SOSYAL B SOSYAL Bİ İLG LGİ İLER LER

Hazırlayan : Sinan ÖZER

B Ö LGELER İ M İ Z • EGE BÖLGESİ • KARADENİZ BÖLGESİ • MARMARA BÖLGESİ • AKDENİZ BÖLGESİ • İÇ ANADOLU BÖLGESİ • DOĞU ANADOLU BÖLGESİ • GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ

EGE BÖ LGESİ •  Kıyılar ı gir intili çıkıntılıdır .Bu kıyılarda birçok doğal liman ve kör fezler  vardır . 

•  Ege kıyısı yurdumuzun en uzun kıyısıdır . •  Bölgedeki dağlar  genelde doğu­batı yönünde denize dik uzanır . 

•  Nehir ler in denize döküldükler i ağızlar ında delta ovalar ı oluşmuştur . 

•  Ovalar ı:Bakırçay,Gediz,Büyük Menderes,Küçük Menderes 

•  Bölgede Akdeniz ikliminin karakter istik bitkisi olan çam ve makiler  görülür . 

•  Bölge alan bakımından 5.büyük bölgemizdir .

EGE B Ö LGES İ •

B Bö ölgenin Da lgenin Da ğ ğlar lar ı ı •Kaz Dağı,Murat Dağı,Boz Dağlar,Aydın Dağları,Alaçam Dağları,Yunt Dağı,Madra Dağı,Eğrigöz

Akarsu ve G ö lleri • Büyük Menderes(Kemer Barajı ve

Adıgüzel Barajı) • Küçük Menderes • Gediz(Demirköprü Barajı) • Bakırçay • GÖLLER : • Bafa • Marmara

MADENLER İ ,ÜR ÜNLER İ •  LİNYİT : (Soma,Tavşanlı,Seyitömer ,Tunçbilek,Yatağan) •  DEMİR : ( EYMİR) •  CİVA : ( ÖDEMİŞ , KARABURUN ) •  KROM : ( Köyceğiz , Kütahya,Menteşe ve çevresi •  ZIMPARATAŞI, YER ALTI KAYA TUZU •  BOR : EMET   <<<< MERMER : AFYON •  ALTIN : Bergama •  TAHIL,TÜTÜN,PAMUK,HAŞHAŞ, •  ÇEKİRDEKSİZ 

ÜZÜM,İNCİR,TURUNÇGİLLER,ZEYTİN,İNCİR

MARMARA BÖ LGESİ •

MARMARA B MARMARA B Ö Ö LGES LGES İ İ • Bölge yurdumuzun kuzeybatısında yer

alır.Yurdumuzun Avrupa’ya açılan sınır kapısı Kapıkule buradadır.

• Bu bölgede Akdeniz,Karadeniz,Karasal iklimin üçü de görülür.

• Bölge kapladığı alan bakımından ikinci küçük bölgesi o lmasına rağmen,nüfus bakımından en büyük bölgemizdir.

• Karadeniz’i Marmara Denizine bağlayan İstanbul Boğazı ile Marmara’yı Ege Denizi’ne bağlayan Çanakkale Boğazı bu bölgededir.

• Bölge ortalama yüksekliği en az olan yöremizdir.

DAĞLARI,AKARSULARI,GÖLLERİ •  Istranca(Yıldız) Dağlar ı,Tekirdağ,Asya kısmında ise Uludağ. 

•  Ayr ıca Kaz Dağlar ı’nın bir  bölümü buradadır . •  AKARSULARI:MERİÇ :Yunanistan ile aramızda sınır  oluşturur .Bunun kolu olan Ergene tamamen bizimdir . 

•  SUSURLUK , SAKARYA’NIN AŞAĞI BÖLÜMÜ 

•  GÖLLER:İznik,Ulubat,Manyas(Kuş Cenneti),Büyük Çekmece,Küçük Çekmece,Terkos

MADENLER İ,ÜR ÜNLER İ • Linyit:Kütahya yöresi • Mermer  : Marmara Adası • Bölgenin güney bölümünde zengin BOR MİNERALLERİ vardır. 

• ÜRÜNLER:Tahıl,pancar,tütün,zeytin, • susam,üzüm,meyve,ayçiçeği • Ayrıca balıkçılık,orman ürünleri,ve ipek böcekçiliği önemli gelir kaynağıdır.

KARADENİ Z B Ö LGES İ

•

KARADENİ Z BÖ LGESİ • Bu bölge yurdumuzun kuzeyini kapsar. • Bölge genelde engebeli ve dağlıktır.Buradaki

dağlara genelde Kuzey Anadolu Dağları denir.Bu dağlar doğudan batıya doğru sıralar halinde Karadeniz’e paralel olarak uzanırlar.Bu nedenle Karadeniz kıyılarında girinti çıkıntı azdır.Burada sadece Sinop limanı doğal limandır.

• Samsun Ereğli Trabzon limanları ise dalgakıranlarla yapılmış limanlarımızdır.

• Dağlar denize çok yakın olarak uzandığından kıyılarda fazla düzlükler yoktur.

DAĞLARI,AKARSULARI,GÖLLERİ • Karadeniz Bölgesi 3 bölüme ayrılır. • Batı Karadeniz Bölümü : İsfendiyar

(Küre) Dağları,Ilgaz Dağları,Köroğlu Dağları ile Sündiken Dağları’nın bir bölümü burada bulunur.Bu dağlar sıradağlardır.Batı Karadeniz bölümü yurdumuzun orman yönünden en zengin bölümüdür.Bu bölüme “orman denizi”veya”yeşil deniz” de denir.

ORTA KARADENİZ BÖLÜMÜ

•Bu bölüm diğer bölümlere göre daha az yüksektir.Burada Canik Dağları sıralanır.

DOĞU KARADENİZ BÖLÜMÜ 

•  Bu bölümün dağlar ı daha yüksektir .Bu bölümde Doğu Karadeniz Dağlar ı , Giresun Dağlar ı ,Mescid Dağlar ı , Kop Dağı , Kaçkar  Dağlar ı , Çimen Dağı vardır . 

•  Buranın en yüksek tepesi Kaçkar ’dır .4000 m’yi geçer . 

•  Bu dağlar üzer inde Zigana Geçidi,Zigana Tüneli,Kop Geçidi vardır .Bunlar  kıyı ile iç kesimler i birbir ine bağlar .

AKARSULARI • KIZILIRMAK :Bölgenin ve yurdumuzun en uzun akarsuyudur .Üzer inde Hir fanlı,Kesikköprü ve Altınkaya barajlar ı vardır .Delice,Devrez,Gökırmak Kızılırmak’ın kollar ıdır . 

• YEŞİLIRMAK:Kelkik,Çekerek kollar ıdır . •  ÇORUH:Yurdumuzdan doğar ,Rusya’dan(Gürcistan) Karadeniz’e dökülür . 

• GEREDE ÇAYI

GÖLLER,MADENLERİ,ÜRÜNLERİ • Sera ve Tortum Gölleri.Bunlar toprak kayması

(heyelan) sonucu oluşan göllerdir.Abant Gölü turistik bir göldür.

• MADENLERİ :Taşkömürü : Zonguldak ve çevresi,buna bağlı olarak Karabük ve Zonguldak Ereğli’sinde demir­çelik fabrikaları kurulmuştur.

• Bakır:Küre Dağları ve çevresi,Artvin yakınlarında Murgul

• ÜRÜNLERİ:Fındık,çay,pirinç,turunçgiller,tütün,mı sır,soya fasulyesi,pancar,tahıl.

• Bölgenin en karakteristik ürünleri:Çay,fındık,mısır • Bu bölge yurdumuz ekonomisine en büyük katkıyı

maden ve ormandan sağlar.

AKDENİ Z BÖ LGESİ •

AKDENİ Z B Ö LGES İ • Bölge alan bakımından yurdumuzun 4. büyük bölgesidir .Genelde dağlık ve platolar  halindedir .Akdeniz kıyısının hemen ger isinde denize paralel olarak boydan boya Toros Dağlar ı uzanır .Bu nedenle de Akdeniz kıyılar ında fazla gir inti,çıkıntı yoktur .Antalya ve İskenderun kör fezler i birer  doğal limandır .

AKDENİ Z B Ö LGES İ •  İklime bağlı olarak kıyılarda makilikler ,yüksek kesimlerde çam ormanlar ı tabii bitki ör tüsüdür . 

•  Bölge nüfus yönünden fazla kalabalık sayılmaz.Nüfus daha çok endüstr i alanlar ında ve ver imli ovalarda yoğundur .Tar ım ve tur izm hızla gelişmektedir . 

•  Tur izm bölgenin canlı bir  gelir  kaynağıdır . •  Akdeniz iklimi G.Antep yöresine kadar sokulduğundan oralarda pamuk tar ımı yapılır .

DAĞLARI,AKARSULARI •  Toros Dağları üç bölüme ayrılır. •  BATI TOROSLAR:Bey Dağları,Sultan Dağları,Geyik Dağları vardır.Antalya Körfezi’nin batısına TEKE Y TEKE YÖ ÖRES RESİ İ denir. 

• ORTA TOROSLAR:Bolkar Dağları,Aladağlar,Tahtalı Dağları,Binboğa Dağları vardır.Buranın en yüksek yeri ise DEMİRKAZIK tepesidir.Bu dağların güneyinde kalan platoya TAŞELİ PLATOSU denir.

AKDENİ Z B Ö LGES İ •  DOĞU TOROSLAR:Amanos(Nur) Dağlarından başlar.Güneydoğu Anadolu Bölgesinin kuzeyinden geçip İran’a uzanır.Cilo (Buzul) Dağı bu bölümün enyüksek dağıdır. 

•  Amanos(Nur) Dağları Hatay’dan kuzeye doğru uzanır.Üzerinde “Belen Geçidi” vardır. 

•  Orta Toroslar üzerinde İç Anadolu’yu Akdeniz’e bağlayan “Gülek Geçidi” vardır.Antalya’yı Göller yöresine bağlayan “Çubuk Geçidi”de bu bölgededir.Bölgede geniş ovalar vardır.Çukurova(Delta Ovası),Antalya Ovası,Amik Ovası önemli ovalardır.

AKARSULARI,GÖLLER İ •  SEYHAN : Üzer inde Seyhan Barajı vardır . •  CEYHAN •  ASİ:Kaynağını Sur iye’den alır . •  Ayr ıca Tarsus,Göksu,Aksu da bu yöredeki akarsulardandır . 

•  GÖLLERİ:Bölgenin kuzey bölümüne Göller Yöresi denir .Burada:Beyşehir ,Eğirdir ,Burdur Gölü,Acıgöl,Kovada Gölü,Suğla ve Gölcük göller i vardır .Bunlardan Burdur  Gölü ile Acıgöl’de u ürünler i yetişmez.

MADENLERİ,ÜRÜNLERİ • Bölge madence zengindir . • KROM:Aladağ ve Amanos Dağlar ı • KÜKÜRT:Keçibor lu’da • BOKSİT:Seydişehir ’de • ÜRÜNLER:Tahıl,Pamuk,Sebze,Susam, Muz,Yer  fıstığı,turunçgiller 

• Ayr ıca seracılık bu bölgede çok gelişmiştir .

İ Ç ANADOLU BÖ LGESİ •

İ Ç ANADOLU BÖ LGESİ •  Bölge yurdumuzun alan yönünden 2. büyük bölgesidir .Bölge genelde yüksek platolar  ve ovalar la kaplıdır .Burada Haymana ,Bozok , Cihanbeyli ,Obruk platolar ı vardır .Bu platolar  arasında geniş ovalar  yer  alır .Konya Ovası,Ankara Ovası,Eskişehir  Ovası vb. 

•  Bölgede Kapadokya ,Per ibacalar ı(Ürgüp­ Göreme),Ihlara Vadisi önemli tur istik yer lerdir .

DAĞ LARI,AKARSULARI •  Elmadağ,Hasandağ,Melendiz,Erciyes,Karadağ,Karacadağ. •  Bunlar sönmüş volkanik dağlardır. •  Sivrihisar Dağları,Hınzır Dağları ve Akdağlar da sıradağlardır. 

•  AKARSULAR: •  KIZILIRMAK:Üzerinde Hirfanlı,Kesikköprü Barajları vardır. 

•  SAKARYA’NIN YUKARI BÖLÜMÜ:Üzerinde Sarıyar,Gökçekaya barajları vardır. 

•  Mudurnu,Porsuk Çayı Sakarya’nın koludur. •  GÖL:Yurdumuzun ikinci büyük gölü Tuz Gölü bu bölgededir.

MADENLER İ ,ÜR ÜNLER İ •  Kaya tuzu,tuz,krom,lületaşı,linyit madenler i bu bölgede çıkar ılmaktadır . 

•  Bölgede gelişmiş bir  endüstr i vardır . •  Güneydoğu Anadolu’dan sonra orman alanlar ının en az olduğu bölge burasıdır . 

•  Genelde bölge ekonomisi tar ıma dayanır .Bölgenin önemli geçim kaynaklar ından bir i de hayvancılıktır .(Koyun ve tiftik keçisi) 

•  ÜRÜNLERİ:Bölge yurdumuzun tahıl ambar ıdır .Yurdumuzda üretilen buğdayın 1/3’ü buradan elde edilir .Şekerpancar ı,patates ve sebze diğer tar ım ürünler idir .

SANTRALLER • HİDROELEKTRİK SANTRAL:Su ile çalışır . 

•  TERMİK SANTRAL:Kömür  ile çalışır .(Soma,Seyitömer ,Yatağan,Tunçbilek Gökova,Afşin­Elbistan santraller i termik santraldir . 

•  JEOTERMAL SANTRAL:Su buhar ı ie çalışır .(Denizli) 

• DOĞALGAZ SANTRAL:Hamidabat Santrali (Kırklareli)

DOĞU ANADOLU BÖLGESİ •

DOĞU ANADOLU BÖLGESİ •  Bölge alan bakımından en büyük bölgemizdir . 

•  Burası yurdumuzun en yüksek ve dağlık yöresidir .Bu dağlar  arasında geniş ve yüksek ovalar uzanır .Muş,Erzincan,Erzurum,Iğdır ,Yüksek ova yöredeki büyük ovalardır . 

•  Buradaki ulaşım yollar ı dağ sıralar ı arasında vadiler  boyunca uzanır .Bu bölgenin or talama yüksekliği 2000 m’yi geçer .

DOĞU ANADOLU BÖLGESİ 

•  Hidroelektr ik potansiyeli en yüksek akarsular  bu bölgemizdedir . 

•  Yer şekiller i ve iklimin olumsuz etkisinden dolayı tar ımsal faaliyet gelişmemiştir .Bölgede bir inci ekonomik faaliyet hayvancılıktır . 

•  Karasal İklim görülür .Kışın yağışlar  kar şeklindedir  ve hiç er imeden uzun süre yerde kalır . 

•  Yaz yağışlar ı ile oluşan geniş otlaklarda büyükbaş hayvancılık gelişmiştir .

DAĞLAR,AKARSULAR,GÖLLER •  SIRADAĞLAR: Cilo(Buzul),Uludoruk,Palandöken,Munzur  ve Allahüekber Dağlar ı. 

•  TEK DAĞLAR:Büyük Ağr ı Dağı(5137 m),Küçük Ağr ı Dağı Nemrut,Süphan,Tendürek Dağlar ı.Bunlar  birer sönmüş volkanik dağlardır . 

•  AKARSULAR:FIRAT’IN YUKARI BÖLÜMÜ:Bunun iki kolu vardır .Murat­Karasu.Ayrıca üzer inde Keban ve Karakaya barajlar ı vardır . 

•  DİCLE’NİN YUKARI BÖLÜMÜ,ARAS,BÜYÜK ZAP SUYU 

•  GÖLLER: VAN GÖLÜ(Suyu sodalıdır ) •  ERÇEK GÖLÜ,HAZAR GÖLÜ

MADENLERİ,ÜRÜNLERİ •  Linyit : Afşin­Elbistan •  Krom:Guleman •  Demir :Divr iği­Hekimhan •  Bakır :Ergani •  Kurşun­Çinko:Kurşunun %90’ı çinkonun %75’i Keban’da çıkar ılır . 

•  Kaya Tuzu: Kağızman •  ÜRÜNLER:Tahıl,pancar ,pamuk •  Bölge çok dağlık,iklimi ser t olduğundan endüstr i gelişmemiştir .Bu bölgeden batı bölgelere yoğun göç olmaktadır .

GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ •

GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ • Bu bölge gerek nüfus gerekse kapladığı alan

bakımından yurdumuzun en küçük bölgesidir. • Bölge genelde geniş düzlükler ve platolar

halindedir.Burada Harran,Urfa,Gaziantep,Suruç ovaları geniş ovalardır.Bölgenin kuzeyini boydan boya Doğu Toros Dağları sınırlar.

• Bu bölgenin batısında Akdeniz ikliminin etkisi görülür.Diğer taraflarda Karadeniz iklimi görülür.

• Bölgede yazlar çok sıcak ve kuraktır.Bu bölgemizde Gap Projesi uygulanmaktadır.Bunun sonucu olarak Kıralkızı,Karakaya,Atatürk Barajları yapılmıştır.Böylece hem elektrik üretimi artırılacak hem de geniş düzlükler,ovalar sulanarak tarım üretimi artırılacaktır.

DAĞLARI,AKARSULARI • DAĞLARI : Bölgenin tek dağı KARACADAĞ sönmüş volkanik bir dağdır . 

• AKARSULARI: •  FIRAT:Üzer inde Atatürk Barajı vardır . • DİCLE:Üzer inde Devegeçidi Barajı vardır . •  Bu iki nehr imizde yurdumuzdan doğar Irak’tan Basra Kör fezi’ne dökülür .

MADENLERİ,ÜRÜNLERİ •  PETROL:Batman,Siir t,Diyarbakır  yöresinde çıkar ılır . 

•  Ayr ıca MANGANEZ,DEMİR ve FOSFAT(Mazıdağı) çıkar ılır . 

•  ÜRÜNLERİ:Tahıl,mercimek,üzüm,karpuz,ant ep fıstığı,pamuktur . 

•  Endüstr i gelişmemiştir . •  Bölgenin yıllık yağış tutar ı İç Anadolu Bölgesi’nden fazladır .Ancak şiddetli buhar laşma buranın kurak olmasına neden olmuştur .

TÜRKİYE •

T Ü RK İ YE •