budujemy dom 03.2009
TRANSCRIPT
korzystnakorzystna5 sposobówwycenawycenana zwi�kszenie warto�ci domu
41
54
36
BUDOWANIEDOMUSZTUKA WYBORÓWSZTUKA WYBORÓW
108
153
168
ANATOMIAANATOMIABUDOWANIABUDOWANIA
KOSZTORYS KOSZTORYS KOWALSKICHKOWALSKICHwzorcowe notatki inwestora wszystkie wydatki od projektu przez gwo�dzie, instalacje po baterie... i protoko�y odbioru budynku + album zdj�� na CD
Jaki komin w domu po przej�ciach Dobry wybór kominkaO�wietlenie wygodne,zdrowe i nastrojoweCzym pokry� skomplikowany dachCykl o pompach ciep�aWYBIERAMY WYBIERAMY I KUPUJEMYI KUPUJEMYOkna z PVCDrzwi zewn�trzne
115
189
124
nawierzchnienawierzchnie
29
domdomenergo-energo-oszcz�dnyoszcz�dnyjak wybra� dobry projekt?
70
144
175
PORADNIKWYKA�CZAMY KUCHNI�
niezwyk�e CASE STUDY
M A G A Z Y N B U D U J � C Y C H D O M I W Y K O N A W C Ó W 3 / 2 0 0 9 9, 9 0 z � w t y m 7 % V A T
159
RAPORTPOD�OGI I POSADZKI
�eby móc rozmawia� z fachowcami, warto odró�nia�
strop od podk�adu, nie dziwi� si�, s�ysz�c o pod�odze p�ywaj�cej i dylatacjach i wiedzie� z czego u�o�y� posadzk�
Co lepsze – �awa czy p�yta fundamentowa? �ciany zewn�trzne – murowane, ale z czego?
21842184 stawki robocizny w lutymna podstawie ankiet 197
HNI�HNI�
POSADZKIPOSADZKI
Potania�oPotania�o!!91
Okladka_BD3_Front2a.indd 1 2009-02-16 14:06:21
3
Budujem
y Dom
Najw
i�kszy miesi�cznik dla buduj�cych i rem
ontuj�cych dom
marzec
20
09
skrzydelko_wewnetrzne.indd 1 2009-02-15 21:48:27
Od Wydawcy Adres redakcji „Bu du je my Dom”, ul. Leszczynowa 11, 03-197 War sza wa, tel. 022 257 84 72, faks 022 257 84 88www.bu du je my dom.pl
Redaktor naczelnyErnest Jagodzi�skie-mail: [email protected]
Z-cy redaktora naczelnegoGra�yna Rudolfe-mail: [email protected] Tomaszewska, tel. 022 257 84 72e-mail: [email protected]
Redaktor prowadz�cyJoanna D�browska, tel. 022 257 84 35e-mail: [email protected]
RedaktorzyMa�gorzata Cuch, Aleksandra Ku�mierczyk, Agnieszka Rezler, Emilia Ros�aniec, Olimpia Wolf, Marek �elkowski
KorektaRenata Kuk
Projekt graficznyKatarzyna Zawadka
Studio graficzneEl�bieta Ku�mi�skaDariusz WelikDorota ZieniewiczAnna �urek
RysunkiPawe� KinsnerPiotr Kojro
Dzia� marketingu i reklamySzef dzia�uIza Konikowskatel. 022 257 84 75, faks 022 257 84 88e-mail: [email protected]
Katarzyna Fabisiak, Iwona Fijewska, Monika Kruk, Agata Murdza, Barbara Koczkodaj, Gra�yna Nowak, El�bieta Ostanek-Szczepanik, Patrycja Rembisz, Anna Rzegoczan, Marta Zaczek
Pracownia Analiz Rynku BudowlanegoMarcin Szymanik, tel. 022 257 84 80, faks 022 257 84 88, [email protected] Inga Fr�cz, [email protected]
Prenumerata i kolporta�Aleksandra Olszewska, tel. 022 257 84 22 e-mail: [email protected]
WydawcaAVT – Korporacja Sp. z o.o.ul. Leszczynowa 11, 03-197 Warszawatel. 022 257 84 99, faks 022 257 84 00
Dyrektor Wydawnictwaprof. Wies�aw Marciniak
Druk i oprawaRR Donnelley Europe Sp. z o.o.
Zdj�cie na ok�adceMTM STYL, projekt LARA
Wszyst kie na zwy pro duk tów s� wy mie nio ne wy��cznie w ce lach iden tyfi ka cyj nych i mo g� by za strze �o ny mi znaka mi od po wie d nich w�a �ci cie li. Re dak cja nie zwra ca ma te ria �ów nieza mó wio nych oraz za strze ga so bie pra wo do adiu sta cji, do bo ru ty tu �ów i do ko ny wa nia skró tów w nad sy�a nych materia�ach. Redakcja nie ponosi od po wie dzial no �ci za tre� re klam.
AVT Korporacja Sp. z o.o. naley do
Izby Wydawców Prasy
„Plaga �apówek za pozwolenia za budow�”„54% osób stawiaj�cych w�asny dom zetkn��o si� z korupcj�”„Otó� ten stan (stan prawny – red.) zapewnia urz�dnikom w�adz� daj�c� si� prze�o�y� na
sute �apówki”...Oto kilka cytatów prasowych z ostatnich miesi�cy. Wpisuj� si� one w ogólne prze�wiad-
czenie, �e korupcja i �apówkarstwo s� powszechne. To jedno z tych zjawisk spo�ecznych, w których trudno rozró�ni� przyczyn� i skutek. Mniemanie, �e wszyscy daj�/bior�, bierze si� troch� z do�wiadczenia w�asnego, bardziej jednak z opinii zas�yszanych. Z kolei prze-konanie, �e bez �apówki nic si� nie da za�atwi�, stymuluje zachowania korupcyjne u osób uczciwych, ale s�abszych charakterem.
Postanowili�my wykona� w�asne badanie tego zjawiska. Do naszych Czytelników – cz�on-ków Klubu Buduj�cych Dom – skierowali�my w styczniu br. ankiet� o nast�puj�cej tre�ci:
„Ostatnio wiele si� pisze o pladze urz�dniczego �apówkarstwa. Czy w Twoim otoczeniu zna-ne Ci s� przypadki przekupstwa w postaci �apówek dawanych bezpo�rednio lub w sposób za-kamuflowany (np. zlecenia zada� „polecanej” firmie) w nast�puj�cych okoliczno�ciach:
A Wydanie pozwolenia na budow�B Wydanie decyzji o warunkach zabudowyC Wydanie zezwole� na media (pr�d, gaz, woda)D Wydanie pozwolenia na u�ytkowanie gotowego budynku”Z�o�yli�my te� solenne zobowi�zanie: „Wszelkie odpowiedzi udzielone w naszej ankiecie
s� przetwarzane ca�kowicie anonimowo”.Oto wyniki tej ankiety (dla zbioru 367 odpowiedzi na dzie� 05.02.2009)
Skala �apówkarstwa (odpowiedzi TAK) mie�ci si� w przedziale 6–15%, przy czym najmniej takich przypadków dotyczy decyzji o warunkach zabudowy, a najwi�cej – zezwolenia na me-dia. Z grubsza bior�c, na pi�� osób cztery nie zetkn��y si� z urz�dniczym �apówkarstwem. To wynik znacznie lepszy od naszych przypuszcze�, opartych na opiniach g�oszonych w me-diach. By� mo�e zbiór naszych Czytelników jest w jakim� sensie nietypowy (ale niby dlacze-go?), a mo�e „�wiat nie jest taki z�y”. Wol� wierzy� w t� drug� hipotez�, cho� 6–15% �apów-karstwa nie czyni mnie cz�owiekiem szcz��liwym, dumnym ze swego kraju.
Nie wszyscy dają/biorą
prof. Wies�aw Marciniak
TAK
NIE
BRAK ODPOWIEDZI
A
C
B
D
79,1%
74,6%
14,9%10,5%
73,1%
19,4%
13,5%
80,6%
7,5%
5,9%11,9% 9,0%
Spis tre�ci
FORUM
LISTY MIESI�CA
AKTUALNO�CINowe produkty, wydarzenia
DOM EKSPERTANieoczekiwana zmiana planów
ANATOMIA BUDOWANIA Wy��cz telewizor i przeczytaj ten dziennik budowy (blog) napisany przez cztery osoby. Gwarantujemy – dowiesz si� rzeczy najwa�niejszych o budowaniu w�asnego domu, jakich nie wyczytasz w najm�drzejszych nawet artyku�ach redakcyjnych. Poznasz wiele praktycznych szczegó�ów i posmakujesz jak to jest, �e cz�owiek uwik�any w rozwi�zywanie mnóstwa problemów i problemików,niekiedy udr�czony tymi zmaganiami, widz�c swój rosn�cy dom potrafi powiedzie� „ciesz� si� jak dziecko”.
KOSZTORYS KOWALSKICH Przed rozpocz�ciem budowy ka�dy inwestor próbuje oszacowa� koszty. Przydatny mo�e by� kosztorys kupiony razem z projektem lub zlecony niezale�nemu kosztorysantowi. Najcz��ciej jednak nie jest on tak szczegó�owy jak by�my tego oczekiwali. Poza tymzwykle w trakcie realizacji budowy okazuje si�, ze realne koszty s� zdecydowanie wy�sze od tych wynikaj�cych z kosztorysu.Przedstawiamy bardzo szczegó�owy kosztorys powyko-nawczy, w którym nasz Czytelnik z niezwyk�� dok�adno�ci� spisa� ka�d� z�otów� wydan� na budow� i wyko�czenie domu: od projektu przez gwodzie, dachówki, instalacje po tapety, baterie... i protoko�y odbioru budynku.
DOM ENERGOOSZCZ�DNY– PORADNIK DOBRY PROJEKT
O BUDOWANIUKORZYSTNA WYCENAKa�dy nowo budowany czy przebudowywanydom, nawet je�li teraz wydaje si� uciele�nieniemmarze� o w�asnym miejscu na ziemi na wiele lat, kiedy� mo�e sta� si� towarem. Zmiany sytuacji rodzinnej, nasz rozwój zawodowy czy atrakcyjne propozycje pracy w innym mie�cie czy kraju mog� kiedy� sprawi�,�e nieruchomo��, w któr� teraz inwestujemy,trzeba b�dzie sprzeda�. Jak sprawi�, by by�aatrakcyjna nie tylko dla nas, ale te� kogo� innego, kto mia�by j� przej�� na w�asno�� i zamieszka� w naszym domu?
ANKIETA KBD
BUDOWANIE DOMU– SZTUKA WYBORÓWFUNDAMENTYPRZEGRODY ZEWN�TRZNE
RAPORTPODOGAChocia� lepiej nie ryzykowa� samodzielnego jej uk�adania, dobrze wiedzie�, z jakich warstw powinna si� sk�ada�. A �eby móc rozmawia� z fachowcami, warto odró�nia� strop od podk�adu, nie dziwi� si�, s�ysz�c o pod�odze p�ywaj�cej i nie dopytywa� ekipy, co to dylatacje.POSADZKA
10
12
16
24
29
36
41
54
69
7080
9192
100
ANATOMIA BUDOWANIA29
REPORTA24
KORZYSTNA WYCENA54
Ci�g dalszy spisu tre�ci na stronie 8
BD3_SpisTresci.indd 6 2009-02-13 14:47:11
PRZEGL�D RYNKUKominyKominkiNawierzchnie i ogrodzeniaDrzwi wewn�trzneO�wietlenie
DYLEMATCzym pokry� dach o skomplikowanej bryle?
PORADNIK WYKA�CZANIA DOMUKUCHNIAMimo �e meble i sprz�ty kuchenne montuje si� pod koniec wyka�czania domu, to szczegó�owe zaprojektowanie tego wn�trza potrzebne jest ju� na pocz�tku prac wyko�czeniowych, zanim elektryk i hydraulik poprowadz� instalacje. Wymaga to i�cie aptekarskiej dok�adno�ci w precyzyjnym wyznaczeniu lokalizacji gniazdek elektrycznych i pod��cze� wod.-kan. oraz umiejscowieniarury wentylacyjnej. Przemy�lane decyzje zaprocentuj� póniej, podczas monta�u mebli i sprz�tu AGD, nie trzeba b�dzie bowiem przesuwa�, przerabia� czy podcina� od ty�u szafek.GALERIA PRODUKTÓW
WYBIERAMY I KUPUJEMYOkna z PVCDrzwi zewn�trzne
PORADYPrawo, budowa i remont, architektura i wn�trza, instalacjeBudujemy z... notariuszami
DOM Z POMP� CIEPA – KOMPLEKSOWY PORADNIKWYBÓR DOLNEGO �RÓDASk�d pobiera� ciep�o? Z powietrza, wody czy z ziemi? To najwa�niejsza decyzja w ogrzewaniu domu pomp� ciep�a. To pytanie za 25 000 z�, bo tyle mo�e kosztowa� rozwi�zanienajdro�sze. Najta�sze jest za darmo. Ale licz� si� te� inne kryteria wyboru.
WYKONAWCY NA CENZUROWANYMStawki robocizny
PROJEKTYPropozycje miesi�ca
SPIS REKLAM
KARTA INFORMACJI ZWROTNEJ (KIZ)
108115124137144
153
159
164
168175
181188
189
197
200
218
218
Masz problem?Zadaj pytanie na forum dyskusyjnym na naszej stronie www.budujemydom.pl/forum lub zadzwo� pod nr tel. 022 257 84 78 (pon., �r., pt. w godz. 10.00–14.00)
99
W NAST�PNYM NUMERZE m.in.: schody, �cianki kolankowe, �ciany szczytowe, stropy, dachy i rynny, ogrzewanie kominkiem, taras, basen przydomowy
WYBÓR DOLNEGO �RÓDA
189
PODOGA92
KUCHNIA
159
BD3_SpisTresci.indd 8 2009-02-12 21:54:14
10 BUDUJEMY DOM 3/2009
We udzia� w dyskusjach na www.forum.budujemydom.plFORUM CZY WARTO
BUDOWA W KRYZYSIE?
Odpowied� nie jest prosta – tak� decyzj� podejmujemy przecie� raz, najwy�ej kilka razy w �yciu. Dzi�, gdy banki przesta�y sypa� groszem, a przysz�o�� gospodarki jest niejasna, zdecydowa� jeszcze trudniej. W dodatku w mediach znajdziemy pe�ny wachlarz prognoz, od przewidywa� optymistycznych, po najczarniejsze scenariusze. Komu wierzy�? W tej sprawie oddajemy g�os internautom.
victi Wed�ug mnie jest �wietny moment na rozpoczcie budowy. Przez
ostatnie lata ceny materia�ów i robocizny ros�y lawinowo. Z czym to by�o zwi�za-
ne? Z rozpdzon� gospodark�. Wzrost PKB zawsze skutkuje wzrostem cen, tyl-
ko od Banku Centralnego i ministra finansów zale�y, czy utrzymaj� to w ryzach
i wspó�czynnik bdzie korzystny dla szarego cz�owieka. Wic je�li teraz wszyscy
zapowiadaj� spowolnienie, a nawet recesj, to ceny spadn� prdzej czy pó�niej.
Wystarczy popatrze, co si dzieje z paliwami. Olej opa�owy latem by� po 3,50 z�,
miesi�c temu po 2,10 z�. To spadek o 40%! A paliwa ci�gn� wszystko.
Pawel102 Spadn� ceny, spadn� p�ace. Niektórym do zera. Recesja
to bezrobocie. A nikt nie wie, jak g�boko si zapadniemy. Z czego sp�aca
kredyt, nawet je�li si go dostanie?
miro Chyba nie ma gorszego pomys�u. Budowa teraz to ruletka.
Poleca�bym j� tylko tym, którzy naprawd nie maj� co z pienidzmi zrobi,
albo szcz�liwcom, którzy kilka lat temu w do�ku cenowym kupili ziemi.
Przecitna dzia�ka pod miastem to zale�nie od regionu od 20 do 50% ca�ej
inwestycji. A w mie�cie, w atrakcyjnej dzielnicy, mo�e by i du�o, du�o wi-
cej. Jak si ma tak� baz, mo�na my�le o budowie. Dzia�ka bdzie dla niej
zabezpieczeniem.
karolek My�l, �e nie ma co liczy na spadek cen materia�ów ani robo-
cizny. Ile razy ju� spada�y ceny paliw, a pozosta�e nawet nie drgn�y, najwy�ej
sta�y w miejscu. Jak jest recesja, to ludzie mniej buduj�, mniej kupuj�, wic pro-
ducenci i hurtownie spadek obrotów wyrównuj� sobie mar��. Nawet jak ruch
ca�kiem ustanie, to cen nie opuszcz�. Bd� siedzie w biurze, stawia pasjan-
sa i czeka na lepsze czasy.
eVita Ceny materia�ów ju� spad�y. Pustaki max mo�na dosta od 3 z�
za sztuk, a by�y ju� i po 6–7 z� – wiem, bo sama kupowa�am kilka lat temu.
Tak naprawd chwila na budowanie jest doskona�a, tylko warto troch zmie-
ni przyzwyczajenia. My ko�czymy w�a�nie budow, która okaza�a si dla nas
wielkim finansowym sukcesem. Ale ile si narobili�my, tylko my wiemy. M��
z te�ciem sami ocieplali dom (od góry do do�u), k�adli instalacj elektryczn�,
montowali schody, parapety, uk�adali pod�ogi. O takich rzeczach, jak malowa-
nie, nie wspomn. Ale jak rozmawiam z s�siadami czy ze znajomymi, którzy
si buduj�, to widz, �e ma�o kto ma takie podej�cie. Ludzie wol� zaci�gn�
wielki kredyt, wynaj� firm pod klucz, a pó�niej jeszcze architekta wntrz.
Oczywi�cie, je�li ma si na to pieni�dze, to tak jest znacznie wygodniej. Tylko
�e moim zdaniem to jest uzale�nienie. Jeste�my wtedy uwik�ani w tyle relacji,
�e ka�de zawirowanie na �wiatowych rynkach ma wp�yw na nasz� sytuacj fi-
nansow�. I jeszcze jedno: nic nie daje takiej satysfakcji, jak dom, w który w�o-
�y�o si w�asn� prac.
gieroy Warto pamita o jednym, �ycie ró�nie si uk�ada, a dom jest
nie tylko miejscem zamieszkania, ale tak�e lokat� kapita�u. I póki co, w tej
materii nic go nie przebije. Wida, co si sta�o z cenami mieszka�, po tym
gigantycznym boomie sprzed 2–3 lat. Ceny domów mo�e nie osi�gn�y wte-
dy takiej efektownej zwy�ki, ale i nie spad�y tak mocno. S� du�o stabilniej-
sze i, w odró�nieniu od mieszka�, jeszcze daleko w tyle za poziomem euro-
pejskim. Ale bd� na pewno do niego równa�y, dlatego dom, to ca�y czas
dobra inwestycja.
marekZmarek Donald Trump powiedzia�: gdybym si jeszcze raz uro-
dzi�, to inwestowa�bym tylko w nieruchomo�ci. To jedyny sektor, który zawsze
wzro�nie i przyniesie zyski. Nawet je�li si to stanie w d�u�szej perspektywie.
Akurat temu Donaldowi to ja bym wyj�tkowo zaufa� :)
karuzell Wszyscy zapominaj� o jednym. Jest taki drobiazg w planach
rz�du: Euro 2012. Na razie nic jeszcze nie robi�, b�ki zbijaj� i licz� na cud mi-
�o�ci, ale nawet je�li nam w ko�cu UEFA to Euro odbierze, to i tak prdzej czy
pó�niej musz� zacz� co� robi. A to oznacza, �e Polska za rok, dwa bdzie
wielkim placem budowy. Wiecie, gdzie wtedy bd� firmy, które dzi� siedz�
na prywatnych dzia�kach? Bd� siedzia�y kamieniem na pa�stwowym i unij-
nym wikcie, w dodatku s�ono przep�acane, bo na wszystko bdzie ju� za pó�no
i rz�d bdzie p�aci� za supercito. To jeszcze tylko zgadnijcie, gdzie bd� w tym
samym czasie nasze pustaki i nasz beton. Bo na pewno nie w hurtowniach.
I nie na naszych budowach. Kto chce za dwa lata startowa w rekordowych li-
cytacjach na murarzy, albo stawia domek z drewna i trocin – niech zaczyna
budow. Powodzenia!
MarekS Dobre s�siedztwo nas poratuje, gospodarka nie znosi pró�ni.
Jaki� czas temu mieli�my ju� problemy z zaopatrzeniem, znik�y ze sk�adów ce-
g�y, brakowa�o cementu. Ale luk na rynku materia�ów szybko zape�ni�y ta�sze,
z importu. Tak samo bdzie z si�� robocz�. Rz�d pod presj� sytuacji poluzuje
swój pancerz dla Bia�orusi, stworzy liberalne przepisy graniczne i nap�ynie fala
r�k do pracy. A �e to nie najlepsi fachowcy? Du�o gorsi od naszych nie bd�.
Zreszt� stadiony maj� budowa Chi�czycy...
BD3_fORUM.indd 10 2009-02-13 14:49:25
12 BUDUJEMY DOM 3/2009
Ka�dy, kto mieszka poza miastem, a Warszaw� w szczególno�ci, wie, jak� m�k� s� korki na dojazdówkach. Sam do�wiadczam tego codziennie, od rogatek do centrum docieram dzi�ki ró�nym sztuczkom w 20 minut, ale wcze�niej stoj� dwa razy tyle na podmiejskim odcinku, którego nie ma jak omin��. Sytuacj� roz-�adowa�aby obwodnica, która jest w planach od lat 60. Niestety, wygl�da na to, �e wszyscy b�dziemy si� m�czy� do s�dnego dnia: plany utkn��y na etapie uzgodnie� spo�ecznych. I tu zaczyna si� dramat. Rz�d od miesi�cy uchwala ustaw� wyw�aszczeniow�, która pozwoli w kilkana�cie tygodni przekwaterowa� na uczci-wych zasadach opornych mieszka�ców, ale chyba jest tak, jak z t� rzepk�: uchwala, uchwala, uchwali� nie mo�e.Niedawno zaczepi� mnie w naszym lokalnym markecie dobry znajomy, który mieszka 2 km od nas, w �licznej zalesionej miejscowo�ci (nazwijmy j� Polesiem). Prosi�, �ebym koniecznie podpisa� petycj� do Gen. Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad, o przeniesienie planowanej obwodnicy w jakie� absurdalne, kompletnie nielogiczne miejsce. Trasa ma przebiega� 500 m od jego domu. D�ugo si� znamy, nawet przyjanimy, ale kategorycz-nie mu odmówi�em. Kiedy przypomnia�em, �e kupuj�c dzia�k�, zna� plany komunikacyjne, �miertelnie si� obrazi�. Przeciw tej obwodnicy protestuje od 10 lat ca�e Polesie. Do niedawna te protesty mia�y silne wsparcie w gminie – w Polesiu mieszka� te� poprzedni burmistrz. Na szcz��cie nowy jest ju� „niezale�ny”. Ja sam mieszkam w miejscowo�ci (nazwijmy j�, od rzepki, Rzepczycami), która nie jest bezpo�rednio zagro�ona �adn� autostrad� ani drog� ekspresow�. Jak miecz Damoklesa wisi nad nami tylko planowany most Pó�nocny, który przeniesie na nasz� stron� ca�y ruch z Legionowa, Jab�onny i Serocka – nie bagatela. Most powstanie na pewno, obwodnica raczej nie, i wtedy utkwi-my w „korkowym betonie” na znacznie d�u�ej ni� dzi�. Ale do g�owy by mi nie przysz�o protestowa�! Przecie� most jest miastu absolutnie niezb�dny. Nam wyd�u�y drog� do Centrum o pó� godziny, ale wi�cej jest takich, którym o godzin� j� skróci.
Mo�na powiedzie�, �e �atwo to mówi� komu�, kto w swoim ogród-ku zachowa cisz� i czyste powietrze, bo nie b�dzie mia� autostra-dy za p�otem. Problem w tym, �e kiedy ja za ci��kie pieni�dze kupowa�em swoj� dzia�k� w Rzepczycach (na nieszczególnie atrakcyjnych rolniczych ziemiach, blisko starych chlewni i po-pegeerowskich czworaków), mój znajomy i jemu podobni w tym samym czasie p�acili tyle samo albo niewiele wi�cej za dzia�ki w pi�knym zielonym Polesiu. Parcele z dwustuletni� d�bin�, przy samej granicy lasu, które wed�ug wskanika rynkowego by�yby w tamtym czasie dwa razy dro�sze, gdyby nie planowana trasa. Brali je na pniu, za bezcen, doskonale wiedz�c, �e obwodnica po-wstanie pr�dzej czy póniej. Dzi� okazuje si�, �e... nie wiedzieli!Powiem szczerze: taka postawa to dla mnie skandal. Prywata kilkuset osób parali�uje �ycie dziesi�tków tysi�cy ludzi, bo tyle doje�d�a codziennie nasz� star� niewydoln� wylotówk�. Ma�o tego – kompromituje nas w Europie i �wiecie. Ile lat min��o od has�a: „Metro + obwodnica = stolica”? Ka�dy, kto jest na tyle aspo�eczny, �e walcz�c o swoj� enklaw� spokoju, hamuje rozwój ca�ego regionu, powinien wynie�� si� daleko poza miasto, kupi� 10 hektarów i otoczy� si� murem. Blisko aglomeracji nie ma miejsca na takie my�lenie. Tu potrzeba ludzi, którzy rozumiej�, �e miasto, du�e czy ma�e, to po��czony organizm. e �yjemy we wspólnocie, która ma swoje prawa, ale ma i obowi�zki.Nie wiem, co przeszkadza rz�dowi skutecznie uchwali� „wy-w�aszczeniówk�”. Przecie� to jedyna szansa na wykorzystanie unijnych pieni�dzy (a te s�!) i wypl�tanie si� z drogowego w�z�a z twarz�. Rzecz dotyczy pewnie kilkudziesi�ciu tysi�cy ludzi – to nie taki wielki elektorat, za to zysk dla wszystkich pozosta�ych (a wi�c i wzrost s�upków poparcia) – ogromny. Poddaj� ten pro-blem w�a�cicieli domów pod rozwag� Redakcji. O co naprawd� chodzi, nie rozumiem. Mo�e Pa�stwo wiecie?
Nazwisko i adres znane redakcji
W jakim stopniu my, buduj�cy i wyka�czaj�cy domy, jeste�my zdani na dyktat wykonawców, nieraz bole�nie si� przekona�am. W PRL-u fa-chowiec, jak lekarz, dysponowa� wiedz� tajemn�, niedost�pn� zwyk�e-mu �miertelnikowi i dyktowa� warunki. Potem nasta� rynek i po kilku latach relacje zacz��y si� porz�dkowa�. Hurtownicy i wykonawcy musieli konkurowali (z korzy�ci� dla nas), a my si� dokszta�cali�my, bo pojawi�a si� te� niezale�na fachowa literatura, jak cho�by Wasze pismo. Niestety, mam wra�enie, �e kilka ostatnich lat cofn��o ten pro-ces. Najpierw wej�cie do Unii – wzrost cen, otwarcie granic, eksodus budowla�ców na Zachód. Wreszcie obecny kryzys. Dzi� nikt nie wie, ile co naprawd� powinno kosztowa�, a ma�e firmy wykorzystuj� ten chaos dla zysku. Szuka�am ostatnio wykonawcy ogrodzenia, mam do zrobienia 45 metrów sztachet drewnianych na istniej�cej ju� pod-murówce i s�upkach. Nie bez trudu znalaz�am �wietnego fachowca, który za pi�kny materia� (barwione deski olchowe) i bardzo solidn� robot� wzi�� 7 tysi�cy. A oto rozpi�to�� cen, jakie mi proponowano: od rzeczonych 7 tys. do 22 tys. z�otych! Na co liczyli ci „z�otou�ci”? Na mój brak rozeznania, oczywi�cie. Wcze�niej na pewno naci�gn�li niejednego. Nie dajmy si� kryzysowemu chaosowi, szukajmy, porównujmy, dzwo�-my. Telefon kosztuje niewiele, niewiedza – znacznie wi�cej!
Iwona Dzierzga
LISTY MIESI�CAW naszej redakcyjnej poczcie wi�kszo� korespondencji to listy „interesowne”, z pytaniami i probami o porad�. Odpowiadamy na nie w rubryce z poradami i na forum internetowym. Ale s� te� bardzo ciekawe listy „problemowe”. Najbardziej pouczaj�ce dla naszych Czytelników listy publikujemy na tej stronie, nadaj�c im tytu� „listów miesi�ca”.
Czekamy na Wasze listy:„Budujemy Dom” ul. Leszczynowa 11, 03-197 Warszawafaks: (22) 257 84 88e-mail: [email protected]: www.forum.budujemydom.pl
Prywaciarze – do lasu!
Uwaga na ceny!
BD3_Listy.indd 12 2009-02-13 16:30:00
Artyku� promocyjny
BUDUJEMY DOM 3/2009 13
25-lecie rynku konsumenckie-go urz�dze� wyso-koci�nieniowych firma KÄRCHER �wi�tuje, oferu-j�c Pa�stwu spe-
cjalny, jubile-uszowy
model urz�-
dzenia czyszcz�ce-
go wysokim ci�nie-niem wody – K 5.55 Jubilee.
Ten daleki nast�pca historycznie pierw-szej ci� nieniówki dla domu (1984 – HD 555: 55 barów, 500 l/h) oferuje Pa�stwu skutecz-no�� i komfort (2009 – K 5.55 Jubilee: 135 ba-rów, 460 l/h)! Pionowa konstrukcja, wygod-ny uchwyt i du�e ko�a u�atwiaj�ce transport i przemieszczanie, specjalne profile na obudo-wie na przechowywanie wyposa�enia to pod-stawowe cechy zwi�kszaj�ce komfort pracy urz�dzeniem. A wyposa�enie w aluminiow� pomp�, silnik indukcyjny, pistolet spryskuj�cy z 9-metrowym w��em wysokoci�nieniowym, lanc� Variopower i lanc� z dysz� rotacyjn� gwarantuj� skuteczno�� czyszczenia ka�dej powierzchni wokó� domu. Wart podkre�lenia jest fakt, i� stosowanie wysokoci�nieniowych urz�dze� czyszcz�cych KÄRCHER ogranicza a� do 80% zu�ycie wody, w stosunku do trady-cyjnego mycia w��em ogrodowym! Uzyskana oszcz�dno�� to nie tylko pieni�dze, ale i dba-�o�� o �rodowisko!
KÄRCHER oferuje pe�n� gam� urz�dze� ci-�nieniowych do zastosowa� konsumenckich, wykorzystuj�c w�asne do�wiadczenia z pro-dukcji urz�dze� wysokoci�nieniowych do za-stosowa� profesjonalnych! Teraz ze spokojem mo�ecie Pa�stwo wybiera� pomi�dzy wi�k-
sz� i mniejsz� moc� lub szerok� gam� dodat-kowego wyposa�enia, aby wybrane urz�dze-nie spe�ni�o wszystkie Pa�stwa oczekiwania. Nasze urz�dzenie jubileuszowe K 5.55 Jubilee mo�ecie Pa�stwo naby� równie� ze specjal-nym wyposa�eniem T-Racer (T 400) do czysz-czenia (bez rozprysków wody) pionowych i poziomych powierzchni, takich jak: taras, patio, elewacja, murek, drzwi gara�owe! Kilka porad – jak np.:1. Umy� samochod spryska� samochód, od maski po ba-
ga�nik, roztworem �rodka czyszcz�cego KÄRCHER, nanosz�c go od do�u karoserii a� po dach, aby roztwór jak najd�u�ej dzia-�a� na powierzchni�. Nast�pnie sp�uka� auto p�askim strumieniem wysokoci�nieniowym, zachowuj�c bezpieczny dla lakieru dystans 20 –30 cm dyszy od karoserii.
2. Wyczy�ci� kosiark� (po uprzednim zapo-znaniu si� ze wskazaniami producenta!): silnym strumieniem wody o k�cie 25°,
aby usun�� resztki trawy przylegaj�ce do no�a i korpusu. Strumie� kierowa� pod nie-wielkim k�tem z odleg�o�ci oko�o 20–30 cm. Dzi�ki temu woda sp�ywa z boku, nie pry-skaj�c na wszystkie strony.
3. Umy� pojemnik na �mieci: z u�yciem �rodka czyszcz�cego. Praca
w trybie niskiego ci�nienia wody pozwo-li urz�dzeniu na zassanie �rodka czyszcz�-cego, a nast�pnie naniesienie roztworu na �cianki pojemnika. Z kolei sp�ukanie po-wierzchni nast�puje strumieniem wody pod wysokim ci�nieniem.
4. Usun�� mech z chodników: najskuteczniej dysz� rotacyjn�, kieruj�c
strumie� wody pionowo z odleg�o�ci
20–30 cm od pod�o�a. Powierzchni� czy�ci� pasami na zak�adki.
Wiemy, co polecamy – ju� od 25 lat oferuje-my urz�dzenia dla domu!
Rok 1984 to data wyprodukowania przez Alfred Kärcher GmbH pierw-szego na �wiecie urz�dzenia wysokoci�nieniowego dla prywatnego od-biorcy! A to oznacza, e firma KÄRCHER wykreowa�a ca�kowicie nowy segment rynku – rynek konsumencki dla wysokoci�nieniowych urz�dze czyszcz�cych! Dzi� 25 lat pó�niej – take w Polsce s�owo KÄRCHER jest synonimem urz�dzenia pracuj�cego wod� pod wysokim ci�nieniem – dobrze znanej myjki ci�nieniowej!
KÄRCHER Sp. z o.o.www.karcher.pl, 0801 811 234
KÄRCHER w domu ju� 25 lat!
karcher.indd 13 2009-02-13 00:07:31
BUDUJEMY DOM 3/2009 14
Artyku� promocyjny
Domy gotowe LIVING: Najlepszy czas na w�asny domSytuacja gospodarcza sprawi�a, e Polacy marz�cy o zamieszkaniu we w�asnym domu poszukuj� moliwo�ci znacznego obnienia kosztów zakupu lub budowy. I w�a�nie dla tych osób pocz�tek roku 2009 to najlepszy czas na podj�cie decyzji o wybudowaniu domu – pojawi�y si� bowiem naprawd� atrakcyjne i tanie oferty.W tej szerokiej ofercie rynkowej zdecydowanie wyrónia si� nowa seria gotowych domów jednorodzinnych oferowanych przez BUDIMEX DANWOOD.
Wychodz�c naprzeciw mo�liwo�ciom finan-sowym i oczekiwaniom klientów BUDIMEX DANWOOD zaproponowa� ca�kowicie now� li-ni� projektow� domów – seri� LIVING. S� to domy przeznaczone dla osób ceni�cych wysok� jako�� za przyst�pn� cen�.
Oszcz�dny styl i du�o �wiat�aBUDIMEX DANWOOD w nowej serii projekto-wej zastosowa� swoje sprawdzone i nowoczesne technologie produkcji, identyczne jak przy li-
niach domów jednorodzinnych CITY oraz rezy-dencji VISION.
Istotnym wyró�nikiem serii LIVING – w po-równaniu z pozosta�ymi projektami z oferty BUDIMEX DANWOOD – jest oszcz�d-no�� w formie – zwarta, minimalistyczna bry�a, bez okapów. Projekty te s� jednocze�nie zgodne z nowoczesnymi trendami w architekturze, nad-chodz�cymi do Polski z Europy Zachodniej, które charakteryzuj� si� oszcz�dno�ci� zdobie� i detali.
Wa�n� cech� tej stylistyki s� du�e przeszkle-nia, które sprawiaj�, �e wn�trze jest roz�wietlone i bardziej wyraziste. Zastosowane rozwi�zania architektoniczne pozwalaj� na znaczne ograni-czenie kosztów u�ytkowania domu.
BUDIMEX DANWOOD Sp. z o.o.tel. 085 730 00 33
e-mail: [email protected]
Nawet na w�skiej dzia�ceOsoby korzystaj�ce z oferty LIVING otrzymuj� nowoczesne, przestronne i komfortowe domy, o niskim zapotrzebowaniu energetycznym, zbu-dowane z ekologicznych materia�ów (przede wszystkim z elementów drewnianych).
Co wi�cej, cena takiego domu to doskona�a alternatywa dla kupna czy nawet wynajmu mieszkania w mie�cie. Przyk�adowo: cena za dom o powierzchni 110 m2 wynosi jedynie 199 800 z� (dotyczy umów podpisanych do ko�ca kwietnia 2009 roku). Producent oferuje wybudowanie domu w cenie ju� od 1 821 z� za m2 w stanie deweloperskim. Oznacza to, �e miesi�czna rata ewentualnego kredytu jest taka sama, jak miesi�czna op�ata za wynajem 2-po-kojowego mieszkania w Warszawie. Dodajmy do tego komfort zamieszkania z dala od zgie�ku
miasta, w�ród przyrody i z miejscem na w�asny ogródek!
Ogromnym atutem serii jest funkcjonalny rozk�ad pomieszcze� domu o du�ym potencjale do indywidualnej aran�acji, w którym dobrze b�d� si� czu�y zarówno rodziny z dzie�mi, m�o-de pary, jak i osoby starsze. Wymiary zewn�trz-ne domu zosta�y tak dobrane, aby dom móg� stan�� tak�e na w�skiej dzia�ce. „Seria LIVING wychodzi naprzeciw potrzebom klientów maj�-cych stosunkowo niewielkie i bardzo w�skie dzia�ki. Nasze projekty pozwalaj� na zbudowa-nie domu ju� na powierzchni ok. 500 m2” – za-pewnia producent. S� to budynki o powierzch-ni od 100 do 150 m2.
Gwarancja inwestycjiStandardowo na konstrukcj� wszystkich domów oferowanych przez firm� BUDIMEX DANWOOD – równie� tych z serii LIVING – producent daje 30 lat gwarancji. To naprawd� bardzo d�ugi okres. Dla osób wytrwale poszukuj�cych dobrych okazji na bezpieczn� inwestycj� jest to – bez w�tpienia – dodatkowy argument przekonuj�cy o tym, �e nadszed� czas na w�asny dom. Tym bardziej, �e s� to domy nowoczesne, funkcjonalne i energoosz-cz�dne – a koszty ich u�ytkowania s� znacznie ni�sze ni� w budownictwie tradycyjnym.
Wniosek mo�e by� tylko jeden: obecna sytu-acja na rynku nieruchomo�ci jest doskona�� oka-zj� na inwestycj� we w�asny dom, poniewa� mo�na za stosunkowo mniejsze pieni�dze za-mieszka� w przestronnych i wygodnych wn�-trzach. Atrakcyjna cenowo oferta wysokiej jako�ci domów LIVING jest doskona�ym potwierdzeniem tendencji: zrobi�o si� taniej i bardziej komforto-wo. Technologie stosowane przez BUDIMEX DANWWOD pozwalaj� na uko�czenie budowy w ci�gu zaledwie kliku miesi�cy, dlatego w no-wym, niedrogim i energooszcz�dnym domu b�-dzie mo�na zamieszka� ju� w tym roku!
Cechy domów serii LIVING � Cena od 1 821 z� za m2 w stanie deweloperskim� Prosta i nowoczesna architektura� Funkcjonalny rozk�ad pomieszcze�� Konstrukcja drewniana o niskim wspó�czynniku przenikania ciep�a U=0,17 W/(m2K)� Mo�liwo� zbudowania domu na ma�ej i w�skiej dzia�ce ju� o powierzchni 500 m2
� 30-letnia gwarancja producenta� Bardzo krótki czas budowy
AKTUALNO�CI
16 BUDUJEMY DOM 3/2009
PRODUKTY
Vidella zaprezentowa�a now� kolekcj� karniszy Cesar. Ruchome zako�czenia pozwalaj� na dowoln� aran�acj� ich kszta�tu. Dodatkowo dzi�ki specjalnie zaprojektowanym kó�kom ruch fi-ranki nad wspornikiem jest wyj�tkowo swobodny, a zdejmowanie nie nastr�cza najmniejszych k�opotów. Karnisze (o rozmiarach 160 cm, 200 cm, 240 cm) dost�pne s� w kolorze antycznego mosi�dzu lub niklu.
SWOBODAWYBORU
tel. 061 286 42 00www.vidella.com
Firma Beam oferuje Vroom – zwijany w�� do szybkiego sprz�tania takich stref domu, jak np. kuchnia i przedpokój. Montuje si� go w standar-dowej szafce, jest wi�c pod r�k� zawsze, gdy si� go potrzebuje. Urz�dzenie doskonale sprawdzi si� podczas codziennego, szybkiego sprz�tania. Za jego najwi�ksz� za-let� nale�y uzna� to, �e nie trzeba ju� ci�gn�� za sob� w��a od odkurza-cza centralnego czy te� zmaga� si� ze szczotk�, szufelk� lub papierowymi r�cznikami. Produkt jest kompatybilny z wszystki-mi systemami odkurzania centralnego.
POSPRZ�TAJ W 3 MINUTY!
tel. 091 432 54 84 www.beam.pl
Firma Bruk-Bet oferuje nowe ceg�y �upane Uni Split, z których mo�na wy-kona� wszelkiego rodzaju murki proste i ko�owe, ogrodzenia prz�s�owe, s�upki ogrodowe, podstop-nice schodów. Wszelkie za-budowy zrobione z ceg�y �upanej wygl�daj�, jakby wykonano je z naturalnie wyselekcjonowanego ma-teria�u skalnego.
UNIKALNY SPLIT
tel. 0 801 209 047www.bruk-bet.pl
SERIA- IMPRESJAOspel oferuje modu�ow� seri� w��czników podtynkowych Impresja. Seria sk�ada si� z ��czników klawiszowych (z pod�wietleniem i bez), przyciskowo--obrotowego �ciemniacza (sterowanego pilotem lub dotykiem), ��cznika hotelowego, czujnika ruchu, regulatora temperatury, gniazd wtyczkowych, komputerowych, antenowych, g�o�nikowych i telefonicznych oraz ramek wielokrotnych. Produkty z tej serii mog� by� montowane w uniwersalnych ramkach wielokrotnych, czyli w wersji poziomej i pionowej. Niew�tpliwym atutem serii jest gniazdo podwójne z mo�liwo�ci� monta�u w ramkach. Produkty dost�pne s� w kolorach bia�ym i ecru oraz w metalizowanych: srebrnym, z�otym i tytanowym. Niezale�nie od koloru sprzedawane s� bez ramki zewn�trznej, któr� trzeba naby� oddzielnie.
tel. 032 673 71 10www.ospel.pl
BD3_Aktualnosci.indd 16 2009-02-12 21:56:06
REKLAMA
W ofercie Darco pojawi�y si� dwa nowe produkty: okr�g�e i prosto-k�tne regulatory ci�gu, które zmniejszaj� za wysokie podci�nienie w przewodach kominowych. Elementy wykonane s� z blachy kwa-soodpornej i spe�niaj� normy DIN 4975 (grupa 5). Zakres regulacji podci� nienia to 10–35 Pa. Zmiana nastawio-nego na regulatorze podci�nienia odbywa si� przez zmian� wywa�enia przepust-nicy pokr�t�em, na którym zaznaczo-na jest podzia�ka do nastawiania podci�nienia, na etykietce znajduje si� znak wskazuj�cy aktualnie na-stawion� warto�� podci�nienia.
PROSTOK�TNYI OKR�G�Y
tel. 014 680 90 90www.darco.com.pl
BUDUJEMY DOM 3/2009 17
Antykorozyjna farba podk�adowa Neokor marki Polifarb D�bica chroni metalowe powierzchnie, poniewa� odcina dost�p tlenu do �elaza. Hamuje to pr�dko�� korozji, a czasem nawet ca�kowicie j� zatrzymuje.Farba produkowana jest na bazie styrenowanej �ywicy alkidowej, z dodatkiem �rodków pomocniczych i antykorozyjnych. Ma dobr� przy-czepno�� do pod�o�a oraz szybko schnie, a w efekcie tworzy twarde i nieprzepuszczalne pow�oki. Powierzchnie zabezpieczone Neokorem mo�na malowa� emaliami akrylowymi, alkidowymi, styrenowanymi, chlorokauczukowymi oraz farbami poliwinylo-akrylowymi.Produkt dost�pny jest w kilku wersjach przystosowanych do ró�nych technik aplikacji: malowania p�dzlem i natryskiem pneumatycznym, natryskiem hydrodynamicznym i malowania zanurzeniowego.Farba Neokor przeznaczona jest do gruntowania blach, elementów oraz konstrukcji stalowych i �eliwnych nara�onych na dzia�anie czynników atmosferycznych, a tak�e do czasowej ochrony przed korozj� w czasie ich transportu i sk�adowania. Neokor mo�e by� stosowany do powierzchni eksploatowanych na zewn�trz i wewn�trz budynków.
CZERWONE �WIAT�ODLA KOROZJI
tel. 022 310 95 55www.polifarb-debica.pl
BD3_Aktualnosci.indd 17 2009-02-12 21:56:45
AKTUALNO�CI
18 BUDUJEMY DOM 3/2009
Drzwi zewn�trzne z kolekcji Strong to nowo�� w ofercie firmy Euronord. Ocieplone, stalowe drzwi pokryte s� najlepszymi drewnopo-dobnymi okleinami w kolorze z�otego d�bu lub orzecha. atwo dzi�ki temu dopasowa� je do pozosta�ej stolarki otworowej. Antyw�amaniowy zamek wielopunktowy wraz z blokadami antywywa�eniowymi to bezpiecze�-stwo, a regulowane zawiasy i przyl-gowa konstrukcja skrzyd�a – �atwy monta� i bezproblemowa eksplo-atacja. W drzwiach zastosowano witra�owe przeszklenie.Cena brutto: 1699 z�
PRODUKTYDO MYCIAOKIEN!Kärcher wprowadzi� na rynek urz�dzenie Window Washer WV 50, które zapewnia skutecz-no�� i komfort mycia okien. WV 50 przeznaczone jest do mycia równie� innych powierzchni szkla-nych, luster, a tak�e fliz. Czyszczon� powierzch-ni� wystarczy spryska� �rodkiem czyszcz�cym w sprayu, pozostawi� na chwil�, a nast�pnie, w ra-zie potrzeby, przetrze� �ciereczk� z mikrofibry. Na koniec wystarczy zebra� wod� urz�dzeniem. WV 50 mo�na kupi� w zestawie ze �ciereczk� z mikrofibry oraz spryskiwaczem (WV 50 Plus) lub bez niego (WV 50). Koncentrat �rodka czyszcz�-cego pozwala przygotowa� 250 ml p�ynu (usuwa t�uszcz, zabrudzenia z opadów atmosferycznych, kurz, osady z dymu papierosowego). WV 50 jest bardzo lekki (700 gramów) i wygodny w u�ytko-waniu. Bateria wystarcza na ok. 20 min pracy i umycie powierzchni do 30 m².
Firma Helios oferuje systemy naturalnego odzysku ciep�a solankowy wymiennik ciep�a Sewt oraz powietrzny gruntowy wymiennik ciep�a Lewt.Gruntowy solankowy wymiennik ciep�a Sewt wykorzystuje sta�� temperatur� gruntu. Rur� kolektora uk�ada si� w gruncie na g��boko�� poni�ej 1,2 m. Element hydrauliczny zapewnia cyrkulacj� p�ynnej solanki w zale�no�ci od temperatury zewn�trznej. P�ynna solanka jest no�nikiem ciep�a, które przekazuje przez modu� wymiennika ciep�a do powietrza nawiewu. Przekazywanie ciep�a odbywa si� przez aluminiowy wymiennik umieszczony w dwu�ciennej, izolowanej obudowie z blachy stalowej.Zintegrowany filtr powietrza klasy G3 zapobiega przedostawaniu si� zanieczyszcze�, insektów itp. W wymienniku Lewt powietrze zewn�trzne zasysane jest nie bezpo�rednio, lecz przez u�o�ony w gruncie kolektor rurowy. Obydwa systemy podwy�szaj� efektywno�� urz�dze� wentylacyjnych, oszcz�dzaj� energi� i obni�aj� koszty ogrzewania. S� optymalnym uzupe�nieniem urz�dze� wentylacyjnych z odzyskiem ciep�a.
EKOLOGICZNE CIEP�O
MOCNEWEJ�CIE
W sprzeda�y pojawi�a si� nowa kamera inspek-cyjna z wy�wietlaczem bezprzewodowym LCD firmy Goscam. Kamera pozwala zajrze� do trudno dost�pnych miejsc, takich jak otwory wentylacyjne, elementy maszyn czy instalacje elektryczne.Kamera sk�ada si� z cz��ci g�ównej, przypominaj�cej pistolet, a tak�e z kabla, który dopasowuje si� do monitorowanego obszaru. Na ko�cu przewodu s� diody do�wiet-laj�ce i obiektyw kamery. Dzi�ki temu mo�liwe jest monitorowanie stref ca�kowicie pozbawionych o�wietlenia. Ca�o�� uzupe�nia dzia�aj�cy bezprzewodowo monitor o przek�tnej 2,4 cala. Kamera jest wodoszczelna, niewielka (100 ´ 70 ´ 30 mm) i wa�y ponad pó� kilograma.Producent do��cza do kamery trzy elementy zako�czone lusterkiem, magnesem lub haczykiem. W zestawie znajduje si� dodatkowy kabel d�ugo�ci 1 m. Kamera przeznaczona jest g�ównie dla pracowników firm remontowo-budowlanych, instalatorów, mechaników i hydraulików.Cena: 799 z�
UWAGA, INSPEKCJA!
www.goscam.comtel. 0 801 811 234 www.karcher.pl
tel. 022 663 48 15 www.istpol.pl
tel. 058 340 37 00www.euronord.com.pl
BD3_Aktualnosci.indd 18 2009-02-12 21:57:09
AKTUALNO�CI
PRODUKTY
Rüegg oferuje nowe modele wk�adów kominkowych Planety, które wyró�nia dobra sprawno��, wlot powietrza pod��czony bezpo�rednio do paleniska (zapobiega zasysaniu powietrza z pomieszczenia) oraz zdolno�ci kumulacji ciep�a wykorzystywanego póniej do ogrzewania na zasadzie promieniowania. Nowe modele to: Uranus 510 HK p�aski – nowa wersja modelu Uranus. Jego p�aska szyba daje szerok� wizj� p�omieni, a rozmiary nie pozostawiaj� oboj�tnym
�adnego u�ytkownika. Neptun 510 HK p�aski – cokó� minimalnych rozmiarów i wlot powietrza z zewn�trz znajduj�cy si� z boku wk�adu pozwalaj� na zainstalowanie
urz�dzenia tu� nad pod�og� – co doskonale sprawdza si� zarówno w realizacjach klasycznych, jak i bardzo nowoczesnych. Neptun 510 HK dwustronny – nowa, dwustronna wersja wk�adu Neptun. Mo�e by� wbudowany w �cian�, ozdabiaj�c dwa pomieszczenia.
Planety sprawdzaj� si� w nowoczesnym, bardzo szczelnym budownictwie.
ODKRYWAJ�CNOWE PLANETY
20 BUDUJEMY DOM 3/2009
Wprowadzenie na rynek wielokolorowych bloczków ogrodze-niowych i elewacyjnych to nast�pny krok w poszerzeniu oferty firmy Joniec. Po��czenie ró�nych kolorów w tzw. multi color powo-duje powstanie na powierzchni wyrobów smug i delikatnych linii z dwóch lub kilku kolorów. To stwarza oryginalne po��cze-nie kolorystyczne. Dodatkowo proces �upania nadaje blocz-kom równie� niepowtarzaln� faktur� �upanych kamieni.Multicolorowe wyroby przy-padn� do gustu wszystkim, którzy ceni� stonowane bar-wy, dobrane aran�acje kolorów i solidne wyko�czenie.
WIELOKOLOROWE BLOCZKI
tel. 018 332 55 38www.joniec.pl
tel. 022 774 11 22www.ruegg.pl
REKLAMA
BD3_Aktualnosci.indd 20 2009-02-12 21:58:17
REKLAMA
Firma Budimex Danwood w zwi�zku ze zmieniaj�cymi si� potrzebami rynku wychodzi naprzeciw oczekiwaniom klientów i wprowadza now� seri� domów Living. Budimex Danwood opracowa� nowe projekty architektoniczne domów ekonomicz-nych, a wi�c tanich w budowie i u�ytkowaniu, a przy tym cechuj�cych si� eleganckim stylem. Najwi�kszym atutem serii jest funkcjonalny rozk�ad pomieszcze� oraz du�e przeszklenia, które powoduj�, �e wn�trze jest roz�wietlone i bardziej wyraziste. S� to domy nowoczesne, funkcjonalne i energooszcz�dne. W porównaniu ze standar-dowym budownictwem koszty ich u�ytkowania s� znacznie ni�sze.Oferta jest idealnym rozwi�zaniem dla osób szukaj�cych przestronnych, atrakcyj-nych, a jednocze�nie niedrogich domów w wysokiej jako�ci. Cena: 1818 z� za m2 (w stanie deweloperskim)
CZAS NAW�ASNY DOM!
Xella Polska, we wspó�pracy z Interseroh Organizacj� Odzysku, rozpoczyna proekologiczn� akcj� „Folia znika z budowy”. To pierwsza w Polsce inicjatywa producenta materia�ów budowlanych, która pozwoli pozby� si� folii po opakowaniach z placów budowy i wesprze dzia�ania na rzecz rozwoju �wiado-mego ekologicznie spo�ecze�stwa. W ramach projektu ka�dy klient, który kupi bloki SILKA lub bloczki YTONG, b�dzie móg� zg�osi� ch�� oddania zb�dnych opakowa� foliowych. W ci�gu trzech dni od daty zg�oszenia na plac budowy przyjedzie przedstawiciel wskazanej przez Interseroh firmy recyklingowej i odbierze niepotrzebne opakowania. Minimalna ilo�� folii, która bezp�atnie zniknie z terenu budowy, to 1m³. Inwestor b�dzie móg� zwróci� foli� nie tylko z palet produktów SILKA i YTONG, ale równie� z pozosta�ych materia�ów budowlanych. Akcja b�dzie prowadzona na terenie ca�ej Polski.
XELLA DLA �RODOWISKA
tel. 022 573 20 14www.xella.pl
tel. 085 730 00 01www.budimexdanwood.pl
WYDARZENIA
BD3_Aktualnosci.indd 21 2009-02-12 21:58:40
AKTUALNO�CI
WYBIERAMY MA�E DOMY
tel. 085 732 08 79www.domywstylu.pl
W drugim kwartale 2009 roku otwarta zostanie nowa hala produkcyjna firmy OKNOPLAST-Kraków. Dzi�ki inwestycji zwi�ksz� si� moce produkcyjne przedsi�biorstwa, a zamówienia klientów b�d� realizowane jeszcze szybciej ni� dotychczas. Firma zainwestowa�a w przedsi�wzi�cie 10 mln z�otych.Budow� nowej hali produkcyjnej rozpocz�to w czerwcu 2008 r. Zako�czenie prac i oficjalne otwarcie planowane jest na kwiecie� 2009 r. Nowa hala zajmie powierzchni� 4,5 tys. m2.
NOWA HALA
tel. 012 279 71 71 www.oknoplast.com.pl
Tym, którzy przymierzaj� si� do budowy domu, firma MTM Styl poleca najnowszy katalog „Domy w stylu” z 550 projektami ma�ych domów. W katalogu oprócz projektów znajduje si� m.in. wiele praktycznych wskazówek przydatnych na etapie planowania budowy, odpowiedzi na nurtuj�ce pytania: Budowa� czy nie?, Ile naprawd� kosztuje dom?, oraz obszerne prezentacje dwóch topowych projektów pracowni MTM STYL, zawieraj�ce wizualizacj�
wn�trz oraz sugestie architekta od-no�nie do potencja�u i mo�liwo�ci aran�acji domu. Do katalogu do��czono p�yt� DVD z pe�n� ofert� projektow�.Cena: 9,90 z�
WYDARZENIA
REKLAMA
w w w . s o l a r s h o p . p linfolinia: 0800 88 99 22
Kolektory słoneczneSprzedaż, montaż i serwis na terenie całej PolskiOferujemy kolektory płaskie i próżniowe renomowanych producentów: Viessmann, Polska Ekologia, Biawar, Hewalex i Heliosin
Biuro Obsługi Klienta Solar Shop, ul. Dr Putka 5, 34-100 Wadowice, tel. 033 873 08 10, faks 033 879 78 16, e-mail: [email protected]
FAKRO NA BUDMIE
Uczestnicy tegorocznej Budmy mieli okazj� zapozna� si� z pe�n� ofert� oraz wszystkimi nowo�ciami firmy Fakro. Z trzech najwa�-niejszych graczy �wiatowego rynku okien dachowych Fakro by�o jedyn� firm� obecn� na tegorocznych targach. Oprócz okaza�ego stoiska, na którym eksponowana by�a oferta okien dachowych, firma przygotowa�a oddzielne stoisko ze schodami strychowymi. Prezentacj� firmy Fakro i najnowszego okna o podwy�szonej osi obrotu z na�wietlem dolnym FDH mo�na by�o zobaczy� na konferencji po�wi�conej nowym standardom w oknach dachowych.Okno FDH zdoby�o najwy�sze wyró�nienie targów, czyli Z�oty Medal MTP, przyznawany najlepszym produktom eksponowanym na Mi�dzynarodowych Targach Pozna�skich. Fakro zosta�o wyró�nione w rankingu Budowlana Marka Roku w kategorii okna dachowe oraz zosta�a laureatem konkursu „Lider Eksportu na Wschód 2008”, którego organizatorem jest Polska Izba Przemys�owo-Handlowa Budownictwa.
tel. 018 444 04 44 www.fakro.pl
BD3_Aktualnosci.indd 22 2009-02-12 21:59:26
BUDUJEMY DOMGÓR�!W tegorocznych targach Budma uczestniczy�a tak�e nasza redakcja. Na jednym ze stoisk prezentowali�my najnowsze publikacje wydawnictwa AVT – wszystkie cz��ci Informatorów Rynkowych Budownictwa Jednorodzinnego, miesi�cznik „Budujemy Dom” (tak�e numery archiwalne) oraz ksi��k� – kompendium wiedzy – o pompach ciep�a. Du�ym powodzeniem cieszy�y si� wydania specjalne BD – Wn�trza oraz Dom Polski. Nasi Czytelnicy mogli skorzysta� z porad eksperta.Wszystkim odwiedzaj�cym nasze stoisko dzi�kujemy za przybycie i zapra-szamy za rok.
O RYNNACH NA TARGACHW dniu 22 stycznia 2009 roku w trakcie targów Budma 2009 na stoisku Plastmo Polska odby�a si� konferencja prasowa prezentuj�ca system rynnowy Plasa. Konferencj� rozpocz�� prezes Plastmo Polska Stanis�aw Mirecki. W trakcie konferencji poruszona zosta�a tematyka odprowadzania wód opadowych z dachów za pomoc� systemu rynnowego nowej generacji Plasa. Zastanawiano si� tak�e nad sposobem wtórnego wykorzystania tych wód w instalacjach sanitarnych lub w nawadnianiu ogrodu. Kierownik Dzia�u i Organizacji Rynku Dominika Smole�ska zaprezentowa�a genez� stworzenia nowego systemu rynnowego – o nazwie PLASA. W sk�ad systemu wchodzi rynna z tworzywa sztucznego LURAN-S jest odporna na promieniowanie UV, dzi�ki czemu zachowuje swój intensywny kolor przez wiele lat.
ARCHIPELAG PREZENTUJETegoroczna edycja Mi�dzynarodowych Targów Budownictwa Budma organizowanych pod has�em „Inspirowane natur�” wzbudzi�a wyj�tkowo du�e za-interesowanie bran�ystów, osób prywatnych oraz mediów z kraju i ze �wiata. W czasie targów odby� si� wyk�ad zorganizowany przez Pracowni� Projektow� Archipelag dotycz�cy nowoczesnych rozwi�za� w bu-downictwie jednorodzinnym na przyk�adzie wysoko energooszcz�dnego domu LUMINA, za� na stoisku wystawienniczym zaprezentowano model domu Lumina – makiet� w skali 1:20. Patronem medialnym wyk�adu by� m.in. miesi�cznik „Budujemy Dom”.
tel. 071 798 38 65www.archipelag.pl
tel. 022 720 37 93 www.plastmo.pl
BUDUJEMY DOM 3/2009 23
tel. 022 257 84 75www.budujemydom.pl
RE
KL
AM
A
BD3_Aktualnosci.indd 23 2009-02-13 20:15:28
BUDUJEMY DOM 3/200924
– Jesieni� ubieg�ego roku przyjechali do nas przyjaciele z Nieborowa, którzy maj� stadni-
n� – wspomina Krystyna Archanowicz. – Kiedy odjedali, ko zgubi� podkow�. My�l�, e to
by� dobry znak! Drugi taki znak! Na pocz�tku, kiedy si� tu sprowadzili�my, ptaki uwi�y gniazdo
przy jednej z kolumn obok wej�cia. Wszyscy znajomi orzekli, e to dobra wróba i e
b�dziemy tu z m�em szcz��liwi. Mieli racj�.Be�chów jest du� wsi� le�c� oko�o 3 kilome-
trów od Nieborowa, a wi�c miejscowo�ci s�yn�cej z pi�knego pa�acu Radziwi��ów.
Teren ten jest ponadto tak zwan� otulin� malowniczej Puszczy Bolimowskiej.
Marek �elkowskiZdj�cia: DEMASTUDIO
Nieoczekiwanazmiana planów
DOM EKSPERTA
Eksperci budowlani i instalacyjni te buduj� domy dla siebie. W formie reportau przedstawiamy ich wybory, przeycia i historie zwi�zane z budow�. W tym numerze BD o swoich do�wiadcze-niach opowiadaj� Krystyna i Aleksander Archanowiczowie.
Poszukiwania– Na pocz�tku lat 90. dojrzeli�my z �on� do tego, aby zbudowa� dom letniskowy – mówi Aleksander Archanowicz, dyrektor do spraw rozwoju oraz pe�nomocnik do spraw systemów zarz�dzania w firmie Daikin Aircondtioning Poland. – Kusi�a nas per-spektywa weekendów sp�dzanych na �onie przyrody. Podobnie jak spora cz��� warsza-wiaków pomy�leli�my najpierw o Mazurach. Tam szukali�my miejsca, aby postawi� domek, w którym mogliby�my sp�dza� wolne dni od wiosny do jesieni. Znaleli�my, jak si� nam wydawa�o, pi�kne miejsce w pobli�u jeziora, ale… No w�a�nie! Pojechali�my tam kilka razy i zacz�li�my mie� w�tpliwo�ci.
Mazury dla mieszka�ców stolicy to pers-pektywa przejechania 200–250 kilometrów zat�oczon� szos� i cz�ste postoje w korkach. Krystyna i Aleksander doszli do wniosku, �e jeziora na pó�nocy s� pi�kne, ale dojecha� do nich bez stresu b�dzie mo�na dwa, mo�e trzy
BD_Reportaz.indd 24 2009-02-12 20:57:44
BUDUJEMY DOM 3/2009 25
razy w roku. A oni chcieli przecie� sp�dza� wszystkie letnie weekendy na �onie przy-rody. Oboje doszli w ko�cu do wniosku, �e wypoczynek okupiony wielogodzinn� m�k� ma�o komfortowej podró�y najzwyczajniej w �wiecie traci sens.
– W Be�chowie mieli dom nasi warszawscy przyjaciele: profesor Akademii Muzycznej, Jerzy Romaniuk z �on� Jolant�, która wyk�ada na Akademii Sztuk Pi�knych. To oni zacz�li namawia� nas na inwestycj� w Be�chowie – wspomina Aleksander. – Odwiedzili�my ich kilka razy i doszli�my do wniosku, �e miejsce jest naprawd� pi�kne. Znaleli�my w nim wszystko, co jest niezb�dne, aby typowy mieszczuch móg� spokojnie wypoczywa�: las, woda, spokój i dobre towarzystwo.
W 1993 roku Krystyna i Aleksander podj�li ostateczn� decyzj� i rok póniej kupili ziemi� orn� w Be�chowie. Wtedy my�leli jednak wy��cznie o domku letniskowym.
ProjektAutorem projektu budynku by� sam w�a-�ciciel. Wprawdzie nigdy nie pracowa� jako czynny architekt, ale tajemnice tego fachu nie by�y i nie s� mu obce. Oprócz dyplomu uzy-skanego na kierunku In�ynieria Sanitarna i Wodna Politechniki Warszawskiej, Aleksander Archanowicz mo�e si� bowiem pochwali� uko�czeniem studium podyplomo-wego na Wydziale Architektury. Projekt prze-widywa�, i� na parterze b�d� si� mie�ci�y: du�y salon po��czony z kuchni�, sypialnia, �azienka oraz przedpokoik z wn�k� pe�ni�c� funkcj� garderoby na okrycia wierzchnie domowników i go�ci. Na pierwszym pi�trze autor przewidzia� natomiast: trzy sypialnie, garderob� i �azienk�. Pod cz��ci� domu zaprojektowana zosta�a piwniczka z przezna-czeniem na spi�arni�, pralni� oraz miejsce
zamontowania pojemno�ciowego podgrzewa-cza wody. Ostatni� kondygnacj� domu mia� stanowi� strych.
– Poniewa� w Warszawie mieszkali�my w betonowym bloku, to w Be�chowie chcieli-�my mie� dom drewniany. Takie by�o nasze pierwotne za�o�enie. Zaprojektowa�em kon-strukcj� z drewnianym szkieletem, ale nie zak�ada�em, �e b�dzie to typowa konstrukcja kanadyjska. Je�li ju�, to raczej typowo pol-ska – �mieje si� Aleksander Archanowicz. – Konstrukcja s�upowo-ryglowa, gdzie jako elementy konstrukcyjne przewidziane by�y bale o wymiarach 14 ´ 14 centymetrów za-powiada�a si� niezwykle solidnie. I w�a�nie ta jej solidno�� podsun��a nam my�l, �e nasz dom wcale nie musi mie� tylko charakteru sezonowego. Doszli�my do wniosku, �e w tej okolicy przyjemnie by�oby sp�dza� równie� �wi�ta Bo�ego Narodzenia, zimowe ferie… Wymaga�o to jednak ponownego przemy-�lenia za�o�e� konstrukcyjnych. Zacz��em od tego, �e przestrze� pomi�dzy s�upami wype�ni�em 15 centymetrami we�ny mine-ralnej. Troch� j� sprasowa�o, ale dzi�ki temu nie by�o niebezpiecze�stwa przesuwania si� materia�u ociepleniowego. Wtedy wiedzia-�em ju�, �e je�li dobrze zaprojektuj� ogrze-wanie, to z domu b�dzie mo�na korzysta� przez ca�y rok. To by�a niezwykle kusz�ca perspektywa, bo okolica podoba�a si� �onie i mnie coraz bardziej. Przy wyborze sposobu ogrzewania nie mia�em zbyt du�ego wyboru. W okolicy nie ma sieci gazowej. �wiadomie zrezygnowa�em natomiast z oleju opa�owego. Rozwi�zania tego rodzaju, które mia�em oka-zj� ogl�da� w Szwecji, nie spodoba�y mi si� ze wzgl�du na du�e zbiorniki i niezbyt przy-jemne, trudne do wyeliminowania zapachy. Ani przez chwil� nie pomy�la�em te� o w�glu, miale lub brykietach. Có� zatem pozosta�o?
W zasadzie tylko ogrzewanie elektryczne. Z jednej strony jest to rozwi�zanie bardzo ekologiczne, jednak…Wiele mo�na o nim po-wiedzie�, ale z ca�� pewno�ci� nie to, �e jest tanie. Mimo to pocz�tkowo zdecydowali�my si� w�a�nie na nie. Zastosowa�em niezwykle wydajne grzejniki z termostatami norweskiej firmy Glamox. Po raz pierwszy pojawi�y si� one w wiosce olimpijskiej na igrzyskach w Lillehammer.
BudowaPrace budowlane rozpocz��y si� w roku 1995, a zako�czy�y rok póniej.
– Z samodzielnym projektowaniem, nawet je�li ma si� o tym poj�cie, nale�y bardzo uwa-�a� – przestrzega Aleksander Archanowicz. – Kiedy zacz��em planowa� dom, to przy-�wieca�a mi my�l, �eby mia� on charakter zbli�ony do dawnego dworku. Taki by� wówczas trend i taka forma podoba�a si� nam
Dzia�k�, która ma prawie 2 ha, zacz�li�my zagospodarowywa� dopiero po wybudowaniu domu. Powsta�a wiata na samochody z pomieszczeniem gospodarczym, do którego „przytulony” jest du�y stacjonarny grill oraz altanka – wspomina Krystyna Archanowicz
Konstrukcja grzejników Glamox jest bardzo ciekawa, gdy� ogrzane powietrze jest kierowane nie na �ciany, lecz w stron centrum pomieszczenia. Dziki temu nie powstaj� ciemne smugi na �cianach, które s� tak charakterystyczne dla wielu typów grzejników
Dom ze wzgl�du na wysoki poziom wód gruntowych musia� by� wyniesiony nieco do góry – mówi Aleksander Archanowicz. – Przez lata uda�o mi si� obsadzi� skarp�, która wokó� niego powsta�a, poka�n� ilo�ci� krzewów. W zadrzewianiu dzia�ki pomaga�a równie� przyroda. Kiedy kupowali�my pole, ros�o na nim jedno drzewko. Teraz za domem szumi ju� zagajnik sosen samosiejek. Dosadzi�em troch� �wierków, troch� brzóz i mamy na swoim terenie prawdziwy lasek
BD_Reportaz.indd 25 2009-02-12 20:58:27
BUDUJEMY DOM 3/200926
z �on� najbardziej. Kiedy dumny z projektu uda�em si� do w�a�ciciela firmy budowlanej, �eby wykona� kosztorys... Co tu du�o mówi�. Kwota, jak� poda�, przekracza�a moje ówczesne mo�liwo�ci finansowe. Có� by�o robi�? Pierwotny nieco przysadzisty dworek skróci�em o 3 metry i „ciachn��em” o 1 m na szeroko�ci. Straci� zatem swój pierwotny kszta�t oraz szlachetne proporcje. Swoje do-�o�y� tak�e „zdolny” majster Ukrainiec, który mia� w�asne niekonwencjonalne wyobra-�enie o estetyce. Warto wspomnie� w tym miejscu o nauczce, jak� dosta�em podczas budowy. Je�li mia�bym cokolwiek doradza� buduj�cym... Có�, ujm� to nast�puj�co: do-gl�danie budowy i pilnowanie wykonawstwa mo�e by� niezwyk�� pouczaj�c� przygod�, ale mo�e te� by� drog� przez m�k�. Dzisiaj oszcz�dzi�bym sobie nadzorowania wszyst-kich etapów, kupowania materia�ów, nego-cjacji z budowla�cami. My�l�, �e rozs�dniej jest wybra� firm� i podpisa� z ni� umow� na oddanie domu „pod klucz”. Ró�nice w kosz-tach s� naprawd� niewielkie, a cz�owiek ma wówczas zdecydowanie mniej zmartwie� i nie musi przejmowa� si� drobiazgami, takimi jak chocia�by: brak gwodzi, zbyt ma�a ilo�� desek, nieterminowe ko�czenie prac, albo te� odmienne pogl�dy ekipy budowlanej na estetyk� budynku. W trakcie wznoszenia domu przyjecha�em pewnego dnia i ze zdziwieniem stwierdzi�em, �e po-ziom zerowy jest wyci�gni�ty w gór� o 30 cm wy�ej ni� w projekcie. Zapyta�em wi�c majstra pochodz�cego z Ukrainy, sk�d ta
zmiana i us�ysza�em: „Nu panie, no bo jakby pan schodzi� do tej piwnicy i by pan �bem waln�� w sufit, to wtedy by�oby niewygodnie. A teraz to wchodzi pan jak prawdziwy pan”. I w ten sposób zyska�em piwniczk�, która ma 2,5 metra wysoko�ci! Historia powtarza�a si� zreszt� przy innych cz��ciach domu. Projekt by� dla tych ludzi pewnym przybli�eniem. Zawsze mieli swoje zdanie na temat szcze-gó�owych rozwi�za�. Dopiero kiedy zmienili rozk�ad kuchni, to �ona stanowczym tonem wymusi�a poprawki. By�y one dla nich tym
bole�niejsze, �e przeróbka dotyczy�a jednej z dwóch murowanych �cian no�nych.
Krystyn� i Aleksandra razi�a pocz�tkowo niezaplanowana strzelisto�� nowego domu oraz zagubienie jego proporcji. Przez lata przywykli jednak i teraz nie zwracaj� na to uwagi. Zreszt� szybko rosn�ca ziele� otaczaj�ca budynek sprawi�a, �e wtopi� si� on w otoczenie.
– Powierzchnia pod�ogi na parterze wynosi 72 metry. Podobna jest na pierwszym pi�trze – mówi Aleksander Archanowicz.
Od dziecistwa wychowywa�am si� w domu, w którym meble mia�y dusz� – mówi pani domu. – To nie by�y zwyczajne sprz�ty, to by�y elementy tworz�ce klimat mieszkania. Mo�e dlatego taki w�a�nie styl preferuj� i mo�e dlatego otaczamy si� z m��em przedmiotami maj�cymi po kilkadziesi�t lat
Kominek w salonie trudno traktowa jako system grzewczy, gdy� gospodarze nie zamontowali w nim p�aszcza wodnego ani kana�ów do rozprowadzania ciep�ego powietrza. Natomiast na �cianie (lewy górny róg zdjcia) znajduje si jedna z piciu jednostek urz�dzenia MY 90, które zapewnia domownikom komfort cieplny
BD_Reportaz.indd 26 2009-02-12 20:58:53
BUDUJEMY DOM 3/2009 27
– Zale�y, jak liczy si� metry pod skosami. Chocia� w tym przypadku swobodne podej-�cie majstra do projektu okaza�o si� cenne. Podwy�szy� �ciany górnej kondygnacji, aby, jak to uj��: „Lepiej wygl�da�o si� przez okna po�aciowe”. W sumie dobrze si� sta�o, gdy� powierzchnia u�ytkowa pi�tra zosta�a dzi�ki temu powi�kszona.
Wa�na decyzja– Kiedy dom powsta� i zamontowane zosta�y instalacje, doszli�my z m��em do wniosku, �e mieszka si� nam tu znacznie przyjemniej oraz znacznie bardziej komfortowo ni� w Warszawie – mówi pani domu. – I tak dom rekreacyjny sta� si� naszym domem rodzinnym. Mieszkanie w stolicy w dalszym ci�gu mamy, ale tu w Be�chowie sp�dzamy wi�kszo�� roku.
Decyzja o przeprowadzce do Be�chowa wymog�a zastosowanie szeregu dodatkowych rozwi�za� zwi�zanych z termoizolacj�. Pocz�tkowo we�na mineralna wype�niaj�ca �ciany domu przykryta zosta�a od zewn�trz-nej strony domu deskami o grubo�ci 25 mm, a od wewn�trz p�ytami gipsowo-kartonowy-mi. Trzeba by�o jednak zabezpieczy� budynek dodatkowo przed utrat� ciep�a. Zosta� on wi�c ocieplony dodatkowo styropianem za-bezpieczonym warstw� tynku strukturalnego u�o�onego na siatce.
– Aby chroni� ciep�o, zdecydowali�my si� na trzyszybowe okna drewniane firmy
Urz�dowski. Dzisiaj, kiedy na rynku jest bar-dzo du�o dobrych firm, warto wspomnie�, �e ju� wówczas by�a to firma oferuj�ca najwy�sz� jako�� – wspomina gospodarz. – Pod�oga jest wykonana z desek sosnowych polakiero-wanych ekologicznym, matowym lakierem. Ceramiczne p�ytki pod�ogowe pojawiaj� si� natomiast w tzw. ci�gach komunikacyjnych: hol i korytarze oraz w kuchni i �azienkach. Dzi�ki nim �atwiej jest utrzyma� czysto��. Jest jednak jeszcze jeden powód ich u�o�enia. Znajduje si� pod nimi elektryczne ogrzewanie pod�ogowe. Wprawdzie zu�ywa ono sporo energii, ale zapewnia komfort cieplny.
OgrzewanieDecyzja o przeprowadzce do Be�chowa poci�gn��a za sob� tak�e zmiany w sposobie ogrzewania domu.
– Zacz��em my�le� o wspomo�eniu dotych-czasowego rozwi�zania – mówi Aleksander Archanowicz. – W tamtych czasach pracowa-�em w firmie „Climex” b�d�cej dystrybutorem urz�dze� DAIKIN na Europ� �rodkow�
Krystyna i Aleksander stworzyli wn�trza, w których meble z ró�nych okresów i stylów tworz� harmonijn� ca�o��. ciany ozdobione s� natomiast licznymi zdj�ciami, rysunkami i obrazami
Przy zakupie wyposa�enia domu bardzo cz�sto kierowali�my si� odruchem. St�d stare komody, skrzynie, krzes�a, a nawet walizki obok ca�kiem wspó�czesnych mebli – podkre�la Aleksander Archanowicz
Aby zewntrzna jednostka klimatyzacyjna spe�nia�a swoj� rol w sposób nale�yty, musi mie zapewniony odpowiedni dop�yw �wie�ego powietrza. Wa�ne jest to przede wszystkim wówczas, kiedy pracuje w trybie ogrzewania. Wymiennik pe�ni wtedy rol parownika i odbiera ciep�o.Jednostk zewntrzn� mo�na ulokowa nie tylko na zewn�trz budynku, ale równie� na strychu. Dobrym przyk�adem jest dom w Be�chowie i ustawienie MY 90. Decyduj�c si na takie rozwi�-zanie, nale�y zadba o zapewnienie sta�ego dop�ywu �wie�ego powietrza do jednostki. W prze-ciwnym razie wymrozimy strych lub zamienimy go w piekarnik (zale�nie od pory roku).Aby zapewni nale�yte warunki, gospodarz domu w Be�chowie zamontowa� w �cianie szczyto-wej kratk transferow�. To przez ni� ciep�e powietrze (latem, kiedy urz�dzenie pracuje w trybie ch�odzenia) jest wyrzucane na zewn�trz, a zim� kratka zapewnia dop�yw powietrza, z które-go czerpane jest ciep�o do ogrzewania. Takie rozwi�zanie jest bardzo korzystne, gdy� w okre-sie mrozów, gdy w��czony jest tryb grzania, co jaki� czas musi nast�pi cykl rozmra�ania/odszraniania jednostki. Przy konwencjonalnych sposobach monta�u pojawiaj� si czasami k�opoty z odprowadzeniem skroplin (zamarzaj�). Na strychu nawet przy bardzo niskiej tem-peraturze zewntrznej jest zawsze troch cieplej (woda wolniej zamarza). Pod urz�dzeniem umieszczona jest wanienka z blachy ocynkowanej, na któr� sp�ywaj� skropliny (pó�niej od-prowadzane do kanalizacji).
Rada dla montuj�cych jednostki zewn�trzne klimatyzacji
Polecam takie rozwi�zanie, gdy� jest sprawdzone nie tylko
w moim domu, ale równie� w domach wielu moich kolegów,
którzy podpatrzyli ten pomys� – mówi Aleksander Archanowicz.
– Przep�yw powietrza u�atwia kana� wykonany z drewna,
który ��czy otwór w �cianie z urz�dzeniem
(niewidoczny na zdjciu)
BD_Reportaz.indd 27 2009-02-12 21:00:50
BUDUJEMY DOM 3/200928
i Wschodni�. Mieli�my w magazynach urz�-dzenia, które ju� wysz�y z produkcji… Mog�em wi�c kupi� urz�dzenie w pe�ni sprawne w stosunkowo atrakcyjnej cenie. Kupi�em wi�c pomp� ciep�a tzw. Multi Split o symbolu MY 90. Sk�ada si� on z jednostki zewn�trznej oraz pi�ciu jednostek wewn�trznych. To niezwykle solidne urz�dzenia. Przez ca�y, ponaddziesi�-cioletni okres eksploatacji ani razu nie uleg�y awarii. Zarówno elektronika, jak i pozosta�e elementy pracuj� bez zarzutu. A trzeba powiedzie�, �e urz�dzenie pracuje niemal bez przerwy. Jesieni�, wiosn� i zim� grzeje, a latem ch�odzi, wi�c w�a�ciwie nie ma okresu spoczynkowego. Pompa ciep�a powietrze-powietrze, któr� jest MY 90, pozwala na ogra-niczenie pracy grzejników. Dzisiaj oczywi�cie s� rozwi�zania nowsze, takie jak chocia�by ALTHERMA, czyli pompa ciep�a powietrze-woda. Moja firma sprzedaje tych urz�dze� ca�kiem sporo. W nowych domach albo w tych,
gdzie ju� zainstalowane by�y grzejniki, ewen-tualnie wodne ogrzewanie pod�ogowe, urz�-dzenie sprawdza si� �wietnie. Ale w naszym domu musieliby�my za�o�y� now� wewn�trzn� instalacj� wodn�. Perspektywa prucia �cian, zak�adania grzejników lub co gorsza rurek pod pod�og� jako� mnie nie ci�gnie. Wi�c mimo �e sam propaguj� ALTHERM� jako system ekologiczny i energooszcz�dny, pozostan� przy równie dobrym rozwi�zaniu z u�yciem pompy powietrze-powietrze. W salonie znajduje si� kominek, ale od pocz�tku pe�ni� on rol� deko-racyjn�. Chyba ka�dy cz�owiek lubi wpatrywa� si� w p�omienie. Ten teatr ognia znali ju� ludzie mieszkaj�cy w jaskiniach. Oczywi�cie wówczas, gdy w kominku si� pali daje on spore ilo�ci ciep�a, trudno go jednak traktowa� jako system grzewczy, gdy� nie montowali�my w nim p�aszcza wodnego, ani kana�ów do rozprowadzania ciep�ego powietrza.
Dom i ludzieWystrój domu gospodarze podsumowuj� dwoma s�owami – czysty eklektyzm.
– Nie preferujemy jakiego� wybranego stylu – podkre�la Krystyna. – Za wszelk� cen� chcieli�my natomiast unikn�� elementów nowobogactwa. Dlatego te� stó� na pograniczu kuchni i salonu jest prostym sosnowym meblem wyszukanym w ofercie IKEI. Meble w kuchni tak�e maj� fronty z naturalnego drewna, a nie z �adnego supertworzywa, jakich teraz pe�no w sprzeda�y. Schody na pierwsze pi�tro wykonywa� z d�biny miejscowy stolarz. Bardzo cz�sto przy zakupie mebli kie-
rowali�my si� odruchem. St�d stare komody, skrzynie, krzes�a obok ca�kiem wspó�czesnych foteli. Jedno jest pewne, w ca�ym domu nie ma mebli nowych, kupowanych w wykwintnych salonach meblowych. Cz��ciej zaopatrywa-li�my si� na ró�nego rodzaju wyprzeda�ach lub u indywidualnych w�a�cicieli. Ci ostatni bardzo cz�sto byli zadowoleni, �e pozbywaj� si� starych gratów. W pi�knej, malowanej, �owickiej skrzyni, która stoi na pi�trze, jej w�a-�ciciel trzyma�… w�giel. Nic wi�c dziwnego, �e jej odnowienie kosztowa�o wiele zachodu. Nasi przyjaciele, których cz�sto tu go�cimy, powtarzaj� cz�sto, �e nasz dom ma dusz�.
– I dlatego jest on wraz ze swym otoczeniem nasz� najwi�ksz� pasj� – dodaje pan domu. – Do moich obowi�zków nale�y piel�gnowa-nie drzew oraz krzewów, ich przycinanie, sadzenie.
– Pocz�tkowo tutejsi mieszka�cy traktowali nas nieufnie – wspomina Krystyna. – Niemal powszechne by�y g�osy, �e nie wiadomo czego si� po tych warszawiakach spodziewa�. Prze�amaniem lodów okaza�o si� pierwsze pranie. Kiedy ju� je wywiesi�am, zobaczy�am s�siadk� machaj�c� do mnie zza p�otu. „Ooo... a wy macie tak� sam� po�ciel jak my!”, us�ysza�am zdziwiony g�os. A póniej powoli, powoli zostali�my zaakceptowani przez miejscow� spo�eczno��. Widocznie nie okazali�my si� tacy straszni, jak sobie ludzie wyobra�ali. Teraz jeste�my ju� swoi. Przed Bo�ym Narodzeniem chodzimy po okolicznych domach w czapkach �wi�tego Miko�aja i roz-dajemy dzieciom prezenty.
Wej�cie na strych, na którym znajduje si jednostka zewntrzna pompy ciep�a MY 90, jest mo�liwe dziki sk�adanym, drewnianym schodom
Aleksander Archanowicz, dyrektor do spraw rozwoju w firmie Daikin Airconditioning Poland, jest dumny ze swego domu, a jego upikszanie traktuje jako jedn� z �yciowych pasji
Pikna, rcznie malowana �owicka skrzynia liczy oko�o 150 lat. Gdyby nie kupili jej Krystyna i Aleksander uleg�aby zniszczeniu, gdy� poprzedni w�a�ciciel przechowywa� w niej wgiel
BD_Reportaz.indd 28 2009-02-12 21:01:52
BUDUJEMY DOM 3/2009 29
Budowanie i ycie
„cieszymy si� jak dzieci... i to jest najwaniejsza rzecz w tym ca�ym budowaniu”
ANATOMIA BUDOWANIA
Wy��cz telewizor i przeczytaj ten dziennik budowy (blog) napi-sany przez cztery osoby. Gwarantujemy – dowiesz si� rzeczy naj-wa�niejszych o budowaniu w�asnego domu, jakich nie wyczytasz w najm�drzejszych nawet artyku�ach redakcyjnych. Poznasz wie-le praktycznych szczegó�ów i posmakujesz, jak to jest, �e cz�owiek uwik�any w rozwi�zywanie mnóstwa problemów i problemików, niekiedy udr�czony tymi zmaganiami, widz�c swój rosn�cy dom, potrafi powiedzie� „ciesz� si� jak dziecko”. To niesamowite, jak zbli�a ludzi budowanie identycznych (niemal) domów w ró�nych, bardzo odleg�ych od siebie miejscach. Na forum www.budujemy-dom.pl grona osób buduj�cych dom wed�ug tego samego projektu katalogowego s� nazywane klanami. Bohaterów i autorów naszej opowie�ci po��czy�a budowa domu wed�ug projektu MNISZEK C (HB Studio). Cztery osoby – Maja, Mysia, AGMar i Tommyk – wy-mieniaj�c na forum posty przez niemal 2 lata, napisa�y swoisty ze-spo�owy blog (dziennik budowy). To kapitalna, niezwyk�a lektura. Mamy w niej ca�� anatomi� budowania, ze wszystkimi szczególi-kami technicznymi, cenowymi + k�opoty z wykonawcami + kra-dzie�e i policja na budowie. Mamy te� �ycie, niezwyk�� wzajemn� sympati� i wi� powstaj�c� mi�dzy czterema bohaterami, którzy
stopniowo zrzucaj� wir-tualne maski i ujawniaj� swoje prawdziwe imiona, wiek, status rodzinny, wreszcie spotykaj� si� osobi�cie, a w dalszej korespondencji przesy�aj� sobie newsy, �e na przyk�ad wnusia nie korzysta ju� z nocniczka.
Po prostu, Budowanie i ycie.�wietna lektura, bezcenna dla buduj�cego dom. Redakcja nie in-
gerowa�a w styl i tre��. 100% autentyzmu.Opowie�� o budowaniu czterech MNISZKÓW C zajmuje ponad
30 stron (to jest lektura na jedn� godzin�, a mo�e ciut d�u�ej) i w formacie PDF wraz z galeri� 947 zdj�� jest zamieszczona w ca-�o�ci na p�ycie CD, do��czonej do tego wydania BD. W miesi�cz-niku przedstawiamy tylko fragmenty wprowadzaj�ce w klimat tego niepowtarzalnego superbloga „czterech miniszkieterów”. Pokazujemy te� fragmenty albumów zdj��. Na p�ycie CD mo�na obejrze� ich znacznie wi�cej, ca�e albumy dokumentuj�ce post�p w budowie, nie tylko czterech bohaterów – autorów tej opowie-�ci, ale równie� innych uczestników klanu MNISZEK C na forum www.budujemydom.pl.
tommykmysia
maja AGMar
fot. tommyk
fot. tommyk
Na CD (do��czonej do tego wydania BD) 947 zdj – wspania�e albumy dokumentuj�ce jak powstawa�y domy naszych bohaterów
BUDUJEMY DOM 3/200930
ANATOMIA BUDOWANIA
Charakterystyka projektu MNISZEK C Pracownia Projektowa HB Studio
Specyfikacja techniczna projektu:Powierzchnia u�ytkowa: 105 m2 Powierzchnia zabudowy: 174 m2 Gara�: jedno- lub dwustanowiskowy Piwnica: brak Kondygnacje: dom parterowy Wysoko�� budynku: 5,50 m Minimalna szeroko�� dzia�ki: 24,30 m Minimalna d�ugo�� dzia�ki: 21,40 m K�t nachylenia dachu: 20°Powierzchnia dachu: 236,40 m2
Dom parterowy, niepodpiwniczony, z trzema sypialniami i �azienk�. Sercem domu jest przestronny salon z kominkiem, funkcjonalnie po��czony z jadalni� i kuchni�. Dom ma prost� konstrukcj�, zosta� zaprojektowany tak, aby po��czy� wygod� funkcjonowania z niedrogim wykonaniem. Jest to dom uniwersalny, który mo�e by� wybudo-wany na dzia�kach z ró�nym usytuowa-niem wzgl�dem stron �wiata. Projekt dostepny równie� w wersji bez gara�u lub z z gara�em dwustano-wiskowym oraz w wersji w lustrzanym odbiciu. Materia�y: �ciany – pustaki ceramiczne; strop – drewniany; pokrycie dachu – da-chówka, elewacje – tynk
Elewacje boczne
Elewacja frontowa Elewacja tylna
Takimi kleksami zaznaczyli�my newral-
giczne miejsca, w których nasi Mniszkieterowie wprowadzili zmiany do projektu
Rozk�ad pomieszcze�
Budowanie i �ycie
BUDUJEMY DOM 3/2009 31
Trzej Mniszkieterowie
+ d’Artagnan...
...i jest nas czwórka
Co by tu jeszcze... zmieni w projekcie?
Z czego budujesz?
� 21 02 2007, 20:53 maja
czy kto� buduje mniszka z hb studio mam zamiar zacz� w sierpniu mamy ju� pro-
jekt czy kosztorys z hb studio jest realnie wyliczony
� 2 04 2007, 10:15 tommyk znad morza
Cze�. Tak ja z �on� budujemy w Koszalinie ten w�a�nie projekt z HB Studio Projekt
Mniszek C 2G czyli z dwoma gara�ami. Zaczli�my tydzie� temu mamy ju� funda-
menty zrobione. Zaraz po �witach ruszamy ze �cianami.
Kosztorys jest w trakcie realizacji ale ju� wiemy, �e pod klucz z firm� która nam bu-
duje nie wyjdzie taniej jak 300-330 z�/m2.
Ceny materia�ów strasznie szalej�. Staramy si kupowa ju� teraz to co najwa�niej-
sze ale nie da si kupi wszystkiego w 100%
� 5 04 2007, 21:13 mysia
Witajcie. W�a�nie kupili�my projekt z podwójnym garazem. A budowac raczej bedziemy
w przysz�ym sezonie. Pozdrawiam.
Tommyk! czy móg�by� napisac ile do tej pory wyda�e�. Bo je�li zd��ylibysmy z papierka-
mi to wchodzi w gre opcja, �e fundament bedzie w tym roku To jest nas juz troje
� 16 07 2007, 21:19 AGMar
Witam bardzo gor�co (dos�ownie i w przeno�ni) wszystkich Mniszkowców Po raz
pierwszy dzisiaj trafi�am na stron budujemy.dom i od razu mi�a niespodzianka! My
z m�em tez budujemy Mniszka C, z 2 gara�ami tyle �e w wersji lustrzanej. Jeste�my
na szcz�cie na finiszu i serdecznie wspó�czuj wszystkim, którzy codziennie walcz�
na polu materia�ów budowlanych i ekip ró�nego autoramentu. U nas ju� tylko wyko�-
czeniówka, generalne czyszczenie i przeprowadzka, mniej wicej za miesi�c. A pro-
pos zdj: jak tylko pokonam przeszkody natury technicznej, postaram si wys�a
do HB Studio, mo�e komu� si przydadz�. Pozdrawiam serdecznie i sukcesów oraz
optymistycznego spojrzenia w przysz�o� �ycz
Aha! Domek powstaje w Jagatowie ko�o Pruszcza Gda�skiego, wic gdyby kto� aku-
rat by� przejazdem to zapraszam do obejrzenia. ((*) zdjcia na CD)
� 18 07 2007, 19:47 AGMar (Agnieszka)
Wieczór dobry wszystkim Mniszkom. Sama sobie zazdroszcz tego etapu budowy, cho-
cia� jak sobie pomy�l, co nas jeszcze czeka, to „mammamija” . Najwiekszy problem
tkwi w tym, ze budujemy na glinie, jak cho troch popada to dramat normalnie, tylko
garnki lepi Ale pono nadzieja umiera ostatnia i postanowili�my by optymistami!
Teraz tak mniej wicej postaram sie udzieli odpowiedzi na pytania, cho z góry zazna-
czam, �e g�ównym specem od budowy jest mój m��, wic je�eli która� odpowied� minie
si z sensem, to wielkie sorry! Zmys�u technicznego nie posiadam za grosz. Wjazd do
gara�u mamy od strony wej�cia do domu, wic wygl�daj�c z okna kuchni podczas zmy-
wania, widz bramy gara�owe. Ten powikszony pokój osi�gn�� w tej chwili powierzch-
ni bez ma�a 20 m2. Nad oknem jest ciupe�ki skosik, podobnie zreszt� jak w trzeciej sy-
pialni, tej z wyj�ciem na taras. Spróbuj zrobi zdjcie które to uwidoczni, bo na tych
które mam, niewiele wida. W tej chwili na pomalowanych �cianach powinien by lep-
szy efekt. Gdyby kto� mia� jakie� szczegó�owe pytania to �mia�o, tylko zaznaczam, �e
odpowied� mo�e si pojawi z opó�nieniem. W�asnego m�a widuj bowiem ostat-
nio tylko bardzo pó�nym wieczorem, gdy� ca�y dzie� spdza na budowie, a jak wraca
to strach pyta o cokolwiek Jutro wielki dzie�-przychodzi pan montowa meble
kuchenne. Umieram z ciekawo�ci. A tak przy okazji - czy kto� zetkn�� si mo�e z p�y-
t� indukcyjn�? Mamy takow�, ale poza bardzo ogólnikowymi informacjami nie wiemy
nic bli�ej. gdyby znalaz� si kto� zorientowany w temacie, to bd wdziczna za ka�de
s�ówko. Pozdrowienia dla wszystkich - Agnieszka.
� 19 07 2007, 20:05 mysia
Witaj Agnieszko. Jak mi�o �e jest nas coraz wicej. Fajnie �e Twój mniszek ju� stoi.
Trzymam kciuki za „pokonanie barier technicznych” bo bardzo chcia�abym ju� go
obejrze w rzeczywisto�ci. Juz nie moge si doczeka na te zdiecia, z now� kuch-
ni� w��cznie Co do gliny.. to my te� bedziemy uprawia garncarstwo. Troche je-
stem za�amana tym ze musz po w�asnej dzia�ce chodzi w kaloszach. Bdziemy
robi drenaz opaskowy, ale nie wiem na ile to pomoze samej dzia�ce. Co do p�yty
indukcyjnej to te� wiem tylko tyle �e to jaka� nowo�, i nie znam nikogo kto co� ta-
kiego u�ytkuje. Pozdrawiam Ci i wszystkich Miszkowiczów
� 19 06 2007, 20:13 maja
Mysiu, wejscie do domu idzie z boku ale tylko sie nie smiej wg feng szui nie powin-
na sciezka prowdzic prosto do drzwi wejsciowych poza tym to wejscie byloby ciem-
ne i na zewntrz. Powiekszylismy wiatrolap do 7m2 w pomieszczeniu gospodarczym
przy garazu bedzie kotlownia na piec eko-groszekokno z wiatrolapu przesunelismy
przed drzwi .W pomieszczeniu gospodarczym kolo kuchni robiemy drzwi z wiatrolo-
pa do pomieszczenia gospodarczego a miedzy kuchnia i pomieszczenie robimy drzwi
80 przesuwne.W salonie mamy jedne drzwi na taras te od tylu juz w projekcie drugie
drzwi zaminione sa na okno 180x150 zmniejszamy okno w pokoju z yjsciem na taras
i sypialni robimy 150x150 a wpokoju 11.1m2 okno 90x150 dla nas to bedzie pokoj spal-
nia jak ktos przyjedzie a ja sonie tam zaplanowalam szafe na cala siane typu indeco
czyli garderobe + wersalka .Mysiu ta wneka przy wejsciu to jest nie potrzebna.
� 20 01 2008, 06:19 tommyk
Co do rozterek przy wyborze rodzaju budulca do budowy waszego domku odpowiadam.
1. Porotherm - bardzo dobry materia�, przede wszystkim do� ciep�y, naturalny dla
�rodowiska ale trudny w obróbce. Wierci otwory, robi bruzdy lub poprostu obra-
bia przy murowaniu to koszmar, czsto pka nie w tym miejscu co by si chcia�o,
ponadto wa�ne je�li na niego si zdecydujecie aby wybra naprawd sprawdzonego
producenta, to znaczy by pustak trzyma� wymiar. Czsto i gsto trafiaj� si pustaki
ró�nego wymiaru tego samego rzutu.
2. Suporex to materia� bardzo �atwy w obróbce, wystarczy kupi do niej pi�e rcz-
n� z „widi�” i mo�na samemu �adnie przycina na dowolny wymiar i kszta�t. Materia�
ciep�y ale nie tak ciep�y jak Porotherm. Najchtniej kupowany przez wszystkich ale
moim zdaniem przereklamowany.
Ci��ko z terminami � 2 11 2007, 21:29 tommyk
Co u nas? Có� prace si opó�niaj�. Podzikowali�my ekipie od sufitów, narobili
nam sporo szkód (porysowana i wgnieciona brama gara�owa, porysowane i wgnie-
cione grzejniki, ob�upane miejsca na elewacji, podziurawione i poprzecinane kable
instalacji elektrycznej, porysowane okna, zostawiony ba�agan i brudn� pod�og).
Koszmar. Teraz robimy g�adzie. 25 stycznia wchodzi parkieciarz, do tego czasu mieli-
�my zd��y z pomalowaniem sufitu i �cian, mia�y by po�o�one kafle. Pewnie nie zd�-
�ymy, ale odwo�ywa go nie chcemy, bo ci�ko z terminami. Zamówili�my dzisiaj drzwi.
Okres oczekiwania 8-10 tygodni, po prostu ob�d.�wita. Termin raczej stoi pod zna-
kiem zapytania. Czarne chmury nadesz�y.
BUDUJEMY DOM 3/200932
ANATOMIA BUDOWANIA
Samo �ycie Wspieramy si�
Do��czaj� inni
Cieszymy si� jak dzieci
Domek jest super
Zm�czeni i szcz��liwi
� 7 08 2007, 18:12 tommyk
Jeste�my do� mocno podenerwowani, zmieniamy wykonawc bo aktualny, traktuje
nas niepowa�nie i próbuje wy�udza pieni�dze. Kwota za jak� zgodzili�my si budowa
z nim by�a du�o ni�sza od tej która faktycznie zosta�a wydana, min�o raptem 4 miesi�-
ce, co� tu nie tak. Jak tylko min� zawirowania postaram si napisa co� wicej.
� 9 08 2007, 19:38 tommyk
Niestety mamy przykr� histori z naszym g�ównym wykonawc�, szkoda, �e nasze
drogi musz� si rozej�. Starali�my si zrobi wszystko aby doj� do porozumienia
ale ju� si nie da�o. W�a�nie dzisiaj zeszli z budowy jego podwykonawcy-tynkarze,
którzy robili tynki bardzo �adnie, ale zostawili w po�owie robot. Rozmawiali�my z
nimi i próbowali�my namówi ich na kontynuowanie prac oczywi�cie odp�atnie. Na
pocz�tku si zgodzili ale okaza�o si i� zadzwonili do g�ównego wykonawcy a ten ich
postraszy�, �e jak bd� pracowa dla nas to on im niezap�aci. Przykro nam, �e uczci-
wie pracuj�cych ludzi tak traktuje ten cz�owiek. Najgorsze jest to, �e my zap�acili�my
za te prace ju� z góry. Podobnie potraktowa� ten sam cz�owiek podwykonawców od
dachu. Smutno nam jest, �e ci którzy naprawd dobrze pracuj� s� wykorzystywa-
ni przez lawirantów. Spakowali wszystkie rzeczy i si wynie�li, byli�my zmuszeni do
zmiany zamka do drzwi.
Niechcemy mie wicej do czynienia z takim cz�owiekiem, nie chcemy go widziec
wicej.
� 11 08 2007, 08:45 tommyk
Mieli�my na naszej budowie kradzie�. Ukradli nam po�o�ony przez elektryka kabel
elektryczny oko�o 100mb.Podejrzewamy, �e zrobili to tynkarze. By�o to nastpnego
dnia po którym wykonawca kaza� im zej� z budowy. My w�a�nie �wie�o zmienili�my
wk�adk zamka. Podejrzewamy �e zostawili swoje �aty do zaci�gania tynków i chcieli
si dosta do �rodka, zamek by� zmieniony wic wyrwali kabel ze z�o�ci, ale wyrwa-
li go tak �eby nie zrobi wikszej szkody poza tym kablem, chcieli nas wkurzy. Mieli
do nas bezpo�rednio telefon i mogli zadzwoni powiedzie �e zostawili �aty, przecie�
by�my im oddali. Potem przypadkowo spotkali�my si w hurtowni budowlanej i jak
zapyta�em to udawali zdziwionych, �e o co chodzi.
Jakie to przykre, jeden facet zrobi� taki zamt i dochodzi do aktów rkoczynu.
Zaczynamy mie obawy, czy nie trzeba bdzie wzywa Policji.
� 14 08 2007, 09:39 tommyk
Wczoraj mieli�my ostateczne spotkanie z naszym niesolidnym wykonawc�, by�o
bardzo mocno nieprzyjemnie. Gdy po godzinnej rozmowie na placu budowy (w obec-
no�ci jednego z jego podwykonawców, któremu nie zap�aci� pienidzy za wykona-
ny dach) dosz�a do niego �wiadomo�, �e nie zap�acimy mu ju� ani jednej z�otówki
zacz�� si odgra�a, �e przy�le ludzi �eby wydoby z nas pieni�dze, �e postawi cz�o-
wieka na budowie, który bdzie pilnowa� �eby�my nie mogli wej� na w�asn� pose-
sj. Potraktowali�my te pogró�ki bardzo powa�nie, pojechali�my z �on� na Policj
zg�osi zaistnia�y fakt. Pan policjant powiedzia�, �e sporz�dzi notatk s�u�bow� z na-
szego zeznania. Je�li bdziemy chcieli z powództwa cywilnego dochodzi swoich
praw przed S�dem to oczywi�cie poprzez S�d mo�na si odwo�a do Policji w celu
uzyskania potwierdzenia zg�oszenia przez nas na Policj pogró�ek. O�wiadczyli�my
by�emu wykonawcy, �e nie jest ju� naszym wykonawc�, nie jest te� ju� naszym kie-
rownikiem budowy, �eby zabra� swoj� przyczep kempingow� oraz betoniark i nie
chcemy ju� z nim wspó�pracowa ze wzgldu na to , �e porzuci� prac w czwartek
zesz�ego tygodnia oraz �e nalicza sobie jakie� astronomiczne kwoty za robocizn,
nie uzgadniaj�c z nami niczego.
Dosy takiego cz�owieka, który napsu� nerwów wszystkim wokó�, nam, podwyko-
nawcom, hurtownikom.
� 10 07 2007, 17:24 tommyk
Dziki za wszelkie informacj. Co do trudno�ci w dostaniu we�ny to ju� dawno wiedzia-
�em. Cena w wersji lamelowej to 87z� /m2 za p�yty to 130 z�/m2 ale za to w systemie czyli
jest to cena za komplet ��cznie z tynkiem strukturalnym.G�owa pka pomy�lcie 130 +50
robota x180m2 daje 32400 z� to jest jaki� koszmar.
Co do etapów budowy to wszystko nam si teraz „rodzi w bólach” Ekipa od wi�by niby
jest dok�adna ale strasznie powolna a� do granic a druga ekipa od reszty jeszcze wol-
niejsza, pe�na za�amka. Nie do� �e pogody brakuje to jeszcze ci robotnicy s� wolniej-
si od �ó�wia. P�aka si chce, co gorsza, �e �adna motywacja nie wchodzi w gr. Po
prostu przysz�y czasy �e jeste�my zdani na �ask budowla�ców. Jak im si chce to ro-
bi� a jak nie to nie robi�. Stan surowy rozpoczli�my 22 marca teraz mamy 10 lipiec a
pseudofachowcy nie mog� sko�czy foliowania i �atowania wi�by(3,5 miesi�ca). Co
gorsza, �e jak zg�aszamy nasze uwagi to wykonawca mówi �e to jest bardzo szybkie
tempo. Nie wiem mo�e faktycznie jeste�my zbyt wymagaj�cy, najgorsze jest to �e my
naprawd chcemy zamieszka we wrze�niu/pa�dzierniku tego roku.
� 10 07 2007, 19:50 maja
Tomek, trzymam za was kciuki bd�c na starcie budowy i czytaj�c trudno�ci jakie wy-
stpuj� u was ju� w�osy nam si jez� na g�owie wie�kowi mniej bo ju� nie ma co ale to
macie bardzo du�e tempo w pó� roku zamieszka my�my dali sobie rok. Trzymajcie si
tak ostro wam kibicujemy , te wszystkie niedogodno�ci si sko�cz� i pójdzie jak z p�at-
ka macie ju� tyle za sob� ,my�l �e do ko�ca lipca bdziecie mie zrobiony stan surowy
zamknityNie odbierajcie mi resztek odwagi i tak juz po nocach buduj.
� 13 01 2008, 12:22 piero�ki
Witamy bardzo serdecznie wszystkich Mniszkowców W�a�nie zabieramy si za
realizacj ambitnego planu budowy Mniszka ale w wersji bez gara�u.
Prosimy o przyjcie do Waszego grona i w razie potrzeby udzielanie rad dotycz�-
cych tego w�a�nie projektu. Pozdrawiamy ciep�o. Basia i Mariusz.
� 30 01 2008, 16:46 piero�ki
Mamy ju� za�atwione i odebrane warunki techniczne wody i prawie tez kanalizacji-
,jeste�my po kilku spotkaniach z architektem który bdzie nam robi� adaptacj pro-
jektu.Czekamy a� wydadz� nam decyzj o warunkach zabudowy i prawd mówi�c
strasznie si to przed�u�a.Cz� materia�ów na sciany stoi ju� na placu,w nastepnym
tygodniu kupujemy drzewo na dach.... nie dociera do mnie to �e naprawd si zacz-
�o...cieszymy si jak dzieci
� 12 02 2008, 22:56 AGMartul
A gdyby�cie mieli jakiekolwiek w�tpliwo�ci to o�wiadczam uroczy�cie, �e Mniszek
jest super domkiem bardzo ciep�ym i sympatycznym, funkcjonalnym i nie zamieni�a-
bym go na �aden inny.
� 17 03 2008, 08:34 ! tommyk
Witam wszystkich. No i sta�o si, po prawie 2 latach bezdomno�ci dnia 15 marca 2008 r.
wprowadzili�my si do domku. Jeste�my zmczeni przeprowadzk� weekendow� i cze-
ka nas jeszcze sporo pracy, sprz�tanie, mycie, ustawianie ale za to jeste�my szcz�liwi.
Oczywi�cie w chwili wolnej zrobi zdjcia z rozk�adu �azienki i umieszcz na swoim picasa.
Pe�ny tekst blogu (32 strony) na CD do��czonej do tego wydania BD
Budowanie i �ycie
BUDUJEMY DOM 3/2009 33
� maja wiesiek
� AGMar
Mieszkamy w naszym Mniszku ju�prawie pó�tora roku. Jak do tej pory na ni-czym si nie zawiedli�my, o niczym nie po-my�leli�my jako o z�ej decyzji czy wyborze. Fantastyczn� spraw� jest otwarta kuchnia i mog przysi�c, �e nawet �wi�teczne (czytaj bigosowe) zapachy nie by�y dokuczliwe.Oczywi�cie nie wszystko jest jeszcze wyko�czone, nie mamy ele-wacji na budynku, kominek czeka na obudow, dopiero jesieni� postawili�my ogrodzenie, zagospodarowywanie ogrodu te� w powijakach, ale najwa�niejsze jest, �e mieszkamy we w�asnym domu.Mniszek w 100% spe�ni� nasze oczekiwania, wszystkie pomiesz-czenia s� funkcjonalne i spe�niaj� swoj� rol. Jeste�my tu szcz�liwi, czego serdecznie �yczymy wszystkim obecnym i przy-sz�ym Mniszkowcom.
EpilogPoprosili�my czterech bohaterów tego blogu o krótkie przedstawienie ich aktualnej sytuacji (luty 2009 r.). Oto ich wypowiedzi i wybrane zdjcia z ich albumów. Komplet zdj znajduje si na CD. Serdecznie dzikujemy czterem przesympatycznym Mniszkieterom za wspó�prac.
Redakcja BD
AGMar – szcz��liwa w�a�cicielka w�asnego Mniszka
Mieszkamy w naszym Mniszku od 22 wrze�nia 2008, czyli pó� roku.Jeste�my bardzo szcz�liwi. Z kamienicy w centrum mia-sta, pod oknami której dziennie przeje�d�a�o 2000 tirów, prze-nie�li�my si do cichej i zielo-nej okolicy, 20 km od miasta. W projekcie wprowadzili�my kilka zmian, mi.in: jedne drzwi balkonowe w salonie zamienili�my na okno 180 x 150 cm (salon jest wystarczaj�co do�wietlony), przed�u�yli�my naro�n� sypialni o 1,4 m i zyskali�my dodatkowe 5 m2, a 30 m2 strychu wykorzystali�my na ma-gazyn na rzeczy rzadko u�ywane, np. bombki choinkowe. W spi�arni od strony kuchni zamontowali�my drzwi przesuwne. W sa-lonie stan�� kominek z wk�adem i rur� rozprowadzaj�c� ciep�e powie-trze do biblioteki. Poza pod�og� w kuchni i w wiatro�apie wszdzie u�o-�yli�my deski olejowane. Mieszkaj� z nami 2 koty i pies, pod�oga jak dot�d sprawuje si doskonale. Taras naziemny wyko�czyli�my p�yta-mi gresowymi, a przed domem u�o�yli�my kostk. Na dachu nad ga-ra�em zamontowali�my solary pró�niowe, a w ogrodzie przydomow� oczyszczalni �cieków.
Maja w trakcie spe�niania marze� o w�asnym domu
BUDUJEMY DOM 3/200934
ANATOMIA BUDOWANIA
Na CD kompletne albumy zdj�� (947) + blog (32 str. w formacie PDF)
� tommyk
� mysia
Budowa naszego Mniszka dosz�a do fundamentów, wiosn� ruszamy z dalszym ci�giem robót.Bardzo du�o czasu zaj�o nam wybranie odpowiedniego projektu. Ostatecznie ten, który wybrali�my, po adaptacji zyska� bardziej nowoczesny charakter. Mo�liwe, �e gdyby�my wcze�niej obejrzeli dom Tomka (tommyka) to nie dokonywaliby�my zmian w uk�a-dzie okien.Najwa�niejszy w projekcie adaptacyjnym i najbardziej kosztowny by� projekt drena�u z odprowadzeniem wody do rowu melioracyjnego. Zmiany jakich dokonalimy to: zamknicie wiatro�apu, aby gara� by� po��czony bezpo�rednio z domem. Zmienili�my uk�ad okien: pomidzy jadalni� a kuchni� zrobili�my w�skie okno balkonowe, tak aby mo�na by�o latem posi�ki nosi z kuchni bezpo�rednio na taras. Okna w salonie powikszyli�my i przesunli�my do naro�a. Zlikwidowali�my jedno okno w sypialni – od pó�nocy. Zastanawiali�my si te�, czy nie zrobi prysznica w wc kosztem szafy, ale zrezygnowali�my z tego pomys�u.
Dwa lata temu podjli-�my decyzj o budowie w�asnego domu. Mia� by wygodny, ekono-miczny i dopasowany do naszych potrzeb. Bardzo wa�ne by�o równie� to, aby by� parterowy i mia� gara� na dwa samocho-dy. Przejrzeli�my kilka ty-sicy projektów – g�ównie w Internecie, ale tak�e w katalogach z projektami. Mieli�my na to sporo czasu – czekali�my 3 miesi�ce, a� urz�d miasta og�osi przetarg na dzia�k, któr� wcze�niej sobie upatrzyli�my. W ko�cu, ju� jako w�a�ciciele 1000 m2 gruntu, zdecydowali�my si na projekt MNISZEK C 2G z firmy HBStudio, autorstwa pani Katarzyny Herba-Janiak – uznali�my, �e w 99% spe�nia nasze oczekiwania. Dokonali�my tylko kilku zmian na etapie projektowania, maj�c �wiadomo�, �e pierwowzór jest po prostu idealny. Zmienili�my wielko� okien w pokojach od strony pó�noc-nej oraz zlikwidowali�my osobne wej�cia do gara�u i do cz�ci mieszkalnej na rzecz wygodnego przej�cia midzy nimi wewn�trz budynku. Po za�atwie-niu wszystkich formalno�ci zwi�zanych z uzyskaniem pozwolenia, rozpocz-li�my budow, która trwa�a rok – a dok�adnie 360 dni zmaga� z pogod�, nie zawsze rzetelnymi wykonawcami i w�asnym stresem. Sam domek okaza� si ciep�y i przyjazny, wszyscy czujemy, �e to w�a�nie jest „nasze miejsce”.
Tommyk(z prawej) i Mysia (z lewej) z rodzinami podczas wakacyjnych odwiedzin
Budowanie i �ycie
BUDUJEMY DOM 3/2009 35
Na CD kompletne albumy zdj�� (947) + blog (32 str. w formacie PDF)
Inni Mniszkowcy
� Aktywny uczestnik klanu Mniszek, cho zbudowa� inny dom Jurek Z.
� monbart � piero�ki
� przecinek
BUDUJEMY DOM 3/200936
KosztorysKowalskich
powierzchnia u�ytkowa 145,10 m²+gara� 39,20 m²+strych 5,35 m²powierzchnia zabudowy 140,47 m²kubatura netto 551,24 m³powierzchnia tarasów 43,80 m²powierzchnia dachu 258,85 m²k�t nachylenia dachu 40°wysoko� budynku 8,60 mminimalna szeroko� dzia�ki 22,88 mminimalna d�ugo� (g�boko�) dzia�ki 20,68 m
Powierzchnie pomieszcze
* niewliczony do powierzchni u�ytkowej
Charakterystyka domu i podstawowe za�o�enia(zobacz projekt Leo II pracowni Domus na stronie
www.wybieramydom.pl)
PAR
TER
PO
DD
ASZ
E
Projekt Domu Leo II145,1 m2
Przed rozpocz�ciem budowy kady inwestor próbuje oszacowa� koszty. Przydatny moe by� kosztorys kupiony razem z projektem lub zlecony niezalenemu kosztorysantowi. Najcz��ciej jednak nie jest on tak szczegó�owy, jak by�my tego oczekiwali. Poza tym zwykle w trakcie realizacji budowy okazuje si�, e realne koszty rozmijaj� si� z tymi wynikaj�cymi z kosztorysu.Poniej przedstawiamy bardzo szczegó�owy kosztorys powykonawczy, w którym nasz Czytelnik z niezwyk�� dok�adno�ci� spisa� kad� z�otówk� wydan� na budow� i wykoczenie domu: od projektu przez gwo�dzie, dachówki, instalacje, po tapety, baterie... i protoko�y odbioru budynku. To wzorcowe zestawienie wydatków poniesionych podczas budowy na pewno b�dzie dla Pastwa uytecznym �ród�em informacji i pozwoli precyzyjniej rozplanowa� inwestycyjny budet.Nasz Czytelnik do��czy� do kosztorysu bardzo ciekawe komentarze i wspania�� dokumentacj� fotograficzn�. W artykule zamieszczamy tylko kilka zdj�� – ca�y album znajduje si� na p�ycie CD do��czonej do tego wydania BD.
PARTER .........................................70,91 m2 1 Wiatro�ap ........................................5,15 m2
2 Hol .................................................. 5,62 m2
3 Kuchnia .......................................... 9,33 m2
4 Spi�arka ......................................... 3,44 m2
5 Salon z jadalni� .......................... 30,84 m2
6 Pokój .............................................10,37 m2
7 Pom. gospodarcze ........................4,75 m2
8 Gara�* .......................................... 39,20 m2
9 Toaleta ............................................1,05 m2
PODDASZE .................................... 74,19 m2 .1 Korytarz ......................................... 4,67 m2
2 Pokój ............................................ 16,22 m2
3 Pokój ............................................ 15,38 m2
4 �azienka z pralni� .........................7,82 m2
5 Stryszek* ....................................... 5,35 m2
6 �azienka ..........................................5,18 m2
7 Pokój ............................................19,68 m2
8 Przedpokój .................................... 5,24 m2
Album zdj�� dokumentuj�cych wszystkie etapy budowy na CD do��czonym do tego wydania BD
Polecamy o�ywian� dyskusj klanu Leo II, czyli grona osób buduj�cych dom wed�ug tego projektu na http://forum.budujemydom.pl/index.php?showtopic=3085
Kosztorys_Kowalskich.indd 36 2009-02-13 10:52:55
Szko�a kosztorysowania
BUDUJEMY DOM 3/2009 37
KALKULACJA KOWALSKICH – DOM LEO II / DOMUSI KWARTA� 2008
ETAP BUDOWY . . . . . . . . . . . KOSZTETAP I: DOKUMENTACJA . . . . . . .6400 z�Projekt budowlany . . . . . . . . . . . . . . . . 1950 z�+ adaptacja (niewielkie zmiany: �azienka na parterze, usuni�cie lukarny) . . . . . . . . . . . . . . . . 1500 z�+ bran�y�ci (wod.-kan., elektryk, stra�ak) . . . . . . . . . 350 z�+ projekt przy��cza gazowego . . . . . . . 300 z�Wypis z rejestru gruntów . . . . . . . . . . . . 15 z�Mapa 1:1000 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 z�Wypis i wyrys z miejscowego planu zagospodarowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 z�Potwierdzenie pochodzenia gleby . . . . . 50 z�Zezwolenie z Zespo�u Uzgodnie� Dokumentacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102 z�Warunki energetyczne i umowa z dostawc� energii (13 kW) . . 2040 z�
ETAP II: PRZYGOTOWANIA . . . . .4530 z�Honorarium kierownika budowy . . . . . 1500 z�Rozdzielnia elektryczna na placu budowy (projekt, wykonanie, materia�y, licznik) . 700 z�Rycza�t za wod� na czas budowy . . . . . 100 z�Instalacja kranu na dzia�ce (robocizna + materia�y) . . . . . . . . . . . . . 100 z�Gara� u�ywany, w dobrym stanie (Allegro) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 800 z�+ transport (w ca�o�ci – HDS, ok. 40 km) . . . . . . . . . 300 z�+ k�ódki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 z�Deski, paliki, wkr�ty . . . . . . . . . . . . . . . . 120 z�Ogrodzenie 70 m (tylko dwa boki, pozosta�e dwa ogrodzone przez s�siadów):40 trzymetrowych palików sosnowych po 4 z� . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160 z�100 m siatki o wys. 2 m . . . . . . . . . . . . . 400 z�Robocizna (wkopanie palików, rozpi�cie siatki, ustawienie gara�u) . . . . . . . . . . . 300 z�
ETAP III: FUNDAMENTY DOMU I TARASU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 930 z�Robocizna ekipyRobocizna ekipy (polecona, bardzo solidna, samodzielna i sprawna, ich szef du�o mi doradzi� i ustrzeg� przed kilkoma b��dami) . . . . . . . . . . . 16 000 z�16 000 z�Gwodzie ró�nych rozmiarów (na ca�� budow� prócz wi�by) 25 kg . . 120 z�Drut wi�za�kowy, �arzony (na ca�� budow� prócz wi�by) 80 kg . . 440 z�Tarcica na szalunki 2 m3 . . . . . . . . . . . . .1100 z�Wykop – praca koparki (5 godzin) . . . . . 500 z�Beton B10 (5 m3 – chudziak pod fundamentem) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1373 z�Papa zgrzewalna (12 rolek po 5 m2) . . . 467 z�Dysperbent (230 l) . . . . . . . . . . . . . . . . . 552 z�Stal 12 mm (305 kg) . . . . . . . . . . . . . . . . 696 z�Stal 6 mm (200 kg – sporo zosta�o) . . . . 538 z�Trzymetrowa bednarka – uziemienie . . . 22 z�Beton B20 (12 m3 – stopa fundamentowa) . . . . . . 3552 z�+ praca pompy do betonu . . . . . . . . . . . 251 z�Wywrotka piasku do murowania (18 ton, sporo zosta�o) razem z transportem . . . 300 z�Cement (2, 15 tony) . . . . . . . . . . . . . . . . 968 z�Wapno (15 l) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47 z�
Bloczki fundamentowe na dom i taras (1350 szt.) . . . . . . . . . . . 4590 z�Styropian FS20 grubo�ci 10 cm (7,5 m3) 1305 z�Siatka podtynkowa (80 m) . . . . . . . . . . . 120 z�Zaprawa do klejenia styropianu (450 kg, dwa rodzaje zaprawy) . . . . . . . 290 z�Dwie wywrotki piasku (ok. 40 ton) do zasypania fundamentów razem z transportem . . . . . . . . . . . . . . . 600 z�Zasypywanie – praca koparki (5 h) . . . . 500 z�Rozprowadzenie kanalizacji w fundamentach:Robocizna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 400 z�Materia�y . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1000 z�Beton B15 (15 m3 – pod�o�e pod posadzki) . . . . . . 4263 z�+ praca pompy do betonu . . . . . . . . . . . 251 z�Ceg�a pe�na (1230 szt.) . . . . . . . . . . . . . 1685 z�
II KWARTA� 2008
ETAP IV: MURY, STROP, WI��BA DACHOWA . . . . . . . . . . . 90 070 z�Robocizna ekipy budowlanejRobocizna ekipy budowlanej/ciesielskiej/ciesielskiej(tej samej, która robi�a fundamenty) .3232 000 z�
�ciany parteru + s�upek na ganku�ciany parteru + s�upek na ganku . . . . 12 330 z�12 330 z�Beton komórkowy Solbet 24 ´ 24 ´ 59 cm (950 szt.) . . . . . 9080 z�Beton komórkowy Solbet 12 ´ 24 ´ 59 cm (100 szt.) . . . . . . .510 z�Klej do pustaków (40 worków po 25 kg) . 560 z�Nadpro�a (18 szt. ró�nej d�ugo�ci) . . . . 620 z�Stal �rednicy 12 mm (310 kg) . . . . . . . . 720 z�Ceg�a klinkierowa MUHR (210 szt.) . . . . 480 z�Zaprawa do murowania i fugowania klinkieru (9 worków po 25 kg) . . . . . . . . 300 z�Cement Specjal (4 worki po 25 kg) . . . . . 60 z�
Strop (Teriva)Strop (Teriva) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 280 z�16 280 z�Belki stropowe (450 szt. ró�nej d�ugo�ci) . . . . . . . . . . . 4990 z�Pustaki stropowe (684 szt.) . . . . . . . . . 3105 z�Beton B15 (1 m3) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 296 z�Beton B20 (18 m3) . . . . . . . . . . . . . . . . . 5460 z�Praca pompy do betonu . . . . . . . . . . . . . 390 z�Stal �rednicy 16 mm (38 kg) . . . . . . . . . 104 z�Stal �rednicy 12 mm (425 kg) . . . . . . . . . 970 z�Stal �rednicy 6 mm (100 kg) . . . . . . . . . 270 z�Gwodzie (5 kg) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 z�Kraw�dziak pod stemple (0,75 m3) . . . . 670 z�Stemple za darmo – po�yczone od s�siada
�ciany poddasza �ciany poddasza . . . . . . . . . . . . . . . . . 8160 z�8160 z�Beton komórkowy Solbet 24 ´ 24 ´ 59 (450 szt) . . . . . . . . 4300 z�Klej do pustaków (28 worków po 25 kg) . 390 z�Nadpro�a (12 sztuk, ró�ne d�ugo�ci) . . . 370 z�Stal 12 mm (315 kg) . . . . . . . . . . . . . . . . 900 z�Drut �arzony (40 kg) . . . . . . . . . . . . . . . . 215 z�Beton B25 (4,2 m3) . . . . . . . . . . . . . . . . 1530 z�Kotwy mur�atowe (16 ´ 400, 26 szt.) . . . 135 z�P�yta OSB 18 na �ciany lukarny (12 ´ 250, 5 szt.) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 320 z�
KominyKominy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 740 z�11 740 z�System Schiedel Rondo do kominka (z wentylacj�) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2690 z�
ETAP I i II. Frustruj�ce pocz�tki – pieni�dze p�yn�, a jedyny widoczny efekt to rosn�ca sterta papierów.Trzeba jednak przyzna�, �e Starostwo Powiatowe w Toruniu dzia�a bardzo sprawnie – na pozwolenie na budow� oczekiwali�my nieca�e trzy tygodnie. Nauczy�em si� te�, �e zawsze warto sprawdzi� w urz�dzie, jakiego zestawu dokumentów oczekuj� – mo�e by� on ró�ny od standardu opisywanego w prasie i Internecie.
ETAP III. Warto sprawdzi� wykonawców przed wylaniem betonu – u nas okaza�o si�, �e fachowcy odpowiedzialni za roz�o�enie rur doprowadzaj�cych powietrze do kominka nieco „skr�cili” przy kopaniu… i kominek mo�na postawi� jedynie w wej�ciu do salonu!Kolejna wpadka – hydraulik nie wykona� podej�cia kanalizacyjnego do kuchni, bo nie spostrzeg� go na projekcie (z powodu przystawionej przez studio projektowe piecz�ci).Nie oby�o si� bez kucia chudziaka…
ETAP IV. Budowali�my z najpopularniejszego materia�u, czyli betonu komórkowego ��czonego na klej. Poniewa� wcze�niej stwierdzili�my, �e nie podoba nam si� pomys� tynkowania s�upa przy wej�ciu, zosta� on wymurowany z ceg�y klinkierowej. Ta sama ceg�a zosta�a u�yta do wyko�czenia kominów powy�ej linii dachu.W trakcie konsultacji z kierownikiem budowy i szefem ekipy budowlanej zdecydowali�my, �e jedna du�a brama gara�owa odpowiada nam bardziej ni� dwie mniejsze.
Kosztorys_Kowalskich.indd 37 2009-02-16 15:44:37
BUDUJEMY DOM 3/200938
TWÓJ DOM TWOJE PIENI DZE
System Schiedel Rondo Plus do kot�owni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3520 z�Wyko�czenie:– ceg�a klinkierowa MUHR (860 szt.) . 1890 z�– zaprawa murowanie/fugowanie do klinkieru (28 worków po 25 kg) . . . . 860 z�Transport . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 250 z�Kana�y wentylacyjne System Schiedel (3 podwójne piony przy kominie do kot�owni i jeden potrójny z kuchni,) . . . . . . . . . . 2060 z�zako�czone kominkami wentylacyjnymi w dachówce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 470 z�
Wi�ba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9560 z�Drewno sosnowe impregnowane (9,8 m3) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7850 z�Dodatkowy impregnat (koncentrat 2 ´ 6 l) . . . . . . . . . . . . . . . . . 230 z��ruby, ��czniki, p�ytki, anchory . . . . . . 1080 z�Gwodzie ocynk. (28,5 kg) . . . . . . . . . . . 205 z�Ta�ma perforowana 25 ´ 2 (2 rolki po 25 m) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195 z�
ETAP V: DACH . . . . . . . . . . . . . . . . 58 709 z�Robocizna dekarzyRobocizna dekarzy . . . . . . . . . . . . . . . 19 000 z�19 000 z�aty, kontr�aty (3,2 m3) . . . . . . . . . . . . . 2650 z�P�yty OSB uzupe�niaj�ce �aty/kontr�aty (6 szt. ró�nej grubo�ci) . . . . . . . . . . . . . . 260 z�Podsufitka (111 m2) . . . . . . . . . . . . . . . . 3820 z�Lakierobejca Sadolin do podsufitki (36 ´ 5 l) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3083 z�Podk�ad Sadolin (3 x 10 l) . . . . . . . . . . . . 330 z�Benzyna ekstrakcyjna do czyszczenia p�dzli (2 x 5 l) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135 z�P�dzle (2 szt.) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 z�Gwodzie, nity, ko�ki kotwy, wkr�ty . . . . 550 z�Zszywki do takera (1 op. 5000 szt.) . . . . . 40 z�Kauczuk dekarski (10 opakowa� po 310 ml) . . . . . . . . . . . . 183 z�Dachówka Röben:– dachówka podstawowa (3270 szt.) 11 282 z�– dachówka skrajna (146 szt.) . . . . . . . 3066 z�– g�siory (65 szt.) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 967 z�Elementy dodatkowe, mocowania . . . . 978 z�Blacha powlekana (120 ´ 200, 8 szt.) . . 560 z�Folia Aquatec (300 m2) . . . . . . . . . . . . . . 900 z�Stopnie i �awy kominiarskie (8 i 3 szt.) . .1810 z�Transport . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 250 z�Rynny stalowe Plannja PLASTISOL . . 3015 z�Okna dachowe (4 szt.) i wy�az dachowy Velux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5800 z�
ETAP VETAP Vaa: ZADASZENIE : ZADASZENIE TARASU TARASU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .11 512 z�11 512 z�Robocizna cie�li . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2000 z�Robocizna dekarzy . . . . . . . . . . . . . . . . 3000 z�Drewno sosnowe impregnowane (1,95 m3) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1600 z��ruby, ��czniki, p�ytki, anchory . . . . . . . . 68 z�Gwodzie ocynk. (3,3 kg) . . . . . . . . . . . . . 25 z�Podsufitka (29 m2) . . . . . . . . . . . . . . . . . 985 z�Dachówka Röben:– dachówka podstawowa (500 szt.) . . 1725 z�– dachówka skrajna (26 szt.) . . . . . . . . . 546 z�– g�siory (21 szt.) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 313 z�Elementy dodatkowe, mocowania . . . . .510 z�Gwodzie, nity, ko�ki, kotwy, wkr�ty . . . . . 55 z�Blacha powlekana (120 ´ 200, 3 szt.) . . 210 z�Folia Aquatec (75 m2) . . . . . . . . . . . . . . . 225 z�Transport . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 250 z�
III KWARTA� 2008
ETAP VI: STOLARKA I WYKO�CZENIE ZEWN�TRZNE . . . . . . . . . . . . . . . . 55 622 z�Robocizna za elewacj�Robocizna za elewacj� (ocieplenie + malowanie, 232 m2) . . 11 600 z�11 600 z�Monta� parapetów zewn�trznych . . . . 500 z�Brama gara�owa Hörmann(z monta�em) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7580 z�Okna – profil Veka (z monta�em) . . . 10 700 z�Rolety z moskitierami, w tym jedna z silnikiem (z monta�em) . . . . . . . . . . . 9140 z�Drzwi zewn�trzne stalowe KMT (2 pary z monta�em) . . . . . . . . . . . . . . . 4500 z� Styropian FS15 150 mm frezowany (34,7 m3) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4475 z�Styropian FS15 20 i 50 mm (0,6 m3) . . . . 72 z�Styropian FS20 100 mm (0,9 m3) . . . . . . 144 z�Ko�ki do styropianu (600 szt.) . . . . . . . . 390 z�Klej do styropianu (53 worki po 25 kg) . 804 z�Siatka podtynkowa (300 m2) . . . . . . . . . 450 z�Klej do siatki podtynkowej (28 worków po 25 kg) . . . . . . . . . . . . . . . 577 z�Podk�ad tynkarski bia�y (85 kg) . . . . . . . 460 z�Naro�niki aluminiowe z siatk� plastikow� (174,5 m) . . . . . . . . . . . . . . . . 163 z�Pianka monta�owa (19 puszek po 750 ml) . . . . . . . . . . . . . . . 221 z�Tynk mineralny Knauf 2 mm kornik (27 worków po 25 kg) . . . . . . . . . . . . . . 1555 z�Farba fasadowa Caparol (75 l). . . . . . . 1730 z�Kratki wentylacyjne zewn�trzne (3 szt.) . . 25 z�Okap klinkierowy parapetowy (108 szt.) . 400 z�Klej elastyczny do klinkieru (3 worki po 25 kg) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136 z�
ETAP VII: INSTALACJE . . . . . . . 57 530 z�Grzewcza:Grzewcza:11 grzejników + 65 m2 ogrzewania pod�ogowego (z monta�em) . . . . . . . 13 574 z�Kocio� Heiztechnik Eko24 (groszek)+ osprz�t kot�owni (z monta�em) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 320 z�Wod.-kan.:Wod.-kan.:13 podej�� wod.-kan. w tym 3 „Geberity”(z monta�em) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8397 z�Zestaw solarny (z monta�em) . . . . . . . 6420 z�Odkurzacz centralny:Odkurzacz centralny:Rury i 3 gniazda odkurzacza centralnego (z monta�em) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2568 z�Alarmowa:Alarmowa:Centrala alarmowa, 7 czujek, 2 manipulatory (z monta�em) . . . . . . . 2620 z�Sie� komputerowa:Sie� komputerowa:200 m kabla, szafka z wyposa�eniem + monta� . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 586 z�Elektryka:Elektryka:Robocizna (140 punktów + rozdzielnia) . . . . . . . . 4350 z�Przewody i kable (ok. 1500 m ró�nych rodzajów) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3378 z�Uchwyty mocuj�ce do kabli (46 op. po 100 szt.) . . . . . . . . . . . . . . . . . 285 z�Puszki z pokrywami (123 szt.) . . . . . . . . . 72 z�Rury (peszel) wraz z zaciskami, z��czkami itp. (100 m) . . . . . . . . . . . . . . . 193 z�Rozdzielnia wewn�trzna . . . . . . . . . . . . . 284 z�Osprz�t rozdzielni wewn�trznej . . . . . . . 430 z�Rozdzielnia zewn�trzna . . . . . . . . . . . . . . 26 z� Osprz�t rozdzielni zewn�trznej . . . . . . . . 27 z�
ETAP V. Zanim zdecydowali�my si� na kolor dachówki, jedzili�my po okolicy ogl�da� domy. Gor�co polecam t� metod� – mo�na porówna� kolor z prospektu z rzeczywisto�ci�. Gdy ju� wybrali�my producenta i kolor, poprosili�my sprzedawc�, by wskaza�, gdzie mo�na taki dach zobaczy� w „naturze”. Oszcz�dzi�o to nam póniejszych w�tpliwo�ci.
ETAP Va. Lukarna z ty�u domu zosta�a usuni�ta z projektu na korzy�� dwuspadowego zadaszenia tarasu.
ETAP VI. O ile z kolorem okien i wzorem tynku nie by�o w�tpliwo�ci, o tyle kolor elewacji by� dla nas trudnym wyborem. Mimo �e wiedzieli�my, jaki efekt chcemy uzyska�, obawiali�my si�, jak farba wybrana z wzornika b�dzie wygl�da�a na �cianie. Ostatecznie nabyli�my dwie próbki i pomalowali�my fragment �ciany. Kolor, który faworyzowali�my „na papierze”, zosta� natychmiast odrzucony jako zbyt nasycony.
ETAP VII. Brak infrastruktury gazu ziemnego by� g�ównym powodem decyzji o wyborze pieca na eko-groszek. By zminimalizowa� obs�ug� kot�owni w okresie letnim, zdecydowali�my wspomóc system podgrzewania c.w.u. dwoma panelami solarnymi. Gdy przysz�o do oma-wiania ich monta�u, okaza�o si�, �e mo�na je zamonto-wa� wy��cznie na dachu tarasu. Gdyby�my nie mieli zadaszonego tarasu, nie by�oby solarów – tak niefortun-nie zorientowany jest dom wzgl�dem stron �wiata.
Kosztorys_Kowalskich.indd 38 2009-02-12 21:19:48
Szko�a kosztorysowania
BUDUJEMY DOM 3/2009 39
ETAP VIII: WYKO�CZENIE WN�TRZ, CZ��� PIERWSZA . . . . . . . . . . . . 40 138 z�Tynki gipsowe k�adzione maszynowoTynki gipsowe k�adzione maszynowo (534 m2 robocizna + materia�) . . . . . 12 820 z�12 820 z�Posadzki k�adzione maszynowo:Posadzki k�adzione maszynowo:Robocizna (230 m2) . . . . . . . . . . . . . . . . 2700 z�2700 z��wir + transport (36 ton) . . . . . . . . . . . . 740 z�Styropian FS20, ró�ne grubo�ci (15 m3) . . . . . . . . . . . . . 2372 z�Cement + transport (2,87 tpn) . . . . . . 1391 z�Plastyfikator . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100 z�Folia budowlana 0,2 (370 m2) . . . . . . . . . .211 z�Ta�ma dylatacyjna (150 m) . . . . . . . . . . . . 49 z�Wypo�yczenie osuszacza kondensacyjnego (1 miesi�c) . . . . . . . 1700 z�Ocieplenie poddasza, wyko�czenie sufitów:Ocieplenie poddasza, wyko�czenie sufitów:Robocizna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6800 z�Profile przy�cienne UD-30 (25 szt. po 4 m) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138 z�Profile sufitowe CD/60 (100 szt. po 4m) . 815 z�Profile wieszak ES 60 (420 szt.) . . . . . . . 193 z��czniki do profili sufitowych (60 szt.) . . 26 z�Uni Mata Isover 15 cm (152 m2) . . . . . . 2550 z�Mata Twin Rio Isover 2 ´ 5 cm (306 m2) 1971 z�Folia paroizolacyjna (161 m2) . . . . . . . . . 108 z�Folia AquaTec (75 m2) . . . . . . . . . . . . . . . 247 z�P�yta gipsowo-kartonowa ognioodporna (84 szt.) . . . . . . . . . . . . . 1925 z�P�yta gipsowo-kartonowa wodoodporna (16 szt.) . . . . . . . . . . . . . . 501 z�Gips szpachlowy (5 opakowa� po 5 kg) . 56 z�Wkr�ty, ko�ki, ta�ma klej�ca, ta�ma fizelinowa itp. . . . . . . . . . . . . . . . . 193 z�Strych:P�yta OSB 22 mm (10 szt.) . . . . . . . . . . . 858 z�Schody sk�adaneSchody sk�adane . . . . . . . . . . . . . . . . . . 268 z�Parapety wewn�trzne:Parapety wewn�trzne:Parapety granitowe (3 szt, 1,12 m2) . . . . 960 z�Parapety sosnowe (4 szt.) . . . . . . . . . . . 356 z�Bejca, lakier + narz�dzia do parapetów sosnowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90 z�
IV KWARTA� 2008
ETAP IX: WYKO�CZENIE WN�TRZ, CZ��� DRUGA . . . . . . . . . . . . . . 113 734 z�Kominek i elementy Kominek i elementy z ceg�y klinkierowejz ceg�y klinkierowej . . . . . . . . . . . . . . 13 087 z�13 087 z�Wk�ad kominkowy Luce 57 . . . . . . . . . 4000 z�Pó�ka granitowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 840 z�System rozprowadzenia ciep�a do 4 pomieszcze� (z monta�em) . . . . . . . . . 1700 z�Monta� wk�adu kominkowego i czopucha . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2000 z�Ceg�a klinkierowa MUHR (800 szt.) . . 1824 z�Zaprawa do murowania i spoinowania klinkieru (30 worków po 25 kg) . . . . . . . 923 z�Robocizna – murowanie klinkieru (12 m2) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1800 z�
Glazura i terakotaGlazura i terakota . . . . . . . . . . . . . . . . 17 297 z�17 297 z�azienki, pralnia, kot�ownia, kuchnia, spi�arka, jadalnia, hol i wiatro�ap:Robocizna – pod�ogi (72 m2) . . . . . . . . 3600 z�Robocizna – coko�y (27,5 m.b.) . . . . . . . 420 z�Robocizna – �ciany (57,5 m2) . . . . . . . . 3215 z�Robocizna – mozaika (2 m2) . . . . . . . . . . 200 z�P�ytki (160 m2) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7390 z�Fugi (13 opakowa� po 5 kg) . . . . . . . . . . 628 z�Listwy (6 szt. po 3 m) . . . . . . . . . . . . . . . . 54 z�
Klej do p�ytek (20 worków po 25 kg) . . 520 z�Klej do p�ytek elastyczny (17 worków po 25 kg) . . . . . . . . . . . . . . 1270 z�
Wyposa�enie �azienek i pralni Wyposa�enie �azienek i pralni . . . . . 10 556 z�10 556 z�Bia�y monta� – robocizna . . . . . . . . . . .1710 z�2 umywalki, wanna, brodzik, 2 muszle,bidet, zlew do pralni . . . . . . . . . . . . . . . 3540 z�Rury, uszczelki, zawory, syfony itp. . . . . 850 z�2 wentylatory + rury i kratki wentylacyjne . . . . . . . . . . 230 z�Beton, pustaki pod wann�, mocowania itp. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155 z�Baterie, natryski, sp�uczki . . . . . . . . . . 1984 z�Meble �azienkowe . . . . . . . . . . . . . . . . . 1960 z�Silikony, akryle, kleje, itp. . . . . . . . . . . . . 127 z�
Wyko�czenia �cian i sufitówWyko�czenia �cian i sufitów (390 m2) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 295 z�Robocizna – szpachlowanie, gruntowanie, malowanie . . . . . . . . . . . 7332 z�Robocizna – wyka�czanie naro�ników (53 m) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 360 z�Robocizna – zabudowy z p�yt gipsowo-kartonowych . . . . . . . . . . . . . .1150 z�Robocizna – klejenie tapet (28 rolek po 5 m2) . . . . . . . . . . . . . . . . . 1400 z�Farby i �rodki gruntuj�ce . . . . . . . . . . . . 802 z�Tapety (28 rolek po 5 m2) . . . . . . . . . . . 1066 z�G�adzie szpachlowe, tynki r�czne itp. . . 743 z�P�yty g-k + profile . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99 z�Ta�my, piany, gwodzie, wkr�ty, ko�ki, kleje itp. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 343 z�
Schody wewn�trzneSchody wewn�trzne (materia� + robocizna) . . . . . . . . . . . . . 9734 z�9734 z�
O�wietlenie i elektrykaO�wietlenie i elektryka . . . . . . . . . . . . 4443 z�4443 z�Robocizna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 700 z�Lampy, kinkiety, punkty �wietlne itp. (25 szt.) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1879 z�W��czniki (40 szt.) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 576 z�Gniazdka elektryczne, TV i sieciowe (71 szt.) . . . . . . . . . . . . . . 1288 z�
Pod�ogiPod�ogi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 022 z�11 022 z�Monta� . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1360 z�Panele (74,5 m2) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2702 z�Podk�ad pod panele (70 m2) . . . . . . . . . 1308 z�Parkiet z drewna egzotycznego (20,5 m2) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .4147 z�Klej do parkietu + grunt (25 kg) . . . . . . 675 z�Listwy przy�cienne (85,7 m). . . . . . . . . . 555 z�Progi (6 szt.) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 275 z�Drzwi wewn�trzne DRE/PortaDrzwi wewn�trzne DRE/Porta (z monta�em) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9300 z�9300 z�
Meble i sprz�t kuchennyMeble i sprz�t kuchenny . . . . . . . . . .25 000 z�25 000 z�
ETAP X: ODBIÓR BUDYNKU . . . .2450 z�Protokó� odbioru instalacji wod.-kan. . 1000 z�Protokó� odbioru kominiarskiego . . . . . 200 z�Protokó� odbioru instalacji elektrycznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 500 z� Inwentaryzacja geodezyjna . . . . . . . . . 200 z��wiadectwo energetyczne budynku . . 550 z�
��czny koszt . . . . . . 482 625 z�
ETAP VIII. Poniewa� zak�adali�my od pocz�tku, �e inwestycj� zrealizujemy w ci�gu jednego sezonu, musieli�my u�y� osuszacza kondensacyjnego po po�o�eniu tynków i wylaniu posadzek. Przy budowie roz�o�onej na dwa lub wi�cej sezonów taki wydatek by�by zb�dny.
ETAP IX. Najbardziej indywidualny etap budowy. Jedyn� barier� ograniczaj�c� wyobrani�… Ka�dy ma inn� definicj� ekstrawagancji – dla nas „zbytkiem”, na który sobie pozwolili�my w imi� wizji rodzinnego gniazdka, by�y elementy murowane z klinkieru wewn�trz domu i pod�oga z egzotycznego drewna w salonie.
ETAP X. Budow� zako�czyli�my w dziewi�� miesi�cy. Przy jej planowaniu zak�ada�em 2–3 tygodnie po�lizgu z powodu nierzetelnych wykonawców, braku materia�ów itp. Okaza�o si�, �e na takie problemy stracili�my miesi�c – g�ównie za spraw� kolejnych ekip tynkarzy/posadzkarzy, które bez zapowiedzi nie stawia�y si� na placu budowy…
Zestawienie wydatków, zdj�cia i komentarze – Piotr G�omski
Kosztorys_Kowalskich.indd 39 2009-02-16 15:45:12
BUDUJEMY DOM 3/200940
Artyku� promocyjny
Cykl artyku�ów poradniczych – pisanych w formie odpowiedzi na naj-cz��ciej zadawane pytania Czytelników – który zaczynamy, po�wi�-cony b�dzie energooszcz�dnemu budowaniu. Zagadnienie wa�ne, bo �wiadczy nie tylko o dba�o�ci o �rodowisko naturalne, ale przede wszystkim o nasze pieni�dze. Bo dom energooszcz�dny to dom tani w eksploatacji, wygodny i przyjazny...
1–2Jak zbudowa dom energooszczdny?
Dobry projekt
Projektowanie koncepcji, rekuperacja, technika kondensacyjna
Szczelnei ciep�e przegrody
Mostki termiczne
Kolektory s�oneczne
Wentylacja
Ogrzewanie
3
4
5
6
7–8
9
10
Kady, kto chce zbudowa� dom, ma w�asn� jego wizj�, ale zwykle ju na pocz�tku zderza si� z dylematem, jaki projekt wybra�: powtarzalny (z katalogu) czy
indywidualny. Najcz��ciej inwestor nie potrafi czyta� rysunków technicznych. Co prawda
architekci tworz� wizualizacje, u�atwiaj�ce inwestorom wyobraenie sobie przysz�ego domu, ale w wirtualnym budynku nie mona si� porusza�, dotkn�� faktury �ciany, poczu� ciep�a od kominka czy ch�odu przy rozszczelnionych oknach. Dlatego wybór projektu, a w zasadzie architekta, który poprowadzi inwestora jak Mojesz naród wybrany przez Morze Czerwone, staje si� spraw� bardzo istotn�.
W tym odcinku poradnika odpowiadamy na najcz��ciej zadawana pytania dotycz�ce projektowania budynku energooszcz�dnego. Warto wnikliwie je przeczyta�, by wiedzie�, o co pyta� architekta: przede wszystkim o ilo�� energii, jak� rocznie b�dzie zuywa� nasz dom. Najlepiej, je�li architekt potrafi poda� t� warto�� od razu w przeliczeniu na z�otówki. Je�li nie b�dzie potrafi� udzieli� nam precyzyjnej odpowiedzi, naley poszuka� innego architekta.
Koszty budowy domu w stosunku do kosztów jego eksploatacji w ci�gu 50 lat maj� si� jak 1:10, warto wi�c nieco zwi�kszy� te pierwsze (inwestuj�c w rozwi�zania poprawiaj�ce energooszcz�dno�� budynku), aby znacznie zredukowa� te drugie.
Wybieraj�c projekt katalogowy, naley zwróci� zatem uwag� na to, czy technologia budowy domu pozwala na poprawienie jego energetycznych parametrów. Uczciwy sprzedawca powtarzalnych projektów powinien zna� odpowied� na to pytanie.
Maj�c w�tpliwo�ci co do parametrów energetycznych budynku, którego projekt wybrali�my, warto zwróci� si� o pomoc do audytora energetycznego.
Zach�cam do nieustaj�cego my�lenia podczas budowy w�asnego domu i rozstrzygania w�tpliwo�ci dzi�ki pomocy specjalistów maj�cych wiedz� i do�wiadczenie w danej dziedzinie.
Lektura tej cz��ci poradnika pomoe Pastwu w sformu�owaniu pyta do ekspertów. Lepiej bowiem na pocz�tku zainwestowa� relatywnie niedue pieni�dze w proces przygotowania inwestycji (projektu), ni przez wiele lat ponosi� konsekwencje b��dnych decyzji.
PORADNIK
DOMENERGOOSZCZ�DNY
Ekspert – dr in�. Arkadiusz W�glarzAdiunkt na Wydziale In�ynierii L�dowej Politechniki Warszawskiej, Koordynator projektów w Krajowej Agencji Poszanowania Energii, Wiceprezes Zarz�du Zrzeszenia Audytorów Energetycznych, w�a�ciciel energooszczdnego domu w budowie
11–12 Termomodernizacja
BD3_Tytulowe.indd 41 2009-02-12 21:47:27
42
Dobryprojekt
Na co zwraca� uwag�, szukaj�c projektu domu energooszcz�dnego?
Przede wszystkim warto wspólnie ze wszystkimi cz�onkami rodziny okre-
�li� swoje oczekiwania. Z takiej narady po-winno wynikn��, ile ��cznie metrów kwa-dratowych ma mie� dom, ile w nim ma by� pokoi i �azienek, czy gara� ma by� po��czo-ny z domem, czy te� wolno stoj�cy i ile sa-mochodów b�dzie w nim parkowa�.
Wybieraj�c dom z katalogu, nale�y uwa�-nie przeanalizowa� jego kszta�t oraz wiel-ko��. Budynki energooszcz�dne charakte-ryzuj� si� zwart� bry�� i maj� niewielk� powierzchni� przegród zewn�trznych w stosunku do swej kubatury. Dlatego wy-bierajmy takie projekty, które maj� potrzeb-n� nam powierzchni� u�ytkow�, a przy tym – jak najmniejsz� powierzchni� �cian i da-chu, przez które ucieka ciep�o. Teoretycznie najlepszym rozwi�zaniem by�yby domy w kszta�cie kuli lub sze�cianu, bo mia�y-by najkorzystniejszy stosunek powierzchni do kubatury. Im bardziej odbiega projekt od tego modelu, im ma wi�cej przybudówek, wykuszy czy za�ama� dachu, tym jest dal-szy od idea�u, jakiego szukamy.
Dom o prostej, zwartej bryle b�dzie nie tyl-ko bardziej energooszcz�dny, ale te� ta�szy od budynku skomplikowanego architekto-nicznie. Optymalnym rozwi�zaniem z punk-tu widzenia kosztów budowy i eksploatacji jest dom parterowy z poddaszem u�ytko-wym. Takie domy maj� zwart�, ekonomicz-n� bry�� i powierzchni� �cian zewn�trznych mniejsz� ni� takiej samej wielko�ci dom par-terowy, a zatem �atwiej zatrzyma� w nich ciep�o. Dom parterowy o takiej samej po-wierzchni, ale bez poddasza, b�dzie bardziej
roz�o�ysty, z wi�kszym dachem. B�dzie wi�c dro�szy i mniej energooszcz�dny.
Kto chce budowa� i �y� oszcz�dnie, a ma dzia�k� wystarczaj�co du��, �e nie musi projektowa� piwnicy, powinien z niej zrezy-gnowa�. Piwnica – cho� przydatna – mo�e podnie�� koszty budowy o 30–50 tys. z�, a podczas eksploatacji domu – zwi�ksza� jego zapotrzebowanie na energi� do ogrze-wania. Zamiast tego lepiej wydzieli� od-powiednio usytuowane pomieszczenie na parterze (je�li ma ono mie� przeznaczenie gospodarcze – od pó�nocnej strony).
Mniejszych nak�adów inwestycyjnych wy-maga� b�dzie te� gara� wbudowany w bry�� domu, a jego przestrze� – nawet nieogrzewa-na – b�dzie stanowi�a bufor termiczny po tej stronie budynku, przy której jest usytuowa-ny. Do samochodu nie trzeba b�dzie wycho-dzi� przez drzwi zewn�trzne, a nad gara�em zyskamy dodatkow� przestrze� u�ytkow� (takie rozwi�zanie wymaga sprawnej wenty-lacji mechanicznej co najmniej wywiewnej sterowanej czujnikiem tlenku w�gla).
Jak w�ród mnóstwa projektów gotowych znale�� projekt domu energooszcz�dnego?
Trzeba szuka� projektów, które za-wieraj� jeden ze wskaników in-
formuj�cych o zapotrzebowaniu domu na ciep�o: najcz��ciej EP – wskanik zapotrzebowania budynku na energi� pierwotn� ze róde� odnawialnych lub EK – wskanik zapotrzebowania bu-dynku na energi� ko�cow� potrzebn� do ogrzewania domu. Zgodnie z obo-wi�zuj�cymi przepisami architekt nie ma obowi�zku podawania takich in-formacji w projekcie. Aby dom mo�na by�o uzna� za energooszcz�dny:
EP � 90 kWh/(m2•rok),
EK � 70 kWh/(m2•rok).
DOM ENERGOOSZCZ�DNY
PATRONI CYKLUPATRONI CYKLU
fot.
Arc
hipe
lag
Zanim zaczniemy szuka projektu, powinni�my wspólnie ze wszystkimi cz�onkami rodziny okre�li nasze oczekiwania, a dopiero potem poszuka odpowiedniego projektu w katalogach lub zamówi indywidualny projekt u architekta
fot.
Arc
hiw
um B
D
BD3_dom_energooszczedny.indd 42 2009-02-16 18:08:07
Dobry projekt
43
Jakie warunki powinny spe�nia� przegrody zewn�trzne budynku energooszcz�dnego? Fundamenty oraz pod�oga na grun-
cie – zalecany wspó�czynnik U = 0,15 [W/(m2•K)]. Najlepsz� i naj�atwiejsz� do u�o-�enia izolacj� termiczn� fundamentów s� p�yty z polistyrenu ekstrudowanego, które s� „cieplejsze” od styropianu, ale niestety trzykrotnie od niego dro�sze. Wspó�czynniki przewodno�ci cieplnej l wynosz�: styropianu – ok. 0,037 [W/(m•K)], polistyrenu ekstrudowanego
– ok. 0,027 [W/(m•K)].Oznacza to, �e 5-centymetrowa p�yta
z polistyrenu ociepla tak samo jak p�yta ze styropianu grubo�ci 8–9 cm. Ponadto p�yty z polistyrenu ekstrudowanego s� praktycznie nienasi�kliwe, a wi�c nie szkodzi im bezpo�redni kontakt z grun-tem. Do osi�gni�cia na �cianach funda-mentowych i pod�odze na gruncie warto-�ci U = 0,15 wystarczy:– 14 cm p�yt z polistyrenu ekstudowane-
go,– 20 cm p�yt ze styropianu lub– 45 cm keramzytu zag�szczonego. Strop nad piwnic� – U = 0,30 [W/(m2•K).
Tak� warto�� wspó�czynnika U zapewnia-j� nast�puj�ce izolacje od zimnej strony stropu (czyli od strony piwnicy):– polistyren ekstrudowany – 8 cm,– styropian – 10 cm,– we�na mineralna – 10 cm.
Warstwy te od spodu powinny by� wy-ko�czone tynkiem cienkowarstwowym. �ciany zewn�trzne – U zalecany
0,25 [W/(m2•K)]. Tak� warto�� osi�ga si� w ró�ny sposób, zale�nie od tego, czy �cia-na jest jedno-, dwu- czy trójwarstwo-wa.
�ciany trójwarstwowe. Warstwa no�na ma zni-komy wp�yw na izo-lacyjno�� termicz-n�, mo�e wi�c by� wykonana z mate-ria�u odpowiednio wytrzyma�ego, ale „zimnego”. Mog� to by� bloczki wapienno-piaskowe, pustaki cera-miczne MAX (ze szczelina-mi ustawionymi prostopadle
do d�ugo�ci �ciany) lub beton komórkowy najci��szych odmian (murowany na spo-iny pionowe i poziome). Izolacja termicz-na – ze styropianu lub p�yt we�ny mine-ralnej – powinna mie� grubo�� 15–20 cm. Warstwa os�onowa – grubo�ci 8–12 cm mo�e by� wykonana z cegie� klinkiero-wych, wapienno-piaskowych, betono-wych lub ceramicznych. Taka konstruk-cja �cian zewn�trznych eliminuje mostki termiczne.
�ciany dwuwarstwowe. Aby mog�y uzy-ska� U mniejsze lub równe 0,25 [W/(m2•K)], powinny si� sk�ada� z warstwy no�nej gru-bo�ci 24 cm wykonanej z takich samych ma-teria�ów jak w �cianach trójwarstwowych oraz warstwy izolacji termicznej ze styro-pianu lub we�ny mineralnej grubo�ci 15 cm. Ocieplenie powinno by� chronione siatk� z w�ókna szklanego i tynkiem cienkowar-stwowym lub os�oni�te szalówk� z desek albo sidingiem winylowym.
�ciany jednowarstowe. Wspó�czynnik U £ 0,25 [W/(m2•K)] mog� mie� �ciany jed-nowarstwowe maj�ce grubo�� 36–50 cm, wykonane z betonu komórkowego lub ce-ramiki poryzowanej lub �ciany betonowa-ne w deskowaniu traconym z pustaków styropianowych lub keramzytowych wy-pe�nionych styropianem.
Uwaga! Podczas wznoszenia takich �cian wa�na jest dok�adno�� ich wyko-nania: jak najmniejsza grubo�� spoin cienkowarstowych (pogrubienie czyni z nich mostki cieplne) i wystarczaj�ca
grubo�� spoin z zaprawy termoizolacyjnej (ma
granulki izolacyjne, które musz� mie� odpowiedni� grubo��). Dach i stropodach – U = 0,2–0,15
[W/(m2•K)]. Izolacj� termiczn� dachu wyko-nuje si� zazwyczaj z we�ny mineralnej. Dla uzyskania podanej warto�ci wspó�czynni-ka U powinno jej by� 20–30 cm – w dwóch lub trzech warstwach (grubo�ci min. 8 cm ka�da), z których jedn� powinny by� ocie-plone elementy konstrukcyjne. Warstwa we�ny mineralnej grubo�ci 30 cm w po�a-ci dachu zapewnia wspó�czynnik U poni-�ej 0,15 [W/(m2•K)]. Stolarka okienna – U = 1,1–0,8 [W/(m2•K)].
Nale�y sprawdzi� podany w opisie technicz-nym projektu wspó�czynnik przenikanie ciep�a U ca�ych okien; najlepiej by wynosi� £ 0,8 [W/(m2•K)]. Warto równie� zwróci� uwag� na liczb� nieotwieranych okien, s� one bardziej szczelne ni� oka otwiera-ne, bo maj� mniejsz� powierzchni� ram, których izolacyjno�� cieplna jest s�absza ni� szyb. Drzwi zewn�trzne – nale�y sprawdzi�
w opisie technicznym projektu wspó�czyn-nik przenikani ciep�a U drzwi. Nie powi-nien on by� wi�kszy ni� 2,0 [W/(m2•K)]. Dodatkowo dla zmniejszenia strat ciep�a przez drzwi wej�ciowe w domu energo-oszcz�dnym powinien by� zaprojektowa-ny wiatro�ap, który b�dzie pe�ni� funk-cj� �luzy dla nap�ywaj�cego z zewn�trz zimnego powietrza. Wiatro�ap powinien by� zaprojektowany tak, aby wchodz�c do domu, mo�na by�o zamkn�� drzwi zewn�trzne, zanim otworzy si� wew-n�trzne.
fot.
Term
o O
rgan
ika
fot.
Roc
kwoo
l
Grubo� ocieplenia �cian w domu energooszczdnym we�n� mineraln� (a)lub styropianem (b) zale�y od technologii wznoszenia �cian
ba
BD3_dom_energooszczedny.indd 43 2009-02-16 18:08:34
DOM ENERGOOSZCZ�DNY
44
Co jeszcze mo�e mie� znaczenie dla energooszcz�dno�ci?
Jak wynika z tego wykazu, domy energooszcz�dne wymagaj� zaawansowanych technicznie rozwi�za� i – co si� z tym wi��e – wysokiej jako�ci wykonawstwa.
Od niego bowiem zale�y, w jakim stopniu uda si� zrealizowa� za�o�enia projektantów energooszcz�dnego domu. Jego budow� dobrze wi�c powierzy� sprawdzonemu, rzetel-nemu wykonawcy, najlepiej – maj�cemu do�wiadczenie z podobnych budów. W Polsce
energooszcz�dno�� nie jest jeszcze do-statecznie doceniana, dlatego na budo-wach mo�na cz�sto us�ysze� argumenty w rodzaju: „Panie, po co panu tyle tego styropianu. Zrobimy panu taniej i star-czy panu jeszcze na marmury”. Nie daj-my si� im przekona�.
Jaki projekt jest lepszy: powtarzalny czy indywidualny?
P rojekt powtarzalny jest w miar� tani, dost�pny i uniwersalny, a cz�sto te�
sprawdzony: domy wed�ug niego ju� po-wsta�y, a o ich budowaniu wiele mo�na si� dowiedzie� z forów internetowych. W�a�ciciele domów budowanych wed�ug projektów z katalogów tworz� „klany” i wymieniaj� si� do�wiadczeniami z po-szczególnych etapów budowy, dziel� si� pomys�ami, dyskutuj� i wzajemnie sobie doradzaj�, pokazuj� te� zdj�cia ilustruj�-ce poszczególne etapy i zastosowane roz-wi�zania. Historie czterech domów wg tego samego projektu „Mniszek C”, bu-dowanych przez cz�onków jednego z na-szych klanów (inwestorów buduj�cych dom wg tego samego projektu i wymie-niaj�cych si� do�wiadczeniami na forum
Jakie rozwi�zania techniczne – oprócz dobrego ocieplenia – sprzyjaj� energooszcz�dno�ci domu?
S� to nast�puj�ce urz�dzenia i instalacje: wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciep�a,
system ogrzewania pod�ogowego, wysoko sprawne urz�dzenie grzewcze, np. kocio� kondensacyjny lub pompa cie-
p�a, automatyka systemu grzewczego, rolety lub �aluzje zewn�trzne, instalacja inteligentna steruj�ca: ogrzewaniem, o�wietleniem, wentylacj�, instala-
cj� alarmow� oraz �aluzjami lub roletami zewn�trznymi, kolektory s�oneczne do ogrzewania wody u�ytkowej, ogniwa fotowoltaiczne zamieniaj�ce energi� s�oneczn� w elektryczn�.
Kolektory s�oneczne umieszczone na najbardziej nas�onecznionej, po�udniowej po�aci dachu mog� by by �ród�em znacz�cych zysków ciep�a
fot.
Ulr
ich
fot.
Bos
ch
fot.
M. S
zym
anik
By zbudowa dom energooszczdny niezbdni s� precyzyjni fachowcy z do�wiadczeniem w budowaniu takich domów
Czy wszystkie projekty publikowane w katalogach s� energooszcz�dne?
Niestety, nie. Nie wszystkie biura projektowe zamieszczaj� w swoich
katalogach projekty domów energoosz-cz�dnych (o 10–20% dro�szych w bu-dowie ni� domy wybudowane zgodnie z obowi�zuj�cymi przepisami). Dlatego te� �ciany, dach i pod�oga w wi�kszo-�ci projektów z katalogów s� ocieplone jedynie w takim stopniu, by spe�nia�y przepisy dotycz�ce ochrony cieplnej budynków. Stosowana w tych projek-tach stolarka okienna to wyroby stan-dardowe a wentylacja jest prawie za-wsze grawitacyjna. Dom wybudowany wed�ug takiego projektu nie b�dzie wi�c odpowiada� standardom domu energooszcz�dnego. Dlatego wybiera-j�c projekt szukajmy pracowni, która projekty energooszcz�dne ma w swo-jej ofercie.
Kocio� kondensacyjny mo�e osi�gn� sprawno� nawet 109%, bo odzyskuje ciep�o ze skraplaj�cej si pary wodnej. Im warto� ta wy�sza, tym wiksze oszczdno�ci paliwa i ni�sze rachunki za ogrzewanie
BD3_dom_energooszczedny.indd 44 2009-02-16 19:19:38
Dobry projekt
45
BD) przedstawiamy na str. 29, a pe�n� do-kumentacj� zdj�ciow� – na p�ycie CD do-��czonej do tego numeru BD.
Projekt z katalogu kosztuje 1200–2000 z�, ale nie s� to wszystkie wydatki z nim zwi�zane. Do tej kwoty trzeba doliczy� koszty: adaptacji projektu do warunków panuj�cych
na konkretnej dzia�ce: jej orientacji wzgl�dem stron �wiata i ukszta�towania terenu; a to zwy-kle kosztuje 1000–2000 z� (zale�nie od regio-nu kraju i zakresu prac), ewentualnych zmian w projekcie na potrze-
by konkretnej inwestycji, np. podniesienia �cianki kolankowej czy zmian rozmieszczenia czy wielko�ci okien; za takie zmiany w pro-jekcie trzeba zap�aci� minimum 2000 z�.
Projekt indywidualny architekt mo�e przy-stosowa� do naszych oczekiwa�, ukszta�-towania terenu i kszta�tu dzia�ki: wybra� najodpowiedniejsz� bry�� budynku, rozmiesz-czenie i wielko�� poszczególnych pomiesz-cze� i zaprojektowa� dom niepowtarzalny. Niestety nie wszyscy dzia�aj�cy na rynku
projektanci jednakowo ch�tnie podejmuj� si� szczególnego zadania, jakim jest projekt domu energooszcz�dnego, dlatego warto to uzgodni�, zanim zostanie zamówiony. Projekt indywidualny mo�na zamówi� za kwot� od kilku do kilkudziesi�ciu tys. z� (�rednio 70–150 z� za ka�dy m2 powierzchni u�ytkowej domu). Koszt projektu zale�y m.in. od wielko�ci domu, stopnia skomplikowania jego bry�y, a tak�e – od renomy projektanta, i b�dzie tym wi�kszy, im wi�cej ma zawie-ra� wysublimowanych rozwi�za� nastawio-nych na energooszcz�dno��. Wykonanie pro-jektu zajmuje minimum sze�� tygodni. Decyzj� dotycz�c� wyboru projektu trze-ba wi�c dobrze przemy�le�, bo koszt tanie-go projektu powtarzalnego ��cznie z kosz-tem jego przystosowania do konkretnych warunków i naszych wymaga� mo�e si� okaza� podobny jak koszt projektu indywi-dualnego, którego autora mo�emy poprosi� o zrealizowanie nawet najbardziej wyszu-kanego zamówienia.
Inwestorzy wybieraj�cy projekt powtarzalny mog� w katalogu lub na stronie internetowej pracowni architektonicznej obejrze przysz�y dom na przestrzennych ilustracjach i zorientowa si w kosztach jego realizacji. Je�li pracownia przygotowa�a odpowiednie wizualizacje, mo�na te� (na jej stronie internetowej) zabawi si w przemalowywanie elewacji i dachu
Co powinien zawiera� projekt katalogowy?
Kupuj�cy taki projekt powinien otrzyma� 4 komplety dokumentacji technicznej, za-
wieraj�cej projekty: architektoniczny: elewacje, rzuty kondygna-
cji i dachu, przekroje, konstrukcyjny: rzuty: fundamentów, stropów
i nadpro�y oraz wi�by dachowej, instalacyjny: gazowy, wody ciep�ej i zimnej,
kanalizacyjny, c.o. oraz elektryczny, a ponadto opis techniczny zawieraj�cy:– wyci�g z oblicze� statyczno-wytrzyma�o�cio-
wych,– zestawienie elementów konstrukcyjnych wi�-
by dachowej,– zestawienie stolarki okiennej i drzwiowej,oraz dodatkowo rysunki wykonawcze i zesta-wienie stali zbrojeniowej do elementów �elbe-towych.
Do wi�kszo�ci projektów mo�na dokupi� zesta-wienie materia�ów b�d pe�ny kosztorys.
Szczegó�owy zakres i form� projektu budowla-nego, stanowi�cego podstaw� do wydania decyzji o pozwoleniu na budow�, okre�la Rozporz�dzenie Ministra Infrastruktury z 3 lipca 2003 r. (Dz.U. Nr 120, poz. 1133).
Jak mo�na przystosowa� projekt z katalogu do indywidualnych potrzeb?
Gotowych projektów jest na rynku tak du�o, �e ka�dy mo�e znale� taki, który w przybli�eniu odpowiada jego potrzebom. eby uczyni� go jesz-
cze bli�szym swoim oczekiwaniom, trzeba zleci� architektowi adaptacj� projektu i omówi� z nim zmiany, jakie wydaj� si� nam potrzebne. Do ar-chitekta, który si� tego podejmie, nale�y dostosowanie projektu do planu miejscowego: wysoko�� i wielko�� domu, liczba kondygnacji, k�t nachyle-nia dachu. Architekt powinien przy tym pilnowa�, aby adaptowany przez niego projekt zachowa� walory orygina�u – na przyk�ad sprzyjaj�ce energo-oszcz�dno�ci bierne wykorzystanie energii, je�li taka by�a intencja autora. Dla energooszcz�dno�ci szczególnie wa�ne jest ustawienie budynku wzgl�-dem stron �wiata; dla przysz�ych widoków i harmonii ca�o�ci – w�a�ciwe wykorzystanie naturalnych walorów dzia�ki i umiej�tne wkomponowanie budynku w krajobraz, dla wygody – korzystne po��czenie z ulic� osiedlo-w�. Mo�na jednak zleci� i takie zmiany w projekcie, jak powi�kszenie po-wierzchni salonu, dodatkowe pomieszczenie dla seniora czy zapewnienie warunków do pozyskiwania energii ze róde� odnawialnych.
Jak wiemy zmiany projektu wi��� si� z dodatkowymi kosztami. Nie war-to zatem wybiera� takiego projektu, który spe�ni nasze oczekiwania dopiero po znacznych zmianach. Drobne korekty, np. przesuni�cie okna czy drzwi, zwykle nietrudno wprowadzi�, ale takie zmiany jak przesuni�cie �ciany konstrukcyjnej wymagaj� tak naprawd� przerysowania wszystkich plansz projektu i sporz�dzania nowego projektu konstrukcyjnego, co mo�e spowo-dowa� wzrost kosztów projektu nawet o kilka tysi�cy z�otych.
fot.
Arc
hipe
lag
BD3_dom_energooszczedny.indd 45 2009-02-16 17:12:36
DOM ENERGOOSZCZ�DNY
4646
Jakie zmiany mo�na wprowadzi� w projekcie katalogowym bez zgody autora projektu?
Jakie s� obowi�zki architekta adaptuj�cego projekt powtarzalny?
Architekt dokonuj�cy adaptacji projektu mo�e zmieni� bez zgody autora:
wymiary fundamentów, aby dostosowa� je do lokalnych warunków gruntowych, zakres podpiwniczenia budynku (na
przyk�ad z ca�kowitego na cz��ciowe lub odwrotnie) – pod warunkiem �e nie spo-woduje to zmiany po�o�enia parteru w sto-sunku do poziomu terenu, materia�y na konstrukcj� budynku (�cia-
ny i stropy), pod warunkiem �e po zmia-nie zachowane b�d� parametry wytrzyma-�o�ciowe oraz walory u�ytkowe budynku, rodzaj stropów – pod warunkiem �e za-
chowaj� pierwotne parametry wytrzyma-�o�ciowe, materia�y na �ciany zewn�trzne (w tym
izolacje termiczne i przeciwwilgociowe) oraz materia�y wyko�czeniowe (tynki, ma-teria�y na posadzki, dachówki) pod warun-kiem zachowania zak�adanej wytrzyma�o-�ci i ciep�och�onno�ci, przesun�� lub zlikwidowa� �ciany dzia-
�owe i zmieni� lokalizacj�, liczb� i kszta�t okien oraz drzwi, k�t nachylenia dachu – maksymalnie
o 10%, pod warunkiem dostosowania do tego konstrukcji i zachowania formy archi-tektonicznej orygina�u,
przekroje elementów konstrukcji dacho-wej – w celu dostosowania ich do innych materia�ów pokrycia lub do innych ni� za-�o�ono w projekcie stref obci��enia �nie-giem i wiatrem, kolorystyk� elewacji, detale dekoracyj-
ne, kszta�t podjazdów i tarasów, instalacje: wodn�, kanalizacyjn�, gazo-
w�, elektryczn� i centralnego ogrzewania, a tak�e: dokona� przeróbki projektu na odbicie
lustrzane. Najcze�ciej zgoda na ww. zmiany do��cza-na jest do zakupionego projektu powta-rzalnego.Uwaga! Wszystkie zmiany powinny by� dokonane z zachowaniem obowi�zuj�cych norm i przepisów prawa budowlanego przez osob� maj�ce odpowiednie uprawnienia i naniesione na orygina� projektu kolorem czerwonym. W uzasadnionych sytuacjach powinny by� sporz�dzone rysunki zamien-ne, które powinny by� do��czone jako aneks do dokumentacji sk�adanej razem z wnio-skiem o wydanie pozwolenia na budow�. Jakiekolwiek inne zmiany ponad wyszcze-gólnione wy�ej mog� by� dokonane wy-��cznie za zgod� autora projektu lub pra-cowni.
Zdarza si�, �e inwestor wprowadza zmiany czy korekty w projekcie, któ-
ry by� podstaw� do wydania pozwole-nia na budow�. Je�eli zmiany s� istotne, a powiatowy inspektor nadzoru dowie-dzia�by si� o nich (na przyk�ad zawia-domiony przez nie�yczliwych s�sia-dów), ma prawo wyda� postanowienie wstrzymuj�ce budow�. Wprawdzie in-westorowi przys�uguje prawo z�o�enia za�alenia na powy�sze postanowienie do wojewódzkiego inspektora nadzoru budowlanego, lepiej – zamiast ryzyko-wa� – zapobiec problemom i zawczasu zwróci� si� do starostwa z wnioskiem o wydanie nowego pozwolenia na bu-dow� domu wed�ug projektu ze zmia-nami. Za istotne, a wi�c wymagaj�ce nowego pozwolenia na budow�, uwa�a si� na przyk�ad zmiany: lokalizacji budynku na dzia�ce, czyli
zmiany w projekcie zagospodarowania dzia�ki, powierzchni zabudowy i/lub kubatu-
ry czy wysoko�ci budynku, wymiarów zewn�trznych budynku, sposobu u�ytkowania budynku lub
jego cz��ci.
Czy po uzyskaniu pozwolenia na budow� w projekcie mo�na jeszcze wprowadza� zmiany?
Architekt, który dokonuje adaptacji projektu powtarzalnego i przygotowuje projekt zagospodarowania dzia�ki, jest uwa�any za projektanta danego domu (zgodnie z art. 20prawa budowlanego) i tym samym przejmuje wynikaj�ce z ustawy obowi�zki i uprawnienia ��cznie z odpowiedzialno�ci� za projekt
Do jego obowi�zków nale�y opracowanie projektu zgodnie z ustaleniami okre�lo-nymi w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu oraz obowi�-
zuj�cymi normami i polega na: wrysowaniu projektu domu i przy��czy instalacyjnych na mapie w skali 1:500 lub 1:1000; wykonaniu opisu do projektu zagospodarowania terenu; naniesieniu zmian (kolorem czerwonym) na oryginale projektu; przystosowaniu fundamentów do lokalnych warunków gruntowych i zaprojektowaniu sto-
sownego sposobu ich izolacji (warto dopilnowa�, czy projektant wype�ni� ten obowi�zek, bo niektórzy zostawiaj� go kierownikowi budowy, który nie zawsze ma do tego przygotowanie); sprawdzeniu, czy konstrukcja budynku odpowiada lokalnym warunkom, wynikaj�-
cym z innej ni� przyj�ta w projekcie strefy klimatycznej i w razie potrzeby – przelicze-niu konstrukcji w celu dostosowania jej do tych warunków; dostosowaniu instalacji wewn�trznych i przy��czy do warunków miejscowych na pod-
stawie umów i projektów z jednostkami dostarczaj�cymi energi�, gaz i wod� oraz odbie-raj�cymi �cieki; podpisaniu projektu jako autor adaptacji z podaniem numeru i rodzaju niezb�dnych
do tego uprawnie�.
BD3_dom_energooszczedny.indd 46 2009-02-16 19:35:44
Dobry projekt
47
Czy istnieje mo�liwo�� zwrotu zakupionego projektu katalogowego lub jego wymiany?
Je�li kupimy projekt przez Internet lub za-mówimy go telefonicznie (umowa zawar-
ta na odleg�o��), zgodnie z obowi�zuj�ca dy-rektyw� 97/7/WE o ochronie konsumentów mo�emy go zwróci� bez podania przyczyny w terminie 10 dni od daty jego dostarczenia. Odes�any projekt nie mo�e jednak nosi� �la-dów u�ywania i musi zawiera� wszystkie ele-menty, z którymi by� dostarczony. Do prze-sy�ki zwrotnej nale�y do��czy� o�wiadczenie
(powinni�my otrzyma� je razem z projek-tem) o odst�pieniu od umowy. Je�li kupimy projekt w biurze sprzedaw-cy, nie ma on obowi�zku przyj�� zwro-tu projektu.Mo�liwo�� wymiany projektu (niezale�nie, czy by� kupiony w biurze projektowym, czy przez Internet) ustala si� indywidual-nie ze sprzedawc�, który nie ma obowi�z-ku wymieni� projektu na inny.
Jak ju� napisali�my w pytaniu 1, dom energooszcz�dny po-winien mie� jak najmniejszy stosunek powierzchni prze-
gród zewn�trznych (�cian i dachu) do kubatury. Chodzi o to, by powierzchnia, przez któr� ucieka ciep�o zu�ywane do ogrze-wania tej kubatury, by�a mo�liwie ma�a. Warunek ten dobrze spe�niaj� budynki parterowe z u�ytkowym poddaszem zapro-jektowane na planie kwadratu lub niezbyt wyd�u�onego prosto-k�ta, z dachem p�askim lub o ma�ym k�cie nachylenia Nale�y zatem unika� projektów o rozbudowanej bryle – z podcieniami, wykuszami i lukarnami, poniewa� elementy te niepotrzebnie zwi�kszaj� powierzchni� przegród zewn�trznych.
Jak oceni�, czy kszta�t i wielko�� budynku s� racjonalne z punktu widzenia energooszcz�dno�ci?
Wybieraj�c projekt z katalogu, na pocz�tku nale�y zwróci uwag na bry� domu oraz kszta�t dachu
rys.
Arc
hipe
lag
Ile kosztuje kosztorys?
Wst�pny kosztorys biura architekto-niczne cz�sto oferuj� swoim klien-
tom za dodatkow� op�at�. Ceny kosztory-sów s� zró�nicowane i zale�� w du�ym stopniu od tego, czy kupujemy projekt po-wtarzalny – z katalogu (wtedy kosztorys mo�e kosztowa� zaledwie kilkadziesi�t z�otych), czy te� zamawiamy projekt in-dywidualny (wtedy cena kosztorysu mo�e wynie�� kilkaset z�otych lub wi�cej).
Schemat domu z zaznaczonymi strefami termicznymi
Energooszcz�dno�ci sprzyja wyrany podzia� budynku na strefy ter-miczne:
22–24°C – �azienka, 20–22°C – pokoje dzienne, salon, pokoje dla dzieci, gabinet, 18–20°C – kuchnia, sypialnie, 16–18°C – korytarze, pokoje do �wicze� lub gry w bilard, 12–15°C – pomieszczenia gospodarcze: sk�adzik,
spi�arnia, pralnia, 4–8ºC – gara�, magazyn narz�dzi i sprz�tu ogrodowego.
Ró�nica temperatury pomi�dzy s�siaduj�cymi pomieszczeniami nie po-winna przekracza� 8ºC, wtedy bowiem �ciany dzia�owe mog� by� sto-sunkowo cienkie (12 cm), a wi�c tanie. Je�liby ró�nice mia�y by� wi�ksze, �ciany trzeba ociepla�, a wi�c projektowa� znacznie grubsze.
Jak powinny by� rozplanowane funkcje pomieszcze� w energooszcz�dnym budynku?
BD3_dom_energooszczedny.indd 47 2009-02-16 18:37:17
DOM ENERGOOSZCZ�DNY
48
Jak sprawdzi�, czy okna w budynku s� zaprojektowane zgodnie z zasadami energooszcz�dno�ci?
W�a�ciwie rozmieszczone okna, któ-re w dodatku maj� dobre parame-
try cieplne, to jeden z warunków energo-oszcz�dno�ci.
Rozmieszczenie okien. W ocenianym projekcie trzeba sprawdzi� rozmieszcze-nie okien w stosunku do stron �wiata. Najwi�ksze straty powoduj� oczywi�cie okna zorientowanie na pó�noc, dlatego najlepiej, by w pó�nocnej elewacji w ogó-le nie by�o okien lub by by�y one jak naj-mniejsze.
Najwi�ksze mog� by� okna w elewacji po�udniowej, bo straty przez nie s� rekom-pensowane przez zyski ciep�a wskutek na-s�onecznienia. Ale nawet w elewacji po-�udniowej niewskazane s� przeszklenia o bardzo du�ej powierzchni, bo latem mog-�yby powodowa� przegrzewanie si� po-mieszcze� i przyczynia� si� do zwi�kszone-go zu�ycia energii na ch�odzenie budynku. A warto wiedzie�, �e jednostkowe zu�ycie energii na ten cel jest wi�ksze ni� jej zu�y-cie na cele grzewcze. Aby zapobiec przegrzewaniu si� pomieszcze� latem, projekt domu energoosz-cz�dnego powinien uwzgl�dnia� monta� �aluzji lub rolet zewn�trz-nych.
Korzystny z punktu widzenia energooszcz�dno�ci mo�e by� ogród zimowy przystawiony do budynku, gdy� taka przestrze� – nawet nieogrzewana – jest bufo-rem termicznym, chroni�cym bu-dynek przed ucieczk� ciep�a.
Wspó�czynnik przenikania ciep�a. Zawsze trzeba zwraca� uwag� na U ca�ych okien. Jest on
wypadkow� wspó�czynników przenika-nia szyb i ram, których izolacyjno�� jest zawsze gorsza ni� izolacyjno�� zestawów szybowych. Okna w budynku energo-oszcz�dny powinny mie� wspó�czynnik U = 1,1–0,8 [W/(m2•K)].
�czenie okien. Je�li w projekcie znaj-dziemy s�siaduj�ce ze sob� okna, war-to zwróci� uwag� na to, czy s� rozdzie-lone fragmentem muru, czy tylko ram�, gdy� i to ma wp�yw na wielko�� strat cie-p�a. Je�li rozpatrzymy dwa warianty o tej samej powierzchni szyb, wi�ksze straty dotyczy� b�d� okien rozdzielonych frag-mentem muru. Po��czone okna o tej samej powierzchni szyb maj� mniejsz� powierzch-ni� ram, a wi�c mniejsze b�d� straty cie-p�a zarówno na ramach, jak i po��czeniach okna ze �cian� budynku. To samo dotyczy okien po�aciowych.
Pow�oki niskoemisjne. Wspó�czesne okna mog� mie� szyby ze specjalnymi po-w�okami, które w zale�no�ci od usytuowa-
nia budynku wzgl�dem stron �wia-ta sprzyjaj� pozyskiwaniu energii przez okna lub zapobiegaj� jej stra-tom. Najcz��ciej stosuje si� pow�o-ki niskoemisyjne, które charakte-ryzuj�c� si� wielokrotnie ni�szym wspó�czynnikiem emisyjno�ci pro-mieniowania d�ugofalowego (pod-czerwonego) e = 0,2–0,05 (czyli nisk� absorpcyjno�ci�) ni� szk�o zwyk�e (e= 0,837). Odbijaj� wi�c ciep�o z powrotem do pomiesz-czenia, dzi�ki czemu poprawia-j� wspó�czynnik przenikania cie-p�a oraz efektywno�� energetyczn� przeszklenia.
Dlaczego wentylacja grawitacyjna wyklucza energooszcz�dno�� budynku?
Wentylacja grawitacyjna jest najsku-teczniejsza zim�, zw�aszcza gdy
w oknach domu s� zamontowane nawiew-niki. Mo�na powiedzie�, �e zapewnia ona wtedy odpowiedni� ilo�� czystego powie-trza, ale dzieje si� to kosztem ciep�a, któ-re skutecznie usuwa na zewn�trz wraz
z wywiewanym zu�ytym powietrzem. Nap�ywaj�ce w jego miejsce zimne powie-trze wych�adza pomieszczenia i zwi�ksza-j�c zapotrzebowanie budynku na ciep�o. W ciep�ych porach roku wentylacja grawi-tacyjna mo�e po�rednio przyczynia� si� do zwi�kszonego zu�ycia energii – a to z tego
powodu, �e wtedy praktycznie nie dzia-�a, co zmusza domowników do stosowania ró�nych urz�dze� dodatkowych (wentyla-tory, klimatyzatory), które wymagaj� zasi-lania, a wi�c zu�ywaj� energi�.
fot.
Arc
hipe
lag
By dom spe�nia� wymogi energooszczdno�ci najwiksza powietrzna przeszkle� powinna znajdowa si na po�udniowej elewacji
fot.
Alu
plas
t
Aby okna skutecznie chroni�y dom przed utrat� ciep�a, oprócz niskiej warto�ci U, konieczny jest w�a�ciwy monta�, umiejtne ocieplenie nadpro�y i miejsc osadzenia parapetów
BD3_dom_energooszczedny.indd 48 2009-02-16 17:13:11
Dobry projekt
49
Jakie stosowane w projektach rozwi�zania techniczne i architektoniczne nie sprzyjaj� energooszcz�dno�ci? Nieci�g�o�� izolacji przegród zewn�trz-
nych – wszystkie nieci�g�o�ci i miejsca s�a-biej ocieplone stanowi� mostki termicz-ne, czyli miejsca zwi�kszonej ucieczki ciep�a. Niew�a�ciwe osadzenie stolarki – okna
i drzwi powinny by� osadzone przy ze-wn�trznej kraw�dzi muru, a o�cie�a do-dakowo ocieplone. W �cianach jedno-warstwowych spe�niaj�cych wysokie wymagania termiczne stolarka powin-na by� zamocowana w �rodku grubo�ci przegrody. Okna i drzwi osadzone w inny sposób mog� powodowa� znaczne stra-ty ciep�a.
Zanadto rozcz�onkowana bry�a domu – im dom jest bardziej roz�o�ysty, im bar-dziej wymy�lna jest jego bry�a: im ma wi�-cej przybudówek, wykuszy i za�ama� �cian oraz im bardziej skomplikowany jest jego dach – im wi�cej ma za�ama�, lukarn, po-mieszcze� pod wie�yczkami czy kopu�ka-mi, tym ma wi�kszy stosunek powierzch-ni �cian i dachu do kubatury, a wi�c tym bardziej w�tpliwa jest jego energooszcz�d-no��. „Nieenergooszcz�dne” detale: balkony,
taras, lukarny – miejsca te s� potencjalny-mi mostkami termicznymi. Balkony po��-czone ze stropem, taras nad pomieszcze-
niem ogrzewanym oraz lukarny to miejsca szczególnie trudne do ocieplenia i nawet zastosowanie zaawansowanych technicz-nie i kosztownych rozwi�za�, wymaga-j�cych bardzo starannego wykonawstwa, nie zapewnia ca�kowitego wyeliminowa-nia zwi�kszonych strat ciep�a w tych miej-scach. Wentylacja grawitacyjna – zaznaczone
na rzutach przewody wentylacji grawita-cyjnej dyskwalifikuj� taki projekt.
Je�li projekt ma cho� trzy z wymienio-nych mankamentów, lepiej poszuka� in-nego.
Jak znaczny jest wp�yw wentylacji na energooszcz�dno�� budynku?
Najcz��ciej stosowana w domach jedno-rodzinnych wentylacja grawitacyjna
powoduje du�e stary ciep�a. W nowoczesnym, szczelnym domu ener-
gooszcz�dnym straty te mog� wynosi� na-wet 60-80% ca�kowitych strat ciep�a bu-dynku. Dom energooszcz�dny musi by� wyposa�ony w skuteczny system wen-tylacji, który nie powoduje takich strat. Jedynym rozwi�zaniem, które spe�nia ten warunek, jest wentylacja mechaniczna z re-kuperatorem, odzyskuj�ca oko�o 80% cie-p�a z powietrza usuwanego na zewn�trz, zmniejszaj�c tym samym zapotrzebowanie energetyczne budynku. Znaczenie wenty-lacji dla kosztów eksploatacji budynku jest wi�c ogromne.
Roczne zapotrzebowanie na ciep�o w domu z fachowo zaprojektowan� i za-montowan� instalacj� wentylacyjn� z re-kuperatorem mo�e zmniejszy� si� nawet o 25%. Co w przeliczeniu na z�otówki mo�e da� ok. 1000 z� rocznie oszcz�dno�ci na kosztach ogrzewania domu o powierzch-ni 150 m2.
Najwa�niejszym elementem systemu wentylacji nawiewno-wywiewnej jest cen-trala wentylacyjna z odzyskiem ciep�a, po-tocznie zwana rekuperatorem. Urz�dzenie to sk�ada si� z wymiennika ciep�a oraz dwóch wentylatorów – nawiewnego i wy-
wiewnego. �wie�e, zimne powietrze za-sysane z zewn�trz przechodzi przez wy-miennik ciep�a, ogrzewaj�c si� od takiej samej ilo�ci zu�ytego powietrza usuwane-go z wn�trza budynku na zewn�trz, rów-nie� przep�ywaj�cego przez ten wymien-nik. Kiedy na dworze jest ch�odniej ni� w domu, ciep�e powietrze usuwane z po-mieszcze� ogrzewa ch�odniejsze – nap�y-waj�ce z zewn�trz. Powietrze jest pobierane
z zewn�trz przez tzw. czerpni�, a usuwa-ne przez wyrzutni�.
W wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciep�a zarówno nap�yw �wie�ego, jak i usu-wanie na zewn�trz zu�ytego powietrza od-bywaj� si� tu w sposób wymuszony i kon-trolowany. Daje to mo�liwo�� dostosowania intensywno�ci tej wymiany do rzeczywi-stych potrzeb.
Rekuperator przeciwpr�dowy. Wentylacja mechanicznawyposa�ona w takie urz�dzenie pozwala odzyska nawet do 80% ciep�a
traconego w innych systemach wentylacyjnych
fot.w
ww
.rek
uper
ator
y.pl
BD3_dom_energooszczedny.indd 49 2009-02-16 18:09:07
BUDUJEMY DOM 3/200950
Prenumerata e-wydania
Prenumerata e-wydania jest bezp�atna– zamów na stronie www.budujemydom.pl/eprenumerata
BD mo�esz czyta� na monitorzeswego komputera
w postaci identycznejz wydaniem papierowym!
A ponadto e-wydanie ma swoje bezcenne zalety:
����wbudowane linki
klikasz i jeste� na odpowiedniej stronie WWW
����hipertekstowy spis tre�ci i wyszukiwarka
od razu znajdziesz to, czego szukasz
����wygodne archiwum
czyli poprzednie wydania pod r�k�
����multimedia
animacje, d�wi�k,
wideo
REKLAMA
arkada_prenumerata.indd 50 2009-02-15 21:15:02
Artyku� promocyjny
BUDUJEMY DOM 3/2009 51
Dom to marzenie wi�kszo�ci Polaków. To rów-nie� podstawowa potrzeba cz�owieka, której zaspokojenie pozwala odnale� spokój, bez-piecze�stwo i spe�nienie. Dzi�ki posiadaniu w�asnego azylu rodziny mog� si� rozwija� i czerpa� z niego energi� niezb�dn� do co-dziennego funkcjonowania. Dom jednorodzin-ny ��czy wiele ró�nych sfer �ycia cz�owieka – to swoisty mikrokosmos potrzeb i mo�liwo-�ci. Ka�dy, kto obecnie decyduje si� budowa� dom, realizuje znacznie wi�cej ni� sam budy-nek – buduje przysz�o�� swoj� i swojej rodzi-ny. Jak to zrobi�?
Po pierwsze bezpiecze stwoKa�dy inwestor, zanim porwie si� na realizowa-nie marze� musi realnie oceni� swoje mo�liwo�ci finansowe. To naprawd� wa�ne! Przeszacowanie zarówno potrzeb, jak i wielko�ci bud�etu skut-kuje – po pierwsze – niemo�no�ci� uko�czenia inwestycji w zak�adanym terminie (kiedy po-wszechnie wiadomo, �e czas to pieni�dz!), po drugie za� niewykorzystywaniem w przysz�o�ci zbyt du�ej powierzchni domu oraz dodatkowy-mi kosztami zwi�zanymi z jego u�ytkowaniem (cho�by w zakresie ogrzewania).Buduj�c dom, warto podej�� do tematu jak do inwestycji finansowej. Warto wi�c zacz�� od lo-kalizacji – takiej, która z biegiem lat b�dzie co-raz bardziej atrakcyjna dla potencjalnych kup-ców, ale równocze�nie zaspokoi bie��ce potrzeby rodziny, np. szybki dojazd do centrum, dost�p-no�� mediów, spokojne s�siedztwo czy optymal-ne usytuowanie dzia�ki i budynku wzgl�dem stron �wiata – oraz od sprawdzonej dokumen-tacji projektowej, na podstawie której b�dzie mo�na wybudowa� dom spe�niaj�cy wszystkie wymogi nowoczesno�ci.Kierowanie si� powy�szymi przes�ankami gwa-rantuje spokojny sen nawet w okresie braku sta-bilno�ci rynków finansowych oraz znacz�co u�atwia zaci�gni�cie kredytu na budow� no-wego domu.
Projekt to podstawaWi�kszo�� Polaków buduje dzi� domy na podsta-wie projektów gotowych. Wybór jest ogromny! Jednak nie�atwo jest wybra� ten jeden spo�ród kilku tysi�cy dost�pnych propozycji. Na pocz�-
tek warto wi�c ograniczy� pole zainteresowa� do oferty firm sprawdzonych, uznanych, od lat dzia�aj�cych na rynku. Dzi�ki temu inwestor zyskuje fachowe doradztwo, rzeteln� i spraw-dzon� dokumentacj�, szeroki serwis posprze-da�ny oraz gwarancj�, �e kupowana dokumen-tacja spe�nia wszystkie wymogi obowi�zuj�cego prawa, a cz�sto daje te� du�o wi�cej. Np. wi�k-szo�� projektów gotowych oferowanych przez Pracowni� Projektow� ARCHIPELAG dost�p-na jest w wersji energooszcz�dnej, co pozwala uzyska� inwestorowi bardzo dobre parametry budynku w zakresie jego zapotrzebowania na energi� oraz ograniczy� koszty u�ytkowania. Wszystkie za� umo�liwiaj� realizacj� domu w wersji wysoko energooszcz�dnej. Jest to bar-dzo istotne cho�by w kontek�cie obowi�zuj�-cych od 1 stycznia 2009 r. przepisów nak�ada-j�cych na w�a�cicieli budynków obowi�zek ich certyfikacji energetycznej. Wybieraj�c nowoczesny projekt domu jednoro-dzinnego, inwestor zyskuje pewno��, �e zbudo-wany na jego podstawie dom b�dzie nie tylko wygodny i bezpieczny, ale równie� oszcz�dny.
Budownictwo zrównowa�one, czyli DOMY XXIWspó�czesny inwestor jest coraz bardziej �wia-domy swoich potrzeb i oczekiwa�. W ramach oferowanych mu propozycji poszukuje najlep-szych rozwi�za�, maj�c �wiadomo�� ich wp�y-wu na przysz�� jako�� �ycia. Zwie�czeniem ich wszystkich jest bowiem dom, b�d�cy w du�ej mierze odbiciem wielu cech inwestora. Obserwuj�c zmiany, jakie zachodz� na ryn-ku budowlanym, cz�sto spowodowane ak-tywno�ci� buduj�cych, Pracownia Projektowa ARCHIPELAG przygotowa�a specjaln� kolek-
cj� domów jednorodzinnych, które spe�niaj� wszelkie wymogi szeroko poj�tej nowoczesno-�ci. S� bowiem wysoko energooszcz�dne, eko-logiczne, zapewniaj� komfort u�ytkowy, maj� ergonomicznie rozplanowane wn�trza, gwa-rantuj� optymalizacj� kosztów budowy i u�yt-kowania domu. W ramach dost�pnych opraco-wa� projekty wykorzystuj� systemy kolektorów s�onecznych, ogniw fotowoltaicznych, pomp� ciep�a, wentylacj� mechaniczn� z rekuperacj�, odzysk wody deszczowej i przydomow� oczysz-czalni� �cieków oraz rozwi�zania sieci inteli-gentnej, która optymalizuje wspó�prac� wszyst-kich systemów. To nowoczesna propozycja dla osób wymagaj�cych, które ceni� sobie zalety budownictwa zrównowa�onego.Przyk�adem pierwszego takiego domu w Polsce jest LUMINA HOUSE budowany w D�ugo��ce k. Wroc�awia. Wi�cej na www.domy21.pl.
Pracownia Projektowa Archipelagul. Czysta 2-4, 50-013 Wroc�aw
tel. 071 798 38 12, faks 071 798 38 69www.archipelag.pl
Domy z dobr� energi�ARCHIPELAG oferuje sprawdzone projekty gotowe
W listopadzie 2008 r. Pracownia Projektowa ARCHIPELAG zosta-�a nagrodzona Or�em Polskiego Budownictwa, zdobywaj�c ten za-szczytny tytu� jako pierwsza pra-cownia architektoniczna oferuj�-ca projekty gotowe. NAJLEPSZE PROJEKTY GOTOWE s� energo-oszcz�dne, nowoczesne, komforto-we, optymalne, ekologiczne, funk-cjonalne i przyjazne. ARCHIPELAG oferuje domy z dobr� energi�.
Ep = 92,9 kWh/m2•rok Ep = 109 kWh/m2•rok
Lumina Edward
archipelag.indd 51 2009-02-13 16:39:42
BUDUJEMY DOM 3/200954
KorzystnaKa�dy nowo budowany czy przebudowywa-ny dom, nawet je�li teraz wydaje si� uciele-�nieniem marze� o w�asnym miejscu na zie-mi na wiele lat, kiedy� mo�e sta� si� towarem. Zmiana sytuacji rodzinnej, nasz rozwój zawo-dowy czy atrakcyjne propozycje pracy w in-nym mie�cie czy kraju mog� kiedy� sprawi�, �e nieruchomo��, w któr� teraz inwestujemy, trzeba b�dzie sprzeda�. Jak sprawi�, by by�a atrakcyjna nie tylko dla nas, ale te� kogo� in-nego, kto mia�by j� przej�� na w�asno�� i za-mieszka� w naszym domu? Zwi�z�a odpo-wied na to pytanie brzmi: inwestowa� w to, co wa�ne i we wszystkim zachowa� umiar. Czy jest to budowa nowego, czy te� moderni-zacja starego domu, dobrze jest tak go dopaso-wa� do istniej�cej zabudowy, by nie sprawia� wra�enia, �e jest siedzib� najbogatszych lu-dzi w okolicy. Je�li przeinwestujemy, zapewne kiedy� na tym stracimy, bo dom szybko zapra-cuje na ostrze�enie: Uwaga – dom dro�szy ni� przypuszczasz.
Co zatem mo�e zainteresowa� przysz�e-go kupca naszego domu i jak do tego przy-stosowa� nasz� inwestycj�? Wi�kszo�� osób szukaj�cych domu zwraca uwag� na to, czy nieruchomo�� jest po�o�ona w bezpiecznej okolicy. Realna warto�� nieruchomo�ci w re-jonie o z�ej s�awie mo�e by� nawet o 30% ni�sza ni� takiej samej w miejscu uwa�a-nym za spokojne. Dlatego w okolicy uznawa-nej za ma�o bezpieczn� warto zainwestowa� w urz�dzenia zwi�kszaj�ce bezpiecze�stwo: opisan� dalej instalacj� inteligentn� steru-j�c� m.in. systemem alarmowym albo rolety antyw�amaniowe lub najlepiej w jedno i dru-gie. Takie wyposa�enie to te� skuteczny ar-gument psychologiczny, decyduj�cy czasem o powodzeniu transakcji.
Dla sporej grupy inwestorów bardzo wa�ne jest, czy dom nie b�dzie zagra-
rys.
MTM
Sty
l w
ww
.dom
ywst
ylu.
eu
Dudek 4, Biuro Projektowe MTM Styl Dudek 4, Biuro Projektowe MTM Styl Dom jednorodzinny, parterowy z poddaszem u�ytkowym i gara�em jednostanowiskowymPowierzchnia u�ytkowa – 137,60 m2
wycena�a� zdrowiu, zw�aszcza alergików. Je�li uwzgl�dnimy, �e 40% Polaków cierpi na alergie, rozs�dn� inwestycj� w domu b�d� takie urz�dzenia, jak wentylacja mecha-niczna z rekuperatorem czy odkurzacz centralny.
Coraz cz��ciej osoby zainteresowane kupnem domu b�d� pyta�, czy jest on ener-gooszcz�dny. Dobrze jest, je�li na takie py-tanie mo�na odpowiedzie� twierdz�co, a na dodatek wymieni�, jakie zastosowa-ne w domu urz�dzenia zapewniaj�, �e dom nie jest drogi w eksploatacji – na przyk�ad dzi�ki zastosowaniu wentylacji mecha-nicznej z odzyskiem ciep�a oraz automaty-ce w systemie grzewczym lub nawet inte-
ligentnej instalacji, która przez ca�� dob� dba o racjonalne zu�ycie energii.
Kiedy rozmowy z potencjalnym klien-tem zaczynaj� nabiera� powa�nego charak-teru, mo�e pa�� pytanie o to, czy w budyn-ku s� jeszcze jakie� udogodnienia. Nasz� ofert� uatrakcyjni na pewno podgrzewany podjazd czy chodnik, które dzi�ki temu nie b�d� wymaga�y od�nie�ania.
Sposoby na zwi�kszenie warto�ci domu prezentujemy na przyk�adzie konkretne-go projektu: Dudek 4, Biura Projektowego MTM Styl. W artykule znajd� Pa�stwo kosztorysy wykonania wymienionych in-stalacji oraz schematy dzia�ania propono-wanych urz�dze�.
ZDANIEM EKSPERTA
WYCENA NIERUCHOMO�CI
mgr in�. Teresa SzczerbaRzeczoznawca Maj�tkowynr uprawnienia 1177
Wyceny nieruchomo�ci dokonuj� rzeczoznaw-cy maj�tkowi posiadaj�cy licencje wydane przez Ministerstwo Infrastruktury. Ich list mo�na znale� na internetowej stronie Ministerstwa Infrastruktury www.mi.gov.pl. Koszty wyceny dzia�ki z domem za-czynaj� si od 500 z� netto.
Rzeczoznawca maj�tkowy wyceniaj�c nierucho-mo�, porównuje inne nieruchomo�ci znajduj�ce si w okolicy, które by�y przedmiotem obrotu na rynku w�a�ciwym i dla których znane s� ceny i warunki zawarcia transakcji oraz cechy tych nieruchomo-�ci. I m.in. na podstawie tych informacji sporz�dza
wycen. Ponadto cechami nieruchomo�ci, które maj� wp�yw na jej warto� s�: lokalizacja, dostp-no� komunikacyjna, wyposa�enie w media, stan techniczny budynku oraz standard wyko�czenia. Przy czym standard wyko�czenia domu, rozumia-ny jako zespó� dodatkowych elementów wp�ywaj�-cych na komfort u�ytkowania domu, jest mniej wa�-ny z uwagi na to, �e czsto nabywcy maj� zupe�nie inny gust i nie s� sk�onni zap�aci wicej za wpro-wadzone przez sprzedaj�cego inwestycje.
Przygotowuj�c dom do sprzeda�y, mo�na �atwo przeinwestowa. Szczególnie dotyczy to inwestycji
www.serock-nieruchomosci.pl
Emilia Ros�aniec
O BUDOWANIU
okladkowy.indd 54 2009-02-13 15:39:03
5 sposobów na zwi�kszenie warto�ci domu
BUDUJEMY DOM 3/2009 55
Podgrzewany podjazdZALETY: zapewnia bezpiecze�stwo, bo dziki
skutecznemu odladzaniu nigdy nie jest �liski;
ca�kowicie uwalnia od sprz�tania �niegu; jest tani w eksploatacji i konserwacji.
KOSZTY: Ceny wg nast�puj�cych za�o�e :D�. pow. ogrzewanej podjazdu: 13 mSzer. pow. ogrzewanej podjazdu: 3 mPow: 39 m2
D�. pow. ogrzewanej chodnika 10 mSzer. pow. ogrzewanej chodnika 1,5 mPow: 15 m2
Podjazd: Mata grzejna SnowTec 300/13 – 4 szt. – 933 z� ´ 4 = 3732 z�.Chodnik:Mata grzejna SnowTec 300/10 – 2 szt. – 761 z� ´ 2 = 1522 z�.Regulator temperatury z czujnikiem wil-gotno�ci ETR2G – 1 szt. = 1564 z�.Moc systemu: 14 kW.Koszt instalacji z monta�em*: 10 028 z� Wycena firmy ELEKTRA
* Koszty monta�u zale�� od regionu kraju.Szacowana warto� robót instalacyjnych z rozdzielnic� elektryczn�
Wprawdzie wielu mieszka�ców przed-mie�� bardzo sobie ceni zdrowy ruch na �wie�ym powietrzu przy od�nie�aniu pod-jazdów przed w�asnymi domami, jed-nak s� i tacy, którzy przyznaj�, �e w po-rannym po�piechu na tak� gimnastyk� cz�sto brakuje czasu, a czasem te� si�y. Niezawodnym rozwi�zaniem problemu jest system przeciwoblodzeniowy z�o�ony z elektrycznych kabli b�d mat grzejnych zasilanych pr�dem jedno- lub trójfazo-
wym, którym steruje regulator z czujni-kiem temperatury lub kontroler wspó�pra-cuj�cy z zestawem czujników temperatury i wilgoci. System automatycznie dostoso-wuje si� do warunków atmosferycznych, w��czaj�c si� i wy��czaj�c zale�nie od tem-peratury powietrza i zawilgocenia chronio-nej powierzchni. Specjalne zabezpieczenia zapewniaj� ochron� przed pora�eniem pr�-dem elektrycznym.
Systemy przeciwoblodzeniowe mo�na in-stalowa� pod ka�dym rodzajem nawierzchni: betonem, kostk� brukow�, a nawet asfaltem.
Moc jednostkow� instalacji grzewczej okre�la si� w W/m2, przystosowuj�c j� mi�-dzy innymi do usytuowania wzgl�dem s�-siaduj�cych obiektów oraz wymaga� projek-towych. Moc ta powinna wynosi� od 250 do 400 W/m2.
Wi�cej o podjazdach podgrzewanych w kolejnych numerach BD: 5, 6, 9.
KIEDY INSTALOWA�: W tym przypadku zalecenie jest oczywiste – przed po�o�eniem nawierzchni. Gdy nawierzchnia jest ju� u�o�ona, inwestycja w podjazd podgrzewany nie jest zalecana.
Chodnik:Mata grzejna SnowTec 300– 761 z� ´ 2 = 1522 z�.Regulator temperatury z gotno�ci ETR2G – 1 szt. =Moc systemu: 14 kW.Koszt instalacji z monta�Wycena firmy ELEKTRA
* Koszty monta�u zale�� oSzacowana warto� robótz rozdzielnic� elektryczn�
w elementy takie jak wyposa�enie kuchni w meble i sprzt AGD lub now� �azienk.
Zdecydowanie bardziej op�acalne jest zainwesto-wanie w udogodnienia uniwersalne, wp�ywaj�ce na energooszczdno� (wentylacj mechaniczn� z od-zyskiem ciep�a, instalacj inteligentn�) oraz te po-prawiaj�ce bezpiecze�stwo (rolety antyw�amaniowe) oraz komfort u�ytkowania domu (odkurzacz central-ny czy podgrzewany podjazd). Pamitajmy tak�e, �e im wy�sz� warto� nieruchomo�ci oszacuje rze-czoznawca, tym wikszy kredyt przyzna nam bank (je�eli dom ma stanowi zabezpieczenie kredytu).
Przy okazji tematu sprzeda�y nieruchomo�ci, warto poruszy jeszcze jedn� kwesti – dotycz�c� �wiadec-twa energetycznego. Od 1 stycznia 2009 roku sprze-daj�cy dom powinien je mie. Jednak zgodnie z obec-nymi przepisami brak �wiadectwa energetycznego nie uniemo�liwia zbycia nieruchomo�ci, nie s� rów-nie� przewidziane �adne sankcje za jego brak. Tak�e zgodnie ze stanowiskiem Krajowej Rady Notarialnej �wiadectwo nie musi by do��czone do aktu notarial-nego zbycia nieruchomo�ci. �wiadectwa energetycz-ne w przypadku zbycia nieruchomo�ci s� wic wyko-nywane na �yczenie w�a�ciciela. Jednak�e rosn�ce
ceny energii spowoduj�, �e nabywcy coraz cz�ciej bd� domaga si od w�a�cicieli przedstawienia �wiadectwa energetycznego, na podstawie którego bdzie mo�na oszacowa energoch�onno� domu, a tym samym koszty jego ogrzewania.
W d�u�szej perspektywie ceny starych, �le ocieplo-nych i energoch�onnych domów zaczn� spada.
Lista osób uprawnionych do sporz�dzania �wia-dectw energetycznych bdzie opublikowana na stronie Ministerstwa Infrastruktury. Koszt sporz�-dzenia �wiadectwa energetycznego to 500–1000 z�; jest ono wa�ne przez 10 lat.
Cen
y br
utto
okladkowy.indd 55 2009-02-13 15:39:21
BUDUJEMY DOM 3/200956
KORZYSTNA WYCENA
Instalacja inteligentnaZALETY: zapewnia komfort korzystania z wikszo�ci urz�dze�; pozwala zaoszczdzi na kosztach energii i utrzy-
mania domu; dba o w�a�ciwy mikroklimat pomieszcze�; zwiksza bezpiecze�stwo mieszka�ców.
KOSZTY:Inteligenty dom w systemie Xcomfort wed�ug wyce-ny pozwala na: sterowanie 6 strefami grzewczymi (dom mo�na po-
dzieli na tyle cz�ci i w ka�dej z nich, niezale�nie utrzy-mywa inn� temperatur) radiowe sterowanie bram� wjazdow� i gara�ow� sterowanie 12 roletami (automatyczne podnoszenie
i opuszczanie w wybranych porach dnia) sterowanie o�wietleniem w ca�ym domu, w tym 11 �ró-
de� �wiat�a z mo�liwo�ci� �ciemniania czujnik przeciwzalaniowy zamykaj�cy, w razie zala-
nia, g�ówny zawór wody sterowanie o�wietleniem za pomoc� przycisków,
pilotów steruj�cych oraz paneli steruj�cych automatyczne sterowanie podlewaniem ogrodu oraz uruchamianiem �wiat�a zewtrznego po��czenie z systemem alarmowym panele steruj�ce Room Manager sterowanie domem poprzez SMS symulacj obecno�ci domowników sceny �wietlne wy��cznik g�ówny – jedno naci�nicie gasi wszystkie �wiat�a w domu, opuszcza rolety
Koszt instalacji z monta�em*: 22 700 z�Wycena firmy MOELLER ELECTRIC* Koszty monta�u zale�� od regionu kraju. System mo�e by instalowany etapowo.
KIEDY INSTALOWA�: Przewodow� instalacj inteligent-n� najlepiej u�o�y razem z in-nymi instalacjami przed rozpo-czciem prac wyko�czeniowych. System bezprzewodowy mo�na zain-stalowa w dowolnym czasie – tak�e w domu ju� wyko�czonym.
wspó�praca z systemem alarmowym
sterowaniebram� gara�ow�
sterowanieogrzewaniem
sterowaniebram� wjazdow�
sterowanieo�wietleniem
sterowanieroletami
Niemal ka�d� czynno�� zwi�zan� z u�ytko-waniem domu mo�na zautomatyzowa� tak, by od mieszka�ców wymaga�a tylko odpo-wiedniego zaprogramowania urz�dze� steru-j�cych. Dzi�ki instalacji inteligentnej mo�na sterowa� o�wietleniem, ogrzewaniem, wen-tylacj� i os�onami okiennymi, by zapewni� mieszka�com wygod� i równocze�nie zredu-kowa� zu�ycie energii. Instalacja inteligent-na mo�e te� – dzi�ki magnetycznym czyt-nikom – otwiera� drzwi bez u�ycia kluczy, a tak�e sterowa� urz�dzeniami znajduj�cymi si� poza domem – bram� gara�ow�, furtk�, o�wiet leniem zewn�trznym, kamerami, a na-wet zraszaczami ogrodowymi czy fontann�.
Instalacja inteligentna mo�e u�atwia� co-dzienne czynno�ci w ró�nym stopniu – za-le�nie od potrzeb. Najprostsza ��czy instala-cje elektryczne w jeden system, który czuwa nad: ogrzewaniem, o�wietleniem, prac� urz�-dze� elektrycznych i systemów alarmowych,
a czasem te� podlewaniem ogrodu. W syste-mach bardziej zaawansowanych g�ównym elementem jest jednostka centralna, zwana potocznie central�, do której doprowadzo-ne s� przewody od rozmieszczonych w domu i na zewn�trz czujników ruchu, nat��enia �wiat�a, wilgotno�ci powietrza, ci�nienia itd. Z centrali przewody poprowadzone s� do urz�dze� i sprz�tów domowych: kot�a, grzej-ników, wentylatorów, o�wietlenia, �aluzji, ro-let, domofonu, bramy gara�owej itd.
Instalacja inteligentna mo�e wymaga� po-prowadzenia przewodów, ale s� te� syste-my, które ich nie potrzebuj�, tj. s� bezprze-wodowe.
Instalacja przewodowa. Firma instala-cyjna wykonuje okablowanie wed�ug pro-jektu: doprowadza w jedno miejsce budyn-ku kable linii telefonicznej, zasilania energi� elektryczn�, przewód telewizji kablowej oraz przewód anteny RTV. Zamontowana w tym
miejscu jednostka centralna b�dzie odbiera� sygna�y i wysy�a� je do poszczególnych po-mieszcze� i urz�dze�.
Nast�pnie w domu prowadzi si� magistra-l� komunikacyjn�, czyli wszystkie przewo-dy wchodz�ce w sk�ad systemu. Dzi�ki niej poszczególne urz�dzenia zostan� po��czo-ne z jednostk� centraln� i mo�na b�dzie nimi sterowa�.
Instalacja bezprzewodowa. Tak� �a-twiej zastosowa� w ju� istniej�cych domach. Komunikacja mi�dzy czujnikami i sterowni-kami a central� odbywa si� wtedy drog� ra-diow�. Sygna� radiowy przenika przez �cia-ny, a jego zasi�g mo�e znacznie przekracza� 30 m, cho� nat��enie emitowanego przy tym promieniowania elektromagnetycznego jest ok. 200 razy mniejsze ni� telefonu komórko-wego.
Wi�cej o instalacjach inteligentnych w kolej-nych numerach BD: 5, 11–12.
Cen
y br
utto
okladkowy.indd 56 2009-02-13 15:39:37
5 sposobów na zwi�kszenie warto�ci domu
BUDUJEMY DOM 3/2009 57
Sk�adaj� si� z pancerza (p�aszcza) o profi-lach aluminiowych lub stalowych wype�-nionych piank� poliuretanow�, która izoluje i usztywnia konstrukcj� rolet, oraz prowad-nic – czyli mocowanych do �ciany kszta�tow-ników, w których przesuwaj� si� brzegi pan-cerza. Pancerz zwija si� na walcu osadzonym w kasecie (skrzynce), któr� montuje si� nad oknem.
Rolety s� skutecznym zabezpieczeniem przed w�amaniem, pod warunkiem �e: s� wykonane ze stalowych i aluminio-
wych profili o wzmocnionej konstrukcji bez perforacji, za to z wype�nieniem; s� zamontowane we wzmocnionych pro-
wadnicach; maj� odpowiednie okucia: zamki i blo-
kady zabezpieczaj�ce przed wywa�eniem.Rolety antyw�amaniowe produkuje si�
w 6 klasach odporno�ci na w�amanie. Klas� dobiera si� stosownie do za�o�onej techni-
ki, jak� mia�by zastosowa� w�amywacz: od ER1 (bez u�ycia narz�dzi) do ER6 (z u�yciem narz�dzi elektrycznych o du�ej mocy, które umo�liwiaj� sforsowanie przegrody w czasie nieprzekraczaj�cym 15 minut).
Do rolet antyw�amaniowych trzeba za-montowa� nap�d elektryczny i zabezpie-czenia przed samoczynnym rozwini�ciem, bo ich pancerz jest kilkakrotnie ci��szy ni� w zwyk�ych roletach.
Rolety antyw�amaniowe mog� stanowi� integraln� cz��� rozbudowanego systemu bezpiecze�stwa, a ich ruch mo�e by� odpo-wiednio zaprogramowany i sterowany cen-tralk� alarmow�. Utrudniaj� one intruzom wtargni�cie do domu – dzi�ki wyd�u�eniu czasu na reakcj� ochrony.
Masa 1 m2 pancerza rolet antyw�amanio-wych dochodzi do 18 kg, dlatego wymaga-j� one elementów u�atwiaj�cych ich rozwi-janie i zwijanie, np. przek�adni lub silnika
elektrycznego, a tak�e bezpiecznika prze-ciw samorozwini�ciu oraz fotokomórek.
Przy wyborze rolet zewn�trznych war-to zatrzyma� si� nad dwuwarstwowymi. Wykazuj� one bowiem izolacyjno�� ciepl-n� i akustyczn� proporcjonaln� do grubo-�ci wype�nienia piankowego, w sezonie grzewczym mo�na liczy� na znaczne (do 20%) ograniczenie zu�ycia energii potrzeb-nej do ogrzania pomieszczenia z os�onami. Latem rolety zewn�trzne mog� przyczy-nia� si� do obni�enia temperatury w po-mieszczeniu nawet o 8°C.
Rolety antyw�amaniowe mo�na instalowa� tak�e na drzwiach wej�ciowych. Takie roz-wi�zanie stosuje si� jednak rzadko, g�ównie wtedy, gdy domownicy cz�sto wyje�d�aj� na d�ugi czas, a dom po�o�ony jest w niebezpiecz-nej okolicy.
Wi�cej o roletach zewn�trznych w nume-rach BD: 5, 6.
Rolety antyw�amanioweZALETY: zwikszaj� bezpiecze�stwo; zim� ograniczaj� straty ciep�a
uciekaj�cego przez okna, a wic zmniejszaj� koszty ogrzewania domu;
latem chroni� dom przed prze-grzewaniem, a wic ogranicza-j� koszty klimatyzacji;
zapewniaj� intymno�; umo�liwiaj� ca�kowite lub cz-
�ciowe zaciemnienie pomieszcze-nia (np. kina domowego);
t�umi� ha�asy z zewn�trz.
KOSZTY:12 rolet zewntrznych elewacyj-nych na profilu PA 39. Wszystkie rolety wyposa�one w rygle auto-matyczne. Koszt instalacji z monta�em*:7300 z�Wycena firmy SUN�AL
* Koszty monta�u zale�� od regio-nu kraju
KIEDY INSTALOWA�: W dowolnym czasie po osi�gniciu stanu surowego zamknitego. Najlepiej jednak, gdy monta� rolet antyw�amaniowych przewidziany jest w projekcie domu, wówczas znacznie �atwiej rozwi�za po��czenia z nadpro�em i wyeliminowa ewentualne mostki termiczne.
Cen
y br
utto
okladkowy.indd 57 2009-02-13 15:39:53
BUDUJEMY DOM 3/200958
KORZYSTNA WYCENA
Budynki z tradycyjnymi systemami wenty-lacji wraz z wyrzucanym na zewn�trz zu-�ytym powietrzem trac� zazwyczaj du�o ciep�a (a nap�ywaj�ce z zewn�trz zimne po-wietrze wyzi�bia pomieszczenia). W no-woczesnym, energooszcz�dnym domu nie mo�na na to pozwoli�, dlatego stosuje si� rozwi�zania, które to ciep�o kieruj� z po-wrotem do budynku. Jest to mo�liwe, gdy wszystkie przewody wentylacji – zarów-no wywiewnej, jak i nawiewnej – ��cz� si� w jednym przewodzie zbiorczym z wymien-nikiem ciep�a – w centrali zwanej rekupera-torem, który odzyskuje ciep�o z usuwanego z domu ogrzanego powietrza, by ogrze-wa� nim powietrze pobierane z zewn�trz. Rekuperator sk�ada si� z wymiennika cie-p�a, dwóch wentylatorów wymuszaj�cych przep�yw powietrza oraz filtrów. Oprócz standardowych filtrów powietrza znajdu-j�cych si� w rekuperatorze, system wenty-lacji z odzyskiem ciep�a mo�na wyposa�y�
w dodatkowy filtr o zwi�kszonej skuteczno-�ci filtracji (montowany w kanale wentyla-cyjnym).
W domach jednorodzinnych stosuje si� re-kuperatory, w których dwa strumienie powie-trza: jeden – ogrzanego z wn�trza domu, i dru-gi – ch�odnego z zewn�trz przep�ywaj� przez wymiennik, stanowi�cy szczeln� przegrod� dobrze przewodz�c� ciep�o. Przed wymienni-kiem ciep�a powietrze zewn�trzne jest wst�p-nie oczyszczane przez filtr. W wymienniku dochodzi do podgrzania nawiewanego po-wietrza. Za wymiennikiem znajduje si� drugi filtr, który dok�adnie oczyszcza powietrze.
Na rynku najcz��ciej spotykany i naj-prostszy rodzaj wymiennika to wymiennik krzy�owy, w którym ciep�o przekazywane jest przez równolegle u�o�one p�yty, mi�-dzy którymi w przeciwnych kierunkach przep�ywa zu�yte i �wie�e powietrze. Jego sprawno�� wynosi oko�o 70%. Znacznie wy�szy wspó�czynnik sprawno�ci, bo do-
chodz�cy do 90%, osi�ga wymiennik prze-ciwpr�dowy. Wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciep�a umo�liwia u�ytkowni-kom sterowanie ilo�ci� wymienianego po-wietrza za pomoc� regulatorów szybko-�ci pracy wentylatorów (zmniejszaj�c lub zwi�kszaj�c ich wydajno��).
Instalacja z rekuperatorem nie wymaga budowy kominów, którymi wyprowadza si� ponad dach przewody wentylacji grawita-cyjnej.
Podstawowym elementem, zapewniaj�cym sprawn� prac� wentylacji, jest jej projekt. Bez niego trudno bowiem dobra� poszczególne urz�dzenia instalacji, zapewniaj�c przy tym wymagan� wydajno�� wentylacji. Zarówno projekt, jak i wyposa�enie domu w tak� wentylacj� nale�y powierzy� specjalistom z do�wiadczeniem.
Wi�cej o wentylacji z rekuperatorem w ko-lejnych numerach BD: 7–8, 9, 10.
Wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciep�aZALETY: zmniejsza nawet o 60% koszty ogrzewania domu; zapewnia sta�y dop�yw �wie�ego powietrza do wszyst-
kich pomieszcze�; pozwala kupi ta�szy kocio�, bo o mniejszej mocy; usuwa nadmiar pary wodnej i nieprzyjemne zapachy; przyczynia si do zredukowania ha�asów dochodz�cych
z zewn�trz oraz zwiksza bezpiecze�stwo domowników, gdy� eliminuje potrzeb otwierania okien do wietrze-nia;
pozwala zrezygnowa z wielu elementów wyposa�enia domu (niezbdnych przy wentylacji grawitacyjnej): wszystkich ko-minów wentylacyjnych, nawiewników w oknach lub/i �cia-nach, mikrorozszczelnie� w oknach, otwieranych okien – tam gdzie mo�na umy je z zew n�trz.
KOSZTY:Centrala wentylacyjna ComfoAir 350 STANDARD wraz z osprztem 6955 z�Komplet niezbdnych materia�ów instalacyjnych systemu (kszta�tki wentylacyjne – trójniki, przepustnice regulacyjne oraz inne elementy po��czeniowe przystosowane do wykorzystania w systemach rekupe-racyjnych (1 kpl.), ��czna ilo� przewodów wentylacyjnych izolowanych sztywnych i ela-stycznych (115 m), ��czna ilo� anemostatów oraz czerpnia �cienna i wyrzutnia (12 szt.), komplet materia�ów po��czeniowych i uszczelniaj�cych – z��czki, ta�my, opaski zacisko-we (1 kpl.), projekt instalacji wentylacyjnej (1 szt.)) 9910 z�Wykonanie instalacji wentylacyjnej w budynku Klienta 4280 z� (cena zawiera dojazd ekipy oraz transport materia�ów do Klienta).Koszt instalacji z monta�em*: 21 145 z�Wycena firmy REKUPERATORY.PL
* Koszty monta�u zale�� od regionu kraju
KIEDY INSTALOWA�:Wentylacj z rekuperatorem najlepiej zaplanowa przed rozpoczciem budo-wy budynku, cho jej pó�niejsza insta-lacja tak�e jest mo�liwa, znacznie jed-nak dro�sza.
Cen
y br
utto
okladkowy.indd 58 2009-02-13 15:40:10
5 sposobów na zwi�kszenie warto�ci domu
BUDUJEMY DOM 3/2009 59
To najbardziej higieniczny sposób na usu-wanie kurzu, bo zassane wraz z nim po-wietrze odkurzacz ten wydmuchuje poza budynek. Dlatego te� sprz�tanie odkurza-czem centralnym nie powoduje unosze-nia si� kurzu, py�ków i roztoczy, co jest wad� wszystkich odkurzaczy tradycyjnych. Dlatego odkurzacz centralny jest wr�cz nie-odzowny w domu alergika uczulonego na kurz.
Projektowaniem i monta�em odkurzaczy centralnych zajmuj� si� wyspecjalizowa-ne firmy i do nich nale�y poprowadzenie rur i przewodów we w�a�ciwy sposób, do-bór jednostki centralnej oraz wybór miejsca jej zainstalowania. Nie nale�y zatem szu-ka� fachowców poza wyspecjalizowanymi firmami. Ci bowiem cz�sto oferuj� wykona-nie instalacji z rur kanalizacyjnych, ��czo-nych uszczelkami, które w do�� krótkim czasie trac� swoje w�a�ciwo�ci i system za-
czyna le funkcjonowa�. Jego naprawa b�-dzie wi�za�a si� z kuciem �cian. Instalacja centralnego odkurzania powinna by� za-tem u�o�ona z rur do tego w�a�nie przezna-czonych – wówczas zyskamy gwarancj� sprawnej instalacji na d�ugie lata.
Istotn� cech� odkurzacza centralnego jest �atwo�� obs�ugi. Urz�dzenie w��cza si� po wsuni�ciu w��a do gniazda (wersja stan-dardowa) b�d przez przesuni�cie prze��cz-nika na r�czce.
Mo�na tak�e wybra� odkurzacze, któ-rych r�czka w��a wyposa�ona jest w re-gulator mocy – dzi�ki niemu mo�na dosto-sowa� si�� ssania do potrzeb i oszcz�dzi� energi�. Na rynku dost�pne s� tak�e odkurzacze centralne z tzw. systemem push&pull – w takich uruchomienie i wy-��czenie urz�dzenia odbywa si� przez fal� powietrza wytworzon� przez wyd�u�enie i skrócenie r�czki teleskopowej.
Zakup odkurzacza centralnego mo�na roz�o�y� na dwa etapy. W pierwszym opra-cowuje si� projekt odprowadzenia powie-trza na zewn�trz i rozprowadza w �cianach rury PVC zako�czone gniazdami ss�cymi. Etap drugi to zakup akcesoriów i jednostki centralnej oraz jej monta�. Rury prowadzi si� mo�liwie najkrótsz� drog� i z minimal-n� liczb� kolanek, ograniczaj�c do mini-mum liczb� za�ama� i zmian kierunku, by nie zwi�ksza� oporów przep�ywu, gdy� po-woduj� one spadek si�y ssania.
Odkurzacze centralne maj� wiele ko�có-wek, którymi mo�na odkurza� materace, meble tapicerowane, a nawet zbiera� wod� czy popió� z kominka (je�li dokupimy se-parator do tego przeznaczony), czego zwy-kle nie mo�na robi� odkurzaczem tradycyj-nym.
Wi�cej o odkurzaczach centralnych w ko-lejnych numerach BD: 4, 7–8, 10.
Odkurzacz centralnyZALETY: u�atwia i przyspiesza sprz�tanie; nie zanieczyszcza powietrza, bo za-
ssanego z kurzem nie wdmuchuje z powrotem do wntrza, nie unosi te� kurzu podmuchem powietrza wydechowego;
pracuje cicho, wic nie zak�óca wy-poczynku, pracy czy innych czyn-no�ci; zw�aszcza �e jednostk cen-traln� montuje si w pomieszczeniu niemieszkalnym.
KOSZTY:1. etap – wykonanie instalacji szufelka automatyczna – ok. 170 z�, gniaz-da ss�ce 2 szt. – ok. 50 z� za sztuk, gniaz-do gospodarcze – ok. 40 z�punkt ss�cy – 244 z�/szt.w sumie – materia�y i robocizna ok. 1290 z�2. etap – zakup jednostki centralnej wraz z akcesoriami do sprz�tania W zale�no�ci od wyboru – od 1000 z� w najprostszej wersji (model BM 165 + akcesoria standard) do ok. 2800 z� w wersji lux (model SC 325 + akcesoria Aspira z regulacj� si�y ss�cej)Koszt instalacji (dwa etapy) z monta�em*: ok. 2300 z�Wycena firmy BEAM
* Koszty monta�u zale�� od regionu kraju
KIEDY INSTALOWA�: Instalacj centralnego odkurzania rozprowadza si przed rozpoczciem robót wyko�czeniowych.W ju� wyko�czonym budynku tak�e mo�na pokusi si o zainstalowanie odku-rzacza centralnego – wówczas do rozmieszczenia rur mo�na wykorzysta ka-na�y wentylacyjne (je�li nie bdzie przez to zak�ócona wentylacja w domu) czy miejsce nad podwieszanymi sufitami.
jednostka centralna
przewody ssawne
w�� ss�cy
gniazdo ss�cegniazdo wylotu powietrza
szufelka automatyczna
Cen
y br
utto
okladkowy.indd 59 2009-02-13 15:40:45
62
Artyku� promocyjny
BUDUJEMY DOM 3/2009
Potrzeba poczucia bezpiecze�stwa coraz cz��ciej sk�ania nas do zainstalowania systemu alarmo-wego. Wykonanie takiej instalacji najcz��ciej po-wierzamy fachowcom. Ze wzgl�du na to, �e ka�-da instalacja ma charakter indywidualny, dobry profesjonalista przed wykonaniem projektu b�-dzie zbiera� informacje dotycz�ce architektury chronionego domu czy mieszkania (uwzgl�d-niaj�c równie� jego otoczenie), oraz dotycz�-ce przyzwyczaje� i oczekiwa� mieszka�ców. Warto przygotowa� si� do takiej rozmowy, daj�c równocze�nie sobie czas na przemy�lenie mo�-liwych wyborów.
Rozwa�ania nale�y zacz�� od tematów zwi�-zanych z funkcjami sygnalizacji próby w�ama-nia – w zwi�zku z czym w kilku zdaniach posta-ram si� omówi� rol� poszczególnych elementów systemu. Typowy system alarmowy w du�ym uproszczeniu sk�ada si� z centrali alarmowej (b�d�cej mózgiem systemu) wraz z urz�dzenia-mi pozwalaj�cymi na sterowanie pracy centrali (przede wszystkim za��czanie i wy��czanie do-zoru) – takimi urz�dzeniami mog� by� np. ma-nipulatory (zwane te� potocznie szyfratorami). Rol� oczu i uszu systemu pe�ni� czujki alarmo-we, których zadaniem jest wykrycie okre�lonych dzia�a� (próby otwarcia okien lub drzwi, poru-szania si� w okre�lonym obszarze, t�uczenia szy-by). Innym istotnym elementem s� sygnalizatory, które powinny poinformowa� najbli�sze otocze-nie chronionego obiektu o próbie w�amania po-przez sygnalizacj� akustyczn� (wycie syreny) i optyczn� (b�yskanie �wiat�em o du�ej jasno�ci). Ostatnim z zasadniczych elementów systemu s� urz�dzenia zdalnego powiadamiania – tzw. ko-munikatory alarmowe: umo�liwiaj� one zdalne przekazanie informacji o alarmie poprzez lini� telefoniczn�, sie� GSM czy Internet.
Jedn� z podstawowych kwestii, któr� nale�y rozwa�y�, s� oczekiwania odno�nie do systemu: czy jego rol� ma by� jedynie zabezpieczenie mie-
nia pod nieobecno�� domowników, czy mo�e sys-tem ma dawa� tak�e poczucie bezpiecze�stwa osób pozostaj�cych w domu? Odpowied na to pytanie pozwoli zdecydowa� o sposobie zabez-pieczenia: w pierwszym przypadku prosty sys-tem móg�by mie� jedynie kilka czujek wykrywa-j�cych ruch w pomieszczeniach; gdy decydujemy si� jednak na wy�szy stopie� bezpiecze�stwa, niezb�dnym elementem stanie si� tzw. ochrona obwodowa. Celem ochrony obwodowej jest wy-krywanie próby przedostania si� przez „obwód” strefy chronionej – najcz��ciej lini� okien i drzwi, ale mo�e ona zawiera� równie� cz��� terenu wo-kó� domu. Wa�n� zalet� ochrony obwodowej jest to, �e mo�e ona dozorowa� nawet wówczas, gdy wewn�trz zabezpieczonego obwodu znajduj� si� domownicy. System wyposa�ony jedynie w we-wn�trzne czujki ruchu zareaguje dopiero na obec-no�� intruza wewn�trz chronionego obszaru i do-datkowo nie pozwoli na dozorowanie w czasie, kiedy mieszka�cy pozostaj� w zabezpieczanym domu. Oczywi�cie, nic nie stoi na przeszkodzie, aby system wyposa�ony w ochron� obwodow� uzupe�ni� o wykrywanie ruchu wewn�trz. W ten sposób uzyskujemy maksymaln� ochron�, a no-woczesna centrala alarmowa pozwoli w prosty sposób w��czy� odpowiedni tryb dozoru w zale�-no�ci od tego, czy wewn�trz pozostaj� domowni-cy, czy te� nie. Warto równie� wiedzie� o tym, �e system mo�e zosta� wyposa�ony w kilka urz�-dze� steruj�cych (np. manipulatorów) – zw�asz-cza w przypadku wi�kszych mieszka� i domów wygodnie jest mie� dodatkowy manipulator przy sypialni, pozwalaj�cy na proste za��czenie dozo-ru w trybie nocnym.
Kolejnym istotnym tematem wymagaj�cym przemy�lenia jest sposób zdalnego powiada-miania realizowanego przez system alarmowy. Dotyczy to zarówno przekazania informacji do firmy ochroniarskiej (tzw. monitoring), jak i po-wiadamiania prywatnego (np. komunikatem g�o-
sowym przez telefon). Do niedawna najpopu-larniejsz� opcj� by�o wykorzystanie w tym celu zwyk�ej linii telefonicznej – nawet najprostsze centrale alarmowe wyposa�one s� w podstawo-wy komunikator dzia�aj�cy z tego typu ��czem. Obecnie ze wzgl�du na siln� konkurencj� na rynku telekomunikacyjnym, cz�sto nie potrze-bujemy linii telefonicznej – rol� codziennej ko-munikacji przej��y praktycznie ca�kowicie telefo-ny komórkowe. Za pomoc� specjalnych urz�dze� (modu�ów GSM) mo�na wykorzysta� ten rodzaj ��czno�ci na potrzeby monitoringu i powiada-miania (zarówno g�osowego, jak i SMS). Jeszcze inn� alternatyw� s� komunikatory TCP/IP korzy-staj�ce z sieci Ethernet – ich zalet� jest brak ko-nieczno�ci op�acania dodatkowego abonamentu za przesy�anie informacji w celu realizacji ��cz-no�ci o alarmie.
W przypadku gdy na zainstalowanie alarmu decydujemy si�, maj�c mieszkanie w pe�ni wyre-montowane i urz�dzone, pojawia si� dodatkowy dylemat. Wykonanie tradycyjnej instalacji alar-mowej wi��e si� z poprowadzeniem przewodów do wszystkich elementów systemu – wymaga� to b�dzie prac remontowych. Problem ten mo�-na rozwi�za�, wybieraj�c system bezprzewodo-wy, wykorzystuj�cy ��czno�� radiow�. Ze wzgl�-du na zaawansowan� technologi� wymagan� do produkcji elementów takiego systemu, kosz-ty elementów sk�adowych b�d� wy�sze od kom-ponentów standardowych. Jednak�e bior�c pod uwag� ca�kowity koszt prac zwi�zanych z za�o-�eniem instalacji, mo�e si� okaza�, �e rozwi�-zanie bezprzewodowe w ogólnym rozrachun-ku b�dzie ta�sze.
Niezale�nie od wybranych rozwi�za�, warto pami�ta� o tym, by elementy wybrane do budo-wy systemu zapewnia�y najwy�szy poziom nie-zawodno�ci i jako�ci dzia�ania. Ze wzgl�du na to, �e do oceny tych parametrów nierzadko po-trzebne s� odpowiednio wyposa�one laboratoria, dobrze jest polega� na sprawdzonych rozwi�za-niach pochodz�cych od uznanych producentów – w po��czeniu z profesjonalnym monta�em sta-nowi� to b�dzie gwarancj� skuteczno�ci i wielo-letniej, niek�opotliwej eksploatacji.
SATEL Sp. z o.o.ul. Schuberta 7980-172 Gda�sk
tel. 058 320 94 00, faks 058 320 94 01www.satel.pl
Jak zaplanowa instalowanie alarmu?
satel.indd 62 2009-02-13 16:40:49
reklamy.indd 63 2009-02-12 23:09:15
BUDUJEMY DOM 3/200964
Artyku� promocyjny
Sprz�tanie pokoi staje si� prostsze: odkurzasz d�ugim, elastycznym w��em ss�cym pod��czo-nym do gniazda wlotowego w �cianie. Kiedy sko�czysz, po prostu od��czasz w�� i zamy-kasz gniazdo. Masz do wyboru kilka ró�nych modeli jednostek, wszystkie z du�� moc� ss�-c� i mocnymi silnikami. Mo�esz równie� wy-biera� spo�ród wielu zestawów akcesoriów do sprz�tania. Wi�cej informacji znajdziesz na www.electroluxonline.pl.
Komfortowe oddychanieBadania wykaza�y, �e u�ywanie systemu centralnego odkurzania zmniejsza g�ów-ne symptomy alergii, co czyni Twój dom zdrowszym miejscem dla rodziny. Nasz sys-tem filtracji usuwa praktycznie 100% kurzu i alergenów i jako jedyny, prawdziwy filtr HEPA w systemach centralnego odkurza-nia gwarantuje pe�n� �ywotno�� i skutecz-
no�� przez wiele lat. Poniewa� filtr oraz wy-lot powietrza s� umieszczone poza obszarem mieszkalnym, nie ma mo�liwo�ci, aby kurz wróci� z powrotem do domu, jak to si� dzieje przy zwyk�ych odkurzaczach przeno�nych.
Cicha pracaCzy mo�esz odkurza�, nie przeszkadzaj�c innym? Teraz mo�esz! System Electrolux usytuowany jest daleko od pomieszcze�, w których �yjesz, co zdecydowanie elimi-nuje ha�as. Ponadto dzi�ki nowatorskiej konstrukcji odkurzacz Electrolux jest o po-�ow� cichszy od zwyk�ych odkurzaczy. Chocia� cichy, to ma moc 520 airwatów!
System Centralnego Odkurzania Electrolux sprawi, e Twój dom b�dzie naprawd� czysty. Dua moc ss�ca zapewnia dok�adne czyszczenie mebli i dywanów. Powietrze zasysane jest przez zamkni�ty system rur, filtrowane oraz wyrzucane na zewn�trz budynku.
Pomy�leli�my o tych, którzy chc� wygodnego, cichego i efektywnego sprz�tania
beam.indd 64 2009-02-12 23:54:56
BUDUJEMY DOM 3/2009 65
Du�a wydajno� System Centralnego Odkurzania Electrolux czyni sprz�tanie �atwiejszym, a ta nielubiana czynno�� zajmie Ci mniej czasu. Dzi�ki niemu swój dom uczy-nisz czystszym i powietrze w pomiesz-czeniach b�dzie zdrowsze dla �ycia. Jednostka centralna
Electrolux jest zainstalowany poza obsza-rem mieszkalnym, wi�c nie musisz zajmo-wa� si� noszeniem odkurzacza, filtrami ani zbiornikiem na kurz. Zamiast tego do dys-pozycji masz lekki i wygodny w�� ss�cy i akcesoria u�atwiaj�ce manewrowanie i od-kurzanie.
Electrolux do ka�dego domuWykonanie instalacji systemu Electrolux jest mo�liwe w ka�dym domu, a profesjo-nalny instalator wykona j� w kilka godzin. System Centralnego Odkurzania Electrolux jest prosty i niedrogi, a dzi�ki niemu mo�esz czu� si� w swoim domu naprawd� zdrowo i komfortowo.
Odkurzacze Centralne ElectroluxPrzedstawicielstwo w Polsce
ul. �wierczewska 771-066 Szczecintel. 091 483 46 75
www.electroluxonline.pl
Model ZCV781 ZCV782 ZCV783 ZCV785
Kolor czerwony czerwony czerwony czerwony
Filtr filtr silnika zmywalny HEPA zmywalny HEPA zmywalny HEPA
Rodzaj zbiornika worek papierowy pojemnik plastikowy + opcjonalnie worek papierowy
Pojemno� u�ytkowa worka [l] 23 23 23 23
Pojemno� zbiornika na kurz [l] – 31 31 31
Moc maksymalna [W] 1300 1300 1500 1750
Maksymalny czas przep�ywu powietrza [l/s] 50 50 50 50
Si�a ssania [airwat/kPa] 515/28 518/28 525/33 562/38
Zbieranie kurzu [%] dywan 76, pod�oga 99 dywan 76, pod�oga 99 dywan 76, pod�oga 99 dywan 76, pod�oga 99
Poziom ha�asu [dB]* 63 63 64 64
Poziom ha�asu na wylocie [dB]* * 55 55 58 58
Zabezpieczenie przed przegrzaniem tak tak tak tak
Wymiary W x S x G [mm] 592 ´ 419 ´ 381 878 ´ 419 ´ 381 955 ´ 419 ´ 381 955 ´ 419 ´ 381
Dodatkowa funkcjonalno� – – – panel LCD
* mierzony na urz�dzeniu** mierzony na wylocie, przy zastosowaniu t�umika
Niezalenie od tego, który model z serii ZCV wybierzesz, otrzymasz wydajn�, niezawodn� i cich� jednostk� centraln�, która pomoe Ci w utrzymywaniu czysto�ci przez wiele lat.
beam.indd 65 2009-02-12 23:55:21
66
Prezentacja firmowa
BUDUJEMY DOM 3/2009
Zakres dzia�alnoci i ofertaBieg�a znajomo�� mi�dzynarodowego stan-dardu KNX-EIB w po��czeniu z du�ym do-�wiadczeniem naszych projektantów, po-twierdzona certyfikatami i szkoleniami, pozwalaj� nam zaoferowa� Pa�stwu kom-pleksow� us�ug� w zakresie inteligentnych instalacji elektrycznych.
Do ka�dego z klientów mamy indywidual-ne podej�cie i w zale�no�ci od jego potrzeb i wymaga� proponujemy mu najkorzystniej-sze rozwi�zania.
Oferujemy: projektowanie instalacji inteligentnych EIB-KNX,
doradztwo w zakresie wyboru potrzebnego osprz�tu w zale�no�ci od potrzeb,
monta� wybranego osprz�tu oraz oprogra-mowanie instalacji wed�ug wymaga� in-westora,
wizualizacj� sterowania o�wietleniem, ogrze-waniem, oknami na pulpitach dotykowych,
wprowadzanie wszelkich zmian w istnie-j�cych instalacjach oraz ich modernizacj� i konserwacj�,
integracj� systemu KNX-EIB z instalacjami alarmowymi, systemami audio-video, in-nymi instalacjami elektrycznymi,
pod��czanie instalacji KNX-EIB do Internetu,
projektowanie o�wietlenia i instalacji elek-trycznych, zarówno w obiektach u�ytecz-no�ci publicznej, jak i prywatnych inwe-stycjach,
dobór i sprzeda� wszelkiego rodzaju lamp dekoracyjnych, architektonicznych, ze-wn�trznych,
wizualizacje komputerowe o�wietlanych obiektów,
rozwi�zywanie nietypowych problemów o�wietleniowych.
Informacje dodatkoweObszerna wiedza COMECH na temat tech-niki o�wietlania oraz wieloletnie do�wiad-czenie owocuj� w realizowaniu projektów o�wietleniowych dla najbardziej wymaga-j�cych klientów, zarówno indywidualnych, jak i architektów. W zale�no�ci od szczegó-�owych indywidualnych potrzeb i wymaga�
firma proponuje najkorzystniejsze rozwi�za-nia. COMECH pracuje zarówno z klientami indywidualnymi, jak i architektami, o�wie-tla mieszkania, domy, rezydencje, wn�trza biurowe, obiekty sportowe, powierzchnie handlowe i inne. Cz�sto integruje systemy o�wietlenia z systemami sterowania EIB lub innymi uproszczonymi systemami steruj�-cymi zapewniaj�cymi tworzenie scen �wietl-nych i zdaln� obs�ug�.
Firma COMECH powsta�a wiele lat temu specjalizuj�c si� w projek-towaniu i sprzeday o�wietlenia dekoracyjnego i architektonicznego. W odpowiedzi na potrzeby rynku szybko przekszta�cona zosta�a w iny-nierskie biuro projektowe w��czaj�c w profil dzia�alno�ci projektowanie inteligentnych instalacji elektrycznych EIB. ��cz�c wieloletnie do�wiad-czenia i mi�dzynarodowe kontakty zapewnia swoim klientom najwyszy poziom obs�ugi.
Instalacje inteligentnei o�wietlenie
COMECH Sp. z o.o. Al. Wyzwolenia 13 00-572 Warszawa
tel. 022 621 79 76, fax. 022 621 68 71www.comech.com.plwww.eib-instalacje.pl
e-mail: [email protected]
comech.indd 66 2009-02-16 09:20:26
Oto pod sta wo we za sa dy funk cjo no wa nia
Klu bu Bu du j� cych Dom. Jak zo sta� cz�on kiem KBD? Jest je den tyl ko spo sób. Trze ba wy-pe� ni� ni �ej wy dru ko wa n� „De kla ra cj� ak ce syj n� do KBD”, na st�p nie wy ci�� j� i prze s�a� pocz t� do re dak cji BD. Je �li do lek tu ry „Bu du je my Dom” na-mó wi� Ci� cz�o nek KBD, to za pew ne da� Ci swo j� wi zy tów k�, �e by� j� wkle i� (przy pi��) we wska za nym miej-scu „De kla ra cji”. To bar dzo wa� ne. W�a �ci ciel tej wi zy tów ki otrzy ma 30 pkt. Ty zresz t� te� otrzy masz „na dzie� do bry” 30 pkt ja ko no wy cz�o nek KBD. Je den punkt ma „si �� na byw cz�” 1 z�o tów ki, a wi�c za 30 pkt mo� na otrzy ma� m.in. 3-mi esi�c zn� pre nu-me ra t� BD. Cz�o nek KBD mo �e po-wi�k sza� swój do ro bek punk to wy wie-lo ma spo so ba mi, o czym pi sze my da-lej. Zdo by te punk ty mo� na prze zna czy� na ró� ne ce le, o czym te� pi sze my da-lej.
Uwa ga! Nie ak cep tu je my „De kla ra-cji” wy ci� tych z nu me rów ar chi wal-nych.
Za co punk ty? Jak wcze �niej stwier dzi li �my, z�o �e-nie „De kla ra cji Ak ce syj nej do KBD” skut ku je wpi sa niem zg�a sza j� cej si� oso by na li st� cz�on ków KBD z do-rob kiem „star to wym” 30 pkt, co ozna cza, �e otrzy masz w bez p�at nej pre nu me ra cie 3 ko lej ne nu me ry BD, o ile nie za dys po nu jesz in ne go prze-zna cze nia po sia da nych punk tów. Swój do ro bek punk to wy mo �esz po-wi�k sza� po przez na st� pu j� ce for my ak tyw no �ci: 1 Na tu ral nym obo wi�z kiem ka� de go cz�on ka KBD jest s�a wi� do bre imi� mie si�cz ni ka „Bu du je my Dom” i po-sze rza� gro no je go czy tel ni ków. Za le-ca j�c lek tu r� BD in nej oso bie wr�-czysz jej oso bi st� wi zy tów k� (wy po-sa �y my Ci� w pa kiet ta kich wi zy tó-wek). Je �e li ta oso ba przy �le „De kla-ra cj� ak ce syj n� do KBD” z Two j� wi-zy tów k�, to otrzy masz 30 pkt. 2 Co mie si�c wy sy �a my do cz�on ków KBD an kie t� son du j� c� ich opi nie. Za ka� d� wy pe� nio n� i ode s�a n� do re dak cji an kie t� otrzy masz od 10 do 30 pkt.
3 Za prze s�a nie do re dak cji wy pe� nio-nej pocz tów ki KIZ (wrzut ka w BD) otrzy-masz 10 pkt. 4 Za po le ce nie spraw dzo ne go, do-bre go wy ko naw cy do Gie� dy Po le ca-nych Wy ko naw ców otrzy masz 30 pkt.
Na co punk ty? Swój ak tu al ny do ro bek punk to wy mo-�esz w ka� dej chwi li spraw dzi� na www.bu du je my dom.pl i u�y wa j�c oso bi ste go ha s�a mo �esz z�o �y� dys-po zy cj� do ty cz� c� prze zna cze nia Two ich punk tów. Mo �esz te czyn no �ci wy ko na� rów nie� te le fo nicz nie (tel. 22 257 84 02). Na co mo� na prze zna czy� po sia da ne punk ty?
1 Na pre nu me ra t� BD (10 pkt za 1 egz.). Je �e li nie z�o �ysz in nych dys-po zy cji pre nu me ra ta b� dzie dzia �a �a „au to ma tycz nie” a� do wy czer pa nia Two ich za so bów punk to wych. 2 Na In for ma tor Ryn ko wy Bu dow-nic twa Jed no ro dzin ne go – je den tom „kosz tu je” 30 pkt. 3 Na wy da nia spe cjal ne BD (np. „Dom Pol ski”, „Wn� trza”) – 1 egz. za 20 pkt. 4 Na „op�a ce nie” kosz tów wy sy� ki pocz to wej ksi� �ek ku po wa nych w Ksi� gar ni Wy sy� ko wej www.budujemydom.pl/ksiegarnia (10 pkt za 1 prze sy� k�). Uwa ga! Cz�o nek KBD ko rzy sta po-nad to z ra ba tu 10% na ksi�� ki ku po-
wa ne w Ksi� gar ni Wy sy�-ko wej. 5 Na udzia� w kon kur-sach z cen ny mi na gro-da mi, og�a sza nych na www.bu du je my dom.pl i na �a mach BD.
Klub Budujących Dom
imi� i nazwisko
ulica nr
kod miejscowo��
tel. e-mail
data podpis
Tak, chc� nale�e� do Klubu Buduj�cych Dom nie mam jeszcze projektu mam projekt indywidualny mam projekt typowy
Miesi�cznik „Budujemy Dom” zainteresowa� mnie:
bez polecenia przez inne osoby, z polecenia cz�onka KBD, który da� mi t� wizytówk�
Deklaracja akcesyjna do KBD (wa�na do 6 kwietnia 2009 r.)wype�nij, wytnij i prze�lij poczt� na adres ul. Leszczynowa 11, 03-197 Warszawa z dopiskiem „Budujemy Dom”
Do KBD zapraszamy wszystkich Czytelników, którym lektura miesi�cznika „Budujemy Dom” pomaga w budowie lub remoncie w�asnego domu. Od tysi�cy Czytelników „zrzeszonych” w KBD uzyskujemy bezcenne informacje
o rzeczywistych problemach ludzi buduj�cych dom, o ich wyborach, ocenach i przeró�nych przypadkach „z �ycia wzi�tych”. Ten strumie� praktycznej wiedzy, p�yn�cy od cz�onków KBD, jest niezb�dny dla w�a�ciwego redagowania BD, jest podstaw�
sukcesu naszego miesi�cznika. Z tej praktycznej wiedzy korzystaj� wszyscy Czytelnicy BD. Natomiast cz�onkowie KBD s� bezpo�rednio nagradzani za swoj� aktywno��.
Wyra�am zgod� na umieszczenie udzielonych wy�ej informacji w bazie danych firmy AVT Korporacja i na ich dalsze przetwarzanie w celach statystycznych i marketingowych. Mam prawo wgl�du do swoich danych i do ich poprawiania na warunkach okre�lonych ustaw� z dn. 29.08.1997 r. o ochronie danych osobowych.
Miejsce na wizytówk� osoby polecaj�cej
�
�
�
��
pracownia
nazwa projektu
ankietakbd.indd 69 2009-02-15 20:22:28
BUDUJEMY DOM 3/200970
Co lepszefo
t. M
. Szy
man
ik
�awa czy p�yta fundamentowa?
BUDOWANIE DOMU – SZTUKA WYBORÓW
W kadym projekcie domu jednorodzinnego okre�lony jest sposób posadowienia budynku. Trzeba jednak pami�ta�, e wi�kszo�� z nich buduje si� na podstawie dokumentacji katalogowych, zak�adaj�cych bardzo korzystne warunki gruntowo--wodne. Oczywi�cie sposób fundamentowania kadorazowo powinien by� dostosowany do lokalnych warunków terenowych. Zawsze wi�c warto zastanowi� si�, czy przedstawione rozwi�zanie jest rzeczywi�cie najbardziej korzystne. Fundamenty
Tadeusz Lipski
BD3_fundamenty.indd 70 2009-02-16 13:59:44
Fundamenty
BUDUJEMY DOM 3/2009 71
Fundamenty to podziemne elementy kon-strukcyjne budynku, których zadaniem jest przekazanie na grunt wszelkich obci��e� oddzia�uj�cych na dom. Nie chodzi tylko o ci��ar budynku i jego wyposa�enie, ale tak�e o si�y zewn�trzne – g�ównie wywo�y-wane porywami wiatru oraz ci��arem �nie-gu, a tak�e si�ami powstaj�cymi w wyniku zdarze� losowych, np. szkód górniczych, powodzi, obni�enia zwierciad�a wody gruntowej czy drga� gruntu.
Od sposobu zaprojektowania i wykona-nia fundamentów w du�ej mierze zale�y wi�c bezpiecze�stwo ca�ej budowli. Z tego wzgl�du �awy, �ciany fundamentowe oraz p�yty fundamentowe nale�� do najwa�-niejszych konstrukcji i musz� by� solidnie wykonane. Mo�e dlatego wielu projektan-tów dokumentacji katalogowych po prostu przesadza z ich masywno�ci�. Nagminnie zdarzaj� si� projekty niewielkich domów jednorodzinnych z �awami fundamentowy-mi o wysoko�ci 40–50 cm i szeroko�ci 80–100 cm posadowionymi na g��boko�ci 120 cm poni�ej poziomu terenu. A przecie� w bardzo wielu przypadkach wystarczaj�-ce by�yby �awy o wysoko�ci 30 cm, szero-ko�ci zaledwie 40–50 cm posadowione na g��boko�ci 50 cm poni�ej poziomu terenu. Oszcz�dno�ci s� oczywiste i dlatego nale-�y weryfikowa� rozwi�zania przyj�te przez architektów.
Oceny powinien dokona� uprawniony konstruktor po zapoznaniu si� z wynikami bada� gruntowo-wodnych (dokumentacj� geotechniczn�).
Punkt odniesienia – stan zeroRó�ne sposoby posadowienia domu miesz-kalnego wymagaj� ustalenia logicznych kry-teriów umo�liwiaj�cych ich porównanie w zakresie kosztów, robocizny czy zu�ycia materia�ów. W przeciwnym razie nie b�dzie to mia�o sensu. W budynkach bez piwnic najlepszym takim momentem jest porów-nanie robót doprowadzonych do tzw. sta-nu zero. Oznacza to, �e uko�czone zosta-n� wszystkie roboty ziemne, konstrukcyjne oraz izolacyjne zwi�zane z elementami bu-dynku zag��bionymi w gruncie. To wa�ne równie� dlatego, �e na tym etapie robót wy-korzystuje si� materia�y spe�niaj�ce odmien-ne kryteria ni� stosowane w nadziemnych cz��ciach budowli. Przede wszystkim wy-trzyma�e, trwa�e i nienasi�kliwe, poniewa� stale s� nara�one na destrukcyjne dzia�a-nie wody deszczowej oraz gruntowej, a tak-�e mrozu.
Dla �aw i �cian fundamentowych oznacza to wykonanie nast�puj�cych prac: wykopów, �aw fundamentowych, izolacji przeciwwilgociowej �aw funda-
mentowych, �cian fundamentowych, izolacji termicznej i przeciwwilgociowej
�cian fundamentowych, zasypek wykopów, warstw konstrukcyjnych pod�ogi na grun-
cie, izolacji przeciwwilgociowej i termicznej
pod�ogi na gruncie (zale�y to od przyj�tego rozwi�zania).Natomiast dla fundamentów p�ytowych:
usuni�cie warstwy humusu, u�o�enie i zag�szczenie warstwy podk�a-
dowo–drena�owej (ze �wiru, pospó�ki lub grubego piasku), wykonanie p�yty fundamentowej (z ewen-
tualn� instalacj� grzewcz�), u�o�enie izolacji przeciwwilgociowej i ter-
micznej p�yty fundamentowej (w zale�no�ci od rodzaju p�yty i zaprojektowanego uk�adu warstw).
Oczywi�cie przy porównywaniu ogrze-wanych p�yt fundamentowych ze stan-dardowym sposobem fundamentowania powinno si� jeszcze uwzgl�dni� koszty zwi�zane z wykonaniem instalacji grzewczej.
Strefy przemarzania gruntu w Polsce
Przyk�ad �aw i �cian fundamentowych z projektu budowlanego
Na mapce podano g�boko�ci gruntu, do jakich zim� zamarza zawarta w nim woda. Ze wzgldu na ró�nice klimatyczne Polsk podzielono na nastpuj�ce strefy przemarzania gruntów:
I do 0,8 m,II do 1 m,III do 1,2 m IV do 1,4 m.
G�boko� posadowienia budynku na gruntach wysadzinowych powinna przekracza poziom przemarzania w danym regionie. W tego rodzaju gruntach zamarzaj�ca woda zwiksza swoj� objto� i powoduje powstawanie tzw. wysadzin. Wypitrzaj�cy si grunt mo�e spowodowa uszkodzenie fundamentów. Posadowienie budynku poni�ej strefy przemarzania skutecznie temu zapobiega
BD3_fundamenty.indd 71 2009-02-16 14:00:31
BUDUJEMY DOM 3/200972
Tradycyjne posadowienie budynku�awy fundamentowe i ustawione na nich �ciany fundamentowe to typowe, standar-dowo projektowane i wykonywane elementy konstrukcyjne wi�kszo�ci budowli, nie tyl-ko domów jednorodzinnych. Przy porówny-waniu ich z p�ytami fundamentowymi na-le�y jeszcze uwzgl�dni� pod�ogi na gruncie (nie tylko w przypadku stosowania ogrzewa-nia pod�ogowego). Trzeba o tym pami�ta�,
bowiem w budynkach mieszkalnych bardzo cz�sto wykonuje si� je znacznie póniej – do-piero po zako�czeniu tzw. stanu surowego, czyli po zadaszeniu budynku.
Monolityczne �awy fundamentowe – to zwykle konstrukcje z betonu towarowego C12/15 (dawniej B–15) lub C16/20 (dawniej B–20) zbrojone 4 stalowymi pr�tami (gatunku St0, St3, 34GS) �rednicy 12 mm, powi�zanymi strzemionami �rednicy 6 mm, w odst�pach co 30 cm. �awy najcz��ciej maj� przekrój prosto-
k�ta o wysoko�ci 30–50 cm i szeroko�ci 40–100 cm. W domach jednorodzinnych usy-tuowane s� g�ównie pod �cianami no�ny-mi budynku, czyli zewn�trznymi i niektóry-mi wewn�trznymi np. wydzielaj�cymi klatk� schodow� lub stanowi�cymi oparcie dla belek stropowych. Oczywi�cie wymiary �aw, g��bo-ko�� posadowienia budynku, rodzaj betonu i stali dobiera projektant w zale�no�ci od no-�no�ci gruntu, strefy klimatycznej, poziomu wody gruntowej, liczby kondygnacji itd.
BUDOWANIE DOMU – SZTUKA WYBORÓW
�awa fundamentowa
humus
wykop
szalunek �awy fundamentowej powinien by� wypoziomowany w celu
uzyskania g�adkiej i równej powierzchni betonu
zbrojenie �awy fundamentowej zwykle sk�ada si� z 4 pr�tów �rednicy 10 lub 12 mm powi�zanych strzemionami �rednicy 6 mm w rozstawie co 30 cm
�awa fundamentowa z wibrowanego betonu klasy min. C12/15 (dawniej B 15)
Betonowe bloczki s� na tyle uniwersalne i wytrzyma�e, �e mo�na z nich wykonywa zarówno �awy, jak i �ciany fundamentowe. Oczywi�cie �ciany z bloczków betonowych to rozwi�zanie typowe i czsto stosowane
�ciany fundamentowe, a zw�aszcza piwiczne, mo�na murowa z materia�ów o mniejszej wytrzyma�o�ci, ale lepszej termoizolacyjno�ci np. z bloczków keramzytobetonowych
fot.
Hyd
rost
op
fot.
max
it
warstwa chudego betonu grubo�ci 5–10 cm przyczynia si� do lepszego
roz�o�enia napr��e�, ale przede wszystkim zabezpiecza
mieszank� betonow�przed zanieczyszczeniem gruntem
izolacja termiczna �cian fundamentowych powinna by� wykonana z materia�ów o niewielkiej nasi�kliwo�ci i du�ej wytrzyma�o�ci – najlepiej z polistyrenu ekstrudowanego
o grubo�ci warstwy 10–15 cm
pionowa izolacja przeciwwilgociowa �cian fundamentowych mo�e by� wykonana z mas bitumicznych, pap asfaltowych lub folii hydroizolacyjnych; dobór odpowiedniego materia�u
zale�y od wielu parametrów
BD3_fundamenty.indd 72 2009-02-16 14:00:46
BUDUJEMY DOM 3/2009 73
Murowane �awy fundamentowe – to konstrukcje obecnie ju� rzadko wykony-wane g�ównie z powodu du�ej pracoch�on-no�ci. Dawniej murowano je z kamieni lub pe�nej ceg�y ceramicznej. Materia�y te by�y tanie i powszechnie dost�pne. Przy tym ce-chowa�a je du�a wytrzyma�o��, mrozood-porno�� i ma�a nasi�kliwo��. Spe�nia�y wi�c podstawowe kryteria dla konstrukcji zag��bionych w gruncie. Jednak obecnie do tego celu u�ywa si� niemal wy��cznie pe�-
nych bloczków betonowych o wymiarach 14 ´ 25 ´ 38 cm. Buduje si� z nich znacz-nie szybciej. �awy z bloczków betonowych najcz��ciej maj� szeroko�� 64 cm. Muruje si� je z 2 lub 3 warstw, stosuj�c zapraw� ce-mentow� M3, M5 lub M8 i zasady wi�za-nia pospolitego (przesuni�cie elementów o ½ d�ugo�ci). Oczywi�cie �awy muruje si� na podk�adzie z chudego betonu grubo�ci min. 5 cm.
awy i �ciany fundamentowe z pustaków zasypowych – to konstrukcje przeznaczone g�ównie dla inwestorów wznosz�cych domy sposobem gospodarczym. Betonowe pusta-ki o 2–3 du�ych otworach maj� szeroko�� 20, 25 lub 30 cm, wysoko�� 20 lub 25 cm i d�u-go�� 40, 50 lub 60 cm. Uk�ada si� je na su-cho (gdy maj� profilowane kraw�dzie) lub muruje, pami�taj�c o przesuni�ciu nast�pnej warstwy o po�ow� d�ugo�ci elementu. �awy wykonuje si� z jednej lub dwóch warstw pu-
Fundamenty
izolacja brzegowa grubo�ci 1–2 cm z pasków styropianu lub piankipolietylenowej
podbudowa pod�ogi na gruncie z warstwy betonu klasy min. C12/15 i grubo�ci 10–15 cm mo�e by� dodatkowo zbrojona siatkami z cienkich pr�tów (zalecane zw�aszcza pod �ciany dzia�owe)
15–30 cm warstwa zag�szczonego mechanicznie �wiru stanowibardzo skuteczne zabezpieczenie pod�ogi na gruncie przed wilgoci�(podci�ganiem kapilarnym)
zasypka wykonana najcz��ciej z ziemi z wykopów lub lepiej pospó�ki zag�szczanej mechanicznie warstwami o grubo�ci nie wi�kszej ni� 30 cm
Do wykonania zasypowych �cian fundamentowych lub piwnicznych doskonale nadaj� si kszta�tki styropianowe systemu Thermomur. Taka �ciana od razu jest ocieplona, a to przecie� spora oszczdno� czasu
�ciany fundamentowe z pustaków zasypowych to jedna z naj�atwiejszych konstrukcji do murowania
fot.
Ther
mod
om
fot.
Tech
bud
izolacja przeciwwilgociowa �aw fundamentowych z lepiku asfaltowego lub papy chroni �ciany fundamentowe
przed podci�ganiem kapilarnym
murowana �ciana fundamentowa najlepiej z materia�ów litychtakich jak: ceg�a pe�na, kamie� czy bloczki betonowe
BD3_fundamenty.indd 73 2009-02-16 14:01:01
BUDUJEMY DOM 3/200974
staków na pod�o�u z chudego betonu. Na spodzie i wierzchu �awy fundamentowej uk�ada si� zbrojenie z dwóch pr�tów �red-nicy 12 mm ze stali g�adkiej lub �ebrowa-nej powi�zane strzemionami �rednicy 6 mm wygi�tymi na kszta�t litery C lub S (w roz-stawie co 30 cm). Nast�pnie otwory w pu-stakach wype�nia si� mieszank� betonow� klasy C12/15 lub C16/20 (w �cianach cz�sto keramzytobetonem).
�ciany fundamentowe – w domach bez piwnic to najcz��ciej przegrody dwu– lub trójwarstwowe, w których element no�ny to zwykle mur grubo�ci 20–51 cm i wysoko�ci 50–150 cm (zale�y od poziomu posadowienia budynku). Mo�e by� wykonany z ró�nych materia�ów, jednak najkorzystniejsze jest u�ycie bloczków betonowych, pustaków za-sypowych, ewentualnie cegie� pe�nych kla-sy 10–25.
�ciany fundamentowe nale�y ociepli� materia�em odpornym na zawilgocenie, gnicie, dzia�anie grzybów i ple�ni, odpor-nym na uszkodzenia mechaniczne. Do tego celu najlepiej nadaje si� polistyren ekstru-dowany (ewentualnie styropian) o ci��a-
rze min. 20 kg/m3. Uk�adaj�c go od strony zewn�trznej, unika si� mostka termicz-nego na styku z zewn�trzn� �cian� parte-ru. Zalecana grubo�� termoizolacji to oko�o 15 cm U<0,20 [W/(m2•K)]. Spe�nia ona wy-magania stawiane nowoczesnym budyn-kom jednorodzinnym.
Integraln� cz��ci� �cian fundamentowych jest oczywi�cie warstwa hydroizolacji piono-wej, która mo�e by� uk�adana na murze lub lepiej na warstwie termoizolacyjnej.
Pod�oga na gruncie – to element budyn-ku, który warto wykona� przed murowaniem �cian zewn�trznych. Dzi�ki temu uzyska si� sporo cennej, bo równej i utwardzonej po-wierzchni roboczej, transportowej, magazy-nowej itp. Wzro�nie równie� bezpiecze�stwo wykonywania kolejnych prac.
Pod�oga na gruncie zwykle sk�ada si� z na-st�puj�cych warstw: tzw. podbudowy z zag�szczonego
mechanicznie �wiru lub piasku (grubo�ci 15–30 cm),
betonowej p�yty no�nej grubo�ci min. 10 cm (najcz��ciej zbrojonej siatkami z cienkich pr�tów),
izolacji przeciwwilgociowej z folii hydro-izolacyjnej lub papy asfaltowej,
izolacji termicznej z polistyrenu ekstru-dowanego lub styropianu (grubo�ci min. 10 cm),
tzw. szlichty, czyli podk�adu z betonu gru-bo�ci 4–7 cm (cz�sto ze zbrojeniem),
posadzki z materia�ów dostosowanych do przeznaczenia i wystroju pomieszczenia. W zale�no�ci od projektu kolejno��
warstw mo�e by� ró�na. Wa�ne jest jed-nak, aby prace przerwa� po wykonaniu p�yty lub szlichty betonowej. Dzi�ki temu warstwy izolacyjne nie ulegn� zniszcze-niu w trakcie wykonywania kolejnych robót.
Sposoby hydroizolacji cian fundamentowych�ciany fundamentowe musz� by� zabezpie-czone przed wod� znajduj�c� si� w gruncie. Z tego wzgl�du konieczne jest wykonanie 2 rodzajów izolacji stanowi�cych ci�g�� ba-rier� dla wody i wilgoci: poziomej uk�adanej na wierzchu �aw
i �cian fundamentowych min. 20–30 cm
BUDOWANIE DOMU – SZTUKA WYBORÓW
�ciany piwniczne musz� by skutecznie zaizolowane pod wzgldem termicznym i przeciwwilgociowym. Najlepszymi materia�ami do tych celów s� polistyren ekstrudowany i papa asfaltowa
Izolowanie �cian fundamentowych lepikiem asfaltowym do dzi� jest najcz�ciej stosowanym rozwi�zaniem
Pozioma przegroda przeciwwilgociowa z folii izolacyjnej jest naj�atwiejsza do u�o�enia i najcz�ciej stosowana
fot.
Aus
trot
herm
fot.
Ket
zfo
t. G
utta
Pol
ska
BD3_fundamenty.indd 74 2009-02-16 14:01:19
Fundamenty
BUDUJEMY DOM 3/2009 75
nad poziomem terenu. Wykonuje si� j� z dwóch warstw papy asfaltowej lub odpo-wiedniej folii hydroizolacyjnej. Izolacja ta chroni �ciany parteru przed podci�ganiem kapilarnym, pionowej zabezpieczaj�cej zewn�trzne po-
wierzchnie �cian fundamentowych (chroni przed wodami opadowymi i gruntowymi).
W zale�no�ci od rodzaju gruntu i poziomu wody gruntowej dobiera si� jeden z 3 rodza-jów hydroizolacji pionowej: w gruntach przepuszczalnych, czyli
piaszczystych, gdy zwierciad�o wody grun-towej znajduje si� poni�ej poziomu posado-wienia, stosuje si� izolacje przeciwwilgo-ciowe typu lekkiego. Zwykle wykonuje si� je z wszelkiego rodzaju pó�p�ynnych mas bi-tumicznych – lepików, roztworów, emulsji, mas asfaltowych. To metoda tania i wystar-czaj�co skuteczna pod warunkiem staran-nego wykonawstwa i w�a�ciwego przygoto-wania pod�o�a (na�o�enia tynku II kategorii tzw. rapówki). Jest bardzo popularna, ponie-wa� nie wymaga w�a�ciwie �adnych kwali-fikacji, a ju� dwie na�o�one warstwy bitumu po wyschni�ciu tworz� na �cianie elastycz-
n� i wodoszczeln� pow�ok� przeciwwilgo-ciow�. Innym sposobem jest na�o�enie na �cian� zaprawy modyfikowanej �ywicami lub u�o�enie odpowiedniej folii hydroizola-cyjnej. w gruntach nieprzepuszczalnych, czy-
li gliniastych, gdy woda gruntowa znaj-duje si� poni�ej fundamentów, a tak�e przy okresowym podnoszeniu si� poziomu wody gruntowej powy�ej poziomu posado-wienia budynku stosuje si� izolacje prze-ciwwodne typu �redniego. Mo�na je wy-kona� z 3–5 warstw odpowiednich mas asfaltowych, ale najcz��ciej stosuje si� 2 warstwy pap asfaltowych lub foli� hy-droizolacyjn�. Najlepsze s� papy termo-zgrzewalne lub samoprzylepne na osno-wie z tkaniny poliestrowej b�d w�ókna szklanego, wype�nione asfaltem modyfi-kowanym o gramaturze min. 1400 g/m2. Odpowiedniej grubo�ci folie hydroizola-cyjne wykonuje si� z polichlorku winy-lu (PVC), polietylenu (PE) oraz polietyle-nu o du�ej g�sto�ci (PE–HD). Ich zalety to uk�adanie tylko jednej warstwy, cz�sto bez konieczno�ci przyklejania do pod�o�a
– niezale�nie od pory roku i panuj�cej pogody. w budynkach podpiwniczonych, gdy
zwierciad�o wody gruntowej znajduje si� po-wy�ej poziomu pod�ogi piwnicy, wykonu-je si� izolacje przeciwwodne typu ci��kie-go – i to niezale�nie od rodzaju gruntu. Maj� za zadanie chroni� budynek przed wod� na-porow�, czyli wywieraj�c� parcie hydrosta-tyczne. Jednak w domach jednorodzinnych nale�y unika� takich rozwi�za� z powodu wysokich kosztów oraz skomplikowanego wykonawstwa – 3 warstwy papy asfaltowej o gramaturze min. 3000 g/m2 zabezpieczone ceglan� �ciank� dociskow� grubo�ci 12 cm.
Trzeba jeszcze pami�ta� o tym, �e przy wykonywaniu izolacji typu �redniego i ci��-kiego zwykle potrzebny jest drena� obwo-dowy budynku. Oczywi�cie nie pozostaje to bez wp�ywu na koszty inwestycji.
Warto równie� zdawa� sobie spraw�, �e fo-lie wyt�aczane (tzw. kube�kowe) nie mog� zast�pi� nawet izolacji przeciwwilgociowej. S�u�� bowiem tylko do ochrony w�a�ciwej hydroizolacji przed uszkodzeniami mecha-nicznymi.
Samoprzylepne materia�y hydroizolacyjne s� kosztowne, ale bardzo �atwe w u�yciu i skuteczne, mo�na z nich wykona izolacj przeciwwodn� typu �redniego
Studzienki drena�owe powinny by ustawione na ka�dym za�amaniu instalacji. U�atwia to okresow� inspekcj dro�no�ci rur i ewentualne ich czyszczenie
Izolowanie �cian fundamentowych masami bitumicznymi jest skuteczniejsze ni� stosowanie lepiku
Drena� opaskowy budynku jest konieczny w prawie ka�dych gruntach gliniastych i to niezale�nie od poziomu wody gruntowej
fot.
Terb
udfo
t. B
otam
ent
fot.
AC
Ofo
t. A
CO
BD3_fundamenty.indd 75 2009-02-16 14:01:33
BUDUJEMY DOM 3/200976
Fundamenty oszcz�dnociowe Nieprawd� jest, �e ka�dy budynek musi by� posadowiony poni�ej granicy przema-rzania gruntu. Warunek ten dotyczy �aw fundamentowych (ale ju� nie p�yt funda-mentowych) wykonywanych w gruntach wysadzinowych, czyli zawieraj�cych wi�-cej ni� 10% ziaren o �rednicy do 0,02 mm. Po prostu grunty te zwi�kszaj� swoj� ob-j�to�� po zamarzni�ciu zawartej w nich wody, co stanowi realne zagro�enie dla konstrukcji budynku. Wystarczy zatem wykonanie bada� gruntowych, �eby mo�na by�o du�o zaoszcz�dzi� na robotach stanu zero.
Fundamenty w domach jednorodzin-nych mo�na bowiem wykona� znacznie ta-niej i to bez uszczerbku dla ich no�no�ci. Przede wszystkim budynek mo�na posado-wi� zaledwie 0,5 m poni�ej poziomu terenu (a nie 0,8–1,4 m). Po usuni�ciu warstwy hu-musu, zwykle grubo�ci 15–25 cm, wykonu-je si� p�ytkie wykopy o szeroko�ci i wyso-ko�ci �aw fundamentowych (23–35 ´ 40–60 cm). Nast�pnie zabezpiecza kra-w�d wykopów wypoziomowanymi deska-mi i uk�ada rozci�ty r�kaw z folii budowla-nej. Dzi�ki temu mieszanka betonowa nie zostanie zanieczyszczona gruntem i b�d�
spe�nione warunki dla w�a�ciwego wi�za-nia betonu (woda zarobowa nie wsi�knie w grunt). Nast�pnie trzeba jeszcze u�o�y� zbrojenie i zabetonowa� je.
Nowoczesny sposób fundamentowaniaStosunkowo nowym i w wielu przypad-kach korzystnym sposobem posadowienia domów jednorodzinnych jest wykonanie p�yty fundamentowej (najlepiej ogrzewa-nej). Najlepszym przyk�adem jest to, �e sto-suje si� je w domach energooszcz�dnych i pasywnych.
Fundament ten sk�ada si� z nast�puj�cych warstw: podbudowy z zag�szczonego mechanicz-
nie �wiru, pospó�ki lub piasku (grubo�ci 15–30 cm),
izolacji termicznej ze styropianu grubo�ci 15–30 cm (w tym integralnej izolacji kra-w�dziowej),
�elbetowej p�yty no�nej grubo�ci 12–20 cm (zbrojonej gór� i do�em zgodnie z projektem),
ewentualnej wylewki samopoziomuj�cej, posadzki z materia�ów dostosowanych
do przeznaczenia i wystroju pomieszcze-nia.
Zalety i wady ró�nych sposobów posadowienia budynkuO ewentualnej zmianie posadowienia bu-dynku musi zadecydowa� projektant. Jednak ka�dy inwestor powinien by� przekona-ny o sensowno�ci takiego dzia�ania. Z tego wzgl�du powinien zna� korzy�ci wynikaj�ce z konkretnych rozwi�za�.
Tradycyjne �awy fundamentowe – to przede wszystkim najbardziej uniwersal-ny sposób posadowienia budynku. Mo�na je stosowa� w ka�dych nadaj�cych si� do fun-damentowania warunkach gruntowo–wod-nych, w dowolnym regionie Polski, w grun-tach o ma�ej i du�ej no�no�ci, suchych lub nawodnionych, w terenie p�askim b�d na zboczu wzgórza (tzw. �awy schodkowe), w domach podpiwniczonych, parterowych itd. Poza tym s� �atwe do wykonania nawet dla osób niewykwalifikowanych (technolo-gia znana od stuleci), wykonuje si� je z ta-nich i powszechnie dost�pnych materia�ów. Wreszcie s� bardzo odporne na b��dy, np. le u�o�ony (niezawibrowany) lub zanieczysz-czony gruntem beton czy nieprecyzyjnie zmontowane zbrojenie.
Podstawowe mankamenty tej metody po-sadowienia domu to konieczno�� prze-mieszczania stosunkowo du�ych mas ziemi
BUDOWANIE DOMU – SZTUKA WYBORÓW
Oszczdno�ciowa �awa fundamentowa
warstwa humusu usuni�ta spod ca�ego budynku
gruba folia budowlana zabezpieczaj�ca mieszank� betonow� przed zanieczyszczeniem gruntem oraz odp�ywem wody zarobowej
wykop tylko o szeroko�cii g��boko�ci �aw fundamentowych
deski wbite w grunt pozwalaj�ce na �atwe wypoziomowanie wierzchu �aw fundamentowych
zbrojenie �awy fundamentowej sk�adaj�ce si z 4 prtów �rednicy 10 mmi strzemion �rednicy 6 mm w rozstawie co 30 cm
�awa fundamentowa z wibrowanego betonu klasy min. C12/15 (dawniej B 15)
izolacja przeciwwilgociowa �aw fundamentowych z lepiku asfaltowego
lub papy
pionowa izolacja przeciwwilgociowa �cian fundamentowych z mas
bitumicznych, pap asfaltowychlub folii hydroizolacyjnych
izolacja termiczna �cian – najlepiej z polistyrenu
ekstrudowanego o grubo�ci warstwy 10–15 cm
murowana �ciana fundamentowa
najcz��ciej o wysoko�ci
zaledwie 50 cm
podbudowa pod�ogi na gruncie z warstwy
betonu klasy min. C12/15 i grubo�ci 10–15 cm
warstwa zag�szczonego mechanicznie �wiru grubo�ci 15–30 cm
BD3_fundamenty.indd 76 2009-02-16 14:01:48
Fundamenty
BUDUJEMY DOM 3/2009 77
(wykopy i zasypki) oraz do�� d�ugi czas wy-konywania robót stanu zero spowodowany konieczno�ci� przestrzegania przerw tech-nologicznych (wi�zanie betonu, wysychanie zaprawy, uk�adanie hydroizolacji itp.). Do tego cz�sto dochodzi jeszcze wykonanie dre-na�u opaskowego budynku.
Koszty tylko pozornie nie s� wysokie g�ównie dlatego, �e roz�o�one s� w do�� d�ugim okresie (mo�e to stanowi� zalet�). Jednak po zsumowaniu wszystkich wydat-ków zwi�zanych z pracami ziemnymi, wy-konaniem �aw i �cian fundamentowych oraz pod�ogi na gruncie – zwykle okazuj� si� naj-wy�sze spo�ród porównywanych metod fun-damentowania.
Oszcz�dno�ciowe �awy fundamentowe – s� niemal tak uniwersalne jak tradycyj-ne �awy fundamentowe. Jedynym ich ogra-niczeniem jest wyst�powanie gruntów wy-sadzinowych (co wcale nie jest tak cz�ste, jakby si� mog�o wydawa�). Z kolei ogrom-n� zalet� jest mo�liwo�� bezproblemowe-go stosowania na terenach z wysokim pozio-mem wody gruntowej – wyst�puj�cej nawet 0,5 m poni�ej terenu. Poza tym nie mo�na zapomina� o znacz�cym ograniczeniu robót ziemnych czy praktycznym wyeliminowa-niu zasypek. Ograniczenie wysoko�ci �cian fundamentowych do oko�o 50 cm (skróce-
Opis robótOszczdny
sposóbfundamentowania
Tradycyjny sposób fundamentowania
Grunt przepuszczalny
Grunt nieprzepuszczalny
Usuni�cie warstwy humusu gr. 20 cm 1,40 m2 3,75 m2 2,58 m2
Wykop pod fundament 0,12 m3 2,00 m3 1,58 m3
Podk�ad z chudego betonu gr. 10 cm – 0,80 m2 0,80 m2
Szalunek z desek i drewna 0,008 m3 0,022 m3 0,022 m3
Folia budowlana gr. 0,2–0,3 mm 1,50 m2 – –
�awy z betonu klasy C12/15 (B-15) 0,12 m3 0,18 m3 0,18 m3
Izolacja przeciwwilgociowa pozioma 0,40 m2 0,60 m2 0,60 m2
�ciana fundamentowa gr. 24 cm 0,50 m2 1,00 m2 1,00 m2
Izolacja przeciwwilgociowa pionowa 0,60 m2 1,20 m2 1,20 m2
Izolacja termiczna gr. 10 cm 0,50 m2 1,00 m2 1,00 m2
Drena� opaskowy – – 1,00 m.b.
Zasypka drena�u �wirem i piaskiem – – 0,23 m2
Zasypka wykopu – 1,65 m2 1,00 m2
Tabela 1
Schemat konstrukcji ogrzewanej p�yty fundamentowej
�elbetowa p�yta fundamentowa pod ca�� powierzchni� domu najlepiej o sta�ej grubo�ci, wykonywana jest praktycznie na powierzchni terenu (po usuni�ciu humusu); podbudowa ze �wiru oraz elastycznego styropianu skutecznie zabezpiecza j� przed wysadzinami
ogrzewanie p�yty fundamentowej podobnie, jak ogrzewanie pod�ogi na gruncie mo�e by� realizowane ró�nymi metodami; najcz��ciej stosuje si� ogrzewanie powietrzne (w uk�adzie zamkni�tym) lub typowe ogrzewanie wodne; ród�a zasilania mog� by� dowolne: energia elektryczna, pompa ciep�a, piece na gaz, olej opa�owy, pelety, a nawet kominek
w ogrzewanej p�ycie fundamentowej grubo�� izolacji termicznej powinna by� nie mniejsza ni� 15 cm (zalecane 20 cm lub wi�cej)
warstwa mechanicznie zag�szczonego �wiru, pospó�ki, a nawet grubego piasku, grubo�ci 15–30 cm stanowi rodzaj poduszki amortyzuj�cej wszelkie odkszta�cenia pod�o�a, a tak�e spe�nia rol� drena�u
zbrojenie p�yty fundamentowej powinno by� indywidualnie zaprojektowane dla ka�dego budynku, obliczenia musi wykona� uprawniony projektant
przy p�ycie fundamentowej nie ma �cian fundamentowych, bezpo�rednio na tej konstrukcji stawia si� �ciany przyziemia
BD3_fundamenty.indd 77 2009-02-16 14:02:06
BUDUJEMY DOM 3/200978
BUDOWANIE DOMU – SZTUKA WYBORÓW
nie o 30 do 90 cm) oznacza znaczne oszcz�d-no�ci materia�ów konstrukcyjnych oraz izo-lacyjnych, mniejszy nak�ad pracy i krótszy czas wykonania stanu zero. Na dodatek na-wet w gruntach spoistych nie jest potrzebny drena� opaskowy.
O zaletach i wymiernych korzy�ciach finansowych ze stosowania fundamen-tów oszcz�dno�ciowych �atwo mo�na si� przekona�, analizuj�c tabel� 1. Porównano w niej zakresy robót oraz ilo�ci materia�ów niezb�dnych do wykonania 1 m oszcz�d-nych i typowych �aw, �cian fundamento-wych.
P�yty fundamentowe – ujawniaj� swo-je zalety g�ównie na bardzo niekorzystnym pod�o�u np. gruntach nasypowych, wiecznej zmarzlinie, terenach sejsmicznych (�l�sk), przy bardzo wysokim poziomie wody grun-towej, a tak�e w przypadku stosowania ogrzewania pod�ogowego. Ogromn� zale-t� jest brak robót ziemnych (ograniczonych do usuni�cia humusu) oraz wyeliminowa-nie �cian fundamentowych i wszystkich ro-bót zwi�zanych z ich murowaniem, izolo-waniem, ocieplaniem itp. Wa�na jest tak�e szybko�� wykonania p�yt fundamentowych – zaledwie 3–5 dni w porównaniu do 3–5 ty-godni przy tradycyjnych �awach i �cianach fundamentowych oraz pod�odze na grun-cie. Przy p�ytach ogrzewanych istotne jest równie� akumulowanie du�ej ilo�ci energii w grubej warstwie betonu, a tak�e korzyst-ny rozk�ad temperatury w pomieszczeniach umo�liwiaj�cy obni�enie temperatury po-wietrza o 2–3°C bez utraty komfortu ciepl-nego.
Mankamentem przy wykonywaniu p�yt fundamentowych jest konieczno�� zatrud-nienia wykwalifikowanych ekip budowla-nych czy u�ycia ci��kiego sprz�tu budow-lanego, np. pomp do betonu, betonowozów (k�opoty z dojazdem).
Dla pewnej grupy inwestorów uci��liwe mo�e by� skumulowanie wszystkich kosztów stanu zero na samym pocz�tku budowy. Jednak w rezultacie najcz��ciej s� one ni�sze ni� przy tradycyjnym sposobiefundamentowania. Mo�na si� o tym prze-kona�, analizuj�c tabel� 2, w której przed-stawiono zakresy robót oraz ilo�ci ma-teria�ów niezb�dnych do posadowienia przyk�adowego budynku o szeroko�ci 9 m i d�ugo�ci 12 m.
Opis robótP�yta
fundamentowa
Tradycyjny sposób fundamentowania
Grunt przepuszczalny
Grunt nieprzepuszczalny
Usuni�cie warstwy humusu gr. 20 cm 121 m2 201 m2 169 m2
Wykop pod fundament – 84,00 m3 63,36 m3
Podk�ad z chudego betonu gr. 10 cm – 33,60 m2 33,60 m2
Szalunek z desek i drewna – 0,924 m3 0,924 m3
�awy z betonu klasy C12/15 (B-15) – 0,18 m3 0,18 m3
Izolacja przeciwwilgociowa pozioma – 0,60 m2 0,60 m2
Izolacja termiczna obwodowa gr. 15 cm 2,210 m3 – –
Izolacja termiczna p�yty gr. 15 cm 6,300 m3 – –
P�yta �elbetowa gr. 20 cm 8,400 m3 – –
�ciana fundamentowa gr. 24 cm – 42,00 m2 42,00 m2
Izolacja przeciwwilgociowa pionowa – 50,40 m2 50,40 m2
Izolacja termiczna cian gr. 10 cm – 42,00 m2 42,00 m2
Drena� opaskowy – – 46,00 m.b.
Zasypka drena�u �wirem i piaskiem – – 10,23 m2
Zasypka wykopu – 69,30 m2 42,00 m2
profil idealnygrzejniki konwekcyjne usytuowane przy �cianach zewntrznychgrzejniki konwekcyjne usytuowane przy �cianach wewntrznychogrzewanie powietrzneogrzewanie pod�ogowe
Rozk�ad temperatury w pomieszczeniu w zale�no�ci od rodzaju ogrzewania
Tabela 2
BD3_fundamenty.indd 78 2009-02-16 15:34:16
BUDUJEMY DOM 3/200980
Murowane
fot.
Sem
mel
rock
�ciany zewn�trzne
BUDOWANIE DOMU – SZTUKA WYBORÓW
Wybór �cian zewn�trznych stanowi spory dylemat dla kadego inwestora. Zdarza si� nawet, e w tym zakresie zmieniany jest zatwierdzony projekt (zw�aszcza katalogowy) i to pomimo ryzyka pope�nienia b��dów. Wszystko dlatego, e od rodzaju �cian zewn�trznych zaley nie tylko wygl�d i izolacyjno�� cieplna przegrody, ale take wiele wanych parametrów technicznych (akustyka, trwa�o��, odporno�� na ywio�y itp.).
Przegrody zewn�trzneTadeusz Lipski
BD3_sciany.indd 80 2009-02-16 14:30:38
Przegrody zewn�trzne
BUDUJEMY DOM 3/2009 81
�ciany domów jednorodzinnych to bardzo wa�ne elementy budynku. Przede wszyst-kim pe�ni� funkcj� no�n�, czyli podtrzy-muj� stropy wy�szych kondygnacji oraz dach. Równocze�nie zabezpieczaj� miesz-ka�ców przed niekorzystnymi warunka-mi atmosferycznymi. Poza tym zapewniaj� minimum prywatno�ci oraz poczucie bezpiecze�stwa. Cz�sto �wiadcz� o za-mo�no�ci inwestora lub jego wra�liwo�ci artystycznej. Maj� du�y wp�yw na komfort �ycia mieszka�ców oraz wysoko�� kosztów eksploatacyjnych budynku. Nic zatem dziwnego, �e do wyboru �cian zewn�trznych przywi�zuje si� tak du�� wag�.
Rodzaje cian zewn�trznych�ciany domów mo�na budowa� niemal z ka�dego dost�pnego materia�u, czyli drewna, gliny, s�omy, kamienia, ceg�y, be-tonu itd. Wybór technologii równie� jest du�y – �ciany szkieletowe, prefabrykowane, masywne, murowane itp. Jednak w naszym kraju oko�o 90% domów jednorodzinnych ma murowane �ciany zewn�trzne jed-no-, dwu- lub trójwarstwowe. Oczywi�cie
nie wykonuje si� ich tylko z ceg�y pe�nej (jak dawniej), obecnie dominuj� znacz-nie nowocze�niejsze, udoskonalone mate-ria�y umo�liwiaj�ce projektowanie prze-gród o lepszych w�a�ciwo�ciach (zw�aszcza termicznych). Za �cianami murowanymi przemawia równie� to, �e jest to technolo-gia powszechnie znana, stosunkowo �atwa do wykonania i co wa�ne – nadzorowania. Poza tym do�� tania oraz odporna na b��-dy, o które nietrudno przy niskim poziomie wykonawstwa.
�ciany trójwarstwowe Przegrody te uznawane s� za najlepsze, poniewa� w bardzo du�ym stopniu spe�-niaj� wszystkie kryteria stawiane �cia-nom zewn�trznym. S� wytrzyma�e, trwa-�e, odporne na �ywio�y, charakteryzuj� si� bardzo dobr� izolacyjno�ci� termiczn�, a zw�aszcza akustyczn�. Poza tym s� pa-roprzepuszczalne i cz�sto bardzo efektow-ne. Nie s� jednak powszechnie stosowane z uwagi na do�� skomplikowane wykonaw-stwo (wymagaj�ce du�ej staranno�ci), sto-sunkowo du�� szeroko�� 43–62 cm oraz wysoki koszt, ale tylko wtedy, gdy warstwa
zewn�trzna wykonana jest z cegie� klinkie-rowych. Wewn�trzn� warstw� no�n� grubo�ci
18–20 cm najcz��ciej muruje si� na zapra-w� cementowo-wapienn� z pustaków ceramicznych lub keramzytobetonowych, bloczków betonu komórkowego (o ci��a-rze 600–800 kg/m3) oraz wapienno-piasko-wych. Warstw� �rodkow� tworzy izolacja ter-
miczna grubo�ci 12–25 cm wykonywa-na g�ównie z we�ny mineralnej o g�sto�ci min. 60 kg/m3. Jej koniecznym uzupe�nie-niem jest szczelina wentylacyjna o szeroko-�ci min. 3 cm. Dzi�ki temu zapewniony jest optymalny, bo naturalny, poziom wilgotno-�ci przegrody. Warstw� zewn�trzn� grubo�ci 8–12 cm
muruje si� z cegie� klinkierowych, wapien-no-piaskowych, betonowych lub ceramicz-nych pe�nych (najcz��ciej otynkowanych). ��czy si� j� z warstw� no�n� za pomoc� specjalnych kotew. Dzi�ki temu powsta-je bardzo wytrzyma�y ustrój przestrzenny o znakomitych w�a�ciwo�ciach technicz-nych.
izolacja termiczna ze styropianu lub polistyrenu ekstrudowanego
�ciana fundamentowa
izolacja przeciwwilgociowa
pionowa
�ciana dociskowa z ceg�y pe�nej
Schemat konstrukcji trójwarstwowej �ciany fundamentowej Os�onowe �ciany z silikatów to tanie i efektowne rozwi�zanie
fot.
Velu
x
BD3_sciany.indd 81 2009-02-16 14:31:02
BUDUJEMY DOM 3/200982
�ciany dwuwarstwowe – metoda lekka sucha Przegrody te swoj� budow� bardzo przypo-minaj� �ciany trójwarstwowe. Maj� podobn� grubo�� i parametry techniczne. Wprawdzie nie s� tak wytrzyma�e, trwa�e i odporne na �ywio�y, ale równie dobre pod wzgl�-dem termicznym oraz akustycznym. Poza tym �at wiejsze do wykonania i ewentual-nej naprawy, ta�sze oraz równie efektowne. Niestety równie� wykonuje si� je stosunko-
wo rzadko z uwagi na pracoch�onno�� po-prawnego wykonania warstwy elewacyjnej. Wewn�trzn� warstw� no�n� stanowi
mur grubo�ci 24–29 cm wznoszony z takich samych materia�ów, jak w przegrodach trój-warstwowych. Warstw� izolacyjn� tak�e wykonuje si�
z p�yt z pó�twardej we�ny mineralnej o ��cz-nej grubo�ci 15–25 cm. Uk�ada si� j� w dwóch wzajemnie prostopad�ych warstwach pomi�-dzy drewnianymi listwami rusztu dystan-
sowego. Dzi�ki temu ograniczone s� linio-we mostki termiczne. Termoizolacj� os�ania si� wysokoparoprzeuszczaln� foli� przeciw-wiatrow� oraz chroni przed zawilgoceniem szczelin� wentylacyjn� szeroko�ci 3 cm. Warstw� os�onow� i wyko�czeniow� naj-
cz��ciej stanowi� deski wykonane z ró�-nych gatunków drewna, lub siding winy-lowy. Jednak mo�e to by� równie� sklejka wodoodporna, blacha trapezowa i inne lek-kie materia�y os�onowe.
Schemat �ciany dwuwarstwowej wykonywanej metod� lekk� such�
Elewacja z drewna to marzenie wielu inwestorów
Siding winylowy równie� mo�e by atrakcyjny
fot.
DLH
fot.
Voxp
rofil
e
Styropianowe �ciany warstwowe
tynk zewn�trzny
zaprawa klejowa z wtopion� siatk� zbroj�c�
warstwa konstrukcyjna i termoizolacyjna
beton zbrojenie kszta�tka styropianowa
ok�adzina wewn�trzna
Czy �ciany domu mo�na wykona tylko ze styropianu? Nie, poniewa� materia� ten nie ma wystarczaj�cej wytrzyma�o�ci. Ale ze sty-ropianu mo�na wykona kszta�tki podobne do pustaków, które po u�o�eniu utworz� sza-lunek tracony. Po wype�nieniu go betonem powstanie �ciana.
Na tym polega idea wznoszenia budynków w systemie Thermodom. Kszta�tki z twardego samogasn�cego styropianu maj� �cianki grubo-�ci 5–25 cm. Przestrzenna forma umo�liwia wy-konanie betonowego szkieletu grubo�ci 15 cm.
Zatem dostpne s� �ciany o szeroko�ci od 25 do 45 cm o doskona�ym wspó�czynniku przeni-kania ciep�a U = 0,28–0,11 [W/(m2•K)].
��czenie kszta�tek jest dziecinnie proste (na wcisk) dziki wyprofilowanym dolnym i gór-nym krawdziom. �ciany buduje si z kilku elementów tworz�cych system. Produkowane s� kszta�tki podstawowe, naro�nikowe, wy-równawcze itd. Od strony zewnetrznej �ciany wyka�cza si tynkiem cienkowarstwowym na siatce z w�ókna szklanego, a od wewntrznej p�ytami gipsowo-kartonowymi.
tynk cementowo wapienny, grubo�ci 2 cm
�ciana no�na z pustaków ceramicznych typu MAX, grubo�ci 19 cm
izolacja termiczna z dwóch warstw we�ny mineralnej o ��cznej
grubo�ci 14 cm, uk�adana pomi�dzy
drewnianymi listwami wzajemnie prostopad�ych
rusztów dystansowych
folia wiatroizolacyjna
ruszt z desek grubo�ci 2,5 cm
elewacja z deseklub sidingu winylowego
BUDOWANIE DOMU – SZTUKA WYBORÓW
BD3_sciany.indd 82 2009-02-16 14:31:51
Przegrody zewn�trzne
BUDUJEMY DOM 3/2009 83
Po��dane parametry techniczne �cian zewn�trznychWybieraj�c technologi budowy przegród zewntrznych, warto uwzgldni kilka istot-nych parametrów.Izolacyjno� termiczna – to obecnie najwa�-niejsza cecha materia�ów budowlanych oraz przegród zewntrznych. Od niej bowiem za-le�� koszty ogrzewania domu. Okre�la j� wspó�czynnik przenikania ciep�a U [W/(m2•K)] mówi�cy, ile ciep�a przenika przez przegrod o powierzchni 1 m2, gdy tem-peratura powietrza po obu jej stronach ró�ni si o 1 K. Obecnie dla projektowanych i bu-dowanych �cian zewntrznych obowi�zuje warunek U<0,3 [W/(m2•K)] (niezale�nie od ich rodzaju). Izolacyjno� akustyczna – �cian zewntrz-nych jest istotna zw�aszcza dla budynków usytuowanych w centrach miast, przy dro-gach, liniach kolejowych, lotniskach, zak�a-dach przemys�owych itp. Niestety ta cecha zwykle jest niedoceniana przez projektan-tów domów, a warto o niej pamita dla w�as-nego komfortu. W�a�ciwo�ci akustyczne okre�lone s� przez wska�nik oceny przybli�onej izolacyjno�ci akustycznej w�a�ciwej R’A2 dB mówi�cy o tym, ile decybeli mo�e wyt�umi przegroda ze-wntrzna. Zgodnie z przepisami dla �cian z jednym oknem R’A2<20 dB (gdy dom jest usytuowany na terenach le�nych, wiejskich) oraz R’A2<45 dB (dla budynków w centrach miast z komunikacj� autobusow� lub tramwa-jow�). Jednak zawsze warto d��y do prze-gród o izolacyjno�ci akustycznej na poziomie R’A2=48÷51 dB. Naj�atwiej to osi�gn�, sto-suj�c materia�y ci�kie (beton, ceg�y cera-miczne i wapienno-piaskowe) lub materia�y w�ókniste, czyli we�n mineraln�. Zatem pod wzgldem akustycznym najlepsze s� �ciany trójwarstwowe oraz dwuwarstwowe wykony-wane metod� lekk� such�. Paroprzepuszczalno� – czyli tzw. oddycha-nie �cian nie ma znaczenia w domach ener-gooszczdnych, a tym bardziej pasywnych. W tego rodzaju budynkach wymagana jest bowiem wentylacja mechaniczna nawiew-no-wywiewna z rekuperatorem i jak najlep-sza szczelno� wszystkich przegród (�cian, okien, drzwi, dachu). Nie warto równie� d��y do paroprzepuszczalno�ci �cian, gdy przewi-duje si wyko�czenie ich farbami emulsyjny-mi, wyklejenie tapetami winylowymi czy p�yt-kami ceramicznymi. Te szczelne pow�oki i tak
uniemo�liwiaj� przenikanie powietrza i pary wodnej przez �ciany. Paroprzepuszczalno� opisuje wspó�czynni-ka oporu dyfuzyjnego Sd [m] okre�laj�cy (dla badanego materia�u) równowa�n� dyfuzyj-nie grubo� warstwy powietrza. W �cianach o dobrej „oddychalno�ci” wszystkie warstwy powinny charakteryzowa si wspó�czynni-kiem o warto�ci Sd=1÷0,04 m (odpowiada to przenikaniu przez �ciany pary wodnej w ilo�-ci 100÷1000 g/m2/24 h przy temperaturze po-wietrza 23°C i wilgotno�ci wzgldnej 85%). Dobr� paroprzepuszczalno�ci� charakteryzuj� si materia�y porowate, jak np. beton komór-kowy, lub w�ókniste – jak we�na mineralna. I pod tym wzgldem najlepsze s� jednorod-ne �ciany jednowarstwowe oraz dwuwarstwo-we ocieplone we�n� mineraln� i wyko�czone tynkiem mineralnym. Akumulacyjno� cieplna – �cian jest wa�-na zw�aszcza w domach energooszczdnych i pasywnych. Po prostu w budynkach o bar-dzo dobrej izolacyjno�ci termicznej w po�red-ni sposób przyczynia si do oszczdzania energii, umo�liwiaj�c cykliczn� prac urz�-dze� grzewczych. Niweluj�c dobowe skoki temperatury powietrza, zapewnia korzyst-
ny mikroklimat w pomieszczeniach (tak�e w okresie letnim). Dobr� akumulacyjno�ci� charakteryzuj� si materia�y ci�kie, jak kamie�, beton, ceg�a klinkierowa, czyli �ciany trójwarstwowe oraz niektóre dwuwarstwowe. Nasi�kliwo� i mrozoodporno� – s� wa�-ne dla �cian i materia�ów elewacyjnych. Ich jako� okre�lana jest liczb� cykli kolejnego zamra�ania i ogrzewania przeprowadzana w ustalonych warunkach. Co najmniej 20 cy-kli charakteryzuje materia�y o dobrej mrozo-odporno�ci. Ich nasi�kliwo� nie przekra-cza wtedy 10%. Najkorzystniejsze pod tym wzgldem s� �cia-ny trójwarstwowe wyko�czone granitem, klin-kierem, betonem oraz ceg�ami wapienno--piaskowymi.Odporno� na �ywio�y – czyli zdarzenia lo-sowe, takie jak po�ar, powód�, huragan – to cecha o tyle istotna, �e w przypadku trage-dii mo�e przyczyni si do uratowania �ycia lub mienia. Znowu najkorzystniejsze okazuj� si �ciany trójwarstwowe zbudowane z materia�ów o du-�ej wytrzyma�o�ci, czyli kamieni, betonu, ce-gie� ceramicznych lub wapienno-piaskowych.
fot.
Wie
nerb
erge
r
Najlepszy, ale najdo�szy rodzaj �cian murowanych – przegrody trówarstwowe z elewacj� klinkierow�
BD3_sciany.indd 83 2009-02-16 14:32:05
BUDUJEMY DOM 3/200984
�ciany dwuwarstwowe – metoda lekka mokra To obecnie najcz��ciej stosowany rodzaj �cian zewn�trznych, pomimo �e swoimi w�a�ciwo�ciami ust�puj� �cianom trójwar-stwowym. Jednak s� przynajmniej rów-nie ciep�e (stosuje si� je nawet w domach pasywnych), a za to nieco ta�sze i cie�-sze (42–52 cm). Trzeba jednak zdawa� so-bie spraw�, �e charakteryzuj� si� gorsz� izolacyjno�ci� akustyczn�, odporno�ci� na uszkodzenia mechaniczne i �ywio�y. Poza tym nie s� paroprzepuszczalne ani tak efektowne, jak �ciany trójwarstwowe. Wewn�trzn� warstw� no�n� grubo�ci
24–25 cm mo�na murowa� z takich samych materia�ów, jak w �cianach trójwarstwo-wych. Jednak cz��ciej stosuje si� nowocze�-niejsze materia�y ��czone na pióro i wpust. Wykonywanie tylko spoin poziomych znacznie u�atwia i przyspiesza prace mu-rarskie. Warstw� termoizolacyjn� grubo�ci
12–20 cm najcz��ciej wykonuje si� z p�yt sty-ropianowych o g�sto�ci min. 15 kg/m3 (rzadko z dro�szej we�ny mineralnej). Zabezpiecza si� je siatk� z w�ókna szklanego i tynkiem cienkowarstwowym.
�ciany jednowarstwowe To przegrody, z których mo�na budowa� domy mieszkalne zgodne z obowi�zuj�cy-mi przepisami. S� popularne z uwagi na szybko�� wykonania. Jednak te nowocze-sne technologie wymagaj� od wykonaw-ców sporej wiedzy. Z tego wzgl�du wa�ne jest przestrzeganie wszystkich zalece� pro-ducentów, aby nie doprowadzi� do powsta-nia mostków termicznych, p�kania �cian lub tynków. �ciany jednowarstwowe grubo�ci
36–50 cm najcz��ciej muruje si� z blocz-ków betonu komórkowego (odmiany 400) lub pustaków ceramicznych (poryzowa-nych). Elementy ��czy si� na pióro i wpust, dlatego nie wymagaj� stosowania spoin pionowych. Do murowania u�ywa si� za-praw klejowych lub ciep�ochronnych. �ciany jednowarstwowe wykonywane s�
równie� z bloczków keramzytobetonowych grubo�ci zaledwie 31–36 cm wype�nio-nych odpowiednio wyprofilowan� wk�adk� styropianow�. Dzi�ki temu charakteryzu-j� si� wspó�czynnikiem przenikania cie-p�a U = 0,19 [W/(m2•K)]. Murowane s� tyl-ko na spoiny poziome, a pionowe wype�nia si� sznurem poliuretanowym lub piank�
monta�ow�, zapewniaj�c szczelno�� i ci�g-�o�� termoizolacji. ��czna grubo�� styro-pianu wynosi oko�o 15 cm. Pogrubiona we-wn�trzna �cianka umo�liwia wieszanie urz�dze� instalacyjnych, pó�ek czy szafek w dowolnym miejscu. Na dodatek odzna-czaj� si� dobr� akumulacyjno�ci� ciepln� oraz izolacyjno�ci� akustyczn�. S� trwa-�e i odporne na �ywio�y, przy tym �atwe do wykonania (przy stosowaniu elementów systemowych – naro�nych, okiennych, nad-pro�owych, wie�cowych).
Kornik – najpopularniejsza faktura tynku cienkowarstwowego
fot.
A. R
ezle
r
Schemat konstrukcji dwuwarstwowej �ciany fundamentowej
izolacja przeciwwilgociowa
pionowa
izolacja przeciwwilgociowa
pozioma
�ciana fundamentowaizolacja
termiczna �ciany fundamentowej
fot. Fortis
Bloczek Fortis – najlepszy materia� na �cianjednowarstwow�
BUDOWANIE DOMU – SZTUKA WYBORÓW
BD3_sciany.indd 84 2009-02-16 14:32:22
BUDUJEMY DOM 3/2009 85
Kryteria wyboru Decyduj�c si� na okre�lon� technologi� lub materia�y, przede wszystkim nale�y uwzgl�dni� sposób budowy domu. Dzi�ki temu mo�na zaoszcz�dzi� wiele pracy, cza-su i pieni�dzy.
Samodzielna budowa domu – to ju� rzadko��, ale zdarzaj� si� jeszcze inwe-storzy, którzy potrafi�, chc� i maj� czas w�asnor�cznie wykona� wiele robót bu-dowlanych. Im potrzebna jest technolo-gia odporna na b��dy, któr� dobrze znaj�. Najrozs�dniejszym wyborem s� zatem �cia-ny dwuwarstwowe wznoszone metod� lek-k� such�. Wtedy wi�kszo�� prac mo�na przerwa� i wznowi� w dowolnym momen-cie, �atwo zatem dostosowa� tempo robót do w�asnych umiej�tno�ci, czasu, którym si� dysponuje, oraz mo�liwo�ci finansowych.
Budowa domu sposobem gospodarczym – wymaga od inwestora przede wszystkim bardzo dobrej organizacji wszystkich ro-bót (dostaw materia�ów, zapewnienia trans-portu, doboru ekip wykonawczych itp.), a tak�e nadzorowania wi�kszo�ci prac. Wprawdzie to s� obowi�zki kierownika bu-dowy, ale przecie� na budowach domów jednorodzinnych ich zadanie bardzo cz�-
sto ogranicza si� do wype�nienia i podpisa-nia dziennika budowy. Wtedy rozs�dnym wyborem s� technologie powszechnie zna-ne i jak najbardziej odporne na b��dy, czy-li �ciany dwuwarstwowe (metoda lekka mokra). Korzystne mog� by� równie� prze-grody trójwarstwowe z uwagi na tradycyj-ne murowanie �cian (ze spoinami poziomy-mi i pionowymi). �ciany jednowarstwowe mo�na poleci� tylko wtedy, gdy zaanga�u-je si� do�wiadczon� ekip� doskonale znaj�-c� wszelkie niuanse zwi�zane z ich muro-waniem.
Budowa domu pod klucz – czyli przez profesjonaln� oraz rzeteln� firm�, doty-czy g�ównie inwestorów zamo�nych, nie-maj�cych czasu, zdolno�ci organizacyj-nych, albo odpowiedniej wiedzy z zakresu budownictwa. Wtedy zatrudnienie inspek-tora nadzoru wydaje si� konieczno�ci�. Oczywi�cie wybór technologii budowy �cian jest dowolny. Wa�ne s� jak najlepsze parametry techniczne przegród zewn�trz-nych, ich ko�cowy wygl�d oraz jako�� wy-konania, czyli zrealizowanie wymaga� in-westora.
Dobre s� tak�e jednorodne �ciany jednowar-stwowe. Koszt – wykonania 1 m2 murowanych �cian zewntrznych o porównywalnych parametrach technicznych i podobnym wyko�czeniu na ogó� nie ró�ni si o wicej ni�10%. Oczywi�cie trze-ba zdawa sobie spraw, �e koszt elewacji z cegie� klinkierowych lub p�yt kamienia natu-ralnego mo�e przekroczy cen wszystkich po-zosta�ych warstw przegrody. Trzeba te� liczy si z tym, �e wszelkie ozdoby architektoniczne (gzymsy, bonie, opaski okienne itp.) powodu-j� wzrost kosztów.
fot.
Erag
a
Domy mieszkalne ze �cianami jednowarstwowymi z betonu komórkowego nadal maj� wielu zwolenników
Typowy plac budowy domu wznoszonego metod� gospodarcz�fo
t. M
. Szy
man
ik
Przegrody zewn�trzne
BD3_sciany.indd 85 2009-02-16 14:32:37
BUDUJEMY DOM 3/200986
Artyku� promocyjny
Analizuj�c potrzeby inwestorów i wykonaw-ców, �ledz�c obowi�zuj�ce przepisy praw-ne oraz do�wiadczenia producentów kra-jowych i zagranicznych, w ramach Grupy SILIKATY opracowano System Nowoczesne SILIKATY. Szczególnie warte podkre�lenia s� takie w�a�ciwo�ci jak: wysoka wytrzyma�o�� pozwalaj�ca na
wznoszenie kilkunastopi�trowych budyn-ków murowanych bez konieczno�ci stoso-wania �elbetowych wzmocnie�, bardzo dobra izolacyjno�� akustyczna,
wynikaj�ca z du�ej masy powierzchniowej �cian, wysoka odporno�� ogniowa, pozwalaj�ca
spe�ni� najwy�sze wymagania w tym zakre-sie, spe�nienie – w po��czeniu z zewn�trznym
systemem ocieplenia – wymaga� ochrony cieplnej i oszcz�dno�ci energii w zimie jak i ochrony przed upa�em w lecie, du�a szczelno�� �cian, wysoka trwa�o��; zgodnie z postanowie-
niami odpowiednich norm silikaty mog� by� stosowane bez ogranicze� zarówno w �rodowisku silnie mokrym wewn�trz i na zewn�trz z wyst�puj�cym mrozem i �rodka-mi odladzaj�cymi, jak i w nieagresywnym gruncie i wodzie, spe�nienie wymaga� estetycznych inwe-
storów i architektów; g�adka i równa �ciana daje mo�liwo�� ró�norodnego wyko�czenia: mur elewacyjny, otynkowany lub jako moc-ne i trwa�e pod�o�e do zamocowania war-stwy elewacyjnej.
�ciany konstrukcyjneMateria� przeznaczony na konstrukcj� po-winien przede wszystkim przenosi� obci�-�enia z wy�szych kondygnacji, z dachu na fundamenty. Odpowiedni� izolacyjno�� ter-miczn� �ciany powinno uzyskiwa� si� po-przez zastosowanie odpowiedniego rodzaju i grubo�ci izolacji termicznej. Materia� kon-strukcyjny nawet o najlepszym wspó�czyn-niku przewodzenia ciep�a l ma czterokrot-nie gorsze parametry cieplne ni� materia� termoizolacyjny do ocieplania �cian. Warto jest uzyska� ni�szy wspó�czynnik przeni-kania ciep�a ni� powszechnie uznawany za
dobry U=0,30 W/(m2•K), gdy� w przysz�o�ci przyniesie to oszcz�dno�ci.�ciany zewn�trzne wznoszone z silikatów s� zawsze �cianami warstwowymi, w których silikaty pe�ni� rol� konstrukcyjn�, a ochro-n� ciepln� zapewnia odpowiednia warstwa we�ny mineralnej lub styropianu. Stosuj�c si-likaty na �ciany, mo�emy uzyska� �cian� nie tylko o bardzo dobrych parametrach izola-cyjnych, na przyk�ad U0=0,16 [W/(m2•K)], ale równie� o bardzo du�ej pojemno�ci cieplnej, co w przysz�o�ci zaowocuje obni�eniem kosz-tów zu�ycia energii.Podstawowe grubo�ci konstrukcyjnych �cian wewn�trznych i zewn�trznych wyno-sz� 25, 24 i 18 cm. Stosuj�c grubo�� 18 cm, mo�emy znacz�co powi�kszy� powierzch-ni� u�ytkow� wznoszonego budynku oraz zmniejszy� grubo�� �ciany zewn�trznej. Mimo to �ciana nadal ma du�y zapas no�no-�ci oraz spe�nia wszystkie inne wymagania przepisów prawa budowlanego.
�ciany mi�dzymieszkanioweOchrona przed ha�asem jest wymaganiem, które musi by� spe�nione w ka�dym bu-dynku. Najcz��ciej problem ze spe�nieniem tego wymagania zwi�zany jest ze �ciana-mi mi�dzymieszkaniowymi w budyn-kach wielorodzinnych. Pomimo �e wyma-gania te w Polsce s� jednymi z najni�szych w Europie, ponad 80% nowo wybudowa-nych budynków nie spe�nia tych wymaga�.Jedn� z najwa�niejszych zalet �cian z silika-tów jest ich wysoka izolacyjno�� akustycz-na. Praktycznie tylko z silikatów mo�na wy-
Wyroby wapienno-piaskowe zwane równie silikatami znane by�y na polskim rynku budowlanym ju w okresie mi�dzywojennym. W latach siedemdziesi�tych przey�y swój najwi�kszy rozwój, ale potem wraz z recesj� ich znaczenie znacz�co si� zmniejszy�o. Dzi� wracaj� do �ask, ciesz�c si� coraz wi�kszym zainteresowaniem inwestorów i projektantów, poszukuj�cych rozwi�za spe�niaj�cych jednocze�nie wszystkie wymagania zarówno okre�lone prawem, jak i stawiane przez uytkowników.
SILIKATY na wszystkie �ciany w budynku
Przekrój ocieplonej �ciany zewntrznej
silikaty.indd 86 2009-02-13 00:10:25
BUDUJEMY DOM 3/2009 87
murowa� jednowarstwowe �ciany murowane spe�niaj�ce wymagania stawiane przed �cia-nami mi�dzymieszkaniowymi. W systemie Nowoczesne SILIKATY s� ele-menty SILIKAT A pozwalaj�ce na wybudo-wanie mieszkania o znacznie podwy�szonym standardzie akustycznym.
�ciany dzia�owePodstawowe grubo�ci �cian dzia�owych bu-dowanych z silikatów to 12 i 8 cm. �ciana taka stanowi wystarczaj�c� przegrod� mi�-dzy pomieszczeniami w mieszkaniu, izolu-je to pomieszczenie od innych (równie� od ha�asu), a co nie jest mniej wa�ne, pozwa-la w sposób �atwy i bezpieczny zamontowa� szafk�, pó�k� czy wieszak.W krajach, gdzie silikaty s� powszechnie u�ywane (Niemcy, Holandia), wykonuje si� z nich nieotynkowane �ciany w mieszka-niach. Dla architektów projektuj�cych no-woczesne wn�trza zastosowanie silikatów jest czym� normalnym.
�ciany elewacyjneWarstwy elewacyjne �cian szczelinowych maj� 12 lub 9 cm. Elewacja to jeden z najwa�-
niejszych elementów budynku. Po pierwsze stanowi tarcz� ochronn� przed czynnikami atmosferycznymi oraz uderzeniami mecha-nicznymi. Dlatego powinna by� wykonana z materia�u o du�ej odporno�ci na promie-niowanie UV, wszelkie zanieczyszczenia, ja-kie mog� znale� si� w powietrzu i mog�ce wnikn�� w struktur� materia�u elewacyjne-go, mie� odporno�� na du�e wahania tem-peratury oraz du�� trwa�o��. Drugie, równie wa�ne wymaganie, jakie stawia si� elewacji, to jej estetyczny wygl�d i architektoniczne wkomponowanie w bry�� budynku.Spo�ród wielu mo�liwo�ci wykonania �cia-ny zewn�trznej najbardziej racjonalnym ro-dzajem �ciany jest �ciana trójwarstwowa, z zastosowaniem ceg�y silikatowej jako os�o-ny ocieplenia i warstwa zewn�trzna. Takie rozwi�zanie zapewnia nie tylko trwa�o�� na wiele lat, ale i estetyczny wygl�d. Takiej ele-wacji praktycznie si� nie odnawia.Kolorowe ceg�y i kszta�tki elewacyjne s� cz�-�ci� oferty produktowej Grupy SILIAKTY. W zak�adach nale��cych do Grupy SILIKATY produkuje si� wyroby elewacyjne bia�e lub barwione w masie na kilka kolorów (grafit, �ó�ty, zielony, czerwony). Elementy te maj� g�adk� lub �upan� powierzchni� licow�, która powstaje podczas obróbki mechanicz-nej jednej lub dwóch p�aszczyzn bocznych. Ceg�y i kszta�tki elewacyjne mog� by� stoso-wane zarówno na zewn�trz, jak i wewn�trz budynku. Podobnie jak przy zastosowaniu cegie� klin-kierowych równie� z silikatów mo�na zapro-jektowa� i wykona� niepowtarzalne elewacje budynków i elementów ma�ej architektury. Silikaty jako materia� budowlany s� zna-ne od ponad 100 lat. Ju� przed wojn� by�o na terenie Polski kilka wytwórni cegie� sili-katowych. Du�a cz��� budynków wykona-
nych kilkadziesi�t lat temu nigdy nie zosta�a otynkowana. Takie budynki mo�na bez tru-du znale� wokó� zak�adów silikatowych. Stan obecny �cian tych budynków jest najlep-szym �wiadectwem przydatno�ci silikatów do wykonywania nieotynkowanych elewacji. Zwi�zane jest to z bardzo du�� wytrzyma�o-�ci�, ale równie� odporno�ci� na uderzenia mechaniczne, trwa�o�ci� wynikaj�c� z bar-dzo dobrej mrozoodporno�ci oraz odporno-�ci� na korozj� biologiczn� i chemiczn� czy odporno�ci� ogniow�.
�ciany piwnicNie ka�dy materia� �cienny mo�e znale� tu zastosowanie. W praktyce budowlanej przy-j��o si� stosowanie bloczków betonowych, ale znacznie lepszym i coraz cz��ciej stoso-wanym rozwi�zaniem s� bloczki silikatowe pe�ne. Maj� one stosunkowo nisk� nasi�kli-wo�ci i wysok� odporno�� na korozj� biolo-giczn�. Oczywi�cie, tak jak ka�dy inny ma-teria� trzeba je odpowiednio zabezpieczy� przed wilgoci�. Silikaty znajduj� coraz cz��ciej zastosowa-nie jako �ciany pomieszcze� technicznych, rekreacyjnych, magazynowych czy gara�y podziemnych dzi�ki temu, �e nie trzeba ich tynkowa�, a �ciana taka dodatkowo tworzy nowoczesne wn�trze.
Grupa SILIKATY Infolinia: 0 801 573 577
e-mail: [email protected]
SILIKAT A
silikaty.indd 87 2009-02-13 00:10:42
reklamy.indd 90 2009-02-12 23:12:36
Czas na pod�og�? Czas na wa�ne decy-zje. Bo pod�oga bez odpowiedniego u�o�enia wszystkich warstw nie spe�ni swojego zadania – nie b�dzie izolowa� akustycznie i termicznie. Musi by� tak�e dobrana do rodzaju stropów. Ale o to powinien zadba� fachowiec. Ty jedynie mo�esz si� dyskret-nie przygl�da�. Ale nie martw si�. Twoje zadanie dopiero przed Tob�! Wyprawy po sklepach i stronach internetowych, prze-gl�danie katalogów i dopytywanie znajo-mych zacznie si� wtedy, gdy pod�odze b�-dzie brakowa� tylko wierzchniej warstwy – posadzki. Od tego momentu to Ty b�-dziesz panem sytuacji. Popu�� wodze fan-tazji i twórz wn�trze ciep�e i harmonijne, a przede wszystkim takie, w którym dobrze poczujesz si� Ty i Twoi najbli�si.
PODOGI I POSADZKIRAPORTJaka pod�oga?Pod�ogi
Nowe pod stopami Posadzki
fot.
Opo
czno
fot.
Bar
linek
fot.
Atla
s
BUDUJEMY DOM 3/200992
Chocia lepiej nie ryzykowa� samodzielnego jej uk�adania, dobrze wiedzie�, z jakich warstw powinna si� sk�ada�. A eby móc rozmawia� z fachowcami, warto odrónia� strop od podk�adu, nie dziwi� si�, s�ysz�c o pod�odze p�ywaj�cej i nie dopytywa� ekipy, co to dylatacje.
RAPORTPODOGII POSADZKI
Pod�ogaCezary Jankowski
fot.
Kna
uf
Jaka
pod�oga? Strop – poziomy element konstrukcyj-
ny oddzielaj�cy jedn� kondygnacj� od drugiej. Na nim uk�ada si� kolejne war-stwy pod�ogowe. Podk�ad pod�ogowy – warstwa pod�o-
gi uk�adana bezpo�rednio pod posadz-k�, nazywana te� jastrychem, g�adzi� lub wylewk�; rodzaje podk�adów omówione s� w ramkach. Warstwa wyrównuj�ca – warstwa za-
prawy wyrównuj�cej, suchego piasku lub mielonego betonu komórkowego, uk�a-dana bezpo�rednio na stropie, gdy jest on nierówny. Dylatacja – 1–2-centymetrowa szcze-
lina, któr� celowo zostawia si� mi�dzy pod�og� a �cian�, aby jastrych lub po-sadzka mog�y si� swobodnie rozszerza� i kurczy� pod wp�ywem zmian wilgotno-�ci i temperatury. Dylatacjami dzieli si� te� pod�ogi o du�ych powierzchniach, aby zapobiec ich p�kaniu, stosuje si� je równie� na styku posadzek z ró�nych materia�ów, np. parkietu i p�ytek.
Pod�oga sk�ada si� z ró�nych warstw uk�adanych na stropie lub na gruncie. Liczba warstw, ich rodzaj oraz kolejno�� u�o�enia zale�� od tego, na czym pod�o-
ga b�dzie u�o�ona, np. na stopie �elbeto-wym lub na gruncie, oraz od rodzaju i funkcji pomieszczenia.
Wa�nymi warstwami pod�ogowy-mi s� izolacje chroni�ce przed wilgo-ci�, ucieczk� ciep�a oraz przed ha�asem. Informacja o liczbie i rodzaju izolacji powinna by� zawarta w projekcie budow-lanym.
W pod�odze uk�ada si� zale�nie od po-trzeb nast�puj�ce izolacje:��przeciwwilgociowa – uk�ada si� j�
w warstwie pod�ogi na gruncie; jest to fo-lia budowlana grubo�ci 0,20 mm,��termiczna – nazywana te� ciepln�, ko-
nieczna nad pomieszczeniami nieogrze-wanymi lub do izolacji pod�óg na grun-cie; s� to p�yty styropianowe EPS 100, p�yty z polistyrenu ekstrudowanego, p�yty z pianki poliuretanowej lub p�yty z we�ny mineralnej,��akustyczna – uk�adana mi�dzy stropa-
mi; s� to p�yty ze styropianu, we�ny mineralnej lub maty z tworzywa sztucz-nego.
Poni�ej omawiamy najcz��ciej wyst�-puj�ce pod�ogi: na stropie �elbetowym, na stropie drewnianym oraz na gruncie.
Stropy u�o�one, a wi�c czas na pod�og�. Zanim jednak umówimy si� z ekip�, powinni�my mie� za sob� decyzj�, co do rodzaju posadzek, czy ma by� pod nimi ogrzewanie pod�ogowe, a tak-�e gdzie maj� by� �azienka, kuchnia i pralnia, w których pod�ogi musz� by� odporne na wil-go� i wod�. Te decyzje s� niezb�dne, by w�a�ciwie dobra� rodzaj i grubo�� warstw pod-�ogowych. Ale zacznijmy od podstawowych poj��.
Pod�oga
BUDUJEMY DOM 3/2009 93
Pod�oga na stropie �elbetowymNa stropach stosuje si� zwykle podk�ady p�ywaj�ce, zwane te� pod�ogami p�ywaj�cymi, ich zadaniem jest wyciszenie stropu. Najwa�niejsz� cech� podk�adu p�ywaj�cego jest oddzielenie go od �cian i s�upów elastycznymi wk�adkami dylatacyjnymi. Nie stykaj�c si� z nimi, nie przenosi na elementy konstrukcji budynku dwi�ków uderzeniowych z innych pomieszcze�. Podk�ad p�ywaj�cy mo�e te� si� swobodnie rozszerza� pod wp�ywem zmian temperatury, co jest szczególnie wa�ne, gdy u�o�ymy na nim ogrzewanie pod�ogowe.
Pod�oga p�ywaj�ca sk�ada si� z kolejno uk�adanych warstw: wyrównuj�cej, izolacji akustycznej, izolacji przeciwwilgociowej, jastrychu pod�ogowego. Warstwa wyrównuj�ca. Uk�ada si� j� na stropach, które maj� nie-
równo�ci przekraczaj�ce 0,5 cm na d�ugo�ci 2 m. Je�li s� one nielicz-ne, do wyg�adzenia u�ywa si� zapraw wyrównuj�cych, ale gdy trze-ba wyrówna� ca�� powierzchni�, stosuje si� suchy piasek lub mielony beton komórkowy. Grubo�� warstwy suchej podsypki powinna wy-nosi� przynajmniej 1 cm w najwy�szych punktach nierówno�ci. Materia� sypki ma zdolno�� do samoczynnego wyrównania pod ob-ci��eniem, nie wymaga wi�c bardzo starannego rozprowadzenia.
Izolacja akustyczna. Uk�ada si� j� z p�yt ze specjalnego mi�kkie-go styropianu do izolacji akustycznych; grubo�� tych p�yt wynosi 33/30 mm: oznacza to, �e w stanie nieobci��onym maj� grubo�� 33 mm, a po wylaniu jastrychu – 30 mm. Uwaga! Do izolacji akustycznych nie mo�na u�ywa� zwyk�ych p�yt styropianowych, gdy� wyciszenie b�dzie znikome. Zwyk�y styro-pian mo�e nawet pot�gowa� rozchodzenie si� ha�asów.
Przeznaczone s� szczególnie do renowacji starych pod�óg: eliminu-j� prowadzenie uci��liwych robót mokrych. Niemal natychmiast po u�o�eniu mo�na pokrywa je dowolnym rodzajem posadzki.
Z p�yt gipsowo-kartonowych. Uk�ada si je dwuwarstwowo w uk�a-dzie krzy�owym (drug�, górn� warstw p�yt uk�ada si prostopadle do pierwszej ��cz�c je na klej). Wszystkie styki p�yt musz� by wzajem-nie przesunite o co najmniej 20 cm. Na warstw doln� mo�-na u�y p�yt z warstw� wyci-szaj�c� z we�ny mineralnej lub z ocieplaj�c� ze styropianu, ale mo�na te� zwyk�e p�yty uk�ada na lu�no po�o�onych podk�a-dach z tych materia�ów.
Z p�yt gipsowo-w�ók-nowych. P�yty te s� bardziej wytrzyma�e na obci��enia ni� p�yty g-k. Podk�ady z p�yt gru-bo�ci 25 mm mog� by jedno-warstwowe. Do ich ��czenia u�ywa si zak�adek brzego-wych z wkrtami monta�owy-mi i klejem. Stosuje si te� podk�ady z dwóch warstw p�yt uk�adanych w ten sam sposób jak p�yty g-k.
Podk�ady pod�ogowe wykonywane na mokro
Suche podk�ady pod�ogowe
Dziki wylewce samopoziomuj�cej �atwo jest osi�gn� po��dan� rów-no� pod�ogi
Krawdzie p�yt g-k musz� by po��czo-ne odpowiednim klejemfo
t. K
nauf
fot.
Hen
kel
Niemal natychmiast po u�o�eniu mo�na pokrywa je dowolnym rodzajem posadzki.
Pod posadzki stosuje si podk�ady wykonywane na mokro lub uk�adane na sucho ze specjalnych p�yt. Do podk�adów uk�adanych na mokro nale��:
Jastrych cementowy. Najcz�ciej u�ywany. Ma du�� wytrzyma�o� na �ciskanie, odporno� na zawilgocenie i jest niedrogi. Przygotowuje si go przez wymieszanie bezpo�rednio na budowie gruboziarnistego piasku z cementem oraz dodatkami uplastyczniaj�cymi. Do wyrów-nania i zagszczenia struktury stosuje si zacieraczki mechaniczne, co znacznie u�atwia i przyspiesza prace. Jastrych cementowy do� d�ugo dojrzewa i wysycha – uk�adanie posadzek mo�na rozpocz� dopiero po miesi�cu od jego u�o�enia.
Minimalna grubo� jastrychu uk�adanego na pod�o�u stabilnym (np. bezpo�rednio na stropie betonowym) wynosi 2,5 cm, na war-stwie po�lizgowej (folii) 3,5 cm, a na pod�o�u elastycznym (izolacji akustycznej, cieplnej) 5 cm.
Jastrych anhydrytowy. Samopoziomuj�cy, nie wymaga wyrów-nywania. Przygotowywany z gotowych suchych mieszanek do zaro-bienia wod�. W porównaniu z jastrychem cementowym ma mniejsz� wytrzyma�o� i odporno� na d�ugotrwa�e zawilgocenie. Powoduje te� korozj niezabezpieczonych elementów stalowych, a wic wy-maga stosowania specjalnych zabezpiecze�. Do uk�adania na wik-szych powierzchniach trzeba u�y agregatów mieszaj�cych: rcznie trudno w krótkim czasie przygotowa odpowiedni� ilo� mieszanki. Minimalne grubo�ci powinny by podobne jak jastrychu cementowe-go. Czas wi�zania tego jastrychu jest nieco krótszy ni� wylewki ce-mentowej. Ze wzgldu na wy�sz� cen i krótki czas wi�zania obec-nie rzadko si go stosuje.
Cementowe wylewki samowyrównuj�ce. Tworz� równ� war-stw na wadliwie wykonanych jastrychach lub nierównych stropach. Jest ona cienka (od 3 do 5 mm) i mocno zwi�zana z pod�o�em, co ogranicza podniesienie poziomu pod�ogi, gdy trzeba j� wyrówna. W ten sposób wyrównuje si pod�o�a pod cienkowarstwowe wyk�adzi-ny PVC lub dywanowe. Wylewki te s� drogie i wymagaj� zapewnie-nia bardzo dobrej organizacji robót, gdy� szybko twardniej�, trac�c zdolno� do samopoziomowania. Za ekonomiczne zu�ycie materia-�u mo�na uzna 10–15 kg/m2. Je�li powierzchnia wymagaj�ca wy-równania ma g�bokie nierówno�ci, przed zastosowaniem tej dro-giej wylewki nale�y wyla np. jastrych cementowy lub u�o�y suchy podk�ad pod�ogowy.
BUDUJEMY DOM 3/200994
RAPORT Pod�ogi i posadzki
Pozioma izolacja przeciwwilgociowa na stropie i w �cianach powinna by� na tym samym poziomie
””
Izolacj� akustyczn� pod�ogi mo�na rów-nie� u�o�y� z twardych p�yt we�ny mineral-nej grubo�ci 40 mm lub ze specjalnej pianki polietylenowej grubo�ci 15–20 mm. Dla za-bezpieczenia izolacji przed wnikaniem za-prawy podczas wylewania jastrychu przy-krywa si� j� foli� budowlan�.
Izolacja przeciwwilgociowa, czyli folia budowlana grubo�ci 0,2 mm.
Jastrych. Pe�ni funkcj� warstwy dociskowej izolacji akustycznej oraz pod�o�a pod wyko�-czenie pod�ogi. Najcz��ciej stosuje si� jastry-
chy cementowe z u�yciem piasku lub drobnoziarnistego �wiru o wytrzyma-�o�ci na �ciskanie nie mniejszej ni� 7 MPa.
Przed wylaniem jastrychu pod�ogo-wego nale�y ustali�, jakie b�dzie wyko�-czenie pod�óg w poszczególnych pomieszczeniach, aby grubo�ci war-stwy jastrychu do-pasowa� do gru-bo�ci materia�u wyko�czeniowego
i w ten sposób uzyska� jednakowy poziom posadzek na ca�ej kondygnacji. Bez tego podczas uk�adania posadzki trudno by�oby zniwelowa� znaczne ró�nice w ich grubo-�ci, si�gaj�ce 2–2,5 cm (np. w sypialni – wyk�adzina dywanowa grubo�ci 5 mm, a na korytarzu – parkiet grubo�ci 25 mm).
Przygotowanie mieszanki jastrychowej polega na wymieszaniu 1 cz��ci cementuz 3 cz��ciami piasku oraz dodatkiem pla-styfikatora zmniejszaj�cego skurcz pod-czas wi�zania i u�atwiaj�cego g�adkie zatar-cie powierzchni. Obecnie mieszanki wykonuje si� najcz��ciej agregatem miesza-j�co-pompowym zwanym miksokretem, a powierzchni� wyg�adza si� zacieraczkami mechanicznymi.
Przed u�o�eniem jastrychu wzd�u� wszystkich przegród wewn�trznych (�cian,
s�upów) mocuje si� paski dylatacyjne ze sty-ropianu grubo�ci 2 cm lub z ta�my pianko-wej. Wk�adki takie umieszcza si� równie� w otworach drzwiowych.
W warstwie jastrychu uk�ada si� siatk� z drutu o �rednicy 4–5 mm i oczkach 15 × 15 cm: zwi�ksza si� w ten sposób sta-bilno�� podk�adu i zapobiega powstaniu rys skurczowych. Siatk� uk�ada si� na wst�p-nej warstwie jastrychu (ok. 1 cm) na zak�ad o jedno oczko.
Minimalna grubo�� jastrychu na izola-cjach akustycznych powinna wynosi� przy-najmniej 4 cm, a na ogrzewaniu pod�ogo-wym 6,5 cm. Na czas twardnienia zaprawy przykrywa si� j� foli�, aby ograniczy� paro-wanie wody.Uwaga! W pomieszczeniach nara�onych na rozlanie wody (�azienka, kuchnia) trzeba u�o�y� izolacj� przeciwwilgociow�.
Wykonuje si� j� z tzw. p�ynnej folii grubo-�ci 0,2 mm, na której mo�na bezpo�rednio przykleja� p�ytki ceramiczne lub inne rodza-je wyko�czenia. Na izolacji z tradycyjnych materia�ów, takich jak papa lub folia budow-lana, trzeba u�o�y� dodatkow� warstw� ja-strychu grubo�ci przynajmniej 3,5 cm.
Pod�oga na stropie drewnianym Drewniane stropy mi�dzypi�trowe wyko-nuje si� g�ównie w domach szkieletowych lub domach z bali. Podk�adem pod pod�o-g� z paneli lub pod parkiet czy wyk�adzi-n� dywanow� jest najcz��ciej poszycie z p�yt OSB. Opisane rozwi�zanie ma wa�-ny mankament: nie zapewnia dobrej izola-
paski dylatacyjne
panele pod�ogoweizolacja przeciwwilgociowa(folia budowlana o gr. 0,2 mm)
strop warstwa wyrównuj�ca
jastrych cementowy o gr. 4 cm
izolacja akustyczna (p�yty mi�kkiego styropianu o gr. 2–4 cm)
P�yty EPS ze styropianu izoluj� od d�wików uderzeniowych
Warstwy pod�ogi na stropie nad pomieszczeniem ogrzewanym Warstwy pod�ogi na stropie drewnianym
fot.
Aus
trot
herm
izolacja przeciwwilgociowa(folia budowlana o gr. 0,2 mm)
izolacja dwi�koch�onna(p�yta pil�niowa o gr. 1–1,5 cm)
strop drewniany
p�yty OSB
Pod�oga
BUDUJEMY DOM 3/2009 95
cji akustycznej, dlatego w pomieszczeniu pod stropem b�dzie s�ycha� odg�osy kro-ków. Mo�na temu zaradzi� dwojako – przez: u�o�enie warstwy izolacji akustycznej
bezpo�rednio pod posadzk�, zastosowanie podk�adu z drugiej war-
stwy p�yt OSB lub gipsowo-w�óknowych. Wtedy na poszyciu stropu uk�ada si� nast�-puj�ce materia�y: 1) foli� izolacyjn�, chroni�c� przed przeni-kaniem wilgoci,
2) izolacj� z dwi�-koch�onnych mi�kkich p�yt pil-�niowych z we�ny drzewnej,3) panele pod�o-gowe, a pod wyko�-czenie wymagaj�ce przyklejania do pod-�o�a, np. pod parkiet – p�yty OSB lub gipsowo-w�ókno-we grubo�ci 18–25 mm. P�yty te pe�ni� funkcj� p�y-waj�cego podk�adu, zatem musz� by� od-dylatowane od �cian w taki sam sposób jak jastrych cemen-towy na stropach �elbetowych.
Jako izolacj� przeciwwilgociow� w �azience, kuchni i pralni stosuje
si� p�ynn� foli� nanoszon� bezpo�rednio pod warstw� zaprawy klejowej.
Pod�oga na gruncieW pod�ogach na gruncie uk�ada si� izolacj� ciepln� oraz przeciwwilgociow�, aby zam- kn�� drog� wilgoci kapilarnie podci�ga-nej z gruntu. Przez pod�ogi te powadzi si� te� rury instalacyjne, co trzeba uwzgl�dni� podczas robót betoniarskich i wykonywa-nia podk�adów. Uk�ad warstw jest podobny jak w stropach mi�dzypi�trowych, z tym
�e izolacj� akustyczn� zast�puje znacznie grubsza warstwa izolacji termicznej.
Chudy beton. Jest pierwsz� warstw� pod-�ogi na gruncie. Powinno si� go u�o�y� na zag�szczonej warstwami podsypce piasko-wej – najlepiej na etapie wznoszenia �cian i stropów, by po zwi�zaniu i stwardnie-niu p�yty betonowej mo�na by�o na niej ustawi� podpory monta�owe. Jej górna po-wierzchnia powinna si� znale� ok. 20 cm poni�ej ostatecznego poziomu wyko�czo-nej pod�ogi parteru lub odpowiednio ni-�ej, gdy w pod�odze na gruncie planowane s� szczególnie grube warstwy izolacji ter-micznej.
Izolacja przeciwwilgociowa, czyli folia budowlana grubo�ci 0,2 mm.
Izolacja termiczna. Uk�ada si� j� z p�yt styropianowych EPS 100 grubo�ci 10–15 cm, które zapewniaj� skuteczn� ochron� przed ucieczk� ciep�a do gruntu, a ponadto umo�-liwiaj� przeprowadzenie rur instalacyjnych (g�ównie kanalizacyjnych) du�ej �rednicy pod wylewk� pod�ogow�.
P�yty stryropianowe powinno si� uk�a-da� w dwóch warstwach z przesuni�ciem
Jakie nale�y zachowa� proporcje mi�dzy styropianem a ja-strychem w pod�odze na gruncie? ��cznie mam zaplanowa-ne 20 cm miejsca na obydwa te materia�y.
W pod�odze na gruncie grubo� jastrychu nie powinna by mniejsza ni� 5 cm. Izolacja z p�yt styropianowych powinna mie w tym konkretnym przypadku ��czn� grubo� 15 cm; lepiej z�o-�y j� z dwóch warstw p�yt, np. 10 cm i 5 cm. Grubo� warstwy jastrychu nie ma bezpo�redniego zwi�zku z grubo�ci� warstwy izolacyjnej, a jedynie z obci��eniem pod�ogi. Nie trzeba wic po-grubia jastrychu ponad standardowe 5 cm, gdy u�o�y si bardzo grub� izolacj. Do uk�adania na gruncie nadaj� si tzw. twarde odmiany styropianu EPS 100 lub EPS 200.Jak powinna by� zrobiona pod�oga wokó� kominka w sa-lonie?
Kominek nale�y postawi na oddylatowanym od reszty pod�o-gi podk�adzie wykonanym ze zbrojonej p�yty spoczywaj�cej na cie�szej warstwie izolacji podpod�ogowej. Zmniejszenie grubo-�ci izolacji wynika z koniecznego – wg wyliczonego obci��enia – zwikszenia grubo�ci jastrychu. Bardzo ci�kie, rozbudowane kominki wymaga mog� oparcia na w�asnym fundamencie.Wkrótce b�dziemy pod��cza� pr�d i wod�. Czy trzeba co wczeniej u�o�y� w pod�odze?
W pod�ogach czsto prowadzi si ró�ne instalacje i oczywi�cie powinny by one u�o�one przed wykonaniem podk�adów pod po-sadzki. Zale�nie od �rednicy rur i grubo�ci warstw podk�adowych instalacje prowadzi si w warstwie ociepleniowej b�d� w jastry-chu w rurkach os�onowych.
Zamiast tego mo�na te� zostawi w pod�odze kana� instalacyj-ny wykonany z PVC (czyli puste miejsce w podk�adzie pod�ogo-wym, izolacji cieplnej), przez który pó�niej �atwo bdzie przepro-wadzi rury i przewody.Jaka jest ��czna grubo� warstw pod�ogi na gruncie?
Waha si ona midzy 22 a 31 cm: chudy beton: 6–8 cm; czsto stosuje si go wicej, zw�aszcza
gdy grunt nie jest stabilizowany cementem, izolacja przeciwwilgociowa: 0,2 mm, izolacja cieplna: 10 cm; a pod ogrzewaniem pod�ogowym
– 15 cm, jastrych: 5 cm, posadzka: 1–2,5 cm.
Najcz�stsze pytania internautów
W pod�odze na gruncie uk�ad warstw jest podobny jak w stropach mi�dzypi�trowych, z tym e izolacj� akustyczn� zast�puje znacznie grubsza warstwa izolacji termicznej
”
”
Warstwy pod�ogi na gruncie w pomieszczeniu ogrzewanym
izolacja przeciwwilgociowa(folia budowlana o gr. 0,2 mm)
grunt chudy beton
jastrych pod�ogowy o gr. 5 cm
izolacja termiczna (styropian o gr. 10–15 cm)
BUDUJEMY DOM 3/200996
RAPORT Pod�ogi i posadzki
styków. Rozwi�zanie to u�atwia tak�e prowadzenie instalacji w pod�odze, zapewniaj�c jednocze�nie odizolowanie ich od grun-tu. Po u�o�eniu pierwszej warstwy rozprowadza si� przewidzia-ne instalacje, a nast�pnie uk�ada drug� warstw�, docinaj�c p�y-ty w taki sposób, aby wzd�u� przebiegu rur utworzy�y si� korytka. Kawa�kami p�yt mniejszej grubo�ci przykrywa si� nast�pnie te ko-
rytka tak, aby utworzy�y równ� powierzchni� z pozosta�ym ocie-pleniem.
Izolacja przeciwwilgociowa. Uk�ada si� j� z folii izolacyjnej na warstwie ocieplenia
Jastrych. Wykonuje si� go jako podk�ad p�ywaj�cy, czyli oddylato-wany od �cian i innych przegród wewn�trznych.Uwaga! Murowanych �cianek dzia�owych nie wolno stawia� na jastrychu, lecz – przed jego u�o�eniem – na p�ycie z chudego betonu. Dla ograniczenia ucieczki ciep�a warto postawi� pierwsz� warstw� z elementów o dobrej izolacyjno�ci cieplnej (np. z pustaków keramzytowych), przykrytych izolacj� z papyizolacyjnej.
Pod�oga w gara�uMo�na j� wykona� w ró�nej formie – ocieplon� lub nie, pokryt� p�ytkami ceramicznymi, monolityczn� posadzk� �ywiczn� lub be-tonow� kostk�.
Pod�ogi ocieplane. Warstwa jastrychu powinna mie� podwy�szo-n� wytrzyma�o��, któr� mo�na uzyska� stosuj�c: kruszywo �wirowe o grubo�ci przynajmniej 6 cm. Jastrych wylewa si� ze spadkiem ok. 1,5% w stron� drzwi gara�owych lub studzienki odwadniaj�cej, aby umo�liwi� samoczynny sp�yw wody �ciekaj�cej z pojazdu.
Pod�ogi nieocieplane. Przeznaczone do pokrycia posadzk� �ywiczn� lub do malowania wymagaj� u�o�enia skutecznej izolacji przeciwwilgociowej na warstwie betonu stabilizuj�cego. W przeciwnym razie w krótkim czasie mo�e doj�� do �uszczenia si� powierzchni. Podk�ad pod�ogowy wykonuje si� z jastrychu �wirowego o grubo�ci przynajmniej 3,5 cm. Przed ostatecznym wy-ko�czeniem w lekko stwardnia�y jastrych wciera si� zaczyn cementowy, co utwardza powierzchni� i zmniejsza jej pylenie.
Wygodnym sposobem na wyko�czenie pod�ogi w gara�u jest u�o-�enie kostki betonowej. Dzi�ki temu woda �ciekaj�ca z pojazdu �a-two wsi�ka w pod�o�e i nie trzeba wykonywa� betonowego podk�a-du stabilizuj�cego na gruncie. Kostk� uk�ada si� na warstwie piasku wymieszanego na sucho z cementem i nast�pnie zag�szcza wibrato-rem powierzchniowym. Zaleca si� uk�adanie kostki o g�adkiej po-wierzchni (z form plastikowych), co u�atwia utrzymanie pod�ogi w czysto�ci.
Przed wylaniem jastrychu naley ustali�, jakie b�dzie wykoczenie pod�óg we wszystkich pomieszczeniach, aby grubo�ci jastrychu dopasowa� do grubo�ci materia�u wykoczeniowego i uzyska� jednakowy poziom posadzek na ca�ej kondygnacji
”
”
Wykonuje si j� w ten sam sposób jak pod�og na warstwie izo-lacji cieplnej, z t� ró�nic�, �e w warstwie jastrychu umieszcza si ptle z wodnych rur grzewczych lub elektrycznych przewodów grzejnych. Rury grzewcze lub przewody grzejne mocuje si do sty-ropianu spinkami lub listwami monta�owymi w rozstawie przewi-dzianym w projekcie instalacji grzewczej. Rury i przewody nie mog� si krzy�owa.
Przed u�o�eniem jastrychu instalacj wodn� wype�nia si wod� pod ci�nieniem nominalnym, by przeprowadzi prób szczelno�ci i dopiero potem uk�ada jastrych. Powinien on mie grubo� co naj-mniej 6 cm, co zapewni mu nale�yt� wytrzyma�o� i równomierny rozk�ad temperatury.
Ogrzewanie uruchamia si po 10 dniach od u�o�enia jastrychu. Dobowy wzrost temperatury wody w obiegu lub pod�ogi podgrzanej elektrycznie nie mo�e w tym czasie przekracza 3° C.
Pod�oga ogrzewana
Warstwy pod�ogi na stropie przy ogrzewaniu pod�ogowym wodnym
Warstwy pod�ogi w gara�u
grunt podsypka piaskowa grubo�ci 10 cm
piasek stabilizowany cementem (8–10 cm)
kostka brukowa
paski dylatacyjne
izolacja przeciwwilgociowa(folia budowlana o gr. 0,2 mm)
strop izolacja termiczna (styropian gr. 5–10 cm)
jastrych cementowy o gr. 6–7 cm
rury grzewcze
plpl W i c e j . . . c e n y , f i r m y , p r o d u k t y , k a l k u l a t o r y , a r t y k u � y . K l i k n i j n a w w w . b u d u j e m y d o m . p lJ a k o j e d y n i p u b l i k u j e m y a k t u a l n e R A N K I N G I P R O D U K T Ó W !
INFO RYNEK Ile kosztuje pod�oga?
PRZYDATNE ADRESY
– ceny brut to –
NA GRUNCIE W POMIESZCZENIU OGRZEWANYM NA GRUNCIE W POMIESZCZENIU NIEOGRZEWANYM
a – jastrych pod�ogowy gr. 5 cm 10–15 z�/m2
b – folia budowlana 0,2 mm 1 z�/m2
c – styropian EPS 200–036 gr. 10–15 cm 25–30 z�/m2
d – folia budowlana 0,2 mm 1 z�/m2
e – warstwa podk�adowa z betonu B-15 gr. ok. 10 cm 20–25 z�/m2
f – grunt materia�y: 57–72 z�/m2
robocizna: 80–100 z�/m2
ca�kowity koszt: 137–172 z�/m2
a – jastrych pod�ogowy gr. 5 cm 10–15 z�/m2
b – folia budowlana 0,2 mm ok.1 z�/m2
c warstwa podk�adowa z betonu B-15 gr. ok. 10 cm 20–25 z�/m2
d – gruntmateria�y: 31–41 z�/m2
robocizna: 50–70 z�/m2
ca�kowity koszt: 81–111 z�/m2
ALPOL GIPS 041 372 11 000 www.alpol.plATLAS 0800 168 083 www.atlas.com.plAUSTROTHERM 033 844 70 40 www.austrotherm.plBOTAMENT SYSTEM BAUSTOFFE 061 286 45 20 www.botament.plCEDAT 058 768 21 40 www.cekol.plDEN BRAVEN 061 896 17 40 www.denbraven.pl
HENKEL 0800 120 241 www.ceresit.plKNAUF 022 572 51 00 www.knauf.plKNAUF BAUPRODUKTE 022 369 56 00 www.knauf-bauprodukte.plLAFARGE GIPS 0801 11 44 77 www.lafargegips.plQUICK-MIX 071 392 72 20 www.quick-mix.plSIKA 022 310 07 60 www.sika.pl
SOLBET 052 387 41 00 www.solbet.plSOPRO 022 335 23 00 www.sopro.plSTABILL 042 678 37 54 www.stabill.plUZIN 076 723 91 50 www.uzin.plWEBER-MAXIT 022 701 55 60 www.maxit.plZAK�ADY CHEMICZNE ANSER 046 856 73 40 www.anser.pl
NA STROPIE NAD PIWNIC NIEOGRZEWAN P�YWAJ CA NA STROPIE NAD POMIESZCZENIEM OGRZEWANYM
a – jastrych gr. 3,5 cm 10–15 z�/m2
b – folia budowlana 0,2 mm ok. 1 z�/m2
c – stropd – klej mocuj�cy 3–4 z�/m2
e – styropian gr. 5–10 cm 15–20 z�/m2
f – siatka zbroj�ca w warstwie klejowej 1–1,5 z�/m2
g – tynk cienkowarstwowy 4–6 z�/m2
materia�y: 34–47,5 z�/m2
robocizna: 90–140 z�/m2
ca�kowity koszt: 124–187,5 z�/m2
a – jastrych cementowy gr. 4 cm 10–15 z�/m2
b – folia budowlana 0,2 mm ok.1 z�/m2
c – styropian akustyczny gr. 2–4 cm 20–25 z�/m2
d –warstwa wyrównuj�ca (podsypka piaskowa) ok. 2 z�/m2
e – stropmateria�y: 33–43 z�/m2
robocizna: 45–65 z�/m2
ca�kowity koszt: 78–108 z�/m2
NA STROPIE DREWNIANYM W POMIESZCZENIU WILGOTNYM
a – panele pod�ogowe 20–100 z�/m2
b – izolacja d�wikoch�onna (p�yta pil�niowa gr. 1–1,5 cm) 8–12 z�/m2
c – folia budowlana 0,2 mm ok.1 z�/m2 d – p�yty OSB 25–35 z�/m2
e – strop drewniany materia�y: 54–148 z�/m2 robocizna: 45–65 z�/m2 ca�kowity koszt: 99–213 z�/m2
a – izolacja z p�ynnej folii 20–35 z�/m2
b – jastrych cementowy gr. 4 cm 10–15 z�/m2
c – folia budowlana gr. 0,2 mm ok. 1 z�/m2
d – styropian akustyczny gr. 2–4 cm 20–25 z�/m2
e – warstwa wyrównuj�ca (podsypka piaskowa) ok. 2 z�/m2
f – stropmateria�y: 53–78 z�/m2
robocizna: 45–65 z�/m2
ca�kowity koszt: 98–143 z�/m2
Z OGRZEWANIEM POD�OGOWYM W GARA�U
a – jastrych cementowy gr. 4 cm 10–15 z�/m2
b – rury grzewcze lub przewody elektryczne 30–80 z�/m2
c – folia budowlana gr. 0,2 mm ok. 1 z�/m2
d – styropian EPS 200–036 gr. 10 cm 25–30 z�/m2
e – stropmateria�y: 66–126 z�/m2
robocizna: 80–100 z�/m2
ca�kowity koszt: 146–226 z�/m2
a – kostka brukowa 35 z�/m2
b – piasek stabilizowany cementem gr. 8–10 cm 5–10 z�/m2
c – podsypka piaskowa gr. 10 cm 5–10 z�/m2
d – gruntmateria�y: 45–55 z�/m2
robocizna: 30–40 z�/m2
ca�kowity koszt: 75–95 z�/m2
a b
de
c
a b
d e f
c
ab
de
c
a b
d e f
c
a b
d e
c a b
d c
a b
d feg
c
a b
d c
99BUDUJEMY DOM 3/2009
Artyku� promocyjny
Na rynku budowlanym jest obecnie wiele ma-teria�ów izolacyjnych. W�ród nich coraz cz�-�ciej pojawia si� lekkie kruszywo ceramiczne Keramzyt maxit.
Do celów izolacyjnych rekomendowana jest frakcja keramzytu 10–20 mm o ci��arzeobj�to�ciowym ok. 290 kg/m3, wytrzyma�o-�ci 0,75 MPa i wspó�czynniku l = 0,10 W/m•K. Niski ci��ar, porowata struktura i bardzo wy-soka temperatura w procesie produkcji po-woduj�, �e izolacje keramzytowe s� niepal-ne, mrozoodporne, niepodatne na dzia�anie gryzoni i grzybów oraz chemicznie oboj�t-ne. Warstwa zag�szczonego keramzytu stano-wi doskona�� izolacj� ciepln�. Keramzyt to ma-teria� niemal niezniszczalny – jego trwa�o�� mo�na porównywa� z �ywotno�ci� wysokiej klasy ceg�y. Najcz��ciej stosowane dwa rodzaje izolacji pokazano na rys. 1.
Izolacja cian piwnic Keramzyt maxit wysypany wokó� �cian piw-nic spe�nia jednocze�nie dwa zadania: izolu-je termicznie i dzia�a drenuj�co. W po��czeniu z drena�em obwodowym w postaci rur drenar-skich odprowadza wody opadowe i nie dopusz-cza do zawilgocenia �cian piwnic. Zasypk� ke-ramzytow� nale�y odseparowa� od gruntu geow�óknin�. Warstwa zasypki drena�u o sze-roko�ci np. 40 cm skutecznie osusza teren przyleg�y do budynku, jednocze�nie stanowi�c izolacj� termiczn� �cian fundamentowych, od-powiadaj�c� p�ycie styropianowej o grubo�ci ok. 10 cm. Dodatkowo keramzyt jest ca�kowi-cie odporny na wp�yw bitumicznych materia-�ów izoluj�cych przeciwwilgociowo �ciany po-ni�ej poziomu terenu. Do samego ocieplenia �cian fundamentowych, bez funkcji drena�u, czyli tam, gdzie poziom wód gruntowych znaj-duje si� poni�ej fundamentów, a grunt wokó� budynku jest przepuszczalny (np. piasek), mo�-na stosowa� zamkni�te worki z keramzytem, ustawiane po zewn�trznej stronie �cian funda-mentowych (fot. 1).
Izolacja pod�ogi na gruncieU�o�enie izolacji z impregnowanego keram-zytu maxit frakcji 10–20 mm bezpo�rednio na gruncie eliminuje konieczno�� wykona-nia trzech warstw klasycznej izolacji: podsyp-ki piaskowej, pod�o�a betonowego i izolacji ze styropianu lub we�ny. Keramzyt impregno-wany jest pokryty specjaln� pow�ok� ograni-czaj�c� kapilarne podci�ganie wody z grun-tu. Kapilarno�� nie przekracza wówczas 5 cm, co oznacza, �e jedynie dolna warstwa keram-zytu o gr. do 5 cm mo�e zosta� zawilgocona. Wykonanie pod�o�a jest ta�sze i �atwiejsze od rozwi�za� tradycyjnych. Na wyrównane pod-�o�e wystarczy wysypa� warstw� 25–30 cm ke-ramzytu impregnowanego (fot. 2) oraz zag�-�ci� wype�nienie powierzchniowo przy u�yciu r�cznej zag�szczarki p�ytowej z p�yt� o wymia-rach min. 50 ´ 50 cm, lub mechanicznej typu lekkiego. Zag�szczaj�c si�, keramzyt zmniej-sza grubo�� wype�nienia o oko�o 10%. Na za-g�szczonym keramzycie warto wykona� cienk� warstw� szprycu cementowego, która zespoli granulat w górnej warstwie i umo�liwi �atwiej-sze u�o�enie izolacji, np. 2 ´ papa lub 2 ´ fo-lia. Na izolacji wykonujemy typowe betonowe
pod�o�e pod po-sadzk� o grubo�ci ok. 5–6 cm, któ-re warto dozbroi� typowymi zgrze-wanymi siatkami. Pod�o�e nale�y oddzieli� od �cian, s�upów i innych elementów konstrukcji budynku oraz przeci�� w progach. Takie roz-wi�zanie skraca wykonanie klasycznej pod�o-gi, a wytrzyma�o�� zag�szczonego keramzytu jest kilkakrotnie wy�sza od izolacji styropiano-wej b�d z we�ny mineralnej. Izolacja keram-zytowa na gruncie mo�e przenosi� wi�ksze ob-ci��enia statyczne i dynamiczne z posadzki. Chc�c przyspieszy� proces wykonania pod�o-gi na gruncie, mo�na wykorzysta� keramzyt w workach (fot. 3). Po u�o�eniu worków zasypuje si� sypkim ke-ramzytem pachwiny pomi�dzy workami i przecina (odpowietrza) zamkni�te worki. Keramzytu w workach nie zag�szcza si� i nie wykonuje na nim szprycu. Izolacj� i szlicht� uk�ada si� jak w sposób opisany powy�ej.
Keramzyt maxit jest dost�pny dla inwesto-rów: luzem, w workach „big-bag” o pojemno�ci 2,0 m3 i ma�ych workach 55 l.
Doradca technicznymgr in�. Andrzej Dobrowolski
Saint-Gobain Construction Products PolskaWeber – Zak�ad Produkcji Keramzytu
ul. Krasickiego 9, 83-140 Gniewtel./faks 058 535 25 95infolinia 0801 162 948
www.keramzyt.maxit.pl, www.netweber.ple-mail: [email protected]
Keramzyt maxit– ciep�e pod�ogi i piwnice
fot. 2
fot. 1
1. Keramzyt maxit frakcja izolacyjna 10–20 cm2. Geow�óknina3. Rura drenarska4. Opaska betonowa5. Izolacja pionowa6. Izolacja pozioma7. Podk�ad betonowy i posadzka
* Jako izolacj� pod posadzk� zaleca si� stosowanie Keramzytu maxit impregnowanego.
rys. 1
fot. 3
maxit.indd 99 2009-02-13 16:41:50
BUDUJEMY DOM 3/2009100
Nowe pod
stopamiCo na posadzk�? Odpowied� wydaje si� prosta: to, co nam si� podoba! Ale warto te wzi�� pod uwag�, czy wybrany materia� jest �atwy do utrzymania w czysto�ci, czy b�dzie go mona odnawia� i czy pasuje do wn�trza. O czym zapomnieli�my?
RAPORTPODOGII POSADZKI
PosadzkaAleksandra Ku�mierczyk
Wybór mamy niemal nieograniczony, bo w sklepach budowlanych pe�no jest mate-ria�ów na posadzki. Ale cho� rozwi�za� jest tak wiele, radzimy nast�puj�cy schemat: do holu i kuchni – �atwo zmywalne p�ytki, do salonu – parkiet, a w sypialni i pokoju dziecka – mi�kka wyk�adzina.
DrewnoPosadzki mog� mie� ró�ne kolory i faktury, a �e drewno jest materia�em naturalnie zmiennym, mamy pewno��, �e nikt nie b�dzie mia� takiej posadzki jak my. Wybieramy drewno, które nam si� podoba, ale chcemy te� oczywi�cie, by by�o dobrej jako�ci i mia�o w�a�ciwo�ci odpowiednie do przeznaczenia. Jak to oceni�? Trzeba poszuka� odpowiedzi na poni�sze pytania. Jaki gatunek? Do domów jednorodzinnych najcz��ciej wybiera si� ni�ej wymienione gatunki rodzime. Iglaste: modrzew – najtrwalszy, odporny na grzyby, ale ma ciemne, rzucaj�ce si� w oczy s�ki; jod�a – mi�kka, ma sporo s�ków, jest tania; sosna – spr��ysta, ale trudna w obróbce; �wierk – mo�e mie� du�o s�ków, jest mi�kki, dlatego najlepiej u�o�y� go w pomiesz-
czeniu rzadziej u�ytkowanym, np. w sypialni.A tak�e li�ciaste:
brzoza – ma�o odporna na grzyby; buk – twardy, cho� nietrudny w obróbce; d�b – twardy i wytrzyma�y, mo�e mie� kolor czarny; jesion – ma wyrazisty rysunek s�ojów, a im ma ciemniejszy odcie�, tym jest twardszy.
Coraz popularniejsze staj� si� tak�e ró�ne gatunki egzotyczne, takie jak iroko, kem-pas, teak, daru daru. S� one bardzo wytrzyma�e i odporne na wilgo�, dlatego zaleca si� je na posadzki w �azienkach i kuchniach.
fot.
Kom
fort
Posadzka
BUDUJEMY DOM 3/2009 101
W jakiej klasie? Drewno na posadzki po-winno by� twarde i stabilne, dlatego zanim trafi do sprzeda�y, poddawane jest starannej ocenie i klasyfikacji. Porównuj�c us�ojenie, barw� i struktur� drewna, kwalifikuje si� je do odpowiedniej klasy.
Klasa I, czyli selekt – drewno bez s�ków i p�kni��. Ma równomierne us�ojenie i jed-nolit� kolorystyk�. Nadaje si� do du�ych, reprezentacyjnych pomieszcze�. Jest naj-dro�sze.
Klasa II, inaczej standard – drewno z nie-wielkimi s�kami o �rednicy do 6 mm, o s�o-jach lekko zakrzywionych i widocznych ró�nicach barwy, dzi�ki czemu wygl�da na-turalnie.
Klasa III, inaczej natur – drewno z s�ka-mi o �rednicy od 6 do 15 mm. Barwa i s�oje drewna mog� si� ró�ni�. Ma liczne wady, a s�ki mog� wypada�. Twarde czy mi�kkie? T� cech� drewna okre-�la si� wspó�czynnikiem Brinella, który wy-znacza si� przez wciskanie w drewniany ele-ment z okre�lon� si�� i przez okre�lony czas metalowej kulki o �rednicy 10 mm. Potem mierzy si� g��boko�� powsta�ego wg��bienia i na tej podstawie oblicza wspó�czynnik: im drewno jest twardsze, tym wspó�czynnik jest wy�szy. Aby badania by�y wiarygodne, prze-prowadza si� je kilkakrotnie. Najtwardsze s� gatunki egzotyczne: merbau, heban, sukupira, jatoba, a najmniej odporna na wgniecenia jest sosna, olcha i brzoza. Po co nam te informa-cje? Twarde drewno wolniej si� zu�ywa, a wi�c pod�oga z takiego drewna d�u�ej b�-dzie wygl�da�a jak nowa.Na ile wilgotne? Zanim kupi si� drewno, trzeba poprosi� sprzedawc�, by sprawdzi� jego wilgotno��. Najlepiej, by wynios�a od 7 do 11%. Je�li wybierze si� drewno za suche, parkiet mo�e zacz�� si� paczy� lub odkleja�.
Je�li natomiast za mokre – mo�e si� odklei�. Wa�na jest tak�e wilgotno�� powietrza w po-mieszczeniu, w którym planuje si� u�o�enie posadzki oraz wilgotno�� pod�o�a. Parametry te sprawdza parkieciarz. Je�li wilgotno�� po-wietrza wynosi od 45 do 65%, a pod�o�a 3%, mo�e on przyst�powa� do pracy.
Rodzaje posadzek drewnianychParkiet. Wyko�czenie pod�óg cenione za na-turalno�� i trwa�o��; musi by� uk�adany przez specjalist�. Wykonuje si� go z deszczu�ek z li-tego drewna, zwanych potocznie klepkami. W tradycyjnej wersji deszczu�ki parkietu maj� kraw�dzie wyprofilowane w pióro i wpust, ale stosuje si� obecnie ró�ne inne odmiany par-kietu (patrz ramka Rodzaje parkietów). Z desz-czu�ek mo�na uk�ada� ró�ne wzory: najpo-pularniejsz� jode�k�, kwadraty, romby lub szachownice, mo�na te� parkiety dobiera� ko-
Elementy drewniane maj� bardzo wa�-n� cech – reaguj� na zawart� w powie-trzu wilgo� – wch�aniaj� j�, a po pew-nym czasie oddaj� z powrotem otoczeniu. W ten sposób, na przemian, kurcz� si i roz-szerzaj�, zmieniaj�c swoj� objto�. Proces ten trwa nawet wtedy, gdy drewno jest ju� przyklejone do pod�o�a. Tak� w�a�ciwo� nazywa si higroskopijno�ci�. Najmniej podatne na zmiany wilgotnoci s� ga-tunki drzew egzotycznych.
Higroskopijno�, czyli co?
Temperatura pomieszczenia oraz pod�o�a podczas uk�adania parkietów nie powinna by ni�sza ni� 15 °C ani wy�sza ni� 30 °C
Panele laminowane mo�na u�o�y w kuchni, dla-tego, �e ich wierzchnia warstwa jest bardzo trwa-�a: odporna na uderzenia, wgniatanie i �cieranie
Posadzki lakierowane, zarówno parkiet, jak i panele, s� ma�o odporne na zarysowania piaskiem, dlatego lepiej ich nie stosowa w pomieszczeniach, przez które wychodzi si na dwór. W takich miejscach lepiej u�o�y parkiet olejowany
fot.
Kom
fort
fot.
Bal
tic W
ood
fot.
Kro
nosp
an
BUDUJEMY DOM 3/2009102
RAPORT Pod�ogi i posadzki
lorystycznie z ró�nych gatunków drewna. Wymiary deszczu�ek wynosz�: grubo��: 16,19 lub 22 mm; d�ugo��: od 250 do 500 mm; szeroko��: od 50 do 70 mm.Im grubszy jest parkiet, tym wi�cej razy
mo�na go odnawia� przez szlifowanie i cykli-nowanie. Mozaika drewniana. S� to bardzo ma�e desz-czu�ki wykonane z litego drewna, fabrycznie naklejone na siatk� tekstyln� lub papier perfo-rowany jak w tradycyjnych parkietach, czyli w jode�k�, kwadraty, romby lub szachownic�. P�yty maj� nast�puj�ce wymiary: grubo��: od 8 do 10 mm; d�ugo��: 80 mm; szeroko��: 100 mm.
W posadzce z mozaiki mo�na ��czy� ró�ne gatunki drewna lub deszczu�ki
o zró�nicowanym kszta�cie. Mozaik� przykleja si� do pod-k�adu klejem do mozaiki i par-kietów, ��cz�c na styk kolejne boki. Mo�na j� odnawia� przez szlifowanie i ponowne lakie-rowanie, ale poniewa� jest du�o cie�sza od parkietu tradycyjnego, nie wi�cej ni� dwa razy.Panele drewniane. Maj� konstrukcj� warstwo-w�, dzi�ki czemu nie pacz� si� i nie odkszta�-caj� pod wp�ywem wilgoci. Oto ich warstwy: górna, dekoracyjna – z twardego drewna
drzew li�ciastych,
�rodkowa – z deszczu�ek u�o�onych po-przecznie, spodnia – ze sklejki lub okleiny z drewna
ta�szego gatunku (najcz��ciej sosny). A oto wymiary paneli:
grubo��: od 7 do 22 mm; d�ugo��: od 60 do 250 cm; szeroko��: od 7 do 17 cm.
Z paneli uk�ada si� tzw. pod�ogi p�ywaj�-ce, czyli niemocowane na sta�e do pod�o�a: poszczególne deski ��czy si� klejem lub na zatrzaski i uk�ada na matach z pianki, która izoluje cieplnie i akustycznie. Panele drew-niane s� bardzo popularne, bo szybko si� je uk�ada, a monta� jest na tyle �atwy, �e mo�-na go wykona� samodzielnie. Podobnie jak parkiet tradycyjny, zniszczone panele drew-niane mo�na kilkakrotnie odnawia�, to zna-czy szlifowa� i lakierowa�.Deski z drewna litego. Mog� mie� kraw�dzie g�adkie lub wyprofilowane na pióro i wpust. Ich wymiary: d�ugo��: od 3 do 10 m; szeroko��: od 9 do 18 cm; grubo��: od 14 do 30 mm
Pod�ogi z desek przybija si� najcz��ciej do legarów drewnianych. Mo�na je tak�e przy-klei� bezpo�rednio na g�adzi cementowej lub gipsowej. Podobnie jak parkiet, po u�o�eniu wymagaj� wycyklinowania i oszlifowania. Mo�na je odnawia�.
Klasyczny – zwany te� tradycyjnym. S� to proste pojedyncze deszczu�ki (klepki) z litego drewna, z brzegami uformowanymi w pióra i wpusty. Lamelowy, czyli lamparkiet. Deszczu�ki
tego parkietu nie maj� wpustów i wypustów, dlatego w posadzce nie s� wzajemnie ��czo-ne, tylko przyklejane bezpo�rednio do pod�o-�a. Lamparkiet sprzedawany jest albo w od-dzielnych deszczu�kach (jak zwyk�y parkiet) lub w p�ytkach sk�adaj�cych si z kilkunastu deszczu�ek naklejonych na elastyczn� siat-k w uk�adzie w jode�k lub cegie�k. Przemys�owy. Parkiet z deszczu�ek uk�a-
danych pionowo (na sztorc). Bardzo trwa�y, coraz cz�ciej uk�adany w domach jedno-rodzinnych. Warstwowy. Deszczu�ki z dwóch lub
trzech warstw, sprasowanych i po��czo-nych specjalnym klejem, który zapobiega odkszta�ceniom drewna. Warstw górn� – u�ytkow� – wykonuje si z najlepszych ga-tunków drewna: po u�o�eniu wymaga ona takiego samego wyko�czenia jak tradycyjny parkiet z litego drewna. Warstw spodni� wykonuje si z surowca gorszej jako�ci, np. z forniru �wierkowego. Parkiet ten jest ta�-szy od tradycyjnego i przemys�owego.
Panele produkuje si nie tylko z drewna, ale te� z materia�ów drewnopochodnych, z wierzchni� warstw� z tworzywa sztuczne-go, czyli z laminatu. Ta warstwa mo�e imito-wa ró�ne gatunki drewna, p�ytki ceramiczne lub metal. Oto warstwy takich paneli: górna – papier dekoracyjny lub cienki for-
nir z laminatu; rodkowa – p�yta drewnopochodna (HDF
lub ta�sza MDF); spodnia – tworzywo sztuczne lub kilka
warstw wzmocnionego papieru.Standardowe panele laminowane maj�
grubo� 8 mm. W sprzeda�y s� dostpne tak-�e panele cie�sze, nawet 6-milimetrowe, ale s� to produkty o gorszych parametrach, naj-cz�ciej sprzedawane podczas akcji promo-cyjnych, dlatego nie warto ich kupowa.
Panele laminowane s� fabrycznie wyko�-czone, a wic nie trzeba ich lakierowa i cy-klinowa.
W sprzeda�y dostpne s� tak�e pane-le korkowe. Ich rdze�, podobnie jak w pa-nelach laminowanych, tworzy p�yta HDF lub MDF, pod któr� znajduje si kilkumi-limetrowa warstwa sprasowanego korka. Warstwa górna mo�e by wyko�czona na dwa sposoby: dekoracyjnym fornirem korkowym, który
pokrywa si lakierem lub przezroczyst� fo-li� PVC; cienk� oklein� drewnian�.
Mo�na je uk�ada bez klejenia, nawet w wilgotnych pomieszczeniach, takich jak kuchnia i �azienka.
Rodzaje parkietów
A mo�e panele laminowane lub korkowe?
Przez co najmniej 5 dni naley sezonowa� parkiet w pomieszczeniu, w którym zamierza si� go u�oy�
””
Po przyklejeniu pod�ogi drewnianej konieczne jest odczekanie 2–3 tygodni, podczas których drewno osi�ga równowag� higroskopijn� typow� dla warunków otoczenia, w którym b�dzie uytkowane
”
”
Cicie p�ytek ceramicznych. Ma-szyn do cicia glazury nale�y usta-wi na p�askim, stabilnym pod�o�u. Cicie najlepiej wykona jednostaj-nym i zdecydowanym ruchem
fot.
Tope
x
fot.
Tope
x
Posadzka
BUDUJEMY DOM 3/2009 103
P�ytkiDo niedawna wybierano je tylko do �azienek, kuchni i holi, ale od kiedy ogrzewanie pod�o-gowe sta�o si� powszechne, coraz cz��ciej wy-ka�cza si� nimi pod�ogi w salonach, jadal-niach i pokojach dziennych. Takie posadzki �atwo utrzyma� w czysto�ci, bo s� odporne na wilgo� i detergenty, nie niszcz� si� od pantofli na szpilkach ani psich pazurów. Mniej grony jest dla nich piasek naniesiony butami, a je�li je starannie u�o�ono, mog� s�u�y�
wiele lat. Walorem p�ytek jest te� naturalno�� surowca, z jakiego si� je wytwarza, a jest to gli-na wypalana w wysokiej temperaturze. Mo�na wi�c je bez obaw zastosowa� w domu alergika.
P�ytki s� dost�pne w wielu kolorach, roz-miarach i wariantach, dlatego �atwo dobra� je do planowanego wystroju pomieszcze�. Tyle plusów, a jakie minusy? Mog� p�ka� wskutek uderzenia ci��kim przedmiotem, a ponadto s� nieelastyczne i musz� by� u�o-�one przez fachowca.
Co sprawdzi� przed zakupem?�cieralno�� – oznaczona jest klasami: im wy�sza klasa, tym wi�ksza jest odporno�� p�ytek na �cieranie. Najwy�sz� III klas� na-le�y wybiera� do holu, przedpokoju i salonu, do których wchodzi si� w butach, na których zawsze wnosi si� piasek. Tam, gdzie porusza-my si� w kapciach lub boso, wystarcz� p�ytki klasy I, do �azienki najlepiej – II. Antypo�lizgowo�� – to parametr wa�ny, gdy wybieramy p�ytki do pomieszcze� wilgot-nych i mokrych. P�ytki s� antypo�lizgowe, je-�li maj� wypuk�e i wkl�s�e wzory – tzw. relie-fy i ryfle: takie p�ytki s� oznaczane �nie�ynk�.
Twardo�� – czyli parametr okre�laj�cy, czy p�ytka jest odporna na zarysowania. Oznacza si� go w skali Mohsa: cyframi od 1 do 10. Im materia� jest bardziej odporny, tym wi�ksza cyfra. Twardo�� mierzy si� r�cznie, rysuj�c powierzchni� p�ytki minera�ami o okre�lonej twardo�ci (m.in. talkiem lub diamentem). Na domowe posadzki wystarcz� p�ytki o twar-do�ci 5–6.Chemoodporno�� – czyli odporno�� na dzia-�anie substancji chemicznych. Na t� cech� warto zwróci� uwag� wtedy, gdy p�ytkami chcemy wyko�czy� pod�og� w pomieszcze-niach gospodarczych lub w gara�u.
Kamie Posadzki kamienne s� cenione za szlachetny wygl�d, rozmaito�� naturalnych barw i rysun-ku, ale stosuje si� je rzadko, przede wszyst-kim ze wzgl�du na wysok� cen�. Podobnie jak p�ytki ceramiczne, kamie� mo�e mie� ró�n� �cieralno�� i twardo��, a wi�c cechy, które de-cyduj� o �atwo�ci obróbki i uk�adania p�ytek, a potem – o trwa�o�ci posadzki. Posadzki ka-mienne najcz��ciej uk�ada si� na parterze, bo s� ci��kie i obci��aj� strop.
Du�e, czyli lepsze. Nie zawsze. Trudniej si przycina i trudniej uk�ada. Du�ych p�ytek le-piej te� nie wybiera do ma�ych pomieszcze�, bo sprawi�, �e bdzie si wydawa mniejsze ni� w rzeczywisto�ci.P�ytek trzeba kupi� 10–15% wi�cej ni� wynosi powierzchnia pod�ogi. Tak. I nad-miar powinien by tym wikszy, im wik-sze s� p�ytki.Cena p�ytek to po�owa kosztów nowej posadzki. Tak. Bo oprócz robocizny p�aci-my za akcesoria, preparaty do wyrównania podk�adu, kleje i zaprawy do spoin, listwy i �rodki do czyszczenia. P�ytki musz� mie� taki sam kszta�t. Nie. �adn� posadzk mo�na u�o�y z p�ytek o ró�-nych kszta�tach, wa�ne jest tylko, by mia�y jednakow� grubo�.Uk�ad ukony (w karo) optycznie powi�k-sza pomieszczenie. Prawda. P�ytki kamienne mo�na konserwowa� pa-st� do pod�óg drewnianych. Tak, ale mog� si od tego zrobi �liskie. Mo�na je tak�e po-kry warstw� lakieru wodnego.
Fakty i mity na temat p�ytek
Posadzka z p�ytek gresowych. Poniewa� gres ma nisk� nasi�kliwo�, jest twardy i odporny na dzia�anie �rodków chemicznych, bez problemów mo�e by uk�adany w kuchniach i jadalniach
Na �cianie, pod�odze i wokó� kominka u�o�ono takie same rodzaje p�ytek. Taki za-bieg mo�na zastosowa tylko wtedy, gdy p�ytki oznaczono jako pod�ogowe
Porównanie cech ró�nych rodzajów p�ytek stosowanych na posadzki
cechyRodzaj p�ytek
gres klinkier terakota
surowiec kwarc glina kamionka
odporno� na �cieranie
du�a bardzo du�a niska
kolorystyka bogatauboga: czerwienie, pomara�cze, br�zy
ró�norodna,nieszkliwiona: kremowy, �ó�ty, br�zowy, czerwony; szkliwiona – mo�e mie dowolny kolor
nasi�kliwo� niska niska niska
odporno� na �rodki chemiczne
wysoka bardzo wysoka niska
twardo� du�a du�a du�a
fot.
Opo
czno
fot.
Now
a G
ala
BUDUJEMY DOM 3/2009104
RAPORT Pod�ogi i posadzki
Granit. To kamie� w kolorach ciemnoszarym b�d czerwonym, nienasi�kliwy, twardy, od-porny na zarysowania, wilgo� oraz dzia�anie kwasów i t�uszczów. Nie wymaga impregna-cji: mo�na go stosowa� w �azienkach i kuch-niach, bo jest odporny na dzia�anie �rodków czyszcz�cych przeznaczonych do sprz�tania tych pomieszcze�. Jest wytrzyma�y: rzadko p�ka. Mo�na go wypolerowa�, ale wtedy b�-dzie �liski.Marmur. Grupa ska� o bardzo ró�norod-nych barwach – od bieli przez ró�e, �ó�cienie, be�e, br�zy i szaro�ci, a tak�e odcienie zie-leni do prawie czarnych. Marmury s� cenio-ne i uwa�ane za symbol luksusu, ale warto wiedzie�, �e ska�y te s� nasi�kliwe i �atwo si� plami�, s� te� nieodporne na dzia�anie kwa-sów – nawet s�abych, jakie stosuje si� w kuchni (ocet, soki owocowe, nie mówi�c o �rodkach do usuwania osadów mineral-nych zostawianych przez tward� wod�), dla-tego wymaga impregnacji. Nawet impregno-wanego nie poleca si� jednak na pod�ogi w kuchni i �azienkach. �atwo si� rysuje i ma-towieje oraz przebarwia pod wp�ywem t�usz-czu. Nadaje si� na posadzki w holach, przed-pokojach i w sieni, ale i tam mo�e zmatowie� wskutek �cierania piaskiem nanoszonym na obuwiu. Trawertyn. To kamie� o ró�nych odcieniach be�u. Jest trudny do utrzymania w czysto�ci ze wzgl�du na naturalne pory, które s� jego ozdob�. Oferowany niekiedy po obróbce pole-gaj�cej na wype�nieniu porów i oszlifowaniu. Posadzka z trawertynu wymaga k�opotliwej konserwacji: powtarzania zabiegu impregna-cji i regularnego polerowania. Nie polecany do kuchni, sprawdzi si� za to w �azienkach.
Wyk�adzinyTen, kto zaplanowa� wymian� starej wyk�a-dziny, mo�e si� w sklepach mi�o rozczarowa�. Dlaczego? Bo te sprzed lat zapami�tali�my jako
zimne, a przede wszystkim do�� marne jako-�ciowo, bure i brzydkie. Teraz jest naprawd� inaczej: oferta mo�e zadowoli� najbardziej wy-brednego klienta.Wyk�adziny dywanowe. Ró�ni� si� wytrzy-ma�o�ci�, odporno�ci� na plamy oraz od-kszta�cenia, dlatego zawsze warto uwzgl�d-ni� sposób u�ytkowania pomieszczenia, w którym maj� si� znale�, na przyk�ad:– w sypialni mo�na u�o�y� dekoracyjn� wy-k�adzin� welurow� lub p�telkow� ci�t� o d�u-gim i g�stym runie – obie mi�kkie i ciep�e w dotyku;– w pokoju dziennym i dzieci�cym lepiej sprawdzi si� wyk�adzina p�telkowa z krótkim w�osem, bardziej wytrzyma�a i odporna na za-brudzenia.
Wyk�adziny dywanowe produkuje si� z w�ó-kien naturalnych: we�ny, sizalu, a nawet trawy morskiej lub w�ókna kokosowego, a tak�e z w�ókien syntetycznych – poliamidu i poli-propylenu. Oto ich w�a�ciwo�ci: We�na jest mi�kka, spr��ysta, odporna na
zabrudzenia i trudnopalna. Dobrze izoluje cieplnie i akustycznie. Nie jest polecana do miejsc wilgotnych i nie nale�y jej uk�ada� w pomieszczeniach przeznaczonych dla alergików. Sizal to bardzo trwa�e, wytrzyma�e,
szorstkie w�ókno z �odyg agawy. Jest antysta-tyczne i niepodatne na odkszta�cenia oraz nieodporne na wilgo�. Takiej wyk�adziny nie mo�na pra� i czy�ci� detergentami. Trawa morska – równie trwa�a, ale sztyw-
na, dlatego nie sprawdza si� w sypialniach i pokojach dzieci. Polecana jest natomiast do pomieszcze� cz�sto u�ytkowanych: holi, przedpokoi i korytarzy. Poniewa� trudno si� barwi, dost�pna jest tylko w naturalnym ko-lorze be�u. W�ókno kokosowe pozyskuje si� z okrywy
orzechów palmy kokosowej. Jest sztywne, ale cenione za w�a�ciwo�ci antystatyczne.
Polipropylen to w�ókno, które najcz��ciej ��czy si� w wyk�adzinach z w�óknami na-turalnymi. Jest trwa�y, wytrzyma�y na �cie-ranie, zgniatanie oraz wilgo�, nie plami si� i jest odporny na �rodki chemiczne oraz na grzyby i bakterie. Poliamid, czyli w�ókno nylonowe od-
porne na rozci�ganie, zginanie i skr�canie. Zgniecione powraca do swojego kszta�tu. �atwo si� barwi, dlatego dost�pne jest w wielu kolorach. Niestety, �atwo si� tak�e plami.Wyk�adziny z PVC. Dlaczego wci�� s� tak po-pularne? Bo �atwo si� je uk�ada, s� trwa�e i odporne na uszkodzenia, nietrudno je utrzy-ma� w czysto�ci, a ich piel�gnacja jest niek�o-potliwa. Mo�na je stosowa� w pomieszcze-niach przeznaczonych dla alergików. G�adkie wyk�adziny z PVC s� bakteriostatyczne, a to znaczy, �e mikroorganizmy nie rozwijaj� si� na ich powierzchni. Dobrze sprawdzaj� si� w �azience i kuchni, bo s� odporne na wilgo�. A ponadto s� niedrogie.Wyk�adziny z linoleum. Wykonane z m�czki drzewnej, oleju lnianego, �ywic, wapieni i juty tworz� bardzo trwa�y materia�. Nie przepuszczaj� wody, s� odporne na zary-sowanie i uszkodzenia. Mo�na nimi wyko�-czy� posadzki w kuchni, korytarzach i przed-pokojach. Uznawane s� za bardzo zdrowe i higieniczne.
Wyk�adziny dywanowe sprawdz� si w pokoju dziecka. S� ciep�e, bo maj� warstw izolacyjn�
fot.
Kom
fort
Odpowiedzi na pyta-nie udzieli� Aleksan-der Kalinowski, rzeczo-znawca Pa stwowej Inspekcji Handlowej w Warszawie oraz bieg�y s�dowy przy S�dzie Wojewódzkim w Warszawie z zakresu parkieciarstwa i pod�óg drewnianych, wspó�w�aciciel fir-my Des-parkiet
Jaka jest ró�nica pomi�dzy pod�og� lakierowan� a olejowan�?Zarówno lakier, jak i olej równie skutecznie zabezpieczaj� drewno, poniewa� tworz� po-w�oki o podobnych walorach u�ytkowych, ale po ich zastosowaniu uzyskuje si inny efekt estetyczny. Wed�ug mnie pod tym wzgl-dem oleje maj� przewag nad lakierami, bo s� produktami naturalnymi, ekologicznymi i konkurencyjnymi dla lakierów na bazie wody. Idealnie harmonizuj� z drewnem, a jednocze�-nie delikatnie podkre�laj� i eksponuj� jego na-turaln� struktur.
Pow�oki olejowane s� odnawialne i zazwy-czaj nie wymagaj� powtórnego szlifowania. Uszkodzone np. mechanicznie z �atwo�ci� daj� si naprawi miejscowo. Je�li pod�oga jest lakierowana, operacja ta jest mo�liwa, ale wymaga wikszych umiejtno�ci manualnych oraz specjalnych preparatów. Ka�da pod�oga, zarówno lakierowana, jak i olejowana, musi by pielgnowana. Obo-wi�zkiem wykonawcy pod�ogi jest poinfor-mowanie inwestora, jak nale�y eksploato-wa pod�og drewnian� i czym j� konser-wowa.
ZDANIEM EKSPERTA
plpl W i c e j . . . c e n y , f i r m y , p r o d u k t y , k a l k u l a t o r y , a r t y k u � y . K l i k n i j n a w w w . b u d u j e m y d o m . p lJ a k o j e d y n i p u b l i k u j e m y a k t u a l n e R A N K I N G I P R O D U K T Ó W !
INFO RYNEK Ile kosztuje posadzka?
PRZYDATNE ADRESY
– ceny brut to –
125z�/m2
wymiar: 22 × 70 × 500 mmgatunek: jesionklasa: IIIKamierczak, parkiet jesionowy
87z�/m2
wymiar: 22 × 70 × 300 mmgatunek: d�b z biel�klasa: IIIProdexpol, parkiet d�bowy
147 z�/m2
wymiar: 2200 × 182 × 14 mmgatunek: merbaumonta�: pod�oga p�ywaj�ca lub klejona do pod�o�aBaltic Wood, Jesion Cream Klepka
145 z�/m2
wymiar: 2200 × 182 × 14 mmgatunek: d�bmonta�: pod�oga p�ywaj�ca lub klejona do pod�o�aBaltic Wood, D�b Klepka Classic
PARKIET PARKIET PANELOWY
120 z�/m2
wymiar: 2000 × 130 × 20 mmgatunek: d�bklasa: IIImonta�: na klej, legary lub gwo�dzieKamierczak, deska pod�ogowa
206 z�/m2
bazaltwymiar: 30 × 60 × 1,2 cmwyko czenie: szlifowaneKimar, Bazalt
290 z�/m2
marmurwymiar: 30,5 × 61 × 1 cmwyko czenie: polerowaneKimar, Pteleos
DESKI
P�YTKI CERAMICZNE
45,26 z�/m2
43 z�/m2
wymiar: 33 × 33 cmcieralno�: III-IVCeramika GresTimor gres szkliwiony
wymiar: 35 × 35 cmcieralno�: IVOpoczno, Parma br�z
wymiar: 32,6 × 32,6 cmcieralno�: IVCersanit, gres szkliwiony Sfinks
wymiar: 35 × 35 cmcieralno�: IVOpoczno, Ferrum br�z
95 z�/m2
wymiar: 60 × 60 cmcieralno�: IVStarGres, Bronze
GRES
Robocizna:u�o�enie:
– terakoty 20 × 20 cm: 25–45 z�/m2
– terakoty wikszego formatu: 30–80 z�/m2
– mozaiki: 35–90 z�/m2
– gresu: 40–60 z�/m2
– kamienia naturalnego: 70–115 z�/m2
– paneli pod�ogowych: 15–30 z�/m2
– parkietu z cyklinowaniem i lakiero- waniem: 30–100 z�/m2
– mozaiki z cyklinowaniem i lakie- rowaniem: 35–85 z�/m2 – desek: 17–35 z�/m2
przybicie listew pod�ogowych: ok. 6 z�/mok�adanie schodów p�ytkami: 70–130 z�/m2
ceny robocizny zale�� od sposobu uk�adania (normalny/caro), rodzaju pod�o�a oraz wielko�ci p�ytek
BALTIC WOOD 013 445 84 01 www.balticwood.plBARLINEK 041 333 11 11 www.barlinek.com.plCERAMIKA GRES 041 372 16 33 www.ceramikagres.plCERSANIT 041 315 80 03 www.cersanit.pl
CLASSEN 032 429 20 00 www.classen.com.plDES-PARKIET 0601 253 354 www.des-parkiet.waw.plKA�MIERCZAK 085 683 43 00 www.parkiet-kazmierczak.com.plKIMAR 022 722 03 62 www.kimarproart.pl
KOMFORT 091 482 20 00 www.komfort.plKRONOSPAN 094 373 01 00 www.kronospan.plOPOCZNO 041 315 81 61 www.opoczno.comPRODEXPOL 022 499 55 44 www.prodexpol.plSTARGRES 041 375 62 00 www.stargres.pl
KAMIE�
56 z�/m2
48 z�/m2
wymiar: 29,5 × 29,5 cmcieralno�: nie dotyczyOpoczno, Saturn
125 z�/m2
155 z�/m2
wymiar: 2200 × 207 × 15 mmgatunek: d�bklasa: Imonta�: pod�oga p�ywaj�ca lub klejona do pod�o�aBarlinek, deska barlinecka d�b szczotkowany espresso
106
Artyku� promocyjny
BUDUJEMY DOM 3/2009
Rzadko zastanawiamy si� nad tym, jak wa�-ne funkcje spe�nia pod�oga. A warto pami�ta�, �e to w�a�nie ona stwarza mo�liwo�� wygod-nego przemieszczania si� i zagospodarowywa-nia powierzchni, chroni przed zimnem, ha�a-sem i wilgoci�. Jedn� z warstw pod�ogi stanowi podk�ad. Powinien by� prawid�owo wykona-ny, tj. dostatecznie sztywny i odpowiednio wytrzyma�y, gdy� ma to decyduj�ce znacze-nie dla zapewnienia maksymalnej u�yteczno-�ci i trwa�o�ci ca�ej pod�ogi; wp�ywa tak�e na jej estetyk�. Wobec podk�adu stajemy si� coraz bardziej wymagaj�cy. Czasami wyznaczamy mu dodatkow� rol� ochrony akustycznej, no-�nika ogrzewania pomieszczenia; oczekujemy mo�liwo�ci b�yskawicznego wykonania pod�o-gi, prowadzenia prac na s�abym pod�o�u b�d bez konieczno�ci usuwania starej posadzki.
Tradycyjne podk�ady pod�ogowe (jastrychy) – bezpo�rednio na budowie mieszane z piasku, cementu i wody – nie gwarantuj� uzyskania wysokich, sta�ych parametrów i coraz cz��ciej s� zast�powane przez wyroby przygotowane fabrycznie. W ci�gu ostatnich 10 lat ta nowa technologia zdobywa w Polsce coraz wi�cej zwolenników, a rozwój techniki i zwi�kszaj�ce si� wymagania wykonawców oraz u�ytkowni-ków powoduj� konieczno�� poszukiwania ko-lejnych materia�ów i rozwi�za�.
Kompleksow� odpowied na wspomniane oczekiwania niesie marka Weber – kontynu-ator bogatych pod�ogowych tradycji maxit.
Koncepcja weber.floor to innowacyjne, sprawdzone w praktyce, ca�o�ciowe rozwi�za-nie, obejmuj�ce nie tylko produkty oraz sys-temy budowlane, ale tak�e fazy: projektowa-nia (bogaty katalog produktów i systemów), dostawy materia�u i sprz�tu (silosy, agrega-ty, pompy), wykonania (akredytowani wyko-nawcy) i eksploatacji podk�adów pod�ogowych oraz posadzek. Ca�o�� wspiera pierwszy mul-timedialny przewodnik po podk�adach pod-�ogowych i posadzkach dost�pny na stronie internetowej. Weber.floor wyznacza nowe stan-dardy na polskim rynku podk�adów pod�ogo-wych i posadzek.
Kompleksowe rozwi�zanieReceptury produktów przeznaczonych do wykonywania podk�adów i posadzek weber.floor oparte s� na nowych spoiwach i dodatkach (m.in. superplastyfikatorach no-wej generacji). Dzi�ki temu maj� lepsze para-metry robocze (np. w�asno�ci samopoziomu-j�ce) oraz techniczne (np. znacznie mniejszy skurcz). Ponadto, co szczególnie wymaga pod-kre�lenia, produkty te nie zawieraj� �adnych szkodliwych dla ludzi substancji odpadowych (�u�li, popio�ów) ani kazeiny. Produkty weber.floor spe�niaj� najwy�sze wymagania norm do-tycz�cych emisji substancji niebezpiecznych (posiadaj� oznaczenia M1 i EC1). S� ca�kowicie bezpieczne, zarówno w trakcie wykonywania prac, jak i podczas u�ytkowania.
W�ród rozwi�za� pod�ogowych weber.floor znajduj� si� systemy dla nowych i remontowa-nych budynków mieszkalnych, handlowych, u�yteczno�ci publicznej, biur, zak�adów prze-mys�owych oraz do zastosowa� specjalistycz-nych, takich jak pod�ogi na statkach i platfor-mach wiertniczych.
W katalogu rozwi�za� weber.floor mo�na znale� m.in.: szpachlowanie pod�o�y pod cienkie wyk�a-
dziny PVC, poziomowanie pod�o�y pod ró�ne wyk�a-
dziny, podk�ady pod�ogowe na izolacji akustycznej
dBFloor, podk�ady na warstwie rozdzielaj�cej itp., podk�ady „b�yskawiczne”, podk�ady z systemem ogrzewania pod�ogo-
wego, jastrychy.
Rozwi�zania podk�adów pod�ogowych weber.floor bazuj� na 8 cementowych zapra-wach samopoziomuj�cych, 3 jastrychach oraz systemowych preparatach gruntuj�cych i ele-mentach uzupe�niaj�cych. Bogaty asortyment pozwala dobra� produkt na niemal ka�de po-d�o�e, oraz w szerokim zakresie grubo�ci war-
stwy (1–250 mm). Dodatkowo, weber.floor to tak�e doskonale wpisuj�ce si� w projekty no-woczesnych wn�trz, dekoracyjne, cementowe posadzki DesignFloor.
Nowoczesna budowaPodk�ady samopoziomuj�ce weber.floor mog� by� dostarczane na plac budowy tak�e w si-losach. Pozwala to ograniczy� powierzchni� sk�adowisk oraz u�atwia prac� – roz�adunek i wykonanie podk�adu odbywaj� si� mecha-nicznie. Sprz��ony z silosem agregat pompu-j�cy mo�e pracowa� bezobs�ugowo (automa-ty reguluj� dozowanie sk�adników); pompa jest zdalnie sterowana wprost z miejsca uk�adania zaprawy. Mieszanka mo�e by� pompowana na odleg�o�� 120 m i/lub wysoko�� do 30 m; robo-ty wykonuje zespó� 3–4-osobowy.
Saint-Gobain Construction Products PolskaWeber – Biuro w Warszawie
ul. Cybernetyki 21, 02-677 Warszawatel. 022 589 85 80, faks 022 589 85 89
infolinia 0-801 162 948www.weberfloor.pl, www.maxit.pl, www.netweber.pl
e-mail: [email protected]
Systemy pod�ogowe weber.floor
Podk�ad na s�abym pod�o�u (zbrojony siatk�) Podk�ad p�ywaj�cy na izolacji termicznej (akustycznej)
maxit_podlogi.indd 106 2009-02-13 16:45:00
Kiedy budujemy komin w nowym domu, jego lokalizacj�, rodzaj, wymiary i sposób wykonania mamy okre�lone w projekcie. Ale gdy w zamieszkanym od lat domu wy-mieniamy stary piec lub zamarzy�o nam si� mie� kominek w salonie, trzeba czasem od nowa wybudowa� komin.
BUDUJEMY DOM 3/2009108
Nie kady dom musi mie� komin. Spaliny z niektórych nowoczesnych kot�ów mona wyprowadza� przez �cian�. Wentylacj� grawitacyjn� mona zast�pi� mechaniczn� – z wylotem przez rur� ponad dachem. Ale na dym z kominka trzeba mie� komin. Co warto o nim wiedzie�?
PRZEGL�D RYNKU
KominyCezary Jankowski
Czas na komin
Komin – element budynku, przez który odprowa-
dza si na zewn�trz domu gazy powsta�e w pro-
cesie spalania oraz zu�yte powietrze. Mo�e by
umieszczony wewn�trz domu, przystawiony do jed-
nej ze �cian albo wolno stoj�cy. Mo�e by jednoka-
na�owy – tylko na spaliny z kot�a, lub wielokana�o-
wy, grupuj�cy kana�y o ró�nym przeznaczeniu.
Kana� kominowy – przebiegaj�cy wewn�trz ko-
mina obudowany przewód o przekroju okr�g�ym,
kwadratowym lub prostok�tnym. Kana�y mog�
mie ró�ne przeznaczenie:
dymowe s�u�� do pod��czania palenisk na pa-
liwa sta�e (kot�ów wglowych, kominków),
spalinowe wspó�pracuj� z urz�dzeniami gazo-
wymi, olejowymi, a tak�e wyci�gami nadkuchen-
nymi,
wentylacyjne s�u�� do odprowadzenia zu�y-
tego powietrza z pomieszcze�.
Niekiedy w kominie umieszczane s� te� kana�y
o innym przeznaczeniu, czyli czerpnie powietrza na-
powietrzaj�ce instalacj kanalizacyjn�.
Ci�g kominowy – ruch spalin lub dymu od do�u ko-
mina w kierunku wylotu. Powstaje w wyniku ró�nicy
ci�nienia powietrza na wlocie i wylocie kana�u komi-
nowego, wywo�anej: ró�nic� temperatury, oddzia�y-
waniem wiatru (ci�g naturalny) lub prac� wentylato-
ra. Ci�g kominowy powinien zapewnia skuteczne
odprowadzenie spalin w najmniej korzystnych warun-
kach atmosferycznych. Ci�g zale�y m.in. od:
wysoko�ci i przekroju kana�u kominowego,
temperatury spalin,
g�adko�ci wewntrznej powierzchni kana�u,
usytuowania i zako�czenia wylotu ponad da-
chem.
Wyczystka – otwór w kanale kominowym usytu-
owany poni�ej miejsca pod��czenia kot�a lub ko-
minka do komina. Umo�liwia okresowe usuwa-
nie nagromadzonych zanieczyszcze� i kontrol
dro�no�ci kana�u. Musi by zamknita szczelny-
mi drzwiczkami.
Zbieracz kondensatu – naczynie umieszczo-
ne na dole kana�u spalinowego. Zbiera si
w nim kondensat powstaj�cy w wyniku skrapla-
nia pary wodnej zawartej w spalinach.
Do zbieracza pod��czona jest rurka, umo�-
liwiaj�ca odprowadzenie kondensatu do
kanalizacji lub opró�nianego okresowo zbior-
nika.
Czapa – popularna nazwa zwie�czenia komina.
Chroni jego konstrukcj przed opadami.
Nasady kominowe – elementy montowane na
wylocie kana�ów. Ich zadaniem jest poprawianie
i stabilizowanie ci�gu kominowego oraz ochrona
wntrza kana�ów przed opadami.
Definicje. Najwa�niejsze terminy
fot.
Bra
as
Warto wtedy dokona� takiego wyboru, by zapewni� niezawodn� i bezpieczn� eksploatacj� nowego urz�dzenia, a z drugiej strony ograniczy� do minimum przeróbki wn�trzarskie.
Wa�ne pytaniaGdzie powinien by� komin? W domach jednorodzinnych z regu-�y buduje si� kominy wewn�trzne, a tylko sporadycznie – w �cia-nie zewn�trznej – na przyk�ad wtedy, gdy komin ma odprowadza� spaliny nie tylko z kominka w domu, ale te� z paleniska na tara-sie. Stosuje si� te� kominy przystawione do �ciany zewn�trznej – zazwyczaj w takich domach, gdzie nie by�o komina w ogóle lub remontowanie starego komina wewn�trznego jest nieop�acalne.
W kominie wewn�trznym mo�na zgrupowa� ró�ne kana�y, a je-�li robimy przeróbki i chcemy, by komin przechodzi� przez strop, ma to te� swoje wady: mog� pojawi� si� trudno�ci z ociepleniem.Czy komin trzeba przystosowa� do rodzaju spalin? Komin powi-nien mie� kana�y o w�a�ciwo�ciach i wymiarach zgodnych z prze-pisami budowlanymi. Szczególnie istotna jest odporno�� kana�ów spalinowych na korozyjne dzia�anie spalin z kot�ów olejowych i gazowych. Dlatego kana�y kominów odprowadzaj�cych spaliny z takich urz�dze� musz� by� wykonywane ze stali kwasoodpornej lub ceramiki kwasoodpornej. Z kolei przekroje kana�ów spalino-wych musz� by� dostosowane do rodzaju i mocy urz�dze� grzew-czych. Dlatego ju� na etapie budowy komina trzeba ustali�, jaki konkretny typ kot�a b�dzie z nim wspó�pracowa�, by mo�na te� by�o odpowiednio dobra�: wysoko�� wlotu do kana�u kominowego, sposób doprowadzenia powietrza do spalania, sposób odprowadzania skroplin. Warto wi�c zapami�ta� zasad�: najpierw wybieramy kocio�, ko-
minek i podgrzewacz wody, a na samym ko�cu – komin.Ile kosztuje wybudowanie komina? Porównuj�c ceny ró�nych wariantów kominów, powinno si� wzi�� pod uwag�: wydatki na materia�y, robocizn� i wyko�czenie. Je�li wymieniamy komin w domu ju� istniej�cym, trzeba te� liczy� si� z ewentualnymi kosztami innych robót dostosowuj�cych konstrukcj� domu do konkretnego rodzaju komina (np. fundamentowanie, modyfikacja konstrukcji stropowej, izolacja termiczna).
RE
KL
AM
Afo
t. S
chie
del
Liczba kominów podana jest w projekcie budowlanym
BUDUJEMY DOM 3/2009110
Przegl�d rynku
Kominy ceramiczne prefabrykowaneZwane s� tak�e systemami kominowymi. Powoli staj� si� standardem, bo produkowa-ne s� w wariantach przystosowanych do ró�-nych rodzajów urz�dze� grzewczych. S� te� �atwe w monta�u i w przeciwie�stwie do ce-glanych niezawodne. Nic wi�c dziwnego, �e wypieraj� tradycyjne kominy ceglane.
Ceramiczny komin prefabrykowany sk�ada si� z nast�puj�cych elementów: wk�adu kominowego z kwasoodpornych
rur kamionkowych lub z ceramiki szamoto-wej, które ��czy si� specjaln� zapraw�, zewn�trznej obudowy z pustaków keram-
zytobetonowych, które muruje si� na zapra-w� cementow�,
Mi�dzy obudow� a rur� wewn�trzn� mo�e by� pustka, która umo�liwia doprowadzanie powietrza potrzebnego do spalania lub te� warstwa ocieplenia z we�ny mineralnej.
Wk�ad kominowy powinien by� dobrany do rodzaju urz�dzenia grzewczego, gdy� to w�a�ciwo�ci wk�adu decyduj� o tym, czy ko-min mo�e wspó�pracowa� na przyk�ad z ko-t�em olejowym, na paliwo sta�e czy z kot�em gazowym – zwyk�ym lub z zamkni�t� komo-r� spalania. Kompletne zestawy dostosowane s� zwykle nie tylko do okre�lonego rodzaju kot�a, ale i wysoko�ci komina. W sk�ad takie-go zestawu z drzwiczkami wchodz�: wk�ad kominowy, czyli rury wewn�trzne, elementy obudowy, trójnik przy��czeniowy, wyczystka z drzwiczkami, zaprawa do ��czenia rur, przykrycie komina (tzw. czapa lub daszek), rura wylotowa.
Zestaw zawiera� mo�e te� ocieplenie z twardej we�ny mineralnej, zbieracz skroplin, wk�adki centruj�ce oraz nasad� rozdzielaj�c� kana� powietrzny od spali-nowego.
Zestawy kominowe, którym producenci na-daj� cz�sto w�asne nazwy firmowe, oferowane s� w trzech ni�ej omówionych grupach:
Zestawy standardowe do kot�ów na pa-liwo sta�e. Zestaw taki zawiera wk�ad z rur ceramicznych odpornych na temperatur� do 500–600° oraz ocieplenie umieszczone mi�-dzy obudow� a przewodem kominowym. Ocieplenie to chroni do�� cienkie �cianki obudowy przede wszystkim przed nadmier-nym nagrzewaniem, które mog�oby spowodo-wa� p�kanie tynku, którym s� wyko�czone. Ukszta�towanie �cianek obudowy zapew-nia cyrkulacj� powietrza, co umo�liwia wy-sychanie izolacji w razie jej zawilgocenia. Obudowa mo�e te� zawiera� zintegrowany kana� wentylacyjny, umo�liwiaj�cy przewie-trzanie pomieszczenia, w którym znajduje si� wlot do komina. Zestaw ten jest szczegól-nie przydatny, gdy odprowadza si� spaliny z kominka lub kot�a w�glowego stoj�cego da-leko od innych ci�gów kominowych.
Zestawy standardowe do kot�ów gazo-wych i olejowych. Przystosowane s� do od-prowadzania spalin o ni�szej temperatu-rze (ok. 60°C), ale cz�sto oferowane w wersji uniwersalnej, przystosowanej równie� do wspó�pracy z kot�ami na paliwo sta�e. W przeciwie�stwie do poprzednio opisa-nych, zestawy te s� wyposa�one w zbieracz kondensatu, który umieszcza si� u do�u rur spalinowych.
Zestawy turbo. Mog� wspó�pracowa� z ga-zowymi kot�ami z zamkni�t� komor� spala-nia oraz kondensacyjnymi. Dzi�ki specjalnej nasadzie kominowej oraz wk�adkom centru-j�cym maj� mi�dzy rur� spalinow� a obudo-w� woln� przestrze�, umo�liwiaj�c� dopro-wadzenie do kot�a powietrza do spalania.
Systemy kominowe, oprócz zestawów do odprowadzania spalin, zawieraj� równie� prefabrykowane pustaki wentylacyjne jed-no- lub wielokana�owe, wymiarowo dosto-sowane do obudowy kana�ów spalinowych. U�atwia to grupowanie w jednym kominie kana�ów spalinowych i wentylacyjnych.
Monta�Monta� prefabrykowanych zestawów ko-minowych jest do�� �atwy, a zachowanie warunków do��czonej do nich instrukcji zmniejsza prawdopodobie�stwo pope�nienia b��dów. Kominy stawia si� jako wolno stoj�-ce, niezwi�zane konstrukcyjnie ze �ciana-mi, na betonowej pod�odze na gruncie lub na stropie. Je�li komin przechodzi przez strop, otwór w stropie powinien by� nieco szer-szy ni� zewn�trzne wymiary obudowy, a po-
wsta�� w ten sposób szczelin� trzeba wype�-ni� elastycznym materia�em.
Murowanie pustaków u�atwia do��czony do zestawu szablon os�aniaj�cy kana�y w obudowie. We wn�trzu obudowy nie wol-no zostawia� wyci�ni�tej zaprawy. Nie mo�-na te� dopu�ci� do spadania zaprawy czy gruzu na dno komina.
Komin powinien by� wyprowadzony po-nad dach na wysoko�� okre�lon� w projekcie. Je�li w kominie jest tylko kana� spalinowy, na jego szczycie montuje si� standardow� na-kryw� (czap�). Je�li równolegle do przewodu kominowego prowadzone s� te� i inne kana-�y, czap� nale�y wykona� indywidualnie w deskowaniu.
Je�li komin wystaje ponad dach wi�cej ni� 1–1,5 m, w odpowiednie otwory wewn�trz pu-staków warto wstawi� pr�ty zbrojeniowe, aby zabezpieczy� go przed przewróceniem przez huraganowe wiatry. Pr�ty te powinny si�ga� przynajmniej 0,5 m poni�ej po�aci dachowej.
Odcinek obudowy komina wystaj�cy po-nad dach standardowo tynkuje si� moc-n� zapraw� cementow�. Tynk warto uzbro-i� przez owini�cie komina siatk� tynkarsk�. Inny sposób wyko�czenia komina polega na
czapa lub daszek
blacha kominowa
pustak keramzytowy
izolacja z we�ny
mineralnej
rura ceramiczna
(wk�ad kominowy)
trójnik
wyczystka
odskraplacz
Schemat ceramicznego komina prefabrykowanego
kocio�
Komin ceglany z regu�y wmurowuje si w �ciany no�ne i ��czy z nimi
fot.
Wie
nerb
erge
r
Kominy
BUDUJEMY DOM 3/2009 111
ob�o�eniu go blach� lub pokryciu p�ytkami klinkierowymi. Mo�liwe jest równie� obu-dowanie ko�cówki komina ceg�ami klinkie-rowymi, ale tak� obudow� trzeba oprze� na stropie najwy�szej kondygnacji lub osadzi� w obudowie komina poni�ej po�aci dacho-wej wspornikow� p�yt� �elbetow�, zwraca-j�c uwag�, by nie przykry�a ona wewn�trz-nych kana�ów w obudowie.
Kominy murowaneBudowa tradycyjnego komina z cegie� jest uzasadniona, je�li mo�na w nim zgrupowa� przynajmniej dwa kana�y spalinowe lub dy-mowe oraz 4–6 kana�ów wentylacyjnych. Trzeba tylko pami�ta�, �e w kana�ach spali-nowych niezb�dne s� wk�ady kominowe, a to
podwy�szy koszty budowy komina. Budowa komina murowanego jest pracoch�onna i po-winna by� prowadzona równocze�nie ze wznoszeniem �cian domu. Dla jego trwa�o�ci i funkcjonowania szczególnie wa�na jest sta-ranno�� jego wykonania i jako�� u�ytych na� materia�ów.
Komin powinno si� wykona� z dobrze wy-palonej ceg�y pe�nej (klasy przynajmniej 15) murowanej na zaprawie cementowej. Poniewa� jest ci��ki, musi by� oparty na sta-bilnym fundamencie, odizolowanym od grun-tu warstw� izolacji z papy. Wszystkie spoiny murowanych kana�ów powinny by� dok�ad-nie wype�nione, a wewn�trz kana�ów nie wol-no zostawia� nawisów zaprawy. Je�li w ko-minie b�dzie montowany wk�ad kominowy, kolejne odcinki rur nale�y montowa� wraz ze wznoszeniem komina, a wokó� wk�adu po-winno si� pozostawi� luz zapewniaj�cy swo-bod� rozszerzania si� wk�adu pod wp�ywem wysokiej temperatury.
Przewody powietrzno-spalinoweS� to urz�dzenia, które mog� zast�pi� ko-miny do niektórych kot�ów gazowych z za-
mkni�t� komor� spalania i kot�ów kon-densacyjnych. W praktyce stosowane s� g�ównie do odprowadzania spalin przez �cian� domu, gdy moc nominalna kot�a nie przekracza 21 kW. Mog� te� s�u�y� jako nie-zale�ne kana�y kominowe wyprowadzo-ne ponad dach, a wewn�trz domu obudo-wane np. p�ytami gipsowo-kartonowymi. Je�li maj� niewielk� �rednic� zewn�trzn� (120–140 mm), �atwo je przeprowadzi� przez strop, dlatego najcz��ciej wykorzystuje si� je w budynkach, w których modernizowany jest system ogrzewania.
Zewn�trzne �cianki przewodu powietrz-no-spalinowego powinny by� ocieplone, by nie skrapla�a si� na nich para wodna, gdy� pod �ciank� rury zewn�trznej przep�ywa zimne powietrze zasysane z otoczenia.
Przewody powietrzno-spalinowe oferuje si� w dwóch wariantach: z obydwiema rurami stalowymi; z rur� spalinow� z polipropylenu, a ze-
wn�trzn� stalow�.Monta� przewodów powietrzno-spalino-
wych jest bardzo prosty – poszczególne od-cinki ��czy si� kielichowo, a przewód mo-cuje do �ciany. Na ich wylocie, zale�nie od
tego, któr�dy s� wyprowadzone spaliny, instaluje si� nasad� �cien-n� lub dachow�.
Wk�ady kominowe Nie s� kominami, lecz kana�a-mi spalinowymi lub dymowymi przeznaczonymi do obudowania. Produkuje si� je w dwóch wer-sjach:
1) kwasoodpornej – przystoso-wanej do odprowadzania spalin z kot�ów gazowych i olejowych;
2) �aroodpornej – przeznaczonej do kot�ów na paliwo sta�e.
Niekiedy wk�ady umieszcza si� w tanich kominach prefabrykowa-nych z pustaków wentylacyjnych i rur. Najcz��ciej jednak wykorzy-stuje si� je jako rury ochronne w tradycyjnych kominach mu-rowanych. Przydatne s� do re-montów i modernizacji starych kominów: dzi�ki niezawodnej szczelno�ci takich wk�adów do starego komina mo�na pod��czy� kocio� gazowy czy olejowy.
�rednica wk�adu kominowego po-winna by� na tyle du�a, by da�o si� go swobodnie wprowadzi� do ist-niej�cego kana�u kominowego. Do
czapa lub daszek
blacha kominowa
rura
trójnik
wyczystka
odskraplacz
Schemat komina z wk�adem stalowym
kocio�
Schemat komina stalowego dwu�ciennego
strop
kocio�
ustnik
izolacja
obejma �cienna
zewn�trzna rura
ze stali nierdzewnej
trójnik
wyczystka z odskraplaczem
podstawa komina
Kade urz�dzenie grzewcze powinno by� pod��czone do osobnego przewodu spalinowego, a po��czenie kot�a z kominem powinno by� jak najkrótsze
”
”
BUDUJEMY DOM 3/2009112
Przegl�d rynku
kana�ów prostok�tnych, w których wprowa-dzenie rury okr�g�ej znacznie zmniejszy�oby przekrój czynny przewodu dymowego, prze-znaczone s� wk�ady o przekroju owalnym.
Monta� Monta� wk�adów kominowych nie stwarza specjalnych problemów: po��czone odcinki rur wprowadza si� do komina od góry. W miejscu pod��czenia kot�a trzeba stary komin rozku�, aby umo�liwi� wstawienie trójnika i wyczystki ze zbieraczem skroplin.
Kominy dwucienneS� przeznaczone do montowania na ze-wn�trz domu – jako przy�cienne lub wolno
stoj�ce. Wybiera si� je g�ównie wtedy, gdy w czasie remontu okazuje si�, �e wewn�trz domu nie mo�na postawi� nowego komina.
Sk�adaj� si� z rury dwu�ciennej, w któ-rej wewn�trzny przewód stalowy dostoso-wany jest do rodzaju kot�a wspó�pracuj�-cego z kominem. Na zewn�trz znajduje si� rura os�onowa wykonana ze stali nierdzew-nej lub aluminium. Mi�dzy rurami jest umieszczona izolacja z we�ny mineralnej chroni�ca przed wych�odzeniem spalin.
Komin dwu�cienny musi by� opar-ty na konsoli wsporczej, czyli specjal-nej podstawie przymocowanej do �ciany. Poszczególne odcinki rur dwu�ciennych ��-czone s� kielichowo z obejmami zacisko-
wymi. Co kilka metrów komin mocuje si� obejmami do muru.
Kominów dwu�ciennych nie obudowuje si� – uwa�ane s� za ciekawy detal architek-toniczny nowoczesnych domów.
Czyszczenie komina
Wady i zalety kominów
Cechy, w�aciwoci i walory eksploatacyjne
Kominy
stalowe ceramiczne prefabrykowane
Masa lekkie ci�kie
Monta� �atwy �atwy
Odporno� na dzia�anie wysokiej temperatury
wysoka wysoka
Odporno� na dzia�anie kwasów odporne odporne
Gwarancja 10–15 lat 30 lat
plpl W i c e j . . . c e n y , f i r m y , p r o d u k t y , k a l k u l a t o r y , a r t y k u � y . K l i k n i j n a w w w . b u d u j e m y d o m . p lJ a k o j e d y n i p u b l i k u j e m y a k t u a l n e R A N K I N G I P R O D U K T Ó W !
INFO RYNEK Ile kosztuje komin o wysoko�ci 8 m?
CZAMANINEK P.M.B. 054 286 94 44 www.czamaninek.pl
DARCO 014 680 90 90 www.darco.com.pl
KOMIN-FLEX 032 210 11 44 www.kominflex.com.pl
PRESTO 022 889 56 75 www.presto-kominy.pl
SCHIEDEL 077 456 83 10 www.schiedel.pl
UMET 071 343 17 98 www.umet.pl
PRZYDATNE ADRESY
– ceny brut to –
2317 / 2696
z�
CERAMICZNY
system kominowy do wyso-kotemperaturowych kot�ów z zamknit� komor� spalania, do ogrzewania kominkowego lub paliwem sta�ym, materia�: pustaki keramzytobetonowe, rury szamotowe; kana� spa-linowy: okr�g�y; rednica: 200 mm; wymiar pustaków kominowych: 36 × 36 cm/36 × 50 cm; dopuszczalna tem-peratura spalin: 60–450°C; gwarancja: 30 latPresto, model Duo 20bez kana�u wentylacyjnego/z kana�em wentylacyjnym
system kominowy do odpro-wadzania spalin z urz�dze� grzewczych na wszystkie ro-dzaje paliw; materia�: pusta-ki keramzytobetonowe, rury z ceramiki wysokogatunkowej, izolacja z we�ny mineralnej; kana� spalinowy: okr�g�y; rednica: 160 mm; wymiar pustaków kominowych: 32 × 32 cm; dopuszczalna tem-peratura spalin: 60–400°C; gwarancja: 30 latSchiedel, model Rondo Plus
3298 z�
system kominowy do wspó�-pracy z kilkoma (do 10) urz�-dzeniami z zamknit� komor� spalania, opalanymi gazem; materia�: pustaki z beto-nu lekkiego, rury z ceramiki wysokogatunkowej, izolacja z we�ny mineralnej; kana� spalinowy: okr�g�y; red-nica: 140 mm; wymiar pu-staków kominowych: 36 × 36 cm; dopuszczalna tem-peratura spalin: 80–200°C; gwarancja: 30 latSchiedel, model Quadroz 1 pod��czeniem
4579 z�
4105 z�
system kominowy do ko-t�ów opalanych gazem lub olejem opa�owym; mate-ria�: p�aszcz wewntrzny ze stali kwasoodpornej, ze-wntrzny ze stali nierdzew-nej, izolacja z we�ny mine-ralnej; kana� spalinowy: okr�g�y; rednica: 150 mm; dopuszczalna temperatu-ra spalin: 450°C; gwarancja: 5 latUmet, model DW
przewody kominowe do kot�ów gazowych i olejo-wych pracuj�cych w podci-�nieniu; materia�: p�aszcz wewntrzny i zewntrzny ze stali kwasoodpornej, izolacja z we�ny mineral-nej; kana� spalinowy: ok-r�g�y; rednica: 150 mm; dopuszczalna temperatu-ra spalin: 600°C; gwarancja: 5 latDarco, model Komin chromoniklowy dwu-cienny
3900 z�
system podci�nieniowy do odprowadzania spalin z ko-t�ów gazowych, olejowych oraz na paliwa sta�e; ma-teria�: stal kwasoodporna; kana� spalinowy: okr�-g�y; rednica: 130 mm; dopuszczalna tempera-tura spalin: 450°C; gwarancja: 5 latKomin-Flex, model Wk�ad kominowy pod-cinieniowy
1137 z�
STALOWY DWU�CIENNY
STALOWY WK�ADKOMINOWY
Warunkiem bezpiecze�stwa jest te� od-powiednia konserwacja komina. Ka�dy przewód kominowy musi by dro�ny, aby spaliny swobodnie wydostawa�y si na ze-wn�trz, pamita wic trzeba o systema-tycznym czyszczeniu. Wed�ug przepisów kana�y trzeba czy�ci: wentylacyjne – raz w roku, spalinowe – dwa razy w roku, dymowe – cztery razy na rok.
Czyszczenie przewodów kominowych mo�e przeprowadzi czeladnik, ale kontrol – tylko mistrz kominiarski. Kilkakrotnie pod-czas sezonu grzewczego w�a�ciciel domu powinien otworzy drzwiczki rewizyjne i oczy�ci komin z nieczysto�ci, które nagro-madzi�y si podczas eksploatacji.
BUDUJEMY DOM 3/2009114
System kominowy PLEWA – CZAMANINEKZ pocz�tkiem roku 2009 firma P.M.B.CZAMANINEK producent systemu Optiroc Blok i stropów Teriva, dzi�ki wspó�pracy z niemieck� firm� PLEWA, poszerza ofert� o system kominowy Plewa. Plewa to profesjonalny, bezpieczny system kominowy z nieograniczon� czasowo gwarancj�.
Kominy Plewa wyró�niaj� si� kwadratow� glazurowan� rur� ceramiczn� odprowadza-j�c� spaliny, produkowan� w Bawarii przez niemieck� firm� Plewa, tradycyjnego i naj-starszego w Europie producenta ceramicz-nych wk�adów kominowych. W ofercie firmy P.M.B.CZAMANINEK znaj-duj� si� trzy rodzaje systemów kominowych oraz system pustaków do wentylacji grawi-tacyjnej: Komin Uni Fe – komin do pieców na pali-
wo sta�e: kominków, w pe�ni izolowany Komin Uni Las – system powietrzno–spa-
linowy polecany do pieców gazowych z za-mkni�t� komor� spalania Komin Uni Fu – komin do pieców gazo-
wych, w�glowych, olejowych, odporny na zawilgocenie System pustaków wentylacyjnych
Oferowane przez nas produkty produko-wane s� zgodnie z normami europejskimi i oznaczane znakiem CE. Systemy Kominowe Plewa – nasz funda-ment to 130 lat do�wiadczenia
Zalety kominów Plewa: budowa trójwarstwowa (rura glazurowa-
na ceramiczna, warstwa we�ny, pustak ke-ramzytowy, prosty monta�, uniwersalno�� zastosowania, wykonanie z materia�ów ekologicznych, wszystkie elementy od jednego dostawcy, odporne na po�ar sadzy, odporne na dzia�anie kwa�nych konden-
satów, dost�pno�� pe�nej gamy �rednic rur cera-
micznych od 12 do 40 cm, transport komina na plac budowy.
P.M.B.CZAMANINEK ul. Czamaninek 2 87-875 Topólka tel. 054 286 94 44, 054 286 90 18 www.czamaninek.plwww.plewa.net.ple-mail: [email protected]
BUDUJEMY DOM 3/2009 115
Kominki
Joanna D�browska z kaset�czy
Kominek mo�e by� wykorzystywany do ogrzewania tylko okazjonalnie lub funkcjonowa� jako wa�ne – ale nie jedyne – ród�o ciep�a. Urz�dzenie o odpowiednio du�ej mocy mo�e ogrza� kilka pomieszcze�, a nawet ca�y dom.Nowoczesne kominki wyposa�a si� we wk�ady lub kasety kominkowe. Kaset� umieszcza si� w ju� istniej�cym kominku (maj� mniejsz� moc grzewcz�), za� wk�ad – w nowo budo-wanym. Wk�ady i kasety produkuje si� ze stali, �eliwa i szamotu, czyli materia�ów odpor-nych na wysokie temperatury i dobrze akumuluj�cych ciep�o. Atrakcyjnie wyko�czona jest w nich jedynie widoczna powierzchnia, czyli – zazwyczaj – �cianka frontowa.
z p�aszczem?
Kominki
z wk�ademJe�li chcemy, by by� znacz�cym �ród�em ciep�a, zdecydujmy si� na kominek z wk�adem lub kaset�, je�li ma by� uywany okazjonalnie tylko do podgrzewania nastroju – moe mie� otwarte palenisko. Je�li natomiast ma ogrzewa� ca�y dom, zamontujmy system DGP lub kominek z p�aszczem wodnym.
fot.
Kom
inki
Koz
�ow
ski
kominki.indd 115 2009-02-13 14:38:16
BUDUJEMY DOM 3/2009116
Przegl�d rynku
Temperatura dymu z kominka osi�ga ok. 400°C, a w razie zapalenia si sadzy mo�e nawet przekroczy 1000°C. Dlatego niezbdny jest bardzo dobry komin: odporny na wysok� temperatur� – najlepiej ceramiczny lub stalowy. W murowanych �a-
twiej o nieszczelno�ci spowodowane np. niedok�adnym wype�nieniem spoin midzy ceg�a-mi, dlatego dla bezpiecze�stwa trzeba w takim kominie zainstalowa stalowy wk�ad; szczelny – wszystkie elementy komina musz� by ze sob� dok�adnie po��czone, a rura
znajduj�ca si w czopuchu, ��cz�ca kominek z kominem, pod��czona tak, by mog�a swobod-nie zmienia d�ugo� pod wp�ywem zmian temperatury; prowadzony pionowo na ca�ej d�ugoci – by zagwarantowa dobry ci�g (dopuszczalne
s� najwy�ej dwa odchylenia od pionu, ale nie wiksze ni� o k�t 30°); o du�ej rednicy – kominki, w których wielko� otworu paleniskowego jest mniejsza ni�
0,25 m2 musz� by przy��czane do w�asnego, samodzielnego przewodu dymowego o prze-kroju min. 14 ´ 14 cm lub �rednicy 15 cm. Kominki z wikszym otworem powinny by pod��-czone do komina o przekroju min. 27 ´ 14 cm lub �rednicy 18 cm; wysoki – minimalna wysoko� to 4 m, liczy si j� nie od pod�ogi, ale od miejsca uj�cia ko-
mory dymowej do komina; wyprowadzony ponad dach:
– co najmniej 60 cm powy�ej kalenicy, je�li dach jest p�aski (ma k�t nachylenia mniejszy ni� 12°) lub gdy jest stromy, ale pokryty �atwopalnym materia�em (np. gontem lub strzech�),– co najmniej 30 cm od powierzchni dachu stromego z pokryciem niepalnym; z zabezpieczonym wylotem – je�li dach ma pokrycie palne (gont lub strzecha), nale�y
przykry komin siatk� przeciwiskrow�; wyposa�ony w wyczystk� – otwór w dolnej cz�ci, umo�liwiaj�cy czyszczenie komina.
Komin do kominka
Wymagania nie tylko techniczneDoprowadzenie powietrza. W pomieszcze-niu z kominkiem bardzo wa�n� rol� odgry-wa powietrze, gdy� potrzebne jest do proce-su spalania. Nale�y dostarczy� co najmniej 10 m3/h �wie�ego powietrza na 1 kW mocy urz�dzenia. Urz�dzenie o mocy 10 kW b�-dzie potrzebowa�o wi�c 100 m3 powietrza w ci�gu godziny (paleniska zamkni�te zu-�ywaj� kilkakrotnie mniej powietrza ni� te otwarte). Kominek b�dzie „ci�gn��” powie-trze z przestrzeni wokó�, dlatego, �eby nie ogranicza� ilo�ci potrzebnej nam do oddy-chania, konieczne jest doprowadzenie po-wietrza, niezb�dne do spalania, oddzielnym przewodem nawiewnym z zewn�trz: pod rusztem, przez boczne �cianki paleniska, pod p�yt� paleniska, przez tyln� �ciank� wn�ki na drewno lub pod wn�k� na drew-no. W nowo budowanym domu najw�a�ciw-szym rozwi�zaniem b�dzie wykonanie spe-cjalnego kana�u nawiewnego o powierzchni
przekroju 200 cm2. Kana� mo�e by� wy-konany z blachy, aluminium b�d z PVC. Najwa�niejszymi elementami kana�u s�: przepustnica (szyber, który reguluje dop�yw powietrza) oraz kratki wentylacyjne zabez-pieczaj�ce przed gryzoniami. Kominki do-brze jest sytuowa� przy �cianie zewn�trznej
Aby ograniczy osadzanie si sadzy na szybie warto kupi kominek wyposa�o-ny w szyb samoczyszcz�c� lub kurtyn powietrzn�. Szyba samoczyszcz�ca – od zewntrz-
nej strony pokryta jest przezroczyst�, cien-k� warstw� metalu, dziki której ciep�o nie przenika na zewn�trz kominka (oddaje mniej ciep�a na drodze promieniowania), ale odbija si od warstwy metalu. Ro�nie wtedy temperatura w palenisku i powsta-je zjawisko pirolizy – cz�steczki osiadaj�-ce na szybie odrywaj� si i s� dopalane w palenisku. Szyba z kurtyn� powietrzn� – w mniej-
szym stopniu ulega okopceniu, gdy� zimne powietrze zasysane jest otworami umiesz-czonymi wokó� lub nad szyb� i przep�ywa-j�c przy niej, powoduje odpychanie od niej cz�steczek sadzy.
Przejrzysty ogie�
Sposób otwierania oraz kszta�t drzwiczek wk�adu lub kasety kominkowej mog� by dowolne, a szyba prosta, panoramiczna lub pryzmatyczna
fot.
Tarn
ava
Kominek z paleniskiem przeszklonym ze wszystkich stron umieszcza si na �rodku pomieszczenia, kominek z szyb� z jednej lub z dwóch stron mo�na ulokowa w rogu pokoju lub przy prostej �cianie
fot.
Spar
ther
m
Aby ograniczy� osadzanie si� sadzy na szybie kominka, naley pali� suchym drewnem i kupi� model wyposaony w szyb� samoczyszcz�c� lub kurtyn� powietrzn�
Elastyczne rury izolowane zapewniaj� cich� prac systemu DGP
fot.
Aln
or
kominki.indd 116 2009-02-13 15:02:33
Kominki
BUDUJEMY DOM 3/2009 117
– gdy� wtedy wystarczy przeku� si� przez tak� �cian� i zamontowa� w niej wpusty oraz kratki wentylacyjne.
Wielko�� pomieszczenia. Kubatura po-mieszczenia, w którym ma by� zamontowa-
ny kominek musi wynosi� 4 m3 na 1 kW mocy wkadu lub kasety i mie� nie mniej ni� 30 m3. Kominek o mocy 10 kW mo�na wi�c wstawi� do salonu o kubaturze min. 40 m3.
Miejsce. To, gdzie stanie kominek, nie mo�e by� przypadkowe. Najlepiej o tym pomy�le� ju� na etapie projektowania domu i wyznaczy� mu miejsce w pobli-�u komina, by przewód dymowy mia� jak najmniej zagi��. Ze wzgl�dów bezpiecze�-stwa, na obudowie kominka, �cianach i pod�odze w jego s�siedztwie nie mo�na uk�ada� przewodów instalacji elektrycznej ani rur gazowych. Usytuowanie komin-ka w pomieszczeniu b�dzie mia�o wp�yw nie tylko na ca�� jego aran�acj�, ale tak-�e na komfort siedz�cych przy nim osób. Dlatego trzeba uwzgl�dni� funkcjonal-no�� pomieszczenia, rozmieszczenie me-bli i wygodn� komunikacj�. Poniewa� ko-minek oraz telewizor to najcz��ciej dwa najwa�niejsze meble w salonie, by ze sob� nie konkurowa�y, nale�y je odpowied-nio rozmie�ci� – najlepiej, gdy stan� przy prostopad �ych �cianach. B��dem jest usta-wienie odbiornika po przeciwnej stronie kominka, poniewa� refleksy ognia b�d� odbija� si� na ekranie telewizora.
Obudowa. Z uwagi na bezpie-cze�stwo, wk�ad kominkowy lub kaseta powin-ny by� ob�o�one we�n� mineral-
fot.
Bru
nner
Obudowy mog� mie przeró�ne formy – od tradycyjnych, nawi�zuj�cych stylistyk� do zabytkowych, po proste, modernistyczne bry�y. Inspiracj� do obudowy kominka najcz�ciej jest front wk�adu i styl wntrza, w którym kominek bdzie sta�
Kratki kominkowe (a) instalowane w obudowie kominka oraz anemostaty (b) montowane jako os�ona nawiewów do pomieszcze� musz� by wykonane z metalu odpornego na temp. 150°C
a
b
Wentylator kominkowy
fot.
DG
P
fot. DGP
REKLAMA
fot.
Aln
or
fot.
DG
P
kominki.indd 117 2009-02-13 14:38:51
BUDUJEMY DOM 3/2009118
Przegl�d rynku
BUDUJEMY DOM 3/2009
n� z warstw� folii aluminiowej. W przy-padku braku izolacji termicznej obudow� nale�y wykona� z ceg�y szamotowej na za-prawie równie� szamotowej. Pomi�dzy izo-lacj� a wk�adem nale�y pozostawi� woln� przestrze�, umo�liwiaj�c� cyrkulacj� po-wietrza. Obudowa kominka musi by� wy-konana z materia�ów niepalnych, np.: ceg�y klinkierowej, granitu, marmuru, piaskow-ca, stali, szk�a oraz p�yt gipsowo-kartono-wych o podwy�szonej odporno�ci ogniowej.
Skuteczne grzanieWybudowanie kominka z zamkni�t� komo-r� spalania pozwoli na „wy�apanie” ciep�a i skierowanie go odpowiednimi kana�ami do ogrzania domu. No�nikiem ciep�a mo�e by� powietrze lub woda.
Kominek z GDP. System, który pozwala na ogrzanie domu powietrzem, nazywany jest DGP – dystrybucja gor�cego powietrza. Mi�dzy korpusem wk�adu kominkowego a jego obudow� jest przestrze�, przez któ-r� przep�ywa powietrze. Je�li w kominku si� pali, to zimne powietrze nagrzewa si�, uno-si ku górze i wpada do kana�ów grzewczych. Kana�y znajduj� si� w �cianach lub w stro-pie. Najcz��ciej s� to aluminiowe rury zaizo-lowane termicznie we�n� mineraln� lub rza-dziej rury z ocynkowanej blachy stalowej. W prostych systemach DGP powietrze mo�e by� rozprowadzane w sposób grawitacyjny przez konwekcj�, ale na odleg�o�� – w pozio-mie – nie wi�ksz� ni� 3 m od kominka i naj-
wy�ej do 2–3 pomieszcze�. Dlatego systemy ze swobodnym (grawitacyjnym) obiegiem po-wietrza s� ma�o wydajne i sprawdzaj� si� tyl-ko w ma�ych domach.
W rozbudowanym systemie DGP ciep�e powietrze nie b�dzie w stanie samoczyn-nie dotrze� do wszystkich pomieszcze�. W takim wypadku (w domach o du�ej po-wierzchni, nawet 400 m2) idealnie sprawdza si� system DGP z obiegiem wymuszonym.
Ma on zamontowan� turbin� elektryczn�, która wymusza przep�yw gor�cego powie-trza, co daje wi�ksze mo�liwo�ci ogrzewa-nia.
Przep�yw ciep�ego powietrza mo�e by� regulowany za pomoc� anemostatów, któ-re zamykaj� lub otwieraj� wloty powietrza w poszczególnych pomieszczeniach – w za-le�no�ci od temperatury. Zawsze te� mo�na wyregulowa� – otwieraj�c szerzej lub przy-
W wikszo�ci kominków pali si drewnem. Ale trzeba pamita, �e nie ka�de bdzie si dobrze i wydajnie pali�o. Drewno liciaste – jest najbardziej kaloryczne (ma najwy�sz� warto� opa�ow�), d�u�ej si pali i podczas spalania wytwarza najwicej ciep�a. Najlepsza do kominka jest brzoza, d�b, buk, je-sion lub drewno drzew owocowych. Najwa�niejsze jednak jest to, by by�o wystarczaj�co suche, sezonowane min. 1,5 roku – wilgotno� nie powinna przekracza 20%. Gdy do kominka wrzucimy drewno mokre, to du�� cz� energii z procesu spalania stracimy na odparowanie wody w nim za-wartej. Poza tym powsta�a w ten sposób spora ilo� pary wodnej powoduje powstawanie dymu, osadzanie si sadzy na szybie kominka i w kominie. Drewno iglaste – nie nadaje si do kominka, gdy� zawiera bardzo du�o �ywic. Podczas jego spalania strzelaj� iskry, a substancje powsta�e ze spalania �ywicy osadzaj� si w paleniskui w kominie. Brykiet drzewny – czyli sprasowane trociny. Ma warto� opa�ow� nieco wy�sz� od drewna (bry-kiet – ok. 16,5 MJ/kg, drewno ok. 15 MJ/kg), produkuje wic wicej ciep�a. Ale kupuj�c kominek, nale�y upewni si, czy mo�na w nim pali brykietem. Pelety – granulki uzyskane z odpadów drzewnych. Nie zawieraj� py�ów, substancji toksycznych, a popió� mo�na wykorzystywa jako nawóz ogrodniczy. Mog� zasila uk�ad centralnego ogrze-wania lub pracowa w systemie DGP.
Czym pali?
fot.
Bru
nner
Kominki wyposa�one w zasobnik i podajnik na pelety pozwalaj� na w pe�ni zautomatyzowan�, bezobs�ugow� prac urz�dzenia nawet przez 7 dni
Tradycyjny kominek ma otwarte, wymu-rowane palenisko. G�ównym �ród�em cie-p�a jest w nim promieniowanie z komo-ry spalania. W kominku otwartym tylko 10–15% ciep�a powstaj�cego podczas spa-lania drewna pozostaje w pomieszczeniu, wikszo� bezpowrotnie ucieka do komi-na. Zu�ycie drewna w kominkach otwar-tych jest o wiele wiksze – do uzyskania 10 kW energii cieplnej w palenisku otwar-tym potrzeba od 10 do 20 kg drewna, pod-czas gdy w nowoczesnym wk�adzie tylko 3,5 kg. Na kominek z otwartym palenis-kiem warto zdecydowa si, je�eli zale�y nam na efektownej dekoracji salonu z �y-wym ogniem w roli g�ównej i zak�adamy, �e bdziemy korzysta z kominka tylko sporadycznie.
Otwartytylko dla nastroju Zanim zdecydujemy si na konkretny
model wk�adu lub kasety kominkowej, wy-pytajmy sprzedawc o parametry decydu-j�ce o jego efektywno�ci.Sprawno� – powinna wynosi min. 70%Moc – powinna by podana przez produ-centa jako moc nominalna (jest to �red-nia moc mierzona podczas 3-godzinnego testu). Moc maksymalna podawana przez niektórych producentów mo�e by nawet 2 razy wy�sza, gdy� jest mierzona w cza-sie 15 wybranych minut. Je�eli kominek b-dzie podstawowym �ród�em ogrzewania, jego moc powinna wynosi 100–150 W/m2 ogrzewanej powierzchni.Temperatura spalin – nie powinna prze-kracza 400°C.�rednie zu�ycie drewna w czasie pale-nia – przy mocy nominalnej 7 kW powin-no wynosi 2,5 kg/godz.
Przed zakupem
kominki.indd 118 2009-02-13 14:39:08
Kominki
BUDUJEMY DOM 3/2009 119
Wk�ad kominkowy z p�aszczem wodnym, podwójnym ruchomym rusztem �eliwnym i opcj� grilla
fot.
TiM
Kom
inki
Ogie� w domu, mimo �e okie�znany i zam knity w kasecie lub wk�adzie, wyma-ga bezwzgldnych �rodków ostro�no�ci. Posadzka przed kominkiem – pas sze-
roko�ci min. 50 cm, musi by zabezpieczo-na materia�em odpornym na ogie�: kamie-niem, klinkierem lub gresem, mosi�n� lub miedzian� blach� albo �aroodpornym szk�em. Wypadaniu iskier lub kawa�ków roz�arzonych polan zapobiegnie ustawio-ny przed paleniskiem parawan ze szk�a b�d� gstej siatki. Meble, dywany, zas�ony – czyli przed-
mioty �atwo palne powinny znajdowa si w odleg�o�ci co najmniej 80 cm od pale-niska. Rozpalanie ognia – podczas urucha-
miania kominka nale�y otworzy szyber i wlot powietrza reguluj�cy prdko� spa-lania. Wiksze polana trzeba dok�ada tak, by powietrze mog�o swobodnie przep�ywa midzy nimi. Czyszczenie paleniska – systematycz-
nie, najlepiej po ka�dorazowym paleniu w kominku nale�y usuwa popió� z paleni-ska, a co najmniej raz w roku dokonywa przegl�du wk�adu i przewodu kominowe-go (konieczna wizyta kominiarza).
Bezpiecznieprzy kominku
REKLAMA
mykaj�c szyber – in-tensywno�� procesu spalania w komin-ku. Obieg powie-trza w DGP jest „za-mkni�ty”. Powietrze ogrzewa si� w ko-minku, przep�ywa potem do pomiesz-cze� i po oddaniu ciep�a powraca do kominka. Oznacza to równie� „wyci�-ganie” zapachów z pomieszcze� i przekazywanie ich dalej. Zatem nie powinno si� doprowadza� prze-wodów grzewczych do kuchni czy toalet.
Na kominek rozbudowany o system DGP trzeba zdecydowa� si� ju� na etapie projek-towania domu, gdy� trudno b�dzie w budyn-ku ju� zamieszkanym ku� �ciany i formowa� kana�y grzewcze.
Kominek z p�aszczem wodnym. W takim systemie no�nikiem ciep�a jest woda, któr� mo�na wykorzysta� do istniej�cej instala-cji c.o. Wk�ad kominkowy z p�aszczem wod-nym zewn�trznie nie ró�ni si� od innych modeli. Ca�a tajemnica jego dzia�ania tkwi w budowie korpusu – ma on dwie �cian-ki, a w przestrzeni pomi�dzy nimi prze-p�ywa woda. P�aszcz wodny otula ca�y kor-pus i odbiera ciep�o z paleniska. Ogrzana woda kierowana jest do instalacji, a po-tem do grzejników. A je�eli w górnej cz�-�ci korpusu zostanie dodatkowo zamonto-
wana specjalna w��ownica (któr� b�dzie przep�ywa� woda), komi-nek ogrzeje jeszcze wod� do my-cia, czyli uzyskamy ciep�� wod� u�ytkow�. Kr��enie wody w in-stalacji wymuszaj� pompy obie-gowe. Skuteczniejszy oraz mniej awaryjny b�dzie wk�ad z solid-nym i grubym korpusem. Cie�sze �cianki maj� bowiem sk�on-no�� do rozszczelniania si� pod wp�ywem ci�g�ego nagrzewa-nia si� i stygni�cia. A wiadomo, �e w przypadku systemu, gdzie w obiegu jest woda, szczelno�� jest jego podstaw�. Prac� kominka
z p�aszczem wodnym mo�na sterowa� r�cz-nie lub automatycznie. W tej pierwszej opcji reguluje si� tylko intensywno�� spalania, czyli szybrem zmniejsza lub zwi�ksza ilo�� dop�ywaj�cego do kominka powietrza. Z au-tomatyk� systemu b�dziemy mieli do czy-nienia, gdy przy pompie obiegowej zainsta-lowany zostanie termostat. Po osi�gni�ciu przez wod� w p�aszczu �adanej temperatu-ry, pompa w��czy si� i przetransportuje cie-p�� wod� do instalacji i grzejników. Pompa wy��czy si�, gdy woda b�dzie mia�a za nisk� temperatur�.
Kominek z p�aszczem wodnym mo�e pra-cowa� tylko w instalacjach grzewczych systemu otwartego, aby wzrost temperatu-ry wody nie powodowa� wzrostu ci�nienia w rurach.
Poniewa� w nowoczesnych instala-cjach c.o. korzysta si� z systemu zamkni�te-
go, dlatego w kominkach z p�aszczem wod-nym stosuje si� przeponowy wymiennik ciep�a. Oddziela on obieg wodny w uk�adzie otwartym – przez kominek od obiegu przez grzejniki w uk�adzie zamkni�tym.
kominki.indd 119 2009-02-13 14:39:52
plpl W i c e j . . . c e n y , f i r m y , p r o d u k t y , k a l k u l a t o r y , a r t y k u � y . K l i k n i j n a w w w . b u d u j e m y d o m . p lJ a k o j e d y n i p u b l i k u j e m y a k t u a l n e R A N K I N G I P R O D U K T Ó W !
INFO RYNEK Ile kosztuj� wk�ady kominkowe?
materia�: �eliwopaliwo: drewno li�ciastemoc: 10 kWwymiary (szer. ´ wys. ´ g�.): 570 ´ 875 ´ 400 mmmasa: 110 kgszyba: �aroodpornarednica kró�ca wylotu spalin: 150 mmwyposa�enie standardowe: regulowany szyber, deflektor, szuflada na popió�gwarancja: 3 lataKornak, wk�ad kominkowy Kornak 5
1280 z�
5002 z�
5910 z�
6000 z�
materia�: stal, szamotpaliwo: drewno drzew li�ciastych, brykietmoc: 14 kW wymiary (szer. ´ wys. ´ g�.): 780 ´ 555 ´ 1250 mmmasa: 230 kgszyba: bezramowa, �aroodporna z syste-mem samoczyszczenia Clear Viewrednica kró�ca wylotu spalin: 200 mmwyposa�enie standardowe: system do-prowadzenia i rozdzia�u powietrza z ze-wn�trz Jet Stream lub Jet Stream Extra, nó�ki do niwelacji nierówno�ci pod�o�a, automatyczny szyber, rura – p�omiennicagwarancja: 5 latHajduk, wk�ad kominkowy Volcano 1VT
materia�: stal, �eliwopaliwo: drewno drzew li�ciastychmoc: 24 kWwymiary (szer. ´ wys. ´ g�.): 840 ´ 1320 ´ 540 mmmasa: 240 kgszyba: panoramiczna �aroodpornarednica kró�ca wylotu spalin: 200 mmwyposa�enie standardowe: regulowa-ny szyber, p�omieniówki wype�nione wo-d� w górnej cz�ci paleniska, szuflada na popió�, elektroniczny zestaw steruj�cy dop�yw powietrza do spalaniagwarancja: 3 lataKornak, wk�ad kominkowy z p�aszczem wodnym Kornak 16
7381 z�
7190 z�
materia�: �eliwo, stal paliwo: drewno drzew li�ciastychmoc: 19 kW wymiary (szer. ´ wys. ´ g��b.): 695 ´ 744 ´ 474 mmrednica kró�ca wylotu spalin: 180 mmwyposa�enie standardowe: termostat, popielnik, kominek dostpny w wersjach z drzwiami grafitowymi, mosi�dzowanymi lub chromowanymigwarancja: 2 lataMiro-Les Foyers, wk�ad kominkowy 5152
materia�: stal, szamotpaliwo: drewno drzew li�ciastych, brykietmoc: 14 kW wymiary (szer. ´ wys. ´ g�.):850 ´ 580 ´ 1280 mmmasa: 260 kgszyba: naro�na, ��czona lub jednocz-�ciowa, �aroodporna z systemem samo-czyszczenia Clear Viewrednica kró�ca wylotu spalin: 200 mmwyposa�enie standardowe: system do-prowadzenia i rozdzia�u powietrza z ze-wn�trz Jet Stream lub Jet Stream Extra, system podnoszenia drzwi Perfect Seal & Easy Roll, automatyczny szyber, nó�-ki do niwelacji nierówno�ci pod�o�a, rura – p�omiennicawyposa�enie dodatkowe: ozdobne wyko�czenia drzwigwarancja: 5 latHajduk, wk�ad kominkowy Volcano 2Lh/2Ph
1118 z�
materia�: stal Corten A, �eliwo, szamotpaliwo: drewno drzew li�ciastych, brykietmoc: 2–14 kW wymiary (szer. ´ wys. ´ g�.): 693 ´ 460 ´ 480 mm masa: 182 kgszyba: pionowa (pryzmatyczna, pano-ramiczna lub p�aska), pozioma (panora-miczna lub p�aska)rednica kró�ca wylotu spalin: 180 mmwyposa�enie standardowe: przystoso-wany do zainstalowania pe�nej automaty-ki procesu spalania w systemie DGPgwarancja: 2 lata na wk�ad, 7 lat na ca�y korpus pod warunkem monta�u przez au-toryzowanego przedstawicielaKominki Bielawski, wk�ad kominkowy Dynamic KV 025 L CDP p�aski horyzontalny
11 235 z�
materia�: stal, szamotpaliwo: drewno drzew li�ciastych, wgielmoc: 13,5 kWwymiary (szer. ´ wys. ´ g�.):762 ´ 731 ´ 475 mmmasa: 139 kgszyba: p�aska z uszczelkami ze stali kwa-soodpornejrednica wylotu spalin: 200 mmwyposa�enie standardowe: podwójny ruchomy ruszt, popielnik, system czystej szyby, podwójny deflektor ze stali kwaso-odpornej z systemem dopalania spalin, dystrybutor powietrzawyposa�enie dodatkowe: wentylator z regulatorem prdko�ci 750 m3/hgwarancja: 6 latTiM Kominki, wk�ad kominkowy Bodart&Gonay Opti
PRZYDATNE ADRESY
– ceny brut to –
materia�: stal, szamotpaliwo: drewno; moc: 9 kWwymiary (szer. ´ wys. ´ g�.): 440 ´ 1155 ´ 460 mm; masa: 145 kgszyba: p�aska pionowa, podwójnarednica przewodu spalinowego: 180 mmwyposa�enie standardowe: deflektor, regulowane nó�ki, systemy: bezpo�re-dniego pod��czenia powietrza z zewn�trz, zimnej r�czki, dopalania spalin; regulator procesu spalania, czopuch z wymiennikiem turbo, radiatorywyposa�enie dodatkowe: zew. popielnikgwarancja: 5 latTiM Kominki, wk�ad kominkowy Sparke Varm F
BRUNNER 088 553 14 77 www.brunnerpolska.pl CEBUD 012 637 36 23 www.cebud.euCTM POLONIA 042 719 40 44 www.ctmpolonia.pl EUROSTYL-BIS 042 678 16 75 www.kominki-eurostyl.com.plEUROTHERM 012 262 45 85 www.eurotherm.com.plHAJDUK 095 722 54 59 www.hajduk.com.pl JØTUL 058 340 38 88 www.jotul.pl
KOMINKI BIELAWSKI 046 857 82 17 www.kafle-zdun.comKOMINKI DOVRE 089 533 81 50 www.dovre.com.pl KOPERFAM 022 774 11 22 www.koperfam.plKORNAK 046 857 17 08 www.kornak.pl LECHMA 061 656 75 40 www.lechma.com.pl MIRO-LES FOYERS 012 652 77 33 www.mirolesfoyers.pl PANEK 022 723 92 56 www.kominy.wamm.com.pl TIM KOMINKI 032 754 17 11 www.timkominki.com.pl
Ile kosztuje ogrzewanie kominkiem?domu parterowego z poddaszem u�ytkowym o powierzchni 130 m2
system DGPprzewody izolowane (elastyczne, aluminiowe), d�. 50 m: 950–1400z�wentylator (wydajno� – 600 m3/h): 800–1100 z�skrzynka filtracyjna izolowana: 140–175 z�kszta�tki, 15 szt.: 730–1350 z�anemostaty, 10 szt. (1 do ka�dego pomieszczenia): 200–500 z�przepustnica+kratka wentylacyjna: 40–65 z�materia�y: 2860–4590 z�robocizna: 2500–3500 z�ca�kowity koszt instalacji: 5360–8090 z� + koszt wk�adu
kominek z p�aszczem wodnymrury PEX-AL-PEX Ø 16-20, d�. ok. 30 m: 150–250 z�osprzt (rozdzielacze, zawory, z��czka, kolanka): 1000–1500 z�zasobnik, ok. 120 l: 400–700 z�naczynie wzbiorcze: 80–400 z�grzejniki, 12 szt.: 2200–8800 z�materia�y: 3830–11 650 z�robocizna: 3500–5000 z�ca�kowity koszt instalacji: 7330–16 650 z� + koszt wk�adu
kominki.indd 120 2009-02-12 23:50:01
made in germany.
Główni Przedstawiciele Regionu firmy BRUNNER:Polska Południowo-Wschodnia: CEBUD · Kraków · tel. 012 6373623 · www.cebud.eu • Polska Południowo-Zachodnia & Województwo Łódzkie: ŁUBNIAŃSKIE KOMINKI · Łubniany k/Opola · tel. 077 4215337 ·www.kominki.net.pl • Pomorze, Warmia i Mazury: POMORSKIE CENTRUM KOMINKOWE – „INTERIOR” · Reda tel. 058 6788322 www.kominki1.pl • Polska Środkowo-Wschodnia: KOMINKI KOZŁOWSKI ·Warszawa · tel. 022 7239098 · www.kominki-kozlowski.pl
Partnerzy firmy BRUNNER:Bełk · CENTRUM KOMINKÓW · tel. 032 4316573 · www.centrumkominkow.com • Biała Podlaska · POLCRAFT 2 · tel. 083 3423291 · www.kominki.net • Białystok · FLAMMA · tel. 085 6536144 · www.flamma.com.pl • Chojnice · DOMATIC · tel. 052 3973476 · www.domatickominki.pl • Częstochowa · KOMINKI-AKA · tel. 034 3628499 · www.kominki-aka.bis.top.pl • Drogomyśl· BARON · tel. 033 8572115 · www.baron.com.pl • Gdańsk · MAREK WILIŃSKI KAFLE – KOMINKI · tel. 058 3025592 · www.wilinski.pl • Gdańsk · ZAEL · tel. 058 3094043 · www.zael.pl • Gdynia · EMZKOMINKI · tel. 058 6225494 · www.emz-kominki.com.pl • Gliwice · CENTRUM KOMINKÓW · tel. 032 4316414 · www.centrumkominkow.com • Kalisz . KOMINKI ANNA MACIEJAK · tel. 062 7571983 ·www.kominkimaciejak.pl • Katowice · CEBUD · tel. 032 2587303 · www.cebud.eu • Kępno · ŁUBNIAŃSKIE KOMINKI · tel. 062 7916387 · www.kominki.net.pl • Kielce · JACEK TETELEWSKI ZAKŁADZDUŃSKO–MURARSKI · tel. 0602 339350 · www.tetelewski.kiel.pl • Kłodzko · KOKOSZKA-LOTZ · tel. 074 8658890 · www.kokoszka-lotz.pl • Kluczbork · KUBAS KOMINKI & PIECE · tel. 077 4189774 ·www.kominkikubas.pl • Konstancin-Jeziorna k/Warszawy · KOMINKI-KOZŁOWSKI ·tel. 022 7175393 · www.kominki-kozlowski.pl • Kraków · PROTERM KOMINKI ZYGMUNT NOSEK · tel. 012 6566400· www.kominki.transfer.pl • Legnica · KOMINKI FOCIS · tel. 076 8506171 · www.focis.pl • Legnica · PPHU ISKRA · tel. 076 8523941 · www.pphuiskra.com.pl • Łódź · STUDIO KOMINKI STEFAN MACIEJEWSKI · tel. 042 6747994 · www.studiokominki.pl • Lublin · KOMINKI.PL · tel. 081 7450267 · www.kominkilublin.pl • Lublin · PRZEDSIĘBIORSTWO MiD · tel. 081 7445644 • Mazańcowice 57k/Bielsko Białej · EKO – TERM KUĆMIERZ · tel. 033 8173574 · www.kucmierz.republika.pl • Olsztyn · KOMINKI ANNA SALATA · tel. 089 5276518 · www.kominki-olsztyn.pl • Ostróda · USŁUGI ZDUŃSKIEADAM MAŁEK · tel. 0604 381848 • Ostrów Mazowiecka · TYSBUD · tel. 029 7468048 · www.tysbud.com • Poznań · GRUM · tel. 061 8538067 · www.grum.pl • Poznań · KAM-BUD · tel. 061 8258259 ·www.kam-bud.kominki.pl • Płock · P.H.U. WATRA RÓZGA JERZY · tel. 024 2641469 · www.watrakominki.com.pl • Przeźmierowo · AKME · tel. 061 6524999 · www.akme-poznan.pl • Rybnik · ASKOTKOMINKI · tel. 032 4331601 · www.askotkominki.pl • Rybnik · KOMINKI STELLA · tel. 032 4237519 · www.kominkistella.pl • Rzeszów · ART-A GRAŻYNA DERĘGOWSKA · tel. 017 8520827 · www.kominki.rzeszow.pl • Solec Kujawski · HOBBY · tel. 052 3724061 · www.hobby.com.pl • Sopot · PINUS KOMINKI · tel. 058 5511162 · www.pinus-kominki.com.pl • Sosnowiec · PAW-POL ·tel. 032 2915978 · www.pawpol.pl • Stalowa Wola · STUDIO KOMINKI WITOLD JAWORSKI · tel. 015 8448059 · www.kominki.biz • Stargard Szcz. · AGAT · tel. 091 5764071 · www.kominki.stargard.pl •Sucha Beskidzka · GALERIA-ART · tel. 0501 551909 · www.galeria-art.com • Suchy Las · KOMINKI KONECKO · tel. 0603 774008 · www.kominki-konecko.com.pl • Szczecin · STYL S.C. · tel. 091 8128212· www.kominkistyl.pl • Topołowa k/Sochaczewa · FUXKOM · tel. 046 8615604 · www.fuxkom.com.pl • Toruń · F.H.U. JULIA KOCHAŃSKA · tel. 0513 167387 • Wągrowiec · KOMINKI PIOTR BATURA · tel. 0502 607546 · www.kominki-batura.pl • Wałbrzych · KOMINKI PIOTROWSKI · tel. 074 8476577 · www.kominki-piotrowski.pl • Warszawa · POLCRAFT 2 · tel.: 022 6125810 · www.kominki.net •Witnica · CAMIS · tel. 095 7516448 · www.dobrekominki.pl • Wrocław · KOMINKI VENTO · tel. 071 3527932 · www.kominek.wroclaw.pl • Żory · PAW-POL ·tel. 032 4342312 · www.pawpol.pl
Koordynator Rynku Polskiego:Ilona Łuczak · tel. +48 885 531477 · +49 170 7952452 · www.brunnerpolska.pl · [email protected]
Prezentacja firmowa
Do budowy takiego centralnego ogrzewania domu kominkiem CEBUD proponuje:1. System ogrzewania z wodnym wymienni-kiem ciep�a i buforem akumulacyjnym.B�d�c przedstawicielem bawarskiej firmy Brunner i polskiej firmy Hajduk, stosujemy wy��cznie najnowsze rozwi�zania kominko-wej techniki wodnej, tak by szyby pozosta-wa�y optymalnie czyste, a dok�adanie drew-na by�o jak najrzadsze.2. System akumulacji ciep�a oparty na ce-ramicznym, akumulacyjnym materiale szamotowym najnowszej generacji o pod-wy�szonej o 50% akumulacyjno�ci ciep�a
– „Akubecie” (o g�sto�ci 2,6–2,9 kg/dm3). Wybudowany z takich materia�ów i wa��cy 1–2 ton pieco--kominek, przez okres 8–12 go-dzin od do�o�enia opa�u, wytwa-rza i akumuluje ilo�� ciep�a potrzeb-n� do ogrzania domu o powierzchni u�ytkowej do 200 m2. Przy wspó�-udziale polskich in�ynierów, fir-ma CEBUD produkuje prefabryka-ty z najnowszej generacji materia�u akumulacyjnego, który jest nie tyl-ko lepszy, ale równie� kilkakrotnie ta�szy ni� zagraniczny. Nawi�zuj�c
do najlepszych europejskich rozwi�za� kominkowej tech-niki grzewczej, CEBUD pro-dukuje CMA (Ceramiczne Modu�y Akumulacyjne) do budowy akumulacyj-nych wymienników cie-p�a i CPA (Ceramiczne P�yty Akumulacyjne) do budowy ciep�ych akumulacyjnych �cian.
Prefabrykaty te w znacz�cy spo-sób u�atwiaj� i przyspieszaj� budo-w� zgrabnych, niedu�ych a zarazem ci��kich i akumulacyjnych pieco-kominków. Taki wspó�czesny pieco-kominek (III generacji) b�dzie wi�c posiada�:a) ciep�e – akumulacyjne �ciany z p�yt aku-betowych, zwykle uzupe�nione jeszcze ozdobnymi kaflami,
b) szamotowo-akumulacyjne paleniska (wk�ady)c) wodne lub akumulacyjne (z Akubetu) wymienniki ciep�a
Dzi�ki nowoczesnym akubetowym ma-teria�om, kominki akumulacyjne mog�promieniowa� ciep�em: 3 x mocniej, 3 x d�u�ej i 3 x taniej.
Krakowska firma CEBUD od lat zajmuje si� budow� ciep�ych, kaflowych kominków akumulacyjnych i stara si� po��czy� pi�kno ozdobnego komin-ka s�u�cego rekreacji, z praktycznie uyteczn� i ekonomicznie uzasad-nion� funkcj� sta�ego ogrzewania kominkiem ca�ego domu, dok�adaj�c drewna tylko 2–3 razy w ci�gu doby.
Kominki akumulacyjnei prefabrykaty z Akubetu do ich budowy
CEBUD S.C. Maria i Jacek Rkaul. Balicka 320, 30-198 Kraków
tel./faks 012 637 36 23, 012 637 92 88www.cebud.eu
e-mail: [email protected]
cebud.indd 122 2009-02-13 16:54:41
123BUDUJEMY DOM 3/2009
Prezentacja firmowa
Dla indywidualnych inwestorów jest przygo-towana kompleksowa oferta, poczynaj�c od doradztwa, projektowania i monta�u, ko�-cz�c na obs�udze serwisowej. Satysfakcja i zadowolenie klientów jest najwi�kszym ka-pita�em firmy „Eurostyl”.
Dla partnerów handlowych firma ma bo-gat� ofert� handlow� dotycz�c� wk�adów ko-minkowych europejskich producentów: w�o-ski EdilKamin i Nordica, francuska Supra i hiszpa�ski Bronpi. Mi�a i profesjonalna ob-s�uga dzia�u handlowego w po��czeniu z ter-minowo�ci� dostaw sprawiaj�, �e „Eurostyl”
cieszy si� uznaniem nawet najbardziej wy-magaj�cych klientów.
W ofercie firmy „Eurostyl” znajduj� si�: piece wolno stoj�ce oraz wk�ady z p�asz-
czem wodnym Nordica. Piece wolno stoj�-ce cechuj� si� nowoczesnym designem i wy-sok� jako�ci� wyko�czenia, co w po��czeniu z bogat� gam� kolorów sprawia, �e urz�dze-nia te pasuj� do ka�dego wn�trza. Wk�ady kominkowe z p�aszczem wodnym wyró�nia solidno�� wykonania i wysoka efektywno�� spe�niaj�ca najwy�sze normy ekologicz-
ne. Dzi�ki systemowi dopalania spalin zna-nego z wk�adów powietrznych oraz precy-zyjnemu i cichemu systemowi podnoszenia drzwi do góry u�ytkowanie staje si� kom-fortem. wk�ady powietrzne firmy Supra.
Urz�dzenia tego producenta s� znane z do-skona�ych zdolno�ci grzewczych. Dzi�ki szczelnej komorze spalania oraz systemowi dopalania spalin po��czonego z kurtyn� po-wietrzn�, wk�ady te cechuje d�ugi cykl spa-lania (do 12 godzin). Polecamy zapoznanie si� z ofert� zawieraj�c� now� seri� urz�dze� o nowoczesnej stylistyce z szyb� typu „cri-stal”. wk�ady z p�aszczem wodnym EdilKamin.
Urz�dzenia te to przede wszystkim unikalne po��czenie funkcjonalno�ci z bogat� gam� kszta�tu fasady (drzwi – szyba pó�okr�g�a, boczna i pryzmatyczna jednolita podnoszo-ne do góry). nowoczesne wk�ady powietrzne Bronpi,
cechuj�ce si� prostot� i estetyk� wykonania, stworzone po to, by cieszy� panoramicznym widokiem ognia. Dzi�ki mo�liwo�ci zamon-towania eleganckich ram wyko�czeniowych prostych i pó�okr�g�ych wykonanych ze sta-li INOX lub stali malowanej w kolorze wk�a-du, ka�de wn�trze nabierze niepowtarzalne-go wygl�du.
Zapraszamy do szczegó�owego zapoznania si� z nasz� ofert� handlow� inwestorów in-dywidualnych i jak równie� firmy z bran�y.
Firma „Eurostyl-Bis” od pocz�tku swojego istnienia, czyli od 1987 roku, systematycznie rozwija jako�� i zakres oferowanych us�ug. 20-letnie do�wiadczenie w projektowaniu i budowaniu kominków oraz wspó�praca z najlepszymi europejskimi producentami wk�adów kominkowych zaowo-cowa�y stworzeniem firmy, na której klienci mog� polega�.
Kominki i wk�ady kominkowe
„Eurostyl-Bis” Sp. j.90-245 �ód�
ul. Uniwersytecka 15/17tel./faks 042 678 16 75, 042 678 16 74
www.kominki-eurostyl.com.ple-mail: [email protected]
Przemys�aw Kubiak – dyrektor ds. handlowychtel: 500 171 660, 509 863 588
e-mail: [email protected]
eurostyl.indd 123 2009-02-13 00:02:38
BUDUJEMY DOM 3/2009124
Przegl�d rynku
Ogrodzenie i nawierzchnie ogrodowe powinny to by� inwestycje na d�ugie lata. Równie wane jak dobór materia�ów jest takie wykonanie robót, aby ani ogrodzeniu, ani nawierzchniom nie zaszkodzi�y wilgo�, woda czy mróz.
PRZEGL�D RYNKU
Nawierzchnie i ogrodzeniaMa�gorzata Cuch
Naturalnie i z umiarem
fot.
Sem
mel
rock
NawierzchnieNaturalnie i z umiarem – to wskazówka dla ka�dego, kto planuje utwardzanie na-wierzchni w ogrodzie: warto to zrobi� tylko tam, gdzie to konieczne. Nadmiar kost-ki mo�e sprawi�, �e otoczenie domu b�dzie wygl�da�o jak stacja benzynowa albo parking przed firm�, trzeba te� b�dzie zastosowa� specjalne rozwi�zania do odpro-wadzania wody deszczowej.
Umiar jest wskazany zw�aszcza wtedy, gdy decydujemy si� na kostk� betonow�, która jest produkowana w przeró�nych kolorach i kszta�tach. Ro�linno�� ogrodowa najlepiej wygl�da w zestawieniu z naturalnie wygl�daj�cymi �cie�kami o stonowanej kolorystyce. Cho� wi�c firmy prezentuj� przy swych siedzibach nawierzchnie w wy-my�lne wielobarwne wzory, warto pami�ta�, �e w ogrodzie lepiej wygl�daj� dró�ki jednobarwne.
W�ród dost�pnych obecnie materia�ów na nawierzchnie ogrodowe wiele jest nowych wzorów. S� na przyk�ad elementy betonowe imituj�ce podk�ady kolejowe lub drewnia-ny parkiet ogrodowy. Kostki i p�yty betonowe mog� doskonale imitowa� kamie�. Nowym materia�em jest wytrzyma�a kostka lepla, wytwarzana z plastiku i wiórów drewnianych.
PodjazdyNawierzchnia podjazdu musi mie� wi�ksz� wytrzyma�o�� ni� nawierzchnia �cie�-ki. Typowymi materia�ami na podjazd s� betonowe p�yty a�urowe, beton odciskany i kostka lepla; mo�na te� u�y� niektórych materia�ów stosowanych tak�e na �cie�ki: kostki betonowej i kamiennej oraz klinkieru. Betonowe p�yty a�urowe. Z p�yt tych mo�na u�o�y� trwa�� nawierzchni� betonowo--trawiast�, która jest przepuszczalna dla wody. Betonowe p�yty a�urowe dost�pne s� w ró�nych kolorach.
Nawierzchnie i ogrodzenia
BUDUJEMY DOM 3/2009 125
Wymiary p�yt: 40 × 60 cm. U�o�enie takiej nawierzchni najlepiej zleci� fachowcom.Beton odciskany. Nawierzchnia z betonu od-ciskanego, nazywanego tak�e stemplowa-nym, dzi�ki ró�nym fakturom i barwieniu mo�e imitowa� deski, p�yty kamienne (pia-skowiec, granit) czy ceg��.
Wykonanie nawierzchni z betonu odciska-nego najlepiej zleci� wyspecjalizowanej fir-mie. W miejscu planowanego podjazdu uk�a-da si� beton klasy B25 zbrojony w�óknami polipropylenowymi. Po u�o�eniu barwi si� go powierzchniowo na wybrany kolor, a nast�p-nie nanosi barwiony utwardzacz i odciska stemplem wzór. Po zaimpregnowaniu beton odciskany staje si� mrozoodporny i niena-si�kliwy. Ze wzgl�du na to, �e nawierzchnia jest nieprzesi�kliwa, wymaga odprowadza-nia wody deszczowej, dlatego nie jest zaleca-na na du�e powierzchnie.Kostka lepla. Produkowana w trzech kolo-rach: czerwonym, br�zowym, zielonym z tworzywa pod nazw� chylon, zawieraj�ce-go 55% plastiku (HDPE – polietylen wysokiej
g�sto�ci i PP – polipropylen) oraz 45% wió-rów drewnianych – odpadów potartacznych. Zu�yte elementy mo�na w 100% ponownie przetworzy�.
Nawierzchnia z kostki lepla jest antypo�li-zgowa i odporna na dzia�anie chemikaliów.
Wymiary kostki – 40 × 40 × 4,5 cm.Kostka betonowa. Kostka mo�e mie� kszta�t prostok�tny, sze�ciok�tny lub nieregular-ny, a kolor: szary, bia�y, �ó�ty, czerwony, br�zowy, zielony, grafitowy lub niebieski. Kostk� w intensywnym kolorze nieco trud-niej jednak skomponowa� z elewacj� bu-dynku czy elementami ogrodzenia.
Nawierzchnie z betonowej kostki bruko-wej przepuszczaj� wod� dzi�ki wype�nio-nym piaskiem szczelinom. Uszkodzone ele-menty nawierzchni mo�na �atwo wymieni�.
Producenci oferuj� kostk� antypo�lizgo-w�, która zapewnia bezpieczniejsze porusza-nie si� po �cie�kach podczas deszczu, a tak�e zim�. Szorstk� powierzchni� kostka za-wdzi�cza drobinkom ska� oraz piasku, które po wst�pnym zwi�zaniu betonu zostaj� od-s�oni�te przez wyp�ukanie z jej powierzch-niowej warstwy zaczynu cementowego.
Nawierzchnie �cie�ek mo�na wybrukowa� kostk� samodzielnie, ale wykonanie podjaz-du najlepiej zleci� do�wiadczonej ekipie, któ-ra ustabilizuje grunt i u�o�y na nim odpo-wiedni podk�ad.
Kostk� warto kupowa� z kilkuprocento-wym zapasem na naprawy, bo póniej doku-piona mo�e mie� nieco inn� barw�. Razem z kostk� powinno si� kupi� kraw��niki do ustabilizowania obrze�y nawierzchni.Klinkier. Powierzchnia klinkieru mo�e by� g�adka lub z faktur�, a barwa – grafitowa, �ó�ta, czerwona lub br�zowa; produkuje si� te� klinkier cieniowany.
Klinkier wytwarza si� z gliny i piasku przez wypalanie w bardzo wysokiej tempera-turze, dzi�ki czemu uzyskuje si� materia� od-porny na �cieranie, nienasi�kliwy i niewra�-liwy na dzia�anie substancji chemicznych (w tym oleju silnikowego). Znakomicie na-daje si� na nawierzchnie podjazdów, a tak�e �cie�ek. Jest mrozoodporny, nie wymaga im-pregnacji i �atwo usun�� z niego �mieci, glony,
Podjazd wykonano z betonowych p�yt a�urowych. Pozosta�� cz� nawierzchni przed domem u�o�ono z kostki betonowej. Nawierzchnia ta ma ciekawy, geometryczny kszta�t, ponadto w jej obrbie urz�dzono kilka kwietników
P�yty betonowe o s�onecznej barwie i ciekawej fakturze doskonale wygl�daj� w otoczeniu wody
Nawierzchnia z kostki lepla nie deformuje si pod wp�ywem promieni s�onecznych i nie wymaga konserwacji
Z kostki betonowej mo�na uk�ada nawierzchnie o prostych lub krzywoliniowych zarysach, z prostoliniowymi lub falistymi wzorami
Projekt nawierzchni w ogrodzie mo�na wykona samodzielnie na podstawie planu dzia�ki – najlepiej w skali 1:100 – z zaznaczo-nymi istniej�cymi i planowanymi budynka-mi, elementami ma�ej architektury i nasa-dzeniami (drzewa, krzewy, rabaty). Lepiej jednak, by podjazd i �cie�ki zaplanowa� architekt krajobrazu projektuj�cy ogród; mo�na te� zamówi projekt w firmie ofe-ruj�cej kostk, bo czsto jest on wliczony w jej cen. Nale�y sprawdzi, jaki jest na dzia�ce
rodzaj gruntu i poziom wód gruntowych, gdy� bdzie to potrzebne do zaprojektowa-nia systemu odwodnienia. Nawierzchniom nale�y nada spadek
poprzeczny wynosz�cy co najmniej 2%. Nawierzchnie dochodz�ce do budynku
powinny by tak nachylone, by woda sp�y-wa�a od budynku w stron ogrodu (nachy-lenie pod�u�ne). Uk�ad �cie�ek najlepiej zaplanowa we-
d�ug wydeptanych szlaków, które wskazuj� zawsze funkcjonalny uk�ad dró�ek. Nale�y pamita, �e minimalna szero-
ko� podjazdu to 3 m, a minimalne wymia-ry miejsca postojowego na samochód oso-bowy to 2,5 × 5 m. �cie�ka od furtki do drzwi wej�ciowych
powinna mie szeroko� 1,2–1,5 m, a �cie�ki ogrodowe – 0,8 m – na takiej �cie�ce mog� si swobodnie wymin� dwie osoby. Rodzaj i kolor nawierzchni powinny
wspó�gra z wyko�czeniem elewacji domu, rodzajem ogrodzenia, a tak�e pasowa do charakteru ogrodu. Grubo� nawierzchni nale�y przyjmo-
wa wed�ug tabeli:
Porady projektanta
Materia� Grubo� nawierzchni: �cie�ek [cm] podjazdów [cm]
kostka betonowa i kamienna 4 6
bruk klinkierowy 4,5 5,2 i wicej
fot.
Dre
wbe
t
fot.
Libe
t
fot.
Pre
gio
BUDUJEMY DOM 3/2009126
Przegl�d rynku
mchy i porosty. Nie zmienia koloru ani in-tensywno�ci barwy (nie p�owieje) pod wp�y-wem warunków atmosferycznych. Kostka kamienna. Ma ona najcz��ciej nie-regularny kszta�t zbli�ony do prostopad�o-�cianu. Mo�na z niej uk�ada� nawierzch-nie jednobarwne albo wzorzyste. Wygl�daj� szlachetnie i naturalnie, a ich barwy w od-cieniach szaro�ci, be�u, a� po czer� s� bar-dzo trwa�e. Nic wi�c dziwnego, �e kamie� naturalny jest wysoko ceniony nie tylko przez inwestorów buduj�cych domy o wy-smakowanej architekturze.
Na nawierzchnie zwykle stosuje si�: granit, bazalt, sjenit, a wi�c ska�y twarde, nienasi�kli-we, niepodatne na zanieczyszczenia, odporne na �cieranie, ale te� piaskowiec i wapie� – ska�y mi�kkie, nasi�kliwe, mniej odpor-ne na �cieranie; rzadziej wykorzystuje si� ta-kie ska�y jak marmur, kwarcyt, porfir i ser-pentynit.
�cie�ki i placeWybór materia�ów na nawierzchnie �cie�ek ogrodowych i placyków jest wi�kszy ni� na podjazdy. Mo�na je wykona� z kostki betono-wej, kamiennej i klinkieru, a tak�e z p�yt be-tonowych i kamiennych, ceg�y rozbiórkowej, bruku drewnianego, belek drewnianych, beto-nowych elementów imituj�cych podk�ady lub parkiet ogrodowy, otoczaków czy kruszyw.
Na ma�ych dzia�kach wystarczy utwardzi� tylko podjazd oraz doj�cie od furtki do domu. Do tego najlepsza b�dzie kostka kamienna, klinkier lub kostka betonowa. Na wi�kszych posesjach �cie�ki powinny prowadzi� do ta-kich miejsc, jak altana, plac zabaw czy oczko wodne.P�yty betonowe. Mog� by� prostok�tne lub kwadratowe, w ró�nych kolorach, g�adkie lub chropowate – na przyk�ad z powierzchni� p�ukan� (z widocznym kruszywem). Dzi�ki wyt�oczonym na powierzchni wzorom p�yty, podobnie jak kostka betonowa, mog� imito-wa� kamie� �upany lub kostk� kamienn�.
P�yty kamienne. Ci�te maj� kszta�t regu-larny: kwadratowy lub prostok�tny, a �a-mane – nieregularny. Na �cie�ki w ogro-dzie powinno si� wybiera� p�yty o po-wierzchni piaskowanej, groszkowanej lub p�omieniowanej, aby nie by�y �liskie.
W ogrodzie szczególnie atrakcyjnie prezen-tuje si� piaskowiec lub �upek (w ró�nych odmianach).
P�yty na �cie�ki powinny mie� grubo�� 3–5 cm. Im wi�ksze p�yty, tym szybciej mo�na u�o�y� z nich nawierzchni�, ale na-prawd� du�e p�yty lepiej wygl�daj� w du-
�ym ogrodzie. Kamie� polny. Na nawierzchni�
odpowiednie s� kamienie p�askie
przynajmniej z jednej strony. Z tony kamienia polnego mo�na u�o�y� 10–15 m2 nawierzchni. Kruszywa. �cie�ki w ogrodzie mo�-na wykona� z ró�nobarwnych kru-szyw: �wiru, grysu, kli�ca, t�ucznia lub pospó�ki.
Na nawierzchniach z kruszyw nie zbiera si� woda, ale ich wad� jest za-rastanie ro�linno�ci�, któr� trzeba z nich systematycznie usuwa�.
�cie�k� ze �wiru czy t�ucz-nia mo�na usypa� samodzielnie. Najlepiej u�y� do tego kruszywa
o ostrych kraw�dziach, gdy� taka na-wierzchnia jest stabilniejsza. Odpowiednie s� te� grys lub kliniec, poniewa� dobrze si� klinuj�. Z tony �wiru mo�na u�o�y� ok. 10 m2 nawierzchni. Bruk drewniany. S� to okr�glaki poci�te na kr��ki lub klocki z drewna sosnowego, aka-cjowego lub gatunków egzotycznych. Mo�na z nich u�o�y� oryginalne i naturalnie wy-gl�daj�ce �cie�ki. Ich trwa�o�� jest mniej-sza ni� nawierzchni z betonu czy kamienia, a po deszczu staj� si� do�� �liskie. Ich zalet� jest to, �e t�umi� odg�os kroków. Belki drewniane. Do budowy nawierzchni ogrodowych mo�na u�y� impregnowanych belek drewnianych, przypominaj�cych pod-k�ady kolejowe. Mo�na wykona� z nich na-
Ciekawym rozwi�zaniem jest po��cze-nie w obrbie jednej nawierzchni ró�nych rodzajów materia�u: betonu i drewna. Nawierzchni wokó� oczka wodnego wy-konano z kostki betonowej i bruku drew-nianego. Do placu z oczkiem wodnym dochodzi �cie�ka z belek drewnianych, imituj�cych podk�ady kolejowe
Placyk przy altanie wykonano z kostki kamiennej. Równie� z kamienia zrobiona jest �cie�ka, która prowadzi do placu. Altana znajduje si zwykle w miejscu znacznie oddalonym od domu, gdzie ogród ma uk�ad swobodny. Doskonale pasuje tu �cie�ka z lu�no u�o�onych p�yt kamiennych
fot.
antio
cha
(zdj
�cie
poc
hodz
i z k
onku
rsu
Hom
e Sw
eet H
ome
2)fo
t. B
ruk-
Bet
�cie�k z kamieni z czasem zaczynaj� pokrywa mchy, porosty i glony, przez co wydaje si starsza i jeszcze zyskuje na urodzie
Materia�y na nawierzchnie w ogrodzie musz� by przede wszystkim odporne na mróz i �cieranie
Nawierzchnie i ogrodzenia
BUDUJEMY DOM 3/2009 127
wet faliste ci�gi piesze (wystarczy u�o�y� ele-menty wachlarzowo).
Belki drewniane mo�na kupi� w centrach ogrodniczych lub zamówi� drewno z tarta-ku (oryginalne podk�ady kolejowe, które po-zyskiwano z rozbiórki torów kolejowych, nie s� polecane, gdy� do zabezpieczenia przed butwieniem i szkodnikami s� impregnowa-ne kreozotem, dlatego przez d�ugie lata wy-dzielaj� dra�ni�cy zapach). Betonowe elementy imituj�ce drewno. S� to elementy z barwionego betonu, któ-re do z�udzenia przypominaj� drewnia-ne podk�ady kolejowe albo parkiet z drew-na sosnowego. Nadaj� si� na �cie�ki, tarasy i stopnie schodów ogrodowych. Na �cie�-kach mo�na je uk�ada� jeden przy drugim albo pozostawi� przestrzenie do obsiania traw�. Ceg�a rozbiórkowa. Zamiast bruku klinkie-rowego lub betonowego na ogrodowe ci�-gi komunikacyjne mo�na zastosowa� ceg�� rozbiórkow�, która dobrze b�dzie wygl�da� w pó�dzikim ogrodzie. Nawierzchnia z ta-kiej ceg�y nie jest trwa�a, ale mo�e pos�u�y� kilka lat w niezbyt intensywnie u�ytkowa-nej cz��ci ogrodu.
OgrodzeniaKiedy wybieramy ogrodzenie, zwracamy uwag� przede wszystkim na jego wygl�d i cen�, czasem zastanawiamy si� te� nad trwa�o�ci�. To, czy b�dzie skuteczn� przeszkod� dla z�odzieja, jest mniej wa�-ne wobec powszechno�ci urz�dze� alarmo-wych.
Mo�na wybiera� spo�ród gotowych pro-jektów ogrodze� albo zrealizowa� w�asny pomys�, staraj�c si�, by prz�s�a, brama i furtka wspó�gra�y ze sob�.
Prz�s�aOgrodzenie wokó� posesji mo�e by� szczel-ne, je�li ma chroni� przez ha�asem i kurzem z ulicy. W cichym i �adnym otoczeniu, któ-
rego nie chcemy zas�ania�, mo�e by� lekkie i przejrzyste, prawie niewidoczne.
Ogrodzenie pe�ne mo�na wymurowa� z bloczków betonowych, cegie� lub kamie-nia. Umo�liwi odizolowanie posesji od nie-�adnego czy ha�a�liwego otoczenia, ale do-brze wygl�da tylko wokó� du�ych dzia�ek. Je�li trzeba tak ogrodzi� ma�� dzia�k�, mo�-na próbowa� nast�puj�co �agodzi� przyt�a-czaj�ce wra�enie: urozmaici� mur a�urowymi prz�s�ami
drewnianymi lub metalowymi; wykona� w nim wn�ki na donice z kwiata-
mi lub przypominaj�ce okna; wprowadzi� pionowe podzia�y pilastrami; obsadzi� mur ro�linami pn�cymi.
Ogrodzenia murowane powinny mie� fun-dament zag��biony poni�ej poziomu przemar-zania gruntu, to znaczy 80–120 cm (zale�nie od po�o�enia dzia�ki). Jedynie w nienasi�kli-wych gruntach piaszczystych zag��bienie fun-damentu mo�e wynosi� 40–60 cm.
Fundament nale�y wyprowadzi� 15–20 cm nad poziom gruntu; powinien by� co najmniej 10 cm szerszy od muru. Na powierzchni fun-damentu trzeba u�o�y� izolacj� przeciwwilgo-ciow� z dwóch warstw papy na lepiku lub fo-lii budowlanej. Ogrodzenie pe�ne powinno by� podzielone dylatacjami co 10 m.
Zwie�czenie murowanego ogrodzenia nale-�y uko�nie wyprofilowa� i przykry� daszkiem.
Najprostsze ogrodzenia mo�na wykona� z gotowych paneli betonowych, drewnianych, siatki w ramach lub z PVC.Ceg�a. Ogrodzenia mo�na wymurowa� z ce-g�y zwyk�ej, silikatowej lub klinkierowej.
Mury z cegie� muruje si� na zapraw� ce-mentow� lub cementowo-wapienn�. Te z cegie� zwyk�ych najcz��ciej si� tynkuje, z klinkierowych czy silikatowych wystar-czy starannie wyspoinowa�.Kamie�. Ogrodzenia kamienne s� bardzo cenione za naturalny wygl�d. Dobrze wy-gl�da ogrodzenie wykonane z tego samego rodzaju kamienia, co coko�y lub ok�adziny schodów wej�ciowych.
Mury kamienne mo�na wznosi� z wi�k-szo�ci rodzajów kamienia. Najtrwalsze, ale i najdro�sze s� mury z granitu, bazaltu, por-firu i kwarcytów, które wygl�daj� do�� suro-wo. Cz��ciej wybierane s� wapienie i piaskow-ce. Na mury mo�na u�y� kamienia ciosanego, �amanego, �upanego lub te� kamieni polnych w naturalnej postaci. Ogrodzenie mo�na te� wymurowa� z pustaków, bloczków betono-wych albo ze zbrojonego betonu monolitycz-nego i ob�o�y� ok�adzin� kamienn�.
Kamienie uk�ada si� na zaprawie cemento-wej, stosuj�c zasad� wi�zania murarskiego, a wi�c ka�d� spoin� pionow� nale�y przykry-wa� w nast�pnej warstwie odpowiednio d�u-gim elementem.
Mury kamienne wyka�cza si� przez sta-ranne spoinowanie: spoiny mog� by� wkl�s�e, g�adkie lub wypuk�e. Beton. Popularne ogrodzenia betonowe z pre-fabrykowanych paneli i s�upów przypomina-j� ogrodzenia obiektów przemys�owych albo cmentarzy. Ich zalet� jest jednak trwa�o�� i szybki monta�: po osadzeniu w gruncie beto-nowych s�upów panele wsuwa si� mi�dzy nie w specjalnie uformowane rowki.
Prz�s�a oferowane s� w kilku wymiarach: mog� mie� 1 lub 2 m szeroko�ci i wysoko�� od
Nawierzchnie podjazdów powinno si zabezpieczy kraw�nikami, czyli elemen-tami osadzonymi w pod�o�u g�biej ni� ele-menty nawierzchni. Kraw�niki i obrze�a uk�ada si przed u�o�eniem nawierzchni, osadzaj�c je na �awach betonowych zag�-bionych w gruncie. Na brzegach �cie�ek wystarczy jeden z na-stpuj�cych rodzajów obrze�y: obrze�a betonowe lub kamienne – mniej
masywne ni� kraw�niki. Ustawia si je tak, aby nie wystawa�y ponad nawierzchni. Do �cie�ek o falistym przebiegu produkuje si obrze�a �ukowe; palisady, które mog� tak�e zapobiega
osuwaniu si ziemi z niewielkiej skarpy czy podwy�szonych rabat; wylewka betonowa – na takiej wylewce
uk�ada si skrajny pas kostki tak, by jej ze-wntrzn� cz� mo�na by�o przysypa zie-mi� (w tym miejscu sieje si traw, by za-maskowa wylewk).
Obramowanie nawierzchni
25 cm
2,5 m
czyli tyle, ile wynosi d�ugo�� ceg�y zwyk�ej. Mur mo�e by� te� cie�szy, ale pod warunkiem
�e w odst�pach
zostanie usztywniony s�upami opartymi na stopach fundamentowych.
Ogrodzenia ceglane maj� najcz��ciej grubo��
Nawierzchnia ogrodowa z betonowych elemen-tów imituj�cych sosnowy parkiet jest trwa�a i od-porna na uszkodzenia mechaniczne
fot.
Sem
mel
rock
BUDUJEMY DOM 3/2009128
Przegl�d rynku
0,5 do 2,5 m. Najlepiej wybiera� panele g�adkie lub z neutralnym wzorem geometrycznym bez wymy�lnych motywów ro�linnych czy „toczo-nych” tralek. a�o�nie wygl�daj� takie ogro-dzenia kolorowo malowane; najlepiej zostawi� je w kolorze naturalnym i obsadzi� pn�czamiDrewno. P�oty drewniane. Wykonuje si� je z usta-
wionych pionowo, poziomo lub sko�nie szta-chet, desek lub �erdzi; stosuje si� te� okr�-glaki lub bale. Drewno mo�e by� w kolorze naturalnym lub malowane na dowolny ko-
lor. Elementy powinny by� zaimpregnowa-ne. ��czy si� je na gwodzie lub wkr�tami ze stali nierdzewnej. Ogrodzenia prz�s�owe z paneli drewnia-
nych. Panelami takimi wype�nia si� prze-strzenie pomi�dzy s�upami stalowymi, be-tonowymi lub ceglanymi; pod prz�s�ami drewnianymi jest cz�sto podmurówka betono-wa. Panele to gotowe elementy z ram wype�-nionych listwami, sztachetami lub lamelami
u�o�onymi w ró�ne wzory. Mog� by� pe�ne lub a�urowe. Ich wymiary: szeroko�� – 1–1,8 m, wysoko�� – 0,5–1,8 m. S� �atwe w monta�u.Metal. Najta�szym i najbardziej popularnym materia�em na ogrodzenia metalowe jest siat-ka metalowa. Najdro�sze s� �eliwne i stalowe ogrodzenia kute. Siatka. Ogrodzenia z siatki, uwa�ane za nie-
zbyt reprezentacyjne, zwykle obsadza si� ro�li-nami. Siatki ogrodzeniowe wykonuje si� z drutu ocynkowanego; trwalsze s� siatki po-kryte dodatkowo warstw� tworzywa sztuczne-go. Nie s� drogie i umo�liwiaj� szybkie ogro-dzenie posesji. Mo�na je kupi� w rolkach (najcz��ciej d�ugo�ci 10 m) razem ze wszystki-mi elementami potrzebnymi do zmontowania ogrodzenia:- s�upki (mocuje si� je co 2,5–3 m);- drut lub linki stalowe (do usztywnienia siatki);- napinacze (do naci�gania linek lub drutu);- zaciski (umieszcza si� je na ko�cach linki sta-lowej lub drutu). Panele z siatki. Jest to siatka zgrzewana
z drutu, rozci�gana na ramach stalowych lub aluminiowych, a nast�pnie malowana prosz-kowo. S� bardziej estetyczne ni� siatka, ale nieco od niej dro�sze. Wi�ksza jest tak�e ich trwa�o��. Ogrodzenia kute. Kosztowne, cz�sto bar-
dzo obficie zdobione ogrodzenia, zamawiane w wyspecjalizowanych zak�adach kowalskich i �lusarskich – cz�sto wed�ug indywidualnie projektowanego wzoru. Znacznie ta�sze s� od-lewane z metalu gotowe prz�s�a, przypomina-j�ce ogrodzenia kute. PVC. Ogrodzenia z PVC przypominaj� drewniane pomalowane farb� kryj�c�, ale, w przeciwie�stwie do nich, nie wymagaj� konserwacji. S� lekkie, do�� trwa�e, a uszko-dzone element mo�na �atwo wymieni�. �atwy jest te� ich monta� (prz�s�a mocuje si� do s�upków za pomoc� k�towników me-talowych lub wyprofilowanych uchwytów).
Bramy i furtkiBramy i furtki drewniane pasuj� do ogrodze�, w których wyst�puj� elementy drewniane (na przyk�ad w stylu wiejskim). Najcz��ciej wy-konuje si� je z desek na szkielecie metalowym lub drewnianym usztywnionym profilami metalowymi.
Bramy i furtki metalowe wygl�daj� este-tycznie zarówno w ogrodzeniu metalowym, jak i kamiennym. W ogrodzeniach kutych montuje si� zwykle bramy i furtki kute – cz�-sto bogato zdobione.
Najbardziej popularne s� bramy i furtki z kszta�towników stalowych lub aluminio-
wych albo pr�tów ocynkowanych, w ró�nym uk�adzie, mocowanych do sztywnej ramy z k�towników stalowych. Szerokie bramy cza-sem podwiesza si� na ci�gnach.
Brama mo�e by� przesuwna lub uchylna, jedno- lub dwuskrzyd�owa. Do bram warto do-kupi� nap�d, dobrany odpowiednio do rodza-ju, masy i cz�stotliwo�ci otwierania bramy. Brama przesuwna. Skrzyd�o bramy prze-
suwnej mo�e porusza� si� po listwie zwa-nej �lizgaczem lub mo�e by� podwieszone na rolkach. To drugie rozwi�zanie jest lepsze ze wzgl�du na uci��liwo�ci zwi�zane ze �nie-giem, b�otem, piaskiem czy li��mi gromadz�-cymi si� w zasi�gu ruchu skrzyd�a. Do otwie-rania skrzyd�a nie jest potrzebne miejsce na podjedzie, tylko wzd�u� ogrodzenia. Brama uchylna. Mo�e mie� jedno lub dwa
skrzyd�a. Takie bramy s� ta�sze od bram prze-suwnych, jednak nie zawsze sprawdzaj� si� na ma�ych dzia�kach, gdy� na ruch skrzyd�a potrzeba sporo miejsca.
Brama powinna by usytuowana na wy-soko�ci wjazdu do gara�u. Je�li to potrzeb-ne, warto j� przystosowa do rozmiarów sa-mochodów dostawczych. Brama powinna mie nastpuj�ce wymiary: szeroko� – 2,4–3,5 m; wysoko� – 1–2,4 m.
Furtka mo�e by usytuowana na wprost drzwi do domu, czasem jednak celowo wy-d�u�a si prowadz�c� do niego �cie�k, aby wej�cie na posesj by�o bardziej malowni-cze. Furtka powinna mie szeroko� min. 0,9 m, ale wygodniej bdzie, je�li wyniesie ona 1–1,1 m.
Usytuowanie i wymiary bramy i furtki
Na ogrodzenia stosuje si zwykle drewno �wier-kowe, sosnowe i modrzewiowe. Powinno by ono zdrowe, dobrze wysuszone i zaimpregnowane. Ogrodzenia drewniane dobrze komponuj� si z otoczeniem
fot.
Com
plex
fot.
Kon
spor
t
Ogrodzenia metalowe wymagaj� zabezpieczenia antykorozyjnego: cynkowania ogniowego i malo-wania farbami
Panele z siatki montuje si midzy s�upkami mu-rowanymi lub metalowymi; te ostatnie wykonuje si najcz�ciej z kszta�towników o przekroju za-mknitym i zas�ania od góry kapturkiem fo
t. B
etaf
ence
fot.
Joni
ec Bramy i furtki umieszcza si zwykle w linii ogrodze-nia, a otwiera powinny si do wewn�trz posesji
plpl W i c e j . . . c e n y , f i r m y , p r o d u k t y , k a l k u l a t o r y , a r t y k u � y . K l i k n i j n a w w w . b u d u j e m y d o m . p lJ a k o j e d y n i p u b l i k u j e m y a k t u a l n e R A N K I N G I P R O D U K T Ó W !
BETAFENCE 077 406 22 00 www.betafence.comCOMPLEX 058 341 00 95 www.complex.gda.plGAH ALBERTS 061 341 00 95 www.complex.gda.pl
GIGAM-BIS 058 309 92 21 www.ogrodzenia-betonowe.com.plJONIEC 018 332 55 38 www.joniec.pl
KONSPORT 043 677 51 37 www.konsport.com.plSTYL-BET 094 363 30 76 www.styl-bet.com.pl
INFO RYNEK Ile kosztuj� nawierzchnie?
Ile kosztuje ogrodzenie o d�ugo�ci 20 m?
PRZYDATNE ADRESY
– ceny brut to –
1939 z�
ilo�: �rednio 5,34 szt./m2
wymiary: 30 × 45, 45 × 45, 45 × 60 grubo�: 3–4 cmLibetmodel: wet-cast Torino
ilo� sztuk: ok. 266 szt./m2 grubo�: 4–6 cmM&F International Tradingmodel: Kostka granitowa
wymiary: 60 × 25 × 4 cmkolor: br�zowySemmelrockmodel: Bradstone
ilo�: 12 m2/t (przy gr. warstwy 5 cm)frakcja: 8–16 mmMaxi Pozna model: Grys granitowy
79–99 z�/m2 *
100,14 z�/m2
45 z�/m2
ok. 115 z�/m2
49 z�/szt
232 z�/t
ilo�: ok. 53,4 szt./m2 wymiary: 18,7 × 12,5 cm, 12,5 × 12,5 cmgrubo�: 6 cmkolor: br�zowy melan�, szaroczarny melan�, piaskowy melan�Semmelrock
ilo� sztuk: 50 szt./m2 grubo�: 4,5 cmCRH Klinkiermodel: Sahara
Nawierzchnie
Ogrodzenia
2480 z�
3151 z�
3466 z�
6019 z�
12 942 z�
Ogrodzenie z p�yt betonowych pe�ne, z a�urowym wyko�czeniemwymiary (szer. × wys.): przs�o: 200 × 200 cmkoszt:przs�o: 10 × 88 z� = 880 z�s�upek: 10 × 28 z� = 280 z�monta�: 10 × 132 z� = 1320 z�
Gigam Bis
Ogrodzenie Kwarc dwa �uki – wypuk�y, z drew-na sosnowego zako�czony �ukow� kratk�wymiary (szer. × wys.): przs�o: 180 × 165–180 cmkoszt: przs�o: 11 × 189,20 z� = 2081 z�s�upek + ostrze do ziemi + 4 uchwyty: 11 × (16,36 + 17,54 + 4,28 z�) = 420 z�monta�: ok. 650 z� (firma us�ugowa)Complex
Ogrodzenie Pantanet Family, siatka zgrzewa-na, ocynkowana z pow�ok� PVCwymiary (wys.): 61–203 cm, oczka: 101,6 × 50,8 mmkoszt: siatka: 20 × 10 z� = 200 z�s�upek: 7 × 48,35 z� = 339 z�monta� + fundamenty: 7 × 200 z� = 1400 z� (firma
us�ugowa)Betafence
Ogrodzenie z systemu Style, z prtów sta-lowych ocynkowanych (7 standardowych kolorów)wymiary (szer. × wys.): przs�o: 250 × 90 cm, prty: 12 × 12 cmkoszt: przs�o: 8 × 598 z� = 4784 z�s�upek + akcesoria monta�owe: 8 × (80 + 24,40 z�) = 835 z�monta�: ok. 400 z� (fir-
ma us�ugowa)Winiowski
Ogrodzenie z profili stalowych wype�nionych naturalnymi deskami z drewna sosnowego/�wierkowego szeroko�ci 10 cmwymiary (szer. × wys.): przs�o: 158 × 120 cmkoszt: przs�o: 13 × 855,22 z� = 11 118 z�s�upek + komplet monta�owy: 13 × (101,26 + 39,04 z�) = 1824 z�monta�: zestaw do samodzielnego monta�u
Gah Alberts
Ogrodzenie systemu Gorc, z bloczków beto-nowych, zalewowych, imituje ogrodzenie z piaskowca �upanegowymiary (szer. × wys.): s�upek: 38 × 96 cmpodmurówka: 200 × 64 cmkoszt: s�upek: 8 × 117,46 z� = 939,68 z�podmurówka: 8 × 265,73 z� = 2125,84 z�monta�: 400 z� (fir-
ma us�ugowa)Joniec
KOSTKA BETONOWA P�YTY BETONOWE PODK�ADY KOLEJOWE
DREWNIANE METALOWE
SIATKA BETONOWE
BRUK-BET 0 801 209 047 www.bruk-bet.plCRH KLINKIER 032 239 41 45 www.crh-klinkier.plDREWBET 034 317 39 97 www.drewbet.pl.pl
LIBET 032 624 56 61 www.libet.plMAXI POZNA� 061 847 23 11 www.maxipoz.plM&F INTERNATIONAL TRADING 074 855 41 21 www.mfgranit.com
POZ-BRUK 061 814 45 00 www.pozbruk.plPREGIO 061 649 19 39 www.pregio.plSEMMELROCK 025 756 21 00 www.semmelrock.pl
KOSTKA KLINKIEROWA KOSTKA KAMIENNA KRUSZYWO
* w zale�no�ci od formatu i koloru
130
Artyku� promocyjny
BUDUJEMY DOM 3/2009
Vintage – podró� w czasieDo domów rustykalnych, utrzymanych w sty-lu �ródziemnomorskim, z elementami drew-na i kamienia, doskonale pasuj� kostki o obija-nej, szlachetnej powierzchni tj. Castello Antico oraz Vindobona firmy SEMMELROCK STEIN + DESIGN. Dzi�ki specjalnej obróbce nazy-wanej „postarzaniem”, nawi�zuj� klimatem do dworskich uliczek, nabieraj� antycznego charakteru. Idealnie imituj� star� nawierzch-ni� kamienn� o nieregularnych kraw�dziach i ciekawej fakturze. Ciep�e, melan�owe bar-wy, urzekaj� swym naturalnym wygl�dem. Sprawdz� si� zarówno jako ciekawa dekora-cja ogrodowych tarasów jak i na intensywnie u�ytkowanym podjedzie do gara�u.
Ogromn� popularno�ci� w naszym kra-ju ciesz� si� odrestaurowane dworki szlachec-kie oraz domy budowane w stylu staropolskim. Otoczenie tego typu budynków powinno na-wi�zywa� do jego klimatu. Spójn� i doskona-�� propozycj� na nawierzchnie wokó� takich domów b�dzie kostka Stary Bruk Gda�ski. Z wygl�du przypomina dawne, kamienne na-wierzchnie. Specjalna mieszanka bazaltowe-go kruszywa w wierzchniej warstwie, nadaje kostce interesuj�c� porowato��, która znacznie podnosi komfort chodzenia. Dodatkowo, trzy
formaty kamieni oraz bogata paleta barw po-zwol� odpowiednio dopasowa� kostk� do oto-czenia. U�ywaj�c kostki Castello Antico czy Stary Bruk Gda�ski firmy SEMMELROCK STEIN+DESIGN, atrakcyjnie wydzielisz strefy spacerowe wokó� oczka wodnego a tak�e miej-sce na grilla. Nadasz im tym samym przytulny, niepowtarzalny charakter, sprzyjaj�cy wiosen-nym spacerom i letniemu wypoczynkowi.
Nowoczenie – kostka brukowa NatutoKostk� umo�liwiaj�c� tworzenie nowocze-snych motywów jest kostka brukowa Naturo firmy SEMMELROCK STEIN + DESIGN. Z jej pomoc� na nawierzchniach zaprojektujesz ma-lownicze rozety, wachlarze oraz �uki. Dzi�ki ma�ym kszta�tom kamieni i bogatej kolorysty-ce, daje szans� aran�owania oryginalnych, geometrycznych wzorów, pasuj�cych do nowo-czesnej architektury. Ze wzgl�du na niewielki rozmiar idealnie nadaje si� m. in. do kompono-wania zakr�tów, �uków i urokliwych, w�skich alejek ogrodowych.
Nowatorskie zestawieniaJe�li jeste� zwolennikiem nowatorskich i od-wa�nych rozwi�za� w aran�acji przestrze-ni, mo�esz wybra� awangardowe zestawienie
kostki brukowej Naturo firmy SEMMELROCK STEIN + DESIGN z kostkami nawi�zuj�cy-mi do stylu retro tj.: Stary Bruk Gda�ski b�d Castello Antico. Nale�y jednak pami�ta�, aby wzory i kolory nawierzchni wokó� naszego domu dopasowane by�y do elewacji budynku i stylistyki naszego ogrodu. Tylko wtedy b�d� tworzy� spójn� ca�o��, urzekaj�c swym niepo-wtarzalnym stylem.
Produkty firmy SEMMELROCK STEIN + DESIGN to po��czenie funkcjonal-no�ci, wysokiej jako�ci, klasycznej elegan-cji i wyszukanego stylu. Dobór rodzaju, ko-loru i wzoru kostki brukowej to wybór na d�ugie lata, dlatego warto go dobrze przemy-�le�. Szeroka oferta produktów na nawierzch-ni� firmy SEMMELROCK STEIN + DESIGN na pewno sprosta Twoim oczekiwaniom i gustom. Pozostaje tylko kwestia wyboru!
Semmelrock Stein+Design Sp. z o.o.Centrala: 05-340 Ko�biel, ul. 1 Maja 6
tel. 025 756 21 00www.semmelrock.pl
W jaki sposób uszlachetni� swój ogród? Wybra� styl retro czy postawi� na nowoczesno��? A moe po��czy� róne trendy? W ofercie firmy SEMMELROCK STEIN + DESIGN znajdziemy utrzymane w stylu retro, zwanym te vintage kostki brukowe Vindobona, Castello Antico czy Stary Bruk Gdaski. Do tworzenia nowoczesnych, oryginal-nych wzorów polecamy za� kostk� brukow� Naturo. Styli�ci natomiast proponuj� po��czenie kostek w stylu vintage z klasycznymi wzorami.
Nawierzchnie na czasie
semmelrock.indd 130 2009-02-13 20:17:20
Prezentacja firmowa
G�ówn� grup� serii stanowi� kamienie posadzkowe wraz z rozlicznymi dekorami i wype�nieniami, ceramika oraz „stare drew-no" w postaci desek, kr��ków, kopyt itp.
ywe, zró�nicowane tekstury kamieni cio-sanych, perfekcyjna kolorystyka, s�oje drew-na, s�ki, kora - to tylko cz��� wizualnych atutów tej serii wyrobów. Tutaj ka�dy ele-ment to produkcja na granicy sztuki.
Kamie� ciosany to wspania�e, widoczne na pierwszy rzut oka rekonstrukcje p�yt pia-skowca ciosanego. Charakterystyczne, nie powtarzaj�ce si� tekstury powierzchni lico-wych, warstwowo�� materia�u skalnego, nie-regularne kraw�dzie oraz powierzchnie bocz-ne, naturalna kolorystyka, patyna oraz kszta�t poszczególnych p�yt, podkre�laj� ich auten-tyczno��. Kamienie ciosane Realit oferowane s� w dwóch ciep�ych odcieniach kolorystycz-nych, nawi�zuj�cych do barw ziemi.
Romantica® – terakotowe p�ytki w wierny sposób odtwarzaj� mi�kk� ceramik� r�cznie formowan� oraz nasuwaj� skojarzenia z an-tycznymi p�ytami kamiennymi. Przywracaj� pi�kno nie produkowanych ju� p�ytek, a na-wierzchniom tarasów, nimi wy�o�onymi, nadaj� indywidualno�� oraz bardzo wyso-k� warto��. Uzupe�nieniem p�yt posadzko-wych s� p�yty obrze�aj�ce baseny oraz p�y-ty schodowe.
Drewno ogrodowe Realit to urokliwy sys-tem p�yt-desek, kopyt oraz kr��ków z wy-schni�tego drewna o wyrazistych s�ojach. Trudno uwierzy�, �e wykonane s� z beto-nu. Materia� ten nieporównywalnie wyd�u-�a czas u�ytkowania w stosunku do drewna naturalnego. Uzupe�nieniem systemu s� mi-nipalisadki Akacja.
OLD TOWN® – to przepi�kne, rzadko spo-tykane p�yty kamienne o �agodnych, niere-gularnych powierzchniach i kraw�dziach. To p�yty, które uzyska�y swój urok na skutek u�ytkowania ich w warunkach nasilonego, d�ugotrwa�ego ruchu pieszego. Wy�lizgane, lekko poobijane oraz obt�uczone p�yty OLD TOWN® przeznaczone do ogrodu, ema-nuj� niepowtarzalnym wdzi�kiem i tchnie-niem starych wzorów.
Seria REALIT® obejmuje grup� wyrobów stanowi�cych rekonstrukcj� na-turalnych produktów z materia�u skalnego, drewna lub ceramiki. Wyroby te przej��y pi�kno naturalnych pierwowzorów, jednake charakteryzuj� si� wi�ksz� trwa�o�ci� oraz �atwo�ci� zabudowy.
REALIT® – pi�kno ponad czasem
BRUK-BET® Sp. z o.o.Infolinia 0 801 209 047
www.bruk-bet.ple-mail: [email protected]
Kamie� ciosany Drewno ogrodowe Old Town®
Romantica® Drewno ogrodowe Old Town®
bruk-bet.indd 132 2009-02-12 23:57:15
134
Prezentacja firmowa
BUDUJEMY DOM 3/2009
Ogrodzenie Gorc jest najbardziej popular-nym systemem, bloczki o wymiarze 38 ´ 22 ´ 16 cm �upane z czterech stron oraz ma-j�ce pionowe spoiny �wietnie si� prezentu-j� zarówno w zabudowie s�upka, podmurów-ki, jak i murka. Jest to optymalna wielko�� sprawiaj�ca wra�enie, �e materia�em ogro-dzeniowym s� kamienne bloczki perfekcyj-nie ociosane.
Ogrodzenie opie� prezentuj� bloczki w wymiarze identycznym jak bloczki Gorc z t� ró�nic� �e w systemie �opie� s� �upane dwustronnie. Cech� charakterystyczn� jest brak spoiny pionowej, co powoduje wra�enie u�ycia pe�nego bloczka skalnego.
Ogrodzenie Lubomir to bloczki jednostron-nie �upane o wymiarze 40´20´20 cm.
Bloczki niezwykle przydatne w zabudo-wach, w których jedynie frontowa �ciana ma spe�nia� cha-rakter dekora-cyjny. Spe�niaj� funkcj� kon-strukcyjn� i zara-zem elewacyjn�, co w niejednym przypadku obni�a koszty inwestycji.
Ogrodzenie Joniec sk�adaj�-ce si� z �upanych elementów naro�-nych i prostych ma najwi�ksze mo�liwo�ci aran-�acyjne. Niewielkie wymiary elementów wp�ywaj� na wielorodno�� u�ycia ich jako materia�u ogrodzeniowego i wyko�czenio-wego. W zabudowie sprawiaj� wra�enie ma-�ych cegie�ek kamiennych.
Barwy bloczków i elementów s� natural-ne, od koloru piaskowego przez ciep�e kolory oran�u i �ó�tego oraz zdecydowany kolor czerwony, oliwkowy
i szary uk�adaj� si� w palet� szlachetnych barw.
Nowo�ci� jest ��czenie kolorów w tzw. MIX, powstaj� w ten sposób wielobarwne bloczki, na powierzchni których tworz� si� smugi z dwóch lub kilku kolorów.
Dodatkowo walory kolorystyczne s� spot�-gowane poprzez �wiat�ocienie oraz stosowa-ne struktury powierzchni.
�upane ogrodzenia produkowane przez Firm� JONIEC zapewniaj� wyso-kiej klasy otoczenie naszego domu. Wybór koloru oraz wielko�ci ogro-dzenia zapewnia szeroka oferta firmy Joniec, która od wielu lat specja-lizuje si� w tego typu ogrodzeniach. Wyroby te sta�y si� alternatyw� dla osób ceni�cych naturalny wygl�d materia�ów skalnych, stonowane kolory oraz monta niewymagaj�cy pracoch�onnych czynno�ci.
Epoka �upanych ogrodze�
FIRMA P.U.H.„JONIEC”34-650 Tymbark 109
tel./faks 018 332 55 38tel. kom. 0602 539 182
www.joniec.pl
joniec.indd 134 2009-02-13 00:04:04
Prezentacja firmowa
BUDUJEMY DOM 3/2009 135
Oferujemy kostk� brukow� o szerokim zasto-sowaniu. Od klasycznych wzorów stosowa-nych na nawierzchniach przemys�owych czy u�ytkowych i odpornych na zwi�kszone ob-ci��enia (Behaton, Holland, Unistone) po-przez wzornictwo uniwersalne (Unidecor, Sze�ciok�t, Romb) po bardziej wyszukane produkty o wysokim walorze estetycznym (Nostalit, Bulwar, Terraton), niezast�pione przy utwardzaniu otoczenia posesji czy pro-jektowaniu tzw. ma�ej architektury w prze-strzeni miejskiej. Elementy dekoracyjne takie,
jak flor decor czy palisa-dy pozwalaj� na estetyczne i trwa�e wyko�czenie tara-sów, schodów czy przydomo-wych murków zieleni.
Szeroka gama oferowa-nych produktów czyni ofert� firmy „POMTECH” naturaln� odpowiedzi� na nowo�ci tech-nologiczne i trendy w architekturze do-mów i ogrodów. Wszystkie produkty firmy „POMTECH” podlegaj� okresowym bada-
niom jako�ci, aby za-pewni� utrzymanie najwy�szej jako�ci wyrobu i pewno��, �e klienci otrzymu-j� produkt najwy�szej klasy. Kostk� badamy pod k�tem nasi�kli-wo�ci, wytrzyma�o�ci na �ciskanie i �cie-ranie a tak�e mrozo-odporno�ci. Jako��, estetyka, ekologicz-no��, którym towa-rzyszy niska cena produktu, to podsta-wowe warto�ci firmy
„POMTECH”, które s� re-alizowane na co dzie� i po-zwalaj� przek�ada� jej misj� na bardzo konkretne roz-wi�zania.
Firma „POMTECH” od 17 lat funkcjonuje w sekto-rze budowlanymi na rynku
mazowieckim oferuj�c klientom najbardziej elegancki i praktyczny produkt, stale posze-rzaj�c ofert� i podnosz�c jako�� produktu. Wysokie moce produkcyjne, przy tym kon-kurencyjna cena i przyjazna obs�uga klien-ta pozwalaj� nam planowa� dalszy rozwój przedsi�biorstwa w kierunku sprostania wy-sokim wymaganiom zarówno klienta indy-widualnego, jak i firm partnerskich.
Przedsi�biorstwo „POMTECH” za�oone zosta�o w roku 1992 przez Janusza Czapk�. W pierwszym okresie dzia�alno�ci firma zajmowa�a si� produkcj� kostki brukowej, stopniowo poszerzaj�c swoj� ofert� nie tylko o takie produkty jak obrzea, kraw�niki, p�yty chodnikowe czy najnowsze wzory kostek, ale równie o galanteri� betonow� (palisady, flor decor, eco meba). Dzi� „POMTECH” to pr�na i dynamiczna firma, która gwarantuje produkt wytworzony technologi� najwyszej �wiatowej klasy oraz ofert� dopasowan� do potrzeb indywidualnego klienta.
Kostka brukowa
P.P.H. „POMTECH” Janusz CzapkaJeziorzany, ul. Spacerowa 47
05-555 Tarczyntel./faks 022 727 74 00
www.pomtech.ple-mail: [email protected]
KOSTKA BRUKOWA
www.pomtech.pl
pomtech.indd 135 2009-02-13 00:09:06
BUDUJEMY DOM 3/2009 136
Prezentacja firmowa
P.P.U.H. „DAWID"ul. Gronowa 23, 42-271 Czstochowa
tel. 034 365 01 36 (74)faks 034 365 01 57
www.dawid.ple-mail: [email protected]
Ogrodzenia paneloweFirma DAWID oferuje system ogrodze panelowych, który wyrónia si� �atwym i szybkim montaem, du� wytrzyma�o�ci� oraz bardzodobrym zabezpieczeniem antykorozyjnym.Sys tem znaj du je za sto so wa nie przy ogro dze-niach do mów jed no ro dzin nych, osie dli miesz-ka nio wych, za k�a dów prze my s�o wych, cen-trów han dlo wych, su per mar ke tów, szkó� i przed szko li, obiek tów spor to wych, po se sji pry wat nych.
Ele men ty sys te mu sta no wi�: pa ne le ogro dze-nio we (prz� s�a), s�up ki, furt ki, bra my ogro dze-nio we jed no- lub dwu skrzy d�o we, prze suw ne, ste ro wa ne r�cz nie lub au to ma tycz nie, pod mu-rów ka be to no wa. Ogro dze nia pa ne lo we wy ko-na ne s� ze sta li ocyn ko wa nej wy so kiej ja ko �ci. Wy ko� cze nie pa ne li: cyn ko wa nie ognio we, ma lo wa nie prosz ko we zgod nie z pa le t� barw RAL lub in ne na �y cze nie klien ta. Pa ne le �� czy si� do s�up ka za po mo c� li stew mon ta �o wych lub �rub mo cu j� cych, tzw. mo tyl ków.
Ce chy szcze gól ne: � �a twy w mon ta �u sys tem ogro dze� pa ne lo-
wych� cyn ko wa nie ognio we oraz war stwa la kie ru
prosz ko we go gwa ran tu j� bar dzo do bre za bez pie cze nie an ty ko ro zyj ne
� ogro dze nie do st�p ne w sze ro kiej ga mie ko lo-rów wg pa le ty RAL
Wy mia ry: � pa ne le:
wy so ko��: od 1000 do 2450 mmsze ro ko��: 2500 mm�red ni ca dru tu: � 5/5 mm (typ D-1 i D-2), � 4/5 mm (typ lek ki D-1) wy mia ry oczka: 50 × 200 mm
� s�up ki: pro fil za mkni� ty 40 × 60 × 2 mm� furt ki, bra my: do wol ne na �y cze nie klien taFir ma DA WID ofe ru je tak �e siat ki ogro dze nio-we �li ma ko we, siat ki tka ne jed no- i wie lo kar to-we, siat ki zgrze wa ne, ta �my trans por te ro we i ak ce so ria mon ta �o we.
Za pra sza my rów nie� do skle pu fir mo we go w Cz� sto cho wie:
SIAT KO POL ul. Zdro wa 8, 42-271 Cz� sto cho wa
tel. 034 369 72 04, tel. kom. 0501 318 414www. siat ko pol. plbiu ro@siat ko pol. pl
BUDUJEMY DOM 3/2009 137
Drzwi s� jak kropka nad i – dope�niaj� koncepcj� estetyczn� ca�ego wn�trza. Z tego powodu na ich wybór najcz��ciej wp�ywa wygl�d. Budowa drzwi rzadko zaprz�ta nasz� uwag�. A przecie to, co kryj� w �rodku, wp�ywa na ich w�a�ciwo�ci. Zajrzyjmy wi�c drzwiom wewn�trznym do ich wn�trza.
PRZEGL�D RYNKU
Drzwi wewn�trzneKatarzyna Sendal
Otwórz
i zamknij
fot.
Cla
ssen
Czy w pomieszczeniu jest ich kilkoro, czy tylko jedne, zawsze zwracaj� uwag�, bo to du�a, prawie dwumetrowa p�aszczyzna. Nie tylko zatem zapewniaj� domownikom prywatno��, izoluj� termicznie i akustycznie, ale – niezale�nie od naszych intencji – s� elementem wystroju wn�trza. Dlatego drzwi najlepiej wybiera� wtedy, gdy mamy ju� kompletn� wizj� tego wystroju. Wa�na jest i ca�o��, i detale, a wi�c wielko��, ma-teria�, kolor, przeszklenia, rodzaj i stylistyka oku� oraz ozdoby.
Z czego si� sk�adaj�Drzwi sk�adaj� si� ze skrzyd�a (lub skrzyde�), o�cie�nicy oraz oku�.Skrzyd�o drzwiowe. Ze wzgl�du na sposób, w jaki ukszta�towana jest kraw�d skrzy-d�a w miejscu po��czenia z o�cie�nic�, wyró�nia si� skrzyd�a przylgowe i bezprzyl-gowe. Przylgowe maj� pionowe wyci�cia na kraw�dziach skrzyde�, zwi�kszaj�ce po-wierzchni� przylegania skrzyd�a do o�cie�nicy. A bezprzylgowe maj� g�adk� kraw�d bez wyci��. O�cie�nica. Rama z drewna litego lub klejonego warstwowo, z p�yty wiórowej wy-ko�czonej fornirem lub laminatem, z p�yty MDF lub metalu. Mocuje si� j� w o�cie-�ach otworu drzwiowego i na niej zawiesza skrzyd�o. O�cie�nice s� zwykle wykonane z tego samego materia�u i tak samo wyko�czone jak skrzyd�o drzwiowe. Standardowe o�cie�nice maj� szeroko�� 6 lub 10 cm, ale produkuje si� równie� o�cie�nice regulo-wane, które daj� si� dopasowa� do ka�dej grubo�ci �ciany. Stosuje si� je, gdy szeroko�� muru jest wi�ksza ni� 7,5 cm, ale nie przekracza 30 cm.Okucia. To wa�ny element drzwi. Zawiasy, zamki, pokr�t�a, rozetki, szyldy i klamki decyduj� o funkcjonalno�ci i wygl�dzie drzwi. Mog� by� ozdobne lub proste, srebrne, z�ote, b�yszcz�ce lub matowe, lakierowane na ró�ne kolory. Stylem powinny pasowa� do drzwi i ca�ego wn�trza. Zawiasy. W wi�kszo�ci skrzyde� drzwiowych mocuje si� dwa zawiasy, czasa-
mi te� trzeci mi�dzy nimi. Zamontowanie trzeciego zagwarantuje wi�ksz� stabil-no��. S� równie� takie zawiasy, które umo�liwiaj� regulacj� wysoko�ci zawieszenia
BUDUJEMY DOM 3/2009138
Przegl�d rynku
Drzwi z przeszkleniami mog� do�wietli ciemny hol czy korytarz
fot.
Stol
bud
W�o
szcz
owa
fot.
Dre
w-H
oltz
fot.
Dre
w-H
oltz
Zleci firmie, w której kupujemy drzwi, wykonanie pomiaru otworów drzwiowych. Bdziemy mie
wtedy pewno�, �e zakupione drzwi bd� dobrze dopasowane.
Zleci fachowcowi sprawdzenie grubo�ci �cian, aby dobra odpowiedni rodzaj o�cie�nicy: sta��,
lub regulowan�.
Zdecydowa, czy drzwi maj� by prawe, czy lewe (na któr� stron bd� si otwiera). O kierunku
otwierania drzwi przes�dzi powinna wygoda u�ytkowników. Jedynie w toaletach, �azienkach oraz
kot�owniach, ze wzgldów bezpiecze�stwa, drzwi musz� otwiera si na zewn�trz.
Je�li wymieniamy stare drzwi na nowe, ale nie wymieniamy o�cie�nicy – zmierzy rozstaw za-
wiasów i kupi nowe skrzyd�a z identycznie rozstawionymi zawiasami.
Co zrobi przed zakupem
drzwi. Do drzwi wahad�owych stosuje si� zawiasy, które sa-moczynnie zamykaj� skrzyd�a. Do wyboru mamy zawiasy wykonane ze stali i mosi�dzu. Klamki zazwyczaj dokupuje si� osobno. Oferowane s�
w bardzo du�ym wyborze wzorów i stylów – od bardzo no-woczesnych do historyzuj�cych. Mog� by� wykonane z mo-si�dzu, stali nierdzewnej, aluminium, drewna ��czone-go z metalem, a nawet szk�a. Dost�pne s� ró�ne zestawienia – klamka-klamka, klam-ka-ga�ka lub ga�ka-ga�ka.
Klamki sprzedawane s� z owalnymi albo pod�u�nymi szyldami lub rozetkami. Dobiera si� je indywidualnie do stylu wn�trza, wskazane jest jednak, aby wszystkie okucia drzwi by�y w tym samym kolorze.
Konstrukcje skrzyde� Z litego drewna. Drewno jest materia�em bardzo wra�-liwym na zmiany wilgotno�ci otoczenia: wraz z nimi na przemian kurczy si� i p�cznieje, wskutek czego powstaj� w nim szpary. Dla ograniczenia tego zjawiska drzwi z li-tego drewna projektuje si� najcz��ciej jako ram�, w któr� wmontowane s� p�yciny (filongi). P�ytowe. Szkielet stanowi rama oklejona p�yt� pil�niow� tward�, sklejk� lub sztucznym laminatem, do której przy-twierdza si� ok�adziny z p�yty wiórowej pe�nej lub dr��o-nej albo z tworzywa piankowego. Przestrze� mi�dzy ok�a-dzinami wype�nia si� p�ytami kartonowymi o budowie plastra miodu, p�ytami wiórowymi albo uk�adanymi w jode�k� paskami p�yty pil�niowej. Aby drzwi tworzy�y jednolit� ca�o��, kraw�dzie skrzyd�a drzwiowego okleja si� tak� sam� p�yt� wyko�czeniow� jak ok�adzin�. Drzwi p�ytowe wygl�dem mog� przypomina� drzwi wykonane z litego drewna.P�ycinowe. Sk�adaj� si� z drewnianej ramy, któr� wype�nia si� p�ycinami z drewna, tworzy-wa, sklejki lub szk�a.P�ytowo-p�ycinowe. Konstrukcja sk�ada si� z drewnianej ramy obustronnie ob�o�onej p�yta-mi drewnopodobnymi z t�oczeniami w kszta�cie p�ycin.
Materia� P�yty drewnopochodne. Z p�yt drewnopochodnych do produkcji drzwi najcz��ciej stosu-je si� p�yty t�oczone HDF lub p�yty pil�niowe MDF, wyko�czone cienk� oklein� z tworzywa sztucznego b�d forniru. P�yty HDF i MDF maj� wi�ksz� wytrzyma�o�� na rozszczepianie, p�kanie i paczenie ni� lite drewno.
Klamki dostpne s� w du�ym wyborze wzorów
fot.
Inte
rno
fot.
Inte
rno
fot.
Inte
rno
Drzwi wewn�trzne
BUDUJEMY DOM 3/2009 139
HDF to p�yty pil�niowe o du�ej g�sto�ci (powy�ej 850 kg/m3), wytwarzane ze zr�b-ków drewna; MDF to p�yty pil�niowe �red-niej g�sto�ci (650–850 kg/m3). Wytwarzane z drewna sosnowego lub �wierkowego.Drewno. Drzwi mog� by� wykonane z drew-na litego lub klejonego warstwowo, które ma lepsz� wytrzyma�o�� i jest bardziej od-porne na paczenie od drewna litego. Drzwi z drewna klejonego s� ta�sze. Do produkcji najcz��ciej stosuje si� drewno d�bu, maho-niu, sosny, jesionu i buka. Szk�o. Drzwi szklane mog� mie� w�sk� ra-m� drewnian� b�d aluminiow�. Dost�pne s� tak�e drzwi szklane bezramowe – szkla-ne skrzyd�o zawieszone jest bezpo�rednio na zawiasach, a zamiast klamki mocuje si� pochwyt. Na drzwi wykorzystuje si� szk�o hartowane b�d klejone. Szk�o hartowane po st�uczeniu rozsypuje si� na kawa�ki o nieostrych brzegach. Szk�o klejone zabez-
pieczone jest specjaln� foli�, która w razie zbicia uniemo�liwia jego rozsypanie.
Do wyboru s� ró�ne rodzaje szk�a: bia�e, barwione, ornamentowe czy witra�owe, a tak�e przezroczyste, pó�przezroczyste i matowe.
Sposoby otwieraniaDrzwi rozwieralne (uchylne). Ich wersja jednoskrzyd�owa to najcz��ciej spotykamy rodzaj drzwi; niekiedy stosuje si� je w wersji dwuskrzyd�owej. W zale�no�ci od tego, po której stronie widoczne s� zawiasy, s� pra-we b�d lewe: prawe to takie, które maj� za-wiasy widoczne po prawej i które wygodniej otwiera� praw� r�k�, lewe �atwiej otworzy� lew� r�k�, gdy stoi si� po stronie, po któ-rej widoczne s� zawiasy. Drzwi rozwieralne jednoskrzyd�owe maj� najcz��ciej szeroko�� – 60, 70, 80, 90 i 100 cm, a wysoko�� 203 cm. Zazwyczaj istnieje mo�liwo�� skrócenia skrzyd�a o kilka centymetrów, a tak�e zamó-wienia drzwi wy�szych ni� standardowe. Drzwi wahad�owe. Dzi�ki zastosowaniu specjalnych zawiasów mo�na je otwiera� zarówno przez poci�gni�cie do siebie, jak i pchni�cie. Dost�pne s� w wersjach jedno- oraz dwuskrzyd�owej.Drzwi sk�adane. Po otwarciu sk�adaj� si� jak parawan dzi�ki temu, �e maj� skrzy-d�a podzielone na pionowe segmenty, po-��czone zawiasami; poruszaj� si� po szy-nie. Segmenty s� najcz��ciej z drewna, p�yt drewnopodobnych lub szk�a. S�abo t�umi� dwi�ki i nie s� zbyt trwa�e. Drzwi przesuwne. S� to skrzyd�a zawie-szone na prowadnicy zainstalowanej nad otworemu drzwiowym, a wi�c nie styka-j� si� z pod�og�. Najcz��ciej skrzyd�a takie maj� szeroko�� 80–100 cm. Drzwi przesuw-ne mog� by� pe�ne, z przeszkleniami lub te� w ca�o�ci szklane. Drzwi przesuwne stosu-je si� najcz��ciej we wn�trzach, w których jest za ma�o miejsca na ruch skrzyde� uchyl-nych. Po otwarciu mog� zachodzi� na �cia-n� b�d chowa� si� w kasecie – i o takich
Wybieraj�c drzwi, zastanówmy si, czy w przysz�o�ci nie utrudni� zmian w wystro-ju wntrza. Wymy�lne kszta�ty, intensywne kolory
i nadmiar ozdób szybko si nudz�. Przed dokonaniem wyboru – zastanówmy si jesz-cze raz. Drzwi widoczne w jednym pomieszczeniu
powinny mie ten sam wzór. Upewnijmy si, �e wybrany model mo�emy kupi we wszyst-kich potrzebnych nam wariantach, na przy-k�ad pe�ne i przeszklone. Do drewnianej pod�ogi niekoniecznie
trzeba wybiera drzwi drewniane w tym sa-mym kolorze: wystarczy, �e bd� wspó�gra-�y kolorystycznie. Chc�c ukry drzwi, wybierzmy taki kolor,
na jaki pomalujemy �ciany. Kolor drzwi trzeba dopasowa do ca�o�ci
wntrza, a nie tylko do jednego z elementów, na przyk�ad pod�ogi.
Jak wybiera
Drzwi pe�ne. Maj� najlepsz� izolacyjno� akustyczn� i termiczn�. Odpowiednie w pomiesz-czeniach, które powinny by odizolowane od reszty domu – sypialni, pokojów dzieci, gabinetów, �azienek.
Drzwi przeszklone. Przepuszczaj� �wiat�o, dlatego optycznie powikszaj� przestrze�. Szk�o mo�e by nieprzezroczyste, z przezroczystym fazowaniem b�d� ornamentem. Przeszklone drzwi mo�na zastosowa w salonie, doskonale nadaj� si tak�e do do�wietlenia holu i korytarza, je�li nie ma w nich okien. Drzwi szklane najlepiej pasuj� do wntrz nowoczesnych, o prostej, mini-malistycznej stylistyce.
Odpowiednie drzwi do pomieszczenia
Drzwi wykonane z p�yty HDF lub MDF maj� wiksz� wytrzyma�o� na paczenie ni� te z litego drewna
Drzwi pe�ne s� odpowiednie do sypialni i gabinetu
Dwuskrzyd�owe drzwi sk�adane bd� doskona�� opraw� szerokiego wej�cia do pomieszcze� reprezentacyjnych – salonu, jadalni
fot.
Cla
ssen
fot.
Pol
-Sko
nefo
t. En
tra
fot.
Entr
a
BUDUJEMY DOM 3/2009140
Przegl�d rynku
fot.
Por
ta K
MI P
olan
d
Jasne drewno to buk, klon i jesion. Drzwi z takiego drewna pasuj� do wntrz nowoczesnych, pe�nych �wiat�a w pro-stym stylu lub do pomieszcze�, w któ-rych znajduj� si du�e p�aszczyzny ró�-nych kolorów. Gatunki o ciemniejszym odcieniu
to czere�nia, d�b, jasny orzech, iroko i badi. Drzwi wykonane z takiego drew-na pasowa bd� zarówno do wntrz no-woczesnych, jak i stylowych. Do ciemnych gatunków drewna za-
liczamy midzy innymi maho�, wenge, palisander i orzech. Drzwi ciemne pa-sowa bd� do wntrz stylowych, cho mog� by tak�e ciekawym elementem wystroju wntrz nowoczesnych, awan-gardowych. Warto rozwa�nie dobiera takie drzwi, zw�aszcza je�li ma by ich kilka w jednym pomieszczeniu, bo wte-dy mog� wywiera wra�enie przyt�acza-j�ce i zupe�nie zdominowa pomiesz-czenie.
Jaki kolor drewna?
Na drzwi przesuwane chowane w kasecie najlepiej zdecydowa si ju� na etapie budowy domu; nie bdzie wtedy problemu z zainstalowaniem kasety
Konstrukcja drzwi przesuwnych mo�e by schowana w �cianie gipsowo- kartonowej, kompletny zestaw sk�ada si z kasety konstrukcyjnej, o�cie�nicy oraz skrzyd�a
REKLAMA
dobrze jest pomy�le� ju� na etapie budowy domu. W domu gotowym za�o�enie takich drzwi wymaga zabrania cz��ci powierzchni pomieszczenia na kaset�, któr� trzeba obu-dowa� p�ytami kartonowo-gipsowymi.
fot.
Inte
rdoo
r
plpl W i c e j . . . c e n y , f i r m y , p r o d u k t y , k a l k u l a t o r y , a r t y k u � y . K l i k n i j n a w w w . b u d u j e m y d o m . p lJ a k o j e d y n i p u b l i k u j e m y a k t u a l n e R A N K I N G I P R O D U K T Ó W !
INFO RYNEK Ile kosztuj� drzwi wewn�trzne?
PRZYDATNE ADRESY
– ceny brut to –
CLASSEN 032 429 20 00 www.classen.com.plDEWRO WRÓBEL 032 214 09 34 www.dewro.plDRE 055 236 42 00 www.dre.plDREW-HOLTZ 089 648 91 20 www.drew-holtz.com.pl
ENTRA 058 692 04 50 www.entra.com.plINTERDREX 058 572 26 50 www.interdoor.plINTERNO 022 851 13 95 www.interno-drzwi.plPOL-SKONE 081 744 30 11 www.pol-skone.plPORTA KMI POLAND 058 677 81 00 www.porta.com.pl
SOKÓ�KA OKNA I DRZWI 085 722 02 11 www.sokolkasa.plSTOLBUD W�OSZCZOWA 041 38 82 100 www.stolbud.plTOMSTOL 022 724 98 95 www.tomstol.com.pl
ok. 329 z� od 399 z� 608,78 z�
ok. 1380 z� ok. 1594 z� ok. 2147 z�
opis: rama drew-niana z wype�nie-niem, materia� stabilizuj�cy tzw. plaster miodu, wy-ko�czona obu-stronnie p�yt� HDF g�adk� oklejan� fo-li� FinishStolbud W�oszczowa, model: FINISH STYL 6
opis: drewniane (br�zo-we lub dbowe), wy-ko�czone dwoma war-stwami rcznie nano-szonego wosku oraz lakierami transparent-nymi (drzwi sosnowe, dbowe i z drewna meranti)Stolbud W�oszczowa, model: CASTEL 3
opis: konstrukcj sta-nowi rama wykonana z wyselekcjonowane-go klejonego drew-na sosnowego; stabil-no� kszta�tu zapewnia wklejona rama drew-niana podtrzymuj�-ca szyb oraz p�ycin; konstrukcja obustron-nie oklejona p�yt� lami-nowan� CPLDrew-Holtz, model: Roma
opis: skrzyd�o drzwio-we okleinowane wy-konane na bazie kon-strukcji „Classen Hybryda” pokryte obu-stronnie p�yt� drewno-pochodn�, p�yta drew-nopochodna oklejona laminatem Classen CPL; skrzyd�o drzwio-we opcjonalnie wypo-sa�one w kasetonClassen, model: Malaga HR
opis: drzwi okleino-wane naturalnymi fornirami, malowa-ne w dowolnych ko-lorach z palety RAL i NCSEntra, model: APIS A24
opis: system bez-przylgowy, ramiak z klejonki drew-nianej ob�o�ony dwiema g�adkimi p�ytami HDF pokry-tymi powierzchni� LAMISTONE POL-SKONE, model: LATINO 05
opis: drzwi z drew-na olchowego, ra-miak klejony war-stwowo w okleinie naturalnej, drzwi wyko�czone lakie-rami meblowymi w kolorze stara sosnaTomstol, model: Apollo
opis: system bez-przylgowy, ramiak z klejonki drewnia-nej fornirowany na-turaln� oklein� d-bow�; specjalna satynowana po-wierzchnia pod-kre�la charaktery-styczne dla dbu g�bokie i wyra�ne us�ojeniePOL-SKONE, model: CALYPSO 01
opis: drzwi szklane satynowe z poziomymi grawerami, montowa-ne w o�cie�nicy MDF z okuciami Dorma Interno, model: C005
od 2285 z� 2625 z� 2850 z�
143BUDUJEMY DOM 3/2009
Prezentacja firmowa
Okleinowane CPLTrwa�o�� i niezawodno��Do produkcji tych drzwi wykorzystywana jest wysokiej jako�ci okleina CPL HQ (Continuous Pressure Laminate High Quality) o grubo�ci 0,2 lub 0,7 mm. Okleina ta charakteryzuje si� wyj�tkow� odporno�ci� na �cieranie i uszkodzenia mechaniczne, dzi�ki czemu zapewnia wieloletni komfort u�ytkowania drzwi (Long Life Product). Atrakcyjne wzornictwo oraz bogata gama kolorystyczna drzwi z tej kolekcji, pozwala na ich dopasowanie do ka�dego wystroju wn�trza. Standardowe wype�nienie typu „plaster miodu” mo�na zast�pi� p�yt� wiórow� otworow�, która charakteryzuje si� lepsz� wytrzyma�o�ci� i wy�sz� izolacyjno�ci� akustyczn�.
Natura TRENDZawsze na czasie Aktualny nurt w aran�acji wn�trz prze�amuje stereotyp w my�leniu, �e
urz�dzone wn�trze powinno by� przede wszystkim funkcjonalne. Coraz cz��ciej aran�owana przestrze� odzwierciedla osobowo�� jej u�ytkowników. W odpowiedzi na zmieniaj�ce si� trendy zosta�a stworzona kolekcja Natura TREND. Efektowne po��czenie szyby matowej i paneli, pokrytych oklein� naturaln� typu select z wkomponowanymi aluminiowymi wstawkami, to interesuj�c� propozycja dla ludzi ceni�cych sobie nowoczesne rozwi�zania, stanowi�ce o charakterze pomieszcze�, w których mieszkaj� i pracuj�. Wzmocniona konstrukcja skrzyd�a i wysoka izolacyjno�� akustyczna to dodatkowe zalety tej kolekcji.
KOMPAKT SystemDla wn�trz o ma�ym metra�uSystem przesuwny do zabudowy w �cianie to eleganckie rozwi�zanie, które gwarantuje maksymalne wykorzystanie powierzchni u�ytkowej pomieszczenia. Dyskretna
konstrukcja zabudowana w �cianie gipsowo-kartonowej pozwala na monta� drzwi wsz�dzie tam, gdzie zastosowanie drzwi uchylnych powoduje zmniejszenie metra�u wn�trza lub jest wr�cz niemo�liwe.
Pe�n� ofert� produktów Porta Drzwi znajd� Pa�stwo na stronie internetowej www.porta.com.pl
Firma PORTA oferuje skrzyd�a p�ytowe wykoczone lakierem, laminatami w bogatej palecie kolorystycznej, oklein� syntetyczn� i oklein� natural-n� oraz skrzyd�a p�ycinowe o konstrukcji ramowej w okleinie naturalnej. Bogata oferta pozwala kademu Klientowi znale�� interesuj�cy go mo-del skrzyd�a zarówno pod wzgl�dem wzorniczym, jak i cenowym.
Drzwi wewn�trzne
Porta KMI Poland Sp. z o.o.ul. Szkolna 2684-239 Bolszewotel. 058 677 81 [email protected]
Okleinowe CPL Natura TREND
porta.indd 143 2009-02-13 16:57:26
BUDUJEMY DOM 3/2009144
O�wietlenie
Katarzyna Sendal
W naszej szeroko�ci geograficznej sztuczne �wiat�o jest szczególnie wa�ne. Przez wie-le miesi�cy nie tylko umo�liwia nam ak-tywno�� po zmroku, ale te� maluj�c prze-strze�, uprzyjemnia �ycie. Aby wspó�gra�o z otoczeniem, podkre�la�o jego walory i nie przeszkadza�o domownikom, dobrze jest o nim pomy�le� ju� na etapie budowy domu. By dobrze rozplanowa� przebieg instalacji elektrycznej, nale�y wst�pnie zaaran�owa� wszystkie pomieszczenia: ustali� podzia� na strefy, zaplanowa� ustawienie mebli i do-stosowan� do tego liczb� punktów elek-trycznych. Cho� nie jest �atwo przewidzie� to wszystko, gdy dom jest dopiero na papie-rze, warto podj�� ten wysi�ek, aby potem nie trzeba by�o ku� �wie�o otynkowanych �cian czy rozci�ga� po pod�odze przed�u�aczy.
Owietlenie wewn�trzneO�wietlenie pomieszcze� nale�y dosto-sowa� do funkcji, jakie b�d� one pe�ni�. Funkcjonalne powinno by� rozmieszczenie róde� �wiat�a, to, jak �wiat�o pada na po-wierzchnie, czy rzuca przy tym cienie, czy nie, a tak�e jaki jest tego efekt wizualny, bo �wiat�o ma te� znaczenie dekoracyjne. Mo�na nim wyeksponowa� �adne meble, zbiory pami�tek z podró�y, obrazy, itp.
Rodzaje o�wietlenia wewn�trznego Ogólne, czyli g�ówne ród�o �wiat�a
w ka�dym pomieszczeniu. Nie musi by� bar-dzo mocne – ma za zadanie równomiernie je rozja�nia�. ród�a o�wietlenia ogólnego to: plafoniery, lampy wisz�ce i �yrandole, czyli oprawy sufitowe, kinkiety, a ponadto reflek-torki, halogeny itp. Miejscowe, robocze – do o�wietlania
wybranych cz��ci pomieszczenia, w któ-rych wykonuje si� stale te same czynno�ci. Montuje si� je nad blatem w kuchni, wokó� lustra w �azience czy nad fotelem, w którym czytamy. �wiat�o takie powinno by� skie-rowane na konkretne miejsce i mie� moc co najmniej 60 W. Dekoracyjne – do tworzenia nastroju i ak-
centowania wybranych detali: bibelotów, obrazów, ro�lin czy mebli. O�wietlenie takie nie musi by� jasne, ale powinno by� skupio-ne. Do tego celu stosuje si� lampy bezcienio-we na wysi�gnikach, reflektorki halogenowe oraz – do pod�wietlania obrazów – �wie-tlówki o naturalnej barwie.
O�wietlenie pomieszcze�Salon. Sp�dzamy tu najwi�cej czasu, warto wi�c po��czy� o�wietlenie ogólne z o�wiet-
malowane
Mo�na nim wyeksponowa� �adne meble,zbiory pami�tek z podró�y, obrazy, itp.
Rodzaje o�wietlenia wewn�trznegoOgólne, czyli g�ówne ród�o �wiat�a
w ka�dym pomieszczeniu. Nie musi by� badzo mocne – ma za zadanie równomiernie rozja�nia�. ród�a o�wietlenia ogólnego toplafoniery, lampy wisz�ce i �yrandole, czyoprawy sufitowe, kinkiety, a ponadto reflektorki, halogeny itp.
Miejscowe, robocze – do o�wietlania wybranych cz��ci pomieszczenia, w któ-rych wykonuje si� stale te same czynno�ciMontuje si� je nad blatem w kuchni, wokó�lustra w �azience czy nad fotelem, w którym
�wiat�em
O�wietlenie pe�ni ju nie tylko funkcj� uytkow�. Sta�o si� take elementem wystroju wn�trza oraz otoczenia domu. �wiat�o tworzy klimat, oywia przestrze i wp�ywa na nasz nastrój.
fot.
Phi
lips
oswietlenie.indd 144 2009-02-13 14:28:04
leniem miejscowym, by najlepiej s�u�y�o ró�-nym funkcjom, w salonie bowiem przyj-mujemy go�ci, odpoczywamy, ogl�damy telewizj�, czytamy. �wiat�o powinno by� rozproszone, a jego barwa – wspó�gra� z ko-lorem �cian. Do wyboru mamy kilka rodza-jów o�wietlenia: Kinkiety. Niezb�dne w ka�dym salonie.
Pami�tajmy jednak, by nie wiesza� ich bez-po�rednio nad kanap� czy fotelami, ponie-wa� o�wietla�yby g�owy siedz�cych na nich osób. Do kinkietów, zamiast tradycyjnych w��czników, dobrze jest zamontowa� �ciem-niacze, które reguluj� nat��enie �wiat�a. Lampa stoj�ca. Najlepiej ustawi� j� ko�o
fotela. Najwygodniejsze s� takie lampy, któ-re maj� dwa ród�a �wiat�a: jedno skierowa-ne w dó� – odpowiednie do czytania, i dru-gie skierowane na sufit. Lampka za telewizorem. Nale�y ustawi�
j� za odbiornikiem. Mo�e to by� np. lampa stoj�ca. Jej �wiat�o powinno by� skierowa-ne na �cian� za telewizorem, aby rozprasza-�o mrok – ogl�danie telewizji b�dzie wtedy mniej m�cz�ce dla naszych oczu.
Kuchnia. Podobnie jak w salonie, najle-piej tu po��czy� o�wietlenie ogólne z miej-scowym. O�wietlenie ci�gu roboczego. To najwa�-
niejsze o�wietlenie w kuchni, potrzebne pod-czas wykonywania codziennych czynno�ci zwi�zanych z przygotowywaniem posi�ków: punkty �wietlne nale�y zamontowa� nad ca�� d�ugo�ci� blatu roboczego. Sprawdza si� tu o�wietlenie umieszczone pod szafkami wi-sz�cymi (np. oczka halogenowe) albo zainsta-lowane nad meblami lampki halogenowe na wysi�gnikach. Moc takiego o�wietlenia nie musi by� du�a. W zupe�no�ci wystarcz�: �a-rówki 35–40 W lub �wietlówki kompaktowe 5–10 W. O�wietlenie sto�u. �wiat�o nie mo�e ra-
zi� siedz�cych przy nim osób, a wi�c �wie-ci� im w oczy, ale powinno dobrze o�wietla� blat. Nie mo�e zmienia� barw potraw, dlate-go barwa �wiat�a powinna by� jasna, ciep�a,
lekko �ó�ta. Najkorzystniejsze o�wietlenie zapewnia lampa zawieszona na wysoko�ci 60–70 cm nad blatem – z �arówk� 60–75 W lub �wietlówk� 15 W. Je�li stó� jest d�ugi, za-miast jednej lampy z du�ym kloszem mo�na powiesi� dwie mniejsze.
Sypialnia. Powinna by� miejscem na-strojowym i zach�caj�cym do odpoczyn-ku, do czego przyczynia si� te� o�wietle-nie. Zalecane jest �wiat�o o delikatnym i ciep�ym odcieniu, nieodpowiednie nato-miast – �arówki o barwie niebieskozielonej czy o innej ch�odnej barwie, gdy� wywo�u-j� wra�enie zimna, mog� te� wprowadza� w stan niepokoju. O�wietlenie dekoracyjne. Najwa�niejsze
w sypialni, bo buduje nastrój sprzyjaj�cy wypoczynkowi. O�wietlenie miejscowe. Przydatne, je�li
lubimy czyta� w �ó�ku. Wtedy najwygodniej b�dzie umie�ci� ród�a �wiat�a tu� przy nim. Lampk� stoj�c� nale�y postawi� na szafce nocnej, obok �ó�ka, w odleg�o�ci nie mniej-szej ni� 50 cm. ród�a �wiat�a mocowane na �cianie nad �ó�kiem nale�y zamontowa� nie ni�ej ni� 75 cm od p�aszczyzny materaca. Do do�wietlenia strefy czytania sprawdzaj� si� lampki z regulowanym kierunkiem i wyso-ko�ci� �wiecenia.
Pokój dziecka. Pokoje niemowl�cia i ma�ego dziec-
ka. W pokojach tych mo�na zainstalowa�
o�wiet lenie, które �wieci� b�dzie ca�� noc, aby zapewni� maluchowi poczucie bezpie-cze�stwa. Barwa �wiat�a powinna by� ciep�a i niezbyt intensywna. Dobrym rozwi�zaniem s� kolorowe kinkiety na �cianie obok �ó�ecz-ka albo lampka nocna na komodzie. Pokój starszego dziecka. Nale�y za-
stosowa� tu o�wietlenie ogólne i miejsco-we. Jedne lampy powinny roz�wietla� po-mieszczenie, inne – biurko do nauki. ród�o
Je�li stó� jest d�ugi, zamiast jedne du�ej lampy mo�na powiesi dwie mniejsze
fot.
Phi
lips
fot.
Kru
len
W kuchni najlepiej sprawdzi si o�wietlenie punktowe zamontowane pod szafkami i o�wietlaj�ce blat roboczy
fot.
Aur
ora
Tech
nika
�w
ietln
a
Przyk�ad o�wietlenia dekoracyjnego wykorzystywanego do akcentowania wybranych detali – obrazów, zdj
Lampy stoj�ce pe�ni� funkcj o�wietlenia miejscowego
fot.
Falk
o
Zwyk�a �arówka nie jest trwa�ym �ród�em �wiat�a, jej �ywotno� okre�la si na 1000 go-dzin.Dioda LED zu�ywa niewiele energii, jej �ywotno� okre�lana jest na 100 000 godzin.�arówka halogenowa emituje od 10 do 100% wicej �wiat�a ni� zwyk�a, jest tak�e od dwóch do piciu razy trwalsza.�wietlówki kompaktowe i liniowe �wiec� dziesi razy d�u�ej ni� zwyk�e �arówki i zu�y-waj� pi razy mniej energii.
Czy wiesz, �e...
oswietlenie.indd 145 2009-02-13 14:28:21
BUDUJEMY DOM 3/2009146
�wiat �a powinno si� zainstalowa� na wy-soko�ci 35 cm od blatu biurka, zawsze po przeciwnej stronie ni� r�ka, któr� dziec-ko pisze. Lampa na biurko powinna mie� d�ugie rami� zginaj�ce si� w dwóch lub trzech miejscach, ruchom� metalow� g�ów-k� oraz �ciemniacz reguluj�cy intensywno�� �wiat �a. Je�li dziecko korzysta z kompute-ra, to oprócz lampki na biurku, powinni�my umie�ci� drug� – za monitorem.
azienka. Nie ma tu wyranego podzia-�u na o�wiet lenie miejscowe i ogólne. W tej przestrzeni, w której �ciany i pod�ogi wy�o-�one s� odbijaj�cymi �wiat�o p�ytkami, wy-starczy zastosowanie opraw kierunkowych. Najwa�niejsze jest o�wietlenie lustra i umy-walki: po bokach lustra mo�na zamontowa� kinkiety, oprawy kierunkowe w obni�onym nad umywalk� suficie lub zainstalowa� oprawy schowane w bokach wn�ki umywal-kowej. O�wietlenie nie powinno ani odbi-
ja� si� w lustrze, ani powodowa� tworzenia si� cieni na twarzy osoby, która przed nim stoi. Efektowne jest o�wietlenie zamontowa-ne przy wannie i natrysku, które uprzyjem-nia relaks w �azience. Nale�y jednak pami�-ta� o przestrzeganiu zasad bezpiecze�stwa: do o�wietlenia natrysku czy wanny nie wol-no stosowa� lampek na napi�cie sieciowe, a jedynie specjalne szczelne oprawy odpor-ne na wod� (o czym �wiadczy oznaczenie IP44), zasilane napi�ciem 12 V.
Gabinet. W domowym biurze potrzebne jest zarówno o�wietlenie ogólne, jak i miej-scowe. ród�a �wiat�a nale�y rozmie�ci� tak, by nie powodowa�y one refleksów na ekra-nie komputera. O�wietlenie ogólne. Nale�y zastosowa�
jasne, górne �wiat�o, nietworz�ce jednak m�cz�cego dla oczu kontrastu pomi�dzy o�wietleniem miejscowym a t�em. O�wietlenie miejscowe. Najlepsza jest
lampa na biurko z ramieniem teleskopo-wym, której �wiat�o mo�na skierowa� w do-woln� stron�.
Garderoba. Najwygodniejsze tu b�dzie o�wietlenie w gzymsie – reflektorki halogeno-we, które umo�liwiaj� regulowanie kierunku
padania �wiat�a. Wn�trze szaf o�wietli� mo�-na �wiet lówkami liniowymi b�d zawiesi� na suficie lampy o�wietlaj�ce ubrania.
Korytarz. Do o�wietlenia korytarza nie jest potrzebne mocne �wiat�o. Wystarcz� tu zestawy reflektorków na linkach lub dru-tach albo p�askie kinkiety zwane pó�plafo-nierami. Przydatne mo�e si� okaza� zain-stalowanie osobnej lampy b�d kinkietów nad lustrem. W d�ugich korytarzach oraz na schodach nale�y montowa� po dwa w��czni-ki, zwane krzy�owymi, aby �wiat�o zapalone w jednej cz��ci mo�na by�o zgasi� w drugiej.
Owietlenie zewn�trznePrzez umiej�tne o�wietlenie domu mo�na wyeksponowa� najatrakcyjniejsze jego ele-menty. Nie trzeba w tym celu o�wietla� ca�ej elewacji, bo nie chodzi o to, by dom sta� si� najja�niejszym obiektem w okolicy. Warto natomiast wybra� kilka elementów war-tych zaakcentowania i zadba� o o�wietle-nie najwa�niejszych stref – wej�cia, tarasu i schodów zewn�trznych. W domach z oka-pem naj�atwiej zamontowa� lampy w podsu-fitce: rozmieszczone tam, �adnie roz�wietl� �ciany. Je�li dach nie ma okapu, mo�na za-montowa� na �cianach kinkiety zewn�trz-ne: utworz� na elewacji ciekaw� gr� �wiate�. ród�a o�wietlaj�ce fasad� domu nie musz� mie� du�ej mocy.
�wiat�em prowadzone. Wej�cie i wjazd do domu o�wietlamy dla bezpiecze�stwa i wy-gody domowników. W strefie tej o�wietli� mo�na kilka punktów: Furtka wej�ciowa. Punkt �wietlny, na
przyk�ad opraw� halogenow� albo reflek-tor, mo�na umie�ci� w zadaszeniu furtki – �wiat �o powinno by� skierowane w dó�, aby o�wietla�o klamk�, zamek i dzwonek. Je�li furtka nie jest zadaszona lub je�li takie rozwi�zanie nam nie dopowiada, mo�emy ród�a �wiat�a umie�ci� na s�upkach przy furtce. Ze wzgl�dów bezpiecze�stwa, war-to zainstalowa� lampy z czujnikiem ruchu, które zapala si�, gdy kto� b�dzie obok nich przechodzi�. Tabliczka z numerem. Mo�na j�
pod�wiet li� reflektorkiem na wysi�gniku lub za�o�y� wodoszczeln� lampk� przysto-sowan� do naklejania liter. Droga do drzwi. Punkty �wietlne, przy-
stosowane do tego celu oprawy, mo�na za-montowa� w trawniku. �cie�ka zosta-nie wtedy o�wietlona �wiat�em padaj�cym z do�u. Je�li chcemy o�wietli� dró�k� od góry, mo�na po obu jej stronach ustawi� lampy na s�upkach. Instaluj�c takie o�wiet-
Moc podawana jest w watach np. 40 W, 60 W, 100 W. Na �wietlówkach kompaktowych znaj-dziemy te� informacj, jaka jest moc �arówki, jak� ta �wietlówka zastpuje, np. �wietlówka o mocy 20 W zastpuje zwyk�� �arówk o mocy 100 W, �wietlówka o mocy 16 W zastpuje �arówk 75 W, a �wietlówka o mocy 12 W �arówk 60 W. Napi�cie, jakim �ród�o �wiat�a powinno by zasilane, np. 12 V, 24 V lub 230–240 V.Typ trzonka, który musi odpowiada oprawie, ma oznaczenia literowo-cyfrowe, np. E27 GU5, 3 , w których litery okre�laj� kszta�t, a cyfry – wymiary w milimetrach.Typ ba ki, ma oznaczenia literowo-cyfrowe, np. A65, B35, T60, w których litera okre�la kszta�t, a cyfry – �rednic ba�ki w milimetrach.K�t rozproszenia wi�zki wiat�a dotyczy halogenów wyposa�onych w reflektor i podawa-ny jest w stopniach – np. 30 stopni lub 38D.Stopie oddawania barw i temperatura barwowa wiat�a, istotne gdy dobiera si �wiet-lówki. Okre�lane s� ci�giem trzech cyfr – np. 827. Pierwsza okre�la stopie� oddawania barw (zakres od 1 do 9 – im wiksza, tym lepiej). Kolejne dwie cyfry okre�laj�, jaki odcie� bieli ma �wietlówka, dok�adniej dwie pocz�tkowe z czterech cyfr – 27 to 2700 kelwinów.
Informacje na opakowaniach róde� �wiat�a
W �azience najwa�niejsze jest o�wietlenie umywalki i lustra – po jego bokach mo�na zamontowa kinkiety
fot.
Kan
lux
Ciekawym rozwi�zaniem w o�wietleniu korytarza mo�e by zamontowanie niewielkich lampek tu� nad pod�og�
fot.
Kan
lux
oswietlenie.indd 146 2009-02-13 14:28:37
O�wietlenie
lenie, nale�y pami�ta� o zasadzie – im krót-sza �cie�ka, tym ni�sze s�upki. Schody wej�ciowe. Do o�wietlenia niskich
schodów najcz��ciej wystarcz� ród�a �wia-t�a o�wietlaj�ce drzwi. Wysokie – wymagaj� osobnego o�wietlenia. Mo�na wtedy zamon-towa� oprawy w stopniach – �wiate�ka �adnie je zaakcentuj� lub umie�ci� oprawy w muro-wanej balustradzie. Gdy nie ma mo�liwo�ci zamontowania opraw w balustradzie, mo�na o�wietli� schody lampami na s�upkach.
Drzwi wej�ciowe. ród�o �wiat�a powin-no by� tak skierowane, aby dobrze o�wie-tla�o klamk�, zamek oraz podest. Oprawy mo�na zainstalowa� bezpo�rednio nad drzwiami, albo w zadaszeniu.
Nastrojowy taras. Aby móc korzysta� z tarasu tak�e wieczorem – zje�� kolacj� z przyjació�mi czy poczyta� ksi��k� – na-le�y go o�wietli�. Na tarasie zadaszonym mo�na zamontowa� lampy wisz�ce lub, na �cianie budynku, zainstalowa� oprawy kin-
kietowe. Taras niezadaszony mo�na o�wie-tli� lampami ogrodowymi na s�upkach za-instalowanymi w posadzce tarasu lub na trawniku.
Sterowanie �wiat�em. Planuj�c o�wie-tlenie domu, warto zastanowi� si� nad jego sterowaniem. Dobrym i sprawdzonym roz-wi�zaniem jest zainstalowanie czujnika zmierzchowego, który w��cza lampy, gdy zapada zmrok, a wy��cza, gdy robi si� ja-sno.
fot.
Lang
e u
kasz
ukREKLAMA
Reflektorki z mo�liwo�ci� regulowania k�ta padania �wiat�a pozwol� wyeksponowa najciekawsze ogrodowe ro�liny lub detale architektoniczne
fot.
Bri
lux
fot.
Apo
llo
Niskie stoj�ce lampy mo�na zamontowa do gotowych bloczków fundamentowych, utwardzonej nawierzchni np. z kostki brukowej lub (je�li s� wyposa�one w podstaw zako�czona ostrzem)wbi je w grunt
Do pod�wietlenia numeru domu mo�na zastosowa specjaln� opraw do naklejania liter
oswietlenie.indd 147 2009-02-13 14:28:54
plpl W i c e j . . . c e n y , f i r m y , p r o d u k t y , k a l k u l a t o r y , a r t y k u � y . K l i k n i j n a w w w . b u d u j e m y d o m . p lJ a k o j e d y n i p u b l i k u j e m y a k t u a l n e R A N K I N G I P R O D U K T Ó W !
INFO RYNEK Ile kosztuje o�wietlenie wewn�trznei zwewn�trzne? �YRANDOLE
rednica klosza: 18 cmKanlux, model ZAP EL-60B
129 z�
226 z�
1463 z�
1476 z�
rednica klosza: 22 cmBrilux, model VERANO 22
rednica klosza: 55 cmFalko, model Ufo Grande Z1
rednica klosza: 65 cmPaulmann, model Sfera
9000–16 000
z�
347 z�
105,60 z�
rednica: 30 cm Kanlux, model SYLENI 1230 DY/ML-SR
rednica: 48 cm Milantex,model Aura (plafon firmy Axo)
rednica: 15 cm, g��boko�: 15,3 cm Aurora Technika �wietlna,model ROMA 0343
KINKIETY PLAFONY
447 z�
d�ugo� klosza: 30 cm Falko, model Zebra albinos
AURORA TECHNIKA �WIETLNA 022 872 55 10 www.aurorats.plBRILUX 022 756 64 00 www.brilux.plFALKO 061 811 70 17 www.falko.com.plKANLUX 032 388 74 53 www.kanlux.pl
KRULEN 022 616 62 73 www.krulen.com.plLANGE �UKASZUK 071 398 08 61 www.langelukaszuk.plMILANTEX 022 844 34 41 www.milantex.plPAULMANN 032 785 36 63 www.paulmann.plPLEXIFORM 022 334 40 44 www.pxf.pl
PRZYDATNE ADRESY
– ceny brut to –
1222 z�
515 z�
847 z�
wysoko�: 150 cm,rednica klosza: 15 cm Paulmann, model Organa
wysoko�: 150 cm, szeroko�: 40 cmAurora Technika �wietlna,model PARK LANE FLOOR 4507
d�ugo� wysi�gnika: 50 cmKrulen, model LED Flexlight (oprawa diodowa owietlenia miejscowego)
LAMPKI LAMPY POD�OGOWE
1300–1700
z�
wysoko�: 48 cmMilantex, model Lizzy (lampka firmy LUMINA)
248 z�
275 z�
64 z�
rednica: 15,5 cmPlexiform, model Walker
wysoko�: 23,5 cm, szeroko�: 16 cm, g��boko�: 14 cmLange �ukaszuk, model HS 152
wysoko�: 17 cm, szeroko�: 28 cm, g��boko�: 17 cmKanlux, model Matma MTH-70
LAMPY OGRODOWE
950 z�
rednica podstawy: 10 cm, wysoko�: 86,5/56,5/26,5/16,5 cmMilantex, model Bel Senico Cubix FL
oswietlenie.indd 148 2009-02-13 16:33:54
BUDUJEMY DOM 3/2009150
O�wietlenie wewn�trzne i zewn�trzneProdukty Spotline to pe�na gama nowocze-
snych lamp doskona�ego wzornictwa i jako-
�ci do zastosowania wewn�trz i na zewn�trz
budynków mieszkalnych, obiektów u�ytecz-
no�ci publicznej i ogrodów. S� to systemy lin-
kowe, szynowe, lampy wisz�ce i wbudowane,
lampy zewn�trzne
stoj�ce i wbudowa-
ne w pod�o�e, o ró�-
nych ród�ach �wia-
t�a, takich jak diody,
�wietlówki, haloge-
ny i inne. Wszystkie
oferowane przez nas
produkty maj� wy-
magane certyfikaty.
Zapewniamy facho-
w� obs�ug� i do-
radztwo oraz termi-
nowo�� w realizacji
zamówie� (7 dni).
SPOTLINE S. J.ul. Pozna�ska 35605-850 O�arów Maz.tel. 022 722 49 75faks 022 722 13 09www.spotline.ple-mail: [email protected]
Filia BartyckaWarszawa, ul. Bartycka 26,paw. 16 A, stoisko 933 (I pitro)tel. 022 851 13 93e-mail: [email protected]
C.H. DOMOTEKAO�wietlenie Targówek DOMOTEKAul. Malborska 41, 03-286 Warszawatel. 022 323 68 26e-mail: [email protected]
PARK HANDLOWY JANKI (obok IKEA)Pl. Szwedzki 305-090 Warszawa Jankitel. 022 702 36 36e-mail: [email protected]
C.H. SKOROSZE-URSUSul. Sk�adkowskiego 4 (obok LEROY MERLIN)02-695 Warszawatel. 022 882 38 35e-mail: [email protected]
zdj�
cia:
SLV
/SP
OTL
INE
BUDUJEMY DOM 3/2009 151
Prezentacja firmowa
WAGO ELWAG Sp. z o.o.Grupa WAGO Kontakttechnik GmbH
ul. Pikna 58 a, 50-506 Wroc�awtel. 071 360 46 70, faks 071 360 46 99
www.wago.come-mail: [email protected]
Z��czki instalacyjneZASTOSOWANIEInstalacje elektryczne w budynkach miesz-kalnych oraz biurowych
ZALETY�atwo�� monta�u i demonta�u, krótki czas monta�u, bezpieczne po��czenie
CHARAKTERYSTYKA��Z��czki instalacyjneOpis: pozwalaj� ��czy� jednodrutowe przewody miedziane o przekroju od 0,75 do 6 mm2
Monta� przewodów: polega na odizolowa-niu przewodu na oznaczon� na z��czce odle-g�o�� i wci�ni�ciu do oporu w okr�g�y otwór z��czki; demonta� polega na wyci�gni�ciu przewodu poprzez obracanie z��czk� w pra-wo i w lewo��Z��czki o�wietlenioweOpis: pozwalaj� w bardzo prosty sposób na po��czenie przewodu drutowego od strony instalacji z przewodem lampyMonta� przewodów: bez u�ycia narz�dzi��Z��czki uniwersalneOpis: pozwalaj� na ��czenie dowolnego przewodu miedzianego o przekroju od 0,08 do 4 mm2; bardzo prosty monta� przewodu nadaje z��czce status uniwersalnej– umo�liwia wykonanie dowolnego po��cze-nia elektrycznego w mieszkaniu
INFORMACJE DODATKOWEKraj produkcji: Polska (w zak�adzie produk-cyjnym zatrudnionych jest ponad 300 osób) oraz zak�ady produkcyjne na ca�ym �wiecieDystrybucja: hurtowaGwarancja: warunki gwarancji wg polskich przepisów ustawowychAprobaty i certyfikaty: wszystkie wymagane certyfikatyUs�ugi: doradztwo techniczne, szkolenia w siedzibie firmy i u klientówPozosta�a oferta:��WAGO TOPLON – system integruj�cy wszystkie instalacje w budynku – umo�liwia-j�cy komfortow� i oszcz�dn� eksploatacj�
BUDUJEMY DOM 3/2009 153
Im bardziej urozmaicona bry�a domu, tym bar-dziej skomplikowany b�dzie jego dach. Wraz z komplikacjami w geometrii dachu rosn� jego koszty, przybywa te� ogranicze� co do wyboru pokrycia i k�opotów wykonawczych przy jego uk�adaniu.
Najtrudniejsze jest krycie takich skompliko-wanych dachów elementami wielkoformato-wymi (blachy p�askie, faliste czy bitumiczne p�yty faliste) – z materia�ów tych zostaje te� du�o odpadów. W konsekwencji – jak pokazuj� obliczenia na nast�pnych stronach – takich wielkoformatowych materia�ów pokrycio-wych trzeba kupi� nawet o 30% wi�cej, ni� wynosi powierzchnia dachu. Ponadto liczne ci�cia p�yt mog� obni�y� trwa�o�� pokrycia. Oczywiste jest te�, �e na dach o skompliko-wanej bryle trzeba zu�y� wi�cej elementów wyko�czeniowych i monta�owych.
Jak z tego wynika – aby zoptymalizowa� koszty – sztywne pokrycia wielkoformatowe – np. blachodachówk�, warto stosowa� na prostych, nieskomplikowanych dachach, a na tych, które maj� du�o za�ama� czy zaokr�gle�, najlepiej wykorzysta� pokrycia drobnoformatowe – dachówki b�d gonty.
Szacuj�c koszty pokrycia, nie wystarczy bra� pod uwag� cen� materia�u podstawowe-go, bowiem spor� cz��� wydatków stanowi� systemowe elementy uzupe�niaj�ce – na przyk�ad g�siory, dachówki boczne czy kalenicowe. Najdro�sze s� akcesoria do w�a-�ciwego wyko�czenia pokrycia z dachówek ceramicznych oraz cementowych: mog� stanowi� nawet 60% wydatków na pokrycie. Mniejsze s� koszty elementów uzupe�nia-j�cych pokrycia z blachy. Najmniejsze, gdy dom ma by� kryty gontami bitumicznymi,
o skomplikowanej bryle Nie przep�a�!
Emilia Ros�aniec
PYTANIE CZYTELNIKAMój dach ma wed�ug projektu po-wierzchni� 260 m2 i do�� skom-plikowan� bry�� z wieloma za�a-maniami (m.in. z powodu trzech lukarn i wykusza). Wiem, e pod-czas krycia skomplikowanych da-chów powstaje wiele odpadów. Jakim materia�em go pokry�, e-by ograniczy� ich ilo��? W pro-jekcie za�oono pokrycie z dachó-wek ceramicznych – moe inne rozwi�zanie by�oby lepsze?REDAKCJANie bez powodu o pokryciu dacho-wym decyduje si� ju na etapie projektowania domu. Projektant przystosowuje bowiem do po-krycia konstrukcj� dachu, a wi�c t� trzeba czasem przeprojekto-wywa�, gdy inwestor zdecyduje o zmianie materia�u pokrycio-wego. Sytuacja opisana przez Czytelnika jest w miar� korzyst-na, poniewa akurat dachówka-mi stosunkowo �atwo kryje si� dachy o skomplikowanych kszta�-tach i ilo�� odpadów nie b�dzie szczególnie dua (co potwier-dzaj� porównania kosztów na nast�pnych stronach). Nie war-to zatem zmienia� materia�u po-kryciowego tylko dla ograniczenia tej ilo�ci. W�tpliwo�ci naszego Czytelnika sk�oni�y nas do szerszego potrak-towania problemu, czego rezulta-tem jest ten artyku�. Stanowi on podpowied� dla tych wszystkich, którzy szukaj� w�a�nie najodpo-wiedniejszego projektu domu. Na tym etapie mona wybra� dom z prostym dachem albo przeciw-nie – dachem pe�nym za�ama. Postanowili�my pokaza�, jakie jest zuycie i koszty rónych pokry� zastosowanych na dwóch dachach o powierzchni 260 m2: pierwszym – prostym dwuspa-dowym, i drugim – z wieloma za�amaniami.O fachow� pomoc w przygoto-waniu tych informacji poprosili-�my Zbigniewa Buczka – mistrza dekarstwa i blacharstwa, cz�on-ka Polskiego Stowarzyszenia Dekarzy oraz rzeczoznaw-c� Stowarzyszenia Inynierów i Techników Przemys�u Mate-ria�ów Budowlanych.
fot.
Wie
nerb
erge
rfo
t. W
iene
rber
gerCzym
pokry dach
DYLEMATY
BD3_czympokrycdach.indd 153 2009-02-15 11:53:09
BUDUJEMY DOM 3/2009154
Do przedstawionych w artykule oblicze� przyj��em poni�sze za�o�enia:
bo z nich �atwo wycina si� elementy wielu obróbek.
Materia� do krycia dachu warto dobiera� z uwzgl�dnieniem regionu Polski. Na tere-nach nadmorskich i przemys�owych z du�y-mi zanieczyszczeniami powietrza pokrycia z blachy mog� ulega� przyspieszonej korozji (chyba �e wybierzemy blach� z odpowiedni� do zagro�e� pow�ok� zabezpieczaj�c�). W miejscach zacienionych przez drzewa po-krycie z dachówek ceramicznych w krótkim czasie pokryje si� mchami i porostami.
Ponadto dach, a wi�c i jego pokrycie, powinny wspó�gra� z architektur� budynku i otoczeniem. To, czy tak b�dzie, zale�y od projektu oraz jego ewentualnej adaptacji, je�li to projekt z katalogu.
Dachówki ceramiczne i cementoweNajstarsze dachówki ceramiczne maj� rudoczerwon� barw� w rozmaitych odcie-niach. Obecnie produkowane mog� by� bardziej jednolite pod wzgl�dem koloru, gdy� jego ró�nice – wynikaj�ce z natural-nego zró�nicowania w�a�ciwo�ci surowca – cz�sto niweluje si� przez angobowanie lub glazurowanie dachówek albo barwienie ich w masie. Jednak�e standardy wspó�czesnej produkcji nastawione s� przede wszystkim na zapewnienie trwa�o�ci, tj. nienasi�kli-wo�ci i mrozoodporno�ci, zw�aszcza �e wi�kszo�� kupuj�cych ceni niejednolito�� barw dachówek ceramicznych, która je odró�nia od cementowych.
Je�li pomin�� t� ró�nic�, dachówki cementowe wygl�dem bardzo przypomi-naj� ceramiczne i cho� s� od nich troch� wi�ksze, trzeba specjalisty, by je odró�ni� – nawet z bliska.
Uk�adanie. Dachówki ceramiczne i cementowe uk�ada si� na dachach o k�cie nachylenia 30–60°. Pod pokrycie przygo-towuje si� zazwyczaj ruszt z �at i kontr�at przybitych do krokwi, na których przedtem rozk�ada si� izolacj� z folii paroprzepusz-czalnej. Zamiast rusztu na folii mo�na te� stosowa� tradycyjny podk�ad, to znaczy pe�ne deskowanie pokryte pap� i przybite do niego �aty; sposób ten stosuje si� na dachach o nachyleniu po�aci mniejszym ni� 30°.
Poszczególne rodzaje dachówek mocuje si� nast�puj�co: karpiówki – na zaczepy lub – je�li maj�
otwór – gwodziami;
Zawsze naley sprawdzi� warunki, na jakich udzielana jest gwarancja na materia� pokryciowy
Zbigniew Buczek – mistrz dekarstwa i blacharstwa cz�onek Polskiego Stowarzyszenia Dekarzy oraz rzeczoznawcaStowarzyszenia In�ynierów i Techników Przemys�u Materia�ów Budowlanych
Obróbki blacharskie i dachowe wed�ug zapotrzebowania ilociowego dla dachu 260 m2 o skomplikowanej bryle:System rynnowy 125/87 mm, w tym: rynna (18 szt. ´ 4 m) – 1265,88 z� uchwyt rynny – rynajza doczo�owa (120 szt.) – 996,11 z� lej spustowy (7 szt.) – 159,79 z� zako�czenie rynny (10 szt. + 10 szt.) – 173,04 z� z��czka rynny (15 szt.) – 172,11 z� naro�nik zewntrzny (8 szt.) – 452,38 z� kolanko (21 szt.) – 479,38 z� rura spustowa (7 szt. ´ 4 m) – 642,40 z� obejma rury spustowej (14 szt.) – 108,37 z�
obwód kominów 14 m (4 arkusze ´ 2,5 m2) – 303 z�
Ponadto: wiatrownice – 37 m, kosze – 40 m, g�siory – 80 m, obróbka przy�cienna – 25 m,okno dachowe – 3 szt.
Zu�ycie blachy p�askiej do wykonania obróbek rynien wiatrownic, koszy, obró-bek przy�ciennych dla pokry z dachówek ceramicznych, cementowych, a tak�e blachodachówki wynosi 0,6 m2/m obróbki. W tym przypadku jest to oko�o 100 m2 blachy p�askiej. Czyli 40 arkuszy.
Zu�ycie blachy p�askiej do wykonania tych samych obróbek rynien, dla pokry z dachówek bitumicznych wynosi 0,5 m2/m obróbki. W tym przypadku jest to oko-�o 60 m2 blachy p�askiej. Czyli oko�o 24 arkuszy.
Uwaga! Przy monta�u dachówek bitumicznych kosze zlewowe wykonujemy nie z blachy, lecz ze specjalnego pasa papy dostarczanej przez producenta sys-temu pokryciowego.
* W
ycen
a fir
my
RU
UK
KI
Obróbki blacharskie i dachowe wed�ug zapotrze-bowania ilociowego dla dachu 260 m2 dwuspa-dowego:System rynnowy 125/87 mm, w tym: rynna (6 szt. ´ 3 m i 2 szt. ´ 4 m) – 457,13 z� uchwyt rynny, rynajza doczo�owa (52 szt.) – 479,61 z� lej spustowy (4 szt.) – 91,31 z� zako�czenie rynny (2 szt. + 2 szt.) – 34,60 z� z��czka rynny (6 szt.) – 68,84 z� kolanko (12 szt.) – 273,93 z� rura spustowa (4 szt. ´ 4 m) – 367,08 z� obejma rury spustowej (8 szt.) – 61,93 z�
obwód kominów 12 m (3 arkusze ´ 2,5 m2) – 227 z�
Ponadto: wiatrownice – 20 m, kosze – brak, g�siory – 13 m,obróbka przy�cienna – 10 m, okno dachowe – 3 szt.
Zu�ycie blachy p�askiej do wykonania obróbek, rynien, wiatrownic, koszy, obróbek przy�ciennych dla pokrycia z dachówek ceramicznych, cementowych, a tak�e blacho-dachówki 0,6 m2/m obróbki. W tym przypadku jest to oko-�o 34 m2 blachy p�askiej. Czyli 14 arkuszy.
Zu�ycie blachy p�askiej do wykonania tych samych obró-bek dla pokrycia z dachówek bitumicznych wynosi 0,5 m2/m obróbki. W tym przypadku jest to oko�o 28 m2 blachy p�a-skiej. Czyli oko�o 11 arkuszy.
��cznie*: 4752,46 z� brutto��cznie*: 2061,44 z� brutto
BD3_czympokrycdach.indd 154 2009-02-15 11:56:32
BUDUJEMY DOM 3/2009 155
zak�adkowe – na specjalne zaczepy na spodzie, które zahacza si� o �aty; w pokry-ciu dachówki te ��cz� si� te� wzajemnie dzi�ki wyprofilowanym z�bkom; esówki – mocuje si� je na zamki lub
zaczepy; mnich-mniszka – wkl�s�e mniszki uk�ada
si� na wypuk�ych mnichach i mocuje klam-rami lub drutem do �at.
Krycie dachu dachówk� ceramiczn� i cementow� wykonuje si� do�� wolno, bo jest ono trudniejsze ni� wykonanie na przyk�ad pokrycia z dachówek bitumicznych; w zwi�z-ku z tym robocizna jest stosunkowo droga. Do wykonania dobrego i estetycznego pokry-cia oprócz zwyk�ych dachówek cera micznych lub cementowych potrzebne s� elementy uzupe�niaj�ce, takie jak g�siory, dachówki wentylacyjne i okapowe. Warto sprawdzi�, czy producent pokrycia, które nam si� podoba, oferuje pe�ny wybór tych akcesoriów. Wybran� dachówk� i akcesoria dobrze jest sprawdzi� pod wzgl�dem barwy i g�adko�ci.
Zalety pokry� z dachówek ceramicznych i cementowych mo�na nimi kry� dachy o do�� skompli-
kowanych kszta�tach i ró�nym nachyleniu (30–60°); przy uk�adaniu powstaje niewiele odpadów; naprawa uszkodze� pokrycia nie sprawia
trudno�ci – polega na wymianie uszkodzo-nych dachówek; dachówki s� ca�kowicie niepalne,
bardzo dobrze t�umi� ha�as i dobrze znosz� odkszta�cenia powodowane zmianami temperatury; dachówki cementowe mo�na co pewien
czas odnawia�, maluj�c farb� akrylow� – uszczelnia si� wtedy mikrop�kni�cia powsta�e podczas eksploatacji.
Dachy pokryte dachówk� cementow� (a) i ceramiczn� (b) maj� niemal�e takie same w�a�ciwo�ci, a gotowe dachy z obu
pokry nie ró�ni� si wygl�dem
fot.
Rup
pCer
amik
afo
t. Eu
roni
t
a
b
Porównanie kosztów i zu�ycia dachówek ceramicznych i cementowych na dachu o powierzchni 260 m2...
* Te i inne ceny robocizny znajdziesz w zestawieniu na str. 197.** Do zestawienia wybrano dachówk� Renesansow� L15 w kolorze naturalnej czerwieni – 3,66 z�/szt., zu�ycie – 12,50 szt./m2. ��cznie: 45,75 z�/m2
G�sior ceramiczny nr 11 w cenie (z klamr�) 22,33 z�/szt., zu�ycie 2,5 szt./m. ��cznie 55,82 z�/mDo zestawienia wybrano dachówk� cementow� Euronit Ekstra – 3,05 z�/szt., zu�ycie – 10 szt./m2
��cznie: 30,5 z�/m2
G�sior cementowy w cenie (z klamr�) 13,79 z�/szt., zu�ycie 2,5 szt./m. ��cznie 34,47 z�/mZu�ycie �at i kontr�at (z wy��czeniem dachówki karpiówki, uk�adanej w �usk�): �aty (5 cm ´ 4 cm) – 4 m �aty/1 m2 dachu, (4 ´ 2,5 z�/m) ´ 260 m2 = 2600 z� kontr�aty (2,5 cm ´ 5 cm) – 2 m �aty/1 m2 dachu, (2 ´ 2,5 z�/m) ´ 260 m2 = 1300 z�
*** Cena zawiera koszty robocizny, materia�u pokryciowego oraz �at i kontr�at. Przy dachówce ceramicznej potrzebna liczba �at – 3 szt.
O SKOMPLIKOWANEJ BRYLEPrzy zastosowaniu jako pokrycie zasadnicze dachówek ceramicznych zak�adkowych b�d� cementowych zu�ycie dodatkowe materia�u wynie-sie oko�o 8–15%. Czyli trzeba kupi 280–300 m2 dachówek.
Zu�ycie do pokrycia opisywanej powierzchni membran dachowych jako wstpne krycie mo�e doj� dodatkowo do 100%. Czyli trzeba za-kupi oko�o 520 m2 membrany.
Zu�ycie desek do pokrycia tego dachu wyniesie dodatkowo oko�o 25%. Czyli trzeba bdzie kupi oko�o 325 m2 deski tzw. calówki. Cena robocizny*: ok. 85 z�/brutto za m2 pokrycia. Ceny materia�ów**:dachówka ceramiczna: 280 m2 ´ 45,75 z�/m2 = 12 810 z�g�siory: 80 m ´ 55,82 z�/m = 4465 z���cznie***: 42 625 z� bruttodachówka cementowa: 280 m2 ´ 30,5 z�/m2 = 8540 z�g�siory (z klamr�): 80 m ´ 34,47 z�/m = 2757,6 z���cznie***: 37 297 z� brutto
DWUSPADOWYM Przy zastosowaniu jako pokrycie zasadnicze dachówek ceramicznych zak�adkowych albo cementowych zu�ycie dodatkowe materia�u wynie-sie oko�o 2%. Czyli trzeba zakupi oko�o 265 m2 dachówek.
Zu�ycie do pokrycia opisywanej powierzchni membran dachowych jako wstpne krycie mo�e doj� dodatkowo do 15%. Czyli trzeba kupi oko�o 305 m2 membrany.
Zu�ycie desek do pokrycia tego dachu wyniesie dodatkowo oko�o 3%. Czyli trzeba bdzie zakupi oko�o 270 m2 deski tzw. calówki.Cena robocizny*: ok. 65 z�/brutto za m2 pokrycia. Ceny materia�ów**:dachówka ceramiczna: 265 m2 ´ 45,75 z�/m2 = 12 123 z�g�siory: 13 m ´ 55,82 z�/m = 725,66 z���cznie***: 32 998 z� bruttodachówka cementowa: 265 m2 ´ 30,5 z�/m2 = 8082,50 z�g�siory z (klamr�): 13 m ´ 34,47 z�/m = 448,11 z���cznie***: 29 330 z� brutto
Wyc
eny
dach
ówek
: cer
amic
znej
– W
IEN
ERBE
RGER
, cem
ento
wej
– E
URO
NIT
BD3_czympokrycdach.indd 155 2009-02-16 12:01:41
BUDUJEMY DOM 3/2009156
Dylematy
Dachówki bitumiczneZwane tak�e gontami bitumicznymi, s� to prostok�tne pasy modyfikowanej papy asfal-towej, których jedna kraw�d jest ozdobnie powycinana, na przyk�ad w prostok�ty, trójk�ty, trapezy, sze�ciok�ty lub fale. U�o�one na dachu przypominaj� pokrycie z „prawdziwych” dachówek lub gontów.
Dachówki bitumiczne sk�adaj� si� najcz�-�ciej z czterech warstw: zbroj�cej – zwanej tak�e osnow�, która
jest rdzeniem dachówki i stanowi o jej elastyczno�ci i wytrzyma�o�ci; izolacyjnej – z bitumu, który pokrywa
z obu stron warstw� zbroj�c� i pe�ni funkcj� izolacyjn�; spodniej – z folii polietylenowej, która
zapobiega sklejaniu si� pasów przed ich u�o�eniem.
Niektóre maj� jeszcze jedn� warstw� – wyko�czeniow�, któr� mo�e by�: posypka z �upka lub bazaltu, posypka
ceramiczna w ró�nych kolorach albo folia miedziana.
Uk�adanie. Dachówki bitumiczne mo�na uk�ada� na dachach o nachyleniu od 12 do 80°. S� elastyczne i bardzo �atwe do ci�cia, znakomicie nadaj� si� wi�c do krycia dachów �amanych, o skomplikowanych kszta�tach. Wymagaj� jednak sztywnego i g�adkiego pod�o�a z desek ��czonych na
wpust, ale jeszcze lepiej – z p�yt OSB. Po u�o�eniu na dachu przybija si� dachówk� gwodziami papiakami.
Powierzchnie styku dachówek ��cz� si� wzajemnie w wyniku tzw. samowulkanizacji – dzi�ki naniesionym na wierzchniej stronie paskom asfaltu modyfikowanego lub kleju bitumicznego. Podczas s�onecznej pogody dachówki sklejaj� si� same w temperaturze powy�ej 5°C, a gdy temperatura jest ni�sza, dekarze podgrzewaj� po��czenia palnikiem.
Zalety pokry� z dachówek bitumicznych s� bardzo lekkie, a wi�c wi�ba pod
takie pokrycie mo�e by� zaprojektowana oszcz�dnie – z elementów o stosunkowo niewielkich przekrojach;
koszty ich wyko�czenia nale�� do najni�szych, a po robotach dekarskich nie zostaj� prawie �adne odpady, bo wi�kszo�� �cinków dachówek nadaje si� do wykorzy-stania; dachówki bitumiczne mo�na uk�ada� na
starych pokryciach, np. na papie; nadaj� si� na dachy o najbardziej
skomplikowanych kszta�tach i ró�nym nachyleniu, a do wyko�czenia pokrycia nie s� potrzebne akcesoria dachowe; s� bardzo �atwe w uk�adaniu i nie s� do
tego potrzebne specjalistyczne narz�dzia; s� odporne na odkszta�cenia pod wp�y-
wem zmian temperatury i ruchów pod�o�a.
Dach pokryty dachówk� bitumiczn�. Materia�, poniewa� jest gitki i �atwy do cicia, �wietnie nadaje si do krycia dachów o skomplikowanych kszta�tach
fot.
Tech
noni
col P
olsk
a
Porównanie kosztów i zu�ycia dachówek bitumicznych na dachuo powierzchni 260 m2...
O SKOMPLIKOWANEJ BRYLEW przypadku zastosowania jako pokrycie zasadnicze dachówki bitu-micznej na pod�o�u z p�yty OSB o grubo�ci 18 mm, zu�ycie dodatko-we materia�u wyniesie 25%. Czyli trzeba bdzie zakupi oko�o 325 m2 p�yty OSB.
Zu�ycie dodatkowe dachówki do wykonania pokrycia – przy zasto-sowaniu kosza odkrytego wyniesie ok. 5%. Czyli trzeba bdzie kupi oko�o 273 m2 dachówki. Cena robocizny*: ok. 65 z�/brutto za m2 pokrycia.Ceny materia�ów**: Guttatec karpiówka – 273 m2 ´ 26,50 z�/m2 = 7234 z�Guttatec g�sior (docinany z pasków gontu) – 80 m ´ 13,23 z�/m = 1058 z�Wiatrownice (docinane z pasków gontu) – 37 m ´ 5,30 z�/m = 196 z�Guttatec papa koszowa – 40 m ´ 20,75 z�/m = 830 z���cznie****: 34 018 z� brutto
DWUSPADOWYM W przypadku zastosowania jako pokrycie zasadnicze dachówki bitumicz-nej na pod�o�u z p�yty OSB o grubo�ci 18 mm, zu�ycie dodatkowe mate-ria�u wyniesie 3%. Czyli trzeba bdzie zakupi oko�o 270 m2 p�yty OSB.Cena robocizny*: ok. 43 z�/brutto za m2 pokryciaCeny materia�ów***: Guttatec karpiówka – 260 m2 ´ 26,50 z�/m2 = 6890 z�Guttatec g�sior (docinany z pasków gontu) – 13 m ´ 13,23 z�/m = 172 z�Wiatrownice (docinane z pasków gontu) – 20 m ´ 5,30 z�/m = 106 z���cznie****: 24 873 z� brutto
Wyc
ena
firm
y G
UTT
A
* Te i inne ceny robocizny znajdziesz w zestawieniu na str. 197.** P�yta OSB (3,125 m2, grub. 18 mm) – 104 szt. ´ 75 z� = 7800 z�*** P�yta OSB (3,125 m2, grub. 18 mm) – 87 szt. ´ 75 z� = 6525 z�**** Cena zawiera koszty robocizny, materia�u pokryciowego oraz p�yt OSB
BD3_czympokrycdach.indd 156 2009-02-15 11:54:00
Czym pokry� dach o skomplikowanej bryle?
BUDUJEMY DOM 3/2009 157
Pokrycia z blachyStosuje si� dwie ich odmiany – blachy p�a-skie oraz profilowane (dachówkopodobna, trapezowa, falista). Nowoczesne blachy sta-lowe i aluminiowe s� odporne na korozj� dzi�ki zabezpieczaj�cym je pow�okom. Stalowe ocynkowane. Blachy te s� z obu
stron ocynkowane ogniowo, a dodatkowo pokryte wielowarstwowymi pow�okami chroni�cymi przed uszkodzeniami mecha-nicznymi. Stalowe z alucynkiem. Alucynk to
stop aluminium, cynku i krzemu: blachy pokryte pow�ok� z takiego stopu s� bardziej odporne na czynniki zewn�trzne ni� bla-chy ocynkowane. Miedziane. S� najtrwalsze, ale te� bar-
dzo drogie. Nie wymagaj� konserwacji. Cynkowe. Maj� podobne cechy jak mie-
dziane, lecz s� mniej trwa�e. Aluminiowe. Gotowe pokrycia z blachy
aluminiowej wygl�dem nie ró�ni� si� od
pokry� z blachy stalowej powlekanej, przy czym s� one znacznie l�ejsze od stalowych.
Uk�adanie. Blachy p�askie stosuje si� na dachach o nachyleniu ju� od 5°, a profilowane – na dachach o nachyleniu przekraczaj�cym 14°. Sposób monta�u zale�y od rodzaju blachy (p�aska czy profilowana): blachodachówka (najcz��ciej wybierane
pokrycie z blachy) – do wst�pnego krycia u�ywa si� folii paroprzepuszczalnej. Standardowe blachodachówki mocuje si� do �at na wkr�ty samonawiercaj�ce. Blachodachówki samono�ne – maj�ce od spodu wyt�oczony profil (zast�puj�cy �at�) mocuje si� do kontr�at lub do krokwi profi-lami monta�owymi; blacha p�aska wymaga sztywnego poszy-
cia z desek uk�adanych z odst�pami od 2 do 5 cm dla zapewnienia dobrej wentylacji przestrzeni pod pokryciem; deski powinny by� przykryte specjaln� trójwarstwow�
mat�, która b�dzie zapobiega� wykraplaniu si� pary wodnej pod blach� i jej korozji.
Zalety pokry� z blachy doskonale nadaj� si� do renowacji istnie-
j�cych dachów; blachy p�askie dobrze sprawdzaj� si� na
dachach o niewielkim k�cie nachylenia, profilowane za� na dachach stromych; blach� mo�na kry� pionowe powierzch-
nie – np. �ciany lukarn; dzi�ki temu, �e pokrycia z blachy s�
lekkie (masa 1 m² nie przekracza 7 kg; wi�ksz� mas� ma tylko stalowa ocynkowa-na – ok. 15 kg/m²) �wietnie nadaj� si� do re-nowacji dachów – mo�na je uk�ada� tak�e na istniej�cym pokryciu bez konieczno�ci wzmacniania elementów wi�by; s� niepalne.
Porównanie kosztów i zu�ycia blachodachówek na dachuo powierzchni 260 m2...
Pokrycia z blachy najlepiej stosowa na dachach o prostych kszta�tach. Mo�na pokrywa nimi dachy o niewielkim k�cie nachylenia – blachy p�askie (a) lub te bardzo strome – blachy profilowane (b)
fot.
Bal
ex M
etal
fot.
Rhe
inzi
nk
a b
* Te i inne ceny robocizny znajdziesz w zestawieniu na str. 197.** Zu�ycie �at i kontr�at: �aty (5 cm ´ 4 cm) – 4 m �aty/1 m2 dachu, (4 ´ 2,5 z�/m) ´ 260 m2 = 2600 z� kontr�aty (2,5 cm ´ 5 cm) – 2 m �aty/1 m2 dachu, (2 ´ 2,5 z�/m) ´ 260 m2 = 1300 z�
*** Cena zawiera koszty robocizny, materia�u pokryciowego oraz �at i kontr�at
Wyc
ena
firm
y R
UU
KK
I
O SKOMPLIKOWANEJ BRYLEPrzy wykonaniu pokrycia blachodachówk� zu�ycie dodatkowe materia-�u wyniesie ok. 30%, czyli trzeba zakupi oko�o 335 m2 blachodachów-ki. Je�li wykonawca bdzie dobrym fachowcem, to mo�e nam starczy tego materia�u, je�li nie – bdziemy musieli dokupi.Cena robocizny*: ok. 65 z�/brutto za m2 pokrycia.Ceny materia�ów**:Blacha Monterrey, poliester standard – 335 ´ 31,60 z�/m2 = 10 586 z�g�siory – 40 ´ 66,60 z�/szt. = 2664 z���cznie***: 34 050 z� brutto
DWUSPADOWYM Przy wykonaniu pokrycia blachodachówk� zu�ycie dodatkowe materia�u wyniesie ok. 2%, czyli trzeba kupi oko�o 265 m2 blachodachówki.Cena robocizny*: ok. 43 z�/brutto za m2 pokrycia. Ceny materia�ów**:Blacha Monterrey, poliester, standard – 265 ´ 31,60 z�/m2 = 8374 z�g�siory – 7 ´ 66,60 z�/szt. = 466 z���cznie***: 23 920 z� brutto
BD3_czympokrycdach.indd 157 2009-02-16 12:06:06
158
Prezentacja firmowa
BUDUJEMY DOM 3/2009
Blacha to pokrycie dachowe stosowane od nie-pami�tnych czasów. Ju� w staro�ytnej Grecji i Rzymie u�ywano blachy miedzianej do kry-cia �wi�ty�, potem ko�cio�ów, pa�aców i do-mów. Blacha miedziana, cynkowa, alumi-niowa to doskona�e materia�y pokryciowe. Wspó�czesna metalurgia daje nam wystarcza-j�co dobry materia� dachowy – blach� stalow� ocynkowan�. Z niej mo�na formowa� arkusze trapezowe, faliste i dachówkopodobne. Je�li do produkcji u�yjemy odpowiednio dobrej blachy i precyzyjnej maszyny to otrzymujemy bardzo dobre i niedrogie pokrycie.
Takich blach na polskim rynku mamy bar-dzo du�o. Dachówka EuroNova zdecydowa-nie si� tu jednak wyró�nia. EuroNova to pa-nel wykonany z blachy sk�adaj�cy si� z sze�ciu dachówek w jednym rz�dzie. Swoim kszta�-tem doskonale przypomina dachówk� karpiów-k� (szlachetne pokrycie ceramiczne). Jeden panel ma pe�n� symetri�, po przeci�ciu mo�-
na wykorzysta� nawet pojedyncz� dachówk�. Kolorystyka jest w zasadzie dowolna, ale wy-maga uzgodnienia z producentem. Proces for-mowania kszta�tu jest procesem gi�cia, a nie t�oczenia tak jak w przypadku innych blach da-chówkowych, co ma du�e znaczenie dla trwa-�o�ci (brak pocienienia blachy). Technologia formowania kszta�tu EuroNova przes�dza o sto-sowaniu blach o bardzo du�ej plastyczno�ci i grubo�ci 0,5 mm. Producent u�ywa do pro-dukcji EuroNova najcz��ciej blach angielskich ocynkowanych i powlekanych, a dla klientów o specjalnych wymaganiach blachy miedzianej, cynkowej lub innej. Kszta�t panela to zdecydo-wanie mniejsze odpady (na dachach skompliko-wanych tylko 1 do 2 procent)!!!
Elmaxi Dobre Dachy – idea realizowana przez Elmaxi to EuroNova i inne dobre pokry-cia dachowe.
Elmaxi realizuje wykonywanie dachów zw�aszcza trudnych technicznie np. nad base-
nami. W terenie dzia�a poprzez siec franchisin-gow� Elmaxi Dobre Dachy. Swoj� sie� rozbudo-wuje i zaprasza do wspó�pracy osoby ch�tne do dzia�ania w bran�y dachowej. Elmaxi Dobre Dachy zaprasza po EuroNova do: Wieliczki, ul. Bogucka 15, tel. 012 289 04 60Nowy S�cz, tel. 018 547 49 93 Radom, ul. Warszawska 153, tel. 048 384 72 51Z�bki, ul. Ks. Skorupki 61/2, tel. 022 781 60 74
Sprzeda� internetowa e-mail: [email protected]
ELMAXI Sp. z o.o.ul. Bogucka 15, 32-020 Wieliczka
tel. 012 278 49 64faks 012 289 04 70
www.elmaxi.com.ple-mail: [email protected]
EuroNova to nowoczesna dachówka produkowana przez firm� Elmaxi z Wieliczki. Wyrónia si� ona estetycznym wygl�dem (kszta�t karpiówki i brak widocznych po��cze), bogat� kolorystyk� i wytrzyma�o�ci�, jest nadzwyczaj ekonomiczna. Nadaje si� do wszystkich dachów spadzi-stych, doskonale znosi obci�enie wywo�ane podmuchami wiatru, jest odporna na niekorzystne warunki atmosferyczne. Dzi�ki tym zaletom blachodachówka znajduje zastosowanie w pokryciach dachowych budyn-ków mieszkalnych, rezydencji i obiektów przemys�owych, a take do re-nowacji starych pokry�. Cechuje j� �atwo�� i bezpieczestwo montau, lekko��, szczelno�� przy równoczesnej doskona�ej wentylacji dachu.
EuroNova – najnowocze�niejszadachówka blaszana
elmaxi.indd 158 2009-02-13 00:01:09
zasadyPodstawowe
fot.
IKE
A
Ewa Milbert, architekt wn�trzEwa Milbert, architekt wn�trz
Kuchnia
Mimo e meble i sprz�ty kuchenne montuje si� pod koniec urz�dzania domu, to szczegó�owe zaprojektowanie tego wn�trza potrzebne jest ju na pocz�tku prac wykoczeniowych, zanim elektryk i hydraulik poprowadz� instalacje. Wymaga to i�cie aptekarskiej dok�adno�ci w precyzyjnym wyznaczeniu lokalizacji gniazdek elektrycznych i pod��cze wod.-kan. oraz umiejscowienia rury wentylacyjnej. Przemy�lane decyzje zaprocentuj� pó�niej, podczas montau mebli i sprz�tu AGD, nie trzeba b�dzie bowiem przesuwa�, przerabia� czy podcina� od ty�u szafek.
PORADNIK WYKA�CZANIA DOMU
Pierwsza cz��� poradnika pt. „�AZIENKA – praktyczne wskazówki” wraz z galeri� produktów jest na p�ycie CD do��czonej do tego wydania BD
BD3_Poradnik.indd 159 2009-02-13 14:45:02
BUDUJEMY DOM 3/2009160
PORADNIK WYKA�CZANIA DOMU
Podobnie jak przy urz�dzaniu �azienek, równie� w kuchni trzeba przede wszystkim przeanalizowa� potrzeby i przyzwyczajenia przysz�ych u�ytkowników zarówno pod wzgl�dem funkcji, jak i stylu, materia�ów wy-ko�czeniowych oraz sprz�tów kuchennych.
Nawet je�li skorzystamy z pomocy projek-tanta w studiu kuchennym, który wykorzy-stuj�c swoj� wiedz�, przedstawi nam projekt funkcyjny, to o materia�ach, z których maj� by� zrobione meble oraz modelach sprz�tów powinni�my zadecydowa� sami, bowiem styl mebli odzwierciedli nasz gust, a odpo-wiedni rodzaj i klasa sprz�tu AGD zaspokoi nasze wymagania.
PreferencjeW gronie osób, które b�d� w kuchni goto-wa�y, przedyskutujmy, jakiego wyposa�enia oczekuj�, jakich usprawniaj�cych prac� rozwi�za� oraz do jakich rytua�ów s� przy-zwyczajone itd.
Kuchnia to miejsce, które je�li nie b�dzie intensywnie u�ywane, mo�na zminimali-zowa� do bloku tylko kilku szafek wyposa-�onych w jednokomorowy zlew, dwupal-nikow� p�yt� i podblatow� lodówk�, lub rozbudowa� ka�d� jej funkcj�, wyposa�aj�c w wiele uzupe�niaj�cych sprz�tów (zmywar-k�, pi�ciopalnikow� p�yt�, piekarnik zwyk�y lub parowy, mikrofalówk�, ch�odziarko--zamra�ark�, lodówk� dwudrzwiow�, okap lub poch�aniacz najró�niejszych typów, ekspres ci�nieniowy itp.).
Uwzgl�dniaj�c styl �ycia mieszka�ców, liczb� osób w rodzinie, ich wiek i sprawno��
fizyczn�, przewidujemy optymalne urz�dze-nie wn�trza w meble i sprz�ty. Trzeba koniecz-nie zastosowa� wygodne dla wi�kszo�ci u�yt kowników usytuowanie szafek i sprz�tów, szczególnie istotna jest wysoko�ci ich za-montowania i odleg�o�ci mi�dzy nimi (patrz ramka poni�ej).
ErgonomiaWielko�� i kszta�t wn�trza, usytuowanie okna, drzwi, ci�gów komunikacyjnych, a tak-�e nasze wyobra�enie o wygodzie wp�yn� na mo�liwo�� zaaran�owania, optymalnego w tych warunkach, ci�gu roboczego sk�adaj�-cego si� ze sprz�tów i blatów mi�dzy nimi.
W pierwszej kolejno�ci nale�y skupi� si� na ergonomicznym rozplanowaniu szafek i sprz�-tów, tak by praca w kuchni by�a maksymalnie wygodna. Nast�pnie uwzgl�dniaj�c styl, w jakim ma by� urz�dzona kuchnia, mo�na nanie�� na plan drobne korekty czy elementy zwi�zane z przysz�ym wystrojem (murki lub pilastry mi�dzy szafkami dolnymi lub �cianki z p�yt g-k wyznaczaj�ce wn�k� na lodówk� czy murowany okap, wydzielenie spi�arni itp.).
Sprawdzone zasady dotycz�ce kolejno�ci ustawiania sprz�tów oraz sposoby zabudowy wn�trza kuchennego ci�giem szafek przedsta-wione s� na rysunkach obok.
Ergonomia w kuchni to nic innego jak wygoda u�ytkowania zabudowy meblowej i poruszania si� po pomieszczeniu. Kilka pod-stawowych zasad opracowanych przez spe-cjalistów u�atwi nam �ycie, warto je pozna� i w miar� mo�liwo�ci, jakie daje konkretne wn�trze, zastosowa�.
Blat na szafkach – wysoko� szafek stoj�cych okre�la si, bior�c pod uwag wzrost u�yt-kowników; 85–90 cm to standard dla osób o wzro�cie oko�o 165 cm. Ka�de 5 cm wzrostu wicej lub mniej powoduje podniesienie lub opuszczenie blatu o 1 cm. Mo�na te� wyzna-czy t wysoko�, odmierzaj�c w dó� od �okcia 15 cm.
Odleg�o� mi�dzy szafkami stoj�cymi i wisz�cymi – mo�e wynosi od 35 do 60 cm, w za-le�no�ci od upodoba�. Szafki wisz�ce s� p�ytsze o po�ow od stoj�cych, nie uderzymy si wic w g�ow, nawet je�li powiesimy je bardzo nisko.
Górne szafki – wieszamy jak najni�ej, szczególnie je�li maj� fronty klapowe rozmiesz-czone w dwóch rzdach (2 szafki, jedna nad drug�). Wy�sz� klap �atwo otworzy, ale trud-no zamkn�, je�li znajduje si na wysoko�ci ponad 2 m.
Okap – powinien wisie 75 cm nad p�yt� gazow� lub 65 cm nad elektryczn� (o dopuszczal-nych „wide�kach” przeczytasz w instrukcji konkretnego modelu).
Piekarnik, zmywarka – w trosce o nasz krgos�up powinni�my usytuowa te sprzty wy-�ej ni� bezpo�rednio nad pod�og�. Optymalna wysoko� na ulokowanie piekarnika i zmy-warki to 60–70 cm nad pod�og�.
Mikrofalówka – umieszczenie jej na bezpiecznej wysoko�ci (a wic niezbyt wysoko) zabez-piecza przed mo�liwo�ci� wylania na twarz lub tors odgrzanej zupy. Jest to bardzo wa�ne, szczególnie je�li dzieci bd� same korzysta�y z mikrofalówki.
Nie za nisko i nie za wysoko
ERGONOMIA – zasada trójk�ta
Zabudowa w jednym ci�gu
Zabudowa w kszta�cie litery L
Zabudowa w kszta�cie litery U
Zabudowa z wysp�
BD3_Poradnik.indd 160 2009-02-12 21:05:27
BUDUJEMY DOM 3/2009 161
W�aciwa kolejno�Zachowanie w�a�ciwej kolejno�ci sprz�tów i odpowiednie ustawienie szafek zapobiegnie nadmiernemu dreptaniu po kuchni. Sprz�ty powinny by� wi�c ustawione zgodnie z ko-lejno�ci� wykonywanych czynno�ci podczas gotowania. 1. Najbli�ej drzwi ustawiamy lodówk� – nasz magazyn wiktua�ów.2. Nieco dalej, oddzielony krótkim blatem (ok. 40–60 cm), na który wygodnie jest wyk�a-da� produkty z lodówki – zlewozmywak (to w naszej „ kuchennej fabryczce” etap procesu mokrego: mycie warzyw czy mi�sa, skrobanie marchewki, ociekanie sa�aty).3. Mi�dzy zlewozmywakiem a nast�pnym sprz�tem powinien by� g�ówny blat roboczy (d�ugo�ci od minimum 60 do 120 cm, a nawet 160 cm). To tu wykonujemy wi�kszo�� prac: siekamy jarzyny, mieszamy sa�atki, obtacza-my kotlety, robimy kanapki.4. Teraz kolej na p�yt� grzewcz�, czyli miejsce sma�enia, pieczenia i gotowania.5. Ci�g zabudowy (roboczy) ko�czy nied�ugi blat za p�yt� (40–60 cm zupe�nie wystarczy do nak�adania potraw na talerze, które st�d przenosimy na stó�).
Nie zawsze jednak uda si� tak idealnie usta-wi� meble cho�by ze wzgl�du na usytuowanie pionu wodno-kanalizacyjnego lub kana�ów wentylacyjnych, ale zawsze nale�y przestrze-ga� kilku dodatkowych zasad.
Zasada trójk�taSposoby zabudowy ��cz� si� bezpo�rednio z tzw. ergonomi� trójk�ta i dreptaniem mi�dzy trzema podstawowymi sprz�tami kuchennymi. W zale�no�ci od wielko�ci i kszta�tu pomieszczenia zabudow� kuchen-n� mo�na zaplanowa� na kilka sposobów: W jednym ci�gu – je�li szeroko��
wn�trza (np. ok. 180 cm) uniemo�liwia ustawienie szafek w dwóch ci�gach. Na jednym ko�cu lodówka, potem zlew, nast�pnie p�yta i odpowiednie fragmenty blatu mi�dzy nimi. W dwóch równoleg�ych, osobnych
ci�gach – kuchnia musi mie� szeroko�� minimum 240 cm. Zlew i p�yt� najlepiej umie�ci� po jednej stronie, a lodówk� po przeciwnej. W kszta�cie litery L – w dwóch s�siaduj�-
cych ci�gach tworz�cych ca�o�� zabudowy. Dwa sprz�ty w d�u�szym, jeden, np. zlew w krótszym. W kszta�cie litery U – w trzech ci�gach
pokrytych wspólnym blatem (równie� mini-mum 240 cm). Tu ka�dy sprz�t mo�e znale�
si� na innym odcinku. eby zachowa� ergonomi�, zlew powinien by� umieszczony w blacie �rodkowym. Wiele ci�gów np. z wysp� – zlew lub p�y-
t� grzewcz� mo�na umie�ci� w wyspie. To rozwi�zanie dobre tylko do bardzo du�ych kuchni lub wn�trz otwartych.
Meble to styl, ale...Etap projektowania funkcyjnego g�adko mija i wi��e si� z ustaleniem stylu mebli i sprz�tu oraz dodatków. Niektóre cechy charakterystyczne dla danego stylu wyst�puj� tylko w nim, a zastosowane nie-potrzebnie gdzie indziej b�d� tworzy�y dys-harmoni�. Cechami charakterystycznymi s� nie tylko materia� na szafki czy ozdobne detale, ale te� kszta�t, wielko��, skala i pro-porcje mebli. Wiedz� w tym zakresie mo�na
posi���, wertuj�c magazyny wn�trzarskie, katalogi, strony internetowe producentów mebli, zwiedzaj�c sklepy i studia kuchenne. Warto jednak wesprze� si� na fachowcach, czyli projektantach wn�trz lub cho�by zasi�gn�� porady znajomych z tzw. dobrym gustem. Ograniczonym zaufaniem obdarzaj-my ekspedientów, to w ko�cu handlowcy, którym zale�y na obrocie, a nie eksperci „elegantiarum”. Nie ulegajmy te� bezkry-tycznie meblowej modzie, która zmienia si� co kilka lat, a meble w naszej kuchni powinny nam s�u�y� przez 15–20 lat. ...nie ulegajmy lepo trendomW XX wieku wypracowano wreszcie funkcyjn�, ergonomiczn�, zwart� zabudow� szafkow� z wbudowanymi sprz�tami i to niekwestionowane osi�gni�cie nowatorskich
Nie nale�y ustawia� tu� ko�o siebie zlewozmywaka i kuchenki gazowej – zmywaj�c, mo�na zala palniki.
Kuchenki gazowej nie wolno lokalizowa� pod oknem (nawet, je�li rezygnujemy z oka-pu, a parapet jest znacznie wy�ej ni� poziom rusztu) lub bardzo blisko niego – wiatr mo�e zdmuchn� p�omie� lub zmieni jego kierunek i w najlepszym razie osmoli si garnek lub �ciana, w najgorszym za� – roznieci ogie�.
Wolno stoj�ca kuchenka i nak�adany zlew nie powinny dotyka� bokiem ciany – nie bdzie ona ci�gle ochlapana wod� lub t�uszczem, a na r�czk od patelni bdzie wicej miejsca. Te same sprzty wpuszczane w blat tym bardziej potrzebuj� odstpu od bocznej �ciany, nie powinny te� by ulokowane na ko�cu ci�gu szafek.
Zlewozmywak korzystnie jest umieci� blisko okna – bdziemy mogli podczas zmywa-nia korzysta z naturalnego o�wietlenia, ale radz nie zastawia nim ca�kowicie miejsca pod oknem. W�a�nie ze wzgldu na dobrze o�wietlon� p�aszczyzn blatu (i nasz odruch odwracania si w kierunku s�o�ca) lubimy tu pracowa. Przygotowanie potraw zajmuje znacznie wicej czasu ni� zmywanie, które w dobie coraz popularniejszych zmywarek zre-dukowali�my do minimum.
Zmywarka powinna s�siadowa� ze zlewem – oprócz sytuacji, kiedy jest on umieszczony w naro�niku zabudowy. Wtedy nale�y zmywark odsun� od zlewu o 60 cm po to, by przy otwartej klapie zmywarki móc wygodnie stan� przed szafk� zlewozmywakow�. Podczas za�adunku zmywarki czsto bowiem jednocze�nie korzystamy z kosza na odpadki lub p�u-czemy talerze z resztek.
Co w parze, a co osobno?
W�a�ciwa kolejno� umieszczenia kuchennych sprztów w ci�gu roboczym oraz minimalne odleg�o�ci midzy nimi
BD3_Poradnik.indd 161 2009-02-12 21:05:50
PORADNIK WYKA�CZANIA DOMU
architektów z lat 20. u�atwia�o nam �ycie i gotowanie przez wiele dziesi�tków lat. Ostatnio pojawi�y si� w studiach kuchennych, a wcze�niej w designerskich katalogach tzw. modu�owe meble kuchenne. Kuchnia nimi urz�dzona znowu sk�ada si� z kilku od-r�bnych bloków funkcyjnych, mi�dzy którymi nie ma ��czników, a wi�c utrudnia, a nie u�atwia krz�tanie si� po kuchni. Trzeba np. przenosi� produkty lub naczynia przez ca�� kuchni�, zamiast od-stawia� je na blat tu� obok. To rozwi�zanie bardziej efekciarskie ni� praktyczne.
W ekspozycjach sklepowych nacisk k�adziony jest tylko na efekt wizualny. Meble maj� zafascynowa� klienta, przyku� jego uwag�. Dlatego cz�sto fronty s� w bardzo mocnych kolorach albo z najdziwniejszych, niespotykanych fornirów lub aran�acja mebli jest bardzo minimalistyczna. Takie rozwi�zania w domu si� nie sprawdz�, bo do oryginalnego, ale niespotykanego forniru trudno b�dzie dobra� pasuj�cy stó� i krzes�a. Dla odmiany czer-wony, krzykliwy kolor frontów b�dzie nas m�czy� ju� po godzinie przebywania w kuchni, a tylko jedna, mimo �e szeroka, szafka wisz�ca nie pomie�ci naszych kubków, kieliszków, szklanek i talerzy.
Modne s� obecnie fronty z egzotycznych fornirów albo z for-nirów modyfikowanych, z p�yty MDF lakierowanej na wysoki po�ysk oraz meble w stylu angielskim, skandynawskim, prowan-salskim. Zawsze te� szlachetnie wygl�daj� klasyczne drzwiczki z naturalnego drewna. Wszystkie maj� zalety i wady, które trzeba pozna� i dopiero potem zdecydowa�, co w naszej kuchni sprawdzi si� najlepiej: trwa�o��, wygoda w konserwacji i czyszczeniu niski koszt czy mo�liwo�� �atwych zmian np. przemalowania na inny kolor po kilku latach.
Materia�yWn�trze kuchenne buduje kilka odr�bnych p�aszczyzn, materia-�ów i kolorów. Udane po��czenie tych elementów stworzy harmo-nijne wra�enie. Zwykle pewne materia�y kojarz� si� z konkret-nym stylem (drewno to klasyka, szk�o i metal to nowoczesno��), ale to stereotypowe my�lenie.
Osobom niewprawionym w urz�dzanie wn�trz i niemaj�cym odwa�nej wyobrani polecam sprawdzone po��czenia i sprecyzo-wane style. Lubi�cych wyra�a� swój niepowtarzalny styl nama-wiam do eksperymentalnego ��czenia nietypowych materia�ów i osi�gania udanego miksu. Zawsze jednak powinni�my stara� si� ograniczy� ró�norodno�� materia�ów i kolorów do trzech g�ów-nych. W rzeczywisto�ci b�dzie ich troch� wi�cej, bo maj� ró�ne odcienie i stopie� po�ysku. G�ówne elementy kuchennej sk�adanki to: korpusy szafek, fronty, blat, �ciany, sufit i pod�oga. Dodatkowe to sprz�ty AGD, uchwyty i inna galanteria oraz o�wietlenie.
Moja rada wynikaj�ca z wieloletniego do�wiadczenia, cho� zaskakuj�ca przewrotno�ci�: Komponowanie materia�ów wyko�-czeniowych kuchni nale�y zacz�� od wyboru blatu na szafki. To pierwszorz�dny problem do rozwi�zania. Blat powinien spe�nia� pok�adane w nim wymagania, ale dla ka�dego s� one inne. Dla jednych przede wszystkim ma by� trwa�y, �atwy w utrzymaniu czysto�ci, wodoodporny. Dla innych decyduj�cy jest wygl�d, wra�enia dotykowe, mo�liwo�� wyko�czenia brzegu lub sposoby ��czenia. Cz�sto koszt nie jest te� bez znaczenia. Mimo �e ró�-norodno�� materia�ów na blaty wydaje si� by� du�a (kamienie naturalne, konglomeraty, tworzywa mineralne, laminaty, drewno, blacha stalowa, p�ytki terakoty, gresu), to uwzgl�dniaj�c ograni-
Zabudowa otwartej kuchni w kszta�cie litery L. Ci�g roboczy ograniczaj� szafy ujte w drewniane ramy, a w nich lodówka i cargo na jednym ko�cu i s�up z piekarnikiem na drugim
Zabudowa w linii prostej w jednym ci�gu. Przy pog�bionym blacie przestrze� midzy szafkami górnymi i dolnymi mo�na zabudowa p�ytkimi szafkami o przesuwnych frontach (by nie kolidowa�y ze zlewem lub przedmiotami le��cymi na blacie)
W niewielkim kwadratowym wntrzu zabudowane s� trzy �ciany (uk�ad w kszta�cie litery U). Nie jest zachowany modelowy uk�ad sprztów, ale zlew pod oknem jest lepiej o�wietlony
FUNKCJONALNE ROZWI�ZANIA
BD3_Poradnik.indd 162 2009-02-12 21:06:08
Kuchnia
BUDUJEMY DOM 3/2009 163
czenia stawiane jego cechom, okazuje si�, �e zaw��a si� znacznie odpowiadaj�cy nam asortyment. A jeszcze kiedy zaczniemy dobiera� kolor i wzór pasuj�ce do prefero-wanego stylu, to oka�e si�, �e... tylko ten jeden albo �aden. Kiedy przebrniemy przez ten etap wyborów, reszta decyzji pójdzie znacznie �atwiej.
Wybór frontów szafek zwi�zany jest w znacznym stopniu ze stylem. Mog� by� drewniane, fornirowane, lakierowane, laminowane, foliowane lub szklane. Wybór kolorów farb, odcieni bejc czy nadruków na laminatach jest ogromny i �atwo dobra� odpowiedni odcie� do wybranego wcze�niej blatu. Uzbrojeni w próbki blatu i frontu wyruszamy na poszukiwanie materia�ów wyko�czeniowych na pod�og� i �ciany. Dobieramy glazur�, terakot�, gres, drewno, metal, szk�o, tapety czy inne materia�y, któ-re nam si� podobaj� i mog� by� zastosowane w kuchni. Tych materia�ów jest niesko�-czenie du�o, wi�c, przynajmniej w teorii, z wyborem i zakupem nie powinno by� pro-blemu. Kolor farb na �ciany (tam, gdzie nie b�d� przykryte meblami i p�ytkami lub np. blach� czy szk�em) dobieramy na samym ko�cu jako ostatni element uk�adanki (w dobie komputerowych mieszalni to pestka), ale pami�tajmy, by �ciany pomalowa� przed monta�em mebli.
Sprz�tWybieranie sprz�tu AGD, kiedy w domu s� jedynie surowe mury, wydaje si� zdecydowa-nie zbyt wczesne. Nie namawiam, by sprz�ty ju� wówczas kupowa�, ale warto cho� w teorii wybra� ich rodzaje i wielko�ci.
Mo�e si� bowiem okaza�, �e wymarzona przez nas dwudrzwiowa lodówka z auto-
matyczn� kostkark� albo parowy piekarnik wymagaj� doprowadzenia wody.
Projektant i wykonawca szafek na zamówienie (zwykle czas realizacji to 6–8 tygodni, podczas których przygo-towujemy wn�trze) potrzebuje �cis�ych wymiarów przewidywanych sprz�tów do zabudowy, by uwzgl�dni� je w zabudowie meblowej.
Niektóre sprz�ty maj� znormalizowane wymiary (wi�kszo�� piekarników i czte-ropalnikowych p�yt grzewczych) i nie ma wi�kszego znaczenia, na etapie projektu, ich marka i konkretny model. Jednak pozosta�e sprz�ty wymagaj� sprecyzowania: zmywarka (o szer. 45 lub 60 cm) – mo�e
mie� nak�adane drzwiczki na ca�� p�asz-czyzn� klapy (tzw. zintegrowana) lub ni�sze z widocznym panelem steruj�cym; lodówka do zabudowy – wymaga przygo-
towania szafy o odpowiednich parametrach korpusu i podziale frontów; okap szufladowy (zwany te� slim) – jego
wymiary i konstrukcj� równie� trzeba uwzgl�dni�, by przygotowa� szafk� oraz zamaskowan� rur� odprowadzaj�c� opary do kana�u wentylacyjnego; okap wolno wisz�cy – wymaga precy-
zyjnego przygotowania instalacji, �eby za-chowa� estetyk� i wzornictwo niezak�ócone nieestetycznymi kablami czy plastikowym kana�em; mikrofalówka, ekspres do zabudowy czy
inne drobne sprz�ty kuchenne, takie jak mikser, nó� elektryczny, krajalnica, czajnik elektryczny, toster, sokowirówka – trzeba znale� dla nich odpowiednie, wygodne miejsce i przygotowa� pod��czenia elek-tryczne.
Uwaga! Prosz� nie zapomnie� o gniazd-kach nad blatem (a mo�e w blacie lub chowane pod nim) do pod��czania kolejnych sprz�tów u�ywanych sporadycznie.
Przyk�ady mo�na mno�y� w niesko�-czono��, podsumowuj�c jednym zdaniem – trzeba przemy�le� i opracowa� ka�dy szczegó� techniczny, by po sko�czonym procesie urz�dzania kuchni pomieszczenie to by�o nie tylko wygodnym miejscem do przygotowywania posi�ków, gotowania i je-dzenia, ale równie� cieszy�o nasze oczy jako harmonijne wn�trze b�d�ce jednocze�nie sercem domu.
DodatkiOzdobi� kuchni� i dodadz� komfortu u�ytko-wania takie przedmioty jak: uchwyty, lampy, galanteria i wyposa�enie szafek.
Uchwyty niczym bi�uteri� do sukni trzeba dopasowa� do stylu mebli. Najwygodniejsze s� niezbyt pokane, niezbyt kanciaste przypominaj�ce r�czk� do walizki. Naj�atwiej wsun�� palce lub jeden (gdy pozosta�e s� w m�ce lub t�uste), by lekko poci�gn�� i otworzy� szafk� lub szuflad�. Ga�ki s� mniej wygodne, bo trzeba je obj�� dwoma lub trze-ma palcami, które jak to w kuchni, czasem bywaj� brudne. Obecnie coraz cz��ciej stosuje si� fronty
bezuchwytowe z odfrezowanym wg��bieniem na palce albo z odpowiedni� szczelin� lub zupe�nie g�adkie z zamkiem od wewn�trz reaguj�cym na lekki docisk i puszczenie.Te ostatnie s� jednak zawodne. Nie zapomnijmy o o�wietleniu blatu ro-
boczego (tylko górne �wiat�o nie wystarczy) lampkami umieszczonymi pod szafkami wisz�cymi oraz nad oknem, je�li pod nim mamy blat do pracy lub zlew. Równie� wcze�niej trzeba przygotowa� wypusty instalacji elektrycznej z wy��cznikiem w dogodnym dla nas miejscu. Wed�ug mnie najwygodniej umie�ci� go obok gniazdek nablatowych. S� w�ród nas zwolennicy chowania wszel-
kich kuchennych utensyliów i tacy, którzy lubi� mie� wszystko pod r�k�: no�e, przypra-wy, lejki, sitka, wag� itp. Dla tych ostatnich wymy�lono systemy pó�ek, pojemników, koszyków i uchwytów z magnesami, zawie-szanych na szynie. Umieszcza si� j� na �cianie mi�dzy szafkami stoj�cymi i wisz�cymi. O ta-kim systemie trzeba pomy�le� wcze�niej, by podczas uk�adania np. kamiennej ok�adziny uwzgl�dni� wmontowanie w ni� szyny. Mobilne wyposa�enie szafek w kosze,
carga, obrotnice, obrotowe pó�ki, wyci�gane wieszaki i uchylne fronty na pewno u�atwi� korzystanie z nich. Wed�ug mnie nic nie jest jednak wygodniejsze od sprawnie dzia�a-j�cych szuflad, wysuwaj�cych si� na ca�� g��boko��. Mog� by� dowolnej szeroko�ci, wysoko�ci i g��boko�ci. Mo�na wyposa�y� w nie wszystkie dolne szafki kuchenne, rów-nie� t� pod zlewem (konieczne jest wówczas jedynie specjalne podci�cie pod syfon). Niskie (10–15 cm) szuflady mo�na zamontowa� nawet w cokole pod szafk� stoj�c�. Wyposa�enie mechanizmów szuflad w spowalniacze i hamulce zapewnia ciche i staranne ich za-mykanie prawie bez naszego udzia�u. Wk�ady, organizery do szuflad pozwalaj� natomiast porz�dkowa� ich zawarto�� i zabezpieczaj� przed jej przesuwaniem si�. To hity na miar� XXI wieku, które w nowoczesnej, wygod-nej kuchni s� wr�cz niezb�dne.
Planuj�c k�cik lub stó� do spo�ywania posi�ków w kuchni, warto pos�u�y si mo-du�em dla jednej osoby, która potrzebuje: 40 ´ 60 cm powierzchni blatu, 60 cm przestrzeni wzd�u� sto�u na
krzes�o, 80 cm miejsca za krzesem, aby móc wy-
godnie je odsun�. Przestrze� ta musi by wiksza: 110 cm – je�li za osob� siedz�c� jest ci�g komunikacyjny, 130 cm – je�li stoj� za ni� szafki, 150 cm – gdy stoj� szafki, przy których si gotuje, lub otwierane do przodu sprzty, takie jak piekarnik czy zmywarka.
Miejsce do jedzenia
BD3_Poradnik.indd 163 2009-02-12 21:06:43
CANDYCh�odziarko-zamra�arka Hoover HVNP 4587
2850 z�
Galeria produktów
ARDOCh�odziarko-zamra�arka z serii Ardo OnlyYou; 16 wzorów
3229 z�
SAMSUNGKuchenka mikrofalowa Samsung CE 107 BAF-S; z grillem i termoobiegiem; pojemno�: 28 l
819 z�
------------------------------- ceny brutto -----------------------------------
SAMSUNG Ch�odziarko-zamra�arka side-by-side Samsung RSG 5 FURS; z kostkark� do lodu
5575 z�
SAECOautomatyczny, podwójny ekspres ci�nieniowy do kawy XSmall Steam
1200 z�
ELECTROLUXP�yta indukcyjna Electrolux EHD 68200; automatyczny wy��cznik, wymiary: 71 ´ 52 cm
2450 z�
ART DE VIVREPiec kuchenny Lacanche Chagny; 5 palników, 3 piekarniki, wymiary: 100 ´ 90 ´ 65 cm
4590 Euro
ARDOPiekarnik elektryczny Ardo HRN 060R z serii Old Style; pojemno�: 52 l; wymiary: 59,4 ´ 59,8 ´ 52,1 cm
1200 z�
BD3_Poradnik.indd 164 2009-02-16 18:00:03
CIARKOAutomatycznie otwierany okap przy�cienny Black Diamond; wydajno�: maks. 900 m3/h; szeroko�: 90 cm
3990 z�
ELECTROLUXOkap przy�cienny AEG-Electrolux DD 8696; wydajno�: 643 m3/h; szeroko�: 90 cm
4180 z�
SIEMENSZmywarka Siemens SpeedMatic SN 26T 890 EU; 14 kompletów naczy�; szeroko�: 60 cm
2870 z�
SIEMENSPiekarnik elektryczny do zabudowy Siemens HE 784570; wymiary: 59,5 ´ 59,7 ´ 56,9 cm
3750 z�
SAMSUNGZmywarka do zabudowy Samsung DMB 58 AHC; 12 kompletów naczy�; szeroko�: 60 cm
1830 z�
GORENJE okap przy�cienny otwierany Gorenje DK 2000 P2; wydajno�: 750 m3/h; szeroko�: 80,7 cm
3834 z�
SAMSUNGOkap przy�cienny Samsung Blues; wydajno�: 750 m3/h; szeroko�: 90 cm
1140 z�
CANDYZmywarka Hoover HOD 6 BL seria Visio One; 12 kompletów naczy�, szeroko�: 60 cm
1750 z�
FABEROtwierany, stalowo-szklany okap Faber Mirror Art; wydajno�: 920 m3/h; szeroko�: 79,8 cm
5249 z�
FRANKEOkap przy�cienny Franke Classic Lord 924 CO; wydajno�: 750 m3/h; szeroko�: 90 cm
1584 z�
BD3_Poradnik.indd 165 2009-02-16 17:48:25
HANSGROHEBateria Hansgrohe Talia S z wyci�gan� wylewk�
650 z�
VILLEROY & BOCHZlewozmywak ceramiczny Subway 60; dwukomorowy; wymiary: 100 ´ 51 cm
3770 z�
CIFIALBateria Cifial Techno z wyci�gan� wylewk�
663 z�
KLUDIBateria Kludi Bingo Star z wyci�gan� wylewk�
1120 z�
KLUDIBateria Kludi Bingo Star z wyci�gan� wylewk�
735 z�
ALVEUSzlewozmywak granitowy Alveus Cubo 60 pó�torakomorowy; wymiary: 98 ´ 50 cm
905 z�
FRANKEZlewozmywak kamienny Franke Mythos MTG 651-100; jednokomorowy z ociekaczem; wymiary: 110 ´ 51,5 cm
2150 z�
FRANKEZlewozmywak Franke Mythos MTX 614; jednokomorowy w komplecie z desk�; wymiary: 100 ´ 52 cm
2768 z�
DEANTEZlewozmywak granitowy Deante Odeon Zuo 1113; dwukomorowy z ociekaczem; wymiary: 74 ´ 48 cm
899 z�
DEANTEZlewozmywak ceramiczny Deante Jowisz ZCJ 7103; jednokomorowy bez ociekacza, wymiary: 51 ´ 38 cm 1499 z�
BD3_Poradnik.indd 166 2009-02-16 17:04:04
KRULENoprawa halogenowa DK 3
195 z�/szt.
KRULENmodu� o�wietleniowy Futura Plus z oprawami halogenowymi; sk�adany na indywidualne zamówienie wg projektu kuchni
500-5000 z�/szt.
OSRAMlampki ledowe DOT-it
25 z�/szt.
EBKEfronty drewniane lub z p�yt MDF; lakierowane (po�ysk lub mat); cena w zale�no�ci od projektu i wyposa�enia
KRULENsystem podszafkowy Boston R; profil aluminiowy z wbudowan� opraw� i kloszem z poliwglanu
621 z�/szt.
MEBEL RUSTfronty drewniane lub z p�yt MDF; lakierowane (po�ysk lub mat); cena w zale�no�ci od projektu i wyposa�enia
BD3_Poradnik.indd 167 2009-02-16 17:49:25
BUDUJEMY DOM 3/2009168
WYBIERAMY I KUPUJEMY
Okna z PVC
Olimpia Wolf
Jaka jest ró�nica mi�dzy szyb� float a termofloat? Ile komór powinny mie� profile okienne? Czy okna z PVC s� odporne na w�amanie? Na te i podobne pytania ka�dy planuj�cy zakup okien plastikowych znajdzie tu odpowied.
Klienci doceniaj� Klienci doceniaj� „plastiki” „plastiki” Dlaczego? Bo s� niedrogie, solidne i trwa�e, a przy tym przyjazne dla alergików. Dla wie-lu wa�ne jest te�, �e s� �atwe w pielgna-cji: w przeciwie�stwie do drewnianych nie wymagaj� (oprócz mycia) �adnych zabie-gów konserwacyjnych. Nie musz� by bia-�e – jest spory wybór kolorów i faktur oklein drewnopodobnych. A producenci stale pod-noszon� jako� okien plastikowych – czegó� chcie wicej?
Okienne dylematy
To nic, �e dom jest jeszcze nieotynkowany – wy-obra sobie ju� wyko�czony, a wi�c z oknami. W�a�nie, ale z jakimi? Czy z bia�ymi o klasycz-nym wyko�czeniu, czy mo�e w okleinie drew-nopodobnej z �adnym podzia�em szprosami? A jak dom b�dzie wygl�da�, gdy wstawimy okna z niebieskimi ramami? Nie tylko na takie pyta-nia warto sobie odpowiedzie�...
Jakie maj� by� okna?Szczelne, ciep�e i ciche ...odpowiadamy, zagadni�ci przez sprzedaw-c�. Jak� s�yszymy odpowied? Wspó�czynnik
infiltracji powietrza = 0,3, wspó�czynnik przenikania ciep�a = 1,1 W/(m2·K) i bardzo dobra izolacyjno�� akustyczna = 35 dB. Co nam mówi� te parametry?
Wspó�czynnik α infiltracji powietrza informuje o tym, jak szczelne s� okna. Jego warto�� powinna wynosi� 0,5–1; im jest mniejsza, tym mniej powietrza przenika przez zamkni�te okno. Obecnie okna maj� bardzo niski wspó�czynnik α = 0,1–0,3 i dlatego w pomieszczeniach wentylowa-nych grawitacyjnnie powinny by� zamon-towane okna z nawiewnikiami, funkcj� rozszczelniania lub mikrouchylania: okna rozszczelnione w taki sposób zapewniaj� osi�gni�cie wspó�czynnika infiltracji w przedziale 0,5–1. Je�li w domu b�dzie wentylacja mechaniczna z odzyskiem cie-p�a (czyli z rekuperatorem), warto kupi� okna o wspó�czynniku α < 0,3.
Wspó�czynnik przenikania ciep�a U to wielko�� wskazuj�ca ilo�� ciep�a, jaka b�-dzie ucieka� z domu przez okno, a wi�c im warto�� U jest mniejsza, tym lepiej. Okna
s� najs�abszymi termicznie przegrodami w zewn�trznej konstrukcji budynku: wspó�-czynnik U obecnie produkowanych okien PVC wynosi przeci�tnie 1,1–1,5 W/(m2·K), podczas gdy warto�� U obecnie budowa-nych �cian wynosi od 0,3 do 0,5 W/(m2·K). Je�li wi�c budujemy dom energooszcz�dny, warto zainwestowa� w okna o warto�ci U nie wi�kszej ni� 0,8–0,9.
Izolacyjno�� akustyczna podana w decy-belach to informacja o zdolno�ci okien do t�umienia ha�asów z zewn�trz: przes�dza o tym, czy w domu zbudowanym w ha�a�li-wym otoczeniu b�dzie wystarczaj�co cicho. Standardowe okna maj� izolacyjno��akustyczn� mi�dzy 32 a 35 dB, lepiej t�u-mi�ce dwi�ki – 40, a nawet 50 dB. Wyboru powinni�my dokonywa� po ustaleniu, ja-kie dwi�ki mog� dochodzi� z zewn�trz, jak� mamy na nie wra�liwo�� oraz jaki jest rytm dnia domowników. Je�li budujemy dom przy spokojnej uliczce osiedlowej, a w pobli�u nie ma ha�a�liwego zak�adu przemys�owego, trasy kolejowej, szko�y ani
fot.
Okn
opla
st
Okna z PVC
BUDUJEMY DOM 3/2009 169
drogi szybkiego ruchu itp., wystarcz� okna standardowe. Je�li natomiast wn�trzom domu zagra�a dokuczliwy ha�as, warto wybra� okna dodatkowo wyciszone, cho� s� sporo dro�sze. Oczywi�cie okno otwarte przestaje t�umi� ha-�as z zewn�trz.
Niedrogie, ale solidne...my�limy, wyobra�aj�c sobie profile, w któ-re uj�te s� szyby. W Internecie czytamy o profilach trzy-, cztero- i nawet o�mioko-morowych. Jakie to ma znaczenie?
Okna PVC maj� budow� komorow�, ina-czej mówi�c, w przekroju poprzecznym maj� kilka przegród, dziel�cych go na komo-ry. Nie s� jednakowe: od zewn�trz – mniej-
sze, po�rodku jest jedna wi�ksza nazywa-na g�ówn�: ta usztywniona jest zazwyczaj kszta�townikami stalowymi. Ilu komorowe profile s� najlepsze? Dopuszczone do u�yt-ku s� wszystkie, wi�c wa�ne s� nasze ocze-kiwania. Im wi�cej komór ma profil, tym sztywniejsze jest okno i tym mniejszy ma wspó�czynnik przenikania ciep�a U, ale te� jest wtedy dro�sze. Oto porównanie wspó�-czynników U [W/(m2·K)] okien: trzykomorowe – 1,5–2,0, cztero- i pi�ciokomorowe – od 1,2 do 1,5, o�miokomorowe – 0,6–0,9; stosowane
w budownictwie energooszcz�dnym. Obecnie najch�tniej kupowane s� cztero-
i pi�ciokomorowe: ich parametry cieplne
s� dobre, a cena – przyst�pna. Na to, czy okno jest „ciep�e”, wp�ywaj� nie tylko ramy, ale te� rodzaj oszklenia, o czym piszemy poni�ej.
Idealnie g�adkie ...tak my�limy o szybach. Sprzedawca od-powiada pytaniem: czy szyby maj� by� flo-at czy termofloat? Oto, co oznaczaj� te ter-miny: float: s� to szyby z bardzo g�adkiego,
przejrzystego i polerowanego szk�a bez wi-docznych zniekszta�ce�, termofloat: to takie same szyby jak float,
ale z jednostronn� cienk� pow�ok� metalicz-n�, nazywane te� niskoemisyjnymi, bo od-
4 – tafla szk�a grubo�ci 4 mm;16 – odleg�o� midzy szybami – 16 mm; AR – wype�nienie argonem; 4T – tafla szk�a z pow�ok� niskoemisyjn�
4 – tafla szk�a grubo�ci 4 mm;12AR – komora grubo�ci 12 mm, wype�niona argonem; AR – wype�nienie argonem;4 – druga tafla szk�a grubo�ci 4 mm;12AR – komora grubo�ci 12 mm, wype�niona argonem; 4T – tafla szk�a z pow�ok� niskoemisyjn�
Przyk�ad II: 4T/12AR/4/12AR/4TPrzyk�ad I: 4/16AR/4T
Zestaw dwuszybowy (jednokomorowy) Zestaw trzyszybowy (dwukomorowy)
fot.
Alu
plas
t
fot.
Alu
plas
t
REKLAMA
Symbole i oznaczenia szyb. Ka�de okno ma na wewntrznej stronie ramki midzyszybowej oznaczenia. Oto jak nale�y je odczytywa:
poda
jem
y ce
ny b
rutt
o
693 z�ABATEX, Brugmann 5 Linekolor: bia�yrodzaj: rozwierno-uchylne + rozwiernewymiary: 1465 × 1435 mmprofile: 5-komoroweprzeszklenie: 4/16/4 (inne pakiety jako opcja)gwarancja: 5 lat
926 z�OKNOPLAST-KRAKÓWPLATINIUMkolor: bia�yrodzaj: rozwierno-uchylne, uchylne, roz-wierne, uchylno-przesuwnewymiary: 1465 × 1435 mmprofile: 5-ko-moroweprzeszklenie: 4/16/4, 4/16/4 wspó�czynnik przenikania ciep�a okna*: U = 1,42 (dla szyby standar-dowej) gwarancja: 7 lat, za dop�a-t� 12 lat
635 z� ALUPLAST, Ideal 2000kolor: bia�yrodzaj: rozwierno-uchylne + rozwiernewymiary: 1465 × 1435 mmprofile: 3-komoroweprzeszklenie: 4/16/4wspó�czyn-nik przeni-kania ciep�a okna*:U = 1,5 gwarancja: 5 lat
838 z�ABATEX, Salamander 3Dkolor: z�oty d�brodzaj: rozwierno-uchylne + rozwiernewymiary: 1465 × 1435 mmprofile: 5-komoroweprzeszklenie: 4/16/4gwarancja: 5 lat
670 z�
ALUPLAST, Ideal 4000kolor: bia�yrodzaj: rozwierno-uchylne + rozwiernewymiary: 1465 × 1435 mmprofile: 5-komoroweprzeszklenie: 4/16/4wspó�czynnik przenikania ciep�a okna*: U = 1,4gwarancja: 5 lat
863 z�MS WI�CEJ NI� OKNA, SEVENlinekolor: zielonyrodzaj: rozwierno-uchylne, jednostronnie lakierowane – kolor zielonywymiary: 1465 × 1435 mmprofile: 5-komoroweprzeszklenie: szyba termo 1.0 (4/16/4)wspó�czynnik przenikania ciep�a okna*: U = 1,29 gwaran-cja: 5 lat
bijaj� promieniowanie cieplne i w ten sposób ogra-niczaj� ucieczk� ciep�a przez okna.
Z szyb float lub termofloat wytwarza si� zespo-lone zestawy szybowe, z�o�one z dwóch lub trzech tafli szk�a. Zestawy trzyszybowe, nazywane dwu-komorowymi, s� dro�sze, ale cieplejsze ni� dwu-szybowe (jednokomorowe). Szyby oddzielone s� od siebie ramk� dystansow� z aluminium lub z materia�ów o wi�kszej izolacyjno�ci: nierdzew-nej stali szlachetnej lub tworzywa sztucznego. Odleg�o�� mi�dzy szybami wynosi zwykle od 12 do 16 mm. Przestrze� mi�dzy nimi wype�nia po-wietrze lub cz��ciej gaz szlachetny – argon, kryp-ton lub ksenon: wype�nienie takie zmniejsza stra-ty ciep�a.
Niezawodne ...mówimy sprzedawcy, maj�c na my�li �atwo�� otwierania i trwa�o�� oku�, a on opowiada o ich ja-ko�ci i pyta, jakie funkcje dodatkowe s� nam po-trzebne.
Okucia umo�liwiaj� otwieranie i zamykanie okien oraz zapewniaj� ich szczelno��. Obecnie do wszystkich okien stosuje si� okucia obwiedniowe (inaczej obwodowe), nazywane tak, poniewa� mon-towane s� na ca�ej d�ugo�ci obwodu skrzyd�a.
Okucia ró�ni� si� jako�ci�, o której producent cz�sto informuje, a nawet daje na nie osobn� gwa-rancj�. Najcz��ciej okna maj� standardowe okucia z funkcjami otwierania i zamykania, stopniowania uchy�u, z mikrowentylacj� i regulacj�. Standardy u ró�nych producentów mog� si� ró�ni�, dlatego warto zapyta�, jakie funkcje ma konkretny model.
Mo�na te� zamówi� okna z okuciami o funkcjach dodatkowych: zabezpieczenia przed dzie�mi – okno ma bloka-
d�, któr� trzeba zwolni�, aby je otworzy�. Ma ono za-mienion� kolejno�� otwierania, czyli uchylanie jest przed rozwieraniem. Mo�na te� kupi� okna z klam-kami z kluczykiem lub przyciskiem blokuj�cym; okucie do otwierania okna z pozycji siedz�cej
– przydatne osobom poruszaj�cym si� na wóz-ku inwalidzkim: klamka o wyd�u�onym kszta�cie umieszczona w dolnej cz��ci okna; wspomaganie zamykania – przydatne wtedy,
gdy okno jest bardzo du�e: funkcja wspomagania zamykania dost�pna jest z pozycji uchylonej – okucie samoczynnie przyci�ga skrzyd�o do o�cie�nicy, gdy znajduje si� w niewielkiej odleg�o-�ci od niej;
Producenci zalecaj� smarowanie raz w roku wszyst-kich elementów ruchomych oku i miejsc ryglowania przeznaczonymi do tego celu preparatami
fot.
MS
Wi�
cej n
i� O
KN
A
*[W
/(m2 ·K
)]
Okna z PVC
BUDUJEMY DOM 3/2009 171
blokada otwarcia – gdy okno jest otwarte, nie mo�na zmieni� po�o�enia skrzyd�a: funk-cja ta jest przydatna podczas wietrznej pogody.
... i �eby pasowa�y do elewacjiWyobra�amy sobie ich wygl�d, ró�ne warian-ty wyko�czenia, a foldery reklamowe kusz� ró�nobarwnymi odcieniami, okleinami imi-tuj�cymi drewno, praktycznymi nak�adkami aluminiowymi i ozdobnymi szprosami.
Kolorystyka. Chocia� najpopularniejsze s� okna bia�e, to dzi�ki barwieniu w masie mo�-na wytwarza� profile w odcieniach be�u i br�zu, a tak�e niebieskiego, �ó�tego, bordo-wego czy zielonego. Niektórzy producenci oferuj� nawet 150 barw, ale... takie okna pla-stikowe s� 30–60% dro�sze od bia�ych.
Okleiny drewnopochodne. Dost�pne w kolorach standardowych: z�oty d�b, orzech, maho� oraz w mniej popularnych: oregon, buk, sosna. W punktach handlo-wych s� wzorniki, z których mo�na wybra� odpowiedni odcie�. Okna oklejane s� za-równo od wewn�trz, jak i na zewn�trz; mo�na nawet zamówi� ró�ne odcienie po stronach wewn�trznej i zewn�trznej. Okleina jest wtopiona w ramy, wi�c jest do�� odporna na uszkodzenia, trzeba jednak j� chroni� przed zadrapaniem ostrym na-rz�dziem podczas monta�u okien, wymiany parapetu lub monta�u klamek. Wi�ksze rysy mo�na naprawi� twardym woskiem i now� oklein�, mniejsze – zamaskowa� ko-rektorem akrylowym lub flamastrem w po-dobnym kolorze.
Nak�adki aluminiowe. Okna z PVC mo�-na równie� kupi� z nak�adkami aluminiowy-mi zak�adanymi na zewn�trzne profile. S� odporne na zmienne warunki atmosferyczne i �atwe w piel�gnacji; dost�pne w wielu kolo-rach. Stanowi� alternatyw� dla bia�ych lub oklejanych profili.
Szprosy. S� to listwy dziel�ce szyby na mniejsze fragmenty. Umiej�tnie dobrane, nadaj� domowi stylowego charakteru.
W starych domach szprosy rzeczywi�cie dzieli�y oszklenie na mniejsze pola, teraz stosuje si� g�ównie nast�puj�ce ich rodzaje: mi�dzyszybowe – (wewn�trzszybowe),
czyli umieszczane wewn�trz zestawu szyb. Maj� szeroko�� od 8 do 45 mm. S� popular-ne i stosunkowo niedrogie, a dzi�ki temu, �e
Je�li chcemy mie szerokie po��czenie salonu z ta-rasem, warto zastosowa w domu okna przesuwne
Okna z PVC w okleinie drewnopodobnej wygl�-daj� jak drewniane
fot.
MS
Wi�
cej n
i� O
KN
A
fot.
Tras
Intu
r
REKLAMA
BUDUJEMY DOM 3/2009172
WYBIERAMY I KUPUJEMY
schowane mi�dzy szybami, nie utrudniaj� mycia okna, naklejane na szyb� – o szeroko�ci
25–40 mm; weneckie i wiede�skie: te ostatnie maj� kraw�dzie wyko�czone uszczelk�, a we-wn�trz szyb odpowiada im ramka dystansowa imituj�ca podzia� szyby. Poniewa� przykleja-ne s� na zewn�trz, utrudniaj� mycie okien.
Warto pami�ta�, �e szprosy zabieraj� nie-co �wiat�a, wi�c nie powinny by� zbyt sze-rokie, zw�aszcza je�li okna s� niedu�e. Przez okna ze szprosami mi�dzyszybowymi i wie-de�skimi ucieka te� nieznacznie wi�cej cie-p�a ni� przez zwyk�e.
Jak kupowa�?Jak zapozna� si� z ofert�. Na pewno warto odwiedzi� strony internetowe znanych pro-ducentów okien. Oprócz podstawowych da-nych warto te� tam szuka� informacji o pro-mocjach, które raz dotyczy� mog� np. okien w niestandardowych okleinach, innym razem – okien z okuciami antyw�amaniowymi itp. Porównanie ofert mo�na sobie u�atwi�, prze-gl�daj�c foldery producentów lub skorzysta� z drukowanych informatorów budowlanych.
Ocen� zebranych informacji mo�na uzupe�-ni�, zagl�daj�c na fora internetowe, na któ-rych cz�sto toczy si� dyskusja: jakie okna s� dobre, jak si� sprawdzaj� po kilku latach u�yt-kowania, jakie firmy s� polecane, ale do tego ród�a nie nale�y podchodzi� bezkrytycz-nie, bo wpisów na forach nikt nie ocenia pod wzgl�dem fachowo�ci ani nie koryguje.
Na pewno bezpieczniej dokonywa� zaku-pów w renomowanych firmach: okna wyko-nane z dobrych materia�ów wytrzymaj� wiele lat. Zwykle te� nie warto dokonywa� zakupów po najni�szych cenach: to mo�e si� okaza� tyl-ko pozorna oszcz�dno��. Za kilka lat okazyj-nie kupione okna mog� si� kwalifikowa� do wymiany z powodu utraty szczelno�ci lub niedomykania si�: oka�e si� wtedy, �e owe ta-nie okna kosztowa�y nas znacznie wi�cej ni� dro�sze, ale solidne.
Kto pomierzy otwory? Najlepiej skorzysta� z oferowanego przez wiele firm darmowego pomiaru bezpo�rednio na budowie: w razie pomy�ki odpowiedzialno�� przejmuje firma – odwrotnie ni� wtedy, gdy to my pomylimy si� w pomiarach.
Monta�. Fachowy monta� jest równie wa�-ny, jak jako�� okien, dlatego wybieraj�c je, warto si� upewni�, �e firma mo�e nam pole-ci� autoryzowan� ekip�. Nawet najlepsze okna dadz� si� zamontowa� tak le, �e stan� si� nie-szczelne lub trudno b�dzie je otwiera� i za-myka�.
Gwarancja. Pami�tajmy, �e aby gwaran-cja by�a wa�na, powinna by� podstemplowa-na i podpisana przez sprzedawc�. Trzeba te� sprawdzi�, czy nie zobowi�zuje nas ona do okresowego (np. po roku) przegl�du okien lub ich konserwacji dokonanej przez autoryzo-wana ekip�. Je�li bowiem nie zg�osimy takie-go przegl�du, producent mo�e odmówi� uzna-nia reklamacji.
Koszty zakupu okien. Je�li kupuje si� okna do ca�ego domu, ich koszt wraz z mon-ta�em wynosi przeci�tnie od 15 do 25 tys. z�otych. Pojedyncze (1500 × 1500 cm) okno kosztuje od 600 do 1300 z�, a monta� – �red-nio 10% jego warto�ci. Za ka�d� dodatkow� funkcj� czy niestandardowy wymiar trzeba dop�aci�. Zawsze warto spróbowa� wynego-cjowa� rabat!
Antyw�amaniowe z PVC?
1270 z�JEZIERSKI, Elita Thermokolor: br�zowyrodzaj: rozwierno-uchylne, uchylne, rozwier-ne, uchylno-przesuwnewymiary: wysoko� i szeroko� profilu [mm]: szer: 82 mm (skrzyd�o), wys: 120 (rama + skrzyd�o, wymiary okna – na indywidualne za-mówienieprofile: 5-komoroweprzeszklenie: pakiet dwuszybowy 4/16/4 lub trzyszybowy za je-dyne 29 z�/m2 dop�atywspó�czynnik prze-nikania ciep�a okna*:U = 1,28 (dla szyby podwójnej) gwarancja: 5 lat
1086 z� OKNOPLAST-KRAKÓW, AWANSkolor: orzech w�oskirodzaj: rozwierno-uchylne, uchylne, rozwier-ne, uchylno-przesuwnewymiary: 1465 × 1435 mmprofile: 5-komoroweprzeszklenie: 4/16/4, 4/16/4wspó�czynnik przenikania ciep�a okna*:U = 1,47 (dla szyby standardowej)gwarancja: 7 lat, za dop�at� 12 lat
1016 z�
MS WI�CEJ NI� OKNATYTANOWEtermokolor: bia�yrodzaj: rozwierno-uchylnewymiary: 1465 × 1435 mmprofile: 5-komorowe, ze wzmocnieniami ter-micznymi MSprzeszkle-nie: szyba SUPERtermo (4/14/4/14/4)wspó�czynnik przenikania ciep�a okna*:U = 0,826gwarancja: 5 lat
W p
rzeg
l�dz
ie p
reze
ntuj
emy
okna
z P
VC, w
ró�n
ych
kolo
rach
, 3- i
5-k
omor
owe
o w
ymia
rach
146
5 ×
143
5 m
m. P
odaj
emy
ceny
bru
tto
Okno wyposa�óne w nawiewniki, które umo�liwiaj� usunicie z pomieszcze� powietrza zu�ytego (zawil-goconego, zawieraj�cego du�o dwutlenku wgla i ma�o tlenu) oraz wymian go na �wie�e z zewn�trz
fot.
Bre
vis
1 32
Komory liczy si w linii prostej od zewntrznej do wewntrznej stro-ny profilu
Okna antyw�amaniowe ró�ni� si od zwy-k�ych tym, �e maj� okucia przeciwwywa�e-niowe z ryglami na skrzyd�ach i zawiasach oraz klamki okienne zamykane na kluczyk. Dodatkowo musz� mie szyby antyw�ama-niowe, czyli z�o�one co najmniej z dwóch tafli szk�a po��czonych foli� PVB lub �ywi-c�. Rozró�nia si trzy klasy okien antyw�a-maniowych: WK1 (klasa 1) – zabezpieczaj� przed w�a-
maniem, podczas którego u�ywana jest tyl-ko si�a mi�ni, np. kopnicie, pchnicie, na-skoczenie, WK2 (klasa 2) – wytrzymaj� u�ycie si�y
mi�ni oraz narzdzi typu obcgi, �rubokrt, kliny oraz szczypce, WK3 (klasa 3) – s� odporne na wszystkie
poprzednie rodzaje w�ama� oraz te, podczas których u�ywa si �omu.
*[W
/(m2 ·K
)]
Okna z PVC
BUDUJEMY DOM 3/2009 173
Magda i Rafa� do budowy swojego pierw-szego domu przygotowywali si� kilka lat. Obecnie s� na etapie stanu surowego otwartego – przed ociepleniem i robotami wyko�czeniowymi. To najlepszy czas na monta� okien. Okna z PVC s� odporne na czynniki atmosferyczne i mo�na je monto-wa� praktycznie przez ca�y rok.
Przyszli w�a�ciciele szukaj� odpowied-niego producenta – sprawdzaj�, co na temat okien pisz� inni na forach internetowych, pytaj� znajomych. Wybór jest trudny, ale w ko�cu decyduj� si� na Oknoplast-Kraków.
Sk�adaj� wizyt� w najbli�szym punk-cie sprzeda�y. Takich punktów Oknoplast--Kraków ma w Polsce ok. 250. W salonie sprzedawca pomaga im wybra� profil okna – decyduj� si� na Awans w kolorze bia�ym.
W profilu Awans zastosowano nowy pro-fil skrzyd�a, który jest cz��ci� wielokomo-rowego systemu profili Perfectline o zabu-
dowie 70 mm niemieckiej firmy Veka. Jego zalet� jest du�a stabilno�� koloru. Nawet po latach u�ytkowania okno b�dzie wyró�-nia�o si� w�ród innych czyst� biel�. Okno Awans ma dodatkowe, pi�ciokrotnie gi�te wzmocnienie w skrzydle i zamkni�te w ra-mie, co zapewnia odpowiednie parametry sztywno�ci i trwa�o�ci okna. W standardo-wym wyposa�eniu oku� ma blokad� b��d-nego po�o�enia klamki, podno�nik skrzy-d�a rozwierno-uchylnego, mikrowentylacj� w rozwórce, blokad� uchy�u i dociski we-wn�trzne.
Magda i Rafa� umawiaj� si� ze specjali-st� z salonu sprzeda�y na pomiar otworów w ich budowanym domu. Na podstawie po-miaru w punkcie sprzeda�y sporz�dza si� wycen� zamówienia oraz przygotowuje umow�.
Rafa� zastanawia si� nad roz�o�eniem p�atno�ci na raty i dowiaduje si�, �e Okno-plast-Kraków wspó�pracuje w tym zakre-sie z jednym z banków. Maksymalny okres sp�aty to 36 miesi�cy. Jednak ostatecznie decyduje si� na kupno okien za gotówk�. Przedp�ata wynosi 40% warto�ci zamówie-nia, ale sprzedawca informuje, �e je�li op�a-ci z góry pe�n� kwot� zamówienia, dostanie wy�szy rabat.
Magda i Rafa� dowiaduj� si�, �e w ka�-dej chwili po dokonaniu zakupu w razie ja-kichkolwiek w�tpliwo�ci mog� zwróci� si�
do firmy po porad�. Okna obj�te s� pe�n� 7-letni� gwarancj�. W przypadku okien bez monta�u obowi�zuje 22% VAT, natomiast okna zakupione wraz z us�ug� monta�ow� obj�te s� 7-procentowym podatkiem VAT. ��czny koszt zakupu i monta�u okien wy-nosi 9003,14 z� brutto.
Na okna czekaj� trzy tygodnie, a przed ich otrzymaniem reguluj� ca�o�� zamówie-nia. Koszty transportu w tym przypadku (ze wzgl�du na niewielk� odleg�o��) pokry-wa salon sprzeda�y.
BUDUJEMY DOM 9/2008
ZAKUP KONTROLOWANY
Kupujemy z naszym Czytelnikiem okna z PVC
Poszukiwane: okna z PVC, bia�e, 5-komorowe, do domu o powierzchni 115 m2 oraz jedne drzwi balkonowe: 6 okien 1465 mm × 1435 mm; 6 okien 865 mm × 1435 mm; 1 drzwi balkonowe 865 mm × 2195 m. Zale�y nam na firmie, która daje d�ug� gwarancj� na okna.
ZZ do�wiadcze� do�wiadcze� CCzytelnikówzytelników
Okna kupi�am 7 lat temu. Chocia� s� trzykomorowe, a obecnie wi-
dz�, �e standardowo kupuje si� pi�cio-komorowe, to jestem z nich zadowolo-na. Mam je ju� tyle lat i przekona�am si�, �e s� szczelne, ciep�e, nie wpusz-czaj� ha�asu do domu.
ania _ 68
Kilka lat temu kupili�my pi�ciokomorowe okna firmy Aluplast. Wa�na jest dla nas energooszcz�dno��,
któr� uzyskujemy m.in. dzi�ki pi�ciu komorom oraz gru-bym �ciankom mi�dzy nimi. S� te� wygodne w u�yt-kownaiu i odporne na uszkodzenia. Podczas ich zaku-pu dostali�my mazak, którym naprawia si� ewentualne drobne zarysowania.
marzena
Okna bia�e, 5-komorowe, profil Awans
6 okien 1465 × 1435 mm – 4097,94 z� netto6 okien 865 × 1435 mm – 2410,56 z� netto1 drzwi balkonowe 865 × 2195 mm – 535,25 z� nettoMonta� – 1370,40 z� netto
Razem netto: – 8414,15 z�VAT 7%: – 588,99 z�Razem brutto: – 9003,14 z�
W i c e j . . . c e n y , f i r m y , p r o d u k t y , k a l k u l a t o r y , a r t y k u � y . K l i k n i j n a w w w . b u d u j e m y d o m . p lJ a k o j e d y n i p u b l i k u j e m y a k t u a l n e R A N K I N G I P R O D U K T Ó W !
�czny koszt: 9003,14 z� brutto
fot.
Arc
hiw
um B
D
Zrobili�my z m��em b��d i nie zamówili-�my monta�u okien w autoryzowanym
punkcie sprzeda�y, tylko wzi�li�my zwyk�e-go fachowca z og�oszenia. Podczas monta�u zawiasy i klamki nie zosta�y dobrze wyregu-lowane i mamy teraz problem z zamykaniem okna.
Anita
plpl
PRZYK�ADOWY WYBÓR
Wi�cej wypowiedzi na forum.budujemydom.pl
BUDUJEMY DOM 3/2009174
Prezentacja firmowa
Wzrost cen no�ników energii oraz wprowa-dzenie unijnej dyrektywy EPBD 2002/91/EC i certyfikacji energetycznej budynków za-ch�ca do stosowania okien energooszcz�d-nych. MS wi�cej ni� OKNA jest jedyn� w Polsce firm� stosuj�c� seryjnie zaawanso-wane rozwi�zania energooszcz�dne w sto-larce okiennej. Produkowane przez ni� okna TYTANOWEtermo PVC osi�gaj� bezkonku-rencyjne parametry termiczne. Linia ta zo-sta�a zaprojektowana z my�l� o Klientach, którzy stawiaj� najwy�sze wymagania do-tycz�ce bezpiecze�stwa i energooszcz�d-no�ci. Okna produkowane s� w oparciu o szeroki profil 5-komorowy, specjalnie skon-struowany dla zapewnienia doskona�ej izo-lacji termicznej. W skrzyd�ach i ramach za-stosowano innowacyjny system Wzmocnie� Termicznych MS, obni�aj�c o 40% wspó�-czynnik przenikania ciep�a w stosunku do zwyk�ych okien ze wzmocnieniami stalowy-mi. Wspó�czynnik przenikalno�ci termicz-nej profili obni�ono do UR=1,1 W/m2K wg PN-EN ISO 10777-2:2005.Wzmocnienia Termiczne MS zapewniaj� rów-nie� bardzo dobre w�asno�ci statyczne i aku-styczne (wyciszenie RW�35 dB wg PN-EN
20140-3:1999). Zastosowanie Ciep�ej Ramki MS we wk�adach szybowych termo 1.0 obni-�a utrat� ciep�a do minimum oraz ogranicza zjawisko roszenia na brzegu szyby. Dodatkowo zastosowanie szyby SUPERtermo sk�adaj�cej si� z pakietu trzech tafli szk�a, w której szy-by zewn�trzne zosta�y pokryte pow�okami niskoemisyjnymi, a przestrze� mi�dzyszy-bow� wype�niono argonem (4T-14Ar-4-14Ar-4T), pozwoli�o obni�y� wspó�czynnik przeni-kania ciep�a do poziomu UOS=0,6 W/m2K wg PN-EN 674:1999.Okna TYTANOWEtermo PVC wyposa�ono w standardzie w system podno�nika napro-wadzaj�cego skrzyd�o okna do ramy, zaczep przeciwwywa�eniowy, klamk� z przyciskiem bezpiecze�stwa oraz mikrowentylacj� u�atwia-j�c� przewietrzanie pomieszcze�. TYTANOWEtermo to okna najwy�szej klasy! Ich wyj�tkowe parametry znalaz�y uznanie w�ród krajowych ekspertów, o czym �wiadcz� liczne nagrody i wyró�nienia: nominacja do presti�o-wego God�a „Teraz Polska”, tytu� „Pomorskiego Produktu 2007”, nagroda Kryszta�owe-go Profilu w Kategorii Innowacyjno�� oraz ty-tu� Pomorskiego Lidera Innowacji w kategorii Innowacyjny Produkt.
MS wi�cej ni� OKNA posiada bogaty asor-tyment okien i drzwi PVC, aluminiowych i drewnianych oraz parapetów z kamienia naturalnego.
M&S Pomorska Fabryka Okien Sp. z o.o.ul. Grottgera 15, 76-200 S�upsk
tel. 059 84 10 800, faks 059 84 10 802infolinia 0 801 608 608
www.ms.ple-mail: [email protected]
Energooszcz�dne
oknaOkna TYTANOWEtermo firmy MS wi�cej ni OKNA to efekt 15-letniego do�wiadczenia w produkcji stolarki. Jest to innowacyjna linia okien stworzona przez dzia� rozwojowo--badawczy MS, wielokrotnie nagradzana przez niezalene �rodowiska opiniotwórcze.
Drzwi zewn�trzne
BUDUJEMY DOM 3/2009 175
WYBIERAMY I KUPUJEMY
Drzwi zewn�trzne
Aleksandra Ku�mierczyk
Drzwi wej�ciowe? Wiadomo, maj� by� solidne, by nie da�o si� ich sforsowa�, a do tego ciep�e, funkcjonalne i �adne.Jakie jednak maj� by�, by spe�nia�y wszystkie te warunki?
Kszta�t i wymiar Kszta�t i wymiar Okre�lone s� w projekcie budowlanym. A wszystkie zmiany s� spraw� ryzykown�, szczególnie gdy zale�y nam na zaokr�gleniach, �ukach czy nietypowych kszta�tach. Form� drzwi powinny pasowa do bry�y domu i ar-chitektury otoczenia. Je�li nie wiemy, na co si zdecydowa, a ró�norodno� ofert nas przera-sta, bo podobaj� nam si zarówno te z ozdob-nymi elementami, jak i zupe�nie proste, popro-�my o pomoc architekta.Sprawy zwi�zane z estetyk� s� istotne, ale rów-nie wa�ne s� te zwi�zane z wymiarem, bo zapew-ni� wygod w u�ytkowaniu. Oto szczegó�y: wysoko� – standardem jest 201–210 cm, ale
je�li drzwi montuje si na etapie budowy, trze-ba pamita o posadzce, czyli doda 2–4 cm; szeroko� – nie mniej ni� 90 cm.
Wej�cie
Wybór oferowanych w sprzeda�y drzwi ze-wn�trznych przekracza nasze wyobra�enia. Ale z samego ich ogl�dania niewiele wynika: nie wiadomo, czy drzwi, które �adnie wygl�daj� w sklepie, na stronie internetowej czy te� w ka-talogu producenta, b�d� dobrze chroni�y przed ch�odem, wilgoci� i czy b�d� odporne na w�a-manie. Na co wi�c zwróci� uwag�?
Materia�Drewno. Drzwi drewniane kupujemy naj-ch�tniej ze wzgl�du na ich naturalny wygl�d. Najpopularniejsze (i najta�sze) s� z drewna kra-
jowego: sosnowego, �wierkowego, bukowe-go, jesionowego. Ale je�li kto� woli, by wej-�cie do domu mia�o bardziej wyszukany wygl�d, mo�e wybra� drzwi z drewna ga-tunków egzotycznych – mahoniu, teku lub palisandru. Najlepsze s� drzwi z drewna klejonego, a nie litego, bo s� odporniejsze na paczenie. Drzwi drewniane s� ci��kie – mog� wa�y� nawet 150 kg – dlatego nie�a-two je zamontowa�. Takie drzwi musz� by� co kilka lat odnawiane.PVC. Rzadko stosowane w budownictwie jednorodzinnym, cho� s� ta�sze od drzwi drewnianych. Podobnie jak okna plasti-kowe, maj� budow� komorow� i konstruk-cj� wykonan� z profili PVC, usztywnion� profilami stalowymi lub aluminiowymi. Poniewa� s� lekkie – �atwo je zamontowa�. S� odporne na wilgo� i zmiany temperatu-ry i nie wymagaj� konserwacji, ale uszkodzone mechanicznie, nie dadz� si� naprawi�. Stal. Drzwi produkuje si� te� z blachy stalo-wej ocynkowanej; stalowe mog� by� o�cie�-nice, rzadziej skrzyd�o. Maj� szkielet z kszta�towników stalowych usztywniony pr�tami lub blach� profilowan�, a wype�-nienie szkieletu stanowi izolacja ze sztyw-nej pianki poliuretanowej. Ok�adziny ze-wn�trzne mog� by� wykonane z g�adkich
lub wyt�aczanych p�yt stalowych, z gru-bych profilowanych i laminowanych p�yt wiórowych, grubych p�yt wiórowych z oklein� z naturalnego drewna lub z gru-bej sklejki wodoodpornej.
Ze stali wykonuje si� najcz��ciej drzwi antyw�amaniowe. Aluminium. W domach jednorodzinnych bardzo rzadko stosuje si� takie drzwi, dlate-go �e s� ma�o estetyczne, „zimne” i kojarzo-ne raczej z budynkami publicznymi. Maj� budow� komorow� i ocieplenie z pianki po-liuretanowej.
ParametryIzolacyjno�� cieplna. Okre�lana wspó�czyn-nikiem U, który warto sprawdza�, bo od nie-go zale�y, jaka ilo�� ciep�a b�dzie ucieka� przez drzwi, a im mniej, tym mniejsze b�d� koszty ogrzewania. Zgodnie z przepisami, warto�� U drzwi wej�ciowych nie powinna by� wi�ksza ni� 2,6 W/(m2·K), ale korzystniej jest wybra� jeszcze „cieplejsze”. Producenci prze�cigaj� si� w obni�aniu izolacyjno�ci drzwi, dlatego w sprzeda�y mo�na znale� drzwi o nast�puj�cych warto�ciach wspó�-czynnika U: drewniane: 1,2–2 W/(m2·K); z PVC: 1,3–2,5 W/(m2·K); aluminiowe: 1,1–2,5 W/(m2·K).
na latafot.
Adp
ol
BUDUJEMY DOM 3/2009176
WYBIERAMY I KUPUJEMY
Uwaga! Wspó�czynnik U mo�na jeszcze spo-tka� pod dawnym oznaczaniem k W/(m2·K).Izolacyjno�� akustyczna. Okre�lana wspó�-czynnikiem Rw, który informuje, czy drzwi do-brze chroni� przed ha�asem z zewn�trz. O izo-lacyjno�� akustyczn� trzeba szczególnie za-dba� wtedy, gdy dom buduje si� w ha�a�liwym otoczeniu, np. przy drodze szybkiego ruchu, linii kolejowej lub lotnisku. Izolacj� akustycz-n� wykonuje si� ze styropianu, we�ny mine-ralnej lub pianki poliuretanowej. Im wi�ksz� warto�� ma wspó�czynnik Rw drzwi, tym le-piej, a mo�e mie� od 27 do 44 dB. Standardem s� drzwi, których Rw wynosi 32 dB. Odporno�� na w�amania. Drzwi zewn�trz-ne mog� by� zwyk�e, wzmocnione albo szcze-gólnie odporne na w�amanie – czyli antyw�a-maniowe. Takie drzwi maj� klas� odporno�ci C i deklaracj� zgodno�ci z aprobat� tech-niczn� lub kopi� �wiadectwa czy certyfika-tu. Dokumenty te wydaj� jednostki lub labo-
ratoria akredytowane przez Polskie Centrum Akredytacyjne. Uwaga! Czasami sprzedawcy oferuj� jako an-tyw�amaniowe drzwi wzmocnione, które maj� jedynie zamek klasy C. Jest to nadu�ycie.
Klas� okre�la si� na podstawie specjali-stycznych bada�: drzwi próbuje si� sforsowa� pi��, wkr�tark� lub innymi narz�dziami i kla-syfikuje jako antyw�amaniowe, je�li przez 20 minut próba sforsowania si� nie powiedzie. W tym czasie nie powinno si� te� uda� wyci�cie w drzwiach otworu o wymiarach 40 × 40 cm. Drzwi klasy A i B nie przechodz� takiego testu pozytywnie.
W drzwiach antyw�amaniowych zwi�kszo-n� wytrzyma�o�� zapewnia odpowiednia kon-strukcja: rama stalowa usztywniona jest po-ziomymi i pionowymi pr�tami tworz�cymi ruszt, a szkielet wewn�trzny wype�niony ma-teria�em izolacyjnym – we�n� lub piank�. Z zewn�trz konstrukcja pokryta jest ocynko-
wan� blach� stalow� grubo�ci 2–3 mm. Drzwi mog� by� wyko�czone drewnem lub oklein� foliow� albo drewnopochodn�. W drzwiach antyw�amaniowych najcz��ciej nie stosuje si� przeszkle�, by nie os�abia� ich konstrukcji. Wysuwane w trzech lub czterech kierunkach bolce i rygle zamków stanowi� dodatkowe za-bezpieczenie przed wywa�eniem.
Konstrukcja P�ycinowa. Konstrukcj� skrzyde� p�ycino-wych stanowi rama wykonywana trady-cyjnie z drewna litego (a obecnie zazwy-czaj z drewna klejonego, które jest znacznie odporniejsze na paczenie), podzielona na mniejsze pola poziomymi i pionowymi ele-
mentami i wype�niona ró�nej wielko�ci p�y-cinami g�adkimi lub kasetonowymi (zwany-mi filunkami).P�ytowa. Jest to konstrukcja z�o�ona z dwóch sztywnych p�yt mocowanych do usztywniaj�cego je od wewn�trz ramiaka z drewna klejonego warstwowo. P�yty mog� by� wykonane z materia�ów drewnopochod-nych, stali lub kompozytów.
ZamkiIle? Najlepiej dwa. Wi�ksza liczba zamków nie sprzyja bezpiecze�stwu, bo mo�e os�abi� konstrukcj� drzwi. Standardem s� zamki: podklamkowy – centralny, który montuje
si� razem z klamk�;
o�cie�nica – zwana niepoprawnie „fu-tryn�” lub „framug�” – sk�ada si ze stoja-ków po��czonych ryglem, stojaki o�cie�nicy, rygiel o�cie�nicy, o�cie�e, skrzyd�o drewniane, stalowe, aluminio-
we lub z PVC, wype�nienie z materia�u izolacyjnego – we�-
ny, styropianu lub pianki poliuretanowej, uszczelki na obwodzie, okucia: zawiasy, klamki i zamki.
Drzwi takie s� stosunkowo drogie, zatem ich zakup ma sens tylko wtedy, gdy pozo-sta�e otwory – okna i drzwi tarasowe – tak-�e maj� podwy�szon� klas ochrony an-tyw�amaniowej, inaczej z�odziej – zamiast forsowa najtrudniejsz� – wybierze �atwiej-sz� drog do domu. Warto pamita, �e do budynku mo�na si te� dosta przez bram gara�ow�, dlatego i ona musi by odpowied-nio zabezpieczona: mie atestowany zamek lub rygle – chyba �e gara� nie jest po��czo-ny z domem.Zamontowanie drzwi antyw�amaniowych pozwala na obni�enie sk�adki za ubezpie-czenie domu nawet o 20%.
Elementy drzwi
Czy warto kupowa drzwi antyw�amaniowe?
Budowa drzwi
rygielo�cie�nicy zalewany betonem
o�cie�nica
skrzyd�o
we�na
zamek g�ówny
blacha ocynkowana
zamek dodatkowy
stojak o�cie�nicy
profil aluminiowy
fot.
Cal
Drzwi wej�ciowe z dodatkowymi na�wietlami – nieotwieranymi przeszkleniami umieszczonymi nad lub z boku skrzyd�a. Do takich drzwi montuje si specjalne szk�o, tzw. bezpieczne, odporne na w�amania, hartowane, a nawet kuloodporne
Drzwi zewn�trzne
BUDUJEMY DOM 3/2009 177
Poda
jem
y ce
ny b
rutt
o, b
ez m
onta
�u. W
ycen
a do
tycz
y dr
zwi d
o ot
wor
u o
wym
iara
ch 2
10 ×
90
cm
1952 z�
STOLBUD W�OSZCZOWA, Effect 1Materia�: rama z drewna sosnowego, klejonego warstwowo grub. skrzyd�a i o�cie�nicy 58 mm, z p�ycinami drew-nianymi grub. 43 mm; wyko�czenie: impre-gnacja i lakierowanie farbami wodorozcie�-czalnymi kryj�cymi lub transparentnymi wg wzornikaW cenie: zamek za-padkowo-zasuwkowy, zamek zasuwkowy górny, bolec anty-w�amaniowy, 3 zawiasy bez os�o-nek, zestaw szybowy bezpieczny (33.1/12/4) o ograniczonej widoczno�ci refleksyj-nej, próg drewniany
11 950 z�HÖRMANN, TopComfortMateria�: rama aluminiowa z wype�nieniem z tworzywa sztucznego, uchwyt ze stali nierdzewnej z wype�nieniem aluminiowym, szk�o izolacyjne z ze-wn�trz przezroczy-ste, wewn�trz szare z piaskowanymi pasamiW cenie: okucia przeciww�ama-niowe, wk�adka patentowa, rygle przeciwwywa�e-niowe ze stali nie-rdzewnej, zawiasy, zamki zasuwkowe
1699 z� EURONORD ENTERPRISE, Euronord ClassicMateria�: blacha stalowa, drew-niany ramiak, wy-pe�nienie z pian-ki poliuretanowej, o�cie�nica stalo-wa; przeszklenie: pakiety szybowe zespolone W cenie: 2 zam-ki trójtrzpienio-we LOB, komplet oku, wk�adki b-benkowe
2490 z� DONIMET, Model: DC 3.1Materia�: rama stalowa grub. 1,5 mm, wype�niona we�n� mineraln�; o�cie�ni-ca z zimnogitego profilu grub. 3 mm; wyko�cze-nie: lakierowane proszkowo na ko-lor z palety RAL, laminaty drewno-podobne, p�yty fornirowane frezo-wane; przeszkle-nie: szk�o antyw�a-manioweW cenie: 3 �o�y-skowane zawiasy, 3 blokady przeciw-wywa�eniowe, za-mek centralny roz-porowy klasy C
2230 z�
DREW-HOLTZ, Model: 53Materia�: rama z litego, klejonego drewna sosnowego, ocie-plona styropianem i pomalowana far-bami lazurowymi, o�cie�nica drew-niana szeroko�ci 10 cmW cenie: 4 zawiasy regulowane, 2 zamki na wk�ad-k bbenkow�, uszczelka, próg aluminiowy (szero-ko� 10 cm)
2840 z�NICEWICZ, Model: 05SMateria�: rama i o�cie�nica z drewna kle-jonego, kasetony ze sklejki, wyko�czenie: lazurami i far-bami kryj�cymi z palety RAL; prze-szklenie: szk�o ze-spolone, szyby bezpieczne, piasko-wane, ornamen-toweW cenie: zamek wpuszczony, zamek z 3 ryglami, bolce antywywa�eniowe, 3 zawiasy, 2 uszczelki, próg z uszczelk�
wpuszczany – z wymienn� wk�adk� zwan� „bu-dowlan�”, któr� po zako�czeniu budowy wymie-nia si� na docelow�, nie rozkr�caj�c ca�ego mecha-nizmu. Dzi�ki temu nikomu z ekipy budowlanej nie trzeba udost�pnia� kluczy. Zamek ten mo�e mie� potrójne, poczwórne lub pi�ciokrotne ryglowanie.
Mo�na tak�e zamontowa� od wewn�trznej strony drzwi dodatkowy zamek wierzchni, który umo�liwi szybkie ich otwarcie na przyk�ad podczas po�aru.
PrzeszkleniaS� przydatne, gdy drzwi prowadz� do ciemnego przedsionka, bo roz�wietlaj� i wizualnie powi�k-szaj� przestrze�. Masywnym drzwiom dodaj� lek-ko�ci, mog� te� by� elementem dekoracyjnym.
Do przeszkle� drzwi zewn�trznych u�ywa si� szyb podwójnych lub potrójnych, ze szk�a hartowa-nego (st�uczone rozpada si� na ma�e kawa�ki o nie-ostrych brzegach), g�adkiego lub kolorowego, zdobio-nego lub ornamentowego. Drzwi mo�na te� oszkli� szybami witra�owymi lub kuloodpornymi, cho� wtedy ich cena mo�e wzrosn�� nawet o 2–3 tys. z�.
Co sprawdzi� przed zakupemSposób otwierania. Na zewn�trz czy do wewn�trz? Przepisy tego nie rozstrzygaj�, ale w wi�kszo-�ci projektów znajdziemy drzwi otwierane na ze-wn�trz, bo s� trudniejsze do sforsowania, szczel-niejsze (wiatr dociska je do o�cie�nicy, a wi�c uszczelnia styki), u�atwiaj� ewakuacj�, a sp�ywaj�-cy po nich deszcz nie wnika do wn�trza. Nie wsz�-dzie jednak takie drzwi sprawdzaj� si� jednakowo dobrze, dlatego warto zna� warunki, których wy-magaj� obydwa warianty otwierania: na zewn�trz – podest musi by� na tyle du�y, by
�uk zakre�lany przez kraw�d otwieranego skrzy-d�a mie�ci� si� w jego obr�bie, a otwieraj�ca je oso-ba nie musia�a si� cofa�. Nad tak otwieranymi drzwiami niezb�dne jest zadaszenie; do wewn�trz – ten wariant mo�na zastosowa� tyl-
ko tam, gdzie w wiatro�apie lub holu jest wystarcza-j�co du�o miejsca na otwieraj�ce si� skrzyd�o. Drzwi otwierane do wewn�trz zaleca si� w regionach o ob-fitych opadach �niegu.Prawe czy lewe? Musimy by� tego pewni, zanim wybierzemy si� do sklepu. Jak to sprawdzi�? Trzeba stan�� przodem do drzwi, tak by otwiera�y si� w nasz� stron�: je�li zawiasy znajduj� si� po prawej stronie, s� to drzwi prawe, je�li odwrotnie – lewe.Zestaw standardowy. Ka�da firma ustala go indy-widualnie, dlatego trzeba koniecznie zapyta�, co do niego nale�y. Najcz��ciej drzwi sprzedawane s� ra-zem z o�cie�nic�, dwoma zamkami, bolcami anty-wywa�eniowymi i uszczelkami, ale nie musi tak by�. Próg (niezb�dny do ochrony przed wnikaniem wody z zewn�trz i s�u��cy do uszczelnienia dolnej kraw�dzi skrzyd�a) oraz klamki i wizjer kupuje si� oddzielnie.
BUDUJEMY DOM 3/2009178
Zapytajmy ponadto, ile jest kluczy w zesta-wie, w jaki sposób mo�na je dorabia�, ile to kosztuje i na jak� pomoc mo�na liczy� w ra-zie ich zgubienia i czy wtedy konieczna b�-dzie wymiana ca�ego zamka i jakie s� koszty takiej wymiany. Uwaga! Serwis zamków wy�szej klasy (dora-bianie kluczy, naprawa, awaryjne otwieranie) zapewnia zwykle jedynie producent lub auto-ryzowany przeze� wyspecjalizowany zak�ad.
Cena. Drzwi zewn�trzne kosztuj� od 1500 do 15 000 z�. Ró�nica zale�y od rodzaju, sposobu wyko�czenia, konstrukcji, zabezpiecze�, czyli tego wszystkiego, o czym napisali�my. Wi�cej p�aci si� zawsze za nietypowe kszta�ty i wy-miary, drzwi dwukolorowe (oko�o 25%) oraz za drzwi bez klamki od strony zewn�trznej. Czas realizacji zamówienia. Zapytajmy w ró�nych punktach o to, jak d�ugo czeka si� na drzwi standardowe, niestandardowe, dwukolorowe.Gdzie kupi�? Najlepiej u producenta, bo fa-chowo doradzi, jakie zamki i wyko�czenia wybra�. Nie warto kupowa� drzwi w super-marketach i takich punktach sprzeda�y, gdzie nie mo�na liczy� na fachow� pomoc.Gwarancja. Zwykle jest udzielana na 2 lata. Dowiedzmy si� jednak, na jakie elementy – w drzwiach wej�ciowych najcz��ciej uszko-dzeniu ulegaj� zamki i zawiasy.
Monta�Kiedy montowa� drzwi zewn�trzne? Cz�sto robi si� to na ko�cowym etapie stanu surowe-go, kiedy wstawia si� tak�e okna i bram� gara�ow� (je�li gara� po��czony jest z do-mem). Niestety, nara�a to drzwi na uszko-dzenia mechaniczne lub zabrudzenie pod-czas robót wyko�czeniowych. Jak rozwi�za� ten problem? Warto kupi� drzwi tymczaso-we – ta�sze, bo mniej efektowne i mniej so-lidne, a potem zamontowa� je w pomieszcze-niu gospodarczym lub innym podrz�dnym
czy mniej widocznym miejscu – na przyk�ad w piwnicy.Komu powierzy� monta�? Specjali�cie! Mon-ta� drzwi zewn�trznych nie nale�y do naj-prostszych, dlatego lepiej nie uczy� si� go we w�asnym domu, zw�aszcza �e wtedy produ-cent mo�e nie uzna� ewentualnych reklamacji.
Koszt monta�u zale�y od rodzaju, wielko�ci drzwi i stopnia skomplikowania robót. Je�li za-mówimy drzwi z monta�em, warto�� podatku VAT zamiast 22%, wyniesie 7%. W wyj�tko-wych sytuacjach, np. w czasie promocji, mon-ta� mo�e by� wliczony w cen� drzwi: je�li si� uda skorzysta� z takiej okazji, mo�na zaoszcz�-dzi� 300–400 z�.Jak powinno si� montowa� drzwi? Zawsze w warstwie konstrukcyjnej �ciany, a je�li jest ona wykonana z betonu komórkowego lub pu-staków, nale�y zastosowa� specjalne rozwi�-zania: obramowa� o�cie�e betonem i g��boko osadzi� kotwy, inaczej drzwi mo�na wyrwa� ze �ciany razem z o�cie�nic�.
Miejsce monta�u w przekroju �ciany zale�y od jej rodzaju: w jednowarstwowej – drzwi umieszcza si�
w po�owie jej grubo�ci; w dwuwarstwowej – jak najbli�ej zewn�trz-
nej kraw�dzi �ciany; w trójwarstwowej – na wysoko�ci ocieple-
nia �ciany.Uwaga! Samodzielny monta� drzwi anty-w�amaniowych powoduje utrat� na nie gwa-rancji.
Umieszczenie drzwi w �cianie jednowarstwowej (a), dwuwarstwowej (b), trójwarstwowej (c)
a b c
fot.
Dre
wno
-Rex
fot.
AFB
o�cie�nica
o�cie�nica
warstwa ocieplenia
skrzyd�o
skrzyd�o
drzwi powinny by umieszczone w po�owie grubo�ci �ciany
drzwi montuje si jak najbli�ej zewntrznej krawdzi �ciany
drzwi powinny si znale� w p�aszczy�nie ocieplenia
o�cie�nica
warstwa ocieplenia
skrzyd�o
Drzwi zewntrzne, bez wzgldu na to czy s� jednoskrzyd�owe, dwuskrzyd�owe, z przeszklenia-mi bocznymi lub bez, powinny by dobrze izolowane cieplnie i akustycznie oraz wykonane z materia�ów odpornych na dzia�anie czynników atmosferycznych. Mog� by otwierane na zewn�trz lub do �rodka. Dobrze, by mia�y wizjer, zamek bol-cowy i zawiasy z blokad� antywywa�eniow�
Pomys�em na oryginalne wej�cie do domu mog� by masywne drewniane drzwi w kszta�cie �uku z efektownymi przeszkleniami po obu stronach
fot.
AFB
fot.
Bud
max
fot.
Nat
ura
fot.
Urz
�dow
ski
BUDUJEMY DOM 3/2009
D�ugo si� mo�na zastanawia�, przegl�da� kata-logi, ogl�da� strony internetowe, ale tym razem decyzja musia�a zapa�� szybko.Drzwi mia�y by� solidne i sprawdzone. Mia�y równie� s�u�y� wiele lat. Wa�ne by�o tak�e to, by ich cena nie przekroczy�a 3 tys. z�.Zacz�to od ustalenia kryteriów. Ju� na wst�-pie zrezygnowano z drzwi antyw�amaniowych – bo s� za drogie. Drzwi mia�y by� proste, do-pasowane do elewacji i stolarki okiennej, najle-piej w ciemnym kolorze. Mia�y te� mie� ma�y witra� i delikatne przet�oczenia.
Gdzie szukano producenta?W prasie bran�owej i informatorach budow-lanych, na stronach internetowych, w bu-dowlanych centrach handlowych. Wybrano firm� Euronord. Po zapoznaniu si� z jej ofert� (wszystkie potrzebne informacje mo�-na znale� na stronie internetowej) i przed-stawieniu swoich oczekiwa�, zdecydowa-no si� na model okre�lony w katalogu jako Euronord Classic Plus. To drzwi jednoskrzy-d�owe, z czterema pionowymi delikatnymi przet�oczeniami oraz pó�okr�g�ym witra-�em r�cznie wykonanym ze szklanych ele-mentów.
Po wybraniu konkretnych drzwi ze stro-ny internetowej zostaje si� przekierowanym przez firm� do najbli�szego punktu handlo-wego maj�cego w ofercie interesuj�cy model. Monta� drzwi to ju� zadanie przedstawiciela wybranej placówki, sprawdzonego i rzetelne-go fachowca, który uprzednio przyje�d�a i sprawdza wymiary. On równie� wycenia swoj� us�ug�. Na zamówienie czeka si� mak-symalnie 2–3 tygodnie.W tym momencie trzeba zap�aci� firmie za-liczk� 20–30% warto�ci drzwi. Reszt� p�at-no�ci dokonuje si� przy odbiorze. Za monta� p�aci si� po sko�czonej pracy. W zale�no�ci od punktu sprzeda�y p�atno�� mo�na roz�o-�y� na raty.Firma zapewnia serwis gwarancyjny i pogwa-rancyjny. Warunki r�kojmi s� zgodne z wy-k�adni� prawa: gwarancja trwa dwa lata, ale jest rozpatrywana jedynie wtedy, gdy ma si� dokument potwierdzaj�cy dat� zakupu.
Drzwi i co jeszcze?Po zakupie konkretnego modelu i oczekiwa-niu na firm� monta�ow�, zajrzano jeszcze do sklepu internetowego firmy (www.euronord.pl/sklep). Okaza�o si�, �e drzwi b�d� koszto-wa�y nieca�e 2 tys. z�, dlatego pozwolono so-bie na dodatkowy zakup. Wybrano zadasze-nie. Daszek dostarczany jest w ci�gu 48 godz. Monta� jest bardzo prosty, nie wymaga spe-cjalistycznej wiedzy i trwa nieca�� godzin�. Wszystkie elementy s� w jednym pude�ku.
Szczegó�yOstatecznie wybrano drzwi, których skrzyd�o wykonane jest z profilowanej, ocynkowanej bla-chy stalowej, ze stalow� o�cie�nic� lakierowan� proszkowo na kolor skrzyd�a, oraz progiem alu-miniowym. Drzwi maj� wype�nienie z pianki poliuretanowej (zapewnia izolacj� termiczn� i akustyczn� oraz stabilno�� skrzyd�a) i ramiaki z klejonego drewna sosnowego. S� oklejone okle-in� drewnopodobn� i wyposa�one w uszczelki magnetyczne. Drzwi maj� dwa zamki trójtrzpie-niowe (górny – zasuwkowy i dolny zapadko-wo-zasuwkowy) zamocowane w ramiaku, któ-ry w tym miejscu jest dodatkowo wzmocniony. Zamki dostosowane s� do standardowych i an-tyw�amaniowych wk�adek patentowych.W sk�ad zestawu wchodz� tak�e trzy ocynko-wane zawiasy �o�yskowe z ko�kami antyw�a-maniowymi. Drzwi wyko�czono oklein� drew-nopodobn� renolit w kolorze z�otego d�bu. Przeszklenie witra�owe jest wykonane r�cznie z lutowanych kawa�ków szk�a, zamkni�tych w zespoleniu ze szk�a hartowanego, w ramce z okleiny drewnopodobnej. Drzwi nie wymagaj� wzmocnienia �ciany i wa�� 45 kg.Do drzwi producent dodaje promocyjny ze-staw: okucia i podstawowe wk�adki patentowe z trzema kluczami do ka�dej wk�adki. Mo�na tak�e zamówi� komplet wk�adek antyw�ama-niowych z sze�cioma kluczami. Ale to kosztuje dodatkowe 200 z�.
BUDUJEMY DOM 9/2008
ZAKUP KONTROLOWANY
Kupujemy z naszym Czytelnikiem drzwi wej�ciowe
Poszukiwane: drzwi wej�ciowe o wymiarach 90 × 210 cm (standar-dowe), bez bocznych do�wietle�
ZZ do�wiadcze� do�wiadcze� CCzytelnikówzytelnikówKupi�am drzwi znanego producenta i si� troszk� rozczarowa�am. Uwa�am, �e 3 klucze do��-
czane do zestawu to za ma�o, o co najmniej jeden :-(. Tym bardziej �e jest to klucz, którego nie mo�na samemu dorobi�. W tej chwili w�a�nie potrzebuj� czwartego klucza i jest z tym ma�y problem. Je�li chodzi o oryginalny klucz, to procedura dorobienia mo�e trwa� kilka tygodni, bo kod klucza jest wysy�any za granic�. Kosztuje to ok. 110 z� za sztuk�. Jest te� mo�liwo�� kupienia nowej wk�adki z pi�cioma kluczami, ale to koszt ok. 300 z� (+ monta� ok. 100 z�). Moim zdaniem kto� móg� wzi�� pod uwag� to, �e przeci�tna polska rodzina liczy 4 osoby :)
Ewa
Z a�o�y�em sobie drzwi wzmocnione, nie antyw�amanio-we, które maj� dwa zamki trzytrzpieniowe w klasie C.
Aby ubezpieczy� mieszkanie drzwi musz� mie� dwa zam-ki lub jeden wielopunktowy. Drzwi s� w miar� �adne, do-brze izoluj� przed zimnem. Kosztowa�y te� niedu�o – nie-co ponad 2 tys z�. Mog� z czystym sumieniem je poleci�, ka�demu, kto obawia si� o w�asne bezpiecze�stwo.
Tomek
wymiary: 998 × 2095 mmcena drzwi z akceso-riami: 1699 z�zadaszenie: 374 z�monta�: 300 z� (wicej gdy z demonta�em)
W i c e j . . . c e n y , f i r m y , p r o d u k t y , k a l k u l a t o r y , a r t y k u � y . K l i k n i j n a w w w . b u d u j e m y d o m . p lJ a k o j e d y n i p u b l i k u j e m y a k t u a l n e R A N K I N G I P R O D U K T Ó W !
�czny koszt: 2373 z�
fot.
Bol
ix
plpl
PRZYK�ADOWY WYBÓR
Wi�cej wypowiedzi na forum.budujemydom.pl
BUDUJEMY DOM 3/2009 181
N A S I E K S P E R C I
MA�GORZATA PALCZY�SKAporady ogrodnicze
CEZARY JANKOWSKIporady budowlane, instalacyjne
EWA MILBERTporady architektoniczne
BOGUMI� SÓJKAporady prawne
PORADY
W tej rubryce na pytania Czytelników odpowiadaj� eksperci BD. Dzielcie si� wszystkimi swoimi w�tpliwo�ciami i problemami z innymi Czytelnikami. Je�li za� potrzebujecie pilnej porady, do dyspozycji jest dy�urny numer redakcyjny – 022 257 84 78 (poniedzia�ek, �roda, pi�tek) od 10.00 do 14.00 oraz forum na stronie www.forum.budujemydom.pl.
ZA CO ODPOWIADA PROJEKTANT?Na czym polega odpowiedzialno� ar-chitekta po sprzedaniu projektu? Na przyk�ad jeli narazi� mnie na niepo-trzebne koszty?
PRZEKWALIFIKOWANIE NA MIESZKALNYJakie warunki trzeba spe�ni� i od czego najlepiej zacz��, aby przekwalifikowa� budynek gospodarczy na mieszkalny?
Przede wszystkim powinni Pa�stwo spraw-dzi zapisy miejscowego planu zagospodaro-wania przestrzennego, czy na terenie, na któ-rym znajduje si budynek, dopuszczalna jest funkcja mieszkalna, je�eli za� miejscowego planu nie ma – wyst�pi o wydanie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, opisuj�c projektowan� zmian. Po po-
zytywnej decyzji lub przy odpowiednich zapi-sach planu niezbdne bdzie przygotowanie przez architekta projektu z zakresem zmian i – w zale�no�ci od ich zakresu – uzyskanie pozwolenia na budow lub zg�oszenie remon-tu. Kolejny etap to zapisanie zmian w rejestrze gruntów i ksidze wieczystej.
PRAWO
Zawieraj�c z architektem umow na spo-rz�dzenie projektu budowlanego, zawiera si z regu�y umow o dzie�o. Do rozstrzy-gnicia, czy faktycznie zosta�a Pani nara-�ona na niepotrzebne koszty, niezbdne by�oby udowodnienie, �e te elementy pro-jektu, które ocenia Pani jako powoduj�ce niepotrzebne koszty, nie by�y przez Pani� wprost zlecone lub co najmniej zaakcepto-wane, a wynikaj�ce z wizji architekta.
W ka�dym wypadku architekt mo�e odpo-wiada za naruszenie przepisów technicz-no-budowlanych i zasad wiedzy technicznej zapewniaj�cych spe�nienie podstawowych wymaga� dotycz�cych m.in.: bezpiecze�stwa: konstrukcji, po�arowe-
go i u�ytkowania, odpowiednich warunków higienicznych
i zdrowotnych, ochrony �rodowiska, ochrony przed ha�asem i drganiami, oszczdno�ci energii odpowiedniej izolacyjno�ci cieplnej prze-
gród, warunków u�ytkowych zgodnych z prze-
znaczeniem obiektu.Odpowiedzialno� ta jest nie tylko cywil-
noprawna: architekt mo�e odpowiada jak za wykroczenie oraz zawodowo.
WYMIANA OKIENS�siad remontuje budynek gospodar-czy, który jest w odleg�oci ok. 2–3 metrów od granicy z moj� dzia�k�. Powi�kszy� on otwory okienne w tym pomieszczeniu i wstawi� nowe okna. Czy mia� do tego prawo mimo braku od-leg�oci 4 metrów od granicy dzia�ki?
Pana s�siad móg� wymieni okna, ale pod warunkiem �e nie dokona� powik-szenia otworów okiennych i nie zastpo-wa� luksferów oknami. Je�eli zdecyduje si pan zawiadomi Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego, zostanie wszczte postpowanie administracyjne, które w sy-tuacji opisanej przez pana zako�czy si de-cyzj� nakazuj�c� s�siadowi przywrócenie stanu poprzedniego.
WJAZD NA DZIA�K�W pozwoleniu na budow� domu wjazd na dzia�k� jest przewidziany z bocz-nej, szutrowej drogi. Wola�bym jednak mie� ten wjazd z drogi powiatowej. Czy gdybym go chcia� tam wybudowa�, to musz� mie� dodatkowe pozwolenie na budow�?
Powinien Pan przede wszystkim uzgodni z zarz�dc� drogi mo�liwo� takiego wjazdu, poniewa� jest bardzo prawdopodobne, �e ta-kiej zgody w ogóle Pan nie otrzyma, jako �e drogi powiatowe nie powinny s�u�y do ob-s�ugi nieruchomo�ci. Dopiero po pozytywnej decyzji bdzie mo�na rozstrzygn�, czy ewen-tualne prace bd� wymaga�y zg�oszenia tylko w zakresie Pana dzia�ki (ogrodzenie, usytu-owanie bramy), czy te� w zakresie przebudo-wy drogi (zjazdu, przepustu nad rowem itp.). Taka zmiana nie wymaga w ka�dym razie do-datkowego pozwolenia na budow.
BD3_Porady.indd 181 2009-02-13 15:37:14
BUDUJEMY DOM 3/2009182
BUDOWA I REMONT
Konstrukcja �cianki �ukowej jest bardzo podobna do konstrukcji �cianki prostej, z t� ró�nic�, �e rozstaw pionowych profili s�upkowych C zostaje zagszczony do 20–40 cm, a profile poziome U musz� by po-nacinane w celu ukszta�towania �uku. P�yty g-k przykrca si do kon-strukcji �cianki poprzecznie w stosunku do profili C, czyli d�u�szym bokiem prostopadle do s�upków.
Je�li profile pokryje si specjalnymi p�ytami gipsowo-kartonowymi o grubo�ci 6 mm, które daj� si �atwo wygina na sucho, to minimal-ne promienie krzywizny takiej �ciany powinny wynosi od 600 mm dla strony wkls�ej i od 1000 mm dla wypuk�ej. Je�li za� zastosuje si zwy-k�e p�yty g-k, które wygina si na mokro, promie� krzywizny nie powi-nien by mniejszy ni� 2 m. Profile pokrywa si dwuwarstwowo p�yta-mi g-k z przesuniciem ich styków o 3–4 s�upki.
�cianki krzywoliniowe mo�na postawi równie� z tradycyjnych mate-ria�ów. Najlepiej do tego celu nadaj� si bloczki z betonu komórkowego, które mo�na �atwo przycina oraz szlifowa. Warto jednak wiedzie, �e nadanie g�adko�ci �ciany wymaga do� pracoch�onnego otynkowania przy u�yciu szablonu z odpowiednio wygitej deski lub p�yty.
�CIANKA DZIA�OWAChcia�bym postawi� krzywoliniow� ciank� dzia�ow� oddzielaj�c� aneks kuchenny od jadalni. Planuj� wykonanie jej w formie fali o promieniach krzywizn ok. 1 m. Czy mo�na zrobi� j� z rusztu stalowego ob�o�onego p�ytami gipsowo-kartonowymi, czy lepiej z in-nych materia�ów?
Samemu nie mo�na zmienia rodzaju stropu przewidzianego w pro-jekcie. Je�li jednak po konsulatacji z konstruktorem uzyskamy jego zgo-d, wówczas mo�emy zastanawia si nad zmian�.
Stropy typu filigran nie s� zbyt popularne ze wzgldu na wy�sze koszty wykonania. Wykorzystuje si je przewa�nie jako alternatywne rozwi�za-nie dla stropów monolitycznych wylewanych w ca�o�ci na budowie, które stosowane s� g�ównie w przypadku skomplikowanego zarysu stropu.
Pod wzgldem u�ytkowym stropy typu filigran nie odbiegaj� istot-nie od stropów gsto�ebrowych typu teriva. Maj� jednak mniejsz� gru-
bo� konstrukcyjn� – 14–16 cm, teriva za� 24 cm. Ponadto, je�li s� bar-dzo starannie u�o�one, mo�na ograniczy tynkowanie sufitu, poniewa� maj� g�adk� spodni� powierzchni
Decyzj o ewentualnej zamianie rodzaju stropu naj�atwiej jest pod-j� po przedstawieniu przez wykonawc ca�kowitego kosztu wykona-nia w obu wariantach uwzgldniaj�cego wszystkie sk�adniki kosztów: elementów prefabrykowanych, dodatkowego zbrojenia, betonu, podpór monta�owych i robocizny.
KTÓRY STROP?Wykonawca stanu surowego domu namawia mnie na zast�pienie stropu teriva (taki strop przewidzia� projektant) prefabrykowanym typu filigran. Czy rzeczywicie taka zamiana przyniesie wymierne korzyci, czy jest tylko wygodna dla wykonawcy?
profile poziome U nacina si, aby ukszta�towa �uk
Krzywoliniowa �cianka dzia�owa
profile pokrywa si p�ytami g-k dwuwarstwowo
profile s�upkowe typu C powinny by ustawione co 20–40 cm
p�yty g-k przykrcone do profili C
W domach jednorodzinnych najcz�ciej stosowane s� stropy gsto�ebrowe typu teriva
nadbeton
pustaki stropowe z keramzytobetonu, �u�lobetonu, ceramiki lub betonu komórkowego
wieniec �elbetowy
prefabrykowana belka stropowa
Stropy typu filigran w domach jednorodzinnych stosowane s� stosunkowo rzadko
jastrych
warstwa wyrównawcza
warstwa betonu
p�yta �elbetowa usztywniona strzemionami i prtami zbrojeniowymi
wieniecstropowy
BD3_Porady.indd 182 2009-02-12 21:49:21
BUDUJEMY DOM 3/2009 183
G�boko� osadzenia okien w stosunku do lica �ciany zewntrznej za-le�y od konstrukcji �ciany, czyli od tego, czy jest jedno-, dwu-, czy trój-warstwowa. Trzeba równie� uwzgldni rodzaj montowanych parapetów zewntrznych, np. ci�sze z p�ytek ceramicznych lub kamienia wymagaj� zamocowania w �cianie no�nej i odpowiednio szerokiego oparcia.
G�ówn� zasad� jest montowanie okien jak najbli�ej zewntrznej p�asz-czyzny �ciany. Nale�y pamita, �e w �cianach dwu- i trójwarstwowych za p�aszczyzn odniesienia przyjmuje si warstw konstrukcyjn� muru i wtedy okna mocowane s� niemal równo z p�aszczyn� nieocieplonej �cia-ny. Dziki takiemu osadzeniu zmniejsza si boczna powierzchnia o�cie�a stykaj�ca si z powietrzem zewntrznym: mniej powietrza ucieka wtedy z tego s�abo ocieplonego miejsca.
Okna, w których bd� montowane rolety zewntrzne, powinno si osadza nieco g�-biej, zw�aszcza je�li prowadnice rolet bd� montowane do boków o�cie�a (przecitnie ok. 5 cm) i skrzynki rolet bd� ca�kowicie schowane w grubo�ci o�cie�a.
Trzeba równie� pamita, �e je�li w oknach bd� montowane nawiewniki, to prowad-nice rolet powinny by odsunite od ramy okiennej o ok. 3–4 cm, gdy� wystaj�ca os�o-na zewntrzna nawiewnika bdzie kolidowa z p�aszczem rolety.
JAK ZAMONTOWA� OKNA?Nied�ugo w moim domu b�d� montowane okna. Zastanawiam si�, jak g��boko trzeba je umocowa� w stosunku do powierzchni cia-ny zewn�trznej. Zamierzam te� w póniejszym czasie za�o�y� w niektórych oknach rolety zewn�trzne. Czy ma to wp�yw na g��boko� osadzenia okien?
Okno, zgodnie z opisan� zasad�, jest
zamontowane blisko zewntrznej p�aszczyzny
�ciany
fot.
Sok
ó�ka
Keramzyt ma znacznie gorsze w�asno�ci izolacyjne ni� styropian i w przybli�eniu mo�na przyj�, �e grubo� izolacji z tego materia�u powinna by 2,5–3 razy wiksza ni� p�yt styropianowych. Je�li wic standardowa grubo� izolacji styropianowej wynosi 15 cm, to war-stwa keramzytu powinna mie grubo� 40–45 cm.
Du�e znaczenie maj� tutaj koszty zakupu materia�ów i przy aktual-nych cenach ocieplenie keramzytowe jest znacznie dro�sze. Gdy wy-magana jest gruba warstwa podsypu, keramzyt mo�e zast�pi beton stabilizuj�cy pod�o�e gruntowe oraz podsyp piaskowy wyrównuj�cy poziom pod�ogi i w takich sytuacjach ró�nica w kosztach wykonania ulegnie znacznemu zmniejszeniu.
PODSYPKA Z KERAMZYTUZastanawiam si�, czy zamiast p�ytami styropianowymi warto jest ociepli� pod�og� na gruncie podsypk� z keramzytu. Jak grub� warstw� tego granulatu nale�a�oby u�o�y�, aby uzyska� podobn� izolacyjno� ciepln� jak w przypadku styropianu?
Nadpro�e musi by wykonane przed wykuciem otworu, gdy� w prze-ciwnym razie mo�e doj� do ugicia si stropu, a nawet zawalenia domu. Zagro�enie katastrof� budowlan� mo�e by szczególnie du�e w starych budynkach, w których nie zawsze wykonywane by�y wie�-ce stropowe, a sam strop uk�adano na niezwi�zanych ze sob� bel-kach stalowych.
Nadpro�e nad otworem drzwiowym najlepiej wykona z dwute-owych belek stalowych, których wysoko� powinien okre�li upraw-niony konstruktor (najcz�ciej wynosi ona 16–18 cm). Belki te osadza si w bruzdach wykutych po obu stronach �ciany – najpierw z jednej strony, a po umocowaniu belki z drugiej – i obetonowuje. Po zwi�za-niu betonu mo�na zacz� wykuwa otwór od góry. Belki stalowe po-winny opiera si na �cianach z boku otworu na g�boko� co naj-mniej 10 cm z ka�dej strony.
NADPRO�E NAD DRZWIAMIW remontowanym starym domu musz� wstawi� drzwi w wew-n�trznej cianie nonej. Czy mo�na bez dodatkowych wzmoc-nie wyku� taki otwór, a jeli nie, to jak wykona� nad nim nad-pro�e?
posadzka
jastrych pod�ogowy grubo�ci 5 cm
izolacja przeciwwilgociowa (folia budowlana grubo�ci 0,2 mm)
ocieplenie (keramzyt grubo�ci 40–45 cm)
chudy beton
grunt
Warstwy pod�ogi na gruncie ocieplonej keramzytem Wykonanie nadpro�a nad drzwiami
belki stropowe zalewa si betonem i dopiero po jego zwi�zaniu mo�na wykona otwór na drzwi
dwuteowa belka stropowa
wysoko�ci16–18 cm
otwór na drzwi nale�y wykona,
zaczynaj�c od góry
BD3_Porady.indd 183 2009-02-12 21:49:37
BUDUJEMY DOM 3/2009184
ARCHITEKTURA I WN�TRZASTARY DOM JAK NOWYOd kilku lat mieszkamy w domu z przybudówk�, który zosta� zbudowany zaraz po wojnie. Wzmocnilimy fundamenty, ocieplilimy i otynkowalimy ciany, wymienili-my okna i dach. Na razie mieszkamy na parterze, który wst�pnie przebudowalimy. �azienk� powi�kszylimy o przedsionek, a salon o kuchni� i przedsionek z dobudów-ki. Do domu wchodzi si� teraz przez dawny taras, który zabudowalimy panoramiczny-mi oknami. Po przeciwnej stronie domu urz�dzilimy ogród i z tej strony chcemy mie� du�y taras z wyjciem z salonu i z kuchni, by przez ca�e lato jada� tu posi�ki. Budynek nie jest podpiwniczony, za wyj�tkiem kuchni, w pod�odze której jest klapa z zejciem do piwnicy. Chcemy urz�dzi� tu pralni� i kot�owni�. Wiemy, �e w tym miejscu koniecz-na b�dzie wymiana stropu i zbudowanie schodów. Nie mamy te� schodów na podda-sze (wchodzimy po drabinie), które teraz jest nieu�ytkowe, ale zamierzamy je wyko -czy� tak, by mie� tam �azienk� i trzy sypialnie (dla nas i dla 2 dzieci). Przesy�amy ca�� nasz� dokumentacj� i prosimy o doradzenie, jak podzieli� poddasze, gdzie zamonto-wa� schody oraz jak wygodnie urz�dzi� parter?
�
KUCHNIAWyj�cie z kuchni na taras (który Pa�stwo planujecie) jest bardzo
wygodnym rozwi�zaniem, bo skraca drog z posi�kami do sto�u ustawionego na nim. Utrudnia to
jednak urz�dzenie ergonomicznego ci�gu szafek. Poniewa� wod
i kanalizacj najlepiej poprowadzi z instalacji z dawnej �azienki, to zlew
i zmywarka powinny znajdowa si tu� za �cian�. Obok zlewu ustawi�am
szafk 60-tk, by na jej blacie ustawia naczynia przyniesione
ze sto�u. Pozosta�e szafki, cargo, dwudrzwiow� lodówk, p�yt
grzewcz� i s�up z piekarnikiem umie�ci�am w ci�gu szafek
tworz�cych zabudow w kszta�cie litery L.
pokój15,7 m2
�azienka2,5 m2
sie�3,8 m2
1,8 m2
pokój10 m2
pokój17,4 m2
kuchnia9,8 m2
WERANDAAby zachowa widok i wykorzysta �wiat�o dzienne wpadaj�ce przez przeszklon� werand, proponuj w miejscu wymontowanych starych okien i drzwi tarasowych zamontowa czteroskrzyd�owe przeszklone drzwi sk�adane. W okresie letnim bd� otwarte, a zim� bd� barier� dla zimna nap�ywaj�cego z przeszklonej werandy i zabezpiecz� dom przed uciekaniem ciep�a. Warto zamontowa tu ogrzewanie pod�ogowe.
�AZIENKA�azienka powsta�a nad piwnic�,
w której planujecie Pa�stwo urz�dzi pralni. Schody
oddzieli�am od cz�ci k�pielowej lekk� �cian� z wodoodpornych
p�yt g-k i ustawi�am przy niej szafk z umywalk�. Sedes, bidet i symetryczna, naro�na wanna to
komplet wyposa�enia.
SCHODYPoniewa� trzeba bdzie skróci jedn� belk stropow�, konieczne jest podparcie jej s�upem. Schody najmniej bd� przeszkadza, je�li umie�cimy je przy �cianie i nad drzwiami. Ze wzgldu na spor� wysoko� pomieszczenia schody musz� by zabiegowe. Aby chodzenie po nich by�o wygodniejsze, na obu spocznikach zaplanowa�am po jednym schodku sko�nym.
GABINETMniejszy pokój na parterze urz�dzi�am tak, by móg� pe�ni rol gabinetu do pracy, biblioteki i go�cinnej sypialni. Dwuskrzyd�owe, szerokie drzwi poprawi� ��czno� z pozosta�� cz�ci� domu.
GARDEROBA LUB SPI�ARNIA
W miejscu dawnego przedsionka zmie�ci si
szafa na kurtki i p�aszcze lub podrczna spi�arnia.
kuchnia7,7 m2 pokój
15,8 m2
przedsionek1,8 m2
taras8,2 m2
RZUT PARTERU
BD3_Porady.indd 184 2009-02-12 21:50:02
BUDUJEMY DOM 3/2009 185
�AZIENKAW najwy�szym miejscu �azienki
(260 cm) we wnce z p�yt g-k umie�ci�am du�y prostok�tny
brodzik (120 � 80 cm) ze szklanymi drzwiami szeroko�ci 80 cm. Tu�
obok wej�cia do kabiny proponuj zamontowa drabinkowy
grzejnik – wieszak na rczniki k�pielowe. Z drugiej strony
kabiny, prostopadle usytuowa�am wysokie, ale p�ytkie szafy na
kosmetyki i chemi gospodarcz�. Poniewa� umywalka wbudowana
w blat szafki bdzie ustawiona pod skosem, lustro nad ni� trzeba
zamontowa na regulowanym wysigniku.
SK�ADZIKPoniewa� po zaadaptowaniu na pralni piwnica przestanie pe�ni funkcj domowego magazynu, pod skosem dachu obok schodów wygospodarowa�am podrczny sk�adzik na odkurzacz, drabin itp. (w najni�szym miejscu pomieszczenie to ma tylko 1 m wysoko�ci, a w najwy�szym 2 m). Najlepiej zamontowa tu drzwi przesuwane, które nie bd� kolidowa z drog� komunikacyjn� na schody.
SCHODYWej�cie, schody i hol musz� znale� si w �rodkowej cz�ci poddasza, tam, gdzie jest najwy�ej. By nie traci tego miejsca, warto urz�dzi je przestronnie i do�wietli oknem dachowym. Proponuj na wprost schodów ustawi dwie p�ytkie, przeszklone witryny na ksi��ki lub pami�tki z podró�y.
SYPIALNIA RODZICÓWTo trzydziestometrowe pomieszczenie podzieli�am na sypialni i obszern� garderob, która wprawdzie zajmie du�� powierzchni, ale pod skosami zmie�ci si tylko jeden poziom wieszaków i pó�ek na ubrania. Oprócz du�ego �ó�ka, pod skosami ustawi�am kilka komód oraz ma�e biurko do pracy przy komputerze.
PODESTPoniewa� cz� dobudówki, nad
któr� jest Pa�stwa sypialnia, jest wy�sza, to ró�nic poziomów
trzeba uzupe�ni, montuj�c dwa schodki i podest przed drzwiami do sypialni. Najbezpieczniej jest
odsun� schodki od wej�ciado sypialni.
POKOJE DZIECIBiurka ustawi�abym pod skosami, w miejscach monta�u okien dachowych. Szafy na ubrania zaplanowa�am w najwy�szych miejscach obu pomieszcze�, a �ó�ka w dostatecznie wysokich. W pokoju przy �azience, by niski sufit nie przyt�acza� �pi�cej osoby, �ó�ko warto odsun� od �ciany. W pokoju s�siaduj�cym ze sk�adzikiem, przestrze� przy �ciance kolankowej (wys. 100 m) zagospodarowa�am szafami. Zmieszcz� si w nich pó�ki na ksi��ki i ubania oraz jeden rz�d wieszaków.
��Nanios�am na plany zmiany, które ju� Pa�stwo wprowadzili�cie i doda�am swoje pro-pozycje. �rodkowy pokój najlepiej nadaje si na przej�ciow� jadalni ze schodami na pod-dasze. W dawnej kuchni ulokowa�am �azienk z zej�ciem do pralni. Now� kuchni urz�dzi-�am w pokoju obok salonu (s� tu wolne dwa kana�y wentylacyjne).Poddasze jest bardzo komfortowe, bo �cianka kolankowa ma wysoko� 100 cm, a wyso-ko� poddasza w kalenicy przekracza 4 m. Naj�atwiej bdzie do�wietli pomieszczenia, montuj�c okna dachowe, o ich usytuowaniu decyduje rozstaw krokwi, t kwesti pozosta-wiam wic wykonawcom. W sprawie wykonania w stropie otworu na schody i podparcia skróconej belki trzeba zwró-ci si o pomoc do in�yniera konstruktora, który dokona odpowiednich oblicze�.
poddasze95 m2
RZUT PODDASZA
W pokoju s�siaduj�cym ze sk�adzikiem przestrze� przy �ciance kolankowej (np. 100 cm) zagospodarowa�am szafami. Zmieszcz� si w nich pó�ki na ksi��ki lub ubranie oraz jeden rz�d wieszaków.
BD3_Porady.indd 185 2009-02-13 15:37:46
BUDUJEMY DOM 3/2009186
INSTALACJE
Kot�y kondensacyjne wyposa�one s� w zamknit� komor spalania, a powietrze do palnika doprowadzane jest z ze-wn�trz domu. Do wspó�pracy z takim kot�em przystosowane s� kominy prefabrykowane typu turbo (z kana�ami powietrz-no-spalinowymi) wykonane ze stali kwasoodpornej lub ceramiki.
Mo�liwa jest równie� wspó�praca kot�a kondensacyjnego z pojedynczym kana�em spalinowym lub wyprowadzenie przewodu powietrzno-spalinowego przez �cian domu.
W pierwszym rozwi�zaniu mo�na wykorzysta istniej�cy kana� wentylacyjny lub spalinowy (odprowadzaj�cy do tej pory spaliny z kot�a wglowego) i wprowadzi do jego wntrza rur ze stali kwa-soodpornej. Odprowadzenie spalin z kot�a kondensacyjnego wymu-szane jest przez wentylator, dlatego przekrój rury spalinowej jest mniejszy ni� w kot�ach tradycyjnych – jej �rednica najcz�ciej wy-nosi 80–100 mm. Dziki temu midzy rur� w�o�on� w kana� a we-wntrznymi jego �ciankami zostaje wolna przestrze�, któr� dop�y-wa powietrze niezbdne do spalania w kotle.
Rozdzielenie przep�ywów w rurze powietrzno-spalinowej wy-chodz�cej z kot�a uzyskuje si dziki specjalnej rozecie montowa-nej na pod��czeniu do komina. Na wylocie ponad dachem nale�y zamontowa specjaln� nasadk umo�liwiaj�c� czerpanie powie-trza do przestrzeni midzy rur� i �ciankami kana�u oraz wyprowa-dzenie spalin.
Je�li kana� nie ma dostatecznie du�ej �rednicy lub rura ��cz�-ca kocio� z kominem jest d�uga, bezpo�rednio nad kot�em montu-je si specjalny adapter, który rozdziela przewód powietrzno-spali-nowy, a powietrze doprowadza si oddzieln� rur� wyprowadzon� przez �cian.
Gdy moc nominalna kot�a nie przekracza 21 kW, dopuszczalne jest odprowadzenie spalin i czerpanie powietrza przez rur dwu-�cienn� wyprowadzon� przez �cian domu. Wtedy komin nie jest potrzebny.
KOMIN DO KOT�A GAZOWEGOMam problem z doborem komina do kondensacyjnego kot�a gazowego. Stary kocio� w�glowy jest w piwnicy, a nowy zamierzam za-montowa� w kuchni. Instalator proponuje zbudowanie nowego komina z prefabrykatów. Pomijaj�c wysoki koszt elementów (ok. 3500 z� + robocizna), jego postawienie zmniejszy i tak niewielk� �azienk� na pi�trze. Czy jest jaki sposób, by wykorzysta� stary komin?
Naj�atwiej jest zamontowa w korytarzu czujniki ruchu, które samo-czynnie w��czaj� o�wietlenie, gdy kto� pojawia si w polu ich widzenia. Mog� to by czujniki zintegrowane z lampami, które bd� si zapala kolejno w miar przemieszczania si osoby wzd�u� korytarza. Czujniki mog� by równie� pod��czone do centralnego uk�adu steruj�cego i wte-dy wy��czenie o�wietlenia nast�pi po nastawionym czasie, potrzebnym do przej�cia przez korytarz. Rozwi�zanie to nie powinno by stosowane, gdy w domu jest wikszy pies. By�oby wtedy trudno tak ustawi czu�o� czujników, aby nie powodowa� on w��czania o�wietlenia.
W��czaniem z kilku miejsc mo�na sterowa w tradycyjny sposób, montuj�c kombinacje wy��czników schodowych i krzy�owych. Uk�ad
elektryczny w takim przypadku jest do� skomplikowany i wymaga po-prowadzenia po��cze� kablem cztero�y�owym.
Prostsza do wykonania jest instalacja sk�adaj�ca si z przycisków tzw. dzwonkowych i przeka�nika bistabilnego (s�u��cego do w��cza-nia i wy��czana o�wietlenia z dowolnej liczby miejsc) zamontowanego w rozdzielnicy. W tym przypadku w��czenie lub wy��czenie o�wietle-nia nastpuje po naci�niciu dowolnego przycisku, a po��czenie mi-dzy nimi wykonuje si przewodem dwu�y�owym.
O�WIETLENIE W KORYTARZUAby si� dosta� do trzech pokojów oraz �azienki, trzeba w moim domu przej� przez 15-metrowy korytarz bez owietlenia zewn�trz-nego. Potrzebne jest wi�c wy��czanie i wy��czanie owietlenia w przynajmniej pi�ciu miejscach. Jak najprociej rozwi�za� ten pro-blem?
fot.
Kom
izol
Kwasoodporny g�adki wk�ad kominowy. Mo�na go zamontowa w kominie m.in. wtedy, gdy chce si przej� z ogrzewania kot�em sta�ym na ogrzewanie kot�em gazowym lub olejowym Schemat systemu powietrzno-spalinowego
daszek
wyczystka
odskraplacz
trójnik
rura
spaliny
powietrze
powietrze
kocio�
BD3_Porady.indd 186 2009-02-12 21:50:49
BUDUJEMY DOM 3/2009 187
Moc grzewczych urz�dze� przep�ywowych jest wprost proporcjonalna do przep�ywu pod-grzewanej wody i jej temperatury.
Przyjmuje si, �e temperatura wody u�ywanej do celów higienicznych wynosi ok. 40°C, a za-tem wymaga podgrzania o 35°C (zak�ada si, �e woda zimna ma nie mniej ni� 5°C).
Przep�yw zapewniaj�cy wygodne u�ytkowanie urz�dze� sanitarnych zale�y od ich rodzaju: dla natrysku powinien wynosi co najmniej 6 litrów/min, nape�nienie wanny nie powinno zaj-mowa wicej ni� 15 min.
W przypadku natrysku minimaln� moc grzewcz� �atwo wyliczy ze wzoru: P = q ´ T ´ c/60, gdzie:P – moc w kW, q – przep�yw w l/s, T – przyrost temperatury w K c – ciep�o w�a�ciwe wody 4,2 kJ/l ´ K Z wyliczenia wynika, �e moc powinna wynie� P = 6 l/min x 35 K ´ 4,2 kJ/l ´ K /60 = 14,7 kW. Podczas nape�niania wanny o pojemno�ci
150 l przep�yw wody powinien wynie� ok. 10 l/min, zatem moc grzewcza wzro�nie do ok. 24 kW. Dobieraj�c podgrzewacz, obliczon� moc mo�na obni�y o ok. 20 %, gdy� w praktyce przyjty przyrost temperatury bdzie nieco mniejszy,
a niewielkie zmniejszenie przep�ywu nie spowoduje znacz�cego obni�enia komfortu korzystania z natrysku czy wanny.
MOC PODGRZEWACZA ELEKTRYCZNEGOJak dobra� moc przep�ywowego podgrzewacza elektrycznego do przygotowania cie-p�ej wody w �azience? Zale�y mi na mo�liwie najmniejszej mocy – mam ograniczenie ze wzgl�du na obci��enie przy��cza – a jednoczenie na zapewnieniu wygodnego korzysta-nia z natrysku i nape�niania wanny.
Przyczyny niedostatecznej wydajno�ci dop�ywu wody mog� by zwi�-zane z sam� instalacj�, sposobem przygotowania ciep�ej wody i jej pa-rametrami na pod��czeniu do sieci wodoci�gowej.
Ustalenie przyczyny najlepiej rozpocz� od sprawdzenia, jak funkcjo-nuje panel podczas zasilania jedynie zimn� wod�. Je�li wyp�yw bdzie dostateczny, prawdopodobnie nastpuje zd�awienie przep�ywu ciep�ej wody przez urz�dzenie podgrzewaj�ce (np. przep�ywowy podgrzewacz gazowy). W takiej sytuacji trzeba zmieni sposób podgrzewania wody, kupuj�c system zasobnikowy, który nie d�awi przep�ywu ciep�ej wody.
Oczywi�cie trzeba równie� bra pod uwag takie przyczyny, jak za-tkanie si filtrów w obiegu c.w.u. lub zbyt ma�� �rednic rur, ich zagi-cie czy zapchanie.
Je�li panel nie funkcjonuje prawid�owo podczas zasilania tylko zim-n� wod�, prawdopodobn� przyczyn� jest rzeczywi�cie niskie ci�nie-nie w sieci wodoci�gowej lub znaczne opory przep�ywu na drodze do kabiny (np. ma�a �rednica rury i znaczna jej d�ugo� lub zapchanie). Problem ten mo�na rozwi�za, instaluj�c na pod��czeniu wody do bu-dynku (za wodomierzem) hydrofor ze zbiornikiem przeponowym. Dziki mo�liwo�ci regulacji wy��cznika ci�nieniowego, mo�na ustawi takie ci�nienie w instalacji domowej, które zapewni prawid�owe funkcjono-wanie panelu.
KABINA PRYSZNICOWAInstalator zamontowa� nam kabin� prysznicow� z panelem do masa�u, ale strumienie wyp�ywaj�cej z dysz wody nie maj� dostatecznej si�y i efekt masowania jest znikomy. Na zg�oszone zastrze�enia do funkcjonowania kabiny instalator odpowiedzia�, �e jest zbyt ma�e ci-nienie w sieci wodoci�gowej i st�d k�opoty z funkcjonowaniem masa�u. Czy jest to jedyna przyczyna, czy te� pope�ni� on b��dy pod-czas monta�u?
fot.
Kos
pel Elektryczny przep�ywowy podgrzewacz wody
przeznaczony do bezpo�redniego monta�u w kabinie natryskowej
Elektryczny przep�ywowy podgrzewacz wody z hydrauliczn� regulacj� temperaturyfo
t. K
ospe
l
fot.
Art
weg
er
Panel prysznicowy z funkcj� masa�u musi mie zapewniony du�y przep�yw wody przy ci�nieniu powy�ej 3 barów
BD3_Porady.indd 187 2009-02-12 21:51:10
Budujemy z... NOTARIUSZAMI
Tym razem chcemy zwróci� uwag� Czytelników na bardzo wa�ne zagadnie-nie – dost�p nabywanej nieruchomo�ci do drogi publicznej. Problem ten zaska-kuje nas cz�sto dopiero, gdy wyst�puje-my z wnioskiem do starostwa powiato-wego o wydanie pozwolenia na budow�*. Okazuje si� wówczas, �e trzeba wykaza�, �e dzia�ka ma dost�p do drogi publicznej. Dlatego warto sprawdzi� to jeszcze przed nabyciem gruntu.
Brak dost�pu do drogi publicznej wyst�-puje w sytuacji, kiedy: dzia�ka graniczy z drog� publiczn�,
ale nie mo�na si� na ni� bezpo�rednio dosta�;
Z tak� sytuacj� mo�emy mie� np. do czynienia gdy pomi�dzy dzia�k� a dro-g� znajduje si� rów melioracyjny, przez który nie ma przy naszej dzia�ce przejaz-du. Wówczas musieliby�my taki przejazd (zwykle na w�asny koszt) sobie wybudo-wa�. Innym rozwi�zaniem jest korzy-stanie z istniej�cego wjazdu na drog�, do którego dost�p jednak�e musieliby-�my uzyska� np. jako s�u�ebno�� (o której mowa ni�ej). dzia�ka nie graniczy z drog� publicz-
n�, lecz do jej w�a�ciciela nale�y tak�e grunt pomi�dzy dzia�k� a drog�. W tej sytuacji mo�na rozró�ni� dwa przypad-ki:– dzia�ka, która ma sta� si� nasz� w�as-no�ci�, powsta�a lub ma powsta� (jako dzia�ka „budowlana”) w wyniku podzia-�u wi�kszej nieruchomo�ci. Decyzj� o po-dziale zatwierdza wójt (burmistrz lub pre-zydent). Ju� w tej decyzji, jako warunek jej wydania, wskazana powinna by� koniecz-no�� zapewnienia nowo wydzielanym dzia�kom dost�pu do drogi publicznej. Dotyczy to wszystkich decyzji wydanych
po 31 grudnia 1997 r. Mo�na zatem powie-dzie�, �e decyzj� tak� na�o�ony jest na do-tychczasowego w�a�ciciela „obowi�zek” zapewnienia nabywcom dzia�ek dost�pu do drogi publicznej. Radzimy, aby z prawa tego bezwzgl�dnie skorzysta� i wymaga� od zbywcy jego wykonania. Pami�tajmy jednak, �e je�li procedura wydzielenia dzia�ki nie zosta�a jeszcze zako�czona, nale�y liczy� si� z dodatkowym okresem oczekiwania na nabycie. Podzia� trwa za-zwyczaj nie krócej ni� 3 miesi�ce.– dzia�ka, któr� chcemy naby�, nie powsta-�a w wyniku decyzji podzia�owej „naka-zuj�cej” zarazem zapewnienie dost�pu do drogi publicznej. Równie� i w tym przy-padku radzimy, aby ��da� od zbywcy za-pewnienia takiego dost�pu. Zazwyczaj nie b�dzie z tym problemu, gdy� dotychczaso-wemu w�a�cicielowi zale�y na zbyciu wi�-cej wartej dzia�ki „budowlanej” – czyli ta-kiej, która ma dost�p do drogi; dzia�ka nie graniczy z drog� publiczn�,
a pomi�dzy nimi le�� grunty innych osób;Wydaje si�, �e w najtrudniejszej sy-
tuacji jest nabywca dzia�ki oddzielonej od drogi publicznej gruntami osób trze-cich. Wówczas mamy dwie mo�liwo�ci. Za��da� od jej w�a�ciciela uzyskania od „s�siadów” prawa do korzystania z ich gruntów w zakresie umo�liwiaj�cym do-st�p do drogi publicznej (i od tego uzale�-ni� jej nabycie). Mo�na te� zdecydowa� si� na zakup dzia�ki ze �wiadomo�ci� ko-nieczno�ci samodzielnego przeprowadze-nia negocjacji z w�a�cicielami gruntów s�siednich. Cz�sto oznacza to równie� obowi�zek uiszczenia na ich rzecz sum pieni��nych za udost�pnienie lub nabycie od nich gruntu.
Dost�p do drogi publicznej mo�e zosta� zapewniony na dwa sposoby: mo�na naby�
grunt (cz��ciej udzia� w nim) le��cy pomi�-dzy „nasz�” dzia�k� a drog� b�d te� uzy-ska� prawo do korzystania z takiego gruntu w ramach s�u�ebno�ci gruntowej, naj-cz��ciej polegaj�cej na prawie przechodu i przejazdu przez ten grunt oraz przeprowa-dzenia przez niego mediów.
Oczywi�cie wybór konkretnego rozwi�-zania nale�y do stron umowy i musz� si� one liczy� z jego konsekwencjami. I tak w przypadku ustanawiania s�u�ebno�ci, do uzgodnienia z w�a�cicielem dzia�ki daj�cej nam dost�p do drogi pozostaje kwestia, czy s�u�ebno�� b�dzie odp�atna, czy nie, a tak-�e po czyjej stronie le�a� b�dzie obowi�zek utrzymywania w dobrym stanie samej dro-gi. Natomiast w przypadku nabycia udzia�u w dzia�ce „drogowej” zobowi�zani b�dzie-my do partycypowania, proporcjonalnie w stosunku do posiadanego udzia�u, w bu-dowie i utrzymaniu drogi.
Nie mo�na niestety wykluczy� sytu-acji, gdy mimo stara� nie uda nam si� uregulowa� polubownie kwestii zwi�za-nych z dost�pem do drogi. Rozwi�zaniem jest wówczas instytucja s�u�ebno�ci dro-gi koniecznej. Przepisy prawa daj� bo-wiem w�a�cicielowi nieruchomo�ci, która nie ma odpowiedniego dost�pu do drogi publicznej, prawo ��dania od w�a�cicieli gruntów s�siednich ustanowienia za wy-nagrodzeniem potrzebnej s�u�ebno�ci dro-gowej. Oczywi�cie w takiej sytuacji zaist-nieje konieczno�� zwrócenia si� do s�du powszechnego, który jako jedyny, po oce-nie przes�anek oraz uwzgl�dniaj�c spe-cyfik� sytuacji, mo�e wyda� stosowne orzeczenie, w którym stwierdzi powsta-nie takiej s�u�ebno�ci na nieruchomo�ci (wbrew woli jej w�a�ciciela). Takie orze-czenie s�du b�dzie podstaw� wpisu s�u-�ebno�ci w ksi�dze wieczystej.
Notariusz Rados�aw St�pniak
3 DOST�P DO DROGI PUBLICZNEJ
AsesorMarek Wypart
188 BUDUJEMY DOM 3/2009
* Odnosimy si do przepisów obowi�zuj�cych obecnie; opracowywane s� ju� projekty ustaw zmieniaj�ce zasady prawa budowlanego w tym zakresie.
BD3_notariusze.indd 188 2009-02-13 20:07:50
Wybór dolnego ród�a
189
fot.
Arc
hiw
um B
D
fot.
Arc
hiw
um B
D
Wybór dolnego ród�aNajwa�niejsza decyzja
Sk�d pobiera� ciep�o? Z powietrza, wody czyz ziemi? To najwaniej-sza decyzja w ogrze-waniu domu pomp� ciep�a. To pytanie za 25 000 z�, bo tyle mo-e kosztowa� rozwi�-zanie najdrosze.Najtasze jest za dar-mo. Ale licz� si� te inne kryteria wyboru.
Instalacja grzewcza z pomp� ciep�a sk�ada si� z trzech zasadniczych cz��ci 1:� ród�a dolnego;� w�z�a cieplnego, którego najwa�niejszym elementem jest pompa ciep�a;� ród�a górnego.
ród�o górne grzeje pomieszczenia – to pod�ogówka, grzejniki lub jedno i drugie. Energi� ciepln� dostarcza do ród�a górnego pompa ciep�a. Jest to energia pobierana przez pomp� ciep�a z powietrza, wody lub gruntu za pomoc� instalacji nazywanej ród�em dol-nym. Nie pompa ciep�a, lecz ród�o dolne de-cyduje o jako�ci ca�ego systemu grzewczego.
Ka�da pompa ciep�a zawsze zrobi swoje – „przepompuje” ciep�o ze ród�a dolnego do 1 Ogólny schemat systemu ogrzewania z pomp� ciep�a
górnego, je�li tylko ród�o dolne jest odpowiednio wydajne. Je�li ród�o dolne jest le wy-brane, le zaprojektowane lub le wykonane, nawet najlepsza pompa ciep�a nic nie pomo�e.
górne ród�o
pompa ciep�a dolne ród�o
Pierwszy artyku� z tego cyklu pt. „Dlaczego pompa ciep�a – Europa
i Polska w liczbach” jest na p�ycie CD do��czonej do tego wydania BDDOM Z POMP CIEP�A
PATRONI CYKLU
DOM Z POMP CIEP�A
190
Sk�d energia cieplna?Wiadomo, �e sprawno�� ogrzewania pom-p� ciep�a, okre�lana wspó�czynnikiem COP, jest tym wi�ksza, im mniejsza jest ró�ni-ca temperatury DT mi�dzy ród�em górnym (T2) a ród�em dolnym (T1), tj. COP~ . Jest to zale�no�� intuicyjnie oczywista, gdy� pompowanie ciep�a „pod górk�”, tj. z mate-rii ch�odniejszej do cieplejszej, wymaga tym wi�kszej pracy, im wy�sza jest „górka”, czyli im wi�ksza ró�nica temperatur DT. W przy-padku zastosowania ogrzewania pod�ogo-wego (jest to rozwi�zanie zalecane) tem-peratura T2 wynosi ok. 30°C (ok. 300 K). Najcieplejszym ród�em dolnym mo�e by� sztuczne ród�o ciep�a, takie jak �cieki, woda powrotna w systemach ciep�owniczych, inne ciecze, gazy lub powietrze ogrzewane w ja-kim� procesie technologicznym. Mo�liwo�ci takich rozwi�za� istniej� w przemy�le lub budownictwie komunalnym, natomiast bar-dzo rzadko zdarzaj� si� w domach jedno-rodzinnych. Pozostaj� nam ród�a natu-ralne (odnawialne) wymienione na rys. 2
i przedstawione schematycznie na rys. 3. Najwy�sz� temperatur� ma woda grunto-wa, ok. 10°C, niezale�nie od g��boko�ci i pory roku. Rozwi�zanie z wod� gruntow� jako dol-nym ród�em jest wi�c bardzo korzystne pod wzgl�dem sprawno�ci (COP osi�ga warto�ci
2 Klasyfikacja �róde� energii cieplnej pobieranej
przez pomp ciep�a
3 Podstawowe rodzaje dolnego �ród�a
kolektor poziomy
kolektor pionowy
dwie studnie
powietrze
górnym
t d
5÷6), niezbyt drogie inwestycyjnie, ale wymaga sprawdzenia parametrów wody, której zanie-czyszczenia mog� powodowa� korozj� wymiennika ciep�a lub powstawanie osadów. Kolektor gruntowy to kilkaset metrów zakopanej w ziemi rury nape�nionej roztworem glikolu, nazy-wanym zwyczajowo solank�. Mo�e by� poziomy (p�aski lub spiralny), zakopany na g��boko�� ok. 1,5 m pod powierzchni� gruntu, lub pionowy w odwiertach o g��boko�ci od 30 do 200 m.
Glikol kr���cy w kolektorze gruntowym ma zwykle temperatur� od –2 do +5°C, w pierw-szym przybli�eniu przyjmuje si� 0°C. Sprawno�� systemów z kolektorem gruntowym nape�-nionym glikolem jest nieco gorsza ni� dla wody gruntowej (COP=4÷5). Wy�sze s� koszty in-westycyjne, k�opotliwe jest zaj�cie du�ej powierzchni dzia�ki (dla kolektora poziomego), ale jest to rozwi�zanie o wysokim stopniu niezawodno�ci, gdy� uk�ad zamkni�ty jest niewra�li-wy na zanieczyszczenia czy ewentualne zmiany warunków hydrogeologicznych.
Najta�sze, bo niewymagaj�ce �adnych prac inwestycyjnych jest wykorzystanie powie-trza jako dolnego ród�a. Najwi�kszym mankamentem tego rozwi�zania s� sezonowe i po-godowe zmiany temperatury powietrza, przy czym najgorsze warunki s� w zimie, kiedy pompa ciep�a jest mocno eksploatowana, a jej sprawno�� spada w miar� obni�ania si� tem-peratury powietrza (dla T poni�ej –10°C wspó�czynnik COP wynosi zaledwie 2÷3). Jako dol-ne ród�o mo�e te� by� wykorzystane powietrze wewn�trz domu (5–20°C), ale dotyczy to ograniczonych zastosowa� pompy ciep�a wy��cznie do wytwarzania c.w.u. lub do klimaty-zacji (w roli rekuperatora).
Woda gruntowa – dwie studnieTo proste rozwi�zanie. Grunt, a wi�c równie� woda gruntowa, na g��boko�ci wi�kszej ni� 6 m ma w zasadzie sta�� temperatur�, która wynosi w Polsce ok. 10°C, niezale�nie czy jest zima, czy lato (mo�na si� liczy� ze zmianami w przedziale 7–12°C). Najta�szym inwe-stycyjnie sposobem pobierania ciep�a z gruntu jest pompowanie wody z g��boko�ci poni-�ej 6 m (oczywi�cie, lustro wody gruntowej mo�e by� na poziomie wy�szym, np. 1 lub 2 m
fot.
Dan
foss
Wybór dolnego ród�a
191
4 Wyniki sondy „Jakie �ród�o dolne wybra�e�?”
One day installation (zdj�cia z Sympozjum Chillventa 2008)W Szwecji, która przoduje w zastosowaniach pomp ciep�a, instalacje pomp ciep�a doprowadzono do perfekcji. Ca�o�� prac, tj. wiercenie sond pionowych oraz instalacj� pompy ciep�a, wykonuje si� w jeden dzie�. Instalacja jest maksymalnie uproszczona, nie ma �adnych akcesoriów, kompaktowa pompa ciep�a zawiera zbiornik c.w.u., pompy obiegowe, grza�k�, ca�� elektronik� i fabrycznie wykonane po��czenia elektryczne. Dominuje d��enie do oferowania maksymalnie prostych i tanich systemów pomp ciep�a
pod powierzchni� gruntu). Budujemy dwie studnie – czerpaln� do poboru wody i ch�on-n� do odprowadzenia (zrzutu) wody sch�odzonej, która wyp�ywa z pompy ciep�a. W typo-wych warunkach geologicznych, gdy woda jest czerpana z warstwy wodono�nej na g��boko-�ci 6–15 m, koszt budowy takich dwóch studni wynosi 3000–4000 z�. Odleg�o�� pomi�dzy studni� czerpaln� i ch�onn� powinna by� jak najwi�ksza (co najmniej 15 m), �eby ch�odna woda zrzucana nie miesza�a si� z wod� czerpan�, niekorzystnie obni�aj�c jej temperatur�.
Obie studnie musz� korzysta� z tej samej warstwy wodono�nej, przy czym studnia czer-palna powinna znajdowa� si� przed ch�onn� wzgl�dem kierunku przep�ywu wody w tej war-stwie. Chodzi o to, by woda sch�odzona nie wraca�a do studni czerpalnej.
Wydajno�� pompowania wody gruntowej powinna wynosi� ok. 1,5 m3/h, do czego wystar-cza pompa samozasysaj�ca o mocy 200 W (je�li lustro wody jest nie g��biej ni� 6 m).
Nie zawsze warunki gruntowo-wodne s� korzystne dla tego rozwi�zania. Podstawowym przeciwwskazaniem mo�e by� g��boki poziom lustra wody gruntowej, co zmusza do stoso-
1
2
3
4 5 6 7
wania dro�szych rozwi�za� – pomp g��bi-nowych i g��bokich wierce�. Uwaga – na studnie g��bsze ni� 30 m wymagane jest po-zwolenie wodnoprawne. Jest te� drugi wa-runek (nie zawsze przestrzegany), �e trzeba niezale�nie od g��boko�ci studni mie� po-zwolenie wodnoprawne na czerpanie wody w ilo�ci wi�kszej ni� 15 m3/dob�.
Jest to warunek na ogó� spe�niany na styk, gdy� przy pompowaniu w tempie 1,5 m3/h oznacza maksymalnie 10 godzin pracy pom-py wodnej na dob�.
Te graniczne parametry mo�na odnie�� do pompy ciep�a o mocy 7–8 kW. Dla pompy ciep�a o wi�kszej mocy wydajno�� pompo-wania wody musi by� wi�ksza ni� 1,5 m3/h, zatem warunek czerpania wody w ilo�ci wi�kszej ni� 15 m3/dob� zostanie przekro-czony i trzeba wyst�pi� o pozwolenie.
Cz�sto wyra�ane s� obawy o nied�ugi czas �ycia studni – zarówno czerpalnej, której wydajno�� z czasem mo�e si� obni�y�, jak te� zrzutowej, której ch�onno�� mo�e nie by� wystarczaj�ca po pewnym czasie. Jednak ewentualnej degradacji studni wierconej nie nale�y spodziewa� si� wcze�niej ni� po 15–20 latach. Je�li ju� tak si� stanie, to nie b�-dzie wielkim problemem finansowym ani technicznym wywiercenie nowych studni, zatem tym ograniczeniem nie powinni�my
DOM Z POMP CIEP�A
192
si� nadmiernie przejmowa�. Innym k�opo-tem systemu woda-woda mo�e by� z�a ja-ko�� wody – du�a zawarto�� �elaza i man-ganu oraz bardzo wysoka twardo��. Ka�dy producent mo�e indywidualnie okre�li� pa-rametry graniczne dla swojego urz�dzenia. Do producenta pompy ciep�a nale�y ocena, czy z�e parametry jako�ciowe wody mog� istotnie wp�yn�� na niszczenie lub z�� prac� pompy ciep�a. Grone i, niestety, do�� cz�ste w naszych warunkach jest nadmierne za�e-lazienie wody. elazo nie jest szkodliwe, do-póki si� nie utleni. Osad tlenku �elaza mo�e zatka� wymiennik, tak�e studni� ch�onn�. Dlatego w przypadku mocno za�elazionej wody niezmiernie wa�ne jest, by ca�y uk�ad od poboru wody w studni czerpalnej do zrzutu w studni ch�onnej by� szczelny i nie nabiera� powietrza.
Niektórzy producenci oferuj� opcjonal-nie parowniki w specjalnym wykonaniu, odpornym na korozyjne dzia�anie wody o z�ych parametrach. Stosuje si� te� dodatko-wy wymiennik ciep�a odporny na z�� wod�. W obiegu wtórnym takiego wymiennika, po-�rednicz�cym mi�dzy wod� ze studni a pa-rownikiem pompy ciep�a, kr��y woda z 10% zawarto�ci� etylenu.
Kolektor poziomy p�askiWykonuje si� z rur PE o �rednicy 1 cala, uk�adanych w wykopie o g��boko�ci ok. 1,5 m, czyli poni�ej strefy przemarzania, ale nie g��biej ni� 2 m. Jest to zwykle kilka p�tli, czyli odcinków rur o d�ugo�ci ok. 100 m ka�-dy. Podzia� rury kolektora przyk�adowej d�u-go�ci 500 m na pi�� równoleg�ych p�tli d�u-go�ci 100 m ma na celu zmniejszenie oporów przep�ywu, aby pompa obiegowa wymuszaj�-ca przep�yw glikolu nie musia�a osi�ga� du-�ych mocy, zmniejszaj�c tym samym efek-tywn� sprawno�� systemu ogrzewania. Przy odst�pach mi�dzy rurami rz�du 0,5–0,8 m z jednego m2 gruntu z kolektorem otrzymu-je si� moc 10–40 W, w zale�no�ci od rodzaju gleby. Gliniasty i wilgotny grunt oddaje wi�-cej ciep�a (30–40 W/m2) ni� piaszczysty, su-chy (10–20 W/m2). St�d przy za�o�eniu, �e do ogrzewania domu potrzeba ok. 50 W/m2 na je-den metr kwadratowy powierzchni pomiesz-cze�, kolektor p�aski powinien zajmowa� powierzchni� od 1,5 do 5 razy wi�ksz� ni� powierzchnia domu. Zatem do tego rozwi�za-nia niezb�dna jest du�a powierzchnia dzia�-ki (np. ok. 600 m2 dla domu o powierzchni ogrzewanych pomieszcze� ok. 150 m2, je�li
...tu� za pomp� ciep�a rury kolektora gruntowego schodz� pod ostrym k�tem na g�boko� robocz�(1,5–1,8 m)
Dla systemu z bezpo�rednim odparowaniem pompa ciep�a jest dostarczana w komplecie z kolektorem fabrycznie nape�nionym czynnikiem roboczym...
...pompa ciep�a ustawiona jest w p�ytkim wykopie. Z prawej strony wychodz� z urz�dzenia wi�zki kolektora gruntowego, z lewej przygotowane jest zej�cie dla ciep�oci�gu...
fot.
Arc
hiw
um B
Dfo
t. A
rchi
wum
BD
fot.
Arc
hiw
um B
D
Wybór dolnego ród�a
193
grunt jest suchy i piaszczysty). Rury kolektora s� wype�nione roztworem wodnym glikolu, na-zywanym zwyczajowo solank�. W parowniku pompy ciep�a glikol oddaje ciep�o, och�adzaj�c si� o ok. 4°C. �rednia temperatura glikolu w kolektorze wynosi ok. 0°C, chocia� po s�onecz-nym lecie mo�e osi�gn�� nawet +10°, a podczas srogiej zimy mo�e wych�odzi� si� do kil-ku stopni poni�ej zera. Trzeba pami�ta�, �e ciep�o odbierane przez glikol z gruntu pochodzi g�ównie z promieni s�onecznych – transport ciep�a z g��bszych warstw ziemi ku powierzch-ni jest zjawiskiem pomijalnie s�abym. Dlatego bardzo wa�na jest mo�liwo�� pe�nej regeneracji cieplnej gruntu w lecie przed nast�pnym sezonem grzewczym. Nie ma wi�c sensu zakopywa-nie kolektora na g��boko�ciach wi�kszych ni� 1,8 m, gdzie s�abo dochodzi ciep�o s�oneczne. Nie wolno te� utrudnia� penetracji energii s�onecznej przez np. zabetonowanie powierzchni gruntu nad kolektorem. Warto tu zauwa�y�, �e energia s�oneczna przenika do gruntu g�ów-nie z wod� deszczow�. Brak mo�liwo�ci pe�nej regeneracji cieplnej gruntu w ci�gu lata to ry-zyko obni�enia temperatury glikolu w zimie poni�ej granicznej warto�ci dla danej pompy, co spowoduje wy��czenie si� pompy. Dlatego lepiej przewymiarowa� kolektor poziomy, czyli za-projektowa� go z pewnym zapasem mocy. Moc kolektora p�askiego (jak ka�dego ród�a dolne-go) to moc pompy ciep�a pomniejszona o moc spr��arki, czyli:
Pkol=Ppc(1–1/COP)Na przyk�ad dla pompy ciep�a o mocy 8 kW i COP=4 otrzymujemy Pkol=6 kW, co przy
gruncie o przeci�tnych w�a�ciwo�ciach cieplnych (22 W/m2) oznacza konieczno�� zaj�cia ok. 300 m2 powierzchni dzia�ki.
Kolektor spiralnyIstnieje pogl�d, �e je�li powierzchnia dzia�ki nie pozwala na zainstalowanie kolektora p�a-skiego, to na znacznie mniejszej powierzchni mo�na zainstalowa� kolektor spiralny, czyli u�o�y� rury spiralnie w wykopie o szeroko�ci co najmniej 80 cm.
Jednak jest to twierdzenie myl�ce – w istocie kolektor spiralny wymaga niewiele mniej-szej powierzchni dzia�ki ni� kolektor p�aski, gdy� odleg�o�ci mi�dzy rowami nie powinny by� mniejsze ni� 3 m. Zalet� kolektora spiralnego jest to, �e wykopanie kilku rowów o sze-roko�ci do 1 m i d�ugo�ci do 20 m jest �atwiejsze ni� zdj�cie niemal dwumetrowej warstwy gruntu z du�ej powierzchni dzia�ki. Warto tutaj przypomnie�, �e ród�em ciep�a jest grunt, a nie rura, wi�c niezale�nie od sposobu jej u�o�enia (rz�dami czy spiralnie) dla pobra-nia okre�lonej ilo�ci ciep�a z gruntu wymagana jest okre�lona powierzchnia „pracuj�cego” gruntu. W praktyce powierzchnia dzia�ki zaj�ta przez kolektor spiralny jest o ok. 1/3 mniej-sza ni� dla kolektora p�askiego o identycznej mocy, natomiast powierzchnia prac grunto-wych jest ponadpi�ciokrotnie mniejsza.
Kolektor pionowyNajskuteczniejszym rozwi�zaniem w przypadku ograniczonej ilo�ci miejsca jest kolektor pionowy. Do odwiertów g��boko�ci 30–150 m (uwaga – konieczne jest zezwolenie, a to ��-czy si� z dodatkowymi kosztami) wk�ada si� sondy pionowe, czyli rury zgi�te w kszta�-cie litery U, w których kr��y glikol. Z 1 m odwiertu mo�na uzyskiwa� 30–70 W mocy ciepl-nej. Na przyk�ad dla domu o powierzchni 200 m2 potrzebn� moc ciepln� dolnego ród�a (ok. 0,8 mocy pompy ciep�a, czyli 0,8×200 m2×50 W/m2=8 kW) otrzymamy przy ��cznej d�ugo-�ci odwiertów ok. 160 m, czyli mog� to by� na przyk�ad 4 odwierty o g��boko�ci 40 m ka�dy. Odleg�o�� mi�dzy odwiertami nie powinna by� mniejsza ni� 5 m (im g��bsze odwierty, tym ta odleg�o�� powinna by� wi�ksza, dla odwiertów o g��boko�ci 80–100 m powinna wynosi� ok. 8 m). Kolektor pionowy, w porównaniu z kolektorem p�askim, ma same zalety:� zajmuje niewielk� powierzchni� dzia�ki� glikol ma stabiln� temperatur� w ci�gu ca�ego roku (3–7°C).
Jest tylko jedna wada – wysoka cena. O ile kolektor poziomy dla domu 150 m2 kosztu-je ok. 5000÷10000 z�, to pionowy mo�e kosztowa� ok. 15000 z�, a zdarzaj� si� oferty na po-ziomie ok. 25000 z�.
Liczba i d�ugo�� sond g��binowych zale�y od warunków geologicznych, dlatego cz�sto w trak-cie wiercenia otworów wprowadza si� korekty do wst�pnego projektu. Na podstawie zdobywa-nych w trakcie wiercenia informacji o rzeczywistych warunkach geologicznych mo�na skory-gowa� projektowan� d�ugo�� sond.
Kolektor z bezporednim parowaniemPopatrzmy na schemat systemu ogrzewa-nia 1 i wyobramy sobie, �e praw� po�o-w� obiegu termodynamicznego pompy cie-p�a od zaworu rozpr��nego do spr��arki wyd�u�amy o kilkaset metrów kolektora po-ziomego. To znaczy, �e rezygnujemy z wy-miennika ciep�a mi�dzy obiegiem glikolu w kolektorze poziomym a obiegiem pom-py ciep�a. W takim wyd�u�onym obiegu ter-modynamicznym kr��y specjalny czynnik (np. propan R 290 lub R 407C), który odparo-wuje w kolektorze, pobieraj�c ciep�o z grun-tu. Rury kolektora wykonuje si� z miedzi pokrytej warstw� PE. Wyeliminowanie wy-miennika ciep�a i pompy obiegowej (wymu-szaj�cej obieg cieczy w tradycyjnych kolek-torach z glikolem) pozwala na zwi�kszenie sprawno�ci COP o ok. 20%. Zasady uk�ada-nia nitek kolektora w gruncie s� identycz-ne jak dla kolektora p�askiego z glikolem. Czynnik roboczy nie traci swoich w�a�ciwo-�ci w funkcji czasu, a wi�c nie wymaga wy-miany w ca�ym okresie eksploatacji.
Powietrze jako dolne ród�oPompa ciep�a mo�e si� oby� bez ród�a dol-nego, je�li ciep�o b�dzie pobierane z powie-trza – zewn�trznego lub wewn�trznego. To ciep�o mo�e by� przekazywane do wody kr�-��cej w obiegu grzejnym pod�ogówki (system powietrze-woda) lub do powietrza wdmu-chiwanego np. przez klimakonwektory (sys-tem powietrze-powietrze).
MinusyMoc grzewcza i sprawno�� COP spada wraz ze spadkiem temperatury powietrza. Najlepiej dzia�a w lecie, gdy jest niepotrzeb-na. Podczas srogiej zimy, przy temperatu-rach od –10°C do –25°C sprawno�� pompy ciep�a wynosi zaledwie 2÷3. Wynika to z fi-zyki, we wzorze na COP w mianowniku wy-st�puje (T2–T1), zatem im ni�sza jest tempe-ratura ród�a T1, tym mniejsza warto�� COP. Sprawno�� COP=2 oznacza, �e koszt eksplo-atacyjny ogrzewania pomp� ciep�a jest tylko 2 razy mniejszy od bezpo�redniego ogrzewa-nia elektrycznego (najdro�szego w eksplo-atacji ze wszystkich systemów ogrzewania).
Spadek mocy i sprawno�ci pompy ciep�a w okresach szczególnie mronych wyma-ga zastosowania dodatkowego ród�a ciep�a. Zwykle jest to grza�ka elektryczna zamonto-wana w zbiorniku wody. Mo�e te� by� inne
DOM Z POMP CIEP�A
194
DOM Z POMP� CIEP�AW naszym rocznym cyklu poradnikowym dotychczas opublikowali�my 2 artyku�y:BD1-2/09 Dlaczego pompa ciep�a – Europa i Polska w liczbachBD3/09 Wybór dolnego �ród�a. Najwa�niejsza decyzja
W kolejnych tegorocznych wydaniach „Budujemy Dom” opublikujemy nast�puj�ce artyku�y:BD4/09 �ród�o górne – jakie wybra?BD5/09 Wybieramy pomp� ciep�a – przegl�d oferty rynkowejBD6/09 Ciep�a woda (c.w.u.) w systemie z pomp� ciep�aBD7–8/09 Pompa ciep�a w klimatyzacji. Ch�odzenie i rekuperacjaBD9/09 Pompa ciep�a a technologia domuBD10/09 Ekspoloatacja i konserwacja systemu z pomp� ciep�aBD11–12/09 Wymiana kot�a c.o. na pomp� ciep�a – modernizacja ogrzewania
ród�o ciep�a ju� istniej�ce w domu, np. ko-cio� (tzw. system biwalentny). Szczególnie odnosi si� to do domów poddawanych mo-dernizacji przez zainstalowanie ogrzewa-nia pomp� ciep�a bez likwidacji istniej�cej instalacji c.o. Bior�c pod uwag� polskie re-alia klimatyczne, w ci�gu roku ilo�� energii cieplnej dostarczonej przez ród�o wspoma-gaj�ce pomp� ciep�a wynosi zaledwie 5–10% energii dostarczanej przez pomp� ciep�a.
PlusyOczywistym plusem jest brak nak�adów in-westycyjnych na dolne ród�o ciep�a. Aby po-biera� ciep�o z otaczaj�cego powietrza, nie trzeba budowa� kosztownych kolektorów czy studni, jak to jest w przypadku pompy ciep�a czerpi�cej energi� ciepln� z gruntu. Z ulg� na-le�y równie� powita� brak robót in�ynieryj-nych w ogródku, a nawet w ogóle mo�na si� oby� bez ogródka. Chyba �e chcemy wspo-móc pomp� ciep�a przez gruntowy wymien-nik ciep�a (GWC), s�u��cy równie� jako czerp-nia powietrza do wentylacji i klimatyzacji. S� takie koncepcje, �eby mrone powietrze (np. o temperaturze –20°C) wst�pnie ogrzewa� do ok. 0°C, przepuszczaj�c je przez z�o�e �wiru umieszczonego w gruncie. Brak konieczno-�ci budowy dolnego ród�a znakomicie u�a-twia zainstalowanie pompy ciep�a w zamiesz-kanym domu, w ramach modernizacji ju� istniej�cej instalacji ogrzewania. Pomp� cie-p�a mo�na zainstalowa� na zewn�trz lub we-wn�trz budynku. Warto przy tym pami�ta�, �e jest to urz�dzenie do�� g�o�ne. Mimo wiel-kich stara� producentów, przedmuchiwanie 20 m3 powietrza na minut� nie mo�e by� bez-szelestne.
Mity nie mityZwolennicy kategorycznych pogl�dów twierdz�, �e pompa ciep�a czerpi�ca ciep�o z powietrza nie wchodzi w ogóle w rachub� w surowym klimacie. Twierdz�, �e to roz-wi�zanie jest dobre dla Kalifornii, ale nie dla Polski. Z kolei rzecznicy tego rozwi�za-nia przytaczaj� szereg zdroworozs�dkowych argumentów.
Po pierwsze, pompy ciep�a powietrze-wo-da s� stosowane nawet na pó�nocy Szwecji, gdzie klimat na pewno jest surowszy ni� w Polsce. Zimy s� u nas �agodne i coraz cie-plejsze. W najch�odniejszym miesi�cu roku – styczniu – �rednia temperatura w cen-tralnej Polsce dla ostatnich 30 lat wynosi ok. –1°C, a pompy ciep�a dzia�aj� do –20°C,
a niektóre nawet do –25°C. To prawda, ale nie pocieszy nas �rednia statystyczna dla wielu lat, gdy w danym roku przez par� tygodni b�dzie mróz poni�ej –15°C. Trzeba b�dzie dogrze-wa� dom z innego ród�a ciep�a lub przetrzyma� dyskomfort �ycia w wych�odzonym domu.
Sensowne zastosowaniaPompy czerpi�ce ciep�o z powietrza szczególnie nadaj� si� do nast�puj�cych zastosowa�:� Do wytwarzania c.w.u. Pompa ma�ej mocy, np. 1,6 kW, czerpi�c wewn�trz domu ciep�o z powietrza o temperaturze 15°C, mo�e podgrzewa� wod� do +55°C ze sprawno�ci� COP ok. 3,6. Zwykle tak� pomp� wyposa�a si� w dodatkow� w��ownic� do pod��czenia kolek-torów s�onecznych o S=2,7 m2. Ilo�� powietrza potrzebna do prawid�owej pracy pompy cie-p�a 550 m3/h odpowiada kubaturze ma�ego domu. Je�li taka pompa ciep�a b�dzie pracowa�a w piwnicy, to zapewni doskona�� wentylacj� i osuszanie tej piwnicy.� Do wentylacji z odzyskiem ciep�a. S� to pompy pobieraj�ce ciep�o z powietrza usuwanego ka-na�em wentylacji wywiewnej. Spe�niaj� wi�c funkcj� rekuperatora, odzyskuj�c ciep�o z wywie-wanego powietrza. Wentyluj�c, wspomagaj� ogrzewanie, mog� te� by� wykorzystywane do wy-twarzania c.w.u.� Do ogrzewania s�u�� pompy czerpi�ce ciep�o z powietrza zewn�trznego, nawet gdy tem-peratura spadnie do –20°C. Oczywi�cie, to rozwi�zanie ust�puje sprawno�ci� pompom czer-pi�cym ciep�o z gruntu, ale nie wymaga budowy ród�a dolnego, jest wi�c idealne do mo-dernizacji starego c.o., lub gdy nie ma mo�liwo�ci wykonania kolektorów czy studni.
Nie�atwy wybórInwestor ma nad czym pomy�le� i przekalkulowa�, �eby dokona� wyboru ród�a energii do ogrzewania swego domu. Nie ma jedynie s�usznych rozwi�za�. Najtaniej jest pobiera� cie-p�o z powietrza. To inwestycja najta�sza i naj�atwiejsza, bo pomp� ciep�a mo�na umie�ci� na zewn�trz budynku (warto to wzi�� pod uwag�, bo przedmuchiwanie powietrza musi tro-ch� ha�asowa�). Jednak sprawno�� tego rozwi�zania jest najmniejsza. Najwi�ksz� spraw-no�� przy niewysokich kosztach inwestycyjnych osi�ga si� w systemie dwóch studni, ale ��czy si� to z pewnym stopniem ryzyka – a nu� studnia wyschnie lub si� zamuli, albo zmie-ni� si� parametry wody. Nie ma takich obaw w systemach z zamkni�tym obiegiem gliko-lu, czyli w kolektorach p�askich lub pionowych. Ale to rozwi�zanie dro�ej kosztuje, ma nieco mniejsz� sprawno�� ni� uk�ad dwóch studni, albo wymaga zaanga�owania sporej po-wierzchni dzia�ki. No có�, wybór nale�y do Ciebie.
Mamy pewn� wiedz�, jak wybieraj� inni. Zrobili�my sonda� w�ród cz�onków Klubu Buduj�cych Dom. Jeden na trzydziestu zastosowa� ju� pomp� ciep�a w swoim domu. Jeden na trzech powa�nie si� nad tym zastanawia. Ci, którzy ju� si� zdecydowali lub s� blisko de-cyzji, odpowiedzieli nam równie� na pytanie o wybór rodzaju ród�a dolnego. Wyniki poka-zuje diagram 4.
Jak wybieraj� w innych krajach?Bardzo ró�nie. Co kraj, to obyczaj. Na wykresach ko�owych (w ramce) przedstawiamy rozk�a-dy rynku poszczególnych systemów dla pi�ciu krajów europejskich i dla Polski. W Szwecji
Wybór dolnego ród�a
195
Podzia� rynku pomp ciep�a ze wzgl�du na rodzaj ród�a dolnego,w Polsce i pi�ciu innych krajach europejskich
oko�o po�owa (48%) instalowanych pomp ciep�a to urz�dzenia powietrze-powietrze. S� to w istocie klimatyzatory odwracalne, które w lecie s�u�� do ch�odzenia, a w zimie do ogrze-wania. W statystykach europejskich te urz�dzenia s� zaliczane do pomp ciep�a w krajach pó�nocnych, gdzie g�ównie s�u�� do ogrzewania, natomiast nie s� ujmowane w statystykach pomp ciep�a dla krajów po�udniowych (Portugalia, Hiszpania, W�ochy). W s�siaduj�cej ze Szwecj� Norwegii pompy ciep�a powietrze-powietrze dominuj� absolutnie, gdy� w domach norweskich rzadko stosuje si� wodne centralne ogrzewanie. Gruntowe pompy ciep�a stano-wi� ok. ¼ instalacji grzewczych w Szwecji. Z kolei w Niemczech co druga instalowana pompa ciep�a ma kolektor gruntowy, a urz�dzenia powietrze-powietrze stanowi� 40%. Do�� istotny udzia� (8%) maj� instalacje woda-woda. W statystykach Szwajcarii systemy powietrze-powie-trze w ogóle nie s� brane pod uwag� i mniej wi�cej pó� na pó� stosuje si� kolektory gruntowe lub instalacje powietrze-woda, przy znikomym udziale (2%) systemów woda-woda. W Austrii niemal ¾ rynku zajmuj� systemy gruntowe, przy czym oprócz „zwyk�ych” kolektorów stosu-je si� do�� du�o (18%) systemów z bezpo�rednim odparowaniem. We Francji dominuj� pom-
py ciep�a powietrze-woda (57%), natomiast kolektory gruntowe stosuje si� w co trzecim przypadku (30%). Istotny wp�yw na statysty-k� we Francji ma system zach�t finansowych faworyzuj�cy rozwi�zania bez dolnego ró-d�a (powietrze-woda), gdy� od podatku mo�-na odpisa� 50% kosztu zakupu pompy ciep�a, ale nie dotyczy to kosztów instalacji kolekto-ra gruntowego. Jak wida�, ka�dy kraj ma swo-je specyficzne preferencje. Rozk�ady rynku pomp ciep�a w Polsce z grubsza zgadzaj� si� z wynikami naszej ankiety 4. Oko�o ¾ sta-nowi� systemy pobieraj�ce ciep�o z gruntu. �
BUDUJEMY DOM 3/2009196
Prezentacja firmowa
Pompy ciep�a CK NEURATHERMNie potrzeba duo miejsca na dzia�ce aby zastosowa� system o najwyszej sprawno�ci – propanow� pomp� ciep�a CK NEURATHERM z kolektorem poziomym z technologi� bezpo�redniego odparowania.
Propanowe pompy ciep�a CK NEURATHERM tworz� nowy standard w dziedzinie ogrze-wania bazuj�cego na pozy-skiwaniu ciep�a z gruntu lub wody gruntowej. Ich nowocze-sna konstrukcja pozwalaj�ca na monta� poza ogrzewanym budynkiem, eliminuje po-mieszczenie spe�niaj�ce rol� kot�owni.
Nowatorska technologia pomp charakteryzuje si� zastoso-waniem medium roboczego jakim jest gaz propan R290, czynnik ch�odniczy o jed-nym z najni�szych Globalnych Wspó�czynników Ocieplenia. Pozwala to zaliczy� pompy CK NEURATHERM do najbar-dziej ekologicznych oraz ener-gooszcz�dnych urz�dze� w swojej kategorii.
Oferta pomp ciep�a CK NEURTHERM obejmuje urz�-dzenia serii CK KOMFORT i CK EUROPA o mocy ciepl-nej od 6 do 30 kW. Oferowane pompy mog� wspó�pracowa� z dolnym ród�em w postaci kolektora poziomego z bezpo-�rednim odparowaniem, kolek-tora pionowego lub mog� czer-pa� ciep�o z wody.
Typoszereg pomp Pro D – kolektor poziomy z bez-po�rednim odparowaniem. Bezpo�rednie odparowanie eli-minuje konieczno�� zastosowa-nia wymiennika ciep�a – parownika oraz pompy obie-gowej dla dolnego ród�a cie-p�a. Ma to ogromny wp�yw na podniesienie sprawno�ci pom-py ciep�a, a co za tym idzie ob-
CLIMA KOMFORT sp.j.ul. Jeziorna 6, 86-303 Grudzi�dztel. 056 462 23 21faks 056 462 82 49www.climakomfort.ple-mail: [email protected]
ni�enie kosztów eksploatacji. U�o�enie i zasy-panie kolektora dla budynku o powierzchni grzewczej ok. 150 m² mo�e zaj�� zaledwie jeden dzie�! Miejsce, w którym wykonano dolne ró-d�o ciep�a mo�na przeznaczy� na trawnik, ogró-dek warzywny, kwiatowy, plac zabaw dla dzie-ci, miejsce na grilla, �cie�ki, chodnik, itp. Nad kolektorem dopuszcza si� tak�e nasadzenia ogrodowe w postaci krzewów, iglaków, drzewek owocowych, itp. Powierzchnia dzia�ki jak� na-le�y przeznaczy� na u�o�enie kolektora pozio-mego jest zaledwie 1,3 do 2 razy wi�ksza od po-wierzchni grzewczej budynku! Dla kolektora gruntowego niezawodna pra-ca przewidziana jest na wiele dziesi�tków lat, a okres gwarancji na kolektor poziomy wy-nosi 30 lat. Jest to najsprawniejsze rozwi�-zanie z kolektorem gruntowym dost�pne na rynku. Najwy�sza sprawno�� pomp z kolek-torem z bezpo�rednim odparowaniem zosta�a potwierdzona przez wieloletnie badania pro-wadzone w Austrii i Niemczech.
Typoszereg pomp Pro S – (kolektor pionowy). Przy pomocy sond geotermalnych pozwa-la pozyska� ciep�o na ma�ych dzia�kach do ogrzewania budynków mieszkalnych. System ten do osadzenia sond geotermalnych wyma-ga wykonania odwiertów na g��boko�� nawet 150 m. Koszty inwestycyjne tego systemu s� wy�sze ni� systemu z bezpo�rednim odparo-waniem, dlatego stosowany jest na dzia�kach których powierzchnie s� za ma�e na u�o�enie kolektora poziomego.
Typoszereg Pro W – pozwala na odzyski-wanie energii cieplnej zawartej w wodzie. Zastosowanie tego rozwi�zania wymaga do-st�pu do wody o sta�ym przep�ywie i odpo-wiednich parametrach (ma�a agresywno�� ko-rozyjna i niska zawarto�� zwi�zków �elaza).
Pro S – kolektor pionowy
Pro W – woda gruntowa
Pro D – kolektor poziomy
AKTUALNO�CI Stawki wykonawców
Rodzaj robót J.m.Stawki brutto najcz�ciej
podawane [z�] Rozk�ad stawek brutto [z�]budowa nowego domu remont
Budowa Remont�CIANY, SUFITY, DACH
Murowanie �cian zewntrznych:– jednowarstwowe
m2 20 –
Murowanie �cian zewntrznych:– dwuwarstwowe
(bez ocieplenia)
m2 30 –
Murowanie �cian zewntrznych:– trójwarstwowe
m2 40 –
Uk�adanie pokrycia dachowego:– gonty bitumiczne
m2 30 30
Uk�adanie pokrycia dachowego:– blacha lub
blachodachówka
m2 30 30
Uk�adanie pokrycia dachowego:– dachówka ceramiczna lub cementowa
m2 40 40
Ocieplenie poddasza(folia–we�na–folia) m2 30 30
Ocieplenie �cian(dla �cian dwuwarstwowych) z tynkiem
m2 25 25
Wewntrzne tynki cementowo-wapienne, gipsowe
m2 15 15
G�ad� gipsowa – przetarcie ze szlifowaniem m2 10 15
Tynki suche z p�yt gipsowo--kartonowych m2 20 20
�cianki dzia�owe z p�yt gipsowo-kartonowych m2 30 30
Malowanie dwukrotne farb� emulsyjn� m2 5 10
Tapetowanie m2 10 10
Pracownia Analiz Rynku Budowlanego (PARB) systematycznie monitoruje stawki wykonawców na terenie ca�ego kraju. Dane s� zbierane w postaci ankiet wype�nianych przez cz�onków KBD (Klubu Buduj�cych Dom). Warto�ci skrajnie niskie i skrajnie wysokie s� odrzucane. Rozk�ad podanych przez Czytelników stawek jest prezentowany w postaci wykresu s�upkowego, przy czym wysoko�� s�upka odpowiada liczbie „oddanych g�osów”. Ka�dy wykres jest unormowany na najwy�szy s�upek, który ma sta�� wysoko�� 10 mm. S�upki niebieskie dotycz� budowy nowego domu, a pomara�czowe remontów. Dwie oddzielne rubryki zawieraj� te� warto�ci najcz��ciej podawane w ankietach. (Uwaga – nie s� to warto�ci �rednie, lecz najcz��ciej podawane). Ostatnia aktualizacja – 13.02.2009.
Ile zap�aci� wykonawcom
Reporta�
Rodzaj robót J.m.Stawki brutto najcz�ciej
podawane [z�] Rozk�ad stawek brutto [z�]budowa nowego domu remontBudowa Remont
Panele �cienne lub boazeria m2 20 18
Sufit podwieszany z p�yt gipsowo-kartonowych na aluminiowym stela�u, przygotowany do malowania
m2 30 30
Glazura 20 � 25 cm na �cianach – u�o�enie i fugowanie
m2 30 35
Glazura 10 � 15 cm na �cianach – u�o�enie i fugowanie
m2 30 45
POD�OGI I SCHODY
Wylewka cementowa posadzki wraz z izolacj� m2 20 –
Posadzka samopoziomuj�ca m2 15 20
Pod�oga – terakota u�o�ona w kwadrat m2 30 30
Pod�oga – gres u�o�ony w kwadrat m2 35 40
Panele pod�ogowe m2 15 15
Parkiet – u�o�enie z cyklinowaniem i lakierowaniem
m2 50 50
Mozaika – u�o�enie z cyklinowaniem i lakierowaniem
m2 50 50
Wyk�adzina pod�ogowa m2 10 10
Listwa pod�ogowa m.b. 5 10
Schody ob�o�one terakot� m.b. 30 –
OKNA I DRZWI
Monta� okien
m.b. ob-
wodu okna
10 20
AKTUALNO�CI Stawki wykonawców
Rodzaj robót J.m.Stawki brutto najcz�ciej
podawane [z�] Rozk�ad stawek brutto [z�]budowa nowego domu remontBudowa Remont
Renowacja dwustronna drewnianych okien (skrobanie, opalanie, szpachlowanie i malowanie)
m2 – 40
Monta� drzwi szt. 100 150
Renowacja dwustronna drewnianych drzwi (skrobanie, opalanie, szpachlowanie i malowanie)
m2 – 150
Monta� parapetów wewntrznych m.b. 20 20
INSTALACJE
Instalacja elektryczna pkt 25 20
Instalacja wodoci�gowa pkt 100 50
Instalacja kanalizacyjna pkt 50 –
Bia�y monta� (pod��czenie umywalki, wanny, sedesu, bidetu, brodzika)
pkt 50 50
Obmurowanie brodzika prostego pkt 50 –
Obmurowanie brodzika naro�nego pkt 70 –
Obmurowanie wanny prostej pkt 100 –
Obmurowanie wanny naro�nej pkt 150 –
Wkucie rur w �cian z ceg�y pkt 100 –
Instalacja c.o. pkt 110 100
Monta� grzejników pkt 100 –
Demonta� grzejników pkt – 50
Co miesi�c renomowane Biura Projektowe prezentuj� w tym dziale swoje najlepsze projekty. Na ka�dy projekt przeznaczamy 1 lub 2 strony (rozk�adówk�), przy czym poszczególne Biura Projektowe nadaj� swoim prezentacjom w�asn�, oryginaln� form� graficzn�.
PROJEKTYMIESI�CA
Je�li który� z prezentowanych projektów
zainteresowa� Ci� szczególnie, to skorzystaj
z „Karty Informacji Zwrotnej” (KIZ) i zakre�l na niej
odpowiedni numer (wed�ug legendy obja�nionej
na str. 218).
Poprosimy w Twoim imieniu pracownie o przes�anie
bezpo�rednio na Twój adres katalogu z projektem,
który wzbudzi� Twoje zainteresowanie.
Dodatkowo prze�lemy Ci w prezencie komplet
3 tomów Informatora IRBJ – Stan surowy, Instalacje,
Wyka�czanie – zawieraj�cy prezentacje wszystkich
produktów niezb�dnych do budowy domu!
Dom na Pi�tk� 201
Archipelag 202-203
Archon+ 204-205
Dobre Domy 206-207
Dom-Projekt 208-209
HB Studio 210-211
M.&L. Lipi scy 212-213
MTM Styl 214-215
BD3_Tytulowe.indd 200 2009-02-13 18:29:08
PROJEKTY MIESI�CA
201BUDUJEMY DOM 3/2009
domyna5.indd 201 2009-02-13 19:52:32
202
PROJEKTY MIESI�CA
BUDUJEMY DOM 3/2009
archipelag.indd 202 2009-02-13 19:54:01
PROJEKTY MIESI�CA
203BUDUJEMY DOM 3/2009
archipelag.indd 203 2009-02-13 19:54:18
204
PROJEKTY MIESI�CA
BUDUJEMY DOM 3/2009
archon.indd 204 2009-02-13 19:55:44
PROJEKTY MIESI�CA
205BUDUJEMY DOM 3/2009
archon.indd 205 2009-02-13 19:56:11
BUDUJEMY DOM 3/2009 206
PROJEKTY MIESI�CA
Powierzchnia u�ytkowa: 129,3 m2
+ gara� na 1 samochód: 21,0 m2
+ strych: 12,8 m2
pow. zabudowy: 134,5 m2
wysoko�� budynku: 8,4 mpowierzchnia dachu: 229,4 m2
kubatura netto: 481,6 m3
nachylenie dachu: 40 °min. dzia�ka: 21,97 m � 18,50 m
Pracownia Projektowa Dobre Domy – Flak & Abramowicz Sp. z o. o.ul. Szczeci�ska 17-21, I pi�trotel.071 352 04 40www.dobredomy.pl, e-mail [email protected]
Amaltea ICHARAKTERYSTYKADom z u�ytkowym poddaszem, przeznaczony dla 4–6-osobowej rodziny. Na parterze zlokalizowano pokój dzienny po��czony z kuchni� i jadalni�, �azienk�, pomieszczenia gospodarcze oraz gabinet z bezpo�rednim wyj�ciem na ogród. Na poddaszu znajduj� si� trzy sypialnie, �azienka z pralni� oraz strych, który mo�na zaadaptowa� na dodatkowy pokój. Centralnie usytuowany kominek pozwala na wykonanie ogrzewania kominkowego.Projekt dost�pny w wersji z gara�em dwustanowiskowym – Amaltea II oraz w wersji bez gara�u – Amaltea III.
TECHNOLOGIA I KONSTRUKCJA�ciany zewn�trzne warstwowe z bloczków wapienno-piaskowych, posadowione na betonowych fundamentach. �ciany wewn�trzne z bloczków wapienno-piaskowych. Strop g�sto�ebrowy. Elewacje pokryte tynkiem strukturalnym. Pokrycie dachu - dachówka ceramiczna lub cementowa.
Autor: Marcin Abramowicz
Parter1/1 wiatro�ap 3,0 m2 1/2 hol 6,9 m2 1/3 kuchnia + jadalnia 17,4 m2 1/4 spi�arnia 1,8 m2 1/5 pokój dzienny 24,3 m2 1/6 gabinet 12,9 m2 1/7 �azienka 2,9 m2 1/8 pom. gospodarcze 5,2 m2 1/9 gara� 21,0 m2
Poddasze2/1 hall 7,0 m²2/2 �azienka 6,2 m²2/3 pralnia 2,8 m²2/4 pokój 5,5 m²2/5 pokój 11,7 m²2/6 pokój 11,7 m²2/7 strych (pokój) 12,8 m²
Nowy katalog ju� w sprzeda�y!Najnowsza edycja katalogu „Czas na Dobre Domy” dost�pna w kioskach i salonach prasowych
Zamów bezp�atny katalogZamów bezp�atny archiwalny katalog z projektami! tel. 071 352 04 [email protected]
zobacz wi�cej na www.dobredomy.pl
DobreDomy3.indd 206 2009-02-13 19:57:16
BUDUJEMY DOM 3/2009 207
PROJEKTY MIESI�CA
Pracownia Projektowa Dobre Domy – Flak & Abramowicz Sp. z o. o.ul. Szczeci�ska 17-21, I pi�trotel.071 352 04 40www.dobredomy.pl, e-mail [email protected]
CHARAKTERYSTYKADom z poddaszem u�ytkowym, niepodpiwniczony, przeznaczony dla 4–5-osobowej rodziny. Na parterze znajduje si� cz��� dzienna z obszernym salonem po��czonym z jadalni� i bezpo�rednim dost�pem do kuchni, cz��� gospodarcza oraz gabinet. Na poddaszu zlokalizowano cz��� nocn� z sypialniami i ogólnodost�pn� �azienk� oraz sypialni� rodziców z dost�pem do w�asnej oddzielnej �azienki. Centralnie zlokalizowany kominek umo�liwia rozprowadzenie ciep�a po ca�ym domu. W ramach adaptacji mo�na wydzieli� zamkni�t� kuchni�.Projekt dost�pny w wersji z gara�em dwustanowiskowym – Emanuela II.
TECHNOLOGIA I KONSTRUKCJA�ciany zewn�trzne z betonu komórkowego posadowione na betonowych fundamentach. �ciany wewn�trzne z bloczków wapienno-piaskowych. Strop g�sto�ebrowy. Elewacje pokryte tynkiem strukturalnym. Pokrycie dachu – dachówka ceramiczna lub cementowa.
zobacz wi�cej na www.dobredomy.pl
Parter1/1 wiatro�ap 4,6 m2
1/2 hol 14,2 m2
1/3 gabinet 10,0 m2
1/4 kuchnia 11,5 m2
1/5 spi�arnia 2,9 m2
1/6 �azienka 3,1 m2
1/7 pokój dzieny 33,5 m2
1/8 pom. gospodarcze 5,0 m2
1/9 gara� 23,2 m2
Poddasze2/1 hol 10,2 m2
2/2 pokój 11,9 m2
2/3 pokój 15,2 m2
2/4 pokój 16,7 m2
2/5 �azienka 3,7 m2
2/6 �azienka 7,5 m2 Nowy katalog ju� w sprzeda�y!Najnowsza edycja katalogu „Czas na Dobre Domy”
dost�pna w kioskach i salonach prasowych
Zamów bezp�atny katalogZamów bezp�atny archiwalny katalog z projektami!
tel. 071 352 04 [email protected]
www.dobredomy.pl
Powierzchnia u�ytkowa 145,0 m2
+ gara� na 1 samochód: 23,2 m2
pow. gospodarcza: 5,0 m²pow. zabudowy: 141,8 m2
wysoko�� budynku: 8,7 mpowierzchnia dachu: 231,7 m2
kubatura netto: 251,2 m3
nachylenie dachu: 38°min. dzia�ka: 19,28 m � 22,31 m
Autor: Tomasz Flak
Emanuela
DobreDomy3.indd 207 2009-02-13 19:57:32
BUDUJEMY DOM 3/2009210
PROJEKTY MIESI�CA
Parterowy domek, niepodpiwniczony, na którego poddaszu znajduj� si� trzy sypialnie z �azienk�. Na parterze znajduje si� pi�kny salon z wyj�ciem na ogród, funkcjonalnie po��czony z jadalni� i kuchni�. Kuchnia mo�e by� otwarta na salon lub mo�e stanowi� niezale�ne, zamkni�te pomieszczenie. Dla wygody mieszka�ców na parterze znajduje si� dodatkowy pokój. Umieszczony w centralnym miejscu kominek umo�liwia rozprowadzenie ciep�a po ca�ym domu. Dost�pna jest wersja bez gara�u, z gara�em, z gara�em dwustanowiskowym. Ka�da z wersji istnieje w lustrzanym odbiciu.
parter 68,8 m2 poddasze 50,5 m2
Powierzchnia u�ytkowa: 119,3 m2 + gara� 21,0 m2
Powierzchnia zabudowy: 128,6 m2
Kubatura netto: 445 m3
Minimalne wymiary dzia�ki: 21,2 x 18,5 m
Wysoko�� budynku: 7,8 m
K�t nachylenia dachu: 37°
Powierzchnia dachu: 209 m2
HB STUDIO PRACOWNIA PROJEKTOWAul. D�ugosza 2-6, 51-162 Wroc�awtel./faks 071 784 39 36, tel. kom. 0 502 133 157, www.hbstudio.pl, e-mail: [email protected]
z gara�em
autor: arch. Katarzyna Herba-Janiak
* pomieszczenia nie s� wliczone do powierzchni u�ytkowej mieszkalnej budynku
* *
PROJEKTY MIESI�CA
BUDUJEMY DOM 3/2009 211
HB STUDIO PRACOWNIA PROJEKTOWAul. D�ugosza 2-6, 51-162 Wroc�awtel./faks 071 784 39 36, tel. kom. 0 502 133 157, www.hbstudio.pl, e-mail: [email protected]
autor: arch. Katarzyna Herba-Janiak
Jak sama nazwa wskazuje Po�udniowa to domek, który nadaje si� na dzia�k� z wjazdem od po�udnia. Dzi�ki klasycznej bryle b�dzie to dom niedrogi w budowie i eksploatacji. Adresowany jest dla 4-osobowej rodziny. Na parterze znajduje si� du�y salon z przylegaj�c� do niego kuchni�, a bezpo�rednio z wiatro�apu mo�na dosta� si� do gara�u. Poddasze to miejsce z trzema sypialniami i wygodn� �azienk�. Dost�pna jest wersja w lustrzanym odbiciu. 2
1,8
5
Po�udniowa
Kubatura netto: 458 m3
Powierzchnia u�ytkowa: 119,9 m2
Powierzchnia gara�u: 18,0 m2
Powierzchnia zabudowy: 126,7 m2
Wysoko�� budynku: 8,5 mPowierzchnia dachu: 207,4 m2
K�t nachylenia dachu: 40°Minimalne wymiary dzia�ki:
19,6 x 21,85 m
TECHNOLOGIE�ciany: beton komórkowy, pustaki ceramiczneStropy: g�sto�ebroweDach: dachówkaElewacja: tynk
parter 58,4 m2 poddasze 61,5 m2
* pomieszczenia nie s� wliczone do powierzchni u�ytkowej mieszkalnej budynku
0,9*
BUDUJEMY DOM 3/2009212
PROJEKTY MIESI�CA
PROJEKTY MIESI�CA
BUDUJEMY DOM 3/2009 213
BUDUJEMY DOM 3/2009214
PROJEKTY MIESI�CA
PROJEKTY MIESI�CA
BUDUJEMY DOM 3/2009 215
DOMY POD KLUCZ
MABUDO Sp. z o.o.ul. Ceramiczna 8,98-220 Zdu�ska Wolatel./faks 043 823 41 41 (42)www.mabudo.pl
Prezes: Rados�aw RogalskiRok powstania: 1989Teren dzia�ania: ca�y kraj
ZAKRES DZIAALNO�CI: budowa nowych domówDOTYCHCZASOWE REALIZACJE: 155 domów jednorodzinnychSPECJALIZACJA: inne technologie – TECHNOLOGIA PREFABRYKACJI ELEMENTÓW „MABUDO”
PROJEKTY:� przyniesione przez klienta� opracowane na indywidualne zamówienie przez wspó�pracuj�c� z nami
pracowni� architektoniczn�STAN WYKO�CZENIA BUDYNKU: surowy otwarty, surowy zamkni�ty
NASZE REALIZACJE
Dom parterowy, niepodpiwniczony, wzniesiony w technologii MABUDO
� surowy otwarty 777 z� za 1 m2 + 7% podatku VAT, fundament – 22 600 z�,�ciany zewn�trzne – 38 100 z�, konstrukcja dachu – 18 900 z�, projekt architektoniczno-konstrukcyjny – 2 000 z�
� surowy zamkni�ty 1 228 z� za 1 m2 + 7% podatku VAT, fundament – 29 500 z�,�ciany zewn�trzne – 43 000 z�, konstrukcja dachu – 18 900 z�, pokrycie dachu – blachodachówk� – 20 300 z�; okna – 10 000 z�, drzwi wej�ciowe – 4 200 z�, projekt architektoniczno-konstrukcyjny – 2 000 z�
KOSZTY INWESTYCJI NA PRZYK�ADZIE GOTOWYCH PROJEKTÓW
mabudo.indd 216 2009-02-13 19:58:56
FIRMA ZAPEWNIA:� nadzór budowlany� transport materia�ów� pomoc w uzyskaniu kredytuETAPY FINANSOWANIA BUDOWY:� 40% przedp�ata� 35% rata po wykonaniu stanu surowego otwartego� 25% po zako�czeniu stanu surowego zamkni�tegoGWARANCJA:� konstrukcja domu� prace wyko�czeniowe� inne us�ugi
Technologia MABUDO charakteryzuje si� pe�n� prefabrykacj� elementów konstrukcyjnych budynku pocz�wszy od fundamentów, �cian, stropów mi�dzykondygnacyjnych a na konstrukcji dachowej ko�cz�c. Taki sposób wznoszenia budynków ma wiele znacz�cych zalet:� wysok� jako�� i precyzj� wykonania poszczególnych elementów
dzi�ki u�yciu specjalistycznego sprz�tu,� krótki czas monta�u budynku,� maksymalne uniezale�nienie si� od warunków atmosferycznych,� zmniejszenie do niezb�dnego minimum robót mokrych,� ze wzgl�du na niewielk� odleg�o�� planowanej inwestycji od zak�adu
wytwórczego ograniczenie sk�adowisk materia�ów na placu budowy,
� znaczne ograniczenie liczby osób montuj�cych budynek,� mo�liwo�� dostarczenia konstrukcji dok�adnie przed monta�em, a co
za tym idzie mniejsze prawdopodobie�stwo „gini�cia” pojedynczychelementów, ni� ma to miejsce w przypadku elementów dostarczanych luzem,
� brak niebezpiecze�stwa pope�nienia b��dów wykonawczych i u�ycianieodpowiednich materia�ów,
� po z�o�eniu ca�ej konstrukcji natychmiast mo�na przyst�pi� do pracinstalacyjnych i wyko�czeniowych,
� w przypadku budynków wielokondygnacyjnych przyspieszenie czasu wykonania elementów dzi�ki ich powtarzalno�ci.
Dzi�ki zastosowaniu najwy�szej jako�ci materia�ów, specyfice technologii oraz du�ej dba�o�ci o jako�� produkowanych elementów (kontrolowanej w zak�adowym laboratorium) nasza firma uzyskuje znakomite parametry budynku:� prefabrykowane elementy fundamentów wykonane s� ze zbrojonego
betonu klasy C35/45,� konstrukcja elementu �ciennego wykonana ze zbrojonego betonu klasy
C30/37 zapewnia doskona�e parametry no�ne,� element �cienny ma wysokiej wytrzyma�o�ci sze�ciocentymetrow�
os�onow� warstw� zewn�trzn� z betonu C30/37, zbrojon� siatk� stalow� z mo�liwo�ci� wykorzystania jej jako warstwy elewacyjnej b�d jako doskona�y podk�ad pod tynki cienkowarstwowe,
� element �cienny posiada 22 cm styropianu co zapewnia wspó�czynnik przenikalno�ci U = 0,2 W/(m2K),
� prefabrykat �cienny wyposa�ony jest równie� w wewn�trzny drewniany stela� do monta�u p�yty gipsowo-kartonowej, stela� pod grzejniki oraz szafki kuchenne,
� w �cianie s� otwory okienne przystosowane do szybkiego monta�u stolarki,
� grubo�� elementu �ciennego bez warstwy suchego tynku wynosi30,2 cm,
� beton u�yty do produkcji elementów jest wysokiej jako�ci co gwaran-tuje jego ca�kowit� nienasi�kliwo�� oraz mrozoodporno��,
� prefabrykowane lekkie stropy p�ytowe zapewniaj� równ� p�aszczyzn� pod�ogi, mo�liwo�� prowadzenia instalacji wewn�trz stropu oraz szybki sposób monta�u sufitów do gotowego stela�a drewnianego stropu,
� u�ycie szwedzkiego �wierku konstrukcyjnego zapewnia wysok� jako�� dwigarów,
� ka�da deska konstrukcyjna jest klasyfikowana maszynowo oraz wzrokowo, co potwierdzone jest na ka�dej desce odpowiednim stemplem klasyfikatora,
� drewno jest impregnowane w k�pieli po doci�ciu elementów sk�adaj�cych si� na dwigar, co zapewnia w�a�ciwe zabezpieczenie wi�by,
� dach wznoszony z prefabrykowanych dwigarów redukuje zawilgocenie budynku,
� wi�zary prefabrykowane charakteryzuj� si� zwi�kszon� no�no�ci� w stosunku do wi�zarów budowanych metodami tradycyjnymi,
� uk�adanie wi�zara przed sprasowaniem w specjalistycznych szablonach zapewnia dok�adne i mocne po��czenia oraz powtarzalno�� wymiarów,
� technologia MABUDO pozwala na zastosowanie dowolnych ma-teria�ów wyko�czeniowych.
Dodatkowe informacje dost�pne na www.mabudo.pl
1 – sie� 1,7 m2
2 – WC 1,3 m2
3 – hol 10,4 m2
4 – kuchnia 7,7 m2
5 – pokój dzienny 30,5 m2
6 – komunikacja 3,7 m2
7 – sypialnia 8,9 m2
8 – sypialnia 8,7 m2
9 – sypialnia 9,7 m2
10 – garderoba 1,2 m2
11 – �azienka 4,5 m2
Razem 88,3 m2
mabudo.indd 217 2009-02-13 20:00:24
KIZKARTA INFORMACJI ZWROTNEJ
Czytelnicy ch�tnie korzystaj� z mo�liwo�ci otrzymania materia�ów informacyjnych (katalogi, cenniki) bezpo�rednio z firm. Szczególn� form� tej us�ugi jest zbiorcza pocztówka, tzw. Karta Informacji Zwrotnej (KIZ). Na pocztówce nale�y zaznaczy� kó�kiem numery stron, na których znajduj� si� reklamy
interesuj�cych Pa�stwa produktów. Je�li na danej stronie jest wi�cej ni� jedna reklama, to do numeru strony dodano nazw� reklamuj�cej si� firmy. Pocztówk� KIZ wydrukowan� na oddzielnym kartoniku (wrzutka) mo�na przes�a� do redakcji poczt� (znaczek jest ju� op�acony). Mo�na te� wielokrotnie
korzysta� z formularza wydrukowanego ni�ej na tej stronie, powielaj�c go na ksero i wysy�aj�c po wype�nieniu faksem do redakcji BD 022 257 84 88, 022 676 89 86.
SPIS REKLAMnazwy reklamuj�cych si� firm i numery stron
Archipelag........................................51, 202, 203Archon + ................................................. 204, 205Arkada ................................................................. 50Art Metal ........................................................... 152Beam ....................................................................64Big Tor .................................................................. 23Boryszew .......................................................... 179Braas ........................................................ I okładkaBruk-Bet ............................................................ 132Brunner ............................................................. 121Budimex.............................................................. 14Cebud ................................................................122Clima Komfort ................................................196Comech ............................................................... 66Comfort System ............................................... 67Czamaninek .................................................... 114Den Braven ........................................................ 97Dobre Domy.......................................... 206, 207Dom na Piątkę ................................................201Domański ........................................................... 21Dom-Projekt ......................................... 208, 209Drewbet ............................................................ 133Elmaxi ................................................................158Euronord...........................................................140Eurostyl .............................................................123
Fakro .......................................................................3Grupa Silikaty ................................................... 86Hager Polo ......................................................... 61Hajduk ................................................................117Hanmar ................................................................11HB Studio................................................. 210, 211Horyzont ............................................................ 90Interdrex ........................................................... 141IRA ......................................................................... 60Jocz ..................................................................... 171Joniec ................................................................134Kärcher ................................................................ 13Komin-Flex ......................................................107Kontakt-Simon ............................................... 147Kornak ............................................................... 119Leier ....................................................................109Libet ................................................................... 131M&L Lipińscy .......................................... 212, 213M&S Pomorska Fabryka Okien ................. 174Mabudo ............................................................ 216Miller ....................................................................17Moeller Electric ................................................ 68MTM Styl .................................................. 214, 215Novabrik ..............................................III okładkaOspel ..................................................................149
Pomtech ........................................................... 135Porta Kmi ..........................................................143Praefa ................................................................... 89Regulus .....................................................wklejkaRöben .....................................................................5Ronkowski ........................................................169Ruukki ....................................................II okładkaSantech ............................................................... 19Satel ...................................................................... 62Schiedel ............................................................ 113Semmelrock ...................................wklejka, 130Siatkopol...........................................................136Solbet .....................................................................7Spotline .............................................................150Termo Organika ............................................... 52Thermodom ...................................................... 88ThermoGolv ...................................................... 20Topset .................................................................. 22Velux .......................................................................9Viessmann .......................................... IV okładkaWago Elwag ..................................................... 151Weber (Maxit) ..........................................99, 106Wienerberger ................................................... 79
PREZENTZainteresowanym projektami domów
wylemy w prezencie komplet 3 tomów
Informatora (IRBJ) – Stan Surowy,
Instalacje, Wyka czanie
– wszystkie produkty niezb�dne
do budowy domu.
imi nazwisko
nazwa firmy
ul./nr
kod, miejscowo�
tel./fax lub e-mail* * (pole obowi�zkowe)
podpis data
Wyra�am zgod� na umieszczenie udzielonych wy�ej informacji w bazie danych firmy AVT Korporacja i na ich dalsze przetwarzanie w celach
statystycznych i marketingowych. Mam prawo wgl�du do swoich danych i do ich poprawiania na warunkach okre�lonych ustaw� z dn. 29.08.1997 r.
o ochronie danych osobowych.
KARTA INFORMACJI ZWROTNEJ 3/09
INFO
RM
AC
JA O
PR
OD
UK
TAC
H B
D 3
/09
(mak
sym
alni
e 25
skr
ele
)
3 5 7 9 11 13 14 17 19
20 21 22 23 50 51 52 60 61 62 64
66 67 68 79 86 88 89 90 97 99 106
107 109 113 114 117 119 121 122 123 130
131 132 133 134 135 136 140 141 143 147
149 150 151 152 158 169 171 174 179 196 216
Zainteresowa�y mnie produkty reklamowane na stronach:
Projekty miesi�ca Zainteresowa� mnie projekt na stronie:
201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211
212 213 214 215
I okładkaBraas
III okładkaNovabrik
IV okładkaViessmann
wklejkaRegulus
wklejkaSemmelrock
II okładkaRuukki
REKLAMA
na Mazowszu
156156 hurtowni na Mazowszu
Katalog hurtowni (adresy, mapki, profile, opinie) na www.budujemydom.pl/hurtownie
ADS ��234
Arma-San ��221
Barc ��231
Berlux ��224
Bien Zenker ��229
Centerfence (Bartez) ��221
Domarex ��225
Dozbud Development ��228
Ekodach ��229
Gordo Studio ��221
Jars ��229
Juan ��226
Just-Plast 2 ��230
Klinkierbud (Vandersanden) ��233
�ukplast ��224
Misoni Trade House ��220
Panek ��219
Polski Komfort ��223
Puertas ��232
Salon Mazur ��227
Wójcik ��222
BD3_dodatek.indd 219 2009-02-16 10:35:24
BU
DU
JEMY
DO
M na M
azowszu
BD3_dodatek.indd 221 2009-02-15 19:52:48
BUDUJEMY DOM 3/2009224
BU
DU
JEMY
DO
M na M
azowszu
BD3_dodatek.indd 224 2009-02-15 19:53:48
Nasza � rma istnieje od 1987. Produkujemy o�wietlenie.
Wci�� wprowadzamy nowe wzory lamp. Wykonujemy
lampy na zamówienie wg indywidualnych projektów: do
wn�trz komercyjnych, apartamentów. Zapraszamy klientów
indywidualnych, dobieramy do wn�trza materia�y i wielko�ci
lamp. Wystarczy pomys�, my zajmiemy si� reszt�!
Dla nas nie ma rzeczy niemo�liwych!
Lampy wykonane przez nasz� � rm� zdobi� mi�dzy innymi:
wn�trza HOTELU HILTON, SKLEPY ROYAL COLLECTION,
BIURA COMMERCIAL UNION, unikaln� PIJALNI� WÓD
W SZCZAWNICY, RESTAURACJE i APARTAMENTY.
DOMAREXA. LOCCI 102-928 Warszawatel. /fax 0 22 842 56 05, 0 663 574 838www.domarex.com.pl, [email protected]
domarex.indd 225 2009-02-15 20:17:04
BD3_dodatek.indd 226 2009-02-15 20:15:32
SALON MAZUR
Drzwi wewn�trzne DreDrzwi wewn�trzne PortaDrzwi drewniane CalDrzwi antyw�amaniowe GerdaDrzwi antyw�amaniowe DornStolarka aluminiowa Okna drewnianeOkna PCV�aluzje i rolety�aluzje plisse i verticale
www.salonmazur.pl
Salon Mazurul. M�oda 3004-975 Warszawa Falenica
tel./faks 022 612 66 17tel. kom. 0505 030 106, 0505 030 107e-mail: [email protected] pn. – pt. 10.00–18.00, sob. 9.00–14.00
BUDUJEMY DOM 3/2009 229
BU
DU
JEMY
DO
M na M
azowszu
BD3_dodatek.indd 229 2009-02-15 20:01:39
