cechy osobowości · najbardziej stałym obok temperamentu elementem osobowości ... kwestionariusz...
TRANSCRIPT
![Page 1: Cechy osobowości · najbardziej stałym obok temperamentu elementem osobowości ... Kwestionariusz CISS SSZ SSE SSU ACZ PKT arz i NEO-PI-R N3 N1 – Lęk -0,26 0,51 0,32 0,32 -](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022020319/5c76b80f09d3f2ff328c2c11/html5/thumbnails/1.jpg)
Cechy osobowości
a style radzenia sobie ze stresem
w okresie wczesnej starości
Ks. dr Paweł Brudek
Instytut Psychologii
KUL Jana Pawła II
![Page 2: Cechy osobowości · najbardziej stałym obok temperamentu elementem osobowości ... Kwestionariusz CISS SSZ SSE SSU ACZ PKT arz i NEO-PI-R N3 N1 – Lęk -0,26 0,51 0,32 0,32 -](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022020319/5c76b80f09d3f2ff328c2c11/html5/thumbnails/2.jpg)
Starość wyzwaniem
współczesności
• Demograficzne starzenie się społeczeństw jest
procesem, który objął niemal wszystkie kraje
europejskie, a zwłaszcza kraje Zachodniej Europy.
• Wzrastający odsetek ludzi starszych
w społeczeństwie ma istotne znaczenie społeczne,
ekonomiczne i polityczne (Błędowski, 2003).
![Page 3: Cechy osobowości · najbardziej stałym obok temperamentu elementem osobowości ... Kwestionariusz CISS SSZ SSE SSU ACZ PKT arz i NEO-PI-R N3 N1 – Lęk -0,26 0,51 0,32 0,32 -](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022020319/5c76b80f09d3f2ff328c2c11/html5/thumbnails/3.jpg)
Starość jako… ostatni etap rozwoju
• Starość, to naturalny, schyłkowy okres życia
człowieka, charakteryzujący się przewagą zmian
regresywnych nad progresywnymi.
• Z psychologicznego punktu widzenia może być
postrzegana jako ostatnia szansa rozwojowa.
(Straś-Romanowska, 2011)
![Page 4: Cechy osobowości · najbardziej stałym obok temperamentu elementem osobowości ... Kwestionariusz CISS SSZ SSE SSU ACZ PKT arz i NEO-PI-R N3 N1 – Lęk -0,26 0,51 0,32 0,32 -](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022020319/5c76b80f09d3f2ff328c2c11/html5/thumbnails/4.jpg)
Periodyzacja okresu starości wg WHO (za: Steuden, 2011a)
• Wczesna starość
(60 – 74 lat)
• Późna starość
(75 – 89 lat)
• Długowieczność
(powyżej 90 lat)
![Page 5: Cechy osobowości · najbardziej stałym obok temperamentu elementem osobowości ... Kwestionariusz CISS SSZ SSE SSU ACZ PKT arz i NEO-PI-R N3 N1 – Lęk -0,26 0,51 0,32 0,32 -](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022020319/5c76b80f09d3f2ff328c2c11/html5/thumbnails/5.jpg)
Specyfika okresu późnej dorosłości w wymiarze
psychologicznym (Steuden, 2011a)
Sprawność funkcji poznawczych:
Uwaga
Pamięć
Myślenie
Uczenie się
Osobowość osób starszych
![Page 6: Cechy osobowości · najbardziej stałym obok temperamentu elementem osobowości ... Kwestionariusz CISS SSZ SSE SSU ACZ PKT arz i NEO-PI-R N3 N1 – Lęk -0,26 0,51 0,32 0,32 -](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022020319/5c76b80f09d3f2ff328c2c11/html5/thumbnails/6.jpg)
Badania nad osobowością w późnej
dorosłości obejmują kwestie dotyczące:
Cech osobowości
Emocji oraz stresu i sposobów
radzenia sobie
Samooceny
Dążeń i postaw życiowych
Mądrości (Straś-Romanowska, 2011)
![Page 7: Cechy osobowości · najbardziej stałym obok temperamentu elementem osobowości ... Kwestionariusz CISS SSZ SSE SSU ACZ PKT arz i NEO-PI-R N3 N1 – Lęk -0,26 0,51 0,32 0,32 -](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022020319/5c76b80f09d3f2ff328c2c11/html5/thumbnails/7.jpg)
Wielka Piątka…
• Struktura osobowości ujmowana w kategoriach cech jest
najbardziej stałym obok temperamentu elementem osobowości
(Oleś, 2012).
• Środowisko posiada modyfikujący wpływ na cechy
temperamentu oraz cechy osobowości (Strelau, 2006).
• Największa stabilność cech osobowości ma miejsce między
30 a 50 rokiem życia. W ciągu następnych lat następuje
stopniowe i nieznaczne, choć istotne ↓ Neurotyczności,
↓ Ekstrawersji i ↓ Otwartości a Ugodowości
i Sumienności (McCrae, Costa, 2005).
![Page 8: Cechy osobowości · najbardziej stałym obok temperamentu elementem osobowości ... Kwestionariusz CISS SSZ SSE SSU ACZ PKT arz i NEO-PI-R N3 N1 – Lęk -0,26 0,51 0,32 0,32 -](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022020319/5c76b80f09d3f2ff328c2c11/html5/thumbnails/8.jpg)
Oko w oko ze… stresem starości
• Starość jest okresem traumatycznym dla człowieka,
zwłaszcza w świecie szybkich przemian cywilizacyjnych.
• Zdaniem psychologów człowiek lepiej znosi trudne sytuacje
wówczas, jeżeli istnieje perspektywa korzystnych zmian.
• W okresie starości — w ostatniej fazie życia — takiej
perspektywy często już się nie dostrzega, dlatego wiele
zdarzeń krytycznych wpływa na osobę w starszym wieku
wyjątkowo stresogennie (Straś-Romanowska, 2007).
![Page 9: Cechy osobowości · najbardziej stałym obok temperamentu elementem osobowości ... Kwestionariusz CISS SSZ SSE SSU ACZ PKT arz i NEO-PI-R N3 N1 – Lęk -0,26 0,51 0,32 0,32 -](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022020319/5c76b80f09d3f2ff328c2c11/html5/thumbnails/9.jpg)
Starość – „okres strat”
Utrata zdrowia i witalności (choroby)
Utrata atrakcyjności fizycznej
Utrata sprawności fizycznej
Ograniczenie aktywności zawodowej
Utrata prestiżu zawodowego
Utrata bliskich osób (A. Brzezińska, 2005)
![Page 10: Cechy osobowości · najbardziej stałym obok temperamentu elementem osobowości ... Kwestionariusz CISS SSZ SSE SSU ACZ PKT arz i NEO-PI-R N3 N1 – Lęk -0,26 0,51 0,32 0,32 -](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022020319/5c76b80f09d3f2ff328c2c11/html5/thumbnails/10.jpg)
Radzenie sobie ze stresem
• Radzenie sobie ze stresem ma jeden cel: odzyskanie
równowagi między człowiekiem a otoczeniem, co ma
doprowadzić do poprawy stanu emocjonalnego
jednostki (M. Brzezińska, 2011).
![Page 11: Cechy osobowości · najbardziej stałym obok temperamentu elementem osobowości ... Kwestionariusz CISS SSZ SSE SSU ACZ PKT arz i NEO-PI-R N3 N1 – Lęk -0,26 0,51 0,32 0,32 -](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022020319/5c76b80f09d3f2ff328c2c11/html5/thumbnails/11.jpg)
Radzenie sobie jako proces
Radzenie sobie ze stresem to stale zmieniające
się poznawcze i behawioralne wysiłki mające na
celu uporanie się z określonymi zewnętrznymi
i wewnętrznymi wymaganiami, ocenianymi
przez osobę jako obciążające lub przekraczające
jej zasoby (Lazarus, Folkman, 1984)
![Page 12: Cechy osobowości · najbardziej stałym obok temperamentu elementem osobowości ... Kwestionariusz CISS SSZ SSE SSU ACZ PKT arz i NEO-PI-R N3 N1 – Lęk -0,26 0,51 0,32 0,32 -](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022020319/5c76b80f09d3f2ff328c2c11/html5/thumbnails/12.jpg)
Radzenie sobie jako styl
• Radzenie sobie ze stresem to względnie stała,
specyficzna dla jednostki tendencja, która
wyznacza przebieg radzenia sobie ze stresem.
• Styl ma status zmiennej osobowościowej i jest
charakterystycznym dla osoby repertuarem
strategii radzenia sobie z sytuacjami stresowymi
(Ogińska-Bulik, Juczyński, 2008)
![Page 13: Cechy osobowości · najbardziej stałym obok temperamentu elementem osobowości ... Kwestionariusz CISS SSZ SSE SSU ACZ PKT arz i NEO-PI-R N3 N1 – Lęk -0,26 0,51 0,32 0,32 -](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022020319/5c76b80f09d3f2ff328c2c11/html5/thumbnails/13.jpg)
Style radzenia sobie ze stresem
• W ujęciu Endlera i Parkera (1990) styl radzenia
sobie ze stresem można rozumieć jako typowy dla
danej jednostki sposób zachowania w różnych
sytuacjach stresowych.
• Wyróżniają oni trzy zasadnicze style radzenia sobie:
Skoncentrowany na zadaniu
Skoncentrowany na emocjach
Skoncentrowany na unikaniu
![Page 14: Cechy osobowości · najbardziej stałym obok temperamentu elementem osobowości ... Kwestionariusz CISS SSZ SSE SSU ACZ PKT arz i NEO-PI-R N3 N1 – Lęk -0,26 0,51 0,32 0,32 -](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022020319/5c76b80f09d3f2ff328c2c11/html5/thumbnails/14.jpg)
Styl skoncentrowany na zadaniu
Osoby charakteryzujące się tym stylem mają tendencję
do podejmowania wysiłków zmierzających do
rozwiązania sytuacji trudnej poprzez poznawcze
przekształcanie lub próby zmiany sytuacji, a główny
nacisk kładą na zadanie lub planowe rozwiązanie
problemu (Wrześniewski, 1996).
![Page 15: Cechy osobowości · najbardziej stałym obok temperamentu elementem osobowości ... Kwestionariusz CISS SSZ SSE SSU ACZ PKT arz i NEO-PI-R N3 N1 – Lęk -0,26 0,51 0,32 0,32 -](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022020319/5c76b80f09d3f2ff328c2c11/html5/thumbnails/15.jpg)
Styl skoncentrowany na emocjach
• Ten styl jest domeną osób, które w sytuacjach
stresowych mają skłonność do stresowania się
na sobie i swoich przeżyciach emocjonalnych.
• Osoby takie często fantazjują i myślą w sposób
życzeniowy, aby obniżyć napięcie emocjonalne
(Wrześniewski, 1996).
![Page 16: Cechy osobowości · najbardziej stałym obok temperamentu elementem osobowości ... Kwestionariusz CISS SSZ SSE SSU ACZ PKT arz i NEO-PI-R N3 N1 – Lęk -0,26 0,51 0,32 0,32 -](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022020319/5c76b80f09d3f2ff328c2c11/html5/thumbnails/16.jpg)
Styl skoncentrowany
na unikaniu
• Tym stylem cechują się osoby wykazujące tendencję do
wystrzegania się myślenia, przeżywania i doświadczania
stresu.
• Może on przybierać dwie postaci:
▫ Zaangażowania się w czynności zastępcze
▫ Poszukiwania kontaktów towarzyskich (Wrześniewski 1996)
![Page 17: Cechy osobowości · najbardziej stałym obok temperamentu elementem osobowości ... Kwestionariusz CISS SSZ SSE SSU ACZ PKT arz i NEO-PI-R N3 N1 – Lęk -0,26 0,51 0,32 0,32 -](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022020319/5c76b80f09d3f2ff328c2c11/html5/thumbnails/17.jpg)
Przegląd badań (za: M. Brzezińska, 2011)
• Stwierdza się znaczne różnice indywidualne
w zdolności do tolerowania stresu.
• Istotne znaczenie na skuteczność radzenia sobie ma
płeć.
M racjonalistyczne strategie
K poszukują wsparcia emocjonalnego
• Brak jednoznacznych danych na temat związku płci
ze sposobem radzenia sobie ze stresem
![Page 18: Cechy osobowości · najbardziej stałym obok temperamentu elementem osobowości ... Kwestionariusz CISS SSZ SSE SSU ACZ PKT arz i NEO-PI-R N3 N1 – Lęk -0,26 0,51 0,32 0,32 -](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022020319/5c76b80f09d3f2ff328c2c11/html5/thumbnails/18.jpg)
Przegląd badań
• Istnieje dodatnia korelacja między neurotycznością a stylami
radzenia sobie ze stresem skoncentrowanymi na emocjach
(Costa, McCrae, 2005).
• Ekstrawersja koreluje z poszukiwaniem kontaktów
towarzyskich, jak również ze stylem skoncentrowanym na
zadaniu (za: Zawadzki, Szczepaniak Strelau, 1995)
• Badania Endlera i Parkera wskazują na związek między
ekstrawersją a stylami skoncentrowanymi na zadaniu, oraz
neurotycznością a stylami skoncentrowanymi na emocjach.
(za: Terelak, Stefańczyk, 2010)
![Page 19: Cechy osobowości · najbardziej stałym obok temperamentu elementem osobowości ... Kwestionariusz CISS SSZ SSE SSU ACZ PKT arz i NEO-PI-R N3 N1 – Lęk -0,26 0,51 0,32 0,32 -](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022020319/5c76b80f09d3f2ff328c2c11/html5/thumbnails/19.jpg)
Przegląd badań
• Brak jest wyników dotyczących związku sposobów radzenia sobie
ze stresem z otwartością.
• Dominujący wydaje się pogląd, że osoby z dużym nasileniem
ugodowości ze względu na to, że są milsze, lepiej współpracujące
i wiarygodne niż jednostki mniej ugodowe, mają silniej rozwinięte
sieci społeczne dostępne w czasie doznawania stresu.
• Należy więc oczekiwać, że ugodowość pozytywnie koreluje z takim
stylem radzenia sobie ze stresem, jak poszukiwanie kontaktów
społecznych (Terelak, Stefańczyk, 2010 ).
![Page 20: Cechy osobowości · najbardziej stałym obok temperamentu elementem osobowości ... Kwestionariusz CISS SSZ SSE SSU ACZ PKT arz i NEO-PI-R N3 N1 – Lęk -0,26 0,51 0,32 0,32 -](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022020319/5c76b80f09d3f2ff328c2c11/html5/thumbnails/20.jpg)
Problem badawczy
Czy istnieje istotna współzależność
między cechami osobowości a stylami
radzenia sobie ze stresem w okresie
późnej dorosłości?
![Page 21: Cechy osobowości · najbardziej stałym obok temperamentu elementem osobowości ... Kwestionariusz CISS SSZ SSE SSU ACZ PKT arz i NEO-PI-R N3 N1 – Lęk -0,26 0,51 0,32 0,32 -](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022020319/5c76b80f09d3f2ff328c2c11/html5/thumbnails/21.jpg)
Hipotezy
• H1: Im wyższy poziom neurotyczności tym bardziej
preferowany jest styl radzenia sobie ze stresem
skoncentrowany na emocjach i unikowy.
• H2: Im wyższy poziom ekstrawersji tym bardziej
preferowany jest styl skoncentrowany na zadaniu
i poszukiwaniu kontaktów towarzyskich.
• H3: Im wyższy poziom otwartości na doświadczenia
tym bardziej preferowany jest styl skoncentrowany na
poszukiwaniu kontaktów towarzyskich.
![Page 22: Cechy osobowości · najbardziej stałym obok temperamentu elementem osobowości ... Kwestionariusz CISS SSZ SSE SSU ACZ PKT arz i NEO-PI-R N3 N1 – Lęk -0,26 0,51 0,32 0,32 -](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022020319/5c76b80f09d3f2ff328c2c11/html5/thumbnails/22.jpg)
Hipotezy
• H4: Im wyższy poziom ugodowości tym bardziej
preferowany jest styl skoncentrowany na poszukiwaniu
kontaktów towarzyskich.
• H5: Im wyższy poziom sumienności tym bardziej
preferowany jest styl skoncentrowany na zadaniu.
![Page 23: Cechy osobowości · najbardziej stałym obok temperamentu elementem osobowości ... Kwestionariusz CISS SSZ SSE SSU ACZ PKT arz i NEO-PI-R N3 N1 – Lęk -0,26 0,51 0,32 0,32 -](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022020319/5c76b80f09d3f2ff328c2c11/html5/thumbnails/23.jpg)
Zastosowane metody badawcze
Kwestionariusz Osobowości NEO-PI-R autorstwa P. T. Costy
oraz R. R. McCrae obejmujący 240 twierdzeń, których prawdziwość badany
ocenia w skali pięciostopniowej. Odnoszą się one do pięciu czynników
osobowości (skale), a w ramach każdego z nich do sześciu składników
(podskale). Są to: Neurotyczność (Lęk, Agresywna wrogość, Depresyjność,
Nadmierny krytycyzm, Impulsywność i Nadwrażliwość), Ekstrawertyczność
(Serdeczność, Towarzyskość, Asertywność, Aktywność, Poszukiwanie doznań
i Emocje pozytywne), Otwartość na doświadczenie (Wyobraźnia, Estetyka,
Uczucia, Działanie, Idee i Wartości), Ugodowość (Zaufanie, Prostolinijność,
Altruizm, Ustępliwość, Skromność i Skłonność do rozczulania się), Sumienność
(Kompetencja, Skłonność do porządku, Obowiązkowość, Dążenie do osiągnięć,
Samodyscyplina i Rozwaga).
![Page 24: Cechy osobowości · najbardziej stałym obok temperamentu elementem osobowości ... Kwestionariusz CISS SSZ SSE SSU ACZ PKT arz i NEO-PI-R N3 N1 – Lęk -0,26 0,51 0,32 0,32 -](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022020319/5c76b80f09d3f2ff328c2c11/html5/thumbnails/24.jpg)
Zastosowane metody badawcze
Kwestionariusz Radzenia Sobie w Sytuacjach
Stresowych CISS N.S. Endlera i J.D. A. Parkera, który
pozwala na diagnozę trzech stylów radzenia sobie ze stresem:
styl radzenia skoncentrowany na zadaniu (SSZ); styl
radzenia skoncentrowany na emocjach (SSE);
skoncentrowany na unikaniu (SSU), przejawiający się
w dwóch formach: angażowanie się w czynności
zastępcze (ACZ) oraz poszukiwanie kontaktów
towarzyskich (PTK) .
![Page 25: Cechy osobowości · najbardziej stałym obok temperamentu elementem osobowości ... Kwestionariusz CISS SSZ SSE SSU ACZ PKT arz i NEO-PI-R N3 N1 – Lęk -0,26 0,51 0,32 0,32 -](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022020319/5c76b80f09d3f2ff328c2c11/html5/thumbnails/25.jpg)
Osoby badane
• Badaniami objęto ogółem 120 osób
• Wszystkie badane osoby pozostawały w związku małżeńskim
• Uczestnicy badania byli w wieku od 60 do 75 lat.
• Średnia wieku w grupie mężczyzn wynosiła M=67,04 (SD=4,83),
a w grupie kobiet M=64,90 (SD= 4,37).
• Najbardziej liczną grupę stanowiły osoby posiadające
wykształcenie wyższe (57,2%), natomiast najmniej liczną grupę
tworzyły osoby z wykształceniem podstawowym lub zasadniczym
zawodowym (9,0%).
![Page 26: Cechy osobowości · najbardziej stałym obok temperamentu elementem osobowości ... Kwestionariusz CISS SSZ SSE SSU ACZ PKT arz i NEO-PI-R N3 N1 – Lęk -0,26 0,51 0,32 0,32 -](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022020319/5c76b80f09d3f2ff328c2c11/html5/thumbnails/26.jpg)
Wyniki badań
![Page 27: Cechy osobowości · najbardziej stałym obok temperamentu elementem osobowości ... Kwestionariusz CISS SSZ SSE SSU ACZ PKT arz i NEO-PI-R N3 N1 – Lęk -0,26 0,51 0,32 0,32 -](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022020319/5c76b80f09d3f2ff328c2c11/html5/thumbnails/27.jpg)
Współczynnik korelacji r Pearsona pomiędzy cechami
osobowości a stylami radzenia sobie ze stresem (p0,05)
ZMIENNE Kwestionariusz CISS
SSZ SSE SSU ACZ PKT
Inw
en
tar
z O
so
bo
wo
śc
i
NE
O-P
I-R
N1 – Lęk -0,26 0,51 0,32 0,32 -
N2 – Agresywna wrogość -0,42 0,44 0,45 0,43 -0,22
N3 – Depresyjność -0,38 0,52 0,33 0,38 -
N4 – Nadmierny krytycyzm - 0,18 - - -
N5 – Impulsywność -0,36 0,33 0,26 0,30 -0,20
N6 – Nadwrażliwość -0,50 0,37 0,29 0,29 -0,27
NEUROTYCZNOŚĆ -0,51 0,57 0,43 0,44 -0,23
SSZ – Styl skoncentrowany na zadaniu; SSE – Styl skoncentrowany na emocjach; SSU – Styl skoncentrowany na unikaniu; ACZ – Angażowanie się w czynności zastępcze; PKT – Poszukiwanie kontaktów towarzyskich
![Page 28: Cechy osobowości · najbardziej stałym obok temperamentu elementem osobowości ... Kwestionariusz CISS SSZ SSE SSU ACZ PKT arz i NEO-PI-R N3 N1 – Lęk -0,26 0,51 0,32 0,32 -](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022020319/5c76b80f09d3f2ff328c2c11/html5/thumbnails/28.jpg)
ZMIENNE Kwestionariusz CISS
SSZ SSE SSU ACZ PKT
Inw
en
tar
z O
so
bo
wo
śc
i
NE
O-P
I-R
E1 – Serdeczność 0,50 - -0,29 -0,23 0,43
E2 – Towarzyskość - - - - 0,41
E3 – Asertywność - - - - -
E4 – Aktywność 0,48 - -0,19 -0,19 0,24
E5 – Poszukiwanie doznań -0,21 - 0,29 0,24 -
E6 – Emocje pozytywne 0,33 - -0,23 -0,22 0,25
EKSTRAWERSJA 0,35 - - - 0,43
SSZ – Styl skoncentrowany na zadaniu; SSE – Styl skoncentrowany na emocjach; SSU – Styl skoncentrowany na unikaniu; ACZ – Angażowanie się w czynności zastępcze; PKT – Poszukiwanie kontaktów towarzyskich
Współczynnik korelacji r Pearsona pomiędzy cechami
osobowości a stylami radzenia sobie ze stresem (p0,05)
![Page 29: Cechy osobowości · najbardziej stałym obok temperamentu elementem osobowości ... Kwestionariusz CISS SSZ SSE SSU ACZ PKT arz i NEO-PI-R N3 N1 – Lęk -0,26 0,51 0,32 0,32 -](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022020319/5c76b80f09d3f2ff328c2c11/html5/thumbnails/29.jpg)
Współczynnik korelacji r Pearsona pomiędzy cechami
osobowości a stylami radzenia sobie ze stresem (p0,05)
ZMIENNE Kwestionariusz CISS
SSZ SSE SSU ACZ PKT
Inw
en
tar
z O
so
bo
wo
śc
i
NE
O-P
I-R
O1 – Wyobraźnia -0,30 0,22 0,25 0,26 -
O2 – Estetyka 0,24 -0,21 -0,22 - 0,24
O3 – Uczucia 0,39 - - - 0,30
O4 – Działania - -0,20 - - 0,20
O5 – Idee 0,27 - - - 0,18
O6 – Wartości - - - - -
OTWARTOŚĆ 0,24 - - - 0,25
SSZ – Styl skoncentrowany na zadaniu; SSE – Styl skoncentrowany na emocjach; SSU – Styl skoncentrowany na unikaniu; ACZ – Angażowanie się w czynności zastępcze; PKT – Poszukiwanie kontaktów towarzyskich
![Page 30: Cechy osobowości · najbardziej stałym obok temperamentu elementem osobowości ... Kwestionariusz CISS SSZ SSE SSU ACZ PKT arz i NEO-PI-R N3 N1 – Lęk -0,26 0,51 0,32 0,32 -](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022020319/5c76b80f09d3f2ff328c2c11/html5/thumbnails/30.jpg)
Współczynnik korelacji r Pearsona pomiędzy cechami
osobowości a stylami radzenia sobie ze stresem (p0,05)
ZMIENNE Kwestionariusz CISS
SSZ SSE SSU ACZ PKT
Inw
en
tar
z O
so
bo
wo
śc
i
NE
O-P
I-R
U1 – Zaufanie 0,34 -0,23 -0,31 -0,29 0,24
U2 – Prostolinijność 0,24 -0,33 -0,38 -0,35 -
U3 – Altruizm 0,32 -0,21 -0,39 -0,33 0,29
U4 – Ustępliwość - -0,33 -0,35 -0,29 -
U5 – Skromność - -0,19 -0,25 -0,18 -
U6 – Skłonność do rozczulania się - - - - -
UGODOWOŚĆ 0,27 -0,29 -0,40 -0,35 0,19
SSZ – Styl skoncentrowany na zadaniu; SSE – Styl skoncentrowany na emocjach; SSU – Styl skoncentrowany na unikaniu; ACZ – Angażowanie się w czynności zastępcze; PKT – Poszukiwanie kontaktów towarzyskich
![Page 31: Cechy osobowości · najbardziej stałym obok temperamentu elementem osobowości ... Kwestionariusz CISS SSZ SSE SSU ACZ PKT arz i NEO-PI-R N3 N1 – Lęk -0,26 0,51 0,32 0,32 -](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022020319/5c76b80f09d3f2ff328c2c11/html5/thumbnails/31.jpg)
Współczynnik korelacji r Pearsona pomiędzy cechami
osobowości a stylami radzenia sobie ze stresem (p0,05)
ZMIENNE Kwestionariusz CISS
SSZ SSE SSU ACZ PKT
Inw
en
tar
z O
so
bo
wo
śc
i
NE
O-P
I-R
S1 – Kompetencja 0,65 - -0,20 -0,21 0,30
S2 – Skłonność do porządku 0,37 -0,26 - - 0,24
S3 – Obowiązkowość 0,47 -0,21 -0,29 -0,29 0,20
S4 – Dążenie do osiągnięć 0,52 - - -0,19 -
S5 – Samodyscyplina 0,56 -0,33 -0,32 -0,34 0,26
S6 – Rozwaga 0,48 -0,27 -0,31 -0,29 0,26
SUMIENNOŚĆ 0,67 -0,29 -0,32 -0,33 0,32
SSZ – Styl skoncentrowany na zadaniu; SSE – Styl skoncentrowany na emocjach; SSU – Styl skoncentrowany na unikaniu; ACZ – Angażowanie się w czynności zastępcze; PKT – Poszukiwanie kontaktów towarzyskich
![Page 32: Cechy osobowości · najbardziej stałym obok temperamentu elementem osobowości ... Kwestionariusz CISS SSZ SSE SSU ACZ PKT arz i NEO-PI-R N3 N1 – Lęk -0,26 0,51 0,32 0,32 -](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022020319/5c76b80f09d3f2ff328c2c11/html5/thumbnails/32.jpg)
Wyniki badań
• W celu uzyskania odpowiedzi na pytanie, w jakim
zakresie i które parametry osobowości mierzone
za pomocą Kwestionariusza NEO-PI-R wyjaśniają
poszczególne style radzenia sobie ze stresem
przeprowadzono analizę regresji.
![Page 33: Cechy osobowości · najbardziej stałym obok temperamentu elementem osobowości ... Kwestionariusz CISS SSZ SSE SSU ACZ PKT arz i NEO-PI-R N3 N1 – Lęk -0,26 0,51 0,32 0,32 -](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022020319/5c76b80f09d3f2ff328c2c11/html5/thumbnails/33.jpg)
Wyniki wielokrotnej regresji krokowej – udział skal Kwestionariusza
NEO-PI-R w wyjaśnianiu zmiennej SSZ Kwestionariusza CISS
ZMIENNE t p
Styl skoncentrowany na zadaniu: R = 0,70; R2 = 0,49; F(3,116) = 38,55; p<0,001
SUMIENNOŚĆ 0,54 6,92 0,000
NEUROTYCZNOŚĆ -0,17 -2,18 0,031
EKSTRAWERSJA 0,14 2,07 0,041
![Page 34: Cechy osobowości · najbardziej stałym obok temperamentu elementem osobowości ... Kwestionariusz CISS SSZ SSE SSU ACZ PKT arz i NEO-PI-R N3 N1 – Lęk -0,26 0,51 0,32 0,32 -](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022020319/5c76b80f09d3f2ff328c2c11/html5/thumbnails/34.jpg)
Wyniki wielokrotnej regresji krokowej – udział skal Kwestionariusza
NEO-PI-R w wyjaśnianiu zmiennej SSE Kwestionariusza CISS
ZMIENNE t p
Styl skoncentrowany na emocjach: R = 0,60; R2 = 0,36; F(5,114) = 12,811; p<0,001
NEUROTYCZNOŚĆ 0,60 6,60 0,000
![Page 35: Cechy osobowości · najbardziej stałym obok temperamentu elementem osobowości ... Kwestionariusz CISS SSZ SSE SSU ACZ PKT arz i NEO-PI-R N3 N1 – Lęk -0,26 0,51 0,32 0,32 -](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022020319/5c76b80f09d3f2ff328c2c11/html5/thumbnails/35.jpg)
Wyniki wielokrotnej regresji krokowej – udział skal Kwestionariusza
NEO-PI-R w wyjaśnianiu zmiennej SSU Kwestionariusza CISS
ZMIENNE t p
Styl skoncentrowany na unikaniu: R = 0,51; R2 = 0,27; F(5,114) = 8,23; p<0,001
NEUROTYCZNOŚĆ 0,34 3,49 0,001
UGODOWOŚĆ -0,28 -2,96 0,004
![Page 36: Cechy osobowości · najbardziej stałym obok temperamentu elementem osobowości ... Kwestionariusz CISS SSZ SSE SSU ACZ PKT arz i NEO-PI-R N3 N1 – Lęk -0,26 0,51 0,32 0,32 -](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022020319/5c76b80f09d3f2ff328c2c11/html5/thumbnails/36.jpg)
Wyniki wielokrotnej regresji krokowej – udział skal Kwestionariusza
NEO-PI-R w wyjaśnianiu zmiennej ACZ Kwestionariusza CISS
ZMIENNE t p
Angażowanie się w czynności zastępcze: R = 0,50; R2 = 0,25; F(5,114) = 7,42; p<0,001
NEUROTYCZNOŚĆ 0,37 3,69 0,001
UGODOWOŚĆ -0,20 -2,07 0,041
![Page 37: Cechy osobowości · najbardziej stałym obok temperamentu elementem osobowości ... Kwestionariusz CISS SSZ SSE SSU ACZ PKT arz i NEO-PI-R N3 N1 – Lęk -0,26 0,51 0,32 0,32 -](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022020319/5c76b80f09d3f2ff328c2c11/html5/thumbnails/37.jpg)
Wyniki wielokrotnej regresji krokowej – udział skal Kwestionariusza
NEO-PI-R w wyjaśnianiu zmiennej PKT Kwestionariusza CISS
ZMIENNE t p
Poszukiwanie kontaktów towarzyskich: R = 0,48; R2 = 0,23; F(5,114) = 6,90; p<0,001
EKSTRAWERSJA 0,36 3,59 0,000
![Page 38: Cechy osobowości · najbardziej stałym obok temperamentu elementem osobowości ... Kwestionariusz CISS SSZ SSE SSU ACZ PKT arz i NEO-PI-R N3 N1 – Lęk -0,26 0,51 0,32 0,32 -](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022020319/5c76b80f09d3f2ff328c2c11/html5/thumbnails/38.jpg)
Wyniki wielokrotnej regresji krokowej – udział skal Kwestionariusza
NEO-PI-R w wyjaśnianiu zmiennej SSZ Kwestionariusza CISS
ZMIENNE t p
Styl skoncentrowany na zadaniu: R = 0,75; R2 = 0,56; F(7,112) = 20,71; p<0,001
S1 –Kompetencja 0,36 3,81 0,000
S6 – Rozwaga 0,17 2,07 0,041
O3 - Uczucia 0,15 2,31 0,023
S4 – Dążenie do osiągnięć 0,20 2,35 0,021
N2 – Agresywna wrogość -0,20 -2,54 0,012
![Page 39: Cechy osobowości · najbardziej stałym obok temperamentu elementem osobowości ... Kwestionariusz CISS SSZ SSE SSU ACZ PKT arz i NEO-PI-R N3 N1 – Lęk -0,26 0,51 0,32 0,32 -](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022020319/5c76b80f09d3f2ff328c2c11/html5/thumbnails/39.jpg)
Wyniki wielokrotnej regresji krokowej – udział skal Kwestionariusza NEO-PI-R
w wyjaśnianiu zmiennej SSE Kwestionariusza CISS
ZMIENNE t p
Styl skoncentrowany na emocje: R = 0,50; R2 = 0,25; F(5,114) = 7,68; p<0,001
E3 - Asertywność -0,26 -2,93 0,004
U4 – Ustępliwość -0,24 -2,29 0,024
![Page 40: Cechy osobowości · najbardziej stałym obok temperamentu elementem osobowości ... Kwestionariusz CISS SSZ SSE SSU ACZ PKT arz i NEO-PI-R N3 N1 – Lęk -0,26 0,51 0,32 0,32 -](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022020319/5c76b80f09d3f2ff328c2c11/html5/thumbnails/40.jpg)
Wyniki wielokrotnej regresji krokowej – udział skal Kwestionariusza NEO-PI-R
w wyjaśnianiu zmiennej SSU Kwestionariusza CISS
ZMIENNE t p
Styl skoncentrowany na unikaniu: R = 0,54; R2 = 0,29; F(6,113) = 7,73; p<0,001
N2 – Agresywna wrogość 0,34 3,37 0,000
![Page 41: Cechy osobowości · najbardziej stałym obok temperamentu elementem osobowości ... Kwestionariusz CISS SSZ SSE SSU ACZ PKT arz i NEO-PI-R N3 N1 – Lęk -0,26 0,51 0,32 0,32 -](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022020319/5c76b80f09d3f2ff328c2c11/html5/thumbnails/41.jpg)
Wyniki wielokrotnej regresji krokowej – udział skal Kwestionariusza
NEO-PI-R w wyjaśnianiu zmiennej ACZ Kwestionariusza CISS
ZMIENNE t p
Angażowanie się w czynności zastępcze: R = 0,59; R2 = 0,35; F(9,110) = 6,67; p<0,001
N3 – Asertywność 0,31 3,05 0,000
U3 – Altruizm -0,29 -2,55 0,003
S1 – Kompetencja 0,36 2,87 0,005
![Page 42: Cechy osobowości · najbardziej stałym obok temperamentu elementem osobowości ... Kwestionariusz CISS SSZ SSE SSU ACZ PKT arz i NEO-PI-R N3 N1 – Lęk -0,26 0,51 0,32 0,32 -](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022020319/5c76b80f09d3f2ff328c2c11/html5/thumbnails/42.jpg)
Wyniki wielokrotnej regresji krokowej – udział skal Kwestionariusza
NEO-PI-R w wyjaśnianiu zmiennej PKT Kwestionariusza CISS
ZMIENNE t p
Poszukiwanie kontaktów towarzyskich: R = 0,58; R2 = 0,34; F(5,114) = 11,89; p<0,001
E1 – Serdeczność 0,20 2,15 0,034
E2 – Towarzyskość 0,37 4,63 0,000
![Page 43: Cechy osobowości · najbardziej stałym obok temperamentu elementem osobowości ... Kwestionariusz CISS SSZ SSE SSU ACZ PKT arz i NEO-PI-R N3 N1 – Lęk -0,26 0,51 0,32 0,32 -](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022020319/5c76b80f09d3f2ff328c2c11/html5/thumbnails/43.jpg)
Wnioski z badań
• Osobowość pozostaje w licznych interesujących związkach
ze stylami radzenia sobie ze stresem w okresie późnej
dorosłości.
• Uzyskane wyniki badań pozwoliły na pozytywną
weryfikację wszystkich postawionych hipotez.
• Styl skoncentrowany na zadaniu współwystępuje z:
Sumiennością, Neurotyzmem (-), Ekstrawersją,
Kompetencją, Rozwagą, Uczuciami, Dążeniem do
osiągnięć, Agresywną wrogością (-).
![Page 44: Cechy osobowości · najbardziej stałym obok temperamentu elementem osobowości ... Kwestionariusz CISS SSZ SSE SSU ACZ PKT arz i NEO-PI-R N3 N1 – Lęk -0,26 0,51 0,32 0,32 -](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022020319/5c76b80f09d3f2ff328c2c11/html5/thumbnails/44.jpg)
Wnioski z badań
• Styl skoncentrowany na emocjach współwystępuje
z: Neurotyzmem , Asertywnością (-) i Ustępliwością (-).
• Styl skoncentrowany na unikaniu koreluje
z: Neurotycznością, Ugodowością (-) i Agresywną
wrogością.
• Angażowanie się w czynności zastępcze współwystępuje
z: Neurotycznością, Ugodowością (-), Asertywnością,
Altruizmem (-) i Kompetencją.
• Poszukiwanie kontaktów towarzyskich koreluje
z Ekstrawersją, Serdecznością i Towarzyskością.