DE FIETSENDE STUDENT GEEFT NÉT EEN VOLDOENDE AAN BRUSSEL

ALS FIETSSTAD. BIJNA DE HELFT VAN DE FIETSERS BUIST BRUSSEL

DUS ALS FIETSSTAD. ONDANKS DEZE ZORGWEKKENDE SCORE,

FIETST TOCH DE HELFT VAN DE BRUSSELSE STUDENTEN. TEN

OPZICHTE VAN VORIG JAAR IS HET AANTAL FIETSENDE STUDENTEN

ZELFS GESTEGEN, VAN EEN DERDE NAAR DE HELFT VAN DE BRUSSELSE STUDENTENBEVOLKING. DAT BLIJKT

UIT HET FIETSONDERZOEK DAT STUDENTENSERVICEDESK BR(IK

AFNAM BIJ 1000 STUDENTEN.

BRUSSEL,STUDENTENFIETSSTAD?

BRUSSEL,STUDENTENFIETSSTAD?

Ongeveer de helft van de studenten in Brussel fietst, waarvan 37,5% (meer dan 1/3) een fervente fietser is, d.w.z. wekelijks of vaker fietst. In vergelijking met vorig jaar fietsen er meer studenten. Toen fietsten 33% van de studenten, in vergelijking met 48% nu.Brusselaars zijn de meest fervente fietsers, maar liefst drie vierde van hen fietst in hun thuisstad. 3/5 van de kotstudenten fietst, en 2/5 van de studenten uit de Brusselse rand fietsen in Brussel. Pendelstudenten zijn de minst enthousiaste fietsers, slechts een kwart van hen neemt wel eens de fiets in Brussel.

Studenten aan de campussen van Odisee fietsen significant minder in Brussel dan de overige studenten. Slechts 2/5 van hen fietst en bovendien fietsen de fietsers beduidend minder regelmatig en fervent dan die van de andere campussen. Dit kan deels verklaard worden doordat er aan Odisee ook meer pendelstudenten studeren, ongeveer de helft van de studenten op Odisee pendelt op en af naar Brussel, t.o.v. gemiddeld een derde bij de andere instellingen.

Hoe langer men studeert in Brussel, hoe meer men de fiets weet te vinden. Vooral bij langstudeerders (5 jaar of meer) is dat het geval: 3/5 van hen fietst t.o.v. 1/3 van de eerstejaarsstudenten.

Mannelijke studenten (55%) fietsen meer en ferventer dan hun vrouwelijke collega’s (42%).

Hoe vaker men vroeger met de fiets naar school ging, hoe groter de kans dat men in Brussel ook de fiets zal nemen. 2/3 van de fervente fietsers en 3/5 van de regelmatige en sporadische fietsers nam reeds in het middelbaar vaak tot altijd de fiets.

REGELMATIG8%

NOOIT

52%

SPORADISCH18%

FERVENT22%

(enkele keren per jaar)

(enkele keren per jaar)

(wekelijks of vaker)

Evolutie Fietsgedrag 2014 / 2015 in %

REGELMATIG

NOOIT

SPORADISCH

FERVENT22%

18%

52%

8%5%

13%

67%

15%

HET AANTAL FIETSENDE STUDENTEN IN BRUSSEL

n = 1003

2014: n = 1125 | 2015: n=1003

DUS ALS FIETSSTAD. ONDANKS DEZE

BRUSSEL,STUDENTENFIETSSTAD?

Slechts 1/3 van de pendelstudenten en 2/5 van de niet-fietsers heeft een MIVB-abonnement. Zij verplaatsen zich dus meer dan waarschijnlijk vooral te voet en hebben dus fiets noch openbaar vervoer nodig. Deze studenten beperken hun verplaatsingen dus tot hetgeen te voet bereikbaar is, wat hun actieradius in Brussel limiteert tot op de plekken die zich op niet meer dan 15 minuten stappen afstand van hun campus of het station bevinden. Net zoals uit het onderzoek van vorig jaar reeds bleek, is de kans dus reëel dat er voor deze studenten een grote mentale kloof bestaat tussen het Brussel dat ze met hun campus associëren en de rest van Brussel, de grootstad.De helft van de fietsers combineert daarentegen het openbaar vervoer met fietsen. Zij verplaatsen zich dus meer intermodaal en hun verplaatsingen zijn waarschijnlijk ruimer en veelzijdiger.

KOTSTUDENTn=445

PENDELSTUDENTn=361

BRUSSELAARn=98

STUDENT UITDE RAND

n=1001

49% 33% 81% 52%

REGELMATIGn=74

NOOITn=524

SPORADISCHn=181

FERVENTn=224

41%

49%

61%

53%

MIVB-ABONNEMENTvs.FIETSFREQUENTIE

MIVB-ABONNEMENTvs.WOONPLAATS

De belangrijkste reden om niet te fietsen is omdat de student overal heel makkelijk geraakt zonder fiets of het gewoon niet nodig heeft. Het niet hebben van een fiets is de tweede belangrijkste reden. Maar ook de perceptie dat fietsen in Brussel gevaarlijk is, is een van de belangrijkste redenen om niet te fietsen in Brussel, net als het gebrek aan veiligheid in het algemeen. Zo geeft 1/4 aan niet te fietsen omdat er geen veilige fietspaden zijn, en 1/5 fietst niet omdat ze hun fiets niet veilig kunnen stallen.

n=524

57%

IK GERAAK HEEL MAKKELIJK OVERAL WAAR IK

MOET ZIJN ZONDER FIETS

49%

IK HEB GEENFIETS IN

BRUSSEL

38%

IK HEB HETGEWOON

NIET NODIG

30%

FIETSEN IN BRUSSEL ISGEVAARLIJK

24% Er zijn geen goede fietspaden in Brussel

13% In Brussel wordt mijn fiets toch gestolen

11% De hellingen maken fietsen knap lastig

18% Ik zou mijn fiets niet veilig kunnen stallen

12% Ik fiets ook niet buiten Brussel

12% Ik fiets niet graag

Als er betere en meer fietspaden bijkomen of het Villo!-systeem verbeterd wordt en er meer veilige fietsenstallingen worden bijgebouwd, zou 1/3 van de niet-fietsers wél de fiets nemen. Ongeveer 1/10 zou wel fietsen moest het verkeer veiliger en minder druk worden en nog eens 1/10 zou fietsen als ze een fiets zouden hebben. Wanneer een studentenfietsverhuursysteem geïntroduceerd wordt in Brussel zouden nog een deel niet-fietsers toch op de fiets kruipen. Daarnaast zijn zaken zoals fietstochten in groep of redenen zoals de stad ontdekken stimulansen om toch te fietsen in Brussel.n=291

15%

MEEREN BETERE

FIETSPADEN

14,1%

VILLO BETER,MEER

STAANPLAATSEN

12,2%

VEILIGER,MINDERDRUK

10,8%

EEN FIETSHEBBEN

NIETS“Nee, ik moet nooit ergens zijn

buiten op mijn campus.” 18, Odisee – Campus Brussel - Terranova

MEER/BETERE FIETSPADEN“Betere fietspaden voor de fietsers, in Brussel is het vaak te gevaarlijk

om te fietsen.” 20, Odisee – Campus Brussel

VERBETERING VAN VILLO! MEER VEILIGE FIETSENSTALLINGEN

“Als de Villo!-fietsen niet zo zwaar zouden zijn, zou ik veel vaker van

dat systeem gebruik maken.” 20, VUB – Campus Etterbeek

“Een gratis en veilige plaats om

fietsen te stallen aan het station.” 20, Odisee – Campus Brussel

VEILIGER, MINDER DRUK“Minder autoverkeer, m.a.w. een

veiligere fietsomgeving.” 23, VUB – Campus Jette

EEN FIETS“Als ik een fiets had zou ik deze dagelijks gebruiken. Helaas laat

mijn studentenportemonnee deze aankoop niet toe.”

22, EhB – Campus Dansaert-Bloemenhof

ANDERE OMSTANDIGHEDEN (BV. OP KOT GAAN, STUDEREN AAN

ANDERE CAMPUS)“Moest ik op kot zitten zou ik

waarschijnlijk elke dag fietsen.” 21, VUB – Campus Jette

GOEDKOPERE/BETERE FIETSVERHUURDIENST

“Dat jullie ervoor zorgen dat ik een fiets kan huren. In Leuven hebben ze het, maar in Brussel blijkbaar

niet. Ik fiets heel graag en mis een fiets in Brussel, maar ik ga mijn

fiets niet laten pikken.”19, Odisee – Campus HIG – Brussel

FIETSEN IN GROEP, MET ANDEREN“Fietstochten in groep met

activiteiten.”21, EhB – Campus Dansaert-Bloemenhof

TER ONTSPANNING, SIGHTSEEING,...“Om wat meer van de stad te

kunnen zien dan enkel de buurt rond de campus.”

20, LUCA – Campus Sint-Lukas

ALS SPORT, OM AF TE VALLEN,...“Fietsen is gezond.”

18, Odisee – Campus Brussel

31,3%Niets

6,1%Goedkopere/betere fietsverhuur

3,4%Ter ontspanning, sightseeing, ...

8,3%Andere omstandigehden

4,3%Fietsen in groep, met anderen

2,6%Als sport, om af te vallen, ...

Een groot deel van de fietsende studenten vindt dat alle Brusselse kruispunten gevaarlijke kruispunten zijn om te fietsen. Het Beurs- en Rogierplein worden het vaakst genoemd, gevolgd door het kruispunt bij Troon. Ook aan Meiser, het Zuidstation, Montgomery, het Saincteletteplein, het De Brouckèreplein, voor het Koninklijk Paleis, aan de Kruidtuin, op de kleine ring, aan Louiza, op de Anspachlaan, aan de Anderlechtsepoort en op een groot aantal kruispunten op de Generaal Jacqueslaan voelen fietsers zich uiterst onveilig.

Het meest genoemde probleem is het gebrek aan duidelijke, doorlopende en afgescheiden fietspaden. Op veel kruispunten is het chaotisch en onduidelijk waar je als fietser moet of kan rijden. In veel gevallen rijden auto’s, bussen en trams kriskras door elkaar, wat het moeilijk maakt voor een fietser om ook nog zijn plekje te vinden. Er is nood aan verkeerslichten afgestemd op fietsers en voorsorteervakken voor fietsers die de mogelijkheid geven om voor auto’s te wachten bij verkeerslichten. Daarnaast wordt er gevraagd om voorrang voor fietsers op rotondes en kruispunten.

n=211

VOORSORTEER-VAKKENVOOR FIETSERS VERKEERSLICHTEN AFGESTEMD OP FIETSERS

VOORRANG VOOR FIETSERS OP ROTONDES EN KRUISPUNTEN

AFGESCHEIDEN FIATSPADEN

-

-

-

-

NODENCHAOTISCH

ONDUIDELIJK WAAR JE ALS FIETSER MOET OF KAN RIJDEN

AUTO’S, BUSSEN EN TRAMS RIJDEN KRISKRAS DOOR ELKAAR

GEEN RUIMTE VOOR FIETSERS

GEEN FIETSPADEN OF WEGMARKERINGEN

-

-

-

-

-

PROBLEMEN

Ongeveer de helft (44%) van de fietsers buist Brussel als fietsstad. Slechts 12% geeft Brussel een 7 of meer op 10 en slechts 1% geeft Brussel een 8. De score 9 of 10 ligt nog veraf. Er is dus nog veel werk aan de winkel vooraleer Brussel een fietsstad is.

Studenten geven zelf aan welke stappen moeten worden ondernomen om hun score voor Brussel als fietsstad met één punt te verhogen.

n=479

EEN CONSEQUENT BELEID VOORZIET VEILIGE FIETSINFRASTRUCTUUR DIE LEIDT TOT EEN COHERENT NETWERK. ER WORDEN DUIDELIJKE, DOORLOPENDE EN AFGESCHEIDEN FIETSPADEN AANGELEGD. FIETSERS KRIJGEN EEN AFGESCHEIDEN RUIMTE NAAST AUTO’S, TRAMS, BUSSEN EN VOETGANGERS.

EEN GROOTSCHALIGE SENSIBILISERINGSCAMPAGNE ZORGT VOOR EEN MENTALITEITSVERANDERING BIJ AUTOBESTUURDERS EN ANDERE WEGGEBRUIKERS. BUS-, TAXI- AUTOBESTUURDERS ÉN VOETGANGERS WORDEN ER ZICH VAN BEWUST DAT DE FIETSER OOK EEN VOLWAARDIGE GEBRUIKER VAN DE BRUSSELSE WEGEN IS. BIJGEVOLG PASSEN ZE HUN (RIJ)GEDRAG AAN.

DE VERKEERSVEILIGHEID WORDT VERBETERD DOOR HET IMPLEMENTEREN VAN PUNT 1 EN 2.

DE STAAT VAN DE WEGEN WORDT VERBETERD DOOR HET DICHTEN VAN PUTTEN, HET OPRUIMEN VAN GLASSCHERVEN OP DE WEG EN HET HERAANLEGGEN VAN KASSEIWEGEN (ZODAT KEIEN NIET LOS ZITTEN OF ONTBREKEN).

EEN BETERE ORDEHANDHAVING BIJ STADS- EN POLITIEDIENSTEN ZORGT VOOR EEN EFFEN EN OPGERUIMD – KORTOM BEFIETSBAAR – WEGDEK. BOVENDIEN WORDEN AUTOGEBRUIKERS DIE VERKEERSOVERTREDINGEN BEGAAN BEBOET WAARDOOR O.A. HET AANTAL DUBBELPARKEERDERS ERG AFNEEMT EN ZELFS BIJNA VERDWIJNT.

DE STATIONS HEBBEN GROTE, OVERDEKTE EN BEVEILIGDE FIETSENSTALLINGEN. IN ELKE STRAAT STAAN MEERDERE STEVIGE FIETSENREKKEN, WAARVAN EEN DEEL OOK OVERDEKT IS.

VERSCHILLENDE ZONES IN BRUSSEL ZIJN AUTOVRIJ OF –LUW. ER WORDT EEN BELEID GEVOERD DAT HET GEBRUIK VAN DE AUTO ALS TRANSPORTMIDDEL ONTMOEDIGD. HET OPENBAAR VERVOER EN DE FIETS WORDEN ALS IDEAAL VERVOERSMIDDEL AANGEMOEDIGD.

DE VILLO! FIETSEN ZIJN VERVANGEN DOOR MEER BRUSSELVRIENDELIJKE MODELLEN DIE HEEL LICHT ZIJN, WAARDOOR JE ER MET GEMAK HELLINGEN MEE OP FIETST.

DE STEILSTE EN MEEST GEBRUIKTE HELLINGEN ZIJN VOORZIEN VAN EEN LIFT VOOR FIETSERS.

DE VERKEERSLICHTEN AAN KRUISPUNTEN ZIJN VOORZIEN VAN SPECIALE LICHTEN VOOR FIETSERS DIE ENKELE SECONDEN VROEGER OP GROEN SPRINGEN.

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

VOLGENS FIETSENDE STUDENTENDE WEG ERNAARTOE

IN 10 STAPPEN

Fietsers geven fietsen vooral de betekenis snel en gemakkelijk ergens geraken (1/3) en flexibiliteit en vrijheid (1/3).

De drie belangrijkste redenen om te fietsen in Brussel zijn de snelheid (53%), het feit dat het een manier is om te gaan en staan waar en wanneer je wil (52%) en het ecologische aspect (47%). Fervente fietsers geven een heel stuk vaker aan dat fietsen in Brussel een manier is om te gaan en staan waar en wanneer je wil. Ze zien er ook veel meer het voordeel van de snelheid van in, maar zien het dan weer minder als een gezonde of gezellige bezigheid. De groep van regelmatige fietsers vindt het plezieriger dan de anderen.

n = 479

Vrijheid en ’s nachts op een veilige manier thuis geraken22, EhB – Campus Dansaert-Bloemenhof

Echt in Brussel leven, echt in Brussel wonen24, LUCA – Campus Sint-Lucas

Snel en makkelijk van de ene naar de andere plaats gaan20, EhB – Campus Dansaert-Bloemenhof

Je leven riskeren, maar ook een statement maken19, VUB – Campus Etterbeek

Plezier op wielen, met een goeie scheut risico19, EhB – Campus Etterbeek

Opletten geblazen!21, EhB – Koninklijk Conservatorium Brussel | School of Arts

Slalommen en wind in mijn haar20, EhB – RITS | School of Arts

Up and down met de Villo!25, EhB – Campus Dansaert-Bloemenhof

Telkens opnieuw een klein avontuur23, VUB – Campus Etterbeek

Onbeperkte vrijheid21, EhB – Campus Jette

Zover gaan en staan waar je maar wil23, VUB – Campus Etterbeek

Zeker zijn dat ik kosteloos naar huis kan na een feestje22, Odisee – Campus Brussel

Plaatsen verkennen waar ik te voet niet zou komen26, Odisee – Campus Brussel

Trappen op de pedalen24, VUB – Campus Etterbeek

Genieten van rust in een bruisende stad22, VUB – Campus Etterbeek

Gezond genieten van de omgeving20, EhB – Campus Jette

Mij goed voelen, gaan waar ik wil20, VUB – Campus Etterbeek

Zigzaggen tussen de chaos22, VUB – Campus Etterbeek

Avonturieren in een betonnen jungle20, EhB – Campus Jette

Studenten geven zelf aan wat er moet veranderen opdat Brussel een fietsstad zou worden. Het ideale vertrekpunt voor Br(ik om overheden en andere spelers te prikkelen en motiveren om aan de slag te gaan.

Het komende jaar zal Br(ik met het project Br(ikBike studenten blijven stimuleren om op de fiets te kruipen, en dit met de volgende acties.

Er zal worden ingezet op fietsbezit, het niet beschikken over een fiets is namelijk nog altijd een van de belangrijkste redenen om niet te fietsen.De Villo!-actie, die studenten recht geeft op zes maanden gratis fietsen met de Villo!-deelfietsen, zal verlengd worden. Vorig jaar werd er met deze actie extra ingezet op eerstejaarsstudenten en integratie in de inschrijvingsprocedure van de instellingen, dit zorgde voor een stijging in het aantal aanvragen. Om deze actie nog vlotter te doen verlopen zal die vanaf volgend academiejaar gedigitaliseerd worden.

Daarnaast zal er opnieuw worden samengewerkt met een plooifietsleverancier om een plooifiets met korting te kunnen aanbieden, ditmaal aan een nog scherpere prijs.

Op het gezellige fietsfeest Marché Vélo kan de student, naast gratis fietsherstel en –plezier, nog steeds terecht om een betaalbare tweedehandsfiets op de kop te tikken. Bovendien tourt Marché Vélo dit jaar nog langs verschillende campussen.

Br(ik zette met CyCLO reeds de eerste stappen naar een onderzoek over de mogelijke opzet van een (studenten)fietsverhuursysteem, naar analogie van andere studentensteden. Dit onderzoek gaf ons nieuwe inzichten betreft de noden en verwachtingen van de studenten voor dergelijk ver- huursysteem. Vertrekkend van deze informatie zal er samen met CyCLO bekeken worden of en hoe we dit werkelijkheid kunnen maken. Het bestaan van een studentenfietsverhuursysteem zou namelijk 6% van de niet-fietsers kunnen overtuigen om toch de fiets op te kruipen.

De mogelijkheid tot de stad te ontdekken en fietstochten in groep zijn andere drijfveren die niet- fietsers kunnen motiveren om de fiets te nemen. Bovendien geeft een groot deel van de fietsers (1/3) aan dat fietsen voor hun een manier is om nieuwe plaatsen te ontdekken. Het ontdekkings- aspect van fietsen is dus zeker belangrijk. Br(ik speelde hier reeds op in door handige en toffe fietsroutes te ontwikkelen langs een heleboel leuke plekjes en campussen in Brussel. In het onderzoek werd er bovendien gepeild naar de interesse bij zowel fietsers als niet-fietsers voor deze routes. De meerderheid van de niet-fietsers geeft aan dat deze routes hen misschien zouden kunnen overtuigen om te fietsen en bijna alle fietsers zijn geïnteresseerd in de routes. Komend jaar wordt er dus extra ingezet op communicatie en uitbreiding van deze routes. Bovendien zullen er dit jaar nog extra fietstours en –tochten georganiseerd worden die studenten meevoeren naar minder voor de hand liggende plekjes in Brussel.

Er is dus nog zeker werk aan de winkel om Brussel een fietsstad te maken. Br(ik doet inspanningen om de niet-fietsers toch in het zadel te krijgen en de fietservaring van de fietsers te optimaliseren door bovenstaande services aan te bieden. Op infrastructurele ingrepen heeft Br(ik minder vat, maar langzaam maar zeker worden er daarrond op beleidsniveau hoopvolle plannen geïmplementeerd. Daarnaast bekijkt Br(ik samen met de overheden naar een rol die de organisatie op infrastructureel vlak kan spelen. Samen bouwen we aan een fietsvriendelijk Brussel – voor studenten, maar niet alleen voor studenten!

De fietsenquête kon van 2 december 2014 t/m 18 januari 2015 online en offline ingevuld worden. De enquête werd 1.062 keer ingevuld en na een strenge selectie bleven er 1.003 deelnemers over waarvan we zeker zijn dat ze studeren aan één van de Nederlandstalige hoger onderwijsinstellin- gen in Brussel. Dit resulteert in een representatieve meting met een betrouwbaarheidsniveau van 95% op een foutmarge van 3,04% ten opzichte van de totale studentenpopulatie (28.000 studenten). De verkregen data werd na afsluiting van de enquête geanalyseerd door een onafhankelijke onderzoeker. Dit onderzoeksrapport werd geschreven op basis van die analyses en resultaten.

45% MAN 55% VROUW

KOTSTUDENT

PENDELSTUDENT

44%

36%

BRUSSELAAR

10%

STUDENT UIT DE RAND

10%

27%

ODISEE 22%EHB

41%VUB

11%LUCA

Dit onderzoek werd uitgevoerd door Viona Rijsbosch onder begeleiding van Joris Verhulst en Kasper Demeulemeester.Voor meer informatie over het onderzoek, vragen over Br(ikBike, interviews of persreacties kunt u terecht bij Viona Rijsbosch.

viona@brik.be | +32 (0)2 211 05 43.

Br(ik – Alles voor stadstudenten vzw is een samenwerkingsproject van de Vlaamse overheid en vier Nederlandstalige hoger onderwijsinstellingen in Brussel: Erasmushogeschool Brussel, LUCA School of Arts, Odisee en Vrije Universiteit Brussel.

V.U.: Br(ik - Alles voor stadstudenten vzw - G. M. Rasson, Bloemenstraat 32, 1000 Brussel

Bloemenstraat 32 – 1000 Brussel welkom@brik.be+32 (02) 211 05 40brik.be