büyük kaza senaryolarının hazırlanması ve veri …kritik olay/zirve olay büyük kaza...
TRANSCRIPT
![Page 1: Büyük Kaza Senaryolarının Hazırlanması ve Veri …Kritik Olay/Zirve Olay Büyük kaza senaryolarında Hata Ağacı Analizi (FTA) yapılması sonrasında olası büyük kaza sonuçlarının](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040815/5e5cfa9d71ecea0fd906ac74/html5/thumbnails/1.jpg)
Büyük Kaza Senaryolarının Hazırlanması ve Veri Bankaları Kullanımı
Özlem ÖZDİLEK (ÖZKILIÇ)Özlem Akademi Eğitim Danışmanlık AŞ. - Genel Müdür
Emekli İş Başmüfettişi E. İş Teftiş İstanbul Grup Bşk. Yrd.
Kimya Yük. Müh.- A Sınıfı İş Güvenliği Uzmanı
26-27 Kasım 2019
Atatürk Kültür Merkezi/MERSİN
Mersin Ticaret ve Sanayi OdasıMersin Chamber of Commerce & Industry
![Page 2: Büyük Kaza Senaryolarının Hazırlanması ve Veri …Kritik Olay/Zirve Olay Büyük kaza senaryolarında Hata Ağacı Analizi (FTA) yapılması sonrasında olası büyük kaza sonuçlarının](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040815/5e5cfa9d71ecea0fd906ac74/html5/thumbnails/2.jpg)
………………………………….SEVESO III Direktifinin Amacı
• SEVESO III Direktifinin temel amacı, yüksek operasyonelrisk taşıyan tesislerin emniyetle işletilmesi için;
• Yüksek riskli kazaların oluşma ihtimaliniazaltmak,
• Böylesi bir risk oluştuğunda, ortaya çıkan işsağlığı ve güvenliği zararları ile mal hasarlarınıen aza indirgemektir.
![Page 3: Büyük Kaza Senaryolarının Hazırlanması ve Veri …Kritik Olay/Zirve Olay Büyük kaza senaryolarında Hata Ağacı Analizi (FTA) yapılması sonrasında olası büyük kaza sonuçlarının](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040815/5e5cfa9d71ecea0fd906ac74/html5/thumbnails/3.jpg)
………………………………….
Enschede (Hollanda)
Mayıs2000
Toulouse (Fransa)
Eylül 2001
Texas City (Amerika)
Mart2005
“Seveso II”(2003/105/EC)
Baia Mare (Romanya)
Haziran 2000
Buncefield (İngiltere)
Aralık2005
Jaipur (Hindistan)
Ekim2009
Viareggio (Italya)Haziran
2009
Kuzey Atlantik Okyanusu
Nisan2010
Budapeşte(Macaristan)
Ekim2010
Seveso II Direktifi çerçevesinde yapılan çalışmalara rağmen yaşanan
Büyük Endüstriyel Kazalar yeni düzenleme gereği doğurmuştur.
4 Temmuz 2012 tarihli AB Resmi Gazetesi’nde yayınlananSEVESO III Direktifi, 1 Haziran 2015 itibariyle, “Seveso IIDirektifi”nin yerini almıştır.
Seveso III Direktifinin Gelişimi
![Page 4: Büyük Kaza Senaryolarının Hazırlanması ve Veri …Kritik Olay/Zirve Olay Büyük kaza senaryolarında Hata Ağacı Analizi (FTA) yapılması sonrasında olası büyük kaza sonuçlarının](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040815/5e5cfa9d71ecea0fd906ac74/html5/thumbnails/4.jpg)
………………………………….
Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik
![Page 5: Büyük Kaza Senaryolarının Hazırlanması ve Veri …Kritik Olay/Zirve Olay Büyük kaza senaryolarında Hata Ağacı Analizi (FTA) yapılması sonrasında olası büyük kaza sonuçlarının](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040815/5e5cfa9d71ecea0fd906ac74/html5/thumbnails/5.jpg)
Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik 02 Mart 2019tarih ve 3072 sayılı Resmi Gazetede yayınlanmıştır. Buna göre;
Yönetmeliğin Geçici 2 nci maddesine göre bildirim
yükümlülüğünü 1.7.2019 tarihine kadar süre
verilmiş ve süre bitmiştir.I.
II.Yönetmeliğin Geçici 3 üncü Maddesine göre, eski yönetmeliğegöre alt ve üst seviyeli kuruluşlarca hazırlanmış olan KANTİTATİFRİSK DEĞERLENDİRMESİ 01.07.2020 tarihine kadar geçerliolacaktır.
Yönetmeliğin Geçici 4 üncü Maddesi gereğince,
Yönetmeliğin 10, 11 ve 13 üncü maddelerine göre
çıkarılacak tebliğler yayımlanıncaya kadar Tebliğlerin
aykırı olmayan hükümleri uygulamaya devam edilecektir.
III.
(RG: 02.Mart.2019 / 3072)
………………………………….
Yönetmeliğin 6 ncı maddesinin ikinci fıkrası gereğince
hazırlanması gereken Tehlikeli Maddeye MüdahaleKartları 01.07.2020 tarihinde yürülüğe girecektir.IV.
Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik
![Page 6: Büyük Kaza Senaryolarının Hazırlanması ve Veri …Kritik Olay/Zirve Olay Büyük kaza senaryolarında Hata Ağacı Analizi (FTA) yapılması sonrasında olası büyük kaza sonuçlarının](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040815/5e5cfa9d71ecea0fd906ac74/html5/thumbnails/6.jpg)
………………………………….
Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik 02 Mart 2019tarih ve 3072 sayılı Resmi Gazetede yayınlanmıştır. Buna göre;
V.Yönetmeliğin 8 inci maddesi gereğince hazırlanması gerekenBüyük Kaza Senaryo Dökümanı 01.07.2020 tarihindeyürülüğe girecektir.
Yönetmeliğin 13 üncü maddesi gereğince
hazırlanması gereken Dahili Acil Durum Planları
01.07.2020 tarihinde yürülüğe girecektir.VII.
Yönetmeliğin 16 üncü maddesi gereğince
yapılması gereken Kamunun Bilgilendirilmesi
01.07.2020 tarihinde yürülüğe girecektir.VIII.
(RG: 02.Mart.2019 / 3072)
Diğer maddeleri ise yayımı
tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Yönetmeliğin 9 uncu maddesi gereğince hazırlanmasıgereken Büyük Endüstriyel Kaza Frekansının Sınır Değeri01.07.2020 tarihinde yürülüğe girecektir.VI.
Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik
![Page 7: Büyük Kaza Senaryolarının Hazırlanması ve Veri …Kritik Olay/Zirve Olay Büyük kaza senaryolarında Hata Ağacı Analizi (FTA) yapılması sonrasında olası büyük kaza sonuçlarının](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040815/5e5cfa9d71ecea0fd906ac74/html5/thumbnails/7.jpg)
Yönetmelik Madde :9
Mümkün olan en yüksek önlem seviyesi
İşletmeci, kantitatif risk değerlendirmesine göre belirlediği tehlikeli ekipmanlar için senaryoedilen her bir büyük kazanın her türlü sonucunun meydana gelme frekansını 1x10-4/yılseviyesine veya bu seviyeden daha küçük bir seviyeye indirmek zorundadır.
………………………………….Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik
Eski yönetmelik Maddesi
değişmiştir.
![Page 8: Büyük Kaza Senaryolarının Hazırlanması ve Veri …Kritik Olay/Zirve Olay Büyük kaza senaryolarında Hata Ağacı Analizi (FTA) yapılması sonrasında olası büyük kaza sonuçlarının](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040815/5e5cfa9d71ecea0fd906ac74/html5/thumbnails/8.jpg)
Yönetmelik Madde :9
Büyük Endüstriyel Kaza Frekansının Sınır Değeri(ESKİ: Mümkün Olan En Yüksek Önlem Seviyesi)
İşletmeci, büyük kazaya sebep olabilecek tehlikeli ekipmanlar için senaryo edilen her bir büyükendüstriyel kazanın meydana gelme frekans değerini 1x10-4/yıl veya bundan daha küçük birdeğere indirir.
………………………………….Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik
![Page 9: Büyük Kaza Senaryolarının Hazırlanması ve Veri …Kritik Olay/Zirve Olay Büyük kaza senaryolarında Hata Ağacı Analizi (FTA) yapılması sonrasında olası büyük kaza sonuçlarının](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040815/5e5cfa9d71ecea0fd906ac74/html5/thumbnails/9.jpg)
………………………………….
Yönetmelik Madde :8Kantitatif Risk Değerlendirmesinde,
➢Proses enstrümanlarının ve acil durum kapatma sistemlerinin güvenilirlikdeğerlendirmesi ve sertifikasyonu,
➢Bakım ve onarım işlerinde güvenilirlik verisi,➢Güvenilirlik merkezli gerçekleştirilecek bakım ve risk temelli kontrol
yöntemleri,➢Büyük kaza senaryolarının kök neden ve sonuç analizi,➢Geçmişte yaşanan kazalar ve bu kazaların nicel tekrarlanma olasılıkları,➢İnsan hataları ve güvenilirlik analizi,➢Proses enstrümanlarının ve acil durum kapatma sistemlerinin güvenilirlik
değerlendirmesi ve sertifikasyonu,➢Bakım ve onarım işlerinde güvenilirlik verisi,➢Güvenilirlik merkezli gerçekleştirilecek bakım ve risk temelli kontrol
yöntemleri,➢Büyük kaza senaryolarının kök neden ve sonuç analizi,➢Geçmişte yaşanan kazalar ve bu kazaların nicel tekrarlanma olasılıkları,➢İnsan hataları ve güvenilirlik analizi,hususları dikkate alınır.
Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik
Eski yönetmelik Maddesi
değişmiştir.
![Page 10: Büyük Kaza Senaryolarının Hazırlanması ve Veri …Kritik Olay/Zirve Olay Büyük kaza senaryolarında Hata Ağacı Analizi (FTA) yapılması sonrasında olası büyük kaza sonuçlarının](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040815/5e5cfa9d71ecea0fd906ac74/html5/thumbnails/10.jpg)
………………………………….Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik
Aşağıdaki adımlar izlenerek hazırlanıcaktır.
• 1. ADIM: Tehlikeli ekipmanların belirlenmesi,
• 2. ADIM: Belirlenen tehlikeli ekipmanlar üzerinden dahilitehlikelerin tanımlanması,
• 3. ADIM: Tehlikeli ekipmanlara etki edebilecek kuruluş dışındankaynaklanabilecek harici tehlikelerin tanımlanması,
• 4. ADIM: Bu Yönetmeliğin 9 uncu maddesinde yer alan büyükendüstriyel kaza frekansı değeri ile karşılaştırma yapmayaelverişli sonuçlar üretebilen yöntemler ile tehlikeli ekipmanlarüzerinden büyük kaza senaryolarının oluşturulması.
Büyük Kaza Senaryosu Dokümanı (MADDE: 8)
![Page 11: Büyük Kaza Senaryolarının Hazırlanması ve Veri …Kritik Olay/Zirve Olay Büyük kaza senaryolarında Hata Ağacı Analizi (FTA) yapılması sonrasında olası büyük kaza sonuçlarının](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040815/5e5cfa9d71ecea0fd906ac74/html5/thumbnails/11.jpg)
………………………………….Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik
Dâhili ve harici tehlikelerin belirlenmesi aşamasında kuruluşiçinde veya dışında geçmişte yaşanmış kazalar, ramak kalalarve KAZA VERİ BANKALARINDAKİ ULAŞILABİLİR KAYITLAR dadikkate alınması gerekecektir.
Büyük Kaza Senaryosu Dokümanı (MADDE: 8)
![Page 12: Büyük Kaza Senaryolarının Hazırlanması ve Veri …Kritik Olay/Zirve Olay Büyük kaza senaryolarında Hata Ağacı Analizi (FTA) yapılması sonrasında olası büyük kaza sonuçlarının](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040815/5e5cfa9d71ecea0fd906ac74/html5/thumbnails/12.jpg)
………………………………….Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik
Büyük Kaza Senaryoları Nasıl
Hazırlanılacak?
Veri Bankaları Derken?
![Page 13: Büyük Kaza Senaryolarının Hazırlanması ve Veri …Kritik Olay/Zirve Olay Büyük kaza senaryolarında Hata Ağacı Analizi (FTA) yapılması sonrasında olası büyük kaza sonuçlarının](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040815/5e5cfa9d71ecea0fd906ac74/html5/thumbnails/13.jpg)
………………………………….Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik
Büyük Kaza Senaryosu Dokümanı (MADDE: 8)
Büyük Kaza Senaryo Raporu
Kantitatif Risk Değerlendirmesi
Tehlikeli madde tanımına uygun olarak
tehlikeli maddelerin belirlenmesi ve sınıflandırılması
1. Tehlikeli Madde Bilgileri
![Page 14: Büyük Kaza Senaryolarının Hazırlanması ve Veri …Kritik Olay/Zirve Olay Büyük kaza senaryolarında Hata Ağacı Analizi (FTA) yapılması sonrasında olası büyük kaza sonuçlarının](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040815/5e5cfa9d71ecea0fd906ac74/html5/thumbnails/14.jpg)
………………………………….Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik
Büyük Kaza Senaryosu Dokümanı (MADDE: 8)
1. AŞAMA: Tehlikeli Madde Bilgi
Tehlikeli Kimyasallar Direktifi+ CLP
❖ Seveso III Direktifine uygun olarak Yeni Yönetmelikte madde vekarışımların sınıflandırılması, etiketlenmesi ve ambalajlanmasınailişkin 1272/2008/EC sayılı CLP Tüzüğü çerçevesinde revizyonyapılmıştır.
❖ Yönetmelik, sağlığa zararlı maddeleri CLP Tüzüğü’ndeki kategorilereuygun olarak tanımlanmaktadır.
❖ Yönetmeliğin 5 inci maddesinde yer alan tehlikeli madde tanımınauygun olarak tehlikeli maddelerin belirlenmesi ve sınıflandırılmasıyapılacaktır.
![Page 15: Büyük Kaza Senaryolarının Hazırlanması ve Veri …Kritik Olay/Zirve Olay Büyük kaza senaryolarında Hata Ağacı Analizi (FTA) yapılması sonrasında olası büyük kaza sonuçlarının](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040815/5e5cfa9d71ecea0fd906ac74/html5/thumbnails/15.jpg)
………………………………….Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik
Büyük Kaza Senaryosu Dokümanı (MADDE: 8)
Büyük Kaza Senaryo Raporu
Kantitatif Risk Değerlendirmesi
Tehlikeli madde tanımına uygun olarak
tehlikeli maddelerin belirlenmesi ve sınıflandırılması
1. Tehlikeli Madde Bilgileri
Tehlikeli kimyasal içeren en tehlikeli
senaryo veren ekipmanların belirlenmesi
2. Tehlikeli Ekipmanların Sınıflandırılması
![Page 16: Büyük Kaza Senaryolarının Hazırlanması ve Veri …Kritik Olay/Zirve Olay Büyük kaza senaryolarında Hata Ağacı Analizi (FTA) yapılması sonrasında olası büyük kaza sonuçlarının](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040815/5e5cfa9d71ecea0fd906ac74/html5/thumbnails/16.jpg)
………………………………….Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik
Büyük Kaza Senaryosu Dokümanı (MADDE: 8)
2. AŞAMA: Tehlikeli Ekipman Belirleme
Hangi Ekipman Daha Riskli?
Büyük kaza senaryoları hazırlamak için önemli olan AnaOlaya veya Büyük Kazaya Yol Açma potansiyeli yüksekolan tehlikeli ekipmanlara karar verilmesidir.
![Page 17: Büyük Kaza Senaryolarının Hazırlanması ve Veri …Kritik Olay/Zirve Olay Büyük kaza senaryolarında Hata Ağacı Analizi (FTA) yapılması sonrasında olası büyük kaza sonuçlarının](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040815/5e5cfa9d71ecea0fd906ac74/html5/thumbnails/17.jpg)
………………………………….Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik
Büyük Kaza Senaryosu Dokümanı (MADDE: 8)
Ünite Seç
Malzeme Faktörü (MF) hesapla
Özel Proses Tehlikesi - F1 Genel Proses Tehlikesi – F2
Ünite TehlikeFaktörü F3= F1xF2
Etki Çapı MPPD
Gerçek Maksimum Olası Ekipman Hasarı - BI
F&EI = F3 x MF
Kayıp Kontrol Faktörü= C1xC2xC3
Hasar Faktörü MPDO
Kullanılan Kimyasalları Belirle
Nh, Nr, Nf Belirle
Bir Ünite Seç
Kullanılan Kimyasalları Belirle
Kimyasalları Sınıflandır
(Sıvı,Gaz,Katı, Parlama Noktası, Kaynama
Noktası, EC Klası, R Kodları, NFPA Kodları,
LD50 , LC50 vb. )
EHS 11 Kategori İndeksleri Belirle
Emniyet Sağlık Çevre
Mobilite
Yangın / Patlama
Reaksiyon/
Bozunma
Akut Toksitite
İritasyon
Kronik Toksitite
Hava İle Temas
Su İle Temas
Birikim (Kalıcılık)
Bir Ünite Seç
Hasar İdeksini Hesapla - DI
Kullanılan Kimyasalları Belirle
• Kimyasalları Sınıfla
• İşletme Koşullarını Belirle
• Dizayn Koşullarını ve Alternatifleri Belirle
Proses ve Tehlike Kontrol İdeksini Hesapla - PHCI
Temel Güvenlik İdeksini Hesapla - ISI
![Page 18: Büyük Kaza Senaryolarının Hazırlanması ve Veri …Kritik Olay/Zirve Olay Büyük kaza senaryolarında Hata Ağacı Analizi (FTA) yapılması sonrasında olası büyük kaza sonuçlarının](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040815/5e5cfa9d71ecea0fd906ac74/html5/thumbnails/18.jpg)
………………………………….Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik
Büyük Kaza Senaryosu Dokümanı (MADDE: 8)
Büyük Kaza Senaryo Raporu
Kantitatif Risk Değerlendirmesi
Tehlikeli madde tanımına uygun olarak
tehlikeli maddelerin belirlenmesi ve sınıflandırılması
1. Tehlikeli Madde Bilgileri
Proses Tehlike Analizi yapılarak proses risklerinin
analiz edilmesi
3. Proses Tehlike Analizi
Tehlikeli kimyasal içeren en tehlikeli
senaryo veren ekipmanların belirlenmesi
2. Tehlikeli Ekipmanların Sınıflandırılması
![Page 19: Büyük Kaza Senaryolarının Hazırlanması ve Veri …Kritik Olay/Zirve Olay Büyük kaza senaryolarında Hata Ağacı Analizi (FTA) yapılması sonrasında olası büyük kaza sonuçlarının](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040815/5e5cfa9d71ecea0fd906ac74/html5/thumbnails/19.jpg)
………………………………….Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik
Büyük Kaza Senaryosu Dokümanı (MADDE: 8)
Besleme
Metan
Etan
Propan
Bütan
Pentan
Gaz Ürün
Sıvı Ürün
FC-1
F2 F3
T1 T2
T3
T5
TC-6 PC-1
LC-1
AC-1
PAH
LAL
LAH
2. AŞAMA: İşletim Kontrolü
Proses Tehlike Analizi
OLASILIK TAYİNİ YAPARKEN VERİ BANKALARI KULLANIMI GEREKLİ…
![Page 20: Büyük Kaza Senaryolarının Hazırlanması ve Veri …Kritik Olay/Zirve Olay Büyük kaza senaryolarında Hata Ağacı Analizi (FTA) yapılması sonrasında olası büyük kaza sonuçlarının](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040815/5e5cfa9d71ecea0fd906ac74/html5/thumbnails/20.jpg)
………………………………….Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik
Büyük Kaza Senaryosu Dokümanı (MADDE: 8)
Büyük Kaza Senaryo Raporu
Kantitatif Risk Değerlendirmesi
Prosesteki Güvenlik Sistemlerinin
Değerlendirilmesi
4. Güvenilirlik
Tehlikeli madde tanımına uygun olarak
tehlikeli maddelerin belirlenmesi ve sınıflandırılması
1. Tehlikeli Madde Bilgileri
Proses Tehlike Analizi yapılarak proses risklerinin
analiz edilmesi
3. Proses Tehlike Analizi
Tehlikeli kimyasal içeren en tehlikeli
senaryo veren ekipmanların belirlenmesi
2. Tehlikeli Ekipmanların Sınıflandırılması
![Page 21: Büyük Kaza Senaryolarının Hazırlanması ve Veri …Kritik Olay/Zirve Olay Büyük kaza senaryolarında Hata Ağacı Analizi (FTA) yapılması sonrasında olası büyük kaza sonuçlarının](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040815/5e5cfa9d71ecea0fd906ac74/html5/thumbnails/21.jpg)
………………………………….Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik
Büyük Kaza Senaryosu Dokümanı (MADDE: 8)
➢ SIS veya ESD’ler anormal bir işletme durumusezinledikleri anda tesisi tekrar emniyetli birduruma getiren sensörler, mantıksal modüller veaktüatörler veya bunların kombinasyonlarıdır.
![Page 22: Büyük Kaza Senaryolarının Hazırlanması ve Veri …Kritik Olay/Zirve Olay Büyük kaza senaryolarında Hata Ağacı Analizi (FTA) yapılması sonrasında olası büyük kaza sonuçlarının](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040815/5e5cfa9d71ecea0fd906ac74/html5/thumbnails/22.jpg)
………………………………….Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik
Büyük Kaza Senaryosu Dokümanı (MADDE: 8)
Besleme
Metan
Etan
Propan
Bütan
Pentan
Gaz Ürün
Sıvı Ürün
FC-1
F2 F3
T1 T2
T3
T5
TC-6 PC-1
LC-1
AC-1
PAH
LAL
LAH
3. AŞAMA: İşletim Kontrolü
Güvenilirlik
![Page 23: Büyük Kaza Senaryolarının Hazırlanması ve Veri …Kritik Olay/Zirve Olay Büyük kaza senaryolarında Hata Ağacı Analizi (FTA) yapılması sonrasında olası büyük kaza sonuçlarının](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040815/5e5cfa9d71ecea0fd906ac74/html5/thumbnails/23.jpg)
………………………………….Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik
Büyük Kaza Senaryosu Dokümanı (MADDE: 8)
Büyük Kaza Senaryo Raporu
Kantitatif Risk Değerlendirmesi
Prosesteki Güvenlik Sistemlerinin
Değerlendirilmesi
Büyük kaza senaryoları oluşturularak büyük
endüstriyel kaza frekansı değerinin
hesaplanması
4. Güvenilirlik 5.Büyük Kaza Senaryosu Hazırlanması
Tehlikeli madde tanımına uygun olarak
tehlikeli maddelerin belirlenmesi ve sınıflandırılması
1. Tehlikeli Madde Bilgileri
Proses Tehlike Analizi yapılarak proses risklerinin
analiz edilmesi
3. Proses Tehlike Analizi
Tehlikeli kimyasal içeren en tehlikeli
senaryo veren ekipmanların belirlenmesi
2. Tehlikeli Ekipmanların Sınıflandırılması
![Page 24: Büyük Kaza Senaryolarının Hazırlanması ve Veri …Kritik Olay/Zirve Olay Büyük kaza senaryolarında Hata Ağacı Analizi (FTA) yapılması sonrasında olası büyük kaza sonuçlarının](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040815/5e5cfa9d71ecea0fd906ac74/html5/thumbnails/24.jpg)
………………………………….Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik
Büyük Kaza Senaryosu Dokümanı
(MADDE: 8)
Büyük kaza senaryosu ikinci fıkraya göre tespitedilen tehlikelere göre belirlenen köknedenlerden başlanarak olası yayılım, yangınveya patlama olaylarının tamamını içerecekşekilde oluşturulacaktır.Başlatıcı Olay
![Page 25: Büyük Kaza Senaryolarının Hazırlanması ve Veri …Kritik Olay/Zirve Olay Büyük kaza senaryolarında Hata Ağacı Analizi (FTA) yapılması sonrasında olası büyük kaza sonuçlarının](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040815/5e5cfa9d71ecea0fd906ac74/html5/thumbnails/25.jpg)
………………………………….Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik
Büyük Kaza Senaryosu Dokümanı (MADDE: 8)
Başlatıcı Olay
Buna göre artık; Başlatıcı OlayFrekansı Generik Datalardanalınarak sadece Olay Ağacı Analiziyapılarak Büyük Kaza Senaryosuoluşturulması yapılamayacaktır.
![Page 26: Büyük Kaza Senaryolarının Hazırlanması ve Veri …Kritik Olay/Zirve Olay Büyük kaza senaryolarında Hata Ağacı Analizi (FTA) yapılması sonrasında olası büyük kaza sonuçlarının](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040815/5e5cfa9d71ecea0fd906ac74/html5/thumbnails/26.jpg)
………………………………….Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik
Büyük Kaza Senaryosu Dokümanı (MADDE: 8)
J
TOP
E1
E3
E2
E4
A BE F
E5
G H
IC
E6 E6 E7
DK E F M
J
TOP2
X1
X2
X3
X5
A B
S RX4
G H
WC
X7
X6
D
P
E F M
P X2 X5
S P P
BH
C
E6 E6 E7
DE F M
F
W
L
QN
E1 E1
TOP3
Kritik Olay/Zirve Olay
Büyük kaza senaryolarında HataAğacı Analizi (FTA) yapılmasısonrasında olası büyük kazasonuçlarının frekansınınhesaplanması için Olay Ağacı Analiziile birleştirilmesi gerekmektedir.
![Page 27: Büyük Kaza Senaryolarının Hazırlanması ve Veri …Kritik Olay/Zirve Olay Büyük kaza senaryolarında Hata Ağacı Analizi (FTA) yapılması sonrasında olası büyük kaza sonuçlarının](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040815/5e5cfa9d71ecea0fd906ac74/html5/thumbnails/27.jpg)
………………………………….Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik
Büyük Kaza Senaryosu Dokümanı (MADDE: 8)
Örneğin; HAZOP analizinde “Düşük Basınç” değerlendirilmişolsun;Yüksek basınca neden olan tüm kök nedenlerin büyük kazasenaryosu içerisinde değerlendirilmesi istenilmektedir.
KÖK NEDEN Başarısızlık değerlerinin VERİ BANKALARINDAN ALINMASI gereklidir….
Büyük kaza senaryolarında Hata Ağacı Analizi(FTA), Bow- Tie veya LOPA analizleriyapılması durumunda Kök Nedenlerin ProsesTehlike Analizi (Örneğin; HAZOP) ileilişkilendirilmesi istenilmektedir.
![Page 28: Büyük Kaza Senaryolarının Hazırlanması ve Veri …Kritik Olay/Zirve Olay Büyük kaza senaryolarında Hata Ağacı Analizi (FTA) yapılması sonrasında olası büyük kaza sonuçlarının](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040815/5e5cfa9d71ecea0fd906ac74/html5/thumbnails/28.jpg)
………………………………….Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik
VERİ BANKALARI
İşletmeci, büyük kaza senaryo dokümanında kullandığı güvenilirlik verisi ile olasılık verilerini hangi veribankalarından veya kaynaklardan aldığı konusunda ayrıntılı bilgi verecektir.
Büyük Kaza Senaryosu Dokümanı (MADDE: 8)
![Page 29: Büyük Kaza Senaryolarının Hazırlanması ve Veri …Kritik Olay/Zirve Olay Büyük kaza senaryolarında Hata Ağacı Analizi (FTA) yapılması sonrasında olası büyük kaza sonuçlarının](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040815/5e5cfa9d71ecea0fd906ac74/html5/thumbnails/29.jpg)
Akıllardaki Soru….
Peki Bu Veri Bankaları Nedir?
………………………………….Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik
70’lerden Günümüze…..
![Page 30: Büyük Kaza Senaryolarının Hazırlanması ve Veri …Kritik Olay/Zirve Olay Büyük kaza senaryolarında Hata Ağacı Analizi (FTA) yapılması sonrasında olası büyük kaza sonuçlarının](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040815/5e5cfa9d71ecea0fd906ac74/html5/thumbnails/30.jpg)
Birinci Nesil Arıza Veri Kaynağı
• Yayınlanan en eski geniş kapsamlı güvenilirlik veri kaynağı MartinTitan El Kitabıdır.
• Bu yaygın olarak dağıtılan kaynak, çok çeşitli elektriksel, elektronik,elektromekanik ve mekanik parça ve düzeneklerde genel arızaoranlarını içermektedir.
• Titan El Kitabı, başarısızlık oranlarının 106 saatte bir başarısızlıkoranını içeren ilk kaynaktır.
………………………………….Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik
![Page 31: Büyük Kaza Senaryolarının Hazırlanması ve Veri …Kritik Olay/Zirve Olay Büyük kaza senaryolarında Hata Ağacı Analizi (FTA) yapılması sonrasında olası büyük kaza sonuçlarının](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040815/5e5cfa9d71ecea0fd906ac74/html5/thumbnails/31.jpg)
İkinci Nesil Arıza Veri Kaynağı
………………………………….Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik
İkinci kuşak kaynakların tümü Titan El Kitabının deneyimiüzerine inşa edilmiştir (106 saatte sabit tehlike üstel modeli vetemel arıza oranları kullanılarak) ve günümüze kadar bir şekildehayatta kalmıştır.
Bilgisayar kullanımı, kullanıcının verileri daha hızlı kurtarmasınave istatistiksel olarak analiz etmesine izin vermiştir.
Bilgisayar destekli ilk veri tabanı, ABD Ordusu sponsorluğundaoluşturulan FARADA olarak da bilinen GIDEP (Devlet SektörüVeri Değişim Programı) idi.
1) MIL-El Kitabı-2172) Arıza Oranı Veri Bankası (FARADA)3) Elektronik Olmayan Güvenilirlik Bankası (RADC)
![Page 32: Büyük Kaza Senaryolarının Hazırlanması ve Veri …Kritik Olay/Zirve Olay Büyük kaza senaryolarında Hata Ağacı Analizi (FTA) yapılması sonrasında olası büyük kaza sonuçlarının](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040815/5e5cfa9d71ecea0fd906ac74/html5/thumbnails/32.jpg)
………………………………….Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik
Üçüncü Nesil Arıza Veri Kaynağı
Önceki nesil güvenilirlik veri kaynağının ana eksikliği, sabitbaşarısızlık oranları içermesi ve tehlike modelinin tüm çevreselkoşulları dikkate almamasıdır.
• Araştırmacılar, bu sorunları ele alan yeni veritabanlarıtasarlayarak iyileştirmeler aramaya başlamışlardır.
• Çabalar nükleer enerji endüstrisi, Offshore Petrol & Gaz, PetrolKuyuları, Platformlar, ve kimya endüstrisine taşınmıştır.
• Veri analizi tekniklerinin ve ayrıca donanım ve yazılım araçlarınıngeliştirilmesi, veritabanı performanslarının büyümesinibaşlatmıştır.
• Örnekler; OREDA Hata Datası, EIREDA, ESREDA, CCPS PERD HataDatası, ALERTs Hata Datası, vb.
![Page 33: Büyük Kaza Senaryolarının Hazırlanması ve Veri …Kritik Olay/Zirve Olay Büyük kaza senaryolarında Hata Ağacı Analizi (FTA) yapılması sonrasında olası büyük kaza sonuçlarının](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040815/5e5cfa9d71ecea0fd906ac74/html5/thumbnails/33.jpg)
FTA, QRA (Nicel Risk değerlendirmesi) analizinde yer alan bileşenlerinbaşarısızlık oranlarını kullanarak, kaza senaryosunun meydana gelmeolasılığının değerlendirmesini sağlamak için tasarlanmıştır.
………………………………….Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik
GENERİK HATA DATA NEDİR?
EKİPMAN HATA DATASI NEDİR?
Ekipman verileri, özellikle arıza ve bakımla ilgili olan bazı ekipmanların"ÖMRÜNÜ, ARIZA ORANLARINI VE SÜRELERİNİ" açıklayan verilerdir.
![Page 34: Büyük Kaza Senaryolarının Hazırlanması ve Veri …Kritik Olay/Zirve Olay Büyük kaza senaryolarında Hata Ağacı Analizi (FTA) yapılması sonrasında olası büyük kaza sonuçlarının](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040815/5e5cfa9d71ecea0fd906ac74/html5/thumbnails/34.jpg)
Ekipman Hata Datası
Karmaşık sistemlerin güvenilirlik seviyelerini analiz etmemize,karşılaştırmamıza veya tahmin etmemize olanak sağlamak için,tesislerin ve işlemlerin saha kayıtlarındaki her türlü bileşenleilgili olarak güvenilirlik verilerini ve arıza oranlarını içerir.
Arıza Verileri:
34
………………………………….Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik
![Page 35: Büyük Kaza Senaryolarının Hazırlanması ve Veri …Kritik Olay/Zirve Olay Büyük kaza senaryolarında Hata Ağacı Analizi (FTA) yapılması sonrasında olası büyük kaza sonuçlarının](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040815/5e5cfa9d71ecea0fd906ac74/html5/thumbnails/35.jpg)
Ekipman Hata Datası
Düzeltici ve önleyici bakım hakkında hakkında bilgi içerir;- Ekipman hata kaynaklı tehlikeleri en aza indirmeye ve yüksek
ekipman güvenilirliği ve bakım verileriyle ekipmankullanılabilirliğini iyileştirmesine yardımcı olmak içingeliştirilmiştir.
- Yüksek kaliteli veriler aynı zamanda nicel riskdeğerlendirmesinde de (QRA) kullanılır.
Bakım Verileri:
………………………………….Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik
![Page 36: Büyük Kaza Senaryolarının Hazırlanması ve Veri …Kritik Olay/Zirve Olay Büyük kaza senaryolarında Hata Ağacı Analizi (FTA) yapılması sonrasında olası büyük kaza sonuçlarının](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040815/5e5cfa9d71ecea0fd906ac74/html5/thumbnails/36.jpg)
………………………………….Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik
![Page 37: Büyük Kaza Senaryolarının Hazırlanması ve Veri …Kritik Olay/Zirve Olay Büyük kaza senaryolarında Hata Ağacı Analizi (FTA) yapılması sonrasında olası büyük kaza sonuçlarının](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040815/5e5cfa9d71ecea0fd906ac74/html5/thumbnails/37.jpg)
2- Arızaya kadar ortalama süre- MTTF - (Arızanın sonunda komponent/enstrüman değiştirilmelidir )
1- İki arıza arası ortalama süre - MTBF – (Arıza oluştuğunda komponent/enstrüman tamir edilebilir)
3- Operasyondaki ekipmanın başarısızlık oranını (λ)
4- Talep üzerine ekipmanın hata olasılığı (PFD, PFHd)
5- İşlenmiş güvenilirlik verisi (R)
6- Bakım süresi (γ)
37
………………………………….Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik
Bu Veriler Neleri İçerir?
![Page 38: Büyük Kaza Senaryolarının Hazırlanması ve Veri …Kritik Olay/Zirve Olay Büyük kaza senaryolarında Hata Ağacı Analizi (FTA) yapılması sonrasında olası büyük kaza sonuçlarının](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040815/5e5cfa9d71ecea0fd906ac74/html5/thumbnails/38.jpg)
Çoğu insan hata datası ABD Nükleer Düzenleme Komisyonu (NRC)tarafından geliştirilmiştir.
Görev başarısına yönelik performans zorluklarının birkarakterizasyonudur.
İNSAN HATA DATASI
………………………………….Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik
![Page 39: Büyük Kaza Senaryolarının Hazırlanması ve Veri …Kritik Olay/Zirve Olay Büyük kaza senaryolarında Hata Ağacı Analizi (FTA) yapılması sonrasında olası büyük kaza sonuçlarının](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040815/5e5cfa9d71ecea0fd906ac74/html5/thumbnails/39.jpg)
………………………………….Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik
![Page 40: Büyük Kaza Senaryolarının Hazırlanması ve Veri …Kritik Olay/Zirve Olay Büyük kaza senaryolarında Hata Ağacı Analizi (FTA) yapılması sonrasında olası büyük kaza sonuçlarının](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040815/5e5cfa9d71ecea0fd906ac74/html5/thumbnails/40.jpg)
2- Proses anormalliklerinin operatör tarafından alarm ile veya alarmsız tespit etme gerekliliği,
1- Operatörün yapmış olduğu eylemin yüksek düzeyde bilgi birikimi gerektirip gerektirmemesi,
3- Anormalliklerin anlaşılması, cevap planının kararlaştırılması,
4- Cevap planının yürütülmesi ve ekip ile iletişim ve denetim
5- Operatörün yedekliliği ve yetkinlik ve yeterlilik gerekliliği
6- Tepki süresi
………………………………….Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik
![Page 41: Büyük Kaza Senaryolarının Hazırlanması ve Veri …Kritik Olay/Zirve Olay Büyük kaza senaryolarında Hata Ağacı Analizi (FTA) yapılması sonrasında olası büyük kaza sonuçlarının](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040815/5e5cfa9d71ecea0fd906ac74/html5/thumbnails/41.jpg)
………………………………….Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik
SONUÇ OLARAK;
70’lerden günümüze birçok hata datası istatistik veriler ve geçmişdeneyimler kullanılarak hazırlanmıştır.
Bu hata datalarını kullanırken özellikle ne kadar güncel bir dataolduğuna, bilimsel literatürdeki yerine ve özellikle de 3. KUŞAK HATADATASI olup olmadığına bakarak seçim yapılması önerilmektedir.
Yine hata dataları kullanılırken özellikle HAM DATA kullanılmasıkesinlikle önerilmemektedir.
Özellikle ISO 14224 standartı taksonomisi çerçevesinde işlenmiş vegüvenilirlik onayı almış dataların kullanılması tüm uzmanlar tarafındankabul edilmektedir.
![Page 42: Büyük Kaza Senaryolarının Hazırlanması ve Veri …Kritik Olay/Zirve Olay Büyük kaza senaryolarında Hata Ağacı Analizi (FTA) yapılması sonrasında olası büyük kaza sonuçlarının](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040815/5e5cfa9d71ecea0fd906ac74/html5/thumbnails/42.jpg)
Mersin Ticaret ve Sanayi OdasıMersin Chamber of Commerce & Industry
Atatürk Cad.MTSO Binası Kat:3 MERSİN
0324-238 95 00
0324 231 96 97
www.mtso.org.tr