c¸c §iÒu chÕ sè ask – fsk – psk – qpsk –...

1

Çc kh¸i niÖm lý thuyÕt

Trong nhiÒu hÖ truyÒn th«ng (tin) sè dïng d©y dÉn (nh− modem truyÒn d÷

liÖu) hoÆc tÝn hiÖu v« tuyÕn truyÒn thanh (radio) tÝn hiÖu d÷ liÖu ®iÒu chÕ mét sãng

mang h×nh sin. Çc lo¹i ®iÒu chÕ hay dïng nhÊt lµ:

• ASK kho¸ dÞch chuyÓn biªn ®é.

• FSK kho¸ dÞch chuyÓn tÇn sè.

• PSK kho¸ dÞch chuyÓn pha, víi nhiÒu lo¹i kh¸c nhau:

- 2 pha hay c¬ sè 2 (2 PSK hay BPSK);

- 4 pha hay vu«ng pha (4 PSK hay QPSK) :

- 8 pha hay 16 pha (8 PSK hay 16 PSK)...

- TrÞ gi¸ tuyÖt ®èi hoÆc vi sai

• QAM §iÒu chÕ biªn ®é trùc giao

I. Kho¸ dÞch chuyÓn biªn ®é ASK Trong lo¹i ®iÒu chÕ nµy, sãng mang h×nh sin cã hai gi¸ trÞ biªn ®é x¸c ®Þnh

bëi tÝn hiÖu d÷ liÖu c¬ sè 2. Th«ng th−êng, bé ®iÒu chÕ truyÒn ®i sãng mang khi bit

d÷ liÖu lµ “1”, vµ hoµn toµn triÖt tiªu nã khi d÷ liÖu lµ “0” (h×nh 1.1). Còng cã d¹ng

ASK ®−îc gäi lµ ®a møc, trong ®ã biªn ®é cña tÝn hiÖu ®iÒu chÕ cã gi¸ trÞ nhiÒu h¬n

2.

Gi¶i ®iÒu chÕ cã thÓ lµ kÕt hîp hoÆc kh«ng kÕt hîp. Trong tr−êng hîp thø I

çc m¹ch ®iÖn cña nã phøc t¹p h¬n, nh−ng chèng ¶nh h−ëng cña nhiÔu cã hiÖu qu¶

h¬n. Mét bé t¸ch sãng cña tÝch ph©n, tÝn hiÖu ASK víi sãng mang ®−îc kh«i phôc

t¹i chç. Tr−êng hîp II, th−êng dïng h¬n tr−êng hîp I, h×nh bao cña tÝn hiÖu ASK

®−îc t¸ch sãng b»ng ®iot. Trong c¶ hai tr−êng hîp, bé t¸ch sãng kÌm theo mét bé

läc th«ng thÊp dïng ®Ó lÊy ®i çc thµnh phÇn sãng mang cßn d− vµ m¹ch t¹o l¹i

®óng d¹ng tÝn hiÖu d÷ liÖu (h×nh 1.2).

Çc tÝnh chÊt chÝnh cña ASK nh− sau:

• Dïng chñ yÕu trong ®iÖn tÝn v« tuyÕn.

• Yªu cÇu çc m¹ch ®¬n gi¶n.

• Kh¸ nh¹y víi nhiÔu (x¸c suÊt sai sè lín).

Çc §iÒu chÕ sè

ASK – FSK – PSK – QPSK – QAM

2

• NÕu bF lµ tèc ®é truyÒn bÝt, ®é réng phæ cùc tiÓu cña tÝn hiÖu bÞ ®iÒu chÕ

lµ WB lín h¬n bF , th× hiÖu suÊt phæ ®−îc x¸c ®Þnh bëi tØ sè gi÷a bF vµ

WB bÐ h¬n 1.

• Baud hay tèc ®é Baud ®−îc ®Þnh nghÜa nh− tèc ®é ®iÒu chÕ b»ng tèc ®é

truyÒn bF .

H×nh 1.1: Sù ®iÒu chÕ ASK

H×nh 1. 2: Gi¶i ®iÒu chÕ ASK

3

II. Kho¸ dÞch chuyÓn tÇn sè FSK Trong d¹ng ®iÒu chÕ nµy, sãng mang h×nh sin nhËn 2 gi¸ trÞ tÇn sè, x¸c ®Þnh

bëi tÝn hiÖu d÷ liÖu c¬ sè 2 (h×nh 1.3).

Bé ®iÒu chÕ cã thÓ thùc hiÖn theo nhiÒu çch, trong sè ®ã chóng ta cã thÓ l−u

ý:

• Bé dao ®éng cã ®iÒu khiÓn b»ng ®iÖn thÕ (VCO).

• Mét hÖ ph¸t mét trong hai tÇn sè lµ mét hµm cña tÝn hiÖu d÷ liÖu.

• Mét bé chia tÇn ®iÒu khiÓn b»ng tÝn hiÖu d÷ liÖu.

M¹ch phæ biÕn nhÊt cña bé gi¶i ®iÒu chÕ çc tÝn hiÖu FSK, lµ vßng khãa pha

(PLL) (h×nh 1.4). TÝn hiÖu FSK ë lèi vµo cña vßng kho¸ pha lÊy 2 gi¸ trÞ tÇn sè. §iÖn

thÕ lÖch mét chiÒu ë lèi ra cña bé so pha theo dâi nh÷ng sù dÞch chuyÓn tÇn sè nµy

vµ nh− vËy cho mét sù biÓu diÔn 2 møc (c¬ sè 2) (møc cao vµ møc thÊp) cña tÝn hiÖu

lèi vµo FSK.

Bé gi¶i ®iÒu chÕ FSK th−êng kÌm theo mét m¹ch th«ng thÊp, cã t¸c dông lÊy

®i nh÷ng thµnh phÇn cßn d− cña sãng mang, vµ m¹ch t¹o xung t¹o l¹i ®óng d¹ng tÝn

hiÖu d÷ liÖu.

Nh÷ng tÝnh chÊt chñ yÕu cña FSK lµ :

• Chñ yÕu dïng trong modem truyÒn d÷ liÖu (CCI TT V21 – CCI TT V23,

BELL 103, BELL 113, BELL 202) vµ trong truyÒn v« tuyÕn sè.

• §ßi hái çc m¹ch ®é phøc t¹p trung b×nh.

• Ýt lçi h¬n ASK.


lµ lín h¬n bF , th× hiÖu suÊt phæ ®Þnh nghÜa vµ tØ sè gi÷a bF vµ WB bÐ h¬n

1.

• Baud hay tèc ®é Baud, ®−îc ®Þnh nghÜa lµ tèc ®é ®iÒu chÕ, b»ng tèc ®é

truyÒn bF .

4

H×nh 1. 3: §iÒu chÕ FSK

H×nh 1. 4: §iÒu chÕ FSK víi PLL

III. Kho¸ dÞch chuyÓn pha PSK

3.1. 2 – Pha (2 -PSK)

3.1-1. §iÒu chÕ vµ gi¶i ®iÒu chÕ

Trong c¸c lo¹i ®iÒu chÕ nµy - gäi lµ 2 -pha (chia 2) hay PSK - pha c¬ sè 2

(BPSK), hay kho¸ ng−îc pha (PRK). Sãng mang h×nh sin cã 2 gi¸ trÞ pha, ®−îc x¸c

®Þnh bëi tÝn hiÖu d÷ liÖu c¬ sè 2 (h×nh 1.5). Kü thuËt ®iÒu chÕ lµ lo¹i dïng bé ®iÒu

chÕ vßng c©n b»ng. D¹ng sãng h×nh sin lèi ra cña bé ®iÒu chÕ lµ cïng hay ng−îc (cã

nghÜa lµ lÖch pha 180o) víi tÝn hiÖu lèi vµo, lµ hµm sè cña tÝn hiÖu d÷ liÖu.

5

H×nh 1. 5: Gi¶i ®iÒu chÕ PSK

Bé gi¶i ®iÒu chÕ ®−îc thùc hiÖn th«ng qua bé t¸ch sãng tÝch sè (nh©n) nhê tÝn

hiÖu PSK vµ víi sãng mang ph¸t l¹i t¹i chç. Nã ph¶i cã cïng mét tÇn sè vµ pha cña

tÝn hiÖu ph¸t vµ ®−îc t¸ch sãng bëi tÝn hiÖu PSK nh− m« t¶ trong phÇn 3.1-2.

Mét c¸ch to¸n häc, qu¸ tr×nh gi¶i ®iÒu chÕ nh− sau: Gäi:

• tcωsin+ lµ tÝn hiÖu tøc thêi PSK øng víi bÝt d÷ liÖu, víi π

ϖ2

ccf = lµ tÇn sè

sãng mang.

• tcωsin− lµ tÝn hiÖu PSK øng víi bÝt “0”.

• tcωsin lµ tÝn hiÖu sãng mang ®−îc ph¸t lÆp.

Khi tÝn hiÖu PSK lµ tcωsin+ , bé ®iÒu chÕ cho:

).(sin tcω+ ( tcωsin ) ttt ccc ωωω 2cos21

21)2cos1(

21)(sin 2 −=−== .

Gåm hai thµnh phÇn: mét thµnh phÇn mét chiÒu ⎟⎠⎞

⎜⎝⎛+ V

21

vµ mét thµnh phÇn

xoay chiÒu cã tÇn sè gÊp 2 lÇn tÇn sè sãng mang tcω2cos .

Thµnh phÇn xoay chiÒu cã thÓ läc b»ng m¹ch läc th«ng thÊp vµ cßn l¹i thÕ

d−¬ng ®Æc tr−ng cho bÝt “1”.

Khi tÝn hiÖu PSK lµ - tcωsin , bé ®iÒu chÕ cho:

).(sin tcω− ( tcωsin ) ttt ccc ωωω 2cos21

21)2cos1(

21)(sin 2 +−=−−=+= .

Thµnh phÇn xoay chiÒu ®−îc läc vµ gi÷ thÕ ©m ®Æc tr−ng cho bÝt “0”.

C¸c tÝnh chÊt chÝnh cña 2 − PSK nh− sau:

• Dïng chñ yÕu dïng trong ph¸t v« tuyÕn truyÒn thanh sè.

• §ßi hái m¹ch phøc t¹p trung b×nh.

• Ho¹t ®éng Ýt lçi bÝt h¬n FSK.


6

b»ng bF , th× hiÖu suÊt phæ b»ng 1.

• Baud hay tèc ®é Baud bF .

3.1- 2. Sù kh«i phôc sãng mang

M¹ch kh«i phôc sãng mang ph¶i kh«i phôc mét tÝn hiÖu kÕt hîp (cïng tÇn sè

vµ pha víi sãng mang) tõ tÝn hiÖu PSK .

Ph−¬ng ph¸p ®−îc sö dông nh− sau: (h×nh 1.6)

• Mét m¹ch dïng ®Ó n©ng tÝn hiÖu thµnh bËc 2, lµm mÊt phÇn dÞch pha 180o

cã mÆt trong sãng mang bÞ ®iÒu chÕ ®Ó lµm cho viÖc kh«i phôc sãng mang

cña m¹ch PLL tiÕp sau ®−îc dÔ dµng.

• M¹ch PLL ph¸t ra chuçi xung vu«ng cã tÇn sè gÊp 2 lÇn sãng mang PSK.

• Mét bé dÞch pha cho phÐp ®iÒu chØnh pha chÝnh x¸c cña sãng mang ph¸t

l¹i.

• Bé chia tÇn chia ®«i tÇn sè tõ bé PLL tíi, vµ nh− vËy thùc hiÖn ®−îc viÖc

ph¸t l¹i sãng mang.

H×nh 1.6: Gi¶i ®iÒu chÕ PSK

3.2. 4 -Pha (4 -PSK).

3.2-1. §iÒu chÕ vµ gi¶i ®iÒu chÕ

Trong çc lo¹i ®iÒu chÕ nµy - gäi ®iÒu chÕ 4 -PSK hay ®iÒu chÕ vu«ng pha

(QPSK), sãng mang h×nh sin lÊy 4 gi¸ trÞ pha çch nhau 90o vµ ®−îc x¸c ®Þnh bëi tæ

hîp cña 2 bÝt (dibit) cña tÝn hiÖu d÷ liÖu c¬ sè 2. H×nh 1.7 tr×nh bµy mét thÝ dô cña

sù t−¬ng øng gi÷a bÝt vµ pha. Çc d÷ liÖu ®· ®−îc m· ho¸ theo dibit nhê mét m¹ch

®iÖn ph¸t ra.

• Mét tÝn hiÖu d÷ liÖu “I” (cïng pha) gåm çc møc ®iÖn thÕ øng víi gi¸ trÞ

cña bÝt thø nhÊt cña dibit ®ang xÐt cã ®é kÐo dµi b»ng kho¶ng çch 2 bÝt.

• Mét tÝn hiÖu d÷ liÖu “Q” (vu«ng pha) gåm çc møc ®iÖn thÕ øng víi gi¸

trÞ cña bÝt thø hai cña cÆp bÝt xem xÐt cã ®é kÐo dµi b»ng kho¶ng çch 2

bÝt.

7

Bèn pha cña sãng mang h×nh sin thu ®−îc b»ng çch lÊy tæng vÐc t¬ 2 sãng

h×nh sin cã cïng tÇn sè vµ lÖch pha nhau 90o. Ta gäi çc sãng h×nh sin nµy lÇn l−ît

lµ oΦ vµ 90Φ .

)sin( tco ω=Φ

=Φ90 )cos( tcω

B»ng çch lÊy tæng oΦ vµ 90Φ thuËn hay ng−îc ( +Φo 90Φ ; +Φ− o 90Φ ;

−Φo 90Φ ; −Φ− o 90Φ ) ta thu ®−îc 4 pha cho tÝn hiÖu QPSK. Bé ®iÒu chÕ ®−îc

thùc hiÖn víi 2 bé nh©n dïng nh− bé ®iÒu chÕ 2-PSK, nã cho çc tÝn hiÖu ®iÒu chÕ

IPSK vµ QPSK . Tæng cña 2 tÝn hiÖu nµo t¹o thµnh tÝn hiÖu QPSK víi 4 pha.

Bé gi¶i ®iÒu chÕ ®−îc thùc hiÖn víi 2 bé t¸ch sãng tÝch sè, do nh©n tÝn hiÖu

QPSK ®· ®iÒu chÕ víi 2 sãng mang t¸ch biÖt, mét cã cïng mét tÇn sè nh− tÇn sè

dïng trong khi truyÒn vµ mét bÞ lÖch pha 90o. Sãng mang ®−îc tÝnh tõ tÝn hiÖu QPSK

nh− m« t¶ trong phÇn 3.2-2.

3.2-2. H×nh 1.8 tr×nh bµy s¬ ®å khèi cña bé gi¶i ®iÒu chÕ QPSK víi çc hÖ thøc to¸n

häc lµm thÝ dô cho biÕt qu¸ tr×nh gi¶i ®iÒu chÕ ®· xÈy ra nh− thÕ nµo? ThÝ dô gi¶ sö

cã mét tÝn hiÖu QPSK tøc thêi thu ®−îc b»ng çch lÊy tæng sãng h×nh sin oΦ− vµ

90Φ+ , ph¸t ra bëi mét dibit Q = 1 vµ I = 0.

§Æc tr−ng chñ yÕu cña QPSK lµ:

• ¸p dông çc modem truyÒn d÷ liÖu (CCI TT V22 - CCI TT V26, BELL

201) vµ trong truyÒn v« tuyÕn truyÒn thanh sè.

• §ßi hái çc m¹ch ®é phøc t¹p cao.

• Ho¹t ®éng Ýt lçi h¬n FSK, nh−ng cao h¬n 2-PSK.

• NÕu bF lµ tèc ®é truyÒn bÝt, nÕu ®é réng phæ cùc tiÓu cña tÝn hiÖu bÞ ®iÒu

chÕ lµ WB lµ 2bF .

• HiÖu suÊt phæ b»ng 2.

• Baud hay tèc ®é Baud b»ng 2bF .

8

H×nh 1. 7: §iÒu chÕ QPSK

H×nh 1. 8: S¬ ®å gi¶i ®iÒu chÕ QPSK 3.2-3. Sù kh«i phôc sãng mang

M¹ch kh«i phôc sãng mang ph¶i t¹o ra mét tÝn hiÖu kÕt hîp (cïng tÇn sè vµ

pha) víi sãng mang tõ tÝn hiÖu QPSK; vµ ngoµi ra cßn ph¸t ra sãng h×nh sin thø hai

lÖch pha 90o so víi sãng thø nhÊt.

9

Ph−¬ng ph¸p ®−îc sö dông nh− sau: (h×nh 1. 9)

• Mét m¹ch dïng ®Ó n©ng tÝn hiÖu thµnh bËc 4, lµm mÊt phÇn dÞch pha 180o

cã mÆt trong sãng mang bÞ ®iÒu chÕ ®Ó lµm cho viÖc kh«i phôc sãng mang

cña m¹ch PLL tiÕp sau ®−îc dÔ dµng.

• M¹ch PLL ph¸t ra chuçi tÝn hiÖu vu«ng cã tÇn sè gÊp 4 lÇn tÇn sè cña

sãng mang PSK.

• Mét bé dÞch pha cho phÐp ®iÒu chØnh pha chÝnh x¸c cña sãng mang ®−îc

kh«i phôc l¹i.

• Hai bé chia tÇn, chia d¹ng sãng cuèi cïng lµm ®«i, sao cho thu ®−îc 2

sãng mang ph¸t l¹i, lÖch pha nhau 90o.

H×nh 1. 9: Sù kh«i phôc sãng mang tõ tÝn hiÖu QPSK

3.3. n - PSK

3.3-1. 8 -Pha

Sãng mang h×nh sin lÊy 8 gi¸ trÞ pha, çch nhau 45o vµ x¸c ®Þnh bëi tæ hîp

cña çc nhãm 3 bÝt tõ bÝt cña tÝn hiÖu d÷ liÖu sè. H×nh 1.10 tr×nh bµy mét thÝ dô vÒ

sù t−¬ng øng gi÷a nhãm 3 bÝt vµ pha.

§Æc tr−ng chñ yÕu cña 8-PSK lµ:

• ¸p dông çc modem truyÒn d÷ liÖu (CCI TT V27, BELL 208), vµ truyÒn

v« tuyÕn sè.

• §ßi hái thiÕt bÞ cã ®é phøc t¹p cao.

• Ho¹t ®éng Ýt lçi h¬n 4 -PSK.


WB lµ 3bF , th× hiÖu suÊt phæ b»ng 3.


10

3.3-2. 16 -PSK

Sãng mang h×nh sin lÊy 16 gi¸ trÞ pha, çch nhau 22,5o vµ x¸c ®Þnh bëi tæ hîp

cña çc nhãm 4 bÝt (Quadbit) cña tÝn hiÖu d÷ liÖu c¬ sè 2. H×nh 1.10 tr×nh bµy mét

thÝ dô vÒ sù t−¬ng øng gi÷a Quadbit vµ pha.

§Æc tr−ng chÝnh cña 16-PSK lµ:

• øng dông trong truyÒn v« tuyÕn truyÒn thanh sè.

• §ßi hái thiÕt bÞ cã ®é phøc t¹p cao.

• Ho¹t ®éng Ýt lçi h¬n 8 -PSK.


WB lµ 4bF , th× hiÖu suÊt phæ b»ng 4.


H×nh 1. 10: Gi¶n ®å h×nh sao víi çc tÝn hiÖu 8 – PSK vµ 16 – PSK

IV. §iÒu chÕ biªn ®é vu«ng pha (QAM).

QAM lµ ®iÒu chÕ sè, trong ®ã th«ng tin sè ®−îc chøa trong c¶ pha vµ biªn ®é

cña sãng mang ph¸t ®i.

Trong 8 - QAM, d÷ liÖu ®−îc chia thµnh çc nhãm gåm 3 bit (bit sè 1 lµm

thay ®æi biªn ®é cña sãng mang vµ 2 bit cßn l¹i lµm thay ®æi pha).

TÝn hiÖu bÞ ®iÒu chÕ cã thÓ lÊy 4 pha kh¸c nhau vµ 2 biªn ®é kh¸c nhau, tæng

céng cã 8 tr¹ng th¸i kh¸c nhau (h×nh 1.11).

Trong 16 - QAM, d÷ liÖu ®−îc chia thµnh çc nhãm gåm 4 bit (quadbit), 16

tæ hîp cã thÓ lµm thay ®æi biªn ®é vµ pha cña sãng mang, øng víi 16 tr¹ng th¸i kh¸c

nhau (h×nh 1.11).

§Æc tr−ng chñ yÕu cña QAM lµ:

11

• Dïng trong çc modem truyÒn d÷ liÖu (CCI TT V22bis , CCI TT V29 ,

CCITT V32 , CCITT V33, BELL 209) vµ trong ph¸t v« tuyÕn truyÒn

thanh sè.

• §ßi hái çc m¹ch cã ®é phøc t¹p cao.

• Ho¹t ®éng Ýt lçi h¬n PSK.

• NÕu bF lµ tèc ®é truyÒn bÝt, 4 bit dïng cho ®iÒu chÕ ®é réng phæ cùc tiÓu

cña tÝn hiÖu bÞ ®iÒu chÕ WB lµ 4bF .

• HiÖu suÊt truyÒn b»ng 4.


Binary input 8 QAM output

I Q C

0 0 0 0.765V − 135o

0 0 1 1.848V − 135o

0 1 0 0.765V − 45o

0 1 1 1.848V − 45o

1 0 0 0.765V + 135o

1 0 1 1.848V +135o

1 1 0 0.765V + 45o

1 1 1 1.848V + 45o

Binary input 8 QAM output 0 0 0 0 0.311V − 135o

0 0 0 1 0.850V − 165o

0 0 1 0 0.311V − 45o

0 0 1 1 0.850V − 15o

0 1 0 0 0.850V − 105o

0 1 0 1 1.161V −135o

0 1 1 0 0.850V − 75o

0 1 1 1 1.161V − 45o

1 0 0 1 0.850V − 175o

1 0 1 0 0.850V − 45o

1 0 1 1 0.850V − 15o

1 1 0 0 0.850V − 105o

1 1 0 1 1.161V −135o

1 1 1 0 0.850V − 75o

1 1 1 1 1.161V − 45o

H×nh 1.11: Gi¶n ®å h×nh sao víi çc tÝn hiÖu 8 – QAM vµ 16 – QAM

12

V. Kho¸ dÞch pha vi sai - DPSK.

Trong hÖ truyÒn th«ng, viÖc gi¶i ®iÒu chÕ ®−îc tiÕn hµnh b»ng çch so s¸nh

pha tøc thêi cña tÝn hiÖu PSK víi pha chuÈn tuyÖt ®èi ®−îc ph¸t l¹i t¹i chç t¹i n¬i

thu.

ViÖc ®iÒu chÕ, trong tr−êng hîp nµy, cã thÓ ®−îc gäi lµ PSK tuyÖt ®èi. Khã

kh¨n chÝnh cña çc hÖ nµy lµ ë chç cÇn ph¶i gi÷ cho pha cña sãng mang ph¸t l¹i

hoµn toµn kh«ng ®æi. Trong ®iÒu chÕ “PSK vi ph©n”, vÊn ®Ò nµy ®−îc gi¶i quyÕt, v×

th«ng tin ®−îc chøa trong hiÖu sè pha cña 2 kho¶ng ®iÒu chÕ c¹nh nhau, vµ kh«ng

ph¶i trong pha tuyÖt ®èi cña sãng mang ®−îc ®iÒu chÕ.

5.1. Kho¸ dÞch 2 -pha vi sai (c¬ sè 2) (D -BPSK)

Tr−íc khi ®i vµo bé ®iÒu chÕ BPSK, çc bit d÷ liÖu ®· ®−îc m· ho¸ theo çch

sau:

Bé m· ho¸ ®¶o bit lèi ra )1( +n nÕu bÝt lèi vµo )(n lµ 1, vµ gi÷ kh«ng ®æi nÕu

bit lèi vµo )(n lµ 0. H×nh 1.12 tr×nh bµy mét thÝ dô vÒ m· ho¸, vµ h×nh 1.13 lµ s¬ ®å

khèi cña bé ®iÒu chÕ vµ gi¶i ®iÒu chÕ vi sai PSK. ViÖc m· ho¸ ®−îc thùc hiÖn b»ng

çch so s¸nh lèi ra cña bé lo¹i trõ - hoÆc (EX−OR), trÔ mét kho¶ng bÝt ®èi víi bÝt d÷

liÖu hiÖn hµnh.

KÕt qu¶ lµ, lèi ra cña bé ®iÒu chÕ BPSK sÏ chøa sù thay ®æi vÒ pha 180o øng

víi mçi bÝt d÷ liÖu 1. ViÖc gi¶i ®iÒu chÕ ®−îc tiÕn hµnh b»ng bé BPSK th«ng th−êng

kÌm theo bé gi¶i m· sÏ cho mét bÝt “1” mçi khi cã sù thay ®æi vÒ møc l«gic qua lèi

vµo cña nã.

H×nh 1.12: M· ho¸ vi sai 1 bit

H×nh 1.13: Bé ®iÒu chÕ vµ gi¶i ®iÒu chÕ vi ph©n PBSK

13

5.2. Kho¸ dÞch 4 -pha vi sai (c¬ sè 2) (D -BPSK)

Trong kho¸ dÞch 4 - pha vi ph©n (D - 4 -PSK), pha cña sãng mang h×nh sin

®−îc dÞch ®i 0o - 90o - 180o - 270o lµ mét hµm sè dibit cña d÷ liÖu. Sù t−¬ng øng gi÷a

dibit vµ dÞch pha (cña mét trong çc çch th−êng dïng nhÊt) ®−îc tr×nh bµy trªn

h×nh 1.14 cïng víi mét thÝ dô. Bé ®iÒu chÕ gièng nh− tr−êng hîp 4-PSK tuyÖt ®èi.

Tr−íc khi ®i vµo bé ®iÒu chÕ çc d÷ liÖu ®−îc m· ho¸ ®Ó ph¸t ra 2 tÝn hiÖu vi sai, ta

gäi lµ D - I vµ D - Q. Chóng ph¶i ®Õn sù thay ®æi dibit, so víi dibit lèi vµo ®Ó cã thÓ

h×nh thµnh mét çch chÝnh x¸c dÊu cña oΦ vµ 90Φ øng víi sù dÞch pha cña sãng

mang, nh− tr×nh bµy trong b¶ng cña h×nh 1.14.

H×nh 1.14: §iÒu chÕ vi sai 4 – PSK

VI. Kh«i phôc nhÞp cña d÷ liÖu

6.1. Kho¸ pha PLL

TÝn hiÖu nhÞp ®−îc kh«i phôc l¹i nhê tÝn hiÖu d÷ liÖu. Ph−¬ng ph¸p th−êng

dïng nhÊt, ®−îc m« t¶ trªn gi¶n ®å khèi cña h×nh 1.15. TÝn hiÖu d÷ liÖu trÔ mét

kho¶ng thêi gian vµo cì 1/2 ®é réng bÝt vµ sau ®ã so s¸nh víi tÝn hiÖu trùc tiÕp qua

mét bé hoÆc tuyÖt ®èi - (EX - OR), lèi ra lµ mét d¹ng sãng chøa mét thµnh phÇn phæ

cã tÇn sè gÊp 2 lÇ tÇn sè tÝn hiÖu d÷ liÖu. M¹ch PLL t¹o ra mét sãng vu«ng, ®−îc

®ång bé víi tÝn hiÖu d÷ liÖu, cã chu kú b»ng kho¶ng çch bÝt.

14

H×nh 1.15: M¹ch cho viÖc kh«i phôc nhÞp cña d÷ liÖu

6.2. M· ho¸ Manchester

Víi mét d·y dµi liªn tiÕp çc bÝt “0” hay “1”, m¹ch PLL cña m¹ch kh«i phôc

nhÞp, cã thÓ kh«ng kho¸ ®−îc tÝn hiÖu d÷ liÖu, kÕt qu¶ lµ cung cÊp mét tÝn hiÖu

kh«ng thùc. Mét çch ®Ó tr¸nh ®iÒu bÊt tiÖn nµy, ta dïng bÝt d÷ liÖu lµ mét chu kú

nhÞp. Trong m· Manchester, d÷ liÖu NRZ ®−îc tr×nh bµy víi mét chu kú thuËn nÕu

lµ bÝt “1”, mét chu kú nhÞp ng−îc nÕu lµ bÝt “0” (h×nh 1.16). B»ng çch nµy, tÝn hiÖu

tíi PLL lu«n lu«n chøa chuçi biÕn ®æi lÇn l−ît, dÔ dµng cho viÖc kh«i phôc tÝn hiÖu

nhÞp.

H×nh 1.16: M· Manchester

15

VII. C©u hái

1. LiÖt kª Ýt nhÊt 5 hÖ ®iÒu chÕ dïng cho truyÒn tÝn hiÖu sè qua çc sãng

mang t−¬ng tù.

2. Çc ph¸t biÓu sau lµ cho mét hÖ truyÒn th«ng ASK. Çch ph¸t biÓu nµo lµ

®óng:

a) Sãng mang lµ mét sãng h×nh sin, ®−îc truyÒn ®i khi çc bÝt d÷ liÖu lµ

“1” vµ kh«ng truyÒn ®i khi çc bÝt d÷ liÖu lµ “0”.

b) Sãng mang chøa trong tÝn hiÖu nhÞp, nã ®−îc trùc tiÕp truyÒn ®i khi

çc bÝt d÷ liÖu lµ “1” vµ ®¶o l¹i khi çc bÝt d÷ liÖu lµ “0”.

c) Bé ®iÒu chÕ cã thÓ thùc hiÖn víi bé ®iÒu chÕ c©n b»ng.

d) Bé ®iÒu chÕ cã thÓ thùc hiÖn víi bé ®iÒu chÕ biªn ®é.

e) Trong m¸y thu, cÇn thiÕt ph¶i ph¸t sãng mang, nÕu dïng bé ®iÒu chÕ

t¸ch sãng h×nh bao.

f) Trong m¸y thu, cÇn thiÕt ph¶i ph¸t l¹i sãng mang, nÕu dïng bé gi¶i

®iÒu chÕ tÝch sè.

g) ASK hiÖn t¹i ®−îc dïng rÊt nhiÒu trong bé truyÒn d÷ liÖu tèc ®é cao.

3. M« t¶ hÖ truyÒn th«ng FSK.

4. Kh¸c nhau gi÷a tèc ®é truyÒn (bit/s) vµ Baud?

Gi¶i thÝch tØ sè gi÷a bÝt/s vµ Baud trong hÖ QPSK.

5. Di bit, Tribit, vµ quadbit lµ g×?

6. Gi¶i thÝch t¹i sao trong m¸y thu PSK, cÇn ph¸t l¹i sãng mang.

7. M« t¶ hÖ truyÒn th«ng BPSK.

8. Gi¶i thÝch sù kh¸c nhau gi÷a PSK vi sai vµ tuyÖt ®èi; vµ trong tr−êng hîp

riªng gi¶i thÝch lý do t¹i sao cÇn ph¶i thùc hiÖn lo¹i thø hai.

9. Gi¶n ®å “chßm sao” cña tÝn hiÖu PSK lµ g× ?

10. LiÖt kª Ýt nhÊt 5 hÖ truyÒn th«ng dïng PSK d−íi d¹ng kh¸c nhau.

11. Kh¸c nhau gi÷a 8 – PSK vµ 8 – QAM lµ g× ?

12. Tr×nh bµy çc vÊn ®Ò cña viÖc kh«i phôc çc xung nhÞp.

16

1.1. M« t¶ m¹ch M¸y ph¸t cung cÊp cho ta çc tÝn hiÖu sau:

• Bé dao ®éng chñ (sãng h×nh sin) tÇn sè 2400Hz.

• Chuçi d÷ liÖu NRZ - thuËn vµ nghÞch - cã ®é dµi 24 bit cã thÓ lËp tr×nh

mét çch riªng rÏ, tèc ®é 1200 bit/s.

• NhÞp d÷ liÖu (CK) : sãng h×nh vu«ng 1200Hz, ®−îc ®ång bé víi tÝn hiÖu

d÷ liÖu ë mÆt gi¶m xung vµ ®u«i (trailing) gåm trong kho¶ng bit.

• Ba tÝn hiÖu mÉu gäi lµ ,ICK ,QCK CCK dïng cho m¹ch m· ho¸ tÝn hiÖu.

,ICK QCK ®−îc ph¸t ra khi bé m· ho¸ thiÕt lËp ë chÕ ®é Dibit; cßn CCK

®−îc ph¸t khi chän chÕ ®é Tribit.

H×nh 1.1: Çc d¹ng sãng cña tÝn hiÖu d÷ liÖu ®ång hå

1.1- 1. Bé dao ®éng chñ (xem h×nh 1.2)

Bé dao déng chñ ®−îc thùc hiÖn b»ng mét m¹ch ®Þnh thêi gian tÝch hîp (IC1.

NE555) ®−îc nèi nh− m¸y ph¸t 2 tr¹ng th¸i c©n b»ng. §iÖn trë vi chØnh RV1 ®−îc

l¾p ë mÆt trªn cña modun cho phÐp chuÈn tíi tÇn sè 2400Hz cña sãng vu«ng ®−îc

Bµi tËp 1

M¸y ph¸t d÷ liÖu

17

ph¸t ra.

1.1- 2. NhÞp cña d÷ liÖu.

NhÞp cña d÷ liÖu ®−îc dïng cho viÖc ph¸t vµ m· ho¸ d÷ liÖu, lµ mét sãng

h×nh vu«ng 1200Hz. Nã lµ sãng vu«ng 2400Hz qua mét trig¬ D (IC2 - SN 7474)

®−îc nèi nh− bé chia 2).

1.1- 3. TÝn hiÖu mÉu ,ICK ,QCK CCK

ViÖc m· ho¸ d÷ liÖu cho ®iÒu chÕ QAM ®ßi hái 3 xung mÉu kh¸c nhau, chËm

víi nhau mét chu kú nhÞp ( ,ICK ,QCK CCK ). §iÒu nµy cã thÓ thùc hiÖn ®−îc nhê

mét thanh ghi dÞch IC3-SN 7496, trong ®ã tÝn hiÖu cho lèi vµo nèi tiÕp (ch©n 1)

®−îc cung cÊp bëi lèi ra song song C. Ba xung mong muèn, hiÖn ra trªn lèi ra song

song A, B, C (ch©n 15, 14, 13).

ViÖc m· ho¸ d÷ liÖu cho ®iÒu chÕ QPSK/ DPQSK ®ßi hái 2 tÝn hiÖu mÉu

chËm nhau mét chu kú nhÞp ( ,ICK QCK ) ; ®iÒu nµy cã thÓ thu ®−îc b»ng çch nèi

lèi ra B (cña thanh ghi dÞch) víi lèi vµo.

§Ó thu ®−îc 3 xung riªng rÏ lóc b¾t ®Çu, çc ch©n ®iÒu khiÓn PRESET,

ENABLE vµ CLEAR cña thanh ghi dÞch ®−îc nèi víi nót START kÌm theo mét

m¹ch chèng rung (IC4-SN 7400).

1.1- 4. Chuçi d÷ liÖu

Mét chuçi d÷ liÖu 24 bit ®−îc ph¸t ra tõ 3 thanh ghi dÞch IC 5 - 6 – 7/ SN-

74165 vµ 24 chuyÓn m¹ch. Çc thanh ghi dÞch ®−îc nèi chång tÇng vµ lèi ra nèi tiÕp

cña thanh ghi nµy vµ lèi vµo nèi tiÕp cña thanh ghi tiÕp theo vµ lèi ra cña thanh ghi

thø ba ®−îc nèi vµo lèi vµo cña thanh ghi thø nh©t. B»ng çc chuyÓn m¹ch, 3 thanh

ghi dÞch ®−îc n¹p song song øng víi mét sè møc khëi ®Çu, t¹o nªn chuçi bÝt mong

muèn. Do thanh ghi dÞch thø ba nèi víi thanh ghi dÞch thø nhÊt, chuçi sÏ ®−îc liªn

tôc lÆp l¹i.

§Ó cã t¶i chÝnh x¸c cña chuçi bÝt víi çc chuyÓn m¹ch t¹i lóc khëi ®Çu, çc

tÝn hiÖu cÊm nhÞp (CLOCK INHIBIT) vµ dÞch/ n¹p (SHIFT/ LOAD) cho 3 thanh ghi

®−îc ph¸t ra víi cïng mét lÖnh khëi ph¸t (START) ®· xÐt tr−íc ®©y.

18

H×nh 1.2: Bé ph¸t chuçi d÷ liÖu vµ nhÞp.

19

1.2. KiÓm tra thùc nghiÖm

• Nèi ®iÓm 2 vµ ®iÓm 3.

• Nèi dao ®éng ký víi ®iÓm 3 vµ kiÓm tra sù cã mÆt cña tÝn hiÖu nhÞp, nã lµ

mét sãng h×nh vu«ng 1200Hz.

• Chän chÕ ®é TRIBIT, Ên START vµ nèi dao ®éng ký víi çc ®iÓm 3 vµ 6,

kiÓm tra xem cã 1 xung ICK cho 3 xung nhÞp kh«ng ? ChuyÓn dao ®éng

ký ®o lªn QCK vµ CCK , vµ kiÓm tra xem çc xung QCK lµ trÔ mét chu kú

xung nhÞp víi xung ICK vµ cã mét ®é trÔ t−¬ng tù gi÷a QCK vµ CCK .

• Chän chÕ ®é DIBIT, Ên START vµ kiÓm tra d¹ng sãng ICK vµ QCK so víi

tÝn hiÖu nhÞp.

• §Æt mét chuçi d÷ liÖu ®Æc biÖt (thÝ dô çc chuçi cña sè 1 vµ 0) víi çc

chuyÓn m¹ch tõ 1 ®Õn 24 vµ Ên START. Nèi dao ®éng ký víi ®iÓm 3 vµ 5,

kiÓm tra xem mçi chu kú nhÞp øng víi tÝn hiÖu d÷ liÖu cao hay thÊp, t−¬ng

øng víi bit 1 hay bit 0 trong biÓu diÔn NRZ (kh«ng trë vÒ 0).

• Thay ®æi çc chuçi d÷ liÖu vµ kiÓm tra d¹ng sãng t−¬ng øng cña tÝn hiÖu d÷

liÖu.

1.3. C©u hái

1. Kho¶ng çch bÝt lµ g×?

2. Xung nhÞp d÷ liÖu lµ:

a. Mét sãng h×nh vu«ng víi chu kú b»ng kho¶ng çch bit, víi s−ên sau ë

gi÷a cña cïng kho¶ng çch nµy. Nã lµ tuyÖt ®èi cÇn thiÕt trong hÖ

truyÒn dÉn ®ång bé?

b. Mét sãng h×nh sin víi tÇn sè b»ng tèc ®é truyÒn d÷ liÖu?

c. Mét sãng h×nh vu«ng víi chu kú b»ng kho¶ng çch bit, víi s−ên tr−íc

ë gi÷a cña cïng kho¶ng çch nµy. Nã lµ tuyÖt ®èi cÇn thiÕt trong hÖ

truyÒn dÉn ®ång bé?

d. Mét sãng h×nh vu«ng víi chu kú b»ng kho¶ng çch bit, víi s−ên sau ë

gi÷a cã cïng kho¶ng çch nµy. Nã lµ tuyÖt ®èi cÇn thiÕt trong hÖ

truyÒn dÉn kh«ng ®ång bé?

3. Tõ tr¸i qua ph¶i, chuçi d÷ liÖu nµo ®−îc biÓu diÔn b»ng çc tÝn hiÖu NRZ

trªn h×nh vÏ sau:

20

2.1. M« t¶ m¹ch ®iÖn: Tham kh¶o s¬ ®å cña h×nh 2.2

2.1- 1. Bé m· ho¸ hai pha (Manchester)

Bé m· ho¸ hai pha ®−îc thùc hiÖn b»ng mét m¹ch hoÆc tuyÖt ®èi (EX - OR),

(IC9-SN 7486) m¹ch nµy nhËn xung nhÞp ©m vµ d÷ liÖu qua lèi vµo. Lèi ra lµ mét

chu kú nhÞp thuËn nÕu bit d÷ liÖu lµ 1, lµ mét chu kú nhÞp ng−îc nÕu bit d÷ liÖu lµ 0.

§iÒu nµy t−¬ng øng mét c¸ch chÝnh x¸c víi m· ho¸ hai pha (Manchester) (h×nh 2.1).

H×nh 2.1: M· Manchester 1 bÝt vµ vi ph©n.

2.1- 2. Bé m· hãa vi sai 1 bÝt

Bé m· ho¸ ®¶o ng−îc bÝt lèi ra (n +1) nÕu bÝt lèi vµo (n) lµ 1, gi÷ lèi ra kh«ng

thay ®æi nÕu bÝt lèi vµo lµ 0 (h×nh 2.1).

Nã gåm 2 cæng EX - OR (IC8 – 9/ SN 7486) vµ trig¬ lo¹i D (IC2-SN 7474).

TÝn hiÖu d÷ liÖu t¸c dông vµo mét cæng cña EX - OR vµ lèi ra cña nã sÏ ®−a tíi lèi

vµo D cña m¹ch trig¬ (FF). TÝn hiÖu ®−îc m· ho¸ cho bëi lèi ra Q cña FF. Nã còng

®i vµo m¹ch EX - OR thø hai, ®−îc m¾c nh− OR: vµ nh− vËy nã kh«ng cã ¶nh

h−ëng trong ¸p dông nµy (nã sÏ ®−îc dïng ®Ó ph¸t dibit vµ tribit). Lèi ra cña

EX - OR nµy nèi víi lèi vµo thø hai cña m¹ch EX - OR thø nhÊt.

2.1- 3. Bé t¸ch bit - Bé m· ho¸ Dibit (2 bÝt).

Nã gåm m¹ch m« t¶ ë h×nh 2.3 thu ®−îc b»ng c¸ch ®Æt chuyÓn m¹ch ë chÕ

®é DIBIT.

TÝn hiÖu I (cïng pha) ®−îc ph¸t ra hai m¹ch FF vµ lo¹i D (IC10-12/ SN 7474)

nèi tÇng. M¹ch thø nhÊt ®−îc ®Þnh thêi b»ng xung nhÞp ICK , m¹ch thø hai b»ng

xung nhÞp QCK . Qua lèi ra cña m¹ch FF thø hai cã mét møc t−¬ng øng víi bit thø

Bµi tËp 2

M∙ ho¸ d÷ liÖu

21

nhÊt cña DIBIT ®· xÐt (h×nh 2.4) cho mét thêi kho¶ng b»ng kho¶ng c¸ch 2 bÝt.

H×nh 2.2: Bé m· ho¸ tÝn hiÖu d÷ liÖu

22

H×nh 2.3: Bé m· ho¸ dibit

TÝn hiÖu Q (vu«ng pha) ®−îc ph¸t ra qua m¹ch FF lo¹i D (IC11. SN 7474)

®−îc ®Þnh thêi b»ng xung nhÞp QCK . Qua lèi ra cña m¹ch FF cã mét møc t−¬ng øng

víi bit thø hai cña DIBIT ®· xÐt (h×nh 2.4) cho mét ®é dµi b»ng kho¶ng c¸ch 2 bÝt.

H×nh 2.4: Sù ph¸t dibit

23

2.1- 4. Bé m· ho¸ vi sai 2 bit

Trong ®iÒu chÕ vi ph©n QPSK pha cña sãng mang h×nh sin thay ®æi ®i 0o, 90o,

180o, 270o lµ mét hµm sè cña DIBIT d÷ liÖu (h×nh 1.14).

Tr−íc khi ®i vµo bé ®iÒu chÕ QPSK, d÷ liÖu ®−îc m· ho¸ mét çch ®Æc biÖt

®Ó dÊu cña oΦ vµ 90Φ cã thÓ ®−îc “®iÒu khiÓn” ®Ó thu ®−îc ®é dÞch pha ®óng cña

sãng mang.

§iÒu nµy ®−îc thùc hiÖn b»ng m¹ch m« t¶ trªn h×nh 2.5. Nhê viÖc ®Æt chuyÓn

m¹ch SW sang chÕ ®é DIBIT.

Qua çc lèi ra DIFF - I vµ DIFF - Q, víi ®é kÐo dµi lµ 2 kho¶ng çch bÝt, çc

møc phô thuéc vµo tr¹ng th¸i lóc ®ã cña çc lèi ra nh− nhau vµ tuú thuéc vµo dibit

d÷ liÖu vµo cuèi cïng. NÕu nID − , nQD − , 1+− nID , 1+− nQD lµ çc cÆp dibit ®−îc vi

ph©n ë çc thêi ®iÓm (n) vµ (n +1) vµ víi nI vµ nQ lµ çc cÆp Dibit ë thêi ®iÓm (n),

m¹ch thùc hiÖn çc chøc n¨ng nh− m« t¶ trªn h×nh 2.6.

H×nh 2.5: Bé m· ho¸ vi ph©n dibit

2.1- 5. Bé t¸ch bit - Bé m· ho¸ 3 bÝt

Nã gåm m¹ch m« t¶ ë h×nh 2.7 thu ®−îc b»ng çch ®Æt chuyÓn m¹ch ë chÕ

®é tribit.

TÝn hiÖu I (cïng pha) ®−îc ph¸t ra nhê hai m¹ch FF lo¹i D (SN 7474) nèi

theo kiÓu tÇng, m¹ch thø nhÊt IC.10A, ®−îc ®Þnh thêi b»ng xung nhÞp ICK , m¹ch

thø hai lµ IC.12A th× bëi b»ng xung nhÞp QCK . Qua lèi ra cña m¹ch FF thø hai cã

mét møc t−¬ng øng víi bit thø nhÊt cña tribit ®· xÐt (h×nh 2.8) cho ®é kÐo dµi

kho¶ng çch 3 bÝt.

24

TÝn hiÖu Q (vu«ng pha) ®−îc ph¸t qua 2 m¹ch FF lo¹i D nèi tÇng, FF thø

nhÊt (IC.11A) ®−îc ®Þnh thêi bëi xung nhÞp QCK . FF thø hai bëi xung nhÞp CCK .

Qua lèi ra cña m¹ch FF thø hai, cã mét møc t−¬ng øng víi bit thø hai cña 3 bÝt ®·

xÐt (h×nh 2.8) cho ®é dµi b»ng kho¶ng c¸ch 3 bÝt.

TÝn hiÖu C (®iÒu khiÓn) ®−îc ph¸t ra qua mét m¹ch FF lo¹i D (IC.11B) ®−îc

®Þnh thêi b»ng xung nhÞp ICK . Qua lèi ra cña m¹ch FF víi ®é kÐo dµi b»ng kho¶ng

thêi gian 3 bÝt sÏ cã mét møc t−¬ng øng víi bit thø ba cña 3 bÝt ®· xÐt (h×nh 2.8).

H×nh 2.6:

H×nh 2.7: Bé m· ho¸ Tribit

25

H×nh 2.8: Sù ph¸t Tribit


2.2- 1. Bé m· ho¸ Manchester

• Nèi çc ®iÓm 2 - 3 vµ 5 - 10.

• LËp chuçi d÷ liÖu, chän chÕ ®é BIT vµ Ên START. Nèi dao ®éng ký víi

çc ®iÓm 2 - 5 vµ 14 vµ kiÓm tra d¹ng sãng, liªn hÖ víi nhÞp d÷ liÖu, d÷

liÖu vµ tÝn hiÖu ®−îc m· ho¸. TÝn hiÖu nµy øng víi chu kú nhÞp thuËn nÕu

bÝt d÷ liÖu lµ 1 vµ chu kú nhÞp nh−îc nÕu bÝt d÷ liÖu lµ 0.

2.2- 2. Bé m· ho¸ vi ph©n 1 bit

• Nèi ®iÓm 2 - 3 vµ 5 - 10.

• LËp chuçi d÷ liÖu, chän chÕ ®é BIT vµ Ên START. Nèi dao ®éng ký víi

çc ®iÓm 2 - 5 vµ 15 vµ kiÓm tra d¹ng sãng liªn hÖ víi ®ång hå d÷ liÖu, d÷

liÖu vµ tÝn hiÖu m· ho¸. TÝn hiÖu nµy sÏ cã ®¶o “0” sang “1” hoÆc ng−îc

l¹i khi bÝt d÷ liÖu lèi vµo lµ “1”.

2.2- 3. Bé m· ho¸ 2 bit

• Nèi ®iÓm 2 - 3 vµ 5 - 10.

• LËp chuçi d÷ liÖu, chän chÕ ®é DIBIT vµ Ên START. Nèi dao ®éng ký víi

çc ®iÓm 2, 5, 6 , 7, 11 vµ 12 vµ kiÓm tra d¹ng sãng liªn hÖ víi nhÞp d÷

26

liÖu, xung nhÞp ICK vµ QCK , d÷ liÖu vµ çc tÝn hiÖu I vµ Q. LËp chuçi d÷

liÖu 1/ 0, I sÏ lu«n lu«n lµ cao, cßn Q lu«n lu«n lµ thÊp. Víi chuçi 11/ 00,

I vµ Q sÏ lu«n lu«n b»ng nhau vµ thay ®æi lÇn l−ît cao vµ thÊp.

2.2- 4. Bé m· ho¸ 3 bit

• Nèi ®iÓm 2 - 3 vµ 5 - 10.

• LËp chuçi d÷ liÖu, chän chÕ ®é TRIBIT vµ Ên START. Nèi dao ®éng ký

víi çc ®iÓm 2, 5, 6, 7, 8, 11, 12 vµ 13 vµ kiÓm tra d¹ng sãng liªn hÖ víi

nhÞp d÷ liÖu, çc xung nhÞp ICK , QCK vµ CCK , víi d÷ liÖu vµ çc tÝn hiÖu

I, Q vµ C. B»ng çch lËp mét chuçi d÷ liÖu tuÇn hoµn 110 , I vµ Q sÏ lu«n

lu«n lµ cao, cßn C lu«n lu«n thÊp. Víi chuçi d÷ liÖu tuÇn hoµn 101010, I,

Q vµ C sÏ thay ®æi lÇn l−ît cao vµ thÊp. Ngoµi ra C lu«n b»ng I.

2.2.5. Bé m· ho¸ vi sai DIBIT.

• Nèi ®iÓm 2 - 3 vµ 5 - 10.

• LËp Mét chuçi d÷ liÖu, chän chÕ ®é DIBIT vµ Ên START. Nèi dao ®éng

ký víi çc ®iÓm 5, 15 vµ 16 vµ kiÓm tra d¹ng sãng liªn hÖ víi nhÞp d÷

liÖu, vµ çc tÝn hiÖu D - I vµ D - Q. Mét thÝ dô cña d¹ng sãng t¸ch ®−îc

tr×nh bµy trªn h×nh 2.9 . Chó ý lµ mÆt t¨ng cña D - I vµ D - Q kh«ng trïng

víi bÊt cø mét d÷ liÖu nµo: ®iÒu nµy lµ nguyªn nh©n cña qu¸ tr×nh ®ái hái

thùc hiÖn viÖc m· ho¸.

2.3. C©u hái

1. M« t¶ m· Manchester vµ gi¶i thÝch lý do t¹i sao m· nµy ®−îc dïng?.

2. VÏ d¹ng sãng cña tÝn hiÖu øng víi m· Manchester cña çc d÷ liÖu sau:

0000 1111 0110 100 101

3. M« t¶ m· vi sai 1 bÝt vµ gi¶i thÝch t¹i sao dïng m· nµy?.

4. VÏ d¹ng sãng cña tÝn hiÖu øng víi m· vi sai 1 bÝt cña chuçi d÷ liÖu sau:

0000 1111 0110 100 101.

5. M« t¶ bé m· ho¸ dibit theo s¬ ®å khèi vµ vÏ d¹ng sãng cña tÝn hiÖu I, Q

thu ®−îc bëi chuçi d÷ liÖu sau: 0010 1100 1110 010 001.

6. M« t¶ m· vi sai dibit vµ gi¶i thÝch t¹i sao dïng m· nµy?.

7. M« t¶ m· vi sai dibit theo s¬ ®å khèi vµ vÏ d¹ng sãng cña tÝn hiÖu I, Q, C

thu ®−îc bëi chuçi d÷ liÖu sau: 0010 1100 1100 1110 010 001.

27

H×nh 2.9: Sù ph¸t vi ph©n Dibit

28

3.1. M« t¶ m¹ch

3.1- 1. Sù kh«i phôc nhÞp

S¬ ®å ®iÖn cña m¹ch kh«i phôc nhÞp PLL ®−îc tr×nh bµy trªn h×nh 3.1, vµ

h×nh 3.2 tr×nh bµy d¹ng sãng ë c¸c ®iÓm ®Æc tr−ng cña m¹ch. Sù trÔ cña tÝn hiÖu d÷

liÖu ®−îc thùc hiÖn b»ng m¹ch RC. TÝn hiÖu lèi ra cña m¹ch EX - OR ®−îc nèi víi

lèi vµo cña m¹ch so pha PLL (IC15 - CD 4046). Sãng h×nh vu«ng cho bëi m¹ch PPL

®−îc söa vu«ng b»ng mét cöa EX - OR vµ t¹o nªn nhÞp ®−îc kh«i phôc mµ ta gäi lµ

CK1. B»ng m¹ch ®¶o vµ m¹ch chia 2 (IC16 - SN 7474), xung nhÞp ©m CK1, xung

nhÞp thuËn vµ ng−îc CK2 còng ®−îc ph¸t ra vµ nã ®−îc dïng cho bé gi¶i m· mµ ta

sÏ xÐt sau nµy.

H×nh 3.1: S¬ ®å ®iÖn cña m¹ch kh«i phôc nhÞp

Bµi tËp 3

Kh«i phôc nhÞp cña d÷ liÖu

vµ

gi¶i m∙ d÷ liÖu

29

H×nh 3.2: D¹ng sãng cña m¹ch kh«i phôc nhÞp

3.1- 2. Bé gi¶i m· t¸ch pha Machester

ViÖc gi¶i m· cña mét tÝn hiÖu m· ho¸ Manchester ®−îc thùc hiÖn b»ng çch

lÊy mÉu tÝn hiÖu nöa kho¶ng bÝt ®Çu tiªn (h×nh 3.3).

Bé gi¶i m· (h×nh 3.4) gåm m¹ch FF lo¹i D (IC20b - SN7474) cã thÓ ®¹t ®−îc

bëi d÷ liÖu m· ho¸ vµ nhÞp cho viÖc lÊy mÉu. MÉu nµy thu ®−îc b»ng çch chia ®«i

(IC16a - SN 7474) tÇn sè cuèi sãng h×nh vu«ng ph¸t ra bëi m¹ch PLL (tÇn sè cña nã

gÊp ®«i nhÞp cña d÷ liÖu).

M¹ch gåm 2 m¹ch FF (IC18a vµ 18b), cöa EX - OR ©m vµ bëi m¹ch FF

(IC20a - ®−îc nèi nh− ®¬n hµi) ph¸t ra mét xung hÑp mçi khi cã mét sù biÕn ®æi cña

d¹ng sãng cña tÝn hiÖu m· ho¸, sinh ra do sù thay ®æi cña tÝn hiÖu dù liÖu (tõ 0 ®Õn 1

hoÆc ng−îc l¹i) çc xung nµy ®ång bé víi m¸y ph¸t nhÞp (IC16b) sao cho mÆt sãng

d−¬ng cña tÝn hiÖu mÉu lu«n x¶y ra ë nöa chu kú ®Çu tiªn cña kho¶ng çch bÝt.

H×nh 3.3: D¹ng sãng cña bé gi¶i m· Manchester

30

H×nh 3.4: Bé gi¶i m· Manchester

3.1- 3. Bé gi¶i m· vi sai 1 bÝt

ViÖc gi¶i m· ®−îc thùc hiÖn b»ng çch so s¸nh tÝn hiÖu m· ho¸ thuËn víi tÝn

hiÖu lµm trÔ. NÕu chóng kh¸c nhau, nghÜa lµ ®· cã mét bÝt d÷ liÖu “1” ®−a vµo lµm

thay ®æi tÝn hiÖu m· ho¸: cßn nÕu chóng nh− nhau, kh«ng cã sù biÕn ®æi nµo ®·

®−îc ®−a vµo vµ nh− vËy bÝt d÷ liÖu ®· lµ “0”. M¹ch thùc hiÖn chøc n¨ng m« t¶ trªn

®−îc tr×nh bµy trong h×nh 3.5. M¹ch EX - OR so s¸nh çc tÝn hiÖu ®−îc m· ho¸ trùc

tiÕp vµ bÞ trÔ mét kho¶ng çch bÝt. M¹ch FF tiÕp theo (IC22 - SN 7474) ®ång bé tÝn

hiÖu d÷ liÖu cña lèi ra víi nhÞp mét çch chÝnh x¸c.

H×nh 3.5: Bé gi¶i m· vi ph©n 1 bÝt 3.1- 4. Bé gi¶i m· dibit

Nã gåm mét thanh ghi dÞch (IC26 - SN 74195) (h×nh 3.6). Çc tÝn hiÖu I vµ Q

®−îc n¹p song song cho mét chu kú DIBIT (CK2) vµ ®−îc ®äc mét çch nèi tiÕp t¹i

bÊt kú chu kú bÝt nµo (CK1).

31

H×nh 3.6: Bé gi¶i m· vi sai dibit

3.1- 5. Bé gi¶i m· vi sai 2 bÝt (dibit)

M¹ch cña Bé gi¶i m· vi sai 2 bÝt ph¸t ra 2 tÝn hiÖu I vµ Q b¾t ®Çu tõ çc tÝn

hiÖu vi ph©n D - I vµ D - Q ®−îc cÊp tõ bé gi¶i ®iÒu chÕ QPSK. §iÒu nµy thùc hiÖn

bëi m¹ch tr×nh bµy ë h×nh 3.8. Qua çc lèi ra I vµ Q cã çc møc ®iÖn thÕ phô thuéc

vµo tr¹ng th¸i cña hai cÆp cuèi cña Dibit vi ph©n lèi vµo víi ®é kÐo dµi 2 kho¶ng

çch bÝt.

NÕu nID − , nQD − , 1−− nID vµ 1−− nQD lµ çc Dibit vi ph©n t¹i çc thêi

®iÓm (n) vµ (n-1) vµ In, Qn lµ çc Dibit d÷ liÖu lèi ra ë thêi ®iÓm (n) th× m¹ch thùc

hiÖn nh÷ng chøc n¨ng nh− tr×nh bµy trªn h×nh 3.7.

H×nh 3.7

32

H×nh 3.8: Bé gi¶i m· vi sai dibit


3.2- 1. Bé gi¶i m· t¸ch pha Machester

• Ph¸t mét tÝn hiÖu m· ho¸ Manchester nh− m« t¶ ë phÇn 2.2.1.

• Nèi bé m· ho¸ víi m¹ch kh«i phôc nhÞp vµ víi bé gi¶i m· (çc ®iÓm 14 -

52). §Æt bé ph¸t l¹i ë chÕ ®é Manchester.

• Nèi dao ®éng ký víi çc ®iÓm 52, 54, 55 vµ 57 vµ kiÓm tra çc d¹ng sãng

liªn hÖ víi tÝn hiÖu m· ho¸, xung nhÞp ®−îc m¸y ph¸t l¹i bëi m¹ch PLL,

nhÞp cña d÷ liÖu vµ tÝn hiÖu d÷ liÖu. §Ó lµm cho m¹ch PLL cã thÓ kho¸,

cÇn hiÖu chØnh ®iÖn trë biÕn ®æi Trimmer RV13, ®−îc ®Æt ë phÝa sau

m¸y.

3.2- 2. Bé gi¶i m· vi sai 1 bÝt

• Ph¸t mét tÝn hiÖu víi m· vi sai nh− m« t¶ ë phÇn 2.2.2.

• Nèi bé m· ho¸ víi m¹ch kh«i phôc nhÞp vµ víi bé gi¶i m· (çc ®iÓm 15 -

52). §Æt bé ph¸t lÆp ë chÕ ®é “BIT / DIBIT”.

• Nèi dao ®éng ký víi çc ®iÓm 52, 54 vµ 58 vµ kiÓm tra çc d¹ng sãng liªn

hÖ víi tÝn hiÖu m· ho¸, m¸y ph¸t l¹i nhÞp ®−îc kh«i phôc bëi m¹ch PLL

(øng víi tr−êng hîp nµy lµ ®ång hå d÷ liÖu) vµ tÝn hiÖu d÷ liÖu. §Ó lµm

cho m¹ch PLL cã thÓ kho¸, cuèi cïng hiÖu chØnh ®iÖn trë biÕn ®æi

Trimmer RV13, ®−îc ®Æt ë phÝa sau m¸y.

3.2.3. Bé gi¶i m· Dibit

• Ph¸t mét tÝn hiÖu víi gi¶i m· vi sai dibit nh− m« t¶ ë phÇn 2.2.3.

• LËp mét chuçi d÷ liÖu sao cho cã thÓ ph¸t ra çc tÝn hiÖu I hay Q (Ýt nhÊt

33

ph¶i cã mét trong hai) cã chøa mét sè sù thay ®æi møc.

• Nèi bé m· ho¸ víi bé gi¶i m· (çc ®iÓm 11 - 63 vµ 12 - 64). Nèi tÝn hiÖu

“I” hoÆc “Q” (kiÓm tra ®ã lµ mét d¹ng sãng thay ®æi) víi m¸y ph¸t l¹i

nhÞp (®iÓm 52). §Æt m¸y ph¸t lÆp ë chÕ ®é BIT / DIBIT.

• Nèi dao ®éng ký víi çc ®iÓm 53, 63, 64 vµ 65 vµ kiÓm tra çc d¹ng sãng

liªn hÖ víi tÝn hiÖu I vµ Q, m¸y ph¸t l¹i nhÞp ®−îc kh«i phôc bëi m¹ch

PLL (øng víi tr−êng hîp nµy cho nhÞp cña d÷ liÖu) vµ tÝn hiÖu. §Ó lµm

cho m¹ch PLL cã thÓ kho¸ chÝnh x¸c, cuèi cïng hiÖu chØnh ®iÖn trë biÕn

®æi Trimmer RV13, ®−îc ®Æt ë phÝa bªn c¹nh m¸y.

3.2.3. Bé gi¶i m· vi sai Dibit

• Ph¸t mét tÝn hiÖu víi gi¶i m· vi sai dibit nh− m« t¶ ë phÇn 2.2.5.

• LËp mét chuçi d÷ liÖu sao cho cã thÓ ph¸t ra çc tÝn hiÖu DIF-I hay DIF-

Q (Ýt nhÊt ph¶i cã mét trong hai) cã chøa mét sè sù thay ®æi møc.

• Nèi bé m· ho¸ víi bé gi¶i m· (çc ®iÓm 15 - 59, 16 - 60, 61 - 63 vµ 12 -

64). Nèi tÝn hiÖu “DIF-I” hoÆc “DIF-Q” (kiÓm tra ®ã lµ mét d¹ng sãng

thay ®æi) víi m¸y ph¸t l¹i nhÞp (®iÓm 52). §Æt m¸y ph¸t lÆp ë chÕ ®é BIT/

DIBIT.

• Nèi dao ®éng ký víi çc ®iÓm 53, 59, 60, 61, 62, 64 vµ 65 vµ kiÓm tra çc

d¹ng sãng liªn hÖ víi tÝn hiÖu DIFF-I vµ DIFF-Q, I vµ Q víi ®ång hå ®−îc

kh«i phôc bëi m¹ch PLL (øng víi tr−êng hîp nµy cho nhÞp cña d÷ liÖu) vµ

víi tÝn hiÖud÷ liÖu. §Ó lµm cho m¹ch PLL kho¸ chÝnh x¸c, cÇn hiÖu chØnh

®iÖn trë biÕn ®æi Trimmer RV13, ®−îc ®Æt ë phÝa bªn c¹nh m¸y.

3.3. C©u hái

1. M« t¶ m¹ch ®Ó kh«i phôc nhÞp cña d÷ liÖu víi mét s¬ ®å khèi.

2. D¹ng sãng sau ®©y øng víi tÝn hiÖu m· Manchester.

Chuçi d÷ liÖu nµo lµ ph¸t ra nã?

3. D¹ng sãng sau ®©y thu ®−îc bëi m· vi ph©n 1 bit cña chuçi d÷ liÖu.

Chuçi d÷ liÖu nµo lµ sinh ra nã?

34

4. Chuçi d÷ liÖu nµo ®· t¹o ra c¸c tÝn hiÖu Dibit “I”, “Q” sau ®©y:

5. Chuçi d÷ liÖu nµo ®· t¹o ra c¸c tÝn hiÖu Tribit “I”, “Q” vµ “C” sau ®©y:

35

4.1 . M« t¶ m¹ch ®iÖn Çc sãng mang h×nh sin trong çc ®iÒu chÕ ®−îc ph©n tÝch ë ®©y lµ nh− sau:

- Víi ASK vµ PSK: 1200Hz hay 2400Hz.

- Víi PSK : 1200Hz hay 2400Hz cïng pha 0o gi÷a chóng.

- Víi QPSK vµ QAM: 1200Hz / “0” ( oΦ ) vµ 1200Hz / 90o ( 90Φ ).

4.1- 1. Ph¸t sãng mang 2400Hz

Sãng h×nh vu«ng 2400Hz ph¸t ra nhê bé dao ®éng chñ IC1 (h×nh 1.2), ®−îc

thùc hiÖn nhê m¹ch läc th«ng thÊp, cÊu t¹o bëi m¹ch khuÕch ®¹i thuËt to¸n IC

13A/B (LM 324). TÝn hiÖu h×nh sin 1200Hz thu ®−îc bëi m¹ch läc sau ®ã cã thÓ

®−îc ®iÒu chØnh cïng pha (nhê ®iÖn trë RV2) vµ vÒ biªn ®é (nhê ®iÖn trë RV3).

4.1- 2. Ph¸t sãng mang 1200Hz / 0o / 90o

Sãng h×nh vu«ng 2400Hz ®−îc chia 2 nhê IC 2A (SN 7474 h×nh 1.2), víi lèi

ra ph¸t ra sãng vu«ng 1200Hz. §iÒu nµy cã thÓ thùc hiÖn bëi m¹ch läc tÝch cùc, d¶i

th«ng thÊp, t¹o bëi m¹ch khuÕch ®¹i thuËt to¸n IC 13A/B (LM 324). Sãng h×nh sin

1200Hz thu ®−îc bëi m¹ch läc nµy t¸c dông vµo 2 m¹ch dÞch pha, khuÕch ®¹i lèi ra

cña nã ph¸t ra 2 sãng h×nh sin 1200Hz dÞch pha víi nhau. RV4 vµ RV5 ®iÒu chØnh

pha vµ biªn ®é cña sãng h×nh sin 1200Hz / 90o.

4.2 KiÓm tra thùc nghiÖm

• Nèi dao ®éng ký tíi ®iÓm 1 vµ 17.

• §iÒu chØnh RV2 (pha) vµ RV3 (biªn ®é) ®Ó thu ®−îc qua ®iÓm 17 mét

sãng h×nh sin 2400Hz víi biªn ®é ®Ønh ®Ønh 1-Vpp vµ víi çc gi¸ trÞ cùc

®¹i øng víi (mÐp cuèi) mÆt tr−íc cña sãng h×nh vu«ng ®−îc ph¸t qua

®iÓm 1.


• §iÒu chØnh RV4 (pha) vµ RV5 (biªn ®é ) ®Ó thu ®−îc qua ®iÓm 18 mét


®¹i vµ cùc tiÓu øng víi (mÐp cuèi) mÆt tr−íc cña sãng h×nh vu«ng ®o ®−îc

qua ®iÓm 1 (h×nh 4.2).

Bµi tËp 4

Çc m¸y ph¸t sãng mang

36


• §iÒu chØnh RV6 (pha) vµ RV7 (biªn ®é ) ®Ó thu ®−îc qua ®iÓm 19 mét


®¹i vµ cùc tiÓu øng víi (mÐp cuèi) mÆt sau cña sãng h×nh vu«ng ®−îc qua

®iÓm 1 (h×nh 4.2).

H×nh 4.1: M¸y ph¸t sãng mang

H×nh 4.2: C¸c d¹ng sãng mang

37

5.1. M« t¶ m¹ch

Theo s¬ ®å h×nh 5.1.

TÊt c¶ çc lo¹i ®iÒu chÕ (ASK, FSK, PSK, QPSK, QAM) ®−îc ph¸t b»ng çch

tæ hîp çc chøc n¨ng cña çc m¹ch sau ®©y:

• Bé ®iÒu chÕ c©n b»ng 1 vµ 2 (IC16 – 17, MC 1496).

• Bé tæng (IC 18A. µA747).

• Bé suy gi¶m 6dB (tranzistor T1).

H×nh 5.1: Bé ®iÒu chÕ

Bµi tËp 5

Çc bé ®iÒu chÕ

38

5.1- 1. §iÒu chÕ ASK

Sãng mang h×nh sin ®−îc ghÐp lµ tÝn hiÖu xoay chiÒu nèi víi ch©n 10 cña bé

®iÒu chÕ c©n b»ng. TÝn hiÖu d÷ liÖu lµ mét chiÒu nèi víi ch©n 1.

M¹ch tÝch hîp th−êng ho¹t ®éng nh− bé ®iÒu chÕ c©n b»ng vµ viÖc nh©n 2 tÝn

hiÖu t¸c dông vµo çc lèi vµo. Nh−ng nÕu m¹ch lµ kh«ng c©n b»ng do ®iÖn trë biÕn

®æi CARRIER NULL (RV8 hoÆc RV10) nã ho¹t ®éng nh− bé ®iÒu chÕ biªn ®é ph¸t

ra tÝn hiÖu ASK (h×nh 5.2). TÝn hiÖu nµy, sau ®ã ®−a vµo bé tæng dïng cho ®iÒu chÕ

FSK/ QPSK/ QAM vµ ®i ra qua mét tÇng t¸ch biÖt xung. Tranzistor T1 dïng cho

ph¸t QAM.

H×nh 5.2: TÝn hiÖu ASK H×nh 5.3: TÝn hiÖu FSK

5.1- 2. §iÒu chÕ FSK.

TÝn hiÖu FSK ®−îc ph¸t ra nhê 2 bé ®iÒu chÕ ASK (IC16 - 17. MC 1496) lèi

ra cña nã ®−îc tæ hîp l¹i qua bé céng (IC 18A. µA747).

Hai sãng mang h×nh sin (ë tÇn sè 1200Hz vµ 2400Hz) ®−îc t¸ch ra vµ t¸c

dông vµo 2 bé ®iÒu chÕ mét çch riªng rÏ. D÷ liÖu trùc tiÕp tíi 1 trong 2 bé ®iÒu chÕ,

theo çch ng−îc l¹i víi çch kia.

B»ng çch Êy, bé ®iÒu chÕ sÏ cung cÊp sãng h×nh sin khi d÷ liÖu lµ “1” vµ

çch thø hai khi d÷ liÖu lµ “0”. B»ng çch lÊy tæng 2 lèi ra, ta thu ®−îc tÝn hiÖu FSK

(h×nh 5.3).

2400Hz 0 1 1 0 0 0 1 0

0 1 1 0 0 0 DATA

1200Hz

FSK

39

5.1- 3. §iÒu chÕ BPSK

Sãng mang h×nh sin ®−îc sö dông , ghÐp tÝn hiÖu xoay chiÒu nèi víi ch©n 10

cña bé ®iÒu chÕ c©n b»ng. TÝn hiÖu d÷ liÖu lµ mét chiÒu ghÐp víi ch©n 1. B»ng çch

hiÖu chØnh c©n b»ng mét çch chÝnh x¸c bé ®iÒu chÕ ®iÖn trë biÕn ®æi CARRIER

NULL (RV8 hoÆc RV10) cña bé ®iÒu chÕ, tÝn hiÖu lèi ra ®−îc t¹o thµnh bëi sãng

mang h×nh sin khi tÝn hiÖu d÷ liÖu lµ ë møc cao (bit “1” ), vµ bëi sãng mang ®¶o

(dÞch pha 180o) khi bÝt lµ “0” (h×nh 5.4).

NÕu tÝn hiÖu trùc tiÕp ®−îc sö dông , BPSK ®−îc ph¸t sÏ lµ trÞ sè tuyÖt ®èi ;

cßn nÕu tÝn hiÖu d÷ liÖu vi ph©n ®−îc sö dông th× BPSK ®−îc ph¸t sÏ lµ vi sai (D -

BPSK).

H×nh 5.4: TÝn hiÖu PSK

5.1- 4. QPSK

TÝn hiÖu PSK - 4 pha (QPSK hay 4 - PSK) ®−îc ph¸t ra b»ng 2 bé ®iÒu chÕ 4

BPSK (IC16 - 17. MC 1496), lèi ra cña chóng tæ hîp víi nhau qua bé tæng (IC18A.

µA 747).

Hai sãng mang h×nh sin (ë tÇn sè 1200Hz), lÖch pha nhau 90o ( oΦ vµ o9Φ )

®−îc t¸c dông riªng rÏ lªn 2 bé ®iÒu chÕ. TÝn hiÖu tíi 2 bé ®iÒu chÕ tõ m¸y ph¸t

DIBIT. Mçi bé ®iÒu chÕ cung cÊp mét sãng h×nh sin thuËn khi tÝn hiÖu d÷ liÖu lµ ë

møc cao (bit 1) vµ bëi sãng h×nh sin ng−îc (lÖch pha nhau 90o) khi bÝt lµ 0 (h×nh

1.7). B»ng çch lÊy tæng 2 lèi ra, ta thu ®−îc tÝn hiÖu h×nh sin 1200Hz, mµ pha cã

thÓ lÊy çc gi¸ trÞ kh¸c nhau, lÖch pha nhau 90o.

NÕu tÝn hiÖu “I” vµ “Q” ®−îc dïng nh− çc tÝn hiÖu ®iÒu chÕ, QPSK ®−îc

ph¸t ra sÏ lµ tuyÖt ®èi, nÕu tÝn hiÖu “I” vµ “Q” vi ph©n (DIFF-I vµ DIFF-Q) ®−îc sö

dông, QPSK ®−îc ph¸t ra sÏ lµ vi sai (D-QPSK).

5.1- 5. QAM

TÝn hiÖu QAM cã thÓ ®−îc coi nh− tÝn hiÖu QPSK, mµ biªn ®é cña nã lÊy 2

gi¸ trÞ kh¸c nhau. B»ng çch nµy, kho¶ng ®iÒu chÕ phô thuéc vµo tr¹ng th¸i 3 bit d÷

40

liÖu (I, Q, C): Hai d÷ liÖu ®Çu (I vµ Q) sÏ x¸c ®Þnh pha cña tÝn hiÖu lèi ra, d÷ liÖu thø

ba “C” x¸c ®Þnh biªn ®é.

Trong thÝ dô ®¬n gi¶n thùc hiÖn trªn m«dun, biªn ®é cña tÝn hiÖu QPSK ®−îc

ph¸t ra nh− ®· thÊy ë phÇn cuèi cña 5.1.4 sÏ biÕn thµnh mét nöa bëi bé chia cho 2

ho¹t ®éng nhê tranzistor T1 khi bit “C” lµ “1”.

Mét thÝ dô cña d¹ng sãng QAM ®−îc tr×nh bµy trªn h×nh 5.5.

H×nh 5.5: TÝn hiÖu QAM

5.2. KiÓm tra b»ng thùc nghiÖm

5.2- 1. ASK

1. Nèi çc ®iÓm 2 - 3, 5 - 20, 17 - 24 vµ 27 ®Êt. §−a vµo chuçi d÷ liÖu thay

®æi 00/11 lÇn l−ît vµ Ên START.

2. Nèi dao ®éng ký víi ®iÓm 5 vµ 28 sao cho tÝn hiÖu d÷ liÖu vµ tÝn hiÖu

ASK hiÖn trªn mµn h×nh

3. §iÒu chØnh ®iÖn trë biÕn ®æi CARRIER NULL sao cho 1/2 sãng cña tÝn

hiÖu h×nh sin lµ ®èi xøng víi 0V (h×nh 5.2). §iÒu chØnh pha cña sãng

mang PHASE sao cho ®iÓm 0 cña sãng h×nh sin øng víi ®iÓm ®Çu cña

kho¶ng çch bit.

4. Thay ®æi chuçi d÷ liÖu, hoÆc dïng tÇn sè 1200Hz nh− sãng mang vµ kiÓm

tra d¹ng sãng míi.

5.2- 2. FSK

1. Nèi çc ®iÓm 2 - 3, 4 - 21, 5 - 20, 17 - 24, 18 - 26 vµ 27 ®Êt. §−a vµo

chuçi d÷ liÖu thay ®æi 00/11 lÇn l−ît vµ Ên START.

2. Nèi dao ®éng ký víi çc ®iÓm 22 vµ 23. §iÒu chØnh ®iÖn trë biÕn ®æi

CARRIER NULL cña bé ®iÒu chÕ vµ çc biªn ®é cña sãng mang ®Ó thu

41

®−îc tÝn hiÖu d÷ liÖu vµ tÝn hiÖu ASK cã cïng biªn ®é.

3. Nèi dao ®éng ký víi ®iÓm 5 vµ 28 ®Ó hiÓn thÞ tÝn hiÖu d÷ liÖu vµ tÝn hiÖu

FSK hiÖn trªn mµn h×nh. KiÓm tra çc bit “1” vµ “0” t−¬ng øng víi 2 tÇn

sè kh¸c nhau 1200Hz vµ 2400Hz trong tr−êng hîp nµy (h×nh 5.3). §iÒu

chØnh pha cña 2 sãng mang (PHASE) lµm cho tÝn hiÖu cña FSK ®i qua

®−îc c¶ 2 tÇn sè ®ã.

4. Thay ®æi chuçi d÷ liÖu vµ kiÓm tra d¹ng sãng míi.

5.2- 3. PSK

1. Nèi çc ®iÓm 2 - 3, 5 - 20, 17 - 24 vµ 27 ®Êt. §−a vµo mét chuçi d÷ liÖu

thay ®æi 00/11 lÇn l−ît vµ Ên START.

2. Nèi dao ®éng ký víi ®iÓm 5 vµ 28 sao cho tÝn hiÖu d÷ liÖu vµ tÝn hiÖu PSK

hiÖn trªn mµn h×nh.

3. §iÒu chØnh ®iÖn trë biÕn ®æi “CARRIER NULL” ®Ó thu ®−îc tÝn hiÖu

PSK ®óng (h×nh 5.4).

4. §iÒu chØnh pha cña sãng mang “PHASE” lµm cho ®iÓm 0 cña sãng h×nh

sin øng víi ®iÓm dÞch pha ®ã.

5. Nèi dao ®éng ký víi ®iÓm 17 vµ 28 kiÓm tra sù thay ®æi pha cña tÝn hiÖu

PSK so víi sãng mang.

6. Thay ®æi chuçi d÷ liÖu, hoÆc dïng tÇn sè 1200Hz nh− sãng mang vµ kiÓm

tra d¹ng sãng míi.

5.2- 4. D - BPSK

1. LÆp l¹i cïng çc thao t¸c nh− tiÕn hµnh víi BPSK (xem phÇn 5.2.3) víi sù

kh¸c nhau lµ:

Nèi DIFF - DATA víi bé ®iÒu chÕ (®iÓm 15 -20).

2. Sãng mang ®−îc ®iÒu chÕ cã dÞch pha 180o øng víi mçi bit “1” cña tÝn

hiÖu d÷ liÖu.

5.2- 5. QPSK

1. Nèi çc ®iÓm 2 - 3, 5 - 10, 11 - 20, 12 - 21, 18 - 24, 19 - 26 vµ 27 ®Êt.

LËp chuçi d÷ liÖu tuÇn hoµn 001 101 10 (®iÒu nµy lµm dÔ dµng t¸ch pha trªn

d¹ng sãng ®−îc t¸ch sãng trªn dao ®éng ký) chän chÕ ®é DIBIT vµ Ên START.

2. §iÒu chØnh sãng mang 1200Hz nh− m« t¶ ë phÇn 4.2.

3. Nèi dao ®éng ký víi ®iÓm 20 vµ 22 ®Ó tÝn hiÖu d÷ liÖu vµ tÝn hiÖu BPSK

cña bé ®iÒu chÕ 1 hiÖn trªn mµn h×nh. §iÒu chØnh ®iÖn trë biÕn ®æi

CARRIER NULL ®Ó sinh ra tÝn hiÖu BPSK ®óng (h×nh 5.5).

4. Nèi dao ®éng ký víi ®iÓm 21 vµ 23 sao cho tÝn hiÖu d÷ liÖu vµ tÝn hiÖu

BPSK cña bé ®iÒu chÕ 2 hiÖn trªn mµn h×nh. §iÒu chØnh ®iÖn trë biÕn ®æi

42

CARRIER NULL sao cho thu ®−îc tÝn hiÖu BPSK chÝnh x¸c (h×nh 5.5).

5. §iÒu chØnh biªn ®é cña sãng mang sao cho çc tÝn hiÖu BPSK qua çc

®iÓm 22 vµ 23 cã cïng biªn ®é.

6. Nèi dao ®éng ký víi ®iÓm 11 vµ 28 (tÝn hiÖu I vµ QPSK). B»ng çch quay

nhÑ nhµng ng−îc chiÒu kim ®ång hå chiÕt ¸p ®iÒu chØnh PHASE ®Ó thu

®−îc ®é dÞch chuyÓn pha øng víi çc gi¸ trÞ 0, cùc ®¹i, cùc tiÓu cña sãng

h×nh sin. §iÒu nµy lµm dÔ dµng t¸ch 4 pha. D¹ng sãng QPSK thu ®−îc

t−¬ng tù nh− d¹ng trªn h×nh 5.6.

H×nh 5.6: TÝn hiÖu QPSK

5.2- 6. D - QPSK

1. LÆp l¹i cïng çc thao t¸c nh− tiÕn hµnh víi QPSK (xem phÇn 5.2.5) víi

sù kh¸c nhau lµ:

• LËp d·y d÷ liÖu 00 01 11 10 00 01 11 10 00 00 00 00.

• Nèi IDIFF − vµ QDIFF − víi çc bé ®iÒu chÕ (®iÓm 15 - 20, 16 - 21).

43

2. §é dÞch pha dùa vµo trong sãng mang lÇn l−ît lµ: 0o, 90o, 180o, 270o v.v.

D¹ng sãng QPSKD − thu ®−îc t−¬ng tù d¹ng sãng cña h×nh 5.7.

H×nh 5.7: TÝn hiÖu QPSKD −

5.2.7. QAM

1. Nèi çc ®iÓm 2 - 3, 5 - 10, 11 - 20, 12 - 21, 13 - 27, 18 - 24, 19 - 26 . LËp

mét chuçi d÷ liÖu tuÇn hoµn 0011 1100 0110 chän chÕ ®é TRIBIT vµ Ên

START.

2. §iÒu chØnh ®iÖn trë biÕn ®æi CARRIER NULL sao cho thu ®−îc tÝn hiÖu

PSK chÝnh x¸c qua çc ®iÓm 22 vµ 23

3. Nèi dao ®éng ký víi ®iÓm 27 vµ 28 (tÝn hiÖu C vµ QAM). D¹ng sãng cña

tÝn hiÖu QAM thu ®−îc t−¬ng tù d¹ng sãng cña h×nh 5.8.

H×nh 5.8: TÝn hiÖu QAM

5.3. C©u hái 1. KiÓm tra s¬ ®å ®iÖn cña bé ®iÒu chÕ ASK vµ m« t¶ çc chøc n¨ng cña çc

thµnh phÇn sö dông.

2. KiÓm tra s¬ ®å ®iÖn cña bé ®iÒu chÕ FSK vµ m« t¶ çc chøc n¨ng cña çc

thµnh phÇn sö dông.

Còng m« t¶ çc gi¶i ph¸p cña s¬ ®å ®iÖn kh¸c ®−îc dïng ®Ó ph¸t ra FSK.

3. CÇn bao nhiªu bé ®iÒu chÕ c©n b»ng cho ®iÒu chÕ BPSK.

4. CÇn bao nhiªu bé ®iÒu chÕ c©n b»ng cho ®iÒu chÕ QPSK.

5. CÇn bao nhiªu bé ®iÒu chÕ c©n b»ng cho ®iÒu chÕ QPSKD − .

Gi¶i thÝch t¹i sao?

6. Chøc n¨ng cña tranzistor T1 lµ gi?

44

6.1. M« t¶ m¹ch ®iÖn

Tham kh¶o s¬ ®å ®iÖn trªn h×nh 6.3

6.1- 1 Gi¶i ®iÒu chÕ ASK

Bé gi¶i ®iÒu chÕ ASK gåm 3 khèi (h×nh 6.1)

• Mét bé t¸ch sãng h×nh bao toµn sãng (IC1- µA 741).

• Mét m¹ch läc tÝch cùc th«ng thÊp víi tÇn sè c¾t ë 1200Hz (IC7- LM 324).

• M¹ch t¹o d¹ng xung (IC 8 – LM 393 vµ IC 9 – SN 7486). M¹ch läc vµ

m¹ch t¹o d¹ng xung còng ®−îc dïng ®Ó gi¶i ®iÒu chÕ çc tÝn hiÖu kh¸c.

6.1- 2 Gi¶i ®iÒu chÕ FSK

Bé gi¶i ®iÒu chÕ FSK gåm 3 khèi (h×nh 6.2)

• Mét bé t¸ch sãng FM thùc hiÖn víi mét m¹ch PLL (IC2 - CD 4046).

• Mét m¹ch läc tÝch cùc th«ng thÊp víi tÇn sè c¾t ë 1200Hz (IC7 - LM

324).

• M¹ch t¹o d¹ng xung (IC 8 – LM 393 vµ IC 9 – SN 7486). M¹ch läc vµ

m¹ch t¹o xung còng ®−îc dïng ®Ó gi¶i ®iÒu chÕ çc tÝn hiÖu kh¸c.

H×nh 6.1: Bé gi¶i ®iÒu chÕ ASK

H×nh 6.2: Bé gi¶i ®iÒu chÕ FSK

Bµi tËp 6

Çc bé gi¶i ®iÒu chÕ vµ

çc hÖ truyÒn th«ng ASK/ FSK/ PSK/ QPSK

DATA SIGNAL ASK ENVELOPE

DETECTOR

LOW PASS

FILTER

PULSE FORMING CIRCUIT

FSK DATA SIGNAL PLL

DETECTOR

LOW PASS

FILTER

PULSE FORMING CIRCUIT

45

T¸cg sãng h×nh bao T¸ch sãng b¸m pha

Läc th«ng thÊp vµ t¹o d¹ng xung

H×nh 6.3: Bé gi¶i ®iÒu chÕ BPSK

6.1- 3 Gi¶i ®iÒu chÕ BPSK

Bé gi¶i ®iÒu chÕ BPSK gåm c¸c m¹ch sau (h×nh 6.4 vµ 6.5).

• M¹ch kh«i phôc sãng mang, cÇn mét sù kÕt hîp tÝn hiÖu (cïng tÇn sè vµ

pha) víi sãng mang tÝn hiÖu BPSK, Nã cã:

- Mét m¹ch n©ng tÝn hiÖu lªn bËc 2, thùc hiÖn b»ng c¸ch nèi 2 lèi vµo

cña bé ®iÒu chÕ c©n b»ng (IC5 - MC 1496). Môc ®Ých cña m¹ch nµy lµ

lµm mÊt sù dÞch pha 180o cã ë trong sãng mang ®iÒu chÕ, ®Ó t¹o ®iÒu

kiÖn dÔ dµng cho viÖc kh«i phôc sãng mang ë m¹ch PLL tiÕp theo.

- M¹ch PLL (IC14 - CD 4046) t¹o ra tÝn hiÖu sãng h×nh vu«ng cã tÇn sè

gÊp 2 tÇn sè cña sãng mang PSK. TÇn sè trung t©m cña m¹ch PLL ®−îc

cè ®Þnh ë 4800Hz.

46

- M¹ch chia 2 tÇn sè (IC12 - SN 7474) t¹o ra m¸y ph¸t sãng mang.

- M¹ch dÞch pha thùc hiÖn bëi m¹ch trÔ RC vµ 2 cæng l«gic dïng nh−

phÇn m¹ch ®Öm (IC13 - SN 7474).

• ChuyÓn m¹ch t−¬ng tù (IC14 - DG 200) t¹o nªn bé gi¶i ®iÒu chÕ BPSK

thùc. NÕu pha cña sãng mang ph¸t l¹i lµ ®óng, lèi ra cña chuyÓn m¹ch chØ

®Õm nöa sãng d−¬ng, khi tÝn hiÖu BPSK cã mét pha nµo ®ã, chØ ®Õm nöa

sãng ©m khi pha lµ ng−îc l¹i.

• M¹ch läc th«ng thÊp vµ m¹ch t¹o xung vu«ng (IC8 - LM 393 vµ IC9 - SN

7486) (còng ®−îc dïng ®Ó gi¶i ®iÒu chÕ cho c¶ ASK vµ FSK) ®Ó t¹o ra tÝn

hiÖu d÷ liÖu riªng.

H×nh 6.4

6.1- 4 Gi¶i ®iÒu chÕ QPSK

Bé gi¶i ®iÒu chÕ QPSK gåm çc m¹ch (h×nh 6.5 vµ 6.6).

• M¹ch kh«i phôc sãng mang, cung cÊp mét tÝn hiÖu kÕt hîp (cïng tÇn sè

vµ pha) víi tÝn hiÖu cña sãng mang tÝn hiÖu QPSK, Nã gåm:

- Mét m¹ch nh©n tÝn hiÖu lªn 4 lÇn, thùc hiÖn b»ng çch nèi theo çch

nèi tÇng 2 m¹ch nh©n tÇn sè tÝn hiÖu lªn 2 lÇn (IC5 - IC6 / MC 1496).

Môc ®Ých cña m¹ch nµy lµ lµm mÊt sù dÞch pha 180o cã ë trong sãng

mang bÞ ®iÒu chÕ, ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn dÔ dµng cho viÖc ph¸t l¹i cïng mét

sãng mang ë m¹ch PLL tiÕp theo.

- M¹ch PLL (IC14 - CD 4046) ph¸t ra tÝn hiÖu sãng h×nh vu«ng cã tÇn

sè gÊp 4 tÇn sè cña sãng mang QPSK. TÇn sè trung t©m cña m¹ch PLL

®−îc cè ®Þnh ë gi¸ trÞ 4800Hz.

- M¹ch chia tÇn sè cho 4 (IC12 – 11/ SN 7474 vµ IC10/ SN7400) thu

®−îc 2 sãng mang ph¸t l¹i ( oΦ vµ 90Φ ).

- M¹ch dÞch pha thùc hiÖn bëi m¹ch trÔ RC vµ 2 cæng l«gic dïng nh−

phÇn m¹ch ®Öm (IC13 - SN 7474).

47

H×nh 6.5

48

• ChuyÓn m¹ch t−¬ng tù kÐp (IC14 - DG 200) t¹o nªn bé gi¶i ®iÒu chÕ

QPSK thùc. NÕu pha cña sãng mang ph¸t l¹i ®óng, 2 lèi ra cña chuyÓn

m¹ch chØ chøa nöa sãng d−¬ng, khi tÝn hiÖu QPSK cã mét pha nµo ®ã, vµ

chØ chøa nöa sãng ©m khi pha ng−îc l¹i.

• Hai bé läc th«ng thÊp vµ 2 m¹ch t¹o xung vu«ng (IC8 - LM 393 vµ IC9 -

SN 7486) (còng ®−îc dïng cho c¶ ASK vµ FSK) ®Ó thu ®−îc tÝn hiÖu I vµ

Q ®óng.

H×nh 6.6: Bé gi¶i ®iÒu chÕ QPSK

H×nh 6.7: C¸c d¹ng dãng cña bé gi¶i ®iÒu chÕ QPSK

49

6.2. KiÓm tra thùc nghiÖm 6.2- 1 ASK

1. Ph¸t mét tÝn hiÖu ASK nh− m« t¶ ë phÇn 5.2.1.

2. Nèi ®iÓm 28 cña L20 víi 29 cña L21. Nèi 30 - 31 cña L21. §iÒu nµy t¹o

nªn hÖ truyÒn th«ng ASK.

3. Nèi dao ®éng ký víi ®iÓm 29 vµ 30 sao cho tÝn hiÖu ASK hiÖn trªn mµn

h×nh vµ nã ®−îc cung cÊp bëi bé t¸ch sãng.

4. Nèi dao ®éng ký víi ®iÓm 31 ®Ó tÝn hiÖu d÷ liÖu nhËn ®−îc hiÖn trªn

mµn h×nh. §iÒu chØnh ®iÖn trë biÕn ®æi ng−ìng THD (Threshold) sao

cho bit “0” vµ bit “1” cã cïng mét ®é kÐo dµi.

5. Dïng dao ®éng ký kiÓm tra sù t−¬ng øng gi÷a d÷ liÖu ph¸t vµ d÷ liÖu

thu (®iÓm 5 vµ ®iÓm 33).

6.2- 2. ASK víi d÷ liÖu Manchester

Trong tr−êng hîp nèi ®ång bé, m¸y thu cÇn ®−îc cung cÊp nhÞp cña d÷ liÖu,

cã nghÜa lµ mét sãng vu«ng ®ång bé víi d÷ liÖu thu vµ víi mÆt sãng ©m, øng víi

t©m cña kho¶ng çch bit. Sù t¸ch ra nhÞp cña d÷ liÖu tõ d÷ liÖu thu lµ rÊt khã kh¨n

hay kh«ng thÓ ®−îc nÕu tÝn hiÖu cña d÷ liÖu chøa mét chuçi dµi cña çc sè 0 hay 1.

V× vËy, lóc nµy thµnh phÇn thay ®æi cÇn cho kho¸ PLL ph¶i bÞ khö.

1. Thùc hiÖn çc thao t¸c víi ASK nh− ®· m« t¶ ë phÇn tr−íc (6.2.1).

2. Nèi d÷ liÖu thu ®−îc trªn mÆt ph¸t lÆp ®ång hå (33 - 52). L¾p m¸y ph¸t l¹i

nhÞp ë chÕ ®é BIT/ TRBIT.

3. KiÓm tra sù cã mÆt cña chuçi thay ®æi cña çc sè “0” vµ “1”. Sãng vu«ng

CK1 (®iÓm 53) lµ ®ång bé víi d÷ liÖu thu ®−îc, CK1 lµ nhÞp cña d÷ liÖu

thu.

4. ThiÕt lËp chuçi d÷ liÖu gåm 7 sè “0” vµ sè “1”, vµ kiÓm tra r»ng nhÞp

kh«ng ph¸t l¹i chÝnh x¸c.

M· Manchester cña chuçi d÷ liÖu ®−îc truyÒn, ®¶m b¶o lu«n lu«n cã tÝn

hiÖu ®−îc truyÒn thay ®æi, ®iÒu nµy dÔ dµng cho viÖc kh«i phôc nhÞp b»ng

m¹ch PLL.

5. CÊp cho bé ®iÒu chÕ ASK víi d÷ liÖu Manchester (çc ®iÓm 5 - 10, 14 -

20).

6. §Æt m¸y ph¸t l¹i nhÞp theo chÕ ®é Manchester.

7. LËp cïng mét chuçi d÷ liÖu gåm 7 sè “0” vµ sè “1”, vµ kiÓm tra l¹i b©y

giê nhÞp ®−îc kh«i phôc mét çch chÝnh x¸c. Trong tr−êng hîp nµy, d÷

liÖu cã thÓ lÊy ®−îc ë ®iÓm 57 vµ nhÞp cña d÷ liÖu ë ®iÓm 55 (CK2).

50

6.2- 3. FSK

1. Ph¸t mét tÝn hiÖu FSK nh− m« t¶ ë phÇn 5.2.2.

2. Nèi ®iÓm 28 cña L20 víi 37 cña L21. Nèi 38 - 31 cña L21. §iÒu nµy t¹o

nªn hÖ truyÒn th«ng FSK.

3. Nèi dao ®éng ký víi ®iÓm 37 vµ 38 sao cho tÝn hiÖu FSK hiÖn trªn mµn

h×nh vµ nã ®−îc cung cÊp cho bé t¸ch sãng PLL. Cuèi cïng còng cã thÓ

®iÒu chØnh ®iÖn trë biÕn ®æi RV1 ®Æt ë bªn c¹nh ®Ó thu ®−îc biªn ®é

cùc ®¹i.

4. Nèi dao ®éng ký víi ®iÓm 33 ®Ó tÝn hiÖu d÷ liÖu nhËn ®−îc hiÖn trªn

mµn h×nh. §iÒu chØnh ®iÖn trë biÕn ®æi ng−ìng THD (Threshold) sao

cho bit “0” vµ bit “1” cã cïng mét ®é kÐo dµi.


thu (®iÓm 5 vµ ®iÓm 33).

VÊn ®Ò liªn quan tíi viÖc kh«i phôc ®ång hå d÷ liÖu tõ çc d÷ liÖu thu, ¸p

dông çc thao t¸c nh− lµm víi ASK trong phÇn cuèi cña 6.2.2.

6.2- 4. BPSK

1. Ph¸t mét tÝn hiÖu BPSK nh− m« t¶ ë phÇn 5.2.3 (dïng sãng mang

2400Hz; trong tr−êng hîp nµy tÇn sè gÊp ®«i, nghÜa lµ 4800Hz sÏ t−¬ng

øng víi tÇn sè trung t©m cña m¸y ph¸t l¹i PLL cña sãng mang).

2. Nèi ®iÓm 28 cña L20 víi 39 cña L21. Nèi çc ®iÓm 40 - 42, 44 - 48 vµ

50 - 31 cña L21. §iÒu nµy t¹o nªn hÖ truyÒn th«ng BPSK.

3. Nèi dao ®éng ký víi ®iÓm 39 vµ 40 sao cho tÝn hiÖu BPSK hiÖn trªn mµn

h×nh vµ nã ®−îc cÊp cho m¹ch nh©n tÝn hiÖu lªn gÊp 2. §iÒu chØnh ®iÖn

trë biÕn ®æi (BAL) ®Ó d¹ng sãng gièng h¬n mét tÝn hiÖu cã tÇn sè gÊp 2

lÇn tÇn sè cña tÝn hiÖu BPSK.

4. Nèi dao ®éng ký víi ®iÓm 43, kiÓm tra xem cã sãng vu«ng víi tÇn sè

gÊp 2 lÇn tÇn sè BPSK (còng cã thÓ ®iÒu chØnh ®iÖn trë biÕn ®æi RV4 l¾p

ë mÆt bªn, ®Ó t¹o kho¸ PLL). Nèi dao ®éng ký víi ®iÓm 44, kiÓm tra

xem cã sãng vu«ng víi tÇn sè b»ng tÇn sè sãng mang hay kh«ng?

5. ChØnh biÕn trë biÕn ®æi PHASE ADJUST ®Ó t¹o nªn toµn bé 1/2 sãng

qua ®iÓm 50.

6. Nèi dao ®éng ký víi ®iÓm 33 ®Ó hiÓn thÞ tÝn hiÖu d÷ liÖu nhËn ®−îc.

§iÒu chØnh ®iÖn trë biÕn ®æi ng−ìng THD (Threshold) sao cho bit “0”

vµ bit “1” cã cïng mét ®é kÐo dµi.


thu (®iÓm 5 vµ ®iÓm 33). Cã thÓ xÈy ra d÷ liÖu ph¸t vµ d÷ liÖu thu ng−îc

51

nhau. §iÒu nµy gi¶i thÝch lµ bé gi¶i ®iÒu chÕ kh«ng biÕt pha tíi lµ 0 hay

180o. Vµ ®iÒu kh«ng râ rµng nµy t¹o nªn sù ®¶o cña tÝn hiÖu ®iÒu chÕ.

VÊn ®Ò nµy cã thÓ ®−îc gi¶i quyÕt b»ng m· vi sai d÷ liÖu tr−íc khi ®iÒu

chÕ.

6.2- 5. D - BPSK

M· vi sai cña d÷ liÖu ®−îc truyÒn t¹o nªn bit “1” ®Ó ®−îc biÕn thµnh sù thay

®æi pha cña sãng mang. B»ng çch nµy, m¸y thu sÏ nhËn biÕt bit “1” mçi khi cã sù

dÞch pha cña sãng mang bÞ ®iÒu chÕ, ®éc lËp víi pha tuyÖt ®èi cña nã.

1. Thùc hiÖn phÐp nèi m¹ch BPSK nh− m« t¶ trong phÇn cuèi 6.2.4 võa

xÐt.

2. CÊp cho bé ®iÒu chÕ BPSK víi çc d÷ liÖu ®−îc m· ho¸ theo çch vi sai

(nèi çc ®iÓm 5 - 10, 5 - 20).

3. Nèi ®iÓm 33 - 52 cña L21 vµ ®Æt m¹ch kh«i phôc nhÞp theo chÕ ®é BIT/

DIBIT.

4. NghiÖm l¹i lµ d÷ hiÖu thu (®iÓm 58) kh«ng cã sù ch−a râ vÒ dÊu vµ

t−¬ng øng víi d÷ liÖu ph¸t (kh«ng cã ng−îc pha).

6.2- 6. QPSK

1. §èi chiÕu çc d¹ng sãng cña h×nh 6.7. Ph¸t mét tÝn hiÖu QPSK nh− m«

t¶ ë phÇn 5.2.5.

2. Nèi ®iÓm 28 cña L20 víi 39 cña L21. Nèi çc ®iÓm 41- 42, 46 - 48 vµ

47 - 49, 50 - 31 vµ 51 - 34 cña L21. §iÒu nµy t¹o nªn hÖ truyÒn th«ng

QPSK.

3. Nèi dao ®éng ký víi ®iÓm 39 vµ 41 sao cho tÝn hiÖu QPSK hiÖn trªn mµn

h×nh vµ nã ®−îc cÊp cho m¹ch n©ng tÝn hiÖu lªn gÊp 4. §iÒu chØnh ®iÖn

trë biÕn ®æi (BAL) ®Ó thu ®−îc d¹ng sãng cµng gièng tÝn hiÖu cã tÇn sè

gÊp 4 lÇn tÇn sè cña tÝn hiÖu QPSK.

4. Nèi dao ®éng ký víi ®iÓm 43, kiÓm tra xem cã sãng vu«ng víi tÇn sè

gÊp 2 lÇn tÇn sè QPSK (còng cã thÓ ®iÒu chØnh ®iÖn trë biÕn ®æi RV4

l¾p ë mÆt bªn, ®Ó t¹o kho¸ PLL). Nèi dao ®éng ký víi ®iÓm 46 - 47,

kiÓm tra xem cã 2 d¹ng sãng lÖch nhau 90o vµ víi cïng tÇn sè cña sãng

mang hay kh«ng?

5. ChØnh biÕn trë biÕn ®æi PHASE ADJUST ®Ó t¹o nªn nöa cña d¹ng sãng

qua ®iÓm 50 vµ 51.

6. Nèi dao ®éng ký víi ®iÓm 33 vµ 36 ®Ó tÝn hiÖu d÷ liÖu nhËn ®−îc hiÖn

trªn mµn h×nh. §iÒu chØnh ®iÖn trë biÕn ®æi ng−ìng THD (Threshold) ®Ó

cho bit “0” vµ bit “1” cña cïng mét ®é kÐo dµi.

52

7. Dïng dao ®éng ký kiÓm tra sù t−¬ng øng gi÷a d÷ liÖu ph¸t vµ thu I vµ Q

(®iÓm 5 vµ ®iÓm 33). Cã thÓ xÈy ra d÷ liÖu truyÒn vµ d÷ liÖu thu ng−îc

nhau. §iÒu nµy cã thÓ gi¶i thÝch lµ bé gi¶i ®iÒu chÕ kh«ng biÕt pha tíi lµ

0 hay 180o. Vµ ®iÒu kh«ng râ rµng nµy cã thÓ lµm ®¶o ng−îc d÷ liÖu

®−îc gi¶i ®iÒu chÕ. VÊn ®Ò nµy cã thÓ ®−îc gi¶i quyÕt b»ng m· vi sai d÷

liÖu tr−íc khi ®iÒu chÕ.

8. Nèi çc tÝn hiÖu I vµ Q t¹o ra qua lèi ra cña m¹ch t¹o xung cña bé tæ

hîp bÝt (Bit Combiner) (çc ®iÓm 33 - 63 vµ 36 - 64). Nèi tÝn hiÖu “I “

hoÆc “Q” (kiÓm tra nã lµ d¹ng sãng thay ®æi) víi m¹ch kh«i phôc tÝn

hiÖu nhÞp (çc ®iÓm 33 - 52 vµ 36 - 52). T¸ch sãng d÷ liÖu nhËn ®−îc

qua ®iÓm 65.

6.2- 7. D - QPSK

M· vi sai cña DIBIT ®−îc truyÒn ®i lµm cho mçi DIBIT biÕn ®æi thµnh sù

thay ®æi pha cña sãng mang. B»ng çch nµy, m¸y thu sÏ nhËn biÕt DIBIT ë mçi khi

cã sù lÖch pha cña sãng mang ®iÒu chÕ, ®éc lËp víi pha tuyÖt ®èi cña nã.

1. Thùc hiÖn phÐp nèi QPSK nh− m« t¶ trong phÇn 6.2.6 võa xÐt.

2. Cung cÊp cho bé ®iÒu chÕ QPSK víi çc d÷ liÖu ®· m· ho¸ theo çch vi

sai (nèi çc ®iÓm 5 - 10, 15 - 10, 16 - 21).

3. §Æt m¹ch kh«i phôc ®ång hå theo chÕ ®é BIT/ DIBIT.

4. Nèi Çc tÝn hiÖu “I” vµ “Q” thu ®−îc qua lèi ra cña m¹ch t¹o d¹ng xung,

Qua lèi vµo cña bé gi¶i m· vi ph©n DIBIT (çc ®iÓm 33 - 59, 36- 60). Nèi

çc tÝn hiÖu “I” hoÆc “Q” (kiÓm tra r»ng cã mét d¹ng sãng thay ®æi) víi

m¹ch kh«i phôc nhÞp (çc ®iÓm 33 - 52, 36 - 52). Nèi lèi ra cña m¹ch gi¶i

m· vi ph©n DIBIT víi tæ hîp bÝt “Bit Combiner ” (nèi çc ®iÓm 61 - 63,

62 - 64). T¸ch sãng d÷ liÖu nhËn ®−îc qua ®iÓm 65. KiÓm tra r»ng d÷ liÖu

thu ®−îc (®iÓm 58) kh«ng cã sù kh«ng râ rµng vÒ dÊu vµ t−¬ng øng víi d÷

liÖu truyÒn.

6.3. C©u hái

1. KiÓm tra s¬ ®å ®iÖn cña bé ®iÒu chÕ ASK vµ m« t¶ çc chøc n¨ng ®ã ph¸t

triÓn b»ng çc thµnh phÇn ®· dïng.

2. KiÓm tra s¬ ®å ®iÖn cña bé ®iÒu chÕ FSK vµ m« t¶ çc chøc n¨ng ®−îc

ph¸t triÓn b»ng çc thµnh phÇn ®· dïng.

3. Bao nhiªu sãng mang ph¶i ®−îc ®iÒu chÕ trong m¸y thu QPSK? T¹i sao?.

4. M« t¶ mét hÖ truyÒn th«ng QPSK theo gi¶n ®å khèi. M« t¶ ho¹t ®éng cña

chuyÓn m¹ch t−¬ng tù dïng trong gi¶i ®iÒu chÕ BPSK vµ QPSK.

c¸c §iÒu chÕ sè ask – fsk – psk – qpsk –...

Documents