bİyodİzelİn motorda kalinti oluŞumuna etkİsİnİn İncelenmesİ

38
H. Öğüt, H. Oğuz, T Eryılmaz, H. Me H. Öğüt, H. Oğuz, T Eryılmaz, H. Me ngeş ngeş 1 Prof. Dr. Hüseyin ÖĞÜT Prof. Dr. Hüseyin ÖĞÜT Yrd. Doç. Dr. Hidayet OĞUZ Yrd. Doç. Dr. Hidayet OĞUZ Arş. Gör. Tanzer Eryılmaz Arş. Gör. Tanzer Eryılmaz Yrd. Doç. Dr. Hakan Okyay Mengeş Yrd. Doç. Dr. Hakan Okyay Mengeş SELÇUK ÜNİVERSİTESİ SELÇUK ÜNİVERSİTESİ [email protected] DÜNYA BİYODİZEL GÜNÜ ALBİYOBİR 10 AĞUSTOS 2006 10 AĞUSTOS 2006 ANKARA ANKARA

Upload: dianne

Post on 11-Jan-2016

79 views

Category:

Documents


0 download

DESCRIPTION

DÜNYA BİYODİZEL GÜNÜ ALBİYOBİR 10 AĞUSTOS 2006 ANKARA. BİYODİZELİN MOTORDA KALINTI OLUŞUMUNA ETKİSİNİN İNCELENMESİ. Prof. Dr. Hüseyin ÖĞÜT Yrd. Doç. Dr. Hidayet OĞUZ Arş. Gör. Tanzer Eryılmaz Yrd. Doç. Dr. Hakan Okyay Mengeş SELÇUK ÜNİVERSİTESİ [email protected]. - PowerPoint PPT Presentation

TRANSCRIPT

Page 1: BİYODİZELİN  MOTORDA KALINTI OLUŞUMUNA  ETKİSİNİN İNCELENMESİ

H. Öğüt, H. Oğuz, T Eryılmaz, H. MengeşH. Öğüt, H. Oğuz, T Eryılmaz, H. Mengeş 11

Prof. Dr. Hüseyin ÖĞÜTProf. Dr. Hüseyin ÖĞÜTYrd. Doç. Dr. Hidayet OĞUZYrd. Doç. Dr. Hidayet OĞUZArş. Gör. Tanzer EryılmazArş. Gör. Tanzer EryılmazYrd. Doç. Dr. Hakan Okyay MengeşYrd. Doç. Dr. Hakan Okyay Mengeş

SELÇUK ÜNİVERSİTESİSELÇUK ÜNİVERSİTESİ[email protected]

DÜNYA BİYODİZEL GÜNÜ

ALBİYOBİR

10 AĞUSTOS 2006 10 AĞUSTOS 2006

ANKARAANKARA

Page 2: BİYODİZELİN  MOTORDA KALINTI OLUŞUMUNA  ETKİSİNİN İNCELENMESİ

H. Öğüt, H. Oğuz, T Eryılmaz, H. MengeşH. Öğüt, H. Oğuz, T Eryılmaz, H. Mengeş 22

Biyodizel çalışmaları nasıl Biyodizel çalışmaları nasıl başladı ?başladı ?

ABD ve AB ülkelerinde özellikle 1990 yılından ABD ve AB ülkelerinde özellikle 1990 yılından sonra başlayan “Temiz Enerji” hareketleri sonra başlayan “Temiz Enerji” hareketleri sayesinde, petrole bağımlılığı azaltmak üzere sayesinde, petrole bağımlılığı azaltmak üzere pek çok bilimsel çalışma yapılmış ve yasal pek çok bilimsel çalışma yapılmış ve yasal düzenlemelerle yeni enerji politikaları düzenlemelerle yeni enerji politikaları oluşturulmuştur. oluşturulmuştur.

Ülkemizdeki biyodizel çalışmaları da 1990’lı Ülkemizdeki biyodizel çalışmaları da 1990’lı yılların sonuna doğru Akademik alanda yılların sonuna doğru Akademik alanda başlamış ve son 2-3 yılda da yaygınlaşmıştır.başlamış ve son 2-3 yılda da yaygınlaşmıştır.

Yerli kaynaktan yapılan biyodizel yakıtına Yerli kaynaktan yapılan biyodizel yakıtına “Petrol Piyasası Kanunu” ile getirilen oransal “Petrol Piyasası Kanunu” ile getirilen oransal ÖTV istisnası nedeni ile, ülkemizde önemli ÖTV istisnası nedeni ile, ülkemizde önemli sayıda Biyodizel üreticisi firma oluşmuştur. sayıda Biyodizel üreticisi firma oluşmuştur.

Page 3: BİYODİZELİN  MOTORDA KALINTI OLUŞUMUNA  ETKİSİNİN İNCELENMESİ

H. Öğüt, H. Oğuz, T Eryılmaz, H. MengeşH. Öğüt, H. Oğuz, T Eryılmaz, H. Mengeş 33

İyot Sayısı Biyodizel için bir kalite İyot Sayısı Biyodizel için bir kalite parametresidir !parametresidir !

Ester içeriğiEster içeriği YoğunlukYoğunluk Parlama noktasıParlama noktası Kükürt içeriğiKükürt içeriği İyot sayısıİyot sayısı Setan sayısıSetan sayısı

Esterleşme reaksiyonunun tamamlanmasıEsterleşme reaksiyonunun tamamlanması Serbest gliserolSerbest gliserol Alkol ve katalizör kalıntısıAlkol ve katalizör kalıntısı ViskoziteViskozite Asit değeriAsit değeri

Su içeriğiSu içeriği Oksidasyon kararlılığıOksidasyon kararlılığı Depolama ŞartlarıDepolama Şartları

Page 4: BİYODİZELİN  MOTORDA KALINTI OLUŞUMUNA  ETKİSİNİN İNCELENMESİ

H. Öğüt, H. Oğuz, T Eryılmaz, H. MengeşH. Öğüt, H. Oğuz, T Eryılmaz, H. Mengeş 44

İyot sayısı Yağ ve Motor için ne İyot sayısı Yağ ve Motor için ne anlam taşır ?anlam taşır ?

Yağın doymamışlılığının bir ölçüsüdür,Yağın doymamışlılığının bir ölçüsüdür, Yağların ayırt edici ve karakteristik özelliğidir,Yağların ayırt edici ve karakteristik özelliğidir, Biyodizelin iyot sayısı yağın iyot sayısı ile Biyodizelin iyot sayısı yağın iyot sayısı ile

aynıdır,aynıdır, Hayvansal yağların iyot değeri düşüktür, Hayvansal yağların iyot değeri düşüktür,

ancak akış özellikleri iyi değildir,ancak akış özellikleri iyi değildir, Yüksek iyot sayılı yakıtlar enjektör Yüksek iyot sayılı yakıtlar enjektör

deliklerinde tıkanmalara veya yanma deliklerinde tıkanmalara veya yanma odasında polimerleşmeye ve hasara sebep odasında polimerleşmeye ve hasara sebep olabilmektedir. olabilmektedir.

Page 5: BİYODİZELİN  MOTORDA KALINTI OLUŞUMUNA  ETKİSİNİN İNCELENMESİ

H. Öğüt, H. Oğuz, T Eryılmaz, H. MengeşH. Öğüt, H. Oğuz, T Eryılmaz, H. Mengeş 55

TS EN 14214 de en çok TS EN 14214 de en çok 120120 olan buolan bu

değer;değer;

TS EN 14213 de ise en çok TS EN 14213 de ise en çok 130130 olarak olarak

verilmektedir.verilmektedir.

Amerikan Biyodizel standardı olan Amerikan Biyodizel standardı olan

ASTM D 6751 de İyot sayısına yer ASTM D 6751 de İyot sayısına yer

verilmemektedir. verilmemektedir.

Page 6: BİYODİZELİN  MOTORDA KALINTI OLUŞUMUNA  ETKİSİNİN İNCELENMESİ

H. Öğüt, H. Oğuz, T Eryılmaz, H. MengeşH. Öğüt, H. Oğuz, T Eryılmaz, H. Mengeş 66

Bazı bitkisel yağların iyot sayıları Bazı bitkisel yağların iyot sayıları ve önemli özelliklerive önemli özellikleri

Bitkisel YağBitkisel Yağ İyot sayısıİyot sayısı(g/100 g)(g/100 g)

YoğunlukYoğunluk(kg/l)(kg/l)

IsılIsıldeğerdeğer

(MJ/kg(MJ/kg))

Kinematik Kinematik ViskoziteViskozite

(20° C)(20° C)

SetanSetansayısısayısı

DepolamaDepolamaSıcaklığı Sıcaklığı

(° C)(° C)

Parlama Parlama noktasınoktası

(° C)(° C)

Kolza yağıKolza yağı 94-11394-113 0.920.92 37.637.6 72.372.3 4040 0 … -30 … -3 317317

Ayçiçek yağıAyçiçek yağı 118-144118-144 0.930.93 37.137.1 68.968.9 3636 -16. -18-16. -18 316316

Soya yağıSoya yağı 114-138114-138 0.930.93 37.137.1 63.563.5 3939 -8 ..-18-8 ..-18 350350

Keten yağıKeten yağı 169-192169-192 0.930.93 37.037.0 51.051.0 5252 -18. -27-18. -27 --

Zeytin yağıZeytin yağı 76-9076-90 0.920.92 37.837.8 83.883.8 3737 -5 .. -9-5 .. -9 --

Pamuk yağıPamuk yağı 90-11790-117 0.930.93 36.836.8 89.489.4 4141 -6 .. -14-6 .. -14 320320

Hint yağıHint yağı 103103 0.910.91 37.037.0 71.071.0 5151 340340

H.Cevizi yağıH.Cevizi yağı 7-107-10 0.870.87 35.335.3 21.7 21.7 11 14 2514 25 --

PalmPalm 34-6134-61 0.920.92 37.037.0 29.4 29.4 11 4242 27 ..4327 ..43 267267

Palm (ÇekirdekPalm (Çekirdek)) 14-2214-22 -- 35.535.5 21.5 21.5 11 -- 20 .. 2420 .. 24 --

Page 7: BİYODİZELİN  MOTORDA KALINTI OLUŞUMUNA  ETKİSİNİN İNCELENMESİ

H. Öğüt, H. Oğuz, T Eryılmaz, H. MengeşH. Öğüt, H. Oğuz, T Eryılmaz, H. Mengeş 77

2005 yılında ODTÜ-PAL de yapılan 2005 yılında ODTÜ-PAL de yapılan bir çalışmada analiz için getirilen bir çalışmada analiz için getirilen biyodizellerin iyot sayıları tespit biyodizellerin iyot sayıları tespit edilmiş ve % 50 sinin standarda edilmiş ve % 50 sinin standarda uygun olmadığı belirlenmiştir. uygun olmadığı belirlenmiştir.

Page 8: BİYODİZELİN  MOTORDA KALINTI OLUŞUMUNA  ETKİSİNİN İNCELENMESİ

H. Öğüt, H. Oğuz, T Eryılmaz, H. MengeşH. Öğüt, H. Oğuz, T Eryılmaz, H. Mengeş 88

Türkiye’de Üretilen Biyodizellerin iyot Türkiye’de Üretilen Biyodizellerin iyot sayılarısayıları (Okandan, 2005)(Okandan, 2005)

Page 9: BİYODİZELİN  MOTORDA KALINTI OLUŞUMUNA  ETKİSİNİN İNCELENMESİ

H. Öğüt, H. Oğuz, T Eryılmaz, H. MengeşH. Öğüt, H. Oğuz, T Eryılmaz, H. Mengeş 99

TSE tarafından yayınlanan TS EN TSE tarafından yayınlanan TS EN 14214 Biyodizel standardında, sektör 14214 Biyodizel standardında, sektör tarafından en çok tartışılan tarafından en çok tartışılan konulardan birisi iyot sayısıdır. konulardan birisi iyot sayısıdır.

Üst sınırı 120 olarak sınırlanan iyot Üst sınırı 120 olarak sınırlanan iyot sayısına uygun numune sayısının % sayısına uygun numune sayısının % 50 den fazla olduğu görülmektedir. 50 den fazla olduğu görülmektedir.

Uygun yağ karışımları ile üretilecek Uygun yağ karışımları ile üretilecek biyodizelin bu sınır değerleri biyodizelin bu sınır değerleri sağlayabileceği anlaşılmaktadır sağlayabileceği anlaşılmaktadır (Okandan, 2005). (Okandan, 2005).

Page 10: BİYODİZELİN  MOTORDA KALINTI OLUŞUMUNA  ETKİSİNİN İNCELENMESİ

H. Öğüt, H. Oğuz, T Eryılmaz, H. MengeşH. Öğüt, H. Oğuz, T Eryılmaz, H. Mengeş 1010

İspanya yerli hammadde İspanya yerli hammadde kullanabilmek için İyot sayısını 140 kullanabilmek için İyot sayısını 140 olarak uygulamak istemekte;olarak uygulamak istemekte;

Ancak AB’nin ilgili Komisyonu Ancak AB’nin ilgili Komisyonu İspanya’ya bu konuda baskı İspanya’ya bu konuda baskı yapmaktadır.yapmaktadır.

Page 11: BİYODİZELİN  MOTORDA KALINTI OLUŞUMUNA  ETKİSİNİN İNCELENMESİ

H. Öğüt, H. Oğuz, T Eryılmaz, H. MengeşH. Öğüt, H. Oğuz, T Eryılmaz, H. Mengeş 1111

Page 12: BİYODİZELİN  MOTORDA KALINTI OLUŞUMUNA  ETKİSİNİN İNCELENMESİ

H. Öğüt, H. Oğuz, T Eryılmaz, H. MengeşH. Öğüt, H. Oğuz, T Eryılmaz, H. Mengeş 1212

Bu çalışmada iyot sayıları birbirinden farklı olan Bu çalışmada iyot sayıları birbirinden farklı olan soya yağı biyodizeli,soya yağı biyodizeli, Ayçiçek yağı biyodizeliAyçiçek yağı biyodizeli ve ve pamuk yağı biyodizelipamuk yağı biyodizeli motorda denenerek motorda denenerek enjektörde ve yanma odasında meydana gelen enjektörde ve yanma odasında meydana gelen değişiklikler incelenmiştir. değişiklikler incelenmiştir.

Denemelerde şahit yakıt olarak motorin Denemelerde şahit yakıt olarak motorin kullanılmıştır. kullanılmıştır.

Ayrıca her iki biyodizelin 100’er saatlik denemesi Ayrıca her iki biyodizelin 100’er saatlik denemesi sonucunda motor yağında meydana gelen sonucunda motor yağında meydana gelen seyrelmeseyrelme

incelenmiştir.incelenmiştir.

Page 13: BİYODİZELİN  MOTORDA KALINTI OLUŞUMUNA  ETKİSİNİN İNCELENMESİ

H. Öğüt, H. Oğuz, T Eryılmaz, H. MengeşH. Öğüt, H. Oğuz, T Eryılmaz, H. Mengeş 1313

MATERYAL ve METOTMATERYAL ve METOT Ayçiçek yağı biyodizeli Selçuk Üniversitesi Ziraat Ayçiçek yağı biyodizeli Selçuk Üniversitesi Ziraat

Fakültesi bünyesinde kurulu bulunan Biyodizel Fakültesi bünyesinde kurulu bulunan Biyodizel laboratuarındaki PLC destekli Pilot üretim laboratuarındaki PLC destekli Pilot üretim tesisinde üretilmiştir. tesisinde üretilmiştir.

Üretimde alkol olarak; Metil alkol ve Katalizör Üretimde alkol olarak; Metil alkol ve Katalizör olarak NaOH kullanılmıştır.olarak NaOH kullanılmıştır.

Soya ve Pamuk yağı biyodizeli Konya’da faaliyetini Soya ve Pamuk yağı biyodizeli Konya’da faaliyetini

sürdüren ve akredite laboratuardan alınmış EN sürdüren ve akredite laboratuardan alınmış EN 14214’e uygunluk belgesine sahip olan bir 14214’e uygunluk belgesine sahip olan bir biyodizel üretim tesisinden temin edilmiştir. biyodizel üretim tesisinden temin edilmiştir.

Page 14: BİYODİZELİN  MOTORDA KALINTI OLUŞUMUNA  ETKİSİNİN İNCELENMESİ

H. Öğüt, H. Oğuz, T Eryılmaz, H. MengeşH. Öğüt, H. Oğuz, T Eryılmaz, H. Mengeş 1414

Motor denemesi S.Ü. Teknik Bilimler Meslek Motor denemesi S.Ü. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulunda bulunan ve teknik özellikleri Yüksekokulunda bulunan ve teknik özellikleri aşağıda verilen yeni durumdaki tek silindirli 4 aşağıda verilen yeni durumdaki tek silindirli 4 zamanlı dizel bir motorda gerçekleştirilmiştir.zamanlı dizel bir motorda gerçekleştirilmiştir.

TipiTipi BirimiBirimi E71E71

Silindir SayısıSilindir Sayısı 11

Yanma odasıYanma odası Direkt püskürtmeliDirekt püskürtmeli

Yakıt Yakıt Dizel Dizel

Silindir ÇapıSilindir Çapı mmmm 7575

Silindir StrokuSilindir Stroku mmmm 8080

Silindir HacmiSilindir Hacmi cmcm33 353353

Sıkıştırma OranıSıkıştırma Oranı 23:123:1

Nominal DevirNominal Devir 1/min1/min 31003100

Yakıt Enjeksiyon PompasıYakıt Enjeksiyon Pompası Bosch tipBosch tip

Enjeksiyon basıncıEnjeksiyon basıncı barbar 118118

Soğutma SistemiSoğutma Sistemi Hava soğutmalıHava soğutmalı

Page 15: BİYODİZELİN  MOTORDA KALINTI OLUŞUMUNA  ETKİSİNİN İNCELENMESİ

H. Öğüt, H. Oğuz, T Eryılmaz, H. MengeşH. Öğüt, H. Oğuz, T Eryılmaz, H. Mengeş 1515

Denemelere başlamadan Denemelere başlamadan önce gerek yağların önce gerek yağların gerekse bunlardan gerekse bunlardan üretilen biyodizellerin üretilen biyodizellerin özellikleri belirlenmiştir. özellikleri belirlenmiştir.

Ölçümlerde DPT 2004/7 Ölçümlerde DPT 2004/7 nolu proje kapsamında nolu proje kapsamında kurulan S.Ü. Ziraat kurulan S.Ü. Ziraat Fakültesi Biyodizel Fakültesi Biyodizel laboratuarındaki laboratuarındaki cihazlardan cihazlardan faydalanılmıştır. faydalanılmıştır.

Page 16: BİYODİZELİN  MOTORDA KALINTI OLUŞUMUNA  ETKİSİNİN İNCELENMESİ

H. Öğüt, H. Oğuz, T Eryılmaz, H. MengeşH. Öğüt, H. Oğuz, T Eryılmaz, H. Mengeş 1616

Soya, Ayçiçeği ve Pamuk yağı ile Soya, Ayçiçeği ve Pamuk yağı ile bunlardan üretilen biyodizel yakıtının bunlardan üretilen biyodizel yakıtının

özellikleriözellikleriMotorinMotorin Soya Soya

yağıyağıSoya Soya YağıYağı

BiyodizeliBiyodizeli

Ayçiçek Ayçiçek YağıYağı

Ayçiçek Ayçiçek Yağı Yağı

BiyodizeliBiyodizeli

Pamuk Pamuk YağıYağı

Pamuk Pamuk Yağı Yağı

Biyodizeli Biyodizeli

Yoğunluk (kg/mYoğunluk (kg/m33)) 838,8838,8 930,4930,4 890,7890,7 923,9923,9 888,6888,6 922922 890890

Viskozite mmViskozite mm22/s /s (40(40ooC’de)C’de)

2,842,84 34,2134,21

5,275,27 33,1633,16 4,974,97 32.0432.04 5,275,27

Soğukta Filtre Soğukta Filtre Tıkama Noktası (Tıkama Noktası (ooC)C)

-8-8 -3.0-3.0 -6.0-6.0 -5-5

BulutlanmaBulutlanma -3.5-3.5 -3.0-3.0 -5.7-5.7 -2.5-2.5

Akma Akma -18-18 -5.0-5.0 -9.5-9.5 -8-8

DonmaDonma -20-20 -7.0-7.0 -11.0-11.0 -9-9

Bakır Çubuk Bakır Çubuk KorozyonuKorozyonu

1a1a 1a1a 1a1a 1a1a

İyot Sayısıİyot Sayısı 126,91126,91 113,22113,22 105,00105,00

Page 17: BİYODİZELİN  MOTORDA KALINTI OLUŞUMUNA  ETKİSİNİN İNCELENMESİ

H. Öğüt, H. Oğuz, T Eryılmaz, H. MengeşH. Öğüt, H. Oğuz, T Eryılmaz, H. Mengeş 1717

Denemelere başlamadan önce motor sökülerek Denemelere başlamadan önce motor sökülerek enjektörü temizlenmiş ve enjektör testine tabi enjektörü temizlenmiş ve enjektör testine tabi tutulmuştur. tutulmuştur.

Enjektör testleri Merlin marka enjektör test cihazında Enjektör testleri Merlin marka enjektör test cihazında yapılmıştır. yapılmıştır.

Aynı şekilde silindir kafası ve piston üst yüzeyi Aynı şekilde silindir kafası ve piston üst yüzeyi sökülerek temizlenmiştir. sökülerek temizlenmiştir.

Denemeye önce soya yağı biyodizeli ile başlanmış Denemeye önce soya yağı biyodizeli ile başlanmış daha sonra Ayçiçeği,Pamuk ve Motorinle devam daha sonra Ayçiçeği,Pamuk ve Motorinle devam edilmiştir. edilmiştir.

Motor her bir yakıt ile toplam 100 saat çalıştırılmıştır.Motor her bir yakıt ile toplam 100 saat çalıştırılmıştır.

Başlangıçta, 50 saat ve 100 saat sonra enjektör Başlangıçta, 50 saat ve 100 saat sonra enjektör sökülerek enjektör üzerindeki birikinti tartılarak sökülerek enjektör üzerindeki birikinti tartılarak ölçülmüş yine her 50 saat sonunda enjektör testi ölçülmüş yine her 50 saat sonunda enjektör testi yapılmıştır. yapılmıştır.

Page 18: BİYODİZELİN  MOTORDA KALINTI OLUŞUMUNA  ETKİSİNİN İNCELENMESİ

H. Öğüt, H. Oğuz, T Eryılmaz, H. MengeşH. Öğüt, H. Oğuz, T Eryılmaz, H. Mengeş 1818

Her 100 saatlik çalışmanın sonunda Her 100 saatlik çalışmanın sonunda motor kafası sökülerek motor motor kafası sökülerek motor kafasındaki ve yanma odasındaki kalıntı kafasındaki ve yanma odasındaki kalıntı oluşumu incelenmiştir.oluşumu incelenmiştir.

Motor 1800 d/d da Konya Alaeddin Motor 1800 d/d da Konya Alaeddin Keykubat Kampüsü’nde 1144 m Keykubat Kampüsü’nde 1144 m rakımda, ortalama sıcaklık 28 rakımda, ortalama sıcaklık 28 ooC ve C ve ortalama bağıl nem % 30.77 olan çevre ortalama bağıl nem % 30.77 olan çevre şartlarında gerçekleştirilmiştir.şartlarında gerçekleştirilmiştir.

Page 19: BİYODİZELİN  MOTORDA KALINTI OLUŞUMUNA  ETKİSİNİN İNCELENMESİ

H. Öğüt, H. Oğuz, T Eryılmaz, H. MengeşH. Öğüt, H. Oğuz, T Eryılmaz, H. Mengeş 1919

SONUÇ VE TARTIŞMASONUÇ VE TARTIŞMAEnjektörde Meydana Gelen Enjektörde Meydana Gelen BirikintilerBirikintiler Her üç biyodizel ve motorin ile Her üç biyodizel ve motorin ile

çalışma esnasında her 50 saatte çalışma esnasında her 50 saatte enjektör sökülerek enjektör testi enjektör sökülerek enjektör testi yapılmıştır. yapılmıştır.

Enjektör testi sonunda çalışma Enjektör testi sonunda çalışma başlangıç basıncı 118 bar olarak başlangıç basıncı 118 bar olarak ölçülmüş ve denemeler müddetince ölçülmüş ve denemeler müddetince bu çalışma basıncı değişmemiştir. bu çalışma basıncı değişmemiştir.

Enjektör memesinde herhangi bir Enjektör memesinde herhangi bir tıkanma meydana gelmemiştir.tıkanma meydana gelmemiştir.

Page 20: BİYODİZELİN  MOTORDA KALINTI OLUŞUMUNA  ETKİSİNİN İNCELENMESİ

H. Öğüt, H. Oğuz, T Eryılmaz, H. MengeşH. Öğüt, H. Oğuz, T Eryılmaz, H. Mengeş 2020

Soya, Ayçiçeği ve Pamuk yağı biyodizelleri ile Soya, Ayçiçeği ve Pamuk yağı biyodizelleri ile Motorin ile çalışma esnasında enjektör testi ve Motorin ile çalışma esnasında enjektör testi ve

enjektörde birikinti miktarlarıenjektörde birikinti miktarları

Soya Yağı Soya Yağı Biyodizeli Biyodizeli

Ayçiçek Yağı Ayçiçek Yağı BiyodizeliBiyodizeli

Pamuk Yağı Pamuk Yağı Biyodizeli Biyodizeli

MotorinMotorin

Çalışma saatiÇalışma saati 00 50 50 100 100 00 50 50 100 100 00 50 50 100 100 00 50 50 100 100

Enjektör Çalışma Enjektör Çalışma Basıncı (Bar)Basıncı (Bar) 118118 118118 118118 118118 118118 118118 118118 118118 118118 118118 118118 118118

Enjektördeki Enjektördeki Birikinti miktarı Birikinti miktarı (g)(g)

1,791,79 2,032,03 1.691.69 1.751.75 1.51.5 4.704.70 0.960.96 1.591.59

% Artış% Artış 0,470,47 0,540,54 0.450.45 0.460.46 0.390.39 1.251.25 0.250.25 0.420.42

Page 21: BİYODİZELİN  MOTORDA KALINTI OLUŞUMUNA  ETKİSİNİN İNCELENMESİ

H. Öğüt, H. Oğuz, T Eryılmaz, H. MengeşH. Öğüt, H. Oğuz, T Eryılmaz, H. Mengeş 2121

Soya biyodizeli ile çalışma Soya biyodizeli ile çalışma esnasında enjektörlerde meydana esnasında enjektörlerde meydana

gelen birikintilergelen birikintiler

00 50 50 100 100

Page 22: BİYODİZELİN  MOTORDA KALINTI OLUŞUMUNA  ETKİSİNİN İNCELENMESİ

H. Öğüt, H. Oğuz, T Eryılmaz, H. MengeşH. Öğüt, H. Oğuz, T Eryılmaz, H. Mengeş 2222

Ayçiçek biyodizeli ile çalışma Ayçiçek biyodizeli ile çalışma esnasında enjektörlerde esnasında enjektörlerde

meydana gelen birikintilermeydana gelen birikintiler

00 50 50 100 100

Page 23: BİYODİZELİN  MOTORDA KALINTI OLUŞUMUNA  ETKİSİNİN İNCELENMESİ

H. Öğüt, H. Oğuz, T Eryılmaz, H. MengeşH. Öğüt, H. Oğuz, T Eryılmaz, H. Mengeş 2323

Pamuk biyodizeli ile çalışma Pamuk biyodizeli ile çalışma esnasında enjektörlerde meydana esnasında enjektörlerde meydana

gelen birikintilergelen birikintiler

00 50 50 100 100

Page 24: BİYODİZELİN  MOTORDA KALINTI OLUŞUMUNA  ETKİSİNİN İNCELENMESİ

H. Öğüt, H. Oğuz, T Eryılmaz, H. MengeşH. Öğüt, H. Oğuz, T Eryılmaz, H. Mengeş 2424

Motorin ile çalışma esnasında Motorin ile çalışma esnasında enjektörlerde meydana gelen karbon enjektörlerde meydana gelen karbon

birikintileribirikintileri

00 50 50 100 100

Page 25: BİYODİZELİN  MOTORDA KALINTI OLUŞUMUNA  ETKİSİNİN İNCELENMESİ

H. Öğüt, H. Oğuz, T Eryılmaz, H. MengeşH. Öğüt, H. Oğuz, T Eryılmaz, H. Mengeş 2525

Silindir Kafasında Meydana Gelen Silindir Kafasında Meydana Gelen BirikintilerBirikintiler

Soya yağı biyodizeli ile çalışmaya Soya yağı biyodizeli ile çalışmaya başlamadan önce silindir kafası başlamadan önce silindir kafası sökülerek temizlenmiş ve sökülerek temizlenmiş ve fotoğraflanmıştır. fotoğraflanmıştır.

Daha sonra 100 saatlik Daha sonra 100 saatlik çalışmanın sonunda tekrar çalışmanın sonunda tekrar sökülerek silindir kafasının sökülerek silindir kafasının fotoğrafı çekilmiştir. fotoğrafı çekilmiştir.

Page 26: BİYODİZELİN  MOTORDA KALINTI OLUŞUMUNA  ETKİSİNİN İNCELENMESİ

H. Öğüt, H. Oğuz, T Eryılmaz, H. MengeşH. Öğüt, H. Oğuz, T Eryılmaz, H. Mengeş 2626

Soya yağı biyodizeli çalışması Soya yağı biyodizeli çalışması sonunda silindir kafasında meydana sonunda silindir kafasında meydana

gelen birikintilergelen birikintiler

0 0 100 100

Page 27: BİYODİZELİN  MOTORDA KALINTI OLUŞUMUNA  ETKİSİNİN İNCELENMESİ

H. Öğüt, H. Oğuz, T Eryılmaz, H. MengeşH. Öğüt, H. Oğuz, T Eryılmaz, H. Mengeş 2727

Ayçiçek yağı biyodizeli çalışması Ayçiçek yağı biyodizeli çalışması sonunda silindir kafasında meydana sonunda silindir kafasında meydana gelen birikintilergelen birikintiler

0 0 100 100

Page 28: BİYODİZELİN  MOTORDA KALINTI OLUŞUMUNA  ETKİSİNİN İNCELENMESİ

H. Öğüt, H. Oğuz, T Eryılmaz, H. MengeşH. Öğüt, H. Oğuz, T Eryılmaz, H. Mengeş 2828

Pamuk yağı biyodizeli çalışması Pamuk yağı biyodizeli çalışması sonunda silindir kafasında sonunda silindir kafasında meydana gelen birikintimeydana gelen birikinti

0 0 100 100

Page 29: BİYODİZELİN  MOTORDA KALINTI OLUŞUMUNA  ETKİSİNİN İNCELENMESİ

H. Öğüt, H. Oğuz, T Eryılmaz, H. MengeşH. Öğüt, H. Oğuz, T Eryılmaz, H. Mengeş 2929

Motorin ile çalışması sonunda Motorin ile çalışması sonunda silindir kafasında meydana gelen silindir kafasında meydana gelen birikinti.birikinti.

0 0 100 100

Page 30: BİYODİZELİN  MOTORDA KALINTI OLUŞUMUNA  ETKİSİNİN İNCELENMESİ

H. Öğüt, H. Oğuz, T Eryılmaz, H. MengeşH. Öğüt, H. Oğuz, T Eryılmaz, H. Mengeş 3030

Soya yağı biyodizeli çalışması sonunda Soya yağı biyodizeli çalışması sonunda yanma odasında meydana gelen yanma odasında meydana gelen

birikintilerbirikintiler

0 0 100 100

Page 31: BİYODİZELİN  MOTORDA KALINTI OLUŞUMUNA  ETKİSİNİN İNCELENMESİ

H. Öğüt, H. Oğuz, T Eryılmaz, H. MengeşH. Öğüt, H. Oğuz, T Eryılmaz, H. Mengeş 3131

Ayçiçek yağı biyodizeli Ayçiçek yağı biyodizeli çalışması sonunda yanma çalışması sonunda yanma odasında meydana gelen odasında meydana gelen birikintilerbirikintiler

0 0 100 100

Page 32: BİYODİZELİN  MOTORDA KALINTI OLUŞUMUNA  ETKİSİNİN İNCELENMESİ

H. Öğüt, H. Oğuz, T Eryılmaz, H. MengeşH. Öğüt, H. Oğuz, T Eryılmaz, H. Mengeş 3232

Pamuk yağı biyodizeli çalışması sonunda Pamuk yağı biyodizeli çalışması sonunda yanma odasında meydana gelen birikintiyanma odasında meydana gelen birikinti

0 0 100 100

Page 33: BİYODİZELİN  MOTORDA KALINTI OLUŞUMUNA  ETKİSİNİN İNCELENMESİ

H. Öğüt, H. Oğuz, T Eryılmaz, H. MengeşH. Öğüt, H. Oğuz, T Eryılmaz, H. Mengeş 3333

Motorin ile çalışması sonunda Motorin ile çalışması sonunda yanma odasında meydana gelen yanma odasında meydana gelen

birikintibirikinti

0 0 100 100

Page 34: BİYODİZELİN  MOTORDA KALINTI OLUŞUMUNA  ETKİSİNİN İNCELENMESİ

H. Öğüt, H. Oğuz, T Eryılmaz, H. MengeşH. Öğüt, H. Oğuz, T Eryılmaz, H. Mengeş 3434

Yağlama Yağında Meydana Yağlama Yağında Meydana Gelen DeğişmelerGelen Değişmeler

Çalışmalar esnasında aynı zamanda Çalışmalar esnasında aynı zamanda motor yağlama yağıda incelenmiştir. motor yağlama yağıda incelenmiştir.

Her bir biyodizel ile çalışmaya Her bir biyodizel ile çalışmaya başlamadan önce motor yağı başlamadan önce motor yağı değiştirilmiş ve 100 saatlik çalışmanın değiştirilmiş ve 100 saatlik çalışmanın sonunda seyrelme olup olmadığına sonunda seyrelme olup olmadığına kinematik viskoziteler ölçülerek kinematik viskoziteler ölçülerek bakılmıştır. bakılmıştır.

Page 35: BİYODİZELİN  MOTORDA KALINTI OLUŞUMUNA  ETKİSİNİN İNCELENMESİ

H. Öğüt, H. Oğuz, T Eryılmaz, H. MengeşH. Öğüt, H. Oğuz, T Eryılmaz, H. Mengeş 3535

Yeni motor yağının viskozitesi 112,05 mmYeni motor yağının viskozitesi 112,05 mm22/s iken /s iken Soya biyodizeli ile 100 saat çalışma sonrasında Soya biyodizeli ile 100 saat çalışma sonrasında 85,158 mm85,158 mm22/s ye; Ayçiçek biyodizeli ile 100 saat /s ye; Ayçiçek biyodizeli ile 100 saat çalışma sonrasında 83,813 mmçalışma sonrasında 83,813 mm22/s ye; Pamuk yağı /s ye; Pamuk yağı biyodizeli ile 100 saat çalışma sonrasında 71,93 biyodizeli ile 100 saat çalışma sonrasında 71,93 mmmm22/s ye ve motorin ile saat çalışma sonrasında /s ye ve motorin ile saat çalışma sonrasında 80,60 mm80,60 mm22/s ye düşmüştür./s ye düşmüştür.

Soya, Ayçiçeği, Pamuk Yağı Biyodizelleri ve Motorinin 100’er saatlik Soya, Ayçiçeği, Pamuk Yağı Biyodizelleri ve Motorinin 100’er saatlik kullanımı sonrasında motor yağında meydana gelen değişmekullanımı sonrasında motor yağında meydana gelen değişme

0

20

40

60

80

100

120

Motor Yağı başlangıç Soya Biyodizeli 100saat sonra

Ayçiçek Biyodizeli100 saat sonra

Pamuk Yağı Biyodizeli100 saat sonra

Motorin 100 saatkullanıldıktan sonra

Vis

kozi

te, m

m2/

s

Page 36: BİYODİZELİN  MOTORDA KALINTI OLUŞUMUNA  ETKİSİNİN İNCELENMESİ

H. Öğüt, H. Oğuz, T Eryılmaz, H. MengeşH. Öğüt, H. Oğuz, T Eryılmaz, H. Mengeş 3636

Çalışma verilerine Çalışma verilerine göre motor yağında göre motor yağında dikkate değer bir dikkate değer bir seyrelme seyrelme gözlenmişgözlenmiş ancak bunun iyot ancak bunun iyot sayısına göre sayısına göre değişmediği değişmediği sonucuna sonucuna varılmıştır.varılmıştır.

Page 37: BİYODİZELİN  MOTORDA KALINTI OLUŞUMUNA  ETKİSİNİN İNCELENMESİ

H. Öğüt, H. Oğuz, T Eryılmaz, H. MengeşH. Öğüt, H. Oğuz, T Eryılmaz, H. Mengeş 3737

Sonuç olarak çalışma süresiSonuç olarak çalışma süresi sonunda sonunda İyot Sayıları farklı her üç biyodizelde İyot Sayıları farklı her üç biyodizelde de motor çalışmasını engelleyecek de motor çalışmasını engelleyecek düzeyde bir aksaklıkla düzeyde bir aksaklıkla karşılaşılmamıştır. karşılaşılmamıştır.

Ancak çok daha doğru sonuçlara Ancak çok daha doğru sonuçlara varabilmek için deneme süresinin varabilmek için deneme süresinin uzun tutulması ve oksidasyon uzun tutulması ve oksidasyon kararlılığının da incelenmesi yerinde kararlılığının da incelenmesi yerinde olacaktır.olacaktır.

Page 38: BİYODİZELİN  MOTORDA KALINTI OLUŞUMUNA  ETKİSİNİN İNCELENMESİ

H. Öğüt, H. Oğuz, T Eryılmaz, H. MengeşH. Öğüt, H. Oğuz, T Eryılmaz, H. Mengeş 3838

Prof. Dr. Hüseyin ÖĞÜTProf. Dr. Hüseyin ÖĞÜTYrd. Doç. Dr. Hidayet OĞUZYrd. Doç. Dr. Hidayet OĞUZArş. Gör. Tanzer EryılmazArş. Gör. Tanzer EryılmazYrd. Doç. Dr. Hakan Okyay MengeşYrd. Doç. Dr. Hakan Okyay Mengeş

[email protected]