chƯƠng 5 - · pdf file• slide bài giảng; • pgs. ts. ngô ... theo...

NGUỒN VỐN VỚIPHÁT TRIỂN KINH TẾ

NGUỒN VỐN VỚIPHÁT TRIỂN KINH TẾ

CHƯƠNG 5

1

NỘI DUNG NGHIÊN CỨU

5.1. Các khái niệm

5.2. Vai trò của nguồn vốn với phát triển kinh tế

5.3. Các yếu tố tác động đến cầu vốn đầu tư

5.4. Cung vốn đầu tư va các yếu tố tác động

2

TÀI LIỆU THAM KHẢO

• Slide bài giảng;

• PGS. TS. Ngô Thắng Lợi (2012), Giáo trình

Kinh tê phát triển, NXB ĐH Kinh tê quốc

dân: Chương 10.

3

5.1. CÁC KHÁI NIỆM

Tài sản quốc gia theo nghĩa rộng: bao gồm (1) TNTN của đất nước;

(2) các loại tài sản được sản xuất ra va tích luy lại; (3) nguồn vốn con

người.

Tài sản quốc gia theo nghĩa hẹp: là các loại tài sản được sản xuất ra

va tích luy lại.

Tài sản được sản xuất ra (bởi UN) bao gồm: (1) nhà máy, công

xưởng; (2) trụ sở, trang thiết bị văn phòng; (3) máy móc thiết bị,

phương tiện vận tải; (4) cơ sở hạ tầng; (5) hàng tồn kho; (6) các công

trình công cộng; (7) các công trình kiến trúc; (8) nhà ở; (9) cơ sở quân

sự. Bao gồm 2 nhóm: Vốn sản xuất (Tài sản sản xuất: gồm 5 loại đầu

tiên) và Vốn phi sản xuất (Tài sản phi sản xuất: gồm 4 nhóm còn lại)4

Tài sản quốc gia va vốn sản xuất (K)


Vốn sản xuất là gia trị của những tài sản được hình thành tư

hoạt động đầu tư phát triển, trực tiếp tham gia phục vụ cho

quá trình sản xuất va dịch vụ của nền kinh tê.

5

Tài sản quốc gia va vốn sản xuất (K)


Đầu tư là hi sinh các nguồn lực ở hiện tại đê tiến hành các hoạt động

nào đo nhằm đem lại cho nha đầu tư các kết quả nhất định trong tương

lai.

Nguồn lực đa bo ra bằng tiền trong hoạt động đầu tư được gọi là vốn

đầu tư.

Phân loại đầu tư:

Theo tính chất va mục đích: đầu tư tài chính, đầu tư thương mại,

đầu tư phát triển (bao gồm đầu tư vốn cô định va đầu tư vốn lưu

động)

Theo cách thức đầu tư: đầu tư trực tiếp va đầu tư gián tiếp; BOT,

BT, BTO 6

Đầu tư va vốn đầu tư (I)


Sư cần thiết của hoạt động đầu tư:

• Bù đắp gia trị TSCĐ bị hao mòn va duy trì nguyên vật liệu cho giai đoạn

sản xuất tiếp theo

• Bô sung thêm TSCĐ mới va tăng TSLĐ nhằm mơ rộng sản xuất

• Đầu tư thay thê mới máy móc va các tài sản bị hao mòn vô hình do tác

động của tiến bô công nghê Vốn đầu tư phát triển: là biểu hiện bằng tiền của toàn bô chi phí bo ra đê

thực hiện các hoạt động đầu tư phát triển: gồm duy trì, tạo ra năng lực sản

xuất mới va các khoản đầu tư phát triển khác.

Tổng vốn đầu tư phát triển: I = Ni + Dp

Vốn đầu tư thuần (Ni) gồm đầu tư mơ rộng, đầu tư mới va hiện đại hoa Vốn khấu hao (Dp) nhằm đầu tư khôi phục, bu đắp gia trị tài sản cô định bị hao

mòn va sửa chữa TSCĐ. 7

Đầu tư va vốn đầu tư (I)


8

5.2. VAI TRÒ CỦA NGUỒN VỐN

J. M. Keynes: nền kinh tê có thê đạt tới va duy trì sư cân

bằng dưới mức sản lượng tiềm năng. Đê có thê đưa mức sản

lượng thực tê vê gần mức sản lượng tiềm năng thi đầu tư

đóng vai tro quyết định.

Mô hình Harrod – Domar:

• Hai nha kinh tê học: R. Harrod (Anh) va E. Domar (Mỹ)

• Tư tưởng: Đầu ra của bất ky một đơn vị kinh tê nào sẽ

phu thuộc vào tổng vốn đầu tư cho đơn vị đo.

9


= ∆ = ∆∆=Trong đó: k: hệ số ICOR (Incremental Capital - Output Ratio)

g: tốc độ tăng trưởng kinh tês: tỷ lệ tiết kiệm

• Hệ số ICOR phản ánh lượng vốn đầu tư cần thiết để tạo ra thêmmột đơn vị sản lượng đầu ra; đồng thời, phản ánh lượng vốn sảnxuất cần tăng thêm để có thêm một đơn vị sản lượng đầu ra.

• Nhấn mạnh tầm quan trọng của hoạt động tích lũy trong nềnkinh tế. Tỷ lệ tích lũy, tiết kiệm càng cao, tốc độ tăng trưởngkinh tế càng nhanh (gia sư k không đổi). Trong khi đó, nếu càngtốn kém nhiều vốn cho một đơn vị sản lượng tăng thêm thì tốcđộ tăng trưởng càng chậm lại. 10

Mô hình Harrod - Domar


11

Tác động của vốn đầu tư (I) đến TTKT


12

Tác động của vốn sản xuất (K) đến TTKT

5.3. CÁC YẾU TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾNCẦU VỐN ĐẦU TƯ

13

• Cầu vốn đầu tư là mối quan hê giữa lượng vốn đầu tư mà các

nha đầu tư mong muốn sư dụng với gia ca của cầu vốn đầu tư

(chính là lãi suất tiền vay) (gia định các yếu tô khác không đổi).

• Khối lượng cầu vốn đầu tư bao gồm vốn đầu tư tăng tài sản cố

định và vốn đầu tư tăng tài sản lưu động.

• Các nhân tô ảnh hưởng đến cầu vốn đầu tư:

– Nhân tô nội sinh: lãi suất tiền vay

– Nhân tô ngoại sinh: các yếu tô tác động khác (thuê, chu ky

kinh doanh, môi trường đầu tư…)


14

• Lãi suất tiền vay: phản ánh chi phí cơ hội của nắm giữ vốn• Mối quan hệ giữa lãi suất và cầu vốn đầu tư: tỷ lệ nghịch• Khi lựa chọn quy mô đầu tư tối ưu, nha đầu tư dựa vào lãi

suất thực tê chư không phải là lãi suất danh nghĩa.


15

• Thuế: thuê TNDN va các loại thuê khác


16

• Môi trường đầu tư: thực trạng cơ sở hạ tầng; hệ thống luậtpháp, nhất là luật đầu tư và các quy định liên quan lợi ích tàichính (chế độ thuế, giá nhân công..); chế độ đất đai, quyđịnh thuê mướn, chuyển nhượng, giá cả đất đai; đường lốichính sách, thủ tục hành chính, tình hình chính trị xã hội;tình hình thị trường…


17

• Chu ky kinh doanh: thời ky kinh tê tăng trưởng/suy thoái

5.4. CUNG VỐN ĐẦU TƯ VÀ CÁCYẾU TỐ TÁC ĐỘNG

18

• Cung vốn đầu tư: là mối quan hê giữa lượng vốn đầu tư cókha năng cung cấp cho nền kinh tê với mức gia ca của cungvốn đầu tư (chính là lãi suất huy động) (gia định các yếu tôkhác không đổi).

• Các nguồn hình thành vốn đầu tư:

– Vốn trong nước (Chính phu , doanh nghiệp, hô gia đình)

– Vốn nước ngoài (FDI, FPI, ODA, NGO, kiều hối...)

• Các nhân tô ảnh hưởng đến cung vốn đầu tư:

– Nhân tô nội sinh: lãi suất huy động (lãi suất tiền gửi)

– Nhân tô ngoại sinh: các yếu tô khác ngoài lãi suất huyđộng (kha năng tiết kiệm, chính sách huy động tiếtkiệm…)


20

Tiết kiệm của ngân sách nhà nước:• Chênh lệch giữa tổng thu ngân sách và tổng chi ngân

sách• Thu ngân sách chủ yếu từ thuế và một số khoản thu khác

như: phí, lệ phí, cho thuê, thanh lý tài sản nhà nước…• Chi ngân sách của Chính phủ bao gồm: Chi mua hàng

hoá dịch vụ (gồm chi thường xuyên và chi đầu tư pháttriển); Các khoản trợ cấp; Chi trả lãi suất tiền vay củaChính phủ.

• Chi thường xuyên: gồm các khoản chi cho bộ máy quản lý nhànước, văn hoá giáo dục, y tế, khoa học, an ninh quốc phòng…để vận hành guồng máy quản lý kinh tế xã hội.

• Chi đầu tư phát triển: gồm các khoản chi xây dựng cơ sở hạtầng, chi để phát triển một số ngành mũi nhọn.


21

Tiết kiệm của doanh nghiệp:

• Bao gồm phần giá trị của Quỹ khấu hao và phần lãi sauthuế được các doanh nghiệp để lại (lợi nhuận không chia)

TR – TC = Pr trước thuếPr trước thuế - T = Pr sau thuếPr sau thuế - cổ tức = Pr để lại công ty (Pr không chia)

• Chịu tác động bởi quy mô và hiệu quả hoạt động kinhdoanh của các doanh nghiệp; chính sách của Nhà nướcđối với hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanhnghiệp, va chính sách phân phối lợi nhuận của mỗi côngty.


22

Tiết kiệm của dân cư:• Hàm tiêu dùng:

• Các yếu tố ảnh hưởng: xuất phát từ chính bản thân các hộ giađình như thu nhập, tâm lý, thói quen tiêu dùng, kỳ vọng vào tìnhhình của thị trường, hoặc các yếu tô bên ngoài như văn hóa tiêudùng, khả năng huy động của Nhà nước và các tổ chức kinh tếtài chính thông qua các chính sách…


23

Vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài FDI (Foreign DirectInvestment):

• Là hình thức đầu tư của tư nhân nước này vào nước khác,trong đó người có vốn tham gia trực tiếp vào quá trìnhhoạt động và quản lý đầu tư.

• Phân loại các hình thức FDI:• Theo hình thức đầu tư: bao gồm hợp đồng hợp tác kinh doanh,

doanh nghiệp liên doanh, doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài,BOT, BT, BTO…

• Theo bản chất đầu tư: bao gồm đầu tư phương tiện hoạt độngvà M&A.

• Theo tính chất dòng vốn: bao gồm các loại hình vốn chứngkhoán, vốn tái đầu tư, vốn vay nội bộ hay giao dịch nợ nội bộ.


24

FDI:• Lợi ích của việc thu hút FDI:

• Bổ sung cho nguồn vốn trong nước• Tiếp thu công nghệ và bí quyết quản lý• Tham gia mạng lưới sản xuất toàn cầu• Tăng tính năng động, khả năng cạnh tranh• Tăng số lượng việc làm và đào tạo nhân công• Nguồn thu ngân sách lớn• Cải thiện cán cân ngoại tệ

• Tác động tiêu cực của FDI:• Cạn kiệt nguồn tài nguyên, ảnh hưởng môi trường sinh thái• Kha năng pha sản của các doanh nghiệp trong nước• Sự lệ thuộc vào nước ngoài• Nguy cơ trở thành bãi rác công nghệ cho nước ngoài


25

Đầu tư gián tiếp nước ngoài FPI (Foreign PortfolioInvestment) :

• Là hình thức đầu tư gián tiếp xuyên biên giới.• Đây là hình thức bỏ vốn vào hoạt động kinh tế nhằm đem

lại hiệu quả cho bản thân người có vốn cũng như cho xãhội, nhưng người có vốn không trực tiếp tham gia quảnlý hoạt động đầu tư (chỉ gồm các hoạt động mua tài sảntài chính nước ngoài nhằm kiếm lời).


26

Vốn hỗ trợ phát triển chính thức ODA (OfficialDevelopment Assistance):• Đây là nguồn tài chính do các cơ quan chính thức của

Chính phủ một số nước hoặc của các tổ chức quốc tế việntrợ cho các nước đang phát triển nhằm thúc đẩy, hỗ trợquá trình phát triển kinh tế, xã hội của các nước này.

• Một khoản tài trợ được coi là ODA nếu thỏa mãn 3 điềukiện sau:

• Được các tổ chức chính thức hoặc đại diện của họ cung cấp.• Mục tiêu chính: giúp LDCs phát triển kinh tế, nâng cao phúc lợi

xã hội.• Thành tố hỗ trợ (Grant Element - GE) phải đạt ít nhất 25%. Đây

còn gọi là yếu tố không hoàn lại, là một chỉ số biểu hiện tính“ưu đãi” của ODA.


27

ODA:• Phân loại:

• Theo điều kiện viện trợ, ODA bao gồm: Viện trợ không hoàn lại, Chovay ưu đãi, Cho vay hỗn hợp.

• Theo nguồn cung cấp, ODA gồm có: Viện trợ song phương, Viện trợđa phương.

• Phương thức cơ bản để cung cấp ODA: Hỗ trợ dự án, baogồm dự án đầu tư và dự án hỗ trợ kỹ thuật; Hỗ trợ ngành; Hỗtrợ chương trình; Hỗ trợ ngân sách.

• Ưu điểm của ODA: Lãi suất thấp; Thời gian cho vay dài;Trong nguồn vốn ODA luôn có một phần viện trợ không hoànlại, thấp nhất là 25% của tổng số vốn ODA.

• Vai trò: ODA có vai trò rất quan trọng đối với LDCs vì cácnước này thường xuyên trong tình trạng thiếu vốn. ODA giúpcải thiện cơ sở vật chất hạ tầng kinh tế - xã hội, nâng cao trìnhđộ dân trí, điều kiện sức khỏe… cho người dân.


28

Vốn của các tổ chức phi chính phủ - NGO (Non-Government Organisation):

• Là vốn viện trợ không hoàn lại, thường vì mục đích nhânđạo từ thiện.

• Các hình thức chu yếu như: viện trợ vật chất (thuốc men,chỗ ở, lương thực cho các nạn nhân thiên tai) các chươngtrình dài hạn như: huấn luyện công tác bảo vệ sức khoẻ,cung cấp nước sạch ở nông thôn, cung cấp dinh dưỡng vàsức khoẻ ban đầu…

Nguồn kiều hối.

chƯƠng 5 - · pdf file• slide bài giảng; • pgs. ts. ngô ... theo...

Documents