bie daalt

Òîîí õýëáýðèéí íîìûí ôîíä

ÑÓÈÑ-èéí ñî¸ëûí áîëîâñðîëûíñóðãóóëü

Áèå ÄààëòÑýäýâ: Òîîí õýëáýðèéí íîìûí ôîíä õàäãàëàëò õàìãààëàëò

Øàëãàñàí ……………………………….. Ò.Õàéäàâ.

Ã¿éöýòãýñýí……………………………… Á.Àþóøñ¿ðýí

Óëààíáààòàð

íDigital collection


ÎðøèëXXI ýýð çóóí ãàðñíààð õ¿ì¿¿ñèéí õºãæèëèéí ò¿¿õýíä ýðãýëò ãàðñàí þì. XVIII ýýð

çóóíû äóíä ¿åýýñ õîéø ºðíºñºí àæ ¿éëäâýðëýëèéí çóóí òºãñãºë áîëñîíòîéãîîð óÿàëäóóëàí ìýäýýëýë òåõíîëîãèéí ãýõ íèéãìèéí òîìîîõîí ýðèí ¿å ýõýëñýí áèëýý. Ýíý ¿å íü

íýðíýýñýý ë àõóéëààä õýäèé õýð ìýäýýëýòýé áàéíà òºäèé ÷èíýý àìüäðàëä |íèéãýìä| àìæèëò îëîõûí òîä íýãýí áàòàëãàà áîëîõûã õàðóóëæ áàéíà. Äýëõèé äàõèíû ýíý ýðèí

¿åèéí èéì ìàÿàãòàé õ¿ëýýæ áàéõàä ìàíàé ìîíãîëä ìýäýýëèéã áóðóó ¿¿ñâýðýýñ öóãëóóëàõà íü íèéòëýã áîëîîä áàéíà. Òèéìýýñ ñàéòóóä ãýõ îëîí ìýäýýëýë îëãîõ

õýðýãñýë áàéâ÷ ýäãýýð íü á¿ãä ¿íýí çºâ ìýäýýëýëèéã îëãîõ íü áýðõ. Åð íü àñàð èõ ¿íýí õóäàë íü ¿ë ìýäýãäýõ ìýäýýëýëèéí ýíý èõ äàëàéãààñ çºâõºí ¿íýí ìýäýýëýëèéã îëñîí õ¿í ë

æèíõýíý òýíãýðèéí óìäàã àòãàñàí ìýò áàÿðëàõàí ç¿éí õýðýã áèëýý. Ãýõäýý ¿íýí ìýäýýëëèéã îëíî ãýäýã òèéì ÷ õýö¿¿ áèø áèëýý. ¿íýíäýý æèíõýíý ¿íýí ãýäýã íü íîì ò¿¿íä

ë áèëýý.

Íîì áîë åðòºíöèéã õàðàõ öîíõ ìºí. Ê. Ìàðêñ

Ãýñýí ñóóò ¿ãýíä íîìíû òîäîðõîéëò á¿ðýí óòãààðàà îðøèæ áàéæ áîëîõ þì. Òýãâýë ìýäýýëýë òåõíîëîãèéí ýíý çóóíû ÷ ãýõ þìóó øèíæëýõ óõààíû ¿ñðýíã¿é õºãæèëèéí ¿ð ä¿íä ÷ ãýõ þìóó õ¿ì¿¿ñ ÿëàíãóà çàëóó÷óóä ìààíü íîìûí ñàíä íîìòîé òàíèëöàõ íü ¿íýõýýð áàãññàí áàéãàà íü òóéëèéí õàðóóñàëòàé .

Íîìã¿éãýýð ìýäëýã ãýæ áàéæ áîëîõã¿é êîììóíèçì ÷ ãýæ áàéæ áîëîõã¿é Â.È.Ëåíèí

Òèéìýýñ õ¿ì¿¿ñò ìýäýýëýë îëãîõûí òóëä íîìûí ñàíãèéí ã¿éöýòãýë ¿¿ðýã ÷ áèøã¿é áèé.ìîíãîëûí íîìûí ñàíãèéí ôîíä íü îëîí ñàéõàí íîì áàéäàã òýäãýýðèéã îëîí íèéòèéí óíøèëàãàä ãàðãàõàä çàðèì ýðòíèé íîì çîõèîëûí õóóäàñ äóòóó óðàíõàé áàéäàãààñ õîëáîîòîéãîîð çàðèì ìýäýýëýë òºäèé ÷èíýý áàãà áàéäàã áèëýý. Òýãýýä ÷ çàëóó÷óóäàä íîìûí ñàíä ñóóõ ãýõýýñ èë¿¿òýéãýýð êîìïüþòð èíòåðíýòýä îðæ öàã çàâàà ºíãºð¿¿ëýõäýý óÿàëäóóëàí íîìûí ñàíãóóä òîîí íîìûí ôîíä ñèñòåìä øèëæýëæ ýõëýýä áàéíà.ýíýõ¿¿ áàñ õààëòûí àæèë íü íîìûí ñàíãèéí òîì ôîíäûí òóõàé àâ÷ ¿çýíý.òîîí ôîíä ãýäýã íü digital collition áóþó äèæèòàë áàðèìò ãýñýí ¿ãíýýñ ãàðàëòàé þì.òîîí íîìûí ôîíä ãýäýã íü íýã ¿ãýýð íîìûí ýëåêòðîí ñàéò ¿¿ñãýæ áàéíà ãýæ îéëãîæ áîëîõ áºãººä óíøèã÷ ººðèéí óíèøèãèéã õ¿ññýí íîìûã ôàéë õýëáýðýýð ÷ òàòàæ àâàõ äàâóó òàëòàé.

1.Íîì ãýæ þó âý?



Íîì ãýäýã íü ìàòåðàëëàã ç¿éë áºãººä öààñ öàâóó õýâëëýëèéí áýõ çýðýã îðãèíàê ç¿éëñýýñ íýãäñýí 48 ààñ õóóäàñààñ äýýø õýâëýëèéã íîì ãýíý.ò¿¿íèé ¿¿ñýë õºãæèë íü õýäýí ìÿíãàí æèëèéí ò¿¿õòýé áèëýý. Ò¿¿íèé õºãæèë óòãà çîõèîë øèíæëýõ óõààí òåõíèêèéí õºãæèëòýé ñàëøã¿é õîëáîîòîé þì.íîìûí ¿¿ñýëèéã àíõ õ¿íèé õàäàí äýýðõ õàäàí äýýð áè÷ýýñ ¿ëäýýñýí òýð ¿åýýñ ¿¿ñýëòýé ãýæ ¿çäýã. Ýðòíèé õ¿ì¿¿ñ óäààí íàñò óðãàìàë õóëñëàã óðãàìàë ìàòåðèàë áîëãîí íîìîíäîî àøèãëàõ áîëñîí íü íîìûí õºãæèëä òîìîîõîí áàéð ñóóðèéã ýçëýõ áîëñîí. Îäîîãîîð ìýäýãäýæ áàéãààãààð õàìãèéí ýðòíèé íîì ÍÒ ºìíºõ 25 çóóíû ¿åèéí åãèïåòýä õàìààð ÷ áàéíà. Ìîíãîë õ¿í ýðò äýýð ¿åýýñ õ¿íäëýí äýýäýëæ ø¿òýí èðñýí áàéäàã áàéíà.áèäíèé ýõ îðîí ìààíü ò¿¿õèéí ¿íýò äóðñãàë ºâ ýõòýé ò¿¿íýýñ äóðäâàë

o Ãýñýð o Æàíãàð o Ìîíãîëûí íóóö òîâ÷îî çýðýã íü

2.Íîìûí ñàí ãýæ þó âý?

Номын сан гэж ном хэвлэл, сонин сэтгүүл, медиа материалууд зэрэг мэдээлэл агуулсан зүйлсийг цуглуулж хадгалан үйлчлүүлэгчдэд уншуулж, үзүүлж, сонсуулах үйлчилгээ үзүүлдэг газар, байгууллагыг хэлнэ.

Дундад зууны үеийн шашны сургуулийн номын сан. Чех, Прага хот дахь Страхов сүм

Дэлхийн хамгийн эртний номын сан МЭӨ 7-р зуунд байсан Ассирийн хааны номын сан юм. Ассирийн мөхлийн дараа тэр чигээрээ газар дор хадгалагдаж байсан тус номын сангийн папирусан бичээсүүд эртний Месопотамийн соёлыг судлахад томоохон түлхэц үзүүлсэн билээ. Мөн МЭӨ 3-р зууны үеийн Александригийн номын сан алдартай. Тус номын сан нь эмийн ургамалын цэцэрлэгтэй, орчин үеийнхээр бол ботаникийн цэцэрлэгтэй номын сан байв.

Түүхийн туршид судалгаа шинжилгээний зорилгоор ном, хэвлэмэл материалуудыг цуглуулдаг газрууд нь эрдэмтэд, язгууртнууд л ашиглах боломжтой, эсвэл энгийн иргэд ашиглах боломжтой ч өндөр төлбөртэй байжээ. Дундад зууны үед ном нь байшинтай тэнцүү үнэтэй байсан тул тавиураасаа уяатай байдаг байв. Йохан Гутенберг ном


http://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Strahov_Monastery_001.jpg

http://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:SanDiegoCityCollegeLearingRecourceCity-bookshelf.jpg


хэвлэлтийн технологийг нээснээр номыг олноор нь хэвлэх боломжтой болж, үнэ өртөг нь ч буурснаар энгийн иргэдэд хүртээлтэй зүйл болж эхэлжээ.

Íîìûí ñàí íü ººðèéí õ¿ëýýõ 6 ¿¿ðýã áàéäàã.

1. Öóãëóóëàõ2. Òºðºëæ¿¿ëýõ3. Õàäãàëàõ4. ¿éë÷èëýõ5. Àðãà õýìæýý6. ñóðãàëò

1.Ном, сонин, сэтгүүлээс эхлээд CD зэрэг мультимедиануудыг цуглуулна. Ингэхдээ хэрэглэгчдийн үүднээс хандаж, тодорхой төлөвлөгөөний дагуу цуглуулж, мөн хэрэглэгдэхгүй болсон материалууд дундаас хадгалах шаардлагагүй гэж үзсэн зүйлсийг хаяж болдог.

2.Ном хэвлэл нь зохистой байдлаар төрөлжүүлэгдээгүй бол хэрэглэх үнэ цэнэгүй болох билээ. Иймд номын сангууд цуглуулсан материалаа тодорхой аргын дагуу индексжүүлж, ангилна. Ингэснээр мэдээллийг хайхад хялбар болдог.

3.Ном хэвлэл, материалууд хийгдсэн материалаасаа хамаарч зохистойгоор хадгалахыг шаарддаг. Мөн элэгдлийг засварлах, олшруулах зэргээр устаж үгүй болохоос сэргийлнэ. Цаг ирэх тусам нэмэгдэх мэдээллүүдийг зөв зохистой хадгалахын тулд хэрэггүй болсон мэдээллийг хаяж устгах ч тохиолдол бий.

4.Номын сангийн хамгийн гол зорилго юм. Өөрийн фондод буй материалуудаас үйлчлүүлэгчдэд зээлүүлэх, түр хэрэглүүлэх, хувилж олшруулан хэрэглүүлэх, уншуулах зэрэг үйлчилгээг үзүүлдэг.

5.Номын санг сурталчлах арга хэмжээ зохион байгуулах

6.Номын сангаар үйлчлүүлэх талаар сургалт, танилцуулга хийх

Íîìûí ñàíã äîòîð íü 2 àíãèëäàã

1. Байгуулсан этгээдээр нь: 1. Улсын номын сан - national library2. Нийтийн номын сан (Олон нийтийн байгууллагын) - public library3. Хувийн номын сан - private library

2. Үйлчилгээний хамрах хүрээгээр нь: 1. Үндэсний номын сан (Улс орон даяар үйлчилгээ явуулдаг) - national library2. Орон нутгийн номын сан - public library3. Их сургуулийн номын сан - university library, college library4. Сургуулийн номын сан (бага, дунд, ахлах, тусгай сургууль) - school library5. Мэргэжлийн номын сан (Тодорхой сэдвийн дагуух материалуудыг л

агуулдаг) - special library6. Бусад



Ìîíãîëä àíõíû íîìûí ñàí íü 1968 îíä áàéãóóëàãäñàí áàéíà îäîîãîîð ìàíàé îðîíä:

Үндэсний төв номын сан : http://www.nationallibrary.mn Д.Нацагдоржийн нэрэмжит Улаанбаатар хотын төв номын сан : http://pl.ub.gov.mn Шинжлэх Ухаан Технологийн төв номын сан Аймгийн нийтийн номын сангууд Сумын нийтийн номын сангууд Хүүхдийн номын ордон ЕБС-иудын номын сангууд

3.Íîìûí ôîíä ãýæ þó âý?

Íîìûí ñàí íü íîìûí ôîíäîîñ á¿ðääýã.Õàðèí íîìûí ôîíä ãýäýã íü òóõàéí íîìûí ñàíãèéí çîðèëãî ÷èãëýëèéí äàãóó á¿ðä¿¿ëñýí, óíøèã÷èäàä àøèãëóóëàõ çîðèëãîòîé ñèñòåì÷èëñýí íîì õýâëýëèéí öóãëóóëàãûã íîìûí ôîíä ãýíý.

Íîìûí ôîíä ãýäýã ¿ã íü defund áóþó ÿìàðâàà íýãýí þìíû ¿íäýñ ñóóðü ãýñýí ãåðìàí ¿ãíýýñ ãàðàëòàé.

ªºðººð õýëáýë ò¿¿íèéã òухайн номын санд хадгалагдаж байгаа мэдээллийн нөөцийг уг номын сангийн фонд гэж îéëãîæ áîëíî.Тухайн номын сангийн өмчинд байгаа каталогид оруулсан тодорхой эрэмбэ дарааллаар байрлагдсан ном болон бусад материалуудын цуглуулга юм.

Íîìûí ñàíãèéí ôîíäîíä:

1. Ном 2. Тогтмол хэвлэл 3. Газрын зураг 4. Нот



5. Үзүүлж сонсгох материал 6. Гар бичмэл гэх мэт ìàòåðèàëóóäûã öóãëóóëíà.

Фонд нь мэдээлэл түгээх, цуглуулах, хадгалах, сурган хүмүүжүүлэх, лавлагааны, чөлөөт цагийг үр бүтээлтэй өнгөрөөх үүрэгтэй. Номын сангийн фонд гэдэг маш хам шинжтэй ойлголт юм. Фондын бүрэлдэхүүн олон янз байдгаараа онцлогтой. Нэн тэрүүнд номын сангийн фондыг номоос бүрдэнэ гэж тооцдог. Аливаа номын сангийн фондын үндэс нь ном болно. Гэвч ном бол агуулагдаж байгаа мэдээллийг хүргэхэд зориулсан стандартаар тогтоосон гаралтын мэдээ буюу хэвлэн нийтлэлийн мэдээтэй, бичвэр болон зургийг хэвлэлийн аргаар чимэглэн боловсруулсан, өнгөрөөсөнд хэвлэгдсэн хэвлэмэл баримтын нэг төрөл юм. Хэвлэлийн бүтээгдэхүүн хэвлэгдэн хэвлэгдэн гарах тутамд номын сангууд үнэт, чухал хэвлэлүүдийн хадгалалт хамгаалалт, байр багтаамжийн тухай асуудалтай байнга тулгардаг. Томоохон номын сан, ном хадгаламжуд номыг бүтнээр болон хэсэгчлэн, мөн гар бичмэл материалуудыг байгаа байдлаар эсвэл багасгасан хэмжээгээр хуулбарлан нийтэд хүртээх олон аргыг хэргэлэх болсон. Энэ зорилтыг биелүүлэхийн тулд хэвлэх үйлдвэрийн аргаар бус төрөл бүрийн хувилах, олшруулах техникүүдийг ашиглан хуулбар хийх, фото эсвэл микрофильм, микрофиш, CD-д буулган ашиглуулж, үндсэн эх сурвалжийг хадгалах болжээ.

4.Òîîí õýëáýðèéí íîìûí ôîíä

Òîîí õýëáýðèéí íîìûí ôîíä ãýäýã íü ôèçèê àðãààð áè÷èãäñýí áóþó öààñàí íîì òîâõèìîëèéã òîîí õýëáýðò áóþó äèæèòàë õýëáýðò îðóóëàíà òºðºëæ¿¿ëýí õàäãàëàæ äèæèòàë íîìûí



ôîíä ¿¿ñãýõèéã õýëíý. ººðººð õýëáýë ò¿¿íèéã êîìïüþòåðò õàäãàëàíà ãýñýí ¿ã þì. ßàãààä òîîí õýëáýðèéí ãýñýíèé ó÷èð íü êîìïüþòåð áîëîõîîð òýãæ íýðëýäýã.

Энэ утгаараа дижитал баримт нь мэдээллийн нэгж юм. Дижитал баримт нь нэг файл, эсвэл

файлууд болон эрэмбэлсэн файлуудын бүрдэл.

Номын сан болон архивын материалуудыг машинаар унших хэлбэрт шилжүүлсэн, электрон

форматаар хадгалах, хэрэглэгчид электрон форматаар уншихад зориулагдсан нөөц юм. Номын

сангийн электрон нөөцөд ном, аудио видео файл, онлайнаар болон сидиром дээр хэвлэгдсэн

лавлагааны ном зохиол, номзүйн гарын авлагууд болон вэбэд суурилсан мэдээллүүд багтдаг.

Èíãýñíýýðýý íîìûã

Сидиром Электрон ном, ярьдаг ном, кино, концерт Web хуудас Ердийн текст Электрон ном (Тусгай программ)

Тоон хэлбэрийн мэдэээллийг ашиглахдаа түүнийг унших, сонсох, засварлах боломжтой бүхий л

төхөөөрөмжийг хэрэглэдэг.

5. Дэлхийн тоон номын сан (WDL)



МЭӨ 800-аас 2009 он хүртэлх хугацааны дэлхийн улс орнуудын соёл болоод бүхий л төрлийн

материалыг олон хэлээр, үнэ төлбөргүйгээр Интернет ашиглан тоон зургын болон бусад

форматаар татаж авах боломжтой бөгөөд доорхи хэд хэдэн төрлийн мэдээ материалуудыг

агуулжээ.

Мэдээ/Материалын төрлүүд: Газрын зургууд Фото зураг Ном Гар бичмэлүүд Төрөл бүрийн хөдөлгөөнт зургууд Дуу бичлэг Дижитал номын сангийн гол зорилго: Олон улсын соёлын талаарх ойлголтыг хөгжүүлэх Интернетээр соёлын хэм хэмжээ төрлийг нэмэгдүүлэх

6. Òîîí õýëáýðèéí íîìûí ôîíä ¿¿ñãýõ

Техник технологи хөгжихийн хирээр хэрэглэгчид өөрсдөө интернетээр цахим ном, сонин унших, шаардлагатай мэдээлийг цаг хугацаандаа хүртэх ч


http://en.wikipedia.org/wiki/File:Library_of_Ashurbanipal_The_Flood_Tablet.jpg

http://en.wikipedia.org/wiki/File:Bibl._Malatestiana_3.jpg

http://en.wikipedia.org/wiki/File:Celsus-Bibliothek2.jpg


боломжтой боллоо. Гэвч үүнийг номын санд заавал ирэх шаардлагагүй болсон гэж ойлгож болохгүй. Тэд шаардлагатай бүх мэдээллээ болон аливаа сэдэв, шинжлэх ухааныг гүнзгийрүүлэн судлахад интернетээс бүгдийг олж, судлах боломжгүй. Нөгөөтэйгүүр, номын сангийн фондын баяжилтыг тухай бүр, өөрийн зорилгод нийцүүлэн хийхдээ хэвлэмэл болон хэвлэмэл бус баримтуудаас гадна номын сангийн уншигчдад хэрэгтэй төрөл бүрийн мэдээллийг интернэтээс цуглуулан, буулгаж тэдэнд хүргэх, мөн өөрийн номын сан дахь нөөцийг интернетээр дамжуулан мэдээлэх шаардлага зүй ѐсоор тавигдаж байна. Ихэнхи номын сангууд дээр дурдсан баримтуудаас гадна хараагүй хүмүүст тусгайлан зориулсан хараагүй иргэдэд зориулсан сонсгох төхөөрөмжийг ихээхэн хэргэлдэг болжээ. Номын сангийн фонд хэлбэрийн фонд гэдэг нь тухайн номын сангийн зорилт чиглэлийн дагуу бүрдүүлж уншигчдад ашиглуулах зорилготой, системчилсэн ном хэвлэлийн цуглуулга юм. Тоон хэлбэрийн фонд нь файлуудын нэгдэл юм. Номын сан болон архивын материалуудыг машинаар унших хэлбэрт шилжүүлсэн, электрон форматаар уншихад зориулагдсан нөөц юм. Үүнд: E- book E- journal Аудио, видео файл Онлайн мэдээ CDROM Лавлагааны ном, зохиол Номзүйн гарын авлагууд Вэбэд суурилсан мэдээллүүд гэх мэт зүйлс орно.

Тоон хэлбэрийн фонд үүсгэхийн тулд физик, шинж чанар бүхий материаллыг тоон хэлбэрт шилжүүлэхээс гадна шууд тоон хэлбэрийн мэдээлэл үүсгэж болно. Тоон хэлбэрийн фондын мэдээллийг ашиглахдаа түнийг унших, сонсох, засварлах боломжтой бүхий л төхөөрөмжийг хэрэглэдэг. Мөн тоон хэлбэрийн фонд бүрдүүлэхэд хэрэглэдэг олон төрлийн төхөөрөмж байдаг ч түгээмэл хэрэглэгддэг нь: Сканнер Фото аппарат Аудио бичлэг Дижитал видео камер Компьютер Дуу хураагуур зэргийг түгээмэл ашиглаж байна.

7.Òîîí õýëáýðèéí ôîíäûí õàäãàëàëò

Хадгалалт гэдгийг бид “фондонд хадгалагдаж байгаа баримтуудын хэвийн ба бүрэн бүтэн байдлыг хангах явдал” хэмээн ойлгож болно. Тоон хэлбэрийн фондын хадгалаëòûã тогтмол чанартай хийснээр түүний хэвийн ажиллагаа хангагдана.



Фондын хадгалалтыг хангах явдал нь: тухайн баримтыг номын санд орсон цагаас эхлэн хадгалалт ба ашиглалатын бүхий л цаг хугацаанд байнга үргэлжлэгч нэгдсэн, тасралтгүй үргэжлэх үйл юм. Тоон хэлбэрийн фондыг хадгалана гэдэг нь материаллыг эвдрэлгүй байлгаж фондоос мэдээллийг бүрдүүлнэ гэсэн үг юм. Хадгалалт гэж нэгэнт яриа эхэлсэн болхоор фондын аюулгүй байдал гэдэг тодорхойлолт байнга дагалдан хэрэглэгдэнэ.

Номын санг электрон буюу тоон хэлбэрт шилжүүлэн õàäãàëàõàä:

Номын сангийн техник хангамжийн асуудал нь электрон номын сан байгуулахад тавигдах хамгийн эхний гол асуудал юм.Номын сангийн үйл ажиллагаанд интернэт болон өндөр хүчин чадал бүхий цахим /тоон/ технологиудыг ашиглаж техниê хангамжийн асуудлуудыг шийдвэрлэх хэрэгтэй.Номын санд ашиглах техник, цахим төхөөрөмжийг сонгохдоо:

Өөрийн номын сангийн ашиглаж буй програм хангамж, техник тоног төхөөрөмжийн шаардлагыг тодорхойлж түүнд нийцүүлэн сонгох,Сонгосон тоног төхөөрөмжөө гадаад сүлжээтэй холбох боломжийг харгалзах,Техник хэрэгслийг шинэчлэх боломжтой эсэх,Номын сангийн ажилтан, уншигч хэрэглэгч ашиглахад хэр тохиромжтой эсэх,Техник хэрэгслийг солиход мэдээ баримт устахгүй байх боломжтой эсэхийг урьдчилан харж сонгох нь чухал юм.Электрон номын сан байгуулахдаа эхний ээлжинд дараах тоног төхөөрөмжийг номын сандаа байршуулсан байх шаардлагатай гэж үзэж байна.Электрон хэлбэрт оруулсан материалаа байршуулах өндөр хурд, багтаамж сайтай сервер компьютер,Уншигчид ашиглах дотоод сүлжээ болон интернэтэд холбогдсон компьютерууд Өндөр хурдны сканнер Сүлжээ Цахиì хэлбэрт байгаа мэдээ, мэдээллийг унших төхөөрөмж,Бусад тоног төхөөрөмж болох хэвлэгч машин, ком, баркод уншигч, дохиололын систем, канон, дижитал камер гэх мэт.

8.Òîîí õýëáýðèéí íîìûí ôîíäûí õàìãààëàëò

Электрон номын сан нь интернэтийн горимд ажиллах учраас бүх хүнд нэээлттэй байдаг тул халдлагад өртөх магадлал их байдаг. электрон үйлчилгээ нь хэрэглэгчдэд нээлттэй, системийн түчшинд хаалттай байх шаардлагыг хангах


http://en.wikipedia.org/wiki/File:2009_3962573662_card_catalog.jpg


ёстой. Сүлжээний найдваргүй байдал, интернэтийн хурд удаашрах, серверийн нөөцийн алдагдлаас сэргийлэхийн тулд өндөр хүчин чадал бүхий нэмэлт тэжээлийн нөөцөөр хангах хэрэгтэй. Õамгаалагдсан сүлжээнд зөвшөөрөлгүй хандаж буй хэрэглэгчдийг илрүүлэх програм хангамжийг боловсруулах ба худалдаж авах шаардлагатай.Дотоод сүлжýýг интернэтийн урсгалаас хамгаалахын тулд боломжит хамгаалалтыг бүрэн хийх шаардлагатай. Хэрэглэгчдийг сүлжээнд нэвтрэхээс нь өмнө шалгах дотоод сүлжээний хандалтуудыг хянах програм хангамжийг бий болгох шаардлагатай.Програм хангамæ нь техíик хангамжийг бодоход харüцануй төвөгтэй асуудал юм. Номын сан, мэдээллийн төв нь номын санãуудад зориулагдсан нээлттэй програмì хангамжуудыг сайтар судлаж өөðийн номын сангийн үйл ажиллагаанд тохирсон програм хангамжийг сонгоõ шаардлагатай бол өөрсдийн эх хэл рүүгээ хөрвүүлэн ашиглах, эсвэл өөрсдийн хэрэгцээ шаардлагад нийцсэн програм хангамжийг зохиож нэвòрүүлэх шаардлагатай болж байна. Програмì хангамжийг сонгож нэвтрүүлэхдээ: Програмì нь өндөр хурдны горимд ачаалагдах буюу хэдэн сая е-номыг хурдан хайлт хйих чадвартай эсэх,Олон хэрэглэг чзэрэг хандах эсэх,Кодчлолын системтэй байх,Ашиглахад хялбар,Өнгө дизайн нь хэрэглэгчдэд төвөг багатай,Аль ч хэлээр холбогдох боломжтой,Хамгаалалтынболомжуудыг агуулсан,Ашиглах заавар болон шаардлагатай мэдээллийг агуулсан тусламжийн хэсэгтэй байх,Ямар ч хэлбэрээр е-файлыг байрлуулах,Бүртгэлийн систем буюу хэрэглэгчийг кодлох îнлайн анкет бий эсэх,Хяналт, захиалгын систем буюу е-номын солилцоо болон онлайн захиалга, хяналтын модультай эсэх гэх мэт шаардлгауудыг тавьж сонгох нь зүйтэй.Одоогийн байдлаар электрон номын сангийн дараах програм хангамж хэрэглэгдэж байна: CDS/ISIS програмын тухай ерөнхий ойлголт: CDS/ISIS (computerized documentation servise / integrated set of information system) нь тоон бус мэдээллийн санг зохион байгуулж удирдах зориулалттай програм хангамж юм. Энэ програмаар хязгааргүй мэдээллийн сэн /бааз/ үүсгэх бөгөөд баазын бүтцийг хэрэглэгч өөрөө тодорхойлох боломжтой байдаг түүнчлэн 1970 оны дунд үеэс мэдээлэл боловсруулахад ашигладаг болсон.1986 онд ЮНЕСКО энэ програмыг өөрийн програм хангамж болгон авч номын сангийн автоматжуулсан систем, сүлжээний үйл ажиллагаа нээлттэй байх шаардлагыг харгалзан хөгжиж байгаа орнуудын номын санг дэмжих зорилгоор дэлхий нийтэд үнэ төлөргүйгээр тараах болсон байна.CDS/ISIS програмын онцлог давуу талууд: Хэрэглэгч баазад өөрт хэрэгтэй талбар, дэд талбарыг үүсгэх, засах, устгах, тухайн талбар давтагдах эсэхийг тодорхойлохӨгөгдөл оруулах хүснэгтийг удирдахМэдээллийг нэмэх, устгах, засахХайлт хийх өргөн боломжХэвлэх материалыг эрэмблэхКартан каталог хэвлэхISO-2709 форматын дагуу мэдээлэл солилцохНэмэлт програм хангамж ашиглан өөрийн боломжуудыг нэмэгдүүлэхМэдээллийн хооронд холбоос үүсгэхБаазын мэдээллийг интрернэтээр үзэх Хэрэглэгчийн эрхэр ханддаг болгохМэдээллийг нөөцлөхХэвлэх форматын өргөн боломжуудтайНомын сангийн автоматжуулалтын програм хангамж (system) гэхээр л манай ихэнх номын санчдад CDS/ISIS, lib4U, KOHA, Alice for Windows зэрэг програмууд л бодогддог.Ялангуяа жижиг номын сангуудын хувьд интернэтээс үнэ төлбөргүй програм татаж аваад хэрэглэх боломж асар их байдаг байна.Lib4U програмын тухай ерөнхий ойлголт: Lib4U програмыг ашиглан нь электрон каталог болон электрон номын сан байгуулж болно. Мөн Lib4U програмын зураасан кодын системийн тусламжтайгаар уламжлалт номын сангийнхаа үйлчилгээ, шилжүүлэг, тооллого хийх үйл



ажиллагааг автоматжуулж болно. Үүнээс гадна Lib4U програм нь номын сантай холбоотой төрөл бүрийн диаграм, тайлан мэдээ гаргах гэх мэт өргөн боломжтой. Lib4U програм нь 2002, 2007, 2009 онуудад БСШУЯ-аас зарласан номын сангийн шилдэг програм хангамж шалгаруулах уралдаан, тендрүүдэд түрүүлсэн. Lib4U програм нь Монгол улсын нийслэл болон бүх аймгуудад байрлах Ерөнхий боловсролын цогцолбор сургуулиуд, ШУТИС, МУИС, ХААИС, МУБИС, СЭЗДС, Их Засаг Их Сургууль, Отгонтэнгэр Их Сургууль, Хүрээ Дээд Сургууль зэрэг төрийн болон хувийн хэвшлийн их, дээд сургуулиуд, Мэргэжлийн Сургалт Үйлдвэрлэлийн Төвүүд, Аймгийн төвийн Нийтийн номын сангууд, Нээлттэй Нийгэм Форум, Хууль Зүйн Үндэсний Төв, Хүний Эрхийн Үндэсний Комисс, ИНЕГ, Хүүхдийн номын ордон зэрэг нийт 100 гаруй байгууллагуудын номын санд хэрэглэгдэж байна.Lib4U програмыг тасралтгүй сайжруулсаар ирсэн бөгөөд олон салбартай томоохон номын сангуудад зориулсан Lib4U NET Version, жижиг номын сангуудад зориулсан Lib4U PC Version гэсэн 2 чиглэлээр хөгжсөн. Lib4U PC Version Lib4U NET Version,Lib4U програмын ерөнхий онцлогууд : Электрон номын сан байгуулан интернэт болон дотоод сүлжээндээ байрлуулж уншигчиддаа ашиглуулах боломж олгоно.Электрон каталогт дотоод сүлжээ болон интернэтийн сүлжээгээр дамжуулан, нэмэлт програм суулгалгүйгээр дурын веб броузер ашиглан төрөл бүрээр хайлт хийх боломжтой.Зураасан код бүхий уншигчийн үнэмлэхийг пластик карт болон цаасан дээр хэвлэх эсвэл захиалгын файл гаргах боломжтой.Номын зураасан код, формуляр зэргийг хэвлэх боломжтой.Зураасан кодын тусламжтайгаар номын сангийн үйлчилгээ явуулах, номын тооллого, шилжүүлэг хийх иж бүрэн системтэй.Номын сангийн удирдлагыг боловсронгуй болгоход шаардлагатай төрөл бүрийн диаграм, тайлан мэдээ гаргадаг. Тайлан мэдээ, диаграм болон програмын бусад өгөдлийг Excel, HTML эсвэл зургийн файл болгон экспорт хийж гаргах боломжтой. Мөн Word зэрэг бусад хэрэглээний програмд өгөгдлийг хуулбарлан оруулах боломжтой.Олон улсын номын сангийн MARC21 стандарттай тохиромжтой.Номын сангийн "DDC", "ББК", "УДК" зэрэг ямарч ангиллыг хэрэглэж болно.Номын сангийн уламжлалт цаасан каталогийн картуудыг дахин бичилгүйгээр “MNS5271:2003” стандартын дагуу програмаас шууд үүсгэн, хэвлэн гаргах боломжтой.Каталогын бүртгэл, нэг бүрчилсэн бүртгэл, нэгдсэн бүртгэл, өдөр тутмын бүртгэл зэрэг номын сангийн стандарт бүртгэлүүд хөтлөгддөг.Ном тодорхойлоход хэрэглэгдэх хэл, улс, хот, хэвлэлийн газруудын лавлах системтэй.Уншигчдын бүртгэл тайлангийн системтэй ба уншигчдад Email бичих боломжтой.Дурын байдлаар тайлан мэдээ гаргах, хайлт хийхэд зориулагдсан хүчирхэг шүүлтүүр, хайлтын системүүдээр бүрэн тоноглогдсон. Мөн програмын мэдээлэл харуулах хүснэгтүүд нь их уян хатан бөгөөд номын санч өөрийн хүссэн байдлаар баганануудын аль нь харагдах, харагдахгүй байхы тохируулах, хүссэн талбараараа бүлэглэх, дурын талбараар хайлт хийх гэх мэт өргөн боломжтой.



9.Ìîíãîë áè÷èãýýð ¿¿ñãýñýí òîîí íîìûí ôîíä.

1917-1940 оны хооронд манай улсаас хэвлэсэн хууль дүрэм

Америкийн Монгол судлалын төвийн Азийн дижитал архивт,1917-1940 оны хооронд манай улсаас хэвлэсэн хууль дүрэм, журам бүхий 36 ширхэг номыг дижитал хэлбэр байна. Үүнд: БНМАУ-н улсын хурлын дүрэм, Тус улсын төр шашны хэргийг тусгаарлан явуулах тухай хууль, БНМАУ-н хууль, дүрмийн эмхтгэл, Основной закон и приложения, БНМАУ-н Үндсэн хууль, Улсын Их хурлын сонин-1, Улсын Их хурлын сонин-2, Улсын Их хурлын сонин-3, БНМАУ-н хүчээ үнэлэгчдийн хууль, Аливаа хүч үнэлэгчдийн тухайн дүрэм ... гэх мэтээр олон баримт байна.

Монголын дархан сүлд цаазтай газруудын учир


http://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Weabf.png


Азийн дижитал архив, 1925 онд хэвлэсэн “Монголын дархан сүлд цаазтай газруудын учир” ном байна. Номын эхний хуудас нь: Орд хамгаалах, Монголын олон аймгийн суга нутаг дор онгон тайлга бүхий дархан цаазтай газрууд олон байна (буй ану). Маш эрт цагаас ... гэж эхлээд, төгсгөл хуудас нь: “Монгол улсын арван тавдугаар оны наймдугаар сард, Монголын ардын номын хэвлэл, Үнэ 9 мөнгө, Улаанбаатар хот дахь орос Монголын хэвлэлийн газар” гэж төгсжээ.

Хуш модны самар түүх дүрэм

Азийн дижитал архив, 1926 онд хэвлэгдсэн өөр нэгэн сонирхолтой баримт бол “Хуш модны самар түүх дүрэм” гээд самрыг түүхий үед нь түүхийг хориглох, түүвэл ... янчаанаар торгох..., үнэ 2 мөнгө гээд төгсгөсөн баримт байна.

Хутагт их хураангуйд Молон Тойн бодист эх дүр ийн ач тусыг хариулсан намтрын судар оршвой

Данийн хааны номын сан, “Хутагт их хураангуйд Молон Тойн бодист эх дүр ийн ач тусыг хариулсан намтрын судар оршвой.” нэртэй судрыг холбоосоор нь унших боломжтой юм байна.

Арван зүгийн эзэн Гэсэр хааны тууж оршивой

Данийн хааны номын сан, Монгол бичгээр Бээжинд 1716 онд хэвлэсэн “Арван зүгийн эзэн Гэсэр хааны тууж оршивой” нэрт судрын дижитал хувилбарыг номын сангийн хэвлэмэл ном гэсэн бүлэг дор байна. Үнэндээ 300 жилийн өмнө хэвлэсэн судар ном нь судалдаг, уншиж чадах хүндээ их зүйлийг өгүүлнэ. Монгол кирилл үсгээр буулгасан Гэсэрийн туужийг интернетээс онлайн унших боломжтой ч байна.

Болор эрх I

Гүүглийн e-ном төслөөс, Болор эрх (1): “Богд Чингис хааны долоон зуун гучин зургадугаар оны есөн сарын нэгний өдөр. Рашпунцагийн зохиосон монгол улсын түүх, гутгаар дэвтэр. Тэргүүн ноёны ордны нарийвчлах гэрийн дармал гаргах газраас дармалдав." гэж эхлэх Болор эрхийн энэ хувилбарыг номын IV , номын V -р дэвтэрт хэвлэжээ. Болор эрхийн номын V дэвтэр Гүүглийн электрон ном бүлгээр илэрч гарсан учир е-ном үзүүлэлтээр бүлэг, агуулга нь тодорхой байна. Нийт 17 бүлэгтэй, 10,13 бүлгээс бусдыг нь унших боломжтой юм байна. Номын доод талд байрлах агуулга(contets)-аас сонгох боломжтой бөгөөд номыг уншиж эхэлсний дараа хайх цонхны дор байрлах агуулга(contets) цэсээр ороод бүлгийг сонгох боломж олдож байна.

Болор эрх II

Гүүглийн e-ном төслөөс, Болор эрх (2): Болор эрхийн Тойн Рагва Жамсаны эх судраас 1909-1910 од хуулж бичсэн хувилбар гэх номын эхэнд тэмдэглэсэн байна. "Дай Юаний болор эрх бичиг, Тэргүүн дэвтэр" гэж эхэлсэн дараах холбоосуудаас унших боломжтой. Болор эрхийн энэ хувилбар номын I дэвтэрт хэвлэгдэж. Нийт 29 бүлэгтэй, (15,16,17,29,24,25) бүлгээс бусдыг уншиж боломжтой юм байна. Болор эрхийн цуврал



номын II дэвтэр. Нийт 21 бүлгийн (17,18,20) гурван бүлгээс бусдыг унших боломжтой байна. Болор эрхийн номын III дэвтэр.*

Асрагч нэрт(ийн) түүх

Дижитал номын сан. Асрагч нэрт(ийн) түүх нь XVII-XVIII зуунд гарсан монгол түүх бичилгийн олон баримтын нэг нь боловч энэ хэр гагц хувь олдсон, түүхэн үйл явдалын хамрац, шинэ мэдээ занги, уран сайхан зохиомж зэргээрээ эрдэм шинжилгээний хувьд давтагдашгүй дурсгал мөн. Манай улсын төв номын сангийн ховор чухаг номын хөмрөгт хадгалагдаж буй, энэ хэр ор ганц хувь гэж үзэж болохуйц, хулсан үзгээр бичиж сударчилсан бүтээл. (Сударын эх бичгийн судалгааг Цэвэлийн Шагдарсүрэн ба Lee Seong-Gyu хийж, галиглаж үгийн хэлхээг үйлдэн, эх бичгийн судалгаа номыг 2002 онд хэвлүүлжээ. ISBN 99929-8-024-9), дижитал номын санд Билэгсайхан оруулжээ.

Алтан товч

Дижитал номын сан. Алтан товч (Qad-un ündüsün quriyangγui altan tobči) нь Монголын эртний түүхийн чухал баримт бичгийн нэг болох "Хаадын үндсэн хураангуй алтан товч" гэх зохиол бол он дараалан тэмдэглэсэн монголын түүхийн тэмдэглэл мөн. Монголын эртний түүх, ялангуяа XIV-XVI зууны үеийн Монгол түүхийг судлахад үндэс баримттай түүхийн материалуудыг хангаж өгчээ. Дижитал номыг бүтээх эх сурвалж нь (Сударын эх бичгийн судалгааг Шаравын Чоймаа хийж, галиглаж үгийн хэлхээг үйлдэн, эх бичгийн судалгаа номыг 2002 онд хэвлүүлжээ. ISBN 99929-0-119-5), дижитал номын санд Билэгсайхан оруулжээ.



10.Àíãëè õýë äýýðõ òîîí íîìûí ôîíäûí òóõàé

Digital archives

Physical archives differ from physical libraries in several ways. Traditionally, archives are defined as:

1. Containing primary sources of information (typically letters and papers directly produced by an individual or organization) rather than the secondary sources found in a library (books, periodicals, etc.).

2. Having their contents organized in groups rather than individual items.3. Having unique contents.

The technology used to create digital libraries is even more revolutionary for archives since it breaks down the second and third of these general rules. In other words, "digital archives" or "online archives" will still generally contain primary sources, but they are likely to be described individually rather than (or in addition to) in groups or collections. Further, because they are digital their contents are easily reproducible and may indeed have been reproduced from elsewhere. The Oxford Text Archive is generally considered to be the oldest digital archive of academic physical primary source materials.

The future

Large scale digitization projects are underway at Google, the Million Book Project, and Internet Archive. With continued improvements in book handling and presentation technologies such as optical character recognition and ebooks, and development of alternative depositories and business models, digital libraries are rapidly growing in popularity. Just as libraries have ventured into audio and video collections, so have digital libraries such as the Internet Archive.

According to Larry Lannom, Director of Information Management Technology at the nonprofit Corporation should be for National Research Initiatives, "all the problems associated with digital libraries are wrapped up in archiving." He goes on to state, "If in 100 years people can still read your article, we'll have solved the problem." Daniel Akst, author of The Webster Chronicle, proposes that "the future of libraries — and of information — is digital." Peter Lyman and Hal Varian, information scientists at the University of California, Berkeley, estimate that "the world's total yearly production of print, film, optical, and magnetic content would require roughly 1.5 billion gigabytes of storage." Therefore, they believe that "soon it will be technologically possible for an average person to access virtually all recorded information."

Searching

Most digital libraries provide a search interface which allows resources to be found. These resources are typically deep web (or invisible web) resources since they frequently cannot be located by search engine crawlers. Some digital libraries create special pages or sitemaps to



allow search engines to find all their resources. Digital libraries frequently use the Open Archives Initiative Protocol for Metadata Harvesting (OAI-PMH) to expose their metadata to other digital libraries, and search engines like Google Scholar, Yahoo! and Scirus can also use OAI-PMH to find these deep web resources.

There are two general strategies for searching a federation of digital libraries:

1. distributed searching, and2. searching previously harvested metadata.

Distributed searching typically involves a client sending multiple search requests in parallel to a number of servers in the federation. The results are gathered, duplicates are eliminated or clustered, and the remaining items are sorted and presented back to the client. Protocols like Z39.50 are frequently used in distributed searching. A benefit to this approach is that the resource-intensive tasks of indexing and storage are left to the respective servers in the federation. A drawback to this approach is that the search mechanism is limited by the different indexing and ranking capabilities of each database, making it difficult to assemble a combined result consisting of the most relevant found items.

Searching over previously harvested metadata involves searching a locally stored index of information that has previously been collected from the libraries in the federation. When a search is performed, the search mechanism does not need to make connections with the digital libraries it is searching - it already has a local representation of the information. This approach requires the creation of an indexing and harvesting mechanism which operates regularly, connecting to all the digital libraries and querying the whole collection in order to discover new and updated resources. OAI-PMH is frequently used by digital libraries for allowing metadata to be harvested. A benefit to this approach is that the search mechanism has full control over indexing and ranking algorithms, possibly allowing more consistent results. A drawback is that harvesting and indexing systems are more resource-intensive and therefore expensive.

Frameworks

The formal reference models include the DELOS Digital Library Reference Model (Agosti, et al., 2006) and the Streams, Structures, Spaces, Scenarios, Societies (5S) formal framework. The Reference Model for an Open Archival Information System (OAIS) provides a framework to address digital preservation.

Construction and organization

See also Digital Collections Selection Criteria.

Software

There are a number of software packages for use in general digital libraries, for notable ones see Digital library software. Institutional repository software, which focuses primarily on ingest,



preservation and access of locally produced documents, particularly locally produced academic outputs, can be found in Institutional repository software.

Digitization

In the past few years, procedures for digitizing books at high speed and comparatively low cost have improved considerably with the result that it is now possible to digitize millions of books per year.[

Advantages

The advantages of digital libraries as a means of easily and rapidly accessing books, archives and images of various types are now widely recognized by commercial interests and public bodies alike.

Traditional libraries are limited by storage space; digital libraries have the potential to store much more information, simply because digital information requires very little physical space to contain it. As such, the cost of maintaining a digital library can be much lower than that of a traditional library. A physical library must spend large sums of money paying for staff, book maintenance, rent, and additional books. Digital libraries may reduce or, in some instances, do away with these fees. Both types of library require cataloguing input to allow users to locate and retrieve material. Digital libraries may be more willing to adopt innovations in technology providing users with improvements in electronic and audio book technology as well as presenting new forms of communication such as wikis and blogs; conventional libraries may consider that providing online access to their OPAC catalogue is sufficient. An important advantage to digital conversion is increased accessibility to users. They also increase availability to individuals who may not be traditional patrons of a library, due to geographic location or organizational affiliation.

No physical boundary. The user of a digital library need not to go to the library physically; people from all over the world can gain access to the same information, as long as an Internet connection is available.

Round the clock availability A major advantage of digital libraries is that people can gain access 24/7 to the information.

Multiple access. The same resources can be used simultaneously by a number of institutions and patrons. This may not be the case for copyrighted material: a library may have a license for "lending out" only one copy at a time; this is achieved with a system of digital rights management where a resource can become inaccessible after expiration of the lending period or after the lender chooses to make it inaccessible (equivalent to returning the resource).

Information retrieval. The user is able to use any search term (word, phrase, title, name, subject) to search the entire collection. Digital libraries can provide very user-friendly interfaces, giving clickable access to its resources.

Preservation and conservation. Digitization is not a long-term preservation solution for physical collections, but does succeed in providing access copies for materials that would otherwise fall to degradation from repeated use. Digitized collections and born-digital



objects pose many preservation and conservation concerns that analog materials do not. Please see the following "Problems" section of this page for examples.

Space. Whereas traditional libraries are limited by storage space, digital libraries have the potential to store much more information, simply because digital information requires very little physical space to contain them and media storage technologies are more affordable than ever before.

Added value. Certain characteristics of objects, primarily the quality of images, may be improved. Digitization can enhance legibility and remove visible flaws such as stains and discoloration.

Easily accessible.

Challenges

This article's tone or style may not reflect the formal tone used on Wikipedia. Specific concerns may be found on the talk page. See Wikipedia's guide to writing better articles for suggestions. (May 2008)

Digital preservation

Main article: Digital preservation

Digital preservation aims to ensure that digital media and information systems are still interpretable into the indefinite future. Each necessary component of this must be migrated, preserved or emulated. Typically lower levels of systems (floppy disks for example) are emulated, bit-streams (the actual files stored in the disks) are preserved and operating systems are emulated as a virtual machine. Only where the meaning and content of digital media and information systems are well understood is migration possible, as is the case for office documents. However, at least one organization, the WiderNet Project, has created an offline digital library, the eGranary, by reproducing materials on a 4 TB hard drive. Instead of a bit-stream environment, the digital library contains a built-in proxy server and search engine so the digital materials can be accessed using an Internet browser. Also, the materials are not preserved for the future. The eGranary is intended for use in places or situations where Internet connectivity is very slow, non-existent, unreliable, unsuitable or too expensive.

Copyright and licensing

Digital libraries are hampered by copyright law because, unlike with traditional libraries, digital libraries do not have access to works from every time period. The republication of material on the web by libraries may require permission from rights holders, and there is a conflict of interest between libraries and the publishers who may wish to create online versions of their acquired content for commercial purposes. In the year 2010 it was estimated that twenty-three percent of books in existence were created before 1923 and thus out of copyright. Of those printed after this date, only five percent were still in print as of 2010. Thus, approximately seventy-two percent of books were not available to the public.



There is a dilution of responsibility that occurs as a result of the distributed nature of digital resources. Complex intellectual property matters may become involved since digital material is not always owned by a library. The content is, in many cases, public domain or self-generated content only. Some digital libraries, such as Project Gutenberg, work to digitize out-of-copyright works and make them freely available to the public. An estimate of the number of distinct books still existent in library catalogues from 2000 BC to 1960, has been made.

The Fair Use Provisions (17 USC § 107) under the Copyright Act of 1976 provide specific guidelines under which circumstances libraries are allowed to copy digital resources. Four factors that constitute fair use are "Purpose of the use, Nature of the work, Amount or substantiality used and Market impact.

Some digital libraries acquire a license to lend their resources. This may involve the restriction of lending out only one copy at a time for each license, and applying a system of digital rights management for this purpose (see also above).

The Digital Millennium Copyright Act of 1998 was an act created in the United States to attempt to deal with the introduction of digital works. This Act incorporates two treaties from the year 1996. It criminalizes the attempt to circumvent measures which limit access to copyrighted materials. It also criminalizes the act of attempting to circumvent access control. This act provides an exemption for nonprofit libraries and archives which allows up to three copies to be made, one of which may be digital. This may not be made public or distributed on the web, however. Further, it allows libraries and archives to copy a work if its format becomes obsolete

Copyright issues persist. As such, proposals have been put forward suggesting that digital libraries be exempt from copyright law. Although this would be very beneficial to the public, it may have a negative economic effect and authors may be less inclined to create new works.

Metadata creation

In traditional libraries, the ability to find works of interest was directly related to how well they were catalogued. While cataloguing electronic works digitized from a library's existing holding may be as simple as copying or moving a record from the print to the electronic form, complex and born-digital works require substantially more effort. To handle the growing volume of electronic publications, new tools and technologies have to be designed to allow effective automated semantic classification and searching. While full text search can be used for some searches, there are many common catalog searches which cannot be performed using full text, including:

finding texts which are translations of other texts linking texts published under pseudonyms to the real authors (Samuel Clemens and Mark

Twain, for example)



Ãàð÷èã1 …………………………………………….. Íîì ãýæ þó âý?2…………………………………………….. Íîìûí ñàí ãýæ þó âý?3…………………………………………….. Íîìûí ôîíä ãýæ þó âý?4…………………………………………….. Òîîí õýëáýðèéí íîìûí ôîíä5……………………………………………… Äýëõèéí òîîí õýëáýðèéí íîìûí ñàí6…………………………………………….. Òîîí õýëáýðèéí ôîíäûã ¿¿ñãýõ7……………………………………………… Ò¿¿íèé õàäãàëàëò8……………………………………………… Ò¿¿íèé õàìãààëàëò9……………………………………………… Ìîíãîë áè÷èãèéãèéã îðóóëñàí íü10……………………………………………. Àíãëè õýë äýýðõ ìýäýýëýë



Íîì ç¿é

1. Ìýäýýëýëèéí Wikipedia site2. Ìýäýýëýëèéí Google site3. Íîìûí ôîíä Öýöýãìàà. Ñ



Ä¿ãíýëò

Ìýäýýëýë òåõíîëîãè àñàð ò¿ðãýí õºãæèæ áàéãàà ºíºº ¿åä íîìûí ã¿éöýòãýõ ¿¿ðýãèéí òàëààð áèä ýíýõ¿¿ áèå äààëòûí ýõëýëä òîâ÷ äóðäñàí þì. Åð íü èðýýä¿éä íîì ç¿éí øèíæëýõ óõààí íü èõ ò¿ãýýìýë õºãæèõ íü ÷ òóõàéí ýðèí ¿åýýñýý øàëòãààëààä áèäýíä òîä õàðàãäàæ áàéíà. Àñàð ò¿ðãýí õºãæèæ áóé äýëõèéí ò¿¿õýíä íîìíû îðóóëñàí ¿¿ðýã õýìæýýëýøã¿é áèëýý. Õàðèí îäîî íèéãìèéíõýý õºãæèëèéã äàãààä ýëåêòðîí íîìûí ñàí ÷ ÷óõàë òîîöîãäîõ áîëæýý. Èéìýýñ èðýýä¿éä íîìûí ñàí ÷ ñ¿ëæýýíèé àäìèíèñòîð, õàðèí íîì áîë òîîí õýëáýðýýð óíøèã÷èäàä õ¿ðýõ áîëíî.

2012 îí


bie daalt

Documents

institutional

digital rights

digital information

internet archive

digital media

primary sources

national library

digital collection