T [ g f B : wT [ g f B : wT [ g f B : wT [ g f B : w

d h a a a a a a a a a a a a a a a a a a

; f j e k o h f e o s n s / T [ ; k o h

; G k f b w l a a a a a a a a a a a a

dhHHHHHHHHHHHHHHHHHHH ;fjekoh feos ns/ T [;koh ;Gk fbwfNv dhHHHHHHHHHHHHHHHHHHH ;fjekoh feos ns/ T [;koh ;Gk fbwfNv dhHHHHHHHHHHHHHHHHHHH ;fjekoh feos ns/ T [;koh ;Gk fbwfNv dhHHHHHHHHHHHHHHHHHHH ;fjekoh feos ns/ T [;koh ;Gk fbwfNv

HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH

d /d /d /d /

T [gFfB:wT[gFfB:wT[gFfB:wT[gFfB:w

Bkw, gsk ns / ekotkJh$;orowh dk y /soBkw, gsk ns / ekotkJh$;orowh dk y /soBkw, gsk ns / ekotkJh$;orowh dk y /soBkw, gsk ns / ekotkJh$;orowh dk y /so

1H ;Gk B{ z HHHHHHHHHHHHHHH ;fjekoh feos ns/ T[;koh ;Gk fbwfNv d / BK Bkb ikfDnk ikt/rk.

fJ; s' A wro' A fJZE / fJ; dk jtkbk ;Gk ti'A fdZsk ikt/rk.

2H ;Gk dk ofi;Nov gsk j't/rkHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH vke xoHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHsfj;hbHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH f˜bQkHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH.

3H fJ; ;Gk dh ekotkJh$;orowh d/ y /so d/ x/o / ftZu fBwBfbfys fgzv nkt/rk$nkT[Dr/ L

T[d /ÙT [d /ÙT [d /ÙT [d /Ù

4H jZEhA ezw eoB tkb/ feoshnK, fBg[ zB s/ ˆ?oFfBg[ zB ekfwnK d/ nkofEe fjsK B{ z T[s;kfjs

eoBk ;Gk d/ T[d /Ù j'Dr/ ns/ T[; T[d /Ù bJh l

(i) N ? AvoK dh g/ÙeÙ iK fe;/ j 'o Yzr Bkb iBse iK fBZih (gqkJht/N) ezw eoB d/ m /e/ b? e / T[B QK bJh Y[etK ns/ bkj/tzd o '˜rko bZGDk l

(ii) e zw B{ z fJ; Yzr Bkb nzikw d /Dk, ns/ e zw B{ z fJzM ;zrms eoBk fe w? Apo p /o [˜rkoh

s ' A pu/ ofjD l

(iii) T [go'es T[d /ÙK dh g{osh bJh n"˜ko, T[geoD ns/ wÙhBoh yohdDh iK feokJ/ ”s / b ?Dh l

(iv) w ? A p o K B { z o k i f r o h , s o y k D k n s / j ' o ; j k f J e f e Z f s n K d h

f ; y b k J h d / e / w ? A p o K d h e k o i e [ Ù b s k n s / f B g [ z B s k f t Z u ; [ X k o e o B k l

(v) w ? ApoK dhnK xo/b { t;sK dh ;KMh yohd ns/ T[BQK dhnK j'o b'VK dh g{osh bJh J/i zNK ftZu ezw eoBk l

(vi) w ? ApoK ftZu nkw s"o T[ Zs / xZNFıou (fe¯kfJs), ;t?F;jkfJsk ns/ ;fj:'r$;fjekosk B{ z T [s;kfjs eoBk l ns/

(vii) nfijhnK j'o rshftXhnK eoBhnK i' fe ;Gk d/ T[d /ÙK dhnK ukbe ns/ fJs¯kehnk

jB.

w ? ApofÙgw ? ApofÙgw ? ApofÙgw ? ApofÙg

5H T[gFfB:w 6 dhnK ftt;EktK dh Ùos nB[;ko, nfijk e'Jh th ftnesh fJ; ;Gk d/ w ? Apo ti' A dkıb/ bJh :'r j't/rk i/ T[j LF

(i) T [wo ftZu 18 tfo QnK s' A T[ Zgo j? ns/ wkBf;e s"o ”s/ szdo[;s j? L

(ii) ;Gk dh ;orowh$ekotkJh d/ y/so ftZu t;D tkbk ;kXkoD fBtk;h j? l ns/

(iii) u zrk ufoZsotkB j? L

(iv) fJZe fBg[ zB iK ˆ?oFfBg[ zB ekwk j?. jwdod w? ApoK B { z SZv e/, i' 5 s' A tZX BjhA j'D/ ukjhd / iK ;Gk dh e[ Zb w? ApofÙg dk 1$10tK GkrFfJBQK ”u ' A i' th xZN j't/, j'D/ ukjhd / jB.

6H e'Jh th ftnesh fJ; ;Gk d/ w ? Apo ti'A dkıb/ d/ :'r BjhA j 't/rk, i/ LF

( i ) T [ ; B / f d t k b h n k g D b J h p / B s h g Z s o d k ı b e h s k j ' f J n k j ? i K

(ii) T [; B{ z fJZe fdtkbhnk n?bkfBnk ik u [Zfenk j?.

(iii) T [; d/ w? Apo ti' A dkıb/ dh sohe s ' A fgSb/ 5 ;kbK d/ ;w/ A nzdo p/JhwkBh iK

B ?fse froktN tkb/ fe;/ i[ow pdb/ T[;B{ z ;˜k ;[DkJh rJh j? L iK

(iv) T [j fJZe gqtkfBs$wB˜{oÙ[dk m/e/dko j?.

7H Ù/noK dh nbkNw? AN bJh ofi;Nq /ÙB tk;s/ fpB?FgZso doi eotkT[D tkfbnK s' A S[ ZN w ? Apo ti' A dkıb/ bJh fpB?FgZso dk ;Gk dh gqp zXeh ew/Nh tb' A fBp/Vk eo fdZsk ikt/rk. i/

ew/Nh fJZe ftnesh B{ z dkıbk d/D s' A fJBeko eodh j? sK T [j nfij/ fJBeko d / ekoB dk foekov oZy /rh ns/ ;pzXs ftnesh B{ z th fJ; ekoB pko / ; {fus ehsk ikt/rk. nfijk e'Jh th ftnesh, fi;B{ z ;Gk ftZu dkıbk d /D s' A fJBeko ehsk frnk j? T[; B{ z nghb

eoB dk jZe j't/rk. nfijh nghb T[ Zs / ofi;Noko dk ¯?;bk fJ; ;Gk ns/ nghbeosk d'jK B { z w zBDk j't/rk.

8H nj[d /dko u[DB bJh iBob pkvh dh whfN zr tk;s/ fBÙfus ehsh rJh sohe s' A g zdoK fdB gfjbK d/ ;w/ A d "okB fe;/ w ? Apo B{ z dkıbk BjhA fdZsk ikt/rk.

9H jo/e w? Apo 10$F o [gJ/ dkıbk ¯h; dk G[rskB eo/rk. dkıb/ t /b/ w? Apo B{ z w ? ApoK tkb/ ofi;No T[s/ d;sıs eoB/ j'Dr/ iK nzr{mk bkT[Dk j't/rk.

10H (i) fJ; ;Gk dk jo/e w? Apo fJZe ftnesh iK ftneshnK iK fi; B{ z T[; B / nkgDk Ù/no iK ftnki ftu'A nkgD/ Ù/no iK ftnki iK nfijh okÙh spdhb (NqK;¯o) iK ndk ehsh j't /rh, fi; dk toBD w? Apo tZb' A ehsk ik ;edk j?FFB{ z Bkw˜d eo/rk l fit/A fe fJBQK T[gFfB:wK ftZu doi ehsk frnk j?.

(ii) nfijhnK Bkw˜drhnK, ;w/ AF;w/ A f;o, w ? Apo tZb' A oZd ehshnK ik ;edhnK jB iK

T[j fJBQK ftZu ;'X eo ;edk j?.

(iii) Bkw˜d w? ApoK dh frDsh, ;pzXs w? Apo d/ Ù/noK dh frDsh s' A tXDh BjhA ukjhdh.

(iv) id' A fJ; ;Gk dk e 'Jh w? Apo fJZe s ' A tZX ftneshnK B{ z Bkw˜d eodk j?, sK T[j

fizBk th fttjkoe j' ;e/rk, T[j ;w[ Zu/ Ù/noK s/ T[BQK ”s / iwQK j 'D tkb/ ftnki d/ ;pzX ftZu jo/e Bkw˜d ftnesh B{ z ndk iK spdhb ehsh ikD tkbh okÙh dk toBD eo/rk.

(v) ;Gk tZb' A ;w/ AF;w/ A f;o ofi;Noko tZb' A dZ;/ Yzr nB[;ko Bkw˜drh dk foekov

oZfynk ikt/rk.

(vi) nfijk Ù /no iK ftnki gqkgs eoB bJh Bkw˜d ftnesh iK ftneshnK B{ z spdhb iK ndk ehs/ rJ/ Ù /no iK ftnki dh ehws dk fBoXkoD, w? Apo tZb' A n;b ftZu ndk

ehs/ rJ/ d / nkXko T[ Zs / ehsk ikt/rk.

11H e'Jh th Ù/no tkg; BjhA fbnk ikt/rk, g q zs { Ù /no fe;/ nfij/ w? Apo iK ftnesh B{ z spdhb ehs/ ik ;ed/ jB i' w? ApofÙg bJh pkekfJdk :'r j't/ ns/ gqpzXeh ew/Nh tb' A gqtkfBs j't/.

12H spdhb ehs/ Ù/noK dh ehws fe;/ th jkbs ftZu T[BQK d / G[rskB d/ s "o T[ Zs / ;Gk tZb' A jk;b ehsh oew s' A tZX BjhA j'Dh ukjhdh.

13H (J/) fJZe w? Apo B{ z fBwBfbfys ftu'A fe;/ fJZe iK fJZe s' A tZX ekoBK eoe/ eZfYnk ik ;edk j?L

(i) i / T[j ;Gk dh ;orowh$ekotkJh d / y/so ftZu ' A nkgDh fojkfJÙ fes/ j'o b? ikt/l

(ii) i / T[j ;Gk tZb pekfJnk okÙhnK iK fjZ;kFg{ zih ndk eoB s' A Bkekw oj/ l

(iii) i / T[j p/JhwkBh iK B ?fse Bhusk tkb/ fe;/ c"idkoh i[ow ”u d 'Ùh gkfJnk frnk j't/l

(iv) i / T[; B/ fdtkbhnkgD bJh fpB?FgZso dkıb eotkfJnk j't/l

(v) i / T[j e 'Jh nfijh ekotkJh eo/ fi;B{ z gqp zXeh ew/Nh iK iBob pkvh p /JhwkB iK ;Gk dh ;ky iK fjsK ns/ ;Gk d/ toBD ehs/ rJ/ T[d /ÙK d / T[bN eoko d/t/ iK i/ T [j ;Gk Bkb w[ekpb/ ftZu fBowkD ekoi eo/ nkfd l

(vi) i / T[j fJZe ;kb sZe ;Gk d/ ezwFeko Bkb fe;/ Yzr Bkb th ;pzXs j'D s ' A Bkekw fojk j't/ l

(ph) fe;/ th w? Apo B{ z iBob pkvh dh whfN zr ftZu d'FfsjkJh pj[wZs Bkb gk; ws/ s' A pˆ?o eZfYnk BjhA ik ;e/rk. eZY / rJ/ w? Apo B{ z nfij/ ¯?;b/ fıbk¯ ofi;Noko e'b

nghb eoB dk nfXeko j't /rk.. fJ; ;pzX ftZu ofi;Noko tb' A nghb pko / ehsk frnk ¯?;bk ;G ns/ nghbeosk d'jK B { z w zBDk j't/rk.

14H fJZe ftnesh fBwBfbfys ftZu' A fe;/ fJZe iK fJZe s ' A tZX jkbks ftZu ;Gk dk w? Apo BjhA oj/rk L

(i) w "s l

(ii) xZN'FxZN fJZe Ù/no th T[; e'b Bk ofjDk l

(iii) ;Gk d/ ;eZso B{ z S/ wjhfBnK d/ B'fN; wro' A w? ApofÙg dh tkg;h, pÙos/ w ? ApofÙg

tkg; eoB tkbk w? Apo ;Gk dk eo˜dko BjhA ns/ pÙos/ fJj th fe w? ApoK d/ Ù /no$Ù/noK dk T [gFfB:w (ii) nB[;ko fBgNkok eo fdZsk frnk j?.

(iv) ;EkJh gkrbgD l

(v) fdtkbhnkgD dk n?bkB.

d/Ddkohd /Ddkohd /Ddkohd /Ddkoh

15H ;Gk B{ z p zd$ısw eoB d/ wkwb/ ftZu ;Gk d/ n;kf;nK ftZu xkN/ bJh fJZe w? Apo dh d/Ddkoh T[; dh fjZ;kFg{ zih dh ehws d/ g zi r[Dk sZe ;hws j't/rh.

czvc zvc zvc zv

16H ;Gk fJ; Yzr Bkb nkgD/ czvK B{ z tXk ;edh j? LF

(i) 10$Fo[gJ/ jo /e dh ehws tkb/ Ù/no ikoh eoe/ l

(ii) w ? ApoK s' A fvgkf˜N ;theko eoe/ l

(iii) ˆ?oFw? ApoK s ' A fvgkf˜N ns/ eo˜/ t;{b eoe/ l

(iv) bkG ewk e/.

(v) ;oeko s' A rqKNK, g /ÙrhnK ns/ eof˜nK okjhA.

(vi) i[owkfBnK, dzvK ns/ fvwkouK okjhA.

(vii) m/fenK nkfd s' A ewkJ/ rJ/ efwÙB okjhA.

17H (i) jo/e w? Apo HHHHHHHHHHHHHH o [gJ/ w[ Zb dk xZN'FxZN fJZe Ù/no, i' HHHHHHHHHHHHHHHH fJZe;wkB feÙsK ftZu G[rskB:'r j?, ˜o{o b?Dk j 't/rk.

(ii) T[go'es ftZu' A e'Jh th Xkok, w? Apo B{ z Ù/no dh ehws fJZew[Ùs o{g ftZu ndk eoB s' A

o 'e BjhA ;edh.

18H ;oeko iK fJZe ;fjekoh ;Gk s ' A fJbktk e'Jh th w? Apo fJ; ;Gk dh fjZ;k g{ zih d/ 1$10 fjZ;/ s ' A tZX fjZ;kFg{ zih BjhA oZy ;e/rk iK ;Gk d / Ù /noK T[ Zs / 50,000$Fo[gJ/ s ' A tZX, i'

th xZN j 't/, dk dkntk BjhA eo ;e/rk. i / fe;/ w? Apo B{ z ftok;s okjh A iK fe;/ j'o Yzr okjhA fJBQK T[gFfB:wK nB[;ko gqtkfBs “Ù/no oZyD dh tZX s ' A tZX ;hwk” s ' A f˜nkdk Ù /noK dk wkfbe pD iKdk j? sK gqp zXeh ew/Nh B{ z tkX{ frDsh d/ Ù/no ;Gk tb' A t/uD iK yohdD dk nfXeko j't/rk ns/ T[;B{ z nkgDh wo˜h Bkb ekotkJh gkT[D dk jZe j't/rk.

19H i/ Ù /noK d/ yks / d / wkwb/ ftZu 3 wjhfBnK d/ tZX d/ ;w/ A sZe ndkfJrh BjhA j[ zdh sK w?B/fizr ew/Nh nfij/ Ù /noK ns/ T[BQK d / ;pzX ftZu ehshnK rJhnK ;kohnK ndkfJrhnK B{ z

˜ps ehsk n?bkB ;edh j? ns/ T[BQK Ù/noK Bkb ;pzXs w? ApofÙg ısw eoB d/ th T[;B{ z nfXeko j'Dr/. ew/Nh nfij/ Ù/noK dh pjkbh dh fJik˜s d/ ;edh j? pÙos/ LF

(i) i / ew/Nh dh wzr nB[;ko ;ko/ pekfJnK dh ftnki ;w/s ndkfJrh eo fdZsh rJh j?, ns/

(ii) i / ˜ps ehs/ ikD dh gqfefonk d/ fs zB wjhfBnK d/ ;w/ A nzdo nfijhnK ndkfJrhnK eo fdZshnK iKdhnK jB.

tZX s ' A t ZX foD ;hwktZX s ' A t ZX foD ;hwktZX s ' A t ZX foD ;hwktZX s ' A t ZX foD ;hwk

20H ;Gk dh tZX s' A tZX foD ;hwk, ofi;Noko tZb'A ;w/ AF;w/ A f;o fdZs/ ikD tkb/ fBod/ÙK nB[;ko iBob pkvh tZb' A s ?n ehsh ikt/rh. s?n iK fBÙfus ehsh fJj ;hwk ofi;Noko dh wB˜{oh Bkb jh nwb ftZu fbnKdh ikt/rh ns/ fe;/ th t/b/ fJ; ;hwk ftZu

ewh ehsh ik ;edh j?.

iBob pkvhiBob pkvhiBob pkvhiBob pkvh

21H fJZe fBÙfus sohe B{ z ;ko / w ? Apo ;Gk dh iBob pkvh B{ z fBozso ikoh oZyDr/.

22H w ? ApoK dh iBob pkvh fJZe ;kb ftZu xZN'FxZN fJZe tko ˜o{o i [V /rh Gkt fJZe ;kb nzdo fJZe tko whfN zr ˜o{o eo/rh. ew/Nh dhnK jdkfJsK nXhB ;fjekoh ;Gk d/ fJZe

nfXekoh d [nkok iK ew/Nh.

i/ e[ Zb w? ApoK ftZu ' A 1$5 fjZ;k w ? Apo nkgD/ wzrFgZso okjh A nfijh whfNzr dh wzr oZyD sK ew/Nh tZb' A fJZe ;fjekoh ;Gk dh fJZe iBob whfNzr ;Zdh ikt/rh.

i/ nfij/ w zrFgZso dh gqkgsh s' A pknd fJZe tkip ;w/ A nzdo ew/Nh iBob whfN zr (nkw

fJibk;) ;ZdD s' A Bkekw ofjzdh j? sK wzrFgZso T[ Zs / j;skyo eoB tkb/ w? Apo fJj wkwbk ofi;Noko e'b fbik ;ed/ jB, i', i/ T[j mhe ;wM/, iBob whfNzr ;Zd ;edk j?.

23H ;ko / w ? ApoK B{ z ;ZdD bJh xZN'FxZN gzdoK fdBK dk B 'fN; d /Dk j't/rk, fi; ftZu iBob whfN zr dh sohe, ;EkB, ;wK ns/ J /izvk mhe Yzr Bkb do;kfJnk frnk j't/. iBob whfNzr dk B'fN; (;{uBk) fJZe iK tX/o / ekoiftXhnK okjhA fdZsh ik ;edh j? L-

(i) B 'fN; dh ekgh B{ z ;Gk d / d¯so ftZu iK ;Gk dh ekotkJh$;orowh d / y /so ftZu fe;/ ;gZÙN iK B[wkfJnK ;EkB T[Zs / bkJh ikt/.

(ii) B 'fN;Fp[Ze (;{uBk g[;fsek) dh ;oe{b/ÙB okjhA ns/ fJ; T[Zs / w ? ApoK d/ d;sıs

eotke/.

(iii) vke d[nkok.

iBob whfNzr bJh e'ow l w? ApoK dh e [Zb frDsh dk fJZeFu"EkJh fjZ;k iK 500, i' th xZN j't/, j't/rk. i/ iBob whfN zr bJh fBÙfus ;w/ A T[ Zs / e 'ow g{ok BjhA j [ zdk, ns/ i/ fJj whfN zr w? ApoK d/ wzrFgZso T[Zs / ;Zdh rJh j?, sK whfNzr dk u /now?B (gqXkB) fJ; whfNzr B{ z w[bsth eo d/t/rk ns/ wzrFgZso d/ nkXko T[ Zs / j 'o e 'Jh iBob whfN zr BjhA ;Zdh ikt/rh. i/ iBob whfNzr fe;/ j 'o Yzr Bkb ;Zdh rJh j? sK u/now?B dh wzr T[Zs / whfN zr fe;/

nrbh sohe sZe w[bsth eo fdZsh ikt/rh. nrbh iBob whfNzr dk sk˜k B'fN; ;ko/

w? ApoK B{ z fdZsk ikt/rk. nrbh iBob whfNzr ftZu ;w[ Zuk ekoFftjko T[ ZE / w "i{d$jk˜o w? ApoK dh frDsh Bkb jh fBp/fVnk ikt/rk.

24H gqXkB iK, T[; dh ˆ?oFw"i{drh ftZu whs gqXkB iBob pkvh dhnK whfNzrK dh gqXkBrh eo/rkl id' A fJj d 't / A ˆ?ojk˜o j'D sK jk˜o w? Apo T[; whfNzr bJh fJZe u/now?B u[D b?Dr/.

25H iBob pkvh d / jo/e w? Apo dh fJZe t'N j't /rh. iBob pkvh tZb' A w [ıskoh t'N (g qk Ze;h)

gkT[D dh fJik˜s BjhA fdZsh ikt/rh. ;ko / ;[nkbK dk fBoDk$¯?;bk jk˜o w? ApoK dhnK t'NK dh pj[FfrDsh okjhA ehsk ikt/rk. id' A t'NK pokpo j'D sK iBob pkvh dk u/now?B t'N gkt/rk.

26H id' A sZe fJBQK T[gFfB:wK ftZu nfijh e'Jh ftt;Ek Bk j't/, T[d ' A sZe ;Gk d/ gqÙk;B Bkb ;pzXs ;ko/ wkwb/ iBob pkvh tZb' A jh fBgNkJ/ ikDr/.

27H T[gFfB:wK dhnK ;kXkoD ftt;EktK nB[;ko iBob pkZvh B{ z fBwBfbys ÙeshnK ns/ T[;d/ j /mK fby/ ¯o˜ j'Dr/ LF

(i) gqpzXeh ew/Nh d/ w ? ApoK dh u'D, T[BQK dh w[nZsbh ns/ u[D/ w ? ApoK dh poık;srh l

(ii) ;Gk dh ;kbkBk fog'oN T[ Zs / ftuko tNKdok. fJ; gVskbFÙ[dk p ?b ? A; ÙhN ns/ bkG s/ jkBh dk fj;kp feskp ns/ fBohyD B'N;.

(iii) bkG dk fBgNkok l

(iv) fJBQK T[ ZgFfB:wK nB[;ko ns/ ofi;Noko dh wB˜{oh Bkb ;Gk dh tZX s' A tZX foD ;hwk s?n eoBh l

(v) T[ ZgFfB:wK dh ;'X l

(vi) ofi;Noko dh wB˜{oh Bkb T[ZgFfB:wK ftZu ;'X l

(vii) ;Gk d/ fBÙfus T[d /ÙK d/ x/o / nzdo ofjzd / j 'J/ ;Gk dhnK rshftXhnK d/ nfjw ft;Eko iK ;[Xko pko/ ftuko tNKdok l

(viii) nkT[D tkb/ ;kb d"okB Bt/A tkjBK iK T[geoDK iK fJwkosK d/ fBowkD T[ Zs / ıouh ikD tkbh oew dh ;hwk s?n eoBh l

(ix) e'Jh th j'o ekoFftjko, i ' g qpzXeh ew/Nh eoB bJh nfXekos BjhA iK nfijk ekoi eoB

d/ n:'r j? l

(x) o[gJ/ HHHHHHHHHHHHHHHHH sZe d/ m /e/ wB˜{o eoB/ l

(xi) ofi;Noko dh wB˜{oh Bkb gqp zXeh ew/Nh d/ w? ApoK B { z ndk ehs / ikD tkb/ ; /tk cb iK fwjBskB/ T [Zs / ezNo 'b (fB:zs qD) oZyDk iK T[; ftZu e'Jh ;'X eoBh l

(xii) T[g:'rsk nB[;ko bkG, p /o [˜rkoh, d[oxNBk ns/ g?BÙB czv ekfJw eoB bJh fB:w xVB/

l

(xiii) w [bk˜wK bJh p'B; dhnK doK fBÙfus eoBhnK l

(28) iBob pkvh ftZu jk˜o jo/e w? Apo B{ z e /tb fJZe t'N gkT[D dk nfXeko j't/rk. gqXkB e'b th gkT[D :'r t'N j't/rh. nfijk e'Jh th w? Apo i' nkgD/ Ù/no dhnK feÙsK dh

ndkfJrh eo fojk j?, T[; B{ z t'N gkT[D dk nfXeko BjhA j't/rk.

29H iBob whfNzr ftZu ftuko/ rJ/ ;ko / ekoFftjkoK iK bJ/ ¯?;fbnK dk foekov fJZe ekotkJh g[;fsek ftZu oZfynk ikt/rk ns/ fi; T[Zs / whfNzr d/ u/now?B d / j;skyo j'Dr/.

g qp zXeh ew /Nhg qp zXeh ew /Nhg qp zXeh ew /Nhg qp zXeh ew /Nh

30H gqpzXeh ew/Nh ftZu fJZe gqXkB ns/ fJZe iK tX/o/ whs gqXkBK ;D/ xZN'FxZN 7 u[D/ j 'J/ w? Apo Ùkwb j'Dr/.

31H e 'Jh th ftnesh ;Gk dh gqp zXeh ew/Nh dk w? Apo u[D/ ikD d / : 'r BjhA j 't /rk i/ LF

(J/) T[;dh T[wo 21 ;kbK s' A xZN j? l iK

(ph) T[j p /JhwkBh iK B ?fse Bhusk tkb/ fe;/ i[ow ftZu d 'Ùh eoko fdZsk frnk j? l iK

(;h) T[; B/ fdtkbhnkgD bJh fpB?FgZso dkıb ehsk j? l iK T[; B{ z fdtkbhnk n?bkfBnk frnk j? l iK

(vh) i / T[j wkBf;e s"o ”s/ nftef;s j? l iK

(Jh) i/ T[j eof˜nK dh ndkfJrh ftZu pkehdko (fvckbN) j? iK i/ T[;B/ ;Gk tZb ofjzd /

pekJ/ dh sohe s' A 6 wjhfBnK d/ ;w/ A sZe d/ ;w/ A bJh fe;/ Ù/no dh feÙs dh ndkfJrh BjhA ehsh j? l iK

(n?c) i / T[j ;Gk Bkb w[ekpb/ ftZu fBowkD, w[o zws iK ohwkZvfbzr iK e'Jh j 'o ezw eo fojk j?.

32H gqpzXeh ew/Nh dh u'D n?eN ns/ fB:wK ftZu dZ;h ekoiftXh ns/ ofi;Noko tZb'A ;w/AF;w/A f;o ikoh

fBod/ÙK nB[;ko ehsh ikt/rh. u[Dh rJh gqpzXeh ew/Nh dk d¯soh ekoiekb T[;dh u'D dh sohe s'A 5 ;kbK d/ ;w/A bJh j't/rk. u[D/ rJ/ nj[d/dkoK dk ekoiekb gqpzXeh ew/Nh d/ ekoiekb Bkb ;KMk$;wft;skoh j't/rk pÙos/ fe u[D/ rJ/ nj[d/dkoK B{z ew/Nh d/ e[Zb u[D/ rJ/ w?ApoK d/ d'FfsjkJh

pj[wZs Bkb gk; ehs/ ws/ okjhA p/ft;kjh$ p/Go';rh d/ t'N d[nkok jNkfJnk ik ;edk j?. Bt/A nj[d/dko gqpzXeh ew/Nh d/ pkeh ofjzd/ ekoiekb bJh u[D/ ikDr/.

33H Bkw˜d w? Apo nj[d /dkoK dh u'D iK T[B QK B { z jNkT[D bJh t'N gkT[D d/ jZedko BjhA j'Dr/. e'Jh th ftnesh T[d ' A sZe ;Gk dh ew/Nh dh d' fBozso ekoiekbK bJh ;/tk eoB wro' A

u[D/ ikD d/ :'r BjhA j't/rk id' A sZe fJZe ekoiekb ;wkgs Bk j'fJnk j't/ id' A s ' A T[;B/ fgSbh tko ;/tk ehsh. gqpzXeh ew/Nh ftZu fJZe nzfs qw ykbh ;EkB l g qp zXeh ew/Nh d/

pkeh ofjzd / ekoiekb bJh ;pzXs y/so (˜'B) ftZu u'D okjhA Gfonk ikt/rk.

34H g qpzXeh ew/Nh d/ u[D/ j'J / w? Apo nkgD/ ftZu' A jh g qXkB ns/ whs gqXkB u[DBr/.

35H b'V g?D ”s/ gqpzXeh ew/Nh dh whfN zr ehsh ikt/rh. fszB w? ApoK Bkb e'ow g{ok j't/rk. gqXkB iK whsFgqXkB dh ˆ?oFjk˜oh ftZu whfN zr d"okB jk˜o w? ApoK tZb ' A u[fDnk frnk fJZe w? Apo jh T[; whfNzr dh gq qXkBrh eo/rk. id' A sZe fJBQK T[gFfB:wK ftZu e'Jh j 'o

ftt;Ek Bk j't/, ;ko / ;[nkbK pko/ ¯?;bk pj[FfrDsh t'NK okjhA ehsk ikt/rk. jo/e w? Apo dh fJZe t'N j't /rh. t'NK gkJ/ ikD dh ;fEsh ftZu u/now?B t'N gk ;e/rk.

36H iBob pkvh bJh okyt/ A wkwfbnK B{ z SZv e/ fiZE/ ;Gk tZb' A iBob whfN zr d"okB pDkJ/ rJ/ ftfB:wK iK gkpzdhnK iK T[gFfB:wK nB[;ko ftt;Ek oZyh rJh j't/ l gqpzXeh ew/Nh e'b ;kohnK ÙeshnK tosD ns/ ;Gk d/ ¯o˜ fBGkT[D d/ nfXeko j'Dr/ LF

(i) ;ko / b?DFd/D iK ekoFftjkoK, n?eN, nfX;{fus fB:wK ns/ T[gFfB:wK dh fBrokBh

oZyDk l

(ii) g qkgs ns/ ft;Ekfos ehsh rJh ;koh okÙh s' A fJbktk fbnKd/ s / t /u / rJ/ ;Nke dk ;Zuk ns/ do[Z;s fj;kpFfeskp oZyDk l

(iii) ;Gk d / n;kf;nK ns/ d/DdkohnK dk ;Zuk fj;kpFfeskp oZyDk l

(iv) w? ApoK dk fpbe[b ;jh ns/ ngFN{Fv/N ofi;No oZyDk l

(v) bkG ns/ jkBh dk fj;kpFfeskp ns/ gVskbÙ[dk p?b? A; ÙhN fsnko eoBk ns/ T[BQK

B { z iBob pkvh dh ;kbkBk whfNzr ftZu oZyDk l

(vi) fj;kpFfeskp (nekT{ AN) dk fBohyD eoBk, jzrkwh ıou B{ z wB˜{o eoBk ns/ fBoXkos ofi;No d / oZyFoykn dh fBrokBh oZyDh l

(vii) ofi;Noko ns/ fJ z z;g?eNo b'e fBowkD ftGkr d/ d¯so dhnK fBohyD fNZgDhnK ns/ nkfvN fog'oN T[ Zs / ftuko tNKdok eoBk ns/ b'VhAdh ekotkJh eoBh l

(viii) Bt/ A w? Apo u[DBk, Bt/ A Ù/no ikoh eoB/ ns/ g[okD/ Ù/noK dk spkdbk eoBk l

(ix) Ù /noFfeÙsK dh T [rokjh ns/ pekfJnk feÙsK T[ Zs / ftnki dh ftt;Ek eoBh l

(x) fJBQK T[ ZgFfB:wK nB[;ko iBob whfNzr ;ZdD bJh ;eZso B{ z jdkfJsK ikoh eoBk l

(xi) iBob pkvh iK ofi;Noko tZb' A bkJhnK rJhnK gkpzdhnK nB[;ko m/ek eo˜/ b?D / l

(xii) ;oekoh ;EkBe fJekJhnK iK fe;/ j'o ftnesh Bkb ;wM"sk eoBk l

(xiii) gqkgs ehs/ ikD tkb/ fvgkf˜NK (iwQK ykfsnK) dhnK ÙosK, fwnkd ns/ ftnki

dh do l fvgkf˜NK dh ndkfJrh iK tkg;h pko / ¯?;bk eoBk l

(xiv) ;Gk d / ekoFftjko Bkb ;pzXs ;Gk tZb' A n"˜koK, wÙhBK, g [of˜nK, ;jkfJe T[geoDK, iK uZb ikfJdkd dh ıohd eoBh, t/uDk, feokJ/ ”s / b?Dk iK e[ ZM j'o eoBk, gqkgs eoBk iK T[B QK dk fBgNkok eoBk l

(xv) iBob whfN zr ftZu T[bheh rJh fe;/ Bhsh nB[;ko ;Gk dh wÙhBoh ns/ j 'o ikfJdkd d/ phw/ dh ftt;Ek eoBh l

(xvi) feskpK d/ fBohyD bJh nfXekos ftnesh dh ;jkfJsk eoBh

(xvii) ofi;Noko tZb' A ;w/ AF;w/ A f;o oZyhnK rJhnK ÙosK nB[;ko w[bk˜wK B{ z fB:[es eoBk, w [nZsb eoBk, poık;s$poso¯ eoBk iK T[BQK B { z ;˜k d/Dh ns/ T[BQK s ' A

ofi;Noko tZb' A fBÙfus tkip ˜wkBsK b?DhnK l

(xviii) ;Gk d / wkwfbnK Bkb ;pzXs wkwfbnK pko/ ;Gk tZb' A iK ;Gk iK ew/Nh iK nfXekohnK iK w[bk˜wK d/ fıbk¯ fe;/ w? Apo, iK nfXekoh, iK ;Gk d/ w[bk˜w iK

fe;/ j'o ftnesh B{ z ftÙ/Ù s"o T[ Zs / nfXekos eoe/ puknF;wM"sk eoBk, wkwb/ B{ z ;kb;h bJh o?¯o eoBk iK ekB{ zBh ekotkJh tkg; b?Dh l

(xix) ;Gk tZb' A j 'o ofi;Nov ;fjekoh ;GktK ftZu Ù/no jk;b eoB/ l

(xx) fJBQK T [ZgFfB:wK ftZu fBoXkos ofi;NoK ns/ d;skt/˜K$g[;seK bJh

;[oZfyns fj¯k˜s dk fJzs˜kw eoBk ns/ fJBQK g[;seK dk ukoi ;zGkbD bJh nkgD/ fe;/ w ? Apo iK fgzv d/ fBtk;h ns/ ;Gk d/ jh fe;/ nfXekoh B{ z fB:[es eoBk l

(xxi) gqkgs ehs/ ;ko/ XB dk ukoi ;zGkbD bJh ew/Nh d/ w? ApoK ftZu ' A fe;/ B{ z fB:[es

eoBk ns/ fJ; fB:[es ftnesh B{ z gqkgs XB nkgDh tkg;h d/ s[o zs wro' A ı˜kBuh B{ z ; " Ag d/Dk j't/rk.

(xxii) ew/Nh w? ApoK dk n;sh¯k gqtkB iK oZd eoBk ns/ n;sh¯k gqtkB j'D dh ;fEsh ftZu T[; dh EK T[ Zs / T[d ' A sZe fe;/ j 'o w ? Apo B{ z e'nkgq /N eoBk, id'A sZe ew/Nh w ? Apo tZb' A T[; dh EK ew/Nh d / fe;/ j 'o w ? Apo dh u'D BjhA eo bJh iKdh l

(xxiii) ;fjekoh ;Gk ekB{ zB ns/ T [; sfjs pDkJ/ fB:wK nB[;ko ;Gk d / tkX{ c zvK dk fBt/Ù eoBk l

(xxiv) ;Gk tZb' A ikfJdkd yohdDh, t/uDh, feokJ/ ”s / b?Dh iK fe;/ j'o Yzr Bkb gqkgs

eoBh iK ikfJdkd dk fBgNkok eoBk l

(xxv) nkw s"o T[ Zs / ;Gk dk ekoFftjko ubkT[Dk l

(xxvi) ;w/ AF;w/ A f;o ;Gk d / g qshfBXh okjhA ;Gk dh wdd Bkb feoshnK d/ fj;kp feskp ns/ w? Apo B{ z fdZs/ e zwFeko dk fBohyD eoBk l

(xxvii) w ? ApoK B{ z ezw nbkN eoBk ns/ toeoK d / jo /e tor B{ } z ndk ehshnK ikD

tkbhnK T[iosK B{ z fBÙfus eoBk l

(xxviii) w ? ApoK ns/ j'oBK B{ z i[owkBk bkT[Dk, dzv bkT[Dk ns/ B[e;kB dk joikBk s?n eoBk ns/ T[BQK dh g qkgsh bJh fJ zs˜kw eoB/ l

(xxix) fJ; rZb T[ Zs / fBrokBh oZyDh fe g/ÙrhnK B{ z T[BQK jh wB˜{oÙ[dk T[d /ÙK bJh tofsnk ik fojk j? fiBQK bJh T[BQK B { z tosD dh b'V ;h l

(xxx) fJj t/yDk fe eh w? Apo fBÙfus ;w/ A nzdo nkgDk ezw w[ezwb eod/ jB.

37H gqpzXeh ew/Nh bJh fJj :'r j't/rk fe T[j T[ZgFfB:wK d/ nB[e {b, ;Gk d/ nkuko bJh ;jkfJe fB:w T[bhe/. nfij/ ;jkfJe fB:w ;Gk dh ekotkJh g[;fsek ftZu dkıb ehs/ ikDr/ ns/ e/tb ofi;Noko dh wB˜{oh fwbD wro' A jh bkr{ j 'Dr/.

38H gqpzXeh ew/Nh fJZe ekoiekoBh dk rmB eo ;edh j? ns/ T[; B{ z nfijhnK ÙeshnK ns/

ekoi gqdkB eo ;edh j?, fizB/ th T[j mhe ;wM/.

39H ;Gk d/ wkwfbnK d/ nkuko ftZu ekoiekoBh ew/Nh d/ gqp zXeh w? Apo ekoFftjko d/ ;kXkoD ftneshnK dh f;nkDg ns/ sBd/jh dh tos' A eoBr/ l ns/ ekB{ zB, T[gFfB:wK ns/

;Gk d/ tofDs T[d/ÙK d/ T[bN ehs/ ezwK okjhA j'D tkb/ fe;/ th B [e;kB d/ f˜zw/tko j'Dr/.

40H gqpzXeh ew/Nh dh whfNzr ftZu ftuko/ rJ/ ;ko/ ekoFftjko iK fJZe whfN zr ftZu bJ/ ikD tkb/ ;ko / ¯?;fbnK dk foekov ekotkJhFg[;se ftZu oZfynk ikt/rk ns/ T[; T[ Zs / whfNzr d/ u /now?B ns/ jk˜o ;ko/ w ? ApoK tb'A j;skyo ehs/ ikDr/.

;eZso;eZso;eZso;eZso

41H ;eZso dhnK ÙeshnK ns/ ¯o˜ fBwBfbfys nB[;ko j'Dr/ LF

(i) fBoXkfos d;skt/˜ ns/ ofi;NoK dk mhe Yzr Bkb oZyFoykn oZyDk ns/ T[BQK B{z ngFN{ Fv/N eoBk l

(ii) id'A fJBQK T[ZgFfB:wK sfjs b'V j't/ sK foDhnK s'A G[rskB:'r pKvK dk gkbD ˜wkBs ;w/s gqkgs eoBk l

(iii) fB:wK iK T[ZgFfB:wK iK ew/Nh tZb'A wzr/ rJ/ ;kohnK o;hdK, tkT{uo ns/ d;skt/˜ fsnko eoB/ l

(iv) ;Gk tZb'A d;sıs eoB/ ns/ fJ; tZb'A fuZmhFgZso eoBk l

(v) iBob whfNzr ;ZdDh ns/ T[; ftZu Ùkwb j'Dk l

(vi) nfijhnK whfNzrK dhnK ekotkJhnK dk foekov oZyDk ns/ pkekfJdk T[; T[Zs/ d;sıs eotkT[D/ l

(vii) ;kbkBk ;N/Nw?ANK fsnko eoBk ns/ ofi;Noko tZb'A fBoXkos ;w/A d/ nzdo T[BQK B{z ofi;Noko e'b g/Ù eoBk l

(viii) nkgD/ nXhB ;Nk¯ T[Zs/ ezNo'b eoBk l

(ix) ;fjekoh ;Gk ekB{zB d/ sfjs feskpK ftZu fJzdokiK dhnK ekghnK B{z s;dhe eoBk l

(x) gqpzXeh ew/Nh tZb'A s?n ;hwktK d/ nzdo jzrkwh ıou eoBk l

(xi) nkw s"o T[Zs/ ;Gk dk ubzs ekoFftjko eoBk ns/ ew/Nh tZb'A T[; B{z ;"AghnK rJhnK ;kohnK fvT{NhnK B{ z fBGkT[Dk l

(xii) nEkoNhnK B{ z ;w/ AF;w/ A f;o nfijh ikDekoh HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH gj[ zukT[Dh.

ı˜kBuhı˜kBuhı˜kBuhı˜kBuh

42H ı˜kBuh dh u'D gqpzXeh ew/Nh tZb' A ehsh ikt/rh ns/ T[j fe;/ th ;o's s' A ;Gk tZb' A gqkgs ehs/ ikD tkb/ ;ko/ XB dk ukoi bt/rk ns/ ew/Nh d / fBod/ÙK nB[;ko G[rskB eo/rk. T[j e?Ù p [Ze T[ Zs / d;sıs eo/rk i' fJ; d/ ;jh j'D dk ;ze/s j't/rk ns/ gqXkB, ew/Nh iK nkvhNo iK ;fjekoh ftGkr d/ fe;/ nfXekoh tZb' A wzr / ikD T[ Zs / e ?Ù p ?bz; (Bed pekfJnk) g /Ù eo/rk.

ofi;No˜ofi;No˜ofi;No˜ofi;No˜

43H fBwBfbfys ofi;NoK ns/ d;skt/˜K dk oZyFoykn oZfynk ikt/rk ns/ czv ftZu fdbu;gh oZyD tkb/ fe;/ th ftnesh B{ z fJ; dk fBohyD eo ;eD dh y [ ZbQ j't/rh gq zs {

fe;/ th ftnesh B{ z T[d ' A sZe fe;/ th ftnesh dk iwQK yksk (fvgkf˜N nekT{ AN) t/yD dh T[d ' A sZe fJik˜s Bjh A j't/rh id'A sZe iwQK yks/ d / wkfbe B/ fbysh o {g ftZu fJ; B{ z t/yD dh fJik˜s Bk fdZsh j't/ LF

(i) w ? ApoK dk ofi;No fi; ftZu T[BQK d / Bkw, gs/ ns/ jo/e w? Apo dk feZsk, T[; e'b ;Gk d / Ù /noK dh frDsh, T[; tZb' A w ? ApofÙg jk;b eoB dh sohe, w? ApofÙg d/ ıksw/ dh sohe ns/ T[ ZgF fB:wF8 nXhB fB:[es Bkw˜d w? Apo l

(ii) fJZe e?ÙFp[Ze ns/ o '˜Bkwuk (v /n p[ Ze), fiBQK ftZu jo/e fdB d/ ehs/

ekoFftjko d"okB nkwdB, ıou ns/ pekfJnk (p?b? A;) do;kfJnk frnk j't/ l

(iii) jo/e w? Apo, iwQKFyks/dko ns/ foDdksk bJh fJZe tjh yksk (b?io nekT{ AN) ns/ jo/e fdB dk pekfJnk iK c[Neb ns/ j zrkwh nkwdB ns/ ıou dk fj;kpFfeskp l

(iv) fJZe ofi;No fi; ftZu, Ù/noK d/ G[rskB bJh wkjtkoh feÙsK B{ z do;kfJnk frnk j't/l

(v) fJZe ekotkJh g[;se l

(vi) pKvK dh g[;se, fi; ftZu ikoh ehs/ rJ/ ;ko/ eo˜/ do;kJ/ rJ/ j 'D l

(vii) w;No o'b˜ iK o'˜kBk jk˜oh ofi;No l

(viii) coBhuo, ;Nke ns/ ;feUfoNhnK bJh fJZe ofi;No l

(ix) fteoh ofi;No l

(x) fJZe ekoi ofi;No, fi; ftZu fJBQK T [gFfB:wK sfjs ;Gk tZb' A jZE ”u bJ/ rJ/ ezw

do;kJ/ rJ/ j'D l

(xi) nfij/ ofi;No ns/ fBowkD Bkb ;pzXs j'o foekov ns/ fit/ A ofi;Noko iK gqpzXeh ew/Nh tb' A fij' fijk foekov oZyD bJh nkfynk ikt/.

44H ;Gk dhnK fJj g[;seK ;Gk d/ czvK ftZu fdbu;gh oZyD tkb/ fe;/ th ftnesh B{ z t /yD dh y[ ZbQ j 't/rh gq zs { fe;/ B{ z T[d ' A sZe fe;/ ftnesh dk iwQK yksk t/yD dh fJik˜s BjhA j't/rh id'A sZe iwQK yks/dko B/ fJ; ;pzXh fbysh wB˜{oh Bk fdZsh j't /. T[ ZgFfB:wK ns/ p?bz; ÙhNK dhnK ekghnK fe;/ th w? Apo dh wzr T[ Zs / T[; B{ z w[¯s fdZshnK ikDrhnK.

45H (J /) w ? ApoK ns/ j 'o ftneshnK B{ z g/ÙrhnK T[d ' A jh fdZshnK ikDrhnK id' A T[BQK B{ z ;" Ag /

rJ/ ezwK B{ z w [e zwb eoB bJh T[B QK dh b'V j't /rh.

(ph) g /ÙrhnK fe;/ th jkbs ftZu fJZe ftnesh tZb' A fJZe wjhB/ d "okB ehs/ ikD tkb/ e zw dh nB[wkfBs bkrs d/ nZX/ fjZ; / s ' A tZX BjhA j'DhnK ukjhdhnK ns/ fJj g/ÙrhnK feÙsK ftZu fdZshnK ikDrhnK.

(;h) jo/e g/Ùrh pdb/ eo˜dkoK B{ z fJZe pKv GoBk j't/rk ns/ ;ko / wkwfbnK ftZu

˜wkBs (;feUfoNh) iwQK eotkT[Dh j 't/rh.

(vh) fe;/ Bt/ A ezw bJh T[d ' A sZe e'Jh BthA g/Ùrh BjhA fdZsh ikt/rh id' A sZe gfjbh g/Ùrh g{oh soQK tkg; BjhA eo fdZsh iKdh. jo/e g/Ùrh, T[iosK iK fpbK dh nrbh

ndkfJrh ftu' A ˜o{o jh tkg; eo fdZsh ikDh ukjhdh j?.

(Jh) i / ew/Nh c zv ns/ pekfJnk eo˜k g/ÙrhnK bJh ;feUfoNh Bkek¯h j' rJhnK jB sK T[j eo˜dko B{ z ; zs 'yiBe ;feUfoNh gqdkB eoB bJh efjDr/, ns/ fvckbN dh jkbs ftZu eo˜k iK g/Ùrh s[o zs tkg; eoB bJh nkfynk ikt/rk. eo˜k ns/ g /Ùrh T[; jkbs ftZu th tkg; eoB bJh nkfynk ikt/rk i/ ew/Nh B{ z fJj gsk bZr/ fe T[j eo˜k T[BQK T[d /ÙK$wzstK bJh BjhA tofsnk frnk j?, fiBQK d/ nkXko T[ Zs /

eo˜k ns/ g/Ùrh jk;b eoB bJh no˜h fdZsh rJh ;h.

46H ;Gk d/ ukoi iK T[; dh f˜ zw /tkoh tkb/ ;ko / d;skt/˜K T[ Zs / g qXkB, ;eZso ns/ ı˜kBuh d/ d;sıs j'Dr/ l pÙos/ fe 200$Fo[gJ/ sZe dh o;hd ns/ u ?ZeK ns/ iwQKFykfsnK ns/ G[rskB bJh o;hd Bkb ;pzXs ;Gk d / d;skt/˜K B{ z ;Gk dh ;hb Bkb ;hbpzd ehsk ikt/rk. fJj ;hb ;eZso dh fj¯k˜s ftZu oj/rh.

w ?w ?w ?w ? Apo efbnkD c zvApo efbnkD c zvApo efbnkD c zvApo efbnkD c zv

47H ;Gk w? ApoK d/ bkG bJh w? Apo efbnkD czv ekfJw eoe/ T[;dk oZyFoykn eo ;edh j? ns/ T[BQK tZb ' A ftfB:w th pDk ;edh j?.

48H i/ e'Jh w? Apo fe;/ fpwkoh iK jkd;/ ekoB gzdoK fdBK s' A tZX d / ;w/ A bJh T[iosK ewkT[D d/ n:'r j[ zdk j? sK ew/Nh T[; bJh bkG ns/ o'˜rko czv ftZu' A T[;dh n:'rsk d / ; 'bQt / A

fdB s' A tZX s' A tZX 5$Fo[gJ/ gqsh wjhBk dh do T[Zs / r[˜kok GZsk wB˜{o eo ;edh j?.

49H w? Apo nkgDh ewkJh d/ fJZe o [gJ/ ftZu' A 6 Bt/ A g?;/ d / fj;kp Bkb p/o [˜rkoh czv ftZu nkgDk :'rdkB gk ;ed/ jB i' fe p/o [˜rkoh iK gq;{s dh jkbs ftZu nfijhnK wkjtkoh

feÙsK ftZu T[; fj;kp Bkb w'VB:'r j'Dr/ fit/A th ew/Nh, iBob whfN zr dh wB˜{oh Bkb fJ; ;pzXh ¯?;bk bt/. fijV/ w? ApoK B/ nkgDk p/o [˜rkoh :'rdkB gkfJnk j't/rk T[BQK dk bkG czv T[Zs / nrkT{ A nfXeko j't/rk.

wwww [Bkf¯nK dh t zv[Bkf¯nK dh t zv[Bkf¯nK dh t zv[Bkf¯nK dh t zv

50H ;Gk d/ Ù[ ZX bkG, p?b? A; ÙhN nB[;ko, fBwBfbfys Yzr Bkb tzv / ikDr/ LF

(i) xZN'FxZN 10 ch ;dh okyt/ A c zv ftZu oZfynk ikt/rk l

(ii) nfijk nB[gks, Ù [ZX w[Bkf¯nK dk tZX s' A tZX 5 ch ;dh, ofi;Noko tZb' A ;w/ AF;w/ A

f;o ikoh fBod/ÙK nB[;ko ;fjekoh f;Zfynk czv ftZu oZfynk ikt/rk l

(iii) pkeh czvK dh T[g:'rsk fBwBfbfys fJZe iK tZX T[d /ÙK bJh ehsh ik ;edh j? L

(J/) w? ApoK ftukb/ bkGKÙ (fvthv? Av) dh tzv, Ù /noK dh ndk ehsh ehws dh tZX s ' A tZX 10 ch ;dh dh do ”s/.

(ph) p'B; d/ o{g ftZu, fizBk thFw? ApoK tZb' A m /e / dh skwhb ftZu ehs/ rJ/ ezw d/ nB[gks

ftZu iBob ew/Nh wB˜{o eo/ .

(;h) Ù[ ZX w[Bkf¯nK dk tZX s ' A tZX 9 ch ;dh fjZ;k y?oksh T[d /ÙK bJh tofsnk ik ;edk j? fit/ A fe y?oksh XowFdkB ekB{ zB 1890 d/ ; ?eÙB 2 ftZu gfoGkfÙs j? iK

fJj fjZ;k fJBQK T[d /ÙK bJh ekwB r[Zv czv bJh oZfynk ik ;edk j?.

(vh) ;Gk tZb' A b'VhAd / F ıokp eo˜k czv, w? Apo efbnkD czv, fpbfvzr czv, iK fe;/ th j'o c zv dh ;EkgBk.

(Jh) fe;/ th tkX{ czv Bkb e'Jh okytK czv ekfJw ehsk ik ;edk j? iK T[; tkX{ czv B{ z

nrb/ ;kb d/ w [Bkf¯nK bJh oZfynk ik ;edk j?.

51H ;fjekoh f;XKsK ns/ nfGnk;K dk frnkB gqdkB eoB fij/ edwK T[ Zs / ıou eoBk ;Gk bJh :'r j't/rk. fJ; T[d /Ù bJh ;Gk B{ z ofi;Noko d / fBod/ÙK nB[;ko jo/e ;kb tZX s ' A tZX

10$Fo[gJ/ dk :'rdkB gBe'c? Zv B{ z d /Dk j't /rk.

52H okytK czv tzvD:'r BjhA j't/rk ns/ e'Jh th w? Apo T[; ftu'A ftÙ/Ù fjZ;/ dk dkntk Bjh A eo ;e/rk, pÙos/ fe, ofi;Noko dh nrkT{ A wB˜{oh Bkb ftÙ/Ù jkbks ftZu okyt/ A czv dh T[g:'rsk B[e;kBK dk ;kjwDk eoB bJh ehsh ik ;edh j?.

T[ ZgT [ ZgT [ ZgT [ Zg----fB:wK dh ; 'XfB:wK dh ; 'XfB:wK dh ; 'XfB:wK dh ; 'X

53H n?eN dhnK ftt;EktK ns/ fB:wK nB[;ko fJBQK T[ZgFfB:wK ftZu wsk gk; ehs/ fpBk e'Jh

;'X BjhA ehsh ik ;edh.

pÙos/ fe nfijk e'Jh th wsk T[d ' A sZe bkr{ BjhA j't/rk id' A sZe iBob whfNzr ftZu jk˜o pj[frDsh w? ApoK B/ T[; B{ z gk; Bk ehsk j't/ ns/ T[; whfNzr ftZu ;Gk d/ xZN 'FxZN d' fsjkJh w? Apo jk˜o j'D/ ukjhd/ jB.

pÙos/ fe ofi;Noko tZb' A gfjbK s' A jh wB˜{oÙ[dk wkvb T[ ZgFfB:w iK ;'XK B { z iBob

whfN zr ftZu fJZe ;kXkoD e'ow Bkb jh ;kXkoD pj[frDsh okjh A jh ngDkfJnk ik ;edk j?.

c[Nebc[Nebc[Nebc[Neb

54H ;Gk B{ z nfijh nkfvN ¯h; ndk eoBh j't/rh fi; dk w[bzeD ;w/ A ;w/ A f;o ;woZE nEkoNh tZb' A ehsk ikt/rk

55H i/ ;Gk fe;/ ;fjekoh e / Adoh ftZs ;z;EkB dh eo˜dko j? sK T[; e/ Adoh ;z;EkB dk e'Jh

gqshfBXh ;Gk dhnK g[;seK ns/ foekov dk fBohyD eoB d/ :'r j't/rk ns/ ;Gk dh gqpzXeh ew/Nh nfij/ gqshfBXhnK ;kjwD/ feskpK ns/ foekov g/Ù eoB d / fJzs˜kw eo/rh.

56H gqpzXeh ew/Nh d/ w ? ApoK dhnK ;/tktK nkBo/oh (nt/sBh) j'DrhnK, gq zs { T[BQK B{ z ew/Nh tZb ' A

fBÙfus ns/ ofi;Noko tZb' A gqtkfBs g?wkB/ T[Zs / ;¯o ns/ o '˜kBk GZsk fdZsk ik ;edk j?.

57H fJBQK T[ ZgFfB:wK dh ftnkfynk Bkb ;pzXs g?dk j'D tkb/ ÙzfenK B{ z ofi;Noko e'b G/fink ehsk ik ;edk j?, fiBQK dk ¯?;bk nzfsw j't/rk.

58H (J/) n?tkovK$ cowkBK dh skwhb F gzikp ;fjekoh ;GktK pko / ekB{ zB, 1961 ns/ ;fjekoh ;GktK pko / fB:w 1963 ns/ ofi;Noko, ;fjekoh ;GktK d/ fJ; ;pzXh fBod/ÙK

nB[;ko ehsh ikt/rh.

(ph) ;Gk tZb' A fe;/ th ftnesh B{ z ofi;Noko tZb' A ;w/ A ;w/ A f;o s?n ehs/ rJ/ wkgdzvK nB[;ko fBÙfus o{g ftZu ;feUfoNh (˜wkBs) bJ/ fpBk o[˜rko BjhA fdZsk ikt/rk.

60H ;Gk iK fJ;dh gqpzXeh ew/Nh tZb' A ;Gk d/ sBıkjdko B"eo fıbk¯ ehsh ikD tkbh

nB[Ùk;Bh ekotkJh ekoB g?dk j'J/ fttkd s' A S[ ZN l ;Gk d/ fBowkD ekoi iK ekoFftjko Bkb ;pzXs fttkdK Bkb gzikp ;fjekoh ;GktK pko / ekB{ zB dhnK Y[ethnK ftt;EktK ns/ T[BQK nXhB pDkJ/ fB:wK okjhA BfiZfmnk ikt/rk.

61H fJj ;Gk ;fjekoh ;GktK pko/ ekB{ zB sfjs ;woZE nEkoNh tZb' A ikoh fBod/ÙK nB[;ko Yzr w[skpe XB Bkb ;pzXs ykfsnK ns/ j'o foekov dk oZyFoykn oZy/rh.

62H ;Gk B{ z ofi;Noko tZb' A fBÙfus ;w/ A nB[;ko foNoBK ns/ ;N/Nw? ANK fsnko eoBhnK j'DrhnK ns/ T [B QK B{ z ;w/ A f;o g/Ù th eoBk j 't/rk.

63H ;Gk B{ z gzikp ;fjekoh ;GktK pko / ekB{ zB dhnK tkip ftt;EktK okjhA tofDs jkbks ftZu pzd ehsk ik ;edk j? ns/ nfij/ ekB{ zB ns/ T[; sfjs pDkJ/ fB:wK ftZu do;kJh ekoi ftXh w[skpe ofi;Noko tZb' A oZd ehsk ik ;edk j?.

64H fJBQK T[ ZgFfB:wK ftZu, id' A sZe fe e[ ZM th fJ; gq;zr d/ fıbk¯ Bk j't/,

ofi;Noko nkgD/ wksfjs fJZe nfXekoh B{ z Ùkfwb eo/rk ns/ fJ; bJh nfXekos eo/rk.