชเทศกาลรอนกรอน

ระงม มใชเทศกาลลมลมกพด” ซงอนนกเปนเรองของธรรมชาต แตวาทมนนาสนใจกคอ เขาโยงความวปรตทาง

ธรรมชาตเหลานเขากบความสมพนธมนษยในสงคมทเปลยนแปลงไป อยางในทอนทคนชอบยกกน

“ลกศษยจะสครพก จะหาญหกผใหญใหเปนนอย

ผมศลจะเสยซงอานาจ นกปราชญจะตกตาตอย

กระเบองจะเฟองฟลอย นาเตาอนลอยนนจะถอยจม

ผมตระกลจะสญเผา เพราะจณฑาลมนเขามาเสพสม”

ดวยวธเชอมโยงดงกลาว คอโยงความแปรปรวนของปรากฏการณธรรมชาตเขากบความเปลยนแปลงของ

ความสมพนธของคนในสงคม กวรนเกากชาญฉลาดพอทจะนาไปสขอสรปวา ความเปลยนแปลงของคนในสงคม

เปนอาเพศ เปนความวปรต ซงถาเราใชกรอบความคดสมยใหมเขาไปมอง โดยเฉพาะกรอบความคดเรอง

ประชาธปไตย ความสมพนธทเปลยนแปลงในทอนทผมยกมานน ผมมองวามนเปนเปนเรองศภนมตทงสน หาใช

อาเพศวปรตแตอยางใดไม ผมคดวามนเปนเรองทนายนดไมใชหรอทกระเบองจะเฟองฟลอยแลวนาเตาอนลอยนน

จะถอยจม มนไมใชเรองทนายนดหรอ ทผใหญกบผนอยจะสญสถานะทตางกน การแบงเปนผใหญผนอยจะหายไป

หรอวา ทาไมเราจะตองไปฝากอานาจไวกบนกปราชญและผมสทธดวยเลา ถาเราถอวาทกคนในสงคมเทาเทยมกน

ตามหลกประชาธปไตย

นนคอการมองสงคมเปลยนผานของชนชนนาไทยในอดต อาจจะสบเนองมาจนถงปจจบนน แตจะตางจาก

ของกรมชเปนอยางมาก เพราะกรมชมองวาการเปลยนผานมนเกดอาการวปรตวปลาสขน ทผมเลอกใชอนแรก

เพราะผมตดใจตรงคาวาวปลาสวปรตทกรมชพดไว “Morbid Symptoms” ซงผมมองวากรมชเอาอปมาทาง

 

10 

 

การแพทยเรองอาการวปลาส อาการแปรปรวนภายใน มาใชเพอบรรยายถงสภาวะวปรตในยคเปลยนผาน ซงผม

มองวามนชวยเตอนสตเรานดหนงในแงทวา อาการวปลาสทเกดขนมนเปนสงทอยภายในสงคมเรา มนอยภายในตว

เราเอง ผมไมคอยชอบ monster (อสรกาย) กตรงน เพราะ monster มนเหมอนเปนอะไรภายนอกทเขามา แตผม

มองวา นยามเรองอาการวปลาสมนคอสงทอยภายในสงคมเรา อยในคนใกลๆ เรา หรออยในตวเราเอง ซงในภาวะ

ปรกตอาจประกาศเปนผเหนใจเพอนมนษยรกสนตประชาธปไตย สารพดคณคาทสงสงและดงาม แตในภาวะวกฤต

ของความเปลยนแปลง คนเหลานไดแสดงใหเหนถงความวปรตวปลาสทซอนเรนอยในตวอยางหมดเปลอก ผมวาใน

แงน นยามนมนกเลยสามารถอธบายหรอตอบคาถามท บ.ก. นตยสาร อาน ตงไว วาทาไมวรรณกรรมนกเขยนยค

อดตอนใกล ซงครงหนงเคยไดชอวาเปนนกตอสเพอความเปนธรรม และเปนปากเสยงใหกบผถกกดขขมเหงจาก

อานาจรฐจงยอกแสยงใจผอานเปนอยางยง

พดงายๆ กคอวา ในยคสมยของการเปลยนผานปจจบนน เราเกดปรากฏการณวปรตวปลาสในวงการ

วรรณกรรมทอบาทวพอๆ กบอาการวปลาสนานาชนดทกาลงเกดขนในแวดวงตลาการ สอมวลชน นกวชาการและ

ปญญาชน ซงผมจะขอเขามาดวามนวปรตวปลาสยงไง วากวปญญาชนทเราเคยยกยองมทาทและปฏกรยาตอกรณ

เหตการณสงหารหมเมษาฯ พฤษภาฯ ยงไง ทเหนไดชดกคอหวงเหตการณลอมปราบผชมนมเมอเดอนเมษาฯ

พฤษภาฯ ทผานมา เราพบวาบรรดานกเขยนและกวทไดชอวา “เพอประชาชน” ไมยอมออกมาเสนอความเหนใด

ใด ราวกบวาพวกเขาพรอมใจกนหหนวกตาบอดและเปนใบกนไปหมด เพราะฉะนนอาการวปลาสเบองตนกคอ: ห

หนวก-ตาบอด-เปนใบ

อนนคอบทกวทคณเนาวรตน พงษไพบลย เคยเขยนไวในหนงสอรวมบทกว เพยงความเคลอนไหว ซงเปน

รวมบทกวทสรางชอใหเขา พดถงเหตการณชวง 14 ตลาฯ 2516 ถง 6 ตลาฯ 2519 อานกนเองวาสมยนนคณ

เนาวรตนเขยนไววายงไง

“ชาตผดตนแดง

แตขาวแกงยงไมกน

จะตากแดดนอนดน

กระไรได

...

 

11 

 

ถาผดคาสามขอ

เลนหลอกลอใหหลง

กเปลยนประเทศเปลยนธง

ประเทศไทย”

“คาขาดของทดเทยง” (เนาวรตน พงษไพบลย, 2517)

แตลวงมาถงป 2553 เมอบรรดาทดเทยงและนางมาตวจรงลกขนสวมเสอแดงแลวเดนทางเขามาเรยกรอง

ประชาธปไตยจากบรรดาเหลาผดตนแดงในเมองหลวง ทดเทยงในนามเนาวรตนกลบมองไมเหนหวคนเหลาน

ซารายยงมองวาพวกเขาคอคนถอย ทรายกวานนคอมองวาคนพวกนคอโจรถอยเถอน เปนลกสมนของมารรายท

กาลงตองการเปลยนประเทศเปลยนธงประเทศไทย นกเปนเรองตลกมาก

มาดอกกรณหนงกบบทกวของคณจระนนท (จระนนท พตรปรชา) ใน ใบไมทหายไป เขยนบนทกเรองราว

การตอสเพอความเปนธรรมในสงคมขณะทเธอเปนสวนหนงของขบวนการนกศกษา และกเปนผปฏบตการในเขต

ปาเขาของพรรคคอมมวนสต เขยนไวเมอป 2519 อานแลวมนกยอกแสยงใจชอบกล

“สนตวธ พดดกแลว

ไรวแววทวาดหวงหางจดหมาย

ยงประทวงยงปะทะอนตราย

ทงลวงลอทงทารายประชาชน

บทพสจนทละบทจดจารก

คงหวใจทคกแคนเขมขน

เหนเพอนลมเลอดปรทละคน

เหนแลวหนทางใด...ใช! ทางเดยว”

“ความในใจจากภเขา” (จระนนท พตรปรชา, 2519)

 

12 

 

จดจดจดในบทกวอนนกละไวในฐานทเขาใจ แตวาเวลาผานมาจนถงกรณสงหารหมเดอนเมษาฯ พฤษภาฯ

2553 จนมคนบาดเจบลมตายนบรอยนบพนคนไมตางจากกรณ 14 ตลาฯ หรอ 6 ตลาฯ ใบไมดจะหายไปชนดไม

หวนกลบมาอกเลย

นเปนเพยงตวอยาง 2 กรณ จากนบสบนบรอยของหมกวและนกเขยนทไดรบอานสงจากการไดชอวาเปน

นกเขยนททาหนาทปกปองและเรยกหาความยตธรรมใหกบประชาชนผยากไร แตกลบมไดแสดงบทบาทสมกบ

สถานะชอเสยงหรอกระทงตานานทพวกเขาไดรบ เราจะอธบายปรากฏการณนไดอยางไร ในแงหนง ถาอธบาย

งายๆ กบอกวาทศนะตอประชาชนประชาธปไตยและความเปนธรรมในสงคมของพวกเขาเหลานไดเปลยนไปแลว

พวกเขาไมไดเชอมนในอดมการณประชาธปไตยหรอศรทธาประชาชนเหมอนครงอดตอกตอไป ถาจะยมคาพดของ

คณไอดา บ.ก. อาน มาใชกตองพดวา “ผลงานวรรณกรรมของพวกเขาเปนอดตทไมรวมสมยกบตวตนใหมของพวก

เขาในปจจบนอกตอไปแลว” กเปนวธหนงทพยายามจะใชอธบาย

แตจะวาไป ถาจะพดกนจรงๆ มนกไมไดมแตกวและนกเขยนทมอดตทไมรวมสมยกบตวตนใหม เรากรจก

หรอพบเหนนกอดมคตจานวนมาก ทเมอเวลาผานไปกอาจจะละทง หมดศรทธา หรอกระทงทรยศตออดมการณท

พวกเขาเคยยดถอในอดต มนกปฏวตตงหลายราย ทครงหนงเคยใฝฝนถงสงคมทปราศจากการกดขขดรด กไดผน

ตวมาเปนสวนหนงของกลไกในการกดขขดรด แตทาไมผมตองเอากรณของนกเขยนและหวมาพดเปนกรณพเศษ

คอผมมองวานกเขยนและกวน ในเมอเขาไมเขยนเรองประชาชนเรองผดงความยตธรรม เรากไมควรจะเรยกเขาวา

เปนกวและนกเขยนอกตอไป แตปญหามนซบซอนอยนดหนอยในกรณของนกเขยนและกว ลองคดงายๆ วา หาก

เนาวรตนเขยนแตสายลมแสงแดดอยาง คาหยาด และ เพลงขลยผว แลวไมไดเขยน เพยงความเคลอนไหว จะไดรบการยกยองเชดชวาเปนกวเอกจนถงทกวนนหรอไม หากไมเอาเนอหาความคดทปรากฏในบทกวชนตางๆ ใน ใบไมทหายไป มาพจารณาประกอบดวยแลว เรายงอยากจะยกยองจระนนท พตรประชา เปนกวหญงคนสาคญของยค

หรอไม เพราะกเปนทรกนดวาฝมอกลอนของคณจระนนทไมไดเลศเลอหรอลาลกแตอยางใดนก คดวากเปนทรกนด

แสดงวามนมลกษณะพเศษบางอยางในความเปนกวและนกเขยน ซงจะปฏเสธกไมไดเพราะไดชอวาเปน

กวเปนนกเขยนไปเสยแลว ผมพยายามโยงประเดนนในแงทวา ในแงหนงแลวนกเขยนและกวมนไมอาจสลดทง

สถานะความเปนนกเขยนและกวไดโดยงายเหมอนนกปฏวต เนตบรกร นกสนตประชา นกสนตวธทงหลายแหล

เพราะวานยามของความเปนนกเขยนและกวถกสรางไว ซงกเปนผลสบเนองจากนกเขยนรนคณกหลาบทตอสและ

พยายามนยามความเปนนกเขยนและความเปนกว ใหมนผกตดอยกบพนธกจตอประชาชนและความเปนธรรมใน

สงคม ถาวนนคณจะมาลกประกาศวาไมเปนแลว ไมเปนกวแบบเกาแลวขอเปนกวแบบใหม มนกลาบาก เพราะคน

 

13 

 

มนมความคาดหมายวา เมอคณเปนนกเขยนและเปนกว มนจะตองมพนธกจตอสงคมหรอตอประชาชน ไม

เหมอนกบนกวชาการ ผมบอกวาผมเปนนกวชาการ มนไมไดหมายความวาผมจะตองเพอประชาชนหรอเพอสงคม

เสมอไป ผมเปนนกวชาการสอนอยในหองเรยนเฉยๆ กได หรอผมจะเงยบสนทไมพดจาอะไรกไมมใครมาคาดหวง

วาผมจะตองออกมาพดอะไร แตวาสงคมคาดหวงบางอยางกบกวและนกเขยน วาตองออกมาพดอะไรบางอยางเมอ

สงคมเกดวกฤต เรามองนกเขยนและกวเหมอนศาสดาแหงยคสมยเรา ซงอนนผมคดวามนเปนสงทคนรนคณ

กหลาบ นายผ และจตร สรางเอาไว ถงแมวาในรอบ 80 ป ทผานมา นยามความเปนนกเขยนและกวจะถกยอยด

ฉดกระชาก มการตอสขบเคยวกนอยพอสมควรในวงการ ทจะปรบเปลยนแปลงโฉมและกระทงลดทอนนยยะของ

ความเปนนกเขยนหรอความเปนวรรณกรรมทอาจจะเปนพษเปนภยตอสถาบนตางๆ ในสงคมอยตลอดเวลา แตผม

คดวารากฐานสาคญทนกเขยนรนอดตสรางไวมนแขงพอสมควร เอาเฉพาะตวอยางเดยว ถาเราดจากประวตศาสตร

การชวงชงเพอนยามความหมายของวรรณกรรมอนเปนเลศระหวาง “สานกคดวรรณกรรมเพอชวตของฝายซาย

ไทย” กบ “วรรณกรรมสรางสรรคของกลมกระฎมพเสรนยม-อนรกษนยม” เราจะเหนวา แมวาในทายทสดแลว

วรรณกรรมสรางสรรคจะสามารถเบยดขบฝายวรรณกรรมเพอชวตใหตกจากเวทประวตศาสตรวรรณกรรมไปแลว

แตนยามของวรรณกรรมสรางสรรคกยงมอาจประเดนเรองพนธกจทางสงคมของวรรณกรรมและของนกเขยนได

โดยสนเชง ซงผมมองวานยามทเคยสถาปนาไวมนยากทจะเปลยนได แตกไมแน ตอไปมนกอาจจะเปลยนไดเหมอน

ประชาธปไตยททกวนนเรากมความพยายามทจะเปลยนนยามของประชาธปไตยกนอย ใหมนกลายเปน “แบบ

ไทยๆ” ขนมา ตอไปเรากจะมวรรณกรรมและกวแบบไทยๆ ใหสอดคลองกน

แตผมคดวานยามแบบเดมยคกอนคณกหลาบหรอนายผ เปนนยามในสงคมศกดนาทวาเขยนกวเพอพสจน

ฝมอ เพอความเพลดเพลนจาเรญใจ มนเปนนยามทไมมใครกลาจะกลบไปนยามวรรณกรรมในความหมายนอกแลว

คอแมแตจะคดกยงไมกลาคด แตในอนาคตกไมแน กตองพดเผอไว ผดหวงกบคนมาเยอะแลวกตองพดเผอไวบาง

แตจนถงปจจบนน นยามนไมมใครกลาพด วาเขยนวรรณกรรมหรอกวเพอความเพลดเพลนเจรญใจหรอเพอพสจน

ฝมอของตวเอง เราจะมแตนยามแบบสงสงอลงการวานกเขยนมภารกจอนยงใหญทจะกอบกจตวญญาณมนษย เรา

กจะเหนวานยามดงวานทาใหนกเขยนและวรรณกรรมมสถานะทคอนขางจะสงสงมากในสงคมสมยใหม แมวาพวก

เขาจะมคนอานนอยหรอขายแทบไมไดกตามท ซงจรงๆ แลวการขายไมไดนมนเปนเครองคาประกนความศกดสทธ

ของงาน คอมนเปนเครองยนยนวาวรรณกรรมสงสงมใชของตลาดใหหาซอ

แตดวยนยามน ผมคดวามนสรางความยงยากและสรางความลาบากใจใหกบนกเขยนในยคสมยแหงการ

เปลยนผานทางสงคมมาก ผมมองวาพวกเขาไมอาจหลบซอนตวเองอยตามเงาสลวหรอขงตวเองอยในโลกสวนตว

 

14 

 

โดยไมพยายามแสดงบทบาทของตวเองประการใดประการหนงตอวกฤตตางๆ ทเกดขนในสงคม ยงวกฤตในสงคม

แหลมคมและเขมขนมากขน ความคาดหวงและแรงกดดนใหนกเขยนตองแสดงตวประกาศสจจะออกมากยงมมาก

ขนเปนทวคณ นเปนทวไปทงในสงคมไทย สงคมตะวนตกกเปน เคยมคนตงขอสงเกตวา กรณ 911 (เหตการณ

เครองบนชนตกเวลดเทรดเมอวนท 11 กนยายน 2544) สงคมอเมรกนกถามหาใหกวมาเขยนถงกรณ 911 เขาไม

คอยถามหานกวชาการเทาไหร แตเขาคาดหวงวากวควรจะตองพดอะไรบางเกยวกบวกฤตของสงคม สงคมไทยกรบ

เอานยามความเปนกวและนกเขยนทานองนเขามา มนจงไมนาแปลกใจทเราจะพบวา นกเขยนจานวนไมนอยทปด

หปดตาในระหวางการชมนมและการสงหารอนยดเยอนบเดอน ตางทยอยออกมาเขยนบทกวหรอขอเขยนเกยวกบ

เหตการณทเกดขนเพอแสดงทศนะอนสงสงและลาลกของพวกเขา ใหสมกบทไดรบการยกยองวาเปนนกเขยนและ

กวผยงใหญแหงยคสมยของพวกเขา เรากมาดกนวาญานทรรศนของกวหลงเหตการณเมษาฯ พฤษภาฯ หรอพดถง

เหตการณเมษาฯ พฤษภาฯ วาเปนยงไง มหลายกลมแตผมจะพดเฉพาะกลมทพดถงประเดนน กลมทออกมาโจมต

ประณามโจมตรฐบาลกมอยเยอะ แตกลมทผมสนใจคอกลมทเคยไดชอวาเปนนกเขยนเปนกวเพอประชาชน เรามา

ดกนวาเขาพดอะไรกนบางเกยวกบเหตการณเมษาฯ พฤษภาฯ

ประเดนใหญทอยากจะพดในตอนนคอผมจะสรางกรอบขนมากอนวา กรณเมษาฯ พฤษภาฯ มนมการ

โตเถยงตอสกนอย วาเราจะนยามเหตการณนวายงไง และผมคดวา ณ ปจจบนนมนม 2 นยาม ใหญๆ ทกาลงตอส

กนอย วามนเปนเหตการณ “เผาบานเผาเมอง” หรอมนเปนเหตการณ “ปราบปรามประชาชน” กคงเดากนไดไม

ยากวากวทผมจะพดถงตอไปนจะไปทศทางไหน มหนงสออยเลมหนงชอ เพลงพฤษภา: รวมบทกวรวมสมยบนทกไวในความทรงจา มคณแกว ลายทอง เปนบรรณาธการรวบรวมงานบทกวของนกเขยนของยคสมยเราอยาง

เนาวรตน พงษไพบลย, จระนนท พตรปรชา และศลปนแหงชาตอกหลายคน ผมจะเรมจากบทนาของบรรณาธการ

คดสรรเรอง วาเขาคดสรรเรองมาจากอะไร ซงผมกคดวามนเปนตวแทนทศนะของกวหลายคนทผลงานปรากฏใน

หนงสอเลมน

“ภาพควนไฟทครนคลม ขนคลมฟามหานครและในอกหลายเมองใหญ ตกทถกเผาทาลาย

รานคาและคหา หลากหลายทกลายเปนเหยอ หยาดเลอดชวตคนทงทเกยวของและไมเกยวของท

ตองสงเวยใหกบ สถานการณอนรนแรง คนกคนตองสนเนอประดาตว คนกคนทตองสญสนอาชพ

...และคนอกกคนสนหวง... ภาพเหลานยอมฝงลกลงในความทรงจาของประชาชาต”

 

15 

 

เขาบอกวาตองการจะทาใหหนงสอเลมน บทกวเหลานเปนความทรงจาของชาตเกยวกบเหตการณเมษาฯ

พฤษภาฯ ซงถาเราดในสายตาของเขา ความทรงจาของชาตเกยวกบเหตการณนกยอมไมใชผคนนบรอยนบพนท

บาดเจบลมตาย กลบกลายเปนตกรานคาและคหา เหยอของเหตการณนไมใชผเสยชวต แตคอผทสญสนอาชพ ผ

สนเนอประดาตว ผสญสนความหวง ขอความนพดถงคนตายไวเหมอนกน แตกพดไวอยางเสยไมได หนาซายงกลบ

เกลอนและเกลยความตายของผชมนมใหมลายหายไปในโวหารอนฉอฉลทไมกลาแมจะบอกวาผชมนมรวมรอยตาย

ลงดวยนามอของรฐ เดยวเราจะเหนตวอยางประเภทนอกเยอะในบทกว

จงไมนาประหลาดใจทหนงสอเลมนจะตงชอวา เพลงพฤษภา มใช “พฤษภาเลอด” หรอ “พฤษภา

อามหต” เพราะ บ.ก. หนงสอดจะเปนหวงเปนใยกบตกทถกพระเพลงเผาพนาศมากกวาเลอดของคนนบนอยนบ

พนทหลงชโลมถนนราชประสงคและราชดาเนน เรากมาดแลวกนวากวทเขาเลอกมาเปนยงไง มนกไมนาประหลาด

ใจทกวใหญอยางเนาวรตน พงษไพบลย จะเลอกเขยนบทกวไวอาลยโรงหนงสยามทถกเผา แทนทจะเขยนถงคน

ตายรวมรอยและบาดเจบนบพน นเปนทอนหนงทผมคดมา ไมไดอยในเลมน แตเขยนลง ผจดการรายวน หลง

เหตการณพฤษภาฯ

 

16 

 

“...

ใจใครทใจราย

มาฉายภาพทสารยา

ใครกนทกอกรรม

ประจานถอยทสารเลว

เจาเลนเปนตวโกง

กโกงไดเปนไฟเปลว

เผาแพรกจนแหลกเหลว

แลวพวกเจากเผาโรง”

“โรงหนงสยาม”2

(เนาวรตน พงษไพบลย,

ผจดการรายวน 1 ก.ค. 2553)

มนนาประหลาดใจไหมวา ในเหตการณ 14 ตลาฯ นกศกษาประชาชนกลกขนมาเผาเหมอนกน เผากรม

ประชาสมพนธ เผากรมสลากกนแบง หรอเหตการณพฤษภาฯ 2535 มอบมอถอกเผาเหมอนกน เผาปอมตารวจ

เผาสถานทราชการ แตกวอยางคณเนาวรตนดจะไมอนาทรรอนใจกบการกระทาดงกลาว อยางทเราพบในบทกว

“เพยงความเคลอนไหว” กไมไดพดถงวา “ใครกนมาเผาโรง” เหมอนทพดในกรณพฤษภาฯ 2553

                                                            2 ภาพบทกวจาก: http://www.oknation.net/blog/home/blog_data/945/14945/images/20100614.jpg

 

17 

 

บทกวหลายชนใน เพลงพฤษภา จะไมประกาศตวอยางชดเจนเหมอนบทกวของคณเนาวรตน ซงกบคณ

เนาวรตนนกยอมรบวาแกชดเจนในจดยนของแก แกไมออมคอม แตคนอนๆ น...มนจะมปรากฏการณทผมอยากจะ

เรยกมนเปนปรากฏการณทวไปในสงคมยคน คอมนมความ “ดดจรต” มาก จะเรยกวาเปนจรตทางวรรณกรรมกได

คอเขาจะไมออกมาพดชดๆ วาเขาเสยดายโรงหนงสยามมากกวาชวตคนนบรอย มกวจานวนมากในหนงสอเลมน

เมอพดถงเหตการณนจะไมพดถงความตายของผชมนม แตไปพดถงในฐานะทมนเปนความสญเสยของประเทศไทย

ชอบทกวหลายอนนกชดเจน อยางเชน “นาตาประเทศ พทธศกราชสองพนหารอยหาสบสาม” (ไพวรนทร ขาว

งาม) “เวรกรรมประเทศไทย” (กานต ณ ศรทธา) “รวมเปลยนไทยรอนรายใหกลบเยน” (สถาพร ศรสจจง) คอรสก

วาทกคนจะเศราสลดเสยใจกบประเทศไทยเปนอนมาก เนอหามมมองกจะมไดระบอยางชดเจนวารฐใชอานาจ

ทหารเขนฆาผชมนมอยางเลอดเยน แตจะเลอกพดเปนภาพกวางๆ ของความสญเสย ความพนาศยอยยบ และ

ความตาย แตวธพดถงความตายของเขากนาสนใจ อยางของ สถาพร ศรสจจง “กลางฝนเลอดนาตากบารน” หรอ

ของ กานต ณ ศรทธา “ธรณนรองไหเลอดไหลนอง” คอพดมาราวกบวาเลอดไหลนองแผนดนไทยโดยไมมใครไปไล

ฆาพวกเขาเลย คอไมมการระบวาพวกนตายยงไง บนแตวามเลอดไหลนอง ทจะเอยถงการเขนฆากจะออกมาใน

ทานองน กลายเปนวา “หยดเลอดลกหลานสะทานทกข รานรกไลลาฆากนเอง” ของคณไพวรนทร หรออยาของ

คณชมยภร แสงกระจาง วา “ไทยตอไทยจงแหลกลาญรบกนเอง” อนนมนนาประลาหดใจวาวธมองของพวกเขาน

แทบจะไมมบทไหนเลยทระบวาชดเจนคนตายเปนเหยอของอานาจรฐอยางโหดเหยม เหยอกลบกลายเปนประเทศ

ไทย

อกอนหนงทนาสนใจกคอวา วธบรรยายของนกเขยนและกวเหลานกจะระดมฝมอทางศลปะ โดยเฉพาะ

ระดมการใชจนตภาพจานวนมากมาบรรยายเหตการณครงน คอเขาเอาภาพธรรมชาตอนแปรปรวนมาใชบรรยาย

เหตการณครงนมาก โดยไมยอมเอยถงสงทเกดขนหรอสงทเหนกนอยตาตา วามทหารไลยงคนหรอมสไนเปอร ถา

เราไมรวากาลงพดถงเหตการณสงหารหมเมษาฯ พฤษภาฯ ผมคดวาเราตองเขาใจไดเลยวาเขากาลงพดถงภยพบต

ทางธรรมชาต พดถงนาทวมแผนดนไหวภเขาไฟระเบดทมนอบตขนพรอมกนบนผนแผนดนอนรกรางวางเปลาไร

ผคนทชอวาประเทศไทย คอผมกไมแนใจวาเปนเพราะอะไร ทาไมเขาไมยอมจะพดขนาดนน แลวกตวอยางท

นาสนใจทผมยกมาใหด อยางทผมบอกวาพวกนเขาจะไมพดชดเจนเหมอนคณเนาวรตน ทเปนหวงเปนใยหรอวา

เสยดายโรงหนงสยามทถกไฟไหม เพราะถาพดอยางนน มนกจะแลดไรนาใจกบความตายของคนมากมายใน

เหตการณครงน แตบทกวสวนใหญในเลมนใชจนตภาพของ “ไฟ” เปนจนตภาพหลกในการบรรยายภาพธรรมชาต

หรอภาพเรองราวตางๆ ดงทผมคดมาใหดเปนตวอยาง คอมนนาจะเปนมากกวาความบงเอญทกวมากหนาหลายตา

 

18 

 

จะนาเสนอภาพทใกลเคยงกนขนาดน เบองตนนผมคดวามนอาจจะเปนเพราะกวพวกนเปน “กวหนาจอโทรทศน”

พวกเขาถกสะกดจตดวยภาพบนจอโทรทศน ทมงเสนอแตภาพควนไฟสดาทพวยพงขนบรเวณราชประสงค โดยไม

ใสใจทจะนาเสนอภาพใบหนาของผตายและชวตเลอดเนอของผถกเขนฆานบรอยนบพนในเหตการณเดยวกนนน

ทวแทบทกชองทาอยางน ไมเวนแมแตชองทวาเปนทวอสระทวเสร หรอเปนเพราะวากวเหลานเหนคณคาของตก

อาคารสถานทและโรงมหรสพสาคญกวาชวตของคนตาย เนองจากวาพวกเขาไมเหนวาผชมนมทงหลายทลมตาย

และบาดเจบนนเปนคนมชวต มเลอดเนอมอารมณความรสก มญาตพนองใหหวงหาและมคนรกรอคอยใหกลบมา

หรอเปนเพราะวากวเหลานเหนไมตางไปจากกวแกงรตนโกสนทรอยางเนาวรตน ทมองคนรากหญาเสอแดงทมา

ชมนมในครงนวาเปนโจร เมอมองเหนเปนโจรไปแลวกสมควรตาย อยางนนหรอเปลา นเปนกวคนเดยวกนกบทครง

หนงเคยกลาวสดดยกยองการตอสของคนธรรมดาสามญในเหตการณ 14 ตลาฯ 2516 โดยเปรยบเทยบวาคน

สามญในป 2516 เหลานเปนเสมอน “ยอดหญาแยงหนแยกหยดระชด เกยรตยศแหงหญากระยบ” แตรากหญา

2553 นมนเปน “ซองโจร”

“... เรายกยองผองผสไมถอย กบเถอนถอยอยตธรรมความบาคลง หากแตเรารงเกยจโกรธเกลยดชง กบการตงตวเปนเชนซองโจร ...”

“กลางใจเมอง”3

(เนาวรตน พงษไพบลย, ผจดการรายวน, 28 พ.ค. 2553)

                                                             

3 ภาพบทกวจาก: http://www.cyber‐watchdog.com/wp‐

content/uploads/2010/06/%E0%B8%81%E0%B8%A5%E0%B8%B2%E0%B8%87%E0%B9%83%E0%B8%88%E0%B9%

80%E0%B8%A1%E0%B8%B7%E0%B8%AD%E0%B8%873.jpg

 

19 

 

คาถามกคอ กวใชเกณฑอะไรในการ

ตดสนวาการชมนมเรยกรองประชาธปไตยของ

คนรากหญาเสอแดงในเดอนเมษาฯ เปนซอง

โจร และการชมนมเรยกรองรฐธรรมนญของ

นกศกษาปญญาชนเมอป 2516 เปน “ความงด

ความงามใชความชว”4 หรอแทจรงแลวเปน

เพราะกวถกมานโมหาคตและมายาคตบงตาจน

มองไมเหนความเปนมนษยของคนเสอแดง

หรอเพราะโดยลกๆ แลว กวทานนเหนแตพวก

ตนเองเทานนทฉลาดและสงสงดวยคณธรรม จง

มสทธอนชอบธรรมทจะขบไลรฐบาลททานไม

ชอบหนาได สวนพวกหญาแพรกเสอแดงนน

เถอนถอยและโงงมงายเกนกวาจะใชสทธทาง

รฐธรรมนญทจะชมนมเรยกรองความยตธรรม

ใดใด

โดยสรปในสวนน จากบทกวทผมอานในหลายคน ผมคดวามนเกดกระบวนการอย 2 กระบวนการ มนเปน

กระบวนการทจะลดทอนความเปนคน ลดทอนและปฏเสธความเปนมนษยของผชมนมเสอแดง โดยแสดงออกใน 2

ดาน กคอ ดานทใหความสาคญกบซากปรกหกพงของสถานท กบ ดานทไปสรางภาพใหผชมนมกลายเปนโจรเปนซองโจร ซงผมคดวากระบวนการดงกลาวกคอความพยายามทจะนยามเหตการณเมษาฯ พฤษภาฯ ใหกลายเปน

การเผาบานเผาเมอง มใชการปราบปรามประชาชนอยางโหดเหยมอามหต ซงโดยนยแลว นยามดงกลาวกจะทา

หนาทชวยปกปดและปกปองฆาตกรมอเปอนเลอดใหสามารถลอยหนาลอยตาอยในสงคมไดตอไป ขณะเดยวกนก

                                                            4 วรรคหนงจากบทกว “เพยงความเคลอนไหว” (เนาวรตน พงษไพบลย, 2517)

 

20 

 

ยดเยยดความผดทงหมดใหกบผชมนม ยงจะมอะไรทวปรตวปลาสกวานไดอก เมอเหยอถกทาใหเปนอาชญากรและ

ฆาตกรมอเปอนเลอดกลายเปนอภสทธตถะ

ประเดนสดทาย เรอง “ศลธรรมยาครอบจกรวาล” ผมมองวาบทกวหลายชนปฏเสธทจะพดถงคนตายใน

ฐานะเหยอของอานาจรฐ โดยเลยงไปพดถงประเทศไทยในฐานะเหยออนเปนนามธรรมลอยๆ ททาใหไมมฝายใดผด

ถก แตมอกอนหนงทกวจานวนหนงทาในชดน นนคอกวจานวนหนงหนไปหยบยกศลธรรมมาใชเพออธบายหรอเปน

คาตอบใหกบสงทเกดขน นคอความพยายามของกวทตองแสดงบทบาทความเปนนกเขยนทมพนธกจชนาความคด

ใหสงคม คอตองเรยกขานมโนธรรม แตดวยความแหลมคมของวกฤตในสงคม กวจานวนไมนอยกเลยเลอกตดชอง

นอยแตพอตว หนไปหยบฉวยศลธรรมมาเปนคาอธบาย

โดยสวนตวผมแลว กรอบคดเรองศลธรรมไมใชเรองผดในตวมนเอง แตผมมองวามนเปนหลกปฏบตในการ

ดาเนนชวตของแตละคน ซงโดยทวไปแลวเปนจรยธรรมทแตละคนพงเรยกรองกบตวเอง มากกวาทจะใชเปน

บรรทดฐานไปเรยกรองผอน หรอกระทงไปอธบายปรากฏการณของสงคม แตเราจะพบวาสงคมไทยทาตรงกนขาม

เราไมเรยกรองจรยธรรมกบตวเราเอง แตเราไปเรยกรองศลธรรมของสงคม เอาศลธรรมไปอธบายสงคมเปนสวน

ใหญ ทกปญหาในสงคมไทยกจะบอกวาเปนเรองไรศลธรรมหมด ศลธรรมกลายเปนเหมอนแกวสารพดนกทใช

อธบายทกปญหาในสงคม กลายเปนยาสามญประจาบานทใชแกทกปญหาในสงคม ซงเราพบวา ยงเราเรยกรองการ

ยกระดบมาตรฐานศลธรรมคนไทยมากเทาไหร คนไทยกศลธรรมตกตาลงเทานน เพราะวาทกคนชนวไปทศลธรรม

ศลธรรมกเลยเปนแพะรบบาปใหกบทกปญหาในสงคมไทย เรากเลยรสกวาศลธรรมสงคมไทยตกตามาก

ผมคดวา ไมตองอาศยกวหรอนกเขยนทมญาณทรรศนลาลกเกนมนษย เราคนเดนถนนกนขาวแกงกพอจะ

รไดวาปญหาวกฤตทนามาสเหตการณเดอนเมษาฯ พฤษภาฯ มนไมใชปญหาเรองความตกตาทางศลธรรมใน

สงคมไทยเปนแน เราถกเถยงกนไดวาวกฤตนเปนผลจากความเหลอมลาทางเศรษฐกจ จากความเหลอมลาทางการ

เมอง หรอทงสองอยางควบคกนไป หลายคนเขากเถยงกนกหาเหตผลมาโตแยงกนได แตการสรปวาวกฤตทงหมด

เกดขนเพราะคนไทยไมรกกน คนไทยไรศลธรรม หากไมเปนความขลาดเขลาและอบจนทางปญญากตองเปนความ

ไรเดยงสาในชวตอยางเหลอเชอ แตวาไมนาเชอกตองเชอ เมอพบวากวหลายคนเลอกใชกรอบศลธรรมมาอธบาย

เหตการณสงหารหมเมษาฯ พฤษภาฯ และกวบางคนกเสนอใหใชศลธรรมมาเปนทางออกของวกฤตน อนนกตองขอ

อนญาตคณเนาวรตนอกครง เพราะแกเปนผทปกใจเชอโดยไมคลอนแคลนวาศลธรรมยนอยขางแก กจะใชกรอบน

อธบายในทกเรองของการชมนมเสอแดง อยางเชนชนน

 

21 

 

“ไมใชชนชนไพรไลอามาตย หากเปนความพนาศแหงยคสมย เถอนอธรรมยายบฑาไทย อนอกอาจอบตในใจกลางเมอง”

“กลางใจเมอง” (เนาวรตน พงษไพบลย, ผจดการรายวน, 28 พ.ค. 2553)

มาชนนยงไปกนใหญ บอกวาไอพวกนมนเถอนอธรรม กเรยกรองคนไทยให “เขาเหมทาทกเถอนอธรรม”,

“ขนโตตานทกถอยอธรรม”5 กคอกรอบทใชในการอธบายเรองทงหมดของเหตการณน ชนอนใน เพลงพฤษภา นไมชดเจนเทาน แตกมความพยายามทจะพดออกมาในเชงศลธรรมเยอะมาก

นคอกรอบทเขาใชในการอธบายเหตการณ สวนทางออกของเหตการณ กวกเสนอไวเหมอนกน อนนเปน

บททายเลมของหนงสอเลมน ซงปดทายดวยบทกวชอ “หวง” ของ จระนนท พตรปรชา เขาใจวาบรรณาธการกคง

ตงใจใหบทกวชนนทาหนาทเปนคาตอบและทางออกใหกบวกฤตของสงคมไทย ลองอานสองทานสดทายของบทกว

น

“ โลกงามเมอยามไหน

เมอหวใจมรกครอง

และรกโดยครรลอง

ทโอบเออเกอเมตตา

ประกายหวงประทงทนผานพนคลน

รอยหยดยนตนฝนบรรเจดจา

ยามแสงสสดทายหายลบลา

ฝากฝนวาวนพรงจะรงเรอง”

                                                            5 เปนวรรคในบทกว “ราวลก” ของเนาวรตน พงษไพบลย

 

22 

 

นาตาไหล อานเสรจนผมขออนญาตองสกสบนาท นคอคาตอบของกวไทยตอเหตการณเมษาฯ พฤษภาฯ

ฟงดแลวมนเหมอนกบ “รกกนไวเถด เราเกดรวมแดนไทย” ซงผมกไมแนใจวา บ.ก. แกหยบบทกวมาผดชนหรอ

เปลา หรอวาไปหยบอนทคณจระนนทแกเขยนอวยพรคบาวสาวในงานววาห หรอถานเปนบทกวทคณจระนนท

ตงใจเขยนใหกบเหตการณเมษาฯ พฤษภาฯ 2553 จรง ผมกตองถอวากวแหงยคสมยเราพวกนเดนทางมาไกลมาก

ทนลองมาดบทกว “ฝนแรก” ทเธอเขยนใหกบเหตการณพฤษภาทมฬ 2535 จะเหนวามนไกลกนมาก ผม

ขออานใหกบเหตการณเมษาฯ พฤษภาฯ 2553 แลวกน

“ฝนแรกเดอนพฤษภา รนสายมาเปนสแดง

ฝนเหลกอนรนแรง ทะลวงรางเลอดพรางพราว

หลงนองทองถนน เปนสายชลอนขนคาว

แหลกรวงกดวงดาว และแหลกราวกดวงใจ

บาดแผลของแผนดน มรสนเมอวนใด

อานาจทมฬใคร ทะมนฆาประชาชน”

เราจะไมเหนลกษณะอยางนรวมบทกว เพลงพฤษภา เลย มนมแต “เลอดไหลรน” แตไมม “ฝนเหลกอน

รนแรง” หรอวา “อานาจทมฬใคร ทะมนฆาประชาชน”

ผมคดวา ถาขดผลงานในอดตของกวหลายคนนามาเทยบกบกบงานทพวกเขาเขยนใน เพลงพฤษภา เรากจะพบวาไมตางจากกรณบทกว “หวง” กบ “ฝนแรก” ทผมเอามาเทยบ ดไมเปนธรรมกบคณจระนนทนกทผมยก

เธอมาเปนตวอยางพเศษ แตผมคดวาหลายคนกมอาการเดยวกน ถาบทกว “หวง” คอสงทหนงสอเลมนตองการให

เปนความหวงของสงคมไทย ผมเกรงวามนจะเปนความสนหวงทงของสงคมไทยและของวรรณกรรมไทย

สงคมสมยใหมเรายกยองกวมาก นกเขยนรนเกากสถาปนานยามของกวไวอยางสงสงจนกระทงถอวาเปน

ศาสดาของสงคม เราถงขนขนาดมการพดกนวา “กวเหนในสงทคนทวไปไมเหน” แตวาถาอานบทกวในเมษาฯ

พฤษภาฯ มหาโหด เรากจะไดขอสรปแบบน “กวไทยไมเหนในสงทคนทวไปเหน”

ผมไมปฏเสธวาเหตการณเมษาฯ พฤษภาฯ 2553 มความซบซอน มปจจยหลายประการทซอนทบและ

ปกปดไวจนไมอาจจะชชดเปนขาวดาไดเดดขาดและชดเจน กไมไดเรยกรองวาจะตองพดใหชดเจนขนาดนน แตการ

 

23 

 

ละเลยทจะยอมรบความจรงตรงหนาทมคนนบรอยถกยงตายคนนบพนบาดเจบปางตาย นบเปนเรองยากทผมจะ

เขาใจได นกเขยนและกวรนคณกหลาบ, นายผ, จตร ภมศกด ซงกวเหลานกยกยองเทดทน ไดสรางแบบอยางอน

นาจดจาของการอทศชวตและสละชพ เพอยนยนความเปนกวเพอประชาชน อะไรเลาทมาปดบงดวงตาของกวใน

วนน ใหมองไมเหนในสงทคนทวไปเหนอยตาตา ถาหากไมใชเพราะมานบงตาดงทผมกลาวมาทงหมด มนกไมม

คาอธบายอนจะอธบายเลย ซงผมกไมอยากจะอธบายอยางน คอผมรสกวาอธบายวามนเปน “ความวปลาสทาง

สายตา” ยงดกวา แตคาอธบายหนงทจะเปนไปไดกคอ ถาเราจะดเหตการณเมษาฯ พฤษภาฯ 2553 มนตางจาก

เหตการณพฤษภาฯ 2535 หรอเหตการณ 14 ตลาฯ 2516 กตรงทวาสองเหตการณกอนหนานจบลงดวยชยชนะใน

ระดบหนงของผชมนม อยางนอยกเกดการเปลยนแปลงตวผนารฐบาล เปนอยางนหรอเปลากวจงสะดวกใจเปน

อยางยงทจะออกมาเขยนสดดและเทดทนวรกรรมของผชมนม ขณะทเหตการณสงหารหมเมษาฯ พฤษภาฯ 2553

คอความพายแพทคลายๆ กบเหตการณสงหารหม 6 ตลาฯ 2519 ดวยเหตนนกเขยนและกวจานวนมากจงไดแตปด

ปากเงยบ ไมยอมแมแตจะเอยปากวามคนตายทราชดาเนนและราชประสงค ผมวงเลบไวนดหนงวา กรณคณ

เนาวรตนเขยนบทกว “วนฆานกพราบ” ทพดถงเหตการณ 6 ตลาฯ กเปนการเขยนในป 2522 ไมใชหลงเหตการณ

6 ตลาฯ ใหมๆ คอ 2522 บรรยากาศทางการเมองมนกผอนคลายลงพอสมควรแลว ถาเปนเชนทผมตงขอสงเกต ก

อดสงสยตอไมไดวา หากเหตการณ 14 ตลาฯ ไมไดลงเอยดวยการเดนทางออกนอกประเทศของทรราชทงสาม บท

กว “เพยงความเคลอนไหว” จะไดออกมายลโฉมบนบรรณภพหรอไม หรอหากเหตการณพฤษภาทมฬ 2535 ไมได

จบลงดวยพลเอกสจนดา คราประยร ลาออกจากตาแหนงนายกรฐมนตร บทกว “ฝนแรก” จะออกมาในรปท

เปนอย หรอวาจะไปพองกบบทกว “หวง” ดงเชนทเพงไดอานมา

เลมนมนจะมบทกวอกบทของคณศกดศร มสมสบ บทกวชอวา “สนตภาพ” โดยสวนตวผมไมแนใจวามน

เปนการเสยดเยยผชมนมหรอตวกวเองดวยอารมณขนอนเลอดเยน และเปนการแสดงปฏภาณกวทเฉยดใกลกบ

ความเปนสถลรส คอเขาไปเปรยบวาผชมนมเปนเหมอนเปดทถกตอนเขามาในเมอง แตในแงหนง ผมกตองยอมรบ

วาวรรคทายบทกวชนนของคณศกดศร มนสรปสถานะของกวไทยในยคเปลยนผานทางสงคมไดดทสด เพราะด

เหมอนวา เมอจะตองพดถงเหตการณสงหารหมเดอนพฤษภาฯ กวไทยกเปนอยางทคณศกดศรพดไวไมผด

“ขาตองเสยศกดศรกวไทย เขยนกลอนเปดเปไปไปไมเปน”

“สนตปาบ”, ศกดศร มสมสบ