2

Më 5 mars në Bern umbajtë konferenca eprofesionit të ndërtim-tarisë. Mbi 300 delegatishin të revoltuar dherefuzuan njëzëri kërke-sat e pakuptimta tëpunëdhënësve. Përpërtëritjen e KPP atakërkuan përshtatjekontraktuale si dhe sh-timin e pagave për ba-razimin e humbjes sëfuqisë blerëse gjatë vi-teve të fundit. Ata mi-ratuan edhe planin eaksioneve për mbrojt-jen e KPP-së.

Delegatët refuzuan njëzërikërkesat shpërbërëse e provo-kative të punëdhënësve tëndërtimtarisë. Me qëllim tëmbarëvajtjes së rregullit dhesigurisë në sektorin e ndër-timtarisë, delegatët kërkuanpërmirësime të arsyeshme nëKPP-në e re dhe marrjen emasa mbrojtëse për paranda-limin e dumpingut të pagave.

Kërkesat epunëdhënësve tëndërtimtarisëPunëdhënësit e ndërtimtarisëkërkojnë uljen e pagave dukehequr kategoritë e pagave, si-pas tyre duhet të vlejë vetëmkategoria C (rreth 4000 fr.),rizbatimin e së shtunes si ditënormale e punës pa shtesa,anulimin e kalendarit vjetortë punës dhe zgjatjen e orarittë punës, anulimin e siguri-mit të pagës gjatë sëmundjes,anulimin e mbrojtjes nga lar-gimi prej punës gjatë së-mundjes etj. Me fjalë tjera atakërkojnë anulimin e të gjitha

të arriturave gjatë decenievetë fundit.

Kërkesat e punëtorë-ve të ndërtimtarisë Duke filluar nga muaji shkurtSindikata Unia ka zhvilluarnjë anketë në tërë Zvicrën du-ke pyetur punëtorët e ndër-timtarisë. Duke u bazuar nërezultatet e kësaj ankete dele-gatët miratuan këto kërkesa:Shtimin e pagave për 200franga në muaj për barazimine humbjes së fuqisë blerësegjatë viteve të fundit, anuli-min e sistemit të komplikuardhe të paqartë fleksibil të ora-rit të punës dhe zbatimin enjë dispozite të qartë - më sëshumëti 9 orë punë në ditë pashtesa, një dispozitë të qartëpër ndërprerjen e punës gjatëmotit të keq, kufizime tëdukshme për punësimin epunëtorëve me ndërmjetë-sim (temporer) dhe shtimi i

përgjegjësisë për ndërmarrjetqë i japinë punën akordantë-ve dhe punëtorëve ndërm-jetësues etj.

Masat mobilizuese tëdomosdoshmeMe propozimet e tyrepunëdhënësit kanë kërcënuarqë në paranegociata për njëgjendje pa KPP. Një provokimi tillë u refuzua njëzëri nga de-legatët dhe ata vendosën njëplan aksionesh për masat edomosdoshme mobilizueseme qëllim të mbrojtjes së KPP-së. Manifestimi i parë do tëmbahet më 21 maj dhe dukefilluar nga vjeshta nisin gre-vat e para paralajmëruese…Pas konferencës së profesionitdelegatët zhvilluan një de-monstratë spontane me mo-ton: Rregull dhe Siguri nëvend të dumpingut të pagavedhe kaoisit».

✏ Ruzhdi Ibrahimi

KPP për NdërtimtariNe ndërtimtarët kërkojmë përshtatje e jo përkeqësime

CarrefourRukovodilac filijale mora i‘i, ali problemi ostaju

Angazhimi i rinisëShifrat e papunësisë kek rinia shtohen, ata kërkojnë masa urgjente!3 4

Nr. 2 | März 2005 | albanisch & serbischErscheint als Beilage zur Zeitung «work» | Redaktion T +41 31 350 21 11, F +41 31 350 22 11 | redaktion@unia.ch | www.unia.ch

Nasuprot poslodav-cima koji su svoju os-novu za pregovore ve‘objavili, Unia je prvopristupila ozbiljnomrazmatranju potrebagradjevinskih radnika,kako bi utvrdila ¥ta ubran¥i treba hitnorje¥avati. Iz tog raz-loga, provedena je¥iroka anketa na grad-jevinskim objektima ucijeloj ≠vajcarskoj.

Rezultati su priliœno jasni.Kao najve‘i problem oz-naœeni su opadanje kupovnemo‘i zaposlenih i plate. Njihslijede problemi zbog radapo velikoj vru‘ini,o¥te‘enost ozonskog omo-taœa, rad po ki¥i, snijegu iliciœi zimi. Tu su i navodi kojise odnose na komplikovanovodjenje kompenzacionogradnog vremena (Gleitzeit),

koje predstavlja za radnikesamo dodatni teret.

Na osnovu rezultata prove-dene ankete, Struœna konfe-rencija gradjevinskih radnikaUnia-e utvrdila je o kojim seto prioritetnim zahtjevimatrebaju zapoœeti predstoje‘ipregovori:

Za¥tita od degradacijesocijalne za¥tite idrastiœnog smanjenjaplata■ Jednostavne i rezumljive

odredbe ugovora, koje ‘eza¥titi radnike od rada zamale plate, ali i od rada nacrno.

Zadr¤avanje postoje‘ekupovne mo‘i■ Redovno izjednaœavanje

plata sa poskupljenjem■ Ograniœiti odbitke za pen-

zione kase i osiguranje bo-

lesniœke dnevnice ■ Pove‘anje plate za sve u iz-

nosu od Fr. 200.–, kako bise kupovna mo‘ izjed-naœila sa poskupljenjimaod proteklih godina

■ Jasno regulisanje prelaza saC- na B- platu.

Sigurnost i za¥titazdravlja radnika naradnom mjestu■ Jasno regulisanje odnosa

kada je u pitanju rad grad-jevinaca po lo¥em vre-menu i pravo uœe¥‘a rad-nika u takvim razgovorima

■ Besplatna radna odijela iza¥titna odje‘a

■ Formiranje komisija zakontrolu za¥tite na radu ukojoj bi i zaposleni imalisvoje predstavnike

Radno vrijeme■ Jasno regulisanje radnog

vremena sa unaprijedutvrdjenim kalendarom,pod uslovom da dodatnizaradjeni sati ne mogu iz-nositi vi¥e od 9 sati podanu, s tim da sve to jepreko toga bude ispla‘enokao prekovremeni sati

■ Ukidanje komplikovanogsada¥njeg naœina reguli-sanja radnog vremena-kompenzacija

■ Taœno utvrdjivanje radasubotom i kako ‘e to bitipla‘eno

■ Vrijeme potrebno za pre-voz na posao i sa posla dase raœuna kao radno vri-jeme

K tome jo¥ i znaœajno sman-jenje anga¤ovanja radnika zaprivremeni rad (Temporär),uvodjenje garancije posloda-vaca za rad ispod norme iprivremeni rad, dalji rad naostvarivanju prava radnika ipobolj¥anja koja se odnosena radno vrijeme i pitanje si-gurnosti na radu.

S druge strane, ¤elimo i daotvoreno i po¥teno ponu-dimo zajedniœku saradnju saposlodavcima kako bi sesaœuvali interesi bran¥e. Takona primjer, nudimo zajed-niœka inetersna zastupanja uborbi sa divljanjem cijena,kao i u drugim va¤nim pi-tanjima.

Këshilli komunal i Cyrihuti ka dërguar 4000 qytetarë-ve të rinjë nga një shkresëme këtë përmbajtje: «Cy-rihu sot vlenë si një qytet igjallë, i larmishëm dhefrymëzues duke i falënde-ruar mbi 100 000 bashkëqy-

tetarëve migrant. Është fja-la për një apel për natyrali-zim «Ju jeni rritur këtu …, akeni dëshirë të merrni pjesënë jetën shoqërore dhe po-litike dhe personalisht tëkontriboni në vendim-marrje?»

«Atëherë jeni të ftuar tëmerrni nënshtetësinë. «Qy-teti ynë është i intere-suar …». Ky aksion përnatyralizim vlenë për ri-ninë e moshës 16 deri 25vjeçe dhe kushton vetëm250.– franga.

Qyteti i Cyrihut zhvillon një fushatë të nënshtetësisë për rininë

Aksion për natyralizim

Foto

: Pat

ricia

Hür

liman

n

Lufta për KPP- sektori kryesor i Ndërtimtarisë është e rëndësisë jetike

Kërkesa të qëndrueshmeFo

to: U

nia

Ozbiljno razmotreni i razja¥njeni zahtjevi gradjevinskih radnika

Radnicima su potrebni mir i sigurnost

horizonte Nr. 2 | März 2005 | albanisch 2

News

Arkat e pensionitKëshilli nacional kërkon obligiminpër mbulesë 100 përqind nga ar-kat e pensionit. Këshilli ka miratuarnjë iniciativë nga deputeti SergeBeck. Kjo iniciativë parasheh obli-gimin e arkave të pensionit për bart-jen e rezervave në bilancë. Sipaskësaj të gjitha arkat e pensionitduhet të dëshmojnë posedimin erezervave të mjaftueshme për tëmbuluar të gjitha të drejtat e pa-rashikuara të të siguruarëve qëmund të paraqiten. Sipas ligjit nëfuqi ekzistojnë shumë përjashtime.

Qeveria PRO dyshtetësisë Qeveria nuk sheh arsye për heqjene së drejtës për dyshtetësi. Vetëmnga martesat binacionale kemishumë dyshtetësi ishte arsyeja enjë mocioni nga SVP – Partia Po-pullore Zvicerane. Për shumë tërinjë me prejardhje migrante heqjae dyshtetësisë do të sillte me veh-te edhe humbjen e identitetit ishtearsyetimi i përgjigjes në këtë mo-cion nga qeveria.

«Revizioni light» për AHVMë 16 maj 2004 mbi 70% e qyte-tarëve me të drejtë vote ishinkundër revizionit të 11 të sigurimitmë të rëndësishëm social nëZvicër, AHV – Sigurimi i penionit tëpleqërisë dhe të trashëgimtarëve.Tani qeveria e Zvicrës dhe ministrisocial Pasquel Couchepin preten-dojnë ndryshime apo një «revizionlight» siç përmendet në media dhekëto qëllime qeveria i dërgoi kës-hillit nacional për miratim. Ai pre-tendon ndryshime në hapa të vogëlduke filluar me ngritjen e moshëssë pensionit tek gratë nga mosha64 në moshën 65 vjeçare si dherealizimin e pensioneve ura qëmundësojnë pensionimin e më-hershëm. Kërkesat sindikale mbe-sin edhe më tej mundësia e zg-jedhjes për pesnionimin e më-hershëm në mes të moshën 62dhe 65 vjeçare. Nëse qeveria nukofron këso propozime atëherëmund të ketë sërish një iniciativëpopullore.

Demë Shala ka filluar punënnë ndërtimtari në vitin 1981,dhe në të hyrë në Zvicër aiështë anëtarësuar në Sindi-katë. Ai ngrit zërin në kant-jer, në mbledhjet regjionale,në konferencën e profesionittë ndërtimtarëve e gjetiokundër padrejtësive dheështë gjithherë aktiv në fus-hatat sindikale, që prej vi-tesh delegat i zgjedhur ngapunëtorët e ndërtimtarisë tëSindikatës Unia nga Bazeli. Në sfondin e fitores sindikale nga fus-hata e fundit tani punëdhënësit e ndër-timtarisë sikur përpiqen të hakmerrenduke kërkuar përkeqësime radikale,çfarë mendon ti për kërkesat e tyre?

Demë Shala: Që nga fillimi i viteve80-ta deri tani mund të them se ke-mi arritur shumë përmirësime në

KPP duke i kurorëzuar ato me arrit-jen e pensionimit të mëhershëm.KPP është bërë për ne e shenjtë, sinjë tempull, sikur meka për besim-tarët islam apo Vatikani për besim-tarët katolik. Kërkesat për zgjatjen eorarit të punës, reduktimin e paga-ve, anulimin e sigurimit të pagësgjatë sëmundjes e kërkesa tjera kanëpër pasojë shtimin e rrezikut për fat-keqësi në punë dhe humbjen e vull-netit për punë. Një gjë e tillë nuk ishkon për shtati as punëdhënësve.Shpresoj se kështu mendojnë edheshumë punëdhënës.

Çfarë duhet të jetë përgjigja nga Sin-dikata Unia dhe punëtorët e ndërtim-tarisë përballë kërkesave radikale dhekërcënimeve të ardhura ngapunëdhënësit?

Demë Shala: Çdo arrogancë e tyre

duhet të pranojë përgjegje të qartë.Me propozimet e tyra ata na kanëshpallur luftë. Opinioni publikduhet të informohet për qëllimet epakuptimta të punëdhënësve për tëkuptuar pakënaqësitë tona. Unë shpresoj se shumica epunëdhënësve do t’i kthehet arsyesngase as ata nuk kanë interes e aspërfitime nga këto përkeqësime. Në-se KPP që është tani në fuqi nuk res-pektohet atëherë hapen portat ekeqëpërdorimeve nga të katër anët:Ndërmarrjet nga BE që punojnë kë-tu nuk mund të kontrollohen,punëtorët me mardhënie të për-kohshme (temporer) do të trajtohensi skllav, ndërsa edhe punëdhënësite ndershëm detyrohen t’i ulin pagatpunëtorëve dhe viktima do të jenëpunëtorët e punëdhënësit dhe sëfundi i tërë sektori i ndërtimtarisë.Nëse punëdhënësit nuk i kthehen

arsyes, për të zhvilluar negociatanga baza e KPP-së në fuqi atëherëpër ne na mbetet hedhja në grevë sialternativë e vetme.

Intervistën e zhvilloi: Ruzhdi Ibrahimi

Foto

: Ruz

hdi I

brah

imi

Në sektorin e zdrukthëtarisëpër disa muaj mbretëroigjendja pa Kontratë të Përg-jithshme të Punës. Kundërplaneve për përkeqësime tëpunëdhënësve të zdrukthë-tarisë sindikata Unia ka pro-testuar disa herë.

Sindikata Unia kërkon vazhdiminurgjent të vlefshmërisë së KPP-së menjë përshtatje të pagave dhe zhvi-llimin e negocatave në pikat kon-testuese. Tanimë një zgjidhje nuk është aq

larg realizimit. Palët kontraktuesekanë filluar sërish negociatat më 9shkurt dhe kann ra në dakord përvazhdimin e tyre. Duke marrë pa-rasyshë këtë, sindikata Unia kahjekë dorë nga demonstratat e pa-rapara për 27 shkurt në Zofingen,mirëpo fushata informative nëzdrukthëtari dhe mbledhjet infor-mative vazhdojnë. Kërkohet njëKPP që garanton kushtet e punësdhe pagat minimale për parandali-min e konkurencës jokorrekte dhedumpingut të pagave.

Në vitin e kaluar është mbaj-tur konferenca e industrisësë Sindikatës Unia. Në bazëtë 4000 punëtorëve të anke-tuarve janë artikuluar dhemiratuar kërkesat për KPP-në e re.

Kërkesat e punëtorëveNdër kërkesat më kryesore janë: Ba-razia e pagës dhe shanseve për tëgjithë, një model të pensionimit tëmëhershëm nga mosha 62 vjeçare,përmirësimi i mbrojtjes së komisio-nit të ndërmarrjeve, paga minima-le për të gjithë, dy ditë shtesë pus-himi, zgjatje e pushimit të lehonisë,zbatimi i pushimit të babait gjatëlindjes, reduktimi i orarit vjetor tëpunës, përmirësimi i mbrojtjes ngalargimi prej punës si dhe zgjerimi ifushës së vlefshmërisë së KPP-së ed-he për shegërt.

Apeli «Nuk ka KPP pa përmirësime»Këtyre ditëve ka filluar fushata melansimin e një apeli me kërkesat elartshënuara. Sekretarët sindikal sh-kojnë pranë punëtorëve duke

mbledhë nënshkrime, ndërsa meqëllim të informimit të të gjithëpunëtorëve kërkesat do të barten ed-he në tabelat informative të ndër-marrjeve. Negociatat për përtëritjene KPP-së në industrinë e makinave

atë elektrike dhe të metaleve fi-llojnë në qershor. Apelin mund tanënshkruani edhe në internet derimë 15 mars, në adresën:www.unia.ch

Bisedë e shkurtër me Demë Shalën, delegat i grupit të ndërtimtarisë

KPP për Ndërtimtari për ne është e shenjtë

Calida dyfishon fitimin dhembyllë ndërmarrjet nëZvicër. Sindikata Unia an-gazhohet në selinë e ndër-marrjes në Surse duke kër-kuar nga Calida AG, tërishqyrtoj sërish këtë ven-dim.

Është skandaloze që ndërmarrja Ca-lida me mburrje njofton për dyfis-himin e fitimin dhe të njëjtën kohëedhe për mbylljen e portave përndërmarrjet në Zvicër që ka për pa-sojë edhe largimin e punëtorëve

nga puna. Drejtoria e ndërmarrjes merr njëvendim për mbylljen e ndërmarrje-ve pa konslultim paraprak me punë-torët dhe me Sindikatën Unia. Kësh-tu ndërmarrja Calida shkel ligjin ebashkveprimit. Sindikata Unia do tëmbajë një mbledhje të ndërmarrjesme punëtorët në Surse dhe bashkme punëtorët do të angazhohet përruajtjen e selisë së Calida-s në Sur-see. Të njëjtën kohë Unia od të ndër-marr edhe hapa juridik kundër lar-gimit jokorrekt të punëtorëve ngapuna.

Sërish shkilet e drejta e bashkveprimit

Calida mbyllëportat në Zvicër

Palët kontraktuese të sektorit të zdrukthëtarisëkthehen në tavolinë

Negociatat vazhdojnë

Fushata e KPP-së në industrinë e makinave

Mbledhja e nënshkrimeve

Foto

: Uni

a

horizonte Nr. 2 | März 2005 | serbisch 3

Gradski i op¥tinski savjet sujo¥ 1998 godine utvrdili ta-kozvani pregled mjera inte-gracije, œiju su primjenuprihvatili kasnije i neki dru-gi gradovi. Sadr¤aj pregledaodnosio se na pojedine mje-re kojima je grad Zürich, mi-grantima olak¥ao postupakdodjele dr¤avljanstva.

Gradski savjet je na 4000 adresaposlao mladima pismo sa sljede‘imsadrzajem: «Ako Zürich danas va¤ikao grad ¤ivosti i svestranosti, to jesigurno i zahvaljuju‘i œinejenici dau njemu ¤ivi oko 100 000 ljudi izcijelog svijeta. Poseban ton svemudaje brojna omladina…». Ovakvoslu¤beno priznanje od velikog jeznaœaja, jer se œesto de¥ava da semigranti prikazuju samo kao teret.

O œemu se radi Radi se, prije svega, o apelu mladi-ma da se opredjele za ¥vajcarskodr¤avljanstvo: Vi ste ovdje odras-li… Zar se nije i uvama, ponekad ja-vila ¤elja da se aktivno ukljuœite u

priverdni i poltiœki ¤ivot, te i sve-mu date i va¥e liœno mi¥ljenje?”.Predsjednik Gradskog savjeta El-mar Ledergerber, pi¥e dalje: «Iskre-no i od srca vas pozivam da nam sepridru¤ite i postante i zvaniœnodr¤avljani ≠vajcarske. Na¥ grad je zatako ne¥to zinteresovan…”. Ovaakcija traje do kraja 2006 godine idaje mogu‘nost mladima od 16 do25 godina starosti, da za samo Fr.250.– dobiju ¥vajcarski paso¥.

ReagovanjaSVP, od kojeg se ni¥ta drugo nemo¤e ni oœekivati, istiœe na sav glas«¥vajcarsko dr¤avljanstvo se ras-prodaje kao bezvrijedan papir”,Gradski savjet «ne po¥tuje volju na-roda» itd. Ipak, ragovanja su bila unajve‘em broju veoma pozitivna,¥to posebno i ne iznenadjuje. GradZürich je dobro prihvatio pred-lo¤ene mjere. Pozitivno je, da se naovaj apel gradskih vlasti odazvalojako mnogo mladih, œime su po-kazali da su veoma zainteresovaniza ¥vajcarski paso¥.

✏ Salvatore Di Concilio

Zahtjevi za GAV-metalnegradnje 2006: Vi¥e dana fe-rija i pravo na izjednaœavan-je plata sa poskupljenjem sunajva¤niji zahtjevi radnikametalske gradnje. Ovo je po-kazala diskusija 30 delegira-nih œlanova Unia-e pobran¥ama o obnovljenomGAV-u od 1. januara 2006.

Unia sekretar iz kantona SolothurnMarkus Baumann zatra¤io je otpri-like sljede‘e: «Klauzula o poskupl-jenju mora van». Ona ima za posl-

jedicu, da se ubudu‘e o izjednaœa-vanju plata sa poskupljenjem, mo¤esamo pregovarati i to ako je godi¥njeposkupljenje ve‘e od 1,5 procenata.Zato su proteklih godina radnici os-tali praznih d¤epova.

Regionalni sekretar Unia-e iz Berna,Anne Bavarel ukazala je na lo¥e hi-gijenske uslove na radu za zaposle-ne. Poslodavci moraju ugovorombiti obavezni da na gradjevinskimobjektima instaliraju toalte.

Heinz Ledergerber, Unia sekretar iz

Biel-a zahtjevao je potpuno novinaœin definisanja procesa rada: «Od-luœuju‘e mora biti vrijeme potreb-no za dolazak i povratak sa posla, ane predjena razdaljina u kilometri-ma.» Dalje pove‘anje minimalnihplata i ranije panzionisanje ostali su,takodje, aktuleni zahtjevi.

Tokom sljede‘ih mjeseci vodi‘e sepregovori sa poslodavcaima o no-vom Gav-u. Delegirani predstavni-ci bran¥i mo‘i ‘e se o rezultatima iz-jasniti u junu. GAV-u metalskegradnje podpadaju 12 000 bravara,metalaca i mehaniœara za poljo-privredne ma¥ine.

Unia zahtjeva od Berna obus-tavu gradjevinskih radovakod ekstremno niskih zims-kih temperatura

Kod sindikata Unia radnici se stal-no ¤ale ¥to se radovi na gradjevins-kim objektima nastavljaju i u eks-tremnim vremenskim uslovima.Unia zahtjeva ubustavu gradnje prinajni¤im zimskim temperaturama,ali i striktno provodjenje odredabaOp¥teg radnog ugovora u dijelu ko-ji reguli¥e ovo pitanje.

1. mart 2005: U Bernu termometarpokazuje 12 stepeni ispod nule.Uprkos protestu zaposlenih, radovi

na dubokoj gradnji gradjevinskogobjekta u Bernu ipak su nastavljeni.Sindikat Unia, koji je reagovao napoziv radnika, predlo¤io je da se rad-nicima hitno podjeli vru‘ œaj, ali ru-kovodioci gradili¥ta firme Walo tonisu dozvolili.

Veoma nepovoljni vremenski uslo-vi kao ¥to su vru‘ina, o¥te‘enostozona, hladno‘a i snje¤ne me‘avena radnom mjestu, predstavljaju je-dan od osnovnih uzroka porastazdravstevnih problema zaposlenihu gradjevinarstvu. Ovi uslovi, ujed-no, pove‘avaju opasnost od nezgo-da na radu. Prekid rada, pravo na to-ple obroke i du¤e pauze u sluœaju

lo¥ih vremenskih uslova, imaju zagradjevinske radnike vrhunski prio-

ritet. Ipak, ne postoji taœno reguli-sanje tog pitanja. Primjena radikal-

nih mjera, s druge strane, ponekadizostane zbog rokova izvr¥enja i ci-jene ko¥tanja radova.

Tako jedan te isti problem pritiskagradjevinske firme, naruœioce rado-va (u ovom sluœaju grad Bern), lje-kare, administrativne slu¤benike ina kraju i zakonodavce. Prihvatlji-va rje¥enja za zaposlene i sindikatemoraju se izna‘i i provesti. Rad nasne smije praviti bolesnim: Unia sezala¤e, da se problemi za¥tite na ra-du rje¥avaju putem zakona i ugo-vora, takodje i kada je u pitanju radu nepovoljnim vremenskim uslovi-ma.

Iako je rukovodilac filijalepremje¥ten, malo ima zna-kova da ce se situacija u Ca-rrefour Dietlikon pobolj¥ati.Carrefour Suisse AG po-ku¥ava da dobije na vreme-nu i ne dr¤i se datih obe‘an-ja. Odgovorni u Careffourprovociraju eskalaciju kon-flikta.

Nezakoniti otkazi i samovoljne pri-jetnje optere‘uju radnu klimu punustraha, represije, rada po pozivu,mobinga i seksualnog zlostavljanja:sve vi¥e namje¥tenika obra‘a se sin-dikatu Unia i izvje¥tava o situacijikoja je na rubu eskalacije u velikomtr¤nom centru Carrefour Dietlikon(ZH).

Kako bi postoje‘e stanje dokumen-tirala, Unia je za nekoliko dana sa-kupila oko stotinu izvej¥taja od za-poslenih prodavaœica. Kada se ana-liziraju svi zajedno, ovi izvje¥taji po-kazuju sliku totalne samovolje: i po-red toga ¥to imaju doznake za bolo-vanje od ljekara, radnice su primo-rane da i dalje rade pod prijetnjomotkaza, ¥ikaniranja od strane pred-

tostavljenih su svakodnevna pojavai ko se usudi da protivrjeœi bi‘e upo-zoren i otpu¥ten. Sluœajevi seksual-nog zlostavljanja su posebno iz-ra¤eni. Zbog sluœaja koji se nedavnodogodio, ¤rtva je dobila otkaz, a pœi-nilac (saradnik u kadru) jo¥ neome-tano radi u Carrefour Dietlikon.Uprkos izvje¥taju koji je podnijelojedno nezavisno savjetodavno tije-lo, Carrefour nije preduzeo ni¥ta ka-ko bi situaciju pobolj¥ao, mada je toradnici pro¥le nedelje obe‘ano.

Sindikat Unia je 9. februara odgo-vorne u Carrefour Suisse AG suœio sapostoje‘om siutuacijom u Dietliko-nu. U razgovoru je Unia zatra¤ilahitno uvodjenje mjera koje bi spri-jeœile ovakve postupke pretpostavl-jenih u budu‘nosti. Zatra¤eno je i dase opozovu œetiri otkaza kao i da seodgovorno rukovodstvo smjeni. Ca-rrefour je, sa svoje strane izjavio, daje spreman navedene probleme ri-je¥iti u roku od 10 dana.

✏ hiv

Promrzlim gradjevinskim radnicima je prekipilo

Medijska poruka sindikata Unia, sekcija Bern

Saop¥tenje za ¥tampu sindikata Unia, Sekcija Zürich

Rukovodilac filijale morai‘i, ali problemi ostaju

Grad Zürich:

Specijalna ponuda zadodjelu dr¤avljanstva

Foto

: Key

ston

e

Foto

: Uni

aFo

to: U

nia

Ne prihvatamo klauzulu poskupljenja koja nije realna

Këshilli nacional mira-ton iniciativën Luste-berger. Sipas kësaj ini-ciative ndërmarrjet qëpunësojnë shegërtduhet të favorizohengjatë dhënies së punë-ve publike. Është kjonjë kërkesë e kah-motshme e rinisë sindi-kale mirëpo e pamjaf-tueshme për zbutjen epapunësisë tek rinia

Trefishimi i papunësisë tek riniaSipas të dhënave statistikorevetëm 18 % e ndërmarrjevepunësojnë sheqërt për mësi-min e profesionit Më tepër se21 000 të ri presin një vendpune për mësimin e profe-sionit. Ndërmarrjet që nukpunësojnë sheqërt duhet tëpaguajnë shpenzimet në fa-vor të ndërmarrjeve që punë-sojnë shegërt kërkon riniasindikale. Që nga viti 1999numri i të papunëve tek riniaështë trefishuar. Përveç kësaj në nivele kanto-

nale kërkohet themelimi ifondeve të shkollimit dhefondeve të paritetit për sek-torë ekonomik dhe të bëhetzyrtarizimi i tyre. Mbi 50 000të ri nën moshën 30 vjeçarejanë të papunë.

Kërksa për zbutjen e gjendjesKomisioni i rinisë së Bashki-mit të Sindikatave Zviceranei drejtohen qeverisë së venditme kërkesa të qarta: Është edomsdoshme ndërmarrja emasave urgjente duke marrëparasyshë afrimin e verës sëvitit 2005, duke marrë pa-

rasyshë afrimin e fundit të vi-tit shkollor dhe shumë të rikërkojnë një vend pune.Duhet të sigurohet infras-truktura për shkollimin e më-tejmë të atyre që nuk arrijnëtë gjejnë vend pune me që-llim të garantimit për fillimnë procesin e punës. Rinia eBSZ (SGB) kërkon edhe më tejzgjerimin e ofertave shkollo-re dhe të ofertave si urëlidhë-se nga shkollimi fillor shko-llimin për mësimin e një pro-fesioni si dhe punësimin e ty-re njëvjeçar në projekte kon-trete.

Rinia kërkonangazhim

horizonte Nr. 2 | März 2005 | albanisch & serbisch 4

Beilage zu den Gewerkschaftszeitungen work, area, Événement syndical | HerausgeberVerlagsesellschaft work AG, Zürich, Chefredaktion: Marie-José Kuhn; Événement syndicalSA, Lausanne, Chefredaktion: Serge Baehler; Edizioni Sociali SA, Lugano, Chefredaktion:Françoise Gehring Amato | Redaktionskommission M. Akyol, F. Basciani, M. Beja, S. DiConcilio, H. Gashi, R. Ibrahimi, M. Komaromi, M. Pacheco, Montaña Martín | Sprachverant-wortlich Velida Martinovic, Ruzhdi Ibrahimi| Koordination Mehmet Akyol | Layout SimoneRolli, Unia | Druck Unionsdruckerei AG, Schaffhausen | Adresse Redaktion «Horizonte», Strassburgstr. 11, 8021 Zürich, redaktion@unia.ch

www.unia.ch

Shumat në franga zvicerane, në fuqi nga 1 janar 2005

Kantoni Shtesat e Shtesat e Deri në Shtesat Kuotat efëmijëve shkollimit9 moshën e lindjes punëdhënësit

për arkën kantonale (FAK në përqindje

Shuma për një fëmijë Në Në të shumës së dhe një muaj1 përgjithësi veçanti pagës)

ZH 170/195 – 16 20/25 – 1,30

BE 160/190 – 16 20/25 – 1.70

LU 180/200 230 16 18/25 800 2,00

UR 190 – 16 18/25 1000 2,00

SZ 200 – 16 18/25 800 1,60

OW 200 – 16 25/25 – 1.80

NW 200 225 16 18/25 – 1,75

GL 170 – 16 18/25 – 1,90

ZG 250/300 – 18 18/25 – 1,60

FR 220/240 280/300 15 20/25 1500 2,45

SO 190 – 18 18/25 600 1,90

BS 170 190 16 25/25 – 1,30

BL 170 190 16 25/25 – 1,50

SH 180 210 16 18/25 – 1,40

AR 190 – 16 18/25 – 1,90

AI 180/185 – 16 18/25 – 1,70

SG 170/190 190 16 18/25 – 1,80

GR 185 200 16 20/25 – 1,80

AG 150 – 16 20/25 – 1,50

TG 190 – 16 18/25 – 1,60

TI 183 – 15 20/20 – 1,50

VD 160/330 205/375 16 20/25 1500 1,85

VS 260/344 360/444 16 20/25 1500

NE 160/180 240/260 16 20/25 1200 2,00

200/250 280/330

GE 200/220 – 18 18/18 1000 1,50

JU 154/178 206 16 25/25 782 3,00

132 132

Iznosi u Francima, 1. januar 2005

Kantoni Djeœiji Dodatak za Starosna Dodatak Iznos kojidodatak obrazovanje granica za novorodjenad pla‘a poslo-

davac kanto-nalnom FAK

Dodatak za svako dijete Op¥ti Posebni u procentimapo mjesecu 1 dodatak dodatak od plate

ZH 170/195 – 16 20/25 – 1,30

BE 160/190 – 16 20/25 – 1.70

LU 180/200 230 16 18/25 800 2,00

UR 190 – 16 18/25 1000 2,00

SZ 200 – 16 18/25 800 1,60

OW 200 – 16 25/25 – 1.80

NW 200 225 16 18/25 – 1,75

GL 170 – 16 18/25 – 1,90

ZG 250/300 – 18 18/25 – 1,60

FR 220/240 280/300 15 20/25 1500 2,45

SO 190 – 18 18/25 600 1,90

BS 170 190 16 25/25 – 1,30

BL 170 190 16 25/25 – 1,50

SH 180 210 16 18/25 – 1,40

AR 190 – 16 18/25 – 1,90

AI 180/185 – 16 18/25 – 1,70

SG 170/190 190 16 18/25 – 1,80

GR 185 200 16 20/25 – 1,80

AG 150 – 16 20/25 – 1,50

TG 190 – 16 18/25 – 1,60

TI 183 – 15 20/20 – 1,50

VD 160/330 205/375 16 20/25 1500 1,85

VS 260/344 360/444 16 20/25 1500

NE 160/180 240/260 16 20/25 1200 2,00

200/250 280/330

GE 200/220 – 18 18/18 1000 1,50

JU 154/178 206 16 25/25 782 3,00

132 132

Poœev od 7. februara 2005 godine¥panska socijalistiœka vlada, na œe-lu sa Zapaterom, zapoœela je kam-panju izdavanja radnih dozvola za ile-galne doseljenike. Prema navodimavlade u ≠paniji ¤ivi oko tri milionastranaca.

Njih oko milion nema papire, a od toga opet800.000 lica ima pravo na amnestiju. Da bi do-bili papire, moraju dokazati da su najmanjeposlednih ¥est mjeseci ¤ivjeli u ≠paniji, daimaju ponudu za radno mesto koja va¤i za naj-manje ¥est mjeseci unaprijed, te da dostaveuvjerenje o neka¤njavanju od svoje matiœnedr¤ave. Ve‘ina doseljenika u ≠paniji dolaze izLatinske Amerike, sjeverne Afrike i istoœne Ev-rope. Ponuda vlade va¤i do 7. maja 2005 go-dine.

≠ta misli EUInicijativu ¥panske vlade kritikovale su neke

zemlje evropske ekonomske zajednice, med-ju njima i Njemaœka. Kritika je, svakako, proi-zi¥la iz straha da ‘e to prouzrokovati novi pri-liv izbjeglica u ≠paniju, koje se onda mogupro¥iriti na druge evropske zemlje.

Prvi rezultatiPrvi rezultat objavljeni od strane ministra zarad i socijalna pitanja Jesús Caldera pokazalisu da je akcija legalizacije doseljenih licanai¥la u ≠paniji na pozitivan odjek. Glasovikritike œuju se medjutim od konzervativnogpokreta Partido popular, ali i od od strane raz-nih NGO-s. Oni su izrazili bojazan, da za-poœeti proces mo¤e pokazati i negativne re-zultate, ukoliko uporedo sa legalizacijom nebude fleksibilno regulisan postupak prikupl-janja dokumentacije i visina tro¥kova. Ponjihovom mi¥ljenju, sve to mo¤e dovesti dodalje izolacije i diskriminacije ilegalnih do-seljenika, koji ne budu u stanju da sve po-trebne papire prikupe u odredjenom roku.

Shtesat kantonale të fëmijëve për punëtorët me fëmijë në Zvicër

Djeœiji dodatak po kantonima za zaposlene u≠vajcarskoj

Legalizacija statusa lica «bez papira» u ≠paniji

≠panska vlada na potezu

Foto

: Uni

a