chương 2 -trao doi chat va nang luong.pdf

Upload: dangthuanqn

Post on 16-Oct-2015

27 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

  • CHNG 2

    S TRAO I CHT V NNG LNG

    HA SINH HA SINH THC PHM

  • 1. Vai tr ca s trao i cht

    1.1. S trao i cht

    - L s trao i cht gia sinh vt vi mi trng thng qua hai qu trnh ng

    ha v d ha.

  • 1. Vai tr ca s trao i cht

    1.1. S trao i cht

    - ngha sinh hc ca s trao i cht

    Thc vt s dng trc tip nng lng mt tri

    tng hp cht hu c t cht v c.

    ng vt v con ngi ly vt cht v nng

    lng cn thit cho s sng t thc vt.

  • * S trao i cht ngi

  • - ng ho v d ho .

    + ng ho: l qu trnh tng hp cc cht

    sng c trng t nhng cht n gin, ng

    thi tch lu nng lng.

    + D ho: l qu trnh phn hu cc cht phc

    tp gii phng nng lng.

  • * Qu trnh ng ha v d ha

  • * Vai tr ca s trao i cht

    - S trao i cht l iu kin phn bit gia

    vt th sng v vt th khng sng.

    - S TC SV nhm thc hin hai chc nng

    Kin to & Cung cp nng lng

  • * Vai tr ca s trao i cht

    Hai chc nng:

    + Kin to: ngha l xy dng v i mi

    cht sng.

    + Cung cp nng lng: cht sng b phn

    hu s gii phng nng lng tiu dng.

  • Cc cht dd trong thc n

    Cc cht

    hu c

    Gluxit

    Lipit

    Prtin

    Axit nuclic

    Vitamin

    Mui khong

    Nc

    Cc cht

    v c

    Cc cht

    hp th c

    ng n

    Axit bo v glixrin

    Axit amin

    Cc thnh phn

    ca nucltit

    Vitamin

    Mui khong

    Nc

    Hot ng

    tiu ho Hot

    ng

    hp

    th

    S trao i cc cht trong c th

  • S trao i glucid

    Tiu ha

    Nim mc rut ng phn Glucose

    ng n (glucose, fructose, galactose..)

    ng n

    Glucose

    Gan Glycogen Insulin

    M bo Glycogen

    Glucid

  • Chuyn ha glucose

  • * D ha:

    Glycogen ( gan) Glucose Adrenalin

    Glucose Phn gii CO2 + H2O + Nng lng

    S trao i glucid

  • III. Chuyn ha glucid trong c th ng vt

    Glucid l hp cht hu c ph bin

    rng ri trong t nhin m bn cht ha

    hc

    ng vt, glucid c nhiu trong gan

    di dng glycogen d tr, hoc c

    huyt thanh di dng glucose.

    Chuyn ho glucid l mt trong nhng

    qu trnh chuyn ho quan trng ca

    c th sng, ch yu cung cp nng

    lng cho t bo hot ng.

  • 1. Vai tr:

    .

    Glucid c vai tr rt quan trng trong c th sng. Glucid c vai tr nh sau: Tham gia mi hot ng sng ca t bo. L ngun cht dinh dng d tr d huy ng,cung cp ch yu cc cht trao i trung gian v nng lng cho t bo. Tham gia vo cu trc ca thnh t bo thc vt,vi khun; hnh thnh b khung (v) ca nhm ng vt c chn khp. Tham gia vo thnh phn cu to ca nhiu cht quan trng nh: AND, ARN

  • Glucid tiu ha ng n (glucose, fructose, galactose)

    ng n nim mc rut, ng phn Glucose

    Gan insulin Glycogen

    Glucose

    M bo Glycogen

    ( gan)

    Glycogen Glucose

    phn gii

    Glucose CO2 + H2O + Nng lng

    2. C ch tng hp glucid:

  • * S trao i glucid

    - Cu to ca glucid

    Glucid l nhng hp cht hu c c thnh phn

    ch yu gm C, H, O.

    Cc glucid n gin c ngha sinh hc l cc

    ng n c cng thc nguyn C6H12O6 nh

    glucose v fructose.

  • * S trao i glucid

    - S trao i glucid trong c th

    Glucid c thu nhn vo mu ca a s loi ng

    vt di dng glucose.

    Glucose v cc monosaccharid khc c thu nhn

    vo mu thng c gi li mt mc nht

    nh.

  • * S trao i glucid

    + Nu hm lng glucose trong mu di 0,04% s c

    hin tng h ng huyt gy chng mt v c th ngt.

    + Nu hm lng glucose trong mu tng trn 0,18%

    c th gy hin tng o thi ng qua nc tiu (bnh

    tiu ng).

  • * S trao i lipid

    - Cu to ca lipid

    Cng c cu to t cc nguyn t C, H, O

    nhng t l oxi t hn nhiu so vi glucid.

    Mi phn t lipid gm mt phn t glyceryn

    v ba phn t acid bo.

  • * S trao i lipid

    - S trao i lipid trong c th

    Lipid trong thc n c cc enzyme tiu ho

    phn hu thnh glycerin v acid bo.

    M tng hp c nhn vo trong h bch

    huyt v a n cc kho d tr nh di da, mng

    bng, quanh thn ...

  • * S trao i lipid

    - S trao i lipid trong c th

    Mt phn khng ng k c nhn thng vo

    trong mu, a n gan v gi li.

    Cui cng acid bo v glycerin c th c gan

    gi li v bin i thnh glycozen.

  • * D ha:

    Lypid ( gan) Phn gii Glyxeryl + Acid bo

    Glyxeryl CO2 + H2O + Nng lng

    Glycogen

    Acid bo Oxy ha Acid Acetic Acetyl - CoA

    Chu trnh Krebs

    Nng lng

    S trao i lipid

  • * ng ha:

    Lypid Tiu ha Acid bo + Glyceryl

    Acid bo

    Glyceryl biu m ca mng nhy rut M trung tnh

    M trung tnh

    Bch huyt

    Mu (30%)

  • Lipid Glyxerin v axt

    bo

    Mu a n cc c quan s dng

    Chuyn thnh

    glycozen d tr.

    Mt phn gylxerin

    c xiha

    thnh CO2, H2O v

    nng lng

    3. C ch phn gii lipit:

  • * S trao i protein

    - Cu to ca protein

    Protein l nhng hp cht hu c, c cha

    cc nguyn t C, H, O, N, S, P ... trong thnh

    phn cu to.

    Protein c cu to t cc hp cht n

    gin hn gi l cc acid amin.

  • R R R R

    R R R

  • S trao i protein

    * ng ha:

    Tiu ha Protein Amino acid Hp thu Mu Gan

    Amino acid

    Albumin, globulin, fibrinogen

    Protein ca m bo (c trng cho mi m bo)

  • * D ha:

    Protein Amino acid Kh amin NH3

    Ur Chu trnh ornitin

    Cetoacid

    Cetoacid

    Bin i thnh glucose v glycogen

    Oxy ha cho CO2, H2O v gii phng nng lng

    Kt hp vi NH2 to thnh aminoacid mi

    S trao i protein

  • 32

    Chuyn ha acid amin

    Peptid

    Protein

    NG TIU HA T BO

    Acid amin CO2,H2O Ure,Q

    Sn phm sinh hc

    Protein

    Tiu ha

    Hp th

  • 33

    Tiu ha protid

    Cc enzym thy phn Endopeptidase:

    Pepsin : d dy

    Tripsin: ty tng

    Chymotrypsin: ty tng

    Exopeptidase:

    Aminopeptidase: t bo rut non

    Carboxypeptidase: ty tng

  • 34

    S thu phn protein

  • 4.Phn gii protein

    Thy phn l con ng phn gii protein ph bin thc vt

    v ng vt. Qu trnh thy phn protein xy ra ti lysosome

    Qu trnh thy phn xy ra qua 2 giai on

    - Nh peptid-peptido hydrolase, protein b thy phn thnh cc

    on peptid ngn.

    - Nh peptid-hydrolase thy phn tip cc peptid thnh amino

    acid.

  • 36

    Tng hp acid

    amin trong c th

    Lysosome

    Cathepsin

    Protein t bo

    Acid amin

    Tnh mch ca

    Gan T bo v m

    NI SINH

  • * S trao i protein

    S trao i protein trong c th

    Protein c th c tng hp t cc acid

    amin trong t bo. S tng hp protein tin

    hnh mnh m nht gan.

    Phn ln protein mi hnh thnh c thu

    nhn vo trong mu.

  • * S trao i protein

    - S trao i protein trong c th

    S phn hu protein cng tin hnh gan.

    Khi phn hu protein cc acid amin s b oxi ho

    cho NH3 v sau s b thi ra ngoi di dng ur,

    uric, creatin, phn cn li l C, O, H s kt thnh

    glucid l ch yu.

  • * S trao i nc

    - Trong c th khng c nc tinh khit, m ch

    c nc ho tan cc dng cht kt tinh hoc kt

    hp vi cc cht keo. Ngi ta phn bit nc c

    cc dng chnh:

    + Nc t do

    + Nc lin kt

  • * S trao i nc

    - S trao i nc trong c th

    i vi ngi, nhu cu nc nhn chung

    khong 2 lt/ ngy c cung cp qua con ng

    thc n v nc ung l ch yu.

    Lng nc trong mu l n nh, trong cc

    m v cc c quan khng n nh tu mc trao

    i nc gia c th v mi trng.

  • * S trao i vitamin

    - Khi thiu vitamin A gy ra chng qung g,

    ng vt non s ngng ln v hng mng sng ca

    mt ... vitamin A c trong m ng vt, sa, lng

    trng, gan, thn ...

    - Thiu vitamin D vic trao i Ca b ri lon.

    - Thiu vitamin E trong giai on sau thai thng

    lm thai cht v b tiu bin trong d con.

  • 3. Hp th v chuyn ha

    Khi tiu th lng nh di 100mg, 80-90% lng vitamin

    C n vo c hp thu. Khi khu phn tng, hp thu gim

    xung 49%.

    Vi khu phn n 100g/ngy.

    Hm lng vitamin C trong mu ti a l 1,2-1,5mg/100ml

  • Nu tiu ha 100mg/ngy, hm lng vitamin C tng cao,

    lng tha nhanh chng c cc t bo m nm bt hoc

    bi tit ra nc tiu

    Hm lng vitamin C cao trong cc m tuyn yn v tuyn

    thng thn, cao hn 50 ln so vi trong huyt thanh

    . Lng vitamin C trong m c tng i thp

  • * S trao i khong

    - Vai tr ca khong trong c th

    Duy tr cn bng ion v p sut thm thu m

    bo s hot ng bnh thng ca cc t chc trong

    c th. Gip qu trnh hp thu v trao i cc cht.

  • * S trao i khong

    - S trao i khong trong c th

    Mui khong trong thc n, mui khong c phng

    thch trong c th khi hng cu gi b hu gan s cung cp

    Fe, Fe c mu a v ty ca xng xy dng hng

    cu mi.

    - Mui khong tn ti trong c th theo mt t l xc nh.

    Nu mui vo tha th s c tch ly trong cc kho dng

    dn.

    - Mui khong dng xong thng c thi ra ngoi theo m

    hi, nc tiu v phn.

  • 3.1 Canxi

    3.1.1. Chc nng To xng

    Pht trin Tham gia cc phn ng sinh ha

    khc

    To rng

  • 3.1.2. Hp thu, chuyn ha

    Hiu qu hp thu calci ca c th dao ng t 60-80%. Tr em

    ang pht trin c th hp thu calci t n 75%. Qu trnh hp

    thu calci phc tp v ph thuc nhiu yu t khc nhau

    Calci hp thu bng 2 c ch khc nhau: khch tn th

    ng v vn chuyn tch cc. Hp thu tch cc cn s c mt

    ca vitamin D

  • 3.1.2. Hp thu, chuyn ha

    Ngi trng thnh bnh thng, 95% lng calci c hp

    th bng con ng tch cc ph thuc vo vitamin D.

    Nhng yu t lm tng hp thu: vitain D; acid trong h tiu ha;

    lactose; protein v phosphor.

    Nhng yu t lm gim hp thu hoc tng mt calci: acid

    oxalic; acid phytic; tng nhu ng rut; t vn ng c th;

    caffeine.

  • 3.1.3. Nhu cu v khuyn ngh Tr b m: trong nhng thng u, lng calci do sa m

    cung cp nhu cu, Tr em: tr 1-10 tui c th hp thu ti 75% calci ca khu

    phn n

  • 3.1.3. Nhu cu v khuyn ngh Ph n c thai: Khuyn ngh calci l 400mg so vi khng c

    thai.

    Ph n cho con b: khuyn ngh cng 400mg cao hn so vi khng cho con b v phng gim d tr calci trong xng.

    Ngi trng thnh: bt u c hin tng mt calci v long xng. Nhu cu khuyn ngh l 800mg

  • 3.2. Iod (I )

    L mt vi cht c mt trong c th vi mt lng rt nh,

    khong 0.00004% trng lng c th (15-23mg ), nh hn

    100 ln so vi lng st trong c th.

  • 3.4.1. Vai tr

    Chc nng quan trng nht ca Iod l tham gia ta hoocmon

    gip T3 (triiodothyronine ) v T4 (thyroxine ).

    S c mt ca nguyn t iod vi nhng lin kt ng ha tr

    trong cu to ca hoocmon. Hoocmon gip ng vai tr quan

    trng trong vic iu ha pht trin c th.

  • 3.4.1. Vai tr

    N kch thch tng qu trnh chuyn ha ti 30%, tng s

    dng oxy v lm tng nhp tim.

    Hot ng ca hoocmon gip l ti cn thit cho pht trin

    bnh thng ca no

  • 3.4.2. Hp thu v chuyn ha

    Iod c trong thc phm di dng ion ( I-), iod v c t do,

    hoc dng nguyn t ng ha tr ca cc thnh phn hu c,

    v chng cn phi c t do trc khi hp thu.

    . Ion iod c hp thu nhanh rut non, sau iod t do c chuyn n khu vc gian bo.

  • 3.4.2. Hp thu v chuyn ha

    Iod t do c kh thnh ion iod v c hp thu. Mt s iod

    c mt trong khng kh v c s dng nh mt cht t

    nhin liu, v c th c hp thu qua da v phi.

    Iod c hp thu s c nhanh chng i vo h mch mu;

    mt phn ba lng ny c tuyn gip thu nhn.

  • 3.4.2. Hp thu v chuyn ha

    Phn cn li c qua thn v lc vo nc tiu.

    Mt phn nh mt qua hi th v qua phn. Bi tit iod c tc

    dng chng li hin tng tch ly iod v gy c.

  • THE END