bİlgİsayar donanimi · 2016-01-13 · q klavye f tipi klavye: klavyenin çnc satırındaki...

KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

3. HAFTA

KBT104 BİLGİSAYAR DONANIMI

KBT104 Bilgisayar Donanımı

2


Konu Başlıkları

Giriş Birimleri

Klavye

Klavye Tuşlarının Kullanımı

BÜYÜK/küçük harf yazma

Rakam Yazmak

Çift Karakterli Tuşların Kullanılması

Üç Karakterli Tuşların Kullanılması

Boşluk Bırakma

Karakter Silme

Araya Yazı Yazma (INSERT Tuşu)

ENTER Tuşunun Kullanılması

ESC Tuşunun Kullanılması

Fonksiyon Tuşları (F1-F12)

Print Screen Tuşu

Pause Tuşu

Scroll Lock Tuşu

Yön Tuşlarının Kullanılması

Num Lock Tuşu


3


CTRL ve ALT Tuşları

Klavyede olmayan karakter ve simgelerin yazdırılması

Mouse (Fare)

Tarayıcı (Scanner)

Kamera

Mikrofon

Joystick

Barkod Okuyucu

Kaynakça


4


Temel Kavramlar

Giriş Birimleri, Klavye, Mouse (Fare), Tarayıcı (Scanner), Kamera,

Mikrofon, Joystick, Barkod Okuyucu


5


Giriş Birimleri

Klavye

Bilgisayarınızda en temel araç klavyedir. Çünkü klavyenizdeki herhangi bir

sorunun basit bir çözümü olsa da siz bu çözümü bilmiyorsanız, elinizdeki son model

bilgisayar bile hiçbir işe yaramaz. Mouse olmadan, klavye ile birçok işleminizi

gerçekleştirmeniz mümkün ancak bunlar birçok tuş kombinasyonu ile

gerçekleşmektedir.

Klavye, üzerindeki A’dan Z’ye büyük-küçük harfleri ve 0’dan 9’a kadar olan

rakamları ve diğer bazı özel karakterleri (., $,+,-,*./ v.d.) tuşlar yardımıyla bilgisayara

giriş yapılmasını sağlayan bir donanım ünitesidir (Şekil 11).

Şekil 11. Kablolu ve kablosuz klavye

Genel olarak kullanılan iki tip klavye vardır; Bunlar Q klavye ve F klavyedir.

Q Tipi Klavye: Klavyenin üçüncü satırındaki harfler Q ile başlıyorsa klavye Q-tipi

klavyedir. Piyasada en çok kullanılan klavye tipidir. Özellikle bilgisayarı yeni

kullanmaya başlayanlar için Q-tipi klavye kullanılması önerilir.


6


Şekil 12. Q Klavye

F Tipi Klavye: Klavyenin üçüncü satırındaki harfler F ile başlıyorsa, klavye F-tipidir. F-

tipi klavye gerçek Türkçe klavye tipidir; çünkü Türkçe klavye harfleri daktilo

harflerinin sırasına uygun düzenlenmiştir. Bu nedenle on parmak daktilo kullananlar

genelde F tipi klavyeyi tercih ederler.

Şekil 13. F Klavye (Türkçe klavye)

Klavye Tuşlarının Kullanımı

BÜYÜK/küçük harf yazma

Sadece A-Z arasındaki harflerde büyük-küçük ayrımı vardır. Klavyede harflerin

büyük veya küçük yazılması iki farklı şekilde yapılabilir. Birincisi CAPS LOCK tuşu

yardımıyla, ikincisi SHIFT tuşu kullanılarak.

Eğer klavyenin sağ üst köşesindeki CAPS LOCK tuşuna ait ışıklı

gösterge yanmıyorsa, klavye tuşları küçük harf yazacak şekilde ayarlanmış

demektir. CAPS LOCK tuşuna basıldığında ışık yanacaktır ve artık

klavyede basılan harfler büyük olarak ekranda yazılır.


7


Şekil 14. Q Klavye (Türkçe klavye)

Klavye tuşları küçük harf yazma modunda iken (CAPS LOCK ışığı sönük)

SHIFT tuşu basılı olduğu halde herhangi bir harf tuşuna basılacak olursa, harf büyük

yazılır. SHIFT tuşu bırakıldığında harfler tekrar küçük yazılır. Klavye tuşları büyük

harf yazma modunda iken (CAPS LOCK ışığı yanık) SHIFT tuşu basılı olduğu halde

herhangi bir harf tuşuna basılacak olursa, harf küçük yazılır. SHIFT tuşu bırakıldığında

harfler tekrar büyük yazılır.

Rakam Yazmak

Klavyede rakamlar yine iki farklı şekilde yazılabilir. Birincisi, klavyenin ikinci

satırındaki rakam tuşlarını kullanarak. İkincisi, klavyenin en sağında bulunan sayısal

tuş takımını kullanarak. Sayısal tuş takımını kullanabilmek için öncelikle NUM LOCK

tuşuna basarak NUM LOCK ışığı yakılmalıdır.

Şekil 15. Rakamlar


8


Çift Karakterli Tuşların Kullanılması

Klavyede bazı tuşların üzerinde iki karakter olduğu görülmektedir. Bu

karakterlerden alt tarafta olanı tuşa basıldığında doğrudan yazılır. Üst tarafta olanı ise

SHIFT tuşu ile beraber basıldığında yazılır.

Üç Karakterli Tuşların Kullanılması

Klavyede bazı tuşlar üzerinde 3 karakter birden olduğu görülür. Bu

karakterlerden altta olanı normal basıldığında yazılır. Sol üstte olanı SHIFT tuşuyla

birlikte basıldığında yazılır. Sağ altta olanı ise Alt Gr tuşuyla beraber basıldığında

yazılır.

Boşluk Bırakma

Klavyede iki türlü boşluk bırakılabilir. Klavyenin alt satırında bulunan en uzun

tuş olan SPACE (Boşluk) tuşu kullanılarak her basışta bir karakter boşluk bırakılması

sağlanır. Ayrıca, klavyenin üçüncü satırı başında bulunan TAB tuşu ile de tek basışta

sekiz karakterlik boşluk bırakılabilir. SPACE tuşu kelimeler arasında boşluk bırakmak

için kullanılırken, TAB tuşu paragraf başlarında kullanılır.

Şekil 16. Space Tuşu

Karakter Silme

Karakter silme işlemi için iki tuş kullanılmaktadır. BACKSPACE tuşuna her

basışta imlecin solundaki bir karakter silinir. DELETE tuşuna her basıldığında imlecin

sağındaki bir karakter silinir ve sağda kalan diğer karakterler sola kayar.


9


Şekil 17. Karakter Silme Tuşları

Araya Yazı Yazma (INSERT Tuşu)

INSERT tuşu DOS ortamında kullanıldığında karakterler arasına diğer

karakterleri silmeden yeni karakterler eklemek için kullanılır. Windows ortamında

INSERT tuşu default olarak seçilidir.

ENTER Tuşunun Kullanılması

Klavyede iki adet ENTER tuşu bulunmaktadır. Biri harf tuşlarının bulunduğu

bölümün sağındadır, diğeri ise sayısal tuş takımının sağ alt köşesindedir. Her ikisi de

aynı görevi görür. ENTER tuşu DOS ortamında komutların işletilmesi emrini verir.

Windows pencerelerinde seçilen butonların onaylanması için kullanılır. Ayrıca

herhangi bir kelime işlemci programında (Not Defteri, Wordpad gibi) yazı yazarken

bir alt satıra geçmek için kullanılırken, Word’de sadece yeni bir paragrafa başlamak

için kullanılır.

ESC Tuşunun Kullanılması

Klavyenin sol üst köşesinde bulunur. Genellikle yapılan bir işlemi iptal etmek

veya bir önceki menüye geri dönmek için kullanılır.

Fonksiyon Tuşları (F1-F12)

Klavyenin birinci satırında F1’den F12’ye kadar olan tuşlardır. Bu tuşlardan F1

tuşunun görevi hangi programda olursa olsun yardım almak için kullanılır. Diğer

fonksiyon tuşları ise farklı programlarda farklı görevler üstlenebilir.

Print Screen Tuşu

Klavyenin birinci satırında F12 tuşunun sağında yer alır. DOS ortamındaki

görevi ekrandaki yazıyı yazıcıya göndermektir. Windows ortamındaki görevi ise


10


ekranda görünen her şeyi bilgisayarın hafızasına kopyalamaktır. Kopyalanan

görüntüler herhangi bir resim işleme programı yardımıyla (Paint Brush, Photoshop

vb.) açılıp üzerinde amaca uygun düzenlemeler yapılabilir, istenirse yazıcıdan çıktı

olarak alınabilinir veya diske resim dosyası olarak kaydedilebilir.

Pause Tuşu

Klavyede birinci satırın en sağında bulunur. DOS ortamındaki görevi çalışmakta

olan bir programı herhangi bir tuşa basılıncaya kadar geçici bir süre durdurmaktır.

Windows ortamında ise programları durdurmaz ancak CTRL tuşuyla birlikte

kullanıldığında aktif pencerede bulunan programı yarıda keserek işlemi durdurur.

Scroll Lock Tuşu

Bu tuş Print Screen tuşu ile Pause tuşu arasındadır. Bu tuş kullanıldığında

klavyenin üst sağ tarafında bulunan Scroll Lock ışığı yanar. Görevi ekranı kilitlemektir.

Ancak çok sık kullanılan bir tuş değildir.

Yön Tuşlarının Kullanılması

Klavyede üst satırlara çıkmak, alt satırlara inmek, satır üzerinde sağa veya sola

gitmek için bazı tuşlar kullanılır. Bu tuşların görevleri ve CTRL tuşuyla beraber

kullanıldıklarındaki görevleri Tablo 1’de verilmiştir.

Şekil 18. Yön Tuşları

Tablo 1 Yön tuşları ve görevleri

İmleç sol tarafa bir karakter ilerler

İmleç bir üst satıra çıkar

İmleç sağ tarafa bir karakter ilerler

İmleç ENTER tuşuyla tanınmış satırdan bir alt satıra


11


iner

CTRL+ İmleç sol tarafa bir kelime ilerler

CTRL+ İmleç bir üst paragrafa çıkar

CTRL+ İmleç sağ tarafa bir kelime ilerler

CTRL+ İmleç bir alt paragrafa iner

PAGE UP İmleç bir sayfa yukarı gider

PAGE

DOWN

İmleç bir sayfa aşağı iner

HOME İmleç satır başına gider

END İmleç satır sonuna gider

CTRL+HOME İmleç yazıdaki ilk sayfanın başına gider

CTRL+END İmleç yazıdaki son sayfanın sonuna gider

Num Lock Tuşu

Bu tuş sayısal tuş takımının sol üst köşesinde bulunur. Num Lock tuşuna

basıldığında Num Lock ışığı yanar. Işık yanıkken sayısal tuş takımnda basılan tuşlar

rakam verir. Eğer ışık yanmıyorsa rakamların yanındaki karakterler aktif duruma

geçer.

CTRL ve ALT Tuşları

Klavyede en alt satırda sağda ve solda olmak üzere iki adet CTRL tuşu

bulunmaktadır. Yine alt satırda sol tarafta bir adet ALT tuşu bulunmaktadır. Bu

tuşların görevi diğer bazı tuşlarla birlikte kullanıldıklarında, işlemlerin kısa yoldan

yapılmasını sağlar. Bu tuşlar genellikle Windows’ta kullanılır. Bu işlemlerden en çok

kullanılan bazıları Tablo 2’de listelenmiştir.


12


Şekil 19. CTRL ve Alt Tuşları

Tablo 2. CTRL ve ALT tuşlarıyla yapılan işlemlerden bazıları

TUŞLAR GÖREVLERİ

CTRL+ESC Başlat menüsünü açar

CTRL+A Tümünü seçer

CTRL+C Seçileni kopyalar

CTRL+X Seçileni keser

CTRL+V Kesilen veya kopyalanan nesneleri yapıştırır

CTRL+Z Yapılan bir işlemi geri alır

ALT+F4 Aktif pencereyi kapatır

ALT+TAB Açık olan pencereler arasında geçiş yapar

CTRL+ALT+DELETE Bilgisayar kilitlendiğinde çalışan programların

görevlerine son vermek için kullanılır

Klavyede olmayan karakter ve simgelerin yazdırılması

Bazı simgeler klavye tuşları kullanılarak yazılabilir. Ancak, bütün simgelerin

klavyede yer alması mümkün değildir. Klavyede olmayan simgeleri yazmak için bazı

yöntemler vardır. Bunlardan birisi, Word gibi yazı yazmak için kullanılan

programların kendi simge kütüphanesinden faydalanmaktır. İkinci bir yöntem ise

Başlat-Çalıştır-Charmap yolu takip edilerek karakter penceresi açılarak simgeler

yazılabilir. Diğer bir yöntem ise ASCII karakter kodlarını kullanmak suretiyle

karakterleri yazmaktır. Bu yöntemi kullanabilmek için karakterlerin ASCII kod

karşılıklarını ezbere bilmemiz mümkün olmadığından ASCII kod tablosunu kullanmak

uygun olacaktır. Bu ASCII kodlarından bazıları ASCII Kodları alt tuşuna basıp Tablo

3’de ki numaralar tuşlanarak yazdırılır.


13


Tablo 3. ASCII Karakter Kodları

15 = ¤

20 = ¶

131 = â

132 = ä

133 = à

134 = å

136 = ê

137 = ë

139 = ï

140 = î

142 = Ä

143 = Å

144 = É

145 = æ

146 = Æ

147 = ô

149 = ò

150 = û

151 = ù

155 = ø

156 = £

157 = Ø

160 = á

161 = í

162 = ó

163 = ú

164 = ñ

165 = Ñ

168 = ¿

169 = ®

170 = ¬

171 = ½

172 = ¼

173 = ¡

181 = Á

182 = Â

183 = À

184 = ©

189 = ¢

190 = ¥

198 = ã

199 = Ã

210 = Ê

211 = Ë

212 = È

214 = Í

215 = Î

216 = Ï

222 = Ì

224 = Ó

225 = ß

226 = Ô

227 = Ò

228 = õ

229 = Õ

230 = µ

232 = ×

233 = Ú

234 = Û

235 = Ù

236 = ì

237 = ÿ

238 = ¯

239 = ´

241 = ±

243 = ¾

248 = °

249 = ¨

250 = ·

251 = ¹

252 = ³

253 = ²

Bunun dışında işimize yarayacak bir püf noktasına değinmeden

geçemeyeceğim. Herhangi bir programa kısayol tuşu atanabilir mi? Evet, atanabilir.

Bunun için yapmamız gereken adımlar şunlardır. Öncelikle başlat menüsünden bir

program seçiyorum. Seçmek istediğim program Word olsun...

Şekil 20. Kısayol Atama

Word programının üzerine mouse getirip, sağ tıklıyoruz. Çıkan sekmelerinden

Özellikleri seçeceğiz. Karşımıza çıkan Özellikler penceresinde, Kısayol Tuşu yazan

bölümde büyük bir ihtimalle “Yok” yazacaktır. İşte bu bölüme bir kez tıkladıktan sonra

atamak istediğimiz tuş kombinasyonunu yazıyoruz.


14


Şekil 21. Kısayol Atama

Ben Ctrl + 1 tuş kombinasyonu kullandım. Belki aklınıza şu soru gelebilir. Neden

karışık bir tuş atadık da, onun yerine a,b,c... gibi tek bir harf atamadık. Bunun sebebi

çok basit. Mesela Tuşu “a” olarak atadınız. Klavyede her “a” tuşuna bastığınızda Word

dosyası veya atadığınız program açılacaktır. O yüzden çok nadir kullanabileceğiniz bir

tuş kombinasyonu seçerseniz ilerde buna benzer bir problem yaşamazsınız.

Ayrıca yukarıdaki resimde “Çalıştır” bölümünde listeleme tuşuna bastığımızda

“Normal Pencere”, “Tam Ekran”, “Simge Durumuna Küçültülmüş” diye 3 özellik

çıkacaktır. Bunlar o program açılırken ne şekilde açılacağını göstermektedir. Buda sizin

isteğinize kalmış bir ayardır. Kısayol konusuna girmişken, herhangi bir dosyanın kısayolundanda bahsedelim. Birçoğumuz ödevleri mizi eğer word, powerpoint veya excel de hazırlarken, hazırladığımız dosyayı belgelerime yada herhangi bir yere kaydediyoruz. O ödevle devamlı alakadar olduğumuzdan, ödev dosyasını masaüstüne kısayol olarak gösteriyoruz. Ödev ile işimiz bittikten sonra diskete, usb ye yada herhangi bir yığın depolamaya; eğer masaüstündeki “ödev” kısayolunu diskete atarsak, disketi bir başka yerde açtığımız zaman dosya açılmaz. Bu konu çok dikkat edilmesi gereken bir konu !..

Mouse (Fare)

Mouse (fare) bilgisayar ekranındaki grafik nesnelere dokunmamızı sağlayan

grafiksel bir giriş aygıtıdır. Windows gibi grafik tabanlı işletim sistemleri

yaygınlaşınca Mouse, bilgisayarlarda vazgeçilmez bir aygıt haline gelmiştir. Elimizin

hareketlerini bilgisayar ekranı üzerinde taklit edebilme yeteneği sayesinde işletilmek

istenen komutların anında yerine getirilmesini sağlamaktadır. Mouse’un ekrandaki

konumu imleç adı verilen grafik bir simge tarafından kullanıcıya bildirilir. Mouse sağa,

sola veya yukarı-aşağı hareket ettirildikçe imleç de yer değiştirir. İmleç belirli nesneler

üzerine geldiğinde şekli değişerek o nesne üzerinde yapılabilecek işlemleri belirtir.


15


Nesneler üzerinde farklı işlemler yapabilmek için Mouse üzerinde yer alan 2 veya 3

tuştan faydalanılır.

Farenin sol tuşu kullanılarak yapılacak işlemler onaylanır veya pull-down (aşağı

çekilen) menülerde açma ve seçme işlemi gerçekleştirilir. Sağ tuşla nesnelerin

özellikleri görüntülenir. Mouse’un tuşlarıyla komut verme işlemine tıklama (click-

klikleme) denir. Çift tıklama ise arka arkaya duraklamadan yapılan iki tıklama

işlemidir.

Şekil 22. Mouse

Tarayıcı (Scanner)

Tarayıcılar yazıcıların tersi gibi çalışır; basılmış belgeleri resim dosyası halinde

saklanmak üzere bilgisayar ortamına aktarırlar. İçinde yazı bulunan belgeler aynı

zamanda uygun karakter tanıma (OCR) programları kullanılarak yazılı belge (Word

dokümanı) haline dönüştürülebilir.

Şekil 23. Tarayıcı


16


Kamera

Hareketli görüntüleri bilgisayara aktarmak için kullanılır. Bir kamera (WebCam)

sayesinde Internet üzerinden görüntülü sohbet yapılabilir. Günümüzde WebCam

kameralar çok ucuzlamıştır.

Şekil 24. Web Kamera

Mikrofon

Ses basınç değişimlerini elektrik sinyallerine dönüştürür. Daha sonra ses kartına

iletir. Ses kartı bu elektrik sinyallerini dijital bilgiye dönüştürür.

Şekil 25. Mikrofon

Joystick

Mouse gibi hareket bilgilerini iletmek için kullanılan bir giriş birimidir.

Genellikle bilgisayar oyunlarını daha rahat oynamak için kullanılır.


17


Şekil 26. Joystick

Barkod Okuyucu

Barları okumak için gerekli olan giriş birimidir. Genellikle büyük alışveriş

merkezlerinde ürün bilgilerini okumak için kullanılır.

Şekil 27. Barkod okuyucu ve barkod


18


Kaynakça

Demirel, H.(2011). “Bilgisayar Donanımı Ders Notları” Karabük

Üniversitesi, KARABÜK

bİlgİsayar donanimi · 2016-01-13 · q klavye f tipi klavye: klavyenin çnc satırındaki...

Documents