cahors, bakermat van de malbec door paul op ten berg · 2019. 3. 5. · cahors, bakermat van de...
TRANSCRIPT
Cahors, bakermat van de malbec
Door Paul Op ten Berg
Verslag van de Cahors Malbec Days 2014, een internationale malbec manifestatie die
werd gehouden op 16, 17 en 18 juni 2014 in de Franse wijnstreek Cahors.
Omdat ik over de wijnen van Cahors in 2013 al een uitgebreid reisverslag heb
gepubliceerd op de NGS website, verwijs ik voor algemene informatie graag naar dit
verslag. Tijdens deze tweede reis heb ik mij vooral geconcentreerd op de producenten
van wie ik vorig jaar weliswaar een goede indruk kreeg, maar waar ik toen niet mee heb
kennis gemaakt.
Malbec Symposium
Voor een internationaal gezelschap van journalisten, producenten, wetenschappers en
inkopers werd op de ochtend van de eerste dag een symposium gehouden met als titel
Malbec in verleden, heden en toekomst. Hierbij nam het verleden een prominente plaats
in, drie van de vier sprekers hielden zich er uitvoerig mee bezig. De toekomst kreeg in
verhouding niet veel aandacht. En vier uur lang zonder een pauze vergt wel veel van het
publiek.
Cahors versus Argentinië
De producenten van Cahors zijn in feite erg jaloers op het succes van Argentinië, dat
immers in 1840 met het druivenras malbec op de loop ging en er furore mee maakte.
Intussen heeft Argentinië 204.000 ha wijngaarden, waarvan 34.000 ha beplant zijn met
malbec. Van de wijn die op fles wordt geëxporteerd, is de helft malbec. Maar er liggen
voldoende mogelijkheden in het verschiet om de rollen om te draaien. Tijdens het
symposium en de proeverijen van de volgende dagen werd duidelijk dat de juiste weg
voor Cahors die van het hogere kwaliteitssegment is. Dan kan Argentinië zich vooral
bezighouden met het lagere en middenklasse deel.
Prijsklassen
Argentijnse Malbec kost gemiddeld de helft van die uit Cahors. Malbec uit Cahors komt
op de markt in diverse prijsklassen. Consumentenprijzen per fles in % van het totaal:
€ 6 tot € 11 – 24%
€ 12 tot € 18 – 43%
€ 19 tot € 36 – 22%
€ 37 tot € 73 – 10%
Meer dan € 73 – 2%
De beste wijn uit mijn Cahors verslag van 2013 was Château Lagrézette Le Pigeonnier
2009. Deze is nu te koop op internet (Wine Searcher) voor € 99,50.
Oogstjaren
Onderstaande tabel is uitgebreid met 2012 en 2013, terwijl de jaren 2011, 2010, 2009
en 1990 in vergelijking met de tabel uit mijn verslag van 2013 werden aangepast op
aanwijzing van een wijnproducent.
2013 (*) 2001 ***
2012 *** 2000 ***
2011 ****(*) 1999 *****
2010 **** 1998 ***
2009 **** 1997 *
2008 ** 1996 **
2007 *** 1995 *****
2006 ** 1994 ****
2005 ***** 1993 **
2004 * 1992 ****
2003 ** 1991 ***
2002 *** 1990 *****
Langs de Lot
De wijngebieden van Cahors strekken zich uit langs de rivier Lot, die zich in de diepte
door het heuvelachtige landschap slingert. Er is opvallend veel diversiteit in terroirs,
bodemsoorten en mesoklimaten. De drie hoofdgebieden zijn de Vallée, de Coteaux en het
Plateau.
De Vallée, met alluviale bodems tussen de rivier en de Coteaux, wordt op zijn
beurt onderverdeeld in eerste, tweede en derde terrassen.
- Van de eerste terrassen komen overwegend soepele wijnen met een kortere
looptijd.
- De wat hoger gelegen tweede en derde terrassen produceren meer vlezige en
rijkere wijnen, die meer bewaarpotentieel hebben.
De Coteaux, hellingen met een kalksteen onderbodem, zorgen voor elegante
wijnen.
Van het Plateau, met een arme kalksteen bodem, komen de krachtigste wijnen
die tevens het langste bewaard kunnen worden. Ze hebben doorgaans ook veel
finesse.
Masterclass in de wijngaard
Claude en Lydia Bourguignon
Claude en Lydia Bourguignon waren eregasten tijdens de Cahors Malbec Days. Op twee
ochtenden ontvingen zij ons in de wijngaarden, waar wij in oldtimers naar toe werden
gebracht. Deze twee wetenschappers staan dagelijks met hun voeten in de klei, en
brengen vervolgens grondmonsters naar hun laboratorium LAMS http://www.lams-
21.com/artc/1/fr/ . Dit is een laboratorium voor analyse van bodemmonsters,
gespecialiseerd in ecologische studie naar cultureel profiel, met als doel de biodiversiteit
van de bodem te herstellen, waardoor de kwaliteit van wijndruiven en andere gewassen
wordt verbeterd. De Bourguignons doen dit al 20 jaar. Ze geven na fysisch, chemisch en
biologisch onderzoek van de bodemmonsters en klimaatonderzoek adviezen aan
wijnboeren in de Bourgogne, de rest van Frankrijk en andere landen.
Horizontale wortels
Na decennia van kunstmest en chemische bestrijdingsmiddelen zijn in Bordeaux en
Bourgogne bijna geen wijngaarden meer te vinden met diepe wortelstelsels. Alleen de
horizontale wortels bleven over, want in de bovenlaag van de bodem zat de kunstmest.
Bij een dergelijke dode bodem kan niet meer worden gesproken over terroir. Alle wijnen,
ook die van de grootste wijngaarden, gaan daardoor op elkaar lijken. Maar Claude en
Lydia Bourguignon werken er hard aan om diepe wortelstelsels terug te krijgen. Dat
duurt een hele tijd, wortels groeien circa 20 cm per jaar.
Meten is weten
Betere kennis van de bodem is essentieel voor goede wijnbouw. De bodem is een
complex geheel, het belangrijkste onderdeel van het terroir. LAMS heeft een enorme,
internationaal erkende expertise van terroir voor wijnbouw. De Bourguignons helpen de
wijnboeren om hun terroir te kennen en te beschermen, zodat de wijnstokken het terroir
optimaal kunnen vertolken. Bovendien kunnen ze een kwaliteitsbeoordeling van de
bodem geven.
Omschakeling
Om een natuurlijk evenwicht van de wijngaard te bereiken, moet de bodem zijn
dynamische eigenschappen terugkrijgen. Het juiste ras en de juiste onderstok op de
juiste plek, biologische en biodynamische wijnbouw, bevordering van biodiversiteit, dat
zijn de speerpunten van de aanpak. De omschakeling duurt minstens vijf jaar. Daartoe
wordt een prestatiecontract opgesteld tussen LAMS en de wijnboer, waarin o.a. is
vastgelegd dat de Bourguignons ieder jaar de wijngaard controleren en de vorderingen in
kaart brengen.
Vallée
de wijngaard van Château Pineraie
Wij kregen twee interessante ochtendlessen van de Bourguignons. De eerste vond plaats
in de wijngaard van Château Pineraie bij Puy L’Evêque, op het 2e en 3e terras van de
Vallée. Anne en Emanuelle, de twee dochters van de familie Burc – wijnboeren sinds
1456 – hebben de dagelijkse leiding. Anne doet wijngaard en kelder, Emanuelle
administratie en verkoop. De 50 ha wijngaarden worden op milieuvriendelijke wijze
bewerkt, gecertificeerd door Terra Vitis.
Anne en Emanuelle Burc
Hier op het 2e terras – gevormd in de geologische periode Riss - heeft de bodem een
goede afwatering. De zure bodem bevat grind en kiezel met afwisselend zand en klei,
waardoor spanning in de wijnen ontstaat. Vroeger lagen de wijngaarden alleen op het 1e
en 3e terras, met muren omgeven. Nu zijn ze er ook op het 2e terras. De rijen
wijnstokken staan 2 meter uit elkaar (5.000 stokken/ha). Vroeger was dat 10.000
stokken, maar door meer werk zijn de kosten erg hoog. Alleen topdomeinen kunnen dat
nog doen, ze hebben er genoeg budget voor. Hoe minder plantdichtheid, hoe meer
behoefte aan begroeiing tegen erosie. Maar de afstand hangt ook af van de kwaliteit van
de bodem.
De Bourguignons hadden een diepe kuil gegraven, vlak naast de wijnstokken. Ze
vertelden dat de wortels in staat zijn om zeer diep de bodem in te groeien. Het record
werd vastgesteld door speleologen in de Bourgogne. Ze troffen op 48 m diepte wortels
aan van wijnstokken die door het plafond van een grot kwamen. Dit bewijst dat kennis
van de onderbodem erg belangrijk voor de juiste keuze van druivenras en onderstok.
Coteaux en Plateau
De tweede ochtend waren Coteaux en Plateau aan de beurt, in de wijngaarden van
Château Ponzac te Carnac-Rouffiac. Hier zijn 3 bodemtypes aanwezig, elk met hun eigen
karakter: mergel-kalksteen, ijzerhoudende klei-kalksteen en ijzerhoudende klei. Van elk
van de drie wordt een aparte wijn geproduceerd. Eigenaar Mathieu Moline overweegt om
over te gaan naar biologische wijnbouw.
Op twee plekken in de wijngaarden waren weer kuilen gegraven vlak naast de wortels.
Als eerste kregen wij les in de lager gelegen wijngaard met een dunne bovenlaag met
daaronder rode ijzerhoudende klei-kalksteen, rotsen met spleten. Dit is grond als in
Chablis (type kimmeridgien), rijk aan fosfor, calcium en magnesium. Alleen als de rots
spleten vertoont, is hier wijnbouw mogelijk waarbij de wortels diep de bodem in groeien.
Wortels die horizontaal groeien zijn ongewenst, de plant verspilt dan zijn energie. Diepe
wortelsystemen – zoals die ontstaan bij biodynamische wijnbouw - vormen individuele
bacteriekolonies, die talrijke aroma’s uit de bodem naar de druiven brengen. Dat zorgt
voor complexiteit in een wijn.
Claude Bourguignon druppelt wat zoutzuur op een stuk grond. De reactie (meer of
minder bruisen, grotere of kleinere bellen) is bepalend voor de samenstelling. We zien bij
de bovenlaag van rode klei weinig of geen reactie. Maar bij een brok kalkrots zien we de
vloeistof krachtig bruisen. Druiven van wijnstokken op een dunne bovenlaag met rotsen
eronder smaken anders dan die van wijnstokken op een perceel waar geen rotsen in de
onderbodem zitten, of van een dikke bovenlaag van rode klei. Kalkrotsen spelen hier dus
een sleutelrol.
Omdat de eigenschappen van de bodem binnen een wijngaard van plek tot plek kunnen
verschillen, wordt geadviseerd om de druiven van elk perceel apart te vinifiëren, dan wel
een splitsing te maken tussen Grand Vin en 2e wijn. Verschil in groeikracht door een
andere bodemsamenstelling kan worden gecompenseerd door het kiezen van een
bepaalde onderstok, maar ook door al dan niet begroeiing in de looppaden te realiseren.
Op een arme, stenige bodem bijvoorbeeld hoeft geen begroeiing te staan, op een rijke
bodem wel.
Paarden of tractors
Paarden doen goed werk in de wijngaard en hebben enkele voordelen boven tractors.
Ze zorgen voor mest in de wijngaard;
Ze zijn lichter dan tractors en drukken daardoor de bodem niet in elkaar;
Een paard stopt zodra de ploeg op dikke wortels stuit.
Maar er zijn nu ook tractors met rubber flappen in plaats van banden. Dan wordt het
gewicht van de tractor beter verdeeld en blijft de bodem losser.
Muziek
Claude Bourguignon vergelijkt wijnbouw met muziek. ‘De grond zijn de noten, de plant is
het instrument en de wijnboer is de musicus’.
Overzichtsproeverijen
Voorafgaande aan elke lunch en elk diner werden overzichtsproeverijen georganiseerd. Ik
beperk mij tot de wijnen die mij in positieve zin het meest opvielen. In alfabetische
volgorde.
Domaine de la Bérangeraie www.berangeraie.fr
Dit wijnbedrijf werd in 1972 gevestigd door André en Sylvie Bérenger op de hoogvlakte
van Grézels, rond een ruïne die later werd gerestaureerd. De wijngaarden omvatten na 3
generaties 30 ha en liggen op een terroir van kalksteen (kimmeridgien) en rode aarde
(sidérolithique). De hele familie werkt mee. De wijnbouw is milieuvriendelijk en de oogst
gebeurt met de hand. Er wordt uitsluitend vergist met autochtone gisten, elk perceel
apart.
****- La Gorgée de Mathis Bacchus 2011
100% malbec, gemiddeld 45 jaar oude stokken, kimmeridgien bodem, 24 maanden op
nieuwe vaten, waarvan een kwart 500 liter – uitstekende wijn met spanning, kracht en
balans
Domaine Le Bout du Lieu www.domaineleboutdulieu.com
De uit Italië afkomstige familie Dimani bezit dit domaine sinds 3 generaties. Het is
gevestigd op het plateau ten noorden van Saint Vincent Rives d’Olt, tussen Parnac en
Luzech. Op de 17 ha wijngaarden wordt milieuvriendelijke wijnbouw gepleegd. De familie
heeft het handvest voor kwaliteit ‘Cahors Excellence’ onderschreven, dat door collega
Pascal Verhaeghe werd opgesteld. Inclusief bladverwijdering, groene oogst en
rendementscontrole. Domaine Le Bout du Lieu zoekt in Nederland een importeur.
**** Orbe Noir 2008
100% malbec, 25-30 jaar oude stokken, oude alluviale bodem met kiezel en rode klei, ’s
nachts mechanisch geoogst, koude inweking, 3-4 weken op de schillen bij 27-29°C met
délestage en remontage, warme naweking, 12-14 maanden rijping op barriques, waarvan
30% nieuw – prima stijl en kwaliteit, klasse!
****+ Empyrée 2007
100% malbec, 35-40 jaar oude stokken, oude alluviale bodem met kiezel en rode klei, ’s
nachts mechanisch geoogst, koude inweking, 4 weken op de schillen met warme
naweking, 24-30 maanden nieuwe barrique – prachtige geur, elegant en animaal, in de
smaak een goede structuur met zachte tannines
Domaine de Cause www.domainedecause.fr Martine en Serge Costes namen dit domein in 1994 over van de ouders van Martine. Het
ligt op 40 km ten westen van de stad Cahors, op de hogere Coteaux. De wijngaarden –
15 ha met 20 percelen rond de winery – hebben het fameuze terroir sidérolithique,
bestaande uit klei en kiezel dooraderd met ijzererts. Martine en Serge zijn op weg naar
biologische wijnbouw. Er wordt vrij laat geoogst, zodat de druiven zeer rijp zijn. Dat
houdt wel een risico in, er kan rot optreden. Maar als het meezit, zijn de wijnen ronder,
vetter en complexer.
****- Malbec 2011
100% malbec van gemiddeld 15 jaar oude stokken, mechanisch geoogst, 11 dagen
vergist met 6 pigeages, gevolgd door 9 dagen warme naweking, 18 maanden opvoeding
op cuve – zeer levendig fruit, elegant en erg goed in balans met de zachte tannines en
de frisse zuren
****- La Lande Cavagnac 2012
100% malbec van gemiddeld 30 jaar oude stokken, mechanisch geoogst, 10 dagen
vergist bij 24°C met de eerste dagen 8 pigeages, gevolgd door 15 dagen warme
naweking, 85% kreeg 15 maanden opvoeding op barriques, waarvan 1/3 nieuw – fris en
lenig fruit, lichtvoetig door verstandig houtgebruik
****+ Notre Dame des Champs 2010
100% malbec van gemiddeld 45 jaar oude stokken, mechanisch geoogst, 13 dagen
vergist bij 25°C met 6 pigeages, gevolgd door 13 dagen warme naweking, 24 maanden
opvoeding op nieuwe barriques – prachtige wijn, overtuigt direct, voorbeeldig evenwicht,
perfecte houtopvoeding, complexe tonen van fruit en specerijen, qua houtgebruik
duidelijk beter dan de 2009 die ik vorig jaar proefde, eveneens met ****+ beoordeelde,
en die nu in vergelijking wel erg veel hout blijkt te bevatten: een blockbuster van oude
stijl met kruidnagel en drogende tannines, meer geschikt voor de Amerikaanse markt
Domaine de Capelanel Sinds 1870 eigendom van de familie Dauliac. In 2001 zette Sébastien Dauliac het bedrijf
voort en volgde een cursus wijnbouw en wijnmaken. Het bedrijf bezit nu 14 ha
wijngaarden op terroir sidérolithique dat rijk is aan ijzer. De eerste gebottelde oogst was
die van 2005. Er worden zowel wijnen met houtopvoeding gemaakt als zonder hout.
****+ Mythique 2011
100% malbec, 70 jaar oude stokken, rendement 40 hl/ha, mechanische oogst, 30
maanden opgevoed op eiken vaten – energieke wijn met bijzondere expressie van
terroir, fraaie klasse
****- Titouan 2011
100% malbec, 60 jaar oude stokken, rendement 30 hl/ha, handmatige oogst, vergist en
opgevoed op betonnen tanks – elegante geur, zeer drinkbaar, heerlijk glas wijn met
uiterst aantrekkelijk fruit, maar helaas ook wat groen
**** Sismique 2012
100% malbec, 50 jaar oude stokken, rendement 40 hl/ha, vergist en 18 maanden
opgevoed op fust, alleen op magnums gebotteld – gesloten en compact, de krachtige
geur en smaak zijn sterk beïnvloed door de ijzerhoudende bodem, prachtige balans,
maar de wijn geeft zich nog lang niet
Château de Cayx www.chateau-de-cayx.com
In 1975 kocht Henri de Monpezat, prins-gemaal van de koningin van Denemarken, dit
18e eeuwse Château. De wijngaarden omvatten 21 ha en liggen boven elkaar op
terrassen, met expositie op het zuidoosten en beschut tegen de noordenwind. Sinds 2008
is de kwaliteit van de wijnen sterk gestegen, door de aanstelling van Guillaume Bardin,
voormalig commercieel directeur bij Rothschild, en Alexandre Gélis, ex-keldermeester
van Château Lagrézette. Het werk in de wijngaarden werd sterk verbeterd, installaties en
apparatuur werden vernieuwd, koude inweking en langer verblijf op de schillen werden
geïntroduceerd. Maar het belangrijkste was de introductie van selectie per perceel en
vinificatie per plot. Vervolgens was het mogelijk om aparte cuvées uit te brengen.
****- Cuvée Majesté 2011
100% malbec, gemiddeld 35 jaar oude stokken op een kegel van neergestort
kalkgesteente, handmatige oogst, vergist op foeders met pigeage, 18 maanden nieuw
hout – zeer fraai en compleet glas wijn met levendigheid, veel karakter en excellente
tannines
Château du Cèdre www.chateauducedre.com
De broers Pascal en Jean-Marc Verhaeghe volgden in 1987 hun vader op in dit bedrijf. In
de periode daarna werden hun wijnen steeds geconcentreerder en kregen tegelijk meer
zuiverheid. In de kelder wordt gevinifieerd zoals bij witte Bourgogne, met vergisting in
eiken vaten van 500 liter. Vervolgens rijpt de wijn in dezelfde vaten. Daardoor integreert
het hout volledig in de wijn. In 2009 werd een Ecocert certificaat verworven voor
biologische wijnbouw. De broers stonden in 1999 aan de wieg van een handvest voor
kwaliteit, dat intussen door een aantal wijnboeren wordt onderschreven.
****- Le Cèdre 2011
100% malbec, gemiddeld 40 jaar oude stokken, op een klei-kalk bodem, handmatige
oogst, vergisting en 24 maanden opvoeding op 500 liter vaten, waarvan 80% nieuw –
krachtige, geparfumeerde neus van rijp fruit, overtuigende zachte smaak, frisse, zuivere
finale
**** GC 2011
100% malbec, gemiddeld 55 jaar oude stokken, op een klei-kalk bodem, rendement 25
hl/ha, handmatige oogst, vergisting en 27 maanden opvoeding op 500 liter vaten,
waarvan 80% nieuw – het hout is volkomen opgenomen door het fruit waardoor een
sublieme balans is ontstaan, alles is op hoog niveau aanwezig
Château de Cénac www.pelvillain-freres.com
De familie Pelvillain bezit behalve Château de Cénac (7 ha) op het kalkplateau ook het in
de vallei gelegen Château du Port (16 ha) en Domaine du Théron in de vallei bij
Prayssac. Verder 13 ha waarvan eenvoudige, meer commerciële wijnen komen. De drie
broers Didier (vinificatie), Arnaud en Francis (wijnbouw) hebben de leiding. Sinds ze in
het jaar 2000 besloten om hun wijnen voor export aan te bieden, is de kwaliteit van de
wijnen drastisch omhoog gegaan. Ze onderschreven het handvest ‘Cahors Excellence’
van collega Pascal Verhaeghe. Behalve de traditionele wijnen werden nieuwe cuvées
geproduceerd die snel drinkbaar zijn en veel succes hebben.
***(*) Château de Cénac Prestige 2011
100% malbec, gemiddeld 31 jaar oude stokken, klei-kalk bodem, rendement 45 hl/ha,
handmatige oogst, handmatige ontsteling door de druiventrossen over een grof rooster
te wrijven, 10 dagen vergisting met pigeage, 12 maanden opvoeding op barriques –
prachtige, karaktervolle geur met vulkanische aspecten, krachtige, minerale smaak met
zacht fruit en flinke tannines
Château de Chambert www.chambert.com
Omdat dit een van de weinige biodynamische producenten van Cahors is en met 65 ha
een van de grootste van het zuidwesten van Frankrijk, besloot ik om dit domein te
bezoeken. Het kasteel te Floressas bestaat al sinds 1690 en biedt uitzicht op het hoogste
plateau van de streek (300 m).
Philippe Lejeune, die in Parijs een fortuin verdiende met de ontwikkeling van software,
kocht in 2007 het Château. Oenoloog is Vincent Neuville, consultant is Stéphane
Derenoncourt. De wijngaarden werden gerenoveerd, tannat werd deels vervangen door
malbec. De volgende stap was omschakeling naar biologische wijnbouw en later naar
biodynamie.
De kalksteenbodem op het plateau is van het type kimmeridgien, maar op de top zijn ook
stukken met klei en wat ijzer. In de oertijd bevond zich hier een tropisch woud. De paden
in de wijngaarden zijn met verschillende graansoorten begroeid, wat zorgt voor
natuurlijke compost. De wijngaard is verdeeld in 100 percelen. Sommige presteren beter
in een nat jaar, andere in een droog seizoen. Behalve malbec, tannat en merlot staat er
op kleibodems ook chardonnay. Het waait hier op het plateau altijd iets, zodat er weinig
rot voorkomt. En het is ’s nachts kouder dan in de vallei. Dat zorgt voor fijnere tannines,
flinke zuren en meer aroma’s, terwijl de wijnen van de vallei zwaarder en rijper zijn.
Philippe Lejeune
Philippe vertelt ons dat hij geen paarden in de wijngaard gebruikt, maar kleine tractors.
Hij geeft de wijnstokken geen voeding, dat doet de natuur zelf. Wijnstokken presteren
het beste zonder stress. Te veel water en voedsel zorgen voor rot en ziektes. De oogst is
voor een derde handmatig, met sortering bij binnenkomst. Er wordt volledig ontsteeld,
met machines of met de hand.
Tijdens een rondgang door de vinificatiehal zien we dat het zwaartekracht principe wordt
gebruikt. Geen koude inweking vooraf, geen thermovinificatie, maar wel vergisting met
natuurlijke gisten. Bij de topcuvées wordt de extractie beëindigd voordat teveel alcohol is
gevormd. Goede tannines zitten immers in de schillen, niet in de pitten. Pigeage naar
densiteit. Uit de 13e eeuw stamt de ondergrondse barrique kelder. De wijnen van de
diverse percelen worden apart opgevoed. Barriques van verschillende vatenmakers
zorgen voor complexiteit. De wijnen liggen maximaal 14 maanden op hout.
Maar de waarheid zit onder de kurk. En die was na dit verhaal toch wat teleurstellend, de
wijnen maakten het vaak niet waar.
*** Château de Chambert 2009 – vlezig en lenig, correct
***+ Château de Chambert Grand Vin 2009 – krachtig, inkt, as, te veel hout,
drogende tannines
***+ Château de Chambert Fruité Gourmand 2012 – fruitig, expressief, puur
***(*) Château de Chambert 2007 – stevig, rijp, ontwikkeld, nog veel reserve
***(*) Château de Chambert 2001 – verbruining, geur en smaak van een oude wijn,
chocolade, specerijen, ouderwetse stijl, stort nog niet in elkaar
****- Château de Chambert 2003 – opvallend paarsrood, krachtige geur van inkt,
specerijen en toast, ondanks 14% alcohol toch voldoende zuren, nog zeer jeugdig, veel
zuren en krachtige tannines, onverwacht geslaagd in dit hete oogstjaar
Château Combel La Serre Dit is al sinds 1900 een familiebedrijf. Het bevindt zich op 17 km van de stad Cahors op
het plateau van Cournou. De malbec staat hier in 3 wijngaarden, elk met een ander
bodemtype: resp. kalk-klei, rode klei en sidérolithique, in totaal 22 ha. In 1998 heeft de
familie Ilbert de leveringen aan de Cave Coopérative beëindigd en is men zelf gaan
bottelen.
Zoon Julien heeft momenteel de leiding. Hij begon in 2001 met rendementsverlaging
door groene oogst, bladuitdunning en verwijdering van valse scheuten onder aan de
wijnstok, wat hem niet in dank werd afgenomen door zijn grootvader. In 2005 bracht
Julien zijn eerste volledig zelf geproduceerde wijnen op de markt.
De druiven worden rijp geplukt, maar niet overrijp. De wijnen van de 3 verschillende
percelen worden apart gevinifieerd. Koude inweking vooraf en niet te veel extractie
zorgen voor frisse, drinkbare wijnen.
**** Elite 2009
100% malbec, gemiddeld 45 jaar oude stokken, op oude onderstokken geënt zodat de
energie komt uit het oude wortelsysteem, ijzerhoudende rode kleibodem, rendement 25
hl/ha, handmatige oogst, vergist in open tanks met 3 maal daagse pigeage, 15 maanden
opvoeding op nieuwe barriques met de eerste 3 maanden batonnage – stevig, mineraal,
krachtig, het ijzergehalte is te proeven, echte terroirwijn met fraai evenwicht
Domaine Cosse Maisonneuve Matthieu Cosse en Catherine Maisonneuve komen niet uit het vak. Ze hebben geen
wijngaard geërfd en van huis uit geen kennis van wijnbouw of –productie meegekregen.
Hun liefde voor wijn ontstond door lezen, passie en veel proeven. Matthieu begon al op
14-jarige leeftijd met het aanleggen van een wijncollectie.
Ze ontmoetten elkaar tijdens een opleiding oenologie. Ze werden beïnvloed door de
ideeën en terroirwijnen van Marcel Deiss. Hun eerste wijn, geproduceerd in de kelders
van een collega in Cahors, werd uitstekend beoordeeld. Daarop kochten Matthieu en
Catherine de wijngaarden van een klein domein in Prayssac en zetten met kleine
rendementen de nodige stappen richting biodynamie. Het bleek een sublieme terroir te
zijn met sidérolithique bodem. Momenteel bezitten Matthieu en Catherine 18 ha
wijngaarden bij de plaats Lacapelle-Cabanac, op het plateau, op puinhellingen en op de
hoge terrassen. Importeur: Karakter Wijnimport (Samir Doueiri).
****+ Les Laquets 2011
100% malbec van 40 jaar oude stokken
****(*) La Marguerite 2011
100% malbec van 10 jaar oude stokken op een terroir waar ze in geloofden, en al die
jaren minutieuze arbeid verrichtten – zeer bijzonder, met nog meer vineuze structuur en
nog meer karakter, werkelijk superbe, de stokken zijn in verhouding nog jong, maar
deze wijn bewijst nu al dat biodynamische wijnbouw wijnen kan opleveren van de
allerhoogste kwaliteit
Conclusie: jammer dat ik - in plaats van het eveneens biodynamische Château de
Chambert - niet Domaine Cosse Maisonneuve heb bezocht. De geproefde wijnen zijn van
een klasse apart. Ook de wat meer eenvoudige wijnen Le Combal 2009 en La Fage
2010, die uitblonken door grote zuiverheid en precisie.
Château Eugénie Reeds bezocht in 2013, zie verslag.
****- Pierre Le Grand 2011
85% malbec, 15% merlot, gemiddeld 25 jaar oude stokken op het 2e en 3e terras en
halverwege de Coteaux, kalk-kiezel bodem, mechanisch geoogst, vergist gedurende 10-
15 dagen met remontage en délestage, 12 maanden opvoeding op rvs tanks en eiken
vaten – mooi fruit, zachte tannines, uitstekend in balans
**** Cuvée Réservée de l’Aïeul 2011
90% malbec, 10% tannat, gemiddeld 40 jaar oude stokken op het 3e terras en van de
coteaux – veel concentratie, stevigheid en diepgang, fraaie balans
Château de Gaudou www.chateaudegaudou.com
De 36-jarige Fabrice Durou is de 7e telg van de familie sinds de vestiging in de omgeving
van Vire sur Lot, dat door Michel Bettane het Beverly Hills van Cahors wordt genoemd.
Fabrice Durou
Vanaf het jaar 2000 heeft hij de stijl van de wijnen gemoderniseerd, zodat ze niet meer 6
jaar hoeven te worden bewaard alvorens toegankelijk te zijn. Die verandering had vooral
plaats in de wijngaard: lagere rendementen, rijpere druiven met meer zuiverheid,
concentratie en aromatische expressie. In de kelder ging het vooral om zo min mogelijk
ingrepen en minder extractie. Voortaan waren vooral de wijngaard en het terroir aan het
woord.
Château de Gaudou presenteert zeven verschillende cuvées, waarvan twee
prestigewijnen van 100% malbec uit individuele wijngaarden. Maar ook een topwijn
zonder houtopvoeding. In de nieuwe kelder kan tijdens de vinificatie worden volstaan
met uitsluitend pigeage, waardoor een zachte extractie plaats heeft met als resultaat
diepte en finesse van de wijn.
Fabrice streeft naar opname van witte wijn in de AOP. Dat was vroeger ook het geval,
vooral in de 16e en 18e eeuw, en die wijnen werden toen ook geëxporteerd. Er zijn in de
heuvels van Cahors terroirs met kalkbodem en kimmeridgien die uitstekend geschikt zijn
voor witte wijn. Importeur van Château de Gaudou: Colaris.
***- Blanc de Noir de Malbec 2013, IGP Côtes du Lot
Droge witte wijn van 100% malbec, de eerste editie. Vroeg geoogst aan het begin van de
rijpheid, te vergelijken met verjus. Van een kalkbodem, de pulp van malbec is hier wit.
Gevinifieerd als witte wijn. Enkele collega’s zijn ook van plan om een dergelijke witte wijn
te gaan maken en gaan dan gebruik maken van de kennis van Fabrice. – florale geur,
iets groen en onrijp, de beendroge smaak is aangenamer dan de geur, citrus,
droogbloemen, iets fenegriek, goede zuurgraad, origineel, zal het erg goed doen bij
oesters, wellicht hebben volgende jaargangen meer vulling en karakter
fossiel uit de kalkbodem, waar ooit een zee was
***(*) La Charmeuse 2012, IGP Côtes du Lot
Zoete witte wijn van sémillon met wat sauvignon blanc, geoogst in oktober (één
plukgang), in een perceel druiven met botrytis, in een ander perceel met passerillage
(indroging), deze wijn wordt hier al 10 jaar gemaakt, rendement 20 hl/ha – licht
goudgeel, geur en smaak van citrus, kweepeer en perzik met goede botrytis, rijp en in
balans, heerlijk fruit, evenwichtig
***(*) Gaudou Premier Grain 2013
Rosé van 100% malbec – aantrekkelijke, zuivere geur, prima smaak met goed fruit en
voldoende vulling, geen restzoet, fris en levendig, zeer geschikt voor de Nederlandse
markt
***(*) Grande Lignée 2011
85% malbec, 15% merlot, 30-60 jaar oude stokken, bodem van zand en klei op het 3e
terras, geoogst met de nieuwste machine van Pellenc (met sorteertafel), korte koude
inweking vooraf, 5 weken op de schillen, 14 maanden nieuwe Franse barriques – kruidige
geur, heeft lucht nodig, kruidige smaak, zoetig fruit, zeer floraal, koffie, toast, tabak,
hazelnootbitters na, uitstekende wijn bij vlees van de grill
**** Renaissance ‘Cuvée Boisée’ 2011
100% malbec, gemiddeld 45 jaar oude stokken, bodem van zand en klei op het 3e terras,
geoogst met de nieuwste machine van Pellenc (met sorteertafel), korte koude inweking
vooraf, 4 weken op de schillen, 18 maanden opgevoed op barriques van Frans eiken –
diepe fruitgeur met specerijen, vrij krachtig en verfijnd, krachtige, frisse smaak met
complex fruit van bosaardbeien, chocolade, rook, hazelnoten en kaneel, alles fijn
gedoseerd, lange finale
**** Le Sang de la Vigne 2012
100% malbec, gemiddeld 40 jaar oude stokken, bodem van zand en klei op het 3e terras,
geoogst met de nieuwste machine van Pellenc (met sorteertafel), korte koude inweking
vooraf, 5 weken op de schillen, opgevoed op betonei – prachtige geur van puur fruit,
sappig helder fruit in de smaak, alles is er en je mist absoluut geen hout, moderne stijl
****+ Réserve Caillau 2011
Net gebotteld. 100% malbec, ruim 60 jaar oude
stokken (pre-phylloxera op Amerikaanse
onderstokken), bodem van zand en klei op het 3e
terras, handmatig geoogst met het oog op 2 dagen
macération carbonique, rendement minder dan 20
hl/ha, handmatige ontsteling, vergisting met
regelmatige pigeage met de hand, 24 maanden
rijping op 20 hl foeders van nieuw Frans eiken –
prachtige wijn met finesse en geraffineerde klasse,
een zeer fijn fruit met veel diepte en fraai afgeronde
tannines, zuiver, complex en nog vrij gesloten,
aangenaam bij kalfsvlees
Château Haut Monplaisir www.chateau-haut-monplaisir.com
Cathy en Daniel Fournié hebben dit wijngoed, met 15 ha wijngaarden op het 3e terras, in
1998 overgenomen van de ouders van Cathy. Tot die tijd werd alle wijn nog verkocht aan
handelaren. Ze wisten niets van wijnbouw, maar buurman Pascal Verhaeghe hielp hen
met adviezen, apparatuur en commercialisering.
Groene oogst en bewerking van de bodem in plaats van chemicaliën waren de volgende
stappen. De wortels groeiden dieper de grond in, de bodem werd gezonder en met het
ouder worden van de wijnstokken was een groene oogst minder grondig nodig. Vanaf
2009 is de wijnbouw – inmiddels 30 ha - biologisch, met Ecocert certificering vanaf 2012.
Vanaf dat moment werden de wijnen mineraal en kruidig, met nuances van krijt, zachte
tannines, zuiver fruit en meer lengte.
Daniel is trots op zijn zelf ontworpen machine zien voor bestrijding
Omdat de bodem zo gezond is, worden de druiven steeds rijper en de wijnen steeds
zachter. In het slechte jaar 2013 is het daardoor slechts bij een of twee cuves nodig
geweest om te chaptaliseren. Maar het rendement van 2013 is met 20 hl/ha erg laag,
zeker vergeleken met de 45 hl/ha van 2011. Daniel wil nog verder gaan, naar
biodynamie. Hij laat ons vol trots zijn zelf ontworpen machine zien voor bestrijding.
Behalve malbec staat hier sinds 2005 ook 3 ha met chardonnay, viognier, len de l’el en
petit manseng. Drie jaargangen liggen nog te rijpen, ze worden pas gebotteld als de wijn
op dronk is. De jaarlijkse productie bedraagt 120.000 flessen rood, 20.000 wit en 10.000
rosé. De Nederlandse importeurs zijn Ahold en Cave de Wittenberg.
****- Pur Plaisir 2010
100% malbec, gemiddeld 45 jaar oude stokken, kalk-klei bodem met rolkeien,
mechanische oogst met handmatige selectie, vergist op open vaten van 500 liter, en na
het afsluiten daarvan 24 maanden erin opgevoed – zeer levendige, pittige geur van
prachtig fruit, viooltjes en peper, de smaak is krachtig en lenig, met specerijen en
koriander, maar heeft helaas – zoals bij meer wijnen van 2010 – ook iets groens
Daniel Fournié
Château de Haute-Serre www.hauteserre.fr
Dateert uit de middeleeuwen. In 1970 gekocht door Georges Vigouroux. De wijngaard –
een aaneengesloten stuk op 300 m hoogte - werd na 1970 herplant met 250.000 malbec
stokken. In 1975 werd daarvan de eerste nieuwe wijn geproduceerd. Zoon Bertrand-
Gabriel Vigouroux heeft nu de leiding. Hij bezit ook Château Leret Monpezat, Château de
Mercuès, Château Pech de Jammes en SAS Paul Bertrand en is tevens voorzitter van de
UIVC.
***(*) Château de Haute-Serre 2011
Alc. 15%. Bessen, inkt en iets kruidnagel. Uitstekende wijn met een hechte balans, veel
karakter en concentratie. Van de 20 wijnen in de middenklasse vond ik dit de meest
geslaagde.
***(*) Géron Dadine du Château de Haute-Serre 2010
100% malbec, gemiddeld 30 jaar oude stokken, klei-kalk bodem met veel stenen op de
coteaux – soepel met body en elegant spel, uitstekend
Château Lamartine www.cahorslamartine.com
Is al ruim 100 jaar gevestigd in Soturac, in het uiterste westen van de AOC Cahors, waar
de invloed van de Atlantische Oceaan het sterkste is en het groeiseizoen het vroegste
begint en er 3 weken eerder wordt geoogst. Het wijngaardbezit omvat 35 ha, merendeels
op de hoogste terrassen maar ook op een terroir van zandsteen op het kalkplateau.
****+ Château Lamartine Expression 2011
100% malbec, gemiddeld 40 jaar oude stokken, 40 dagen op de schillen met pigeage en
aan het einde microbullage, 20 maanden op nieuwe barriques met batonnage – grote
klasse, alles is ingepakt in het geconcentreerde fruit, zeer mooi en spannend geheel
Château de Mercuès www.g-vigouroux.fr
Het paradepaardje van Bertrand-Gabriel Vigouroux. Wijngaardbezit 35 ha, tevens Relais
& Châteaux, waar een van de diners plaatsvond.
****(*) Icone WOW du Château de Mercuès 2010
100% malbec, gemiddeld 25 jaar oude stokken, arme kalk-klei bodem op grindterrassen,
rendement 20 hl/ha, 18 maanden nieuwe barriques – wedstrijdbeest, het hout is niet
terug te vinden achter het enorme fruitconcentraat, kolossale wijn met enorme lengte
Château Pech de Jammes www.pechdejammes.fr
Eveneens eigendom van Bertrand-Gabriel Vigouroux. Wijngaardbezit 5 ha, het geheel
omgeven door muren.
**** Pure Malbec by Pech de Jammes 2011
100% malbec, gemiddeld 30 jaar oude stokken, kalk-klei bodem met veel grind op het
zuidwesten, rendement 26 hl/ha, 18 maanden nieuwe barriques – soepele wijn met veel
extract en een metalig mondgevoel, zeer goed
SAS Paul Bertrand www.paulhobbsimports.com/Wines/Crocus
Joint venture van Bertrand-Gabriel Vigouroux en consultant Paul Hobbs.
**** Crocus 2011
100% malbec, gemiddeld 25 jaar oude stokken, kalk-klei bodem met veel grind resp.
arme kalk-kiezel bodem op grindterrassen, 18 maanden barriques, waarvan de helft
nieuw – uitstekende stijl met gespierde kracht
Château Vincens www.chateauvincens.fr Reeds bezocht, zie verslag van 2013.
****(*) La Parcelle Oubliée 2009
Complexe wijn van echte klasse, prachtig fruit met een pepertje
Chili en Argentinië
Tijdens een diner op Château de Mercuès presenteerden de
genodigde wijnproducenten uit Chili en Argentinië hun Malbec
wijnen.
****(*) Single Vineyard Malbec San Carlos Estate
2010, Viú Manent
100% malbec van ruim 80 jaar oude stokken in de 150 ha
grote San Carlos de Cunaco wijngaard in Colchagua, op 240
m hoogte. Alluviale bodem met een diepe, zeer poreuze,
gemiddeld vruchtbare bovenlaag van zand en klei.
Handmatige, selectieve oogst met 2e selectie bij aankomst.
Een week koude inweking, vergist bij 27-29°C met 4-5 maal
overpompen per dag, 10 dagen naweking. 15 maanden
rijping op barriques van Frans eiken, waarvan 45% nieuw.
Alc. 15%. – Prachtige wijn met zeer mooi fruit van zwarte en
blauwe bessen met verse pruimen, fluwelen tannines,
volledig opgenomen hout en ook qua alcolhol prima in balans.
**** Altos Las Hormigas Malbec Reserve 2012
100% malbec van kalkbodems in Uco Valley, kalksteen
bodems op afzettingen van de Tunuyan rivier in Altamira, alluviale terrassen van Arroyo
Grande in Vista Flores en alluviale, kalkachtige hoogvlakte van Gualtallary. Handmatige
oogst met selectie, vergisting met autochtone gisten en pigeage, zonder teveel extractie.
Geen correctie van zuurtegraad. 18 maanden opvoeding op niet getoaste foeders van
3.500 liter, 6 maanden flesrijping. Alc. 14,2%. – Stevig en lenig, zachte tannines,
complexe wijn