Prof.Dr. Hasan KAPLAN, elik Yaplar, 2003-2004 retim Yl, ders Notlarndan Bir Ksm1 ELK YAPILARDERS NOTLARI (2004-2005) Prof. Dr. Hasan KAPLAN PA Mhendislik Fakltesi naat Mhendislii Blm, Yap Anabilim Dal, DENZL, hkaplan@pamukkale.edu.tr Projeler malat(elik Yap)Hesaplar ve Raporlar Dm BalantlarCAD/FEM Mhendis Mimar Detay izimci Prof.Dr. Hasan KAPLAN, elik Yaplar, 2003-2004 retim Yl, ders Notlarndan Bir Ksm2 NSZ Sevgili renciler, Bir konunun en iyi renilmesinde u z deyii unutmamak gerekir Duyarm Unuturum GrrmHatrlarm Yaparm renirim Amacmz renmek ise mutlaka yapmalyz. elikYaplarIIdersi,birelikyapnnmevcutmevzuatveteknolojikimkanlardan yararlanarak,tasarm,analiziveuygulamaprojesininhazrlanmasaamalarn kapsamaktadr.Buaamalarnhepsininsnftaderskapsamndarenilmesivekavranmas mmkndeildir.Bukonudasizeokidmektedir.Ennemlisibukonuileilgilidetayl aratrma ve taramalar yaparak kendinizi hazrlamanz gerekir. Bu dersin kavranmas iin, Mukavemet, Yap Statii ve elik yaplar I konularnn bilinmesi gerekmektedir.AyrcaTS498,TS648gibistandartlarndagzdengeirilmesigerekir.elik yaplar II dersi kapsamnda yaplacak olan proje(dev) almasnda SAP2000 kullanlacaktr. Dier taraftan elik yap projesi ve detaylarnn hazrlanmasnda eitli izim programlarnn kullanlmas zorunludur. Buteksirile,dersesnasndakullandmzmateryalinbazlarn,notlarhalindesizlerle paylamoluyoruz.Zamanzamandierkonularileilgiliteksirlerdeverilebilecektir.Bu teksirdekibilgilerindeyeraldbirCDsizleresunulmutur.BuCDdesunular,rnek projeler ve SAP2000 ile ilgili klavuzlar yer almaktadr. Baarlar.. Prof. Dr. Hasan KAPLAN Ekim, 2004 Prof.Dr. Hasan KAPLAN, elik Yaplar, 2003-2004 retim Yl, ders Notlarndan Bir Ksm3NDEKLER 1GR ............................................................................................................................. 118 2Bir elik Yap Projesi ve Hesaplarnda Bulunmas Gereken Hususlar ......................... 119 2.1Malzeme Tr ........................................................................................................ 119 2.2Tayc sistem emas ........................................................................................... 119 2.3Yk Analizi ............................................................................................................ 119 2.4Ykler altnda oluan kesit tesirleri ve Deformasyonlarn Belirlenmesi ............... 119 2.5Kesit Hesaplar iin Yk Kombinezonlar ............................................................. 119 2.5.1Kesit Hesaplar ............................................................................................... 120 2.6Birleim Elemanlar................................................................................................ 120 2.7Plan ve Detaylar ..................................................................................................... 120 3ELK YAPI ELEMANLARINda gerilme kontrol .................................................... 121 3.1.. BURKULMA EMNYET GERLMES............................................................. 124 3.22.2 YANAL BURKULMA EMNYET GERLMES........................................... 127 4ELK YAPI ANALZ VE GERLME KONTROL ile ilgili uygulama ................... 128 5BR ELK YAPININTASARIM VE ANALZ ....................................................... 140 5.1Ykler ve yk kombinasyonlar ............................................................................. 140 5.2Yap malzemesi: St 37, St 52 ......................................... 140 5.3BRLETRME METODLARI ............................................................................. 140 5.4HESAP METODU................................................................................................. 140 5.5TAIYICI SSTEM................................................................................................ 141 5.6KESTLER VE YKLER ..................................................................................... 142 5.7KEST TESRLER................................................................................................ 143 6Plan ve Detaylar ............................................................................................................. 143 7elik Yaplar le lgili rnekler ..................................................................................... 147 8Denizlide uygulanan rnek Projeler ve Detaylar .......................................................... 150 Prof.Dr. Hasan KAPLAN, elik Yaplar, 2003-2004 retim Yl, ders Notlarndan Bir Ksm41GR Esas tayc sistemi elik malzemeden oluturulan yaplara elik yaplar denilir. elik kprler elik atlar Kuleler Stadyumlar Kapal spor salonlar Kltr yaplar Geni aklkl fabrika binalar Prefabrik elik konutlar, elikyaplariinbirkarnektir.okkatlyaptasarmndadabelirliyksekliktensonra elik yap elemanlarnn kullanlmas kanlmaz olmaktadr. zellikle deprem blgelerindeki sanayi tesislerinin elik yaplmas, depreme dayankllk asndan ekonomik zmler sunar. 1.1ELK YAPILARIN STNLKLER elikyaplarntekilindekullanlanmalzemeninmukavemetzelliklerininstnlklerine bal baz avantajlar; 1.elik homojen ve izotop bir malzemedir. 2.Elastisitemodlokyksektir.Eilmerijitliininetkinolduuyerlerdeekonomik zmler sunar. 3.elikyapllarnyklmasdurumundamalzemenintekrarkullanlmasmmkndr.Bu sebeple geici yaplarda elik malzeme daha ekonomiktir.4.Sonradan takviye edilmesi betonarmeye nazaran daha kolaydr.5.elikyaplardayapmsrasndakikusurlarsonradantespitetmekmmkndr. Betonarmede ise beton dkldkten sonra donat rtldnden donatnn kontrol edilmesi ok zor ve pahalya mal olmaktadr. 6.elikmalzemeinaatalannailenmiolarakgelir.Dolaysilekullanlanmalzemenin kalitesivemukavemetihakkndakesinbirhkmverilebilir.Byleceelikyaplarda emniyetkatsaysdahakktutulabilir.Betonarmeyaplardaiseyapnnkalitesidaha sonradan belirlenir ve emniyet gerilmesi daha yksek tutulur.7.Deneysel analizleri betonarmeye gre daha kolaydr.8.elik yaplarda hacim kayb daha azdr. eklinde sralanabilir. 1.2ELK YAPILARIN DEZAVANTAJLARI 1.Sesvesasndanokiyibiriletkenolduundan,elikyaplardayaltmsorunuortaya kmaktadr 2.Betonarmeyenazaranpahalbirmalzemedir.Taycsistemindurumunagremaliyet analizi yaplmaldr.3.Yangna kar fazla dayankl deildir. (500 - 600) C0 de tama zelliini kaybeder.4.elik yap elemanlarnn birletirilmesi daha zordur.5.Yapmndan sonra srekli tamir ve bakm ister. Prof.Dr. Hasan KAPLAN, elik Yaplar, 2003-2004 retim Yl, ders Notlarndan Bir Ksm56.Hava etkilerine ve rutubete kar nlem alnmaldr. 7.Yapmndaki iilik maliyeti, gnmz iin daha fazladr. ELN ZELLKLER Mekanikolarakilenebilen(dvlerek,preslenerek,haddedengeirilerekekilalabilen) demiralamlarnaelikdenir.elikbnyesinde%(0.16-0.20)arasndakarbonbulundurur. elikteki karbon aran arttka mukavemet ve sertlik artar fakat ilenebilme zellii azalr.Orantl blge snrAkma SnrElastik blgeMaksimumKopmaA ekil 1 1. elik in Gerilme-ekil deitirme ilikisi elikiingerilmeekildeitirmegrafiiekil1.1deverilmitir.elik,elasto-plastik davrangsterenbirmalzemedir.Belirligerilmedzeyinekadarlineer-elastikdavran gsterir.Akmasnrndayklenmesihaklindesabitgerilmealtndauzamahzlaartar.Bu zellik malzemenin snm orann yani enerji yutma kapasitesini artrr. Daha sonra pekleme ile dayanm artm meydana gelerek maksimum gerilme snrna ular.. 1.3ELK SINIFLARI elikleri ; Normal yap elikleri ( st37 veya Fe37 )Yksek mukavemetli yap elikleri (st52 veya Fe52 )olmak zere iki ksma ayrmak mmkndr.Ayrca, st34 ve st44 elikleri perin yapmnda , 4D ve 5D elikleri de bulon yapmnda kullanlan eliklerdir.1.4ELK EMNYET GERLMES Akmasnrnakadaryklenmieliktebykdeformasyonlarmeydanagelir.Dolaysile yaplarn bu snra kadar yklenmesi dnlemez ve msade edilemez. Bu bakmdan elikte meydana gelecek max. gerilmenin, eliin akma snrnn yeterince altnda tutulmas gerekir. BudeerakmagerilmesininbirkatsayyablnmesiileeldeedilenEmniyetGerilmesi olmaktadr.emff= f : artnamelerce belirlenmitir. Yaklak(1.5-2.0 ) arasnda alnr. Prof.Dr. Hasan KAPLAN, elik Yaplar, 2003-2004 retim Yl, ders Notlarndan Bir Ksm61.5ELK YAPILARDA YKLEME EKLLER elikyaplarda,kesithesaplarvedayanmtahkikleriiinikieitykgznnealnr. Bunlar; 1.Esas ykler : yapnn kendi arl, servis ykleri ve kar yk 2.lave ykler : Rzgar yk, Deprem yk, Fren kuvvetleri ve Is etkileridir. Ykleme ekilleri1.EY ( H ) Yklemesi : Yapya etki eden Esas yklerin toplamdr. 2.EIY ( HZ ) Yklemesi : Yapya etki eden Esas ve lave yklerin toplamdr. Not:KimiyerlerdeHyklemesiYDIveHZyklemesideYDIIolarakda kullanlmaktadr. Tablo.1. elik yap elemanlar iin Emniyet gerilmeleri (kg/cm2) MALZEME CNS YAPI ST37ST52 TRGERLME CNSYKLEME EKL EY (H) EIY (HZ) EY (H) EIY (HZ) Yksekekme-Basn-Eilme1400 160021002400 YaplarKayma 900105013001500 Perinveuygunblonlubirleimlerde delik civarnda ezilme 2800 3200 4200 4800 Kpr Yaplar Balantelemaniinekme-basn-eilme 1000 100015001500 Dier yap elemanlar iin kayma920104013901560 Tablo.2. eliin Baz Mekanik zellikleri ( Bu deerler TS 648 den alnmtr) eliin Ksa Gsterilii ekme Dayanm d kgf/cm2 ( N/mm2 ) Akma Snr1 a kgf/cm2 ( N/mm2 ) Elastisite Modl E kgf/cm2 ( N/mm2 ) Kayma Modl G kgf/cm2 ( N/mm2 ) Isl Genleme Katsayst Fe 33 3300 - 5000 ( 324 - 490 ) 1900 ( 186 ) Fe 34 3400 - 4200 ( 333 - 490 ) 2100 ( 206 ) Fe 373700 - 4500 ( 363 - 412 ) 2400 ( 235 ) Fe 424200 - 5000 ( 412 - 490 )2600 ( 255 ) Fe 464400 - 5400 ( 431 - 530 ) 2900 ( 284 ) Fe 50 5000 - 6000 ( 490 - 588 ) 3000 ( 294 ) Fe 52 5200 - 6200 ( 510 - 608 ) 3600 ( 353 ) 2100000 ( 206182 ) 810000 ( 79434 ) 0.000012 Fe 60 6000 - 7200 ( 588 - 706 ) 3400 ( 333 ) Prof.Dr. Hasan KAPLAN, elik Yaplar, 2003-2004 retim Yl, ders Notlarndan Bir Ksm7Fe 70 7000 - 8500 ( 686 - 834 ) 3700 ( 363 ) 1)Budeerler,etkalnl16mmyekadarolanmamulleriingeerlidir.Et kalnl16mmdenbyk,40mmyigemeyenmamullerdeverilendeerler100 kgf/cm2azaltlmaldr.Etkalml40mmyiaanve100mmyigemeyen mamullerde verilen deerler 200 kgf/cm2 azaltlmaldr 1.6ELK MALZEME EKL VE BOYUTLARI elik malzemeler, tecrbelerin altnda en ekonomik kesit boyutlar ile kullanlmaktadr. Kesitalaneitolmaklabirliktemukavemetasndankesitzelliklerifarklolandikdrtgen ve I kesitlerin karlatrlmasndan, ekonomik kullanmn nemi anlalabilir. Demir elik fabrikalarndan temin edilen elik malzemelerin sl ilem ile retildii i Standart olarak retilen baz hadde rnleri aada verilmitir 1. ProfillerGsterilii/Aklama I ProfilleriI200 [ Profilleri[280 Profillerien boy ve kalnlk ifade edilir Profilleriboyutlar verilir. Profilleriap ve et kalnl ifade edilir Korniyerler

100.100.10 2 Lamalar Dar lamalarb=10-50, t=5-60 mm Geni lamalarb=151-1250, t=5-60 mmnce lamalarb=12-630, t=0.1-5 mm 3 Levhalar nce levhab x l=530x760.......1250x250, t 2.75 mm orta levha3 t 4.75 mm b 2500, l 7000 mm kaba levhat 5 mm b 3600, l 8000 mm t b b l Prof.Dr. Hasan KAPLAN, elik Yaplar, 2003-2004 retim Yl, ders Notlarndan Bir Ksm8 EKME UBUKLARI Eksenizgileridorultusuboyuncaekmekuvvetitayanubuklaraekmeubuklar denir. Bunlarn yaygn olarak kullanldklar yerler kafes kiri ubuklardr. En kesitleri tek bir hadde rnnden yaplabilecei gibi ok paral olarak da yaplabilir (ekil.3.1). ekil 3.1. ekme ubuklar okparalolaraktekiledilenekmeubuklarbirleimlerindeubuklarkonstrktifolarak (1,5-2)metredebir(ubukboyununenaztebirinden)balanmaldr.Busayedehem ekme ubuunu oluturan paralar arasndaki mesafe tespit edilmi hem de antiyede yapm esnasndamnferitparalarnbirbirlerinearparakzarargrmelerinlenmiolur.ekme ubuklarnn hesabnda, perinli ve bulonlu yaplan birleimlerde bu birleim elemanlarndan dolaymeydanagelenkesitzayflamasgznndebulundurulur.Yaniyaplacakolan hesaplardabirleimdemeydanagelenkesitkayplarkarldktansonrakalanfaydal(net) kesit alan kullanlacaktr. Gerilme tahkikleri ubuun en zayf kesiti iin yaplr. ekme ubuklarnn yaygn olarak kullanldklar yerler. 1. Kafes ubuk elemanlarnda 2.erevesistemlerindenormalkuvvetdiyagramlarndaiareti(+)olanelemanlarekmeye alrlar (-)(-)(+)(N) 3.Gergi ve Halatlarda da kullanlr. Gergi Prof.Dr. Hasan KAPLAN, elik Yaplar, 2003-2004 retim Yl, ders Notlarndan Bir Ksm9 EKME UBUKLARININ HESAP ESASLARI ekmeubuklarnngerilmetahkikleriortalamagerilmehesaplanarakyaplmaldr. Hesaplardakullanlanubukfaydalenkesitalanbulunurkenbirleimdekienzayfkesit dikkatealnmasgerektiinisylemitik.ubukkaynaklolaraktekilediliyorsaenkesiti zayflamasszkonusudeildir.Dolaysilehesaplamadafaydalkesitalankesitalanna eittir. ubuknem ubuk n nem ubukPF FPFF F = = =; ; em= ekme ubuunun malzeme emniyet gerilmesi = ekme ubuunun tayaca ekme kuvvetiF = ekme ubuunun kesit alan Fn = ubuun delik kayplar dldkten sonraki net kesit alanF = ubuk kesit alannda delik nedeni ile meydana gelen zayiat Not : Kaynakl birleimlerde F = Fn dir Kafeskiriekmeubuklarndakesittayiniyaparken,dmnoktalarndaperinveya bulondandolaymeydanagelecekzayiattadikkatealnaraklzumlukesitalannn%30u ilave edilerek hesaplanmaldr. PF= Fn +%30Fn EKME UBUKLARININ EKLER elikyapelemanlarnntekilindekullanlanprofiller,lamalarvekebentlergibihadde profillerininboylarstandartolupsnrldr.Bustandartboydandahauzunprofillereihtiya duyulduuzaman(rneibirkafeskiriinaltbalkubuu)veyaeldemevcutolarak bulunan profillerin boylar yetersiz geldiinde ekme ubuklarnn tekilinde Ek yaplma ihtiyacortayakar.ubuklarneklenmeilemeperin,bulonveyakaynaklayaplabilir. nemlibirleimlerdeyaplacakolaneklemelerinKaynaklveyaBulonluolarak yaplmalarna dikkat edilmelidir. ekme ubuklarnn Perinli veya Bulonlu Olarak Eklenmesi Buradayaplacakolaneklemelerdeeklevhalarnnkullanlmasgereklidir.Yaplacakolan eklemelerdeBulonlarnyerletirilmesindekesittegayrimsaitdurumoluturmamakamac iledahanceverilene>=3.5d,e1>=2d,e2>=1.5dkoullarnsalamalarnadikkat edilmelidir.Prof.Dr. Hasan KAPLAN, elik Yaplar, 2003-2004 retim Yl, ders Notlarndan Bir Ksm10 e2SSe1e e e e e1(5-10) mm be2e1e h1hst2t2t1t Perin veya bulonla yaplacak olan eklerde, ek yerleri aadaki artlar salamaldr. 1.Eklevhalarnntoplamfaydalenkesitalanenazubuunfaydalenkesitalankadar olmaldr. ( )n ek PF t h t t F t tb d d t= + * * * * * * * ;1 1 2 1 1 22 2 2 2.Delikkayplardnlmeksizin,ekmeubuununarlkmerkeziileeklevhalarnn tekilettiikesitinarlkmerkezleribirbiriileakkolmalveyaaradaokazbirfark olmaldr. Yani e deeri bir iki mmyi gememelidir. ( )( )e e t emm = 2 1 11 3 Ekyapmndakullanlanbirleimelemanlarnnherbirikendilerinedecekolankuvveti emniyetlibirekildeaktarabilecekkapasitedeolmaldr.Ayrcabirleimdekullanlanek levhalar sisteme etki edecek olan kuvveti emniyetli olarak aktarabilecek kapasitede olmaldr. Eklevhalarnntamalargereklikuvvetalanlariledoruorantldr.Enkesitalanbyk olan ubuk kk olana nazaran daha fazla kuvvet aktaracaktr. Ek levhas (h1*t2 ) iin; 11 1 21 22SSt h th tb=+max* * ** *Ek levhas (b1*t1 ) iin; 21 1 212SSt h ttbb =+max* * ** *

Prof.Dr. Hasan KAPLAN, elik Yaplar, 2003-2004 retim Yl, ders Notlarndan Bir Ksm11Kaynakl Ek ekme ubuklarnn kaynakl olarak eklenmesi ekilde yaplr. 1.Bunlardanilki,Ktkaynakdikilerikullanlarakyaplanveniversalekdiyeadlandrlaneklemeeklidir.zorunlukalnmadkakullanlmastavsiyeedilmez.Kt kaynakdikileriileyaplanekancak,ekmeubuundakioluankuvvetin,ubuun tayabileceienbykkuvvet(Smax=Fprofil*-em)deerinin%48indenazolmas durumunda uygulanabilir. Kt kaynak dikiiOyuk1/2 ISS 2.Eninelevhalarkullanlarakyaplanekler.Buekildeyaplacakolaneklemelerde, kullanlacak olan enine levhann (te ) kalnl, en az ekme ubuunun balk kalnl (t) kadar olmaldr. Bu ekin ubua etki eden (Smax ) ekme kuvvetini aktarabilmesi iin (a1 = 0.7 svea2 = 0.7 t ) kadar alnmas gereklidir. Enine levhaSSKe Kaynakdikileriteta1>=3a1s >=3a1 3.ncsdeparalevhalarkullanlarakyaplanLevhalEkolup,eklevhalarnn boyutlargerektiigibisaptandzaman,ekmeubuunun(Smax)deerininkolaylkla aktarlmassalanr.Bueklemeeklipiyasadaenoktercihedilenbireklemebiimidir. Bulonlu ekler iin verilen yukardaki temel esas kaynakl ekler iinde geerlidir. Ke kaynak dikileri (a1 )SS s>=3a2>=3a1 Ke dikii (a2 )L1L2 Prof.Dr. Hasan KAPLAN, elik Yaplar, 2003-2004 retim Yl, ders Notlarndan Bir Ksm12BASIN UBUKLARI GENEL BLGLER BoyunadorultudaeksenelbasnkuvvetitayanelemanlaraBasnubuudenir.Bu elemanlara,yapkolanlarnda,kafesubuklarndaveerevesistemlerindenormalkuvvet diyagramlar(-)deeresahipolanelemanlardarastlanr.Basnubuklarnda,elemanaetki eden eksenel basn kuvveti belli bir deeri atnda yani elemann emniyetle tayabilecei yk deerinin zerine ktnda eleman dorusalln kaybederek eilmeye balar, bu olaya basnubuununBurkulmasdenilir.Burkulmabirstabiliteproblemidir.Basn ubuklarnn hesap ve tahkikleri burkulmaya gre yaplr. Bir ubuun ekme durumunda tayabilecei maksimum kuvvetin ; = =maxmax*PFP Fnem n olduunu bilinmektedir. Bir basn ubuunun ise gerilme ifadesi; = w PFem* eklindedir.Buradanbirbasnubuununemniyetletayabileceimaksimumbasn kuvvetinin deeri;max*PFwem= ifadesinden elde edilebilir. Burada; em = ncelenen ykleme durumunaEY(H)-EIY(HZ) ve malzemeye gre tablolardan alnanemniyet gerilmesi, F = ubuun en kesit alan, P = ubua tesir eden basn kuvveti, Pmax = ubuun emniyetli olarak tayabilecei maksimum basn kuvveti, w = ubuun, narinlik derecesine bal olarak tablolardan alnan burkulma katsayswemb em= ; < 20 iinw =1 alnr b-em=ncelenenyklemeeklinevemalzemeyegre,yabalolarakdeienbasn emniyet gerilmesidir. BURKULMA YK (KRTK YK ): MalzemesiHookekanununauyan,ikiucumafsallprizmatikbirubukta,burkulmay balatan yke Kritik Burkulma Yk veya Euler Burkulma Yk denir (2). ki ucu mafsall bir elemanda burkulma yk ; krtikbPEIL=22* dr. Bu yk altnda ubukta oluan burkulma gerilmesinin deeri ise; Prof.Dr. Hasan KAPLAN, elik Yaplar, 2003-2004 retim Yl, ders Notlarndan Bir Ksm13kkbPFEIF L= =22** olur.BuifadedeI/F=i2olduundanve=Lb/iolduunagreyukardaverilenKritik burkulma ifadesi;kE=22* olarak yazlabilir. Burada verilen ifadelerde; Pkritik = ubuun tayabilecei Kritik basn yk E= elik malzemenin Elastisite modl ( E = 2.1*106 kg/cm2 )I = Kesitin atalet momenti (cm4 ) Lbu = ubuun burkulma boyu (cm ) i= Kesitin atalet yar ap (cm ) F= Kesitin alan (cm2 ) BURKULMA BOYU (LBURKULMA ): Burkulmaboyuubukularnnmesnetlendirmeartlarnagredeiir.Fakatkafes sistemlerindebasnkuvvetinemaruzubuklarda,Lbboylarubuklarnkendiboylarna eittir.Yanikafesubuklarndaburkulmaboyuolarakubuun,ikidmnoktasarasnda kalan uzunluu alnr. NARNLK KATSAYISI ( ): elik yaplarda narinlik deeri hi bir zaman 250 den byk alnmamaldr.Kprlerde ise bu deer 150 den kk olmaldr ( =< 150 ). xxxxxxxyyyyyyyiIFLiiIFLi= == = Lxx , Lyy = ubuun x,y eksenlerine gre burkulma boylar ixx , iyy = ubuk en kesitinin x,y eksenlerine gre atalet yar aplar Yaplacakolanhesaplamalardaxx,yy deerlerindenbykolanubuunnarinlikdeeri olarak alnr ve bu deere bal olarak ilgili elik tablolarndan w burkulma katsays alnr. Tablo.4.1 Basn ubuklarnn mesnetlenme ekillerine Gre Burkulma Boylar P L Prof.Dr. Hasan KAPLAN, elik Yaplar, 2003-2004 retim Yl, ders Notlarndan Bir Ksm14Kesikli izgilerle ubuklarn burkulma davran lar gsterilmitir. Teorik Burkulma Boyu 0.5 L 1.0 L 0.7 L 1.0 L 2.0 L 2.0 L Tavsiye Edilen Burkulma Boyu 0.65 L 1.0 l 0.8 L 1.2 L 2.1 L 2.0 L Bilgi Basn ubuklarnn burkulma boylarnn belirlenmesinin daha iyi anlalmas iinbir rnek vermekte fayda vardr. Prof.Dr. Hasan KAPLAN, elik Yaplar, 2003-2004 retim Yl, ders Notlarndan Bir Ksm15xy yyyyyxLxx = 0 .7( 3 a)Lyy =ay-y yn ndebu r k u lmax-x yn ndebu rk u lmay xaaa3 aZ Basnubuklarnnmesnetlenmeartlarherzamantablolardaverildiigibiolmayabilir.rneinokkatlbiryapnnerevesinioluturankolonlarda,altvestdmebalolan kolonunmesnetartlarfarkldr.Butrubuklarnburkulmaboylarnnhesabiin Nomogramlar verilmitir. BuNomogramlar,telenmeninnlenipnlenmemesihaliiinayrayrdzenlenmitir. Buradan alnacak olan k katsays kullanlarak ubuk burkulma boyu; Lb = k*L olarak hesaplanr.ubuunbalanddmdekirijitliklerinorannagredeienbirGkatsaysnnhesab yaplr. Yataytelenmenlenmi Yataytelenmenlenmemi Prof.Dr. Hasan KAPLAN, elik Yaplar, 2003-2004 retim Yl, ders Notlarndan Bir Ksm16 ri Rijitlikle Kiriri Rijitlikle KolonLcIcLILILgIgGggcc=||.|

\|||.|

\|: ; Burada ;G = Burkulma boyu hesabnda kullanlan katsay, Ic=Gznnealnannoktayarijitolarakbalanmveburkulmaburkulmaboyunun hesaplanaca dzlemdeki kolonlarn atalet momenti (cm4) Ig = Gznnealnannoktayarijitolarakbalanmveburkulmaboyunun hesaplanaca dzlemdeki kirilerin atalet momenti (cm4) Sc =Gz nne alnan noktaya rijit olarak balanm kolonlarn boyu (cm), Sg =Gz nne alnan noktaya rijit olarak balanm kirilerin boyu (cm),Kolon temele rijit olarak balanmsa o noktada hesap yaplmadan direk olarak G= 1.0 alnmaldr .Kolon temele srtnmesiz dnebilir. bir mafsalla bal ise G = 10.0 alnmaldr . Kolonun iki ucundaki GA ve GB deerleri elde edildikten sonra izelgelerden k deeri belirlenir. Burkulma boyu Lb = k *Lolarak belirlenir. Ekteverilentablolarblmndetelenmenlenmivenlenmemibasnubuklarnda burkulma boyunun hesabnda kullanlan K deeri iin Nomogramlar verilmitir.

BASIN UBUKLARININ SINIFLANDIRILMASI Basn ubuklar tekil edili ekillerine gre , 1.Tek paral basn ubuklar 2.ok paral basn ubuklar olmak zere iki guruba ayrlr. Bunlardan ok paral basn ubuklar da kendi arasndaBirinci grup basn ubuklar kinci grup basn ubuklar nc grup basn ubuklar olmak zere gruba ayrlr. imdi sras ile bunlar inceleyelim. Tek Paral Basn ubuklar Basn kuvvetine maruz tek profilden yaplan veya paralar srekli olarak birletirilmi olan okparalubuklarbugrubagirer.Ancakokparalolanbasnubuklarbirbirleriile srekliolarakbirletirilmiolduklarndantekparalbasnubuklargibidnlrve hesaplanrvebunlardatekparalbasnubuklargrubunadahiledilirler.Buekildeki ubuklara paralar srekli birletirilmi ok paral basn ubuklar denilir.Prof.Dr. Hasan KAPLAN, elik Yaplar, 2003-2004 retim Yl, ders Notlarndan Bir Ksm17Tek Paral Basn ubuklar in rnekler Burada iki farkl problem vardr; 1.Enkesitvekesiteetkiedeneksenelbasnkuvvetibellidir.Bubilinenleregrekesitin gerilmekontrollerininyaplmasvekesitinemniyetliolarakaktarabileceimaksimum basn kuvvetinin bulunmas istenir. 2.ubuaetkiedeneksenelbasnkuvvetibellidir.Bukuvvetiemniyetlibirekildeubuk tarafndan tanabilmesi iin gerekli olan ubuk kesitinin belirlenmesi istenir. Bu durumda balangta bir kesit seilip daha sonrada kontrolleri yaplabilir. Tek Paral Basn ubuklarnn Hesap Admlar 1.ubuun mesnetlenme ekline gre burkulma boyu belirlenir.2.Balangta burkulma olmayacakm gibi ( w = 1yaklam ile ), F FPem= =0 forml ile bir balang kesit alan hesaplanr.3.Profil tablosundan, bulunan kesit alanna en yakn olan byk kesitli profil seilir. Seilen bu profil iin verilen x ,y ,F, ix ,, iy ,deerleri tablodan alnr. Bunlara bal olarak x , y deerleri hesaplanr.4.x,yDeerlerindenbykolannagretablodanburkulmakatsays(w)alnr| 50 ise 124 3 |\

|.||XyiemP wF* *** art salanmaldr. X/2 Y olduundan Y-Y eksenine dik burkulmaya gre hesap yapmaya lzum yoktur (3). 2.Eer 1 > (X2 - Y2)ise X < Y olduundan Y-Y eksenine dik burkulmaya gre hesap yapmak gereklidir (3). kiparalubuklarda,eermnferitprofillerarasndakimesafedmlevhas kalnlnaeitveyaazfazlaise,ayrcamnferitprofilleruzunluklarboyuncaarayabir besleme levhas konulmak sureti ile birletirilmilerse,iki paral ubuun Y-Y eksenine dik burkulmasdaX-Xekseninedikburkulmasgibihesaplanr;yanibudurumiinY=Y alnr.Enlemebalantlararasnda,mnferitubuklarbirbirlerineubukdorultusundaki aralklar 15i1 den fazla olmayanperinlerle birletirildii taktirde yine Y = Y alnr . XXXY Y kinci Grup Basn ubuklar kincigrupbasnubuklar,ikikenbetinkelemekonmasileoluturulurlar. Kesitteki asal eksenlerden birisi malzemeli eksen dieri ise malzemesiz eksendir. Hesaplarn sadece malzemeli eksen etrafndaki burkulmaya gre yaplmas yeterlidir. ki asal eksen iin belirlenen(Lkx)ve(Lky)burkulmaboylarbirbirindenfarklise,malzemelieksenegre hesaplar yaparken kkx kyLL L=+2eklinde alnabilir . En kesitte eit kollu kebentler kullanlm ise, (X-X) malzemeli eksen, korniyerlerin ( ) ekseni ile akr ve bu eksene ait en kesit deerleri yardmyla hesaplar yaplr. Farklkollukebentlerinkullanlmasdurumunda,buikieksenakmadndanyeniasal eksenlerin belirlenmesi gerekir. Eit kollu kebentler in kullanlmas durumunda : max maxmax* = = = xkemLiwwSF F = ki korniyerin toplam Lk = Lk,x ve Lk,y nin ortalamasdr., Deiik kollu kebent kullanlmas durumunda : Prof.Dr. Hasan KAPLAN, elik Yaplar, 2003-2004 retim Yl, ders Notlarndan Bir Ksm40Enkesitin(O-O)ekseninegre(I0)ataletmomentihesaplanr.Buradan 00iIF= atalet yarapnageilir.Malzemelieksen(X-X)egrehesaplanmasgerekenataletyarap xii|\

|.|0115 . eklinde alnr ve, max maxmax. * * = = = = xkxkemLiLiwwSF1150

kontrol yaplr . kincigrupbasnubuklarndahesaplarmalzemelieksenegreyapldndan,ba levhalarnn(Sk1)aralklarhesaplaraetkietmemektedir.Ancakburada(Sk1)in hesaplanmasnda, ubuun gerek boyunun eit sayda paralara blnmesini, ayrca (Sk1 =< 50*I1 ) koulunun salanmas gereklidir.kinci Grup Basn ubuklar in Bir rnek00YYXXII00YYXXII Lk1 Lk1 nc Grup Basn ubuklar Herikiasaleksenlerinindemalzemesizeksendurumundaolanbasnubuklardr.Bu ubuklar daha ziyade ar makas, kren,kpr yaplarnda ve zellikle kule yapmnda yaygn olarak kullanlrlar. nc Grup Basn ubuklarnn Hesap Esaslar Herikieksenedikburkulmatahkikleri,birincigrupubuklarnYeksenine(malzemesiz eksen) dik burkulma tahkiklerinin yapld ekilde yaplr. nc grup basn ubuklarnn hesaplar, her iki eksen etrafndaki dik burkulmaya gre itibari(Xi , Yi ) narinlik deerlerinin belirlenmesi eklinde yaplr. Prof.Dr. Hasan KAPLAN, elik Yaplar, 2003-2004 retim Yl, ders Notlarndan Bir Ksm41nc Grup Basn ubuklar in rneklerm/=2Xem=2m/=2YYYXem=2YYYX Xm=2m/=2Xm/=2YXe/XYe m=4m/=2ee/m=2Y e 1.X-X Eksenine Dik Burkulma Tahkiki Xkxxxxxx it x x x itx itx itemLiLimwP wFde eri tablodan alnr Buna ba l olarakkonturol yaplr = = = + = ; * . ./*1112122 2. Y-Y Eksenine Dik Burkulma Tahkiki YkYYYYYY it Y Y Y itY itY itemLiLimwP wFde eri tablodan alnr Buna ba l olarakkonturol yaplr = = = + = ; * . .*1112122 Prof.Dr. Hasan KAPLAN, elik Yaplar, 2003-2004 retim Yl, ders Notlarndan Bir Ksm42Prof.Dr. Hasan KAPLAN, elik Yaplar, 2003-2004 retim Yl, ders Notlarndan Bir Ksm43 OK PARALI BASIN UBUKLARI LE LGL ZML SORULAR SORU-1 Verilenler;ekildegrlenikiparalbasnubuu2U160profilikullanlaraktekil edilmek istenmektedir. Lkx=Lky=400 cm, Lk1=95 cm,ykleme ekli H(EY) ve malzeme st37 olarak verilmektedir. stenenler; kesitin tayabilecei maksimum eksenel basn ykn bulunuz. zm: e=12.68 cmY1Y1YXd1602492585 306 21189184121414UTablodanXYXYYF cmI cmI cmi cmi cme cm ======.... X-X Eksenine dik burkulma tahkikinin yaplmas iIFcmLwPFw PwF P kgxXxKXXTablodanxx x em XemxX= = = = = = == = = = 2 9252 246 214006 2164 40 135144013548 51200**... .* *.* Y-Y Eksenine dik burkulma tahkikinin yaplmas | |I I F d cmiIFcmLiY YyYyKYy= + = +|\

|.|

((( == = = = = =2 2 8530 2412 6822112 672112 67486 604006 6060 701 1224* * * . *...... ( )( )( ) ( ) 1112122 29518950 20260 702250 20 78 70 153144 481534390= = == + = + = == = = =LimWPFw PwF P tonKyi yTablodanyiyiYyi em yemyiY..* . * . . .* *. *.. Kesitin tayabilecei maksimum kuvvet Pmax=Py=43.90 ton olarak bulunur. SORU-2 Prof.Dr. Hasan KAPLAN, elik Yaplar, 2003-2004 retim Yl, ders Notlarndan Bir Ksm44 Verilenler:ekildeverilenkolonelemanaP=70tonlukbireksenelbasnyknemaruz kalmaktadr.Lk-x=Lk-y=700cm,a=16cm,malzemest37veyklemeekliolarakH(EY) olarak verilmektedir.stenenler: 2U profili kullanarak kolon kesitini boyutlandrnz. Ba levhas adet ve araln belirleyiniz. zm: FPw cmF cmF cmI cmI cmi cmi cmemSeilen TablodanXYXYU021212121211701441 502282 5613501146952 02180= = = ======*.*..XeyeyaeY1Y1 Y X-X Eksenine dik burkulma tahkiki I I cmiIFcmLiwPFW t cm t cmX XxXXK XxTablodanXX X em= = == = = = = = == = = =2 2 1350 27002700566 957006 95101 1927056192 2 4 144122 2* *...* * . . / . / Kesit yeterli deildir, artrlmaldr. Yeni kesit seilir. FPw cmF cmF cmI cmI cmi cmi cmGemXSeilen TablodanXYXYU= = = ======*.* .....70144192 9642 302 84 6036002489 222 42212121414112402 Y-Y Eksenine dik burkulma tahkiki ( )| |I I F d cmiIFcmLiL i cm Ba levhas aral Y YyYYK YyK= + = +|\

|.|

((( == = = = = = = =2 2 248 42 3020 4629350935084 60105070010506750 50 2 42 1211 12241 1* * * . *....* * . ( )Prof.Dr. Hasan KAPLAN, elik Yaplar, 2003-2004 retim Yl, ders Notlarndan Bir Ksm45( )( ) ( ) ( )nLLBa levhas says Fakat n alnabilirLLncmLimwPFw t cm t cmK XKKK X Kyi yTablodanyiy yi= = = == = = = = == + = + = == = = 11 1112122 22 2700121583 6 770071001002 42412672241 79 1537084 60153 127 144. ( ).* * .*.* . . / . / olduundan uygundur. Not: ( )( )( ) ( ) 1222 241 76 67 36 = = =x y olduundan Y-Y eksenine dik burkulmaya gre olan tahkiki nemlidir. SORU-3 Verilenler:ekildeverilenkolonelemanaP=50tonlukbireksenelbasnyknemaruz kalmaktadr.Lk-x=Lk-y=300cm,a=22cm,malzemest37veyklemeekliolarakH(EY) olarak verilmektedir. stenenler: 2U profili kullanarak kolon kesitini boyutlandrnz. Ba levhas adet ve araln belirleyiniz. zm: FPw cmF cmF cmI cmI cmi cmi cmemSeilen TablodanXYXYU021212121211701 441 502282 5613501146 952 02180= = = ======*.*..Xeyey aeY1Y1Yd=a/2+ey X-X Eksenine dik burkulma tahkiki I I cmiIFcmLiWPFw t cm t cmX XxXXK XxTablodanXX x em= = == = = = = = == = = =2 2 1350 27002700566 957006 95101 1927056192 2 4 144122 2* *...* * . . / . / Prof.Dr. Hasan KAPLAN, elik Yaplar, 2003-2004 retim Yl, ders Notlarndan Bir Ksm46 Kesit yeterli deildir, artrlmaldr. Yeni kesit seilir. FPW cmF cmF cmI cmI cmi cmi cme cmGemXSe ilen TablodanXYXYYU= = = =======*.* . . ....50144121 42 01160242 489258530621189184212121414112 XK XXTablodanX X emLW t cm = = = = = = 3006 2148 30 1195048119 1242.. . * . . / Y-Y Eksenine dik burkulma tahkiki ( )| |I I F d cmiIFcmLiY YyYyK Yy= + = +|\

|.|

((( == = = = = =2 2 248 42 3020 4629350935084 6010507001050671 1224* * * . *.... Ba levhas adet ve aralnn belirlenmesi ( )( )( ) ( )L i cm Ba levhas aral nLLBa levhas says Fakat n seilebilirLLncmLimWPFwKK XKKK X Kyi yTablodanXyi yi = == = = == = = = = == + = + = == = =111 112122 250 50 2 42 121700121583 6 770071001002 42412672241 79 1537084 60153* * . ( ). ( .).* * .*.* .minmin 127 1442 2. / . / t cm t cm olduundan uygundur. nemli Not:( ) ( )( ) ( ) 1222 241 76 67 36 = = =x y olduundan Y-Y eksenine dik burkulmaya gre olan tahkiki nemli deildir. SORU 6 Verilenler;ekildetamaemas,mesnetartlarveyklemedurumuverilengsterilen kolonda, maksimum eksenel basn yk, P=200 ton, ba levhas aral 60 cm, malzeme st37 ve ykleme ekli H olarak verildiine gre, stenenler;Prof.Dr. Hasan KAPLAN, elik Yaplar, 2003-2004 retim Yl, ders Notlarndan Bir Ksm47a-) ubuu ekil.2 de grld gibi I profillerini kullanarak tekil ediniz.b-) Ba levhas seimi yaparak levhann profile balantsn perinli olarak yapnz. zm: ekil.13 m3 m3 m9 mXYXekil.2Lk1=60 cmY Y1Y1X30 cm Burkulma boylar; her iki ucu mafsall kolon elemanlar iinLk= 0.1*L olacaktr. Lkx=3 m =300 cm,Lky=9 m = 900 cm X-XEksenine gre burkulma tahkikinin yaplmas FPcmF cmI cmI cmi cmi cmemTablodan TablodanXYXYI 02124420014414332077 70125155512 702 67= = = ===== .... iIFcmLiWPFW ton cm ton cmXXXKXXTablodanXX X= = == = = == = = =2 12512 77 7012 7030012 702362 1052002 77 70105 135 1442 2** .... .** .* . . / . / Y-Y Eksenine dik burkulma tahkiki Prof.Dr. Hasan KAPLAN, elik Yaplar, 2003-2004 retim Yl, ders Notlarndan Bir Ksm48( ) ( )( ) ( )( ) ( )I I F d cmiIFcmLiLim mWPFW ton cmY YYYYKYYKY YYTablodanYY Y= + = + == = == = == = =`) = + = += == = = 2 2 2 555 2 77 70 8 45 122059512205952 77 7088690088610158602 6722 47210158222 47104 2 052002 77 702 05 2 636 11 12 2 41112122 22* * * * * . * . ..* ......* . * ..** .* . . / . 442ton cm / Kesit yetersisidir. Yeni bir kesit seimi yaplr.FPW se ilenF cmI cmI cm cm cmb cmYeniemYTablodanXYXYI = = ======*.* ....2001442 05400118292101160157031315501244 Verilmi olan ba levhas uzunluu olan 30 cm lik aklk yeterli deildir (seilen yeni kesitiinb=15.50cm,balevhasuzunluu2*bdeerindenbykolmaldr).Artrlmas gereklidir. Yeni ba levhas uzunluu olarak 38 cm alnmtr. ( ) ( )I I F d cmiIFcmY YYY= + = + == = =2 2 2 555 2 77 70 8 45 122059512205952 77 708861 12 2 4* * * * * . * . ..* .. ( ) ( )( ) ( ) YKYYKY YYTablodanYY YLiLim mWPFW ton cm ton cm= = == = =`) = + = += == = = 90088610158602 6722 47210158222 47104 2 052002 77 702 05 2 636 1441112122 22 2....* . * ..** .* . . / . / seilen kesit uygundur. b-) ba levhas boyutlarnn seimi ve perinli birleimin tekili Prof.Dr. Hasan KAPLAN, elik Yaplar, 2003-2004 retim Yl, ders Notlarndan Bir Ksm49tbLC e1e1e2e2hg( )40023 863 3 23 692 2 23 46 5015 15 23 35 40150 08 10 2502 250 80 1708 10380 2802 231122ITablodanSe ilengSe ilenW mme d mme d mm mme d mm mmb mm h h b mmh b e mmt mm t mmL mm C mmbirkenar i in per inse e == = == = = == = = = == = = == =,* ** *. * . *. .*,lim Perin hesab: Perinlere gelen makaslama kuvveti QFtonem= = = * * * ..802 118 14480413 Ba levhasna tesir eden makaslama kuvveti ( ) ( )TQ SetonTTtonM TCtcmVTntonHMhf tonR V H tonR Birper ineetki edeen kuvvetg= = == = == = == = == = =`) = + = + ==* . *....* . * ...*.* .. . .11112 22 2413 6022 50110121101255052550528277 07550522 75377 07171 4 542 753 4 54 531 Perinlerin tahkiki; ( ) per in emper in emRdton cm ton cmRd tton cm ton cm= = = == = = =*.. * .. / . /*.. * .. / . /min2 22 22 24531314 2 341278 145312 3 102 30 2 80 Ba levhasnn tahkiki; Prof.Dr. Hasan KAPLAN, elik Yaplar, 2003-2004 retim Yl, ders Notlarndan Bir Ksm50 SORU-7 Verilenler; ekilde grld gibi 2U160 ubuundan tekil edilmi olan ok paral bir basn ubuunda Lk1=80 cm, Lkx=Lky= 500 cm, malzeme st37 ve ykleme ekli H olarak verilmektedir. stenenler;kesitinemniyetletayabileceimaksimumeksenelbasnykn bulunuz . zm: 30 cmLk1=80 cmYY1 Y1X1602492585 306 211891842 2 925 185018502 246 215006 2180 50 1645481645140 40 8512141414UTABLODANXYXYX XXXXKXXTablodanXX X emXXemF cmI cmI cm cm cme cmX Xeksenine dik burkulma tahkikiI I cmIFcmLWPFW olmalPFWton ======= = == = == = = == = = =....* **... .**.* . . Y-Y Eksenine dik burkulma tahkikinin yaplmas Prof.Dr. Hasan KAPLAN, elik Yaplar, 2003-2004 retim Yl, ders Notlarndan Bir Ksm51( )I I F d cmiIFcmY YYY= + = +|\

|.| == = =2 2 2 8530 2 243021097 601097 602 24151181224* * * * . * * ..*. ( ) ( ) ( ) ( ) YKYYKY YYtablodanYYYem XLLmWPFWton P P ton= = == = =`) = + = + == = = = = =5001511833078018942 328233072242 328 53725372 1302 24130140 51692 408501112122 2....* . * . .. .**.* . . .max SORU-8 Verilenler;ekildegrlenikiadetU220profilindentekiledilenbasnubuunda Lkx=Lky=500cm,Lk1=100cm,balevhasboyutlar8*150*200,kolonaetkiedeneksenel basnykP=71.50ton,kolongeniliia=22cm,malzemest37veyklemeekliH(EY) olarak verilmektedir. stenenler; a) Basn ubuunun burkulma tahkikini yapnz. b) Ba levhas tahkikini yapnz. c) Ba levhasnn ke kaynakl olarak tekilini yapnz. zm: Prof.Dr. Hasan KAPLAN, elik Yaplar, 2003-2004 retim Yl, ders Notlarndan Bir Ksm52Lk1=100 cma=150 cme=17.72XY1YY122037 4026901978 482 302142 2 2690 538053802 37 408 485008 4858 96 59 13571502 37 401290121414142UTablodanXYXYYX XXXXKXXTablodanXX X emF cmI cmI cm cm cme cmX X ekseninedik burkulma tahkikiI I cmIFcmLWPFW ton cm ======= = == = == = = == = = ....* ** .... .*.* .. / b-)Y-Y eksenine dik burkulma tahkikinin yaplmas ( )( )( ) ( )( ) ( )i iecmLiLimY YYKYYKY Y= +|\

|.| = +|\

|.| == = == = =`) = + = + 122221112122 222 3017 72291550091554 641002 304347254 64224347 7.......* . * . YTablodanYY Y emWPFW ton cm ton cm == = = =70 14771502 37 40147 1405 1442 2.*.* .* . . / . / C-) Ba levhasnn tahkiki ba levhas boyutlar; L= C= 15 cm, b=20 cm, t=0.8 cm Prof.Dr. Hasan KAPLAN, elik Yaplar, 2003-2004 retim Yl, ders Notlarndan Bir Ksm53( )QFtonTQS tonTTtonM TCtcmWt bcmMWt cm t cm em= = == = == = == = == = == = = 8074 8080144 134642134642100 7 59827 598237992379915228 4925608 2065328 49255305375 1441112232 2*.* . .*.* ...* . * .* . *.. / . / Kaynak hesaplarnn yaplmas ( ) ( ) ( ) ( )a mma t mmse ilena mmWa bcmF a b cmMWton cmTFton cmton cm ton cmmniWWWWWWV W W V emminmax. * . * .* . ** . *.. /.. /. . . / . /== = =`) == = == = == = == = == + = + = =30 7 0 7 8 565605 2063305 20 1028 492533086343799100 379908634 0 3799 0 9432 112 23221 22 22 22 2 SORU-9 Verilenler: ekildegrlen2U260profilindentekiledilenbalevhal(erevebalantl ) basnubuundamaksimumbasnykP=45ton,Lk-x=Lk-y=700cm,malzemest37ve ykleme ekli H (EY) olarak verilmektedir.stenenler: a-) Basn ubuunda gerekli irdelemeleri yapnz. b-) Ba levhalarn perinli ve kaynakl olarak hesap ve tekil ediniz. zm: Prof.Dr. Hasan KAPLAN, elik Yaplar, 2003-2004 retim Yl, ders Notlarndan Bir Ksm54e240 mmXY1Y1 Ybdteyey26048 3048203179 992 562 3690140502121414111UTablodanXYXYYF cmI cmI cmi cmi cme cmb cmt cmW cm =========...... X-X Eksenine dik burkulma tahkikinin yaplmas XK XXTablodanXX emLiWt cm t cm= = = == = =7009 997010 1474596 60147 0 685 1442 2.. ..* . . / . / Y-Y Eksenine dik burkulma tahkikinin yaplmas I I FecmiIFcmLiY YYYYK YY= +|\

|.|

(( = + |\

|.|

(( == = = = = =222 317 48 3024 2 2 3629572957296 609 977009 9770 201 12 24* * * . ** .....

Ba levhas adet ve aralklarnn belirlenmesi ( )( ) ( )( ) ( )L cm L cmnLLBa levhes saysLimWt cm t cmKSe ilenKK XKKY YTablodanYX em = = == = = = = = = + = + = == = =1 111112122 22 250 50 2 56 128 10070010071002 563910 50270 20223910 80 40 1564596 60156 0 73 144* * ...* . * . . ..* . . / . /min NEMLNOT:( ) ( ) 12 23910 = .X YolduundanyukardadagrldgibiY-Y eksenine dik burkulma tahkikinin yaplmas nemlidir. Ba levhasn perinli olarak tekil edilmesi 1.Ba levhas boyutlarnn seimi Prof.Dr. Hasan KAPLAN, elik Yaplar, 2003-2004 retim Yl, ders Notlarndan Bir Ksm55 2. Perinlerin tahkiki Ba levhasnn bir tarafnda n=2 adet 25 lik perin kullanlmtr. ( ) ( )VTntonHMhf tonR V H tonG= = == = =`) = + = + =12 22 24 5122 2553157121 2 632 255 2 63 3465..*.* .. . .Bir perinin tayabilecei kuvvet: ( perinler tek tesirlidir ) ( )N d t ton ezilmeye greNdtonN ton RP emP emPer in12222 8 08 2 5 564140314 2 54687560= = = = = =`) = * * . * . * . .**. *. * ...min olduundan uygundur. 3. Ba levhasnn tahkiki Prof.Dr. Hasan KAPLAN, elik Yaplar, 2003-2004 retim Yl, ders Notlarndan Bir Ksm56e2=4 cme2=4 cmhg/2=6 cmhg/2=6 cmb=20 cmd=hg/2=6 cm( )( )( )It bcmI d thI cmWI IbcmMWt cmLevlevPer LevGXLevLevXem= = ==|\

|.|=|\

|.| ===== = = * . ** * ** . * . *.... /334222321208 2012533222 2 5 081221442533 14420238 90315738 900811 4. Ba levhalarnn kaynakl olarak tekil edilmesi NOT: Kaynakl olunca levhalar kelere kadar uzatlmazlar 240mmC=200mmb=200mm ( )( )( ) ( )3 0 7 524 5120245102 2 200 2 5 190605 19630 084 5105 190 475 110 3357451030 0815012412231 2 222 2mm a t a mmkaynaklara gelen momentM TCtcmL L a b a mmkaynak mukavemet momentWa LcmTa Lt cm t cm TSMWt cmse ilenKK emKKK emh K K K == = == = = == = == = = == = = = + +|. ** . * .* * ** . *.*.. *. / . / .... /* *min/ ( ) ( )( )\

|.| = + + =12150 150 4 0 475 1642 22* . . * . . / t cm Kaynakl birleim emniyetli deildir. Bu sefer kaynaklar flanlar boyunca devam ettirilir. Bu durumda1noludikilerinkaymakuvvetlerini,2nolukaynakdikilerinindemomentleri aktard kabul edilir. Prof.Dr. Hasan KAPLAN, elik Yaplar, 2003-2004 retim Yl, ders Notlarndan Bir Ksm571 Nolu dikiler iin:KTa Lt cm t cm = = = 11 12 24 5105 200 44 11*.. *. / . /2.Nolu dikiler iin:( )( )L mmMba Lt cmK22 2270 5 651 451020105 650 693= == = = **.*. * .. /200 mm222211 200 mm70 70 SORU-10 Verilenler:4U160profilindentekiledilmiolanokparalbirbasnubuunaP=94.60 tonluk bir eksenel basn kuvveti etki etmektedir. Ba levhalar arasndaki mesafe Lk-1=78 cm olarakseilmitir.Lk-x=Lk-y=425cm,malzemest37veyklemeekliH(EY)olarak verilmektedir.stenenler: Verilen sistem iin gerekli tahkikleri yapnz . zm: e1e1e2e2170 mmeyey170 mm170 mmXYY1Y1Y1 Y11602492585306 2118918412141411UTablodanXYXYYF cmI cmI cmi cmi cme cm ======.... X-X Eksenine dik burkulma tahkiki F F cmI I cmiIFcmLiWPFW t cm t cmX XXXXK XXTablodanXX X em= = == = =`) = = == = == = = =4 4 24 964 4 925 37003700966 214256 2169 1409596140 1385 14412142 2* ** *...* * . . / . / Y-Y Eksenine dik burkulma tahkikiProf.Dr. Hasan KAPLAN, elik Yaplar, 2003-2004 retim Yl, ders Notlarndan Bir Ksm58( ) ( )( )( ) ( )( )| |( ) ( )( ) ( )I I F e eI cmiIFcmLiLimWt cm tY YYYYYK YYKY YTablodanYY= + +

( = + + + +== = = = = == = = = + = + == = 4 2 4 8530 2 24 85 184 17 18421724217249615043425150428 26781894130 50228 26424130 65 1359596135 130 1441 1 12222 241112122 22* * * * . * * . . ......* . * . .* . . / . / cm2 SORU-11 Verilenler:3I160profilindentekiledilmiolanokparalbirbasnubuunaP=120 tonlukbireksenelbasnkuvvetietkietmektedir.Lk-x=Lk-y=630cm,malzemest37ve ykleme ekli H (EY) olarak verilmektedir. stenenler:Verilensistemiingereklitahkikleriyapnz.Balevhasadetvearaln belirleyiniz. zm: XY1Y1Ye=20 cm e=20 cm2605340574028810 402 3212141411ITablodanXYXYF cmI cmI cmi cmi cm =====... X-X Eksenine dik burkulma tahkiki I I cmF F cmiIFcmLiWPFW t cm t cmX XXXXK XXTablodanXX X em= = == = =`) = = = = == = = =3 3 5740 172203 3 5340 160 2017220160 2010 4063010 4061 131120160 20131 0 98 14414122 2* ** * . .....*.* . . / . / Y-Y Eksenine dik burkulma tahkiki Prof.Dr. Hasan KAPLAN, elik Yaplar, 2003-2004 retim Yl, ders Notlarndan Bir Ksm59( )| |( )( ) ( ) ( )( )I I F e cmiIFcm veyai i e cmolarak hesaplanabilirLiLiL cm L cmnLLba levhas says LY YYYYYK YYKKSe ilenKK YK= + = + == = == + = + =`)= = == = == = = 3 2 3 288 2 5340 20 4358443584160 2016 49232 322320 16 4963016 4938 2050 50 2 32 116 1106301105 72 61 12 2 4122 2 21111 11* * * * * . *..* . * .:..* .. ( ) ( )( ) ( )KK YKY YTablodanYY Y emLncmLimWPFW t cm t cm= = == = == + = + == = = =11112122 22 263061051052 324526238 20324526 68 137120160 20137 102 144 ..* . * . .*.* . . / . / SORU - 12 Verilenler: ekilde grld gibi 2L100.100.12 lik eit kollu kebentler kullanlarak tekil edilmekistenilenbirbasnubuundaLK-X=LK-Y=290cm,malzemest37,yklemeekliH (EY), balk levhas kalnl t=14 mm, ba levhas says n=3 ve birleim eleman olarak da 223 lk perin verilmektedir.stenenler:Verilenbuverileregrekesitinemniyetletayabileceimaksimum eksenel basn ykn belirleyiniz. Ba levhasndaki perinlerin tahkikini yapnz. zm: e/2e/2exeyeyt Prof.Dr. Hasan KAPLAN, elik Yaplar, 2003-2004 retim Yl, ders Notlarndan Bir Ksm601001001222 70 2 454020730219538012121 141 1. .. ; * ....LTablodanX YX YF cm F F cmI I cmi i cmi cmi cm = = == == === X-X Eksenine dik burkulma tahkiki XK XXTablodanXX X em XemXLiWPFW PFWton= = = == = = =29030296 182144 454018235 92..** . * ... Y-Y Eksenine dik burkulma tahkiki ( ) ( )( )e t e cmI I FecmiIFcmLiLLncm cmLmyY YYYYK YYKK Y KY Y= + = + == +|\

|.| = +|\

|.| == = = = = == = = = = == + = 2 140 2 2 90 7 202 222 207 2 22 707 221002 381002 3845404 702904 706170290397 50 195 9750971954957261701 12 241 111212* . * . .* * * * * . *.......* . ...* . ( )2 2224957 80 155144 454015542 2635 92+ == = = == =* . .** . * .... .maxTablodanYYYY em YemYXWPFW PFWtonP P ton olarak bulunur Perinlerin tahkiki ( )QFtonTQ LetonPerin says nBir perine gelen kuvvet NTnton Perinler ift tesirlidirNdNdt cm t cmNd tem KP P emP= = == = === = == = = = == = * . * ..* . *..;;.. ; .**** .. * .. / . /*.*min80144 4540800817208172 977 255052110125505242 2 5505314 2 30 660 1425505212 2 22 22 3 120 997 2 82 2. * .. / . / = =t cm t cmP em birleim emniyetlidir. Prof.Dr. Hasan KAPLAN, elik Yaplar, 2003-2004 retim Yl, ders Notlarndan Bir Ksm61SORU-13 Verilenler;2Uprofilindentekiledilenkolondaeninebalantkafesrgtarzndatekil edilmitir. Q=1.34 ton olarak hesaplanmtr. stenenler; Diyagonal ubuk kuvvetini hesaplaynz. Kesit tayini yaparak tahkik ediniz. zm: Z= paralel dzlemde yan yana bulunan enleme balant levhas says Lk-1D1 43 cm25 cmSka-)Diyagonel kuvvetinin tayini( ) ( ) S cmSinDQZ SintonK= + == == = =43 25 49 702549 7005031342 05031292 21...*.* ..m b-) Kesit tayini ve tahkiki Per in cmI cm F cmiIFcmSiWPFW t cm t cmSe ilenK Tablodanem: * . . *min*. ; *....*.* . / . /minminmin 23 3 2 3 6 90 70 107 1120583 7 1 7058370 28949 700 289172 512975 0 93 14434 22 2 = = = = == = = = = = == = = = SORU-14 Verilenler:2I260profilindenekildegrldgibitekiledilenbirbasnubuunda Lkx=Lky=700cm,Lk-1=100cm,a=28cm,malzemest37veyklemeekliEY(H)olarak verilmektedir. stenenler:a-) Basn ubuunun tayabilecei maksimum eksenel basn ykn hesaplaynz. b-)Balevhalarkafesrgeklindetekiledilmekistenmektedir.Birleimbulonlu yaplacaktr. Gerekli hesaplar yaparak bulon adet ve apn belirleyiniz. rg ubuu olarak L50.50.6 alnabilir. Prof.Dr. Hasan KAPLAN, elik Yaplar, 2003-2004 retim Yl, ders Notlarndan Bir Ksm62 zm: 26053302 106 60574028810 402 320 94121214141ITablodanXYXYF cmF cmI cmI cmi cmi i cmt cm ====== ==.....e=28.94 cma=28 cmXY YY100 cm100 cme=28.94 cmt ( )( )( ) ( ) e atcm b e L cmeLF F cm cmKKTablodan DDL= + = + = = + = + == = = = = == =2228 20 94228 94 28 94 100 1041028 941000 2894 16145050 65690 962122 210121* *.. ; . .tan.. .. ... X-X Eksenine dik burkulma tahkiki XK XXTablodanXXXX XemXLiWPFW PFWton= = == = = =70010 4068 145144 106 60145105865..** . * ... Y-Y Eksenine dik burkulma tahkiki ( )( )I I FecmiIFcm veya i iecmY YYYY Y= +|\

|.| = +|\

|.| == = = = +|\

|.| = +|\

|.| =2 222 288 2 533028 9422289622896106 6014 6622 3228 94214 661 12 2412222* * * * * . *... ... olarak bulunur. ( )( )( )( )( ) ( )( ) ( ) yK YYDKY YTablodanYYYY em YemYLiFZ FbL euygunmWPFW PFWton= = = = == == + = + == = = =70014 6647 75314106 602 56910410100 28 9435273527 50 2 32 116247 75223527 60 136144 106 60136112 8713123212122 2..****. *.* .*.* ... * .* . * . .** . * ... Prof.Dr. Hasan KAPLAN, elik Yaplar, 2003-2004 retim Yl, ders Notlarndan Bir Ksm63buradan Pmax=PX=105.865 ton olarak hesap edilir. b-) Ba levhalarnn tahkiki QFtonDQZ SintonbWDFW t cmemDDTablodanDDDD= = == = == = == = = * . * ..*.* .....*..* . . /80144 106 6080191919192 0 2783451104100 96109 2183451569218 132211 2 EerL50.50.6korniyeriyeterligelmeseidibukesitinartrlmasveyaLk-1deerinin azaltlmas gerekli idi. Burada profili bytmek ilem kolayl salayacaktr.c-) Bulon hesabnn yaplmas ( )( )5050 612 134314 134140 18582 8 13 0 6 218418582 2. ..**. * .* . .* * . * . * . ..minLTablodanB emB emM uygun bulonu alnrNdtonN d t tonN ton = = == = =`) = gerekli bulon saysnn belirlenmesi ( ) nDNa M uygun bulonu se ilmiti r = = = 134511858185 2 12 13... det . SORU-15 Verilenler:ekildegrlen2I200profilindentekiledilenbasnubuunda,Lk-x=360cm, Lk-y=540cm,Lk-1=60cm,e=26cm,kesiteetkiedeneksenelykP=63.80ton,kaynak dikileri kalnl a=3 mm, malzeme st37, ykleme ekli H (EY) olarak verilmektedir.stenenler: a-)Kesit iin gerekli tahkikleri yapnz., b-) rg ubuklar iin gerekli tahkikleri yapnz., c-) rg ubuklar iin kaynak tahkiklerini yapnz. Prof.Dr. Hasan KAPLAN, elik Yaplar, 2003-2004 retim Yl, ders Notlarndan Bir Ksm64zm:( ) ( )( ) ( ) Y YTablodanYY Y emmWPFW t cm t cm= + = + == = = =2122 22 2240 942217 97 45 121638057 0121 1354 144* . * . .*..* . . / . / b-) ( )( )( ) ( ) b e L cmQFtontek bir rg ubu una gelen kuvvetDQZ SinQZebtonKem = + = + == = == =|\

|.| =|\

|.| =2122 226 60 653980144 57801026102622665391290.* . *.**.*.. Prof.Dr. Hasan KAPLAN, elik Yaplar, 2003-2004 retim Yl, ders Notlarndan Bir Ksm65( )( )( ) ( )( )( )b e L cmQFtontek bir rg ubu una gelen kuvvetDQZ SinQZebtonkafes rg i iniIFcmbWDFWKem DXDDTablodanDDDD= + = + == = == =|\

|.| =|\

|.| == =|\

|.|== = = == =2122 23126 60 653980144 578010261026226653912904 15124 150 433565390 433515084 151 396129030.* . *.**.*..* .* ..... .*..* 396 08514 1442 2. . / . / = t cm t cm c-) 4 cmD1D1D1*SinD1*CosLSincma mmF a L cmWW W= = === = =446539261030 3 10 302*.* . * .LW ( ) ( )( ) ( ) WXW WWYW WKBileke W X W YD SinFDFebt cmD CosFDFLbt cmt cm= = = == = = == + = + = 1 1 21 1 1 22 22 2 21293026653901709129306065390 394501709 0 3945 0 43**..*.. /**..*.. /. . . / KNC GRUP BASIN UBUKLARI LE LGL ZML SORULAR SORU-1 Verilenler: Eit kollu iki korniyerin kelerinin kar karya gelmesi suretiile tekil edilmekistenenbirbasnubuundaPmax=40ton,burkulmaboyuLk-x=Lk-y=350cm, malzeme st37, ykleme ekli H (EY) olarak verilmektedir.stenenler: a-) Kolon kesitini belirleyiniz b-) Burkulma tahkiklerini yapnz c-) Enleme balantlarn hesabn yapnz zm: Prof.Dr. Hasan KAPLAN, elik Yaplar, 2003-2004 retim Yl, ders Notlarndan Bir Ksm66XYe10 mm10 mmLk-1w1 w1C = = = = == == === = = = = = = = = ==PFW FPcm LF cmI I cmi i cmi cmi i cmLW t cm tem GemSe ilenTablodanX YX Y XK XXXTablodanX X emL*... .........* . . / . /. .min4014427 78 275751216 7082 402 222 791443502 79126126 2 754033442 75 329 144275 751212422cmkesit2 Kesit artrlmaldr. F cmF cmi i cmi cmi cmLiW t cmSe ilen Tablodan X YXKTablodanX emL= = == ==== = = = = =401442 75 76 391401401540 04 252 7353635053663 1394080139 0 69521222.* . .. ....... * . . / Kesit ar byk azaltlmas gereklidir. Yeni bir kesit seimi yaplr. F cmF cmi i cmi i cmi cmYeniSe ilen Tablodan X YL= = == == ==40144139 38 621101101225103342154 2102122.* . .. .....min XTablodanemW t cm== = = = 3504 2184 1674050 20167 1332...* . . /Seilen kesit uygundur. b-) Enleme balantlarnn hesab Prof.Dr. Hasan KAPLAN, elik Yaplar, 2003-2004 retim Yl, ders Notlarndan Bir Ksm671111 1 11150 50 50 215 107 50 107350107327 4350487 50= = = == = = = = = LiL i cm Se ilenL cmnLLba levhas says yeni LLncmKK KK XKKK X* * . .. ( ) . tibari makaslama kuvvetinin hesab | |QFtonkebentler aras mesafe mm olarak verilmitir e cmem= = == + = * . * ... . * . .80144 50 20800 90410 10 2 315 7 30 Ba levhasna etki eden kesme kuvveti: TQ Leton TTton K = = = = = =* . * .....110 904 87 507 301084210842542Ba levhasnda oluan moment: 1101101250 5 2 252 10 2 50 10 110 1102542110229 812 111 1. .,* * .* . *..LTablodanW mm cm alnrC W mm mm cmM TCtm = == + = + = == = = Ba levhas boyutlarnn seimi:t=10 mm, b=200 mm olarak seilmitir. bCw1w1he2e2e d mm mme d mm w mme d mm mmb mm mmt mm mmC w mm cmlevminminmin* ** *. * . * .* *= = = == = = = == = = == = = + = + = =3 3 25 75 802 2 25 50 5015 15 25 37 50 40200 15010 810 2 10 2 50 110 111 121 perinlerin tahkiki: ( ) ( )VTntonHMhf tonR V H ton= = == ==`) = + = + =112 2 2 254222 7129 8120 2 41 2 482 71 2 48 3676..*.** .. . .Perinlerin tahkiki: per in per emper n em perRd tt cm t cmRdt cm t cm= = = == = = =*.. * .. / . /*.. *.. / . /min,36762 5 10147 2 8436763142 540 749 1402 22 22 2 birleim emniyetlidir. SORU-2 Verilenler:2L80.65.8likkebenttentekiledilenikincigrupbasnubuunda, P=12 ton, Lkx=3.082 m, Lky=2.964 m, malzeme st37 ve ykleme ekli H olarak verilmektedir.stenenler: ubuk iin gerekli gerilme tahkiklerini yapnz. Prof.Dr. Hasan KAPLAN, elik Yaplar, 2003-2004 retim Yl, ders Notlarndan Bir Ksm68XX YY80 mm80 mm1065106580 65 812141411211681040102 491911362 82. .......LtablodanxyxyF cmI cmI cmi cmi cmi cmi cm ======= Tahkikler "X-X" Eksenine gre yaplr.( )I cmiIFcm iicmLL LmLiWPFW t cm t cmxkkx kyxkxtablodanxx x em02 400 02 24010 11 173 05 94 8094 80112 9351152 9351152 55222 964 30822302330232 55211340 2 4812222 48 135 144= + + == = = = = ==+=+== = = == = = =. * . . ........ .....* * . . / . /

NC GRUP BASIN UBUKLARI LE LGL ZML SORULAR SORU-1 Verilenler:4L100.65.9farklkollukebentkullanlarakekildegrldgibitekil edilmekistenenbasnubuundah=660cm,P=58ton,balevhassaysn=10,malzeme st37veyklemeekliH(EY)olarakverilmektedir(KolonortaksmndankuaklarlaX-X ekseni dorultusunda tutulmutur). stenenler: Verilen kolon kesitinin burkulma tahkiklerini yapnz.40 cm21 cmd1d2X1X1Xexexeyey100 65914 2014146 4710332159121414. .....LTablodanXYXYF cmI cmI cmb cme cme cm ====== X-X Eksenine dik burkulma tahkiki Prof.Dr. Hasan KAPLAN, elik Yaplar, 2003-2004 retim Yl, ders Notlarndan Bir Ksm69( ) ( )( ) ( )L cm L cmI I F d cmiIFcmLiLLncm cm uygundurLimK X K YX XXXXK XXKK XKX X = = == + = + == = = = = == = = = == = == + = +6602330 6604 4 4 141 4 14 20 382 1392 801392 804 14 204 953304 9566 676601066 50 50 139 69 506613947 48266 672247 481 1 22 2 41112122 2;* * * * * . * . ..* ....* * . ...* . * .minmin = == = = =8185 164584 14 20164 167 1442 2. .** .* . . / . /TablodanXX X emWPFW t cm t cm Birleimyeterlideildir.Birleimiemniyetliyapabilmekiinbalevhassaysartrlrve kuaklar L/3 den konulabilir.n=12 ve Lk-x=L/3 =660/3=220 cm olarak alnmtr. ( ) ( )L L cmLWt cm t cmK K XXK XXXTablodanXX em = = = == == = =`) = + == = =112 22 2660125566032205513939 572204 9544 4444 442239 57 60 136584 14 20136 139 144;..... * . .* .* . . / . / Y-Y Eksenine dik burkulma tahkikinin yaplmas ( ) ( )( ) ( )I I F d cmiIFcmLiLimWPFW t cmY YYYYK YYKY YTablodanYY Y= + = + |\

|.| == = = = = == = == + = + == = =4 4 4 46 47 4 14 20402159 19416194164 14 201850660185035675513939 57235672239 57 54 130584 14 20130 13271 1 2224112122 22* * * * . * . * .* ......* . * . .** .* . . /min = emt cm 1442. /

SORU-2 Verilenler:4L.60.60.6eitkollukebentkullanlarakekildegrldgibitekil edilmek istenen basn ubuunda Lk-x=500 cm, Lk-y=600 cm, ba levhas aral Lk-1=50 cm , malzeme st37 ve ykleme ekli H (EY) olarak verilmektedir. Prof.Dr. Hasan KAPLAN, elik Yaplar, 2003-2004 retim Yl, ders Notlarndan Bir Ksm70stenenler:Verilenkolonkesitininemniyetletayabileceieksenelbasnykn hesaplaynz. d1d2eyexXX1X1YY1Y15 cm10 cm60 60 66 9122 80169117124. .....minLTablodanX YX YF cmI I cme e cmi cm == == == X-X Eksenine dik burkulma tahkikinin yaplmas ( ) ( )( ) ( )I I F d cmi cmLiL cm i cm uygundurmWPFWX XX XK XXKX XTablodanXX X em= + = + +|\

|.| == = = = == = = = == + = + == 4 4 4 22 80 4 6 91 169502576 40576 404 6 914 575004 57109 4150 50 50 117 58505011742 732109 412242 73 118 2 441 1 12241 12122 2* * * * . * . * ....* ....* * . ...* . * . .*min = = =PFWtonXemX * . * * ...144 4 6 912 4416 31 Y-Y Eksenine dik burkulma tahkiki ( ) ( )( ) ( )I I F d cmiIFcmLimWPFW PFWtonP PY YYYYK YYY YTablodanYY Y em YemYX= + = + +|\

|.| == = = = = == + = + == = = == =4 4 4 22 8 4 6 91 169102132813284 6 916 936006 938655286552242 73 97 190144 4 6 9119020 95161 1 22242122 2* * * * . * . * .* ....* . * . .** . * * ....max 31 ton SORU-3 Verilenler:4L100.100.10eitkollukebentkullanlarakikiucumafsallolarak tekil edilmek istenen bir basn ubuunda kolon ykseklii h=500 cm, ba levhas aralklar Lk-x=60 cm, Lk-y=50 cm, malzeme st37 ve ykleme ekli H (EY) olarak verilmektedir.stenenler: Gerekli tahkikleri yaparak kesitin emniyetle tayabilecei yk bulunuz. Prof.Dr. Hasan KAPLAN, elik Yaplar, 2003-2004 retim Yl, ders Notlarndan Bir Ksm71e1=40 cme2=50 cmexeyd1d2XX1X2YYY1 Y21001001019 20177304382195121 14. .....minLTablodanX YX YF cmI I cmi i cmi cmi i cm == == === = X-X Eksenine dik burkulma tahkiki ( )( ) ( )( )I I F d cmIFLL cm cmnLLba levhassays L cmLmX XXXXK XXKK XKKKX X= + = +|\

|.| == = = = = == = == = = = == = == + = +4 4 4 177 4 19 2050248708487084 19 20251845002518419 8560 50 50 195 97 50500608 33 105001050501952564219 851 1 12241111112122* * * * * . ** ....* * . .. ..* .min ( )222564 32 43 33 111144 4 19 2011196 632* . . .** . * * ...= == = = =TablodanXX X em XemXWPFW PFWton Y-Y Eksenine dik burkulma tahkikinin yaplmas ( ) ( )( ) ( )I I F d cmiIFcmLiL cm nLLba levhas saysLimWPY YYYYK YYKK YKKY YTablodanYY= + = +|\

|.| == = = = = == = = == = == + = + = ==4 4 4 177 4 19 2040231428314284 19 2020 2350020 2324 71505005010501952564224 71222564 3560 36 1141 1 2224111112122 2* * * * * . ** ......* . * . . . FW PFWtonP P tonY em YemYX = = == =** . * * ...max 144 4 19 201149796 63 olarak hesap edilir. Prof.Dr. Hasan KAPLAN, elik Yaplar, 2003-2004 retim Yl, ders Notlarndan Bir Ksm72 SORU-4Verilenler:Birelikkarkasyapnn4L80.65.10farklkollukorniyerindentekiledilen kolonlarndanbirisineP=60tonlukbirkuvvettesiretmektedir.Burkulmaboylar Lkx=Lky=325cm,balevhalararasmesafeLk1=65cm,malzemest37veyklemeekliH olarak verilmektedir.stenenler: Gerekli tahkikleriyaparakkesitintayabileceimaksimumeksenelyk bulunuz. 80 6510136082 2048 302 461892 791352 551811244. ..........minLTablodanXYXYXyF cmI cmI cmi cmi cmi cmi i cme cme cm ======= ===e1e2d1d2XYeyex30 cm30 cm X-XEksenine dik burkulma tahkiki ( )( ) ( )i iecmLiLiWPFW t cm t cmX XXK XXKXTablodanXX X em= +|\

|.| = + |\

|.| == = == = = `) = + == = = =12 22221112 22 222 4630 2 2 55212 6932512 692561651354814 502561224814 55 125604 1360125 138 144.* ....... * . .** .* . . / . / Y-Y Eksenine dik burkulma tahkiki ( )( )( ) ( )i iecmLiLiWt cm t cmY YYK YYKYTablodanYY em= +|\

|.| = + |\

|.| == = = = == + = == = = 122221112 22 2218930 2 18121332325133224 40 481924 40224819 54 1306054 40130 143 144.* .... ; .. * . ..* . . / . / SORU-5 Verilenler:ekildegrldgibi4L120.80.10dantekiledilmiolanokparal birbasnubuundaLkx=Lky=500cm,balevhasaralLk1=100cm,malzemest37ve ykleme ekli H olarak verilmektedir.stenenler: Kesitin tayabilecei maksimum eksenel basn ykn bulunuz.Prof.Dr. Hasan KAPLAN, elik Yaplar, 2003-2004 retim Yl, ders Notlarndan Bir Ksm73zm: e2=30 cme1=30 cmd2d1XYLk1=100 cm 12080101910 1714 76 40 4 07276 3929810 1953802 2712121414. .. .. ... ...minLTablodanX XY YXYF cm i i cmF cm i cmI cm e cmI cm e cmi cmi cm = = == == == === X-X Eksenine dik burkulma tahkikiI I F d cmiIFcmLiL cm i cm cmX XXXXK XXK= + = +|\

|.| == = = = = == = = 4 4 4 276 4 191050248854488544 19102529500252919 77100 50 50 171 58 47 501 1 12241* * * * * . ** ....* * . .min Ba levhas aral gereinden byktr. Ba levhas says artrlarak aralk kltlmelidir.L i cm Se ilen L cmnLLa LLncmLiK KKKKK K = = == = = = = = = = =1 111 11150 50 171 8550 8550085588 650068333833317148 73* * . .. det ....min ( ) ( )( ) ( ) X XTablodanXX X em XemXmWPFW PFWton= + = + == = = =2122 2219 772248 73 53 129144 76 4012982 91* . * . .** . * ... Y-Y Eksenine dik burkulma tahkiki Prof.Dr. Hasan KAPLAN, elik Yaplar, 2003-2004 retim Yl, ders Notlarndan Bir Ksm74( ) ( )( ) ( )I I F d cmiIFcmLimWPFW PFWtonY YYYYK YYY YTablodanYY Y em YemY= + = +|\

|.| == = = = = = == + = + = == = = =4 4 4 9810 4 191030217582 4017582 404 19101517500151732 96 48 73232 962248 73 59 135144 4 191013579 231 1 222412122 2* * * * . * . * ..* .... ; .* . * . .** . * * ...

Kesitin tayabilecei maksimum eksenel basn yk; Pmax=Py=79.23 ton olarak bulunur. SORU-6Verilenler: 4L100.100.12 eit kollu korniyerleri kullanlarak aadaki ekilde grld gibitekiledilmekistenenbirbasnubuunaP=100tonlukeksenelbasnyketki etmektedir.Lkx=Lky=1000cm,balevhalararalLk1=75cm,malzemest37veykleme ekli H olarak verilmektedir. rg ubuklar L50.50.6 den tekil edilmektedir.stenenler: Kesitin bu yk emniyetle tayp tayamayacan kontrol ediniz. 50 cme=44.20 cmeddXY50 cmL50.50.6L100.100.12eyeyexex44.20 cmLk1=75 cm30.510 1001001222 702073021952 905050 65690 96121 1221. ...... ...minL LTablodanX YX YX YTablodan DDF cmI I cmi i cmi cme e cmF cmi cm == == === = == Simetrinedeniylesisteminherikidorultudasimetrikolduundandolaykesitin sadece X-X eksenine dik burkulma tahkikinin yaplmas yeterlidir. Prof.Dr. Hasan KAPLAN, elik Yaplar, 2003-2004 retim Yl, ders Notlarndan Bir Ksm75( )( )( ) ( )( )( ) ( )i iecmFZ FbL eW tX X XD KXTablodanX X= +|\

|.|= + |\

|.|= = ==|\

|.|=|\

|.|+|\

|.||| == + = = = =1222213122 232 2230250 2 2 90222 30100022 3044 834 22 702 56975 44 2075 44 20188344 83221883 48 62 1251004 22 70125 138.* ....**** .* .*.* ... * . . .* .* . . / cm2 SORU-7 Verilenler:ekildeverilenbasnubuunda,malzemest37,yklemedurumuH, sistemeetkiedenbasnykP=180ton,ubukiinburkulmaboylarherikiyndede Lkx=Lky=600 cm olarak verilmektedir.stenenler:a-) Basn ubuunu eit kollu kebent kullanarak tekil ediniz.b-) Ba levhas seimi yaparak adet ve araln belirleyiniz.c-) Ba levhalarn perinli olarak tekil ediniz.zm: = = = = = = = = == == = = = == =PFW W alnarak FPcm F cmSe ilenF cm F cmI I cmi i cm i cm i cme e cmem GemGTablodanX YX YX YL*... .. .. ; . ; ..min118014412512543125120120153390 4 13560446363 4 56 2 34351212121244 e=30cme=30cmddXYeyeyexex30cmLk1 X-X Eksenine gre tahkik( )( )i iecmI I F d cmiIFcmX XX XXXX= +|\

|.| = +|\

|.| === + = +|\

|.| == =

(((((`) = =122221 12242363302154334 4 4 446 4 339030232294322944 339015433600154333888. .* * * * * . ** .... Prof.Dr. Hasan KAPLAN, elik Yaplar, 2003-2004 retim Yl, ders Notlarndan Bir Ksm76Ba levhas adet ve aralnn belirlenmesi ( )( ) ( )( ) ( ) 1111 1 111112122 22 250 50 50 2 34 117 10060010061002 3442 73238882242 73 58 1281804 3390128 170 144= = = == = = = = == + = + == = = = LiL i cm L cmnLLba levhas saysLimWPFW t cm t cmKKSe ilenKK XKKX XTablodanXX X em* * ...* . * . .** .* . . / . / Kesityeterlideildir.Yenikesitseimiyaplmaldr.Budurumdahemkesitibir miktar byltp hem de ba levhas saysn artrarak ekonomik zme ulaabiliriz. Se ilen TablodanX YX YLF cm F F cmI I cmi i cm i cm i cme cm = = = == == = = = ==120120173810 4 4 3810 152 40493360 4 51 2 34359412124. .. ; * * . .. ; . ; ..min ( )( )( ) ( )( ) ( )i iecmn alnd LLncmLimWPFW t cm t cmX X XKK X KX XTablodanXX X em= +|\

|.| = +|\

|.| = = == = = = = = = = + = + == = = = 122221 1112122 22 223603021543600154338888600875752 3432 05 50238882232 05 51 1221804 3810122 144 144. .....* . * . .** .* . . / . / Y-Y Eksenine dik burkulma tahkiki Sistemineitkollukorniyerlerdentekiledilmiolduundanvee=e1olduundan sadece X-X eksenine gre tahkik yapmak yeterlidir (Ix=Iy ve x=y dir). b-) Ba levhalarnn perinli olarak tekil edilmesiL120.120.17iintablodanperinapolarak25velevhakalnlolaraktlev=10mm seildi.Prof.Dr. Hasan KAPLAN, elik Yaplar, 2003-2004 retim Yl, ders Notlarndan Bir Ksm77Cw1=5 cmw1=5 cm75 cm30 cmeyeybCw1w1ee2e2e d mm mme d mm w mme d mm mmb mm mmt mm mmC e wC cmlevyminminmin* ** *. * . * .* * * . *.= = = == = = = == = = == = = + = + =3 3 25 75 802 2 25 50 5015 15 25 37 50 40160 15010 830 2 2 30 2 359 2 527181 121 ( ) ( ) ( ) ( )QFtonTQ Leton TTtonM TCtcmVTntonHMhf tonR V H tonem K= = == = = = = == = == = == = =`) = + = + = * . * * ..* . *...* . *....*... . .80144 4 381802 7432 743 7530685826858234323432718246 603432171546 60858251715 5825 6 0711111112 2 2 2 Bir perine tesir eden kuvvet. Ba levhasnda toplam 4 adet perin kullanlmtr. Perinlerin tahkiki (perinler tek tesirlidir): ( ) P P emP P emRd tt cm t cmRdt cm t cmuygundur= = = == = = =`)*.. * .. / . /** .. * .. / . /min6 072 5 102 43 2 844 6 07314 2 51237 1402 252 22 22 2 C-) Ba levhasnn tahkiki: Prof.Dr. Hasan KAPLAN, elik Yaplar, 2003-2004 retim Yl, ders Notlarndan Bir Ksm781 cm4 cm4 cmh1/2=4 cmh1/2=4 cmb=16 cmd ( )It bcmI F d cmI I I cmWIbcmMWt cm t cmLevhaPer inX net X LevLevLev netLevlevem lev= = == = == = == = == = = = * . *.* * * * . *. ...... / . /3 342 2 4431 2 21210 1612341332 2 1 2 5 4 8034133 80 2613322613316232 6746 6032 67143 144 SORU-8Verilenler: 8 adet L100.50.8 Korniyerinden tekil edilmi olanok paral bir basn ubuunda Lk-x=495 cm, Lk-y=810 cm, Lk-1=45 cm, malzeme st37 ve ykleme ekli H olarak verilmektedir. stenenler: Gerekli tahkikleri yaparak kesitin emniyetle tayabilecei basn ykn hesaplaynz.YXd//d/dex=3.59 cmee/=200 mme//150 mm150 mmex=3.59 cmey=1.13 cm100 mm100 mm80 mm100508115011619 5031813110535911312141411. ........minLtabXYXYXYF cmI cmI cm cm cm cme cme cm ====== === ( ) ( )( )( )demm cmdemm cmd mm cme mm cm e mme mm cm= =+ = == = = ==+ = == + = = = == =22 100 80 2 3590210410 10 4122002100 102 150 200 2 11302238 70 23872 100 80 2 359 208 20 2082 200 2 1130 177 40150 15* * .. .* * .. .* * . . . ; * . ./// /// / X-X Eksenine dik burkulma tahkiki Prof.Dr. Hasan KAPLAN, elik Yaplar, 2003-2004 retim Yl, ders Notlarndan Bir Ksm79( )( ) ( )( ) ( )I I F d cmiIFcmLLmW PFWX XXXXK XXKX XXTablodanX XemX= + = + == = == = == = = `) = + = + = = = = ==8 8 8 116 8 1150 10 41 10898108988 11501088495108845494510542 85 50245492242 85 6363 139144 8 1150139951 12 2 41112122 2* * * * * . * .* ......* . * ..* . * * ...min 30 ton Y-Y Eksenine dik burkulma tahkiki ( ) ( )| |( ) ( )| |( ) ( )( ) ( )I I F d d cmiIFcmLimWPFW PFWY YYYYK YYY YTablodanYY Y em YemY= + + = + + == = = = = = = = + = + == = = =8 4 8 19 50 4 1150 887 2387 29985299858 115018 0581018 0544 87 42 85 50244 874242 85 75 154144 8 11501541 12 22 2 412122 2* * * * . * . * . .* .... ; .* . * . .** . * * ../ / // 86 0286 02.. .maxtonP P ton olarak hesap edilirY= = Prof.Dr. Hasan KAPLAN, elik Yaplar, 2003-2004 retim Yl, ders Notlarndan Bir Ksm80 ELK BRLEM ELEMANLARI elikyaplar,eitlihaddernlerininprojedegsterilenekilveboyutlardakesilip birletirilmeleri sureti ile tamamlanr. Statik ve mukavemet bakmndan birlikte alan paralar birletiren aralara elik birleim aralar denilir. Birleim aralar; a) Perin; sklemeyen bir birleim aracdr. Ancak kesilmek sureti ile sklebilirler. b) Bulon; skleblen bir birleim elemandr.c) Kaynak; sklemeyen bir birleim elemandr. Ancak kesilmek sureti ile sklebilirler PERNLR Yuvarlak demirlerden hazrlanan, gvdesinde kaymaya, evresinde ezilmeye gre hesaplanan birleim elemanlardr. Kzldereceyekadarstlanperin,birletirilecekparalardaperinapndan1mmdaha genialmolandelieyerletirilir.Deliktenartanksmdvlerekaltulardakapakba tekil edilerek birletirme ilemi yaplr. Hamperinler,st34vest44kalitesindekiyuvarlakeliklerinakkzldereceyekadar stldktan sonra sktrlmalar sureti ile imal edilirler. Bunlardan st34 eliinden imal edilen perinler,st37eliindenyaplmelemanlarnbirletirilmesinde,st44eliindenyaplan perinler ise st52 eliinden imal edilen elemanlarn birletirilmesinde kullanlr. Perinlerde kendi arasnda imal edili ekline gre iki ksma ayrlr. 1.Yuvarlak Balkl Perinler 2.Gmme Balkl Perinler Enokkullanlanyuvarlakbalklperinlerdir.Gmmeperinlerisezeldurumlarda, rneinmafsalvemesnetelemanlarndagerekirsebaksmnnknteleman(W)da kesilerek kullanlr. Gmme balkl perinlerde perin ba levhalarn iine gmlmektedir. Perinlibirleimlerdenemlibirhususda;levhalardakideliklerinkarkaryagelmesi gerekmektedir.Bununiindelikler(2-3)mmdahakkaplolarakalplevhalarbirka noktasndanbulonlarilebirbirinebalandktansonradeliklermatkaplageniletilirler.Daha sonra bulonlar kartlr ve perinleme ilemi yaplr. Prof.Dr. Hasan KAPLAN, elik Yaplar, 2003-2004 retim Yl, ders Notlarndan Bir Ksm81Dd=d1+1mmSd1dKDd1RrL ekil 2.1 Yuvarlak balkl perinler WKd1L ekil 2.2. Gmme Balkl perinler Ham Perin Uzunluunun Belirlenmesi Ham perin uzunluu olan (L) yle seilmeli ki dvlme ilemi sonunda perin yuvas iyice dolduktan sonra ham perin bann bir benzeri de alt ksmda (kapak ba) oluabilsin. S = t1+ t2 + t3 S 4.5d, Yuvarlak Balkl perinlerde S 6.5d, Gmme Balkl perinlerde L = S + (4/3) d, Dvme ilemi Makine ile yaplrsa L = S + (7/4) d, Dvme ilemi el ile yaplrsa L = Ham perin uzunluu S = Birletirilen paralarn kalnlklar toplam d1 = Ham perin ap d = (d1+1mm), Dvlm perin (delik) ap Dvme d1d t1t3t2 S L ekil 2.3. Ham Perin uzunluu Perin Aralklar Perinler yk aktarmak amac ile veya sadece paralar bir arada tutmak amac ile kullanlr. Yk aktarmak amac ile perinlerin kullanlmas; Eerperinlerykaktarmaktakullanlyorsaperinaralklarvekenaraolanuzaklklar belirli kurallara uygun olmaldr. Perinler ok sk yaplyorsa dvlmeleri ok zordur.Prof.Dr. Hasan KAPLAN, elik Yaplar, 2003-2004 retim Yl, ders Notlarndan Bir Ksm82Levhann bir kesiminde ok fazla delik alrsa levhann mukavemeti azalr. Perinlerinaralklarokolursaparalarbirbirinetamolaraktemasetmezler.Kalan aralklardan su girer ve paslanmaya neden olur. Ayrca kuvvet dorultusunda en az iki perin kullanlmaldr. Kuvvet dorultusunda bir srada enfazlabe(5)adetperinbulunmaldr.Hesaplardaperinsaysnnbetenfazlakmas durumunda bir alt sraya yerletirilmelidir . Perinli bir birleimde en az iki perin kullanlr. e :ki perin aras mesafe (kuvvetdorultusunda)e1 : Kuvvet dorultusunda perinlerinkenarlara olan uzaklklare2 : Kuvvete dik dorultudaperinlerin kenarlara olan uzaklklarL Levhae1Pe1e ee2ee2 ekil 2.4 Perin Aralklar Tablo.2.1.Yk Aktaran Perinler in Perin Aralk Ve Kenarlara Olan Mesafeleri MinimumDeerlerMaksimumDeerler Yksek Yaplar KprlerYksek Yaplar Kprler E3d 3.5d8d veya 15tmin16dveya 12tmin e 2d 2d3d veya 9tmin3d veya 9tmin e 1.5d 1.5d3d veya 9tmin3d veya 9tmin Perinler in Kullanlan aretler Baklan taraftaki ba gmmeArka tarafta ki ba gmmeHer iki taraf da ki ba gmmePerin antiyede vurulacakDelik antiyede alacak En ok Kullanlan Perin aplar: Ham perin ap: d1(mm) = 10, 12, 16, 20, 22, 24, 27 Dvlm perin ap: d (mm) = 11, 13, 17, 21, 23, 25, 28 PERN HESAPLARI Perinlerin Boyutlandrlmas Prof.Dr. Hasan KAPLAN, elik Yaplar, 2003-2004 retim Yl, ders Notlarndan Bir Ksm83Perinlibirleimlereaitboyutlandrmabilinmeyenlergenellikle,perinap(d1)ve perin says (n) dr. Perinlerin aktarmas istenen kuvvet (P) statik hesap dan, birletirilecek paralarnkalnlklarnboyutlamadanveperinlerinkatesirliolduklar,parasaysve kuvvetin uygulanma eklinden bellidir. Birleimegirenlevhalardanenincesininkalnlnagreenuygunhamperinap(d1) deeri aadaki ekilde belirlenebilir. Fakat seilen perin ap hibir zaman profil iin profil tablolarndaverilendeerlerinzerindeolmamaldr.nktablolardaverilendeerler profiller iin maksimum deerlerdir.15 0 2d tcm = = * .min; tmin (cm)= en ince levha kalnl; d = d1 + 1mm Perinlerde Gerilme Tahkikleri Ykaktaranperinlerkaymayaveezilmeyealrlar.Perinlerkaymayaalanalanlarnn saysna gre tek tesirli perinler ve ok tesirli perinler olmak zere iki ksma ayrlr. I. Tek Tesirli Perinler Perinde meydana gelen ezilme gerilmeleri ;st levhada ; stNdt =*1 Alt levhada ; altNdt =*2 Ezilmeye gre ;P em pNdt = *min, Kaymaya Gre ; P em PNd = *,24 t1 t2NN Kayma gerilemesi oluan kesit Ezilme gerilmesioluan yzey ekil 2.4. Tek tesirli perinde kuvvet aktarm N = Aktarlan normal kuvvet( Kesme kuvveti) tmin = t1 ve t2 levhalarndan en k d = d1+ 1mm= Dvlm perin ap Not:Birperininemniyetletayabileceiyk,kaymayaveezilmeyegre tayabilecei yklerin en kk olan olarak tanmlanr. Bir perinin emniyetle tayabilecei yk : P em pP em pN tNdd ==|\

|.||, min,* ** * 24 ; deerlerinden kk olan kadardr. Prof.Dr. Hasan KAPLAN, elik Yaplar, 2003-2004 retim Yl, ders Notlarndan Bir Ksm84 Tablo.2.2St34 ve St44 perinleri iin emniyet gerilmesi deerleri st34 Perinleri st44 Perinleri Ykleme ekli Ezilme Gerilmesi em,p (kg/cm2) Kayma Gerilmesi em,p (kg/cm2) ekme Gerilmesi em,p ( kg/cm2) Ezilme Gerilmesi em,p (kg/cm2) ekme Gerilmesi em,p ( kg/cm2) Kayma Gerilmesi em,p (kg/cm2) EY (H)28001400480042007202100 EIY (HZ)32001600540048008102400 II. ift Tesirli Perinler Levhalara temas edenyzeylerde oluan ezilmegerilmeleri;112=Ndt*tdN22*=332=Ndt*NN/2N/2t1t2t3. ift tesirli perinBuralarda kayma gerilmeleri oluur ekil 2.5. ift Tesirliperin N Kesme Tesiri N/2 N/2 Ezilmeye gre tahkik;P empNdt = *min, Kaymaya gre tahkik P em PNd= 242*, t min = (t1 + t3), t2 ifadelerinden kk olandr Prof.Dr. Hasan KAPLAN, elik Yaplar, 2003-2004 retim Yl, ders Notlarndan Bir Ksm85 PERNLER LGL ZML SORULAR SORU-1 Verilenler:ekildegrlenperinlibirleiminP=8.10tonlukekmekuvvetini emniyetliolarakaktarmasistenmektedir.Malzemest37veyklemeekliHolarak verilmektedir.stenenler: Birleimi perinli olarak tekil ediniz. 90.8P=8.10 tonPPt2=8 mmt1=12 mm zm : Bu sorunun zmn iki ekilde yapmak mmkndr.Birinci zm olarak; ilk olarak perin ap ve says seilir ve sonra kontrolleri yaplr. ( )( )3 1781032 702 7017 081985 2 8042 701741189 14011 2 212 22 2 seildiPPnton bir perine gelen kuvvetezilmeye gre tahkikPd tt cm t cmPdt cm t cmp p emp p em= = == = = == = = =..*.. * .. / . /*.* .. / . /min

kincizmolarakda;perinapseilir,birperininemniyetletayabileceikuvvet bulunur ve buna bal olarak da gerekli perin says belirlenir. d mmseeezilmeye grePd tP d t tonKaymaya grePdPdtonp p em p emp p em p em== = = == = = = 172 80 17 08 3808441401743177111212 2lim** * . * . * . .***. ** ..minmin P P ton nPPa11317781031772 5 3 17 = = = = = =min.... det SORU-2 Prof.Dr. Hasan KAPLAN, elik Yaplar, 2003-2004 retim Yl, ders Notlarndan Bir Ksm86 Verilenler: ekilde grlen bir bina inaatna ilikin perinli birleime etki eden yk P=11.50 ton, malzeme st37 ve ykleme ekli H olarak verilmektedir. stenenler: Birleimi tahkik ediniz. 8 10W1=453540 4060 60 60P=11.50 ton4 17 L80.80.8 Perinlerin tayabilecei kuvvetin belirlenmesi . ... 50 . 11 250 . 14 178 . 3 * 4 *.. . min178 . 347 . 1 ** 40 . 14**4*808 . 3 8 . 0 * 7 . 1 * 80 . 2 * **112 212min 1minir emniyetlid birleir ton ton P n PPPnyk maksimum i ce aktarabile sistetondPdPgre kaymayaton t d Pt dPgre ezilmeyeper em per em pper em per in em per in = = = == = = == = = = Perin aralklarnn tahkiki = == = = = == = = = = = == = = = = = =mm tmm dmm dmm emm tmm dmm dmm emm tmm dmm dmm e48 8 * 6 * 651 17 * 3 * 326 17 * 5 . 1 * 5 . 13548 8 * 6 * 651 17 * 3 * 334 17 * 2 * 240, 120 8 * 15 * 15136 17 * 8 * 851 17 * 3 * 360min2min1min SORU-3 Verilenler:AadaekildeverilenbirleimeetkiedeneksenelykP=50ton, malzeme st37 ve ykleme ekli H olarak verilmektedir.stenenler: Birleimi perinli olarak tekil ediniz. Prof.Dr. Hasan KAPLAN, elik Yaplar, 2003-2004 retim Yl, ders Notlarndan Bir Ksm87 t1=t3=12 mmt2=20 mmtmin=t2=20 mmHam perin ap: d1Delik ap: d=d1+1 mmP=50 ton 12 mm12 mm20 mm25 ton25 ton Perin apnn belirlenmesi: d t cm d mm d d mmse ilen1 1 15 0 2 5 12 0 2 2 2 20 1 21 = = = = = + = * . * . . .min Bir perinin emniyetle tayabilecei ykn belirlenmesi:( Perinler ift tesirlidir) Ezilmeye gre: per in em perper em perperPd tP d tP ton= == =** *. * . * . .minmin2 8 21 2 0 1176 Kaymaya gre:per in em perper em perperPdPdP ton= == =2421402129 70222***. ** .. Pperin=9.70 ton olarak belirlenir. Perin says: n=P/Pperin=50/9.70=5.15=6 adet 21 seilir. Perinlerinyerletirilmesi:Birsradaenfazla5perinolabileceiiinperinleriftsra olarak yerletirilir. ( )e d mm mme d mm mme d mm mmL t t t d mmL e e mmper in = = = = = = = + + + == + = + =3 3 21 63 652 2 21 42 4515 15 21 315 3543722 2 2 65 2 45 220121 2 31* ** *. * . * .** * * *e1e1 e eee2e2L=220 mm SORU-4 810 W1=45 35 45 45 909090P=25 ton 5 212L80.80.8 90 Prof.Dr. Hasan KAPLAN, elik Yaplar, 2003-2004 retim Yl, ders Notlarndan Bir Ksm88Verilenler:ekildegrlenbirperinlibirleimeetkiedenykP=25ton,malzeme st37 ve ykleme ekli H olarak verilmektedir. stenenler: Birleimi tahkik ediniz. L80.80.8 in tablodan w1=45 mm ve perin olarak da 21 alnr Perinlerin tayabilecei kuvvetin belirlenmesi . 25 4 . 29 88 . 5 * 5 * min7 . 921 . 2 ** 40 . 12**2*88 . 5 0 . 1 * 1 . 2 * 80 . 2 * **112 21 2min 1minir emniyetlid birleir ton ton P n PPPnyk maksimum i ce aktarabile sistetondPdPgre kaymayaton t d Pt dPgre ezilmeyeper em per em pper em per in em per in = = = == = = == = = = Perin aralklarnn tahkiki e mmd mmd mmt mme mmd mmd mmt mme mmd mmd mmt mm= = = = = = == = = = = = == = = = == =903 3 21 638 8 21 16815 15 8 120452 2 21 423 3 21 636 6 8 483515 15 21 31503 3 21 636 6 8 4812* ** ** ** ** ** *. * . * .* ** *minminmin SORU-5 Verilenler:ekildegrlenbirperinlibirleimeetkiedenykP=17ton,malzeme st37 ve ykleme ekli H olarak verilmektedir. stenenler: Birleimi tekilediniz. Perin adet ve aralklarn belirleyiniz. w1=3530e1 e1e eP=17 ton2L65.65.7tlev=12 mm L65.65.7 iin tablodan perin ap olarak 17 ve w1= 35 mm, e=18.50 mm alnr. Prof.Dr. Hasan KAPLAN, elik Yaplar, 2003-2004 retim Yl, ders Notlarndan Bir Ksm89Perinlerin tayabilecei kuvvetin belirlenmesi ezilmeye grePd tP d t tonkaymaya grePdPdtonsiste aktarabilece i maksimum yknPPper in em per in em perp em per em per = = = == = = == = = ** * . * . * . .***. ** ..min ..minmin 12 12 212 80 17 12 5722421401726 355175722 97 3 17 Perinlerin yerletirilmesi: ( )( )e d mm mme d mm mme d mm mmL t t t d mm mmL e e mmse ilense ilense ilenper in = = = = = = `)= + + + = + + = = + = + =3 3 17 51 552 2 17 34 3415 15 17 22 50 25432 7 124317 48 67 502 2 2 55 2 35 1800121 2 31* ** *. * . * .* * * .* * * * BULONLAR Silindirikgvdeli,altkelibalkl,ucundanspiraldialmksmbulunanbirbirleim elemandr.Bulonlarsklebilenbirleimaracdr.Bulonlarantiyedeyaplacakmontajlarda kolayolmasbakmndantercihedilirler.Hesaplaraynenperinlerdeolduugibidir.Kaymayaveezilmeyegretahkikyaplr.Bulonlarperinlerdenfarklolarakekmeyede alabilirler. Bu durumda di alm ksmn net alan hesaba girer. Bir bulon ksmdan meydana gelir: 1.Alt keli balk ksm 2.Silindirik ve dz olarak tekil edilen gvde ksm 3.Silindirikolarak tekil edilen dili ksm Prof.Dr. Hasan KAPLAN, elik Yaplar, 2003-2004 retim Yl, ders Notlarndan Bir Ksm90Di alm ksmBalk ksmGvde ksm dLbK mSomun Pule Bulonlu birleim ve birleim elemanlar L= Gvde Uzunluu d= Gvde Kalnl b=Di Alm Ksmn Uzunluu e=Somun ap k=Balk Ksmn Uzunluu .Bulonlarn Tercih Nedenleri, 1.Birleim tekrar sklecekse bulon kullanlmas uygundur. 2.Birletirilecekparalarnboyutlar,malzemesiveekilleriperinyaplmasnamsait deilse,rneinelikileahabnveelikilebetonunbirletirilmesiveboyutlar perinlerin dvlmesine elverili deilse, 3.Birleiminkostrksiyoniindekiyeri,usulneuygunvegvenilirkalitedeperinyada kaynak yapmna elverili deil ise, 4.antiyede perin yada kaynak yapmak pahalya geliyor ve bunun iin gerekli tesisat yoksa, 5.Perinlere eksenleri dorultusunda byk ekme kuvvetleri geliyorsa, 6.Birletirilecekparalarntoplamkalnlklar(S),perinyaplamayacakkadarfazlaise (S4.5d yuvarlak balkl perin, S6.5d gmme balkl perin). Bulon eitleri 1.Normal Bulonlar a) Kaba Bulonlar b) Uygun Bulonlar 2.Yksek Mukavemetli Bulonlar Kaba Bulonlar Preslenmeksuretiileeldeedilirler.Diliksmharigvdedeherhangibirilemyaplmaz. Sadecedialmksmlartornadangeirilir.Gvdedeazdaolsabirkalnlkfarkvardr. Kaba bulonlar da birletirilecek elemanda alacak yuva ile kaba bulon ap arasnda yaklak olarak 1mm gibi bir fark vardr. Bu fark nedeni ile birleimde kalc deformasyonlar meydana Prof.Dr. Hasan KAPLAN, elik Yaplar, 2003-2004 retim Yl, ders Notlarndan Bir Ksm91gelebilir.zelliklehiperstatiksistemlerdekuvvetvegerilmeyaylbyklde deiebilir. Bu nedenle kaba bulonlar, geici inaat da, perinleme bitinceye kadar birletirilecek paralar istenilenekildetutmakiinvemomenttesiribulunmayankkkuvvetlerintesirindeki birleimlerde kullanlr. Kpr elemanlarnda ve moment tayan birleimlerde kullanlmazlar. Kaba bulonlarn hesaplamalar aynen perinlerde olduu gibi yaplr ve hesaplamalarda bulon ap (d1) kullanlr. Uygun Bulonlar Gvdenindzksmtornalanmaksuretiileilenmitir.Dzgnbiryapyasahipveparlak grnmldr. Uygun bulon alan delie tam uyum salar. Yani uygun bulonlu birleimlerde bulon ap ile birletirilecek paralarda alacak olan delik aplar ayn byklktedir. Uygun bulonlar da delik ap ile bulon apnn ayn byklkte olmas birleimde meydana gelecek olan kalc deformasyonlarn olumasn nler. Momentvebykkuvvetaktaraneklerdevekpryaplarndabirleimelemanolarak uygunbulonlarnkullanlmasdoruolacaktr.Bunlarnhesaplamalarperinlerdeolduu gibidir. Bulon ap (d1) ile delik ap (d) ayndr. Hesaplarda ikisi de kullanlabilir. Bulonlu birleimlerde dikkat edilmesi gerekli nemli husus, bulonun di almam ksmnn (yani gvde ksm) uzunluu birletirilecek paralarn toplam kalnlndan biraz daha byk olmaldr. Somun altna konulan pul somunun sklmasn salayacaktr. Bulonlar Ma eklinde gsterilirler. Burada (a), mm cinsinden bulon apdr. Tablo.2.3 En ok Kullanlan Bulonlar Ve Bulon aplar BulonM10M12M14M16M18M20M22M24M27M30 Uygun B.11131517192123252831 Kaba B.10121416182022242730 Delik ap 11131517192123252831 Tablo.2.4 .Normal Bulonlarn Emniyet Gerilmeleri B.Cinsi Kaba BulonlarUygun Bulonlar elik Yap Malzemesi st37

st37 st52 Ykleme Durumu EY (H) EIY (HZ) EY (H ) EIY (HZ) EY (H)

EIY (HZ) Kayma Gerilmesi (em,B) 1120 1260 1400 1600 2100 2400 Ezilme Gerilmesi (em,B) 2400 2700 2800 3200 4200 4800 ekme Gerilmesi (z,em) 1120 1120 1120 1120 1500 1500 Prof.Dr. Hasan KAPLAN, elik Yaplar, 2003-2004 retim Yl, ders Notlarndan Bir Ksm92BULONLARLA LGL ZML SORULAR SORU-1 Verilenler: ekilde grlen kaba bulonlu birleimde P=14 ton, kaba bulon ap d1= 16 mm, malzeme st37 veykleme ekli H olarak verilmektedir.stenenler: Gerekli bulon saysn hesaplayarak yerleimini yapnz. P=14 tontlev=14 mm60*8 Bir bulonun emniyetle tayabilecei yk miktarnn hesab bulon em bulon bulon em bulonbulon em bulon bulon em bulonbulonPdPdtonPd tP d t tonP ton= = = == = = == 242112 3141624 512 4 16 14 5374 5122 2** * . * . *..** * . * . * . ..minminmax Bulon saysnn hesab: bulon kaba M aPPnbulon16 det 451 . 414max = = Bulonlarn yerletirilmesi e1 e1 ee e2 e2 Lemin=3.5*d=3.5*1.7=5.95 cm = 60 mm e1-min=2*d=2*17=34 mm= 35 mm e2-min=1.5*d=1.5*17=25.50 mm L=2*e+2*e1=2*60+2*35=190 mm Prof.Dr. Hasan KAPLAN, elik Yaplar, 2003-2004 retim Yl, ders Notlarndan Bir Ksm93SORU-2Verilenler:ekildegrlenuygunbulonlubirleimdeP=55ton,uygunbulonap M20 (d=d1= 20 mm), malzeme st37 veykleme ekli H olarak verilmektedir.stenenler: Gerekli bulon saysn hesaplayarak yerleimini yapnz. P=55 tontlev10 mm200.25 Bir bulonun emniyetle tayabilecei yk miktarnn hesab bulon em bulon bulon em bulonbulon em bulon bulon em bulonbulonPdPdtonPd tP d t tonP ton= = = == = = == 24214 314228 792 8 2 10 5607 8422 2** * . * . * .** * . * * . ..minminmax Bulon saysnn hesab: nPPa Mbulon= = = max.. det55569 8 10 20 Bulonlarn yerletirilmesi e1e1e ee eee2e2L200 mmemin=3.5*d=3.5*20=70e1-min=2*d=2*20=42=40 mme2-min=1.5*d=1.5*20=30 (200-70)/2=65mmL=4*e+2*e1=4*70+2*40=360 mm SORU-3 Verilenler: ekilde grlen birleimde P=20 ton, malzeme st37 veykleme ekli HZ (YD-2) olarak verilmektedir.stenenler: a-) Kaba bulonb-) Uygun bulon Prof.Dr. Hasan KAPLAN, elik Yaplar, 2003-2004 retim Yl, ders Notlarndan Bir Ksm94kullanlmas durumlarna gre gerekli bulon saysn hesaplayarak yerleimini yapnz. tlev=12 mmP=20 ton2U1607.5 mm7.5 mm a-) Kaba bulon kullanlmas durumuna gre bulon apnn hesab: d t cm d mm M d mm1 15 0 2 5 0 75 0 2 174 18 18 19 = = = = = * . * . . . ( )min Bir bulonun emniyetle tayabilecei yk miktarnn hesab bulon em bulon bulon em bulonbulon em bulon bulon em bulonbulonPdPdtonPd tP d t tonP ton= = = == = = == /** * * . * . * *..** * . * . * .. ..minminmax2424126 314 21847 42 7 18 1 2 58358322 2 Bulon saysnn hesab: nPPa M bulonu d mmbulon= = = = max.. det ( )2058334 4 18 19 Bulonlarn yerletirilmesi emin=3.5*d=3.5*19=66.50 =70 mme1-min=2*d=2*19=38= 40 mme2-min=1.5*d=1.5*19=28.5 =30 mmL=3*e+2*e1=3*70+2*40=290 mme1e1e ee8080 b-) Uygun bulon kullanlmas durumundaBir bulonun emniyetle tayabilecei yk miktarnn hesab Prof.Dr. Hasan KAPLAN, elik Yaplar, 2003-2004 retim Yl, ders Notlarndan Bir Ksm95 bulon em bulon bulon em bulonbulon em bulon bulon em bulonbulonPdPdtonPd tP d t tonP ton= = = == = = == 24216 31418281332 18 12 6 916 9122 2** * . * . *..** * . * . * . ..minminmax Bulon saysnn hesab: nPPa Mbulon= = = max.. det206 912 89 3 18 Bulonlarn yerletirilmesi emin=3.5*d=3.5*18=63=65 mme1-min=2*d=2*18=36= 40 mme2-min=1.5*d=1.5*18=27 =30 mmL=2*e+2*e1=2*65+2*40=210 mme1e1e e8080 (Bulon aplar profil tablolarnda verilen delik aplar snrn amamaldr) SORU-4 Verilenler: ekilde grlen birleim iin P= 60 ton, malzeme st37 ve ykleme ekli H olarak verilmektedir.stenenler: ubuklarn levhaya balantsn kaba bulon kullanarak yapnz. Prof.Dr. Hasan KAPLAN, elik Yaplar, 2003-2004 retim Yl, ders Notlarndan Bir Ksm962L120.120.11tlev=15 mmP=60 ton ( )1201201150 80 25 242 1 2. .,Ltablodanw mm w mm ve M = = olarak alnr. Bir bulonun emniyetle tayabilecei yk miktarnn hesab bulon em bulon bulon em bulonbulon em bulon bulon em bulonbulonPdPdtonPd tP d t tonP ton= = = == = = == 242126 3142 4211392 7 2 4 15 9 729 7222 2** * . * . *..** * . * . * . ..minminmax Bulon saysnn hesab: ( ) nPPa M d kaba bulonbulon= = = = max.. det609 72617 7 24 25Bulonlarnyerletirilmesi:Bulonsays5'denfazlaolduuiinbulonlariftsraolarak yerletirilecektir. eyw1w240ee1eee1eeemin=3.5*d=3.5*25=87.5 =90 mm, e1-min=2*d=2*25=50 mme2-min=1.5*d=1.5*25=37.5 =40 mmProf.Dr. Hasan KAPLAN, elik Yaplar, 2003-2004 retim Yl, ders Notlarndan Bir Ksm97 KAYNAKLAR GR Birleimmalzemesiolarakkaynankullanlmasoldukayenidir.lknceleriyksek yaplardasonragemiinaatlarndavekpryaplarndakullanlmayabalanmtr.naat mhendisliinde en yaygn kullanlan birleim aracdr. AynveyabenzeralamlmaddelerinstesirialtndabirletirilmelerineKaynakad verilir. Is derecesinin, metallerin ergime noktasna kadar ykseltilmesi ile kaynaklama ilemi gerekletiriliyorsaErgitmekayna,smetallerdeplastikkvamoluturacakderecedeise budurumdaBasnkaynayaplmolur.Normalelikyaplardagenellikleergitme kayna kullanlr. Kaynaklbirleimlerinperinlibirleimlerenazaranenbarizavantaj,malzemetasarrufuve estetik grnmdedir. Kaynakl birleimlerin yapmnda, malzeme ve iilik bakmndan daha fazla dikkatli olmak ve itina gstermek gerekir. Lehimvekaynakgrnbakmndanbirbirinebenzeselerdeayneylerdeildir.Lehimde sadecebirletirmeelemanolanlehimmalzemesieritilir,fakatbirletirilenmetaller erimezler.Ayrcabirletirmemalzemesibirletirilenmalzemedentamamenfarklyapdadr. Kaynak ise elik malzemenin birleim yerine ait kenarlar ve birletirmede kullanlacak olan elektrot erime derecesine kadar stlarak kaynamalar salanr. Kaynak eitleri 1.Eritme Kayna 2.Basn Kayna Ergitme Kayna Bu kaynakta s, ya elektrik enerjisi ile(elektrik kayna) ya da yanc bir gaz alevi ile salanr.elikyaplardaykaktarankaynaklbirleimlerdegeneldeelektrikkaynandan faydalanlr. Eritme kaynanda birletirilecek metallerin kaynaklanacak ksmlar u uca veya yan yana getirilerek (3000-5000) 0Cde stlarak eritilmesi sonucu kaynaklama ilemi yaplr. Burada elektrot eriyerek paralar arasndaki boluk veya keleri doldurur. Souma sonunda birleme salanm olur. Ergitme kayna, ergitme ileminde kullanlacak olan snn temin edilmesi ekline gre Gaz kayna veya Elektrik kayna olmak zere iki ksma ayrlr. Prof.Dr. Hasan KAPLAN, elik Yaplar, 2003-2004 retim Yl, ders Notlarndan Bir Ksm98Gaz Kayna Ergitmekaynanda,kullanlacakolansbiryancgazkullanlaraksalanyorsabu ekildeyaplankaynaaGazkaynadenilir.GazolarakAsetilenveOksijenkarm kullanlr.Yaklakolarak3000Cyekadarseldeedilir.Burada,almodenilenbir aracnazksmna,lastikbirhortumlaoksijen,ikincibirlastikhortumlayancgaz( Asetilen,Propan,Btan)verilir.kigaznaynazdanpskrtlpyaklmassonucumavi renklibiralevoluturulur.OluturulanbualevGerekliolansysalar.Builemgenelde elik yaplarda ufak ilerde, daha ziyade ubuk ve levha kesme ilemlerinde kullanlr. Burada kullanlan asetilen gaz, karpit in suda eritilmesi sureti ile elde edilir. 3 0 0 0 C ssa la ya nma vir e nk lia le vO k sije nY a nc g a z ( P r o p a n,B t a n, Ase t ile n)

Gaz kaynann yapl Elektrik Kayna Bukaynaa,Elektrikarkkaynadadenilir.Gnmzdeelikyaplardaenfazla kullanlan bir kaynaklama eklidir. Kaynak iin gerekli olan s Elektrik akm ile salanr. Bu metot da elektrik ark, esas malzeme ile elektrod ad verilenkaynak teli arasnda meydana gelir. Scaklk 5000Cye kadar kar. Kaynak iin gerekli olan (16-40) voltluk gerilim ve (30-250) Amperlik akm iddeti ehir cereyanndan kaynak makinesi yardm ile elde edilir.Madenielektrod(-)(+)Elektrik Kaynann Yapl Kaynak Elektronlar indenElektrikakmgeen,anamalzemesibirletireceiparalarnmalzemesine uyguneliktenyaplmolankaynakubuklardr.indeayrcakaliteyiykseltmedeetkili olan Nikel, Silis ve Mangan ilavesi de bulunur. Prof.Dr. Hasan KAPLAN, elik Yaplar, 2003-2004 retim Yl, ders Notlarndan Bir Ksm99Elektrod eitleri 1.plakElektrod:Kaynaklanacakparalarnmalzemesineuygunalamdankaplanmam olan bir teldir. 2.SvalElektrotlar:Elektrodmalzemesininetrafbirmaddeilesvanmtr.Kullanlanbu sva tabakasnn kalnlna bal olarak iki ksma ayrlrlar.nce Sval Elektrod: plak kaynakl elektrotlarn bir sva tabakas ile kaplanmas sonucu elde edilmitir. Sva malzemesinin iinde kaynak kalitesini artrc maddeler bulunur. Sva tabakasnn kalnl elektrod apnn %20sinden fazla olmamaldr.Kaln Sval Elektrotlar:Sva tabakas kalnl elektrod apnn %(20-70) I kadar olan elektrotlardr. Piyasada en yaygn olarak kullanlan elektrod eididir. Elektrod Yapmnda Kullanlan Svann Faydalar; Sva maddesinin yanmas sonucu oluan gazlar hava ile temas keser. Kaynak zerine brakt cruf ani soumay nler Kimyasal reaksiyonlarla (ergimi haldeki kaynak malzemesi ile cruf malzemesi) kaynan mekanik zelliklerini artrr ve kaynan kalitesini ykseltir. Basn Kayna Paralarnbirbirinekaynaklanacakksmlarnnkzldereceyekadarstlpbasnetkisi altnda birletirilmeleri ile yaplan kaynaa Basn kayna veya Elektrik Diren kayna ad verilir. AteKayna:Ocaktakorhalinegelinceyekadarstlanparalarekiledvlerek birletirilir. ok eski bir yntemdir. elik yaplarda uygulanamaz. SuGazKayna:Malzemeninstlmasndasugazkullanlr.Genellikleelikboru imalatnda kullanlr. Kt Kaynak Profilubuklarnuucaeklenmesindekullanlr.BirletirilecekparalaraElektrikakm verilir. Birletirilecek ular birbirine yaklatrlr. Isnma sonucu erime balaynca ular hzla birbirine doru bastrlr. Ayn anda Elektrik akm kesilir. Bylece kaynaklama ilemi yaplr. Nokta Kayna Aadakiekildegrldgibiincelevhalar,kaynakmakinasnn,ularkesikkoni tarzndaveubukeklindebakrelektrotlarnarasnakonulur.Elektrikakmnn,elektrod ulararasndabulunanlevhalarnedeniyle,senerjisinednmesineticesinde,ular arasnda kalan ksm kzl dereceye kadar snr. elektrotlarn tatbik ettikleri basn kuvvetiyle de ince levhalar (salar) dairesel bir blgede kaynaklanm olur.Prof.Dr. Hasan KAPLAN, elik Yaplar, 2003-2004 retim Yl, ders Notlarndan Bir Ksm100Bakr Elekt rodKaynak yaplan yerNokt a kaynann Yapl Kordon Kayna Nokta kaynann srekli olarak yaplm eklidir. st ste konulan levhalar rulo halindeki iki elektrod arasndan basn altnda ve belirli bir hzla geirilir. Bylece levhalar izgi eklinde bir kaynak eridi ile kaynaklanm olur. KAYNAK DKLER elikyaplardauygulananElektrikkaynaileoluturulanikieitkaynakdikivardr. Bunlar Kt kaynak dikileri ve Ke kaynak dikileridir. Kt Kaynak Dikileri Ayndzlemdebulunanikielikelemannkaynaklanacakkenarlarnnyanyanagetirilip kaynaklanmas sonucu oluan kaynak dikiidir. Bu tr kaynak dikiinin oluturulabilmesi iin kaynaklanacakkenarlarnmuhakkakncedenilenmesigerekirki,builemekaynakaz almasdenir.Ktkaynakdikilerialanbuazksmnneklinegredeayrisimlerle adlandrlrlar. Kt kaynak dikileri yalnzca ekmeye alrlar. Kesme ve eilme gerilmeleri tamazlar. Kaynak dikileri kaynaklanacak levha kalnlklarna bal olarak I, V, X, Y, K, U, ekillerinde yaplabilirler. Burada kullanlacak olan kaynak dikii kalnl minimum levha kalnl kadar olmaldr. Kt Kaynak Dikii Plan ve Kesit Grnlerit2t1a= t minL= L1- 2aLt Prof.Dr. Hasan KAPLAN, elik Yaplar, 2003-2004 retim Yl, ders Notlarndan Bir Ksm101Kt kaynak dikileri eitleri 1.I Kaynak Dikii 0.5-1.5 mmElektrik akm 2.V- Kaynak Dikii604-20 mm 3.X-Kayna 16-40 mm 4.K- Kayna 16 -40 mm 5.U-Kayna >20mm =30 mm==600Dz dikiKemerlidikiukur diki Tablo. 2.6. Kaynak Emniyet Gerilmeleri ( kgf/cm2 ) Gerileme ve kaynak trelik Snf st37st52 Kaynak TrGerilme TrEY (H)EIY (H)EY (H)EIY (H) Kt KaynakBasn1400160024002700 Ke KaynakBasn-ekme1100125017001900 Tm KaynaklarKayma1100125017001900 Kaynak Dikii Hesab Kaynakdikilerininhesab(TS.3357-elikYaplardaKaynaklBirleimlerinHesapve YapmKurallar)standardnauygunolarakyaplmasgerekmektedir.Hesaplardabu standartlarda kaynaklar iin verilen minimum artlarn salanmas gerekmektedir. Kaynak hesaplarnda problem, tekil