h­íng dÉn c¸ch tr¶ lêi c¸c c©u hái

tr¾c nghiÖm

1. Lo¹i c©u hái ®óng - sai

Mçi c©u hái lo¹i ®óng sai cã hai phÇn: PhÇn

thø nhÊt lµ mét c©u hoÆc mét mÖnh ®Ò, trong ®ã cã

néi dung th«ng tin cÇn ®­îc kh¼ng ®Þnh hoÆc phñ

®Þnh. PhÇn thø hai lµ hai tõ cã tÝnh kh¼ng ®Þnh

(®óng) hoÆc phñ ®Þnh (sai). NhiÖm vô cña ng­êi

lµm tr¾c nghiÖm lµ ®äc kÜ c©u hái. Sau ®ã tÝch

dÊu (x) s¸t ch÷ ®óng hoÆc sai theo lùa chän cña

m×nh.

VÝ dô:

C©u 13: NÒn v¨n ho¸ - x· héi quyÕt ®Þnh trùc tiÕp

sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn t©m lÝ trÎ em.

§óng-------

Sai-------(x)

C©u 1: Do sù ph¸t triÓn c¬ thÓ kh«ng c©n ®èi nªn

thiÕu niªn th­êng cã nh÷ng cö ®éng lóng

tóng, vông vÒ.

§óng-------(x)

Sai-------

2. Lo¹i c©u hái lùa chän

Trong mçi c©u hái lùa chän cã hai phÇn: PhÇn

dÉn vµ phÇn lùa chän. PhÇn dÉn cã thÓ lµ mét c©u

hái hoÆc mét c©u löng, t¹o c¬ së cho sù lùa chän.

2

PhÇn lùa chän lµ c¸c ph­¬ng ¸n tr¶ lêi. C¸c c©u

hái lùa chän trong tµi liÖu nµy ®Òu cã 4 ph­¬ng

¸n ®­îc më ®Çu b»ng mét trong 4 ch÷ c¸i: a, b, c

vµ d. Ng­êi lµm bµi chän trong sè c¸c ph­¬ng ¸n

®ã mét ph­¬ng ¸n ®óng (hoÆc ®óng nhÊt), t­¬ng øng

víi c©u hái vµ tÝch dÊu (x) vµo ngay s¸t bªn c¹nh

ch÷ c¸i cña ph­¬ng ¸n ®· chän. NÕu cã phiÕu ghi

kÕt qu¶ th× tÝch dÊu (x) vµo ch÷ c¸i t­¬ng øng.

VÝ dô:

C©u 2: TrÎ em lµ:

a. Ng­êi lín thu nhá l¹i.

b. Thùc thÓ ph¸t triÓn tù nhiªn.

c. Thùc thÓ ph¸t triÓn ®éc lËp.

(x) d. Thùc thÓ ®ang ph¸t triÓn theo nh÷ng

quy luËt riªng cña nã.

3. Lo¹i c©u hái ghÐp ®«i

Trong mçi c©u hái ghÐp ®«i cã hai phÇn: C¸c

c©u dÉn (phÝa bªn tr¸i), ®­îc b¾t ®Çu b»ng c¸c

ch÷ sè ¶ RËp (1, 2, 3, 4) vµ c¸c c©u ®¸p (phÝa

bªn ph¶i), ®­îc b¾t ®Çu b»ng c¸c ch÷ c¸i (a, b,

c, d, e). Sè l­îng c©u ®¸p (5 c©u) nhiÒu h¬n sè

c©u dÉn (4 c©u). NhiÖm vô cña ng­êi lµm bµi lµ

ph¶i ghÐp c©u ®¸p t­¬ng øng víi c©u dÉn thµnh mét

ý hoµn chØnh.

VÝ dô:

C©u 5: H·y ghÐp ho¹t ®éng chñ ®¹o t­¬ng øng víi

giai ®o¹n ph¸t triÓn cña trÎ em

3

Giai ®o¹n ph¸t triÓn

(b) 1.Tuæi hµi nhi

(3-12 th¸ng)

(c) 2.Tuæi mÉu gi¸o

(3-6 tuæi).

(d) 3.Tuæi nhi ®ång.

(e) 4.Tuæi tr­ëng

thµnh.

Ho¹t ®éng

a. Ho¹t ®éng häc tËp.

b. Giao tiÕp xóc c¶m trùc tiÕp

víi ng­êi lín.

c. Ho¹t ®éng vui ch¬i.

d. Ho¹t ®éng x· héi.

e. Ho¹t ®éng lao ®éng nghÒ

nghiÖp.

4. Lo¹i c©u ®iÒn khuyÕt

Trong lo¹i c©u nµy cã hai phÇn: PhÇn dÉn, lµ

mét ®o¹n v¨n trong ®ã cã mét sè chç bá trèng vµ

®­îc kÝ hiÖu bëi c¸c ch÷ sè

¶ RËp ®Æt trong dÊu (()): (1), (2), (3)… PhÇn

c¸c tõ, mÖnh ®Ò cã thÓ bæ sung vµo nh÷ng chç

trèng trong phÇn dÉn vµ ®­îc b¾t ®Çu b»ng c¸c ch÷

c¸i: a, b, c, d, e, f, g, h… NhiÖm vô cña ng­êi

lµm bµi lµ chän ®óng tõ (côm tõ) phï hîp víi c¸c

chç trèng cña phÇn c©u dÉn. CÇn l­u ý lµ phÇn c¸c

tõ bæ sung nhiÒu h¬n chç trèng trong phÇn dÉn,

nªn cÇn c©n nh¾c khi lùa chän.

VÝ dô:

C©u 6:

4

ë loµi vËt tån t¹i

hai lo¹i kinh nghiÖm

lµ (1)...(b), cßn ë

con ng­êi cã thªm kinh

nghiÖm (2)…..(a), ®­îc

h×nh thµnh th«ng qua

c¬ chÕ (3)…..(d) nÒn

v¨n ho¸ –

x· héi.

a. LÞch sö - x·

héi.

b. Kinh nghiÖm

loµi

vµ c¸

thÓ.

c. Tù t¹o.

d. LÜnh héi.

e. B¾t

ch­íc.

f. Di

truyÒn.

f. Ho¹t

®éng.

vµ giao

tiÕp.

h. BÈm

sinh .

Trªn ®©y lµ c¸ch lµm c¸c lo¹i c©u hái tr¾c

nghiÖm cña tµi liÖu. Ng­êi lµm tr¾c nghiÖm ghi

kÕt qu¶ trªn phiÕu, sÏ cã h­íng dÉn c¸ch ghi

riªng.

5

PhÇn thø nhÊt

c©u hái tr¾c nghiÖm

Ch­¬ng mét

NhËp m«n t©m lÝ häc løa tuæi

vµ t©m lÝ häc s­ ph¹m

c©u hái ®óng - sai

C©u 1: TrÎ em lµ “ng­êi lín thu nhá l¹i”, sù kh¸c

nhau gi÷a trÎ em vµ ng­êi lín chØ lµ sù

chªnh lÖch vÒ tÇm vãc, kÝch th­íc, chø

kh«ng cã sù kh¸c biÖt vÒ chÊt.

§óng-------

Sai-------

C©u 2: TrÎ em lµ mét thùc thÓ kh¸c víi ng­êi lín,

vËn ®éng vµ ph¸t triÓn theo quy luËt riªng

cña trÎ em.

§óng-------

Sai-------

C©u 3: Theo quan ®iÓm duy vËt biÖn chøng, mçi

thêi ®¹i lÞch sö ®Òu cã trÎ em cña riªng

m×nh vµ sù ph¸t triÓn cña chóng th­êng

diÔn ra theo nh÷ng quy luËt kh¸c nhau.

§óng-------

Sai-------

6

C©u 4: Nh÷ng ng­êi theo thuyÕt "TiÒn ®Þnh" cho

r»ng yÕu tè m«i tr­êng cã vai trß quyÕt

®Þnh sù ph¸t triÓn t©m lÝ cña trÎ em.

§óng-------

Sai-------

C©u 5: C¸c nhµ t©m lÝ häc theo thuyÕt "Duy c¶m"

cho r»ng, trÎ em khi sinh ra nh­ “tê giÊy

tr¾ng”, “tÊm b¶ng s¹ch sÏ”, sù ph¸t triÓn

cña trÎ hoµn toµn phô thuéc vµo t¸c ®éng

bªn ngoµi, do vËy ng­êi lín muèn vÏ lªn

c¸i g× th× nã lµ c¸i ®ã.

§óng-------

Sai-------

C©u 6: Trong khi c¸c thuyÕt “TiÒn ®Þnh” vµ “Duy

c¶m” ®Òu m¾c sai lÇm chung lµ phñ nhËn

tÝnh tÝch cùc cña c¸ nh©n, th× thuyÕt “Héi

tô hai yÕu tè” ®· kh¾c phôc ®­îc sai lÇm

nµy b»ng c¸ch quy vai trß quyÕt ®Þnh sù

ph¸t triÓn t©m lÝ cña trÎ em vµo c¶ hai

yÕu tè di truyÒn vµ m«i tr­êng.

§óng-------

Sai------

C©u 7: C¸c quan ®iÓm quyÕt ®Þnh luËn sinh häc

hoÆc quyÕt ®Þnh luËn x· héi vÒ sù ph¸t

triÓn t©m lÝ cña trÎ em ®Òu m¾c sai lÇm

lµ tuyÖt ®èi ho¸ c¸c yÕu tè bÈm sinh- di

truyÒn vµ yÕu tè m«i tr­êng, kh«ng thÊy

7

vai trß quyÕt ®Þnh cña ho¹t ®éng c¸ nh©n

vµ vai trß chñ ®¹o cña gi¸o dôc.

§óng-------

Sai------

C©u 8: Quan ®iÓm t©m lÝ häc duy vËt biÖn chøng

phñ nhËn hoµn toµn vai trß cña yÕu tè di

truyÒn ®èi víi sù ph¸t triÓn t©m lÝ cña

trÎ.

§óng-------

Sai-------

C©u 9: Sù ph¸t triÓn t©m lÝ cña trÎ em kh«ng ph¶i

lµ sù t¨ng hay gi¶m mét yÕu tè t©m lÝ nµo

®ã mµ lµ sù biÕn ®æi vÒ chÊt l­îng t©m lÝ.

Sù thay ®æi vÒ l­îng dÉn ®Õn biÕn ®æi vÒ

chÊt trong c¸c cÊu tróc t©m lÝ cña trÎ em.

§óng-------

Sai------

C©u 10: C¬ chÕ ph¸t triÓn chñ yÕu cña ®éng vËt lµ

di truyÒn, cßn c¬ chÕ ph¸t triÓn cña con

ng­êi lµ lÜnh héi kinh nghiÖm loµi ng­êi

trong nÒn v¨n ho¸.

§óng-------

Sai------

C©u 11: ë ®éng vËt chØ cã kinh nghiÖm loµi, kinh

nghiÖm c¸ thÓ. Cßn con ng­êi, ngoµi hai

lo¹i kinh nghiÖm trªn cßn cã kinh nghiÖm

8

x· héi - lÞch sö.

§óng-------

Sai-------

C©u 12: NÒn v¨n ho¸ - x· héi chøa ®ùng toµn bé

néi dung kinh nghiÖm x· héi cña loµi

ng­êi. V× vËy, nÒn v¨n ho¸ - x· héi mµ ®øa

trÎ ®ang sèng quyÕt ®Þnh sù ph¸t triÓn t©m

lÝ cña nã.

§óng-------

Sai-------

C©u 13: NÒn v¨n ho¸ - x· héi quyÕt ®Þnh trùc tiÕp

sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn t©m lÝ trÎ em.

§óng-------

Sai-------

C©u 14: M«i tr­êng v¨n ho¸ - x· héi mµ trÎ em

®ang nhËp vµo nã lµ nguån gèc vµ néi dung

cña sù ph¸t triÓn t©m lÝ. Cßn ho¹t ®éng

vµ giao tiÕp cña trÎ em trong m«i tr­êng

®ã míi lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh trùc tiÕp sù

ph¸t triÓn cña trÎ.

§óng-------

Sai-------

C©u 15: Sù ph¸t triÓn cña c¸c yÕu tè thÓ chÊt bao

gåm c¶ yÕu tè bÈm sinh - di truyÒn lµ c¬

së vËt chÊt vµ ¶nh h­ëng tíi con ®­êng,

tèc ®é ph¸t triÓn t©m lÝ trÎ em.

9

§óng-------

Sai-------

C©u 16: Muèn gi÷ ®­îc vai trß chñ ®¹o ®èi víi sù

ph¸t triÓn cña trÎ, gi¸o dôc ph¶i h­íng

vµo tr×nh ®é ph¸t triÓn hiÖn t¹i cña trÎ

nh»m cñng cè nh÷ng cÊu t¹o t©m lÝ ®ang

®­îc h×nh thµnh.

§óng------

Sai-------

C©u 17: Mçi giai ®o¹n ph¸t triÓn t©m lÝ lµ mét

thêi k× ®éc lËp vµ khÐp kÝn, t­¬ng øng víi

nh÷ng thêi k× tuæi nhÊt ®Þnh.

§óng-------

Sai-------

C©u 18: Sù ph¸t triÓn t©m lÝ lµ sù t¨ng lªn hoÆc

gi¶m ®i vÒ sè l­îng cña c¸c hiÖn t­îng t©m

lÝ.

§óng-------

Sai-------

C©u 19: TÝnh tÝch cùc cña c¸ nh©n trong ho¹t

®éng, trong cuéc sèng lµ nguyªn nh©n cña

sù ph¸t triÓn t©m lÝ.

§óng-------

Sai-------

C©u 20: Nguyªn nh©n c¬ b¶n cña sù ph¸t triÓn t©m

lÝ ë trÎ lµ hoµn c¶nh sèng cña chÝnh ®øa

10

trÎ.

§óng-------

Sai-------

C©u 21: Sù ph¸t triÓn cña trÎ em tu©n theo quy

luËt tù nhiªn vµ quy luËt v¨n ho¸ - x·

héi.

§óng-------

Sai------

C©u 22: Sù ph¸t triÓn c¸c chøc n¨ng t©m lÝ ®Æc

tr­ng trong mçi giai ®o¹n løa tuæi cña trÎ

em ®­îc quy ®Þnh bëi ho¹t ®éng chñ ®¹o cña

c¸c em trong giai ®o¹n løa tuæi ®ã.

§óng-------

Sai-------

C©u 23: Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn t©m lÝ cña

trÎ em ®­îc quyÕt ®Þnh trùc tiÕp bëi sù

t¸c ®éng cña ng­êi lín th«ng qua d¹y häc

vµ gi¸o dôc.

§óng-------

Sai-------

C©u 24: Sù h×nh thµnh, ph¸t triÓn c¸c chøc n¨ng

t©m lÝ cÊp cao cña trÎ em ®­îc diÔn ra

b»ng con ®­êng chuyÓn c¸c kinh nghiÖm x·

héi cña loµi ng­êi tõ bªn ngoµi thµnh

kinh nghiÖm bªn trong cña b¶n th©n th«ng

11

qua ho¹t ®éng vµ giao tiÕp cña chñ thÓ

víi ®å vËt vµ ng­êi kh¸c.

§óng-------

Sai-------

C©u 25: Ho¹t ®éng d¹y häc vµ gi¸o dôc chØ thùc

hiÖn ®­îc vai trß chñ ®¹o trong sù ph¸t

triÓn t©m lÝ cña trÎ em khi nã ®i tr­íc sù

ph¸t triÓn, kÝch thÝch, dÉn d¾t sù ph¸t

triÓn cña trÎ em.

§óng-------

Sai-------

12

C©u hái nhiÒu lùa chän

C©u 1: Sù ph¸t triÓn t©m lÝ cña trÎ em lµ:

a.Sù t¨ng lªn hoÆc gi¶m ®i vÒ sè l­îng c¸c

hiÖn t­îng t©m lÝ.

b.Sù n©ng cao kh¶ n¨ng cña con ng­êi trong

cuéc sèng.

c.Sù thay ®æi vÒ chÊt l­îng c¸c hiÖn t­îng

t©m lÝ.

d.Sù t¨ng lªn hoÆc gi¶m vÒ sè l­îng dÉn

®Õn biÕn ®æi vÒ chÊt l­îng cña hiÖn

t­îng ®ang ®­îc ph¸t triÓn.

C©u 2: TrÎ em lµ:

a. Ng­êi lín thu nhá l¹i.

b. TrÎ em lµ thùc thÓ ph¸t triÓn tù nhiªn.

c. TrÎ em lµ thùc thÓ ph¸t triÓn ®éc lËp.

d. TrÎ em lµ thùc thÓ ®ang ph¸t triÓn theo

nh÷ng quy luËt riªng cña nã.

C©u 3: YÕu tè bÈm sinh, di truyÒn cã vai trß:

a. Quy ®Þnh sù ph¸t triÓn t©m lÝ.

b. Lµ ®iÒu kiÖn vËt chÊt cña sù ph¸t triÓn

t©m lÝ.

c. Quy ®Þnh kh¶ n¨ng cña sù ph¸t triÓn t©m

lÝ.

d. Quy ®Þnh chiÒu h­íng cña sù ph¸t triÓn

t©m lÝ.

13

C©u 4: Hoµn c¶nh sèng cña ®øa trÎ, tr­íc hÕt lµ

hoµn c¶nh gia ®×nh lµ:

a. Lµ nguyªn nh©n cña sù ph¸t triÓn t©m lÝ.

b. QuyÕt ®Þnh gi¸n tiÕp sù ph¸t triÓn t©m

lÝ.

c. Lµ tiÒn ®Ò cña sù ph¸t triÓn t©m lÝ.

d. Lµ ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt cña sù ph¸t triÓn

t©m lÝ.

C©u 5: TÝnh tÝch cùc ho¹t ®éng vµ giao tiÕp cña

mçi ng­êi trong cuéc sèng cã vai trß lµ:

a. §iÒu kiÖn cÇn thiÕt cña sù ph¸t triÓn

t©m lÝ.

b. QuyÕt ®Þnh trùc tiÕp sù ph¸t triÓn t©m

lÝ.

c. TiÒn ®Ò cña sù ph¸t triÓn t©m lÝ.

d. Quy ®Þnh chiÒu h­íng cña sù ph¸t triÓn

t©m lÝ.

C©u 6: Kinh nghiÖm sèng cña c¸ nh©n lµ:

a. Kinh nghiÖm chung cña loµi.

b. Kinh nghiÖm do c¸ thÓ tù t¹o ra trong

cuéc sèng.

c. Kinh nghiÖm lÞch sö - x· héi do c¸ nh©n

tiÕp thu ®­îc trong ho¹t ®éng vµ giao

tiÕp x· héi.

d. C¶ a, b, c.

C©u 7: Néi dung chñ yÕu trong ®êi sèng t©m lÝ c¸

14

nh©n lµ:

a. C¸c kinh nghiÖm mang tÝnh loµi.

b. C¸c kinh nghiÖm tù t¹o ra trong cuéc

sèng c¸ thÓ.

c. Kinh nghiÖm lÞch sö - x· héi do c¸ nh©n

tiÕp thu ®­îc trong ho¹t ®éng vµ giao

tiÕp x· héi.

d. C¶ a, b, c.

C©u 8: Kinh nghiÖm lÞch sö - x· héi cña mçi c¸

nh©n chñ yÕu ®­îc h×nh thµnh b»ng con

®­êng:

a. Di truyÒn tõ thÕ hÖ tr­íc theo con ®­êng

sinh häc.

b. B¾t ch­íc.

c. Hµnh ®éng cã tÝnh mß mÉm theo c¬ chÕ thö

- sai.

d. Theo c¬ chÕ lÜnh héi (häc tËp).

C©u 9: Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn t©m lÝ ng­êi

®­îc diÔn ra theo c¬ chÕ:

a. H×nh thµnh ho¹t ®éng tõ bªn ngoµi vµ

chuyÓn ho¹t ®éng ®ã vµo bªn trong cña c¸

nh©n vµ c¶i tæ l¹i h×nh thøc cña ho¹t

®éng ®ã.

b. Sù t¸c ®éng cña m«i tr­êng bªn ngoµi lµm

biÕn ®æi c¸c yÕu tè t©m lÝ bªn trong cña

c¸ nh©n cho phï hîp víi sù biÕn ®æi cña

15

m«i tr­êng bªn ngoµi.

c. Sù t¸c ®éng qua l¹i gi÷a yÕu tè t©m lÝ

®· cã bªn trong víi m«i tr­êng bªn ngoµi.

d. H×nh thµnh c¸c yÕu tè t©m lÝ tõ bªn

ngoµi sau ®ã chuyÓn vµo bªn trong cña chñ

thÓ.

C©u 10: Nguyªn nh©n c¬ b¶n cña sù ph¸t triÓn t©m

lÝ ë trÎ lµ:

a. Hoµn c¶nh sèng vµ quan hÖ cña chÝnh ®øa

trÎ.

b. M«i tr­êng sèng cña trÎ.

c. Hoµn c¶nh x· héi khi ®øa trÎ ra ®êi.

d. Hoµn c¶nh kinh tÕ cña gia ®×nh ®øa trÎ.

C©u 11: Néi dung vµ tÝnh chÊt cña sù tiÕp xóc

gi÷a ng­êi lín víi trÎ lµ:

a. YÕu tè chñ ®¹o cña sù ph¸t triÓn t©m lÝ.

b. Nguyªn nh©n cña sù ph¸t triÓn t©m lÝ.

c. Kh¶ n¨ng cña sù ph¸t triÓn t©m lÝ.

d. §iÒu kiÖn ®Çu tiªn cña sù ph¸t triÓn t©m

lÝ.

C©u 12: Quy luËt vÒ tÝnh kh«ng ®ång ®Òu cña sù

ph¸t triÓn ®­îc thÓ hiÖn ë:

a. Sù ph¸t triÓn t©m lÝ con ng­êi.

16

b. Sù ph¸t triÓn c¬ thÓ con ng­êi.

c. Sù ph¸t triÓn vÒ mÆt x· héi cña con

ng­êi.

d. C¶ a, b vµ c.

C©u 13: Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn t©m lÝ c¸

nh©n, c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn lµ:

a. Cã tÝnh tuyÖt ®èi.

b. Lµ kÕt qu¶ cña sù tÝch luü c¸c tri thøc,

kÜ n¨ng, kÜ x¶o cña c¸ nh©n.

c. ChØ cã ý nghÜa t­¬ng ®èi.

d. C¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn t©m lÝ do sù

ph¸t triÓn c¬ thÓ quy ®Þnh.

C©u 14: Trong sù ph¸t triÓn t©m lÝ cña c¸ nh©n,

nÒn v¨n ho¸ x· héi cã vai trß:

a. Quy ®Þnh tr­íc sù ph¸t triÓn t©m lÝ cña

con ng­êi.

b. QuyÕt ®Þnh gi¸n tiÕp sù ph¸t triÓn t©m

lÝ con ng­êi trong mçi giai ®o¹n cña cuéc

®êi.

c. QuyÕt ®Þnh sù ph¸t triÓn t©m lÝ cña trÎ

nhá.

d. ChØ ¶nh h­ëng phÇn nµo tíi sù ph¸t triÓn

t©m lÝ cña ng­êi trÎ tuæi.

17

C©u 15: Anh chÞ kh«ng t¸n thµnh quan niÖm nµo

d­íi ®©y:

a. Con ng­êi tá th¸i ®é tÝch cùc tr­íc hoµn

c¶nh ngay tõ nh÷ng th¸ng, n¨m ®Çu tiªn

cña cuéc ®êi.

b. Con ng­êi chØ tÝch cùc ho¹t ®éng khi

®­îc x· héi ®¸nh gi¸.

c. TÝnh tÝch cùc ho¹t ®éng sÏ gióp trÎ ph¸t

triÓn tèt nÕu ®­îc ng­êi lín h­íng dÉn

chu ®¸o.

d. Cµng ph¸t triÓn, ho¹t ®éng cña c¸ nh©n

cµng cã tÝnh tù gi¸c.

C©u 16: Sù ph¸t triÓn t©m lÝ cña trÎ diÔn ra:

a. Ph¼ng lÆng, kh«ng cã khñng ho¶ng vµ ®ét

biÕn.

b. DiÔn ra cùc k× nhanh chãng.

c. Lµ mét qu¸ tr×nh diÔn ra cùc k× nhanh

chãng, nã kh«ng ph¼ng lÆng mµ cã khñng

ho¶ng vµ ®ét biÕn.

d. Kh«ng ph¼ng lÆng, mµ cã khñng ho¶ng vµ

®ét biÕn.

C©u 17: T©m lÝ häc løa tuæi nghiªn cøu:

a. §Æc ®iÓm cña c¸c qu¸ tr×nh vµ c¸c phÈm

chÊt t©m lÝ riªng lÎ cña c¸ nh©n. Sù kh¸c

biÖt cña chóng ë mçi c¸ nh©n trong ph¹m

18

vi cïng mét løa tuæi.

b. Kh¶ n¨ng løa tuæi cña viÖc lÜnh héi tri

thøc, ph­¬ng thøc hµnh ®éng.

c. C¸c d¹ng ho¹t ®éng kh¸c nhau cña c¸ nh©n

®ang ®­îc ph¸t triÓn.

d. C¶ a, b vµ c.

C©u 18: T©m lÝ häc S­ ph¹m nghiªn cøu:

a. Nh÷ng vÊn ®Ò t©m lÝ häc cña viÖc ®iÒu

khiÓn qu¸ tr×nh d¹y häc.

b. Sù h×nh thµnh nh÷ng qu¸ tr×nh nhËn thøc,

x¸c ®Þnh nh÷ng tiªu chuÈn cña sù ph¸t

triÓn trÝ tuÖ vµ nh÷ng ®iÒu kiÖn ®¶m b¶o

cho sù ph¸t triÓn trÝ tuÖ cã hiÖu qu¶

trong qu¸ tr×nh d¹y häc.

c. Mèi quan hÖ qua l¹i gi÷a gi¸o viªn - häc

sinh, häc sinh - häc sinh.

d. C¶ a, b vµ c.

C©u 19: Quan niÖm: TrÎ em kh«ng ph¶i lµ ng­êi

lín thu nhá l¹i lµ quan ®iÓm cña:

a. ThuyÕt tiÒn ®Þnh.

b. ThuyÕt duy c¶m.

c. ThuyÕt héi tô hai yÕu tè.

d. T©m lÝ häc macxit

C©u 20: ThuyÕt tiÒn ®Þnh, thuyÕt duy c¶m vµ

19

thuyÕt héi tô hai yÕu tè ®Òu cã sai lÇm

chung lµ thõa nhËn ®Æc ®iÓm t©m lÝ cña con

ng­êi lµ do:

a. TiÒn ®Þnh hoÆc bÊt biÕn.

b. TiÒm n¨ng sinh vËt di truyÒn quyÕt ®Þnh.

c. ¶nh h­ëng cña m«i tr­êng bÊt biÕn.

d. C¶ a, b vµ c.

C©u 21: B¶n chÊt sù ph¸t triÓn t©m lÝ trÎ em lµ:

a. Sù t¨ng lªn hoÆc gi¶m ®i vÒ sè l­îng c¸c

hiÖn t­îng t©m lÝ.

b. Qu¸ tr×nh biÕn ®æi vÒ chÊt trong t©m lÝ

g¾n liÒn víi sù xuÊt hiÖn nh÷ng cÊu t¹o

t©m lÝ míi.

c. Qu¸ tr×nh trÎ em lÜnh héi nÒn v¨n ho¸ -

x· héi loµi ng­êi, b»ng chÝnh ho¹t ®éng

cña b¶n th©n ®øa trÎ th«ng qua vai trß

trung gian cña ng­êi lín.

d. C¶ b vµ c.

C©u 22: Quy luËt chung cña sù ph¸t triÓn t©m lÝ

trÎ em ®­îc thÓ hiÖn ë:

a. TÝnh kh«ng ®ång ®Òu cña sù ph¸t triÓn

t©m lÝ.

b. TÝnh toµn vÑn cña t©m lÝ.

c. TÝnh mÒm dÎo vµ kh¶ n¨ng bï trõ.

d. C¶ a, b vµ c.

20

C©u 23: Sù ph¸t triÓn t©m lÝ trÎ em tu©n theo:

a. Quy luËt sinh häc.

b. Quy luËt x· héi.

c. Quy luËt sinh häc vµ quy luËt x· héi.

d. Kh«ng theo quy luËt nµo c¶.

C©u 24: YÕu tè gi÷ vai trß chñ ®¹o trong sù h×nh

thµnh vµ ph¸t triÓn t©m lÝ trÎ em lµ:

a. Di truyÒn.

b. M«i tr­êng gia ®×nh vµ x· héi.

c. Gi¸o dôc.

d. C¶ a vµ b.

C©u 25: Ho¹t ®éng chñ ®¹o cã ®Æc ®iÓm:

a. Lµ ho¹t ®éng lÇn ®Çu tiªn xuÊt hiÖn

trong mét giai ®o¹n løa tuæi, sau ®ã tån

t¹i trong suèt cuéc sèng cña c¸ nh©n.

b. Lµ ho¹t ®éng mµ trong ®ã c¸c chøc n¨ng

t©m lÝ cña trÎ em ®­îc c¶i tæ l¹i thµnh

chøc n¨ng t©m lÝ míi.

c. Lµ ho¹t ®éng chi phèi c¸c ho¹t ®éng kh¸c

vµ tiÒn ®Ò lµm xuÊt hiÖn ho¹t ®éng míi

trong c¸c giai ®o¹n løa tuæi tiÕp theo.

d. C¶ a, b, c.

C©u 26: ViÖc ph©n chia c¸c giai ®o¹n løa tuæi cña

trÎ em chñ yÕu c¨n cø vµo:

a. §Æc ®iÓm t©m lÝ cña løa tuæi ®ã.

b. Sù ph¸t triÓn cña c¸c yÕu tè c¬ thÓ.

21

c. Ho¹t ®éng ®ãng vai trß chñ ®¹o.

d. TÝnh chÊt cña c¸c quan hÖ x· héi cña trÎ

em.

C©u 27: Quy luËt kh«ng ®ång ®Òu cña sù ph¸t triÓn

t©m lÝ trÎ em ®­îc biÓu hiÖn:

a. Trong toµn bé qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cã

nhiÒu giai ®o¹n vµ c¸c giai ®o¹n ®ã ph¸t

triÓn kh«ng ®Òu nhau vÒ nhiÒu ph­¬ng

diÖn.

b. Trong tõng giai ®o¹n ph¸t triÓn cña trÎ

cã sù ph¸t triÓn kh«ng ®Òu nhau gi÷a c¸c

chøc n¨ng t©m lÝ .

c. TÊt c¶ trÎ em ®Òu tr¶i qua c¸c giai ®o¹n

ph¸t triÓn nh­ng ë mçi trÎ em sù ph¸t

triÓn kh«ng ®Òu gi÷a c¸c giai ®o¹n.

d. C¶ a, b, c.

C©u 28: Néi dung ho¹t ®éng vµ giao tiÕp cña trÎ

em ®­îc quy ®Þnh bëi:

a. Sù tr­ëng thµnh cña c¸c yÕu tè thÓ chÊt.

b. M«i tr­êng sèng cña trÎ.

c. Sù t­¬ng t¸c vµ ph¸t triÓn cña chÝnh

ho¹t ®éng vµ giao tiÕp cña trÎ em víi

hoµn c¶nh sèng vµ víi ng­êi lín.

d. Sù t¸c ®éng cña ng­êi lín.

C©u 29: Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña trÎ em

diÔn ra:

22

a. Sù bï trõ vµ t¸c ®éng lÉn nhau gi÷a c¸c

chøc n¨ng t©m lÝ ®· cã.

b. Kh«ng cã sù bï trõ c¸c chøc n¨ng t©m lÝ

®· h×nh thµnh.

c. Sù ®iÒu chØnh trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn

do sù mÒm dÎo cña c¸c yÕu tè t©m - sinh

lÝ cña chñ thÓ.

d. C¶ a vµ c.

C©u 30: Ho¹t ®éng vµ giao tiÕp cña trÎ em trong

qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ®­îc diÔn ra:

a. §éc lËp.

b. D­íi sù ®Þnh h­íng, h­íng dÉn vµ kiÓm

so¸t cña ng­êi lín.

c. Quy ®Þnh bëi sù tr­ëng thµnh cña c¸c yÕu

tè thÓ chÊt.

d. Quy ®Þnh bëi ng­êi lín vµ x· héi.

C©u hái ghÐp ®«i

C©u 1: H·y ghÐp tªn c¸c thuyÕt (cét I) víi c¸c

néi dung t­¬ng øng cña nã (cét II):

Cét I

1. Duy vËt biÖn

chøng.

Cét II

a. Sù ph¸t triÓn t©m lÝ lµ do c¸c

tiÒm n¨ng sinh häc t¹o ra, nªn mäi

®Æc ®iÓm t©m lÝ nãi chung ®Òu cã

tÝnh chÊt tiÒn ®Þnh.

23

2. ThuyÕt tiÒn

®Þnh

3. ThuyÕt duy

c¶m.

4. ThuyÕt héi tô

hai yÕu tè.

b. M«i tr­êng lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh

sù ph¸t triÓn t©m lÝ trÎ em.

c. T©m lÝ lµ c¸i cã s½n trong mçi con

ng­êi ngay tõ khi sinh ra vµ ph¸t

triÓn cïng víi sù ph¸t triÓn cña

con ng­êi.

d. Sù t¸c ®éng qua l¹i gi÷a di truyÒn

vµ m«i tr­êng quyÕt ®Þnh trùc tiÕp

qu¸ tr×nh ph¸t triÓn, trong ®ã di

truyÒn gi÷ vai trß quyÕt ®Þnh, m«i

tr­êng lµ ®iÒu kiÖn.

e. Sù ph¸t triÓn t©m lÝ lµ kÕt qu¶

ho¹t ®éng cña chÝnh ®øa trÎ víi

nh÷ng ®èi t­îng do loµi ng­êi t¹o

ra.

C©u 2: H·y ghÐp c¸c vai trß (cét I) víi c¸c yÕu

tè t­¬ng øng trong sù ph¸t triÓn t©m lÝ trÎ em

(cét II):

Vai trß

1. QuyÕt ®Þnh.

2. Chñ ®¹o.

3. Kh¶ n¨ng.

4. QuyÕt ®Þnh

trùc tiÕp.

C¸c yÕu tè

a. §Æc ®iÓm c¬ thÓ cña trÎ.

b. Ho¹t ®éng vµ giao tiÕp cña trÎ em.

c. Gi¸o dôc cña ng­êi lín.

d. Méi tr­êng v¨n ho¸- x· héi.

e. Tù gi¸o dôc cña trÎ.

C©u 3: H·y ghÐp c¸c luËn ®iÓm vÒ sù ph¸t triÓn

t©m lÝ cña trÎ em (cét I) víi c¸c néi dung thÓ

hiÖn nã (cét II):

Cét I Cét II

24

1. TiÒn ®Ò

vËt chÊt

cña sù

ph¸t

triÓn.

2. Nguån gèc

cña sù ph¸t

triÓn.

3. Néi dung

t©m lÝ cña

sù ph¸t

triÓn.

4. Quy luËt

cña sù ph¸t

triÓn

a. NÒn v¨n ho¸ - x· héi chøa ®ùng toµn bé

kinh nghiÖm x· héi - lÞch sö mµ loµi

ng­êi ®· h×nh thµnh vµ tÝch luü ®­îc.

b. §èi víi trÎ em, néi dung kinh nghiÖm

x· héi - lÞch sö cña loµi ng­êi ®­îc

ph¸t triÓn cïng víi sù ph¸t triÓn cña

ho¹t ®éng vµ giao tiÕp cña nã trong qu¸

tr×nh t­¬ng t¸c víi ng­êi lín.

c. Sù ph¸t triÓn t©m lÝ cña trÎ em chØ cã

thÓ diÔn ra trªn nÒn cña mét c¬ së vËt

chÊt nhÊt ®Þnh.

d. Sù ph¸t triÓn t©m lÝ cña trÎ em lµ sù

t¸c ®éng gi÷a yÕu tè c¬ thÓ víi m«i

tr­êng sèng.

e. Sù ph¸t triÓn cña trÎ em diÔn ra kh«ng

®Òu gi÷a c¸c giai ®o¹n løa tuæi vµ gi÷a

c¸c c¸ nh©n.

C©u 4: H·y ghÐp c¸c quy luËt ph¸t triÓn t©m lÝ

trÎ em (cét I) víi c¸c néi dung thÓ hiÖn nã (cét

II):

Cét I

1. Quy luËt

ph¸t triÓn

kh«ng ®Òu.

2. Quy luËt

tÝnh toµn

vÑn.

3. Quy luËt

mÒm dÎo vµ

bï trõ.

4. Quy luËt

vÒ sù h×nh

thµnh t©m

lÝ.

Cét II

a. Sù ph¸t triÓn t©m lÝ cña trÎ em lµ sù

chuyÓn dÇn tõ c¸c qu¸ tr×nh, c¸c tr¹ng

th¸i t©m lÝ rêi r¹c ®Õn c¸c thuéc tÝnh

t©m lÝ thèng nhÊt cña c¸ nh©n.

b. Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn, nh÷ng trÎ

em bÞ khuyÕt tËt vÒ thÞ gi¸c cã thÓ dÉn

®Õn sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña c¸c ho¹t

®éng thÝnh gi¸c.

c. Sù ph¸t triÓn cña trÎ em tuæi mÇm non

cã tèc ®é rÊt nhanh, sau ®ã cã phÇn

ch÷ng l¹i ë tuæi nhi ®ång.

d. Sù t¸c ®éng cña m«i tr­êng bªn ngoµi

lµm biÕn ®æi c¸c yÕu tè t©m lÝ bªn

25

trong cña c¸ nh©n cho phï hîp víi sù

biÕn ®æi cña m«i tr­êng bªn ngoµi.

e. H×nh thµnh ho¹t ®éng tõ bªn ngoµi vµ

chuyÓn ho¹t ®éng ®ã vµo bªn trong cña

c¸ nh©n vµ c¶i tæ l¹i h×nh thøc cña

ho¹t ®éng ®ã.

C©u 5: H·y ghÐp c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn cña trÎ

em (cét I) víi c¸c ho¹t ®éng chñ ®¹o t­¬ng øng

(cét II):

Cét I

1. Tuæi hµi nhi (3 -

12 th¸ng)

2. Tuæi mÉu gi¸o (3-6

tuæi).

3. Tuæi nhi ®ång.

4. Tuæi tr­ëng thµnh.

Cét II

a. Ho¹t ®éng häc tËp.

b. Giao tiÕp xóc c¶m trùc tiÕp

víi ng­êi lín.

c. Ho¹t ®éng vui ch¬i.

d. Ho¹t ®éng x· héi.

e. Ho¹t ®éng lao ®éng nghÒ

nghiÖp.

C©u hái ®iÒn khuyÕt

C©u 1:

Ngay tõ khi cÊt tiÕng

khãc chµo ®êi ®øa trÎ ®·

lµ mét (1)….. cña x·

héi, víi nhu cÇu ®Æc

tr­ng lµ (2)….. V× thÕ,

ng­êi lín còng cÇn cã

h×nh thøc riªng,

(3)….... riªng ®Ó giao

tiÕp víi trÎ.

a. C«ng d©n

b. Nh©n

c¸ch

c. Thµnh

viªn

d. ¢u yÕm

e. Nhu cÇu

giao tiÕp

víi ng­êi

lín

f. Ng«n ng÷

g. NhËn thøc

h. Th¸i ®é

C©u 2:

26

ThuyÕt tiÒn ®Þnh

coi sù ph¸t triÓn

t©m lÝ lµ

do..(1)..g©y ra vµ

con ng­êi cã tiÒm

n¨ng ®ã ngay tõ khi

míi chµo ®êi. Mäi

®Æc ®iÓm t©m lÝ nãi

chung ®Òu lµ

(2)….., ®Òu cã s½n

trong c¸c cÊu tróc

(3)…...

a. M«i tr­êng

b. BÈm sinh di

truyÒn

c. TiÒm n¨ng

sinh vËt

d. B¶n n¨ng

e. Sinh vËt.

f. YÕu tè siªu

nhiªn

g. Gen

h. TiÒn ®Þnh

C©u 3:

ThuyÕt duy c¶m cho r»ng

(1)….. lµ nh©n tè tiÒn

®Þnh sù ph¸t triÓn t©m lÝ

trÎ em. Hä coi m«i tr­êng

lµ nh©n tè (2)….. tr­íc sè

phËn con ng­êi. Cßn con

ng­êi ®­îc xem nh­ lµ ®èi

t­îng (3)….. tr­íc ¶nh

h­ëng cña m«i tr­êng.

a. C¬ thÓ

b. M«i

tr­êng

c. Siªu

nhiªn

d. Chi phèi

e. QuyÕt

®Þnh

f. BÊt biÕn

g. Chñ ®éng

h. Thô ®éng

C©u 4:

ThuyÕt héi tô hai yÕu

tè tÝnh tíi t¸c ®éng cña

c¶ m«i tr­êng vµ di

truyÒn. Theo hä, sù t¸c

a. Gi¸n

tiÕp

b. Trùc

e. M«i

tr­êng

f. Giao

27

®éng qua l¹i gi÷a chóng

quyÕt ®Þnh (1)…... qu¸

tr×nh ph¸t triÓn. Trong ®ã

gi÷ vai trß quyÕt ®Þnh lµ

yÕu tè (2)….., cßn ®iÒu

kiÖn ®Ó ph¸t triÓn lµ yÕu

tè (3)…….

tiÕp.

c. Di

truyÒn

d. Gi¸o dôc

tiÕp

g. Ho¹t

®éng

h. Chñ thÓ

C©u 5:

§øa trÎ kh«ng tù lín

lªn gi÷a m«i tr­êng, nã

chØ cã thÓ (1)…... nh÷ng

kinh nghiÖm x· héi lÞch sö

th«ng qua vai trß (2)…..

.cña ng­êi lín. Ng­êi lín

gióp trÎ n¾m ®­îc

(3)….... vµ c¸c ph­¬ng

thøc hµnh ®éng cña d©n

téc, gióp trÎ cã ®­îc n¨ng

lùc ng­êi.

a. H×nh

thµnh

b. TiÕp thu

c. T¸c ®éng

d. Trung

gian

e. Gi¸o

dôc

f. Hµnh vi

g. Ng«n

ng÷

h. V¨n ho¸

C©u 6:

28

ë loµi vËt tån t¹i

hai lo¹i kinh nghiÖm

lµ (1)….., cßn ë con

ng­êi cã thªm kinh

nghiÖm (2)…..., ®­îc

h×nh thµnh th«ng qua c¬

chÕ (3)….... nÒn v¨n

ho¸ - x· héi

a. LÞch sö -

x· héi

b. Kinh

nghiÖm loµi

vµ c¸ thÓ.

c. Tù t¹o

d. LÜnh héi

e. B¾t ch­íc

f. Di truyÒn

g. Ho¹t ®éng

vµ giao

tiÕp

h. BÈm sinh

C©u 7:

NÒn v¨n ho¸ x· héi

lµ (1)…... cña sù ph¸t

triÓn t©m lÝ c¸ nh©n,

cßn ho¹t ®éng vµ giao

tiÕp cña trÎ lµ yÕu tè

cã vai trß (2)…... Th«ng

qua ho¹t ®éng vµ giao

tiÕp víi ng­êi kh¸c, trÎ

em (3)…... tiÕp nhËn vµ

biÕn c¸c kinh nghiÖm x·

héi thµnh kinh nghiÖm

cña m×nh.

a. QuyÕt

®Þnh

b. Nguån

gèc

c. §iÒu

kiÖn

d. Néi

dung

e. TÝch cùc

f. Th­êng

xuyªn

g. Chñ ®éng

h/ S½n sµng

C©u 8:

B¶n chÊt cña sù

ph¸t triÓn t©m lÝ trÎ

em lµ sù (1)….., lµ

qu¸ tr×nh xuÊt hiÖn

nh÷ng (2)…... XÐt mét

a. T¨ng vÒ sè

l­îng yÕu tè

t©m lÝ.

b. Thay ®æi vÒ

chÊt yÕu tè

d. §Æc ®iÓm

t©m lÝ míi.

e. Ho¹t ®éng

míi.

29

c¸ch tæng thÓ, ph¸t

triÓn lµ qu¸ tr×nh

trÎ em (3)…... nÒn

v¨n ho¸ x· héi, lµ

kÕt qu¶ cña chÝnh

ho¹t ®éng vµ giao

tiÕp cña trÎ em.

t©m lÝ.

c. T¨ng vÒ

l­îng dÉn

®Õn biÕn ®æi

vÒ chÊt c¸c

chøc n¨ng

t©m lÝ.

f. LÜnh héi.

g. TiÕp

nhËn.

h. T¸c ®éng

l¹i.

C©u 9:

Qu¸ tr×nh ph¸t

triÓn cña trÎ em

diÔn ra theo quy

luËt (1)…...., quy

luËt (2)….... vµ

quy luËt (3)…... §ã

chÝnh lµ c¸c quy

luËt c¬ b¶n cña sù

ph¸t triÓn t©m lÝ

trÎ em.

a. T¨ng tr­ëng

dÇn, ®Òu.

b. Toµn vÑn,

thèng nhÊt vµ

bÒn v÷ng.

c. Kh«ng ®ång

®Òu.

d. T­¬ng ph¶n.

e. T¸c ®éng

qua l¹i.

f. MÒm dÎo.

g. MÒm dÎo vµ

kh¶ n¨ng bï

trõ.

h. T¨ng c­êng.

C©u 10:

Ho¹t ®éng chñ ®¹o

lµ ho¹t ®éng lÇn ®Çu

tiªn xuÊt hiÖn trong

giai ®o¹n ph¸t triÓn.

Lµ ho¹t ®éng quy ®Þnh

sù h×nh thµnh

(1)….… trong giai

®o¹n ®ã, chi phèi

a. C¸c chøc

n¨ng t©m lÝ.

b. C¸c cÊu

tróc t©m lÝ.

c. C¸c qu¸

tr×nh t©m

d. Ho¹t ®éng

e. C¸c yÕu tè

t©m lÝ

f. Hµnh ®éng

g. C¸c chøc

n¨ng t©m lÝ

30

(2)…... kh¸c vµ lµm

tiÒn ®Ò n¶y sinh

(3)….... míi trong

giai ®o¹n tiÕp theo

lÝ. chñ yÕu

C©u 11:

Trong sù ph¸t triÓn cña

trÎ, gi¸o dôc cã vai trß

(1)….. thÓ hiÖn ë chç,

gi¸o dôc (2)….. sù ph¸t

triÓn t©m lÝ cña trÎ em.

Gi¸o dôc lµ con ®­êng

truyÒn ®¹t kinh nghiÖm x·

héi cho trÎ em; gi¸o dôc

cßn h×nh thµnh ë trÎ em

kh¶ n¨ng (3)....…

a. QuyÕt

®Þnh.

b. Chñ ®¹o.

c. Chñ thÓ.

d. §Þnh

h­íng.

e. §i

tr­íc.

f. Thóc

®Èy.

g. TÝch

cùc.

h. Tù gi¸o

dôc.

C©u 12:

Ng­êi ta cã thÓ

c¨n cø vµo yÕu tè

(1)…... ®Ó ph©n

chia c¸c giai ®o¹n

løa tuæi; còng cã

thÓ dùa vµo yÕu tè

(2)…... Nh­ng ®óng

®¾n nhÊt lµ dùa trªn

c¬ së (3)….. ®Ó

a. Ho¹t ®éng

t©m lÝ

b. Ho¹t ®éng

chñ ®¹o.

c. C¸c chøc

n¨ng t©m lÝ.

d. Sù ph¸t

triÓn c¬

thÓ.

e. Quan hÖ x·

héi

f. C¸c cuéc

khñng ho¶ng.

g. Ho¹t ®éng

tÝnh dôc cña

con ng­êi.

h. Ho¹t ®éng.

31

ph©n chia c¸c giai

®o¹n løa tuæi.

C©u13:

T©m lÝ trÎ em

thêi k× s¬ sinh

®­îc quy ®Þnh chñ

yÕu bëi (1)…..,

cßn trong thêi k×

häc sinh, t©m lÝ

trÎ em chñ yÕu lµ

do (2)…... §èi víi

ng­êi tr­ëng

thµnh, c¸c chøc

n¨ng t©m lÝ chñ

yÕu phô thuéc vµo

(3)…...

a. Ho¹t ®éng

víi ®å vËt.

b. Ho¹t ®éng x·

héi.

c. Ho¹t ®éng vui

ch¬i.

d. Quan hÖ víi

ng­êi lín.

e. Ho¹t ®éng

häc tËp

f. Ho¹t ®éng

giao tiÕp.

g. Ho¹t ®éng

nghÒ nghiÖp.

h. Ho¹t ®éng

chÝnh trÞ -

x· héi.

C©u 14:

C¸c quan niÖm

sai lÇm ®Òu cho r»ng

sù ph¸t triÓn t©m lÝ

cña trÎ em hoÆc lµ do

a. Ho¹t

®éng.

e. Quan hÖ x·

héi. f. M«i

32

yÕu tè (1)….. hoÆc lµ

do m«i tr­êng quyÕt

®Þnh. Thùc ra, sù

ph¸t triÓn t©m lÝ cña

trÎ em ®­îc quyÕt

®Þnh bëi chÝnh

(2)…... cña c¸c em.

§ã lµ qu¸ tr×nh h×nh

thµnh c¸c (3)…... cña

mçi c¸ nh©n.

b. C¬ thÓ.

c. CÊu tróc

t©m lÝ

míi.

d. Sinh häc.

tr­êng x·

héi.

g. Ho¹t ®éng

vµ giao

tiÕp.

h. C¸c chøc

n¨ng t©m lÝ.

C©u15:

Trong qu¸ tr×nh ph¸t

triÓn t©m lÝ cña trÎ em,

gi¸o dôc cã vai trß

(1)…..., nh­ng kh«ng thÓ

tuyÖt ®èi ho¸ vai trß cña

gi¸o dôc. Suy cho cïng sù

ph¸t triÓn t©m lÝ cña trÎ

em ®­îc (2)….... bëi

(3)….... cña chÝnh c¸c

em trong m«i tr­êng v¨n

ho¸-x· héi cô thÓ.

a. Quy

®Þnh.

b. Chñ ®¹o.

c. QuyÕt

®Þnh trùc

tiÕp.

d. Ho¹t

®éng x·

héi.

e. Ho¹t

®éng vµ

giao

tiÕp.

f. Quan hÖ

víi ng­êi

lín.

g. Ho¹t

®éng.

h. Giao

tiÕp.

33

Ch­¬ng hai

T©m lÝ häc løa tuæi häc sinh

Trung häc c¬ së (Tuæi thiÕu niªn)

C©u hái ®óng - sai

C©u 1: Do sù ph¸t triÓn c¬ thÓ kh«ng c©n ®èi nªn

thiÕu niªn th­êng cã nh÷ng cö ®éng lóng

tóng, vông vÒ.

§óng-------

Sai-------

C©u 2: Sù ph¸t triÓn c¬ thÓ cña tuæi thiÕu niªn

nh×n chung lµ m¹nh mÏ vµ c©n ®èi.

§óng-------

Sai------

C©u 3: C¸c x­¬ng lín vµ c¸c c¬ lín ph¸t triÓn sím

vµ nhanh h¬n c¸c x­¬ng nhá vµ c¬ nhá dÉn

®Õn häc sinh THCS ch­a khÐo lÐo trong

hµnh ®éng.

§óng-------

Sai-------

C©u 4: HiÖn t­îng hay chãng mÆt, nhøc ®Çu hoÆc

bÞ cho¸ng, ngÊt ë häc sinh THCS cã thÓ

lµ do hÖ tuÇn hoµn ph¸t triÓn kh«ng ®Òu:

tim ph¸t triÓn h¬n so víi c¸c m¹ch m¸u.

§óng-------

34

Sai-------

C©u 5: T×nh tr¹ng dÔ bÞ kÝch ®éng m¹nh hoÆc bÞ øc

chÕ s©u lµ do hÖ thÇn kinh cña thiÕu niªn

ch­a cã kh¶ n¨ng chÞu ®­îc c¸c kÝch thÝch

cã c­êng ®é m¹nh, ®¬n ®iÖu vµ kÐo dµi.

§óng-------

Sai-------

C©u 6: HiÖn t­îng dÔ xóc ®éng m¹nh, bùc tøc, hay

næi khïng, khã k×m chÕ, dÔ næi khïng v.v.

cña häc sinh THCS liªn quan ®Õn sù ho¹t

®éng m¹nh cña tuyÕn néi tiÕt.

§óng-------

Sai-------

C©u 7: Løa tuæi THCS cã nghÞ lùc dåi dµo, tÝnh

tÝch cùc cao, cã nhiÒu dù ®Þnh, m¬ ­íc,

hoµ b·o lín lao.

§óng-------

Sai-------

C©u 8: Trong quan hÖ víi gia ®×nh, trÎ em THCS

®­îc cha, mÑ, anh, chÞ nh×n nhËn lµ thµnh

viªn ®· tr­ëng thµnh thùc thô.

§óng-------

Sai-------

C©u 9: Quan hÖ b¹n bÌ cïng tuæi lµ mét ®Æc tr­ng

næi bËt trong giai ®o¹n ph¸t triÓn cña häc

35

sinh THCS.

§óng-------

Sai-------

C©u 10: ThiÕu niªn th­êng thÝch nãi nhanh, c©u

dµi, liªn tôc.

§óng-------

Sai-------

C©u 11: HiÖn t­îng dËy th× lµ nÐt ®Æc tr­ng vÒ sù

ph¸t triÓn sinh lÝ løa tuæi thiÕu niªn.

§óng-------

Sai-------

C©u 12: Quan hÖ cña häc sinh THCS víi gi¸o viªn

gÇn gòi h¬n so víi häc sinh tiÓu häc.

§óng-------

Sai-------

C©u 13: Häc sinh THCS ®· cã høng thó s©u s¾c vµ

æn ®Þnh ®èi víi mét sè m«n häc nhÊt ®Þnh.

§óng-------

Sai-------

C©u 14: Trong tÊt c¶ c¸c qu¸ tr×nh nhËn thøc cña

thiÕu niªn ®Òu thÓ hiÖn tÝnh chÊt chuyÓn

tiÕp tõ kh«ng chñ ®Þnh sang cã chñ ®Þnh.

§óng-------

Sai-------

36

C©u 15: TiÕn bé trong trÝ nhí cña thiÕu niªn lµ

cã kh¶ n¨ng ghi nhí ý nghÜa. Dï gÆp khã

kh¨n, c¸c em vÉn cè g¾ng sö dông ghi nhí ý

nghÜa.

§óng-------

Sai-------

C©u 16: ë häc sinh THCS kh«ng cßn hiÖn t­îng coi

th­êng häc thuéc lßng vµ ghi nhí m¸y mãc.

§óng-------

Sai-------

C©u 17: §Ó t×m hiÓu nh÷ng dÊu hiÖu b¶n chÊt trõu

t­îng cña ®èi t­îng, häc sinh THCS kh«ng

cÇn sù hç trî cña biÓu t­îng trùc quan.

§óng-------

Sai-------

C©u 18: T­ duy trõu t­îng cña häc sinh THCS ph¸t

triÓn m¹nh, lÊn ¸t vai trß cña t­ duy h×nh

t­îng cô thÓ.

§óng-------

Sai-------

C©u 19: Trong nhËn thøc cña thiÕu niªn, viÖc n¾m

dÊu hiÖu b¶n chÊt trõu t­îng cña ®èi t­îng

th­êng diÔn ra kh«ng gÆp khã kh¨n.

§óng-------

Sai-------

C©u 20: ë tuæi thiÕu niªn, xuÊt hiÖn c¶m gi¸c ®éc

37

®¸o: "C¶m gi¸c m×nh ®· lµ ng­êi lín".

§óng-------

Sai-------

C©u 21: Sù xuÊt hiÖn c¶m gi¸c "m×nh lµ ng­êi lín"

thóc ®Èy m¹nh mÏ nhu cÇu giao tiÕp víi

ng­êi lín ë häc sinh THCS.

§óng-------

Sai-------

C©u 22: ë häc sinh THCS, sù xuÊt hiÖn c¶m xóc

giíi tÝnh khiÕn cho mèi quan hÖ cña c¸c em

®­îc tÝch cùc ho¸ trong nh÷ng quan hÖ víi

b¹n kh¸c giíi.

§óng-------

Sai-------

C©u 23: Løa tuæi häc sinh THCS th­êng hay xuÊt

hiÖn m©u thuÉn gi÷a nhu cÇu tù ®¸nh gi¸ vµ

kh¶ n¨ng tù ®¸nh gi¸ cña c¸c em.

§óng-------

Sai-------

C©u 24: Sù h×nh thµnh tù ý thøc cña häc sinh THCS

chñ yÕu xuÊt ph¸t tõ yªu cÇu cña cuéc sèng

vµ ho¹t ®éng.

§óng-------

Sai-------

C©u 25: Häc sinh THCS dÇn dÇn ®· h×nh thµnh

khuynh h­íng ®éc lËp trong ph©n tÝch, ®¸nh

38

gi¸ b¶n th©n.

§óng-------

Sai-------

C©u 26: M©u thuÉn gi÷a møc ®é k× väng cña häc

sinh THCS vµ th¸i ®é cña ng­êi xung quanh

víi c¸c em bao giê còng g©y ra xóc c¶m

nÆng nÒ, tiªu cùc. C¸c em cho r»ng ng­êi

lín kh«ng hiÓu vµ kh«ng c«ng b»ng víi c¸c

em.

§óng-------

Sai-------

C©u 27: Do sù ph¸t triÓn cña nhËn thøc vµ ho¹t

®éng, giao tiÕp, thiÕu niªn ®· h×nh thµnh

®­îc hÖ thèng kh¸i niÖm niÒm tin, ®¹o ®øc

®óng ®¾n.

§óng-------

Sai-------

C©u 28: Nhu cÇu cã b¹n th©n vµ ®­îc chia sÎ víi

b¹n lµ nhu cÇu ®Æc tr­ng vµ næi bËt cña

tuæi thiÕu niªn.

§óng-------

Sai-------

C©u 29: Trong quan hÖ b¹n bÌ, tuæi thiÕu niªn cã

nh÷ng yªu cÇu rÊt cao vÒ sù t«n träng,

b×nh ®¼ng, trung thùc vµ trung thµnh cña

b¹n, nh­ng b¶n th©n m×nh l¹i th­êng kh«ng

øng xö theo nh÷ng yªu cÇu ®ã.

39

§óng-------

Sai-------

C©u 30: §Æc tr­ng trong t×nh c¶m cña tuæi thiÕu

niªn lµ tÝnh dÔ xóc ®éng, dÔ bÞ kÝch ®éng,

bång bét, dÔ thay ®æi vµ hay m©u thuÉn.

§óng-------

Sai-------

C©u hái nhiÒu lùa chän

C©u 1: MÖnh ®Ò nµo d­íi ®©y thÓ hiÖn ®óng b¶n

chÊt giai ®o¹n løa tuæi häc sinh THCS

(tuæi thiÕu niªn)?

a. Tuæi dËy th×.

b. Tuæi khñng ho¶ng, khã kh¨n.

c. Tuæi chuyÓn tiÕp tõ tuæi th¬ sang tuæi

tr­ëng thµnh.

d. VÒ c¬ b¶n, thiÕu niªn vÉn lµ trÎ con

kh«ng h¬n kh«ng kÐm.

C©u 2: Nguyªn nh©n khiÕn thiÕu niªn th­êng mái

mÖt, chãng mÆt, hoa m¾t... chñ yÕu lµ do:

a. Sù ph¸t triÓn m¹nh nh­ng thiÕu c©n ®èi

cña hÖ tuÇn hoµn.

b. Sù ph¸t dôc.

c. Sù ph¸t triÓn m¹nh nh­ng thiÕu c©n ®èi

cña hÖ c¬.

40

d. Sù ph¸t triÓn m¹nh nh­ng thiÕu c©n ®èi

cña hÖ x­¬ng.

C©u 3: Sù ph¸t triÓn thÓ chÊt cña løa tuæi thiÕu

niªn vÒ c¬ b¶n lµ giai ®o¹n:

a. Ph¸t triÓn chËm, theo h­íng hoµn thiÖn

c¸c yÕu tè tõ løa tuæi nhi ®ång.

b. Ph¸t triÓn víi tèc ®é nhanh, kh«ng ®ång

®Òu, kh«ng c©n ®èi.

c. Ph¸t triÓn víi tèc ®é nhanh, ®ång ®Òu,

c©n ®èi.

d. Ph¸t triÓn m¹nh vÒ tÇm vãc c¬ thÓ (chiÒu

cao, c©n nÆng).

C©u 4: Sù ph¸t dôc ë tuæi thiÕu niªn, khiÕn c¸c

em:

a. Ng¹i tiÕp xóc víi ng­êi kh¸c giíi.

b. Quan t©m nhiÒu h¬n ®Õn ng­êi kh¸c giíi.

c. T©m lÝ mÆc c¶m, lo l¾ng vÒ c¬ thÓ.

d. Quan t©m nhiÒu h¬n ®Õn b¹n cïng giíi

cïng tuæi.

C©u 5: Nguyªn nh©n chñ yÕu khiÕn thiÕu niªn

th­êng nãi "nh¸t gõng", “céc lèc” lµ:

a. Muèn kh¼ng ®Þnh tÝnh ng­êi lín cña m×nh

41

trong quan hÖ víi ng­êi xung quanh.

b. Muèn che ®Ëy sù lãng ngãng, vông vÒ cña

m×nh do sù ph¸t triÓn thiÕu c©n ®èi cña

c¬ thÓ g©y ra.

c. Do ph¶n x¹ víi tÝn hiÖu trùc tiÕp h×nh

thµnh nhanh h¬n ph¶n x¹ víi tÝn hiÖu tõ

ng÷.

d. Sù ph¸t triÓn kh«ng c©n ®èi cña c¬ thÓ

lµm c¸c em thÊy mÖt mái, ng¹i giao tiÕp.

C©u 6: Nguyªn nh©n chñ yÕu khiÕn thiÕu niªn

th­êng dÔ bÞ kÝch ®éng, cã c¶m xóc m¹nh,

dÔ bùc tøc, næi khïng, ph¶n øng m¹nh mÏ

víi c¸c t¸c ®éng bªn ngoµi lµ do:

a. Sù ph¸t triÓn hÖ x­¬ng m¹nh h¬n hÖ c¬.

b. TuyÕn néi tiÕt ho¹t ®éng m¹nh, ¶nh h­ëng

tíi hÖ thÇn kinh.

c. Sù ph¸t triÓn m¹nh nh­ng thiÕu c©n ®èi

cña hÖ tuÇn hoµn, ¶nh h­ëng tíi hÖ thÇn

kinh.

d. TrÎ em ý thøc vÒ sù ph¸t triÓn kh«ng

c©n ®èi cña c¬ thÓ.

C©u 7: HÖ x­¬ng cña thiÕu niªn ph¸t triÓn nh­ thÕ

nµo?

a. Cã sù ph¸t triÓn nh¶y vät vÒ chiÒu cao.

b. HÖ x­¬ng ph¸t triÓn kh«ng ®ång ®Òu,

thiÕu c©n ®èi.

c. PhÇn nèi gi÷a c¸c ®èt sèng vÉn cßn sôn

42

nªn x­¬ng sèng dÔ bÞ biÕn d¹ng nÕu ®øng

ngåi kh«ng ®óng

t­ thÕ.

d. C¶ a, b, c.

C©u 8: Qu¸ tr×nh ho¹t ®éng thÇn kinh cÊp cao ë

thiÕu niªn cã ®Æc ®iÓm:

a. Qu¸ tr×nh h­ng phÊn chiÕm ­u thÕ râ rÖt

so víi øc chÕ.

b. Ph¶n x¹ cã ®iÒu kiÖn víi tÝn hiÖu trùc

tiÕp thµnh lËp nhanh h¬n ph¶n x¹ víi tÝn

hiÖu tõ ng÷.

c. Kh¶ n¨ng chÞu ®ùng c¸c kÝch thÝch m¹nh,

®¬n ®iÖu, kÐo dµi cßn yÕu, nªn dÔ bÞ øc

chÕ, hoÆc dÔ bÞ kÝch ®éng m¹nh.

d. C¶ a, b, c.

C©u 9: BiÓu hiÖn cña hiÖn t­îng dËy th× lµ:

a. TuyÕn sinh dôc b¾t ®Çu ho¹t ®éng.

b. C¬ thÓ xuÊt hiÖn c¸c dÊu hiÖu giíi tÝnh

phô (n¸ch mäc l«ng, nam mäc ria mÐp...).

c. Nam cã sù xuÊt tinh, n÷ cã kinh nguyÖt.

d. C¶ a, b, c.

C©u 10: Trong giai ®o¹n ph¸t dôc (dËy th×), ®a

sè c¸c em thiÕu niªn:

a. ThiÕt lËp ®­îc sù c©n b»ng gi÷a sù ph¸t

triÓn yÕu tè t©m lÝ tÝnh dôc víi t©m lÝ

x· héi.

43

b. §· tr­ëng thµnh vÒ mÆt t©m lÝ tÝnh dôc

nh­ng ch­a ph¸t triÓn vÒ mÆt t©m lÝ x·

héi.

c. §· tr­ëng thµnh vÒ mÆt tÝnh dôc nh­ng

ch­a tr­ëng thµnh vÒ c¬ thÓ, ®Æc biÖt lµ

ch­a tr­ëng thµnh vÒ mÆt t©m lÝ vµ x·

héi.

d. C¬ thÓ ph¸t triÓn kh«ng c©n ®èi, cßn

mang nhiÒu nÐt trÎ con.

C©u 11: §iÓm nµo d­íi ®©y kh«ng ®Æc tr­ng cho sù

ph¸t triÓn t©m lÝ cña tuæi thiÕu niªn?

a. Sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ, c©n ®èi c¸c yÕu

tè thÓ chÊt vµ t©m lÝ.

b. Sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ, thiÕu c©n ®èi vÒ

mÆt trÝ tuÖ, c¶m xóc vµ xu h­íng, ®¹o

®øc.

c. Sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ tÝnh tÝch cùc x·

héi h­íng ®Õn c¸c chuÈn mùc v¨n ho¸ - x·

héi.

d. Sù ph¸t triÓn diÔn ra kh«ng ®Òu, t¹o ra

tÝnh hai mÆt: "võa lµ trÎ con võa lµ

ng­êi lín".

C©u 12: Nh÷ng ®Æc tr­ng t©m lÝ cña tuæi thiÕu

niªn cã ®­îc lµ do ®iÒu kiÖn nµo?

a. Sù ph¸t triÓn c¬ thÓ vµ ho¹t ®éng hÖ

thÇn kinh m¹nh mÏ nh­ng kh«ng c©n ®èi.

44

b. HiÖn t­îng dËy th× x¶y ra ë tuæi nµy.

c. Sù thay ®æi c¸c ®iÒu kiÖn x· héi vµ ho¹t

®éng chñ ®¹o.

d. C¶ a, b, c.

C©u 13: Hoµn c¶nh sèng vµ ho¹t ®éng cña thiÕu

niªn th­êng:

a. Kh«ng thay ®æi nhiÒu so víi løa tuæi nhi

®ång.

b. Bao hµm c¶ yÕu tè thóc ®Èy vµ k×m h·m

ph¸t triÓn tÝnh ng­êi lín ë c¸c em.

c. ChØ bao hµm nh÷ng yÕu tè thóc ®Èy tÝnh

ng­êi lín.

d. ChØ bao hµm nh÷ng yÕu tè thóc ®Èy duy

tr× tÝnh trÎ con.

C©u 14: Nh÷ng thay ®æi vÒ vÞ trÝ cña thiÕu niªn

trong gia ®×nh cã t¸c ®éng nh­ thÕ nµo ®èi

víi thiÕu niªn?

a. T¨ng c­êng sù lÖ thuéc cña c¸c em vµo

cha mÑ.

b. Thóc ®Èy tÝnh tÝch cùc, ®éc lËp trong

suy nghÜ vµ hµnh ®éng.

c. Mét mÆt thóc ®Èy ph¸t triÓn tÝnh ng­êi

lín nh­ng mÆt kh¸c l¹i lµm k×m h·m tÝnh

ng­êi lín ë c¸c em.

d. C¶ a, b, c.

45

C©u 15: ThiÕu niªn thÝch tham gia c«ng t¸c x·

héi, v× c¸c em:

a. Cã søc lùc vµ hiÓu biÕt nhiÒu h¬n.

b. Muèn ®­îc thõa nhËn lµ ng­êi lín, v× cho

r»ng c«ng t¸c x· héi lµ cña ng­êi lín.

c. Muèn ®­îc lµm viÖc cã tÝnh chÊt tËp thÓ,

muèn ®­îc nhiÒu ng­êi biÕt ®Õn.

d. C¶ a, b, c.

C©u 16: Sù khñng ho¶ng trong sù ph¸t triÓn t©m lÝ

ë tuæi thiÕu niªn chñ yÕu lµ do:

a. B¶n chÊt, hoµn c¶nh x· héi vµ quan hÖ x·

héi cña trÎ em vµ sù c¶i tæ l¹i hÖ thèng

quan hÖ ®ã cña trÎ em.

b. Sù ph¸t triÓn nhanh, m¹nh vµ kh«ng c©n

®èi vÒ thÓ chÊt vµ t©m lÝ.

c. Quan niÖm cña ng­êi lín vÒ sù ph¸t triÓn

cña trÎ em

d. Sù ph¸t dôc.

C©u 17: Sù chuyÓn tiÕp tõ tÝnh chÊt kh«ng chñ

®Þnh sang tÝnh cã chñ ®Þnh lµ ®Æc ®iÓm

chung cña sù ph¸t triÓn trÝ tuÖ. §Æc ®iÓm

nµy ®­îc thÓ hiÖn trong c¸c qu¸ tr×nh nhËn

thøc cña thiÕu niªn ë chç:

a. TÝnh chÊt kh«ng chñ ®Þnh gi¶m m¹nh, tÝnh

46

chÊt chñ ®Þnh t¨ng lªn.

b. TÝnh chÊt kh«ng chñ ®Þnh gi÷ nguyªn,

tÝnh chñ ®Þnh t¨ng nhanh.

c. TÝnh chÊt cã chñ ®Þnh chiÕm ­u thÕ h¬n

so víi tÝnh kh«ng chñ ®Þnh.

d. TÝnh chÊt cã chñ ®Þnh ph¸t triÓn m¹nh

nh­ng ch­a chiÕm ­u thÕ, tÝnh kh«ng chñ

®Þnh kh«ng gi¶m.

C©u 18: §Æc ®iÓm trÝ nhí cña häc sinh THCS lµ:

a. Cã tiÕn bé trong ghi nhí tµi liÖu tõ ng÷

trõu t­îng.

b. Cã tiÕn bé trong kh¶ n¨ng ghi nhí ý

nghÜa.

c. Coi th­êng ghi nhí m¸y mãc, nh­ng khi

ghi nhí ý nghÜa gÆp khã kh¨n sÏ sö dông

ghi nhí m¸y mãc.

d. C¶ a, b, c.

C©u 19: §Æc ®iÓm chó ý cña thiÕu niªn lµ:

a. Chó ý cã chñ ®Þnh t¨ng.

b. TÝnh bÒn v÷ng cña chó ý thÊp.

c. Khèi l­îng chó ý t¨ng, kh¶ n¨ng di

chuyÓn tèt h¬n häc sinh nhá.

d. C¶ a, b, c.

C©u 20: §Æc ®iÓm c¬ b¶n trong ho¹t ®éng t­ duy

47

cña thiÕu niªn lµ:

a. T­ duy trõu t­îng ph¸t triÓn m¹nh chiÕm

­u thÕ.

b. Sù ph¸t triÓn t­ duy h×nh t­îng dõng

l¹i, t­ duy trõu t­îng ph¸t triÓn m¹nh.

c. T­ duy trõu t­îng vµ t­ duy h×nh t­îng

®Òu ph¸t triÓn, nh­ng chÊt l­îng cña t­

duy trõu t­îng lµ kh«ng ®ång ®Òu ë mçi

häc sinh.

d. T­ duy trùc quan - h×nh t­îng ph¸t triÓn

m¹nh.

C©u 21: H·y chØ ra ®Æc ®iÓm kh«ng thÓ hiÖn tÝnh

phª ph¸n cña t­ duy ë thiÕu niªn:

a. Lu«n b­íng bØnh, nghi ngê dï kh«ng cã

c¨n cø.

b. BiÕt lËp luËn gi¶i quyÕt vÊn ®Ò mét c ch

cã c¨n cø.

c. Kh«ng dÔ tin.

d. ChØ tiÕp thu khi ®­îc chøng minh râ

rµng.

C©u 22: Néi dung c¬ b¶n cña "c¶m gi¸c m×nh lµ

ng­êi lín" ë thiÕu niªn lµ:

a. M×nh kh«ng cßn lµ trÎ con.

b. Ch­a lµ ng­êi lín, nh­ng kh«ng cßn lµ

48

trÎ con, s½n sµng lµm ng­êi lín.

c. M×nh ®· lµ ng­êi lín.

d. Ch­a lµ ng­êi lín nh­ng s½n sµng lµm

ng­êi lín.

C©u 23: "C¶m gi¸c m×nh lµm ng­êi lín" khiÕn thiÕu

niªn quan t©m nhiÒu h¬n ®Õn b¶n th©n. LÜnh

vùc ®Çu tiªn c¸c em quan t©m ®Õn lµ:

a. Nh÷ng phÈm chÊt t©m lÝ c¸ nh©n.

b. H×nh thøc t¸c phong cö chØ cña b¶n th©n.

c. Nh÷ng kh¶ n¨ng cña b¶n th©n.

d. C¶ a, b, c.

C©u 24: Nguyªn nh©n n¶y sinh ë thiÕu niªn c¶m

gi¸c vÒ sù tr­ëng thµnh:

a. C¸c em nhËn thÊy sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ

vÒ c¬ thÓ vµ søc lùc.

b. C¸c em nhËn thÊy sù më réng tri thøc, kÜ

n¨ng, kÜ x¶o.

c. C¸c em tham gia nhiÒu h¬n vµo cuéc sèng

x· héi vµ cã tÝnh tù lËp gièng ng­êi lín.

d. C¶ a, b, c.

C©u 25: NguyÖn väng muèn ®­îc ®éc lËp h¬n trong

quan hÖ víi ng­êi lín cña thiÕu niªn biÓu

hiÖn ë chç:

49

a. ThiÕu niªn b¶o vÖ ý kiÕn quan ®iÓm cña

m×nh.

b. ThiÕu niªn chèng ®èi l¹i nh÷ng yªu cÇu

cña ng­êi lín mµ tr­íc kia c¸c em tù

nguyÖn thùc hiÖn.

c. ThiÕu niªn tÝch cùc ho¹t ®éng, chÊp nhËn

nh÷ng yªu cÇu ®¹o ®øc vµ ph­¬ng thøc hµnh

vi trong thÕ giíi ng­êi lín.

d. C¶ a, b, c.

C©u 26: Nguyªn nh©n chñ yÕu g©y ra sù xung ®ét

gi÷a thiÕu niªn vµ ng­êi lín lµ:

a. Ng­êi lín kh«ng hiÓu thiÕu niªn vµ vÉn

®èi xö víi c¸c em nh­ trÎ con.

b. Ho¹t ®éng thÇn kinh cña thiÕu niªn kh«ng

c©n b»ng.

c. ThiÕu niªn lu«n ngang b­íng ®Ó chøng

tá m×nh ®· lín.

d. Ph¶n øng tÊt yÕu cña løa tuæi kh«ng

thÓ kh¾c phôc ®­îc.

C©u 27: C¸ch ®èi xö nµo víi thiÕu niªn lµ thÝch

hîp nhÊt?

a. Ng­êi lín cÇn t«n träng tÝnh ®éc lËp cña

c¸c em, ®Ó c¸c em hoµn toµn tù quyÕt ®Þnh

c¸c vÊn ®Ò cña m×nh.

b. ThiÕu niªn vÉn ch­a thùc sù lµ ng­êi

lín nªn cÇn quan t©m kiÓm so¸t tõng cö

50

chØ, hµnh ®éng cña c¸c em.

c. Ng­êi lín cÇn cã quan hÖ hîp t¸c gióp ®ì

thiÕu niªn trªn c¬ së t«n träng, tin

t­ëng c¸c em.

d. §©y lµ løa tuæi b­íng bØnh, cÇn cã sù

kiÓm so¸t chÆt chÏ vµ biÖn ph¸p cøng r¾n

víi c¸c em.

C©u 28: Ph¹m vi giao tiÕp cña thiÕu niªn víi b¹n

bÌ lµ:

a. Réng r·i vµ bÒn v÷ng.

b. HÑp h¬n häc sinh nhá nh­ng bÒn v÷ng.

c. Tõ ph¹m vi réng nh­ng ch­a bÒn v÷ng ®Õn

hÑp nh­ng bÒn v÷ng, s©u s¾c.

d. Ban ®Çu ph¹m vi giao tiÕp hÑp sau më

réng dÇn.

C©u 29: YÕu tè nµo cã ý nghÜa nhÊt trong mèi quan

hÖ b¹n bÌ cña thiÕu niªn?

a. H×nh thøc diÖn m¹o cña b¹n.

b. B»ng tuæi vµ häc cïng líp.

c. C¸c phÈm chÊt t×nh b¹n: t«n träng, gióp

®ì nhau, trung thµnh...

d. GÇn nhµ nhau vµ gia ®×nh cã quan hÖ th©n

thiÖn.

C©u 30: PhÈm chÊt ®¹o ®øc ®Çu tiªn ®­îc thiÕu

51

niªn tù nhËn thøc lµ:

a. PhÈm chÊt liªn quan ®Õn hoµn thµnh

nhiÖm vô häc tËp.

b. PhÈm chÊt thÓ hiÖn th¸i ®é ®èi víi ng­êi

kh¸c.

c. PhÈm chÊt thÓ hiÖn th¸i ®é ®èi víi b¶n

th©n.

d. C¶ a, b, c cïng xuÊt hiÖn.

C©u 31: Nhu cÇu tù ý thøc xuÊt hiÖn lµ do:

a. Sù ph¸t triÓn cña c¬ thÓ.

b. Sù ph¸t triÓn cña trÝ tuÖ.

c. Sù ph¸t triÓn cña c¸c quan hÖ x· héi.

d. C¶ a, b, c.

C©u 32: Néi dung tù ý thøc cña thiÕu niªn ®­îc

xuÊt hiÖn dÇn theo thø tù nµo ?

a. Tù ý thøc hµnh vi phÈm chÊt liªn quan

®Õn t×nh b¹n phÈm chÊt liªn quan ®Õn

b¶n th©n phÈm chÊt liªn quan ®Õn häc

tËp phÈm chÊt thÓ hiÖn nhiÒu mÆt cña

nh©n c¸ch.

52

b. Tù ý thøc hµnh vi ®ång thêi tù ý thøc

nh÷ng phÈm chÊt liªn quan ®Õn t×nh b¹n,

®Õn häc tËp, ®Õn b¶n th©n phÈm chÊt

liªn quan ®Õn nhiÒu mÆt cña nh©n c¸ch.

c. Tù ý thøc hµnh vi phÈm chÊt liªn quan

®Õn häc tËp phÈm chÊt liªn quan ®Õn

ng­êi kh¸c phÈm chÊt liªn quan ®Õn b¶n

th©n phÈm chÊt liªn quan ®Õn nhiÒu mÆt

cña nh©n c¸ch.

d. Tù ý thøc hµnh vi phÈm chÊt liªn quan

®Õn b¶n th©n phÈm chÊt liªn quan ®Õn

ng­êi kh¸c phÈm chÊt liªn quan ®Õn

c«ng viÖc phÈm chÊt liªn quan ®Õn

nhiÒu mÆt cña nh©n c¸ch.

C©u 33: LÝ do khiÕn ng­êi lín kh«ng thay ®æi th¸i

®é ®èi xö víi thiÕu niªn lµ:

a. C¸c em sèng phô thuéc kinh tÕ vµo bè mÑ,

lµ ®èi t­îng gi¸o dôc cña bè mÑ.

b. BiÓu hiÖn bªn ngoµi vµ ®Æc ®iÓm t©m lÝ

bªn trong cña c¸c em cßn nhiÒu nÐt thÓ

hiÖn trÎ con.

c. Ng­êi lín th­¬ng yªu vµ cã thãi quen

ch¨m sãc trÎ.

d. C¶ a, b, c.

C©u 34: “Con Hµ nhµ t«i ®· 13 tuæi råi, tay ch©n

th× dµi ngo½ng ra mµ lµm g× th× “hËu ®Ëu”

53

¬i lµ “hËu ®Ëu”: Röa b¸t th× b¸t vì, c¾t

b×a ®Ëu th× n¸t c¶ ®Ëu”- mét bµ mÑ than

thë. “¤, thÕ th× gièng hÖt con Thu nhµ t«i,

nã häc cïng líp víi con Hµ ®Êy”. MÑ Thu

h­ëng øng”.

Nh÷ng lêi phµn nµn trªn cña hai bµ mÑ lµ

v×:

a. TÝnh c¸ch c¸ nh©n cña løa tuæi thiÕu

niªn.

b. §Æc ®iÓm ho¹t ®éng thÇn kinh cÊp cao cña

thiÕu niªn.

c. Sù ph¸t triÓn c¬ thÓ thiÕu c©n ®èi,

hµi hoµ cña thiÕu niªn.

d. Hµnh vi muèn chèng ®èi ng­êi lín.

C©u 35: §iÓm nµo d­íi ®©y kh«ng ph¶n ¸nh râ ®Æc

tr­ng trong quan hÖ kh¸c giíi cña tuæi

thiÕu niªn?

a. Quan hÖ kh¸c giíi lµ nh÷ng t×nh c¶m chøa

®ùng nhiÒu yÕu tè cña t×nh yªu nam n÷.

b. Quan hÖ b¹n kh¸c giíi lµ quan hÖ thuÇn

tuý mang c¶m xóc x· héi, n¶y sinh trong

ho¹t ®éng vµ giao tiÕp b¹n bÌ.

c. Quan hÖ kh¸c giíi ®­îm mµu c¶m xóc giíi

tÝnh do t¸c ®éng cña yÕu tè ph¸t dôc.

d. Quan hÖ kh¸c giíi mang mµu s¾c c¶m xóc

54

giíi tÝnh kÕt hîp víi nh÷ng rung c¶m x·

héi nhÑ nhµng, kÝn ®¸o, bång bét, pha

chót kÞch ho¸.

C©u hái ghÐp ®«i

C©u 1: H·y ghÐp c¸c nguyªn nh©n (cét I) víi c¸c

hiÖn t­îng t©m lÝ biÓu hiÖn t­¬ng øng cña løa

tuæi thiÕu niªn (cét II):

Cét I

1. HÖ tim

m¹ch ph¸t

triÓn kh«ng

c©n ®èi.

2. §Æc ®iÓm

ho¹t ®éng

thÇn kinh

cÊp cao .

3. Hoµn c¶nh

sèng thay

®æi .

4. Sù ph¸t

dôc.

Cét II

a. Tuæi thiÕu niªn ®­îc vÝ nh­ mét xø

së k× l¹: “D©n c­ ë vïng nµy khi th×

vui vÎ ån µo, khi th× bçng nhiªn trÇm

ng©m lÆng lÏ, khi th× hä cã nh÷ng

hµnh ®éng anh hïng qu¶ c¶m, khi th×

bçng trë nªn sî sÖt vµ yÕu ®uèi".

b. “MÊy ®øa trÎ nµy häc ®Õn cÊp 2 råi mµ

cßn ¨n nãi céc lèc, nh¸t gõng".

c. "§· 14 tuæi råi ®Êy, ng­êi th× dµi

ngo½ng nh­ vËy nh­ng lóc nµo còng mÖt

mái, chãng mÆt, nhøc ®Çu".

d. TÝnh ®éc lËp ®­îc ph¸t triÓn h¬n

tr­íc.

e. Quan t©m ®Õn b¹n kh¸c giíi.

C©u 2: H·y ghÐp c¸c løa tuæi hoÆc giíi tÝnh (cét

I) víi c¸c ®Æc ®iÓm ph¸t triÓn t­¬ng øng cña løa

tuæi thiÕu niªn (cét II):

Cét I

1. Nam thiÕu

Cét II

a. Ph¸t triÓn c¬ thÓ theo h­íng ngµy

55

niªn.

2. N÷ thiÕu

niªn.

3. Thanh

niªn.

4. ThiÕu

niªn.

cµng trßn trÆn, ®Çy ®Æn.

b. Th­êng trªu chäc vµ biÓu hiÖn b»ng

ph­¬ng ph¸p ®Æc thï cña trÎ con khi

quan t©m ®Õn b¹n kh¸c giíi.

c. Løa tuæi mang tÝnh tËp thÓ nhÊt.

d. XuÊt hiÖn c¶m gi¸c vÒ sù tr­ëng thµnh

lµ nÐt ®Æc tr­ng trong nh©n c¸ch.

e. Løa tuæi mµ mäi ho¹t ®éng t©m lÝ cßn

mang ®Ëm mµu s¾c xóc c¶m.

C©u 3: H·y ghÐp c¸c ®Æc ®iÓm t©m lÝ (cét I) víi

c¸c biÓu hiÖn t­¬ng øng cña tuæi thiÕu

niªn (cét II):

Cét I

1. C¸c t¸c ®éng

¶nh h­ëng

m«i tr­êng

tù ph¸t.

2. T­ duy trõu

t­îng ph¸t

triÓn kh«ng

®Òu.

3. Sù ph¸t

triÓn tù ý

thøc.

4. Xu h­íng

v­¬n lªn

thµnh ng­êi

lín.

Cét II

a. Cßn hiÖn t­îng häc sinh n¾m dÊu hiÖu

bÒ ngoµi kh«ng b¶n chÊt cña kh¸i niÖm.

b. HiÓu phiÕn diÖn hay sai lÖch c¸c kh¸i

niÖm ®¹o ®øc nh­: ®ång nhÊt dòng c¶m

víi liÒu lÜnh, ®oµn kÕt víi bao che..

c. Sù quan t©m ®Õn b¶n th©n víi hµng

lo¹t c©u hái xoay quanh chñ ®Ò nµy: ‘‘

T«i lµ ai”, ‘‘T«i cã thÓ lµm ®­îc

g×?”..., lu«n lµ ®iÒu tr¨n trë cña c¸c

em.

d. Nhu cÇu c¶i tæ quan hÖ víi ng­êi lín,

mong muèn ®­îc ®éc lËp, ®­îc ng­êi lín

hiÓu vµ t«n träng.

e. Nguyªn t¾c quan träng trong quan hÖ

b¹n bÌ lµ sù trung thùc, tin cËy,

trung thµnh vµ t«n träng lÉn nhau.

56

C©u 4: H·y ghÐp c¸c løa tuæi (cét I) víi nh÷ng

®Æc ®iÓm thÓ chÊt t­¬ng øng (cét II):

Cét I

1. ThiÕu

niªn.

2. Thanh

niªn.

Cét II

a. C¬ thÓ ph¸t triÓn m¹nh nh­ng kh«ng c©n

®èi.

b. NhÞp ®é t¨ng tr­ëng chiÒu cao vµ träng

l­îng c¬ thÓ chËm l¹i.

c. Løa tuæi c¬ thÓ ph¸t triÓn c©n ®èi,

khoÎ vµ ®Ñp.

d. Løa tuæi diÔn ra sù ph¸t dôc.

e. Thêi k× ph¸t triÓn ªm ¶ vÒ sinh lÝ.

C©u 5: H·y ghÐp c¸c løa tuæi (cét I) víi c¸c ®Æc

®iÓm ho¹t ®éng häc tËp cña nã (cét II):

Cét I

1. ThiÕu

niªn.

2. Thanh

niªn.

Cét II

a. Th¸i ®é häc tËp cã sù ph©n ho¸: cã m«n

‘‘hay” vµ ‘‘kh«ng hay”.

b. Th¸i ®é lùa chän m«n häc g¾n víi khuynh

h­íng nghÒ nghiÖp vµ t­¬ng ®èi æn ®Þnh.

c. Coi th­êng c¸c m«n kh«ng cÇn thiÕt theo

quan niÖm riªng cña c¸c em.

d. Cã m©u thuÉn trong høng thó: mét mÆt say

mª vµ tËp trung vµo m«n häc cã høng thó;

mÆt kh¸c, tÝnh tß mß, ham hiÓu biÕt lµm

høng thó bÞ ph©n t¸n kh«ng bÒn v÷ng.

e. §éng c¬ häc tËp rÊt phong phó, ®a d¹ng

nh­ng ch­a bÒn v÷ng.

C©u 6: H·y ghÐp c¸c ®Æc tr­ng løa tuæi thiÕu niªn

57

(cét I) víi c¸c biÓu hiÖn t­¬ng øng cña chóng

(cét II):

Cét I

1. H×nh thµnh

kiÓu quan

hÖ míi víi

ng­êi lín.

2. Ho¹t ®éng

giao tiÕp

víi b¹n bÌ

cïng tuæi.

3. Kh¶ n¨ng

tù ý thøc

4. TÝnh c¶m

xóc trong

t×nh c¶m.

Cét II

a. Trong lÜnh vùc ®ã, c¸c em dµnh nhiÒu

t©m huyÕt, tr¶i nghiÖm niÒm vui cña

th¾ng lîi, thµnh c«ng, thÊt b¹i vµ ®au

khæ. Sù ®¬n ®éc lµ tr¶i nghiÖm nÆng nÒ

vµ kh«ng thÓ chÞu ®­îc ®èi víi c¸c em.

b. Trong quan hÖ tËp thÓ vµ trong ho¹t

®éng c¸c em th­êng n¶y sinh m©u thuÉn

gi÷a th¸i ®é ®èi víi b¶n th©n víi

nh÷ng phÈm chÊt nh©n c¸ch cña chÝnh

m×nh.

c. Nh÷ng tÊm g­¬ng dòng c¶m hi sinh v×

nghÜa lín cña c¸c b¹n cïng løa tuæi ®·

g©y c¶m xóc m¹nh mÏ ë c¸c em. NhiÒu em

thÇm høa m×nh sÏ cè g¾ng noi theo.

d. C¶m xóc giíi tÝnh xuÊt hiÖn nh­ng

ch­a ®­îc c¸ nh©n ý thøc.

e. Trong quan hÖ vµ øng xö víi cha mÑ,

c¸c em th­êng hay c¸u b¼n, ngóng

nguÈy, dÔ g©y sù khã chÞu, thÊt väng ë

c¸c bËc cha mÑ.

C©u hái ®iÒn khuyÕt

C©u 1:

58

Tuæi thiÕu niªn

cã vÞ trÝ ®Æc

biÖt. §ã lµ thêi

k× (1)…... Sù ph¸t

triÓn thÓ chÊt

diÔn ra (2)…..

Hoµn c¶nh sèng cã

(3)….. ®· t¹o ra

nÐt ®Æc thï trong

sù ph¸t triÓn t©m

lÝ cña c¸c em.

a. TiÕp tôc cña

giai ®o¹n tuæi

nhi ®ång.

b. ChuyÓn tõ trÎ

em sang ng­êi

lín.

c. Nhanh, m¹nh,

c©n ®èi.

d. C©n b»ng,

®ång ®Òu.

e. M©u thuÉn.

f. Nhanh,

kh«ng c©n

®èi .

g. TÝnh thèng

nhÊt.

h. TÝnh hai

mÆt.

C©u 2:

Trong quan hÖ

víi ng­êi lín, tuæi

thiÕu niªn xuÊt hiÖn

nhu cÇu (1).....,

Muèn ®­îc ng­êi lín

®èi xö (2)….... V×

vËy, trong tr­êng

hîp ng­êi lín kh«ng

thay ®æi nhËn thøc

vµ øng xö phï hîp,

th× c¸c em sÏ cã

nh÷ng ph¶n øng

(3)…...

a. §­îc quan

t©m ch¨m

sãc.

b. V­¬n lªn

lµm ng­êi

lín.

c. B×nh ®¼ng,

ch©n t×nh.

d. Tù do, tù

lËp.

e. ¢u yÕm, vuèt

ve.

f. Phôc tïng,

chÊp nhËn.

g. BÊt b×nh,

b­íng bØnh.

h. Im lÆng.

59

C©u 3:

Tuæi thiÕu niªn th­êng

xuÊt hiÖn c¸c hiÖn t­îng:

mÖt mái, nhøc ®Çu, chãng

mÆt, hay c¸u g¾t, dÔ xóc

®éng vµ thÊt th­êng. §iÒu

nµy lµ do nh÷ng biÕn ®æi

m¹nh, kh«ng ®Òu cña c¸c hÖ

(1)…..., hÖ (2)….... vµ hÖ

(3)….... trong qu¸ tr×nh

ph¸t triÓn cña c¬ thÓ.

a. Tiªu

ho¸.

b. HÖ c¬.

c. TuÇn

hoµn.

d. Bµi

tiÕt.

e. ThÇn

kinh.

f. Néi

tiÕt.

g. Gi¸c

quan.

h. H« hÊp.

C©u 4:

60

Tuæi thiÕu niªn

rÊt thÝch ho¹t ®éng x·

héi. §iÒu nµy lµ do

c¸c em muèn ®­îc chøng

tá m×nh (1)…..., muèn

®­îc mäi ng­êi thõa

nhËn m×nh (2)….. Nãi

tãm l¹i, ®éng c¬ thóc

®Èy tÝnh tÝch cùc ho¹t

®éng x· héi cña thiÕu

niªn lµ nhu cÇu

(3)…....

a. §· khoÎ

m¹nh.

b. Tù kh¼ng

®Þnh.

c. §· lµ ng­êi

lín.

d. Lµm ®­îc

viÖc ®ã.

e. V­¬n lªn

lµm ng­êi

lín.

f. Lµ ng­êi

tin cËy.

g. ThÝch lµm

viÖc tËp

thÓ.

h. Lµ ng­êi

lín.

C©u 5:

Mét sè ng­êi cho

r»ng sù "Khñng ho¶ng"

tuæi thiÕu niªn chñ

yÕu do yÕu tè sinh lÝ.

Thùc ra kh«ng ph¶i nh­

vËy. Sù khã kh¨n t©m

lÝ cña trÎ em giai

®o¹n nµy chñ yÕu lµ do

a. TiÕp tôc

cña giai

®o¹n tuæi

nhi ®ång

b. ChuyÓn tõ

trÎ em sang

ng­êi lín.

c. Hoµn c¶nh

e. C«ng nhËn

cßn lµ trÎ

con.

f. Thõa nhËn

lµ ng­êi

lín

g. Kh¼ng

61

(1)…... §©y lµ giai

®o¹n c¸c em (2)…...,

nh­ng ch­a ®­îc

(3)….… V× vËy dÉn ®Õn

khã kh¨n, xung ®ét t©m

lÝ ë c¸c em.

x· héi cô

thÓ.

d. Kh¶ n¨ng

ho¹t ®éng

cña trÎ em.

®Þnh.

C©u 6:

TÝnh (1)…... lµ

®Æc ®iÓm næi bËt

trong nhËn thøc cña

tuæi thiÕu niªn.

Trong ghi nhí tµi

liÖu häc tËp, c¸c em

®· biÕt (2)…...,

nh­ng c¸c em th­êng

chñ quan, coi th­êng

ghi nhí (3)…..., coi

th­êng häc thuéc lßng

a. M¸y mãc

b. Chñ thÓ

c. Kh«ng chñ

®Þnh

d. Cã ý

nghÜa

e. Cã chñ ®Þnh

f. Ghi nhí

g. Dïng c¸c

ph­¬ng ph¸p

®Ó nhí.

h. Dïng c¸c

ph­¬ng tiÖn

®Ó nhí.

C©u 7:

Tuæi thiÕu niªn

®· ph¸t triÓn kh¶

n¨ng t­ duy

a. T­ duy hµnh

®éng.

e. ChiÕm ­u

thÕ.

62

(1)…... Sù thay

®æi mèi quan hÖ

chuyÓn tõ t­ duy

h×nh t­îng sang t­

duy trõu t­îng. T­

duy trõu t­îng

(2)…... §ång thêi

t­ duy h×nh t­îng

vÉn ..(3)..

b. T­ duy h×nh

t­îng.

c. T­ duy trõu

t­îng.

d. §· ph¸t

triÓn.

f. MÊt dÇn.

g. Tån t¹i vµ

ph¸t triÓn.

h. Cßn ¶nh

h­ëng. m¹nh

®Õn ho¹t.

®éng nhËn

thøc.

C©u 8:

Tuæi thiÕu

niªn cã nhu cÇu

rÊt cao vÒ t×nh

b¹n. C¸c em kÕt

b¹n dùa trªn c¬ së

(1)….. LÝ t­ëng

t×nh b¹n cña c¸c

em lµ (2)….. mét

trong nh÷ng nhu

cÇu kÕt b¹n cña

c¸c em løa tuæi

nµy lµ ®­îc

(3)…... víi b¹n

a. KÕt qu¶ häc

tËp cña m×nh

vµ b¹n.

b. C¸c ®Æc ®iÓm

vÒ h×nh thÓ.

c. C¸c phÈm chÊt

vÒ t×nh b¹n:

t«n träng,

b×nh ®¼ng,

trung thùc v.v

d. Gióp nhau

cïng tiÕn bé

e. Bé luËt t×nh

b¹n

f. Trß chuyÖn

t©m t×nh

g. Cïng ho¹t

®éng.

Sèng chÕt cã

nhau.

63

C©u 9:

Sù ph¸t triÓn c¬

thÓ cña thiÕu niªn

nh×n chung lµ m¹nh mÏ

vµ (1)…. VÒ sù ph¸t

triÓn nh©n c¸ch, ®Æc

®iÓm quan träng lµ sù

h×nh thµnh (2)…. vµ

®¹o ®øc. Sù h×nh

thµnh (3)…... ®¹o ®øc

lµ ®Æc ®iÓm quan träng

trong sù ph¸t triÓn

t©m lÝ cña thiÕu

niªn.

a. C©n ®èi.

b. Toµn diÖn.

c. ThiÕu c©n

®èi.

d. ý thøc.

e. Tù ý thøc.

f. ThÕ giíi

quan.

g. Hµnh vi.

h. Thãi quen.

C©u 10:

64

ThiÕu niªn cã sù

ph¸t triÓn m¹nh mÏ vÒ

nhu cÇu giao tiÕp,

nhÊt lµ nhu cÇu giao

tiÕp víi (1)….. C¸c

em còng cã c¶m gi¸c

vÒ sù tr­ëng thµnh

cña b¶n th©n vµ cã xu

thÕ (2)….. nã, trong

khi kinh nghiÖm cña

c¸c em (3)….. C¸c

nhµ gi¸o dôc cÇn ph¶i

thÊy ®­îc nh÷ng ®iÒu

nµy.

a. TËp thÓ.

b. Ng­êi

lín.

c. Cßn h¹n

chÕ.

d. Che giÊu.

e. C­êng

®iÖu.

f. §· ph¸t

triÓn.

g. B¹n cïng ®é

tuæi.

h. §· t­¬ng

xøng.

65

66

Ch­¬ng ba

t©m lÝ häc løa tuæi

trung häc phæ th«ng (tuæi ®Çu thanh niªn)

C©u hái §óng - sai

C©u 1: Tuæi thanh niªn lµ giai ®o¹n ph¸t triÓn

b¾t ®Çu tõ lóc dËy th× vµ kÕt thóc khi

b­íc vµo tuæi ng­êi lín.

§óng-------

Sai-------

C©u 2: T©m lÝ häc macxÝt cho r»ng khi nghiªn cøu

tuæi thanh niªn chØ cÇn theo quan ®iÓm

quyÕt ®Þnh luËn x· héi mµ kh«ng cÇn tÝnh

®Õn nh÷ng quy luËt bªn trong cña sù ph¸t

triÓn.

§óng-------

Sai-------

C©u 3: Trong x· héi ngµy nay, thêi gian chuÈn bÞ

cho thÕ hÖ trÎ ho¹t ®éng lao ®éng vµ ho¹t

®éng x· héi ngµy cµng rót ng¾n l¹i.

§óng-------

Sai-------

C©u 4: Do gia tèc ph¸t triÓn, giíi h¹n cña tuæi

thanh niªn vµ thiÕu niªn ®­îc ®Èy lïi

xuèng.

67

§óng-------

Sai-------

C©u 5: CÊu tróc hÖ thÇn kinh cña tuæi ®Çu thanh

niªn ®· ®¹t møc t­¬ng ®­¬ng víi cÊu tróc

thÇn kinh cña ng­êi tr­ëng thµnh.

§óng-------

Sai-------

C©u 6: Løa tuæi ®Çu thanh niªn lµ thêi k× tiÕp

tôc nh÷ng biÕn ®éng m¹nh mÏ vÒ mÆt c¬ thÓ

®· ®­îc b¾t ®Çu tõ tuæi thiÕu niªn.

§óng-------

Sai-------

C©u 7: Løa tuæi thanh niªn ®a sè ®· ®¹t tíi møc

tr­ëng thµnh c¶ vÒ mÆt c¬ thÓ vµ mÆt x·

héi.

§óng-------

Sai-------

C©u 8: VÞ trÝ cña tuæi ®Çu thanh niªn trong c¸c

quan hÖ x· héi cã tÝnh kh«ng x¸c ®Þnh: ë

mÆt nµy, hä ®­îc coi lµ ng­êi lín, ë mÆt

kh¸c l¹i kh«ng.

§óng-------

Sai-------

C©u 9: Néi dung vµ tÝnh chÊt häc tËp cña häc

sinhTHPT ®ßi hái tÝnh n¨ng ®éng, ®éc lËp

68

cao cña ng­êi häc vµ cÇn ph¶i ph¸t triÓn

t­ duy lÝ luËn ë häc sinh.

§óng-------

Sai-------

C©u 10: Th¸i ®é tÝch cùc hay tiªu cùc ®èi víi c¸c

m«n häc cña häc sinh THPT kh«ng phô thuéc

vµo quan niÖm vÒ ý nghÜa cña c¸c m«n häc

mµ nã sÏ g¾n víi nghÒ c¸c em ®Þnh chän

trong t­¬ng lai.

§óng-------

Sai-------

C©u 11: Th¸i ®é häc tËp cña thanh niªn häc sinh

THPT ®­îc thóc ®Èy tr­íc hÕt bëi ®éng c¬

nhËn thøc vµ ý nghÜa x· héi cña m«n häc.

§óng-------

Sai-------

C©u 12: §èi víi häc sinh THPT, häc tËp lµ ho¹t

®éng quan träng nhÊt, cßn c¸c ho¹t ®éng

kh¸c nh­ ho¹t ®éng tËp thÓ, ho¹t ®éng x·

héi kh«ng ®­îc c¸c em quan t©m, thÝch thó

thùc hiÖn.

§óng-------

Sai-------

C©u 13: ë løa tuæi häc sinh trung häc phæ th«ng,

tÝnh kh«ng chñ ®Þnh vÉn chiÕm ­u thÕ trong

tÊt c¶ c¸c qu¸ tr×nh nhËn thøc.

69

§óng-------

Sai-------

C©y 14: Häc sinh trung häc phæ th«ng ®· t¹o ®­îc

cho m×nh t©m thÕ ph©n ho¸ trong viÖc ghi

nhí c¸c tµi liÖu häc tËp.

§óng-------

Sai-------

C©u 15: T­ duy trùc quan h×nh t­îng vÉn cßn chiÕm

­u thÕ trong ho¹t ®éng nhËn thøc cña häc

sinh THPT.

§óng-------

Sai-------

C©u 16: T­ duy lÝ luËn, t­ duy trõu t­îng còng

nh­ tÝnh ®éc lËp vµ tÝnh phª ph¸n cña t­

duy ë häc sinh THPT ®· ph¸t triÓn, t¹o c¬

së ®Ó c¸c em tiÕp thu tri thøc khoa häc

trõu t­îng.

§óng-------

Sai-------

C©u 17: ë tuæi häc sinh THPT, tÝnh cã chñ ®Þnh

gi÷ vai trß chñ ®¹o trong ho¹t ®éng nhËn

thøc vµ trong ho¹t ®éng trÝ tuÖ cña c¸c

em.

§óng-------

Sai-------

70

C©u 18: ë løa tuæi häc sinh THPT, chó ý cã chñ

®Þnh ®­îc t¨ng lªn vµ chó ý sau chñ ®Þnh

còng trë nªn th­êng xuyªn h¬n.

§óng-------

Sai-------

C©u 19: §a sè häc sinh THPT thÝch c¸c m«n häc nµo

lµ do sù hÊp dÉn cña chÝnh c¸c m«n häc ®ã.

§óng-------

Sai-------

C©u 20: H×nh ¶nh th©n thÓ cña m×nh lµ mét thµnh

tè quan träng trong tù ý thøc cña thanh

niªn häc sinh THPT.

§óng-------

Sai-------

C©u 21: ViÖc c¸c em häc sinh THPT hay ghi nhËt

kÝ, so s¸nh m×nh víi c¸c nh©n vËt mµ c¸c

em lÊy lµm tÊm g­¬ng lµ biÓu hiÖn cña sù

tù ý thøc cña häc sinh løa tuæi nµy.

§óng-------

Sai-------

C©u 22: Sù h×nh thµnh tù ý thøc cña løa tuæi

thanh niªn ®­îc xuÊt ph¸t chñ yÕu tõ nh÷ng

biÕn ®æi m¹nh mÏ vÒ c¬ thÓ vµ sù më réng

c¸c mèi quan hÖ x· héi cña c¸c em.

§óng-------

Sai-------

71

C©u 23: Häc sinh THPT th­êng cã xu h­íng c­êng

®iÖu ho¸ viÖc tù ®¸nh gi¸ b¶n th©n.

§óng-------

Sai-------

C©u 24: Sù h×nh thµnh thÕ giíi quan lµ nÐt chñ

yÕu trong sù ph¸t triÓn t©m lÝ cña c¶ tuæi

häc sinh THCS vµ THPT.

§óng-------

Sai-------

C©u 25: ë løa tuæi ®Çu thanh niªn, quan hÖ víi

ng­êi lín vÉn chiÕm vÞ trÝ lín h¬n h¼n so

víi quan hÖ b¹n cïng tuæi.

§óng-------

Sai-------

C©u 26: T«n träng vµ ®èi xö b×nh ®¼ng trªn c¬ së

tin t­ëng, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c em tho¶

m·n nhu cÇu tÝnh tÝch cùc cña m×nh lµ ®iÒu

kiÖn ®Ó thµnh c«ng trong viÖc gi¸o dôc häc

sinh THPT.

§óng-------

Sai-------

C©u 27: ë løa tuæi ®Çu thanh niªn xuÊt hiÖn nhiÒu

vai trß cña ng­êi lín vµ hä thùc hiÖn c¸c

vai trß ®ã ngµy cµng cã tÝnh ®éc lËp víi

tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cao.

§óng-------

72

Sai-------

C©u 28: §Æc ®iÓm quan träng trong sù tù ý thøc

cña tuæi ®Çu thanh niªn lµ sù tù ý thøc

cña c¸c em, xuÊt ph¸t tõ yªu cÇu cña cuéc

sèng vµ ho¹t ®éng.

§óng-------

Sai-------

C©u 29: T×nh b¹n cña tuæi häc sinh THPT rÊt bÒn

v÷ng, s©u s¾c vµ ®­îc c¸c em coi lµ mét

trong nh÷ng mèi quan hÖ quan träng nhÊt

cña con ng­êi.

§óng-------

Sai-------

C©u 30: ë tuæi häc sinh THPT ®· xuÊt hiÖn t×nh

yªu nam n÷ vµ viÖc duy tr× giíi h¹n cÇn

thiÕt trong quan hÖ nam n÷ ë c¸c em phô

thuéc rÊt nhiÒu vµo gi¸o dôc cña gia ®×nh

vµ nhµ tr­êng.

§óng-------

Sai-------

C©u hái nhiÒu lùa chän

C©u 1: Trong x· héi ngµy nay, hiÖn t­îng gia tèc

ph¸t triÓn ®· khiÕn cho tuæi thanh niªn:

a. B¾t ®Çu vµ kÕt thóc sím h¬n tr­íc ®©y.

73

b. B¾t ®Çu sím, nh­ng kÕt thóc muén h¬n.

c. B¾t ®Çu muén, nh­ng kÕt thóc sím h¬n.

d. B¾t ®Çu vµ kÕt thóc muén h¬n tr­íc ®©y.

C©u 2: Sù ph¸t triÓn vÒ c¬ thÓ ë tuæi häc sinh

THPT diÔn ra:

a. T­¬ng ®èi ªm ¶ vµ c©n ®èi.

b. Nhanh, m¹nh vµ cã nhiÒu biÕn ®éng.

c. M¹nh mÏ nh­ng kh«ng c©n ®èi.

d. M¹nh mÏ vµ c©n ®èi.

C©u 3: §Æc tr­ng trong néi dung ph¸t triÓn cña

tuæi häc sinh THPT ®­îc quy ®Þnh chñ yÕu

bëi yÕu tè:

a. §é tuæi sinh häc.

b. Sù ph¸t triÓn c¬ thÓ.

c. §iÒu kiÖn x· héi mµ trÎ em sèng vµ ho¹t

®éng.

d. §Æc tr­ng ho¹t ®éng häc tËp, häat ®éng x·

héi vµ giao tiÕp cña häc sinh trong ®iÒu

kiÖn x· héi nhÊt ®Þnh.

C©u 4: §iÒu nµo kh«ng ®óng víi sù ph¸t triÓn thÓ

chÊt cña løa tuæi häc sinh THPT?

74

a. §a sè c¸c em ®ang trong thêi k× ph¸t

dôc (thêi k× dËy th×).

b. §a sè cã c¬ thÓ ph¸t triÓn c©n ®èi,

khoÎ, ®Ñp nh­ c¬ thÓ ng­êi lín.

c. Sù ph¸t triÓn hÖ thÇn kinh gÇn t­¬ng

®­¬ng víi hÖ thÇn kinh cña ng­êi tr­ëng

thµnh.

d. ChiÒu cao vµ c©n nÆng tuy vÉn ph¸t triÓn

nh­ng ®· cã chiÒu h­íng ch÷ng l¹i.

C©u 5: §iÓm nµo kh«ng thÓ hiÖn tÝnh hai mÆt trong

®iÒu kiÖn x· héi cña sù ph¸t triÓn t©m lÝ ë

tuæi häc sinh THPT?

a. Trong gia ®×nh c¸c em ®· cã nhiÒu vai

trß vµ tr¸ch nhiÖm nh­ cña ng­êi lín,

nh­ng c¸c em vÉn bÞ phô thuéc vµo kinh tÕ

gia ®×nh.

b. Trong x· héi, c¸c em ®· cã quyÒn c«ng

d©n nh­ng ho¹t ®éng chñ ®¹o cña c¸c em

vÉn lµ ho¹t ®éng häc tËp.

c. Th¸i ®é vµ øng xö cña ng­êi lín võa

khuyÕn khÝch xu h­íng ng­êi lín cña c¸c

em, võa yªu cÇu c¸c em tu©n theo c¸c yªu

cÇu cña cha mÑ, gi¸o viªn.

d. ThÓ chÊt cña c¸c em ®ang ph¸t triÓn víi

tèc ®é vµ nhÞp ®é nhanh dÇn ®Õn c©n ®èi,

75

hµi hoµ.

C©u 6: §iÓm nµo kh«ng ®óng víi viÖc më réng vai

trß ng­êi lín cña tuæi ®Çu thanh niªn?

a. Trong gia ®×nh, c¸c em cã nhiÒu quyÒn

lîi vµ tr¸ch nhiÖm cña ng­êi lín h¬n.

b. Ngoµi x· héi, c¸c em ®· cã quyÒn c«ng

d©n.

c. Trong nhµ tr­êng vµ ngoµi x· héi, th¸i

®é cña ng­êi lín thÓ hiÖn tÝnh chÊt hai

mÆt ®èi víi c¸c em tuæi ®Çu thanh niªn:

võa ®ßi hái ë c¸c em tÝnh ®éc lËp, ý thøc

tr¸ch nhiÖm, võa ®ßi hái c¸c em ph¶i

thÝch øng víi yªu cÇu cña ng­êi lín.

d. C¬ thÓ c¸c em ®· tr­ëng thµnh, c©n ®èi

vµ khoÎ m¹nh cã thÓ lµm ®­îc nhiÒu viÖc

cña ng­êi lín.

C©u 7: Trong quan hÖ víi tuæi ®Çu thanh niªn,

ng­êi lín th­êng:

a. Yªu cÇu ë c¸c em tÝnh ®éc lËp vµ ý thøc

tr¸ch nhiÖm.

b. §ßi hái c¸c em phôc tïng nh÷ng yªu cÇu cña

m×nh ®Ò ra.

c. Mét mÆt ®ßi hái c¸c em phôc tïng nh÷ng

yªu cÇu cña m×nh, mÆt kh¸c l¹i mong muèn

ë c¸c em tÝnh ®éc lËp, tù gi¸c vµ ý thøc

76

tr¸ch nhiÖm.

d. Mong muèn c¸c em cã c¸ch c­ xö vµ kh¶

n¨ng thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc nh­ ng­êi

lín.

C©u 8: Trong c¸c mèi quan hÖ x· héi, vÞ trÝ cña

häc sinh THPT th­êng cã tÝnh chÊt:

a. Hoµn toµn æn ®Þnh.

b. X¸c ®Þnh.

c. Kh«ng x¸c ®Þnh.

d. T­¬ng ®èi æn ®Þnh.

C©u 9: Th¸i ®é häc tËp cña häc sinh THPT ®­îc

thóc ®Èy tr­íc hÕt bëi:

a. §éng c¬ thùc tiÔn vµ ®éng c¬ nhËn thøc.

b. §éng c¬ thùc tiÔn, ®éng c¬ nhËn thøc vµ

ý nghÜa x· héi cña m«n häc.

c. §éng c¬ nhËn thøc vµ ý nghÜa x· héi cña

m«n häc.

d. §éng c¬ quan hÖ x· héi.

C©u 10: Høng thó häc tËp c¸c m«n häc cña häc

sinh THPT th­êng g¾n liÒn víi:

a. TÝnh chÊt cña m«n häc.

b. Ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y cña gi¸o viªn bé

m«n.

c. KÕt qu¶ häc tËp cña m«n häc.

d. Khuynh h­íng nghÒ nghiÖp mµ c¸c em lùa

77

chän.

C©u11: §iÓm ®Æc tr­ng trong nhËn thøc cña häc

sinh THPT lµ:

a. ChuyÓn tõ tÝnh kh«ng chñ ®Þnh sang cã

chñ ®Þnh.

b. TÝnh cã chñ ®Þnh ph¸t triÓn m¹nh, chiÕm

­u thÕ.

c. C¶ tÝnh cã chñ ®Þnh vµ tÝnh kh«ng chñ

®Þnh cïng ph¸t triÓn.

d. TÝnh kh«ng chñ ®Þnh ph¸t triÓn m¹nh vµ

chiÕm ­u thÕ.

C©u 12: Lo¹i t­ duy nµo ph¸t triÓn m¹nh ë løa

tuæi häc sinh THPT?

a. Trùc quan h×nh ¶nh.

b. Trùc quan hµnh ®éng.

c. Trõu t­îng, lÝ luËn.

d. C¶ a, b,c.

C©u 13: §iÓm nµo kh«ng ph¶n ¸nh ®Æc ®iÓm t­ duy

cña tuæi häc sinh THPT?

a. TÝnh phª ph¸n cña t­ duy ph¸t triÓn

m¹nh.

b. TÝnh ®éc lËp cña t­ duy ph¸t triÓn.

c. TÝnh trùc quan cña t­ duy ph¸t triÓn.

d. TÝnh chÆt chÏ vµ nhÊt qu¸n ph¸t triÓn.

78

C©u 14: §Æc ®iÓm næi bËt vÒ trÝ nhí cña løa tuæi

häc sinh THPT lµ:

a. Ghi nhí cã chñ ®Þnh ph¸t triÓn m¹nh,

nh­ng ch­a hoµn toµn chiÕm ­u thÕ.

b. C¸c em ch­a biÕt vËn dông c¸c biÖn ph¸p

ghi nhí l«gÝc.

c. Ghi nhí chñ ®Þnh gi÷ vai trß chñ ®¹o,

c¸c em ®· t¹o ®­îc t©m thÕ ph©n ho¸ trong

ghi nhí.

d. C¶ a, b.

C©u15: TÝnh lùa chän cña chó ý ë løa tuæi häc

sinh THPT ®­îc quyÕt ®Þnh bëi:

a. Th¸i ®é lùa chän ®èi víi m«n häc cña c¸c

em.

b. TÝnh hÊp dÉn cña m«n häc.

c. Th¸i ®é cña c¸c em ®èi víi gi¸o viªn

gi¶ng d¹y bé m«n.

d. C¶ a, b, c.

C©u 16: ë løa tuæi häc sinh THPT, c¸c em cã kh¶

n¨ng võa nghe gi¶ng, võa ghi chÐp, ®ång

thêi vÉn theo dâi ®­îc c©u tr¶ lêi cña b¹n

79

trong giê häc... §iÒu nµy chøng tá sù ph¸t

triÓn vµ hoµn thiÖn cña kh¶ n¨ng:

a. Tri gi¸c.

b. Ghi nhí h×nh t­îng cô thÓ vµ ghi nhí ý

nghÜa.

c. Di chuyÓn vµ ph©n phèi chó ý.

d. T­ duy trùc quan hµnh ®éng vµ t­ duy

ng«n ng÷.

C©u 17: Nh÷ng m«n häc hÊp dÉn ®èi víi häc sinh

THPT lµ nh÷ng m«n häc:

a. §ßi hái ë c¸c em sù t­ duy tÝch cùc, ®éc

lËp.

b. Cã néi dung cô thÓ, kh«ng ®ßi hái nhiÒu

kh¶ n¨ng t­ duy trõu t­îng.

c. Cã ý nghÜa x· héi cao.

d. Míi l¹ vµ c¸c em ®­îc tiÕp xóc lÇn ®Çu.

C©u 18: §iÓm nµo kh«ng phï hîp víi ®Æc ®iÓm tù ý

thøc cña tuæi häc sinh THPT:

a. Häc sinh THPT b¾t ®Çu tri gi¸c ®Æc ®iÓm

c¬ thÓ cña b¶n th©n.

b. H×nh ¶nh vÒ c¬ thÓ lµ thµnh tè quan

träng cña tù ý thøc ë tuæi häc sinh THPT.

c. Tuæi häc sinh THPT cã nhu cÇu t×m hiÓu

vµ ®¸nh gi¸ nh÷ng ®Æc ®iÓm t©m lÝ cña

m×nh theo quan ®iÓm vÒ môc ®Ých vµ hoµi

b·o cuéc sèng cña b¶n th©n.

d. Tù ý thøc cña tuæi häc sinh THPT xuÊt

80

ph¸t tõ yªu cÇu cña cuéc sèng vµ ho¹t

®éng cña b¶n th©n trong tËp thÓ.

C©u 19: Nguyªn nh©n c¬ b¶n khiÕn häc sinh THPT

rÊt quan t©m ®Õn diÖn m¹o, h×nh thøc bÒ

ngoµi cña b¶n th©n lµ:

a. Sù biÕn ®æi m¹nh mÏ vÒ mÆt c¬ thÓ ë løa

tuæi nµy.

b. Sù thóc ®Èy cña nhu cÇu trë thµnh ng­êi

lín.

c. H×nh ¶nh vÒ th©n thÓ cña m×nh lµ mét

thµnh tè quan träng trong sù tù ý thøc ë

løa tuæi nµy.

d. C¶ a, b, c.

C©u 20: Tù ý thøc cña thanh niªn häc sinh ®­îc

xuÊt ph¸t tõ:

a. Yªu cÇu cña cuéc sèng vµ ho¹t ®éng.

b. Sù biÕn ®æi vµ ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña c¬

thÓ.

c. Mong muèn thay ®æi kiÓu quan hÖ víi

ng­êi lín cña c¸c em.

d. C¶ a, b, c.

C©u 21: Trong tù ý thøc cña m×nh, häc sinh THPT

th­êng coi träng h¬n:

81

a. Nh÷ng h×nh thøc bÒ ngoµi cña b¶n th©n.

b. Nh÷ng phÈm chÊt nh©n c¸ch vµ n¨ng lùc cña

c¸ nh©n.

c. Hµnh vi, cö chØ cña b¶n th©n.

d. C¶ a, c.

C©u 22: Trong quyÓn sæ cña Liªn ®· dµy cép lªn

nh÷ng c©u danh ng«n cña c¸c nhµ hiÒn

triÕt. Kh«ng hiÓu sao Liªn rÊt thÝch chÐp

nh÷ng c©u danh ng«n vµ suy nghÜ rÊt l©u vÒ

chóng. Tèi, ngåi vµo bµn häc, Liªn tù hái:

m×nh 18 tuæi råi ­? M×nh ®· lµm g× ®­îc g×

råi nhØ? Kh«ng, tr­íc hÕt ph¶i häc thËt

tèt ®·, råi míi tÝnh ®Õn viÖc kh¸c...

ViÖc lµm vµ suy nghÜ cña Liªn ph¶n ¸nh ®Æc

tr­ng nµo trong t©m lÝ tuæi ®Çu thanh niªn?

a. Tuæi giµu chÊt l·ng m¹n.

b. Tuæi ph¸t triÓn m¹nh mÏ tù ý thøc, tù tu

d­ìng c¸ nh©n.

c. Tuæi ph¸t triÓn t­ duy trõu t­îng.

d. Tuæi ®Çy hoµi b·o, ­íc m¬.

82

C©u 23: ë løa tuæi häc sinh THPT:

a. Quan hÖ víi ng­êi lín vÉn chiÕm ­u thÕ

h¬n so víi b¹n cïng tuæi.

b. Quan hÖ b¹n cïng tuæi chiÕm vÞ trÝ lín

h¬n quan hÖ víi ng­êi lín.

c. Quan hÖ víi b¹n cïng tuæi vµ quan hÖ víi

ng­êi lín cã vÞ trÝ ngang b»ng.

d. Quan hÖ víi b¹n cïng tuæi cã khuynh

h­íng thu hÑp vÒ ph¹m vi, nh­ng ¶nh h­ëng

cña nã ®èi víi tuæi ®Çu thanh niªn l¹i

s©u s¾c h¬n quan hÖ víi ng­êi lín.

C©u 24: Thanh niªn häc sinh th­êng chÞu ¶nh h­ëng

nhiÒu h¬n tõ phÝa quan hÖ nµo?

a. Víi b¹n cïng tuæi.

b. Víi ng­êi lín.

c. C¶ ng­êi lín vµ b¹n cïng tuæi ¶nh h­ëng

nh­ nhau.

d. B¹n bÌ cïng tuæi, hoÆc ng­êi lín ¶nh

h­ëng nhiÒu tuú theo tõng lÜnh vùc vµ

quan hÖ.

C©u 25: Sù xuÊt hiÖn nhiÒu nhãm pha trén bªn c¹nh

nh÷ng nhãm thuÇn nhÊt ë løa tuæi ®Çu thanh

niªn lµ dÊu hiÖu chøng tá:

a. Sù tÝch cùc ho¸ râ rÖt trong quan hÖ b¹n

kh¸c giíi ë løa tuæi nµy.

83

b. Sù phøc t¹p ho¸ trong nhu cÇu giao tiÕp ë

løa tuæi nµy.

c. Sù ®a d¹ng ho¸ c¸c nhu cÇu ho¹t ®éng cña

løa tuæi nµy.

d. Sù lÝ t­ëng ho¸ t×nh b¹n cña c¸c em ë

løa tuæi nµy.

C©u 26: §iÓm nµo kh«ng phï hîp víi t×nh b¹n cña

løa tuæi häc sinh THPT?

a. RÊt s©u s¾c vµ yªu cÇu cao trong t×nh

b¹n.

b. Nhu cÇu rÊt cao vÒ b¹n t©m t×nh.

b. T×nh b¹n rÊt bÒn v÷ng.

c. T×nh b¹n chØ ®­îc thiÕt lËp trong lÜnh

vùc ho¹t ®éng häc tËp.

C©u 27: T×nh yªu nam n÷ cña tuæi häc sinh THPT

th­êng:

a. Mang ®Ëm mµu s¾c tÝnh dôc.

b. Mang tÝnh hån nhiªn.

c. T­¬ng ®èi bÒn v÷ng.

d. RÊt l·ng m¹n.

C©u 28: Trong lÜnh vùc chän nghÒ, víi ®a sè häc

sinh THPT:

a. Ch­a thùc sù cã nhu cÇu lùa chän nghÒ

nghiÖp cho t­¬ng lai cña m×nh.

b. Nhu cÇu lùa chän nghÒ ®· trë lªn cÊp

thiÕt, nhÊt lµ c¸c líp cuèi cÊp.

84

c. Ýt quan t©m, suy nghÜ, tr¨n trë trong

viÖc quyÕt ®Þnh lùa chän nghÒ vµ tr­êng

häc nghÒ sau khi tèt nghiÖp THPT.

d. Chän nghÒ vµ tr­êng häc nghÒ th­êng ®óng

®¾n, phï hîp víi b¶n th©n vµ x· héi.

C©u 29: §iÓm nµo kh«ng phï hîp trong viÖc gi¸o

dôc cña ng­êi lín ®èi víi tuæi häc sinh

THPT?

a. ThiÕt lËp quan hÖ b×nh ®¼ng, t«n träng

vµ tin cËy c¸c em.

b. Quan t©m chØ dÉn vµ gi¸m s¸t th­êng

xuyªn, trùc tiÕp c¸c ho¹t ®éng vµ quan hÖ

cña c¸c em trong mäi lÜnh vùc.

c. Trî gióp c¸c em theo h­íng t¨ng dÇn tÝnh

tù quyÕt ®Þnh cña c¸c em trong häat ®éng

vµ quan hÖ cña m×nh.

d. Th­êng xuyªn chó ý ®Õn tÝnh hai mÆt cña

sù ph¸t triÓn ë løa tuæi nµy khi ra c¸c

quyÕt ®Þnh gi¸o dôc.

C©u 30: §iÓm nµo kh«ng ®óng víi ®Æc ®iÓm t©m lÝ

tuæi ®Çu thanh niªn hiÖn nay?

85

a. Quan hÖ b¹n bÌ chiÕm vÞ trÝ thø yÕu so

víi quan hÖ víi ng­êi lín hay víi trÎ em

nhá tuæi h¬n.

b. Nhu cÇu kÕt b¹n cña tuæi ®Çu thanh niªn

rÊt cao vµ t×nh b¹n rÊt bÒn v÷ng

c. Nhu cÇu lùa chän nghÒ nghiÖp dÇn trë

thµnh vÊn ®Ò cÊp thiÕt trong ®êi sèng cña

c¸c em.

d. H×nh ¶nh vÒ th©n thÓ cña m×nh lµ mét

thµnh tè quan träng trong tù ý thøc cña

c¸c em.

C¢U hái ghÐp ®«i

C©u 1: H·y ghÐp c¸c lÜnh vùc ph¸t triÓn c¬ b¶n

cña løa tuæi häc sinh THPT (cét I) víi nh÷ng biÓu

hiÖn cña chóng (cét II):

Cét I

1. Sù ph¸t

triÓn tù ý

thøc.

2. Sù ph¸t

triÓn vÒ

thÕ giíi

quan.

3. Sù ph¸t

triÓn vÒ

Cét II

a. Cã c¬ thÓ ph¸t triÓn c©n ®èi, hµi hoµ,

khoÎ ®Ñp.

b. TÝnh chÊt cã chñ ®Þnh ®­îc béc lé ë tÊt

c¶ c¸c qu¸ tr×nh nhËn thøc.

c. ChØ sè ®Çu tiªn cña viÖc h×nh thµnh thÕ

giíi quan lµ sù ph¸t triÓn høng thó nhËn

thøc c¸c vÊn ®Ò chung nhÊt vÒ tù nhiªn,

vò trô vµ con ng­êi.

d. Häc sinh THPT ®· x©y dùng cho m×nh mét

86

c¬ thÓ.

4. Sù ph¸t

triÓn trÝ

tuÖ.

hÖ thèng quan ®iÓm vÒ thÕ giíi t­¬ng ®èi

hoµn chØnh.

e. H×nh ¶nh th©n thÓ b¶n th©n lµ mét thµnh

tè quan träng.

C©u 2. H·y ghÐp c¸c ®Æc ®iÓm ®Æc tr­ng trong ho¹t

®éng häc tËp cña häc sinh THPT (cét I) víi nh÷ng

biÓu hiÖn cña chóng (cét II):

Cét I

1. Th¸i ®é

víi m«n

häc mang

tÝnh lùa

chän.

2. Néi dung

vµ tÝnh

chÊt häc

tËp, ®éng

c¬ häc

tËp.

3. Høng thó

häc tËp

cã sù

ph©n ho¸

râ rÖt.

Cét II

a. Hµng ngµy, TuÊn Anh ph¶i häc nhiÒu m«n

h¬n, kiÕn thøc nhiÒu vµ khã h¬n nh÷ng

n¨m häc tr­íc.

b. TuÊn Anh ®i häc rÊt ®Òu, hÇu nh­ kh«ng

nghØ buæi nµo. V× em thÊy thÇy c« gi¸o

nµo gi¶ng còng hay.

c. TuÊn Anh cã thÓ ngåi say s­a gi¶i to¸n

c¶ ngµy, nh­ng em c¶m thÊy rÊt vÊt v¶

khi häc c¸c m«n khoa häc

x· héi.

d. TuÊn Anh thÝch häc c¸c m«n khoa häc tù

nhiªn, mét phÇn v× em cã ý ®Þnh thi vµo

tr­êng §¹i häc B¸ch khoa.

e. MÆc dï viÖc häc c¸c m«n x· héi rÊt vÊt

v¶ nh­ng TuÊn Anh ch¨m häc, v× em thÊy

chóng còng rÊt quan träng.

C©u 3: H·y ghÐp c¸c ®Æc ®iÓm trÝ tuÖ cña løa tuæi

häc sinh THPT (cét I) víi nh÷ng biÓu hiÖn cña

chóng (cét II):

Cét I

1. TÝnh cã chñ

®Þnh chiÕm

­u thÕ trong

Cét II

a. H»ng cã thãi quen hay ®Æt c©u hái:

‘‘T¹i sao?” ‘‘Cã ®óng nh­ vËy kh«ng ?” vÒ néi dung kiÕn thøc ®· ®­îc häc trªn

87

ho¹t ®éng

nhËn thøc.

2. T­ duy lÝ

luËn, t­ duy

trõu t­îng

ph¸t triÓn

m¹nh.

3. TÝnh phª

ph¸n cña t­

duy ph¸t

triÓn m¹nh.

4. TÝnh ®éc

lËp, s¸ng

t¹o ph¸t

triÓn m¹nh.

líp.

b. H»ng th­êng "®¸nh vËt” víi mét bµi to¸n khã, nh­ng em kh«ng nhê bè, dï bè

lµ thÇy gi¸o d¹y to¸n cña tr­êng.

c. Do cã kh¶ n¨ng suy luËn, nhiÒu khi

H»ng chñ quan vµ hay bá qua c¸c chi

tiÕt nhá nªn kÕt qu¶ bµi lµm kh«ng

cao.

d. Trong häc tËp, H»ng th­êng cã quyÓn

sæ nhá ®Ó ghi tãm t¾t c¸c ý chÝnh bµi

gi¶ng cña thÇy gi¸o trªn líp vµ cña

s¸ch gi¸o khoa.

e. H»ng th­êng hay kh¸i qu¸t nh÷ng ®iÒu

thÇy gi¸o gi¶ng trªn líp thµnh mét

mÖnh ®Ò hay mét c«ng thøc cho dÔ hiÓu.

C©u 4: H·y ghÐp c¸c ®Æc ®iÓm cña tù ý thøc ë løa

tuæi häc sinh THPT (cét I) víi c¸c biÓu hiÖn cô

thÓ cña chóng (cét II):

88

Cét I

1. H×nh ¶nh vÒ

th©n thÓ lµ

thµnh tè quan

träng cña tù ý

thøc.

2. Nhu cÇu t×m

hiÓu vµ ®¸nh

gi¸ b¶n th©n

theo mÉu h×nh

ng­êi lÝ t­ëng

cña m×nh.

3. Tù ý thøc ®­îc

xuÊt ph¸t tõ yªu

cÇu cña cuéc

sèng vµ ho¹t

®éng cña c¸c em.

4. Xu h­íng c­êng

®iÖu trong khi

tù ®¸nh gi¸.

Cét II

a. Kh«ng riªng chØ m×nh Dòng mµ c¶

líp 11 A ®Òu xuÊt hiÖn nhu cÇu tù

ý thøc, tù ®¸nh gi¸ b¶n th©n m×nh.

b. Tõ ngµy ®­îc bÇu lµm líp tr­ëng,

trong sæ nhËt kÝ cña Dòng cã thªm

môc míi: H«m nay m×nh ®· suy nghÜ

vµ hµnh ®éng g× cho líp?

c. Mçi lÇn kh«ng su«n sÎ khi ®iÒu

khiÓn líp, Dòng rÊt hoang mang vµ

lo l¾ng: Cã lÏ m×nh kh«ng lµm líp

tr­ëng ®­îc?

d. Trong phßng cña M¹nh cã ®Çy ¶nh

cña Ronando. Em lu«n tù hái: M×nh

cã gièng danh thñ nµy kh«ng nhØ vµ

em thÇm ­íc ®­îc nh­ anh.

e. H«m nay HuÖ l¹i cã kiÓu tãc míi,

gÇn nh­ c¶ líp ®Òu ph¸t hiÖn ra

®iÒu ®ã, ngay khi HuÖ b­íc vµo

phßng häc.

89

C©u 5: H·y ghÐp c¸c ®Æc ®iÓm cña giao tiÕp vµ

t×nh c¶m cña häc sinh THPT (cét I) víi c¸c biÓu

hiÖn cô thÓ cña chóng (cét II):

Cét I

1. TÝnh tËp thÓ

rÊt cao

trong quan

hÖ víi b¹n

bÌ, víi líp

häc.

2. T×nh b¹n

®­îc lÝ

t­ëng ho¸ vµ

mang tÝnh

c¶m xóc cao.

3. T×nh b¹n rÊt

bÒn v÷ng vµ

®­îc më

réng.

4. T×nh b¹n

kh¸c giíi

®­îc t¨ng

c­êng vµ

xuÊt hiÖn

t×nh yªu ban

Cét II

a. Khi c« gi¸o võa b­íc vµo phßng häc,

c¶ líp ®Òu nhËn thÊy vµ h« to: ‘‘H«m

nay c« gi¸o rÊt ®Ñp!”

b. §ang nghe c« gi¸o gi¶ng bµi, Ph­îng

nhËn ®­îc m¶nh giÊy tõ bµn d­íi: "§îi

tí cïng vÒ". Ph­îng ngo¶nh l¹i, b¾t

gÆp ¸nh m¾t cña Minh, Ph­îng bèi rèi

quay lªn.

c. Nghe Nam nãi, ng­êi mÑ bèi rèi,

kh«ng biÕt xö trÝ thÕ nµo.Th¸ng nµy,

Nam xin ®­îc ®i dù sinh nhËt cña 5

b¹n: 3 b¹n cò thêi THCS vµ 2 b¹n cïng

tr­êng THPT.

d. KÕt thóc buæi sinh ho¹t líp, mäi

ng­êi ra vÒ víi t©m tr¹ng nÆng trÜu:

Kh«ng hiÓu sao Hïng l¹i thê ¬ víi

c«ng viÖc cña líp nh­ vËy?

e. Còng nh­ c¸c b¹n trong líp, Hoµng bÞ

cuèn hót vµ chinh phôc bëi c©u chuyÖn

vÒ t×nh b¹n vÜ ®¹i vµ c¶m ®éng gi÷a

90

®Çu. M¸c vµ ¡ngghen.

91

C©u hái ®iÒn khuyÕt

C©u 1:

Trong T©m lÝ

häc Løa tuæi, tuæi

thanh niªn lµ

(1)…… ph¸t triÓn

b¾t ®Çu tõ lóc

(2)…… vµ kÕt thóc

khi b­íc vµo

(3)..…

a. Qu¸ tr×nh.

b. Thêi k×.

c. DËy th×.

d. X· héi

ng­êi lín.

e. Giai ®o¹n.

f. Tr­ëng

thµnh.

g. Cuéc sèng.

h. Tuæi ng­êi

lín.

C©u 2:

T©m lÝ häc macxit

cho r»ng, cÇn ph¶i

nghiªn cøu tuæi thanh

niªn mét c¸ch (1)…..,

ph¶i kÕt hîp quan

®iÓm (2)….. x· héi

víi viÖc tÝnh ®Õn

nh÷ng (3)….. bªn

trong cña sù ph¸t

triÓn.

a. HÖ

thèng.

b. Hoµn

chØnh.

c. Quy

luËt.

d. §Æc

®iÓm.

e. Phøc hîp.

f. LÞch sö.

g. T©m lÝ

häc.

h. ChØ ®¹o.

C©u 3:

ë løa tuæi thanh

niªn, do (1)..… cña

c¸c em ®· trë lªn phøc

t¹p mµ xu h­íng, vai

a. Mèi quan

hÖ.

e. §éc

lËp.

92

trß x· héi còng ph¸t

triÓn. Sù ph¸t triÓn

®ã kh«ng chØ thÓ hiÖn

ë (2)…… ho¹t ®éng

®­îc më réng mµ ë chç

c¸c em ho¹t ®éng

(3)..… h¬n.

b. TÝnh

chÊt.

c. Ho¹t

®éng.

d. TÝch

cùc.

f. Néi

dung.

g. Ph¹m

vi.

h. Møc ®é.

C©u 4:

Giíi h¹n tuæi thanh

niªn cã tÝnh chÊt

(1)…… song ®©y lµ mét

(2)..…. kh¸ch quan.

TÝnh chÊt ®ã vµ nh÷ng

yªu cÇu ®Ò ra cho

thanh niªn ®­îc ph¶n

¸nh mét c¸ch ®éc ®¸o

vµo (3)…… thanh niªn

a. NhÊt

thêi.

b. X¸c

®Þnh.

c. TÝnh

chÊt.

d. T©m lÝ.

e. Kh«ng x¸c

®Þnh.

f. §Çu ãc.

g. TÊt yÕu.

h. Quy luËt.

C©u 5:

Häc sinh THPT ®· ý

thøc ®­îc m×nh ®ang

®øng tr­íc ng­ìng cöa

cuéc ®êi. Víi (1)……

kh¸ phong phó, c¸c em

®· thÓ hiÖn th¸i ®é cã

a. Tr×nh ®é.

b. Kh¶ n¨ng.

c. Kinh nghiÖm

sèng.

e. Nhu

cÇu.

f. Lao

®éng.

g. Häc

93

ý thøc víi (2)….. vµ

do ®ã (3)…... tri

thøc t¨ng lªn.

d. Th¸i ®é.

tËp.

h. §éng

c¬.

C©u 6:

Tuæi thanh niªn,

(1)…... ph¸t triÓn m¹nh

mÏ vµ s«i næi, thanh

niªn cã nhu cÇu t×m hiÓu

vµ (2)……. nh÷ng ®Æc

®iÓm t©m lÝ cña m×nh

theo quan ®iÓm vÒ (3)……

cuéc sèng vµ hoµi b·o

cña b¶n th©n.

a. C¬ thÓ.

b. NhËn

thøc.

c. Tù ý

thøc.

d. NghÒ

nghiÖp.

e. Hoµn

c¶nh.

f. §¸nh

gÝa.

g. VÞ trÝ.

h. Môc

®Ých.

C©u 7:

§Þa vÞ míi trong tËp

thÓ, nh÷ng quan ®iÓm

míi víi thÕ giíi xung

quanh buéc thanh niªn

míi lín (1)..…. ®­îc

nh÷ng ®Æc ®iÓm (2)……

cña b¶n th©n, c¸c em

®Æc biÖt quan t©m tíi

®êi sèng (3)…… cña

a. NhËn

thøc.

b. §éc

®¸o.

c. T©m

hån.

d. Nh©n

e. ý thøc.

f. C¬ thÓ.

g. T©m lÝ.

h. Ph¶n

¸nh.

94

riªng m×nh. c¸ch.

C©u 8:

Thanh niªn kh«ng

chØ cã (1)……. mµ cßn

cã (2)….… ®¸nh gi¸

s©u s¾c vÒ nhiÒu mÆt.

§ång thêi c¸c em còng

cã khuynh h­íng

(3)….… trong viÖc

ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸

b¶n th©n

a. Kh¶

n¨ng.

b. Yªu

cÇu.

c. Phô

thuéc.

d. Nhu

cÇu.

e. Kh¸ch quan.

f. §Ò cao b¶n

th©n.

g. §éc lËp.

h. Tr×nh ®é.

C©u 9:

Do tù ý thøc ph¸t

triÓn m¹nh, nhu cÇu

(1)…… ë häc sinh THPT

còng ®­îc ph¸t triÓn.

§iÒu nµy khiÕn cho

(2)…… cña c¸c em thay

®æi: tõ chç lµ ®èi t­îng

cña gi¸o dôc ®Õn chç võa

lµ ®èi t­îng võa lµ

(3)…... cña gi¸o dôc

a. Gi¸o

dôc.

b. §¸nh

gi¸.

c. NhËn

thøc.

d. Chñ

thÓ.

e. Kh¸ch

thÓ.

f. C¸ nh©n.

g. Tù gi¸o

dôc.

h. VÞ trÝ.

C©u 10:

Tuæi ®Çu thanh niªn lµ a. Quan e. QuyÕt

95

løa tuæi (1)…… cña sù

h×nh thµnh thÕ giíi quan.

§iÒu nµy ®­îc thÓ hiÖn ë

tÝnh tÝch cùc (2)….…vµ

ë ph¹m vi (3)……

träng.

b. Néi

dung.

c. Ho¹t

®éng.

d. C¬ b¶n.

®Þnh.

f. TÝch

cùc.

g. Giao

tiÕp.

h. NhËn

thøc.

C©u 11:

Tuæi häc sinh PTTH

lµ løa tuæi mang tÝnh

(1)…… nhÊt. §iÒu quan

träng víi c¸c em lµ ®­îc

sinh ho¹t víi c¸c b¹n

(2)…… vµ c¶m thÊy m×nh

cã (3)…… trong nhãm

a. TÝch

cùc

b. X· héi

c. TËp thÓ

d. Kh¶

n¨ng

e. Uy tÝn

f. Cïng

giíi

g. Vai trß

h. Cïng

tuæi

C©u 12.

Nam n÷ thanh niªn ®Òu

coi (1)……. lµ quan

träng nhÊt cña con

ng­êi. T×nh b¹n cña c¸c

em mang mµu s¾c xóc c¶m

nhiÒu h¬n vµ (2)…… h¬n.

Quan hÖ gi÷a nam vµ n÷

a. B¹n bÌ.

b. Nh¹y

c¶m.

c. Ph©n

biÖt.

d. Phong

e. T×nh

b¹n.

f. L·ng

m¹n.

g. TÝch cùc

ho¸.

96

thanh niªn ®­îc (3)….…

c¸ch râ rÖt

phó. h. Chñ

®éng.

C©u 13:

ë mét sè em häc sinh

THPT ®· xuÊt hiÖn sù

(1)…… kh¸ m¹nh vµ nhu

cÇu ch©n chÝnh vÒ

(2)…… vµ t×nh c¶m s©u

s¾c xuÊt hiÖn. §©y lµ

mét lo¹i t×nh c¶m míi

mÎ nh­ng rÊt (3)…… ë

løa tuæi thanh niªn.

a. §Þnh

h­íng.

b. T×nh b¹n

kh¸c giíi.

c. T×nh yªu.

d. HÊp dÉn.

e. L«i

cuèn.

f. Quan

träng.

g. Tù

nhiªn.

h. B×nh

th­êng.

C©u 14:

T×nh b¹n ë løa tuæi

thanh niªn (1)…… h¬n

vµ chñ yÕu lµ (2)……

h¬n t×nh b¹n ë løa tuæi

thiÕu niªn. Thanh niªn

®­a sù t©m t×nh th©n

mËt, t×nh c¶m Êm ¸p,

th¸i ®é ch©n thµnh lªn

(3)……

a. ChÝn

ch¾n.

b. BÒn v÷ng.

c. §Çu tiªn.

d. Quan

träng.

e. S©u s¾c.

f. §Ëm ®µ.

g. Hµng

®Çu.

h. VÞ trÝ

quan

träng.

C©u 15:

Häc sinh THPT cã

(1)…... h­íng nghiÖp

a. HiÓu e. C¨n cø .

97

rÊt cao. VÊn ®Ò nµy trë

thµnh (2)…... vµo n¨m

cuèi cÊp. ViÖc quyÕt

®Þnh chän mét nghÒ nµo

®ã ë nhiÒu em ®· cã

(3)…….

biÕt.

b. Nhu cÇu.

c. CÊp

thiÕt.

d. Quan

träng.

f. §éng c¬.

g. Hµng ®Çu.

h. TÝnh chñ

thÓ.

98

Ch­¬ng bèn

T©m lÝ häc d¹y häc

C©u hái ®óng - sai

C©u 1: Trong d¹y häc, ng­êi thÇy gi¸o cã chøc

n¨ng truyÒn ®¹t tri thøc cho häc sinh.

§óng-------

Sai-------

C©u 2: ViÖc tiÕp thu tri thøc vÒ b¶n th©n ho¹t

®éng häc ph¶i ®­îc häc sinh thùc hiÖn

tr­íc khi tiÕp thu tri thøc, kÜ n¨ng, kÜ

x¶o.

§óng-------

Sai-------

C©u 3: Trong thùc tiÔn, c¸c sù vËt liªn hÖ víi

nhau. V× vËy, trong nhËn thøc cña con

ng­êi viÖc nhí l¹i mét sù vËt, hiÖn t­îng

nµo ®ã sÏ dÉn ®Õn nhí mét sù vËt hay hiÖn

t­îng kh¸c. D¹y häc cã thÓ dùa vµo c¸c mèi

liªn t­ëng nh­ vËy.

§óng-------

Sai-------

C©u 4: Môc ®Ých cña ho¹t ®éng d¹y lµ gióp trÎ em

lÜnh héi nÒn v¨n ho¸- x· héi, ph¸t triÓn

t©m lÝ, h×nh thµnh nh©n c¸ch cña m×nh.

§óng-------

99

Sai-------

C©u 5: Trong thùc tÕ cã hai ph­¬ng thøc d¹y: D¹y

dùa vµo ho¹t ®éng kh¸c - d¹y theo ph­¬ng

thøc cuéc sèng vµ d¹y theo ph­¬ng thøc nhµ

tr­êng – tøc lµ ho¹t ®éng d¹y häc.

§óng-------

Sai-------

C©u 6: D¹y theo ph­¬ng thøc cuéc sèng chØ gióp

ng­êi häc cã kinh nghiÖm sèng, cßn muèn

h×nh thµnh tri thøc khoa häc cho häc sinh

ph¶i d¹y häc theo ph­¬ng thøc nhµ tr­êng.

§óng-------

Sai-------

C©u 7: Trong ho¹t ®éng d¹y, chøc n¨ng chñ yÕu

cña ng­êi thÇy gi¸o lµ s¸ng t¹o ra tri

thøc khoa häc.

§óng-------

Sai-------

C©u 8: Trong ho¹t ®éng d¹y, chøc n¨ng chñ yÕu cña

ng­êi thÇy gi¸o lµ s¸ng t¹o s­ ph¹m, tøc

lµ tæ chøc t¸i t¹o nÒn v¨n ho¸ x· héi ë

chÝnh m×nh mét c¸ch khoa häc.

§óng-------

Sai-------

C©u 9: Mét trong nh÷ng ®iÓm quan träng nhÊt cña

ho¹t ®éng d¹y lµ t¹o ra ®­îc tÝnh tÝch cùc

100

ho¹t ®éng häc tËp cña ng­êi häc ®Ó chiÕm

lÜnh ®èi t­îng häc tËp.

§óng-------

Sai-------

C©u 10: Ho¹t ®éng d¹y häc lµ ho¹t ®éng kÐp: Ho¹t

®éng häc cña chñ thÓ häc vµ ho¹t ®éng d¹y

cña chñ thÓ d¹y. Hai ho¹t ®éng nµy g¾n bã

chÆt chÏ víi nhau.

§óng-------

Sai-------

C©u 11: Trong d¹y häc, ho¹t ®éng d¹y cã chøc n¨ng

®Þnh h­íng, gióp ®ì, tæ chøc, ®iÒu khiÓn,

®iÒu chØnh hµnh ®éng häc cña häc sinh b»ng

hÖ thèng c¸c hµnh ®éng s­ ph¹m cña gi¸o

viªn.

§óng-------

Sai-------

C©u 12: ViÖc n¾m ®­îc tri thøc, kÜ n¨ng, kÜ x¶o

hµnh ®éng nhÊt ®Þnh th«ng qua qu¸ tr×nh

thùc hiÖn ho¹t ®éng kh¸c, ®­îc gäi lµ häc

ngÉu nhiªn hay häc kÕt hîp.

§óng-------

Sai-------

C©u 13: Häc ngÉu nhiªn hay häc kÕt hîp lµ ph­¬ng

101

thøc chñ yÕu ®Ó con ng­êi tiÕp thu nÒn v¨n

ho¸ - x· héi hiÖn ®¹i.

§óng-------

Sai-------

C©u 14: Ho¹t ®éng häc kh¸c víi ho¹t ®éng kh¸c lµ

ë chç, c¸c ho¹t ®éng kh¸c h­íng vµo ®èi

t­îng vµ lµm biÕn ®æi ®èi t­îng, cßn ho¹t

®éng häc h­íng vµo chñ thÓ vµ lµm biÕn ®æi

chñ thÓ cña ho¹t ®éng.

§óng-------

Sai-------

C©u 15: Ho¹t ®éng häc lµ ho¹t ®éng ®­îc ®iÒu

khiÓn mét c¸ch cã ý thøc nh»m tiÕp thu

tri thøc, kÜ n¨ng, kÜ x¶o hµnh ®éng vµ

tiÕp thu tri thøc vÒ chÝnh b¶n th©n ho¹t

®éng häc.

§óng-------

Sai-------

C©u 16: §éng c¬ häc tËp kh«ng ®­îc thÓ hiÖn ë ®èi

t­îng cña ho¹t ®éng häc, tøc lµ tri thøc

khoa häc, kÜ n¨ng, kÜ x¶o th¸i ®é, chuÈn

mùc ®¹o ®øc v.v.

§óng-------

Sai-------

C©u 17: Ho¹t ®éng häc ®­îc thóc ®Èy bëi ®éng c¬

hoµn thiÖn tri thøc chøa ®ùng xung ®ét bªn

102

trong sù häc.

§óng-------

Sai-------

C©u 18: NÕu trong tr­êng hîp ho¹t ®éng häc ®­îc

thóc ®Èy bëi ®éng c¬ quan hÖ x· héi, th×

nguyÖn väng hoµn thiÖn tri thøc ®­îc hiÖn

th©n ë ®èi t­îng häc.

§óng-------

Sai-------

C©u 19: C¸c kh¸i niÖm m«n häc ®­îc thÓ hiÖn trong

tõng bµi häc, tiÕt häc lµ môc ®Ých cña c¸c

hµnh ®éng häc.

§óng-------

Sai-------

C©u 20: Môc ®Ých häc tËp cã tr­íc khi c¸c hµnh

®éng häc ®­îc b¾t ®Çu, v× häc sinh lu«n

ph¶i biÕt tr­íc “m×nh sÏ häc c¸i g×”.

§óng-------

Sai-------

C©u 21: Kh¸i niÖm cã nguån gèc xuÊt ph¸t trong

t©m lÝ, tinh thÇn cña con ng­êi.

§óng-------

Sai-------

C©u 22: Kh¸i niÖm lµ mét hÖ thèng nh÷ng ®Æc ®iÓm

kh¸i qu¸t, b¶n chÊt vÒ c¸c sù vËt, hiÖn

103

t­îng vµ nh÷ng mèi quan hÖ gi÷a chóng.

§óng-------

Sai-------

C©u 23: Kh¸i niÖm cã ba h×nh thøc tån t¹i: h×nh

thøc vËt chÊt, h×nh thøc "m· ho¸" vµ h×nh

thøc tinh thÇn, nªn trong häc tËp còng cã

ba h×nh thøc hµnh ®éng: hµnh ®éng vËt chÊt

trªn vËt thËt, hµnh ®éng m« h×nh ho¸ vµ

hµnh ®éng tinh thÇn.

§óng-------

Sai-------

C©u 24: B¶n chÊt cña qu¸ tr×nh h×nh thµnh kh¸i

niÖm trong d¹y häc lµ qu¸ tr×nh “di chuyÓn

chç ë” cña kh¸i niÖm tõ ®Çu ng­êi thÇy sang

®Çu häc trß.

§óng-------

Sai-------

C©u 25: Nguån gèc xuÊt ph¸t cña kh¸i niÖm khoa

häc lµ ë ®å vËt (hoÆc m« h×nh cña nã), nªn

viÖc h×nh thµnh kh¸i niÖm khoa häc cña häc

sinh ph¶i ®­îc b¾t ®Çu tõ tæ chøc cho häc

sinh hµnh ®éng víi ®å vËt hay m« h×nh cña

nã.

§óng-------

Sai-------

C©u 26: KÜ n¨ng lµ kh¶ n¨ng vËn dông kiÕn thøc ®Ó

gi¶i quyÕt mét nhiÖm vô míi, cßn kÜ x¶o lµ

104

hµnh ®éng ®· ®­îc cñng cè vµ tù ®éng ho¸.

§óng-------

Sai-------

C©u 27: Sù ph¸t triÓn trÝ tuÖ ®­îc xem xÐt trong

sù thay ®æi thèng nhÊt gi÷a cÊu tróc cña

®èi t­îng ®­îc ph¶n ¸nh vµ ph­¬ng thøc ph¶n

¸nh nã trong ho¹t ®éng nhËn thøc.

§óng-------

Sai-------

C©u 28: Trong sù ph¸t triÓn trÝ tuÖ cña häc sinh

cã hai tr×nh ®é: Tr×nh ®é hiÖn t¹i vµ

tr×nh ®é ph¸t triÓn gÇn nhÊt - tøc lµ c¸i

mµ nÕu d¹y häc t¸c ®éng vµo sÏ lµm cho nã

ph¸t triÓn tèt h¬n.

§óng-------

Sai-------

C©u 29: D¹y häc ph¸t triÓn lµ d¹y häc h­íng vµo

c¶ vïng ph¸t triÓn hiÖn t¹i vµ vïng ph¸t

triÓn gÇn nhÊt trong sù ph¸t triÓn trÝ tuÖ

cña häc sinh.

§óng-------

Sai-------

C©u 30: Ph¸t triÓn trÝ tuÖ võa lµ kÕt qu¶, võa lµ

®iÒu kiÖn cña qu¸ tr×nh d¹y häc.

§óng-------

Sai-------

105

C©u hái nhiÒu lùa chän

C©u 1: §èi t­îng cña ho¹t ®éng d¹y lµ:

a. Sù ph¸t triÓn trÝ tuÖ cña häc sinh.

b. Tri thøc vµ nh÷ng kÜ n¨ng, kÜ x¶o t­¬ng

øng víi nã.

c. Sù ph¸t triÓn nh©n c¸ch cña häc sinh.

d. Qu¸ tr×nh d¹y häc.

C©u 2: TiÕn hµnh ho¹t ®éng d¹y, ng­êi thÇy cã

nhiÖm vô:

a. S¸ng t¹o ra tri thøc míi.

b. T¸i t¹o l¹i tri thøc, nÒn v¨n ho¸ x· héi

cho b¶n th©n.

c. Tæ chøc, ®iÒu khiÓn qu¸ tr×nh t¸i t¹o

l¹i tri thøc, nÒn v¨n ho¸ x· héi ë häc

sinh.

d. C¶ a, b vµ c.

C©u 3: Muèn tæ chøc thµnh c«ng qu¸ tr×nh t¸i t¹o

nÒn v¨n ho¸ x· héi ë ng­êi häc, ng­êi d¹y

cÇn:

a. T¹o ra tÝnh tÝch cùc trong ho¹t ®éng häc

cña häc sinh.

b. BiÕt c¸ch truyÒn ®¹t cã hiÖu qu¶ nhÊt ®èi

víi häc sinh.

c. T¹o ra tÝnh tÝch cùc trong ho¹t ®éng

d¹y.

106

d. BiÕt c¸ch chÕ biÕn tµi liÖu häc tËp cho

phï hîp víi ®Æc ®iÓm nhËn thøc cña häc

sinh.

C©u 4: §Ó t¹o ra ®­îc tÝnh tÝch cùc trong ho¹t

®éng häc tËp cña häc sinh, gi¸o viªn cÇn:

a. BiÕt c¸ch cô thÓ ho¸, ®¬n gi¶n ho¸ c¸c

néi dung

häc tËp.

b. Lµm cho häc sinh võa cã ý thøc ®­îc ®èi

t­îng cÇn chiÕm lÜnh, võa biÕt c¸ch chiÕm

lÜnh ®èi t­îng.

c. Thùc hiÖn chÆt chÏ c¸c quy ®Þnh, néi quy

d¹y häc trong nhµ tr­êng.

d. C¶ a, b vµ c.

C©u 5: ViÖc n¾m ®­îc nh÷ng tri thøc, kÜ n¨ng, kÜ

x¶o th«ng qua thùc hiÖn mét ho¹t ®éng nµo

®ã trong cuéc sèng hµng ngµy, ®­îc gäi lµ:

a. Ho¹t ®éng häc.

b. Ho¹t ®éng tù häc.

c. Häc kÜ n¨ng.

d. Häc ngÉu nhiªn.

C©u 6: Ho¹t ®éng lÜnh héi nh÷ng tri thøc, kÜ

n¨ng, kÜ x¶o theo mét môc ®Ých tù gi¸c,

®­îc gäi lµ:

a. Häc ngÉu nhiªn.

b. Häc kh«ng chñ ®Þnh.

c. Ho¹t ®éng häc.

107

d. Häc kinh nghiÖm.

C©u 7: §èi t­îng cña ho¹t ®éng häc lµ :

a. Tri thøc khoa häc.

b. Tri thøc vµ nh÷ng kÜ n¨ng, kÜ x¶o t­¬ng

øng víi nã.

c. Sù tiÕp thu tri thøc.

d. Qu¸ tr×nh nhËn thøc.

C©u 8: Ho¹t ®éng häc h­íng vµo lµm thay ®æi:

a. Chñ thÓ cña ho¹t ®éng.

b. Kh¸ch thÓ cña ho¹t ®éng.

c. §èi t­îng cña ho¹t ®éng.

d. §éng c¬ cña ho¹t ®éng.

C©u 9: Trong ho¹t ®éng häc, viÖc tiÕp thu nh÷ng

tri thøc vÒ b¶n th©n ho¹t ®éng häc ®­îc

tiÕn hµnh:

a. §éc lËp víi viÖc tiÕp thu nh÷ng tri

thøc, kÜ n¨ng,

kÜ x¶o.

b. §ång thêi víi viÖc tiÕp thu nh÷ng tri

thøc, kÜ n¨ng,

kÜ x¶o.

c. Tr­íc khi tiÕp thu nh÷ng tri thøc, kÜ

n¨ng, kÜ x¶o.

d. Sau khi tiÕp thu nh÷ng tri thøc, kÜ

n¨ng, kÜ x¶o.

108

C©u 10: NÕu ho¹t ®éng häc tËp cña häc sinh ®­îc

thóc ®Èy bëi ®éng c¬ quan hÖ x· héi th×:

a. Häc sinh th­êng kh«ng say s­a, kh«ng cã

kh¸t väng häc tËp.

b. Häc sinh vÉn say s­a häc tËp do sù hÊp

dÉn cña b¶n th©n tri thøc.

c. Häc sinh vÉn say s­a häc tËp, nh­ng sù

say s­a ®ã th­êng do sù hÊp dÉn, l«i cuèn

cña mét “c¸i kh¸c” n»m ngoµi môc ®Ých

trùc tiÕp cña viÖc häc.

d. Häc sinh say s­a häc v× bÞ hÊp dÉn bëi

tiÕn tr×nh vµ kÕt qu¶ häc tËp.

C©u 11: Môc ®Ých cña c¸c hµnh ®éng häc tËp lµ:

a. C¸c kh¸i niÖm m«n häc.

b. C¸c qu¸ tr×nh nhËn thøc.

c. Tri thøc, kÜ n¨ng, kÜ x¶o.

d. BiÕn ®æi chñ thÓ ho¹t ®éng.

C©u 12: Môc ®Ých häc tËp b¾t ®Çu ®­îc h×nh thµnh:

a. Tr­íc khi häc sinh thùc hiÖn hµnh ®éng

häc.

b. Sau khi häc sinh thùc hiÖn xong hµnh

®éng häc.

c. Khi häc sinh b¾t ®Çu cã ý thøc vÒ viÖc

häc.

d. Khi häc sinh b¾t ®Çu thùc hiÖn hµnh ®éng

109

häc.

C©u 13: Trong h×nh thøc “m· ho¸”, l«gÝc cña kh¸i

niÖm ®­îc tån t¹i ë:

a. VËt thËt.

b. Trong t©m lÝ c¸ thÓ.

c. Mét vËt liÖu kh¸c thay thÕ vËt thËt.

d. C¶ a, b vµ c.

C©u 14: §Ó h×nh thµnh kh¸i niÖm lÝ luËn cho häc

sinh trong d¹y häc, ta cÇn h×nh thµnh ë

c¸c em nh÷ng thao t¸c t­ duy nµo?

a. Ph©n tÝch, so s¸nh, tæng hîp, trõu t­îng

ho¸, kh¸i qu¸t ho¸.

b. Ph©n tÝch, trõu t­îng ho¸, kh¸i qu¸t

ho¸.

c. Ph©n tÝch, m« h×nh ho¸, cô thÓ ho¸.

d. Trõu t­îng ho¸, kh¸i qu¸t ho¸, cô thÓ

ho¸.

C©u 15: Lo¹i m« h×nh häc tËp cã tÝnh trùc quan

cao nhÊt lµ:

a. M« h×nh gÇn gièng vËt thËt.

b. M« h×nh t­îng tr­ng.

c. M« h×nh m· ho¸.

d. TÝnh trùc quan cña c¶ 3 lo¹i m« h×nh

trªn lµ t­¬ng ®­¬ng nhau.

110

C©u 16: Hµnh ®éng gióp häc sinh diÔn ®¹t l«gÝc

tæng qu¸t cña kh¸i niÖm d­íi h×nh thøc

trùc quan lµ hµnh ®éng:

a. Ph©n tÝch.

b. M« h×nh ho¸.

c. Cô thÓ ho¸.

d. C¶ a,b,c.

C©u 17: Kh¸i niÖm vÒ mét ®èi t­îng nµo ®ã cña

hiÖn thùc kh¸ch quan lµ:

a. H×nh ¶nh t©m lÝ vÒ ®èi t­îng.

b. HÖ thèng nh÷ng dÊu hiÖu kh¸i qu¸t vµ b¶n

chÊt cña ®èi t­îng.

c. B¶n th©n ®èi t­îng.

d. N¨ng lùc thùc tiÔn cña con ng­êi ®­îc

kÕt tinh l¹i vµ ®­îc “göi vµo” ®èi t­îng.

C©u 18: Kh¸i niÖm vÒ mét ®èi t­îng nµo ®ã cã

nguån gèc trong:

a. T©m lÝ, tinh thÇn cña con ng­êi.

b. Tªn gäi cña ®èi t­îng.

c. B¶n th©n ®èi t­îng.

d. §Þnh nghÜa kh¸i niÖm.

C©u 19: Qu¸ tr×nh h×nh thµnh kh¸i niÖm cho häc

sinh trong d¹y häc lµ qu¸ tr×nh:

a. ChuyÓn ho¸ kh¸i niÖm tõ ®Çu gi¸o viªn sang

®Çu häc sinh.

b. Gi¸o viªn m« t¶, gi¶ng gi¶i ®Ó häc sinh

111

n¾m ®­îc ®Þnh nghÜa, kh¸i niÖm.

c. Gi¸o viªn tæ chøc, ®iÒu khiÓn ho¹t ®éng

häc cña häc sinh nh»m gióp c¸c em t¸i t¹o

l¹i nh÷ng n¨ng lùc thùc tiÔn cña loµi

ng­êi ®­îc göi g¾m trong thÕ giíi ®èi

t­îng cho b¶n th©n.

d. Gi¸o viªn hÖ thèng ho¸ nh÷ng kinh nghiÖm

vèn cã trong b¶n th©n häc sinh ®Ó h×nh

thµnh ë c¸c em nh÷ng kh¸i niÖm khoa häc.

C©u 20: Theo quan ®iÓm S­ ph¹m, c¸ch tèt nhÊt ®Ó

lµm n¶y sinh nhu cÇu nhËn thøc ë häc sinh

lµ:

a. T¹o ra nh÷ng t×nh huèng s­ ph¹m.

b. Khen th­ëng, khÝch lÖ.

c. KØ luËt, trõng ph¹t.

d. C¶ a, b vµ c.

C©u 21: Sù ph¸t triÓn trÝ tuÖ ®­îc biÓu hiÖn ë sù

thay ®æi vÒ:

a. Sè l­îng tri thøc.

b. CÊu tróc cña tri thøc ®­îc ph¶n ¸nh

trong ho¹t ®éng nhËn thøc.

c. Ph­¬ng thøc ph¶n ¸nh tri thøc.

d. C¶ b vµ c.

C©u 22: ChØ sau hai lÇn gi¶i c¸c bµi tËp cïng

112

lo¹i, häc sinh ®· n¾m ®­îc c¸ch gi¶i tæng

qu¸t cña lo¹i bµi tËp ®ã. §iÒu nµy chøng tá

sù ph¸t triÓn cao cña phÈm chÊt trÝ tuÖ

nµo?

a. Tèc ®é ®Þnh h­íng trÝ tuÖ.

b. Tèc ®é kh¸i qu¸t ho¸.

c. TÝnh tiÕt kiÖm cña t­ duy.

d. TÝnh mÒm dÎo cña trÝ tuÖ.

C©u 23: D¹y häc lµ:

a. Mét qu¸ tr×nh truyÒn ®¹t tri thøc, kÜ

n¨ng, kÜ x¶o cho häc sinh.

b. Mét qu¸ tr×nh tæ chøc, ®iÒu khiÓn ho¹t

®éng häc cña häc sinh nh»m gióp c¸c em

lÜnh héi nÒn v¨n ho¸ - x· héi.

c. Mét qu¸ tr×nh nªu vÊn ®Ò ®Ó häc sinh

gi¶i quyÕt, th«ng qua ®ã häc sinh lÜnh

héi ®­îc tri thøc, kÜ n¨ng, kÜ x¶o.

d. Mét qu¸ tr×nh t¸c ®éng qua l¹i gi÷a gi¸o

viªn víi häc sinh, nh»m lµm cho häc sinh

lÜnh héi nh÷ng tri thøc, kÜ n¨ng, kÜ x¶o.

C©u 24: Häc ngÉu nhiªn trong cuéc sèng th­êng

ngµy lµ:

a. Häc kh«ng cã môc ®Ých, kh«ng cã ch­¬ng

tr×nh, néi dung x¸c ®Þnh.

b. Häc th­êng ®i kÌm theo mét ho¹t ®éng

kh¸c, mµ sù lÜnh héi tri thøc, kÜ n¨ng,

kÜ x¶o kh«ng ph¶i lµ môc ®Ých chÝnh cña

113

ho¹t ®éng ®ã.

c. Häc mµ kiÕn thøc n¾m ®­îc kh«ng hÖ

thèng.

d. C¶ a, b, c.

C©u 25: Ho¹t ®éng häc lµ:

a. Ho¹t ®éng theo ph­¬ng thøc nhµ tr­êng.

b. Ho¹t ®éng ®­îc ®iÒu khiÓn bëi môc ®Ých

tù gi¸c lµ lÜnh héi nh÷ng tri thøc, kÜ

n¨ng, kÜ x¶o vµ nh÷ng ph­¬ng thøc hµnh vi

nhÊt ®Þnh.

c. Ho¹t ®éng ®­îc ®iÒu khiÓn bëi gi¸o viªn

®Ó lÜnh héi nh÷ng tri thøc, kÜ n¨ng, kÜ

x¶o vµ nh÷ng h×nh thøc hµnh vi nhÊt ®Þnh.

d. C¶ a, b, c .

C©u 26: §èi t­îng cña ho¹t ®éng d¹y lµ:

a. Nh÷ng tri thøc, kÜ n¨ng, kÜ x¶o.

b. Ho¹t ®éng häc cña häc sinh.

c. Sù ph¸t triÓn trÝ tuÖ vµ nh©n c¸ch cña

häc sinh.

d. NÒn v¨n hãa - x· héi.

C©u 27: §èi t­îng cña ho¹t ®éng häc lµ:

a. Nh÷ng tri thøc, kÜ n¨ng, kÜ x¶o cña nh©n

lo¹i.

b. NÒn v¨n ho¸ - x· héi.

c. Sù ph¸t triÓn trÝ tuÖ vµ nh©n c¸ch cña

b¶n th©n.

d. Nh÷ng tri thøc, kÜ n¨ng, kÜ x¶o tiÕp thu

114

®­îc trong qu¸ tr×nh häc tËp.

C©u 28: Môc ®Ých cña ho¹t ®éng d¹y lµ:

a. H×nh thµnh tri thøc, kÜ n¨ng, kÜ x¶o cho

häc sinh.

b. Lµm cho häc sinh chiÕm lÜnh nÒn v¨n ho¸

- x· héi, ph¸t triÓn t©m lÝ, h×nh thµnh

nh©n c¸ch.

c. Lµm cho häc sinh thay ®æi vÒ trÝ tuÖ vµ

nh©n c¸ch.

d. BiÓu t­îng vÒ sù thay ®æi trÝ tuÖ vµ

nh©n c¸ch cña häc sinh trong qu¸ tr×nh

d¹y häc.

C©u 29: Môc ®Ých cña ho¹t ®éng häc lµ:

a. Thay ®æi b¶n th©n chñ thÓ ho¹t ®éng.

b. BiÓu t­îng vÒ kÕt qu¶ häc tËp.

c. Thay ®æi ho¹t ®éng vµ hµnh vi cña m×nh.

d. Thay ®æi nhËn thøc, t×nh c¶m vµ ho¹t

®éng.

C©u 30: B¶n chÊt cña ho¹t ®éng häc lµ:

a. Ho¹t ®éng h­íng vµo lµm thay ®æi ®èi

t­îng häc.

b. Ho¹t ®éng tÝch cùc cña häc sinh nh»m

tiÕp thu tri thøc, kÜ n¨ng, kÜ x¶o míi.

c. Ho¹t ®éng ®Æc thï cña con ng­êi nh»m

lÜnh héi nh÷ng tri thøc, kÜ n¨ng, kÜ x¶o

míi vµ lÜnh héi chÝnh b¶n th©n ho¹t ®éng

häc.

115

d. Ho¹t ®éng lµm thay ®æi b¶n th©n ng­êi

häc, do hä tiÕp thu tri thøc, kÜ n¨ng, kÜ

x¶o míi.

C©u 31: §éng c¬ hoµn thiÖn tri thøc lµ:

a. Sù hÊp dÉn, l«i cuèn bëi tri thøc vµ

ph­¬ng ph¸p giµnh lÊy tri thøc ®ã cña häc

sinh.

b. Nhu cÇu häc vµ nhu cÇu nhËn thøc cña häc

sinh.

c. NguyÖn väng hoµn thiÖn tri thøc cña häc

sinh.

d. C¶ a, b vµ c.

C©u 32: §éng c¬ quan hÖ x· héi lµ:

a. Sù gi¶ng d¹y hÊp dÉn cña gi¸o viªn.

b. Sù ®éng viªn, khuyÕn khÝch cña cha mÑ,

b¹n bÌ...

c. §Þa vÞ c¸ nh©n trong x· héi.

d. C¶ a, b vµ c.

C©u 33: Kh¸i niÖm lµ:

a. HiÖn t­îng tinh thÇn, t©m lÝ cña con

ng­êi.

b. S¶n phÈm nhËn thøc cña con ng­êi, bao

gåm nh÷ng thuéc tÝnh chung, b¶n chÊt cña

nhiÒu sù vËt, hiÖn t­îng cïng lo¹i.

c. Chøc n¨ng t©m lÝ ®­îc t­ duy ph¶n ¸nh.

116

d. H×nh ¶nh cña sù vËt, hiÖn t­îng cña thÕ

giíi kh¸ch quan.

C©u 34: Kh¸i niÖm cã nguån gèc:

a. Trong ®Çu cña con ng­êi.

b. Trong c¸c thuËt ng÷, c¸c ®Þnh nghÜa.

c. Trong c¸c sù vËt, hiÖn t­îng cña thÕ

giíi kh¸ch quan.

d. C¶ a, b vµ c.

C©u 35: §iÓm nµo d­íi ®©y kh«ng thuéc vÒ c¸c

kh©u cña viÖc h×nh thµnh kh¸i niÖm khoa

häc cho häc sinh?

a. Lµm xuÊt hiÖn nhu cÇu nhËn thøc ë häc

sinh.

b. Tæ chøc häc hµnh ®éng trªn ®èi t­îng ®Ó

ph¸t hiÖn ra c¸c dÊu hiÖu b¶n chÊt cña

®èi t­îng vµ m« h×nh ho¸ c¸c dÊu hiÖu ®ã

(ph¸t biÓu ®Þnh nghÜa).

c. VËn dông ®Þnh nghÜa (triÓn khai m«

h×nh).

d. Tæ chøc cho häc sinh hµnh ®éng víi c¸c

®èi t­îng chøa ®ùng kh¸i niÖm, nh»m t¸ch

nh÷ng thuéc tÝnh chung, b¶n chÊt ®Ó kh¸i

qu¸t thµnh kh¸i niÖm.

C©u 36: B¶n chÊt cña qu¸ tr×nh h×nh thµnh kh¸i

117

niÖm lµ:

a. Qu¸ tr×nh häc sinh thùc hiÖn nh÷ng hµnh

®éng nhÊt ®Þnh ®Ó ®­a kh¸i niÖm tõ ngoµi

vµo trong.

b. Qu¸ tr×nh gi¸o viªn tæ chøc cho häc sinh

hµnh ®éng víi c¸c ®èi t­îng chøa ®ùng

kh¸i niÖm, nh»m t¸ch nh÷ng thuéc tÝnh

chung, b¶n chÊt ®Ó kh¸i qu¸t thµnh kh¸i

niÖm.

c. Qu¸ tr×nh gi¸o viªn gióp häc sinh thùc

hiÖn mét hÖ thèng hµnh ®éng nhÊt ®Þnh ®Ó

®­a kh¸i niÖm tõ ngoµi vµo trong.

d. Qu¸ tr×nh gi¸o viªn m« t¶, gi¶ng gi¶i,

minh ho¹, cho vÝ dô ®Ó häc sinh hiÓu

kh¸i niÖm.

C©u 37: KÜ n¨ng lµ:

a. Kh¶ n¨ng vËn dông tri thøc vµ ph­¬ng

ph¸p gi¶i quyÕt c¸c nhiÖm vô häc tËp.

b. Hµnh ®éng ®­îc luyÖn tËp nhiÒu lÇn.

c. Hµnh ®éng trÝ tuÖ gi¶i quyÕt c¸c nhiÖm

vô häc tËp.

d. Kh¶ n¨ng gi¶i quyÕt c¸c nhiÖm vô kh¸c

nhau cña

häc tËp.

C©u 38: C¬ së cña kÜ n¨ng lµ:

118

a. N¨ng lùc häc tËp cña häc sinh.

b. Tri thøc vµ ph­¬ng ph¸p ®· häc.

c. Kh¶ n¨ng trÝ tuÖ cña häc sinh.

d. Sù nhanh trÝ vµ th¸o v¸t cña häc sinh.

C©u 39: Trong d¹y häc, muèn ph¸t triÓn trÝ tuÖ cho

häc sinh th×:

a. Néi dung d¹y häc ph¶i c¶i c¸ch cho phï

hîp víi yªu cÇu cña x· héi.

b. Ph­¬ng ph¸p d¹y häc ph¶i kÝch thÝch ®­îc

tÝnh tÝch cùc häc tËp cña häc sinh.

c. Ph¶i cung cÊp cho häc sinh mét hÖ thèng

tri thøc vµ c¸c biÖn ph¸p t­ duy.

d. C¶ a, b vµ c.

C©u 40: D¹y häc vµ sù ph¸t triÓn trÝ tuÖ cã mèi

quan hÖ víi nhau, v×:

a. D¹y häc ®Þnh h­íng vµ thóc ®Èy sù ph¸t

triÓn trÝ tuÖ.

b. Môc dÝch cña d¹y häc lµ ph¸t triÓn trÝ

tuÖ cho häc sinh vµ ph¸t triÓn trÝ tuÖ

lµ ®iÒu kiÖn cña d¹y häc.

c. D¹y häc vµ ph¸t triÓn trÝ tuÖ lµ hai vÊn

®Ò kh¸c nhau cña mét qu¸ tr×nh ®i ®Õn sù

ph¸t triÓn trÝ tuÖ cña häc sinh.

d. D¹y häc bao giê còng g¾n liÒn víi sù

119

ph¸t triÓn trÝ tuÖ vµ kh«ng thÓ cã sù

ph¸t triÓn trÝ tuÖ ngoµi qu¸ tr×nh d¹y

häc.

120

C©u hái ghÐp ®«i

C©u 1: H·y ghÐp c¸c thuyÕt d¹y häc (cét I) víi

c¸c néi dung cô thÓ cña nã (cét II):

Cét I

1. ThuyÕt

liªn

t­ëng.

2. ThuyÕt

hµnh vi.

3. ThuyÕt

nhËn

thøc

ThuyÕt

ho¹t

®éng.

Cét II

a. Sù ph¸t triÓn cña con ng­êi lµ sù tÝch

luü hÖ thèng hµnh vi, nªn viÖc häc ®­îc

quy vÒ viÖc h×nh thµnh c¸c hµnh vi th«ng

qua qu¸ tr×nh ®iÒu kiÖn ho¸ c¸c kÝch

thÝch.

b. Sù ph¸t triÓn t©m lÝ cña con ng­êi ®­îc

®Æc tr­ng bëi kh¶ n¨ng thÝch øng víi m«i

tr­êng. V× vËy d¹y häc ®­îc quy vÒ d¹y

trÎ em hµnh ®éng nh»m thÝch øng víi ®èi

t­îng häc tËp.

c. Ho¹t ®éng häc lµ ho¹t ®éng tiÕp thu

(lÜnh héi) nh÷ng tri thøc, kÜ n¨ng, kÜ

x¶o.

d. Häc tËp ®­îc ®Æc tr­ng bëi sù ®iÒu khiÓn

vµ kiÓm so¸t c¸c yÕu tè: ®Çu vµo vµ ®Çu

ra cña qu¸ tr×nh nhËn thøc.

e. D¹y häc lµ sù h×nh thµnh c¸c mèi liªn

t­ëng c¸c h×nh ¶nh gièng nhau, kh¸c nhau,

ng­îc nhau vµ nh©n qu¶.

C©u 2: H·y ghÐp c¸c ®Æc tr­ng cña ho¹t ®éng d¹y

(cét I) víi c¸c néi dung biÓu hiÖn cña nã (cét

II):

121

Cét I

1. TÝnh s¸ng

t¹o cña ho¹t

®éng d¹y.

2. Môc ®Ých cña

ho¹t ®éng

d¹y.

3. Ph­¬ng thøc

cña ho¹t ®éng

d¹y.

4. H­íng t¸c

®éng cña ho¹t

®éng d¹y.

Cét II

a. Ho¹t ®éng cña ng­êi lín lµ tæ chøc

vµ ®iÒu khiÓn ho¹t ®éng cña trÎ em

nh»m gióp chóng lÜnh héi nÒn v¨n ho¸

x· héi, h×nh thµnh nh©n c¸ch.

b. Ho¹t ®éng kh«ng h­íng vµo lµm biÕn

®æi b¶n th©n mµ h­íng vµo vµ lµm

biÕn ®æi ®èi t­îng lµ ng­êi häc.

c. Ho¹t ®éng kh«ng s¸ng t¹o ra tri thøc

khoa häc míi cho nh©n lo¹i, nh­ng s¸ng

t¹o vÒ ph­¬ng diÖn s­ ph¹m.

d. Ho¹t ®éng ®Æc thï cña ng­êi lín, cã

môc ®Ých, cã néi dung, ph­¬ng ph¸p,

ph­¬ng tiÖn riªng.

e. T­¬ng t¸c ho¹t ®éng cña ng­êi d¹y vµ

cña ng­êi häc.

C©u 3: H·y ghÐp b¶n chÊt cña ho¹t ®éng häc (cét

I) víi c¸c biÓu hiÖn cña nã (cét II):

Cét I

1. §èi t­îng

cña ho¹t

®éng häc

2. H­íng t¸c

®éng cña

ho¹t ®éng

häc.

3. TÝnh chÊt

cña ho¹t

®éng häc

4. Ph­¬ng thøc

cña ho¹t

®éng häc.

Cét II

a. ViÖc häc cã thÓ ®­îc tiÕn hµnh th«ng

qua ho¹t ®éng kh¸c, cßn ho¹t ®éng häc

lµ ho¹t ®éng ®Æc thï cña ng­êi häc.

b. Ho¹t ®éng häc lµ ho¹t ®éng ®Æc thï

cña con ng­êi. §ã lµ ho¹t ®éng tù

gi¸c, cã môc ®Ých, néi dung, ph­¬ng

ph¸p vµ ph­¬ng tiÖn cô thÓ.

c. Ho¹t ®éng kh«ng h­íng lµm thay ®æi

®èi t­îng mµ h­íng vµo vµ lµm biÕn ®æi

chÝnh b¶n th©n m×nh.

d. Ho¹t ®éng tù gi¸c, ®­îc ®iÒu khiÓn

mét c¸ch cã ý thøc, nh»m tiÕp thu tri

thøc, kÜ n¨ng, kÜ x¶o vµ tiÕp thu

chÝnh b¶n th©n ho¹t ®éng.

e. C¸i ®Ých mµ ho¹t ®éng v­¬n tíi lµ

chiÕm lÜnh tri thøc, kÜ n¨ng, kÜ x¶o

th«ng qua sù t¸i t¹o cña c¸ nh©n.

122

C©u 4: H·y ghÐp c¸c néi dung cña viÖc h×nh thµnh

ho¹t ®éng häc (cét I) víi c¸c biÓu hiÖn cña chóng

(cét II):

Cét I

1. H×nh thµnh

®éng c¬ häc

tËp.

2. H×nh thµnh

môc ®Ých

häc tËp.

3. H×nh thµnh

c¸c hµnh

®éng häc

tËp.

4. H×nh thµnh

nhiÖm vô

häc tËp

Cét II

a. ThÇy gi¸o cÇn gióp häc sinh h×nh thµnh

vµ sö dông c¸c hµnh ®éng ph©n tÝch,

hµnh ®éng m« h×nh ho¸ vµ hµnh ®éng

triÓn khai m« h×nh trong häc tËp.

b. Kh¬i dËy nhu cÇu nhËn thøc, nhu cÇu

chiÕm lÜnh ®èi t­îng häc cña häc sinh,

gióp c¸c em ý thøc ®­îc nhu cÇu ®ã,

biÕn nã thµnh søc m¹nh l«i cuèn c¸c em

vµo bµi häc.

c. Gîi ra vÊn ®Ò hoÆc dïng biÖn ph¸p s­

ph¹m nµo ®ã ®Ó l«i cuèn, dÉn d¾t häc

sinh vµo bµi häc.

d. Néi dung tµi liÖu häc tËp cÇn ph¶i

®­îc cô thÓ ho¸ thµnh c¸c ®¬n vÞ tri

thøc (kh¸i niÖm) râ rµng vµ häc sinh

ph¶i ý thøc ®­îc sù cÇn thiÕt cña viÖc

n¾m v÷ng nh÷ng tri thøc ®ã.

e. Häc sinh cÇn ph¶i biÕt viÖc n¾m v÷ng

®¬n vÞ tri thøc nµo ®ã b»ng c¸ch nµo,

víi ph­¬ng tiÖn nµo, trong ®iÒu kiÖn

nµo.

C©u 5: H·y ghÐp c¸c ®Æc ®iÓm cña kÜ x¶o hµnh ®éng

(cét I) víi c¸c biÓu hiÖn cô thÓ cña nã (cét II):

Cét I

1. KÜ x¶o lµ mét

thao t¸c ®­îc tù

®éng ho¸ trong

nhiÒu thao t¸c

cña mét hµnh

®éng.

2. Møc ®é tham gia

cña ý thøc Ýt.

3. C¸c ®éng t¸c

Cét II

a. Khi míi tËp viÕt ch÷, Mai dïng c¶

n¨m ngãn tay ®Ó n¾m, nh­ng c¸i bót

ch× vÉn bÞ tuét. Cßn b©y g×ê ®éng

t¸c cÇm bót rÊt ®Ñp vµ thµnh th¹o.

b. Nhê ®· nãi t­¬ng ®èi thµnh th¹o

tiÕng Anh, nªn b©y giê häc tiÕng

Ph¸p, Minh thÊy kh«ng khã l¾m.

c. D¾t xe ®¹p ra khái nhµ lµ Minh

leo lªn vµ phãng mét m¹ch, d­êng

123

thõa bÞ lo¹i bá,

nh÷ng ®éng t¸c

cÇn thiÕt chÝnh

x¸c

4. KÜ x¶o cã thÓ di

chuyÓn tõ hµnh

®éng nµy sang

hµnh ®éng kh¸c.

nh­ kh«ng cÇn ph¶i ®Ó ý ®Õn c¸c

®éng t¸c cña m×nh.

d. Khi ngåi nghe c« gi¸o gi¶ng bµi,

Mai võa ph¶i chó ý nghe, võa ph¶i

nghÜ c¸ch ghi tãm t¾t lêi c« gi¸o

vµo vë.

e. Trong lóc ®i xe ®¹p Minh ph¶i

thùc hiÖn nhiÒu ®éng t¸c: ®¹p,

l¸i, lÊy th¨ng b»ng v. v

C©u 6: H·y ghÐp c¸c chØ sè ph¸t triÓn trÝ tuÖ

(cét I) víi c¸c néi dung thÓ hiÖn nã (cét II):

Cét I

1. Tèc ®é

cña sù

®Þnh

h­íng.

2. Tèc ®é

kh¸i qu¸t

ho¸.

3. TÝnh tiÕt

kiÖm cña

t­ duy.

4. TÝnh mÒm

dÎo cña

trÝ tuÖ.

Cét II

a. §­îc x¸c ®Þnh bëi sè c¸c lËp luËn cÇn

thiÕt ®Ó ®i ®Õn kÕt luËn ®óng.

b. §­îc x¸c ®Þnh bëi møc ®é nhanh hay chËm

trong viÖc t×m kiÕm vµ huy ®éng nh÷ng

kiÕn thøc, kÜ n¨ng ®· cã ®Ó gi¶i quyÕt

mét vÊn ®Ò, mét bµi tËp kh«ng gièng víi

bµi tËp mÉu.

c. §­îc ®Æc tr­ng bëi sù kh«ng dÔ dµng

chÊp nhËn c¸c kÕt luËn kh«ng cã c¨n cø.

d. §­îc ®Æc tr­ng bëi sè lÇn luyÖn tËp

theo cïng mét kiÓu cÇn thiÕt ®Ó h×nh

thµnh mét hµnh ®éng kh¸i qu¸t.

e. §­îc ®Æc tr­ng bëi sù dÔ dµng hay khã

kh¨n trong viÖc x©y dùng l¹i hµnh ®éng

cho thÝch hîp víi nh÷ng biÕn ®æi cña

®iÒu kiÖn.

C©u 7: H·y ghÐp c¸c néi dung cña viÖc h×nh thµnh

ho¹t ®éng häc cho häc sinh (cét I) víi c¸c c«ng

viÖc cô thÓ (cét II):

124

Cét I

1. H×nh thµnh

®éng c¬ bªn

trong cña ho¹t

®éng häc tËp.

2. H×nh thµnh

®éng c¬ bªn

ngoµi.

3. H×nh thµnh

kh¸i niÖm khoa

häc cho häc

sinh.

4. H×nh thµnh

nh÷ng kinh

nghiÖm cho häc

sinh.

Cét II

a. CÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p khuyÕn

khÝch (khen th­ëng), lµm cho häc

sinh hiÓu râ ý nghÜa cña ho¹t ®éng

häc tËp.

b. CÇn h×nh thµnh cho häc sinh c¸c

hµnh ®éng häc tËp nh­ ph©n tÝch,

m« h×nh ho¸, cô thÓ ho¸.

c. CÇn biÕt so s¸nh, ph©n lo¹i, s¾p

xÕp kh¸i niÖm vµo mét hÖ thèng vµ

nhËn l¹i.

d. Chñ thÓ cÇn b¾t tay thùc hiÖn hµnh

®éng häc tËp

e. CÇn t¹o ra Ên t­îng tèt ®Ñp cho

häc sinh ®èi víi ho¹t ®éng häc.

C©u 8: H·y ghÐp c¸c quan ®iÓm d¹y häc (cét I)

víi c¸c néi dung cô thÓ cña nã (cét II):

Cét I

1. D¹y häc ®i

sau sù ph¸t

triÓn.

2. D¹y häc ®i

tr­íc sù

ph¸t

triÓn.

3. D¹y häc ®i

cïng vµ lµm

béc lé sù

ph¸t triÓn.

4. D¹y häc

®éc lËp víi

sù ph¸t

triÓn.

Cét II

a. Cã thÓ d¹y häc sinh bÊt cø ®iÒu g× nÕu

cã ph­¬ng ph¸p thÝch hîp.

b. Néi dung vµ ph­¬ng ph¸p d¹y häc ph¶i

phï hîp vµ t¸c ®éng qua l¹i víi nh÷ng

yÕu tè t©m lÝ t­¬ng øng cña häc sinh.

c. Néi dung vµ ph­¬ng ph¸p d¹y häc ph¶i

®i tr­íc sù ph¸t triÓn, kÐo sù ph¸t

triÓn ®i theo nã.

d. Néi dung vµ ph­¬ng ph¸p d¹y häc ph¶i

®­îc x©y dùng dùa trªn c¬ së nh÷ng yÕu

tè t©m lÝ vµ thÓ chÊt cña häc sinh ®·

®­îc ph¸t triÓn.

e. Néi dung vµ ph­¬ng ph¸p d¹y häc ph¶i

®i tr­íc sù ph¸t triÓn, t¸c ®éng vµo

vïng ph¸t triÓn gÇn nhÊt cña sù ph¸t

125

triÓn ë trÎ em.

C©u hái ®iÒn khuyÕt

C©u 1:

Ho¹t ®éng häc lµ ho¹t

®éng h­íng vµo lµm thay

®æi chÝnh (1)…. cña ho¹t

®éng häc. DÜ nhiªn ho¹t

®éng häc còng cã thÓ lµm

thay ®æi (2).….. Tuy

nhiªn, viÖc lµm thay ®æi

(3)….. nh­ thÕ kh«ng ph¶i

lµ môc ®Ých tù th©n cña

ho¹t ®éng häc.

a. §èi

t­îng.

b. Kh¸ch

thÓ.

c. Tri

thøc.

d. Chñ

thÓ.

e. KÜ

n¨ng.

f. §éng

c¬.

g. Kh¸i

niÖm.

h. Nhu

cÇu.

C©u 2:

126

Ho¹t ®éng d¹y ph¶i

t¹o ra ®­îc ë häc sinh

nh÷ng...(1)... thÝch hîp

víi (2)…... cña viÖc

tiÕp thu. Sù tiÕp thu

nh­ thÕ chØ cã thÓ diÔn

ra trong ho¹t ®éng häc

®­îc (3)…... mét c¸ch

cã ý thøc cña ng­êi lín.

a. Ph­¬ng

tiÖn.

b. Høng

thó.

c. T©m thÕ.

d. Môc

®Ých.

e. Thao

t¸c.

f. Hµnh

®éng.

g. §iÒu

khiÓn.

h. Tr×nh

bµy.

C©u 3:

Ho¹t ®éng häc tËp

®­îc thóc ®Èy bëi

®éng c¬. (1)…..

th­êng kh«ng chøa

®ùng (2)….. bªn

trong. TÊt nhiªn nã

cã thÓ xuÊt hiÖn

nh÷ng nç lùc h­íng

vµo viÖc kh¾c phôc

nh÷ng (3).… bªn

ngoµi.

a. Trong s¸ng.

b. Vô lîi.

c. ý nghÜa x·

héi.

d. Hoµn thiÖn

tri thøc.

e. Xung

®ét.

f. T¸c

®éng.

g. Trë

ng¹i.

h. Hoµn

c¶nh.

C©u 4:

Th«ng th­êng c¶

hai lo¹i (1)….. häc

tËp cïng ®­îc h×nh

a. HÖ thèng.

b. Hµnh

e. §èi

t­îng.

127

thµnh ë häc sinh.

Chóng lµm thµnh mét

(2)…... ®­îc s¾p xÕp

theo (3)……

®éng.

c. Ho¹t

®éng.

d. §éng c¬.

f. Høng thó.

g. Thø bËc.

h. N¨ng lùc.

C©u 5:

Trong d¹y häc, muèn

h×nh thµnh kh¸i niÖm cho

häc sinh, thÇy gi¸o ph¶i

tæ chøc (1)…... cña häc

sinh (2)….. vµo (3)…..

theo ®óng quy tr×nh h×nh

thµnh kh¸i niÖm mµ nhµ

khoa häc ®· ph¸t hiÖn ra

trong lÞch sö.

a. §iÒu

khiÓn.

b. H­íng

dÉn.

c. §èi

t­îng.

d. Sù vËt.

e. Ho¹t

®éng.

f. Hµnh

®éng.

g. ChiÕm

lÜnh.

h. T¸c

®éng.

C©u 6:

Khi tiÕn hµnh ho¹t

®éng d¹y, thÇy gi¸o kh«ng

nh»m lµm (1)…... chÝnh

m×nh, mµ nh»m tæ chøc qu¸

tr×nh (2)……. nÒn v¨n ho¸

x· héi, nh»m t¹o ra

(3)…... trong t©m lÝ häc

a. S¸ng

t¹o.

b. T¸i

t¹o.

c. Ph¸t

triÓn.

d. Tri

e. C¸i

míi.

f. KÜ

n¨ng.

g. ChÊt

l­îng.

h. KÕt

128

sinh. thøc. qu¶.

C©u 7:

ViÖc lÜnh héi c¸c

tri thøc, kinh nghiÖm

trong häc ngÉu nhiªn

kh«ng ph¶i lµ (1)…….

mµ chØ lµ (2)…...

phô, thu ®­îc trong

c¸c (3).….. kh¸c.

a. Chñ

®Þnh.

b. Môc

®Ých.

c. Ph­¬ng

tiÖn.

d. B¾t

buéc.

e. Hµnh

®éng.

f. Ho¹t

®éng.

g. KÕt qu¶.

h. §éng c¬.

C©u 8:

Muèn cho ho¹t ®éng

häc diÔn ra cã kÕt qu¶

cao, häc sinh ph¶i biÕt

(1)…... nghÜa lµ ph¶i

cã nh÷ng (2)….. vÒ

(3)….. ho¹t ®éng häc.

Sù tiÕp thu tri thøc

nµy kh«ng thÓ diÔn ra

mét c¸ch ®éc lËp víi

viÖc tiÕp thu tri thøc,

kÜ n¨ng, kÜ x¶o.

a. Tri thøc.

b. Kinh

nghiÖm.

c. Chó ý.

d. C¸ch häc.

e. Tù

gi¸c.

f. B¶n

th©n.

g. Hîp lÝ.

h. S¸ng

t¹o.

C©u 9:

129

CÊu tróc chung cña

qu¸ tr×nh h×nh thµnh kh¸i

niÖm b¾t ®Çu tõ lµm n¶y

sinh (1).…., tiÕp ®Õn lµ

(2)…., B­íc tiÕp theo lµ

häc sinh v¹ch ra nh÷ng

dÊu hiÖu b¶n chÊt cña ®èi

t­îng, råi kh¸i qu¸t

nh÷ng dÊu hiÖu b¶n chÊt

®ã thµnh (3)…. B­íc cuèi

cïng lµ triÓn khai nã vµo

trong thùc tiÔn

a. Tri

thøc.

b. Kinh

nghiÖm.

c. Chó ý.

d. Kh¸i

niÖm.

e. Hµnh

®éng víi

®èi

t­îng.

f. Nhu cÇu

nhËn

thøc.

g. VÊn ®Ò.

h. Quan

s¸t ®èi

t­îng.

C©u 10:

Muèn h×nh thµnh kÜ

x¶o cho häc sinh tr­íc

hÕt ph¶i gióp c¸c em

(1)….. biÖn ph¸p hµnh

®éng. Sau ®ã tæ chøc

cho c¸c em (2)…... Cuèi

cïng lµ gióp c¸c em

(3)….. Khi trë thµnh

®éng h×nh ho¸ th× kÜ x¶o

xuÊt hiÖn.

a. Tri

thøc.

b. Kinh

nghiÖm.

c. HiÓu.

d. C¸ch

häc.

e. Hµnh

®éng.

f. LuyÖn

tËp.

g. TriÓn

khai.

h. S¸ng

t¹o.

C©u 11:

130

Cã thÓ x¸c ®Þnh møc

®é ph¸t triÓn trÝ tuÖ

cña häc sinh qua s¸u chØ

sè sau ®©y: tÝnh

(1)….., tÝnh tiÕt kiÖm

cña t­ duy, tèc ®é

(2)….. vµ tèc ®é kh¸i

qu¸t ho¸ cña trÝ tuÖ.

Cuèi cïng lµ tÝnh (3)….

vµ kh¶ n¨ng thÊm s©u vµo

b¶n chÊt cña tµi liÖu.

a. TriÓn

khai.

b. §Þnh

h­íng.

c. MÒm

dÎo.

d. S©u

s¾c.

e. Tù gi¸c.

f. Phª

ph¸n.

g. Hîp lÝ.

h. ThuÇn

thôc.

C©u 12:

§Ó d¹y häc cã

vai trß thóc ®Èy

sù ph¸t triÓn ®i

lªn, th× d¹y häc

ph¶i (1)…. sù

ph¸t triÓn, ph¶i

t¸c ®éng tíi

(2)….. vµ ph¶i lµ

sù (3)…. cña thÇy

gi¸o víi häc sinh

.

a. §i cïng

víi.

b. §i sau.

c. §i tr­íc.

d. Sù ph¸t

triÓn.

e. Vïng ph¸t

triÓn hiÖn

t¹i.

f. Vïng ph¸t

triÓn

gÇn nhÊt.

g. Gi¶ng gi¶i.

h. T­¬ng t¸c.

131

Ch­¬ng 5

T©m lÝ häc gi¸o dôc

C©u hái ®óng - sai

C©u 1: HÖ thèng yªu cÇu do con ng­êi tù gi¸c ®Ò

ra trong quan hÖ víi ng­êi kh¸c vµ víi x·

héi gäi lµ ®¹o ®øc.

§óng-------

Sai-------

C©u 2: §¹o ®øc ®­îc thay ®æi tuú theo h×nh th¸i

kinh tÕ x· héi vµ chÕ ®é chÝnh trÞ x· héi

kh¸c nhau.

§óng-------

Sai-------

C©u 3: BÊt cø hµnh vi nµo cã ý nghÜa vÒ mÆt ®¹o

®øc (phï hîp víi chuÈn mùc ®¹o ®øc) ®Òu

gäi lµ hµnh vi ®¹o ®øc.

§óng-------

Sai-------

C©u 4: HÖ thèng chuÈn mùc ®¹o ®øc chØ cã thÓ tån

t¹i d­íi h×nh thøc hµnh vi ®¹o ®øc (cña

nh©n c¸ch cô thÓ ®ang vËn hµnh d­íi sù chØ

®¹o cña chÝnh nã).

§óng-------

132

Sai-------

C©u 5: Mét hµnh vi cã tÝnh tù gi¸c, cã Ých vµ

kh«ng vô lîi ®­îc coi lµ hµnh vi ®¹o ®øc.

§óng-------

Sai-------

C©u 6: Mét hµnh vi kh«ng vô lîi lµ hµnh vi ®¹o

®øc.

§óng-------

Sai-------

C©u 7: Trong mét sè tr­êng hîp, cã thÓ cã hµnh vi

®¹o ®øc mµ kh«ng cã tri thøc ®¹o ®øc.

§óng-------

Sai-------

C©u 8: Mét hµnh vi ®¹o ®øc kh«ng ph¶i bao giê

còng ®­îc thóc ®Èy bëi ®éng c¬ ®¹o ®øc.

§óng-------

Sai-------

C©u 9: §éng c¬ ®¹o ®øc cã thÓ lµ tÝch cùc hoÆc

tiªu cùc vÒ mÆt ®¹o ®øc, nªn mét hµnh vi

cã thÓ trë thµnh hµnh vi ®¹o ®øc hay hµnh

vi phi ®¹o ®øc.

§óng-------

Sai-------

C©u 10: Ng­êi cã hiÓu biÕt vÒ c¸c chuÈn mùc ®¹o

®øc quy ®Þnh hµnh vi cña hä, ®­îc coi lµ

ng­êi cã tri thøc ®¹o ®øc.

133

§óng-------

Sai-------

C©u 11: Mét ng­êi häc thuéc lßng c¸c chuÈn mùc

®¹o ®øc vµ c¸c quy t¾c ®¹o ®øc lµ ng­êi cã

tri thøc ®¹o ®øc.

§óng-------

Sai-------

C©u 12: Cã tri thøc ®¹o ®øc tèt ch¾c ch¾n sÏ cã

hµnh vi ®¹o ®øc tèt.

§óng-------

Sai-------

C©u 13: NghÞ lùc lµ mét trong nh÷ng yÕu tè biÕn ý

thøc ®¹o ®øc thµnh thãi quen hµnh vi ®¹o

®øc.

§óng-------

Sai-------

C©u 14: Muèn cã hµnh vi ®¹o ®øc tèt cÇn ph¶i cã

c¶ tri thøc ®¹o ®øc vµ niÒm tin ®¹o ®øc.

§óng-------

Sai-------

C©u 15: NghÞ lùc lµ yÕu tè ®Ó biÕn ý thøc ®¹o ®øc

thµnh hµnh vi ®¹o ®øc, nh­ng kh«ng nhÊt

thiÕt mäi hµnh vi ®¹o ®øc ®Òu cÇn cã sù

tham gia cña nghÞ lùc.

§óng-------

Sai-------

134

C©u 16: C«ng t¸c gi¸o dôc cña nhµ tr­êng lµ yÕu

tè quyÕt ®Þnh trùc tiÕp sù h×nh thµnh vµ

ph¸t triÓn ®¹o ®øc cña häc sinh.

§óng-------

Sai-------

C©u 17: Kh«ng khÝ trong tËp thÓ lµ m«i tr­êng

ph¸t sinh, ®iÒu kiÖn tån t¹i vµ cñng cè

hµnh vi ®¹o ®øc.

§óng-------

Sai-------

C©u 18: C¸c tri thøc ®¹o ®øc kh«ng nhÊt thiÕt

ph¶i g¾n víi xóc c¶m, nh÷ng tr¶i nghiÖm

cña c¸ nh©n míi cã thÓ biÕn thµnh niÒm tin

®¹o ®øc.

§óng-------

Sai-------

C©u 19: NÕu n¾m v÷ng tri thøc vÒ c¸c chuÈn mùc

®¹o ®øc th× c¸ nh©n sÏ cã hµnh vi ®¹o ®øc.

§óng-------

Sai-------

C©u 20: §éng c¬ cña hµnh vi ®¹o ®øc lu«n thèng

nhÊt víi môc tiªu trùc tiÕp cña hµnh vi.

§óng-------

Sai-------

C©u 21: Cã nh÷ng t×nh c¶m ®¹o ®øc tÝch cùc vµ

t×nh c¶m ®¹o ®øc tiªu cùc.

135

§óng-------

Sai-------

C©u 22: NghÞ lùc vµ thiÖn chÝ lµ hai mÆt biÓu

hiÖn cña ý chÝ (gi¸ trÞ vµ c­êng ®é cña ý

chÝ).

§óng-------

Sai-------

C©u 23: Thãi quen ®¹o ®øc lµ mét phÈm chÊt ®¹o

®øc cña c¸ nh©n, v× cã sù thèng nhÊt gi÷a

ý thøc vµ hµnh vi ®¹o ®øc.

§óng-------

Sai-------

C©u 24: Cø h×nh thµnh ®­îc thiÖn chÝ ®¹o ®øc cho

c¸ nh©n lµ c¸ nh©n ®ã sÏ cã hµnh vi ®¹o

®øc ®óng ®¾n.

§óng-------

Sai-------

C©u 25: Trong gi¸o dôc ®¹o ®øc, cha mÑ cÇn ng¨n

cÊm con c¸i tiÕp xóc víi nh÷ng ¶nh h­ëng

xÊu bªn ngoµi.

§óng-------

Sai-------

C©u 26: Ph­¬ng ph¸p gi¸o dôc ®¹o ®øc quan träng

nhÊt trong gia ®×nh lµ sù g­¬ng mÉu vµ sù

nghiªm kh¾c víi b¶n th©n cña bè mÑ trong

sinh ho¹t gia ®×nh.

136

§óng-------

Sai-------

C©u 27: ¶nh h­ëng cña cha mÑ ®Õn con c¸i chØ diÔn

ra khi cã mÆt bè mÑ tr­íc con c¸i.

§óng-------

Sai-------

C©u 28: T×nh c¶m vµ thiÖn chÝ ®¹o ®øc lµ nh÷ng

yÕu tè t¹o nªn ®éng c¬ ®¹o ®øc, cßn tri

thøc ®¹o ®øc soi s¸ng cho hµnh vi ®¹o ®øc.

V× vËy, ®Ó cã hµnh vi ®¹o ®øc cÇn cã c¶

t×nh c¶m, thiÖn chÝ vµ tri thøc ®¹o ®øc.

§óng-------

Sai-------

C©u 29: §iÒu kiÖn ®Ó tån t¹i vµ cñng cè hµnh vi

®¹o ®øc cña häc sinh lµ x©y dùng bÇu kh«ng

khÝ ®¹o ®øc tËp thÓ cña c¸c em.

§óng-------

Sai-------

C©u 30: Trong gi¸o dôc ®¹o ®øc cho trÎ em, ng­êi

lín cã thÓ sö dông phong c¸ch ®éc ®o¸n,

phong c¸ch tù do vµ phong c¸ch d©n chñ.

Nh­ng phong c¸ch d©n chñ ®em l¹i hiÖu qu¶

nhÊt.

§óng-------

Sai-------

137

C©u hái nhiÒu lùa chän

C©u 1: Trong t©m lÝ häc m¸c xÝt, ®¹o ®øc ®­îc

hiÓu lµ:

a. HÖ thèng nh÷ng yªu cÇu con ng­êi ®Æt ra

trong c¸c mèi quan hÖ x· héi.

b. Mét trong nh÷ng h×nh th¸i cña ý thøc x·

héi.

c. HÖ thèng nh÷ng chuÈn mùc ®­îc con ng­êi

tù ®Æt ra vµ tù gi¸c tu©n theo trong qu¸

tr×nh quan hÖ x· héi.

d. C¶ a, b, c.

C©u 2: Hµnh vi ®¹o ®øc lµ:

a. Hµnh vi ®­îc thóc ®Èy bëi ®éng c¬ cã ý

nghÜa vÒ mÆt ®¹o ®øc do c¸ nh©n tù gi¸c

lµm.

b. Mét hµnh vi cã Ých cho x· héi vµ cho c¸

nh©n, kh«ng vi ph¹m c¸c chuÈn mùc ®¹o

®øc.

c. Mét hµnh vi do c¸ nh©n tù nguyÖn thùc

hiÖn.

d. C¶ a, b, c.

C©u 3: Tiªu chuÈn ®Ó ®¸nh gi¸ mét hµnh vi ®¹o ®øc

lµ:

a. TÝnh tù gi¸c.

b. TÝnh cã Ých.

c. TÝnh kh«ng vô lîi c¸ nh©n.

138

d. C¶ a, b, c.

C©u 4: Hµnh vi nµo ®­îc xem lµ hµnh vi ®¹o ®øc

trong c¸c hµnh vi sau?

a. H«m nay, H¶i lµm ®­îc mét viÖc tèt vµ

®­îc nhµ tr­êng tuyªn d­¬ng: em ®· gióp

®­îc mét cô giµ bÞ ngÊt vµo tr¹m x¸ gÇn

tr­êng. Em rÊt vui khi nghÜ ®Õn phÇn

th­ëng cña bè v× bè ®· høa: "NÕu con lµm

®­îc mét viÖc tèt th× bè sÏ cã phÇn

th­ëng".

b. H­¬ng rÊt ch¨m chØ häc hµnh, nh­ng do

ch­a cã ph­¬ng ph¸p tèt nªn kÕt qu¶ häc

tËp cña em n¨m nµo còng thÊp.

c. Nh×n thÊy cô giµ chuÈn bÞ qua ®­êng gi÷a

dßng xe tÊp nËp, Hång véi vµng ch¹y tíi

nãi: “¤ng ¬i, «ng ®Ó ch¸u d¾t «ng qua

®­êng".

d. C¶ a, b, c.

C©u 5: ThiÖn chÝ ®­îc hiÓu lµ:

a. ViÖc lµm h÷u Ých.

b. ý chÝ h­íng vµo viÖc t¹o ra gi¸ trÞ ®¹o

®øc.

c. Kh¶ n¨ng b¾t con ng­êi ph¶i thùc hiÖn

c¸c gi¸ trÞ ®¹o ®øc.

d. C¶ a, b, c.

C©u 6: YÕu tè xo¸ ®i kho¶ng c¸ch gi÷a ý thøc ®¹o

139

®øc víi hµnh vi ®¹o ®øc, lµm ý thøc ®¹o

®øc thèng nhÊt víi hµnh vi ®¹o ®øc lµ:

a. NiÒm tin ®¹o ®øc.

b. T×nh c¶m ®¹o ®øc.

c. Thãi quen ®¹o ®øc.

d. ThiÖn chÝ.

C©u 7: YÕu tè quyÕt ®Þnh trùc tiÕp tr×nh ®é ®¹o

®øc cña mçi häc sinh lµ:

a. Sù tù tu d­ìng cña häc sinh.

b. ViÖc tæ chøc gi¸o dôc cña nhµ tr­êng.

c. Kh«ng khÝ rÌn luyÖn ®¹o ®øc cña tËp thÓ

häc sinh.

d. NÒn nÕp sinh ho¹t vµ tæ chøc gi¸o dôc

cña gia ®×nh.

C©u 8: TÝnh tù gi¸c cña hµnh vi ®¹o ®øc ®­îc thÓ

hiÖn ë:

a. TÝnh tÝch cùc cña chñ thÓ hµnh ®éng.

b. ý thøc ®­îc kÕt qu¶ hµnh ®éng vµ tù

nguyÖn thùc hiÖn.

c. TÝnh tù nguyÖn cña chñ thÓ hµnh ®éng.

d. ý thøc ®­îc môc ®Ých vµ ý nghÜa hµnh

®éng.

C©u 9: C¸ch hiÓu nµo kh«ng ®óng vÒ ®éng c¬ ®¹o

®øc trong c¸c ®éng c¬ sau?

a. §éng c¬ ®¹o ®øc thÓ hiÖn gi¸ trÞ cña

hµnh vi ®¹o ®øc.

140

b. §éng c¬ ®¹o ®øc lµ ®éng c¬ cã ý nghÜa vÒ

®¹o ®øc.

c. §éng c¬ cã thÓ m©u thuÉn víi môc ®Ých

trùc tiÕp cña hµnh ®éng cô thÓ.

d. §éng c¬ thÓ hiÖn søc m¹nh cña hµnh vi

®¹o ®øc.

C©u 10: YÕu tè nµo thÓ hiÖn søc m¹nh ý chÝ trong

thùc hiÖn hµnh vi ®¹o ®øc trong c¸c yÕu tè

sau?

a. ThiÖn chÝ.

b. NghÞ lùc.

c. Thãi quen.

d. C¶ a, b, c.

C©u 11: Trong t×nh huèng ph¶i ®Êu tranh gi÷a c¸i

“t«i cÇn” vµ “t«i muèn” th× viÖc thùc hiÖn

hµnh vi ®¹o ®øc lµ kÕt qu¶ cña nh÷ng yÕu

tè nµo trong c¸c yÕu tè sau?

a. ThiÖn chÝ vµ tri thøc ®¹o ®øc.

b. NghÞ lùc vµ niÒm tin ®¹o ®øc.

c. Thãi quen ®¹o ®øc.

d. ThiÖn chÝ, nghÞ lùc vµ tri thøc ®¹o ®øc.

C©u 12: Gi¸o dôc ®¹o ®øc thùc chÊt lµ:

a. H×nh thµnh ý thøc ®¹o ®øc.

b. H×nh thµnh hµnh vi ®óng víi chuÈn mùc

®¹o ®øc.

c. H×nh thµnh phÈm chÊt ®¹o ®øc.

141

d. C¶ a, b, c.

C©u 13: YÕu tè nµo trong c¸c yÕu tè sau t¸c ®éng

vµo niÒm tin ®¹o ®øc?

a. Häc m«n ®¹o ®øc ®­îc nghe gi¸o viªn

gi¶ng vÒ nh÷ng tri thøc ®¹o ®øc kh¸i qu¸t

vµ hÖ thèng.

b. T¸c ®éng cña c¸c m«n v¨n ho¸ kh¸c (®Æc

biÖt c¸c m«n khoa häc x· héi).

c. TiÕp xóc víi ng­êi thùc, viÖc thùc.

d. C¸c h×nh t­îng nghÖ thuËt trong ho¹t ®éng

ngo¹i kho¸.

C©u 14: Kh«ng khÝ ®¹o ®øc cña tËp thÓ lµ:

a. T©m tr¹ng chung bao trïm lªn c¸c ho¹t

®éng cña tËp thÓ.

b. D­ luËn cña tËp thÓ vÒ hµnh vi ®¹o ®øc

cña mçi thµnh viªn.

c. Néi quy cña tËp thÓ.

d. C¶ a, b, c.

C©u 15: §Ó cã ®­îc d­ luËn tËp thÓ tèt, ng­êi

thÇy gi¸o cÇn cã kh¶ n¨ng nµo trong c¸c

kh¶ n¨ng sau?

a. Kh¶ n¨ng x©y dùng ®­îc mét tËp thÓ häc

sinh tèt.

b. Kh¶ n¨ng lµm cho d­ luËn cña tËp thÓ

kh¸c nhau, cã sù thèng nhÊt vÒ cïng mét

vÊn ®Ò.

142

c. BiÕt h­íng d­ luËn tËp thÓ theo mét

h­íng cã chñ ®Þnh vµ dÑp ®i nh÷ng d­ luËn

kh«ng cã lîi cho gi¸o dôc ®¹o ®øc.

d. C¶ a, b, c.

C©u 16: §Ó gia ®×nh cã ¶nh h­ëng gi¸o dôc ®¹o ®øc

tèt cho con em m×nh, gia ®×nh kh«ng nªn

lµm ®iÒu nµo d­íi ®©y?

a. Ng¨n cÊm con em tiÕp xóc víi ¶nh h­ëng

xÊu tõ bªn ngoµi.

b. X¸c ®Þnh râ môc ®Ých gi¸o dôc cho con

c¸i.

c. Gi¸o dôc con ngay c¶ khi cã mÆt hay v¾ng

mÆt bè mÑ.

d. Võa khuyªn r¨n con em võa nªu tÊm g­¬ng

tèt cña bè mÑ.

C©u 17: Uy quyÒn cña cha mÑ cã t¸c dông tèt ®Õn

gi¸o dôc ®¹o ®øc cho con c¸i lµ uy quyÒn

®­îc x©y dùng trªn c¬ së:

a. T×nh yªu th­¬ng m·nh liÖt.

b. Th¸i ®é, hµnh vi mÉu mùc cña cha mÑ trong

cuéc sèng.

c. Tho¶ m·n mäi nhu cÇu cña con.

d. Nh÷ng lêi khuyªn r¨n vÒ ®¹o ®øc, nh÷ng

c©u chuyÖn kÓ vÒ ng­êi tèt, viÖc tèt

(gi¸o dôc ®¹o ®øc).

143

C©u 18: C¸ch hiÓu nµo kh«ng ®óng vÒ sù tù tu

d­ìng?

a. Lµ nhu cÇu tù nhiªn cña con ng­êi. TrÎ

th¬ hay ng­êi lín ®Òu cã sù tù tu d­ìng.

b. HÖ thèng hµnh ®éng tù gi¸c nh»m hoµn

thiÖn b¶n th©n.

c. Lµ con ®­êng gi¸o dôc ®¹o ®øc quan träng

cña c¸ nh©n.

d. Lµ kh¶ n¨ng chØ cã ë con ng­êi.

C©u 19: Nguån gèc cña sù tù tu d­ìng ë c¸ nh©n lµ

do yÕu tè nµo trong c¸c yÕu tè sau?

a. Hoµn c¶nh bªn ngoµi.

b. Gi¸o dôc.

c. Kinh nghiÖm sèng.

d. C¶ a, b, c.

C©u 20: §Ó cã sù tu d­ìng tèt cÇn nh÷ng ®iÒu kiÖn

nµo trong c¸c ®iÒu kiÖn sau?

a. §­îc gi¸o dôc ®Ó t¹o c¬ së vÒ nhËn thøc,

t×nh c¶m, ý chÝ cÇn thiÕt.

b. §­îc gi¸o viªn vµ tËp thÓ gióp ®ì.

c. Cã ®éng c¬ trong s¸ng.

d. C¶ a, b, c.

C©u 21: §iÒu nµo kh«ng ph¶i lµ c«ng viÖc cña gi¸o

viªn khi gióp ®ì cho häc sinh tù tu d­ìng?

a. LËp kÕ ho¹ch tù tu d­ìng cho häc sinh,

trong ®ã nªu râ nÐt ®¹o ®øc cÇn rÌn

144

luyÖn, cñng cè hay kh¾c phôc.

b. Lµm cho häc sinh hiÓu r»ng ph¶i tù tu

d­ìng trong ho¹t ®éng thùc tiÔn míi ®¹t

kÕt qu¶.

c. Lµm cho häc sinh hiÓu r»ng tù kiÓm tra

®¸nh gi¸ th­êng xuyªn lµ viÖc lµm kh«ng

thÓ thiÕu cña sù tù tu d­ìng.

d. CÇn n¾m môc ®Ých, ph­¬ng ph¸p, tæ chøc

tu d­ìng cña häc sinh ®Ó gióp c¸c em ®Þnh

h­íng ®óng.

C©u 22: Trong tù tu d­ìng cña c¸ nh©n th×:

a. Ph¶i tù c¸ nh©n lªn kÕ ho¹ch vµ thùc

hiÖn, kh«ng cÇn sù t¸c ®éng cña bªn

ngoµi.

b. ý chÝ lµ quan träng h¬n môc ®Ých.

c. Kh«ng phô thuéc sù ph¸t triÓn cña c¸

nh©n mµ phô thuéc ý chÝ cña c¸ nh©n ®ã.

d. C¸ nh©n lªn kÕ ho¹ch vµ quyÕt t©m thùc

hiÖn víi sù hç trî cña bªn ngoµi.

C©u 23: C¸ch hiÓu nµo lµ ®óng vÒ mèi quan hÖ gi÷a

nhu cÇu vµ hµnh vi ®¹o ®øc trong c¸c c¸ch

hiÓu sau?

a. Nhu cÇu ®¹o ®øc quy ®Þnh hµnh vi ®¹o

®øc.

b. Nhu cÇu ®¹o ®øc chØ ®­îc thÓ hiÖn qua

hµnh vi ®¹o ®øc.

145

c. Hµnh vi ®¹o ®øc cã thÓ lµm biÕn ®æi nhu

cÇu ®¹o ®øc.

d. C¶ a, b, c.

C©u 24: HiÓu nh­ thÕ nµo lµ ®óng vÒ mèi quan hÖ

gi÷a c¸c yÕu tè trong cÊu tróc t©m lÝ cña

hµnh vi ®¹o ®øc?

a. Tri thøc ®¹o ®øc soi s¸ng con ®­êng tíi

môc ®Ých cña hµnh vi. Nã lµ c¬ së cña

niÒm tin, t×nh c¶m vµ ®éng c¬, thiÖn chÝ,

thãi quen ®¹o ®øc.

b. NghÞ lùc ph¶i do tri thøc, thiÖn chÝ vµ

t×nh c¶m ®¹o ®øc t¹o ra míi gióp con ng­êi

biÕn ý thøc thµnh hµnh vi ®¹o ®øc.

c. Thãi quen lµm cho ý thøc vµ hµnh vi ®¹o

®øc ®­îc thùc hiÖn thèng nhÊt mµ kh«ng

®ßi hái nç lùc ý chÝ.

d. C¶ a, b, c.

C©u 25: Thãi quen ®¹o ®øc cã thÓ hiÓu lµ:

a. Hµnh vi s½n sµng thùc hiÖn chuÈn mùc ®¹o

®øc.

b. Hµnh vi ®¹o ®øc æn ®Þnh ®· trë thµnh nhu

cÇu cña con ng­êi.

c. Hµnh ®éng tù ®éng ho¸.

d. C¶ a, b, c.

C©u 26: Trong viÖc gi¸o dôc trÎ em, phong c¸ch gi¸o

dôc tèt nhÊt lµ:

146

a. Phong c¸ch d©n chñ.

b. Phong c¸ch ®éc ®o¸n, gia tr­ëng.

c. Phong c¸ch tù do.

d. C¶ a,b,c.

C©u 27: Ph­¬ng ph¸p gi¸o dôc tèt nhÊt lµ:

a. ¸p ®Æt, c­ìng bøc thùc hiÖn theo mÖnh

lÖnh.

b. Gi¶ng gi¶i, thuyÕt phôc, ®éng viªn ,

gi¸m s¸t.

c. Hoµn toµn ®Ó trÎ tù do lµm theo ý m×nh.

d. C¶ a,b,c.

C©u 28: §Ó nh©n c¸ch häc sinh trë thµnh chñ thÓ

®¹o ®øc cÇn h×nh thµnh ë c¸c em phÈm chÊt

t©m lÝ nµo?

a. TÝnh s½n sµng hµnh ®éng cã ®¹o ®øc.

b. Nhu cÇu tù ®¸nh gi¸, tù kh¼ng ®Þnh.

c. L­¬ng t©m.

d. C¶ a, b, c.

C©u hái ghÐp ®«i

C©u 1: H·y ghÐp c¸c con ®­êng h×nh thµnh ®¹o ®øc

cho häc sinh (cét I) víi c¸c vai trß cña nã (cét

II):

Cét I

1. Häc m«n ®¹o

®øc ë nhµ

tr­êng.

Cét II

a. QuyÕt ®Þnh trùc tiÕp tr×nh ®é ®¹o ®øc

mçi ng­êi

b. H×nh thµnh hÖ thèng tri thøc ®¹o ®øc

147

2. Kh«ng khÝ

®¹o ®øc cña

tËp thÓ.

3. Gi¸o dôc gia

®×nh.

4. Tù tu d­ìng.

kh¸i qu¸t vµ cã hÖ thèng.

c. §iÒu kiÖn ph¸t sinh, tån t¹i vµ cñng

cè hµnh vi ®¹o ®øc.

d. TËp thÓ cã ¶nh h­ëng ®Æc biÖt quan

träng ®Õn ®¹o ®øc cña häc sinh.

e. T¹o nÒn t¶ng nh©n c¸ch cho trÎ sím

nhÊt.

C©u 2: H·y ghÐp c¸c yÕu tè t©m lÝ cña hµnh vi ®¹o

®øc (cét I) víi c¸c ®Æc ®iÓm cña nã (cét II):

Cét I

1. NghÞ lùc.

2. ThiÖn

chÝ.

3. Thãi quen

®¹o ®øc.

4. Tri thøc

®¹o ®øc

Cét II

a. ý chÝ cña con ng­êi h­íng vµo viÖc t¹o

ra gi¸ trÞ ®¹o ®øc.

b. N¨ng lùc biÕn ý thøc thµnh hµnh vi ®¹o

®øc.

c. Hµnh vi ®¹o ®øc æn ®Þnh trë thµnh nhu

cÇu cña con ng­êi.

d. Tri thøc ®¹o ®øc ®­îc kÕt tinh v÷ng

bÒn, nã trë thµnh ch©n lÝ h­íng dÉn con

ng­êi hµnh ®éng.

e. HiÓu biÕt cña con ng­êi vÒ c¸c chuÈn

mùc ®¹o ®øc.

C©u 3: H·y ghÐp c¸c yÕu tè t©m lÝ cña hµnh vi ®¹o

®øc (cét I) víi c¸c t×nh huèng mµ nã xuÊt hiÖn

(cét II):

Cét I

1. NghÞ lùc.

2. ThiÖn chÝ.

3. Thãi quen.

4. Tri thøc ®¹o

®øc.

Cét II

a. Anh Êy lu«n cã ý ®Þnh tèt, nh­ng

kh«ng ®ñ ý chÝ ®Ó biÕn nã thµnh sù

thËt.

b. BiÕt r»ng lµm nh­ vËy lµ sai, nh­ng

anh Êy vÉn cø lµm.

c. Hµnh vi lÔ phÐp chµo hái ng­êi lín

tuæi ®· ¨n s©u vµo ý thøc vµ trë

thµnh b¶n tÝnh cña Nam.

d. Minh rÊt ¸y n¸y v× sai hÑn víi Lan.

148

Tõ tr­íc tíi nay, ch­a bao giê anh

sai hÑn víi ai c¶.

e. Bµi kiÓm tra h«m nay khã qu¸, Minh

ngåi c¾n bót m·i, thÊy Nga ngåi bªn

c¹nh gië tµi liÖu ra chÐp, nh­ng Minh

kh«ng lµm nh­ vËy, em cho r»ng nh­

thÕ lµ xÊu, thµ bÞ ®iÓm kÐm cßn h¬n.

C©u 4: H·y ghÐp c¸c tiªu chuÈn cña hµnh vi ®¹o

®øc (cét I) víi c¸c biÓu hiÖn cña nã (cét II):

Cét I

1. TÝnh tù gi¸c

2. TÝnh cã Ých

3. TÝnh kh«ng

vô lîi

Cét II

a. MÆc dï ®· rÊt mÖt vµ rÐt, nh­ng nghe

thÊy tiÕng kªu cña em bÐ cßn kÑt

trong ng«i nhµ ®ang bÞ ngËp, M¹nh l¹i

véi vµng b¬i tíi, cè ®­a em bÐ lªn

chç cao. §©y lµ em bÐ thø s¸u ®­îc

M¹nh cøu tho¸t trong c¬n lò nµy.

b. H«m nay H¶i rÊt vui v× thÊy m×nh võa

lµm ®­îc viÖc cã Ých: em ®· gióp ®­a

mét cô giµ bÞ ngÊt vµo tr¹m x¸ gÇn

tr­êng.

c. Nh×n thÊy cô giµ chuÈn bÞ qua ®­êng

gi÷a dßng xe tÊp nËp, Hång véi vµng

ch¹y tíi nãi: "¤ng ¬i, «ng ®Ó ch¸u

d¾t «ng qua ®­êng".

d. Nhµ Lan rÊt nghÌo, h«m nay, Lan l¹i

nghØ häc v× mÑ èm. C¶ líp kh«ng ai

b¶o ai, ®Òu nghÜ m×nh ph¶i lµm g× ®Ó

gióp Lan. Nªn khi líp tr­ëng ®Ò

xuÊt, mäi ng­êi ®Òu h¨ng h¸i t×nh

nguyÖn nhËn lêi

C©u 5: H·y ghÐp c¸c phong c¸ch gi¸o dôc (cét I)

víi c¸c biÓu hiÖn cña nã (cét II):

Cét I Cét II

149

1. §éc

®o¸n.

2. Tù do.

3. D©n

chñ.

a. Hång lu«n c¶m thÊy bè, mÑ nh­ nh÷ng ng­êi

b¹n lín. Khi cÇn ph¶i quyÕt ®Þnh hoÆc lµm

viÖc g× quan träng,

Hång ®Òu hái bè, mÑ vµ ®Òu nhËn ®­îc nh÷ng

lêi khuyªn quý b¸u.

b. ë nhµ, Lan gÇn nh­ ®­îc tù do quyÕt ®Þnh

c«ng viÖc cña m×nh. RÊt Ýt khi bè, mÑ can

thiÖp vµo c«ng viÖc cña con c¸i.

c. Trong gia ®×nh Nam, bè Nam lµ ng­êi cã

quyÒn nhÊt, Khi bè ra mÖnh lÖnh nµo ®ã th×

mäi ng­êi ®Òu ph¶i nghe theo, kÓ c¶ mÑ.

d. H«m nay gia ®×nh H»ng l¹i më "Héi nghÞ

Diªn Hång". Chñ ®Ò lµ H»ng sÏ thi vµo

tr­êng ®¹i häc nµo? Nh÷ng "héi nghÞ" nh­

vËy lµ truyÒn thèng cña gia ®×nh H»ng.

C©u hái §iÒn khuyÕt

C©u 1:

Gi¸ trÞ ®¹o ®øc cña

mét hµnh vi ®¹o ®øc

®­îc xÐt theo c¸c tiªu

chuÈn lµ tÝnh (1)....,

tÝnh (2)... vµ tÝnh

(3)......

a. Gi¸ trÞ

b. Tù gi¸c

c. Tri thøc

d. Cã Ých

e. ThiÖn chÝ

f. TÝch cùc.

g. Kh«ng vô

lîi

h. Chñ thÓ

150

C©u 2:

Hµnh vi ®¹o ®øc lµ

hµnh vi ®­îc thóc ®Èy

bëi (1).…. vÒ mÆt ®¹o

®øc. Gi¸ trÞ ®¹o ®øc

cña hµnh vi thÓ hiÖn

ë tÝnh (2)…., tÝnh cã

Ých vµ tÝnh kh«ng vô

lîi. Khi hµnh vi ®¹o

®øc æn ®Þnh, trë

thµnh nhu cÇu th×

®­îc gäi lµ (3).….

a. Gi¸ trÞ.

b. §éng c¬

cã

ý nghÜa.

c. Tri

thøc.

d. ThiÖn

chÝ.

e. Thãi quen ®¹o

®øc.

f. TÝch cùc.

g. Tù gi¸c.

h. Hµnh ®éng.

®¹o ®øc.

C©u 3:

Trong gi¸o dôc ®¹o

®øc, cha mÑ (1)….. con

c¸i tiÕp xóc víi nh÷ng

¶nh h­ëng xÊu bªn ngoµi.

Ph­¬ng ph¸p gi¸o dôc

quan träng nhÊt trong

gia ®×nh lµ (2)…. trong

sinh ho¹t gia ®×nh cña

bè mÑ. ¶nh h­ëng cña cha

mÑ víi con c¸i diÔn ra

khi bè mÑ (3)…. tr­íc

con c¸i.

a. CÇn

ng¨n

cÊm.

b. Cã mÆt.

c. Kh«ng

nªn ng¨n

cÊm.

d. H¹n

chÕ.

e. Sù dÔ d·i.

f. Sù nghiªm

kh¾c.

g. Sù g­¬ng

mÉu.

h. Cã mÆt

hoÆc kh«ng

cã mÆt.

C©u 4:

151

Mét hµnh vi ®¹o

®øc cÇn cã tri thøc

®¹o ®øc, tøc lµ hiÓu

biÕt vÒ(1)…., ph¶i

®­îc thóc ®Èy bëi

(2)…. ®¹o ®øc vµ ph¶i

®­îc thùc hiÖn bëi

(3)….. ®¹o ®øc.

a. Gi¸ trÞ.

b. ChuÈn mùc

®¹o ®øc.

c. §éng c¬.

d. C¸c quy

­íc

®¹o ®øc.

e. ThiÖn chÝ.

f. Thãi

quen.

g. TÝnh tÝch

cùc.

h. Hµnh ®éng.

C©u 5:

ý chÝ cña c¸ nh©n h­íng

vµo viÖc t¹o ra gi¸ trÞ ®¹o

®øc ®­îc gäi lµ (1)…. ®¹o

®øc. Cßn søc m¹nh ®Ó thùc

hiÖn thiÖn chÝ ®ã ®­îc gäi

lµ (2)…. ®¹o ®øc. Ngoµi

ra, ®Ó hµnh vi ®¹o ®øc

kh«ng tèn nhiÒu n¨ng l­îng,

cÇn ph¶i cã (3)….. ®¹o

®øc.

a. §éng

c¬.

b. NghÞ

lùc.

c. Xu

h­íng.

d. ThiÖn

chÝ.

e. Tù gi¸c.

f. Thãi

quen.

g. TÝch

cùc.

h. Hµnh

®éng.

C©u 6:

152

Tri thøc ®¹o ®øc (1)…..

®Õn hµnh vi ®¹o ®øc. Cßn

thiÖn chÝ ®¹o ®øc lµ

(2)….. ®Ó con ng­êi cã

hµnh vi ®¹o ®øc. Cã tri

thøc ®¹o ®øc, t×nh c¶m vµ

thiÖn chÝ ®¹o ®øc sÏ t¹o

thµnh ý thøc ®¹o ®øc. Tõ

chç cã ý thøc ®¹o ®øc ®Õn

chç cã hµnh vi ®¹o ®øc cßn

ph¶i cã (3)….. ®¹o ®øc.

a. Ph¸t

®éng.

b. Soi

®­êng.

c. §iÒu

kiÖn.

d. NiÒm

tin.

e. Tù

gi¸c.

f. NghÞ

lùc.

g. Thãi

quen.

h. Hµnh

®éng.

C©u 7

Trong viÖc gi¸o dôc

®¹o ®øc cho trÎ em, nhµ

tr­êng cung cÊp (1).….

cho c¸c em; tæ chøc c¸c

(2) .…. vµ t¹o ra bÇu

kh«ng khÝ ®¹o ®øc trong

lµnh cña tËp thÓ. Cßn gia

®×nh cã vai trß ®Æc biÖt

quan träng trong viÖc

h×nh thµnh nÕp sèng, t¸c

phong ®¹o ®øc lµnh m¹nh,

Tuy nhiªn, yÕu tè quyÕt

®Þnh thuéc vÒ (3)….. cña

chÝnh c¸c em.

a. Gi¸

trÞ.

b. §éng

c¬.

c. Tri

thøc.

d. QuyÕt

®Þnh

trùc

tiÕp.

e. Ho¹t ®éng

c¸ nh©n.

f. Ho¹t ®éng

tËp thÓ.

g. Quan

träng.

h. QuyÕt

®Þnh.

C©u 8:

§Ó cã thÓ tù tu

153

d­ìng, häc sinh cÇn

ph¶i cã (1)….. vÒ b¶n

th©n; biÕt ®¸nh gi¸

®óng vÒ m×nh. §ång

thêi ph¶i cã (2)…..

cña cuéc ®êi, ®éng c¬

tu d­ìng cã ý nghÜa x·

héi vµ ph¶i cã (3)…...

Cuèi cïng, tù tu d­ìng

cña häc sinh ph¶i cã

sù h­íng dÉn cña ng­êi

lín.

a. Th¸i

®é.

b. HiÓu

biÕt.

c. T×nh

c¶m.

d. LÝ

t­ëng.

e. ThiÖn chÝ.

f. TÝnh tù gi¸c.

g. Thãi quen ®¹o

®øc.

h. NghÞ lùc ®¹o

®øc.

C©u 9:

§¹o ®øc lµ hÖ thèng

(1)….. biÓu hiÖn (2)…..

®¸nh gi¸ quan hÖ gi÷a lîi

Ých cña b¶n th©n víi lîi

Ých cña ng­êi kh¸c vµ cña

x· héi. §ång thêi nã quy

®Þnh (3)…. øng xö cña c¸

nh©n

a. Gi¸

trÞ.

b. ChuÈn

mùc.

c.§éng c¬.

d. Th¸i

®é.

e. Tri

thøc.

f. ý thøc.

g. Thãi

quen.

h. Hµnh

vi.

154

Ch­¬ng s¸u

T©m lÝ häc nh©n c¸ch ng­êi thÇy gi¸o

C©u hái ®óng - sai

C©u 1: §èi t­îng cña nghÒ d¹y häc lµ con ng­êi

®ang ph¸t triÓn.

§óng-------

Sai-------

C©u 2: C«ng cô lao ®éng cña ng­êi c«ng nh©n lµ

m¸y mãc cßn c«ng cô lao ®éng cña nghÒ d¹y

häc lµ nh©n c¸ch cña chÝnh ng­êi thÇy

gi¸o.

§óng-------

Sai-------

C©u 3: C¸c nghÒ kh¸c t¹o ra s¶n phÈm tiªu dïng

cho x· héi cßn nghÒ d¹y häc ®µo t¹o ra

chÝnh con ng­êi.

§óng-------

Sai-------

C©u 4: Nh­ c¸c nghÒ kh¸c trong x· héi, nghÒ d¹y

häc còng ®­îc phÐp t¹o ra thø phÈm.

§óng-------

Sai-------

155

C©u 5: §Ó cã hiÖu qu¶ trong ho¹t ®éng s­ ph¹m,

ng­êi thÇy gi¸o ph¶i cã ë møc cao hÖ thèng

nh÷ng phÈm chÊt vµ n¨ng lùc s­ ph¹m.

§óng-------

Sai-------

C©u 6: C¸c phÈm chÊt trong cÊu tróc nh©n c¸ch

ng­êi thÇy gi¸o lµ thÕ giíi quan, lÝ t­ëng

nghÒ, lßng yªu trÎ, yªu nghÒ d¹y häc v.v..

§óng-------

Sai-------

C©u 7: Ng­êi gi¸o viªn ph¶i cã tinh thÇn l¹c quan

s­ ph¹m.

§óng-------

Sai-------

C©u 8: yÕu tè quyÕt ®Þnh hiÖu qu¶ d¹y häc vµ gi¸o

dôc cña ng­ßi thÇy gi¸o lµ tr×nh ®é chuyªn

m«n, cßn thÕ giíi quan vµ lÝ t­ëng nghÒ

nghiÖp lµ yÕu tè phô, kh«ng quan träng.

§óng-------

Sai-------

C©u 9: NiÒm say mª nghÒ d¹y häc, lßng yªu trÎ,

l­¬ng t©m nghÒ vµ sù tËn tuþ hi sinh víi

c«ng viÖc d¹y dç trÎ em ®ã chÝnh lµ lÝ

t­ëng nghÒ d¹y häc.

§óng-------

156

Sai-------

C©u 10: §èi víi nhµ gi¸o dôc, ®iÒu chñ yÕu lµ

t×nh ng­êi, ®ã lµ nhu cÇu s©u s¾c trong

con ng­êi thÇy gi¸o, lµ mÇm mèng t¹o lªn

høng thó vµ say mª s­ ph¹m cña ng­êi thÇy

gi¸o

§óng-------

Sai-------

C©u 11: Cã lßng yªu trÎ tÊt yÕu cã lßng yªu nghÒ

d¹y häc.

§óng-------

Sai-------

C©u 12: Ng­êi gi¸o viªn kh«ng cÇn ph¶i biÕt kiÒm

chÕ c¶m xóc.

§óng-------

Sai-------

C©u 13: Ng­êi gi¸o viªn kh«ng bao giê ®­îc thÓ

hiÖn c¶m xóc cña m×nh.

§óng-------

Sai-------

C©u 14: Ng­êi gi¸o viªn kh«ng bao giê ®­îc xóc

ph¹m häc sinh.

§óng-------

Sai-------

C©u 15: Ng­êi gi¸o viªn tèt ph¶i lµ ng­êi kh«ng

157

bao giê cã khuyÕt ®iÓm.

§óng-------

Sai-------

C©u16: Nh÷ng ng­êi gi¸o viªn giái hiÓu r»ng tµi

liÖu nµo còng lµ ®¬n gi¶n, dÔ hiÓu ®èi víi

häc sinh.

§óng-------

Sai-------

C©u 17: Ng­êi gi¸o viªn ph¶i lu«n t«n träng, häc

sinh kh«ng bao giê ®­îc tr¸ch ph¹t häc

sinh.

§óng-------

Sai-------

C©u 18: Ng­êi gi¸o viªn kh«ng bao giê ®­îc buån

phiÒn ngay c¶ khi thÊt b¹i.

§óng-------

Sai-------

C©u 19: Ng­êi gi¸o viªn ph¶i lµ mét tÊm g­¬ng

s¸ng cho häc sinh noi theo.

§óng-------

Sai-------

C©u 20: Ng­êi gi¸o viªn kh«ng cÇn cã phÈm chÊt ý

chÝ ®Æc biÖt.

§óng-------

Sai-------

158

C©u 21: §Ó hiÓu häc sinh trong giê d¹y, thÇy gi¸o

ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc kiÕn thøc ®· cã ë häc

sinh, møc ®é vµ ph¹m vi lÜnh héi cña c¸c

em; møc ®é vµ tÝnh chÊt kiÕn thøc cÇn

truyÒn ®¹t cho c¸c em, dù kiÕn ®­îc nh÷ng

khã kh¨n t©m lÝ c¸c em gÆp ph¶i khi tiÕp

thu kiÕn thøc.

§óng-------

Sai-------

C©u 22: Gi¸o viªn chØ cÇn ®Õn tÝnh tù chñ khi

muèn k×m nÐn sù bùc tøc.

§óng-------

Sai-------

C©u 23: Nh÷ng nhµ gi¸o dôc næi tiÕng lµ nh÷ng

ng­êi rÊt uyªn b¸c vµ ng­îc l¹i.

§óng-------

Sai-------

C©u 24: NÕu kh«ng n¾m v÷ng tri thøc th× thÇy gi¸o

kh«ng thÓ khÐo lÐo øng xö s­ ph¹m ®­îc.

§óng-------

Sai-------

C©u 25: Ng­êi thÇy gi¸o n¾m v÷ng vµ hiÓu biÕt s©u

s¾c m«n m×nh phô tr¸ch lµ ng­êi thÇy gi¸o

cã tri thøc vµ tÇm hiÓu biÕt réng.

§óng-------

Sai-------

159

C©u 26: N¾m v÷ng vµ hiÓu biÕt s©u, réng m«n m×nh

d¹y; hiÓu biÕt s©u réng c¸c kiÕn thøc v¨n

ho¸ kh¸c; th­êng xuyªn theo dâi sù ph¸t

triÓn khoa häc; cã n¨ng lùc tù båi d­ìng,

lµ nh÷ng biÓu hiÖn cña n¨ng lùc hiÓu biÕt

s©u réng cña ng­êi thÇy gi¸o.

§óng-------

Sai-------

C©u 27: Trong b¶n thiÕt kÕ tµi liÖu d¹y häc cña

gi¸o viªn, yÕu tè quyÕt ®Þnh lµ ®¶m b¶o

l«gÝc s­ ph¹m.

§óng-------

Sai-------

C©u 28: Trong b¶n thiÕt kÕ bµi d¹y cña gi¸o viªn

ph¶i ®¶m b¶o hai yÕu tè: l«gÝc khoa häc bé

m«n (l«gÝc tri thøc khoa häc) vµ l«gÝc s­

ph¹m.

§óng-------

Sai-------

C©u 29: N¨ng lùc ng«n ng÷ cña ng­êi thÇy gi¸o

ph¶i ®­îc thÓ hiÖn trong c¶ néi dung vµ

h×nh thøc cña nã. Do ®ã ng«n ng÷ cña ng­êi

thÇy gi¸o ph¶i s©u s¾c vÒ néi dung vµ gi¶n

dÞ vÒ h×nh thøc.

§óng-------

Sai------

C©u 30: Ngoµi thêi gian trªn líp, t¸c phong sinh

160

ho¹t cña c¸c thÇy c« gi¸o còng ph¶i ®­îc

"tù do tho¶i m¸i" nh­ mäi ng­êi kh¸c.

§óng-------

Sai-------

C©u 31: N¨ng lùc ng«n ng÷ lµ n¨ng lùc k×m chÕ c¶m

xóc b¶n th©n vµ kÜ n¨ng sö dông c¸c ph­¬ng

tiÖn ng«n ng÷ vµ phi ng«n ng÷ trong giao

tiÕp.

§óng-------

Sai-------

C©u 32: KhÐo lÐo ®èi xö s­ ph¹m lµ kÜ n¨ng t×m

ra ®­îc nh÷ng biÖn ph¸p t¸c ®éng s­ ph¹m

®óng ®¾n nhÊt trong mäi hoµn c¶nh.

§óng-------

Sai-------

C©u 33: Ng­êi thÇy gi¸o cã n¨ng lùc tæ chøc ho¹t

®éng s­ ph¹m lµ ng­êi biÕt tæ chøc ho¹t

®éng vµ ®oµn kÕt häc sinh, biÕt vËn ®éng

nh©n d©n vµ cha mÑ häc sinh vµ c¸c tæ chøc

x· héi tham gia c«ng t¸c gi¸o dôc häc

sinh.

§óng-------

Sai-------

C©u 34: Uy tÝn cña ng­ßi thÇy gi¸o ®­îc h×nh

thµnh tõ uy quyÒn cña ng­êi thÇy ®èi víi

161

häc sinh.

§óng-------

Sai-------

C©u 35: Uy tÝn cña ng­êi thÇy gi¸o ®­îc to¸t lªn

tõ toµn bé cuéc sèng cña ng­êi thÇy gi¸o;

lµ kÕt qu¶ cña sù hoµn thiÖn nh©n c¸ch, lµ

hiÖu qu¶ lao ®éng kiªn tr× vµ s¸ng t¹o cña

ng­êi thÇy dùa trªn quan hÖ thÇy - trß tèt

®Ñp.

§óng-------

Sai-------

C©u hái nhiÒu lùa chän

C©u 1: §iÓm nµo d­íi ®©y kh«ng phï hîp víi nghÒ

d¹y häc?

a. NghÒ cã ®èi t­îng lµ con ng­êi ®ang ph¸t

triÓn.

b. NghÒ cã c«ng cô lao ®éng lµ nh©n c¸ch

cña chÝnh ng­êi thÇy.

c. NghÒ ®­îc phÐp t¹o ra thø phÈm.

d. NghÒ s¸ng t¹o s­ ph¹m cao.

C©u 2: §iÓm nµo d­íi ®©y kh«ng phï hîp víi nghÒ

d¹y häc?

a. NghÒ t¹o ra s¶n phÈm tiªu dïng cho x·

héi.

b. NghÒ t¹o ra nh©n c¸ch con ng­êi.

c. NghÒ t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng cho x·

162

héi.

d. NghÒ lµm cÇu nèi gi÷a qu¸ khø vµ t­¬ng

lai.

C©u 3: Lßng yªu trÎ cña ng­êi thÇy gi¸o ®­îc thÓ

hiÖn qua:

a. Th¸i ®é hµi lßng, sung s­íng khi ®­îc

tiÕp xóc víi trÎ em.

b. Sù quan t©m ®Çy thiÖn chÝ ®èi víi trÎ

em.

c. S½n sµng gióp ®ì trÎ em trong mäi ®iÒu

kiÖn.

d. C¶ a, b, c

C©u 4: PhÈm chÊt nµo kh«ng phï hîp víi t×nh c¶m

nghÒ d¹y häc?

a. ThÕ giíi quan M¸c - Lªnin, lÝ t­ëng ®µo

t¹o thÕ hÖ trÎ.

b. Lßng yªu ng­êi, yªu nghÒ.

c. Sù uû mÞ, yÕu mÒm ®èi víi trÎ.

d. C¸c phÈm chÊt ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp.

C©u 5: N¨ng lùc s­ ph¹m cña ng­êi thÇy gi¸o bao

gåm:

a. C¸c n¨ng lùc d¹y häc.

b. C¸c n¨ng lùc tæ chøc.

c. C¸c n¨ng lùc gi¸o dôc.

d. C¶ a, b, c

C©u 6: Ng­êi thÇy gi¸o cã n¨ng lùc chÕ biÕn tµi

163

liÖu lµ ng­êi:

a. BiÕt x¸c ®Þnh ®óng ®¾n vµ chÝnh x¸c tµi

liÖu cÇn truyÒn ®¹t cho häc sinh.

b. BiÕt chÕ biÕn tµi liÖu theo l«gÝc khoa

häc vµ l«gÝc

s­ ph¹m.

c. Dù kiÕn c¸c hµnh ®éng häc tËp cña häc

sinh vµ nh÷ng t×nh huèng s­ ph¹m sÏ x¶y

ra khi häc sinh tiÕp nhËn tµi liÖu häc

tËp.

d. C¶ a, b, c.

C©u 7: YÕu tè quan träng trong cÊu tróc nh©n

c¸ch, quyÕt ®Þnh niÒm tin chÝnh trÞ, quyÕt

®Þnh hµnh vi vµ ¶nh h­ëng cña thÇy gi¸o

®èi víi trÎ lµ:

a. LÝ t­ëng ®µo t¹o thÕ hÖ trÎ.

b. ThÕ giíi quan khoa häc.

c. PhÈm chÊt ®¹o ®øc.

d. Lßng yªu trÎ.

C©u 8: N¨ng lùc hiÓu häc sinh trong qu¸ tr×nh d¹y

häc trªn

líp lµ:

a. Dù ®o¸n ®­îc møc ®é c¨ng th¼ng cña häc

sinh khi tiÕp thu bµi míi.

b. X©y dùng biÓu t­îng chÝnh x¸c vÒ møc ®é

lÜnh héi bµi cña häc sinh.

c. X¸c ®Þnh møc ®é hiÓu bµi cña häc sinh

qua nÐt mÆt.

164

d. C¶ a, b vµ c.

C©u 9: C¬ së ®Ó h×nh thµnh thÕ giíi quan khoa häc

cña ng­êi thÇy gi¸o lµ:

a. Cã t×nh c¶m nghÒ nghiÖp.

b. Cã t­ t­ëng ®óng.

c. Cã hiÓu biÕt s©u réng.

d. Thùc tiÔn cuéc sèng.

C©u 10: Kh¶ n¨ng ®¸nh gi¸ ®óng ®¾n tµi liÖu häc

tËp lµ thµnh phÇn cña n¨ng lùc:

a. Tri thøc vµ tÇm hiÓu biÕt réng.

b. HiÓu häc sinh trong d¹y häc vµ gi¸o dôc.

c. ChÕ biÕn tµi liÖu.

d. N¾m v÷ng kÜ thuËt d¹y häc.

C©u 11: Tri thøc vµ tÇm hiÓu biÕt cña ng­êi thÇy

gi¸o lµ:

a. N¾m v÷ng vµ hiÓu biÕt s©u réng m«n m×nh

phô tr¸ch.

b. Cã vèn hiÓu biÕt c¸c khoa häc kh¸c vµ

kiÕn thøc v¨n ho¸ chung.

c. Kh¶ n¨ng nghiªn cøu khoa häc, tù häc, tù

båi d­ìng kiÕn thøc chuyªn m«n, nghiÖp

vô.

d. C¶ a, b, c

C©u 12: Nh÷ng phÈm chÊt nh©n c¸ch cÇn cã ë

ng­êi thÇy gi¸o lµ:

a. ThÕ giíi quan khoa häc

165

b. LÝ t­ëng ®µo t¹o thÕ hÖ trÎ. Yªu ng­êi,

yªu nghÒ.

c. C¸c phÈm chÊt ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp.

d. C¶ a, b, c.

C©u 13: Muèn trë thµnh ng­êi ®¸nh thøc ®­îc nh÷ng

søc m¹nh tiÒm Èn bªn trong ®øa trÎ, ng­êi

thÇy gi¸o cÇn ph¶i cã:

a. N¨ng lùc hiÓu häc sinh.

b. Lßng yªu nghÒ, yªu trÎ.

c. LÝ t­ëng ®µo t¹o thÕ hÖ trÎ.

d. Tri thøc vµ tÇm hiÓu biÕt réng.

C©u 14: ViÖc nhËn thøc s©u s¾c vÒ tÝnh cã Ých cña

nghÒ nghiÖp lµ biÓu hiÖn cña:

a. ThÕ giíi quan khoa häc.

b. Lßng yªu th­¬ng con ng­êi.

c. Lßng yªu nghÒ.

d. N¨ng lùc khÐo lÐo øng xö s­ ph¹m.

C©u 15: YÕu tè nµo d­íi ®©y kh«ng ph¶i lµ ®Æc

tr­ng cña n¨ng lùc d¹y häc cña ng­êi thÇy

gi¸o?

a. N¨ng lùc c¶m ho¸ häc sinh.

b. N¨ng lùc hiÓu häc sinh trong qu¸ tr×nh

d¹y häc.

c. Tri thøc vµ tÇm hiÓu biÕt, n¨ng lùc chÕ

biÕn tµi liÖu.

d. N¨ng lùc ng«n ng÷ vµ kÜ thuËt d¹y häc.

166

C©u 16: YÕu tè nµo d­íi ®©y kh«ng ph¶i lµ ®Æc

tr­ng cña n¨ng lùc cña ng­êi thÇy gi¸o?

a. N¨ng lùc v¹ch dù ¸n ph¸t triÓn nh©n c¸ch

ng­êi häc sinh.

b. N¨ng lùc thiÕt kÕ tµi liÖu.

c. N¨ng lùc giao tiÕp.

d. N¨ng lùc c¶m ho¸ häc sinh vµ n¨ng lùc

khÐo lÐo øng xö s­ ph¹m.

C©u 17: N¨ng lùc hiÓu häc sinh trong qu¸ tr×nh

d¹y häc vµ gi¸o dôc lµ:

a. H¹t nh©n trong cÊu tróc nh©n c¸ch ng­êi

thÇy gi¸o.

b. ChØ sè c¬ b¶n trong n¨ng lùc s­ ph¹m.

c. Lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh sù thµnh b¹i cña

gi¸o viªn trong ho¹t ®éng s­ ph¹m.

d. Lµ phÈm chÊt ®Æc tr­ng cña nghÒ d¹y häc.

C©u 18: KÜ n¨ng thiÕt kÕ ®­îc nh÷ng b­íc ®i dÉn

d¾t häc sinh ph¸t hiÖn ra kh¸i niÖm lµ

thuéc vÒ:

a. N¨ng lùc hiÓu häc sinh.

b. N¨ng lùc n¾m v÷ng kÜ thuËt d¹y häc.

c. N¨ng lùc chÕ biÕn tµi liÖu.

d. N¨ng lùc ng«n ng÷.

C©u 19: BiÓu hiÖn c¬ b¶n nhÊt cña n¨ng lùc khÐo

lÐo øng xö s­ ph¹m lµ:

a. Nhanh chãng ph¸t hiÖn vÊn ®Ò.

167

b. BiÕt biÕn c¸i bÞ ®éng thµnh c¸i chñ

®éng.

c. Nh¹y bÐn vÒ møc ®é sö dông c¸c t¸c ®éng

s­ ph¹m.

d. C¶ a, b, c.

C©u 20: BiÕt l­êng tr­íc ph¶n øng cña häc sinh

khi t¸c ®éng ®Õn c¸c em lµ biÓu hiÖn cña:

a. N¨ng lùc chÕ biÕn tµi liÖu.

b. N¨ng lùc hiÓu häc sinh.

c. N¨ng lùc n¾m v÷ng kÜ thuËt d¹y häc.

d. N¨ng lùc c¶m ho¸ häc sinh.

C©u 21: YÕu tè nµo d­íi ®©y kh«ng ph¶i lµ ®Æc

tr­ng cña n¨ng lùc chÕ biÕn tµi liÖu:

a. Tr×nh bµy tµi liÖu theo suy nghÜ vµ

lËp luËn riªng cña m×nh.

b. Dù ®o¸n ®­îc nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n,

møc ®é c¨ng th¼ng cÇn thiÕt cña häc sinh

khi tiÕp nhËn tµi liÖu.

c. T×m ra nh÷ng ph­¬ng ph¸p míi, hiÖu

nghiÖm ®Ó lµm cho bµi gi¶ng sÏ hÊp dÉn,

l«i cuèn häc sinh.

d. Nh¹y c¶m víi c¸i míi vµ giµu c¶m xóc s¸ng

t¹o s­ ph¹m.

C©u 22: BiÕt v¹ch kÕ ho¹ch ho¹t ®éng mét c¸ch cô

thÓ, khoa häc vµ kÕ ho¹ch kiÓm tra ®¸nh

gi¸, ®iÒu chØnh kÕ ho¹ch ho¹t ®éng lµ biÓu

hiÖn cña:

a. N¨ng lùc d¹y häc.

168

b. N¨ng lùc tæ chøc c¸c ho¹t ®éng s­ ph¹m.

c. N¨ng lùc giao tiÕp s­ ph¹m.

d. N¨ng lùc gi¸o dôc.

C©u 23: §Æc ®iÓm ®Æc tr­ng cña nghÒ thÇy gi¸o lµ:

a. NghÒ cã ®èi t­îng lµ con ng­êi ®ang ph¸t

triÓn.

b. NghÒ mµ c«ng cô lao ®éng lµ nh©n c¸ch

cña chÝnh ng­êi thÇy.

c. NghÒ h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn nh©n c¸ch

c¸ nh©n, t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng.

d. C¶ a, b, c

C©u 24: Ng­êi ta ®· lµm mét thùc nghiÖm: §Ò nghÞ

10 gi¸o viªn d¹y giái, 10 gi¸o viªn d¹y

kh¸ vµ 10 gi¸o viªn d¹y trung b×nh, mçi

ng­êi ph©n tÝch mét b¶ng c©u hái m«n häc

cña häc sinh líp 10 vµ cho biÕt sè c©u hái

mµ häc sinh sÏ tr¶ lêi ®­îc, sè c©u hái

khã, kh«ng tr¶ lêi ®­îc. §ång thêi cho 100

häc sinh líp 10 lµm c¸c c©u hái ®ã. So

s¸nh c¸c kÕt qu¶ dù ®o¸n cña c¸c gi¸o viªn

d¹y giái, kh¸ vµ trung b×nh víi kÕt qu¶

lµm bµi cña häc sinh.

Thùc nghiÖm trªn nh»m ph¸t hiÖn n¨ng lùc g×

trong hÖ thèng n¨ng lùc d¹y häc cña gi¸o

viªn?

169

a. N¨ng lùc hiÓu häc sinh.

b. N¨ng lùc n¾m v÷ng kÜ thuËt d¹y häc.

c. N¨ng lùc chÕ biÕn tµi liÖu.

d. N¨ng lùc ng«n ng÷.

C©u 25: Giê tËp lµm v¨n. C« gi¸o ra ®Ò: " H·y

viÕt c¶m xóc vÒ mÑ cña em".

An cÇm bót suy nghÜ, råi nã h·nh diÖn. Nã

nhñ thÇm ®©y lµ dÞp ®Ó bµy tá c¶m xóc cña

m×nh. Nã viÕt:"... ch­a mét lÇn ®­îc nh×n

thÊy mÑ, nh­ng em ®· sèng trong vßng tay

th­¬ng yªu cña d×. D× th­¬ng yªu nh­ mét

ng­êi mÑ thùc thô, kh«ng nh­ giÌm pha cña

ng­êi ®êi: mÊy ®êi b¸nh ®óc cã x­¬ng...".

Giê tr¶ bµi nã håi hép trong t©m tr¹ng h¹nh

phóc. Nh­ng thËt bµng hoµng, tr­íc m¾t nã,

bµi v¨n chØ ®­îc ®iÓm 1 ®á chãt víi lêi phª

cña c« gi¸o: "L¹c ®Ò". Nã chua xãt: MÑ ¬i!

T×nh huèng trªn thÓ hiÖn h¹n chÕ trong n¨ng

lùc nµo cña gi¸o viªn?

a. N¨ng lùc kiÓm tra ®¸nh gi¸ häc sinh.

b. N¨ng lùc hiÓu häc sinh trong d¹y häc vµ

gi¸o dôc.

c. N¨ng lùc c¶m ho¸ häc sinh trong d¹y häc.

d. N¨ng lùc giao tiÕp.

170

C©u 26: YÕu tè nµo kh«ng ®Æc tr­ng cña n¨ng lùc

n¾m v÷ng kÜ thuËt d¹y häc?

a. N¾m v÷ng c¸c ph­¬ng ph¸p, kÜ thuËt d¹y

häc míi, t¹o ra cho häc sinh vÞ trÝ cña

ng­êi "ph¸t minh", "s¸ng t¹o" trong qu¸

tr×nh häc tËp.

b. G©y høng thó vµ kÝch thÝch tÝnh ®éc lËp

s¸ng t¹o trong t­ duy vµ trong hµnh ®éng

häc tËp.

c. Tr×nh bµy tµi liÖu theo suy nghÜ vµ lËp

luËn riªng

cña m×nh.

d. T¹o t©m thÕ cã lîi cho viÖc lÜnh héi

tri thøc, kÜ n¨ng, kÜ x¶o cho häc sinh.

C©u 27: N¨ng lùc ng«n ng÷ cña ng­êi thÇy gi¸o thÓ

hiÖn ë chç:

a. Néi dung ng«n ng÷ chøa ®ùng mËt ®é th«ng

tin cao, chÝnh x¸c vµ l«gÝc chÆt chÏ.

b. Cã c¸ch diÔn ®¹t gi¶n dÞ, sinh ®éng,

giµu h×nh ¶nh, cã ng÷ ®iÖu, m¹ch l¹c vµ

®óng ng÷ ph¸p v.v..

c. Cã sù kÕt hîp hµi hoµ ng«n ng÷ nãi víi

c¸c ph­¬ng tiÖn phi ng«n ng÷ kh¸c.

d. C¶ a, b, c.

C©u 28: Trong líp cã mét häc sinh nãi tôc. ThÇy

gi¸o nghe thÊy, nh­ng kh«ng hÒ qu¸t n¹t,

171

thÇy b¶o mét häc sinh kh¸c mang ®Õn mét

cèc n­íc s¹ch. ThÇy cÇm lÊy, ®­a cho häc

sinh nãi tôc vµ nãi: “Em h·y ra ngoµi kia

sóc miÖng cho s¹ch råi vµo líp häc tiÕp”.

CËu häc trß cói ®Çu ng­îng víi lçi lÇm cña

m×nh. C¶ líp im lÆng. Tõ ®ã kh«ng ai cßn

nghe thÊy lêi nãi tôc n÷a.

T×nh huèng trªn thÓ hiÖn n¨ng lùc nµo lµ

chñ yÕu cña gi¸o viªn?

a. N¨ng lùc giao tiÕp.

b. N¨ng lùc hiÓu häc sinh trong d¹y häc vµ

gi¸o dôc.

c. N¨ng lùc c¶m ho¸ häc sinh trong d¹y häc.

d. N¨ng lùc khÐo lÐo øng xö s­ ph¹m.

172

C©u 29: Cuèi tiÕt to¸n, thÇy ®i xuèng líp vµ nãi:

“Ca dao ViÖt Nam rÊt phong phó. Em nµo cã

thÓ ®äc cho c¶ líp nghe mét bµi hîp c¶nh

b©y giê”. C¶ líp kh«ng ®äc ®­îc. ThÇy nãi

tiÕp: “Kh«ng ai ®äc ®­îc th× thÇy ®äc giïm

nhД:

N¨ng m­a th× giÕng n¨ng

®Çy.

Sao kh«ng cã n­íc cho

thÇy.... röa tay

C¶ líp ...å lªn, c­êi ...råi im lÆng.

T×nh huèng trªn thÓ hiÖn n¨ng lùc nµo lµ

chñ yÕu cña

gi¸o viªn?

a. N¨ng lùc khÐo lÐo øng xö s­ ph¹m.

b. N¨ng lùc giao tiÕp.

c. N¨ng lùc hiÓu häc sinh trong d¹y häc vµ

gi¸o dôc.

d. N¨ng lùc c¶m ho¸ häc sinh trong d¹y häc.

C©u 30: Khi tr¶ bµi kiÓm tra, §¹t ngåi ë cuèi líp

®Ëp tay lªn bµn nãi to: "ThÇy kh«ng c«ng

b»ng". T«i b×nh tÜnh gäi em lªn: "Sao

kh«ng c«ng b»ng, em nãi cho thÇy nghe".

§¹t tr¶ lêi: "Bµi cña em vµ cña b¹n HiÖp

lµm ®óng nh­ nhau nh­ng bµi cña HiÖp ®­îc

7 ®iÓm cßn cña em chØ cã 6 ®iÓm". T«i b¶o:

"Hai em ®­a bµi cho thÇy xem". T«i ®äc kÜ

hai bµi vµ chØ ra chç thiÕu trong bµi cña

§¹t cho em xem. Lóc nµy, em b¾t ®Çu t¸i

mÆt råi xin lçi thÇy. T«i nãi:" Khi muèn

173

nãi ®iÒu g×, em ph¶i suy nghÜ cho kÜ. LÇn

nµy thÇy tha lçi cho em."

T×nh huèng trªn thÓ hiÖn n¨ng lùc nµo lµ

chñ yÕu cña

gi¸o viªn?

a. N¨ng lùc giao tiÕp.

b. N¨ng lùc hiÓu häc sinh trong d¹y häc vµ

gi¸o dôc.

c. N¨ng lùc c¶m ho¸ häc sinh trong d¹y häc.

d. N¨ng lùc khÐo lÐo øng xö s­ ph¹m.

C©u hái ghÐp ®«i

C©u 1: H·y ghÐp c¸c n¨ng lùc s­ ph¹m (cét I) víi

c¸c viÖc lµm cô thÓ cña gi¸o viªn (cét II):

Cét I

1. N¨ng lùc

chÕ biÕn

tµi liÖu.

2. N¨ng lùc

khÐo lÐo

øng xö s­

ph¹m.

3. N¨ng lùc

giao tiÕp.

4. N¨ng lùc

hiÓu häc

sinh.

Cét II

a. T×m ra chñ ®Ò ®Ó nãi chuyÖn víi häc

sinh.

b. X¸c ®Þnh ®­îc c¸c kiÕn thøc c¬ b¶n cña

bµi d¹y.

c. Quan s¸t tinh tÕ nh÷ng biÓu hiÖn bªn

ngoµi ®Ó x¸c ®Þnh ph¶n øng vÒ mÆt t©m

lÝ.

d. Tiªn ®o¸n ®­îc sù ph¸t triÓn cña nh÷ng

thuéc tÝnh nh©n c¸ch, n¾m ®­îc nguuyªn

nh©n ph¸t sinh vµ møc ®é ph¸t triÓn cña

c¸c thuéc tÝnh ®ã.

e. T×m ra ph­¬ng thøc t¸c ®éng ®Õn häc

sinh mét c¸ch hiÖu qu¶ nhÊt trong mäi

174

t×nh huèng.

C©u 2: H·y ghÐp c¸c n¨ng lùc s­ ph¹m (cét I) víi

c¸c néi dung t­¬ng øng cña nã (cét II):

N¨ng lùc

1. N¨ng lùc n¾m

v÷ng kÜ thuËt

d¹y häc.

2. N¨ng lùc hiÓu

häc sinh.

3. N¨ng lùc hiÓu

biÕt réng.

4. N¨ng lùc chÕ

biÕn tµi liÖu.

BiÓu hiÖn

a. Dù kiÕn c¸c d¹ng hµnh ®éng cÇn tæ

chøc cho häc sinh thùc hiÖn ®Ó lÜnh

héi bµi míi.

b. Lµm cho häc sinh nghe, tin vµ lµm

theo nh÷ng lêi d¹y cña thÇy b»ng

t×nh c¶m, b»ng niÒm tin.

c. X©y dùng ®­îc biÓu t­îng chÝnh x¸c

vÒ møc ®é lÜnh héi cña häc sinh ®èi

víi bµi gi¶ng.

d. BiÓu diÔn thùc nghiÖm, sö dông

thµnh th¹o c¸c ph­¬ng tiÖn d¹y häc

phï hîp.

e. N¾m v÷ng, hiÓu biÕt réng bé m«n

m×nh phô tr¸ch.

C©u 3: H·y ghÐp c¸c n¨ng lùc s­ ph¹m (cét I) víi

c¸c biÓu hiÖn cô thÓ cña nã (cét II):

Cét I

1. N¨ng lùc khÐo

lÐo øng xö s­

ph¹m.

2. N¨ng lùc n¾m

v÷ng kÜ thuËt

Cét II

a. BiÕt sö dông c¸c hµnh vi, cö chØ,

¸nh m¾t, nô c­êi ®Ó ®iÒu khiÓn häc

sinh.

b. X©y dùng ®­îc biÓu t­îng nh©n c¸ch

cña nh÷ng häc sinh kh¸c nhau sÏ

175

d¹y häc.

3. N¨ng lùc hiÓu

biÕt réng.

4. N¨ng lùc v¹ch

dù ¸n ph¸t

triÓn nh©n

c¸ch.

thu ®­îc trong t­¬ng lai d­íi t¸c

®éng gi¸o dôc cña gi¸o viªn.

c. Nh¹y bÐn vÒ møc ®é sö dông c¸c t¸c

®éng s­ ph¹m.

d. Cã kÜ n¨ng tù häc, tù båi d­ìng ®Ó

bæ tóc vµ hoµn thiÖn tri thøc cña

b¶n th©n.

e. Tæ chøc ®iÒu khiÓn hµnh ®éng häc

cña häc sinh.

C©u 4: H·y ghÐp c¸c phÈm chÊt, n¨ng lùc s­ ph¹m

(cét I) víi c¸c vai trß cña nã (cét II):

Cét I

1. Lßng yªu nghÒ,

yªu trÎ.

2. ThÕ giíi quan

khoa häc.

3. LÝ t­ëng ®µo

t¹o thÕ hÖ trÎ.

4. N¨ng lùc hiÓu

häc sinh trong

d¹y häc vµ gi¸o

dôc.

Cét II

a. Lµ chØ sè c¬ b¶n cña n¨ng lùc s­

ph¹m .

b. Lµ h¹t nh©n trong cÊu tróc nh©n

c¸ch ng­êi thÇy gi¸o.

c. Lµ phÈm chÊt ®Æc tr­ng trong nh©n

c¸ch ng­êi thÇy gi¸o.

d. Lµ yÕu tè quan träng, quyÕt ®Þnh

niÒm tin chÝnh trÞ cña ng­êi thÇy

gi¸o.

e. Lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh sù thµnh b¹i

cña gi¸o dôc.

C©u 5: H·y ghÐp c¸c phÈm chÊt, n¨ng lùc s­ ph¹m

(cét I) víi c¸c biÓu hiÖn cña nã (cét II):

176

Cét I

1. Ng­êi thÇy

gi¸o cã lÝ

t­ëng ®µo t¹o

thÕ hÖ trÎ.

2. Ng­êi thÇy

gi¸o cã thÕ

giíi quan

khoa häc.

3. Ng­êi thÇy

gi¸o cã n¨ng

lùc khÐo lÐo

øng xö s­

ph¹m.

4. Ng­êi thÇy

gi¸o cã lßng

yªu trÎ.

Cét II

a. Lu«n ®­îc häc sinh kÝnh träng, yªu

mÕn, ®­îc thõa nhËn cã nhiÒu phÈm

chÊt vµ n¨ng lùc

tèt ®Ñp.

b. Lu«n ham muèn lµm cho häc sinh ngµy

mét hiÓu biÕt, lu«n coi d¹y häc, gi¸o

dôc lµ môc tiªu cao ®Ñp cña cuéc ®êi.

c. Lu«n nh×n nhËn ®øa trÎ nh­ nã vèn

cã, nh­ mét nh©n c¸ch ®ang ph¸t triÓn

trong nh÷ng hoµn c¸nh cô thÓ mµ ®øa

trÎ ®ang sèng.

d. Lu«n biÕt biÕn c¸i bÞ ®éng thµnh c¸i

chñ ®éng, xö lÝ vÊn ®Ò kh«ng nãng

véi, th« b¹o.

e. Lu«n s½n sµng l¾ng nghe, chia sÎ

niÒm vui nçi buån víi trÎ th¬.

C©u hái ®iÒn khuyÕt

C©u 1:

177

NÒn v¨n ho¸ (tri

thøc khoa häc) lµ (1)….

cña ho¹t ®éng d¹y, ®ång

thêi lµ (2)… cña ho¹t

®éng häc cña trß. Víi

t­ c¸ch lµ (3)…. cña

ho¹t ®éng d¹y - häc,

thÇy vµ trß ®Òu ph¶i

ho¹t ®éng tÝch cùc.

a. §éng c¬.

b. Hµnh

®éng.

c. Ph­¬ng

tiÖn.

d. Thao

t¸c.

e. Chñ thÓ.

f. Môc

®Ých.

g. S¶n

phÈm.

h. YÕu tè.

C©u 2:

Con ng­êi víi t­ c¸ch

lµ (1)….. cña ng­êi thÇy

gi¸o kh«ng hoµn toµn

gièng nh­ (2)….. trong

quan hÖ víi thÇy thuèc,

chÞ b¸n hµng hay c« h­íng

dÉn viªn du lÞch. §ã lµ

con ng­êi ®ang trong thêi

k× (3)…...

a. Häc

sinh.

b. Kh¸ch

thÓ.

c. Con

ng­êi.

d. §èi

t­îng.

e. ChuÈn

bÞ.

f. Ph¸t

triÓn.

g. S¶n

phÈm.

h. Th¬ Êu.

C©u 3:

Sù khÐo lÐo ®èi xö

s­ ph¹m biÓu hiÖn ë sù

nh¹y bÐn vÒ (1)…. sö

dông bÊt cø mét t¸c

®éng s­ ph¹m nµo:

khuyÕn khÝch, tr¸ch

a. KÜ

n¨ng.

b. KÜ

x¶o.

c. Møc

e. §éng c¬.

f. Qu¸ møc.

g. Ph¶n s­

ph¹m.

h. HËu qu¶

178

ph¹t hay ra lÖnh,

nh÷ng t¸c ®éng nµy

(2)…. cã thÓ dÉn ®Õn

(3)…..

®é.

d. Môc

®Ých.

®¸ng tiÕc.

C©u 4:

ThÕ giíi quan cña

ng­êi thÇy gi¸o chi

phèi viÖc (1)…. néi

dung (2)….. gi¶ng d¹y

vµ gi¸o dôc, viÖc kÕt

hîp gi÷a gi¸o dôc víi

nhiÖm vô (3)….. cña

x· héi, g¾n néi dung

gi¶ng d¹y víi thùc

tiÔn cuéc sèng.

a. Lùa chän.

b. Ph­¬ng

ph¸p.

c. ChÝnh

trÞ.

d. Thùc

tiÔn.

e. Tæ chøc.

f. CÊu t¹o.

g. Ch­¬ng

tr×nh.

h. VËn dông.

C©u 5:

Víi nh÷ng gi¸o viªn

Ýt kinh nghiÖm, tÊt c¶

häc sinh ®Òu (1)…..,

sù (2).…. cña hä cã

ch¨ng chØ cã hai lo¹i:

(3)….. hoÆc cè g¾ng.

a. Ngoan.

b. Kh«ng

ngoan.

c. Nh­ nhau.

d. ChuÈn bÞ.

e. L­êi

biÕng.

f. Ph©n

biÖt.

g. Xa l¹.

h. Ch¨m

chØ.

C©u 6:

179

Ng­êi thÇy gi¸o

cã (1)…. lµ ng­êi

lu«n (2)…. ë häc

sinh, tin t­ëng vµo

n¨ng lùc vµo sù

(3)…. cña c¸c em.

a. LÝ t­ëng.

b. §¹o ®øc.

c. Lßng yªu

nghÒ.

d. ¢n cÇn.

e. Tin t­ëng.

f. Quan t©m.

g. TiÕn bé.

C©u 7:

§iÓm sè lµ ®Ó

(1)…. häc sinh, chø

kh«ng ph¶i lµ ®Ó thÓ

hiÖn (2)… cña (3)….

a. D¹y dç.

b. H­íng

dÉn.

c. §¸nh gi¸.

d. Tr×nh ®é.

e. T×nh c¶m.

f. ThÇy

gi¸o.

g. Nhµ

tr­êng.

h. §µo t¹o.

C©u 8:

CÇn ph¶i n¾m v÷ng

(1).…. ®Ó tr¸nh t×nh

tr¹ng n¾m v÷ng néi

dung bµi d¹y nh­ng

tr×nh bµy l¹i qu¸

(2)….. hoÆc qu¸

(3)…..

a. Tri thøc.

b. Häc sinh.

c. Yªu cÇu.

d. §èi

t­îng.

e. C« ®äng.

f. V¨n hoa.

g. Dµi dßng.

h. Tróc

tr¾c.

C©u 9:

180

NghÒ ®µo t¹o con ng­êi

lµ nghÒ lao ®éng ®Æc

biÖt, kh«ng ®­îc phÐp t¹o

ra (1)….; lµm háng mét

con ng­êi lµ mét (2).….

Kh«ng g× so s¸nh ®­îc víi

(3).….. cña trÎ th¬.

a. Sai lÇm.

b. T¾c

tr¸ch.

c. Téi lçi.

d. L­¬ng

t©m.

e. Nhu cÇu.

f. T©m hån.

g. S¶n

phÈm.

h. PhÕ

phÈm.

C©u 10:

Chøc n¨ng cña gi¸o

dôc lµ båi d­ìng vµ

ph¸t huy (1).….. vËt

chÊt vµ tinh thÇn vµ

(2)….. lµ lùc l­îng

chñ yÕu t¹o ra

(3)…... x· héi.

a. Tri

thøc.

b. Søc

m¹nh.

c. KÜ n¨ng.

d. ThÇy

gi¸o.

e. Søc lao

®éng.

f. Cña c¶i.

g. Ng­êi lín.

h. Cha mÑ.

181

C©u hái tù luËn ng¾n

C©u 1: H·y tãm t¾t luËn ®iÓm c¬ b¶n cña thuyÕt

tiÒn ®Þnh vÒ sù ph¸t triÓn t©m lÝ trÎ em.

ThuyÕt tiÒn ®Þnh cã ®iÓm g× cÇn phª ph¸n?

C©u 2: Nh÷ng ng­êi theo thuyÕt duy c¶m quan niÖm

nh­ thÕ nµo vÒ sù ph¸t triÓn t©m lÝ trÎ

em? Hä ®· sai lÇm ë ®iÓm nµo?

C©u 3: H·y phª ph¸n nh÷ng ®iÓm sai lÇm cña thuyÕt

héi tô hai yÕu tè vÒ sù ph¸t triÓn t©m lÝ

trÎ em.

C©u 4: §iÓm chung gi÷a thuyÕt héi tô hai yÕu tè,

thuyÕt duy c¶m vµ thuyÕt tiÒn ®Þnh vÒ sù

ph¸t triÓn t©m lÝ trÎ em lµ g×?

C©u 5: H·y tãm t¾t luËn ®iÓm c¬ b¶n cña t©m lÝ

häc duy vËt biÖn chøng vÒ sù ph¸t triÓn

t©m lÝ trÎ em.

C©u 6: Tõ quan ®iÓm c¬ b¶n cña t©m lÝ häc duy vËt

biÖn chøng vÒ sù ph¸t triÓn t©m lÝ trÎ em,

h·y rót ra nh÷ng kÕt luËn s­ ph¹m cÇn

thiÕt.

C©u 7: Tr×nh bµy vai trß cña yÕu tè bÈm sinh di

truyÒn ®èi víi sù ph¸t triÓn t©m lÝ trÎ em

theo quan ®iÓm cña t©m lÝ häc duy vËt biÖn

182

chøng. Tõ ®ã rót ra nh÷ng kÕt luËn s­ ph¹m

cÇn thiÕt.

C©u 8: Theo t©m lÝ häc m¸cxÝt, gi¸o dôc cã vai

trß nh­ thÕ nµo ®èi víi sù ph¸t triÓn t©m

lÝ trÎ em? Tõ ®ã rót ra nh÷ng kÕt luËn s­

ph¹m cÇn thiÕt.

C©u 9: Theo t©m lÝ häc m¸cxÝt, ho¹t ®éng cña

chÝnh ®øa trÎ cã vai trß nh­ thÕ nµo ®èi

víi sù ph¸t triÓn t©m lÝ trÎ em? Tõ ®ã rót

ra nh÷ng kÕt luËn s­ ph¹m cÇn thiÕt?

C©u 10: ý kiÕn cña anh (chÞ) vÒ quan ®iÓm: ‘‘TrÎ

em lµ ng­êi lín thu nhá l¹i’’?

C©u 11: H·y tr×nh bµy tãm t¾t quy luËt chung cña

sù ph¸t triÓn t©m lÝ trÎ em.

C©u 12: Tr×nh bµy mèi quan hÖ gi÷a d¹y häc, gi¸o

dôc vµ sù ph¸t triÓn t©m lÝ trÎ em.

C©u 13: Nªu v¾n t¾t sù ph©n chia c¸c giai ®o¹n

ph¸t triÓn t©m lÝ trÎ em vµ c¸c ho¹t ®éng

chñ ®¹o øng víi c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn

®ã.

C©u 14: T¹i sao nãi giai ®o¹n ph¸t triÓn t©m lÝ

chØ cã ý nghÜa t­¬ng ®èi? Cho vÝ dô minh

ho¹.

183

C©u 15: Nhµ t©m lÝ häc E. Tooc®ai cho r»ng: ‘‘Tù

nhiªn ban cho mçi ng­êi mét vèn nhÊt ®Þnh,

gi¸o dôc cÇn ph¶i lµm béc lé vèn ®ã lµ vèn

g× vµ ph¶i sö dông nã b»ng ph­¬ng tiÖn tèt

nhÊt’’. Theo anh (chÞ) quan ®iÓm ®ã ®óng

hay sai? T¹i sao?

C©u 16: Løa tuæi häc sinh Trung häc c¬ së (THCS)

cã vÞ trÝ, ý nghÜa nh­ thÕ nµo trong thêi

k× ph¸t triÓn cña trÎ em?

C©u 17: Tr×nh bµy c¸c ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn

tÝnh ng­êi lín ë løa tuæi thiÕu niªn. Tõ

®ã rót ra kÕt luËn s­ ph¹m cÇn thiÕt.

C©u 18: T¹i sao nãi ë løa tuæi thiÕu niªn tån t¹i

song song ‘‘võa tÝnh trÎ con, võa tÝnh

ng­êi lín’’? H·y rót ra kÕt luËn s­ ph¹m

cÇn thiÕt.

C©u 19: Tr×nh bµy tãm t¾t sù biÕn ®æi vÒ mÆt gi¶i

phÉu sinh lÝ ë løa tuæi häc sinh THCS.

C©u 20: Nh÷ng nguyªn nh©n nµo khiÕn thiÕu niªn dÔ

bÞ r¬i vµo t×nh tr¹ng øc chÕ hoÆc bÞ kÝch

®éng m¹nh? Rót ra kÕt luËn s­ ph¹m cÇn

thiÕt?

C©u 21: Tõ ®Æc ®iÓm chñ yÕu trong sù ph¸t dôc cña

løa tuæi häc sinh THCS, h·y rót ra nh÷ng

kÕt luËn s­ ph¹m cÇn thiÕt.

184

C©u 22: §Þa vÞ cña thiÕu niªn trong gia ®×nh ®­îc

thay ®æi nh­ thÕ nµo? Tõ ®ã rót ra kÕt

luËn s­ ph¹m cÇn thiÕt?

C©u 23: Tr×nh bµy nh÷ng ®Æc ®iÓm trong ®êi sèng

nhµ tr­êng cña häc sinh THCS.

C©u 24: T¹i sao thiÕu niªn l¹i thÝch lµm c«ng t¸c

x· héi? H·y rót ra nh÷ng kÕt luËn s­ ph¹m

cÇn thiÕt.

C©u 25: Nªu v¾n t¾t c¸c quan ®iÓm kh¸c nhau vÒ sù

‘‘khñng ho¶ng’’ trong sù ph¸t triÓn t©m lÝ ë

løa tuæi häc sinh THCS.

C©u 26: Tr×nh bµy ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng häc tËp cña

häc sinh THCS.

C©u 27: TrÝ nhí cña häc sinh THCS cã ®Æc ®iÓm g×?

H·y rót ra nh÷ng kÕt luËn s­ ph¹m cÇn

thiÕt.

C©u 28: Chó ý cña häc sinh THCS cã ®Æc ®iÓm g×?

H·y rót ra nh÷ng kÕt luËn s­ ph¹m cÇn

thiÕt.

C©u 29: T­ duy cña häc sinh THCS cã ®Æc ®iÓm g×?

H·y rót ra kÕt luËn s­ ph¹m cÇn thiÕt.

C©u 30: Sù h×nh thµnh kiÓu quan hÖ míi gi÷a thiÕu

niªn víi ng­êi lín diÔn ra nh­ thÕ nµo?

185

C©u 31: Nguyªn nh©n nµo dÉn ®Õn xung ®ét gi÷a

thiÕu niªn víi ng­êi lín? Lµm thÕ nµo ®Ó

xung ®ét kh«ng x¶y ra?

C©u 32: Giao tiÕp cña häc sinh THCS víi b¹n bÌ

cïng tuæi cã ®Æc ®iÓm g×?

C©u 33: H·y nªu nh÷ng ®Æc ®iÓm næi bËt trong t×nh

b¹n cña løa tuæi thiÕu niªn.

C©u 34: Giao tiÕp víi b¹n kh¸c giíi ë løa tuæi

thiÕu niªn cã ®Æc ®iÓm g×? Tõ ®ã rót ra

kÕt luËn s­ ph¹m cÇn thiÕt.

C©u 35: Tr×nh bµy ®Æc ®iÓm næi bËt trong tù ý

thøc cña løa tuæi thiÕu niªn.

C©u 36: Nªu nh÷ng ®Æc ®iÓm næi bËt trong t×nh c¶m

cña häc sinh THCS.

C©u 37: H·y ph©n tÝch nh÷ng ®Æc ®iÓm cña sù ph¸t

triÓn c¬ thÓ cña løa tuæi ®Çu thanh niªn.

C©u 38: VÞ trÝ cña løa tuæi ®Çu thanh niªn ë

trong gia ®×nh vµ x· héi cã nh÷ng thay ®æi

nh­ thÕ nµo?

C©u 39: Tr×nh bµy nh÷ng ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng häc

tËp cña løa tuæi ®Çu thanh niªn.

C©u 40: Tr×nh bµy nh÷ng ®Æc ®iÓm næi bËt trong sù

186

ph¸t triÓn trÝ tuÖ cña løa tuæi ®Çu thanh

niªn.

C©u 41: Tù ý thøc cña løa tuæi ®Çu thanh niªn cã

®Æc ®iÓm g× næi bËt?

C©u 42: So s¸nh tù ý thøc cña løa tuæi ®Çu thanh

niªn vµ løa tuæi thiÕu niªn.

C©u 43: Sù h×nh thµnh thÕ giíi quan ë løa tuæi

®Çu thanh niªn diÔn ra nh­ thÕ nµo?

C©u 44: T¹i sao nãi tuæi ®Çu thanh niªn lµ løa

tuæi mang tÝnh tËp thÓ nhÊt?

C©u 45: Tr×nh bµy nh÷ng ®Æc ®iÓm næi bËt trong

t×nh c¶m cña häc sinh THPT.

C©u 46: Mèi t×nh ®Çu cña løa tuæi ®Çu thanh niªn

cã ®Æc ®iÓm g×? Ng­êi lµm c«ng t¸c gi¸o

dôc cÇn cã th¸i ®é nh­ thÕ nµo khi t×nh

yªu xuÊt hiÖn ë løa tuæi nµy?

C©u 47: Sù lùa chän nghÒ nghiÖp cña häc sinh THPT

cã nh÷ng ®Æc ®iÓm g×?

C©u 48: Ng­êi lín cÇn chó ý vÊn ®Ò g× trong c«ng

t¸c gi¸o dôc häc sinh THPT?

C©u 49: H·y so s¸nh ®Æc ®iÓm t×nh b¹n cña løa

tuæi thiÕu niªn vµ ®Çu thanh niªn.

C©u 50: Tr×nh bµy néi dung c¬ b¶n cña thuyÕt liªn

187

t­ëng trong d¹y häc. Nªu nh÷ng ­u ®iÓm vµ

h¹n chÕ cña lÝ thuyÕt nµy.

C©u 51: Tr×nh bµy néi dung c¬ b¶n cña thuyÕt hµnh

vi. Nªu nh÷ng ®ãng gãp vµ h¹n chÕ cña lÝ

thuyÕt nµy ®èi víi t©m lÝ häc d¹y häc.

C©u 52: Nªu nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña lÝ thuyÕt

ho¹t ®éng.

C©u 53: Tr×nh bµy nh÷ng nguyªn t¾c vËn dông lÝ

thuyÕt ho¹t ®éng vµo d¹y häc.

C©u 54: Ho¹t ®éng d¹y lµ g×? Ho¹t ®éng d¹y cã môc

®Ých g×?

C©u 55: Tr×nh bµy v¾n t¾t b¶n chÊt cña ho¹t ®éng

d¹y.

C©u 56: Häc ngÉu nhiªn trong cuéc sèng hµng ngµy

mang l¹i kÕt qu¶ g× cho con ng­êi?

C©u 57: Ho¹t ®éng häc lµ g×? Tr×nh bµy v¾n t¾t

b¶n chÊt cña ho¹t ®éng häc.

C©u 58: §éng c¬ hoµn thiÖn tri thøc cã ®Æc ®iÓm

g×? Rót ra kÕt luËn s­ ph¹m cÇn thiÕt.

C©u 59: §éng c¬ quan hÖ x· héi cã ®Æc ®iÓm g×?

Rót ra kÕt luËn s­ ph¹m cÇn thiÕt.

C©u 60: Lµm thÕ nµo ®Ó h×nh thµnh ®éng c¬ hoµn

thiÖn tri thøc cho häc sinh?

188

C©u 61: Môc ®Ých häc tËp lµ g×? Lµm thÕ nµo ®Ó

h×nh thµnh ®­îc môc ®Ých häc tËp cho häc

sinh?

C©u 62: Tr×nh bµy ng¾n gän b¶n chÊt t©m lÝ cña

qu¸ tr×nh h×nh thµnh kh¸i niÖm.

C©u 63: Nªu cÊu tróc chung cña qu¸ tr×nh h×nh

thµnh kh¸i niÖm.

C©u 64: Tr×nh bµy kh¸i niÖm kÜ n¨ng vµ sù h×nh

thµnh kÜ n¨ng trong d¹y häc.

C©u 65: KÜ x¶o lµ g×? Sù h×nh thµnh kÜ x¶o?

C©u 66: Tr×nh bµy kh¸i niÖm vÒ sù ph¸t triÓn trÝ

tuÖ.

C©u 67: Nªu vµ ph©n tÝch c¸c chØ sè cña sù ph¸t

triÓn trÝ tuÖ.

C©u 68: Mèi quan hÖ gi÷a d¹y häc vµ sù ph¸t triÓn

trÝ tuÖ?

C©u 69: Hµnh vi ®¹o ®øc lµ g×? Tiªu chuÈn ®¸nh

gi¸ hµnh vi ®¹o ®øc?

C©u 70: Tr×nh bµy quan hÖ gi÷a nhu cÇu ®¹o ®øc vµ

hµnh vi ®¹o ®øc.

C©u 71: Tr×nh bµy ng¾n gän cÊu tróc t©m lÝ cña

hµnh vi ®¹o ®øc.

C©u 72: T¹i sao nh©n c¸ch lµ chñ thÓ cña hµnh vi

189

®¹o ®øc? Tõ ®ã rót ra kÕt luËn s­ ph¹m?

C©u 73: Tr×nh bµy hiÓu biÕt cña m×nh vÒ tri thøc

®¹o ®øc vµ niÒm tin ®¹o ®øc. Tõ ®ã rót ra

kÕt luËn s­ ph¹m cÇn thiÕt.

C©u 74: Tr×nh bµy hiÓu biÕt cña m×nh vÒ ®éng c¬

vµ t×nh c¶m ®¹o ®øc. Tõ ®ã rót ra kÕt luËn

s­ ph¹m cÇn thiÕt.

C©u 75: Tr×nh bµy hiÓu biÕt cña m×nh vÒ thiÖn chÝ

vµ thãi quen ®¹o ®øc. Tõ ®ã rót ra kÕt

luËn s­ ph¹m cÇn thiÕt.

C©u 76: Tr×nh bµy ng¾n gän nh÷ng con ®­êng trong

viÖc gi¸o dôc ®¹o ®øc cho häc sinh.

C©u 77: Dùa vµo c¬ së nµo ®Ó kh¼ng ®Þnh sù cÇn

thiÕt trau dåi nh©n c¸ch ®èi víi ng­êi

thÇy gi¸o?

C©u 78: H·y tr×nh bµy ®Æc ®iÓm lao ®éng s­ ph¹m

cña ng­êi thÇy gi¸o.

C©u 79: Tõ nh÷ng ®Æc ®iÓm lao ®éng s­ ph¹m cña

ng­êi thÇy gi¸o, anh (chÞ) h·y cho biÕt ý

nghÜa cña sù hiÓu biÕt ®ã trong sù ®Þnh

h­íng rÌn luyÖn nh©n c¸ch cña b¶n th©n.

C©u 80: Ph©n tÝch phÈm chÊt thÕ giíi quan trong

nh©n c¸ch ng­êi thÇy gi¸o. Tõ ®ã rót ra

kÕt luËn s­ ph¹m cÇn thiÕt?

190

C©u 81: LÝ t­ëng ®µo t¹o thÕ hÖ trÎ cã ý nghÜa

nh­ thÕ nµo trong cÊu tróc nh©n c¸ch ng­êi

thÇy gi¸o?

C©u 82: Ph©n tÝch vai trß cña phÈm chÊt lßng yªu

trÎ trong lao ®éng s­ ph¹m cña ng­êi thÇy

gi¸o. Tõ ®ã rót ra kÕt luËn s­ ph¹m cÇn

thiÕt.

C©u 83: Ph©n tÝch vai trß cña phÈm chÊt lßng yªu

nghÒ trong lao ®éng s­ ph¹m cña ng­êi thÇy

gi¸o. Tõ ®ã rót ra kÕt luËn s­ ph¹m cÇn

thiÕt?

C©u 84: ThÕ nµo lµ n¨ng lùc hiÓu häc sinh trong

qu¸ tr×nh d¹y häc vµ gi¸o dôc. Theo b¹n

cÇn ph¶i rÌn luyÖn nh­ thÕ nµo ®Ó cã ®­îc

n¨ng lùc nãi trªn.

C©u 85: Tri thøc vµ tÇm hiÓu biÕt cña ng­êi thÇy

gi¸o cã vai trß nh­ thÕ nµo trong ho¹t

®éng d¹y häc vµ gi¸o dôc.

C©u 86: Ph©n tÝch n¨ng lùc chÕ biÕn tµi liÖu häc

tËp trong ho¹t ®éng s­ ph¹m cña ng­êi thÇy

gi¸o?

C©u 87: Ph©n tÝch n¨ng lùc n¾m v÷ng kÜ thuËt d¹y

häc?

C©u 88: N¨ng lùc ng«n ng÷ cã vai trß nh­ thÕ nµo

trong ho¹t ®éng s­ ph¹m cña ng­êi thÇy

gi¸o?

191

C©u 89: Tr×nh bµy nh÷ng biÓu hiÖn n¨ng lùc ng«n

ng÷ cña ng­êi thÇy gi¸o.

C©u 90: ThÕ nµo lµ n¨ng lùc v¹ch dù ¸n ph¸t triÓn

nh©n c¸ch häc sinh?

C©u 91: H·y ph©n tÝch n¨ng lùc giao tiÕp cña

ng­êi thÇy gi¸o.

C©u 92: ThÕ nµo lµ n¨ng lùc ‘‘c¶m ho¸’’ häc sinh?

N¨ng lùc nµy ®ßi hái ng­êi thÇy gi¸o cÇn

ph¶i rÌn luyÖn nh­ thÕ nµo?

C©u 93: Ph©n tÝch n¨ng lùc khÐo lÐo ®èi xö s­

ph¹m?

C©u 94: Tr×nh bµy nhãm n¨ng lùc tæ chøc ho¹t ®éng

s­ ph¹m. Muèn cã ®­îc nh÷ng n¨ng lùc nµy,

anh (chÞ) cã nh÷ng biÖn ph¸p rÌn luyÖn nh­

thÕ nµo?

C©u 95: Nh÷ng ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®èi víi ng­êi

thÇy gi¸o ®Ó tæ chøc tèt c¸c ho¹t ®éng s­

ph¹m?

C©u 96: Uy tÝn, vai trß cña uy tÝn trong ho¹t

®éng cña ng­êi thÇy gi¸o?

C©u 97: Nh÷ng ®iÒu kiÖn chñ yÕu ®Ó h×nh thµnh

uy tÝn.

C©u 98: M« t¶ ch©n dung t©m lÝ mét thÇy c« gi¸o

®· ®Ó l¹i trong t©m trÝ anh (chÞ) nh÷ng Ên

t­îng s©u s¾c vÒ ®øc ®é vµ tµi n¨ng?

192

C©u 99: H·y ®­a ra mét t×nh huèng s­ ph¹m vµ c¸ch

xö lÝ cña m×nh vÒ t×nh huèng ®ã.

C©u 100: Nªu vÝ dô vÒ mét hµnh vi ®¹o ®øc vµ tõ

®ã ph©n tÝch cÊu tróc t©m lÝ cña hµnh vi

®¹o ®øc ®ã.

193

PhÇn thø hai

§¸p ¸n c©u hái tù luËn ng¾n

C©u 1: Nh÷ng luËn ®iÓm c¬ b¶n cña thuyÕt tiÒn

®Þnh vÒ sù ph¸t triÓn t©m lÝ trÎ em:

+ Sù ph¸t triÓn t©m lÝ lµ do c¸c tiÒm n¨ng

sinh häc g©y ra vµ con ng­êi cã tiÒm n¨ng ®ã ngay

tõ khi ra ®êi.

+ Mäi ®Æc ®iÓm t©m lÝ chung hay cã tÝnh chÊt

c¸ thÓ ®Òu lµ tiÒn ®Þnh, ®Òu cã s½n trong c¸c cÊu

tróc sinh häc.

+ Sù ph¸t triÓn chØ lµ qu¸ tr×nh tr­ëng thµnh,

chÝn muåi cña c¸c thuéc tÝnh ®· cã s½n vµ ®­îc

quyÕt ®Þnh b»ng con ®­êng di truyÒn nµy.

+ Víi nh÷ng thµnh tùu cña vi sinh häc ph¸t

hiÖn ra c¬ chÕ cña gen di truyÒn, mét sè nhµ khoa

häc ®· nhËn thÊy nh÷ng thuéc tÝnh cña nh©n c¸ch,

n¨ng lùc còng ®­îc m· ho¸, ch­¬ng tr×nh ho¸ trong

c¸c trang bÞ gen.

VÝ dô: Nhµ di truyÒn häc ng­êi Anh S. Auerbac

cho r»ng mçi ng­êi b¾t ®Çu sèng ‘‘khi trong tay cã

c¸c trang bÞ gen còng gièng nh­ ®Êu thñ ch¬i mét

v¸n bµi khi trong tay cã c¸c qu©n bµi...’’

Nhµ t©m lÝ häc ng­êi MÜ E. Tooc®ai cho r»ng:

‘‘Tù nhiªn ban cho mçi ng­êi mét vèn nhÊt ®Þnh,

gi¸o dôc cÇn ph¶i lµm béc lé vèn ®ã lµ vèn g× vµ

sö dông nã b»ng ph­¬ng tiÖn tèt nhÊt....’’

194

+ Gi¸o dôc chØ lµ nh©n tè bªn ngoµi cã kh¶

n¨ng t¨ng nhanh hoÆc k×m h·m qu¸ tr×nh béc lé

nh÷ng phÈm chÊt tù nhiªn, bÞ øc chÕ bëi tÝnh di

truyÒn.

Do ®ã, hä cho r»ng sù can thiÖp vµo qu¸ tr×nh

ph¸t triÓn tù nhiªn cña trÎ lµ tuú tiÖn, kh«ng

thÓ tha thø ®­îc.

– Tõ nh÷ng luËn ®iÓm nªu trªn cho thÊy thuyÕt

tiÒn ®Þnh cã nh÷ng sai lÇm chñ yÕu lµ:

+ TuyÖt ®èi ho¸ vai trß cña yÕu tè bÈm sinh di

truyÒn.

+ H¹ thÊp vai trß cña gi¸o dôc.

+ Phñ nhËn tÝnh tÝch cùc cña c¸ nh©n.

C©u 2:

Nh÷ng ng­êi theo thuyÕt duy c¶m gi¶i thÝch sù

ph¸t triÓn t©m lÝ cña trÎ chØ b»ng nh÷ng t¸c ®éng

cña m«i tr­êng xung quanh: TrÎ em sinh ra nh­ ‘‘tê

giÊy tr¾ng’’ hay ‘‘tÊm b¶ng s¹ch sÏ’’. V× vËy, ng­êi

lín muèn vÏ lªn ®ã c¸i g× th× nã nªn thÕ... (quan

®iÓm nµy b¾t nguån tõ Anh)

Theo hä, m«i tr­êng lµ nh©n tè tiÒn ®Þnh sù

ph¸t triÓn cña trÎ em. V× thÕ, muèn nghiªn cøu

t©m lÝ con ng­êi chØ cÇn ph©n tÝch cÊu tróc m«i

tr­êng cña hä: m«i tr­êng xung quanh nh­ thÕ nµo

th× nh©n c¸ch con ng­êi, c¬ chÕ hµnh vi sÏ nh­

thÕ ®ã.

VÝ dô: “ë bÇu th× trßn, ë èng th× dµi’’

Hay ‘‘GÇn mùc th× ®en, gÇn ®Ìn th× r¹ng’’...

195

Tuy nhiªn, m«i tr­êng ®­îc hiÓu mét c¸ch siªu

h×nh, hä coi m«i tr­êng x· héi lµ bÊt biÕn, quyÕt

®Þnh tr­íc sè phËn con ng­êi. Con ng­êi ®­îc xem

nh­ ®èi t­îng thô ®éng tr­íc ¶nh h­ëng cña m«i

tr­êng.

Nh÷ng sai lÇm chñ yÕu, ®ã lµ:

– TuyÖt ®èi ho¸ vai trß cña yÕu tè m«i tr­êng.

– §Ò cao vai trß cña gi¸o dôc, coi gi¸o dôc lµ

v¹n n¨ng.

– Phñ nhËn tÝnh tÝch cùc cña c¸ nh©n.

C©u 3: Nh÷ng ng­êi theo thuyÕt nµy tÝnh tíi t¸c

®éng cña c¶ hai yÕu tè (m«i tr­êng vµ di truyÒn)

khi nghiªn cøu sù ph¸t triÓn t©m lÝ cña trÎ em.

Theo hä, d­êng nh­ sù t¸c ®éng qua l¹i gi÷a

chóng quyÕt ®Þnh trùc tiÕp qu¸ tr×nh ph¸t triÓn,

trong ®ã di truyÒn gi÷ vai trß quyÕt ®Þnh vµ m«i

tr­êng lµ ®iÒu kiÖn ®Ó biÕn nh÷ng ‘‘®Æc ®iÓm t©m

lÝ ®· ®­îc ®Þnh s½n’’ thµnh hiÖn thùc.

Sù ph¸t triÓn lµ sù chÝn muåi cña nh÷ng n¨ng

lùc, nh÷ng nÐt tÝnh c¸ch, nh÷ng høng thó vµ së

thÝch... mµ trÎ sinh ra ®· cã ë d­íi d¹ng cã s½n

hoÆc bÊt biÕn. Trong ®ã nhÞp ®é vµ giíi h¹n cña

sù ph¸t triÓn lµ tiÒn ®Þnh.

Quan ®iÓm kh¸c ®Ò cËp tíi ¶nh h­ëng cña m«i

tr­êng ®èi víi tèc ®é chÝn muåi cña n¨ng lùc vµ

nÐt tÝnh c¸ch ®­îc truyÒn l¹i cho trÎ (nhµ t©m lÝ

häc V. Stecn¬). Nh­ng m«i tr­êng ®ã chØ lµ gia

®×nh cña trÎ, ®­îc xem nh­ lµ c¸i riªng biÖt t¸ch

196

rêi khái toµn bé ®êi sèng x· héi.

T¸c ®éng cña m«i tr­êng còng nh­ ¶nh h­ëng cña

yÕu tè sinh vËt (di truyÒn) ®Þnh tr­íc sù ph¸t

triÓn cña trÎ, kh«ng phô thuéc vµo ho¹t ®éng s­

ph¹m cña nhµ gi¸o dôc, vµo tÝnh tÝch cùc ngµy

cµng t¨ng cña trÎ.

C©u 4: §iÓm chung gi÷a thuyÕt héi tô hai yÕu

tè, thuyÕt duy c¶m vµ thuyÕt tiÒn ®Þnh vÒ sù

ph¸t triÓn t©m lÝ cña trÎ em, ®ã lµ:

– Hä ®Òu thõa nhËn ®Æc ®iÓm t©m lÝ cña con

ng­êi hoÆc lµ bÊt biÕn hoÆc lµ tiÒn ®Þnh; hoÆc do

tiÒm n¨ng sinh vËt di truyÒn quyÕt ®Þnh; hoÆc lµ

do ¶nh h­ëng cña m«i tr­êng bÊt biÕn.

– C¸c t¸c gi¶ nµy ®· ®¸nh gi¸ kh«ng ®óng vai

trß cña gi¸o dôc. Hä xem xÐt sù ph¸t triÓn trÎ em

mét c¸ch t¸ch rêi vµ kh«ng phô thuéc vµo nh÷ng

®iÒu kiÖn cô thÓ mµ trong ®ã qu¸ tr×nh Êy diÔn

ra.

– Phñ nhËn tÝnh tÝch cùc riªng cña c¸ nh©n,

coi th­êng nh÷ng m©u thuÉn biÖn chøng ®­îc h×nh

thµnh trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn t©m lÝ cña c¸

nh©n; coi ®øa trÎ lµ mét thùc thÓ tù nhiªn, thô

®éng, cam chÞu ¶nh h­ëng cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh

cña yÕu tè sinh vËt hoÆc m«i tr­êng...

C©u 5: LuËn ®iÓm c¬ b¶n cña t©m lÝ häc duy vËt

biÖn chøng vÒ sù ph¸t triÓn t©m lÝ trÎ em:

– Nguyªn lÝ ph¸t triÓn trong triÕt häc m¸cxÝt

®­îc vËn dông ®Ó xem xÐt sù ph¸t triÓn t©m lÝ trÎ

197

em. B¶n chÊt sù ph¸t triÓn t©m lÝ trÎ em kh«ng

ph¶i chØ lµ sù t¨ng tr­ëng hoÆc gi¶m vÒ sè l­îng,

mµ lµ qu¸ tr×nh biÕn ®æi vÒ chÊt trong t©m lÝ. Cô

thÓ lµ:

+ Sù thay ®æi vÒ l­îng cña c¸c chøc n¨ng t©m

lÝ dÉn ®Õn sù thay ®æi vÒ chÊt vµ ®­a ®Õn sù h×nh

thµnh c¸i míi mét c¸ch nh¶y vät.

+ Sù ph¸t triÓn t©m lÝ g¾n liÒn víi sù xuÊt

hiÖn nh÷ng cÊu t¹o t©m lÝ míi ë nh÷ng thêi k×

tuæi nhÊt ®Þnh.

VÝ dô: Nhu cÇu tù lËp cña trÎ lªn ba, c¶m gi¸c

vÒ sù tr­ëng thµnh cña b¶n th©n ë tuæi thiÕu

niªn....

+ Trong c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn kh¸c nhau

cã sù c¶i biÕn vÒ chÊt l­îng cña c¸c qu¸ tr×nh

t©m lÝ vµ toµn bé nh©n c¸ch cña trÎ.

– Sù ph¸t triÓn t©m lÝ trÎ em thùc chÊt chÝnh

lµ qu¸ tr×nh lÜnh héi nÒn v¨n ho¸ x· héi cña loµi

ng­êi, lµ kÕt qu¶ cña ho¹t ®éng do chÝnh ®øa trÎ

tiÕn hµnh trªn nh÷ng ®èi t­îng do loµi ng­êi t¹o

ra víi vai trß trung gian cña ng­êi lín.

Tãm l¹i, sù ph¸t triÓn t©m lÝ cña trÎ ®Çy biÕn

®éng vµ diÔn ra cùc k× nhanh chãng. §ã lµ mét qu¸

tr×nh kh«ng ph¼ng lÆng, mµ cã khñng ho¶ng vµ cã

®ét biÕn. Ho¹t ®éng cña chÝnh ®øa trÎ d­íi sù

h­íng dÉn cña ng­êi lín sÏ lµm t©m lÝ cña nã ®­îc

h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn.

198

C©u 6: Tõ quan ®iÓm c¬ b¶n cña t©m lÝ häc duy

vËt biÖn chøng vÒ sù ph¸t triÓn t©m lÝ trÎ em,

cã thÓ rót ra mét sè kÕt luËn sau ®©y:

– Muèn h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn t©m lÝ cña trÎ

cÇn ph¶i lÊy ho¹t ®éng cña chÝnh c¸c em lµm c¬

së.

– Tæ chøc ®êi sèng ho¹t ®éng cña trÎ cã néi

dung phong phó, h×nh thøc ®a d¹ng, cã søc thu hót

hÊp dÉn kÝch thÝch sù t×m tßi s¸ng t¹o cña c¸c

em.

– T¹o tiÒn ®Ò vµ nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho

qu¸ tr×nh xuÊt hiÖn nh÷ng cÊu t¹o t©m lÝ míi ë

trÎ, ®Æc biÖt trong c«ng t¸c gi¸o dôc cÇn cã

nh÷ng biÖn ph¸p gi¸o dôc phï hîp víi ®Æc ®iÓm løa

tuæi.

– Tæ chøc tèt c¸c ho¹t ®éng chñ ®¹o trong tõng

thêi k× ph¸t triÓn cña trÎ.

– Phèi kÕt hîp víi c¸c lùc l­îng gi¸o dôc

trong c«ng t¸c gi¸o dôc trÎ em...

C©u 7: Vai trß cña yÕu tè bÈm sinh di truyÒn

®èi víi sù ph¸t triÓn t©m lÝ trÎ em theo quan

®iÓm cña t©m lÝ häc duy vËt biÖn chøng:

– C¸c nhµ t©m lÝ häc duy vËt biÖn chøng còng

thõa nhËn r»ng t©m lÝ chØ cã thÓ x¶y ra trªn nÒn

cña mét c¬ së vËt chÊt nhÊt ®Þnh (mét c¬ thÓ

ng­êi víi nh÷ng ®Æc ®iÓm bÈm sinh, di truyÒn nhÊt

®Þnh).

+ Nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ thÓ lµ ®iÒu kiÖn cÇn

199

thiÕt, lµ tiÒn ®Ò, lµ kh¶ n¨ng ph¸t triÓn t©m lÝ.

Kh«ng cã sù ph¸t triÓn c¬ thÓ b×nh th­êng, kh«ng

cã ho¹t ®éng b×nh th­êng cña n·o sÏ kh«ng cã sù

ph¸t triÓn t©m lÝ b×nh th­êng.

+ Nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ thÓ cã thÓ quy ®Þnh con

®­êng vµ ph­¬ng thøc kh¸c nhau cña sù ph¸t triÓn

c¸c thuéc tÝnh t©m lÝ, cã thÓ ¶nh h­ëng tíi tèc

®é vµ ®Ønh cao cña nh÷ng thµnh tùu cña con ng­êi

trong mét lÜnh vùc nµo ®ã.

– Tuy nhiªn, nh÷ng ®iÒu kiÖn ®ã kh«ng quyÕt

®Þnh tr­íc sù ph¸t triÓn t©m lÝ, kh«ng ph¶i lµ

®éng lùc cña sù ph¸t triÓn t©m lÝ. Nh÷ng ®Æc ®iÓm

®ã chØ lµ kh¶ n¨ng cña sù ph¸t triÓn t©m lÝ. Kh¶

n¨ng ®ã cã thÓ trë thµnh hiÖn thùc hay kh«ng cßn

phô thuéc vµo mét tæ hîp nh÷ng yÕu tè kh¸c n÷a.

– TrÎ ph¶i sèng vµ ho¹t ®éng trong ®iÒu kiÖn

x· héi t­¬ng øng th× nh÷ng kh¶ n¨ng ®ã míi trë

thµnh hiÖn thùc, t©m lÝ cña nã míi ®­îc ph¸t

triÓn.

C©u 8: Theo t©m lÝ häc m¸cxÝt, gi¸o dôc gi÷ vai

trß chñ ®¹o ®èi víi sù ph¸t triÓn t©m lÝ trÎ em,

®ã lµ qu¸ tr×nh t¸c ®éng cã môc ®Ých, cã ý thøc,

cã kÕ ho¹ch cña thÕ hÖ tr­ëng thµnh ®èi víi thÕ

hÖ trÎ nh»m h×nh thµnh nh÷ng phÈm chÊt nhÊt ®Þnh

cña c¸ nh©n, ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña x· héi.

– Gi¸o dôc nªn ®­îc tæ chøc chÆt chÏ sÏ cã kh¶

n¨ng:

+ V¹ch ra chiÒu h­íng cho sù ph¸t triÓn nh©n

c¸ch vµ dÉn d¾t sù h×nh thµnh, ph¸t triÓn nh©n

200

c¸ch cña häc sinh theo chiÒu h­íng ®ã.

+ Gi¸o dôc cã thÓ ®em l¹i nh÷ng c¸i mµ bÈm

sinh, di truyÒn hoÆc m«i tr­êng tù nhiªn kh«ng

thÓ ®em l¹i ®­îc.

+ Gi¸o dôc cã thÓ gióp trÎ bï ®¾p nh÷ng thiÕu

hôt do khuyÕt tËt hoÆc bÖnh tËt ®em l¹i.

+ Gi¸o dôc cã thÓ uèn n¾n nh÷ng nÐt t©m lÝ xÊu

®­îc h×nh thµnh do ¶nh h­ëng tù ph¸t cña m«i

tr­êng, ®Ó nh©n c¸ch cña trÎ ®­îc ph¸t triÓn tèt

®Ñp.

+ Gi¸o dôc cã thÓ ®i tr­íc hiÖn thùc, gióp trÎ

ph¸t triÓn nhanh h¬n thùc tÕ xung quanh.

KLSP: Khi kh¼ng ®Þnh vai trß chñ ®¹o cña gi¸o

dôc ®èi víi sù ph¸t triÓn t©m lÝ trÎ em cÇn chó

ý:

– T©m lÝ con ng­êi mang tÝnh chñ thÓ. Nh÷ng

t¸c ®éng cña ®iÒu kiÖn bªn ngoµi lu«n bÞ khóc x¹

th«ng qua l¨ng kÝnh chñ quan. V× vËy, nh÷ng häc

sinh kh¸c nhau cã thÓ cã th¸i ®é kh¸c nhau tr­íc

cïng mét yªu cÇu cña gi¸o viªn.

– Con ng­êi lµ chñ thÓ cña ho¹t ®éng, cña c¸c

mèi quan hÖ giao tiÕp. V× vËy, cÇn ph¶i tæ chøc

c¸c d¹ng ho¹t ®éng phï hîp víi tõng ®èi t­îng ®Ó

ph¸t huy tÝnh tÝch cùc, chñ ®éng vµ s¸ng t¹o cña

chÝnh b¶n th©n chñ thÓ.

– Khi nghiªn cøu t©m lÝ trÎ em, cÇn ph¶i

nghiªn cøu m«i tr­êng trÎ sèng vµ ho¹t ®éng, ®Æc

biÖt chó ý ®Õn ho¹t ®éng chñ ®¹o cña tõng giai

®o¹n løa tuæi....

201

C©u 9: Theo t©m lÝ häc duy vËt biÖn chøng, ho¹t

®éng cña chÝnh ®øa trÎ cã vai trß quyÕt ®Þnh ®èi

víi sù ph¸t triÓn t©m lÝ trÎ em:

– §øa trÎ kh«ng tù lín lªn gi÷a m«i tr­êng vµ

còng kh«ng thÓ cã ®­îc sù ph¸t triÓn t©m lÝ nÕu

®øa trÎ sèng t¸ch rêi víi m«i tr­êng x· héi.

– Muèn cã sù ph¸t triÓn t©m lÝ, ®øa trÎ ph¶i

lÊy l¹i nh÷ng kinh nghiÖm x· héi loµi ng­êi ®·

®­îc göi vµo thÕ giíi ®èi t­îng vµ biÕn nã thµnh

kinh nghiÖm cña b¶n th©n.

– C¸ch lÊy l¹i ®ã kh«ng cã c¸ch nµo kh¸c lµ

®øa trÎ ph¶i tiÕn hµnh ho¹t ®éng, b»ng c¸ch lÆp

l¹i nh÷ng chuçi thao t¸c mµ tr­íc ®ã loµi ng­êi

®· thÓ hiÖn trong ®èi t­îng.

V× vËy, sù ph¸t triÓn t©m lÝ lµ kÕt qu¶ ho¹t

®éng cña chÝnh ®øa trÎ víi nh÷ng ®èi t­îng do

loµi ng­êi s¸ng t¹o ra.

C©u 10: ý kiÕn vÒ quan ®iÓm ‘‘TrÎ em lµ ng­êi lín

thu nhá l¹i’’:

– §©y lµ quan niÖm sai lÇm vÒ trÎ em.

– Ngay tõ khi cÊt tiÕng khãc chµo ®êi, ®øa trÎ

®· lµ mét con ng­êi, mét thµnh viªn cña x· héi.

Do ®ã, viÖc nu«i nÊng, d¹y dç ph¶i theo ®óng kiÓu

ng­êi.

– Khi cho r»ng ‘‘TrÎ em lµ ng­êi lín thu nhá’’

còng ®ång nghÜa víi viÖc kh¼ng ®Þnh mét ®øa trÎ

sinh ra ®· ‘‘biÕt ®i, biÕt nãi, biÕt c­êi...’’.

202

Nh­ng trªn thùc tÕ muèn cã ®­îc nh÷ng ®iÒu ®ã ë

trÎ cÇn cã mét qu¸ tr×nh ‘‘x· héi ho¸’’ l©u dµi víi

vai trß trung gian cña ng­êi lín.

– §iÒu kiÖn sèng vµ ho¹t ®éng cña c¸c thÕ hÖ

con ng­êi ë c¸c thêi k× lÞch sö kh¸c nhau lµ rÊt

kh¸c nhau. Do vËy, ë mçi thêi ®¹i sÏ cã trÎ em

cña riªng m×nh.

C©u 11: Quy luËt chung vÒ sù ph¸t triÓn t©m lÝ trÎ

em bao gåm:

a. TÝnh kh«ng ®ång ®Òu cña sù ph¸t triÓn t©m

lÝ:

– C¸c chøc n¨ng t©m lÝ, c¸c nÐt t©m lÝ c¸ nh©n

cña c¸c trÎ em kh¸c nhau lµ kh¸c nhau.

– Trong nh÷ng ®iÒu kiÖn bÊt k×, thËm chÝ ngay

c¶ trong nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi nhÊt th× nh÷ng

biÓu hiÖn t©m lÝ, nh÷ng chøc n¨ng t©m lÝ kh¸c

nhau... cña c¸ nh©n còng kh«ng thÓ ph¸t triÓn nh­

nhau. Cã nh÷ng thêi k× tèi ­u ®èi víi sù ph¸t

triÓn mét h×nh thøc ho¹t ®éng t©m lÝ nµo ®ã.

– Sù kh¸c biÖt vÒ sù ph¸t triÓn gi÷a c¸c c¸

nh©n trong cïng mét ®é tuæi.

b. TÝnh toµn vÑn cña t©m lÝ:

– Cïng víi sù ph¸t triÓn, t©m lÝ con ng­êi

cµng cã tÝnh trän vÑn, thèng nhÊt vµ bÒn v÷ng.

– Sù ph¸t triÓn t©m lÝ lµ sù chuyÓn biÕn dÇn

c¸c tr¹ng th¸i t©m lÝ thµnh c¸c ®Æc ®iÓm t©m lÝ

c¸ nh©n.

– TÝnh toµn vÑn t©m lÝ phô thuéc kh¸ nhiÒu vµo

203

®éng c¬ chØ ®¹o hµnh vi cña trÎ.

c. TÝnh mÒm dÎo vµ kh¶ n¨ng bï trõ:

– Dùa trªn tÝnh mÒm dÎo cña hÖ thÇn kinh mµ

t¸c ®éng gi¸o dôc cã thÓ lµm thay ®æi t©m lÝ trÎ

em.

– TÝnh mÒm dÎo t¹o ra kh¶ n¨ng bï trõ. Khi mét

chøc n¨ng t©m lÝ sinh lÝ nµo ®ã yÕu hoÆc thiÕu

th× c¸c chøc n¨ng t©m lÝ kh¸c ®­îc t¨ng c­êng

ph¸t triÓn m¹nh h¬n ®Ó bï ®¾p ho¹t ®éng kh«ng ®Çy

®ñ cña chøc n¨ng yÕu hoÆc háng ®ã

Chó ý: Nh÷ng quy luËt ®ã chØ lµ mét xu thÕ mµ

sù ph¸t triÓn t©m lÝ cña trÎ cã thÓ x¶y ra, cã

sau so víi ¶nh h­ëng cña m«i tr­êng (trong ®ã cã

gi¸o dôc). Sù ph¸t triÓn vµ ngay c¶ tÝnh ®éc ®¸o

cña nh÷ng xu thÕ ®ã còng phô thuéc vµo ®iÒu kiÖn

sèng cña trÎ em (tr­íc hÕt lµ gi¸o dôc).

C©u 12: – Mèi quan hÖ gi÷a d¹y häc, gi¸o dôc vµ

sù ph¸t triÓn t©m lÝ trÎ em lµ mèi quan hÖ biÖn

chøng. Hai qu¸ tr×nh nµy kh«ng ph¶i lµ hai qu¸

tr×nh diÔn ra song song, mµ chóng thèng nhÊt víi

nhau, cã quan hÖ t­¬ng hç víi nhau.

– Sù ph¸t triÓn t©m lÝ trÎ em chØ cã thÓ diÔn

ra mét c¸ch tèt ®Ñp trong nh÷ng ®iÒu kiÖn cña

gi¸o dôc vµ d¹y häc.

– §Ó gi÷ ®­îc vai trß chñ ®¹o th× gi¸o dôc vµ

d¹y häc ph¶i kÝch thÝch, dÉn d¾t sù ph¸t triÓn,

®i tr­íc mét b­íc vµ ®ãn tr­íc sù ph¸t triÓn.

204

– Gi¸o dôc vµ d¹y häc còng cÇn ph¶i tÝnh ®Õn

nh÷ng ®Æc ®iÓm vµ møc ®é ®· ®¹t ®­îc ë trÎ, tÝnh

®Õn ®Æc ®iÓm løa tuæi vµ nh÷ng quy luËt bªn trong

cña sù ph¸t triÓn t©m lÝ...

– Muèn t©m lÝ trÎ ph¸t triÓn ®óng h­íng rÊt

cÇn cã sù tù gi¸o dôc cña trÎ trong tÊt c¶ c¸c

thêi k× cña cuéc ®êi.

C©u 13: – Tiªu chÝ ph©n chia c¸c giai ®o¹n ph¸t

triÓn t©m lÝ

trÎ em:

+ Nh÷ng thay ®æi c¬ b¶n trong ®iÒu kiÖn sèng

vµ ho¹t ®éng.

+ Nh÷ng thay ®æi trong cÊu tróc t©m lÝ.

+ Sù tr­ëng thµnh vÒ c¬ thÓ.

* B¶ng ph©n chia c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn t©m lÝ

trÎ em:

Giai

®o¹n

Løa tuæi Thêi k× Ho¹t ®éng chñ ®¹o

Tr­íc

tuæi

häc

Tuæi s¬ sinh 0 - 2 th¸ng

tuæi

‘‘¨n ngñ’’ phèi hîp víi ph¶n x¹ bÈm

sinh, t¸c ®éng

bét ph¸t.

Tuæi hµi nhi 2 - 12 th¸ng

Giao l­u c¶m xóc

trùc tiÕp víi

ng­êi lín.

Tuæi v­ên

trÎ 1 - 3 n¨m

Ho¹t ®éng víi ®å

vËt, b¾t ch­íc

hµnh ®éng sö dông

®å vËt vµ t×m

hiÓu kh¸m ph¸ c¸c

sù vËt xung quanh

205

Tuæi mÉu

gi¸o 3 - 6 n¨m

Vui ch¬i ( trung

t©m lµ trß ch¬i

s¾m vai )

Tuæi

häc

sinh

Häc sinh

tiÓu häc

(nhi ®ång)

Tõ 6 - 11,12

tuæi Häc tËp

Häc sinh

THCS (thiÕu

niªn)

Tõ 11,12 -

14,15 tuæi

Häc tËp vµ giao

tiÕp nhãm b¹n.

Häc sinh

THPT (®Çu

tuæi thanh

niªn)

Tõ 14,15 -

17,18 tuæi

Häc tËp, h×nh

thµnh thÕ giíi

quan vµ ®Þnh

h­íng nghÒ

nghiÖp.

C©u 14: Giai ®o¹n ph¸t triÓn t©m lÝ chØ cã ý

nghÜa t­¬ng ®èi

lµ v×:

+ Khi chuyÓn tõ løa tuæi nµy sang løa tuæi

kh¸c bao giê còng xuÊt hiÖn nh÷ng cÊu t¹o t©m lÝ

míi vÒ chÊt ch­a tõng cã trong c¸c giai ®o¹n løa

tuæi tr­íc ®©y.

VÝ dô: Nhu cÇu tù lËp cña trÎ lªn ba; c¶m gi¸c

vÒ sù tr­ëng thµnh cña b¶n th©n ë løa tuæi thiÕu

niªn...

+ Nh÷ng cÊu t¹o t©m lÝ míi nµy sÏ c¶i tæ l¹i

vµ lµm biÕn ®æi chÝnh tiÕn tr×nh ph¸t triÓn.

+ Mçi giai ®o¹n ph¸t triÓn ®­îc quyÕt ®Þnh bëi

mét tæ hîp nhiÒu ®iÒu kiÖn: ®iÒu kiÖn sèng vµ

ho¹t ®éng, ®Æc ®iÓm c¸c mèi quan hÖ, kiÓu tri

thøc vµ ph­¬ng thøc lÜnh héi, ®Æc ®iÓm vÒ sù ph¸t

triÓn c¬ thÓ…

206

C©u 15: NhËn xÐt vÒ quan ®iÓm cña nhµ t©m lÝ häc

E. Tooc®ai:

+ §©y lµ quan ®iÓm sai lÇm vÒ sù ph¸t triÓn

t©m lÝ trÎ em (theo thuyÕt tiÒn ®Þnh).

+ Theo «ng, ‘‘vèn tù nhiªn’’ ®ã ®Æt ra giíi h¹n

cho sù ph¸t triÓn. Mét lÇn n÷a quan ®iÓm trªn

kh¼ng ®Þnh yÕu tè bÈm sinh di truyÒn gi÷ vai trß

quyÕt ®Þnh ®èi víi sù ph¸t triÓn t©m lÝ cña trÎ.

+ MÆc dï cã ®Ò cËp tíi vai trß cña gi¸o dôc,

song theo «ng gi¸o dôc chØ ®­îc coi lµ ‘‘yÕu tè

®iÒu chØnh’’, ‘‘yÕu tè thÓ hiÖn’’ nh©n tè bÊt biÕn

‘‘vèn nhÊt ®Þnh’’ ë trÎ.

+ Quan ®iÓm nµy ®· ®¸nh gi¸ kh«ng ®óng vÒ vai

trß cña gi¸o dôc, kh«ng thÊy ®­îc tÝnh chñ thÓ vµ

tÝnh tÝch cùc trong ho¹t ®éng cña trÎ.

C©u 16: VÞ trÝ, ý nghÜa cña løa tuæi häc sinh

THCS trong thêi k× ph¸t triÓn cña trÎ em:

– Løa tuæi häc sinh THCS lµ løa tuæi tõ 11,12

- 14,15 tuæi (häc tõ líp 6 - 9 THCS).

– §©y lµ thêi k× quan träng vµ phøc t¹p trong

qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña mçi con ng­êi. Víi vÞ

trÝ ®Æc biÖt lµ thêi k× chuyÓn tiÕp tõ tuæi th¬

sang tuæi tr­ëng thµnh ë mçi c¸ nh©n, t¹o nªn néi

dung c¬ b¶n vµ sù kh¸c biÖt ®Æc thï vÒ mäi mÆt:

+ Sù biÕn ®æi c¬ thÓ khiÕn thiÕu niªn trë

thµnh ng­êi lín mét c¸ch kh¸ch quan.

+ Tù ý thøc ph¸t triÓn m¹nh, h×nh thµnh ë

thiÕu niªn n¨ng lùc ®¸nh gi¸ vµ tù ®¸nh gi¸.

207

+ Sù thay ®æi trong c¸c mèi quan hÖ (víi ng­êi

lín - víi b¹n cïng tuæi).

+ Ho¹t ®éng häc tËp vµ ho¹t ®éng x· héi ngµy

cµng trë nªn cã ý nghÜa.

– TÝnh tÝch cùc x· héi cña thiÕu niªn ph¸t

triÓn m¹nh mÏ nh»m lÜnh héi vÒ nh÷ng chuÈn mùc x·

héi, nh»m x©y dùng quan hÖ tho¶ ®¸ng víi b¹n bÌ

vµ thay ®æi b¶n th©n theo nh÷ng ý ®Þnh vµ môc

®Ých riªng.

– Qu¸ tr×nh h×nh thµnh c¸i míi th­êng kÐo dµi

vÒ thêi gian; sù ph¸t triÓn t©m lÝ ë thiÕu niªn

diÔn ra kh«ng ®Òu vÒ mäi mÆt vµ kh«ng gièng nhau

gi÷a c¸c c¸ nh©n.

– Nguyªn nh©n cña sù kh¸c biÖt nµy lµ do hoµn

c¶nh sèng vµ ho¹t ®éng, tèc ®é dËy th× cña mçi

thiÕu niªn lµ kh¸c nhau. ChÝnh nguyªn nh©n nµy ®·

quy ®Þnh nh÷ng biÓu hiÖn vµ kh¸c biÖt c¨n b¶n

trong sù ph¸t triÓn khÝa c¹nh nµy hoÆc khÝa c¹nh

kh¸c ë thiÕu niªn:

+ YÕu tè k×m h·m sù ph¸t triÓn tÝnh ng­êi lín.

+ YÕu tè thóc ®Èy tÝnh ng­êi lín.

– Sù ph¸t triÓn tÝnh ng­êi lín diÔn ra kh¸c

nhau ®· h×nh thµnh nh÷ng gi¸ trÞ cuéc sèng cã néi

dung kh¸c nhau ë trÎ.

§©y lµ c¬ së, ph­¬ng h­íng chung cña sù h×nh

thµnh nh÷ng quan ®iÓm x· héi vµ ®¹o ®øc cña nh©n

c¸ch.

C©u 17: Ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn tÝnh ng­êi lín ë

208

løa tuæi thiÕu niªn cã thÓ x¶y ra theo c¸c h­íng

sau:

+ §èi víi mét sè em, tri thøc s¸ch vë gióp cho

c¸c em hiÓu biÕt nhiÒu, nh­ng trong ®êi sèng th×

c¸c em cßn nhiÒu h¹n chÕ, thiÕu kinh nghiÖm thùc

tiÔn.

+ Mét sè em Ýt quan t©m ®Õn viÖc häc tËp ë nhµ

tr­êng, coi träng viÖc giao tiÕp víi ng­êi lín,

víi b¹n bÌ, ch¹y theo mèt thêi trang... ®Ó tá ra

m×nh còng nh­ ng­êi lín.

+ Mét sè em kh«ng biÓu hiÖn tÝnh ng­êi lín ra

bªn ngoµi, nh­ng thùc tÕ ®ang rÌn luyÖn ®Ó cã

nh÷ng ®øc tÝnh nh­ ng­êi lín nh­ dòng c¶m, ®éc

lËp..., nh­ng trong quan hÖ víi b¹n kh¸c giíi th×

nh­ trÎ con.

MÆc dï nh÷ng h­íng ph¸t triÓn tÝnh ng­êi lín

nh­ trªn lµ kh¸c nhau, nh­ng chóng ®Òu thÓ hiÖn

mong muèn trë thµnh ng­êi lín cña thiÕu niªn. V×

thÕ ®· h×nh thµnh ë trÎ nh÷ng gi¸ trÞ cuéc sèng

cã néi dung kh¸c nhau.

C©u 18: Løa tuæi thiÕu niªn tån t¹i song song

‘Võa tÝnh trÎ con, võa tÝnh ng­êi lín’’ lµ v×: hoµn

c¶nh sèng vµ ho¹t ®éng cña c¸c em th­êng cã 2

mÆt:

– YÕu tè k×m h·m sù ph¸t triÓn tÝnh ng­êi lín:

+ Sù ch¨m lo vÒ mäi mÆt vµ sù gi¸o dôc cña cha

mÑ, gia ®×nh.

+ Ho¹t ®éng häc tËp lµ chñ yÕu (chñ ®¹o) nªn

thiÕu niªn kh«ng cã nh÷ng nghÜa vô kh¸c th­êng

209

xuyªn vµ nghiªm tóc...

– YÕu tè thóc ®Èy tÝnh ng­êi lín:

+ Sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ vÒ c¬ thÓ.

+ Nguån th«ng tin trÎ ®­îc tiÕp xóc ngµy cµng

nhiÒu...

+ Mét sè gia ®×nh rÌn luyÖn cho trÎ sím cã

tÝnh tù lËp.

TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¸c nhau cña cuéc sèng

®· t¹o ra sù kh¸c biÖt c¨n b¶n trong sù ph¸t

triÓn nh÷ng khÝa c¹nh kh¸c nhau cña tÝnh ng­êi

lín ë häc sinh THCS.

C©u 19: Sù biÕn ®æi vÒ mÆt gi¶i phÉu sinh lÝ ë

løa tuæi häc sinh THCS:

– Sù ph¸t triÓn c¬ thÓ cña thiÕu niªn diÔn ra

m¹nh mÏ nh­ng kh«ng c©n ®èi:

+ Sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ: ho¹t ®éng cña c¸c

tuyÕn néi tiÕt t¹o nhiÒu thay ®æi trong c¬ thÓ

trÎ, râ rµng nhÊt lµ sù nh¶y vät vÒ chiÒu cao vµ

sù ph¸t dôc...

+ Sù ph¸t triÓn kh«ng c©n ®èi: hÖ x­¬ng ph¸t

triÓn m¹nh h¬n hÖ c¬, b¶n th©n trong hÖ x­¬ng

ph¸t triÓn còng kh«ng ®Òu; hÖ tim m¹ch...

– Ho¹t ®éng thÇn kinh cÊp cao còng cã nh÷ng

®iÓm riªng biÖt:

+ Qu¸ tr×nh h­ng phÊn chiÕm ­u thÕ râ rÖt, sù

øc chÕ ph©n biÖt kÐm ®i, h­ng phÊn mang tÝnh chÊt

lan to¶. Do ®ã, thiÕu niªn kh«ng lµm chñ ®­îc c¶m

210

xóc, kh«ng kiÒm chÕ ®­îc nh÷ng xóc ®éng m¹nh...

+ Ph¶n x¹ cã ®iÒu kiÖn víi nh÷ng tÝn hiÖu trùc

tiÕp ®­îc h×nh thµnh nhanh h¬n lµ nh÷ng ph¶n x¹

cã ®iÒu kiÖn víi nh÷ng tÝn hiÖu tõ ng÷. Do ®ã,

ng«n ng÷ cña thiÕu niªn cã sù thay ®æi: nãi chËm,

ng¹i nãi c©u dµi, nªn th­êng ‘‘céc lèc’’, ‘‘nh¸t

gõng’’....

– HiÖn t­îng dËy th× ®¸nh dÊu sù tr­ëng thµnh

vÒ mÆt sinh dôc lµ yÕu tè quan träng nhÊt cña sù

ph¸t triÓn c¬ thÓ ë tuæi thiÕu niªn.

C©u 20: Nguyªn nh©n khiÕn thiÕu niªn dÔ bÞ r¬i

vµo t×nh tr¹ng øc chÕ hoÆc bÞ kÝch ®éng m¹nh:

+ C¸c qu¸ tr×nh h­ng phÊn cña vá n·o ph¸t

triÓn m¹nh vµ chiÕm ­u thÕ, c¸c qu¸ tr×nh øc chÕ

cã ®iÒu kiÖn bÞ suy gi¶m. Do vËy, nhiÒu thiÕu

niªn kh«ng lµm chñ ®­îc c¶m xóc cña m×nh, kh«ng

kiÒm chÕ ®­îc xóc ®éng m¹nh...

+ HÖ thÇn kinh cña thiÕu niªn ch­a cã kh¶ n¨ng

chÞu ®ùng nh÷ng kÝch thÝch m¹nh, ®¬n ®iÖu, kÐo

dµi. V× vËy, th­êng g©y cho c¸c em t×nh tr¹ng bÞ

øc chÕ hoÆc ng­îc l¹i khi x¶y ra t×nh tr¹ng bÞ

kÝch ®éng m¹nh.

+ Ngoµi ra víi sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ nh­ng

kh«ng c©n ®èi cña c¬ thÓ còng khiÕn c¸c em chãng

mÆt, nhøc ®Çu, mÖt mái... vµ cßn hËu ®Ëu n÷a.

NÕu ng­êi lín kh«ng hiÓu cã nh÷ng t¸c ®éng kh«ng

phï hîp sÏ t¹o ra sù øc chÕ hay kÝch ®éng cña

c¸c em.

+ Do hoµn c¶nh sèng vµ ho¹t ®éng, ¶nh h­ëng

211

cña yÕu tè gi¸o dôc tõ gia ®×nh, nhµ tr­êng, x·

héi ®Æc biÖt lµ sù ¶nh h­ëng tõ nhãm b¹n ngoµi

nhµ tr­êng.

KLSP: Tõ nh÷ng ®Æc ®iÓm trªn, nhµ gi¸o dôc cÇn

chó ý:

+ Ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p t¸c ®éng phï hîp víi

®Æc ®iÓm t©m sinh lÝ cña løa tuæi, cÇn gióp ®ì

c¸c em mét c¸ch khÐo lÐo, tÕ nhÞ ®Ó c¸c em hiÓu

®óng vÊn ®Ò vµ cã thÓ tù m×nh kh¾c phôc.

+ Phèi hîp chÆt chÏ c¸c lùc l­îng gi¸o dôc gia

®×nh, nhµ tr­êng vµ x· héi. §Æc biÖt cÇn ph¸t huy

mÆt m¹nh cña biÖn ph¸p gi¸o dôc trong tËp thÓ vµ

gi¸o dôc b»ng tËp thÓ....

C©u 21: Tõ ®Æc ®iÓm chñ yÕu trong sù ph¸t dôc cña

løa tuæi häc sinh THCS, cã thÓ rót ra kÕt luËn s­

ph¹m:

+ CÇn ph¶i gióp häc sinh hiÓu r»ng sù ph¸t dôc

lµ mét hiÖn t­îng b×nh th­êng, diÔn ra theo quy

luËt sinh häc ®Ó c¸c em cã thÓ s½n sµng ®ãn nhËn

sù kiÖn míi mÎ nµy.

+ H­íng dÉn c¸c em ®¸nh gi¸, biÕt k×m h·m vµ

®¸nh gi¸ b¶n n¨ng ham muèn cña m×nh mét c¸ch ®óng

®¾n, x©y dùng mèi quan hÖ lµnh m¹nh víi b¹n kh¸c

giíi,...

+ Tæ chøc nh÷ng ho¹t ®éng phong phó vµ hÊp dÉn

l«i cuèn c¸c em trong cuéc sèng tËp thÓ, chuyÓn

dÞch nh÷ng nhu cÇu ham muèn sang nh÷ng d¹ng tÝch

cùc h¬n...

212

C©u 22: §Þa vÞ cña thiÕu niªn trong gia ®×nh Ýt

nhiÒu ®· cã sù thay ®æi:

+ §­îc gia ®×nh xem nh­ mét thµnh viªn tÝch

cùc, ®­îc giao vµ cã kh¶ n¨ng hoµn thµnh mét sè

nhiÖm vô cô thÓ.

+ §­îc tham gia bµn b¹c mét sè c«ng viÖc cña

gia ®×nh, quan t©m ®Õn viÖc x©y dùng vµ b¶o vÖ uy

tÝn cña gia ®×nh.

+ C¸c em ý thøc ®­îc vÞ thÕ míi cña m×nh vµ

thÓ hiÖn nã mét c¸ch tÝch cùc.

KLSP: + C¸c bËc cha mÑ nªn tæ chøc lao ®éng

gia ®×nh vµ tõ ®ã giao viÖc phï hîp cho thiÕu

niªn.

+ KhuyÕn khÝch tÝnh tÝch cùc, chñ ®éng, s¸ng

t¹o ë c¸c em ®ång thêi víi viÖc kiÓm tra gióp ®ì

mét c¸ch khÐo lÐo khi thÊy thËt cÇn thiÕt.

+ Nh÷ng c«ng viÖc ®­îc ®­a ra cho trÎ cÇn tÝnh

®Õn ®Æc ®iÓm t©m sinh lÝ cña trÎ víi hiÖu qu¶ cña

c«ng t¸c gi¸o dôc...

C©u 23: Nh÷ng ®Æc ®iÓm trong ®êi sèng nhµ tr­êng

cña häc sinh THCS:

+ Thay ®æi vÒ néi dung häc tËp: Sù phong phó

vÒ tri thøc tõng m«n häc lµm cho khèi l­îng tri

thøc cña thiÕu niªn lÜnh héi ngµy cµng nhiÒu. TÇm

hiÓu biÕt cña c¸c em ®­îc më réng.

+ Sù thay ®æi vÒ ph­¬ng ph¸p vµ h×nh thøc häc

tËp: häc nhiÒu bé m«n, mçi bé m«n còng nh­ víi

mçi thÇy c« sÏ cã nh÷ng yªu cÇu, ph­¬ng ph¸p d¹y

213

häc kh¸c nhau...

+ Quan hÖ víi thÇy c« vµ b¹n bÌ còng kh¸c

tr­íc.

+ Th¸i ®é tù gi¸c ®èi víi viÖc häc tËp t¨ng

lªn râ rÖt:

* Kh¸i niÖm ‘‘häc tËp’’ ®­îc më réng, v­ît ra

ngoµi giíi h¹n nhµ tr­êng vµ ch­¬ng tr×nh häc

tËp.

* Cã th¸i ®é lùa chän ®èi víi m«n häc.

* H×nh thµnh kÜ n¨ng tù häc.

C©u 24: ThiÕu niªn thÝch lµm c«ng t¸c x· héi lµ

v×:

+ §©y lµ m«i tr­êng giao tiÕp réng lín, cã

nhiÒu ®iÒu míi l¹ vµ hÊp dÉn kh¸c víi nh÷ng ®iÒu

trÎ ®­îc tiÕp xóc trong m«i tr­êng gia ®×nh vµ

nhµ tr­êng. §èi t­îng giao tiÕp phÇn lín lµ nh÷ng

b¹n cïng tuæi.

+ TrÎ ®­îc thÓ hiÖn m×nh, ®­îc lµm nh÷ng ®iÒu

m×nh thÝch, ®­îc ®éc lËp, s¸ng t¹o, chñ ®éng

trong mäi hµnh vi ho¹t ®éng cña m×nh tõ ch­¬ng

tr×nh, kÕ ho¹ch, c¸ch thøc tiÕn hµnh... Vµ kÕt

qu¶ ho¹t ®éng ®­îc mäi ng­êi ®¸nh gi¸ kh¸ch quan.

+ §­îc thÓ hiÖn tÝnh ‘‘ng­êi lín’’ thùc sù cña

m×nh mµ kh«ng chÞu sù gi¸m s¸t chÆt chÏ cña ng­êi

lín.

+ §­îc thÓ nghiÖm m×nh, thÓ nghiÖm vÒ nh÷ng

viÖc m×nh cã thÓ lµm v× ng­êi kh¸c, vµ biÕt hi

sinh quyÒn lîi cña m×nh cho ng­êi kh¸c.

214

+ Tham gia ho¹t ®éng x· héi sÏ gióp trÎ h×nh

thµnh nh÷ng chuÈn mùc ®¹o døc vµ c¸c mèi quan hÖ

x· héi...

KLSP:

– Ng­êi lín vµ c¸c nhµ gi¸o dôc cÇn tæ chøc vµ

khuyÕn khÝch ®éng viªn thiÕu niªn tham gia vµo

c¸c ho¹t ®éng nµy.

– CÇn cã sù ®Þnh h­íng kiÓm tra, theo dâi

th­êng xuyªn, gióp trÎ ho¹t ®éng cã néi dung vµ ý

nghÜa gi¸o dôc x· héi cao.

C©u 25: Khi nãi ®Õn sù ‘‘khñng ho¶ng’’ trong sù

ph¸t triÓn t©m lÝ ë løa tuæi häc sinh THCS cã rÊt

nhiÒu quan ®iÓm kh¸c nhau:

– Quan ®iÓm sinh vËt ho¸ (C. Kh«n; Z. Fr¬t)

cho r»ng, nh÷ng ®Æc ®iÓm ®ét biÕn ë løa tuæi häc

sinh THCS lµ do nguyªn nh©n sinh vËt.

– Nh÷ng nhµ t©m lÝ häc, gi¸o dôc häc Liªn X«

tr­íc ®©y (nh÷ng n¨m 20 - 30) lµm s¸ng tá sù phô

thuéc nh©n c¸ch cña løa tuæi häc sinh THCS vµo

nguyªn nh©n x· héi.

– C¸c nhµ nh©n chñng häc ®· chøng minh hoµn

c¶nh cô thÓ cña cuéc sèng quyÕt ®Þnh:

+ Thêi gian dµi hay ng¾n cña løa tuæi nµy;

+ Cã hay kh«ng cã cuéc ‘‘khñng ho¶ng’’, sù xung

®ét, nh÷ng khã kh¨n cña løa tuæi nµy.

+ B¶n chÊt cña sù chuyÓn tõ trÎ con sang ng­êi

lín.

Tõ ®ã hä cho r»ng b¶n chÊt tù nhiªn trong con

215

ng­êi kh«ng cã thÓ m©u thuÉn víi x· héi, bëi v×

c¸i tù nhiªn trong con ng­êi ®· mang tÝnh chÊt x·

héi.

– V. I. Lªnin ph©n tÝch vÞ trÝ cña thiÕu niªn

trong x· héi hiÖn ®¹i vµ thêi k× xung ®ét tõ trÎ

con ®Õn ng­êi lín, «ng cho r»ng løa tuæi häc sinh

THCS lµ trÎ con vËn ®éng tõ nhãm trÎ con sang

nhãm ng­êi lín.

– L. X. V­g«txki ®Æt vÊn ®Ò cÇn xem xÐt nh÷ng

tæ chøc míi ®­îc h×nh thµnh trong nh©n c¸ch cña

løa tuæi nµy vµ lµm râ hoµn c¶nh x· héi trong sù

ph¸t triÓn cña nã.

C©u 26: §Æc ®iÓm ho¹t ®éng häc tËp cña häc sinh

THCS:

– Lµ ho¹t ®éng chñ ®¹o cña løa tuæi häc sinh.

– §éng c¬ häc tËp phong phó, ®a d¹ng nh­ng

ch­a bÒn v÷ng.

– Ban ®Çu ch­a cã kÜ n¨ng tù häc, dÇn dÇn h×nh

thµnh kÜ n¨ng tæ chøc viÖc tù häc. ý nghÜa cña

ho¹t ®éng häc tËp dÇn dÇn ®­îc xem nh­ lµ ho¹t

®éng ®éc lËp h­íng vµo sù tho¶ m·n nhu cÇu nhËn

thøc cña b¶n th©n.

– Th¸i ®é ®èi víi häc tËp cña thiÕu niªn lµ

rÊt kh¸c nhau: th¸i ®é tÝch cùc hay l­êi biÕng,

chñ ®éng hay bÞ ®éng, høng thó ®èi víi m«n häc

th­êng kh«ng bÒn v÷ng...

C©u 27: TrÝ nhí cña häc sinh THCS dÇn dÇn mang

tÝnh chÊt cña nh÷ng qu¸ tr×nh ®­îc ®iÒu khiÓn,

216

®iÒu chØnh vµ cã tæ chøc:

+ Kh¶ n¨ng ghi nhí vµ nhí l¹i cã chñ ®Þnh ®¹t

tíi tr×nh ®é kh¸ cao.

+ ThiÕu niªn ®· biÕt chän läc néi dung ghi nhí

vµ cã nhiÒu tiÕn bé trong viÖc ghi nhí tµi liÖu

trõu t­îng.

+ Cã ý thøc chän läc c¸ch ghi nhí vµ ph­¬ng

thøc ghi nhí.

+ Ghi nhí m¸y mãc gi¶m dÇn vµ ghi nhí cã ý

nghÜa t¨ng lªn.

H¹n chÕ: ThiÕu niªn cßn tuú tiÖn trong ghi

nhí, ch­a hiÓu ®óng viÖc ghi nhí m¸y mãc, coi ®ã

lµ häc vÑt, coi th­êng viÖc ghi nhí chÝnh x¸c nªn

nhiÒu ®Þnh nghÜa, ®Þnh lÝ diÔn ®¹t sai. Ng­îc

l¹i, mét sè häc sinh häc vÑt lµ chÝnh, kh«ng t×m

ra ph­¬ng ph¸p ghi nhí.

KLSP:

+ Gi¸o viªn cÇn khuyÕn khÝch kh¶ n¨ng diÔn ®¹t

ý hiÓu theo ng«n ng÷ cña häc sinh. H¹n chÕ nh÷ng

bµi kiÓm tra d­íi d¹ng ®ßi hái ghi nhí néi dung

mét c¸ch m¸y mãc.

+ §èi víi häc sinh cã xu thÕ häc vÑt, khi kiÓm

tra nªn chän nh÷ng vÊn ®Ò ®ßi hái kh¶ n¨ng kh¸i

qu¸t, suy luËn vµ t­ duy.

C©u 28: Chó ý cña häc sinh THCS tån t¹i mét sè

m©u thuÉn nhÊt ®Þnh:

+ Chó ý cã chñ ®Þnh cña c¸c em ph¸t triÓn râ

nÐt, song nh÷ng Ên t­îng vµ rung ®éng m¹nh mÏ

217

phong phó ë thiÕu niªn khiÕn cho sù chó ý cña c¸c

em kh«ng bÒn v÷ng.

+ Chó ý cña c¸c em cã tÝnh lùa chän, nh­ng

sù lùa chän ®ã l¹i phô thuéc vµo tÝnh chÊt cña

®èi t­îng vµ høng thó cña c¸c em.

+ Khèi l­îng chó ý vµ kh¶ n¨ng chó ý cña c¸c

em t¨ng lªn râ rÖt.

KLSP:

– Gi¸o viªn cÇn chó ý ®Õn h×nh thøc, t¸c phong

vµ trang phôc cña m×nh tr­íc mçi giê lªn líp.

– Trong gi¶ng d¹y, gi¸o viªn cÇn kÕt hîp nhiÒu

h×nh thøc tæ chøc kh¸c nhau, sö dông hiÖu qu¶ ®å

dïng d¹y häc, kÝch thÝch tÝnh tÝch cùc, t¹o høng

thó cho thiÕu niªn ®èi víi c¸c m«n häc.

C©u 29: T­ duy cña thiÕu niªn cã nh÷ng chuyÓn

biÕn c¨n b¶n:

+ T­ duy nãi chung, t­ duy trõu t­îng nãi

riªng ph¸t triÓn m¹nh lµ mét ®Æc ®iÓm c¬ b¶n

cña ho¹t ®éng t­ duy ë thiÕu niªn.

+ Thµnh phÇn t­ duy h×nh t­îng cô thÓ vÉn tiÕp

tôc ph¸t triÓn vµ gi÷ vai trß quan träng trong

cÊu tróc t­ duy.

+ Tuy nhiªn, møc ®é vµ chÊt l­îng t­ duy trõu

t­îng kh«ng ®­îc h×nh thµnh nh­ nhau ë mçi thiÕu

niªn.

+ TÝnh phª ph¸n cña t­ duy ph¸t triÓn, c¸c em

218

biÕt lËp luËn vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò mét c¸ch cã

c¨n cø.

KLSP:

– Ph¸t triÓn t­ duy trõu t­îng cho thiÕu niªn,

lµm c¬ së cho viÖc lÜnh héi kh¸i niÖm khoa häc.

– ChØ dÉn cho c¸c em nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó rÌn

luyÖn kh¶ n¨ng suy nghÜ cã tÝnh phª ph¸n vµ ®éc

lËp.

C©u 30: Sù h×nh thµnh kiÓu quan hÖ gi÷a thiÕu

niªn víi ng­êi lín:

– Nhu cÇu më réng quan hÖ víi ng­êi lín vµ

mong muèn ng­êi lín quan hÖ víi m×nh mét c¸ch

b×nh ®¼ng:

– Mong muèn h¹n chÕ quyÒn h¹n cña ng­êi lín,

më réng quyÒn h¹n cña b¶n th©n.

– Nhu cÇu ®­îc ng­êi lín thõa nhËn nã lµ ng­êi

lín vµ ®­a ®Õn vÊn ®Ò quyÒn h¹n cña ng­êi lín vµ

c¸c em trong quan hÖ víi nhau.

– Mong muèn ng­êi lín t«n träng nh©n c¸ch,

phÈm gi¸, tin t­ëng vµ më réng tÝnh ®éc lËp cña

c¸c em.

– ThiÕu niªn b¾t ®Çu cã nh÷ng h×nh thøc chèng

®èi víi nh÷ng yªu cÇu mµ tr­íc ®©y nã vÉn thùc

hiÖn mét c¸ch tù nguyÖn, ®­îc xem nh­ lµ ph­¬ng

tiÖn ®Ó thay ®æi kiÓu quan hÖ cò b»ng kiÓu quan

hÖ míi

C©u 31: Nguyªn nh©n dÉn ®Õn xung ®ét gi÷a thiÕu

niªn víi ng­êi lín:

219

– Ng­êi lín kh«ng thay ®æi th¸i ®é ®èi víi

thiÕu niªn v× cho r»ng:

+ ThiÕu niªn cßn lµ häc sinh nªn phô thuéc

vµo cha mÑ vÒ kinh tÕ.

+ Cha mÑ vÉn gi÷ vai trß gi¸o dôc ®èi víi c¸c

em.

+ B¶n th©n c¸c em cßn nh÷ng nÐt trÎ con trªn

khu«n mÆt, d¸ng dÊp, hµnh vi, trong tÝnh c¸ch...

– Ng­êi lín nhËn thÊy viÖc t¨ng quyÒn h¹n vµ

tÝnh ®éc lËp cho thiÕu niªn lµ kh«ng hîp lÝ.

– Mét sè cha mÑ mÆc dï rÊt t«n träng vµ t¹o

®iÒu kiÖn ®éc lËp cho thiÕu niªn nh­ng kh«ng thÓ

tõ bá thãi quen ch¨m sãc, ®iÒu khiÓn tØ mØ sinh

ho¹t cña c¸c em.

– Nh÷ng hµnh vi t­¬ng øng n¶y sinh ë trÎ: xa

l¸nh ng­êi lín, kh«ng tin t­ëng ng­êi lín, cho

r»ng ng­êi lín kh«ng hiÓu c¸c em vµ kh«ng chÞu

hiÓu c¸c em, khã chÞu mét c¸ch cã ý thøc víi

nh÷ng yªu cÇu, ®¸nh gi¸, nhËn xÐt cña ng­êi lín.

T¸c ®éng gi¸o dôc cña ng­êi lín ®èi víi c¸c em bÞ

gi¶m sót.

KLSP: Ng­êi lín ph¶i x©y dùng ®­îc mèi quan hÖ

víi thiÕu niªn trªn c¬ së t«n träng vµ b×nh ®¼ng,

tin t­ëng vµ gióp ®ì lÉn nhau. Sù hîp t¸c nµy cho

phÐp ng­êi lín ®Æt c¸c em vµo vÞ trÝ míi - vÞ trÝ

cña ng­êi gióp viÖc vµ ng­êi b¹n trong nh÷ng c«ng

viÖc kh¸c nhau. §ång thêi, b¶n th©n ng­êi lín

ph¶i thùc sù g­¬ng mÉu vµ lµ ng­êi b¹n tin cËy

cña c¸c em.

220

C©u 32: Giao tiÕp cña häc sinh THCS víi b¹n bÌ

cïng tuæi cã nh÷ng ®Æc ®iÓm sau ®©y:

– Nhu cÇu giao tiÕp víi b¹n ph¸t triÓn m¹nh lµ

mét ®Æc ®iÓm quan träng ë tuæi thiÕu niªn.

– Ph¹m vi: Ban ®Çu réng nh­ng ch­a bÒn v÷ng,

dÇn dÇn thiÕu niªn g¾n bã trong mét ph¹m vi hÑp

h¬n - nhãm b¹n.

– Quan hÖ víi b¹n cña thiÕu niªn phong phó vµ

phøc t¹p h¬n, ®a d¹ng h¬n nhiÒu so víi häc sinh

tiÓu häc:

+ Quan hÖ cã sù lùa chän møc ®é gÇn gòi, th©n

t×nh.

+ ThiÕu niªn coi b¹n lµ quan hÖ riªng cña c¸

nh©n vµ cã quyÒn ®éc lËp trong quan hÖ víi b¹n,

kh«ng muèn ng­êi lín can thiÖp vµo chuyÖn b¹n bÌ

cña m×nh .

+ Nhu cÇu giao tiÕp víi b¹n lín ®Õn nçi v­ît

lªn trªn c¶ ho¹t ®éng häc tËp, sao nh·ng giao

tiÕp víi ng­êi th©n.

– Néi dung giao tiÕp: nh÷ng nhËn xÐt, b¨n

kho¨n vÒ d¸ng vÎ bªn ngoµi, t×nh c¶m ý nghÜ t©m

t­ cña b¶n th©n, quan hÖ cña m×nh víi ng­êi kh¸c

vµ c¶ quan hÖ cña mäi ng­êi víi nhau...

– ‘‘Bé luËt t×nh b¹n’’ lµ c¬ së ®Ó x©y dùng t×nh

b¹n ë løa tuæi thiÕu niªn.

– Giao tiÕp víi b¹n cã ý nghÜa lín ®èi víi sù

ph¸t triÓn nh©n c¸ch thiÕu niªn.

221

C©u 33: Nh÷ng ®Æc ®iÓm næi bËt trong t×nh b¹n cña

løa tuæi thiÕu niªn:

– C¸c em rÊt coi träng nh÷ng phÈm chÊt cña

t×nh b¹n nh­ t«n träng, th¼ng th¾n, hiÓu biÕt,

tin cËy, gi÷ bÝ mËt cho nhau vµ s½n sµng gióp ®ì

lÉn nhau vµ coi ®ã nh­ mét ‘‘bé luËt’’ trong t×nh

b¹n.

Tuy nhiªn, ®«i khi thiÕu niªn kh«ng hiÓu ®óng

vÒ biÓu hiÖn cña c¸c phÈm chÊt nµy, do vËy ®¸nh

gi¸ kh«ng ®óng hµnh vi, th¸i ®é cña b¹n.

– Mong muèn ®­îc b¹n bÌ thõa nhËn vµ t«n träng

lµ nhu cÇu quan träng nhÊt trong ®êi sèng tinh

thÇn vµ t×nh c¶m cña thiÕu niªn. Gi¸o dôc lÉn

nhau lµ mét nÐt ®Æc thï trong quan hÖ víi b¹n cña

c¸c em.

– ThiÕu niªn cã nh÷ng rung c¶m nÆng nÒ nÕu

quan hÖ cña c¸c em víi b¹n cã sù bÊt hoµ, thiÕu

thèn b¹n th©n hoÆc t×nh c¶m bÞ ph¸ vì.

– Sù lªn ¸n ch©n thµnh vµ th¼ng th¾n cña tËp

thÓ, sù tÈy chay cña b¹n bÌ... sÏ lµ nh÷ng t×nh

huèng rÊt khã chÞu víi thiÕu niªn. §iÒu nµy sÏ

t¹o hai xu h­íng: Mét lµ, thiÕu niªn sÏ söa ch÷a

khuyÕt ®iÓm cña b¶n th©n. Hai lµ, thóc ®Èy c¸c em

t×m kiÕm b¹n bÌ ngoµi nhµ tr­êng.

C©u 34: Giao tiÕp víi b¹n kh¸c giíi ë løa tuæi

thiÕu niªn cã nh÷ng ®Æc ®iÓm sau:

– Tù ý thøc ph¸t triÓn m¹nh mÏ khiÕn thiÕu

niªn nhanh chãng nhËn thøc ®­îc ®Æc diÓm giíi

222

tÝnh cña m×nh.

– ThiÕu niªn b¾t ®Çu biÓu hiÖn quan t©m lÉn

nhau, ­a thÝch nhau do ®ã quan t©m ®Õn vÎ ngoµi

cña m×nh:

+ §èi víi nam giíi, lóc ®Çu cßn cã tÝnh chÊt

t¶n m¹n, biÓu hiÖn b»ng ph­¬ng thøc ®Æc thï cña

trÎ con nh­ x« ®Èy, trªu chäc c¸c b¹n n÷...

+ N÷ giíi tuy kh«ng hµi lßng vÒ nh÷ng hµnh vi

cña c¸c em nam, nh­ng c¸c em ý thøc ®­îc ®éng c¬

cña nh÷ng hµnh vi ®ã nªn kh«ng bùc tøc, giËn dçi.

+ VÒ sau quan hÖ nµy ®­îc thay ®æi, xuÊt hiÖn

tÝnh ng­îng ngïng, nhót nh¸t, e thÑn,... thËm chÝ

®­îc che giÊu b»ng th¸i ®é thê ¬, gi¶ t¹o, ‘‘khinh

bØ’’ ®èi víi ng­êi kh¸c giíi.

– XuÊt hiÖn c¸c nhãm hçn hîp (nam vµ n÷), høng

thó víi ng­êi b¹n häc kh¸c giíi cã ý nghÜa kh«ng

nhá ®èi víi sù ph¸t triÓn nh©n c¸ch cña c¸c em.

§©y lµ mét ®éng lùc tù hoµn thiÖn b¶n th©n cña

tõng thiÕu niªn.

– Quan hÖ víi b¹n kh¸c giíi còng cã thÓ dÉn

®Õn viÖc ®ua ®ßi, ch¬i bêi, ®Çu ãc bÞ ph©n t¸n,

kÕt qu¶ häc tËp vµ c«ng t¸c bÞ gi¶m sót.

KLSP:

– Ng­êi lµm c«ng t¸c gi¸o dôc cÇn ph¶i khÐo

lÐo, tÕ nhÞ khi gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy. Kh«ng nªn

can thiÖp th« b¹o, dïng c¸c biÖn ph¸p b¹o lùc, ¸p

®Æt ®èi víi c¸c em.

223

– Nªn tæ chøc c¸c ho¹t ®éng tËp thÓ phong phó,

hÊp dÉn ®Ó gióp trÎ hiÓu biÕt nhau vµ x©y dùng

nh÷ng t×nh b¹n v« t­, trong s¸ng, gióp nhau trong

häc tËp vµ tu d­ìng.

C©u 35: §Æc ®iÓm næi bËt trong tù ý thøc cña

thiÕu niªn:

– Løa tuæi thiÕu niªn ®· xuÊt hiÖn nhu cÇu

quan t©m ®Õn néi t©m cña m×nh, ®Õn nh÷ng phÈm

chÊt nh©n c¸ch, xuÊt hiÖn nhu cÇu tù ®¸nh gi¸ so

s¸nh m×nh víi ng­êi kh¸c.

– VÒ néi dung: kh«ng ph¶i toµn bé nh÷ng phÈm

chÊt nh©n c¸ch ®Òu ®­îc chó ý cïng mét lóc:

+ B¾t ®Çu tõ sù nhËn thøc hµnh vi cña b¶n

th©n.

+ TiÕp theo lµ nh÷ng phÈm chÊt ®¹o ®øc, tÝnh

c¸ch vµ n¨ng lùc cña b¶n th©n trong c¸c lÜnh vùc

kh¸c nhau.

+ Cuèi cïng lµ nh÷ng phÈm chÊt phøc t¹p thÓ

hiÖn mèi quan hÖ nhiÒu mÆt cña nh©n c¸ch.

– VÒ c¸ch thøc: ban ®Çu, thiÕu niªn cßn dùa

vµo ®¸nh gi¸ cña nh÷ng ng­êi gÇn gòi, cã uy tÝn

®èi víi c¸c em. Sau ®ã dÇn dÇn h×nh thµnh khuynh

h­íng ®éc lËp ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ b¶n th©n.

– §Æc ®iÓm quan träng trong tù ý thøc cña løa

tuæi nµy lµ sù m©u thuÉn gi÷a nhu cÇu t×m hiÓu

b¶n th©n víi kÜ n¨ng ph©n tÝch tÝnh ®óng ®¾n

nh÷ng biÓu hiÖn nh©n c¸ch ch­a ph¸t triÓn ®Çy ®ñ.

§iÒu nµy dÉn ®Õn nh÷ng xung ®ét do m©u thuÉn gi÷a

224

møc ®é k× väng cña c¸c em víi ®Þa vÞ thùc tÕ

trong tËp thÓ, m©u thuÉn gi÷a th¸i ®é cña c¸c em

víi b¶n th©n, víi nh÷ng phÈm chÊt nh©n c¸ch cña

m×nh vµ th¸i ®é cña c¸c em víi ng­êi lín, víi b¹n

cïng tuæi.

– ý nghÜa quyÕt ®Þnh nhÊt ®Õn sù ph¸t triÓn tù

ý thøc ë løa tuæi häc sinh THCS lµ cuéc sèng tËp

thÓ cña c¸c em.

– Tù ý thøc ph¸t triÓn cã vai trß thóc ®Èy

thiÕu niªn b­íc vµo mét giai ®o¹n míi, c¸c em

kh«ng chØ lµ kh¸ch thÓ cña ho¹t ®éng gi¸o dôc mµ

cßn lµ chñ thÓ cña ho¹t ®éng tù gi¸o dôc.

C©u 36: Nh÷ng ®Æc ®iÓm næi bËt trong t×nh c¶m cña

häc sinh THCS:

– T×nh c¶m cña häc sinh THCS s©u s¾c vµ phøc

t¹p h¬n c¸c em häc sinh tiÓu häc.

– DÔ xóc ®éng, dÔ bÞ kÝch ®éng, t×nh c¶m mang

tÝnh bång bét, vui buån chuyÓn ho¸ dÔ dµng...

– TÝnh dÔ kÝch ®éng ®«i khi dÉn ®Õn nh÷ng xóc

®éng rÊt m¹nh mÏ nh­ vui qu¸ trín, buån ñ rò, lóc

qu¸ h¨ng say, khi th× qu¸ ch¸n n¶n...

– Trong t×nh c¶m cña thiÕu niªn ®«i khi tån

t¹i nh÷ng m©u thuÉn.

VÝ dô: §èi víi em nhá nµy th× yªu th­¬ng quý

mÕn, nh­ng víi em nhá kh¸c th× do¹ n¹t, trªu

chäc... Víi ng­êi giµ khi th× tËn t×nh gióp ®â,

nh­ng cã lóc l¹i trªu chäc, lµm trß...

– T×nh c¶m cña thiÕu niªn b¾t ®Çu biÕt phôc

225

tïng lÝ trÝ. §©y lµ løa tuæi ph¸t triÓn m¹nh mÏ

t×nh c¶m ®¹o ®øc, t×nh c¶m b¹n bÌ vµ tËp thÓ.

C©u 37: Sù ph¸t triÓn c¬ thÓ ë løa tuæi ®Çu

thanh niªn:

– Lµ thêi k× ph¸t triÓn t­¬ng ®èi ªm ¶ vÒ mÆt

sinh lÝ:

+ NhÞp ®é t¨ng tr­ëng vÒ chiÒu cao vµ träng

l­îng chËm l¹i.

+ Søc m¹nh c¬ b¾p t¨ng nhanh, lùc cña em trai

khi 16 tuæi gÇn gÊp 2 lÇn so víi khi ë tuæi 12.

+ CÊu tróc bªn trong cña n·o trë nªn phøc

t¹p, c¸c chøc n¨ng cña n·o ph¸t triÓn, t¹o tiÒn

®Ò vËt chÊt cho ho¹t ®éng ph©n tÝch, tæng hîp...

cña vá b¸n cÇu ®¹i n·o trong qu¸ tr×nh häc tËp.

+ Ho¹t ®éng cña c¸c tuyÕn néi tiÕt trë nªn

b×nh th­êng, sù kh«ng c©n ®èi cña hÖ tim m¹ch

còng mÊt dÇn.

– Nh×n chung, thanh niªn lµ thêi k× ®¹t ®­îc

sù tr­ëng thµnh vÒ thÓ lùc, lµ løa tuæi cã c¬

thÓ ph¸t triÓn c©n ®èi, khoÎ ®Ñp.

C©u 38: VÞ trÝ trong gia ®×nh vµ x· héi cña løa

tuæi ®Çu thanh niªn cã nh÷ng thay ®æi c¬ b¶n:

– Ho¹t ®éng cña thanh niªn ngµy cµng phong phó

nªn vai trß x· héi vµ høng thó x· héi cña c¸c em

kh«ng chØ më réng vÒ sè l­îng, ph¹m vi mµ cßn

biÕn ®æi vÒ c¶ chÊt l­îng.

– ë thanh niªn ngµy cµng xuÊt hiÖn nhiÒu vai

trß cña ng­êi lín vµ hä thùc hiÖn c¸c vai trß ®ã

226

ngµy cµng cã tÝnh ®éc lËp vµ tinh thÇn tr¸ch

nhiÖm cao h¬n.

– Trong gia ®×nh, thanh niªn cã nhiÒu quyÒn

lîi vµ tr¸ch nhiÖm cña ng­êi lín, ®­îc trao ®æi

bµn b¹c mét sè c«ng viÖc trong gia ®×nh, biÕt

quan t©m ®Õn nhiÒu mÆt cña ®êi sèng.

– Ngoµi x· héi:

+ 14 tuæi gia nhËp §oµn TNCSHCM, tham gia c«ng

t¸c tËp thÓ, c«ng t¸c x· héi víi tinh thÇn ®éc

lËp vµ tr¸ch nhiÖm cao.

+ 18 tuæi cã quyÒn vµ nghÜa vô cña ng­êi c«ng

d©n, thanh niªn b¾t ®Çu suy nghÜ vÒ viÖc lùa chän

nghÒ nghiÖp.

– VÞ trÝ ‘‘kh«ng x¸c ®Þnh’’ cña thanh niªn lµ

mét tÊt yÕu kh¸ch quan. TÝnh chÊt ®ã vµ nh÷ng yªu

cÇu ®Ò ra cho thanh niªn ®­îc ph¶n ¸nh mét c¸ch

®éc ®¸o trong t©m lÝ cña c¸c em.

C©u 39: §Æc ®iÓm ho¹t ®éng häc tËp cña løa tuæi

®Çu thanh niªn:

– Néi dung häc tËp ngµy cµng nhiÒu, ®i s©u vµo

nh÷ng tri thøc c¬ b¶n, nh÷ng quy luËt cña c¸c bé

m«n khoa häc.

– §ßi hái häc sinh cã tÝnh n¨ng ®éng, tÝnh ®éc

lËp ë møc ®é cao, ph¸t triÓn t­ duy lÝ luËn.

– Nhu cÇu tri thøc t¨ng lªn, ®éng c¬ häc tËp

g¾n liÒn víi ®éng c¬ thùc tiÔn, ®éng c¬ nhËn thøc

sau ®ã míi ®Õn c¸c ®éng c¬ cô thÓ kh¸c...

– Th¸i ®é cã ý thøc ®èi víi viÖc häc tËp ngµy

227

cµng ph¸t triÓn. §iÒu nµy ®· ph¸t triÓn tÝnh chñ

®Þnh cña c¸c qu¸ tr×nh nhËn thøc vµ n¨ng lùc ®iÒu

khiÓn b¶n th©n cña häc sinh trong häc tËp.

– Th¸i ®é ®èi víi m«n häc trë nªn cã tÝnh lùa

chän, h×nh thµnh høng thó häc tËp g¾n liÒn víi

khuynh h­íng nghÒ nghiÖp.

– H¹n chÕ: HiÖn t­îng häc lÖch, häc tñ cña häc

sinh THPT.

C©u 40: Nh÷ng ®Æc ®iÓm næi bËt trong sù ph¸t

triÓn trÝ tuÖ cña häc sinh THPT:

TÝnh chñ ®Þnh ®­îc ph¸t triÓn m¹nh ë tÊt c¶

c¸c qu¸ tr×nh nhËn thøc:

– Tri gi¸c cã môc ®Ých ®¹t tíi møc ®é rÊt cao.

Quan s¸t trë nªn cã môc ®Ých, cã hÖ thèng toµn

diÖn, chÞu sù ®iÒu khiÓn cña hÖ thèng tÝn hiÖu

thø hai, kh«ng t¸ch rêi khái t­ duy ng«n ng÷.

– Ghi nhí cã chñ ®Þnh gi÷ vai trß chñ ®¹o, vai

trß cña ghi nhí l«gÝc trõu t­îng, ghi nhí ý nghÜa

ngµy mét t¨ng, t¹o ®­îc t©m thÕ ph©n ho¸ trong

ghi nhí.

– Chó ý cña thanh niªn còng cã tÝnh lùa chän,

chó ý cã chñ ®Þnh t¨ng lªn. N¨ng lùc di chuyÓn vµ

ph©n phèi chó ý còng ®­îc ph¸t triÓn vµ hoµn

thiÖn mét c¸ch râ rÖt.

– Thanh niªn häc sinh cã kh¶ n¨ng t­ duy lÝ

luËn, t­ duy trõu t­îng mét c¸ch ®éc lËp, s¸ng

t¹o. T­ duy chÆt chÏ, cã c¨n cø vµ nhÊt qu¸n h¬n,

tÝnh phª ph¸n cña t­ duy ph¸t triÓn. Tuy nhiªn,

228

møc ®é t­ duy ®Æc tr­ng cña løa tuæi ch­a nhiÒu.

C©u 41: Tù ý thøc cña løa tuæi ®Çu thanh niªn:

– Nhu cÇu tù ý thøc ®­îc ph¸t triÓn m¹nh mÏ.

H×nh ¶nh th©n thÓ lµ mét thµnh tè quan träng

trong sù tù ý thøc cña thanh niªn míi lín.

– Tù ý thøc lµ mét qu¸ tr×nh l©u dµi vµ tr¶i

qua nh÷ng møc ®é kh¸c nhau. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn

tù ý thøc diÔn ra m¹nh mÏ, s«i næi vµ cã tÝnh

chÊt ®Æc thï:

– Nhu cÇu t×m hiÓu, ®¸nh gi¸ nh÷ng ®Æc ®iÓm

t©m lÝ cña m×nh theo quan ®iÓm vÒ môc ®Ých cuéc

sèng vµ hoµi b·o cña b¶n th©n.

– Sù tù ý thøc cña thanh niªn xuÊt ph¸t tõ yªu

cÇu cña cuéc sèng vµ ho¹t ®éng.

– Néi dung cña tù ý thøc kh¸ phøc t¹p, c¸c em

kh«ng chØ nhËn thøc c¸i t«i trong hiÖn t¹i mµ cßn

nhËn thøc vÞ trÝ x· héi cña m×nh trong t­¬ng lai.

– Thanh niªn kh«ng chØ cã nhu cÇu ®¸nh gi¸ mµ

cßn cã kh¶ n¨ng ®¸nh gi¸ s©u s¾c vÒ nh÷ng phÈm

chÊt, mÆt m¹nh, mÆt yÕu cña nh÷ng ng­êi cïng sèng

vµ cña chÝnh m×nh. §ång thêi c¸c em cã khuynh

h­íng ®éc lËp trong viÖc ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ b¶n

th©n...

– Nhu cÇu tù gi¸o dôc cña thanh niªn häc sinh

còng ®­îc ph¸t triÓn.

C©u 42: So s¸nh tù ý thøc cña løa tuæi ®Çu thanh

niªn vµ løa tuæi thiÕu niªn:

229

– NÕu løa tuæi thiÕu niªn b¾t ®Çu xuÊt hiÖn

nhu cÇu tù ®¸nh gi¸, so s¸nh m×nh víi ng­êi kh¸c

th× ë thanh niªn míi lín nhu cÇu nµy ph¸t triÓn

m¹nh mÏ.

– NÕu tõ tuæi thiÕu niªn c¸c em b¾t ®Çu tri

gi¸c nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ thÓ mét c¸ch hoµn toµn míi

th× løa tuæi thanh niªn h×nh ¶nh th©n thÓ lµ mét

thµnh tè quan träng trong tù ý thøc cña c¸c em.

– NÕu nh­ ë thiÕu niªn, ban ®Çu sù ®¸nh gi¸

cña c¸c em cßn phô thuéc vµo ng­êi kh¸c, sau ®ã

míi h×nh thµnh kh¶ n¨ng tù ®¸nh gi¸ vÒ b¶n th©n

th× løa tuæi thanh niªn, c¸c em ®· cã nhu cÇu t×m

hiÓu ®¸nh gi¸ theo quan ®iÓm cña riªng m×nh.

– Thanh niªn kh«ng chØ nhËn thøc c¸i t«i cña

m×nh trong hiÖn t¹i nh­ thiÕu niªn, mµ cßn nhËn

thøc vÒ vÞ trÝ cña m×nh trong x· héi, trong t­¬ng

lai.

– ThiÕu niªn hiÓu râ m×nh cã nh÷ng phÈm chÊt

nh©n c¸ch vµ béc lé râ chóng. Thanh niªn cã thÓ

hiÓu râ nh÷ng phÈm chÊt phøc t¹p, biÓu hiÖn nh÷ng

quan hÖ nhiÒu mÆt cña nh©n c¸ch.

– ThiÕu niªn khã cã thÓ ý thøc cïng mét lóc

toµn bé nh÷ng nÐt tÝnh c¸ch. Thanh niªn cã kh¶

n¨ng ®¸nh gi¸ toµn bé nh÷ng thuéc tÝnh nh©n c¸ch

cña b¶n th©n.

– Thanh niªn kh«ng chØ cã nhu cÇu ®¸nh gi¸, mµ

cßn cã kh¶ n¨ng ®¸nh gi¸ s©u s¾c h¬n vµ tèt h¬n

thiÕu niªn vÒ nh÷ng phÈm chÊt, mÆt m¹nh, mÆt yÕu

cña nh÷ng ng­êi xung quanh...

230

C©u 43: Sù h×nh thµnh thÕ giíi quan ë løa tuæi

®Çu thanh niªn:

– Tuæi thanh niªn lµ løa tuæi quyÕt ®Þnh cña

sù h×nh thµnh thÕ giíi quan bëi ®©y lµ løa tuæi

cã ®Çy ®ñ ®iÒu kiÖn vÒ mÆt trÝ tuÖ, nh©n c¸ch vµ

x· héi ®Ó h×nh thµnh hÖ thèng quan ®iÓm riªng.

– Sù h×nh thµnh thÕ giíi quan ®­îc thÓ hiÖn ë

tÝnh tÝch cùc nhËn thøc:

+ ChØ sè ®Çu tiªn lµ sù ph¸t triÓn cña høng

thó nhËn thøc víi nh÷ng vÊn ®Ò thuéc nguyªn t¾c

chung nhÊt cña vò trô, nh÷ng quy luËt phæ biÕn

cña tù nhiªn, x· héi vµ sù tån t¹i cña x· héi

loµi ng­êi...

+ Thanh niªn quan t©m nhiÒu nhÊt vÒ c¸c vÊn ®Ò

cã liªn quan ®Õn con ng­êi, vai trß cña con ng­êi

trong lÞch sö, quan hÖ gi÷a con ng­êi vµ x· héi,

gi÷a quyÒn lîi vµ nghÜa vô, gi÷a nghÜa vô vµ t×nh

c¶m.

+ ý nghÜa cuéc sèng chiÕm vÞ trÝ trung t©m

trong suy nghÜ cña c¸c em. V× vËy, c¸c em cã

khuynh h­íng sèng mét cuéc sèng tÝch cùc v× x·

héi, muèn mang l¹i lîi Ých cho ng­êi kh¸c, quan

tÊm ®Õn ®êi sèng tinh thÇn nhiÒu h¬n phóc lîi vËt

chÊt.

– VÊn ®Ò lùa chän vÞ trÝ x· héi trong t­¬ng

lai cho b¶n th©n vµ c¸c ph­¬ng thøc ®¹t ®Õn vÞ

trÝ x· héi ®ã - X¸c ®Þnh ®­êng ®êi mµ tr­íc hÕt

lµ vÊn ®Ò ®Þnh h­íng nghÒ nghiÖp.

C©u 44: Tuæi ®Çu thanh niªn lµ løa tuæi mang

231

tÝnh tËp thÓ cao nhÊt:

– Giao tiÕp víi b¹n chiÕm vÞ trÝ lín h¬n h¼n

so víi ng­êi lín tuæi hoÆc nhá tuæi h¬n.

– Hoµn c¶nh giao tiÕp tù do, b×nh ®¼ng ®· t¹o

®iÒu kiÖn trong viÖc ph¸t triÓn nhu cÇu, së thÝch

thanh niªn.

– §iÒu quan träng ®èi víi c¸c em lµ ®­îc sinh

ho¹t víi b¹n cïng tuæi, lµ c¶m thÊy m×nh cÇn cho

nhãm, cã uy tÝn vµ vÞ trÝ nhÊt ®Þnh trong nhãm.

– Sù më réng ph¹m vi giao tiÕp vµ sù phøc t¹p

ho¸ ho¹t ®éng riªng cña thanh niªn khiÕn cho sè

l­îng nhãm quy chiÕu t¨ng lªn râ rÖt. ViÖc tham

gia vµo nhiÒu nhãm sÏ dÉn ®Õn nh÷ng sù kh¸c nhau

nhÊt ®Þnh vµ cã thÓ cã xung ®ét vÒ vai trß nÕu c¸

nh©n ph¶i lùa chän c¸c vai trß kh¸c nhau.

– Trong gi¸o dôc cÇn chó ý ®Õn ¶nh h­ëng cña

nhãm vµ héi tù ph¸t ngoµi nhµ tr­êng...

C©u 45: §Æc ®iÓm næi bËt trong t×nh c¶m cña häc

sinh THPT:

– Nhu cÇu t×nh b¹n t©m t×nh t¨ng lªn râ rÖt.

– Trong quan hÖ víi b¹n, c¸c em cã yªu cÇu cao

h¬n ®ång thêi còng nh¹y c¶m h¬n: kh«ng chØ cã kh¶

n¨ng xóc c¶m th©n t×nh, mµ cßn cã kh¶ n¨ng ®ång

c¶m.

– T×nh b¹n cña thanh niªn rÊt bÒn v÷ng, cã thÓ

v­ît qua mäi thö th¸ch vµ cã thÓ kÐo dµi suèt

cuéc ®êi.

– Thanh niªn th­êng lÝ t­ëng ho¸ t×nh b¹n, hä

232

nghÜ vµ mong muèn vÒ b¹n th­êng v­ît qu¸ thùc tÕ

ë b¹n.

– Quan niÖm cña thanh niªn vÒ t×nh b¹n vµ møc

®é th©n t×nh trong t×nh b¹n cã sù kh¸c nhau.

Nguyªn nh©n kÕt b¹n còng rÊt phong phó.

– Quan hÖ nam n÷ ®­îc tÝch cùc ho¸ mét c¸ch râ

rÖt. Ph¹m vi quan hÖ b¹n bÌ ®­îc më réng. Nhu cÇu

vÒ t×nh b¹n víi b¹n kh¸c giíi ®­îc t¨ng c­êng.

XuÊt hiÖn nhu cÇu ch©n chÝnh vÒ t×nh yªu vµ t×nh

c¶m s©u s¾c.

C©u 46: Mèi t×nh ®Çu cña løa tuæi ®Çu thanh niªn

cã ®Æc ®iÓm:

– §ã lµ mét tr¹ng th¸i míi mÎ, nh­ng rÊt tù

nhiªn trong ®êi sèng t×nh c¶m cña thanh niªn míi

lín.

– T×nh c¶m trong s¸ng, hån nhiªn, giµu c¶m xóc

vµ kh¸ ch©n thµnh. V× vËy, nã cã thÓ trë thµnh

®éng lùc thóc ®Èy c¸c em hoµn thiÖn b¶n th©n.

– Tuy nhiªn, t×nh yªu míi nµy còng cã thÓ ph¸t

triÓn theo chiÒu h­íng tiªu cùc (t×nh c¶m kh«ng

®­îc ®¸p l¹i, hoÆc cã nh÷ng høng thó rung ®éng

kh«ng hoµn toµn lµnh m¹nh) cã thÓ khiÕn c¸c em bÞ

ph©n t¸n, sao nh·ng trong häc tËp.

KLSP:

– Ng­êi lµm c«ng t¸c gi¸o dôc cÇn ph¶i thÊy

®©y lµ nh÷ng hiÖn t­îng phï hîp víi quy luËt ph¸t

triÓn.

– Trong bÊt cø tr­êng hîp nµo còng kh«ng ®­îc

can thiÖp th« b¹o vµo t×nh c¶m th©n thiÕt nµy cña

233

c¸c em.

– CÇn cã th¸i ®é tÕ nhÞ vµ tr©n träng víi t×nh

c¶m nµy, ®ång thêi h­íng nghÞ lùc, sù chó ý...

cña c¸c em vµo ho¹t ®éng tËp thÓ.

C©u 47: Sù lùa chän nghÒ nghiÖp cña häc sinh THPT

cã nh÷ng ®Æc ®iÓm:

– Lùa chän nghÒ trë thµnh c«ng viÖc khÈn thiÕt

®èi víi mçi häc sinh THPT.

– ViÖc chän nghÒ bao gåm hai thµnh tè: nghÒ cô

thÓ vµ tr×nh ®é chuyªn m«n cña nghÒ.

– Sù hiÓu biÕt vµ nh÷ng th«ng tin vÒ nghÒ cßn

phiÕn diÖn vµ ch­a ®Çy ®ñ. C«ng t¸c h­íng nghiÖp

cña nhµ tr­êng, ®oµn thÓ cßn nhiÒu h¹n chÕ.

– Thanh niªn häc sinh th­êng chän nghÒ theo së

thÝch, kh¶ n¨ng cña b¶n th©n víi yªu cÇu nghÒ

nghiÖp, ý nghÜa x· héi cña nghÒ, hoÆc do ®Þnh

h­íng cña c¸c bËc cha mÑ...

– Tuy nhiªn hiÖn nay häc sinh THPT th­êng ®Þnh

h­íng mét c¸ch phiÕn diÖn vµo viÖc häc tËp ë ®¹i

häc, dÉn ®Õn hiÖn t­îng mÊt c©n ®èi trong ®µo t¹o

ngµnh nghÒ, nguån nh©n lùc vµ thÞ tr­êng lao

®éng trong x· héi.

– V× vËy, c«ng t¸c gi¸o dôc h­íng nghiÖp cã

vai trß rÊt lín trong viÖc lùa chän nghÒ nghiÖp

vµ vÞ trÝ x· héi trong t­¬ng lai cña c¸c em...

C©u 48: Trong c«ng t¸c gi¸o dôc häc sinh THPT,

ng­êi lín cÇn chó ý:

234

– X©y dùng tèt mèi quan hÖ gi÷a thanh niªn víi

ng­êi lín: quan hÖ b×nh ®¼ng, t«n träng lÉn nhau,

tin t­ëng, hiÓu biÕt vµ chia sÎ...

– Ph¸t huy tÝnh tÝch cùc, chñ ®éng, s¸ng t¹o

trong ho¹t ®éng cña thanh niªn, t¹o ®iÒu kiÖn

n©ng cao tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cña hä.

– Kh«ng quyÕt ®Þnh vµ kh«ng lµm thay, ng­êi

lín cÇn gióp ®ì, tæ chøc thanh niªn mét c¸ch khÐo

lÐo, tÕ nhÞ, l«i cuèn häc sinh tham gia mét c¸ch

tÝch cùc, kÝch thÝch sù tù gi¸o dôc vµ gi¸o dôc

lÉn nhau cña c¸c em.

C©u 49: So s¸nh ®Æc ®iÓm t×nh b¹n cña løa tuæi

thiÕu niªn vµ ®Çu thanh niªn:

– §èi t­îng giao tiÕp cïng h­íng tíi b¹n cïng

tuæi.

– Ph¹m vi giao tiÕp cña thiÕu niªn ban ®Çu cßn

réng, sau ®ã míi ®i vµo ph¹m vi hÑp h¬n lµ nhãm

b¹n. Cßn ë thanh niªn, nhu cÇu vÒ t×nh b¹n t©m

t×nh ®­îc t¨ng lªn râ rÖt

– T×nh b¹n ®· b¾t ®Çu s©u s¾c tõ tuæi thiÕu

niªn, nh­ng b­íc sang tuæi thanh niªn, t×nh b¹n

cña c¸c em trë nªn s©u s¾c h¬n nhiÒu.

– ThiÕu niªn vµ thanh niªn ®Òu cã yªu cÇu cao

trong t×nh b¹n, nh­ng trong quan hÖ víi b¹n thanh

niªn còng nh¹y c¶m h¬n: kh«ng chØ cã kh¶ n¨ng xóc

c¶m ch©n t×nh mµ cßn cã kh¶ n¨ng ®¸p øng l¹i xóc

c¶m cña ng­êi kh¸c.

– T×nh b¹n cña thanh niªn cã thÓ v­ît qua mäi

235

thö th¸ch vµ cã thÓ kÐo dµi suèt c¶ cuéc ®êi.

C©u 50: Néi dung c¬ b¶n cña thuyÕt liªn t­ëng

trong d¹y häc:

– ThuyÕt liªn t­ëng cho r»ng sù lÜnh héi kinh

nghiÖm x· héi thùc chÊt lµ lÜnh héi c¸c liªn

t­ëng.

– Sù nhí l¹i mét sè sù vËt, hiÖn t­îng nµo ®ã

th­êng dÉn ®Õn sù nhí l¹i mét sè sù vËt hay hiÖn

t­îng kh¸c gäi lµ liªn t­ëng. V× vËy, trong d¹y

häc muèn h×nh thµnh kh¸i niÖm, quy luËt... ph¶i

dùa vµo c¸c liªn t­ëng.

– C¸c lo¹i liªn t­ëng:

+ Liªn t­ëng khu vùc.

+ Liªn t­ëng biÖt hÖ.

+ Liªn t­ëng néi hÖ.

+ Liªn t­ëng liªn m«n.

– Nh÷ng ­u ®iÓm vµ h¹n chÕ:

+ ¦u ®iÓm:

– Ph©n lo¹i ®­îc c¸c liªn t­ëng h×nh thµnh

trong ý thøc, trong vèn hiÓu biÕt.

– ThÊy ®­îc mèi liªn quan gi÷a c¸c liªn t­ëng.

+ H¹n chÕ:

– Ch­a v¹ch ra ®­îc c¸c c¬ chÕ, c¸c giai ®o¹n

h×nh thµnh liªn t­ëng nh­ thÕ nµo.

– Kh«ng ®¸nh gi¸ ®óng vai trß cña chñ thÓ

trong sù h×nh thµnh c¸c liªn t­ëng.

C©u 51: a/ Néi dung c¬ b¶n cña thuyÕt hµnh vi:

236

– Ng­êi s¸ng lËp lµ J. Oats¬n (1878 - 1958).

– T©m lÝ häc hµnh vi chñ tr­¬ng kh«ng m« t¶

hay gi¶ng gi¶i c¸c tr¹ng th¸i ý thøc, mµ chØ

nghiªn cøu nh÷ng øng xö hay hµnh vi cña c¬ thÓ.

– Hµnh vi ®­îc hiÓu lµ tæng sè c¸c cö ®éng bÒ

ngoµi ®­îc n¶y sinh ë c¬ thÓ, nh»m ®¸p l¹i mét

kÝch thÝch nµo ®ã.

– Toµn bé hµnh vi, ph¶n øng cña con ng­êi vµ

®éng vËt ph¶n ¸nh b»ng c«ng thøc : S

R (KÝch thÝch – ph¶n øng).

– §iÒu kiÖn ho¸ trong thuyÕt hµnh vi ®ãng vai

trß quan träng trong viÖc rÌn luyÖn, gi¸o dôc vµ

h×nh thµnh nh©n c¸ch.

b/ NhËn xÐt:

– ThuyÕt hµnh vi cã nh÷ng ®ãng gãp to lín cho

t©m lÝ häc:

+ X¸c ®Þnh ®­îc ph¹m trï c¬ b¶n trong nghiªn

cøu t©m lÝ: ph¹m trï hµnh vi víi t­ c¸ch lµ biÓu

hiÖn cña t©m lÝ, ý thøc vµ tõ ®ã x©y dùng ®­îc

ph­¬ng ph¸p kh¸ch quan trong nghiªn cøu t©m lÝ

häc.

+ T×m ra c¬ chÕ, cÊu tróc cña sù lÜnh héi,

trong ®ã x¸c ®Þnh râ vai trß chøc n¨ng cña kÝch

thÝch (xem nh­ ‘‘®Çu vµo’’) vµ ®¸p øng (xem nh­

‘‘®Çu ra’’).

– H¹n chÕ:

+ Kh«ng ®Ò cËp ®óng møc ho¹t ®éng tù gi¸c cña

con ng­êi.

237

+ Phñ nhËn sù gia c«ng trÝ tuÖ cña chñ thÓ

nhËn thøc.

C©u 52: §Æc ®iÓm c¬ b¶n cña thuyÕt ho¹t ®éng:

– Ho¹t ®éng lµ mèi quan hÖ qua l¹i gi÷a kh¸ch

thÓ vµ chñ thÓ, kÕt qu¶ lµ t¹o ra s¶n phÈm ‘‘kÐp’’.

Ho¹t ®éng lµ ph­¬ng thøc tån t¹i cña con ng­êi

trong x· héi; ho¹t ®éng lµ n¬i n¶y sinh t©m lÝ vµ

còng lµ n¬i t©m lÝ vËn hµnh.

– Ho¹t ®éng bao gåm hai qu¸ tr×nh:

+ Qu¸ tr×nh ®èi t­îng ho¸ (xuÊt t©m)

+ Qu¸ tr×nh chñ thÓ ho¸ (nhËp t©m)

– Ho¹t ®éng cã nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n sau:

+ TÝnh ®èi t­îng.

+ TÝnh chñ thÓ.

+ TÝnh môc ®Ých.

+ TÝnh gi¸n tiÕp.

– T©m lÝ, ý thøc vµ nh©n c¸ch ®­îc béc lé,

h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn trong ho¹t ®éng.

C©u 53: Nh÷ng nguyªn t¾c vËn dông lÝ thuyÕt ho¹t

®éng vµo d¹y häc:

– T©m lÝ còng nh­ ý thøc ®­îc n¶y sinh, h×nh

thµnh vµ ph¸t triÓn trong ho¹t ®éng vµ th«ng qua

ho¹t ®éng.

– Ho¹t ®éng võa t¹o ra t©m lÝ, võa sö dông t©m

lÝ lµm kh©u trung gian cña ho¹t ®éng t¸c ®éng vµo

238

®èi t­îng - nguyªn t¾c thèng nhÊt ý thøc vµ ho¹t

®éng.

– TÊt c¶ c¸c qu¸ tr×nh t©m lÝ, c¸c chøc n¨ng

t©m lÝ kÓ c¶ ý thøc nh©n c¸ch ph¶i ®­îc nghiªn

cøu trong cÊu tróc ho¹t ®éng.

Theo lÝ thuyÕt ho¹t ®éng, cuéc ®êi con ng­êi

lµ mét dßng ho¹t ®éng trong ®ã cã ho¹t ®éng d¹y

vµ häc. Ho¹t ®éng d¹y vµ ho¹t ®éng häc cïng

thùc hiÖn theo c¬ chÕ di s¶n x· héi: thÕ hÖ

tr­íc truyÒn l¹i nh÷ng kinh nghiÖm x· héi lÞch

sö cho thÕ hÖ sau, ®ång thêi thÕ hÖ sau lÜnh

héi vµ tiÕp tôc ph¸t huy, ph¸t triÓn.

VËn dông ph­¬ng ph¸p tiÕp cËn ho¹t ®éng vµo

d¹y häc, tr­íc hÕt lµ ph¶i cho c¶ thÇy vµ trß ®Òu

thùc sù trë thµnh chñ thÓ cña ho¹t ®éng d¹y vµ

häc ®Ó ®¹t ®Ých cuèi cïng lµ h×nh thµnh ph¸t

triÓn nh©n c¸ch thÕ hÖ trÎ.

C©u 54: a/ Ho¹t ®éng d¹y lµ ho¹t ®éng chuyªn biÖt

cña ng­êi lín (ng­êi ®­îc ®µo t¹o nghÒ d¹y häc)

tæ chøc vµ ®iÒu khiÓn ho¹t ®éng häc cña trß, nh»m

gióp chóng lÜnh héi nÒn v¨n ho¸ x· héi, t¹o ra sù

ph¸t triÓn t©m lÝ, h×nh thµnh nh©n c¸ch.

b/ Môc ®Ých cña ho¹t ®éng d¹y lµ gióp trÎ

lÜnh héi nÒn v¨n ho¸ - x· héi, t¹o ra sù ph¸t

triÓn t©m lÝ, h×nh thµnh nh©n c¸ch.

C©u 55: B¶n chÊt cña ho¹t ®éng d¹y:

– ThÇy gi¸o lµ chñ thÓ cña ho¹t ®éng d¹y.

– Chøc n¨ng cña thÇy trong ho¹t ®éng nµy lµ

239

kh«ng lµm nhiÖm vô s¸ng t¹o ra tri thøc míi, còng

kh«ng lµm nhiÖm vô t¸i t¹o tri thøc cò mµ nhiÖm

vô chñ yÕu, ®Æc tr­ng lµ tæ chøc qu¸ tr×nh t¸i

t¹o nµy ë trÎ.

– Khi tiÕn hµnh ho¹t ®éng d¹y, thÇy gi¸o kh«ng

lµm nhiÖm vô ph¸t triÓn chÝnh m×nh mµ nh»m tæ

chøc t¸i t¹o nÒn v¨n ho¸ - x· héi, nh»m t¹o ra

c¸i míi trong t©m lÝ häc sinh.

– VÊn ®Ò cèt lâi trong ho¹t ®éng d¹y häc lµ

ph¶i t¹o ra ®­îc tÝnh tÝch cùc trong ho¹t ®éng

cña häc sinh, lµm cho c¸c em võa ý thøc ®­îc ®èi

t­îng cÇn chiÕm lÜnh, võa biÕt c¸ch chiÕm lÜnh

®­îc ®èi t­îng. ChÝnh tÝnh tÝch cùc nµy cña häc

sinh trong ho¹t ®éng häc quyÕt ®Þnh chÊt l­îng

häc tËp.

– Ho¹t ®éng d¹y cña thÇy cã mèi quan hÖ biÖn

chøng víi ho¹t ®éng häc cña trß hîp thµnh ho¹t

®éng d¹y häc, trong ®ã ng­êi d¹y thùc hiÖn chøc

n¨ng tæ chøc ®iÒu khiÓn ho¹t ®éng häc, trß cã

chøc n¨ng hµnh ®éng tÝch cùc ®Ó lÜnh héi kinh

nghiÖm x· héi biÕn thµnh kinh nghiÖm b¶n th©n,

t¹o ra sù ph¸t triÓn t©m lÝ.

C©u 56: a. ViÖc n¾m ®­îc tri thøc, h×nh thµnh kÜ

n¨ng, kÜ x¶o còng nh­ c¸c ph­¬ng thøc hµnh vi

kh¸c th«ng qua viÖc thùc hiÖn mét ho¹t ®éng kh¸c

trong cuéc sèng hµng ngµy gäi lµ häc mét c¸ch

ngÉu nhiªn.

b. KÕt qu¶ cña c¸ch häc nµy lµ:

– Nh÷ng kinh nghiÖm lÜnh héi ®­îc kh«ng trïng

240

hîp víi nh÷ng môc ®Ých trùc tiÕp cña chÝnh ho¹t

®éng hay hµnh vi.

– ChØ lÜnh héi ®­îc nh÷ng g× liªn quan trùc

tiÕp víi c¸c nhu cÇu, høng thó, c¸c nhiÖm vô

tr­íc m¾t, cßn nh÷ng c¸i kh¸c th× bá qua.

– ChØ mang l¹i nh÷ng tri thøc tiÒn khoa häc,

cã tÝnh chÊt ngÉu nhiªn, rêi r¹c vµ kh«ng hÖ

thèng.

– ChØ h×nh thµnh nh÷ng n¨ng lùc thùc tiÔn do

kinh nghiÖm hµng ngµy trùc tiÕp mang l¹i.

C©u 57: a. Ho¹t ®éng häc lµ ho¹t ®éng ®Æc thï cña

con ng­êi, ®­îc ®iÒu khiÓn bëi môc ®Ých tù gi¸c

lµ lÜnh héi nh÷ng tri thøc, kÜ n¨ng, kÜ x¶o míi,

nh÷ng h×nh thøc hµnh vi vµ nh÷ng d¹ng ho¹t ®éng

nhÊt ®Þnh.

b. B¶n chÊt cña ho¹t ®éng häc:

– §èi t­îng cña ho¹t ®éng häc lµ tri thøc vµ

nh÷ng kÜ n¨ng, kÜ x¶o t­¬ng øng víi nã.

– Ho¹t ®éng häc lµ ho¹t ®éng h­íng vµo sù

thay ®æi chÝnh m×nh.

– Ho¹t ®éng häc lµ ho¹t ®éng ®­îc ®iÒu khiÓn

mét c¸ch cã ý thøc, nh»m tiÕp thu tri thøc, kÜ

n¨ng, kÜ x¶o.

– Ho¹t ®éng häc kh«ng chØ h­íng vµo viÖc tiÕp

thu nh÷ng tri thøc, kÜ n¨ng, kÜ x¶o míi mµ cßn

h­íng vµo viÖc tiÕp thu c¶ nh÷ng tri thøc cña

chÝnh b¶n th©n ho¹t ®éng (ph­¬ng ph¸p giµnh tri

241

thøc - c¸ch häc).

– Ho¹t ®éng häc lµ ho¹t ®éng chñ ®¹o cña häc

sinh.

C©u 58: - ‘‘NguyÖn väng hoµn thiÖn tri thøc’’ ®­îc

hiÖn th©n ë ®èi t­îng ho¹t ®éng, ®­îc gäi lµ ®éng

c¬ hoµn thiÖn tri thøc.

– BiÓu hiÖn cña ®éng c¬ nµy lµ häc sinh cã

lßng khao kh¸t më réng tri thøc, mong muèn cã

nhiÒu hiÓu biÕt, say mª trong qu¸ tr×nh gi¶i

quyÕt c¸c nhiÖm vô häc tËp.

– §Æc ®iÓm cña lo¹i ®éng c¬ nµy lµ:

+ Kh«ng chøa ®ùng xung ®ét bªn trong.

+ Chñ thÓ kh«ng cã nh÷ng c¨ng th¼ng t©m lÝ.

+ Lµ lo¹i ®éng c¬ tèi ­u theo quan ®iÓm s­

ph¹m.

KLSP:

– §éng c¬ kh«ng cã s½n, kh«ng ¸p ®Æt, mµ ph¶i

®­îc h×nh thµnh dÇn trong qu¸ tr×nh häc sinh ®i

s©u chiÕm lÜnh ®èi t­îng häc tËp d­íi vai trß tæ

chøc, ®iÒu khiÓn cña thÇy gi¸o.

– Lµm n¶y sinh nhu cÇu nhËn thøc ë c¸c em

th«ng qua nh÷ng h×nh thøc tæ chøc d¹y häc hÊp

dÉn, l«i cuèn sù tham gia tÝch cùc cña häc sinh,

h×nh thµnh høng thó, t¹o ra niÒm say mª cña c¸c

em trong ho¹t ®éng...

242

C©u 59: – Tr­êng hîp nh÷ng mèi quan hÖ cña c¸

nh©n ®­îc hiÖn th©n ë ®èi t­îng häc tËp ®­îc gäi

lµ ®éng c¬ quan hÖ x· héi.

– BiÓu hiÖn: Häc sinh còng say s­a häc tËp,

nh­ng sù say s­a ®ã v× søc hÊp dÉn l«i cuèn cña

mét ‘‘c¸i kh¸c’’ bªn ngoµi môc ®Ých trùc tiÕp cña

viÖc häc tËp.

– §Æc ®iÓm cña ®éng c¬ quan hÖ x· héi:

+ ë mét møc ®é nµo ®ã mang tÝnh chÊt c­ìng

b¸ch vµ cã lóc xuÊt hiÖn nh­ lµ mét vËt c¶n cÇn

kh¾c phôc trªn con ®­êng ®i tíi môc ®Ých c¬ b¶n.

+ G¾n liÒn víi sù c¨ng th¼ng t©m lÝ, ®ßi hái

nh÷ng nç lùc bªn trong, ®«i khi c¶ sù ®Êu tranh

víi chÝnh b¶n th©n m×nh.

KLSP:

– §éng c¬ kh«ng cã s½n, kh«ng ¸p ®Æt, mµ ph¶i

®­îc h×nh thµnh dÇn trong qu¸ tr×nh häc sinh ®i

s©u chiÕm lÜnh ®èi t­îng häc tËp d­íi vai trß tæ

chøc, ®iÒu khiÓn cña thÇy gi¸o.

– Lµm n¶y sinh nhu cÇu nhËn thøc ë c¸c em

th«ng qua nh÷ng h×nh thøc tæ chøc d¹y häc hÊp

dÉn, l«i cuèn sù tham gia tÝch cùc cña häc sinh,

h×nh thµnh høng thó, t¹o ra niÒm say mª cña c¸c

em trong ho¹t ®éng...

C©u 60: §Ó h×nh thµnh ®éng c¬ hoµn thiÖn tri thøc

cho häc sinh, cÇn chó ý:

– Lµm n¶y sinh nhu cÇu cña c¸c em ®èi víi c¸c

tri thøc khoa häc.

243

– Ng­êi thÇy lu«n s¸ng t¹o trong viÖc tæ chøc

cho häc sinh tù ph¸t hiÖn ra nh÷ng ®iÒu míi l¹ vµ

nh÷ng tri thøc míi.

– Ph¶i lµm cho nhu cÇu cña c¸c em g¾n liÒn víi

c¸c mÆt kh¸c cña ho¹t ®éng häc tËp: môc ®Ých, qu¸

tr×nh hay kÕt qu¶.

– Ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p t¸c ®éng phï hîp víi

tõng ®èi t­îng häc sinh ®Ó cã kh¶ n¨ng kh¬i dËy

tiÒm n¨ng cña chóng.

– Ph¸t huy tèi ®a c¸c mÆt m¹nh: tÝnh tÝch cùc,

chñ ®éng, s¸ng t¹o cña c¸c em.

C©u 61: a. Mçi kh¸i niÖm cña mçi m«n häc thÓ hiÖn

trong tõng tiÕt, tõng bµi lµ nh÷ng môc ®Ých cña

ho¹t ®éng häc tËp.

– Môc ®Ých nµy chØ b¾t ®Çu h×nh thµnh khi chñ

thÓ b¾t tay vµo thùc hiÖn hµnh ®éng häc tËp. Khi

®ã chñ thÓ x©m nhËp vµo ®èi t­îng, néi dung môc

®Ých xuÊt hiÖn sÏ ®Þnh h­íng cho hµnh ®éng qua ®ã

chñ thÓ chiÕm lÜnh ®­îc n¨ng lùc míi, tri thøc

míi.

– Trong qu¸ tr×nh chiÕm lÜnh ®èi t­îng häc tËp

lu«n cã sù chuyÓn ho¸ gi÷a môc ®Ých vµ ph­¬ng

tiÖn. Môc ®Ých cuèi cïng ®­îc h×nh thµnh mét c¸ch

tÊt yÕu trong tiÕn tr×nh thùc hiÖn mét hÖ thèng

c¸c hµnh ®éng häc tËp.

b. Muèn h×nh thµnh môc ®Ých häc tËp cho häc

sinh ph¶i lÊy hµnh ®éng häc tËp cña c¸c em lµm c¬

së. Th«ng qua viÖc th©m nhËp vµo ®èi t­îng, häc

sinh sÏ n¾m ®­îc nh÷ng dÊu hiÖu b¶n chÊt, nh÷ng

244

mèi quan hÖ bªn trong cã tÝnh quy luËt cña c¸c sù

vËt, hiÖn t­îng...dÇn dÇn thay ®æi møc ®é lµm chñ

nh÷ng kh¸i niÖm, nh÷ng gi¸ trÞ, nh÷ng chuÈn mùc,

nh÷ng quy luËt, nh÷ng ph­¬ng thøc hµnh vi, hµnh

®éng.

V× vËy, nhµ gi¸o dôc cÇn ph¶i tæ chøc ho¹t

®éng, hµnh ®éng cã néi dung, hÊp dÉn vÒ h×nh

thøc, cã kh¶ n¨ng l«i cuèn sù tham gia tÝch cùc,

s¸ng t¹o cña c¸c em...

C©u 62: B¶n chÊt t©m lÝ cña qu¸ tr×nh h×nh thµnh

kh¸i niÖm:

– Kh¸i niÖm cã hai n¬i ‘‘tró ngô’’: mét lµ, ë

®èi t­îng, hai lµ, ë trong ®Çu chñ thÓ. Kh¸i niÖm

cã trong ®Çu chñ thÓ lµ kÕt qu¶ cña sù h×nh thµnh

b¾t ®Çu tõ bªn ngoµi chñ thÓ, b¾t nguån tõ ®èi

t­îng,

– Qu¸ tr×nh ‘‘chuyÓn chç ë’’ nh­ vËy chÝnh lµ

qu¸ tr×nh h×nh thµnh kh¸i niÖm ë chñ thÓ. Muèn

t¹o ra qu¸ tr×nh ‘‘chuyÓn chç ë’’ ®ã ph¶i lÊy hµnh

®éng cña chñ thÓ th©m nhËp vµo ®èi t­îng lµm c¬

së.

– Trong d¹y häc, muèn h×nh thµnh kh¸i niÖm cho

häc sinh ph¶i lÊy hµnh ®éng víi ®èi t­îng cña häc

sinh lµm c¬ së nh»m t¸ch l«gÝc cña ®èi t­îng

chuyÓn vµo trong ®Çu cña häc sinh.

– Nh­ vËy, nguån gèc xuÊt ph¸t cña kh¸i niÖm

lµ ë ®å vËt, n¬i mµ con ng­êi ®· ‘‘göi’’ n¨ng lùc

cña m×nh, b©y giê muèn cã kh¸i niÖm Êy th× ph¶i

lÊy l¹i nh÷ng n¨ng lùc ®· ®­îc ‘‘göi’’ vµo ®ã. C¸ch

245

‘‘lÊy l¹i’’ ®ã lµ ph¶i cã nh÷ng hµnh ®éng tu¬ng øng

®Ó h×nh thµnh kh¸i niÖm.

C©u 63: CÊu tróc chung cña qu¸ tr×nh h×nh thµnh

kh¸i niÖm:

– Mét lµ, lµm n¶y sinh nhu cÇu nhËn thøc ë häc

sinh.

– Hai lµ, tæ chøc cho häc sinh hµnh ®éng nh»m

ph¸t hiÖn l«gÝc cña kh¸i niÖm.

– Ba lµ, dÉn d¾t häc sinh v¹ch ra ®­îc nh÷ng

nÐt b¶n chÊt cña kh¸i niÖm vµ lµm cho chóng ý

thøc ®­îc nh÷ng dÊu hiÖu b¶n chÊt ®ã.

– Bèn lµ, gióp häc sinh ®­a nh÷ng dÊu hiÖu b¶n

chÊt ®ã vµ l«gÝc cña chóng vµo ®Þnh nghÜa.

– N¨m lµ, hÖ thèng ho¸ kh¸i niÖm.

– S¸u lµ, luyÖn tËp vËn dông kh¸i niÖm.

Trong hai giai ®o¹n cña qu¸ tr×nh h×nh thµnh

kh¸i niÖm, c¸c b­íc 1, 2, 3, 4, 5 lµ giai ®o¹n

chiÕm lÜnh c¸i tæng qu¸t cña kh¸i niÖm, cßn b­íc

6, chÝnh lµ giai ®o¹n chuyÓn c¸i tæng qu¸t vµo

c¸c tr­êng hîp cô thÓ.

C©u 64: a. KÜ n¨ng lµ kh¶ n¨ng vËn dông kiÕn thøc

(kh¸i niÖm, c¸ch thøc, ph­¬ng ph¸p...) ®Ó gi¶i

quyÕt mét nhiÖm vô míi.

b. Sù h×nh thµnh kÜ n¨ng trong d¹y häc:

Thùc chÊt viÖc h×nh thµnh kÜ n¨ng lµ h×nh

thµnh cho häc sinh n¾m v÷ng mét hÖ thèng phøc t¹p

c¸c thao t¸c, nh»m lµm biÕn ®æi vµ s¸ng tá nh÷ng

246

th«ng tin chøa ®ùng trong bµi tËp, trong nhiÖm vô

vµ ®èi chiÕu chóng víi nh÷ng hµnh ®éng cô thÓ.

Khi h×nh thµnh nh÷ng kÜ n¨ng cÇn chó ý:

+ Gióp häc sinh biÕt t×m tßi ®Ó nhËn ra yÕu tè

®· cho, yÕu tè ph¶i t×m vµ mèi quan hÖ gi÷a

chóng.

+ Gióp häc sinh h×nh thµnh mét m« h×nh kh¸i

qu¸t ®Ó gi¶i quyÕt c¸c bµi tËp cïng lo¹i.

+ X¸c lËp ®­îc mèi liªn quan gi÷a bµi tËp m«

h×nh kh¸i qu¸t vµ c¸c kiÕn thøc t­¬ng xøng.

C©u 65: – KÜ x¶o lµ hµnh ®éng ®· ®­îc cñng cè vµ

tù ®éng ho¸.

– §Æc ®iÓm cña kÜ x¶o:

+ KÜ x¶o kh«ng t¸ch rêi khái hµnh ®éng cã ý

thøc phøc t¹p.

+ Ýt cã sù tham gia cña ý thøc.

+ Kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i theo dâi b»ng m¾t mµ

kiÓm tra b»ng c¶m gi¸c vËn ®éng.

+ §éng t¸c nhanh, chÝnh x¸c vµ tiÕt kiÖm.

+ Thèng nhÊt gi÷a tÝnh æn ®Þnh vµ tÝnh linh

ho¹t.

– §Ó h×nh thµnh kÜ x¶o cÇn ®¶m b¶o c¸c b­íc

sau ®©y:

+ Lµm cho häc sinh hiÓu biÖn ph¸p hµnh ®éng.

+ LuyÖn tËp.

+ Tù ®éng ho¸.

247

C©u 66: Kh¸i niÖm vÒ sù ph¸t triÓn trÝ tuÖ:

Sù ph¸t triÓn trÝ tuÖ lµ sù biÕn ®æi vÒ chÊt

trong ho¹t ®éng nhËn thøc. Sù biÕn ®æi ®ã ®­îc

®Æc tr­ng bëi sù thay ®æi cÊu tróc c¸i ®­îc ph¶n

¸nh vµ ph­¬ng thøc ph¶n ¸nh chóng.

– Nãi ®Õn ph¸t triÓn lµ cã sù biÕn ®æi vÒ

chÊt, sù biÕn ®æi theo tiÕn bé, theo ®µ ®i lªn,

theo quy luËt.

– Sù ph¸t triÓn ®­îc giíi h¹n trong ho¹t ®éng

nhËn thøc, lµ ho¹t ®éng ph¶n ¸nh b¶n th©n hiÖn

thùc kh¸ch quan.

– §Æc tr­ng cña sù ph¸t triÓn trÝ tuÖ chÝnh lµ

sù thay ®æi cÊu tróc c¸i ®­îc ph¶n ¸nh, l¹i võa

thay ®æi ph­¬ng thøc ph¶n ¸nh chóng.

C©u 67: C¸c chØ sè cña sù ph¸t triÓn trÝ tuÖ:

– Mét lµ, tèc ®é cña sù ®Þnh h­íng trÝ tuÖ.

– Hai lµ, tèc ®é kh¸i qu¸t ho¸.

– Ba lµ, tÝnh tiÕt kiÖm cña t­ duy.

– Bèn lµ, tÝnh mÒm dÎo cña t­ duy.

– N¨m lµ, tÝnh phª ph¸n cña trÝ tuÖ.

– S¸u lµ, sù thÊm s©u vµo tµi liÖu, sù vËt,

hiÖn t­îng nghiªn cøu.

C©u 68: D¹y häc vµ sù ph¸t triÓn trÝ tuÖ cã mèi

quan hÖ chÆt chÏ víi nhau:

– D¹y häc t¹o ra sù ph¸t triÓn vÒ n¨ng lùc trÝ

tuÖ, lµm biÕn ®æi vèn kinh nghiÖm sèng cña häc

sinh, hÖ thèng hµnh ®éng trÝ tuÖ ®­îc cñng cè vµ

248

kh¸i qu¸t.

– D¹y häc kh«ng chØ ¶nh h­ëng ®Õn sù ph¸t

triÓn c¸c n¨ng lùc trÝ tuÖ mµ cßn ¶nh h­ëng ®Õn

sù ph¸t triÓn c¸c mÆt kh¸c cña nh©n c¸ch: nhu cÇu

nhËn thøc, høng thó häc tËp, ®éng c¬ häc tËp...

– Ng­îc l¹i, trÝ tuÖ nãi riªng, c¸c phÈm chÊt

t©m lÝ l¹i cã ¶nh h­ëng ng­îc l¹i ®Õn qu¸ tr×nh

d¹y häc, qu¸ tr×nh lÜnh héi tri thøc. Sù ph¸t

triÓn trÝ tuÖ võa lµ kÕt qu¶, võa lµ ®iÒu kiÖn

cña viÖc n¾m v÷ng tri thøc trong ho¹t ®éng häc

tËp.

C©u 69: – Hµnh vi ®¹o ®øc lµ mét hµnh ®éng tù

gi¸c ®­îc thóc ®Èy bëi mét ®éng c¬ cã ý nghÜa vÒ

mÆt ®¹o ®øc. Chóng th­êng ®­îc biÓu hiÖn trong

c¸ch ®èi nh©n, xö thÕ, trong lèi sèng, trong

phong c¸ch, trong lêi ¨n tiÕng nãi...

– Tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ hµnh vi ®¹o ®øc:

+ TÝnh tù gi¸c cña hµnh vi.

+ TÝnh cã Ých cña hµnh vi.

+ TÝnh kh«ng vô lîi cña hµnh vi.

C©u 70: Nhu cÇu ®¹o ®øc vµ hµnh vi ®¹o ®øc cã mèi

quan hÖ g¾n bã chÆt chÏ víi nhau, quy ®Þnh lÉn

nhau:

– Nhu cÇu ®¹o ®øc quy ®Þnh hµnh vi ®¹o ®øc,

nh­ng hµnh vi ®¹o ®øc còng t¸c ®éng trë l¹i nhu

cÇu ®¹o ®øc vµ lµm nã biÕn ®æi.

249

– §éng c¬ ®¹o ®øc cã ý nghÜa tÝch cùc hay tiªu

cùc vÒ mÆt ®¹o ®øc, nªn mét hµnh vi cã thÓ trë

thµnh hµnh vi ®¹o ®øc hay hµnh vi phi ®¹o ®øc.

– Trong gi¸o dôc ®¹o ®øc, xÐt cho ®Õn cïng lµ

ph¶i tæ chøc ho¹t ®éng, hµnh ®éng trong nh÷ng

hoµn c¶nh vµ ®iÒu kiÖn cô thÓ mµ häc sinh cã c¬

héi ®Ó béc lé ®éng c¬ vµ ý thøc ®¹o ®øc t­¬ng

øng.

C©u 71: CÊu tróc t©m lÝ cña hµnh vi ®¹o ®øc:

– Tri thøc vµ niÒm tin ®¹o ®øc.

– §éng c¬ vµ t×nh c¶m ®¹o ®øc.

– ThiÖn chÝ, nghÞ lùc vµ thãi quen ®¹o ®øc.

C©u 72: Nh©n c¸ch lµ chñ thÓ cña hµnh vi ®¹o ®øc:

– Mét hµnh vi ®¹o ®øc cô thÓ, xÐt cho ®Õn cïng

lµ do nh©n c¸ch trän vÑn thùc hiÖn hµnh vi ®ã.

– Tri thøc ®¹o ®øc, niÒm tin ®¹o ®øc, t×nh c¶m

®¹o ®øc, thiÖn chÝ, nghÞ lùc vµ thãi quen ®¹o ®øc

chÝnh lµ hÖ thèng phÈm chÊt vµ n¨ng lùc cïng ý

thøc cña mét con ng­êi cô thÓ t¹o nªn cÊu tróc

t©m lÝ cña hµnh vi ®¹o ®øc.

KLSP: Gi¸o dôc ®¹o ®øc ®ång thêi víi viÖc gi¸o

dôc toµn bé nh©n c¸ch th«ng qua tæ chøc hµnh vi

®¹o ®øc.

C©u 73: – Tri thøc ®¹o ®øc lµ sù hiÓu biÕt cña

con ng­êi vÒ nh÷ng chuÈn mùc ®¹o ®øc quy ®Þnh vÒ

nh÷ng hµnh vi x· héi cña hä trong mèi quan hÖ víi

ng­êi kh¸c vµ víi x· héi.

250

– NiÒm tin ®¹o ®øc lµ sù tin t­ëng mét c¸ch

s©u s¾c vµ v÷ng ch¾c cña con ng­êi vµo tÝnh chÝnh

nghÜa vµ tÝnh ch©n lÝ cña c¸c chuÈn mùc ®¹o ®øc

vµ sù thõa nhËn tÝnh tÊt yÕu ph¶i t«n träng triÖt

®Ó c¸c chuÈn mùc Êy.

KLSP:

– CÇn ph©n biÖt viÖc hiÓu tri thøc ®¹o ®øc víi

viÖc häc thuéc mét c¸ch h×nh thøc c¸c chuÈn mùc

vµ nguyªn t¾c ®¹o ®øc.

– ViÖc h×nh thµnh niÒm tin ®¹o ®øc phô thuéc

vµo viÖc trang bÞ nh÷ng kh¸i niÖm b»ng nhiÒu

h×nh thøc, sù thÓ nghiÖm trong cuéc sèng, sù tæ

chøc gi¸o dôc gia ®×nh, gi¸o dôc trong tËp

thÓ...

C©u 74: – §éng c¬ ®¹o ®øc lµ nguyªn nh©n bªn

trong, ®· ®­îc con ng­êi ý thøc vµ trë thµnh ®éng

lùc chÝnh lµm c¬ së cho nh÷ng hµnh ®éng cña con

ng­êi trong mèi quan hÖ gi÷a ng­êi nµy víi ng­êi

kh¸c vµ víi x· héi, biÕn hµnh ®éng cña con ng­êi

thµnh hµnh vi ®¹o ®øc.

– T×nh c¶m ®¹o ®øc lµ nh÷ng th¸i ®é, rung c¶m

cña c¸ nh©n ®èi víi hµnh vi cña ng­êi kh¸c còng

nh­ víi hµnh vi cña chÝnh m×nh trong qu¸ tr×nh

quan hÖ gi÷a c¸ nh©n víi ng­êi kh¸c vµ víi x·

héi.

KLSP:

– X©y dùng cho häc sinh nh÷ng ®éng c¬ ®¹o ®øc

v÷ng bÒn.

251

– BiÓu d­¬ng nh÷ng hµnh vi ®¹o ®øc tÝch cùc

cña häc sinh, gi¸o dôc vµ uèn n¾n nh÷ng hµnh vi

sai lÖch.

– Kh¬i dËy nh÷ng nhu cÇu ®¹o ®øc, thóc ®Èy c¸c

em hµnh ®éng mét c¸ch cã ®¹o ®øc trong mèi quan

hÖ gi÷a c¸ nh©n víi ng­êi kh¸c, víi x· héi vµ víi

tËp thÓ...

C©u 75: – ý chÝ cña con ng­êi h­íng vµo viÖc t¹o

ra gi¸ trÞ ®¹o ®øc lµ ý chÝ ®¹o ®øc hay cßn gäi

lµ thiÖn chÝ.

– NghÞ lùc lµ n¨ng lùc phôc tïng ý thøc ®¹o ®øc

cña con ng­êi.

– Thãi quen ®¹o ®øc lµ nh÷ng hµnh vi ®¹o ®øc

æn ®Þnh cña con ng­êi; nã trë thµnh nhu cÇu ®¹o

®øc cña ng­êi ®ã vµ nÕu nhu cÇu nµy ®­îc tho¶ m·n

th× con ng­êi c¶m thÊy dÔ chÞu, nÕu kh«ng ®­îc

tho¶ m·n th× tr¸i l¹i.

KLSP:

– CÇn h×nh thµnh ë häc sinh nh÷ng thiÖn chÝ,

nghÞ lùc ®Ó biÕn nh÷ng thiÖn chÝ ®ã thµnh hµnh vi

®¹o ®øc thËt sù.

– Gi¸o dôc häc sinh cã nh÷ng hµnh vi ®¹o ®øc

vµ rÌn luyÖn ®Ó cã thãi quen ®¹o ®øc ë c¸c em...

C©u 76: Nh÷ng con ®­êng gi¸o dôc ®¹o ®øc cho häc

sinh:

– Gi¸o dôc nhµ tr­êng.

– TËp thÓ lµ m«i tr­êng ph¸t sinh, lµ ®iÒu

kiÖn tån t¹i vµ cñng cè nh÷ng hµnh vi ®¹o ®øc.

252

– Gi¸o dôc gia ®×nh.

– Tù gi¸o dôc, tù tu d­ìng lµ yÕu tè quyÕt

®Þnh trùc tiÕp phÈm chÊt ®¹o ®øc cña mçi häc

sinh.

C©u 77: Sù cÇn thiÕt trau dåi nh©n c¸ch ®èi víi

ng­êi thÇy gi¸o:

– S¶n phÈm lao ®éng cña ng­êi thÇy gi¸o lµ

nh©n c¸ch häc sinh do nh÷ng yªu cÇu kh¸ch quan

cña x· héi quy ®Þnh.

– ThÇy gi¸o lµ ng­êi quyÕt ®Þnh trùc tiÕp

chÊt l­îng

®µo t¹o.

– ThÇy gi¸o lµ c¸i ‘‘dÊu nèi’’ gi÷a nÒn v¨n ho¸

nh©n lo¹i vµ d©n téc víi viÖc t¸i t¹o nÒn v¨n ho¸

vµ d©n téc ®ã ë thÕ hÖ trÎ.

Sù cÇn thiÕt trau dåi nh©n c¸ch ®èi víi

ng­êi thÇy gi¸o lµ tÊt yÕu, lµ yªu cÇu kh¸ch

quan dùa trªn ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña nghÒ d¹y häc,

dùa trªn vai trß vµ chøc n¨ng cña ng­êi

thÇy gi¸o.

C©u 78: §Æc ®iÓm lao ®éng s­ ph¹m cña ng­êi thÇy

gi¸o:

– NghÒ mµ ®èi t­îng quan hÖ trùc tiÕp lµ con

ng­êi.

– NghÒ mµ c«ng cô chñ yÕu lµ nh©n c¸ch cña

253

chÝnh m×nh.

– NghÒ t¸i s¶n xuÊt, më réng søc lao ®éng.

– NghÒ ®ßi hái tÝnh khoa häc, tÝnh nghÖ thuËt

vµ tÝnh s¸ng t¹o cao.

– NghÒ lao ®éng trÝ ãc chuyªn nghiÖp.

C©u 79: Tõ nh÷ng ®Æc ®iÓm lao ®éng s­ ph¹m cña

ng­êi thÇy gi¸o cho thÊy lao ®éng s­ ph¹m cã ý

nghÜa rÊt lín lao trong ®êi sèng cña x· héi loµi

ng­êi, ®èi víi sù ph¸t triÓn cña mçi quèc gia. V×

vËy, víi t­ c¸ch lµ mét gi¸o viªn trong t­¬ng lai

cÇn ph¶i cã mét ph­¬ng h­íng rÌn luyÖn nh©n c¸ch

cña b¶n th©n.

– Kh«ng ngõng häc tËp, n©ng cao tri thøc.

– RÌn luyÖn kÜ n¨ng nghÒ nghiÖp.

– Tham gia nghiªn cøu khoa häc vµ phong trµo

rÌn luyÖn NVSP th­êng xuyªn.

– RÌn luyÖn t­ c¸ch, t¸c phong, trau dåi ng«n

ng÷...

C©u 80: – ThÕ giíi quan lµ yÕu tè quan träng

trong cÊu tróc nh©n c¸ch ng­êi thÇy gi¸o. Nã

kh«ng nh÷ng quyÕt ®Þnh niÒm tin chÝnh trÞ, mµ cßn

quyÕt ®Þnh toµn bé hµnh vi còng nh­ ¶nh h­ëng cña

ng­êi thÇy gi¸o ®èi víi thÕ hÖ trÎ.

– ThÕ giíi quan cña ng­êi thÇy gi¸o lµ thÕ

giíi quan duy vËt biÖn chøng.

– Nh÷ng yÕu tè ¶nh h­ëng:

+ Tr×nh ®é häc vÊn.

254

+ Ho¹t ®éng nghiªn cøu, gi¶ng d¹y.

+ Hoµn c¶nh kinh tÕ – chÝnh trÞ, v¨n ho¸ – x·

héi...

– ThÕ giíi quan duy vËt biÖn chøng lµ kim chØ

nam, gióp cho ng­êi thÇy gi¸o ®i tiªn phong trong

phong trµo x©y dùng XHCN, x©y dùng niÒm tin cho

thÕ hÖ trÎ....

KLSP: Ng­êi thÇy gi¸o kh«ng ngõng n©ng cao

tr×nh ®é chuyªn m«n, kÜ n¨ng nghÒ nghiÖp, lu«n cã

tinh thÇn s¸ng t¹o trong c«ng viÖc, kiªn ®Þnh víi

lÝ t­ëng do m×nh ®· lùa chän....

C©u 81: – LÝ t­ëng ®µo t¹o thÕ hÖ trÎ lµ h¹t nh©n

trong cÊu tróc nh©n c¸ch ng­êi thÇy gi¸o, lµ

‘‘ng«i sao dÉn ®­êng’’ gióp thÇy gi¸o v­ît qua mäi

khã kh¨n lu«n h­íng vÒ phÝa tr­íc, thÊy ®­îc gi¸

trÞ lao ®éng cña m×nh ®èi víi thÕ hÖ trÎ.

– BiÓu hiÖn: NiÒm say mª nghÒ nghiÖp, lßng yªu

trÎ vµ l­¬ng t©m nghÒ nghiÖp, hi sinh v× c«ng

viÖc, cã lèi sèng gi¶n dÞ vµ th©n t×nh...

– LÝ t­ëng ®µo t¹o thÕ hÖ trÎ lµ kÕt qu¶ cña

mét qu¸ tr×nh ho¹t ®éng tÝch cùc trong c«ng t¸c

gi¸o dôc.

C©u 82: – Lßng yªu trÎ lµ mét phÈm chÊt ®Æc tr­ng

trong nh©n c¸ch ng­êi thÇy gi¸o, v× lßng yªu

th­¬ng ng­êi lµ ®¹o lÝ cña cuéc sèng: ‘‘Yªu ng­êi

bao nhiªu, yªu nghÒ bÊy nhiªu’’.

– Lßng yªu trÎ ®­îc thÓ hiÖn:

255

+ C¶m thÊy h¹nh phóc khi ®­îc tiÕp xóc víi

trÎ, ®i s©u vµo thÕ giíi ®éc ®¸o cña trÎ.

+ Th¸i ®é quan t©m ch¨m sãc vµ gi¸o dôc trÎ.

+ T×nh c¶m ch©n thµnh, gi¶n dÞ, kh«ng ph©n

biÖt ®èi xö, nh­ng ph¶i ®¶m b¶o tÝnh nghiªm kh¾c

®èi víi trÎ....

KLSP: BÝ quyÕt thµnh c«ng cña nhµ gi¸o dôc b¾t

nguån tõ t×nh c¶m v« cïng s©u s¾c, ®ã lµ t×nh yªu

trÎ víi khÈu hiÖu: ‘‘TÊt c¶ v× häc sinh th©n yªu’’.

C©u 83: – Lßng yªu nghÒ vµ yªu trÎ g¾n bã chÆt

chÏ víi nhau, hoµ quyÖn vµo nhau.

– BiÓu hiÖn:

+ Lu«n nghÜ ®Õn viÖc cèng hiÕn cho sù nghiÖp

®µo t¹o thÕ hÖ trÎ.

+ Lao ®éng víi tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cao.

+ Lu«n c¶i tiÕn néi dung, ph­¬ng ph¸p gi¶ng

d¹y.

+ Kh«ng ngõng båi d­ìng n©ng cao tr×nh ®é

chuyªn m«n...

KLSP: Kh«ng ngõng rÌn luyÖn tr×nh ®é nghÒ

nghiÖp chuyªn m«n, trau dåi nh©n c¸ch cña b¶n

th©n, h×nh thµnh nh÷ng hµnh vi ®¹o ®øc phï hîp.

C©u 84: – N¨ng lùc hiÓu cña häc sinh lµ n¨ng lùc

‘‘th©m nhËp’’ vµo thÕ giíi bªn trong cña trÎ, cã

thÓ hiÓu biÕt t­êng tËn vÒ nh©n c¸ch cña chóng vµ

biÕt quan s¸t tinh tÕ nh÷ng biÓu hiÖn t©m lÝ cña

häc sinh trong qu¸ tr×nh d¹y häc vµ gi¸o dôc.

256

– BiÓu hiÖn:

+ BiÕt tÝnh ®Õn tr×nh ®é v¨n ho¸, tr×nh ®é

ph¸t triÓn cña häc sinh.

+ X¸c ®Þnh chÝnh x¸c khèi l­îng kiÕn thøc hiÖn

cã vµ khèi l­îng kiÕn thøc cÇn tr×nh bµy cho häc

sinh.

+ Cã kh¶ n¨ng n¾m ®­îc nh÷ng th«ng tin ph¶n

håi tõ phÝa häc sinh.

+ BiÕt ®Æt vµo vÞ trÝ cña ng­êi häc ®Ó cã

nh÷ng øng xö s­ ph¹m thÝch hîp víi tõng ®èi

t­îng.

+ BiÕt dù ®o¸n nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n khi

thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô nhËn thøc.

KLSP: CÇn ph¶i rÌn luyÖn nghiªm tóc trong qu¸

tr×nh häc tËp nghÒ nghiÖp cña b¶n th©n.

C©u 85: – Tri thøc vµ tÇm hiÓu biÕt lµ n¨ng lùc

quan träng cña n¨ng lùc s­ ph¹m, mét trong nh÷ng

kh¶ n¨ng trô cét cña nghÒ d¹y häc.

– BiÓu hiÖn:

+ N¾m v÷ng vµ hiÓu biÕt m«n m×nh phô tr¸ch.

+ Th­êng xuyªn theo dâi nh÷ng xu h­íng, nh÷ng

ph¸t minh trong khoa häc thuéc m«n m×nh phô

tr¸ch, biÕt tiÕn hµnh nghiªn cøu khoa häc vµ høng

thó víi nã.

+ Cã n¨ng lùc tù häc, tù båi d­ìng.

– Muèn vËy, ng­êi thÇy gi¸o ph¶i cã hai yÕu tè

c¬ b¶n:

+ Nhu cÇu vÒ sù më réng tri thøc vµ tÇm hiÓu

257

biÕt.

+ KÜ n¨ng ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu ®ã (Ph­¬ng ph¸p

tù häc).

C©u 86: – N¨ng lùc chÕ biÕn tµi liÖu häc tËp lµ

n¨ng lùc gia c«ng vÒ mÆt ‘‘s­ ph¹m’’ cña ng­êi thÇy

gi¸o ®èi víi tµi liÖu häc tËp, nh»m lµm cho nã

phï hîp tèi ®a víi ®Æc ®iÓm løa tuæi, ®Æc ®iÓm c¸

nh©n häc sinh, tr×nh ®é, kinh nghiÖm cña c¸c em

vµ ®¶m b¶o l«gÝc s­ ph¹m.

– Muèn lµm ®­îc ®iÒu ®ã ng­êi thÇy gi¸o cÇn:

+ Cã kh¶ n¨ng ph©n tÝch, tæng hîp, hÖ thèng

ho¸ kiÕn thøc.

+ ThÇy gi¸o ph¶i cã ãc s¸ng t¹o:

* Cung cÊp kiÕn thøc c« ®äng, chÝnh x¸c, tÝnh

øng dông cao.

*Lu«n ®æi míi ph­¬ng ph¸p, bµi gi¶ng cã søc

l«i cuèn, giµu c¶m xóc tÝch cùc.

* Nh¹y c¶m víi c¸i míi, giµu c¶m høng s¸ng

t¹o.

C©u 87: – N¨ng lùc n¾m v÷ng kÜ thuËt d¹y häc lµ

n¾m v÷ng c¸ch tæ chøc vµ ®iÒu khiÓn ho¹t ®éng

nhËn thøc cña häc sinh qua bµi gi¶ng.

– BiÓu hiÖn:

+ N¾m v÷ng kÜ thuËt d¹y häc míi, t¹o cho häc

sinh cã vÞ trÝ ‘‘ng­êi ph¸t minh’’ trong qu¸ tr×nh

d¹y häc.

+ TruyÒn ®¹t tµi liÖu râ rµng, dÔ hiÓu vµ lµm

258

cho nã trë nªn võa søc víi häc sinh.

+ G©y høng thó, kÝch thÝch häc sinh tù t×m

tßi, suy nghÜ mét c¸ch tÝch cùc vµ ®éc lËp.

+ T¹o ra t©m thÕ cã lîi cho viÖc häc tËp, lÜnh

héi kiÕn thøc.

§©y lµ kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh häc tËp nghiªm

tóc, rÌn luyÖn tay nghÒ c«ng phu.

C©u 88: – N¨ng lùc ng«n ng÷ lµ n¨ng lùc biÓu ®¹t

râ rµng vµ m¹ch l¹c ý nghÜ vµ t×nh c¶m cña m×nh

b»ng lêi nãi còng nh­ nÐt mÆt vµ ®iÖu bé.

– Lµ mét trong nh÷ng n¨ng lùc quan träng, c«ng

cô sèng cßn cña ng­êi thÇy gi¸o khi thùc hiÖn

chøc n¨ng d¹y häc vµ gi¸o dôc cña m×nh:

+ Lµ ph­¬ng tiÖn chuyÓn t¶i th«ng tin tõ

gi¸o viªn ®Õn häc sinh.

+ Ng«n ng÷ cã kh¶ n¨ng ®Þnh h­íng sù chó ý cña

häc sinh vµo bµi gi¶ng.

+ Ng«n ng÷ thóc ®Èy tÝnh tÝch cùc suy nghÜ cña

häc sinh.

+ Ng«n ng÷ ®iÒu khiÓn, ®iÒu chØnh qu¸ tr×nh

nhËn thøc...

C©u 89: Nh÷ng biÓu hiÖn n¨ng lùc ng«n ng÷ cña

ng­êi thÇy gi¸o:

– VÒ néi dung:

+ Ng«n ng÷ chøa ®ùng mËt ®é th«ng tin lín,

®­îc diÔn t¶ tr×nh bµy chÝnh x¸c, c« ®äng.

259

+ Lêi nãi ph¶n ¸nh ®­îc tÝnh kÕ tôc vµ tÝnh

luËn chøng, ®¶m b¶o th«ng tin liªn tôc, l«gÝc.

+ Néi dung vµ h×nh thøc ph¶i thÝch hîp víi

nhiÖm vô nhËn thøc (th«ng b¸o tµi liÖu míi, b×nh

luËn, biÓu lé sù t¸n ®ång hay bÊt b×nh...)

+ Nh©n c¸ch cña ng­êi thÇy lµ hËu thuÉn v÷ng

ch¾c vµ duy nhÊt cho lêi nãi.

– VÒ h×nh thøc:

+ Ng«n ng÷ gi¶n dÞ, sinh ®éng, giµu h×nh ¶nh,

cã ng÷ ®iÖu cã kh¶ n¨ng biÓu c¶m...

+ DÔ hiÓu, cã chiÒu s©u vÒ t­ t­ëng, cã søc

lay ®éng, thóc ®Èy mét c¸ch tèi ®a sù suy nghÜ

cña häc sinh.

+ NhÞp ®é trung b×nh, ho¹t b¸t.

C©u 90: – N¨ng lùc v¹ch dù ¸n ph¸t triÓn nh©n

c¸ch häc sinh lµ n¨ng lùc biÕt dùa vµo môc ®Ých

gi¸o dôc vµ yªu cÇu ®µo t¹o ®Ó h×nh dung tr­íc

cÇn ph¶i gi¸o dôc cho tõng häc sinh nh÷ng phÈm

chÊt nh©n c¸ch nµo vµ h­íng ho¹t ®éng cña m×nh

tíi ®©u ®Ó ®¹t ®­îc h×nh mÉu trän vÑn cña con

ng­êi míi.

– BiÓu hiÖn cña n¨ng lùc:

+ ThÇy gi¸o võa ph¶i cã kÜ n¨ng tiªn ®o¸n sù

ph¸t triÓn cña nh÷ng thuéc tÝnh nµy hay kh¸c ë

tõng häc sinh, võa ph¶i n¾m ®­îc nguyªn nh©n sinh

ra còng nh­ møc ®é ph¸t triÓn cña nh÷ng thuéc

tÝnh ®ã.

+ Cã h×nh mÉu râ rµng vÒ biÓu t­îng nh©n c¸ch

260

cña nh÷ng häc sinh kh¸c nhau sÏ thu ®­îc trong

t­¬ng lai d­íi ¶nh h­ëng cña nh÷ng dù ¸n ph¸t

triÓn nh©n c¸ch do m×nh x©y dùng.

+ H×nh dung ®­îc hiÖu qu¶ cña c¸c t¸c ®éng

gi¸o dôc nh»m h×nh thµnh nh©n c¸ch theo dù ¸n.

Nh÷ng yÕu tè t©m lÝ cÇn thiÕt ®èi víi n¨ng lùc

nµy: ãc t­ëng t­îng s­ ph¹m, tÝnh l¹c quan s­

ph¹m, ãc quan s¸t s­ ph¹m, niÒm tin vµo søc m¹nh

gi¸o dôc vµ niÒm tin vµo con ng­êi.

C©u 91: – N¨ng lùc giao tiÕp s­ ph¹m lµ n¨ng lùc

nhËn thøc nhanh chãng nh÷ng biÓu hiÖn bªn ngoµi

vµ nh÷ng diÔn biÕn t©m lÝ bªn trong cña häc sinh

vµ b¶n th©n, biÕt sö dông hîp lÝ c¸c ph­¬ng tiÖn

ng«n ng÷ vµ phi ng«n ng÷, ®ång thêi biÕt c¸ch tæ

chøc, ®iÒu khiÓn vµ ®iÒu chØnh qu¸ tr×nh giao

tiÕp nh»m ®¹t môc ®Ých gi¸o dôc.

– N¨ng lùc giao tiÕp s­ ph¹m biÓu hiÖn ë c¸c

kÜ n¨ng chÝnh sau:

+ KÜ n¨ng ®Þnh h­íng giao tiÕp.

+ KÜ n¨ng ®Þnh vÞ.

+ KÜ n¨ng ®iÒu khiÓn qu¸ tr×nh giao tiÕp. KÜ

n¨ng nµy cßn thÓ hiÖn ë mét sè kÜ n¨ng cô thÓ

sau:

* KÜ n¨ng lµm chñ tr¹ng th¸i xóc c¶m cña b¶n

th©n.

* KÜ n¨ng sö dông ph­¬ng tiÖn giao tiÕp.

Chó ý trong thùc tiÔn gi¸o dôc cña m×nh, thÇy

gi¸o cßn tiÕn hµnh giao tiÕp víi ®ång nghiÖp, víi

261

phô huynh häc sinh, víi c¸c tæ chøc x· héi kh¸c.

Th«ng qua sù giao tiÕp nµy, thÇy gi¸o ®ãng gãp

c«ng søc vµo viÖc g¾n kÕt gi¸o dôc nhµ tr­êng víi

gi¸o dôc gia ®×nh vµ x· héi, t¹o nªn søc m¹nh

tæng hîp trong sù nghiÖp ®µo t¹o thÕ hÖ trÎ.

ViÖc rÌn luyÖn n¨ng lùc giao tiÕp kh«ng t¸ch

rêi víi viÖc rÌn luyÖn c¸c phÈm chÊt cña nh©n

c¸ch.

C©u 92: – N¨ng lùc c¶m ho¸ häc sinh lµ n¨ng lùc

g©y ®­îc ¶nh h­ëng trùc tiÕp cña m×nh ®èi víi häc

sinh vÒ mÆt t×nh c¶m vµ ý chÝ. Nãi mét c¸ch kh¸c,

®ã lµ kh¶ n¨ng lµm cho häc sinh nghe, tin vµ lµm

theo m×nh b»ng t×nh c¶m, b»ng niÒm tin.

– N¨ng lùc c¶m ho¸ häc sinh phô thuéc vµo mét

tæ hîp c¸c phÈm chÊt nh©n c¸ch cña ng­êi thÇy

gi¸o nh­ tinh thÇn tr¸ch nhiÖm ®èi víi c«ng

viÖc, niÒm tin vµo sù chÝnh nghÜa vµ kh¶ n¨ng

truyÒn ®¹t niÒm tin ®ã, sù t«n träng häc sinh,

sù chu ®¸o vµ khÐo lÐo ®èi xö s­ ph¹m, lßng vÞ

tha vµ c¸c phÈm chÊt cña ý chÝ.

– §Ó cã n¨ng lùc nµy, ng­êi thÇy gi¸o ph¶i

kh«ng ngõng phÊn ®Êu vµ tu d­ìng ®Ó cã mét nÕp

sèng v¨n ho¸ cao, mét phong c¸ch mÉu mùc, nh»m

t¹o ra mét uy tÝn ch©n chÝnh thùc sù biÓu hiÖn

trong tõng cö chØ, lêi nãi, trong tinh thÇn lao

®éng h¨ng say, ë tÝnh s¸ng t¹o vµ lÝ t­ëng nghÒ

nghiÖp cao ®Ñp.

Ph¶i x©y dùng quan hÖ thÇy trß tèt ®Ñp: Võa

nghiªm tóc, võa th©n mËt; cã th¸i ®é yªu th­¬ng

262

vµ tin t­ëng häc sinh, ®èi xö c«ng b»ng, ch©n

thµnh vµ gi¶n dÞ, biÕt ph¸t huy tÝnh tÝch cùc chñ

®éng s¸ng t¹o cña häc sinh.

Ng­êi thÇy ph¶i cã t­ thÕ, t¸c phong g­¬ng mÉu

tr­íc häc sinh.

Søc hót cña sù c¶m ho¸ hoµn toµn b¾t nguån vµ

hiÖn th©n tõ chÝnh phÈm chÊt chÝnh trÞ, ®¹o ®øc

vµ tµi n¨ng s­ ph¹m cña ng­êi thÇy.

C©u 93: – ThÕ nµo lµ sù ®èi xö khÐo lÐo s­ ph¹m:

Theo I.V. Xtrakh«p cho r»ng: C¸i chñ yÕu trong

sù ®èi xö s­ ph¹m lµ kÜ n¨ng t×m ra nh÷ng ph­¬ng

thøc t¸c ®éng ®Õn häc sinh mét c¸ch cã hiÖu qu¶

nhÊt, lµ sù c©n nh¾c ®óng ®¾n nh÷ng nhiÖm vô s­

ph¹m cô thÓ, phï hîp víi nh÷ng ®Æc ®iÓm vµ kh¶

n¨ng cña c¸ nh©n còng nh­ tËp thÓ häc sinh trong

nh÷ng t×nh huèng s­ ph¹m cô thÓ.

C¸c yÕu tè t©m lÝ cña sù khÐo lÐo ®èi xö s­

ph¹m:

+ Sù thèng nhÊt gi÷a t×nh th­¬ng yªu hîp lÝ

cña gi¸o viªn ®èi víi häc sinh vµ nh÷ng h×nh thøc

®èi xö hoµn thiÖn vÒ mÆt s­ ph¹m.

+ Thèng nhÊt gi÷a sù t«n träng nh©n c¸ch häc

sinh vµ tÝnh yªu cÇu cao vÒ mÆt s­ ph¹m.

+ Sù thèng nhÊt gi÷a niÒm tin vµ viÖc kiÓm tra

s­ ph¹m.

+ Sù c©n b»ng gi÷a ý chÝ khi giao tiÕp víi

tÝnh gi¶n dÞ, tù nhiªn, ch©n thËt vµ cã thiÖn ý

cña nh÷ng h×nh thøc ®èi xö.

263

– BiÓu hiÖn cña sù khÐo lÐo ®èi xö s­ ph¹m:

+ Sù nh¹y bÐn vÒ møc ®é sö dông bÊt cø mét t¸c

®éng s­ ph¹m nµo: khuyÕn khÝch, tr¸ch ph¹t hay ra

lÖnh...; nh÷ng t¸c ®éng s­ ph¹m nµy nÕu qu¸ lêi

hay qu¸ møc ®Òu cã thÓ dÉn ®Õn t¸c ®éng ‘‘ph¶n s­

ph¹m’’.

+ Nhanh chãng x¸c ®Þnh ®­îc vÊn ®Ò x¶y ra vµ

kÞp thêi ¸p dông nh÷ng biÖn ph¸p thÝch hîp.

+ BiÕt ph¸t hiÖn kÞp thêi vµ gi¶i quyÕt khÐo

lÐo nh÷ng vÊn ®Ò x¶y ra bÊt ngê, kh«ng nãng véi,

kh«ng th« b¹o.

+ BiÕt biÕn c¸i bÞ ®éng thµnh c¸i chñ ®éng,

gi¶i quyÕt mét c¸ch mau lÑ nh÷ng vÊn ®Ò phøc t¹p

trong c«ng t¸c d¹y häc vµ gi¸o dôc.

+ Ngoµi ra ng­êi thÇy gi¸o biÕt khÐo lÐo ®èi

xö s­ ph¹m th­êng quan t©m chu ®¸o ®Õn trÎ, cã

tÝnh ®Õn mét c¸ch ®Çy ®ñ nh÷ng ®Æc ®iÓm t©m lÝ

cña c¸ nh©n häc sinh.

C©u 94: Nhãm n¨ng lùc tæ chøc ho¹t ®éng s­ ph¹m:

Ng­êi thÇy gi¸o võa lµ ng­êi tæ chøc lao ®éng

cho c¸ nh©n vµ tËp thÓ häc sinh trong nh÷ng ®iÒu

kiÖn s­ ph¹m kh¸c nhau, lµ h¹t nh©n ®Ó g¾n kÕt

häc sinh thµnh mét tËp thÓ, võa lµ ng­êi tuyªn

truyÒn vµ liªn kÕt, phèi hîp víi c¸c lùc l­îng

gi¸o dôc. V× thÕ, n¨ng lùc tæ chøc ho¹t ®éng s­

ph¹m lµ tÊt yÕu cÇn cã trong n¨ng lùc s­ ph¹m cña

ng­êi thÇy gi¸o:

a. BiÕt tæ chøc vµ cæ vò häc sinh thùc hiÖn

264

c¸c nhiÖm vô kh¸c nhau cña c«ng t¸c d¹y häc vµ

gi¸o dôc ë trªn líp còng nh­ ngoµi tr­êng, trong

néi kho¸ còng nh­ ngo¹i kho¸ cho tõng häc sinh

còng nh­ cho tËp thÓ cña chóng.

b. BiÕt ®oµn kÕt häc sinh thµnh mét tËp thÓ

thèng nhÊt, lµnh m¹nh, cã kØ luËt, cã nÒn nÕp,

®¶m b¶o cho mäi ho¹t ®éng cña líp diÔn ra mét

c¸ch thuËn lîi, t¹o dùng tËp thÓ thµnh ‘‘mét thÇy

gi¸o th­êng trùc’’ (thÇy gi¸o thø hai).

c. BiÕt tæ chøc vµ vËn ®éng nh©n d©n, cha mÑ

häc sinh vµ tæ chøc x· héi tham gia vµo sù nghiÖp

gi¸o dôc theo mét môc tiªu x¸c ®Þnh.

Muèn cã n¨ng lùc nµy, nh÷ng gi¸o sinh t­¬ng

lai cÇn ph¶i häc tËp, tu d­ìng, phÊn ®Êu v­ît qua

mäi khã kh¨n thö th¸ch ®Ó rÌn luyÖn m×nh ®Ó trë

thµnh mét nhµ gi¸o trong t­¬ng lai: phÊn ®Êu

trong häc tËp, tu d­ìng ®¹o ®øc, rÌn luyÖn t¸c

phong, tham gia c«ng t¸c x· héi, th©m nhËp thùc

tÕ, kh«ng ngõng s¸ng t¹o trong mäi lÜnh vùc ho¹t

®éng cña b¶n th©n...

C©u 95: Nh÷ng ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®èi víi ng­êi

thÇy gi¸o ®Ó tæ chøc tèt c¸c ho¹t ®éng s­ ph¹m:

a. BiÕt x©y dùng kÕ ho¹ch, suy nghÜ s©u s¾c ®Ó

h×nh dung c¸c t×nh huèng gi¸o dôc vµ ®Æc ®iÓm cña

®èi t­îng, ®¶m b¶o tÝnh nguyªn t¾c vµ tÝnh linh

ho¹t cña kÕ ho¹ch. BiÕt v¹ch kÕ ho¹ch ®i ®«i víi

kiÓm tra kÕ ho¹ch ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ vµ s½n

sµng bæ sung c¸c ho¹t ®éng hç trî khi cÇn thiÕt.

265

b. Sö dông ®óng ®¾n c¸c h×nh thøc vµ ph­¬ng

ph¸p d¹y häc vµ gi¸o dôc nh»m tæ chøc tèt viÖc

häc tËp, t¸c ®éng s©u s¾c ®Õn t­ t­ëng vµ t×nh

c¶m cña häc sinh.

c. X¸c ®Þnh møc ®é vµ giíi h¹n cña nh÷ng biÖn

ph¸p d¹y häc vµ gi¸o dôc kh¸c nhau.

d. Cã nghÞ lùc vµ dòng c¶m tin vµo sù ®óng ®¾n

cña kÕ ho¹ch vµ c¸c biÖn ph¸p gi¸o dôc.

C©u 96: Uy tÝn, vai trß cña uy tÝn trong ho¹t

®éng cña ng­êi thÇy gi¸o.

– Uy tÝn, nãi mét c¸ch c« ®äng vµ ®Çy ®ñ ®ã lµ

tÊm lßng vµ tµi n¨ng cña ng­êi thÇy gi¸o.

– Ng­êi thÇy gi¸o cã uy tÝn sÏ cã ¶nh h­ëng

m¹nh mÏ ®Õn t­ t­ëng vµ t×nh c¶m cña c¸c em.

– Uy tÝn lµ kÕt qu¶ cña sù hoµn thiÖn nh©n

c¸ch, lµ hiÖu qu¶ lao ®éng kiªn tr× vµ giµu s¸ng

t¹o, lµ sù kiÕn t¹o quan hÖ tèt ®Ñp gi÷a thÇy vµ

trß.

C©u 97: Nh÷ng ®iÒu kiÖn chñ yÕu ®Ó h×nh thµnh uy

tÝn, ®ã lµ:

a. Th­¬ng yªu häc sinh vµ tËn tuþ víi nghÒ.

b. C«ng b»ng trong ®èi xö (kh«ng thiªn vÞ,

kh«ng thµnh kiÕn, kh«ng c¶m tÝnh)

c. Ph¶i cã ý chÝ tiÕn thñ (cã nguyÖn väng tù

ph¸t triÓn nhu cÇu vÒ sù më réng tri thøc vµ hoµn

266

thiÖn kÜ n¨ng nghÒ nghiÖp)

d. Cã ph­¬ng ph¸p vµ kÜ n¨ng t¸c ®éng trong

d¹y häc vµ gi¸o dôc hîp lÝ, hiÖu qu¶ vµ s¸ng t¹o.

e. M« ph¹m, g­¬ng mÉu vÒ mäi mÆt, mäi lóc vµ

mäi n¬i.

C©u 98: M« t¶ ch©n dung t©m lÝ mét thÇy c« gi¸o.

C©u 99: T×nh huèng s­ ph¹m vµ c¸ch xö lÝ.

C©u 100: VÝ dô vµ ph©n tÝch cÊu tróc t©m lÝ cña

hµnh vi ®¹o ®øc ®ã (dùa vµo c©u 71).

267

ChÞu tr¸ch nhiÖm xuÊt b¶n:

Gi¸m ®èc §inh Ngäc B¶o

Tæng biªn tËp Lª A

Biªn tËp néi dung:

NguyÔn thÞ ngäc hµ

KÜ thuËt vi tÝnh:

§µo Ph­¬ng DuyÕn

Tr×nh bµy b×a:

Ph¹m ViÖt Quang

Bé c©u hái «n tËp vµ ®¸nh gi¸

kÕt qu¶ häc tËp m«n t©m lÝ häc løa tuæi vµ t©m

lÝ häc s­ ph¹m

In 1000 cuèn, khæ 14,520,5cm, in t¹i Nhµ In Qu©n

®éi

GiÊy phÐp xuÊt b¶n sè: 21 – 953/XB – QLXB, kÝ

ngµy 20/6/2005

In xong vµ nép l­u chiÓu th¸ng 11 n¨m 2005.