†Öפü¾ÖÖÃÖà­ÖÖ ÃÖÓ×¾Ö¬ÖÖ­ÖÖŸ´Ö�ú ×ÆüŸÖÃÖÓ ü�Ö�Ö †ÃÖæ­ÖÆüß ÃÖÓ¾Ö¬ÖÔ­Ö ­ÖÖÆüß* ÁÖß. ¯Ö¤Ëü´ÖÖ�ú¸ü ‹­Ö. ÃÖÆüÖ¸êü

¸üÖ•µÖ ¿ÖÖÃÖ­ÖÖ“µÖÖ ÃÖê¾ÖêŸÖ �ÖÖê™üß •Ö´ÖÖŸÖß“Öß ¯ÖÏ´ÖÖ�Ö¯Ö¡Öê ¤êü‰ú­Ö †Öפü¾ÖÖÃÖà“µÖÖ ¸üÖ�Öß¾Ö •ÖÖ�ÖÖ ²Öôû�úÖ¾Ö�ÖÖ·µÖÖ 95Æü•ÖÖ¸ü ²ÖÖê�ÖÃÖ †Öפü¾ÖÖÃÖß †×¬Ö�úÖ¸üß �ú´ÖÔ“ÖÖ·µÖÖÓ¾Ö¸ü �úÖ¸ü¾ÖÖ‡Ô �ú¸üÖ¾Öß, †¿Öß †Ö�Îú´Ö�ú ´ÖÖ�Ö�Öß †Öפü¾ÖÖÃÖß †Ö´Ö¤üÖÓ¸üÖ“µÖÖ²Öîšü�úßŸÖ �ú¸ü�µÖÖŸÖ †Ö»Öß. �úÖêôûß ÃÖ´ÖÖ•ÖÖ“ÖÖ †­ÖãÃÖæ×“ÖŸÖ •Ö´ÖÖŸÖßŸÖ ÃÖ´ÖÖ¾Öê¿Ö �ú¸üÖ¾ÖÖ µÖÖÃÖÖšüß ¬Öãôêû וֻÆüÖ׬Ö�úÖ¸üß�úÖµÖÖÔ»ÖµÖÖ¾Ö¸ü �úÖœü�µÖÖŸÖ †Ö»Ö껵ÖÖ ´ÖÖê“ÖÖÔ»ÖÖ ØÆüÃÖ�ú ¾Öôû�Ö »ÖÖ�Ö»Öê †Ö×�Ö ¬Ö­Ö�Ö¸ü ÃÖ´ÖÖ•ÖÖ»ÖÖ †­ÖãÃÖæ×“ÖŸÖ •Ö´ÖÖŸÖß“µÖÖÃÖ¾Ö»ÖŸÖß ¤êü�µÖÖ“µÖÖ ´ÖÖ�Ö�ÖßÃÖÖšüß †Öî Óü�ÖÖ²ÖÖ¤ü וֻÆüÖ׬Ö�úÖ¸üß �úÖµÖÖÔ»ÖµÖÖÃÖ´ÖÖê¸ü �úÖµÖÔ�úŸµÖÖÕ­Öß ›üÖê�úß ±úÖê›æü­Ö ‘Öê‰ú­Ö ¸üŒŸÖ²ÖÓ²ÖÖôû†¾ÖãÖêŸÖ ×­Ö¾Öê¤ü­Ö ÃÖÖ¤ü¸ü �êú»Öê (ŸÖß­ÖÆüß ²ÖÖŸÖ´µÖÖ ¤îü×­Ö�ú ÃÖ�úÖôû, פü. 5 †Ö×�Ö 10 †Öò�ÖÙü 2009 ´Ö¬Öß»Ö).

Æêü ÃÖ¾ÖÔ ¾ÖÖ“Ö»µÖÖ­ÖÓŸÖ¸ü ¾ÖÖ“Ö�úÖÓ“Öê ´Ö­ÖÖŸÖ ÃÖÖÆüוÖ�ú“Ö ¯ÖÏ¿­Ö ˆ¯ÖÛÃ£ÖŸÖ ÆüÖê‡Ô»Ö �úß, �ÖÖê™üß •ÖÖŸÖß“Öß †£Ö¾ÖÖ •Ö´ÖÖŸÖß“Ö߯ÖÏ´ÖÖ�Ö¯Ö¡Öê �ú¿Öß ‘ÖêŸÖ»Öß •ÖÖŸÖÖŸÖ? �úÖÆüß •ÖÖŸÖß †¿ÖÖ †ÖÆêüŸÖ �úß, ŸµÖÖÓ“Öß ­ÖÖ¾Öê †­ÖãÃÖæ×“ÖŸÖ •Ö´ÖÖŸÖßÃÖÖ¸ü�Öß †ÖÆêüŸÖ, ŸÖ¸ü �úÖÆüß•Ö´ÖÖŸÖß“µÖÖ ˆ¯Ö•Ö´ÖÖŸÖß“Öß ­ÖÖ¾Öê ¾Ö �úÖÆüß •ÖÖŸÖß“Öß ­ÖÖ¾Öê ÃÖÖ¸ü�Öß †ÖÆêüŸÖ.

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ‘Ö™ü­ÖꓵÖÖ †­Öã“”êû¤ü �Îú. 342 ¯ÖÏ´ÖÖ�Öê †­ÖãÃÖæ×“ÖŸÖ •Ö´ÖÖŸÖß“Öß µÖÖ¤üß ´ÖÖ. ¸üÖ™Òü¯ÖŸÖß µÖÖÓ“Öê †Ö¤êü¿ÖÖ­ÖãÃÖÖ¸ü ¯ÖÏßÖãŸÖ�êú»Öß •ÖÖŸÖê. ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ‘Ö™ü­ÖÖ †Ó´Ö»ÖÖŸÖ †Ö»µÖÖ­ÖÓŸÖ¸ü †¿ÖÖ ¯ÖÏ�úÖ¸ü“Öß †­ÖãÃÖæ×“ÖŸÖ •Ö´ÖÖŸÖß“Öß µÖÖ¤üß ÃÖ¾ÖÔ¯ÖÏ£Ö´Ö 1950 ´Ö¬µÖê ¯ÖÏßÖãŸÖ�ú¸ü�µÖÖŸÖ †Ö»Öß. ‘Ö™ü­ÖꓵÖÖ †­Öã“”êû¤ü 342 †­¾ÖµÖê ÃÖÓÃÖ¤êü»ÖÖ �úÖµÖªÖ«üÖ¸êü �úÖê�ÖŸÖßÆüß •Ö´ÖÖŸÖ Ø�ú¾ÖÖ •Ö­Ö•ÖÖŸÖß µÖÖÓ“ÖÖ ³ÖÖ�ÖØ�ú¾ÖÖ ŸµÖÖŸÖᯙ �Ö™ü ‘Ö™ü­ÖꓵÖÖ †­Öã“”êû¤ü 342 �ÖÓ›ü (1) †­¾ÖµÖê ¸üÖ™Òü ÖŸÖßÓ­Öß �úÖœü»Ö껵ÖÖ †×¬ÖÃÖæ“Ö­ÖêŸÖ ×¾Ö×­ÖÙ¤ü™ü �êú»Ö껵ÖÖ†­ÖãÃÖæ×“ÖŸÖ •Ö´ÖÖŸÖß“µÖÖ ÃÖæ“ÖßŸÖ ÃÖ´ÖÖ×¾Ö™ü �ú¸üŸÖÖ µÖê‡Ô»Ö Ø�ú¾ÖÖ ŸÖß´Ö¬Öæ­Ö ¾Ö�ÖôûŸÖÖ µÖê‡Ô»Ö. ¯Ö�Ö ˆŒŸÖ ŸÖ¸üŸÖæ¤üß­ÖãÃÖÖ¸ü �úÖœü»Ö껵Öֆ׬ÖÃÖæ“Ö­ÖêŸÖ ­ÖÓŸÖ¸ü“µÖÖ �úÖê�ÖŸµÖÖÆüß †×¬ÖÃÖæ“Öß«üÖ¸êü ¯Öæ¾ÖÖ쌟ÖÖ­ÖãÃÖÖ¸ü †ÃÖê»Ö ŸµÖÖÆæü­Ö †­µÖ£ÖÖ ±ú¸ü�ú �êú»ÖÖ •ÖÖ�ÖÖ¸ü ­ÖÖÆüß.

þÖÖŸÖÓ¡µÖ¯Öæ¾ÖÔ �úÖôûÖŸÖ †­ÖãÃÖæ×“ÖŸÖ •ÖÖŸÖß /•Ö´ÖÖŸÖß †£Ö¾ÖÖ ×¾Ö´ÖãŒŸÖ •ÖÖŸÖß ¾Ö ´ÖÖ�ÖÖÃÖ¾Ö�ÖáµÖ †¿ÖÖ �Ö™ü ×­Ö¤ìü¿Ö�ú ÃÖÓ–ÖÖ­Ö¾ÆüŸµÖÖ. ŸÖ¸üßÃÖã¨üÖ ´ÖÖ�ÖÖÃÖ¾Ö�ÖáµÖÖÓ�ú׸üŸÖÖ ×¾Ö¿ÖêÂÖ ÃÖ¾Ö»ÖŸÖß ×¤ü»Ö껵ÖÖ ÆüÖꟵÖÖ, •Öê�Öê�úºþ­Ö ´ÖÖ�ÖÖÃÖ¾Ö�ÖáµÖ ÃÖ´Öã¤üÖµÖ ÆüÖ †ÖÙ£Ö�ú,¿Öî�Ö×�Ö�ú ¾Ö ÃÖÖ´ÖÖוÖ�ú ²ÖÖ²ÖŸÖßŸÖ ‡ŸÖ¸ü ÃÖ´ÖÖ•ÖÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü µÖê‰ú ¿Ö�êú»Ö. †¿ÖÖ ¯ÖÏ�úÖ¸ü“µÖÖ ÃÖ¾Ö»ÖŸÖà­ÖÖ ¯ÖÏ£Ö´Ö ¾Öî¬ÖÖ×­Ö�ú þֺþ¯Ö1935 “µÖÖ �úÖµÖªÖ­¾ÖµÖê פü»Öê �Öê»Öê ÆüÖêŸÖê. ŸµÖÖ¾Öêôûß ´ÖÖ�ÖÖÃÖ¾Ö�ÖáµÖÖÓ“Öê ¯Öãœü߻֯ÖÏ´ÖÖ�Öê ŸÖß­Ö �Ö™üÖŸÖ ¾Ö�Öá�ú¸ü�Ö �ú¸ü�µÖÖŸÖ †Ö»Öê»ÖêÆüÖêŸÖê. 1. ¤ü×»ÖŸÖ ¾Ö�ÖÔ (depressed class) µÖÖŸÖ ¯Öæ¾ÖÖÔÁÖ´Öß“µÖÖ †Ã¯Öé¿µÖ ¾Ö�ÖÖÔ“ÖÖ ÃÖ´ÖÖ¾Öê¿Ö ÆüÖêŸÖÖ. 2. ¯ÖÏÖ“Öß­Ö ¾Ö ¾Ö­µÖ •Ö´ÖÖŸÖß Æêü»ÖÖê�ú ±úÖ¸ü ´ÖÖêšü¶Ö ¯ÖÏ´ÖÖ�ÖÖ¾Ö¸ü •ÖÓ�Ö»ÖÖŸÖ ¾ÖÖß־µÖ �úºþ­Ö †ÖÆêüŸÖ. 3. ‡ŸÖ¸ü ´ÖÖ�ÖÖÃÖ¾Ö�ÖáµÖ µÖÖÓ“µÖÖ´Ö¬µÖê ³Ö™üŒµÖÖ ¾Ö ‡ŸÖ¸ü´ÖÖ�ÖÖÃÖ¾Ö�ÖáµÖ •Ö´ÖÖŸÖà“ÖÖ ÃÖ´ÖÖ¾Öê¿Ö ÆüÖêŸÖÖ. µÖÖ ÃÖ¾ÖÔ •ÖÖŸÖß-•Ö´ÖÖŸÖß×¾ÖÂÖµÖß ×¾Ö¿ÖêÂÖ �úÖôû•Öß ‘Öê�Öê †Ö¾Ö¿µÖ�ú ÆüÖêŸÖê.

³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ‘Ö™ü­ÖÖ †Ó´Ö»ÖÖŸÖ †Ö»µÖÖ­ÖÓŸÖ¸ü, †­Öã“”êû¤ü 342 †­¾ÖµÖê •Öê ¯Ö׸ü׿Ö™ü ¯ÖÏßÖãŸÖ �ú¸ü�µÖÖŸÖ †Ö»Öê, ŸµÖÖ¯Ö׸ü׿Ö™üÖ´Ö¬µÖê ­Ö´Öæ¤ü �êú»Ö껵ÖÖ •Ö´ÖÖŸÖà­ÖÖ †­ÖãÃÖæ×“ÖŸÖ •Ö´ÖÖŸÖß †¿ÖÖ ÃÖÓ–ÖÖ ¯ÖÏÖ¯ŸÖ —ÖÖ»µÖÖ. ŸµÖÖ­ÖãÃÖÖ¸ü ÃÖ¬µÖÖ ¸üÖ•µÖ×­ÖÆüÖµÖ×¾Ö×­ÖÙ¤ü™ü �êú»Ö껵ÖÖ †­ÖãÃÖæ×“ÖŸÖ •Ö´ÖÖŸÖß“Öß †­ÖãÃÖæ“Öß �ÖÖ»Ö߻֯ÖÏ´ÖÖ�Öê †ÖÆêü. •Ö´´Öæ †Ö×�Ö �úÖÛ¿´Ö¸ü-12, ×Æü´ÖÖ“Ö»Ö ¯ÖϤêü¿Ö- 08,ˆ¢Ö¸üÖÓ“Ö»Ö- 05, ¸üÖ•ÖãÖÖ­Ö- 12, ˆ¢Ö¸ü¯ÖϤêü¿Ö-05, ײÖÆüÖ¸ü-30, ×ÃÖ׌�ú´Ö-02, †ºþ�ÖÖ“Ö»Ö ¯ÖϤêü¿Ö-12, ­ÖÖ�ÖÖ»Öï›ü-05, ´Ö×�Ö¯Öã¸29, ×´Ö—ÖÖê¸ü´Ö-14, ס֯Öã¸üÖ-19, ´Öê‘ÖÖ»ÖµÖ-17, †ÖÃÖÖ´Ö-14, ¯ÖÛ¿“Ö´Ö ²ÖÓ�ÖÖ»Ö- 38, —ÖÖ¸ü�ÖÓ›ü-30, †Öê׸üÃÖÖ-62, ”û¢ÖßÃÖ�Öœü-42, ´Ö¬µÖ¯ÖϤêü¿Ö-46, �Öã•Ö¸üÖŸÖ- 29, ¤ü´Ö­Ö ¾Ö פü¾Ö-05, ¤üÖ¤ü¸üÖ ¾Ö ­Ö�Ö¸ü Æü¾Öê»Öß- 07, ´ÖÆüÖ¸üÖ™Òü- 47, †ÖÓ¬ÖЯÖϤêü¿Ö- 33,�ú­ÖÖÔ™ü�ú-49 , �ÖÖê¾ÖÖ- 05, �êú¸üôû- 35, ŸÖÖ×´Öôû­ÖÖ›æü-36 †Ö×�Ö †Ó¤ü´ÖÖ­Ö, ×­Ö�úÖê²ÖÖ¸ü ׫ü¯ÖÃÖ´ÖæÆü- 06 •Ö´ÖÖŸÖß †¿Öß †ÖÆêüŸÖ.

´ÖÆüÖ¸üÖ™üÒÖŸÖᯙ †­ÖãÃÖæ×“ÖŸÖ •Ö´ÖÖŸÖß (13 ±êú²ÖÎã¾ÖÖ¸üß 1978 ¸üÖê•Öß †ÃÖ»µÖÖ¯ÖÏ´ÖÖ�Öê) †­ÖãÃÖæ×“ÖŸÖ •ÖÖŸÖß ¾Ö †­ÖãÃÖæדִ֟֕ÖÖŸÖß †Ö¤üêê¿Ö (×¾Ö¿ÖÖê¬Ö­Ö) †×¬Ö×­ÖµÖ´Ö 1976 (1976 “ÖÖ �Îú´ÖÖÓ�ú 108) ³ÖÖ�Ö- ­Ö‰ú, µÖÖ´Ö¬µÖê ´ÖÆüÖ¸üÖ™üÒü ¸üÖ•µÖÖŸÖ߻ֆ­ÖãÃÖæ×“ÖŸÖ •Ö´ÖÖŸÖß“µÖÖ µÖÖ¤üßŸÖ ‹�æú�Ö 47 •Ö´ÖÖŸÖßÓ“ÖÖ ÃÖ´ÖÖ¾Öê¿Ö †ÖÆüêê.

þ֟ÖÓ¡µÖ¯Öæ¾ÖÔ �úÖôûÖŸÖ †Öפü¾ÖÖÃÖà“µÖÖ ¿ÖÖêÂÖ�ÖÖ“Öê, ׯÖôû¾Ö�Öã�úß“Öê ´ÖÖ�ÖÔ ×³Ö®Ö ÆüÖêŸÖê ŸÖê ²ÖÆãü¬ÖÖ †ÖÙ£Ö�ú ¾Ö ÃÖÖ´ÖÖוÖ�úþֺþ¯ÖÖ“Öê †ÃÖÖµÖ“Öê. ŸµÖÖŸÖæ­Ö �úÃÖê²ÖÃÖê ŸÖ�Ö ¬Öºþ­Ö (ÃÖÖ´ÖÖוÖ�ú ›üÖÙ¾Ö­Ö¾ÖÖ¤ü) ¸üÖ×Æü»Ö껵ÖÖ ÃÖ´Öã¤üÖµÖÖ»ÖÖ ‡ŸÖ¸üÖÓ“µÖÖ ÃÖÖ´ÖÖוÖ�ú¯ÖϾÖÖÆüÖ²Ö¸üÖê²Ö¸ü †Ö�Ö�µÖÖÃÖÖšüß ×¾Ö¿ÖêÂÖ ÃÖÖ´ÖÖוÖ�ú, †ÖÙ£Ö�ú ¾Ö ¿Öî�Ö×�Ö�ú ŸÖ¸üŸÖã¤üßÃÖÆü ÃÖ�úÖ üÖŸ´Ö�ú ³Öê¤ü³ÖÖ¾Ö ¬ÖÖê¸ü�Ö †¾Ö»ÖÓײֻÖê

�Öê»Öê. †ÖŸÖÖ ŸÖ¸ü �ëú¦ü ¿ÖÖÃÖ­ÖÖ­Öê 11 ¾µÖÖ ¯ÖÓ“Ö¾ÖÖÙÂÖ�ú µÖÖê•Ö­ÖêŸÖ ÃÖÖ´ÖÖוÖ�ú ²Ö×ÆüÂ�éúŸÖ (social excluded) »ÖÖê�úÖÓÃÖÖšüß •Ö»Ö¤ü�ÖŸÖß­Öê ÃÖ¾ÖÔÃÖ´ÖÖ¾Öê¿Ö�ú ×¾Ö�úÖÃÖÖ“Öê (faster and more inclusive growth) ˆ×§ü™êü ÃÖ´ÖÖê¸ü šêü¾Ö»Öê»Öê †ÖÆêü. †ÃÖê †ÃÖæ­ÖÆü߆׻Ö�ú›ü“µÖÖ �úÖôûÖŸÖÆüß ¿ÖÖêÂÖ�ÖÖ“Öê, ׯÖôû¾Ö�Öã�úß“Öê ´ÖÖ�ÖÔ ±úŒŸÖ ²Ö¤ü»ÖŸÖ �Öê»Öê ¯Ö¸ÓüŸÖã ¿ÖÖêÂÖ�Ö £ÖÖÓ²Ö»Öê»Öê ­ÖÖÆüß. ²ÖéÆüŸÖ ŸÖ¢¾ÖÖ¾Ö¸ü߻ָ֬ü�Öê, †³ÖµÖÖ¸ü�µÖê, �ÖÖ�Ö�úÖ´Öê ¾Ö ×¾Ö¿ÖêÂÖ †ÖÙ£Ö�ú �Öê¡Ö ‡. ÃÖÖ¸ü�µÖÖ ´ÖÖêšü´ÖÖêšü¶Ö ¯ÖÏ�ú»¯ÖÖÓ´Ö¬µÖê •Ö×´Ö­Öß �Ö껵ÖÖ ŸµÖÖ ±úŒŸÖ†Öפü¾ÖÖÃÖà“µÖÖ ¯Öã­Ö¾ÖÃÖÔ­ÖÖ†³ÖÖ¾Öß ×¾ÖãÖÖ×¯ÖŸÖ ÆüÖê‰ú­Ö ÃÖÖ´ÖÖוÖ�ú ²Ö×ÆüÂ�éúŸÖ —ÖÖ»Öê. ¸üÖ™ÒüÖ“µÖÖ ×¾Ö�úÖÃÖÖÃÖÖšüß ŸµÖÖ�Ö �ú¸ü�ÖÖ·µÖÖ µÖÖÃÖ´Öã¤üÖµÖÖ»ÖÖ •Öê ×ÆüŸÖÃÖÓ¸ü�Ö�Ö ÃÖ¾Ö»ÖŸÖß ‘Ö™ü­Öê­Öê פü»µÖÖ †ÖÆêüŸÖ ŸµÖÖÆüß ‡ŸÖ¸üÖÓ­ÖÖ �Öã¯Öæ »ÖÖ�Ö»µÖÖ †Ö×�Ö ‹�ÖÖªÖ“µÖÖ ŸÖÖë›ü“ÖÖ ‘ÖÖÃÖ×ÆüÃÖ�úÖ¾ÖÖ ŸµÖÖ¯ÖÏ´ÖÖ�Öê ‡ŸÖ¸ü ¯ÖãœüÖ¸ü»Ö껵ÖÖ •ÖÖŸÖߟÖᯙ »ÖÖê�úÖÓ­Öß •Ö´ÖÖŸÖß“Öê �ÖÖê™êü ¤üÖ�Ö»Öê ×´Öôû¾Öæ­Ö ¸üÖ�Öß¾Ö •ÖÖ�ÖÖ ¾Ö ÃÖ¾Ö»ÖŸÖß Æü›ü¯Ö�êú»µÖÖ. †­ÖãÃÖæ×“ÖŸÖ •Ö´ÖÖŸÖß“Öê †£ÖÖÔŸÖ †Öפü¾ÖÖÃÖß †ÃÖ»µÖÖ²Ö§ü»Ö“ÖÖ †­Öê�ú »ÖÖê�ú ¤üÖ¾ÖÖ �ú¸üŸÖÖŸÖ ¾Ö ŸÖ¿Öß •ÖÖŸÖß-•Ö´ÖÖŸÖà“Ö߯ÖÏ´ÖÖ�Ö¯Ö¡Öê ×´Öôû×¾ÖŸÖÖŸÖ. ŸµÖÖ´Öãôêû �Ö·µÖÖ †Öפü¾ÖÖÃÖà­ÖÖ ÃÖ¾Ö»ÖŸÖ߯ÖÖÃÖæ­Ö ¾ÖÓ×“ÖŸÖ ¸üÖÆüÖ¾Öê »ÖÖ�ÖŸÖê.

ÃÖ­Ö 1976 ¯ÖµÖÕŸÖ �Öê¡Ö²ÖÓ¬Ö­Ö †ÃÖ»µÖÖ­Öê ×¾Ö׿Ö™ü �Öê¡ÖÖÓŸÖ ¸üÖÆü�ÖÖ·µÖÖ †Öפü¾ÖÖÃÖà­ÖÖ“Ö µÖÖê•Ö­ÖÖÓ“ÖÖ »ÖÖ³Ö ×´ÖôûÖµÖ“ÖÖ.¯Ö¸ÓüŸÖã ¯Öãœêü �Öê¡Ö²ÖÓ¬Ö­Ö �úÖœæü­Ö ™üÖ�ú�µÖÖŸÖ †Ö»Öê. ŸµÖÖ´Öãôêû ‡ŸÖ¸ü ³ÖÖ�ÖÖÓŸÖᯙ ­ÖÖ´ÖÃÖÖ¥ü¿µÖ †ÃÖ»Ö껵ÖÖ •ÖÖŸÖß †Öפü¾ÖÖÃÖß •Ö´ÖÖŸÖß“µÖÖ­ÖÖ¾ÖÖŸÖ ÃÖÖ´µÖ ¤üÖ�Ö¾Öæ­Ö ±úÖµÖ¤üÖ ‘Öê�µÖÖÃÖÖšüß ¯Öãœêü ÃÖ¸üÃÖÖ¾Ö»µÖÖ †ÃÖ»µÖÖ“Öê פüÃÖŸÖ †ÖÆêü. †­ÖãÃÖæ×“ÖŸÖ •Ö´ÖÖŸÖß“µÖÖ µÖÖ¤üߟÖᯙ 47•Ö´ÖÖŸÖà¯Öî�úß 32 •Ö´ÖÖŸÖà“µÖÖ ­ÖÖ´ÖÃÖÖ¬ÖÔ´µÖÖ“ÖÖ (­ÖÖ´ÖÃÖÖ¥ü¿µÖ) �Öî¸ü±úÖµÖ¤üÖ †Ö•Ö �úÖÆüß ²Ö»Ö¤Óü›ü •ÖÖŸÖà�ú›æü­Ö •ÖÖÆü߸ü¯Ö�Öê ‘ÖêŸÖ»ÖÖ•ÖÖŸÖ †ÖÆêü. Æüß ¾ÖßÖãÛã֟Öß ¿ÖÖÃÖ­ÖÖ“µÖÖ ×¤ü. 24 ‹×¯ÖÏ»Ö, 1985 “µÖÖ ¿ÖÖÃÖ­Ö ×­Ö�ÖÔµÖÖ­Öê ´ÖÖ­µÖ �êú»Öß †ÖÆêü (¿ÖÖÃÖ­Ö ×­Ö�ÖÔµÖ†Öפü¾ÖÖÃÖß ×¾Ö�úÖÃÖ ×¾Ö³ÖÖ�Ö, �Îú´ÖÖÓ�ú ÃÖß²ÖßÃÖß-1684/(309)/�úÖ-11 פü­ÖÖÓ�ú 24 ‹×¯ÖÏ»Ö 1985 “Öê ÃÖÆü¯Ö¡Ö)

15 •Öæ­Ö 1995 “µÖÖ †Ö¤êü¿ÖÖ­¾ÖµÖê ×¾Ö¿ÖêÂÖ ´ÖÖ�ÖÖÃÖ ¯ÖϾÖ�ÖÔ •ÖÖÆü߸ü �êú»ÖÖ. ŸµÖÖÓŸÖ �ÖÖê¾ÖÖ üß, �úÖê™üß, �úÖêôûß, ´Ö®Öê¸ü¾ÖÖ¸ü †Ö¤üß•ÖÖŸÖà“ÖÖ ÃÖ´ÖÖ¾Öê¿Ö ×¾Ö¿ÖêÂÖ ´ÖÖ�ÖÖÃÖ ¯ÖϾÖ�ÖÔÖŸÖ (SBC) �ú¸ü�µÖÖŸÖ †Ö»ÖÖ †ÖÆêü. µÖÖŸÖ †Öפü¾ÖÖÃÖß •Ö´ÖÖŸÖà¿Öß ­ÖÖ´Ö ÃÖÖ¬Ö´µÖÔ†ÃÖ»Ö껵ÖÖ �úÖÆüß •ÖÖŸÖß µÖÖ ¯ÖϾÖ�ÖÖÔŸÖ ÃÖ´ÖÖ×¾Ö™ü †ÖÆêŸÖü. ¾ÖÖßÖ×¾Ö�úŸÖ: ÊÖ †Ö×�Ö †¿ÖÖ •ÖÖŸÖàÃÖÖšüß Ã¾ÖŸÖÓ¡Ö¯Ö�Öê ¤üÖê­Ö ™üŒ�êú†Ö¸ü�Ö�ÖÖ“Öß ŸÖ¸üŸÖã¤ü †ÖÆêü. ¯Ö¸ÓüŸÖã †Öפü¾ÖÖÃÖà“Öß ×­Ö¸ü�Ö¸üŸÖÖ †Ö×�Ö †–ÖÖ­ÖÖ“ÖÖ �Öî¸ü±úÖµÖ¤üÖ ‘Öê‰ú­Ö �úÖÆüß ŸÖ£ÖÖ�ú×£ÖŸÖ »ÖÖê�ú ²Ö­ÖÖ¾Ö™ü¯ÖÏ´ÖÖ�Ö¯Ö¡ÖÖ“µÖÖ †Ö¬ÖÖ¸êü �Ö·µÖÖ †Öפü¾ÖÖÃÖà“µÖÖ ÃÖ¾Ö»ÖŸÖà“ÖÖ ±úÖµÖ¤üÖ ‘Öê�µÖÖ“Öê ¯ÖÏ´ÖÖ�Ö ¯ÖÏÖ´Öã�µÖÖ­Öê ×¾Ö¤ü³ÖÖÔŸÖ ¾Ö �úÖê�ú�ÖÖŸÖ †×¬Ö�ú†ÃÖ»µÖÖ“Öê פüÃÖŸÖê. ŸµÖÖÓŸÖ �úÖê™üß, �úÖêôûß, ¬Ö­Ö�Ö¸ü, �ÖÖê¾ÖÖ¸üß, ´Ö®Öê¸ü¾ÖÖ¸ü, ³ÖÖ™ü ¾Ö šü�úÖ¸ü ¾Ö�Öî¸êü •ÖÖŸÖà“ÖÖ ³Ö¸ü�ÖÖ †×¬Ö�ú †ÖÆêü.

�ÖÖê™êü ¤üÖ�Ö»Öê ¾ÖÖ ¯ÖÏ´ÖÖ�Ö¯Ö¡Öê ×´Öôû×¾Ö�µÖÖ“Öê ´ÖÖ�ÖÔ†­ÖãÃÖæ×“ÖŸÖ •Ö´ÖÖŸÖߟÖᯙ �úÖÆüß ­ÖÖ¾Öê †¿Öß †ÖÆêüŸÖ �úß •µÖÖÓ“Öß ­ÖÖ¾Öê ‡ŸÖ¸ü ¯ÖÏãÖÖ×¯ÖŸÖ •ÖÖŸÖà“µÖÖ ­ÖÖ¾ÖÖ¿Öß ×´ÖôûŸÖß-

•ÖãôûŸÖß †ÖÆêüŸÖ Ø�ú¾ÖÖ �úÖÆüß ¿Ö²¤üÖÓ´Ö¬µÖê ÃÖÖ´µÖ †ÖÆêü. ŸµÖÖ †Ö¬ÖÖ¸êü ײÖ�Ö¸ü †Öפü¾ÖÖÃÖß †Ö¯Ö»ÖÖ ¤üÖ¾ÖÖ ÃÖÖÓ�ÖŸÖÖŸÖ. ˆ¤üÖ. †.ÆüÖ»Ö²ÖÖ-Æü»Ö²Öß (´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖŸÖᯙ 47 •Ö´ÖÖŸÖß´Ö¬Öᯙ �Îú.19 ¾Öß •Ö´ÖÖŸÖ) µÖÖ •Ö´ÖÖŸÖß“µÖÖ ­ÖÖ¾ÖÖ¾Ö¸ü Æü»Ö²ÖÖ-�úÖê™üß ¾Ö ‡ŸÖ ü �úÖê™üß•ÖÖŸÖß ¤üÖ¾ÖÖ �ú¸üŸÖÖŸÖ. ²Ö. œüÖê¸ü �úÖêôûß, ™üÖê�ú¸êü �úÖêôûß, ´ÖÆüÖ¤êü¾Ö �úÖêôûß, ›üÖë�Ö¸ü �úÖêôûß, ´Ö»ÆüÖ¸ü �úÖêôûß (�Îú.28,29, 30) µÖÖ•Ö´ÖÖŸÖß“µÖÖ ­ÖÖ¾ÖÖ¾Ö¸ ü´Ö“”ûüß´ÖÖ¸üß �úÖêôûß, †Ö×Æü¸ü �úÖêôûß, ¯ÖÖ­Ö�úÖêôûß, ÃÖÖê­Ö�úÖêôûß ¾Ö ‡ŸÖ¸ü �úÖêôûß µÖÖ •ÖÖŸÖß. �ú. šüÖ�æú¸ü-šü�úÖ¸ü ¾Ö†­µÖ (�Îú. 44) µÖÖ •Ö´ÖÖŸÖß“µÖÖ ­ÖÖ¾ÖÖ¾Ö¸ü ¸ü•Ö¯ÖæŸÖ šüÖ�æú¸ü, •Ö´Öß­Ö¤üÖ¸ü, �ÖסֵÖ, ¾Öî¿µÖ šüÖ�æú¸ü µÖÖ •ÖÖŸÖß ¤üÖ¾ÖÖ ÃÖÖÓ�ÖŸÖÖŸÖ. �úÖÆüß•ÖÖŸÖà“Öß ­ÖÖ¾Öê †¿Öß †ÖÆêüŸÖ, ŸµÖÖ´Ö¬µÖê ‹�ÖÖ¤üÖ ¿Ö²¤ü ÃÖ´ÖÖ×¾Ö™ü �êú»ÖÖ †£Ö¾ÖÖ ‹�ú¤üÖê­Ö ¿Ö²¤üÖÓ“ÖÖ Ø�ú¾ÖÖ †�Ö¸üÖÓ“ÖÖ †£Ö¾ÖÖ �êú¾Öôû�úÖ­ÖÖ, ´ÖÖ¡ÖÖ, ˆ�úÖ¸ü ¾Ö ¾Öê»ÖÖÓ™üß µÖÖÓ“ÖÖ ±êú¸ü±úÖ¸ü �êú»µÖÖÃÖ †Öפü¾ÖÖÃÖß •Ö´ÖÖŸÖ ŸÖµÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖê. ˆ¤üÖ. ´Ö®Öê¸ü¾ÖÖ ü, ´Öã­Öã ü�úÖ¯Öæ, ŸÖê»Ö�Öã´Öã­Öæ¸ü •ÖÖŸÖß“µÖÖ »ÖÖê�úÖÓ­Öß •ÖÖŸÖß“µÖÖ ­ÖÖ¾ÖÖÃÖ´ÖÖê ü ±úŒŸÖ ‘»Öæ’ †�Ö¸ü •ÖÖê›ü»Öê �úß †Öפü¾ÖÖÃÖß •Ö´ÖÖŸÖ ŸÖµÖÖ¸ü ÆüÖêŸÖê. •ÖÃÖê ´Ö®Öê ü¾ÖÖ¸ü-´Ö®Öê¸ü¾ÖÖ¸ü»Öæ •Ö´ÖÖŸÖ (�Îú. 27) †¿ÖÖ“Ö ¯ÖÏ�úÖ¸êü ¬Ö­Ö�Ö¸ü •ÖÖŸÖß ¬Ö­Ö�Ö›ü (�Îú. 14) •Ö´ÖÖŸÖ ´Æü�Öæ­Ö ´Æü�Öæ­Ö ±úÖµÖ¤üÖ ‘Öê‰ú ²Ö‘ÖŸÖÖŸÖ.

×¾Ö¿ÖêÂÖ ´Æü�Ö•Öê µÖÖ •ÖÖŸÖß“Öß ÃÖÓÃ�éúŸÖß, ¾µÖ¾ÖÃÖÖµÖ, †Ö“ÖÖ¸ü-×¾Ö“ÖÖ ü ÃÖ¾ÖÔ�úÖÆüß ×³Ö®Ö †ÖÆêü. µÖÖÓ“µÖÖŸÖ ¸üÖê™üß-²Öê™üß ¾µÖ¾ÖÆüÖ¸ü¤êü�Öᯙ ÆüÖêŸÖ ­ÖÖÆüß. ´ÖÆü¢¾ÖÖ“Öê ´Æü�Ö•Öê µÖÖŸÖ»µÖÖ ²Ö·µÖÖ“Ö¿ÖÖ •ÖÖŸÖß ‡üŸÖ¸ü ´ÖÖ�ÖÖÃÖ ¯ÖϾÖ�ÖÖÔŸÖ»µÖÖ µÖÖ¤üßŸÖ †ÖÆêüŸÖ (¯ÖÆüÖ. ´ÖÆüÖ¸üÖ™ÒüÖŸÖß»Ö×¾Ö¿ÖêÂÖ ´ÖÖ�ÖÖÃÖ •ÖÖŸÖß“Öß ÃÖæ“Öß) †¿ÖÖ ¯ÖÏ�úÖ¸êü †Ö•Ö×´ÖŸÖß»ÖÖ ‹�æú�Ö †­ÖãÃÖæ×“ÖŸÖ •Ö´ÖÖŸÖ߯Öî�úß 32 •Ö´ÖÖŸÖà“µÖÖ ­ÖÖ¾ÖÖ¾Ö ü ´ÖÖêšü¶Ö¯ÖÏ´ÖÖ�ÖÖŸÖ ‘ÖãÃÖ�ÖÖê¸üß “ÖÖ»Öæ †ÖÆêü. Æêü »ÖÖê�ú ­ÖãÃÖŸÖß“Ö ‘ÖãÃÖ�ÖÖê¸üß �úºþ­Ö £ÖÖÓ²ÖŸÖ ­ÖÖÆüßŸÖ ŸÖ¸ü “ÖÖê¸üÖÓ“µÖÖ ˆ»Ö™ü¶Ö ²ÖÖë²ÖÖ µÖÖ ´Æü�Ö߯ÖÏ´ÖÖ�Öê†Ö´Æüß“Ö �Ö¸êü †Öפü¾ÖÖÃÖß †ÃÖæ­Ö †Ö´Ö“µÖÖ¾Ö¸ü †­µÖÖµÖ ÆüÖêŸÖÖê †ÖÆêü, †ÃÖÖ �úÖ�ÖÖÓ¾ÖÖ �ú¸üŸÖ †ÖÆêüŸÖ.

¿ÖÖôêûŸÖ ­ÖÖ¾Ö ™üÖ�úŸÖÖ­ÖÖ ¯ÖÖ»Ö�úÖÓ­Öß ÃÖÖÓ×�ÖŸÖ»Öê»Öß •ÖÖŸÖ Æüß �Ö¸üÖê�Ö¸ü“Ö ŸµÖÖ ´Öæ»ÖÖ“Öß •ÖÖŸÖ †ÖÆêü Ø�ú¾ÖÖ ­ÖÖÆüß Æêü ŸÖ¯ÖÖÃÖ»Öê•ÖÖŸÖ ­ÖÖÆüß. ŸµÖÖÃÖÓ²ÖÓ¬Öß“ÖÖ �úÖê�ÖŸÖÖ“Ö ¯Öã¸üÖ¾ÖÖ ¿ÖÖôûÖ ´ÖÖ�ÖŸÖ ­ÖÖÆüß. ¯ÖÖ»Ö�ú ÃÖÖÓ�Öê»Ö ¾ÖÖ †•ÖÖÔŸÖ ×»ÖÆæü­Ö ¤êü‡Ô»Ö ŸÖß •ÖÖŸÖ ­ÖÖë¤ü»Öß•ÖÖŸÖê. ¯Ö ÓüŸÖã ŸÖ¯ÖÖÃÖ�Öß ÃÖ×´ÖŸÖß“µÖÖ †ÃÖê ×­Ö¤ü¿ÖÔ­ÖÖÃÖ †Ö»Öê �úß, ¿ÖÖôêû“µÖÖ ¸êü�úÖò›Ôü´Ö¬µÖê ´Öæ»ÖÖ“Öß •ÖÖŸÖ †»Ö�Ö ¾Ö ¾Ö×›ü»ÖÖÓ“Öß †»Ö�Ö†¿Öß ¾ÖßÖãÛã֟Öß ×¤üÃÖŸÖê. ¾Ö×›ü»ÖÖÓ“Öê •Öã­Öê ¸êü�úÖò›Ôü ¯ÖÖ×Æü»µÖÖ¾Ö¸ü ¾Ö �ÖÖ¾ÖÖŸÖ †Ö×�Ö ­ÖÖŸÖê¾ÖÖ‡Ô�úÖÓ�ú›êü “ÖÖî�ú¿Öß �êú»µÖÖ¾Ö¸ü ŸµÖÖ¾µÖŒŸÖß“Öß �Ö üß •ÖÖŸÖ ˆ‘Ö›ü�úß»ÖÖ µÖêŸÖê. �ëú¦ü ¿ÖÖÃÖ­ÖÖ“µÖÖ †¿ÖÖ Ã¯Ö™ü ÃÖæ“Ö­ÖÖ †ÖÆêüŸÖ �úß, ‹�ÖÖªÖ“ÖÖ •ÖÖŸÖß“ÖÖ ¤üÖ¾ÖÖ ŸÖ¯ÖÖÃÖŸÖÖÓ­ÖÖŸµÖÖ“Öß •ÖÖŸÖ Æüß ŸµÖÖ“µÖÖ †Ö‡Ô-¾Ö×›ü»ÖÖÓ“µÖÖ •ÖÖŸÖß¾Öºþ­Ö šü¸ü¾ÖÖ¾Öß, ŸµÖÖ´Öãôêû ¾Ö›üᯙ ‹�úÖ •ÖÖŸÖß“Öê †Ö×�Ö ´Öæ»Öê †Öפü¾ÖÖÃÖß †¿Ö߆֕֓Öß Ûã֟Öß †ÖœüôûŸÖê. ¤ãüÃÖ¸êü †ÃÖê �úß, ¿Öî�Ö×�Ö�ú ÃÖÓ×ÆüŸÖê�ÖÖ»Öß †¿Öß ŸÖ üŸÖæ¤ü †ÖÆêü �úß, •Ö¸ü ‹�ÖÖªÖ“Öß •ÖÖŸÖ “Öæ�úß“Öß­ÖÖë¤ü»Öß �Öê»Öß †ÃÖê»Ö ŸÖ¸ü ŸµÖÖ»ÖÖ ¤ãüºþÃŸÖ �ú¸üŸÖÖ µÖêŸÖê. ŸÖÃÖê“Ö •Ö¸ü ‹�ÖÖªÖ“Öß •ÖÖŸÖ ­Ö´Öæ¤ü �êú»Öê»Öß ­ÖÃÖê»Ö ŸÖ¸ü ŸµÖÖ»ÖÖ •ÖÖŸÖ ­Ö´Öæ¤ü�úºþ­Ö ‘ÖêŸÖÖ µÖêŸÖê. µÖÖ ŸÖ¸üŸÖã¤üß“ÖÖ �Öî¸ü±úÖµÖ¤üÖ ‘Öê‰ú­Ö �úÖÆüß ¯ÖÖ»Ö�úÖÓ­Öß †Ö¯Ö»µÖÖ •ÖÖŸÖßŸÖ †£Ö¾ÖÖ †Ö¯Ö»µÖÖ ¯ÖÖ»µÖÖ“µÖÖ •ÖÖŸÖߟ֯Öæ�ÖÔŸÖ: ²Ö¤ü»Ö �úºþ­Ö ‘Öê‰ú­Ö ŸµÖÖÓ­ÖÖ ÃÖÖê‡Ô“Öß †ÃÖ»Ö껵ÖÖ †­ÖãÃÖæ×“ÖŸÖ •Ö´ÖÖŸÖß“Öß ­ÖÖë¤ü ­Ö´Öæ¤ü �úºþ­Ö ‘ÖêŸÖ»Öß †ÖÆêü. ¾ÖÖßÖ×¾Ö�ú•ÖÖŸÖß“µÖÖ ­ÖÖë¤üßŸÖ ¤ãü¹ýßÖß �ú¸ü�Öê µÖÖ“ÖÖ †£ÖÔ Ã¾ÖŸÖ:“Öß ´Öæôû •ÖÖŸÖ ²Ö¤ü»Öæ­Ö ­Ö¾Öß •ÖÖŸÖ »ÖÖ¾Ö�Öê †ÃÖÖ ÆüÖêŸÖ ­ÖÖÆüß. ¯Ö�Ö ŸÖÃÖÖ †£ÖÔ†Ö•Ö »ÖÖ¾Ö»ÖÖ •ÖÖŸÖÖê, Æêü ¤ã¤îü¾Ö ´Æü™ü»Öê ¯ÖÖ×Æü•Öê.

†­ÖãÃÖæ×“ÖŸÖ •Ö´ÖÖŸÖß“ÖÖ †£ÖÖÔŸÖ †Öפü¾ÖÖÃÖß †ÃÖ»µÖÖ²Ö§ü»Ö“ÖÖ †­Öê�ú »ÖÖê�ú ¤üÖ¾ÖÖ �ú¸üŸÖÖŸÖ ¾Ö ŸÖ¿Öß •ÖÖŸÖß-•Ö´ÖÖŸÖß“Ö߯ÖÏ´ÖÖ�Ö¯Ö¡Öê ×´Öôû×¾ÖŸÖÖŸÖ. ¤ãüÃÖ¸üß �ÖÖê™ü †¿Öß †ÖÆêü �úß, ײÖ�Ö¸ü †Öפü¾ÖÖÃÖß »ÖÖê�ú Æêü †Ö´ÆüÖ»ÖÖ †­ÖãÃÖæ×“ÖŸÖ •Ö´ÖÖŸÖßŸÖ ÃÖ´ÖÖ¾Öê¿Ö�ú¸üÖ¾ÖÖ µÖÖÃÖÖšüß †Ö�Îú´Ö�ú ÆüÖêŸÖ †ÖÆêü. †¿ÖÖ ¤æüÆêü¸üß “Ö�ÎúÖŸÖ ¯ÖÏ ÖÖ×�ÖŸÖ �Ö¸üÖ †Öפü¾ÖÖÃÖß ÃÖÖ¯Ö›ü»Öê»ÖÖ †ÖÆêü. �ëú¦ü ¾Ö ¸üÖ•µÖ¿ÖÖÃÖ­ÖÖÓ�ú›êü �ÖÖê™üß ¯ÖÏ´ÖÖ�Ö¯Ö¡Öê ‘ÖêŸÖ †ÃÖ»µÖÖ“µÖÖ †­Öê�ú ŸÖ�ÎúÖ¸üß •ÖÖŸÖÖŸÖ. ŸµÖÖ´Öãôêû ¯ÖÏ´ÖÖ×�ÖŸÖ �Ö·µÖÖ †Öפü¾ÖÖÃÖßÓ­ÖÖ ÃÖÓ¬Ö߯ÖÖÃÖæ­Ö¾ÖÓ×“ÖŸÖ ¸ÖüÆüÖ¾Öê »ÖÖ�ÖŸÖê. ײÖ�Ö¸ü †Öפü¾ÖÖÃÖß •Ö´ÖÖŸÖß“Öß �ÖÖê™üß ¯ÖÏ ÖÖ�Ö¯Ö¡Öê ÃÖÖ¤ü¸ü �úºþ­Ö †Öפü¾ÖÖÃÖàÃÖÖšüß †ÃÖ»Ö껵ÖÖ ¸üÖ�Öß¾Ö•ÖÖ�ÖÖÓ´Ö¬µÖê ‘ÖãÃÖ�ÖÖê üß �úºþ­Ö ÃÖ¾Ö»ÖŸÖß »ÖÖ™üŸÖÖÆêüŸÖ ¯Öã­ÆüÖ ¾Ö¸ü †Ö´Æüß“Ö �Ö¸êü †Öפü¾ÖÖÃÖß †ÃÖæ­ÖÆüß †Ö´ÆüÖ»ÖÖ •Ö´ÖÖŸÖß“Öê ¤üÖ�Ö»Öê¾Öêôêû¾Ö¸ü ×´ÖôûŸÖ ­ÖÖÆüßŸÖ ´Æü�Öæ­Ö ²ÖÖë²ÖÖ ´ÖÖ¸üŸÖÖŸÖ, ‹¾Öœêü“Ö ­ÖÖÆüߟָü ×¾Ö׿Ö™ü �Öê¡ÖÖŸÖ †´Öã�ú-†´Öã�ú •Ö´ÖÖŸÖ ­ÖÖÆüß“Ö †ÃÖÖ •ÖÖ¾Ö‡Ô¿ÖÖê¬Ö »ÖÖ¾Öæ­Ö •ÖÖÆü߸ü �êú»Öê»Öß †­ÖãÃÖæ×“ÖŸÖ •Ö´ÖÖŸÖ ´Æü�Ö•Öê †Ö´Æüß“Ö †ÃÖê šüÖÃÖæ­Ö ÃÖÖÓ�ÖŸÖÖŸÖ. ŸµÖÖ“Ö ²Ö¸üÖê²Ö¸ü †Ö´ÆüÖ»ÖÖ †­ÖãÃÖæדִ֟֕ÖÖŸÖßŸÖ ÃÖ´ÖÖ×¾Ö™ü �ú¸üÖ. •Ö´ÖÖŸÖß“Öê ¤üÖ�Ö»Öê ¾Öêôêû¾Ö¸ü ªÖ †¿ÖÖ ×¾Ö×“Ö¡Ö ´ÖÖ�Ö�µÖÖÆüß ´ÖÖê“ÖÖÔ �úÖœæü­Ö �ú¸üŸÖÖŸÖ.

´ÖÖ�ÖÖÃÖ¾Ö�ÖáµÖÖÓ“µÖÖ ŸµÖÖŸÖÆüß ²ÖÆãüŸÖÖÓ¿Öß †Öפü¾ÖÖÃÖßÓ“µÖÖ“Ö ¸üÖ�Öß¾Ö •ÖÖ�ÖÖ ¾Ö ÃÖ¾Ö»ÖŸÖß �êú¾Öôû •ÖÖŸÖß-•Ö´ÖÖŸÖà“µÖÖ­ÖÖ´ÖÃÖÖ¬Ö´µÖÖÔ“µÖÖ †Ö¬ÖÖ¸êü ײÖ�Ö¸ü †Öפü¾ÖÖÃÖà­Öß »ÖÖ™ü»µÖÖ ¾Ö »ÖÖ™üŸÖÖŸÖ. ŸµÖÖ´Öãôêû ¿ÖÖÃÖ­ÖÖ�ú›êü †Öפü¾ÖÖÃÖà“µÖÖ ¯ÖÏ�ÖŸÖß“Öß �ÖÖÓê™ü߆Ö�ú›êü¾ÖÖ¸üß •Ö´ÖÖ ÆüÖêŸÖê ¾Ö �ÖÖê™êü ×“Ö¡Ö ˆ³Öê ¸üÖÆüŸÖê. ŸµÖÖ´Öãôêû ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ÃÖÓ×¾Ö¬ÖÖ­ÖÖ­Öê •µÖÖ ˆ§êü¿ÖÖ­Öê †­ÖãÃÖæ×“ÖŸÖ •ÖÖŸÖß, •Ö´ÖÖŸÖß ¾Ö´ÖÖ�ÖÖÃÖ¾Ö�ÖáµÖÖÓ­ÖÖ ×ÆüŸÖÃÖÓ¸ü�Ö�Ö ¤êü�µÖÖ“Öê ‘Ö™ü­ÖêŸÖ ­Ö´Öæ¤ü �êú»Öê †ÖÆêü ŸÖÖê ˆ§êü¿Ö“Ö ¯ÖãÃÖæ­Ö ™üÖ�ú»ÖÖ •ÖÖŸÖ †ÖÆêü. ´Æü�Öæ­Ö“Ö †Öפü¾ÖÖÃÖà­ÖÖ×ÆüŸÖÃÖÓ¸ü�Ö�Ö †ÃÖæ­ÖÆüß ¿ÖÖÃÖ­ÖÖ�ú›æü­Ö ÃÖÓ¾Ö¬ÖÔ­Ö ÆüÖêŸÖ ­ÖÃÖ»µÖÖ­Öê ´Öæôû ÆêüŸÖæ ŸµÖÖ´Öãôêû ÃÖ±ú»Ö ÆüÖêŸÖ ­ÖÖÆüß.

ײÖÎ×™ü¿Ö �úÖôûÖ´Ö¬µÖê ×³Ö®Ö ×³Ö®Ö Ã£ÖÖ­ÖÖÓ“Öê ¤üÖ¾ÖÖ �ú¸ü�ÖÖ·µÖÖ •ÖÖŸÖß´ÖÖ�ÖÖÃÖ •ÖÖŸÖà“µÖÖ �ÖןÖ׿ֻ֟ÖꓵÖÖ ¾µÖÖ¯Ö�ú ‡“”ûê“ÖÖ ÃÖÓ�êúŸÖ †Ö×�Ö ÄÖÖêŸÖ ‹�ú †ÃÖÖ´ÖÖ­µÖ ¤ü¿Ö¾ÖÖÙÂÖ�ú •Ö­Ö�Ö�Ö­ÖÖ ´Ö¬Öæ­Ö

×´ÖôûŸÖÖê. •ÖÖŸÖß �ÖןÖ׿ֻ֟ÖêÃÖÖšüß •Ö­Ö�Ö�Ö­ÖÖ �úÖµÖÖÔŸÖæ­Ö »ÖÖ³Ö ˆšü×¾Ö�µÖÖ“Öß ¯ÖϾÖé¢Öß 1901 “µÖÖ •Ö­Ö�Ö�Ö­ÖÖ ­ÖÖë¤ü߯ÖÖÃÖæ­Ö ¾µÖÖ¯Ö�ú —ÖÖ»Öß. ÃÖ´ÖÖ•Ö¿ÖÖÃ¡Ö–Ö ›üÖò. ‘ÖæµÖì µÖÖÓ­Öß †ÃÖê ´Æü™ü»Öê †ÖÆêü �úß, ‘²Ö·µÖÖ“Ö¿ÖÖ ´ÖÆü¢¾ÖÖ�úÖÓ�Öß •ÖÖŸÖà­ÖÖ †Ö¯Ö»ÖÖ ¤ü•ÖÖÔ Ó“ÖÖ¾Ö�µÖÖ“µÖÖÃÖÓ¬Öß“Öß “ÖÖÆæü»Ö (•Ö­Ö�Ö�Ö­ÖÖ ­ÖÖë¤üß“Öß) »ÖÖ�Ö»Öß.’ ˆ““ÖŸÖ´Ö •ÖÖŸÖà ¾Ö�ÖôûŸÖÖ ²ÖÖ�úß •ÖÖŸÖà“µÖÖ ­ÖꟵÖÖÓ­Öß �Ö㻵ÖÖ†Ö´Ö •Ö­Ö�Ö�Ö­ÖêŸÖæ­Ö†Ö¯Ö»µÖÖ ˆ““ÖŸÖ´Ö ÃÖÖ´ÖÖוÖ�ú ¤üÖ¾µÖÖ“ÖÖ †Ö�ÖÏÆü �êú»ÖÖ †Ö×�Ö ¯Öã¾Öá ˆ““Ö •ÖÖŸÖß“ÖÖ •ÖÖê ¤ü•ÖÖÔ ×´ÖôûŸÖ ­Ö¾ÆüŸÖÖ ŸÖÖê ´ÖÖ­µÖŸÖÖ ¯ÖÏÖ¯ŸÖ�úºþ­Ö ‘Öê�µÖÖ“Öß ÃÖÓ¬Öß ´ÖÖ­Ö»Öß. ײÖÎ×™ü¿Ö �úÖôûÖŸÖ ¤ü¿Ö¾ÖÖÙÂÖ�ú •Ö­Ö�Ö�Ö­ÖêŸÖ •ÖÖŸÖß“Öß ­ÖÖë¤ü �ú¸ü�µÖÖÃÖÖšüß �úÖÆüß •ÖÖŸÖß ÃÖ´ÖæÆüÖÓ“Öê ­ÖêŸÖꈓ“Ö •ÖÖŸÖß“µÖÖ ºþ¯ÖÖŸÖ ¤ü•ÖÖÔ ¯ÖÏÖ¯ŸÖ �ú¸ü�µÖÖÃÖÖšüß •ÖÖŸÖß ÃÖ´ÖæÆüÖÓ­ÖÖ †Ö¾ÖÖÆü­Ö �ú¸üßŸÖ ÆüÖêŸÖê. µÖÖ“ÖÖ ¯Ö׸ü�ÖÖ´Ö †ÃÖÖ —ÖÖ»ÖÖ �úß,‹�úÖ“Ö •ÖÖŸÖߟÖß»Ö ×¾Ö×³Ö®Ö ¿ÖÖ�ÖÖ ×³Ö®Ö ×³Ö®Ö Ã£ÖÖ­Ö ¾Ö †»Ö�Ö †»Ö�Ö ¾Ö�ÖÖÔ´Ö¬µÖê ¤üÖ¾ÖÖ �ú¸üßŸÖ ÆüÖêŸÖê †Ö×�Ö ‹�ú“Ö •ÖÖŸÖ ×³Ö®Ö•Ö­Ö�Ö�Ö­Öê´Ö¬µÖê †Ö¯Ö»ÖÖ ¤üÖ¾ÖÖÆüß ²Ö¤ü»ÖŸÖ ÆüÖêŸÖß. •ÖÖŸÖß ÃÖ³ÖÖ ¾Ö ÃÖÓ‘Ö™ü­ÖÖ �úºþ­Ö —ÖÖ»Öê»Öê “Öæ�úÖ ²Ö¤ü»ÖŸÖ ÆüÖêŸÖê. ŸÖê •Ö­Ö�Ö�Ö­Öֆ׬Ö�úÖ¸üÖ·µÖÖÓ­ÖÖ ¾Öê�Ö¾Öê�ÖóµÖÖ •ÖÖŸÖß ¾Ö�ÖÔ ‹ê¾Ö•Öß ‹�ÖÖªÖ ×¾Ö¿ÖêÂÖ ˆ““Ö ¾Ö�ÖÖÔŸÖ ÃÖ´ÖÖ×¾Ö™ü �ú¸ü�µÖÖ“Öß ´ÖÖ�Ö�Öß �ú¸üߟÖ. ˆ¤üÖ.1931 “µÖÖ ˆ¢Ö¸ü ¯ÖϤêü¿Ö •Ö­Ö�Ö�Ö­ÖÖ †×¬Ö�Ö�úÖÓ�ú›êü 175 ¤üÖ¾Öê ¯ÖÏÖ¯ŸÖ —ÖÖ»Öê. ¯Öãœêü Æüß ¯ÖϾÖé¢Öß ‡ŸÖ�úß ¾ÖÖœüŸÖ �Ö껵ÖÖ´Öãôêû 1941 “µÖÖ

•Ö­Ö�Ö�Ö­ÖÖ †ÖµÖ㌟ÖÖÓ­Öß •ÖÖןÖ×¾ÖÂÖµÖ�ú ¸ü�úÖ­ÖÖ“Ö �úÖœæü­Ö ™üÖ�ú»ÖÖ. (¯ÖÆüÖ- Srinivas M.N. Social Change in ModernIndia.1972)

•Ö­Ö�Ö�Ö­Öê†Ö¬ÖÖ¸êü •ÖÖŸÖà“Öê ãÖÖ­Ö (×­ÖÛ¿“ÖŸÖ ÃÖÓ�µÖÖ) Ûãָü �ú¸ü�µÖÖÃÖÖšüß †¾Ö»ÖÓ²Ö �ú¸ü�µÖÖ‹êü¾Ö•Öß ˆ»Ö™üÖ ¯Ö׸ü�ÖÖ´Ö —ÖÖ»ÖÖ †Ö×�Ö ŸÖÖê ×­Ö´­Ö •ÖÖŸÖß ÊÖ ˆ““Ö •ÖÖŸÖßÓ“ÖÖ ¤üÖ¾ÖÖ �úºþ­Ö †Ö¯Ö»Öê ãÖÖ­Ö ¾Ö ¤ü•ÖÖÔ Ó“ÖÖ¾Ö�µÖÖ“ÖÖ ¯Öϵ֟­Ö �ú¸üßŸÖ ÆüÖꟵÖÖ. µÖÖŸÖæ­Ö×�ú´ÖÖ­Ö ×­Ö´­Ö •ÖÖŸÖà­ÖÖ ÃÖ´ÖÖ•ÖÖŸÖ ×¾Ö׿Ö™ü ¤ü•ÖÖÔ ×´Öôêû»Ö †ÃÖê ¾ÖÖ™üŸÖ ÆüÖêŸÖê. ´Æü�Ö•Öê“Ö ×­Ö´­Ö •ÖÖŸÖßÃÖ´ÖæÆü ˆ““Ö •ÖÖŸÖß ÃÖ´ÖæÆüÖÓ“ÖÖ¤ü•ÖÖÔ ¯ÖÏÖ¯ŸÖ �ú¸ü�µÖÖŸÖ ¯Öϵ֟­Ö¿Öᯙ ÆüÖꟵÖÖ. Æüß Ûã֟Öß Ã¾ÖÖŸÖ¡µÖ¯Öã¾ÖÔ �úÖôûÖŸÖᯙ ÆüÖêŸÖß.

µÖÖˆ»Ö™ü þÖÖŸÖÓ¡µÖÖê¢Ö¸ü ³ÖÖ üŸÖÖŸÖ •Öê¾ÆüÖ ×­Ö´­Ö •ÖÖŸÖà-•Ö´ÖÖŸÖß ×¾Ö¿ÖêÂÖŸÖ: †­ÖãÃÖæ×“ÖŸÖ •ÖÖŸÖß, •Ö´ÖÖŸÖß ¾Ö ´ÖÖ�ÖÖÃÖ¾Ö�ÖáµÖÖÓ­ÖÖ´Öã�µÖŸ¾Öê ¸üÖ•Ö×�úµÖ †Ö¸ü�Ö�Ö, ÃÖÖ´ÖÖוÖ�ú, †ÖÙ£Ö�ú ¾Ö ¿Öî�Ö×�Ö�ú ŸÖÃÖê“Ö ¿ÖÖÃÖ×�úµÖ ¾Ö ×­Ö´Ö¿ÖÖÃÖ×�úµÖ ÃÖÖ¾ÖÔ•Ö×­Ö�ú �Öê¡ÖÖÓ´Ö¬µÖê­ÖÖê�ú¸üß“Öß ÃÖÓ¬Öß ¾Ö ÃÖã×¾Ö¬ÖÖ ¤êü‰ú �êú»Öê»Öê †ÖÆêü ŸÖê¾ÆüÖ¯ÖÖÃÖæ­Ö †ÖŸÖÖ´ÖÖ¡Ö �úÖê�ÖŸÖßÆüß •ÖÖŸÖ †Ö¯Ö»ÖÖ ÃÖÖ´ÖÖוÖ�ú ¤ü•ÖÖÔ Ó“ÖÖ¾Ö�µÖÖÃÖÖšü߈““Ö •ÖÖŸÖß ÃÖ´ÖæÆüÖŸÖ ÃÖ´ÖÖ×¾Ö™ü ÆüÖê�µÖÖ“ÖÖ ¤üÖ¾ÖÖ �ú¸üßŸÖ ­ÖÃÖæ­Ö †Ö´ÆüÖ»ÖÖ ×­Ö´­Ö •ÖÖŸÖß, •Ö´ÖÖŸÖß ÃÖ´ÖæÆüÖÓ´Ö¬µÖê ÃÖ´ÖÖ×¾Ö™ü �ú¸üÖ †ÃÖÖ¤üÖ¾ÖÖ �ú¸üŸÖÖŸÖ. ´Æü�Ö•Öê þÖÖŸÖÓ¡µÖ¯Öã¾Öá •ÖÖŸÖà“Öß �ÖןÖ׿ֻ֟ÖÖ ˆ¬¾ÖÔ�ÖÖ´Öß ÆüÖêŸÖß µÖÖˆ»Ö™ü þÖÖŸÖ¡µÖÖê¢Ö¸ü �úÖôûÖŸÖ †¬ÖÖê�ÖÖ´Öß ÆüÖêŸÖ†ÃÖ»Öê»Öß †ÖœüôûŸÖê Æêü �êú¾Öôû ¸üÖ•Ö×�úµÖ †Ö×�Ö †ÖÙ£Ö�ú ×ÆüŸÖÃÖÓ²ÖÓ¬Ö •Ö¯Ö�Öã�úßÃÖÖšüß “ÖÖ»Ö»Öê»Öê †ÖÆêü Æêü ן֟Ö�êú“Ö �Ö¸êü †ÖÆêü.

£ÖÖê›üŒµÖÖŸÖ ÆüÖ ¯ÖÏ¿­Ö �ÖÓ³Ö߸ü ²Ö­ÖŸÖ “ÖÖ»Ö»Öê»ÖÖ †ÖÆêü. �Ö·µÖÖ ¾Ö ¯ÖÏ´ÖÖ×�ÖŸÖ †Öפü¾ÖÖÃÖà¾Ö¸ü †­µÖÖµÖ ÆüÖêŸÖ †ÖÆêü ¾Ö ŸµÖÖÓ­ÖÖ‘Ö™ü­ÖÖŸ´Ö�ú ×ÆüŸÖÃÖÓ¸ü�Ö�ÖÖ¯ÖÖÃÖæ­Ö ¾ÖÓ×“ÖŸÖ �êú»Öê •ÖÖŸÖ †ÖÆêü. µÖÖÃÖ ¯ÖÖµÖ²ÖÓ¤ü ‘ÖÖ»Ö�µÖÖÃÖÖšüß �úÖµÖ¤êü —ÖÖ»Öê»Öê †ÃÖ»Öê ŸÖ¸üß ŸµÖÖ“Öß�úÖ™êü�úÖê¸ü ¾Ö �úÖµÖÔ�Ö´Ö †Ó´Ö»Ö²Ö•ÖÖ¾Ö�Öß �úºþ­Ö ׿Ö�ÖÖ¯ÖÖ¡Ö �úÖµÖªÖ“Öê ×­ÖµÖ´Ö ‘ÖÖ»Öæ­Ö ¤êü�Öê †Ö¾Ö¿µÖ�ú †ÖÆêü. µÖÖÃÖÖšüß •Ö´ÖÖŸÖ¯ÖÏ´ÖÖ�Ö¯Ö¡Öê ×¾ÖŸÖ¸üßŸÖ �ú¸ü�ÖÖ·µÖÖ ¯ÖÏ¿ÖÖÃÖ×�úµÖ †×¬Ö�úÖ¸üß ¾Ö »ÖÖ³ÖÖ£Öá µÖÖ ¤üÖê‘ÖÖÓ­ÖÖÆüß ×¿Ö�ÖꓵÖÖ ŸÖ¸üŸÖæ¤üßŸÖ ÃÖ´ÖÖ×¾Ö™ü �ú¸üÖ¾Öê ŸÖ¸ü“Ö�Ö·µÖÖ †Öפü¾ÖÖÃÖàÃÖÖšüß ÃÖÖ´ÖÖוÖ�ú ÃÖ´Ö­µÖÖµÖÖ“Öß (equal justice) ÃÖÓ�ú»¯Ö­ÖÖ ÃÖÖ�úÖ¸ü ÆüÖê‰ú ¿Ö�êú»Ö. †Öפü¾ÖÖÃÖà­ÖßÆü߆Ûß֟¾ÖÖ“µÖÖ ÃÖÓ‘ÖÂÖÖÔŸÖ �ÖÓ²Ö߸ü ³Öæ×´Ö�úÖ ‘Öê�Öê †Ö¾Ö¿µÖ�ú †ÖÆêü.

(* µÖÖ ÃÖ¤ü¸“Öêü »Öê�Ö�ú ÃÖ´ÖÖ•Ö¿ÖÖÃ¡Ö ×¾Ö³ÖÖ�Ö,›üÖò. ²ÖÖ²ÖÖÃÖÖÆêü²Ö †ÖÓ²Öê›ü�ú¸ü ´Ö¸üÖšü¾ÖÖ›üÖ ×¾ÖªÖ¯Ößšü,

†Öî¸Ó�ÖÖ²ÖÖ¤ µÖê£Öê �úÖµÖÔ üŸÖ †ÖÆêüŸÖ)´ÖÖê. 9764694183