In this Bruegel Year the medieval tower of the Halle Gate presents twoevents : the exhibition “Back to Bruegel. Experience the 16th century”(see separate presentation) and the “Bruegel Panorama”.

The “Bruegel Panorama” is a virtual reality experience on the rampart walk of the only preserved city gate of Brussels. The rampart walk which already offers a beautiful view on the contemporary city is now equipped with high-tech binoculars offering a breathtaking 16th cen-tury panorama of the city and its surroundings. Brussels was then still a typical medieval city with its river Senne, narrow streets and many churches, but also the Mont des Potences (Gallows Hill) and an impres-sive wall. The meticulously created virtual panorama is based on histo-rical maps, cadastral plans, old engravings and drawings.

The combination of modern technology in a unique historic location of-fers not only a clear view of how Brussels looked in Bruegel’s time, but also a better understanding of the contemporary city. An experience not to be missed!

a slice of history

Pieter Bruegel moved to Brussels in 1563, married in the Chapel Church and settled with his wife in the fortified city. Around that period Brus-sels had around 50,000 inhabitants. How would he have seen the city?

We know the extent of Brussels’ urbanisation thanks to the hand-drawn map by Jacob van Deventer, produced just a few years before Bruegel came on the scene. It is a pentagonal plan, delimited by the ramparts of the second city wall from the 14th century, a plan that corresponds to the current location of the inner ring. The ramparts were punctuated with as many as 70 towers. They were protected in the higher parts of the city by dry canals, and by flooded canals in the lower parts. Initially there were seven gates at the start of the main pa-ved roadways. An eighth gate, the Porte de Rivage, was opened on the north side to allow the Willebroek canal, which came into operation in 1561, to enter the city.

The main axis through the city was the Steenwech, a paved street da-ting from medieval times, which connected the Porte de Flandre and the Porte de Namur from west to east. To the south, the Rue Haute formed the “backbone” of the district that stretched from the Halle-poort to the Steenpoort (gate of the first city wall, near Boulevard de l’Empéreur). Outside the city, groups of dwellings developed along the paved roads. Some of the suburbs (Saint-Gilles, Ixelles, Saint-Josse, and Molenbeek) bordered the city walls, others were clearly separated from them by sparsely occupied areas.

In the silhouette of the city, prominent landmarks could be made out: the tower of the Town Hall and that of St. Nicholas’ Church, the Church of Notre-Dame de la Chapelle, the two towers of the Court of Nassau, the outline of the Aula Magna in the Coudenberg Palace, St. Géry’s Church, the collegiate church of St. Gudula, etc.

The complete image of Brussels - with its monuments, its city walls, its topography - attracted many visitors in the 16th-century. Witnesses to this are the enthusiastic descriptions of Juan Calvete de Estralla (1549), for whom the city and the palaces that dominate it were ‘great and beautiful’. Or that of Albrecht Dürer (1520), who enjoyed ‘the most beautiful view imaginable’ looking out from the Court of Nassau, wri-ting: ‘I don’t think there is anything like it in all of Germany.’

practical information

Bruegel Panorama – Brussels ca. 1560Halle Gate

Boulevard du Midi 1501000 Brussels

Tel: +32 2 534 15 18portedehal@mrah.be

http://www.kmkg-mrah.be/halle-gate

opening hours

Mon-Thur: 9:30 am – 5:00 pmSat-Sun: 10:00 am – 6:00 pm

Closed on Friday

Last admission: 1 hour before closing time

rates

12€ - 10€ - 4€The ticket also gives access to the exhibition

“Back to Bruegel. Experience the 16th Century”Please note: the panorama is not accessible

to people with reduced mobility.

More pictures on http://www.kmkg-mrah.be/press-2

This project came about thanks to a collaboration between the Royal Museums of Art and History and

Urban Brussels and with the support of Tourism Flanders.

Bruegel Panorama – Brussels ca. 1560

FLEMISH MASTERS

DISCOVER THE WORLDOF BRUEGHEL

La tour médiévale de la Porte de Hal présente deux événements durantl’année Bruegel : l’exposition “Back to Bruegel. Au coeur du XVIe siècle”(voir la présentation en annexe) et le “Panorama Bruegel”.

Le “Panorama Bruegel” est une expérience de réalité virtuelle sur le chemin de ronde de la seule porte de ville préservée à Bruxelles. Là où vous jouissez d’une vue époustouflante à 360° sur la ville d’aujourd’hui, des jumelles de haute technologie vous offrent désormais un plongeon vertigineux dans la ville du XVIe siècle. Bruxelles est alors encore une cité typiquement médiévale traversée d’une rivière, parcourue par de nombreuses petites rues tortueuses et englobant de nombreuses églises, également un mont des potences et une impressionnante muraille. Le panorama virtuel a été réalisé minutieusement à partir de cartes anciennes, de gravure et de dessins de l’époque.

L’expérience de la technologie actuelle dans un bâtiment historique unique n’offre pas seulement aux visiteurs une vision claire de la ville d’autrefois mais aussi une meilleure compréhension de la ville d’au-jourd’hui. Une expérience à ne pas manquer !

un peu d’histoire

Pieter Bruegel déménage en 1563 à Bruxelles. Il se marie dans l’église de La Chapelle et s’installe avec son épouse au cœur de la cité fortifiée. Durant cette période, Bruxelles compte quelque 50.000 habitants. A quoi ressemblait alors la cité ?

Le degré d’urbanisation est connu grâce à la carte manuscrite de Jacques de Deventer, réalisée quelques années seulement avant l’arri-vée de Bruegel. Elle montre un plan en forme de pentagone donné par le tracé des remparts de la deuxième enceinte du XIVe siècle, plan qui correspond encore aujourd’hui au parcours de la Petite Ceinture. Les remparts, rythmés par une septantaine de tours, sont protégés par des fossés secs dans le haut de la ville et des fossés inondés dans les par-ties basses. On compte initialement sept portes établies au départ des principales chaussées. Une huitième porte, dite du Rivage, sera percée au nord pour laisser entrer en ville le canal de Willebroek mis en service en 1561.

Le principal axe qui traverse la ville est le Steenwech, voie pavée d’ori-gine médiévale reliant d’ouest en est la porte de Flandre à celle de Namur. Dans le sud, la rue Haute constitue l’axe « vertébrateur » de tout un quartier depuis la porte de Hal jusqu’à la Steenpoort (porte de la première enceinte, au niveau du boulevard de l’Empereur). Des noyaux de peuplement se sont développés le long des chaussées dé-marrant en dehors de la ville. Certains faubourgs sont presque accolés à l’enceinte (Saint-Gilles, Ixelles, Saint-Josse, Molenbeek), d’autres en sont nettement détachés par une zone d’occupation sporadique.

Une série de repères visuels marquent la ligne d’horizon : la flèche de l’hôtel de ville, la tour de l’église Saint-Nicolas, l’église Notre-Dame de la Chapelle, les deux tours de l’hôtel de Nassau, la silhouette de l’Aula Magna du palais du Coudenberg, l’église Saint-Géry, la collégiale Sainte-Gudule…

Le portrait complet de Bruxelles – avec ses monuments, ses rem-parts, sa topographie – séduit les visiteurs du XVIe siècle. Pour s’en convaincre, il suffit de lire les descriptions enthousiastes de Juan Calvete de Estralla (1549) pour qui la ville dominée par son palais est « grande et belle », ou celles d’Albrecht Dürer (1520) qui, lorsqu’il évoque « la plus belle vue qui soit » dont il jouit depuis l’hôtel de Nassau, écrit : « Je crois qu’il n’en existe pas de semblable par toute l’Allemagne ».

informations pratiques

Panorama Bruegel – Bruxelles vers 1560Porte de Hal

Boulevard du Midi 1501000 Bruxelles

T. +32 2 534 15 18portedehal@mrah.bewww.portedehal.be

jours d’ouverture

lu-je 9:30 – 17:00Sa-di 10:00 – 18:00

Fermeture le vendredi

Derniers tickets : 1 heure avant la fermeture

tarifs d’entrée

12€ - 10€ - 4€Le ticket donne accès à l’exposition

“Back to Bruegel. Experience the 16th Century”Attention : le panorama n’est pas accessible

aux personnes à mobilité réduite

Pour plus de matériel visuel : www.portedehal.be

Ce projet est le fruit d’une collaboration entre les Musées royaux d’Art et d’Histoire et Urban Brussels,

avec le soutien de Toerisme Vlaanderen.

Panorama Bruegel – Bruxelles vers 1560

FLEMISH MASTERS

DISCOVER THE WORLDOF BRUEGHEL

De middeleeuwse Hallepoort stelt, in dit Bruegeljaar, twee evene-menten voor : de tentoonstelling “Back to Bruegel. Beleef de 16de eeuw” (zie apparte presentatie) en het “Bruegel Panorama”.

Het “Bruegel Panorama” is een virtuele beleving op de weergang van de enig bewaarde Brusselse stadspoort. De weergang biedt een prachtig 360° uitzicht op de hedendaagse stad. Dankzij de installatie van hightech verrekijkers is er nu ook een adambenamend 16de eeuws panorama van Brussel en zijn omgeving te zien. Brussel was toen nog een typisch middeleeuwse stad met haar rivier de Zenne, nauwe straat-jes en vele kerken, maar ook de Galgenberg en een indrukwekkende omwalling. Het virtueel panorama werd minutieus ontworpen aan de hand van historische kaarten, kadastrale plannen, oude gravures en tekeningen.

Het samengaan van hedendaagse technologie in een uniek historisch monument zorgt dat bezoekers niet alleen een duidelijk beeld krijgen van hoe Brussel er in Bruegels tijd uitzag, maar geeft hen tevens een beter inzicht in het ontstaan van de hedendaagse stad. Een niet te missen ervaring!

een vleugje geschiedenis

Pieter Bruegel verhuist in 1563 naar Brussel, hij huwt in de Kapellekerk en vestigt zich met zijn echtgenote in de versterkte stad. In die periode telt Brussel ongeveer 50.000 inwoners. Hoe ziet de stad er toen uit?

De verstedelijkingsgraad van Brussel kennen we dankzij de kaart die Jacob van Deventer amper enkele jaren voor de komst van Bruegel met de hand tekent. Het is een vijfhoekige plattegrond, afgebakend door het tracé van de muren van de tweede stadswal uit de 14de eeuw, een grondplan dat samenvalt met de huidige ligging van de Kleine Ring. Op de stadsmuren staan zowat 70 torens. Ze worden in de hoger gelegen delen van de stad beschermd door droge grachten, in de lager gelegen delen door ondergelopen grachten. Aanvankelijk zijn er zeven poorten, waar de belangrijkste steenwegen vertrekken. Een achtste poort, de Oeverpoort, zal aan de noordkant worden geopend om het kanaal van Willebroek, dat in 1561 in bedrijf wordt genomen, de stad binnen te laten.

De voornaamste as door de stad is de Steenwech, een verharde straat van middeleeuwse oorsprong, die van west naar oost de Vlaamse en de Naamse Poort met elkaar verbindt. In het zuiden vormt de Hoogstraat de «ruggengraat» van de wijk die zich uitstrekt van de Hallepoort tot de Steenpoort (poort van de eerste stadswal, ter hoogte van de Keizers-laan). Buiten de stad hebben zich woonkernen ontwikkeld langsheen de steenwegen. Sommige voorsteden (Sint-Gillis, Elsene, Sint-Joost, Molenbeek) grenzen aan de stadsmuren, andere zijn er duidelijk van gescheiden door een spaarzaam bezette zone.

In het silhouet van de stad zijn opvallende bakens te onderscheiden: de toren van het Stadhuis en die van de Sint-Niklaaskerk, de Kapellekerk, de twee torens van het Hof van Nassau, de contouren van de Aula Ma-gna van het Coudenbergpaleis, de Sint-Gorikskerk, de kapittelkerk van Sint-Goedele ...

Als geheel weet het beeld van Brussel – met zijn monumenten, zijn stadsmuren, zijn topografie – de 16de-eeuwse bezoekers te bekoren. Getuigen hiervan zijn de enthousiaste beschrijvingen van Juan Calvete de Estralla (1549), voor wie de stad en de paleizen die haar domineren ‘groot en mooi’ zijn. Of die van Albrecht Dürer (1520), die vanuit het Hof van Nassau geniet van ‘het mooist denkbare uitzicht’ en daarbij schrijft: ‘Ik denk niet dat er in heel Duitsland iets gelijkaardigs bestaat.’

praktische informatie

Bruegel Panorama – Brussel ca. 1560Hallepoort (Museum & Panorama)

Zuidlaan 1501000 Brussel

T. +32 2 534 15 18hallepoort@kmkg.be

www.hallepoortmuseum.be

openingstijden

Ma-do: 9.30 – 17.00Za-zo: 10.00-18.00

Gesloten op vrijdag

Laatste toegang: 1 uur voor sluitingstijd

tarieven

12€ - 10€ - 4€Het ticket geeft eveneens toegang

tot de tentoonstelling “Back to Bruegel. Experience the 16th Century”

Opgelet: het panorama is niet toegankelijk voor mensen met beperkte mobiliteit.

Voor meer fotomateriaal : http://www.kmkg-mrah.be/nl/pers-1

Dit project kwam tot stand dankzij een samenwer-king tussen de Koninklijke musea voor Kunst en

Geschiedenis en Urban Brussels en met de steun van Toerisme Vlaanderen.

Bruegel Panorama – Brussel ca. 1560

FLEMISH MASTERS

DISCOVER THE WORLDOF BRUEGHEL