BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ

SAĞLIK UYGULAMA VE ARAŞTIRMA

MERKEZİ

2017 Güz Dönemi (2. Dönem)

Hizmet İçi Eğitim Programı

DİYABETUS MELLİTUS

Diyabet Hemşireleri

Safiye Çatalçam

Ebru Boz Uzaldı

DİYABETİN TANIMI

İnsülin hormonunun yetersizliği, yokluğu

ve/veya eksikliği sonucu oluşan

karbonhidrat, protein ve yağ

metabolizmasında bozukluklara yol açan,

kronik hiperglisemiyle karakterize bir

metabolik sendromdur.

DİYABET NEDEN ÖNEMLİ

BİR HASTALIKTIR?

Neden önemli !Görülme sıklığı giderek artış göstermektedir.

Ülkemizde diyabet görülme oranı beklenenin çok

üstünde artmaktadır.

Dünya Sağlık Örgütü;

Türkiye’de 2000 yılında yaklaşık 3 milyon

diyabetli sayısı varken

2030 yılında 6,5 milyona ulaşacağını tahmin

etmiş, ancak !

2030 için tahmin edilen bu değer 2014 yılında

aşılmış ve ülkemizdeki diyabetli sayısı 7 milyonun

üstüne çıkmıştır.

Neden Önemli !

• Diyabet ağır organ hasarlarına ve

erken ölümlere sebep olabilir.

• Maliyeti çok yüksektir.

• Diyabet her yaşta görülebilir.

• Yaşam kalitesini olumsuz etkiler.

Glukoz ve İnsülin•Vücut, sürekli olarak kanda bir miktar şekere

(glukoza) ihtiyaç duyar

•İnsülin kan dolaşımındaki glukozu hücrelere

taşımakla görevlidir.

•İnsülin pankreas tarafından üretilen bir

hormondur.

•Hücrelerdeki glukoz, günlük yaşamımızı devam

ettirmeyi sağlayacak enerji kaynağıdır.

glukoz

hücre

Glukoz ve İnsülin

İnsülin Direnci Nedir?• İnsülin hormonunun vücutta yeterli hatta bazen yüksek oranda

bulunmasına rağmen işlevini yeterince yapamamasıdır.

• Fiziksel aktivitenin azlığı ve şişmanlık özellikle bel çevresinde

yağ birikimi insülin direncine neden olur.

• İnsülin direnci geliştiğinde kan şekerinin normal değerlerde

olması için pankreasın beta hücrelerinden giderek daha fazla

insülin salgılanmaya başlar.

• Bu durumda tip 2 diyabetin öncülü olan “prediyabet”halk

arasındaki adıyla “gizli şeker”gelişir.

• Bu sürecin uzaması sonucunda beta hücreleri yorulur ve

kaybedilmeye başlanır.

• Beta hücrelerinin yarısının kaybı ile aşikar diyabet ortaya

çıkar.

İnsülin Direnci Hesaplaması

HOMA : GLUKOZ X İNSÜLİN

405

SONUÇ >2,5 İNSÜLİN DİRENCİ var..

DİYABET TANISI NASIL KOYULUR?

AÇLIK KAN ŞEKERİ

12

≥126mg/dl 100-125 mg/dl <100 mg/dl

DİYABET VAR 75 gr glukoz ile OGTT yapın

DİYABET YOK

12.01.2018 13

75 gr OGTT (2.saat tokluk glukozu)

200 mg/dl 140-199 mg/dl <140 mg/dl

PREDİYABETDİYABET VAR DİYABET YOK

Diyabetin Belirtileri

• Polidipsi (çok su içme)

• Polifaji (çok yemek yeme)

• Poliüri (çok idrara çıkma)

• Kilo kaybı

• Halsizlik,yorgunluk

• Görmede bozukluk

• Mantar enfeksiyonları

DİYABETİN TİPLERİ

• TİP 1 DM

• TİP 2 DM

• Gestasyonel Diyabet

• Diğer tipler

(b-hücre fonksiyonunda genetik

bozukluklar, ekzokrin pankreas

hastalıkları, endokrinopatiler (ilaç

veya kimyasal maddelere bağlı) ve

diğer nadir formlar)

12.01.2018 16

Tip 1 Diyabet

Mutlak insülin eksikliği vardır.

Genellikle çocukluk çağında ve genç erişkin yaşlarda ortaya

çıkar.

Polidipsi, poliüri, polifaji, kilo kaybı, dehidratasyon

Tedavide mutlaka insülin kullanılır.

Tıbbi beslenme tedavisi (TBT), egzersiz, eğitim ve hastaların

kendi kendini takibi önemlidir.

12.01.2018 17

Tip 1 Diyabet Risk Faktörleri

• Bazı virüs enfeksiyonları (kabakulak, konjenital

rubella vb.),

• Beslenme özellikleri (bebekleri inek sütüyle

besleme),

• Toksinler,

• Stres,

• Genetik yatkınlık

12.01.2018 18

Tip 2 Diyabet

• Toplumda en sık görülen diyabet tipidir.

• Genellikle 40 yaş

• Kronik komplikasyon belirtileriyle (retinopati,

nefropati, nöropati, aterosklerotik KH) ortaya

çıkar.

• TBT, egzersiz, OAD ilaçlar / insülin tedavisi,

bireysel takip,eğitim ve eşlik eden hastalıkların

tedavisi önemlidir.

12.01.2018 19

Tip 2 Diyabet Risk Faktörleri

• Soy geçmişinde diyabet öyküsü

• Obezite (BKİ 27 kg/m2)

• Yaş 45

• HT 140/90 mmHg

• GDM öyküsü veya iri bebek öyküsü

• Hareketsizlik

• Stres

12.01.2018 20

Gestasyonel Diyabet

• İlk kez hamilelik sırasında ortaya çıkar

• Gebeliğe bağlı oluşan insülin direnci

diyabetin ortaya çıkmasını kolaylaştırır

• Belirtileri değişkendir.

Hafif Şiddetli

12.01.2018 21

GDM Risk Faktörleri

• Ailede diyabet öyküsü

• Yaş > 25

• Obez gebeler

• Önceden > 4000 gr bebek doğuranlar

• Daha önce OGTT bozulma tespit edilenler

GDM Tanısı Nasıl Konur?• Gebeliğin 24-28. haftalarında rastgele bir

zamanda 50 gr OGTT yapıldıktan 1 saat sonra

kan şekeri ≥ 140mg /dl ise normal değildir.

• 100 gr OGTT:

açlık : ≥ 95mg/dl

1. saat : ≥ 180mg/dl (en az 2 adet pozitiflik)

2. saat : ≥ 155mg/dl

3.saat : ≥ 140mg/dl

12.01.2018 23

Diyabetin Akut Komplikasyonları

Hipoglisemi

• Kan şekerinin 70 mg/dl nin

altına inmesi

• Ciddi komplikasyonlardan

biridir

Hipoglisemi

24

Hipogliseminin Nedenleri

• Besinlerle yetersiz CHO alımı

• İnsülin dozunun fazla olması

• Egzersiz süresinin uzaması

• Açlıkta egzersiz yapılması

25

12.01.2018 26

Hipoglisemi Nasıl Yönetilir ?

Hafif belirtilerde;

• Hasta bilinçli ve yutabiliyorsa 15 gr CHO;

• 2-3 adet kesme şeker yada glikoz tablet

• 1 bardak meyve suyu

• 15 dk sonra tekrar ölçülür yine düşükse tekrarlanır.

Orta ve ciddi belirtilerde;

• Hasta bilinçli ve yutabiliyorsa 30 gr çabuk emilen

CHO ;

• İlk verilecek CHO yüksek şeker içermeli.

12.01.2018 27

Hipoglisemi Nasıl Yönetilir ?

Yanıtsız, yutamayan hastalarda ;

• IM veya SC Glukagon

(5 yaş 0.5 mg, 5 yaşın 1 mg)

• %50 Dekstroz dan 30-50 cc ıv verilmeli

Yanıt verene kadar yanında sürekli biri kalmalı ve

yanıt verdiğinde 30 gr CHO ve proteinli gıda ile

beslenmeli.

•Kan şekeri 200 mg/dl’nin üstünde

olduğunda

•Şekerin hücrelere girişini sağlayacak yeterli

insülin olmadığında ortaya çıkar.

Hiperglisemi

Hiperglisemin Nedenleri

• Öğünleri düzenli yememek yada miktarı arttırmak

• İnsülinleri veya ilaçlarını düzenli almamak

• Egzersiz planını değiştirmek yada yapmamak

• Hastalık yada enfeksiyon

• Stres

• Hipoglisemi korkusu

29

12.01.2018 31

Diyabetik Ketoasidoz (DKA)

• İnsülinin belirgin bir biçimde azlığı ya da yokluğu

sonucu

* hiperglisemi,

* hiperketonomi,

* dehidratasyon ve

* asidozla seyreden,

Hastaneye yatış nedenleri arasında ilk sırada

yer alan ciddi bir komplikasyondur.

12.01.2018 32

Hazırlayıcı Faktörler

• Enfeksiyonlar,

• Yeni başlayan Tip 1 DM (%20-25 vakada),

• İnsülin tedavisindeki hatalar,

• Kalp damar hastalıkları,

• Alkol,

• Pankreatit,

• Travma,

• Yeme bozuklukları

Diyabetik Ketoasidoz Belirtileri

• Poliürü ,noktüri, susama

• Kilo kaybı

• Görme bozukluğu ,göz kürelerinde çökme

• Kussmaul solunum

• Abdominal ağrı

• Bacak krampları

• Bulantı-kusma

• Ağızda aseton kokusu

• Koma

33

Diyabetik Ketoasidoz

İnsülin Tedavi Protokolü

• Regüler insülin 6 -10 ünite bolus

• 5-10 ünite/st IV olarak verilir.(genellikle 250 ml sf içine 25 ünite

konularak .10 ml 1 ünite insülin olur.)

• Kan şekeri 250 mg/dl oluncaya kadar iv insülin tedavisine devam edilir.

• 250 mg/dl olunca sf yerine %5 lik dextroz içine insülin konularak mayi

hazırlanır.

• Kan şekeri ilk 4-5 st 250 nin altına indirilmez. (Ozmatik uyumsuzluğa

bağlı beyin ödemi gelişir

• Saatlik kan şekeri takibi önemlidir.

34

Diyabetik Ketoasidoz

Tedavi Protokolü

• Potasyum replasmanı dikkatli yapılmalıdır

• Elektrolit dengesizlikleri

• Bikarbonat düzeyleri

• Bilinç düzeyi sık takip edilmelidir

35

12.01.2018 36

Diyabetin Kronik Komplikasyonları

Makrovasküler Komplikasyonlar

• Ateroskleroz

• Hipertansiyon

• İskemik Kalp Hastalığı ve MI

• Serebrovasküler atak

Mikrovasküler Komplikasyonlar

• Retinopati

• Nefropati

• Nöropati

•Diyabet, gözün arkasında retina olarak adlandırılan bölümdeki

kan damarlarına zarar verir.

•Diyabetik Retinopatinin semptomları; bulanık, karanlık ve

çarpık görüntü. Görüntüde uçuşan cisimler görmek yaygındır.

•Diyabetliler, diyabetik retinopati semptomlarının erken teşhis

edilebilmesi için senelik göz muayenesinden geçirilmelidir.

•Diyabet körlüğün başlıca nedenidir.

Diyabetik Retinopati

12.01.2018 38

Diyabetik Nefropati

• DM’lilerin yaklaşık %20-50’sinde görülür.

• İdrar miktarında göreceli azalma ve proteinüri

ilerleyerek yetmezliğe gidebilir.

•Diyabet, bacaklarda ve ayaklarda yaralanmaya

sebebiyet vererek his kaybı veya acıya ve bazı

zor durumlarda ampütasyonla sonuçlanabilecek

ayak ülserine sebep olabilir.

•Kalp, ciğerler, mesane ve barsaklarda sinir

zedelenmesi görülebilir.

•Diyabet, erkeklerde iktidarsızlığa neden olabilir.

Diyabetik Nöropati

12.01.2018 40

Diabetik Ayak

N Ö R O P A T İ İ S K E M İ

B A S I N ÇE

NF

EK

SİY

ON

Diyabetlilerde amputasyon hızı non-DM’lere göre

15 kat daha hızlıdır.

• Enfeksiyonlu veya enfeksiyonsuz ülserler

• Kallus, kuruluk

• Lokalize ve tüm ayağı etkileyen gangren

• Çekiç parmak

• Charcot eklemi

• Büller

• Nöropatik ödem

• Tırnaklarda kalınlaşma, aşırı büyüme, renk

değişikliği

Diyabetik Ayakta Sık Rastlanan Lezyonlar

12.01.2018 42

Genel Ayak Bakımı

• Her gün ayaklar ayna yardımıyla gözlenmeli,

yıkanmalı özellikle parmak araları kurulanmalıdır.

• Kuruluğu önleyici krem kullanılmalıdır.

• Tırnaklar düz olarak kesilmelidir,

• Banyo sıcaklığı ayarlanmalı aşırı sıcak soğuk

olmamalıdır.

• Çoraplar açık renk(akıntı varsa gözlem için) olmalı

lastikleri sıkmamalıdır,

• Uygun ayakkabı(önü geniş ,topuksuz vb.)

seçilmelidir.

Diyabet Tedavisi

eğitim

beslenme ilaçlar

egzersiz

43

12.01.2018 44

Oral Antidiyabetik (Oad) Tedavi

• İnsülin üretimi olan kişilerde kan şekerini düşürür,

• Sadece TBT ve egzersizin işe yaramadığı

durumlarda bir alternatiftir,

• TBT ve egzersizin yerini tutmaz,

• Kombinasyon halinde verilebilir.

OAD’ler• Pankreastan insülin salgılatan ilaçlar

(sulfonilüreler ve meglitinitler)

• İnsülin duyarlılığını artıranlar

(metformin,piaglitazonlar)

• Glukoz emilimini engelliyenler

(acarboz)

• DPP-4 inhibitörleri(

stagliptin,vildagliptin vb.)

İnsülin Salgılatan

(Sulfonilüreler) Oad’ler

İnsülin Salgılatan

(Meglitinidler / Glinidler)

İnsülin Duyarlılığını Artıranlar (Metformin)

Glukoz Emilimini Engelliyenler

(Acorboz)

GLİTAZONLAR

(Dokuda insülin yanıtını artırırlar)

İnsülin Salınımını Arttıran Diğer

Ajanlar (Dpp-4 İnhibitörü)

12.01.2018 52

Tıbbi Beslenme Tedavisi

• Kişiye özel olarak düzenlenir.

• TBT’in de günlük enerjinin

- %60’ının CHO

- %10-20’sini protein (0.8 gr/kg),

- %30’unu yağ

12.01.2018 53

Tıbbi Beslenme Tedavisi

• Günlük besinler

3 ana (sabah, öğle,

akşam)

• 3 ara (kuşluk, ikindi,

yatmadan önce) öğünde

alınmalı

12.01.2018 54

Egzersiz

• Genellikle kan şekerini düşürür çünkü hücreler şekeri daha

etkin kullanırlar,

• Kan basıncı ve kolestrolü düşürür,

• Tansiyon ve stresi azaltır,

• Kalorileri yakar.

• Egzersiz programının yarar sağlayabilmesi için, en az haftada

3 kez 20-30’ar dk sürdürülmelidir.

• Diyabet nedir

• Hipoglisemi , hiperglisemi ,ketoasidoz tabloları nedir

• Diyabet ile ilgili metabolik ve biyokimyasal terimler

• İnsülin uygulamaları,yan etkileri,saklama koşulları

• Beslenme ve CHO sayımı

• Yaşam tarzı değişiklikleri,egzersiz durumu

• Glukometri kullanımı

• Kendi kendini takip ve kayıt tutma

• Sosyal hakları hakkında bilgilendirme

• Rehberlik ve danışmanlık desteği

55

Diyabet Eğitimi

İnsülin Uygulamaları Ve

Doz Hesaplamaları

İnsülin• Pankreastaki Beta hücreleri tarafından salgılanan

bir hormondur

• Kandaki glikozun ya da amino asitlerin artması

durumunda salgılanır

İnsülin

60

0

20

40

Kahvaltı Öğle yemeği

Akşam yemeği

İnsülin• Normal insülin salınımı, iki şekilde devam eder.

– Bazal insülin salınımı: Yemek yenmediği dönemlerde ve gece

ihtiyaç duyulan düşük dozdaki insülini sağlar.

– Bolus insülin salınımı: Yemeklerden sonra ihtiyaç duyulan

yüksek dozdaki insülini sağlar.

İnsülin 60

0

20

40

Kahvaltı Öğle yemeği

Akşam yemeği

bazal

bolus

İnsülin Tedavisinin Uygulandığı

Durumlar

• Tip 1 diyabetlerde,

• Diyabette gebelik ve emzirme dönemi veya

gestasyonel diyabetlerde,

• Özel bazı durumlarda tip 2 diyabette geçici kullanım

(ağır enfeksiyon, büyük cerrahi girişimler veya ağır

travmalar gibi),

• OAD lerle yeterince kontrol altına alınamayan tip 2

diyabetlilerde kullanılır.

İnsülin Tedavisi

İnsülin tedavisi normal fizyolojik insülin salınımını taklit etmeyi

hedefler.

İnsülin tedavisi şu faktörler doğrultusunda bireyselleştirilmelidir.

– diyabetin tipi

– enjeksiyon yapmaya istekli olma

– yaşam biçimi

– kendi kendine kan glikozunu izleme

– yaş

– beceri

– kan şekeri hedefler

İnsülinler / Kısa Etkili İnsülinler

Jenerik

adı

Piyasa

adı

Etki

Başlangıcı

Pik

etki

Etki

süresi

Uygulama

zamanı

Kristalize Humulin R 30-60 dk 2-4

saat

5-7saat Yemekten

20-30 dk

Kristalize Actrapid 30-60 dk 2-4

saat

5-7saat önce yapılır

61

İnsülinler / Hızlı Etkili İnsülinler

Jenerik

adı

Piyasa

adı

Etki

Başlangıcı

Pik

Etki

Etki

süresi

Uygulama

zamanı

İnsülin

glusilin

apidra 5-15 dk 30-60 2-4 Yemekten

önce

İnsülin

lispro

humolog 5-15 dk 30-60 3-4 Yemekten

Önce

İnsülin

aspart

novorapid 5-10 dk 30-60 3-5 Yemekten

önce

62

İnsülinler/orta etkili insülinler

Jenerk

adı

Piyasa

adı

Etki

Başlangıcı

Pik

etki

Etki

süresi

Uygulama

zamanı

NPH Humulin N 1-3 saat 8 saat 10-16

saat

Yemekten

30-40 dakika

NPH insulatard 2-4 saat 10 saat 10-16

saat

Önce yapılır

63

İnsülinler / Karışım İnsülinlerJenerik

adı

Piyasa

adı

Etki

Başlangı

cı

Pik

etki

Etki

süresi

Uygulama

zamanı

Analog

karışım

Humolo

g

Mix25-

50

10-15 dk farklı 10-16

saat

Yemeğin

hemen

Novamix

30-50

10-15 dk farklı 10-16

saat

öncesinde

İnsülin

aspart+

insüln

declüdec

Ryzodec

***

10 dk farklı 36 saat yapılır.

64

İnsülinler / Uzun Etkili İnsülinler

Jenerik

adı

Piyasa

adı

Etki

Başlangıcı

Pik

etki

Etki

süresi

Uygulama

zamanı

Glargine Lantus

Basaglar

Glarin

1-2 saat **** 20-24

saat

Yemekle

Glargine Toujeo 1-2 saat *******

48 saat ilişkili

Detemir Levemir 1-2 saat **** 20-24

saat

değil.

65

İnsülin Dozunun Hesaplanması

• Tip 1 diyabetlilerde ;

0,5-1 ünite/kg/gün

• Tip 2 diyabetlilerde ;

0,3-1,5 ünite/kg/gün

• Bazal insülin desteği için 0,1-0,2 IU/kg/gün

İnsülin Tedavi İlkeleri

1. Bazal insülinler açlık , bolus insülinler tokluk

kan şekerini kontrol eder

2. Bir öğünde bolus insülin değişimi 2 ünitenin

üzerinde olmamalıdır

3. Kan glukoz değerlerine göre insülin titrasyonu

en az 3 günlük glukoz değerlerinden sonra

yapılmalıdır

4. Hiperglisemik ölçümün öncesinde hipoglisemi

tablosu sorgulanmalıdır

5. Açlık kan glukozu 80 mg/dl nin altında

olduğunda bolus insülin dozu azaltılmalıdır.

67

Enjeksiyon Bölgeleri

68

Enjeksiyon rotasyon kuralı

İnsülin Uygulama Araçları

İnsülin enjektörü

insülin kalemi

İnhaler insülin

İnsülin pompası

İnsülin Enjektörleri

1 ml.

• Enjektör üzerindeki

her çizgi 2 üniteye

karşılık gelir.

• 100 üniteye kadar

insülin yapabilme

imkanı sağlar

1 Kartuş: 3 ml 300 ünite

1 Flakon: 10 ml 1000 ünite

1 Kutuda: 5 x 300 ünite = 1500 ünite

İnsülin kalemleri

•Taşınması kolaydır.

•Daha pratiktir.

•Hatalı doz çekilmesini minumuma indirir.

•Görme sorunu olan hastalarda daha

uygundur.

İnsülin Pompaları

– Gün içinde 24 saat

ayarlanan miktarlarda

sürekli insülin verilir.

– Büyük sorumluluk ve

hasta uyumu gerektirir

– Maliyeti yüksektir.

– Bu nedenlerle küçük

sayıdaki hasta grubunda

uygulanabilmektedir.

İnhaler İnsülinler

• Yalnızca bolus

dozları içindir

• Büyük bir alettir

• Akciğerler üzerinde

bilinmeyen uzun

dönemli etkileri

mevcuttur

İğne Uçları

4, 5, 6, 8 ve 13 mm.

1. kullanım 2. kullanım 3. kullanım 4. kullanım

İnsülin enjektörleri ve iğne uçları

tek kullanımlıktır.

Her enjeksiyon sonrasında iğne ucu değiştirilmelidir!

Cildi kaldırma yöntemiCildi 2-3 parmakla tutup hafifçe kaldırınız.

Yanlış!

Tüm elle kavranarak kaldırılmış. Kas içi enjeksiyon riski yüksek.

Doğru

2-3 parmakla kaldırılmış, böylece SC doku kastan uzaklaştırılmış.

• Açılmamış şişeler son kullanma tarihine kadarbuzdolabında 2-8 oC arasında saklanmalıdır.

• Şişe açıldıktan sonra buzdolabında ya da 30C'ninaltında, oda sıcaklığında 28 gün saklanabilir.

(hastanede kullanırken açtığınız tarihi üzerine yazınızve açılmış şişeyi kullanırken tarihi kontrol ediniz)

• Kesinlikle dondurulmamalıdır.

• Isı kaynağından uzak tutulmalıdır.

• Direk güneş ışığından ya da kuvvetli çalkalamadanhasar görebilir.

İnsülinin Saklanması

Yan etkiler

• Hipoglisemi

• Kilo artışı

• Lipohipertrofi

• Lipoatrofi

• İnsülin ödemi

• Allerjik reaksiyon

GLUKOMETRE KULLANIMI

Glukometreler

• Pil ile çalışırlar.

• Büyüklüğü, şekli ve ağırlıkları değişebilir.

• Her markanın kendine özgü stripleri vardır.

• Her marka cihazın doğru uygulama ve

bakımının öğrenilmesi için eğitim gerekir.

• Glukometre ve strip seçiminde

basitlik,doğruluk ve ucuzluk esas

alınmalıdır.

İyi Bir Şeker Ölçüm Cihazının Özellikleri

Sonuçları güvenilir olmalıdır

• Cihazın güvenilirliği denetlenebilmeli.Aynı

kan örneğinde ölçümler arasındaki fark %5

i geçmemeli.

• Glukometre ile yapılan ölçüm ile

labaratuvar değerlerine göre en fazla %15

değişim göstermelidir.

Kan şekerini doğru ölçmek için !• Kodlama gerektiren cihazlarda ölçüm çubuğu kodu ile

kod çipinin aynı olması

• Ölçüm çubuklarının nemli ortamda bulunmaması

• Son kullanma tarihinin geçmemiş olması

• Ölçüm öncesi ellerin temiz olması

• Yeteri kadar kan olması

• 2. damla kanın ölçüm için kullanılması

• Kullanılan lansetlerin tek kullanımlık olması hastanın

kendine ait delme kalemi varsa sadece o hastaya

kullanılması gerekir.

• Her gün günlük temizliği yapılmalıdır.

Glukometre Kullanım Hataları

• Glukometre cihazının kodlama işleminin yapılmaması

• Stripin yanlış yerleştirilmesi

• Stripin saklama koşullarına uyulmaması

• Tarihi geçmiş strip kullanılması

• Ölçüm sırasında ellerin temiz olmaması

• İlk damla kan ile ölçümün yapılması

• Sürekli aynı parmağın delinmesi

• Alkol ile temizlenen parmağın kurumadan kullanılması