Bölüm : 1

Bilgisayar Mimarisi ve Ağ Teknolojileri Temelleri

Donanım

Bilgisayarın Tarihçesi

Bilgisayarı oluşturan donanımlar

Çevre birimleri

Bilgisayarın Gelişimi

Abaküs Fark Makinesi

Mark1 Modern bir bilgisayar

Bilgisayar Tarihçesi

Bilgisayarların Tarihi Gelişimi;

• 1941 ; Konrad Zuse'nin "Z” makineleri

• 1941; Atanasoff-Berry Bilgisayarı

• 1944; İngiliz yapımı Colossus Bilgisayarı

• 1944 ; Harvard Mark I

• 1946; ABD Ordusu tarafından geliştirilen ENIAC

Bilgisayar İletişimi

Bit: Bilgisayarın anlayabilceği en küçük veri miktarıdır. Bir adet 1 ya da 0

değeridir.

Byte: Bir karakterlik bilgiyi ifade eden 8 adet bitten oluşur.

Kilo Byte: 1024 Byte.

Mega Byte: 1024 Kilo Byte.

Giga Byte: 1024 Mega Byte.

Tera Byte: 1024 Giga Byte.

Günümüzde Bilgisayar Çeşitleri

Bilgisayar Çeşitleri

Dizüstü Bilgisayarlar

Masaüstü Bilgisayarlar

İş İstasyonları İnce İstemciler El Bilgisayarları

Mobil kullanıcılar için esneklik, güvenlik ve kablosuz iletişim destekleri üretkenlik sağlayan bilgisayarlar.

Yüksek yönetilebilirlik özellikleri ile güvenilir, yüksek performanslı masaüstü sistemler.

Profesyoneller ve bilimsel uygulamalar için yüksek uç performans özellikleri ve genişleyebilirlik sunan sistemlerdir.

Harika güvenlik ve yönetilebilirlik özellikleri ile sunucu tabanlı uygulama çözümleri sistemleri.

Kablosuz bağlantı özellikleri ile tam özellikli yüksek mobil verimlilik çözümleri.

Dizüstü Bilgisayar

Dizüstü kullanıcıları ne isterler ?• Her zaman, her yerden

kablosuz erişim

• Uzun pil ömrü

• Ağırlık, performans ve ekran boyutu seçenekleri

• Kayıp engelleme özellikleri

• Masaüstü uyumluluğu ileortak çevre birimi kullanımı

• Garanti ve destek

• Yeni teknoloji destekleri

Dizüstü Bilgisayar

Endüstri Standardı Dizüstü Çözümleri

• Hepsi bir arada dizüstü çözümler (masaüstü yerine)

• İnce ve hafif dizüstü çözümler

• İnce ve geniş dizüstü çözümler

• Yüksek taşınabilirler

• Mobil İş İstasyonları

Masaüstü Bilgisayarlar

Masaüstü kullanıcıları ne isterler ?

• Yüksek güvenirlikli PC çözümleri

• Güvenlik özellikleri

• Yüksek yönetilebilirlik desteği

• Performans ve veri depolama opsiyonları

• Form faktör seçimi

• Yerinde destek

• Rekabet edilebilir fiyat

Masaüstü Bilgisayarlar

Kolay Servis Verilebilirlik • Hızlı kurulum

• Kolay bakım

Gelişmiş Güvenlik• Fiziksel koruma

• Veri Güvenliği

Düşük sahip olma maliyeti• Ekonomik satın alma maliyeti

• Düşük devam eden destek maliyeti

Konfigürasyon Esnekliği• Masaüstü, tower, ve rack-destekli form faktörler

Masaüstü Portföyü

Kalıcı, sabit, güvenilir çözümler

Giriş Seviyesi Orta Düzey Yüksek Seviye

• Düşük maliyet temel özellikler

• Temel bilgisayar özellikleri için orta düzey performans

• Temel yönetilebilirlik, servis verilebilirlik ve güvenlik destekleri.

• Trend özellikler ve esneklik

• Geniş aralıklı bilgisayar görevleri için yüksek performans

• Geliştirilmiş yönetilebilirlik, servis verilebilirlik ve güvenlik destekleri.

• Gelişmiş özellikler işle son teknoloji kullanımı

• Bilgisayar görevleri için en üst performans

• İleri yönetilebilirlik, servis verilebilirlik ve güvenlik destekleri.

Tipik İş istasyonu Müşterileri

İş istasyonu müşterileri ne isterler ?

• En son bilgisayar teknolojileri

• Uygulamaları için en hızlı ve en genişleyebilir sistemler.

• Platform ve uygulamalar için ISV sertifikasyonu

• En hızlı görüntü işleme grafik kartları

• Çoklu monitör desteği

• İşletim sistemi seçimi

Masaüstü ve İş İstasyonları

Masaüstü PC İş İstasyonu

32-bit işleme (4GB hafıza adresleme) 64-bit işleme (4GB bariyerini kırar)

Non-ECC hafıza birimi ECC hafıza özelliği tek bitlik hatayı düzeltir

Software RAID desteği Entegre donanımsal RAID 0, 1, 5, 10

Yüksek-çözünürlüklü görüntü kartı Profesyonel 2D ve 3D grafik kartı

Yüksek-kapasiteli, performanslı veri

depolama opsiyonları

Yüksek-kapasiteli, yüksek performanslı veri

depolama opsiyonları

Kısıtlı genişleme desteği Geliştirilmiş genişleyebilirlik

İnce İstemci

• PC’den daha güvenilir:

– Çıkartılabilir parça yok ve aerodinamik yapı, kolay lokal işletim sistemi

– İstemcilerin yenilenme süresini arttırır. Müşteriler beş veya daha fazla yıl umarlar

– Limitli yedek envanter…istemci bozulması çok çok nadir karşılaşılan bir durumdur ve bozukluğu durumunda, değiştirilir.

– Tipik kurulum süresi saatler değildir, dakikalar mertebesindedir, yönetilecek veya transfer edilecek bir kullanıcı verisi yoktur. Her şey ağ üzerinde yedeklenmiştir.

• Veri ve donanım güvenliği müthiş ölçüde kolaylaşır

– Takvimlendirilmiş yedekleme işlemleri ile son kullanıcı müdahalesi olmadan veri yedeği alınır

– İnce istemcilerin çalınması… fonksiyonların çalışabilmesi için bir ağa ihtiyaç duyarlar.• Gerçekten el-değmeden yönetim ve destek

– Sunucu üzerinde barındırılan uygulamanın yenilenmesi ve yükseltilmesi ile tüm istemci sistemleri uygulamaları hızlıca yükseltilmiş olur.

– Kolay servis masası desteği– Merkezi kurulum uygulaması ile bir sorun halinde birkaç dakika da İşletim Sistemi İmajı tekrar kurulur..

Kaynak: Distributed Computing Benchmarks analysis , Gartner, 2001

Örnek Ortam

• Genel ofis yönetimi• Çağrı Merkezleri• Rezervasyon Merkezleri• Veri Giriş• Medikal ortamlar• Eğitim Birimleri• Perakende• Finansal Servisler• Üretim • ERP / SAP / CRM• Yazılım Evleri• Mobil Kullanıcılar / Internet Kafeler• Havaalanı/ Bilet Satış Noktaları

İnce İstemci Örnek Görüntü

Sabit Disk yokturÖnemli bilgiler ağ üzerinde bir sunucuda barındırılır ve merkezi olarak yedeği alınır

Çıkartılabilir medya

olmaması veri

çalınmasını ve

kaybını önler

paralel, Seri, USB,

ve PS/2 portları in

aktif hale getirilebilir

Bilgisayarı Oluşturan Donanımlar

Anakart (MainBoard)

İşlemci (CPU)

Bellek (RAM)

Depolama Birimleri

Ekran Kartı

Ses Kartı

Monitorler

İletişim Birimleri

Güç Üniteleri

Anakart

Bilgisayar’ın temelini oluşturur.

Veri yolları, adresler ve kontrol üniteleri sayesinde tüm donanımlar

birbirleriyle haberleşebilir.

Bilgisayarın dış dünya ile haberleşmesini sağlayan USB, (Universal

Serial Bus) LPT ve COM gibi bağlantı noktaları sunar.

Bir bilgisayarın sahip olabileceği özellikleri anakart belirler.

Bazı donanımlar anakart ile bütünleşik (onboard) olarak kullanılabilir.

Anakart Bileşenleri

Tasarımlarına Göre Anakartlar

AT Form-Factor

ATX Form-Factor

BTX Form-Factor

Yonga Seti (Chipset)

Kuzey köprüsü : İşlemci, RAM, AGP slotu ve güney köprüsü

kuzey köprüsüne bağlıdır.

Güney köprüsü : ISA, PCI, paralel ve seri portlar ve depolama

birimleri güney köprüsüne bağlıdır.

Chipset-Yonga Seti

Chipsetler bünyelerinde şunları barındırırlar

• Memory kontrolcüsü-denetleyicisi

• Real-time clock (RTC)- Gerçek Zaman Saati

• Klavye ve fare kontrolcüsü

• DMA kontrolcüsü

• PCI köprüsü

• EIDE (ATA) kontrolcüsü

Chipset örnekleri

• Intel 845E

• Intel 875P

• Intel E7507

• NVidia nForce2

Bilgisayarın trafik polisleridir

İşlemci, önbellek, sistem veri yolları, çevre birimleri, arasındaki tüm bileşenler arasındaki veri akışını denetlerler.

Veri akışı, PC'nin pek çok parçasının işlemesi ve performansı açısından çok önemli olduğundan, yongaseti de PC'nizin kalitesi, özellikleri ve hızı üzerinde en önemli etkiye sahip birkaç

bileşenden biridir.

Chipset-Yonga Seti

L2

L1

İşlemci

Kuzey

Köprüsü

Güney

Köprüsü

DIMM

DIMM

PCI-X

PCI-X

PCI

USBI/O

Intel® 945PMörnek dizüsüstü PC Chipset diagramı

Veri Yolu Tipleri

Backside Bus

İşlemci ile işlemci 2. seviye veya varsa 3. seviye cache arasındaki veri transferini sağlayan yoldur.

Frontside Bus

İşlemci ile sistem kuzey köprüsü arasındaki tüm veri ve kontrol trafiğini sağlayan yoldur.

Memory Bus

Bellek birimleri ile sistem kuzey köprüsü arasındaki iletişimi sağlayan yoldur.

I/O Bus

Sistem giriş/çıkış alt birimleri ile sistem yonga seti arasındaki iletişimi sağlayan yoldur.

Veri Yolu Bileşenleri

Üç ortak elektriksel çizgiden oluşur.

• Address bus – Adres Yolu

Veri yolu üzerinden akacak olan verinin kaynak ve hedef adres bilgilerinin taşındığı yoldur. Cihaz veya bellek içerisindeki veriye erişmek için adres bilgisinin mutlaka olması gerekmektedir.

• Data bus- Veri yolu

Sistem içerisindeki iki alt bileşen arasındaki veri akışının sağlandığı yoldur. (işlemci-bellek, bellek-işlemci vb.)

• Control bus- Kontrol Yolu

Veri ve adres yolları üzerinden geçecek olan transferin kontrolünü sağlayacak olan bilgilerin aktığı yoldur. Veri transferinin tipi (okuma-yazma), yönü (CPU-bellek) vb.

Genişleme Yuvaları

ISA (Industry Standart Architecture) : 16 bit bant genişliği, 8 MHz

hızda çalışır.

PCI (Peripheral Component Interconnect): 32 bit genişliğinde 33 Mhz

hızında çalışır. Saniyede 133 MByte veri aktarabilir.

AGP : Accelerated Graphics Port (Hızlandırılmış grafik portu) yüksek

hızlı grafik kartlarını bilgisayarın ana kartına noktadan noktaya

yönlendirmek için kullanılır

PCI Express : Saniyede 8 GB veri aktarımı ile AGP teknolojisinin

önüne geçen bir grafik standartıdır.

Genişleme Yuvaları (PCI)

• Intel tarafından geliştirilen veri yolu standardıdır

PCI veri yolu

Peripheral Component Interconnect

• Tak-Çalıştır mimarisi

• Otomatik konfigürasyon

• PCI yol transfer hızları ( tablo)

• 32- ve 64-bit33 ve 66MHz kart destekleri

CPU – PCI Bridge

SCSI SCSI

Diskette Diskette

L2 Cache

System Bus

PCI Slots

COM

LPT EISA Slots

PCI Bus

EISA Bus

PCI – EISA

Bridge

PCI Bus Performance

32-bit card 33MHz 133MB/s

32-bit card 66MHz 267MB/s

64-bit card 33MHz 267MB/s

64-bit card 66MHz 533MB/s

64-bit card 100MHz

64-bit card 133MHz

800MB/s

1066MB/s

1.0

2.1

2.01

2.2

PCIX

PCIX

PCI Hot Plug desteği

Hot-Plug sistem çalışırken genişleme kartlarının sökülebilmesi, değiştirilebilmesi veya yeni kart takılması desteğidir.

3 PCI Hot Plug desteği mevcuttur.

• Hot replacement – mevcut PCI kartının değiştirilmesi

• Hot removal – mevcut kartın çıkartılması

• Hot upgrade – yeni bir kart ekleme

PCI-X veri yolu

Mevcut PCI yolları ile uyumluluk taşır

PCI-X, PCI veri yolu özelliklerini genişletmiştir:

• Eski versiyon kart desteği

• PCI ile beraber kullanılabilme

• Hız artışı

• Slot sayısı artışı

PCI-E

İki adet tek kanal noktadan noktaya topolojisi kullanır

Çift-taraflı veri akışı sağlar

• PCI Express

• 2.5Gb/s lik yüksek hız desteği verir.

• Masaüstü, mobil, sunucu ve iş istasyonları için ortak kullanılabilen arabirimdir.

• Hot-Plug desteğine sahiptir.

• x4, x8, x16 gibi tipleri vardır

PCI-E

PCI-Express eski teknoloji desteği vermez (PCI, PCI-X)

x8 PCI-E konnektör daha küçük kartları kullanır ancak daha büyükleri kabul etmez. Örneğin;

• x1 kartı, x4 yuvasına takılabilir

• x4 kartı, x1 yuvasına uymaz

Bağlantı Noktaları

PS/2

Paralel port (LPT)

Seri port (COM)

Universal Serial Bus (USB)

Firewire (IEEE1394)

Basic Input Output System (BIOS)

İşletim sistemi ile donanımlar arasında ki bağlantıyı kuran ve çalışmasını sağlayan işletim sistemidir.

BIOS

BIOS (Basic Input Output System)

• BIOS; içerisinde yazılım olan bir tür ROM bellektir.

BIOS’un görevleri

• POST (Power On Self Test): BIOS bilgisayar açılırken donanımları tarar.

• CMOS üzerindeki bilgileri kontrol ederek açılışın hangi sürücüden

olacağına bakar.

• Gölgeleme (Shadowing): İşlemcinin çalışması için gerekli dosyaları sabit

diskten alıp RAM`a kopyalar.

• Sistem saatini tutar.

İşlemci (CPU)

Bilgisayar’ın en önemli parçasıdır

Kullanıcı tarafından verilen komutları matematiksel ve mantıksal

işlemlere tabi tutar.

Çalıştırılmakta olan yazılımın içerisindeki komutları işlemekten

sorumludur.

İşlemciler

Intel Xeon, Pentium, Celeron ve Core

AMD Athlon ve Duron

Transmeta Crusoe

İşlemciler iki farklı yolla sistemle haberleşirler

• Front-Side Bus

• Back-Side Bus

L2

L1

İşlemci

Kuzey

Köprüsü

Güney

Köprüsü

DIMM

DIMM

PCI-X

PCI-X

PCI

USBI/O

Backside Bus

Hyper-threading

Avantajları

• Genel sistem performansını arttırır

• Reaksiyon ve geri dönüş sürelerini geliştirir çünkü görevler farklı yerlerde paralel olarak çalıştırılır.

• Aynı anda çalıştırılan işlem sayısı artar

Hyper-threading 2

Şekil 1 Şekil 2

Çoklu Çekirdek –Multi core

Intel multi-core mimarisi tek bir Intel® işlemci paketi içerisinde iki veya daha

fazla işlemci “uygulama çekirdeği," veya işlem motoru olmasıdır.

Çok çekirdekli işlemciler günümüz bilgisayar işlemlerinin daha etkili

gerçekleşmesine ve daha performanslı yapılmasına olanak sağlar.

Çok çekirdekli sistemlerde kullanıcılar aynı anda çoklu işlem yapabilir, paralel

çalıştıran görevlerde performans sıkıntısı yaşamazlar. ( kablosuz güvenilir

bağlantı ile ağa bağlıyken film izlemek ve bu sırada virüs koruma yazılımının

tarama yapması buna örnek olarak verilebilir)

İşlemci Birimleri

ALU (Arithmetic/Logic Unit)

CU (Control Unit)

FPU (Floating Point Unit)

Register

Level 1 Cache (L1)

Level 2 Cache (L2)

Dünden Bugüne İşlemciler

Birinci kuşak işlemciler

• 8086/8088

• 80186/80188

İkinci kuşak işlemciler

• 80286

Üçüncü kuşak işlemciler

• 80386

Dördüncü kuşak işlemciler

• 80486

Dünden Bugüne İşlemciler

Beşinci kuşak işlemciler

• Pentium

• Pentium MMX

• AMD K5

Altıncı kuşak işlemciler

• Pentium Pro

Dünden Bugüne İşlemciler

Yedinci kuşak işlemciler

• Pentium II

Sekizinci kuşak işlemciler

• PIII

• PIV

Sunucu işlemcileri

• Xeon

• Opteron

• Itanium

Bellek

Bilgisayarda kullanılan bellek iki çeşittir;

• RAM (Random Access Memory)

• ROM (Read Only Memory)

RAM Çeşitleri

• DRAM

– DDR-I

– DDR -II

– DDR - III

• SRAM

• İşlemcinin çalıştırdığı programlar ve programa ait bilgiler saklandığı geçici bir depolama alanıdır.

• DRAM’ın SRAM’a karşı avantajı ise yapısal basitliğidir. SRAM’da her bit için altı transistörgerekirken DRAM’da bir transistör ve bir kapasitör yeterlidir.

Bellek (RAM)

RAM

Çalışma şekillerine göre iki çeşit RAM vardır;

• Statik Ram : Verilerin saklanabilmesi için güç tazelemeye ihtiyaç

duymazlar. Verilen güç kesilmediği sürece verileri sonsuza kadar

saklayabilir. İşlemciler üzerinde bulunan Level 1 ve Level 2

bellekler statiktir RAM’dır.

• Dinamik Ram : Bilgisayar sisteminin ana belleğini oluşturan RAM

tipidir. Bu tip RAM’lar üzerinde verilerin saklanabilmesi için gücün

sürekli tazelenmesi gerekir.

Bellek (RAM)

İşlemci tarafından ihtiyaç duyulan verilerin sistem açıkken saklanmasını sağlar.

• Ortak olarak RAM şeklinde isimlendirilir

• RAM çeşitleri

• DRAM

• SRAM

L2

L1

İşlemci

Kuzey

Köprüsü

Güney

Köprüsü

DIMM

DIMM

PCI-X

PCI-X

PCI

USBI/O

RAM

Yapılarına göre RAM’ ler üçe ayrılır;

• SIMM(Single In-Line Memory Module)

• DIMM (Dual In-Line Memory Module)

• RIMM (RAMBus In-Line Memory Module)

RAM Çeşitleri

EDO (Extended Data Out)

SDRAM (Synchronous DRAM)

DDR-SDRAM (Double Data Rate SDRAM)

RDRAM (RAMBus DRAM).

DDR2

DDR3

ROM

ROM çeşitleri;

• ROM

• PROM (Programmable ROM)

• EPROM (Erasable PROM)

• EEPROM (Electrically EPROM)

• Flash ROM

Bellek Bileşenleri

Bellek tanımı

• DRAM verileri kapasitörler de saklar

Kapasitör

• Bellek çipi ve bellek matrisi olarak adlandırılan ızgara dizilimi şeklindedir.

Bellek hatası

Eğer veri doğru değilse sistem düzgün çalışmaz

Bellek modülleri belleklerde oluşan hataları bulmak ve onarmak için bazı teknolojiler kullanırlar.

Parite

Bellek kontrolcüsü alınan veriden bir parite hesabı yapar.

Bu parite aynı veri tekrar kullanılacağında bir kez daha hesaplanır.

Eğer parite değerleri birbirini tutmazsa sistem durur.

ECC

Genelde iş istasyonu ve sunucu

belleklerinde kullanılır

Her 64 bitlik veri için 8 bitlik bir

“sağlama” verisi üretilir.

Hataların düzeltilmesinde bu sağlama

verisi kullanılır

Eğer bir den çok bit aynı anda hataya

düşerse sistem durur. ECC bunu

düzeltemez.

Cache Tipleri

DRAM ‘ler sürekli şarj edilmelidirler.

Cacheler veri saklamada transistörlerikullanırlar.

Sürekli şarj ve yenileme ihtiyacı duymazlar

SRAM – DRAM Karşılaştırması

• SRAM ler DRAM den daha pahalıdır

• SRAM ler daha fazla ve daha hızlı ısınırlar

Sistem Zamanı ve Hız

En yüksek veri transferi kapasiteyi gösterir performansı DEĞİL

Bus Width- Yol Genişliği — otobandaki şerit sayısı

Clock Speed — Sistem Saati Hızı-Tüm araçların hızı

Kapasite veya en yüksek veri akışı- Peak ThroughputBir noktadan diğerine götürülebilecek maksimum araç sayısı -teorik

Performans veya devamlı veri akışı Bir noktadan diğerine götürülebilecek gerçek araç sayısı

Latency –Gecikme- Dur sinyali ve trafik ışıkları

Depolama Birimleri

Bilgisayarda kullanılan depolama birimleri

• Sabit diskler

• Optik okuyucular

• Flash bellekler

Bağlantı ara birimleri;

• IDE

• SATA

• SCSI

• USB veya Firewire

• Sabit Diskler, veri depolanması amacı ile kullanılan manyetik kayıt ortamlarıdır.

Depolama Birimleri- Sabit Disk

Sabit Disk (Hard Disk)

Bilgisayardaki tüm veriler sabit disk üzerindedir. İşletim sistemi ve

diğer yazılımlar sabit disk üzerine yazılır. Yapısal olarak diskler ikiye

ayrılır:

• Fiziksel yapısı

• Mantıksal yapısı

Sabit Disk Bileşenleri

IDE/ATA (Integrated Drive Electronics)

IDE/ATA (Integrated Drive Electronics)

• Sabit disk, CD-ROM ve DVD-ROM’ lar IDE arayüzünden anakarta bağlanabilir. Bir

anakartta en fazla 2 adet IDE bağlantı noktası bulunur.

Serial ATA (SATA)

Serial ATA (SATA)

• SATA ve SATA II olarak iki ayrı model bulunmaktadır. SATA I teorik limit

hızı 1.5 Gb/s olarak belirtilir. Ardından SATA II biraz daha geliştirilmiş ve

standartlar daha uyumlu olarak piyasaya sürüldü. SATA II'nin teorik hızı

3.0 Gb/s olarak açıklanmaktadır. SATA III' ün çıkması planlanmaktadır.

Teorik hızı 6.0 Gb/s olacaktır.

SCSI

SCSI (Small Computer System Interface)

• ATA/SATA arayüzleri yüksek hızlarda çalışabilmesine rağmen üstlerine çok

fazla yük bindiğinde aynı performansı gösteremezler. Özellikle çok fazla veri

girdi çıktısı bulunan veritabanı ve web sunucularında bu performans kaybı

kendini belli eder. SCSI arayüzleri bu alanda yükse girdi/çıktı (I/O)

performansı göstererek bu açığı kapar.

Dönüş Hızı (RPM)

Bağlantı Ara Birimleri

Erişim Süresi

Aktarma Süresi ve Aktarma Hızı

• Bir sabit disk’in hızından bahsederken tüm özelliklerini göz önünde bulundurmak zorundayız.

Sabit Disk Özellikleri

Veri Depolama Bileşenleri

Taşınabilir Veri Depolama Birimleri

• CD-ROM sürücüsü

• Disket sürücüsü

• Tape backup sürücüsü

Kalıcı Veri Depolama Birimleri

• IDE disk sürücüleri

• SCSI disk sürücüleri

RAID Sürücü dizisi

RAID- Redundant Array OfIndependent Disks

Basitçe sabit diskleri gruplama ( Array) işlemidir

Tek bir disk grubu (array) birden fazla mantıksal bölüme ayrılabilir.

• Mantıksal bölümler sabit disk kümesinin alt kümeleridir.

• Kümeler işletim sistemine tek bir disk olarak gösterilir.

Donanım tabanlı RAID sistemlerinde SCSI kontrolcüsü veya disk serisi veriyi fiziksel sürücülere gönderir.

Diğer Veri Depolama Cihazları

Zip Sürücüler– Farklı model ve kapasitelerdedirler günümüzde kullanımı oldukça azalmıştır

Tape Sürücüler– sistem yedeğini almak için kullanılan teyp cihazlarıdır, yedekler kartuşlara alınır.

Tipik olara tüm sistemlerle beraber sunulur.( 1990 ların ortalarına

kadar opsiyonel olarak satılmaktaydı)

Kapasitesi genel olarak 650 veya 700 megabyte dır.

CD-RW okuma yazma teknolojisi ucuzladıktan sonra genellikle

yedekleme ve çoğaltma amaçlı kullanılmaya başlandı.

Veri CD den lazer yardımıyla okunur

Optik bir veri depolama birimidir.

CD-ROM Sürücüler

Optik Sürücü Çeşitleri

Optik sürücü çeşitleri

• CD-ROM Sürücü: Her türlü CD-ROM diskini okuyan bu sürücüler ilk geliştirilen sürücülerdir. Disk üzerine yazabilme özelliği bulunmaz.

• CD-R Sürücü: Her türlü CD-ROM diskini okuyabilirler. Buna ek olarak CD-R disklere yazabilirler. CD-R diskleri üzerine yazılan veriler bir daha silinemez bu nedenle disk dolunca bir daha yazmak mümkün değildir.

• CD-RW Sürücü: Her türlü CD-ROM diski okuyabilirler. Ek olarak CD-R ve CD-RW disklere yazabilirler. CD-RW diskleri üzerindeki veriler silinip tekrar tekrar yazılabilirler.

Optik Sürücü Çeşitleri

Optik sürücü çeşitleri

• DVD-ROM Sürücü: Her türlü CD-ROM ve DVD-ROM diskini okuyabilirler. Yazabilme özellikleri yoktur.

• DVD-RW Sürücü: CD-ROM,DVD-ROM diskleri okuyabilir ve CD-R,CD-RW,DVD-R, DVD-RW disklere yazabilirler.

Flash Bellekler

Flash bellek özellikleri;

• Flash bellekler bir çeşit EEPROM`dur. Flash belleklerin boyutlarının küçük

olması, çevresel faktörlere karşı sağlam olmaları ve veriyi elektriğe ihtiyaç

duymadan saklamaları bu belleklerin bir çok taşınabilir cihazda kullanılmasına

yol açmıştır.

• Veri aktarımı sırasında USB flash belleğin USB portundan çıkartılmaması

gereklidir.

• Günümüzde dijital fotoğraf makineleri, PDA ve MP3 Player gibi aygıtlarda flash

bellekler kullanılmaktadır.

Flash Bellekler

Flash bellek çeşitleri;

• Compact Flash

• Secure Digital (SD)

• Multimedia Card

• Memory Stick

• Smart Media

Ekran Kartları

Ekran Kartının ana görevi diğer arabirimlerden (işlemci, harddisk, ram vs..)

anakart aracılığı ile aldığı dijital bilgileri gerekli dönüşümlerden sonra

monitöre aktararak görüntü oluşturulmasını sağlamaktır.

Ekran Kartları

Ekran Kartı Üniteleri;

GPU (Graphics Processing Unit); Bilgisayar işlemcisine benzer bir yapısı vardır. Üzerinde

matematiksel işlemleri gerçekleştirmek için bir ALU ve bunu dışında grafik işlemeye

yönelik özel bölümler bulunmaktadır.

Video Memory; Ekran kartı işlemcileri, grafik işlemlerini çok daha hızlı yapmak ve kablo

sorunundan kurtulmak için gerekli olan ram bellekleri kart üstüne işlemcinin çevresine

takmaktadırlar.

Ekran Kartları

Ekran Kartı Üniteleri;

Video BIOS: Ekran kartı biosu ile bilgisayar çalıştırıldıktan sonra ekran kartı başlarken

üzerinde uygulanması gereken ayarlar (frekans, gerilim) buradan okunarak düzenlenir.

RAMDAC: (Random Access Memory Digital-to-Analog) adı verilen bu sistem ile CRT

monitörler için gerekli olan ve bu monitörlerde değişiklik gösteren yenileme süreleri için

ayarlama özelliği sağlamaktadır.

Giriş Çıkış Üniteleri: Ekran kartının verileri işledikten sonra görüntü birimi olan

monitörlere gerekli bilgiyi göndermesi için kullanılan çıkış birimleri (DVI, VGA, SVGA)

portları bulunmaktadır. Bunların dışında bilgisayarı normal televizyona bağlamak için

kullanılan S-Video (tv out) çıkışıda bulunmaktadır.

Ekran Kartları Görüntüleme Özellikleri

NVIDIA SLI: SLI (Scalable Link Interface) teknolojisi nvidia kartları için geliştirilen iki kartı aynı

anakart üzerine bağlayarak grafik işleme performansını çok büyük ölçüde arttırmaya yarayan

bir yapıdır.

ATI Crossfire: Nvidia SLI teknolojisine benzer bir teknoloji olan ve ati tarafından geliştirilen

Crossfire teknolojisi ile. 2 veya daha fazla ati çekirdeğine sahip ekran kartı uygun şartlar altında

birbirine bağlanarak performans artışı sağlanmaktadır.

Ekran Kartları Görüntüleme Özellikleri

Yeni ekran kartlarında kullanılan temel bazı özelliklere değinecek

olursak;

Anti-aliasing Teknolojisi,

Floating Point High Dynamic-Range (HDR) Lighting Teknolojisi,

Quantum Effects,

ForceWare Unified Driver Architecture (UDA) Teknolojisi,

OpenGL, Shader Model

ve daha birçok teknoloji kullanılmaktadır.

Ses Kartı

Ses kartının görevi; analog-dijital çevirici yonga vasıtası ile analog ses

sinyali ses kartı girişinden dijitale çevrilir ve dijital ses sinyalleri de ses

kartı çıkışında analog ses sinyallerine çevrilir.

Ses Kartı Kalite Farkları

Ses kartlarını kalite olarak birbirinden ayıran temel özellikler bit

çözünürlüğü (örneğin 16 bit veya 24 bit), maksimum örnekleme kalitesi

(örneğin 22, 44, 96 veya 192 kHz), gürültü filtresi, sıklık aralığı ve maksimum

kanal sayısıdır.

Ses kartları anakarta bütünleşik de olabilirler. Bu tür çözümler daha uygun

maliyetli olurlar.

Network Kartı - Modem

Ethernet kartı bilgisayarı network ortamına bağlamak için kullanılan

donanım birimidir.

Modem telefon hattı üzerinden internet ya da uzak networklere

bağlanmak için kullanılan aygıttır

Bilgisayar Kasası – Güç Kaynağı

Kasa bilgisayarın donanım birimlerinin birarada tutulması ve

korunması için kullanılan aygıttır. Desktop ve Tower olmak üzere iki

farklı kasa tipi vardır.

Güç kaynağı bilgisayarın çalışması için gerekli olan elektrik enerjisini

sağlar.

Çevre Birimleri

Yazıcı

Tarayıcı

Monitör

Kesintisiz Güç Kaynağı

Yazıcı

Yazıcılar bilgisayarda bulunan dökümanların kopyalarını kağıt üzerine

yazabilen donanımlar olarak geliştirilmişlerdir.

Yazıcılar arasında üç ana teknoloji bulunur:

• Nokta Vuruşlu Yazıcılar (DOT Matrix Printer)

• Mürekkep Püskürtmeli Yazıcılar (Inkjet Printer)

• Lazer Yazıcılar

Tarayıcı (Scanner)

Bir resmi, yazılı dökümanı, elyazısını veya bir objeyi analiz ederek sayısal ortama

aktaran araç. Günümüzde tarayıcılar genellikle CCD veya CIS algılayıcı

kullanmaktadır.

Monitör

Monitörler bilgisayarda işlemci ve ekran kartı tarafından işlenen

görüntü verisini kullanıcının görmesini sağlayan çıktı birimleridir.

Günümüzde iki çeşidi kullanılmaktadır:

• CRT (Cadhode Ray Tube)

• LCD (Liquid Cristal Display)

Kesintisiz Güç Kaynağı (KGK)

Kesintisiz güç kaynakları, bilgisayara gelen elektrik enerjisinin

kesilmesi durumunda, bilgisayarın geçici bir süre, KGK’ nın akülerinde

depolanan elektrik ile beslenmesini sağlar.

Donanım Seçiminde Dikkat Edilecekler

İşlemci Seçimi

Anakart Seçimi

RAM Seçimi

Ekran Kartı Seçimi

Güç Kaynağı ve Kasa Seçimi

Monitör Seçimi

Donanım Seçiminde Dikkat Edilecekler

İhtiyaca yönelik parça belirleyin.

Parça seçiminde ucuza kaçmak , Markasız Ram kullanmak ileride

daha büyük sıkıntılar yaratabilir.

Kasa ve Güç kaynağı seçiminde genelde en ucuz modeller tercih

edilir. Karşılaşacağınız en büyük sorunların voltaj dengesizliğinden

kaynaklandığını unutmayın.

Sabit Disk veya Optik Cihaz alırken fiyat/performans ve Fiyat/MB

oranlarını dikkate alın.

Şirket içerisinde genel ofis işlemleri için kullanılacak bir bilgisayara

güncel en düşük donanımlar yeterli olacaktır.

Donanım Problemleri

BIOS Konfigürasyonunda yaşanabilecek temel sorunlar ve

çözümleri

Soğutma problemi ve çözümleri

Temel Donanım Sorunlarını Giderme

Donanım Sorun Tespit ve Stabilite Testleri

Bilgisayar Performans Ölçümü ve Karşılaştırma Testleri