ELEKTRİK DAĞITIM ŞİRKETİ

BİLGİ TEKNOLOJİLERİNDE

IT ENTEGRASYONU VE ÖLÇÜLEBİLİRLİK

Elektrik piyasası kanunu ile Liberal bir piyasa için önemli bir adım atılmıştır. Elektrik borsasının düzenlenmesi için kurulacak “Enerji Piyasaları İşletme Anonim Şirketi “ EPİAŞ, TEİAŞ’ın piyasa işletim yetkilerini alacaktır.

Hedeflenen piyasa yapısında dağıtım hizmet bedelleri düzenlemeye tabi olacaktır ve düzenleyici kurum tarafından belirlenecektir. Serbest tüketici limitinin 5.000 kwh’a inmesi rekabetçi bir piyasa oluşmasına imkan tanımasına rağmen, tarife yapısı içindeki çapraz sübvansiyonlar gerçek anlamda ikili anlaşmalar piyasasının oluşumunu engellemektedir.

Elektrik dağıtım şirketi, Kaliteli, yeterli, sürekli ve verimli hizmet tedarikini yerine getirmek zorundadır. Programlı kesintileri kırk sekiz saat önce abonelerine bildirmek zorunluluğu vardır.

Kaçak veya usulsüz elektrik kullanımına ilişkin tespit ölçüm ve kontrollerde somut ve tüketicinin aleyhine olmayacak kıstaslarla hareket etmek zorundadır.

Söz konusu faaliyetleri öngörülen usul ve esaslara uygun yerine getirmemesi, aksatması, niteliğini ya da kalitesini düşürmesi durumunda Lisans iptaline kadar gidecek yaptırımlar uygulanabilecektir. Şebeke işletmeciliğinin yanı sıra, müşteri ile imzalanan dağıtım anlaşmasından doğan yükümlülükler mevzuata uygun yerine getirilmelidir.

Sayaç endekslerinin zamanında ve doğru okunması, ilgili perakende şirketine/şirketlerine aktarılması, sayaç sökme-takma işlevlerinin yanı sıra perakende şirketi tarafından iletilen Kesme-Açma iş emirlerini zamanında yerine getirmesi gibi görevlerde meydana gelecek yanlışlık veya gecikmelerde dağıtım şirketi maddi zararlara uğrayabilir.

Elektrik enerjisi dağıtımında kaçak kayıp oranlarını net olarak bilmek ve strateji oluşturmak için,

• Şebeke envanteri, • Enerji alış veriş noktaları ve ölçü devresi bilgileri, • Cadde ve sokak aydınlatmaları sayaçları ve ölçü devresi bilgileri, • Sayaç okuma oranı, • Sıfır kayıplı abonelerin listesi, • Ölçü devresi bilgileri,

gibi verilerin doğru ve eksiksiz bilinmesi gerekir.

İletim şebekesi barasın dan ölçülen yüksek tüketimli abonelerin tüketiminin genel tüketim içindeki yüzdesi kayıp kaçak oranlarını olumlu/olumsuz etkilemektedir.

Görev bölgesindeki hizmetlerin değerlendirilmesi, vizyon ve misyonuna uygun stratejiler oluşturulması veri toplama, toplanan verilerin sayısallaştırılması ile mümkündür.

Dağıtım şirketleri, Sistem işletme ve müşteri ilişkilerini mevzuata uygun olarak yürütebilmek, Verimliliği artırmak, Birimler arası mükerrer bilgi isteklerini önlemek, İçin; entegre çalışan bilgi sistemleri ve network alt yapısını kurmalıdır.

Söz konusu bilgiler; Güncel, doğru ve farklı algılamalara sebep olmayacak kadar düzgün olmalıdır. Günümüz dağıtım şebekelerini akıllı olmadıkları sürece yönetmek mümkün değildir. Elektrik şebekelerinin akıllı şebekelere dönüştürülmesi süreci zorunluluktur.

Vergi usulü kanunu ile 1 Ocak 2013 tarihinden itibaren elektrik dağıtım şirketlerinin abone bilgilerini ve tüketim bilgilerini düzenli olarak belirlenen format ve standartlarda Maliye Bakanlığına gönderme zorunluluğu getirilmiştir

Yeni tesis edilen, değişen veya kapanan aboneliklere ilişkin bilgiler, işlemin tesis edilmesini takip eden ayın 14 üncü günü saat 24.00'e kadar elektronik ortamda gönderilecektir.

Usulüne uygun kullanımdaki iki dönem arasındaki endeks okuma farkını temel alan fatura ödeme bilgisi müşteriye son ödeme tarihinden en az on gün önce tebliğ edilmelidir. Hatalı faturalandırma veya bildirimlerde müşterinin Dağıtım Şirketine itiraz hakkı vardır.

Elektriğin kesilmesinde yükümlülüklerini yerine getiren müşterinin elektrik hizmeti en geç iki iş günü içerisinde tekrar başlatılmalıdır. Kesme – bağlanma ücreti ise ancak fiili kesim işlemi yapılması durumunda talep edilebilir.

Bu konularda elektrik hizmetinden doğasından kaynaklan ve ilgili mevzuat ve lisans koşullarına işlenen koşullar haricinde dağıtım şirketlerinin diğer özel şirketlere kıyasla bir ayrıcalığı bulunmamaktadır.

Şirket genelinde tüm il merkezleri ve işletmelerde kullanılmakta olan Data Hatları, TTVPN kapalı devre iletişim ağı topolojisine geçirilmeli, olası kesinti riskleri minimuma indirilmelidir, yıldız yapıdan bulut yapıya geçiş yapılmalıdır. Karasal Data hatları yedeklenmeli, il merkezlerine Radyo Link sistemi kurularak veri ve iletişim güvenliği en yüksek seviyeye çıkarılmalıdır.

Kurumsal Kaynak Planlaması / ERP ( Enterprise Resource Planning )

ERP; Hizmet için gereken işgücü, teçhizat vb. gibi tüm kaynakların verimli bir şekilde kullanılması ve müşteri ye daha iyi hizmet sunabilmek için kullanılmalıdır. Şirket birimleri arasındaki süreçler doğru koordine edilebilir, birimler arası doğru bilgi akışı sağlanır. Tüm süreçler entegredir.

Rekabetin daha da artacağı piyasada var olmak için ERP programlarına geçmek CRM uygulamalarını kolaylaştıracaktır.

Müşteri ilişkileri / CRM ( Customer Relationship Management )

Kavramlarda değişiklik olmuştur. Kamuda hizmet alanlar abone olarak adlandırılırken, özelleştirme ile birlikte müşteri kavramı yerleşmiştir. Enerji satışı ve satış sonrası hizmetler önem kazanmıştır.

Dağıtım şirketleri “Müşteri İlişkileri Yönetimi” stratejilerini geliştirmeli, müşteri ile ilişkilerini yeniden ele almalıdır. Müşteri ilişkilerini geliştirme ve devamlılık ancak müşteri odaklı strateji çözümleri ile gerçekleşir.

Entegre, CRM Müşteri Yönetim Sistemi ve

BCM Çağrı Yönetim Sistemi

birlikte çalıştırılmalıdır.

Arayan tüm müşterilerin önerileri,

talepleri, şikayetleri, elektrik kesinti

bildirimleri, kaçak ihbarları, abonelik hizmet talepleri,

Çağrı Merkezi personeli tarafından kayda alınır ve tüm gelen aramaların kayıtları ve

istatistikleri, CRM yazılımında tutulur.

Raporlamalarda kullanılır ve müşteriye geri dönüş yapılır.

Müşteri memnuniyeti kapsamında, planlı kesintiler, SMS sistemi vasıtasıyla sistemde kayıtlı müşterilere kısa mesaj olarak bildirilir. Mobil bilgi servisi ile fatura bilgileri ,ödendi/ödenmedi bilgilendirmesi SMS olarak müşterilere gönderilir. Ücretsiz müşteri hattı 0800’lü numaralarla, müşterilerin öneri, istek ve şikayetleri, kaçak ihbarları, abonelik hizmet talepleri gibi konularda hizmet verilir.

GIS Uygulamaları; Varlık Yönetimi Adres Yönetimi Şebeke ve işletme operasyonlarının yönetimi Yatırım Planlama Mühendislik Hesaplamaları ve Proje Yapımı SAIDI-SAIFI (Enerji Kesinti Süresi Zamanı ve Sıkılığı endeksleri) İşletme Emniyeti Süreçlerinde, Elektrik dağıtım Şirketinin Hızlı ve kolay planlama, Düşük işletme maliyeti , Kaliteli enerji servisinin sağlanması, İletimde kaybolan enerjinin azaltılması, Atıl kapasitenin azaltılması Hizmetlerini yerine getirirken maliyetleri düşürmesi ve sürdürülebilirlik için vazgeçilmezdir.

YEDAŞ

BİLGİ TEKNOLOJİLERİ

2011-2012-2013

IT PROJELERİ

- SAP ERP ve SAP CRM ’in CANLIYA ALINMASI

- SAP IS-U’nun CANLIYA ALINMASI

- OSOS KURULUMU VE CANLIYA ALINMASI

- COGRAFİ BİLGİ YÖNETİM SİSTEMİNİN KURULUMU VE CANLIYA ALINMASI

- ABONE ADRES-SAYAÇ BİLGİSİNİN GIS ORTAMINA TAŞINMASI

- ORMANLIK ALANLARDAN GEÇEN HATLARIN BELİRLENMESİ

- 1.700.000 ABONENİN 20.000.000 KAYDININ ELEKTRONİK ARŞİVLENMESİ - 45.000.000 Metre Kare alandaki AG Şebeke Bilgisinin GIS ORTAMINA TAŞINMASI

- ENERJİ TALEP/TAHMİN SİSTEMİNİN CANLIYA ALINMASI

- ENERJİ KALİTESİ İZLEME PROJESİ

SAP ERP ( Enterprise Resource Planning ) PROJESİ

ÇALIK HOLDİNG ve YEDAŞ personeli ile proje başlatılmış ve 20 personel Görev almıştır.

SAP ERP’nin 8 modülü fiili devirle birlikte 1 Ocak 2011 tarihinde canlı sistemde kullanılmaya başlanmıştır. Halen sorunsuz olarak çalışmaktadır.

CRM Müşteri Yönetim Sistemi ve

BCM Çağrı Yönetim Sistemi

entegre olarak çalışmaktadır.

Mükemmel Müşteri Hizmeti için

CRM projesi ile BCM uygulaması eşzamanlı olarak 13.07.2011 tarihinde 5 ilde canlı kullanıma alınmıştır.

1,700,000 aboneye 7/24 hızlı ve yüksek kaliteyle hizmet

verilmektedir. Müşterilerimizin Öneri, istek ve şikayetleri

karşılamaktadır.

Tüm aranmalar Çağrı Merkezi tarafından kayda alınır ve

gelen aramaların kayıtları ve istatistikleri Raporlamalarda kullanılır.

SAP IS-U (Industrial Systems-Utilities) PROJESİ PROJE SÜRESİ 636 Gündür. Proje 3 aşamada yürütülmüştür. I. FAZ IBM GLOBAL DÖNEMİ 9 Eylül 2011 - 28 Şubat 2012 ( 172 Gün Kavramsal ) II. FAZ ÇALIK/YEDAŞ DÖNEMİ 1 Mart 2012 - 31 Aralık 2012 ( SAP IS-U Uygulama) III. FAZ ÇALIK/YEDAŞ DÖNEMİ 1 Ocak 2012 - 7 Haziran 2013 ( YEDAŞ – YEPAŞ Ayrıştırma ) PROJEDE, ÇALIK HOLDİNG , YEDAŞ ( BT KOORDİNATÖRLÜĞÜ, GENEL MÜDÜRLÜK VE İL KOORDİNATÖRLÜKLERİ) IBM GLOBAL, SAP TÜRKİYE ve Serbest SAP UZMANLARI olmak üzere 166 uzman personel görev almıştır. YEDAŞ; BT MÜDÜRLÜĞÜ’nden 30, YEDAŞ GIS MÜDÜRLÜĞÜ’nden 34 ve Süreçlerinde deneyimli 33 uzmandan oluşan 97 personel ile Projeye katılım sağlamıştır. AYRICA; YEDAŞ GENEL MÜDÜRLÜK ve İL KOORDİNATÖRLÜKLERİNİN tüm yönetici ve çalışanları DATA TEMİZLİĞİ ve EĞİTİMLERE zamanında her türlü desteği zamanında sağlayarak Projeye sahip çıkmıştır. 5 KASIM 2012 – 3 HAZİRAN 2013 Tarihlerinde 1.968 Katılımcıya 83 Günde 672 saat eğitim verilmiştir.

Saha Operasyonları, Sayaç İşlemleri, Kesme/Açma, Kaçak, Arıza Bakım Onarım gibi İş süreçlerindeki Kazanımları,

Saha çalışanlarının performanslarının ölçülmesi ,değerlendirilmesi ve raporlanması Sistemde kullanıcı hatalarının azaltılması Güvenilir ve ileride ihtiyaç olacak bilgilerin muhafaza edilmesi Merkezi olarak sistemden iş emirlerinin yaratılması ve takibi Kişilerden çok sisteme dayalı bir iş yönetimi ve takip mekanizması İş süreçlerinin sistem ile entegre olarak standartlaşmasının sağlanması Süreç analizi ve kaynak değerlendirmesi Maliyet analizi ve bütçe öngörülerinde kullanılacak verilerin sistemden alınabilmesi EPDK’nın istediği ticari kalite verilerinin takibi ve ölçülmesi Olarak özetlenebilir.

SAP IS-U PROJESİ İLE

MOBIL GIS ORTAMINDA ABONE-ADRES-SAYAÇ ENVANTERİNİN COĞRAFİ REFERANSLI ( geo-cod ) TOPLAMA PROJESİ

PROJE SÜRESİ 9 Ay dır. PROJEDE, YEDAŞ tan 32 ve HİMSAN FİRMASINDAN 180 personel olmak üzere toplam 212 personel görev almıştır. 1.7 milyon abone için 5 il, 67 ilçe ve 3.000 bin köyü kapsayan 45 bin km2 lik, dağıtım bölgesinde 48 milyon veri alanı sahadan elde edilmiş ve güncellenmiştir. PROJE ile, SAP IS –U migrasyonu için gerekli bağlantı nesnesi, sayaç ana verileri sağlanmıştır. GIS için gerekli abone-adres yönetimi veri harita ve veri altyapısı sağlanmıştır. Abone-Adres-Sayaç Ana verilerinin Coğrafi Referanslı Olarak Güncellenmesi sağlanmıştır. Kaçak-usulsüz-tehlikeli enerji kullanımları tespit edilmiş, iş birimlerine geri bildirim sağlanmıştır

ELEKTRONİK ARŞİV PROJESİ

PROJE 96 Gün dür. PROJEDE, KOD-A FİRMASINDAN 240 personel görev almıştır. 1.700.000 abonenin arşivdeki yaklaşık 22 milyon sayfa evrakı dijital hale getirilmiştir. Müşterilere ait fiziksel arşivin taranıp indekslenmesi, mernis sorgulamalarının yapılması, müşteri evraklarına ait dijital arşiv sistemi kurulması sağlanmıştır. PROJE ile,

Dijital Arşiv kayıt ve yönetimi sağlanmıştır. Arşiv belgelerine ulaşım, raporlamalar şirket içi ve dışından dijital ortamda web üzerinden ulaşılması mümkün hale getirilmiştir.

Sistemdeki ve fiziksel arşivdeki evraklar üzerinden elde edilen 750.000 adet müşterinin T.C kimlik bilgisi NVİ Mernis Sistemi üzerinden sorgulanmış, bilgiler elde edilmiş/doğrulanmış ve SAP IS-U sistemi için hazır hale getirilmiştir.

İşletme hakkı devir sözleşmesindeki arşiv ile ilgili yükümlülük yerine getirilmiştir.

GIS / COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMİ PROJESİ PROJE SÜRESİ 21 Ay dır.

PROJEDE, BAŞARSOFT FİRMASINDAN 6 Eleman, YEDAŞ’tan 4 Eleman olmak üzere toplam 10 elaman görev almıştır. BAŞARSOFT BİLGİSAYAR SİSTEMLERİ ŞİRKETİ tarafından Map İnfo Lisanslaması ile SAP ile entegre YEDAŞ Coğrafi Bilgi Sistemi kurulmuş ve üzerine EDABİS UYGULAMASI uyarlanmıştır.

PROJE ile,

Kurumsal Bilgi yönetiminde , Operasyonel Şebeke yönetiminde Coğrafi tabanlı raporlama ve karar destek sistemidir.

Tüm şebeke ağının alt yapı bilgileri, NVI’ya uygun Abone-Adres bilgilerinin koordinatları harita üzerinde dijital olarak tanımlanmıştır.

Abone Adres verileri GIS ile coğrafi olarak yönetilmektedir.

SAP IS-U ile online adres entegrasyonu kurulmuş ve kullanılmaktadır.

SCADA & SAP PM & CRM gibi sistemlerle entegrasyon altyapısının oluşturulmasına devam edilmektedir.

Türkiye Elektrik Dağıtım Sektöründe İlk ve Tek SAP IS-U & GIS Entegrasyon Projesi Olma Özelliği Taşımaktadır.

GIS SİSTEMİN TEMEL HEDEFLERİ

Coğrafi Bilgi Yönetim Sistemi içinde yönetilecek olan temel 2 ana veri ilişki grubu bulunmaktadır. 1 - Abone-adres coğrafi veri ilişkisi 2 - Abone-şebeke coğrafi veri ilişkisi

YEDAŞ; COĞRAFİ BİLGİ YÖNETİM SİSTEMİ, SAP ERP, SAP IS-U, OSOS enteğrasyonu ile

21

GIS CAD

SCADA

ERP

SAP

SAP/PM

SAP/PS SAP/ FI

SAP/MM

SAP/CO

SAP/SD

SAP/HR SAP/ IS-U

Veri iletişim Altyapısı

SAP/ CRM

& CIS

Kusursuz adres yönetimi Kusursuz Şebeke Yönetimi SCADA ve SAP ile Tam Entegrasyon Merkezi Yapıdan Yönetim Canlı sistemde uygulamaya alınmıştır. Scada/DMS/OMS devam etmektedir. Elektrik Dağıtım Sektöründe İlk ve Tek SAP IS-U & GIS Entegrasyon Projesi Gerçekleştirilmiştir.

ORMANLIK ALANLARDAKİ TESİSLER ENVANTER PROJESİ

PROJE SÜRESİ 102 Gün dür. PROJEDE, DOĞA ORMANCILIK‘tan 24 personel Görev almıştır. Ormanlık Alanlarda Kalan Tesislerin İzinli/İzinsiz Envanterinin çıkartılması, İzinli hatların ORKABIS’e Kayıtlı Hale Getirilmesi sağlanmıştır. PROJE ile, İzinsiz hatlarımızın toplam miktarı belirlenmiştir. Mevcut izinli hatlardaki hata eksiklik ve mükerrer izin durumları ortaya çıkarılmıştır. 310 adet dosyada aynı hatta ait mükerrer 41 adet izin dosyası olduğu tespit edilmiştir. Ormanlık alanlarda kalan hat ve izin bilgileri Coğrafi Bilgi Sistemi veri tabanına uygun hale getirilmiştir. Yeni izin süreçleri Coğrafi Bilgi Sistemleri üzerinden daha etkin ve kolay yönetilecektir.

OSOS (Otomatik Sayaç Okuma Sistemi) PROJESİ

PROJE SÜRESİ 13 Ay dır. Sayaç verilerinin otomatik olarak uzaktan okunabilmesi, Verilerin merkezi bir sisteme aktarılması, Doğrulanması, Eksik verilerin tamamlanması, Verilerin yedeklenmesi ve İlgili taraflara istenen formatta sunulması için BTC Bilişim ve ALCATEL Lucent Telekom ile birlikte proje yürütülmüştür. PROJEDE, Ana Kontrol Merkezi ( AKM ) BTC Bilişim tarafından kurulmuş ve sahada 1.475 sayaca modem kurulumu ALCATEL LUCENT TELEKOM tarafından gerçekleştirilmiştir. YEDAŞ’tan 9 personel, BTC Bilişim’den 19, ALCATEL LUCENT TELEKOM’dan 15 olmak üzere toplam 43 personel projede görev almıştır. 53 personele 30 saat eğitim verilmiştir.

OSOS ( Otomatik sayaç okuma sistemi ) Ana Kontrol Merkezi (AKM ) Yazılımı ve Haberleşme Üniteleri SAP ile entegre çalışmaktadır.

24

PROJE ile,

AMR (Advanced Meter Reading) veya AMM (Advanced Meter Management) olarak da anılan bu sistem sayesinde, abonelerin endeks, yük profili gibi sayaç bilgileri GPRS modemler üzerinden merkezdeki sunucularla haberleşerek uzaktan okunabilmektedir.

AMR sistemiyle 1.475 adet sayaç uzaktan okunabilmektedir. 2015 yılına kadar toplam 49.000 sayacın uzaktan okunabilmesi projelendirilmiştir.

SAP IS-U ile entegrasyonu sağlanmıştır.

Otomatik, hatasız ve zamanında faturalama, Tüketim takibi , Güç aşımı takibi yapılmaktadır.

Talep tahmini ve ikili anlaşma için Talep tahmini sistemine veri sağlanmaktadır.

Sayaç arıza, müdahale ve Kaçak takibi yapılabilmektedir.

Müşterilerimize katma değerli bir hizmet olarak sayaç takip imkanı sağlanmaktadır.

Türkiye Elektrik Dağıtım Sektöründe İlk ve tek SAP IS-U & OSOS Entegrasyonu Projesi Olma Özelliği Taşımaktadır.

TALEP TAHMİNİ SİSTEMİ PROJESİ

PROJE SÜRESİ 14 Ay dır. PROJEDE, Talep Tahmin sistemi için iki ayrı firmanın BTC BİLİŞİM’in EMS – EDM PROPHET, A PLUS FİRMASI’nın AVIEW - TAHMİN & SİMÜLASYON & ANALİZ SİSTEMİ tercih edilmiş ve her ikisi de eş zamanlı olarak projelendirilerek kurulumları tamamlanmıştır. Projeye YEDAŞ tan ve firmalardan 15 personel görev almıştır. PROJE ile, Enerji satın alımında Tüketim Takibi, Talep Tahmini ve İkili Anlaşmalarlar da başarı yüzdeleri yükselmiştir. EPDK Hükümlerin yerine getirilebilmesi kolaylaşmıştır.

ENERJİ KALİTESİ İZLEME PROJESİ

Enerji Analizör Sistemi ile anlık olarak 25 trafo merkezinde bulunan 44 adet Teiaş’a ait güç trafosu çıkışlarına ve 215 adet fider deki enerji alış noktalarımız uzaktan izlenmektedir.

Bu sayede, dağıtım şebekesine verilen enerjiden ölçüm alınarak dağıtım şebekesinin enerji kalitesi, sistem parametreleri tespit edilmekte ve sistem için gerekli analizler yapılmaktadır.

İstenen parametrelerde geriye dönük log kayıtlar alınabilmektedir.

Kurulan Sistem ile;

İzleme ve SMS / e-posta ile alarm tanımlama,

Periyodik raporlama,

Enerji grafikleri raporlama,

Kompanzasyon raporlama,

Trend analizi,

Alarm raporlama,

Cihazları uzaktan ayarlama

yapılabilmektedir

27

Elektrik dağıtım sektöründe teknolojik ihtiyaçların milli imkanlarla karşılanabilmesi için ODTÜ Teknokent ’de YEDAŞ AR-GE Ofisi kurulmuş ve grup faaliyetlerinin teknoloji ve inovasyon başlığı altında yürütülmesi projelerine başlamıştır.

ODTÜ Teknokent Ar-Ge Ofisi

TEŞEKKÜR EDERİM

SORU ve CEVAP