beleidsplan 2012-2016

Stichting Reddingsstation Wijdenes

KNRM gelieerd Reddingsstation

STICHTING REDDINGSSTATION WIJDENES

Gestrand zeiljacht tijdens zomerstorm. Augustus 2009

Beleidsplan 2012-2016



2

INHOUDSOPGAVE

INHOUDSOPGAVE .................................................................................................. 2 SAMENVATTING .................................................................................................... 3 1 INLEIDING ......................................................................................................... 6 2 BELEID .............................................................................................................. 8 3 RISICOBEELD ....................................................................................................11 4 TAKEN ..............................................................................................................17 5 PREVENTIE .......................................................................................................19 6 VOORBEREIDING ...............................................................................................20 7 REPRESSIE .......................................................................................................25 8 NAZORG ...........................................................................................................28 9 BESTUUR, MANAGEMENT EN ORGANISATIE ..........................................................30 10 BEDRIJFSVOERING...........................................................................................32 11 FINANCIËN ......................................................................................................33 12 MISSION STATEMENT EN DOELSTELLINGEN ........................................................35 BIJLAGE BESCHRIJVING OPLEIDINGEN ...................................................................36 AFKORTINGEN .....................................................................................................39 CONTACTGEGEVENS .............................................................................................40

IJsoefening. Januari 2010



3

SAMENVATTING De Stichting Reddingsstation Wijdenes is opgericht in 2007 en houdt zich bezig met hulp-verlening op het Markermeer. 24 uur per dag, 365 dagen per jaar is het reddingsstation inzetbaar. Onze missie: Mensen redden. Snel, professioneel en kosteloos. Onze doelstellingen: De Stichting heeft ten doel het kosteloos (doen) verlenen van hulp en bijstand aan hen die op het Markermeer in gevaar verkeren of in gevaar dreigen te geraken, zomede al hetgeen met het vorenstaande verband houdt of daartoe bevorderlijk kan zijn. Onze middelen: Daarvoor heeft zij twee reddingboten in de vaart, die opereren vanuit de vluchthaven van Wijdenes. Ons beleid: Het beleid op het gebied van de operationele inzetbaarheid van materieel, personeel en financiën is gestoeld op drie uitgangspunten:

1. Redden is kosteloos voor de hulpvrager; 2. Redders zijn professioneel opgeleide vrijwilligers; 3. Redders aan de wal dragen vrijwillig financieel bij.

De vrijwilligers van Reddingsstation Wijdenes zetten zich belangeloos in en zijn 24 uur per dag en 365 dagen per jaar inzetbaar. Als reddingsstation speelt “Wijdenes”, als privaat initiatief, al jaren een rol op het Mar-kermeer. Tot 2007 werden de boten bemand door leden van de vrijwillige brandweer van de gemeente Drechterland (voorheen Venhuizen). Eind 2006 is, als gevolg van de ge-meentelijke herindeling in Wijdenes, de vrijwillige brandweer opgeheven en daarmee stopte ook de ondersteuning voor de reddingboten. Omdat het belang van een reddingsstation in Wijdenes werd onderkend, is vrijwel direct daarna de Stichting Reddingsstation Wijdenes opgericht om het belangrijke werk voort te kunnen zetten.



4

Search and Rescue (SAR) SAR betreft de zorg voor de opsporing en redding van in nood verkerende mensen en dieren op en onder water in de periode dat er nog overlevingskansen zijn. Geredde mensen en dieren moeten naar een veilige plek worden gebracht. KNRM De Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij (KNRM) heeft met een paar onafhan-kelijke reddingsstations afspraken gemaakt over een samenwerkingsverband binnen het werkgebied van de KNRM. De KNRM-gelieerde stations (Andijk, Blaricum, Medemblik, Warder/Zeevang en Wijdenes) zijn 24 uur per dag beschikbaar en worden op dezelfde wijze gealarmeerd als reddingboten van de KNRM. De status KNRM-gelieerd is een waarborg dat voldaan kan wor-den aan de steeds hogere eisen die er aan de redders en hun materialen gesteld worden. Deze samenwerking met de KNRM is een extra impuls waardoor het hulpverleningsniveau van de red-dingsstations op een nog hoger peil wordt gebracht. Reddingsstation Wijdenes heeft sinds het verkrijgen van de gelieerde status van de Ko-ninklijke Nederlandse Redding Maatschappij (KNRM) in 2007 toegang gekregen tot een nieuwe opleidings- en oefensystematiek. De bemanningsleden moeten daarmee ook vol-doen aan nieuwe, strengere, eisen. Op dit moment wordt al gewerkt volgens dit nieuwe systeem en de komende jaren zullen de bemanningsleden waar nodig tot het vereiste niveau opgeleid worden. De benodigde financiële middelen zijn verwerkt in de meerja-renbegroting. SAMIJ Op het Markermeer is de SAMIJ-overeenkomst van toepassing en daarmee is ook Red-dingsstation Wijdenes onderdeel van deze overeenkomst. De SAMIJ-overeenkomst is een overeenkomst die de samenwerking en de coördinatie regelt bij incidenten, rampen en zware ongevallen op het water in het IJsselmeergebied. Het doel van deze overeenkomst is een adequaat functionerende incidentbestrijding op het water in het IJsselmeergebied als samenhangend risicowatersysteem. Deze overeenkomst is gesloten tussen:

Het bestuurlijk Begeleidingsorgaan van de Samenwerkingsregeling Incidentbe-strijding IJsselmeergebied;

De betrokken veiligheidsregio’s (7 in totaal); Rijkswaterstaat IJsselmeergebied; De betrokken Waterschappen (6 in totaal); De Kustwacht; De Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij; Reddingsbrigade Nederland; Het Korps Landelijke Politiediensten.

In de SAMIJ-overeenkomst worden zowel de beoogde samenwerking tussen de betrokken Veiligheidsregio’s en bovenregionale opererende crisispartners geborgd, alsmede de inzet van de ‘Search and Rescue’ activiteiten van het Kustwachtcentrum, evenals het maritie-me en aeronautische reddingscoördinatiecentrum. Binnen het kader van deze overeen-komst is de SAR-taak een primaire taak van de Kustwacht en de KNRM. De reddingboten en materialen zijn up-to-date en vragen naast regulier onderhoud geen speciale aandacht.



5

Opstappers Het aantal bemanningsleden bedroeg (eind 2011) 16 opstappers, waarvan 2 schippers. Verder zijn 7 bemanningsleden benoemd om bij afwezigheid van een schipper als plaats-vervangend schipper op te treden. Om het aantal bemanningsleden op peil te houden of uit te breiden kan de jeugd ingezet worden als Junior-opstapper. Zij worden betrokken bij de activiteiten van het reddings-station en worden opgeleid en klaargestoomd voor de functie van opstapper. Pas bij de leeftijd van 18 jaar kunnen zij de functie opstapper verkrijgen. Het werven en vasthouden van goede vrijwilligers blijft een punt van aandacht. Professioneel Reddingsstation Wijdenes heeft zich de laatste jaren sterk ontwikkeld tot een professio-nele hulporganisatie. De gemeentelijke verantwoordelijkheid voor veiligheid en incident-bestrijding op het water wordt door het reddingsstation uitgevoerd. De uiteindelijke verantwoordelijkheid hiervoor rust bij de burgemeester van de gemeente Drechterland.

Kust van Wijdenes. Augustus 2010



6

1 INLEIDING 1.1 BELEIDSPLAN De hulpverlening op het water voor de kust van Drechterland en directe omgeving wordt uitgevoerd of ondersteund door het Reddingsstation Wijdenes. Alle bemanningsleden, het bestuur en andere medewerkers zijn 100% vrijwillig en ontvangen geen enkele onkos-tenvergoeding. Het werk wordt dus uitgevoerd vanuit een roeping of een passie. Dat het een organisatie is die volledig op vrijwilligers draait wil niet zeggen dat die niet professioneel is. Het reddingsstation, het materieel en de bemanningsleden moeten vol-doen aan hoge eisen. Ook de waterhulpverlening wordt in rap tempo verder geformali-seerd. Vanaf 2008 is in opdracht van het Ministerie van Binnenlandse Zaken onderzoek gedaan naar de hulpverlening op het water in Nederland, onder de noemer Project Waterrand. Naar aanleiding van dit onderzoek wordt momenteel in Nederland de hulpverlening op het water gereorganiseerd. Net als op het land wordt de hulpverlening ingedeeld in stan-daard scenario’s en processen. Om een beter inzicht te geven in de uitvoering van de repressieprocessen in het Inci-dentbestrijdingsplan (IBP) lJsselmeergebied en de andere taken die buiten de repressie vallen, is dit beleidsplan opgesteld. De inhoud van dit beleidsplan is de basis voor de meerjarenbegroting 2012-2016. 1.2 SAMENHANG IN DE REGIO De gemeentelijke verantwoordelijkheid voor veiligheid en incidentbestrijding op het water kan alleen adequaat ingevuld worden door de samenwerking met andere reddingsstati-ons en hulpverleningsdiensten van binnen en buiten de gemeente. Daarnaast zijn andere diensten voor uitvoering van hun taak in de hulpverleningsketen weer afhankelijk van samenwerking met het reddingsstation. Zo beschikt noch de ge-meentelijke, noch de regionale brandweer over varend materieel voor de bestrijding van brand te water. De ambulancedienst en voor een deel ook de regionale politie beschikken ook niet over varend materieel. Voor deze diensten verzorgt het reddingsstation desge-vraagd en na toestemming van de Kustwacht het transport. Alle samenwerkingsverplichtingen zijn in Nederland vastgelegd per Samenhan-gend Risicowatersysteem (SRWS). In het geval van Wijdenes betreft dit het SRWS lJsselmeergebied waarvoor de Samenwerkingsregeling Incidentbestrij-ding lJsselmeergebied (SAMIJ) door o.a. Rijkswaterstaat, gemeenten en veilig-heidsregio’s is opgericht. Per SRWS is een IBP (Incident Bestrij-dingsPlan) opgesteld. Het IBP lJssel-meergebied kan worden ingezien via de website van de coördinerende veilig-heidsregio Flevoland; Boot dreigt door harde wind op de kust te verdagen

http://www.veiligheidsregioflevoland.nl/cms/samij/samij.html



7

1.3 LOKALE OMSTANDIGHEDEN Het reddingsstation bevindt zich aan de rand van het Markermeer, in de vluchthaven van Wijdenes, gemeente Drechterland. De kustlengte tussen Wijdenes en de buurstations Enkhuizen en Zeevang bedraagt 15 km, resp. 22 km. De oevers van het Markermeer zijn voornamelijk bekleed met noordse keien en basalton waardoor alleen (vlucht)havens kunnen worden aangelopen. Het Markermeer is een groot water. Ook als zijn op een heldere dag op elke plaats wel een of meerdere oevers te zien, op een moment waarop iets fout gaat is een haven altijd ver weg. Het IJsselmeergebied staat bekend om zijn heftige korte golfslag. Dat is op zich niet ge-vaarlijk, maar wel iets waar men rekening mee moet houden. Pleziervaart ondervindt bijzonder veel hinder van dwars inkomende steile golven.

IJsgang bij Wijdenes

Bij zware wind kan het behoorlijk spoken. De onvoorspelbaarheid van het weer maakt het daardoor een gevaarlijk vaarwater, waar ervaring van de watersporter van groot be-lang is. In het Markermeer schommelt de watertem-peratuur tussen de 1 en 22 °C. Tijdens vorstperiodes kunnen er vaarverbo-den afgekondigd worden vanwege ijsgang. Het waterpeil op het IJsselmeer wisselt: van april tot en met oktober is het peil gemiddeld 20 cm hoger dan de aangegeven kaartdiepte,

van november tot maart wordt het winterpeil aangehouden, dit ligt 20-40 cm lager.De aangegeven hoogten op de kaart kunnen met harde wind ook behoorlijk afwijken. De noordwesthoek van het Markermeer heeft last van verzanding. Vooral voor de kust van Schellinkhout is het tot honderden meters vanaf de kustlijn erg ondiep. Ook de vluchthaven van Wijdenes is vatbaar voor verzanding. Er moet met enige regel-maat uitgebaggerd worden, maar hier is geen structureel schema voor opgesteld.

IJsoefening. Januari 2010



8

2 BELEID 2.1 VRIJWILLIGERS Zonder vrijwilligers is een reddingsstation niet mogelijk, dus moet er veel tijd en aan-dacht aan de opstappers worden besteed.

Het werven en vasthouden van goede vrijwilligers blijft een punt van aandacht; Het huidige aantal opstappers moet op peil blijven; Opstappers die tijdens kantooruren beschikbaar zijn worden schaars en moeten

actief worden gezocht; Ook meer vrouwelijke opstappers zijn welkom.

2.2 OPLEIDING Er wordt voortdurend veel aandacht besteed aan het scholen van de opstappers. Aan opstappers worden qua cursussen en opleidingen hoge eisen gesteld. Eind 2011 hebben de opstappers de meeste basiscursussen en -trainingen achter de rug. Opvallend is dat de opstappers geen aanmoediging nodig hebben, de eigen inzet is groot. Begin 2012 moeten de meesten de cursus Marcom-B nog doen, welke een sleutelpositie vormt in het opleidingstraject. Samen met de KNRM is het initiatief genomen om met diverse reddingsstations in de Noordkop een cursus te verzorgen. Marcom-B is een vereiste voor deelname aan de SAR-Craft Operations (SCO) training in Schotland. Het streven is om alle opstappers deze SCO-cursus te laten volgen, maar deelname is afhankelijk van de uitnodiging van de KNRM. Voor de opstappers die meer scholing willen en (plaatsvervangend) schippers geeft Mar-com-B ook toegang tot de cursus Radarwaarnemer. Alle plaatsvervangende schippers van de Mantelmeeuw hebben Marcom-B reeds in hun bezit en hebben eind 2011 de cursus Radarwaarnemer gevolgd. De vervolgtrainingen leunen zwaar op deze cursus Radarwaarnemer. Deze vervolgtrainingen zijn gecombineerde theorie/praktijkcursussen welke worden ge-doceerd op de scheepsbrug-simulator van het ROC in IJmuiden. Het beleid is om het enorme tempo waarin de vele opleidingen worden gevolgd te conti-nueren. De basiskennis is aanwezig en de specifieke kennis wordt steeds breder gedragen. Er is geen beperking aan het aantal opleidingen dat een opstapper mag volgen. De belasting van de opstappers door studeren, oefenen en de inzet is wel een punt van zorg, want het legt een zware druk op vrije tijd en gezinsleven. 2.3 MAATSCHAPPELIJKE STAGE Door het succes van de maatschappelijke stages, gaat station Wijdenes hier zeker mee door. Na het voltooien van de stage zijn 2 van de 5 stagiaires opstapper geworden in hun eigen woonplaats.



9

2.4 VAARTUIGEN De Zeehond is ter beschikking gesteld aan de Stichting, dus de inzetbaarheid valt buiten dit beleidsplan. De Mantelmeeuw wordt zoveel mogelijk in eigen beheer in de vaart gehouden. Dit is mo-gelijk doordat er meerdere opstappers zijn met een uitstekende technische ondergrond. In “Project 1608” wordt met scheepsbouwbedrijf “Tenderline” (www.tenderline.nl) uit Wijdenes samengewerkt om een nieuw model werkschip te ontwikkelen, geschikt voor SAR, brandweer/politie, duikers etc. Het prototype wordt aan Station Wijdenes aangeboden. Het is nog niet bekend op welke termijn. Er wordt geen beleid gevoerd aangaande vervanging van de Mantelmeeuw.

2.5 MATERIEEL Vanwege de hoge kosten is het moeilijk om het materieel uit te breiden. Voor de persoonlijke veiligheid zijn droogpakken (“overlevingspakken”) essentieel. Hier ligt dan ook de nadruk. Door het tekort aan pakken worden ze extra vaak gebruikt waardoor ze sneller slijten. De wens is om naast vervanging van versleten pakken, spoe-dig over te gaan tot uitbreiding van het pakkenbestand, om uiteindelijk iedere opstapper een eigen pak te kunnen aanbieden. Toch wordt ook gewerkt aan uitbreiding van materieel. In 2011 is een (medische) zuur-stofset aangeschaft en de mogelijkheden tot aanschaf van een brancard worden onder-zocht. 2.6 BOTENHUIS Station Wijdenes wil graag de beschikking hebben over een botenhuis. Diverse bestaande (KNRM-)botenhuizen zijn bekeken, door een architect is een ontwerp gemaakt en de bouwplannen zijn gepresenteerd aan de gemeente Drechterland. Het toekomstige botenhuis bevat een inpandige ligplaats voor de Mantelmeeuw, een be-manningsverblijf, resp. instructieruimte en opslagruimte. Het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier is bereid gevonden om tijdens werk-zaamheden ter versterking van de Westfriese Omringdijk, de plannen aan te passen voor het realiseren van een afrit ter hoogte van de vluchthaven en een doorvoer van nutslei-dingen door het dijklichaam. De gemeente Drechterland is de trekker van dit project en verantwoordelijk voor vergunning en opdracht. Zonder afrit en nutsvoorzieningen is het realiseren van een botenhuis niet mogelijk.



10

2.7 HAVEN De verzanding van de vluchthaven is een punt van zorg. De komende jaren moet in over-leg met de beheerder, het Recreatieschap Westfriesland, worden overlegd om tot een duurzame oplossing te komen. In mei 2011 is er een rapport gepresenteerd over de mogelijke aanpassingen aan de ha-venpieren om toekomstige verzanding tegen te gaan. Tot die tijd zal verzanding een probleem blijven. 2.8 SAMENWERKING MET DERDEN Na de oprichting van de Stichting is er veel aandacht geweest voor het organiseren en opbouwen van het eigen reddingsstation. Nu dat is verwezenlijkt wordt er steeds vaker en verder buiten de eigen organisatie gekeken. Zo zijn er oefeningen gehouden met de KNRM-stations Vlieland, Marken, Dordrecht en Den Helder, voor het voorjaar van 2012 staan andere KNRM-stations op het programma. Dit wordt door de opstappers en de bezochte stations erg gewaardeerd, dus dit moet worden gecontinueerd. De reddingboten blijven beschikbaar voor hoistoefeningen met helikopters van Defensie en SAR-eenheden. Als onderdeel van de SAMIJ blijven we meedoen aan elke multidisciplinaire oefening die door de SAMIJ wordt ge-houden. De samenwerking met buurstations is goed en zal verder worden geïntensi-veerd. Het beleid voor de komende jaren is te trachten om samenwerking te zoeken met de landpartijen binnen de veilig-heidsregio Noord-Holland Noord. Dit om te komen tot sluitende protocollen.

Mast overboord. Juli 2009



11

3 RISICOBEELD 3.1 INLEIDING Op en om het water zijn er veel verschillende risico’s waarbij de hulpvraag complex kan zijn. Risico’s zijn bijvoorbeeld:

brand in een vaartuig; zinken; materiaalpech (bijvoorbeeld gebroken roer of mast); technische storingen; aanvaring; stranding; drenkelingen; medische incidenten.

3.2 RISICOGROEPEN Het aantal vaarbewegingen voor zowel beroeps- als recreatievaart is groot. Tellingen van het Naviduct bij Enkhuizen geven aan dat de kust voor Drechterland on-derdeel uitmaakt van het drukst bevaren watergebied in Nederland door toervaarders. Binnen

vaart Recreatie vaart

Zee vaart

Totaal

2007 6.023 69.296 624 75.943 2008 8.056 66.746 797 75.599 2009 5.276 69.748 768 75.792 2010 5.138 58.433 522 64.093 Bron: Rijkswaterstaat

Belangrijkste verkeersstromen Bruine vloot Zeilende binnenvaartschepen, de “bruine vloot”, hebben als vaargebied voornamelijk het Markermeer, het IJsselmeer en de Waddenzee. 2009 2010 Aantal zeilende charterschepen 342 337 Opvarenden (gemiddeld) -Hotelschip -Dagtochtschip

23 59

23 55

Vaardagen (gemiddeld pj) 118 130 bron: BBZ, Enkhuizen Tientallen schepen van de bruine vloot hebben Enkhuizen en Hoorn als thuishaven. Andere zeilende charterschepen doen deze havens regelmatig aan voor een bezoek.



12

Witte vloot Een opkomende trend vormt de inspanningen van de ons omringende grote (jacht)havens in Enkhuizen en Hoorn om schepen van de zogenaamde witte vloot te ont-vangen. Het gaat hierbij om passagiersschepen met 100-800 passagiers aan boord. Per jaar ontvangt alleen Hoorn al meer dan 350 (2011) van deze schepen. Partyschepen Partyschepen varen voornamelijk in het zuidelijke deel van het Markermeer. Vanwege de grote aantallen passagiers zal bij een calamiteit een grote reddingscapaciteit nodig zijn.

Bron: In het zicht van de haven (KNRM) Vrachtstromen in Noord-Holland In opdracht van DOT B.V. (Duurzame Ontwikkeling Transport & bereikbaarheid) is door ingenieursbureau DHV in 2008 een rapport opgemaakt betreffende de “Vrachtstromen in Noord-Holland”. Hierin worden de vrachtstromen uitgebreid geïnventa-riseerd en de bereidheid van bedrijven gemeten om over te stappen van weg- naar wa-tervervoer. De doelstelling is het zichtbaar maken wat de mogelijkheden zijn om binnenvaart-overslag te realiseren op o.a. de locaties Enkhuizen-Krabbersplaat en Hoorn-Schelphoek. In april 2009 is er op verzoek van Rijkswaterstaat een serie testvaarten Rotterdam-Hoorn gestart. Volgens het Nieuwsblad Transport (23 oktober 2009), “waren de resultaten van de test-vaart positief, maar staan de huidige tarieven in het wegtransport een rendabele exploi-tatie op dit moment in de weg”. Bij groei van de vrachtstromen zal ook hier rekening mee moeten worden gehouden.



13

Luchtvaart Precieze aantallen zijn niet bekend, maar het aantal vliegbewegingen boven het Markermeer is op zijn minst 10.000 per jaar en mogelijk een veelvoud daarvan. Een deel ervan komt van internationale vluchten die het Nederlandse luchtruim op kilometers hoogte passeren. Vanaf vliegveld Lelystad komen redelijk wat sportvlieg-tuigjes over het Markermeer heen. Maar de grootste hoeveelheid vliegverkeer wordt gegenereerd door ver-keer van en naar Schiphol. Alleen al het landend verkeer levert, mits de wind uit het westen of zuidwesten komt, vele tientallen over het Markermeer vliegende vliegtuigen per dag op. Reizen met een vliegtuig is zeer veilig. Er gebeuren jaar-lijks wereldwijd maar weinig ongelukken met vliegtuigen.

Vliegtuigstrepen boven het Naviduct

Alleen al daarom is de kans op een calamiteit met een verkeersvliegtuig boven het Mar-kermeer zeer klein. Maar het is naïef om er helemaal geen rekening mee te houden. Als een verkeersvliegtuig neerstort in het Markermeer, zijn de inzittenden geheel afhankelijk van de diverse op het Markermeer actieve reddingboten; ook die van Wijdenes. 3.3 INVENTARISATIE Recreëren en verblijven op en rond het water brengt altijd risico’s met zich mee. Om een goed beeld te krijgen van de risico’s zijn deze in het lJsselmeergebied geïnventariseerd per standaard scenario uit het project Waterrand:

1. Mens en dier in nood; 2. Verontreiniging oppervlaktewater en oevers; 3. Ongeval met gevaarlijke stoffen; 4. Brand en/of explosie; 5. Ordeverstoring; 6. Ecologisch incident; 7. Aanvaring en/of losgeslagen schip, object of lading; 8. IJsincident.

De uitkomst hiervan is vertaald in onderstaand overzicht waarin waarschijnlijkheid en impact afleesbaar zijn.



14

3.4 BASISGEGEVENS VERZORGINGSGEBIED Het directe verzorgingsgebied van Reddingsstation Wijdenes omvat globaal de noordelij-ke helft van het Markermeer. Bij grotere incidenten of drukte kunnen de reddingboten op het gehele IJsselmeergebied worden ingezet. Over en weer verlenen reddingboten uit omliggende sectoren bijstand in de aangrenzen-de sector indien hiertoe een verzoek wordt gedaan. Deze inzet wordt bepaald door het Kustwachtcentrum. 3.5 AANPASSING VERZORGINGSGEBIED Personen in nood hebben recht op de snelste hulp. Gemeentegrenzen mogen bij een reddings-actie geen rol spelen. Op basis van de beschikba-re reddingboten is er een Landelijk dekkingsplan opgesteld door de Nederlandse Kustwacht en de Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij (KNRM). Het project Waterrand en het KNRM-rapport “Redden in het zicht van de haven” zijn de basis voor dit dekkingsplan. 3.6 BEREIKBAARHEID VLUCHTHAVEN Door natuurlijke omstandigheden is de bereik-baarheid van de vluchthaven van Wijdenes niet altijd gelijk. Bijvoorbeeld bij langdurige zuidwes-ten wind kan zich een zandbank voor de havenin-gang vormen. Deze zandbank kan uitvaren van de reddingboten bemoeilijken.

Gebieden met kans op grote ongevallen

Over de toestand in de haven en eventuele oplossingen die verzanding tegengaan of ver-tragen is er in 2011 door meneer E. Lee van de Technische Universiteit Delft een rapport opgesteld. Aan de hand van dit rapport zullen er door de betrokken overheden besluiten worden genomen over eventuele aanpassingen. 3.7 BIJZONDERE OBJECTEN Op en rond het water voor de kust van Drechterland zijn een aantal objecten die het risi-co op een ongeval of ramp vergroten. Type object Bijzonderheden Ondiepten Risico’s van vastlopen schepen Route gevaarlijke stoffen Vaargeul wordt gebruikt voor transport gevaarlijke stoffen Slibscherm

Voor de kust van Warder is een tijdelijk slibscherm ge-plaatst met een lengte van 1800 m. Deze stalen damwand steekt net boven water uit en staat op geen enkele water-kaart (2011) vermeld. Vervolgrapporten melden dat het slibscherm tot aan Wijde-nes zal gaan lopen

Risico objecten op en rond watergebied gemeente Drechterland



15

3.8 OVERZICHT EN ANALYSE REPRESSIEF OPTREDEN In onderstaande tabel staan de statistieken die betrekking hebben op het repressief op-treden van het reddingsstation: 2007 2008 2009 2010 Vaartuig aan de grond 3 4 5 3 Brandstof/motorproblemen 3 6 8 10 Tuigage 1 4 2 2 Vuurpijl waargenomen 1 2 1 2 Vaartuig omgeslagen 1 1 Vaartuig maakt water 2 1 1 2 Onbemand vaartuig 1 4 Vaartuig de weg kwijt 1 Vaartuig/persoon vermist 1 2 3 Vliegtuig 1 Man overboord 1 Surfer in problemen 1 Aantal acties: 10 21 21 28 2007

2008

2009

2010

Locaties van verleende hulp



16

3.9 HISTORISCHE GEGEVENS REPRESSIEF OPTREDEN Door de jaren heen zit er een stijging in het aantal inzetten van station Wijdenes. De weersomstandigheden spelen een grote rol en dat maakt het doen van voorspellingen over het aantal alarmeringen moeilijk. De nadruk ligt hierbij op de maanden mei tot en met september. In de winter zijn er vrijwel geen uitrukken omdat dan de recreatievaart vrijwel stil ligt.

Maria Paula (KNRM-reservevloot) bij omgeslagen catamaran. September 2010



17

4 TAKEN 4.1 KERNTAAK De kerntaak van de KNRM, dus ook van het KNRM-gelieerde station Wijdenes, is het red-den van mensenlevens op zee en ruim binnenwater. Om hulp te kunnen garanderen, moeten mensen en middelen beschikbaar zijn. De gehe-le organisatie is gericht op de kwalitatieve en kwantitatieve invulling van die beschik-baarheid. Fondsenwerving is een afgeleide kerntaak Veiligheid Aan de uitvoering van de kerntaak zijn risico’s verbonden. Veiligheid staat daarom voor-op. Veiligheid voor elk bemanningslid afzonderlijk, voor bemanningen als geheel en voor mensen en dieren die in nood zijn of dreigen te raken. Er wordt gestreefd naar:

ontwikkeling, bouw en onderhoud van kwalitatief hoogwaardige reddingboten, reddingmateriaal en veiligheidsmiddelen ten behoeve van redders;

toepassing en gebruik van hoogwaardige en veilige materialen en (red-ding)middelen;

opleiden en oefenen van redders om een continu professioneel kennis- en uitvoe-ringsniveau te kunnen garanderen;

stimulering van het veiligheidsbewustzijn; Nederlandse overheid De Nederlandse overheid heeft op basis van inter-nationale verdragen de verplichting een adequate reddingsdienst in te richten en in stand te houden. De organisatie van en leiding over deze taak is door het ministerie van Verkeer en Waterstaat opgedragen aan de Nederlandse Kustwacht. Voor de operationele uitvoering heeft de Neder-landse Kustwacht een convenant gesloten met de KNRM, waarin de inzet van de varende eenheden en reddingstations is vastgelegd. Daarnaast heeft de KNRM samen met de Neder-landse Kustwacht convenanten gesloten met de 16 veiligheidsregio’s waarin KNRM en Nederlandse Kustwacht actief zijn.

Jacht aan de grond om 04.00 uur 's nachts

In het kader hiervan zet de KNRM zich in voor:

het voldoen aan de prestatienormen voor Noordzee en ruime binnenwateren; het borgen van kennis en kunde voor uitvoering van SAR-taken conform het door

de International Maritime Organization (IMO) vastgestelde handboek IAM-SAR. De prestatienormen omvatten:

Tijdsnorm (binnen hoeveel tijd de KNRM op de Noordzee en ruime binnenwateren aanwezig dient te zijn; deze is gesteld op maximaal 30 minuten na alarmering);

Capaciteitsnorm (binnen welke tijd de KNRM een bepaalde hoeveelheid geredden-capaciteit dient te leveren).

(Bron: Voorschriften, richtlijnen en gedragscode, KNRM, uitgave 2009)



18

4.2 VEILIGHEIDSKETEN De coördinatie van de inzet van de reddingboot ligt bij de Nederlandse Kustwacht. Door middel van de gelieerde status houdt de KNRM toezicht op de kwaliteit van de be-manningsleden, opleidingen en inzetbaarheid van het reddingsstation. De uitvoering van de wettelijke taak richt zich voornamelijk op preparatie en repressie. Toch hoort ook het voorkomen van ongevallen door preventie tot de taken van het red-dingsstation. Veiligheidsketen Omschrijving Preparatie

Het opleiden van bemanningsleden, het maken van uitrukplannen en het in stand houden van het materiaal.

Repressie Het daadwerkelijk verlenen van hulp in noodsituaties. Nazorg De opvang van slachtoffers en/of de bemanningsleden na een noodsi-

tuatie

Aqua Hoorn. Oktober 2009

4.3 MAATSCHAPPELIJKE BETROKKENHEID Naast de hulpverleningen heeft Reddingsstation Wijdenes ook een rol bij diverse evene-menten die op en rond het water gehouden worden. Regelmatig voorkomende evenementen zijn bijvoorbeeld:

Sinds 2010 geeft de Stichting ruimte aan middelbare scholieren om hun Maat-schappelijke Stage op het reddingsstation te lopen. Dit leidt tot heel veel begrip en enthousiasme onder de stagiaires;

Nationale reddingbootdag vindt elk jaar in het voorjaar plaats. Op deze dag kan het publiek kennis maken met de taak van een reddingsstation. Daarnaast worden bemanningsleden geworven;

Het geven van voorlichting aan organisaties, instellingen, scholen en andere be-langstellenden;

De aankomst van Sinterklaas in de vluchthaven van Wijdenes;

De KNRM werft op vele beurzen en evenementen donateurs: Redders aan Wal. Bijvoorbeeld tijdens de Hiswa, Sail, Wereldhavendagen en Boot Holland. Station Wijdenes is hierbij vaak met meerdere personen vertegenwoordigd.



19

5 PREVENTIE 5.1 GEEN PATROUILLEVAREN Met de reddingboot wordt geen patrouille gevaren, alleen bij een melding van een inci-dent is er een uitruk. Incidenteel wordt preventief uitgevaren als er een verwachting is dat er problemen kun-nen gaan optreden. Een voorbeeld hiervan is wanneer een onweersfront nadert en er nog veel recreatievaart aanwezig is. Dit gebeurt op initiatief van de schipper, al of niet na een oproep van de Kustwacht. 5.2 VOORLICHTING Het is vanuit het oogpunt van veiligheid en public relations zeer belangrijk om regelmatig voorlichting te geven aan geïnteresseerden. De website vormt een belangrijke informatiebron. Er staat o.a. een “watersport calami-teiten draaiboek” op en informatie over de bevaarbaarheid van de vluchthaven van Wij-denes. Van elke noemenswaardige inzet van de reddingboot wordt een persbericht verstuurd en op de website worden de inzetten van de reddingboot zeer actief bijgehouden. Ook worden er “zwemvestenmiddagen” gehouden. Kinderen krijgen de kans om zich het zwemvest eigen te maken, zodat bij een calamiteit paniek wordt voorkomen. Tevens is het reddingsstation met een stand aanwezig op jaarlijkse lokale evenementen, zoals de Midsummernightfair (Hem), de Wienesser Uitmarkt en de MiniKermis (Wijde-nes).

Oefening overleven op zee. Juni 2011



20

6 VOORBEREIDING 6.1 INLEIDING Het verlenen van hulp in noodsituaties kan uitslui-tend gebeuren door goed opgeleid personeel en met veilig en goed onderhouden materiaal. Door middel van een goede voorbereiding kan dit bereikt worden. Het opleiden van de bemanningsleden volgens het KNRM-model staat bij het reddingsstation centraal. Afwijkend van het KNRM-model is er een verdeling over de 2 reddingboten:

Het station heeft per reddingboot 1 schipper (totaal 2, in plaats van 1 schipper per sta-tion);

De Zeehond kent (als particulier schip) géén leeftijdsrestrictie (maar wel een gezond-heidseis);

De Mantelmeeuw (eigendom van de Stich-ting) kent volgens het KNRM-model een maximum leeftijdgrens van 55 jaar voor op-stappers.

Functies aan boord:

Schipper; Navigator/marifonist; Berging zeilschip. Augustus 2009 Roerganger; Opstapper.

Vaak zijn functies gecombineerd. 6.2 OPBOUW BEMANNINGSLEDENBESTAND Op dit moment (2011) hebben wij 16 personen in ons bestand. Functie Totaal 2011 Schipper 2 Plaatsvervangend schipper 5 Opstappers 9 Het aantal opstappers dat tijdens kantooruren beschikbaar is neemt steeds langzaam af. Daarom moeten er vooral nieuwe opstappers worden geworven die tijdens kantooruren op tijd bij het station kunnen zijn. Vanzelfsprekend maken ook vrouwen deel uit van de bemanning.



21

6.3 OPLEIDINGEN Nadat in 2007 de KNRM-gelieerden status werd verkregen is vrijwel direct begonnen met de implementatie van het KNRM-opleidingsmodel. Er werd een inhaalslag gestart om de opleiding van de bemanningsleden op het juiste niveau te brengen. Voor het opleiden van vrijwilligers stelt de KNRM hoge eisen aan haar opleidingen. Zo heeft de KNRM door de jaren heen veel ervaring opgedaan op dit gebied en biedt de KNRM een breed programma opleidingen aan. Het totale opleidingsprogramma voorziet in de eisen van de internationale Standards on Training, Certification and Watchkeeping for Maritime SAR-unit Crews (internationale richtlijnen voor bemanningen van reddings-schepen), waaraan in de toekomst zo nodig meer opleidingen en trainingen kunnen wor-den toegevoegd. De KNRM-opleidingen sluiten aan op de 4 aandachtsgebieden van de KNRM:

Daarnaast zijn er specifieke opleidingen beschikbaar die als volgt zijn onderverdeeld:

SAR en Hulpverlening; Overigen,zoals basis- en herhalingsopleidingen.

Samen vormen deze 6 categorieën opleidingen het opleidingsprogramma van de KNRM.



22

Een overzicht van het opleidingsprogramma van de KNRM vindt u in onderstaand figuur. De opleidingen zijn opgedeeld in basisopleidingen en specialistische opleidingen. De ba-sisopleidingen behoren tot het opleidingstraject van de aankomende opstapper. Hierbij ligt naast de theoretische opleidingen ook sterk de nadruk op praktische vaardigheden. Alle basisopleidingen dienen te worden afgerond voordat een aankomende opstapper de SAR Craft Operations training mag volgen.

Elke nieuwe vrijwilliger draait een half jaar op proef mee met de oefeningen. Na deze tijd wordt van beide zijden bepaald of de vrijwilliger doorgaat als opstapper en dan ook mee vaart met uitrukken. Van opstappers wordt verwacht dat ze de volgende opleidingen met goed gevolg afleg-gen:

Vaarbewijs 1; Vaarbewijs 2; Basiscertificaat Marifonie; Marcom-B; HUET (Helicopter Underwater Escape Training) en brandbestrijding; EHBO, incl. AED; EHBO+ (toedienen zuurstof en aanleggen nekspalk); Operationele vaardigheden; SAR-Craft operations.

Opstappers die niet in het bezit zijn van alle mogelijke papieren zijn ook van grote waar-de. Na de eerste fase kan de opstapper meer specialistische opleidingen volgen. Afhankelijk van het ambitieniveau en de functie van de vrijwilliger wordt een aantal opleidingen aan-geraden.



23

De functie van (plaatsvervangend) schipper wordt bepaald door het Bestuur van de Stichting. Bij aanstelling zal worden nagegaan welke opleidingen door de kandidaat zijn gevolgd en welke kennis en vaardigheden door de kandidaat zijn verkregen. De functie van (plaatsvervangend) schipper vereist meer diploma’s:

Radarwaarnemer; Bridge Resource Management; On-Scene Coördinator; Diverse SAR-technieken (slepen, pompen, evacueren, blussen etc).

De opstappers van reddingboten zijn dus allround hulpverleners: professionele vrijwil-ligers. Uitleg over de diverse opleidingen staat in Bijlage Beschrijving Opleidingen (pagina 36) 6.4 OEFENING EN BIJSCHOLING Naast deze cursussen moeten reddingbootbemanningen zich in de praktijk bekwamen in:

Het manoeuvreren met de reddingboot onder alle omstandigheden; Kennis van het vaargebied; Kennis van plaatselijke meteorologische omstandigheden; Kustherkenning; Kennis van havens en werven; Kennis van aanlandingsplaatsen (speciale locaties waar uitwisseling met ambulan-

ce en brandweer kan plaatsvinden); Het samenwerken met andere SAR-eenheden; Hoisten (samenwerken met reddingshelikopters).

Maandelijks wordt minimaal vier maal in de praktijk geoefend, van 19:30 tot ca 21:30 uur. Twee maal per maand worden calamiteiten in scène gezet. Indien tijdens de wintermaanden niet gevaren kan worden (ijsgang) worden er theorie- lesavonden georganiseerd.

Reddingboot Zeehond oefent met een SAR helikopter van de Koninklijke Marine Juli 2011



24

Geoefend wordt volgens de KNRM-oefencyclus:

Jaarlijks neemt Reddingsstation Wijdenes deel aan een rampenoefening binnen de Sa-menwerkingsregeling Incidentbestrijding lJsselmeergebied (SAMIJ). Deze SAMIJ-oefeningen zijn multidisciplinair. Inmiddels (2011) zijn alle opstappers voldoende getraind om de gevraagde taken uit te kunnen oefenen. Wijdenes (2011) KNRM (2010) EHBO 94% 86% Vaarbewijs 88% 62% Kustnavigatie 69% 19% Marifoon 44% 65% Radar 18% 41% SAR-Craft 13% 75% 6.5 PIKETREGELING De uitrukgarantie die het reddingsstation geeft kan uitsluitend worden gerealiseerd dank-zij een geautomatiseerd piketsysteem, het standaard systeem van de KNRM, ASK. Elk bemanningslid met een alarmontvanger (P2000) vult zijn beschikbaarheid in via het internet in ASK. Indien een persoon zich onverwacht toch nog aan- of af wil melden kan een computer gebeld worden om deze wijziging door te geven. Indien de beschikbaarheid onder een bepaald niveau komt dan zal het systeem zelfstandig bemanningsleden bellen en verzoeken om zich beschikbaar te melden. Indien dit niet lukt dan zal het systeem de coördinator van dienst opbellen. Deze kan dan andere maatregelen nemen. Voor schippers geldt in het weekend een piketrooster, vanaf vrijdagavond 22:00 tot maandagmorgen 08:00 uur. Via ASK wordt de beschikbaarheid van voldoende bemanningsleden gegarandeerd.



25

7 REPRESSIE 7.1 INLEIDING Het repressief optreden van Reddingsstation Wijdenes is waar het uiteindelijk allemaal om draait. Alle opleidingen, al het onderhoud en de paraatheidregelingen zijn er om uit-eindelijk hulp te kunnen bieden aan personen of schepen in nood. Het reddingsstation speelt een belangrijke rol in de volgende processen per cluster van IBP (Incident BestrijdingsPlan) IJsselmeergebied: Cluster Bron- en effectbestrijding Proces 1 Bestrijden van brand en ongeval niet gevaarlijke stoffen

Proces 2 Redden en technische hulpverlening

Cluster Geneeskundige hulpverlening Proces 8

Somatische hulpverlening (ambulance, traumahelikopter)

Cluster Rechtsorde en Verkeer Proces 11 Ontruimen en evacueren

Cluster Water- en scheepvaartzorg Proces 26 Search and Rescue Proces 27 Nautisch verkeersmanagement Bij het repressief optreden bestaan er geen gemeente-, provincie- of andere grenzen. In samenwerking met de Kustwacht is door de KNRM een dekkingsplan opgesteld waardoor de personen in nood altijd de snelst beschikbare hulp krijgen. De in te zetten eenheid wordt niet bepaald aan de hand van de gemeente waarin het ongeval plaats vindt, maar aan de hand van welke eenheid het snelst ter plaatse kan zijn.

Intocht Sinterklaas. November 2009



26

7.2 DEKKINGSPLAN De reddingboot vaart, onder voorbehoud van overmacht situaties, na maximaal 15 minu-ten uit. In de praktijk meestal al na 10 minuten. Door diverse omstandigheden (onduide-lijke plaatsaanduiding in de melding en weersomstandigheden als harde wind en beperkt zicht) is het onmogelijk om een aankomsttijdgarantie te geven. Toch zal in 95% van de gevallen na 25 minuten een reddingboot op het plaats incident aanwezig zijn. De norm tijd uit project Waterrand is gesteld op 30 minuten. Het reddingsstation voldoet dus aan deze norm. Door de werking van het dekkingsplan is het zelfs bij een overmacht situatie nagenoeg onmogelijk dat er geen reddingboot onderweg gaat naar het incident. In het geval dat de reddingboot niet uit kan varen wordt, conform het convenant en sa-menwerkingsovereenkomst, een buurstation gealarmeerd. 7.3 VAARTUIGEN Reddingsstation Wijdenes beschikt over één eigen boot (de Mantelmeeuw) en één vaar-tuig dat eigendom is van dhr. P. Dekker, woonachtig te Wijdenes. Dit privé-vaartuig, de Zeehond, wordt ter beschikking aan de Stichting gesteld. Bij een uitruk komen beide vaartuigen in actie. Indien de Mantelmeeuw voor langere tijd niet beschikbaar is, kan kosteloos een beroep gedaan worden op de reservevloot van de KNRM. Alle kosten voor onderhoud en instandhouding van de Mantelmeeuw worden betaald door de Stichting Reddingsstation Wijdenes.

De reddingboten Mantelmeeuw en Zeehond



27

7.4 MATERIEEL Het reddingsstation is bij het uitoefenen van haar taken afhankelijk van goed en be-trouwbaar materiaal. Naast de vaartuigen zijn er voor de bemanningsleden materialen noodzakelijk ten behoe-ve van persoonlijke bescherming als droogpak en reddingsvest. Voor het verrichten van allerhande hulpverleningen zijn materialen noodzakelijk zoals een motorpomp, brancard, drenkelingennet, etc. Beide vaartuigen liggen afgemeerd in de vluchthaven van Wijdenes. De Stichting beschikt niet over een botenhuis. Voor opslag van overlevingspakken, red-dingsvesten, materialen ed. heeft de Stichting de beschikking over een tuinhuisje, welke zich op ca. 500 meter van de steiger bevindt. Overlevingspakken en reddingsvesten De overlevingspakken zijn een essentieel onderdeel van de persoonlijke veiligheidsuitrus-ting van een bemanningslid. De pakken geven drijfvermogen en houden het bemannings-lid droog en warm. Extra drijfvermogen wordt toegevoegd door het dragen van een reddingsvest met vast en opblaasbaar drijfvermogen. Voor alle opvarenden van de Mantelmeeuw is het dragen van een overlevingspak in com-binatie met een reddingsvest verplicht. De bemanning van de Zeehond heeft de beschik-king over werkpakken en reddingsgordels. De huidige kwaliteit van de overlevingspakken laat hier en daar te wensen over. Lang-zamerhand wordt het aantal pakken uitgebreid en de oudste pakken vervangen door nieuwe(re). Het streven is om alle bemanningsleden van een eigen overlevingspak te voorzien. Mantelmeeuw De Mantelmeeuw is een Rib (Avon Searider), gebouwd in 1998 en sinds het voorjaar van 2008 eigendom van de Stichting. Door de vaak grillige weersomstandigheden waaronder de werkzaamheden worden uit-gevoerd en het verhoogde risico voor mens en materieel die het reddingswerk automa-tisch met zich meebrengt, ontstaan er regelmatig schades en gebreken. Het betreft hier onder andere storingen in elektronische apparatuur, verschillende soorten waterschade, schade aan de romp. Zeehond De Zeehond is een voormalige peilvlet van Rijkswaterstaat en is gebouwd in 1963. De Zeehond is geen eigendom van de Stichting, maar omdat ze altijd samen met de Mantelmeeuw uitrukt wordt ze beschouwd als graag gezien lid van de familie. De Zeehond levert als “varende opslagloods” met haar grote trekkracht, grote pompca-paciteit en radar een grote bijdrage tijdens acties. In tegenstelling tot de Mantelmeeuw kan de Zeehond uitvaren bij (lichte) ijsgang. EHBO materialen Het reddingsstation beschikt over een EHBO koffer en een BHV-koffer welke eens per jaar gekeurd en tijdig hervuld worden. Verder zijn ook een zuurstofset en een nekbrace aanwezig.



28

8 NAZORG 8.1 INLEIDING De nazorg bij ernstige ongevallen en rampen kent drie elementen:

Het menselijke aspect (slachtoffers, bemanningsleden/collega’s); Economische schadereductie en herstel; Het evaluatie aspect: “Wat kan de organisatie leren van het incident?”.

Het Reddingsstation heeft bij elk van deze drie punten een belangrijke taak. 8.2 SLACHTOFFERZORG De reddingbootbemanning heeft zorg voor de slachtoffers tot deze zelfstandig de reis kunnen vervolgen of tot aan de overdracht aan familie, arts of ambulancedienst. Door de politie kan voor de slachtoffers slachtofferhulp worden ingeschakeld. 8.3 NAZORG BEMANNINGSLEDEN Na afloop van een incident met een ernstig gewonde of dodelijk slachtoffer zal de schip-per een traumaherkenner (laten) alarmeren. Deze persoon heeft een cursus traumaher-kenning bij de KNRM gevolgd. De reddingsactie zal onder leiding van dit team met alle betrokken bemanningsleden worden geëvalueerd en besproken. Mocht hier reden toe zijn dan kan via de KNRM voor professionele slachtofferhulp worden gezorgd. Bij het reddingsstation hebben 2 bemanningsleden de cursus Traumaherkenning voltooid. Dit is conform de KNRM-norm. Door het ontbreken van een eigen bemanningsverblijf is er met de brandweer Drechter-land afgesproken dat er in geval van nood voor nazorg van hun kazerne in Hem gebruik kan worden gemaakt. 8.4 SCHADEREDUCTIE EN HERSTEL De reddingboot bergt het betrokken schip, bij direct gevaar voor verdere schade aan het schip, milieu of overige scheepvaart, in overleg met de eigenaar zelf. Het schadeherstel wordt aan de wal overgedragen aan de verzekerings-maatschappij of de eigenaar. Bij incidenten waarbij schepen zinken is de afhandeling een taak van de water-beheerder. Op het Markermeer is dat Rijkswaterstaat.

Maatschappelijke stagiaires halen "drenkeling" uit het water. April 2010



29

8.5 EVALUATIE REDDINGSACTIES Omdat het belangrijk is om altijd kritisch te blijven kijken naar het eigen optreden en dat van collega-diensten, wordt bij elk incident van enige omvang een evaluatie gehouden onder leiding van de schipper die de reddingsactie geleid heeft. In alle openheid kan men elkaar tijdens deze sessie aanspreken en vragen om verduide-lijking op een bepaalde beslissing die tijdens de reddingsactie genomen is. Van deze evaluatie wordt een verslag gemaakt met daarin opgenomen eventuele verbe-terpunten in procedures of in het materiaal. Deze evaluatie wordt gestuurd naar de be-stuursverantwoordelijke voor bewaking en reddingsacties welke hierop actie onderneemt.

Kustwachtcentrum Den Helder coördineert reddingsoperaties. Februari 2009



30

9 BESTUUR, MANAGEMENT EN ORGANISATIE 9.1 INLEIDING Reddingsstation Wijdenes is een stichting welke wordt geleid door het bestuur. De gemeente heeft hierop geen invloed. Het gemeentebestuur is verantwoordelijk voor de uitvoering van de wettelijk gemeentelijke taak. De gemeente Drechterland stelt een jaarlijkse waarderingsbijdrage beschikbaar aan de Stichting. 9.2 HUIDIGE ORGANISATIE REDDINGSSTTATION WIJDENES

9.3 OVERLEGSTRUCTUUR EN INTERNE VOORLICHTING

Acht keer per jaar wordt door het voltallige bestuur vergaderd. Elk bestuurslid rapporteert over de voortgang van zaken en recente ontwikkelingen;

Vier maal per jaar wordt er een bemanningsoverleg gehouden waarin procedure-wijzigingen en eventuele problemen worden besproken.

Het is van groot belang dat allerhande zaken en beslissingen goed naar alle betrokkenen worden gecommuniceerd. Alle mededelingen, notulen, formulieren en storingsmeldingen worden verspreid en ver-zameld via Internet. Alle bemanningsleden beschikken over e-mail. Het is een effectieve en goedkope manier om mensen snel te bereiken. Bijkomend voordeel hiervan is dat door optimaal gebruik van moderne media op portokosten e.d. kan worden bespaard. Voor zeer belangrijke spoedeisende mededelingen kan gebruik gemaakt worden van het gratis (ASK-) SMS systeem.



31

9.4 BINDING De binding is bij mensen die onder alle omstandigheden op elkaar moeten kunnen ver-trouwen enorm belangrijk. Wanneer de groep is aangevuld met nieuwe bemanningsleden behoeft dit punt tijdelijk extra aandacht. 9.5 SAMENWERKING MET DERDEN De samenwerking met derden is essentieel voor een juiste voorbereiding en afhandeling van incidenten. De partijen waarmee samengewerkt wordt staan hieronder met de rol van de organisatie beschreven. Nederlandse Kustwacht (KWC) Draagt zorgt voor coördinatie SAR-activiteiten op het Markermeer. Het KWC alarmeert de reddingboten direct via het P2000 netwerk. KNRM De KNRM staat ons met raad en daad terzijde. Zij vormt een grote kennisbron voor het station. Reddingsbrigades Warder, Notwin (Hoorn) en KNRM stations Enkhuizen en Marken De reddingsbrigades en KNRM-ers komen elkaar tegen op het water. Er is regelmatig contact en de buurstations worden bezocht. Hierdoor ontstaat een goede onderlinge band, met waardering voor elkaars werkzaamheden. Brandweer Met de brandweer Drechterland is afgesproken dat er voor nazorg van bemanningsleden gebruik kan worden gemaakt van hun kazerne in Hem. Politie Met de politie Noord-Holland Noord is afgesproken dat zij voor opvang voor drenkelingen zorgen als er geen ambulance nodig is en andere opvang door het reddingsstation niet op korte termijn kan worden gerealiseerd. SAMIJ SAMIJ staat voor Samenwerkingsregeling Incidentbestrijding IJsselmeergebied. De SAMIJ is een netwerk. Het doel van dit netwerk is het borgen van een adequaat functionerende incidentbestrijding op het IJsselmeergebied als samenhangend risicowatersysteem. In dit netwerk zijn veel partijen actief en betrokken. Dit zijn partijen met allen een eigen rol en taak in de incidentbestrijding. Daar-om zijn er samenwerkingsafspraken gemaakt tussen de veiligheidsregio’s en waterschappen rondom het IJsselmeer-gebied, Rijkswaterstaat, de KNRM, Red-dingsbrigade Nederland, Kustwacht en het Korps Landelijke Politiediensten. De reddingboten van Wijdenes vallen in deze samenwerkingsafspraak onder de KNRM.

HUET-training in de kapseis-simulator. Maart 2011



32

10 BEDRIJFSVOERING 10.1 VRIJWILLIGERS De bemanningsleden en het bestuur van het reddingsstation zijn geen personeel. De bemanningsleden ontvangen geen vergoeding voor de uren die zij zich inzetten voor het reddingsstation, zelfs niet als de uren door de werkgever bij een uitruk wel worden ingehouden op het salaris. Het feit dat een groep van meer dan 20 personen zich geheel vrijwillig inzet ten gunste van de veiligheid van andere personen is in deze tijd uniek te noemen. De Stichting en gemeente Drechterland moet daarom zuinig zijn op deze groep vrijwilligers. 10.2 SPEERPUNTEN WERVINGSBELEID De bemanningsploeg is op dit moment op sterkte, maar doordeweeks tijdens kantoor-uren is het wel eens krap. Voor de komende periode wordt er dan ook selectief gezocht naar personen die dicht bij de Vluchthaven wonen (of werken) om de hoeveelheid be-schikbare bemanningsleden tijdens kantooruren te vergroten. Uiteraard beschikt het station reeds over vrouwelijke bemanningsleden en ook dit deel van de dorpsbewoners zal bij het zoeken naar nieuwe bemanningsleden benaderd wor-den. Junior opstappers Om de dorpsjeugd voor te bereiden voor een taak als opstapper, is er een functie “Junior opstapper” gecreëerd. Jongeren van 16 tot 18 jaar kunnen zich al inzetten voor de Stichting, maar kunnen pas op een leeftijd van 18 jaar mee als opstapper.

Mantelmeeuw op volle snelheid. April 2010



33

11 FINANCIËN 11.1 UITGAVEN Het operationeel houden van een reddingsstation brengt uiteraard kosten met zich mee. Een gezond uitgangspunt is dat niet meer wordt uitgeven dan dat er is ontvangen. Dit uitgangspunt staat wel enigszins haaks op de verplichting naar de KNRM en de Kust-wacht om te allen tijde operationeel te zijn (24/7/365). Om de beschikbaarheid te kunnen garanderen zal er nooit worden beknibbeld op brand-stof, bootonderhoud en bemanningsuitrusting. Dat betekent dat in een jaar met extreem veel alarmeringen of met grote schade aan eigen materieel gekort moet worden op andere posten zoals opleidingen, vervanging van de reddingsmiddelen etc. Kortom: hoe het financieel ook gaat, de boten moeten altijd varen. 11.2 VOORKOMEN VAN EEN DEEL VAN DE UITGAVEN Dit is uiteraard het streven van alle vrijwilligers. Sommigen doen dat door de kosten van opleidingen of de aanschaf van een nieuw overlevingspak (voor een deel) zelf te betalen. Ook wordt het onderhoud aan motoren, schepen en overlevingspakken vrijwel helemaal door de eigen vrijwilligers gedaan. Bij vorst en ijs in het Markermeer moet de Mantelmeeuw in een onverwarmde schuur in het dorp overwinteren. Tijdens deze ijskoude dagen zijn vrijwilligers bezig met soms weken durende reparaties en groot onderhoud. Een ijskoude klus, maar het scheelt wel enorm veel op de uitgaven voor onderhoud. Een groot deel van de kosten wordt ook gedrukt door het kosteloos, of met korting, aan-schaffen van goederen of het belangeloos verlenen van diensten. Hieruit blijkt een grote betrokkenheid van lokale bedrijven bij het reddingsstation. 11.3 INKOMSTEN De voornaamste inkomsten van de Stichting bestaan uit een bijdrage van de KNRM (in 2011 € 5.000,--) en een bijdrage van de Gemeente Drechterland (in 2011 € 5.000,--). Maar de grootste bron van inkomsten zijn bijdragen van vele tientallen sponsors en van vele donateurs (350 stuks in 2011). Bijzondere inkomstenbronnen De Stichting probeert zo veel mogelijk mee te doen aan door bedrijven georganiseerde wedstrijden of acties die geld op kunnen leveren. De Goede Doelen Actie van de Telefoongids en Gouden Gids leverde in 2010 een bedrag op van € 2.000,--. In 2011 werd de Specsavers-actie glansrijk gewonnen, met een financiële bijdrage in het verschiet (bekendmaking zomer 2012). Jaarlijks wordt meegedaan aan de sponsorfietstocht van de Rabobank. Ook particuliere initiatieven dragen bij aan de inkomsten. Zo is er De Goeden Doelen Club uit Hoogkarspel, bestaande uit handwerkende dames op leeftijd, die de jaarlijkse opbrengst van hun verkoop in 2011 ter beschikking stelde aan de Stichting.



34

11.4 HET VERLENEN VAN HULP IS KOSTELOOS De SAR-taak op het water is formeel een vanuit internationale verdragen vastgelegde overheidstaak. Echter, in Nederland wordt die in het Kustwachtgebied primair door een particuliere organisatie uitgevoerd: de KNRM. In het SAR-verdrag (Hamburg, 1979) wordt niet gesproken over enige vergoeding. Ech-ter: de KNRM hanteert al sinds 1824 de regel dat de hulpverlening door de KNRM koste-loos zal zijn. Hier zal niet aan getornd worden in de overtuiging dat juist hierdoor een efficiënte en slagvaardige organisatie is te behouden. Station Wijdenes opereert als een aan de KNRM gelieerd station geheel volgens de KNRM-regels. Ook onze hulpverlening is dus kosteloos. Wel wordt er na een actie altijd een envelop aan de schipper van het geholpen vaartuig overhandigd, waarin uitgelegd wordt wie we zijn, wat we doen en dat een vrijwillige bijdrage wordt geaccepteerd. 11.5 GROTE INVESTERINGEN De uitgaven voor het draaiend houden van Station Wijdenes zijn elk jaar min of meer gelijk aan de jaarlijkse inkomsten. Anders gezegd: wat er jaarlijks binnen komt gaat er ook jaarlijks weer uit. In een dergelijke situatie is het onmogelijk om te gaan denken aan reserveringen voor de toekomstige aanschaf van een andere boot of een botenhuis. Dit soort grote investerin-gen zullen ongetwijfeld in de toekomst af en toe plaats moeten vinden. Uit de kas van de Stichting kan daar echter geen cent aan worden uitgegeven. De aan-schaf van een nieuwe boot of een botenhuis zal geheel moeten worden gefinancierd uit specifiek voor dat doel gedane bijdragen van bedrijven, overheden, goede doelen instel-lingen, privé-personen etc. Deze methode is in 2008 al eens gebruikt om de Mantelmeeuw te kunnen aanschaffen. Ze werd gekocht dankzij bijdragen van onder meer de RABO-bank, de ANWB, enige Goe-de Doelen instellingen en de Gemeente Drechterland. 11.6 ANBI-STATUS De ANBI-status geeft iedereen, die geld schenkt via een notariële acte, het recht om de gift op gunstige wijze van de belasting af te trekken. De Belastingdienst heeft op 7 december 2007 de Stichting Reddingsstation Wijdenes de ANBI-status gegeven. De ANBI-status wordt alleen gegeven indien aan bepaalde voorwaarden is voldaan:

Het doel en de werkzaamheden moeten een algemeen belang dienen; De inkomsten moeten worden besteed aan bovengenoemd doel en werkzaamhe-

den; De organisatie mag geen winstoogmerk hebben; De organisatie mag niet meer vermogen hebben dan nodig is voor het uitvoeren

van haar taak; De organisatie dient haar beleid openbaar te maken via een beleidsplan; De financiële administratie dient zo te zijn opgezet, dat controle ervan door de

Belastingdienst altijd mogelijk is; Bestuurders mogen geen strafblad hebben of een grote onkostenvergoeding krij-

gen (is € 0,-- bij Station Wijdenes) ; Beslissingen over grote investeringen worden niet door 1 bestuurder, maar door

een meerderheid in het bestuur genomen. Omdat de inkomsten grotendeels wordt opgebracht door donateurs, zal te allen tijde aan de eisen van de ANBI-status voldaan blijven worden.



35

12 MISSION STATEMENT EN DOELSTELLINGEN MISSION STATEMENT

Onze missie is het redden van mensen, dieren en materialen van het Markermeer. Dit volgens de richtlijnen van de KNRM, kosteloos en op professionele wijze, door goed opgeleide vrijwilligers met adequaat varend materieel. Dit 12 maanden per jaar, 7 dagen in de week, 24 uur per dag.

VRIJWILLIGERS

Op 1 april van elk jaar dient, middels onderbouwde rapportage, de theoretische beschikbaarheid van gekwalificeerde vrijwilligers voor het komend seizoen te wor-den aangetoond. Dit voor zowel de week- als weekendoproepen. Onderdeel van de rapportage is de gerealiseerde beschikbaarheid van het voorgaande seizoen.

Uit rapportage in december van elk jaar dient te worden aangetoond dat voor elke alarmering van SAR-WDS door het Kustwachtcentrum voor 100% met gekwalifi-ceerde schippers en opstappers, binnen de tijdsnorm, is uitgerukt.

OPLEIDING EN TRAINING

Jaarlijks op 1 december dient een opleidingsplan beschikbaar te zijn, volgens het KNRM opleidingsmodel, waarin voor elke schipper, opstapper of aspirant opstap-per de opleidingsdoelen voor het komend seizoen zijn vastgelegd. Onderdeel van het opleidingsplan is een evaluatie van de gerealiseerde doelen van het voorgaan-de jaar.

Jaarlijks in februari dient een plan beschikbaar te zijn met de oefendoelen van het komend seizoen. In dit plan dienen de resultaten en realisatie van het vorig seizoen te zijn verant-woord.

VAREND MATERIEEL

Vanaf 1-1-2012 wordt minimaal per 1/1 en 1/7 schriftelijk de voortgang van het project 1608 gerapporteerd. Binnen 2 maanden na deze rapportage beslist het bestuur in vergadering over het al of niet doorgaan met medewerking aan het project en over het eventueel starten van een project voor fondsenwerving.

OVERIG MATERIEEL

Uiterlijk per 1-1-2014 dient ieder bemanningslid van de Mantelmeeuw over een eigen waterdicht pak te beschikken. De stand van zaken en plannen voor aktie moeten worden besproken in de 1e bestuursvergadering van elk jaar.

BOTENHUIS

Bij schriftelijke rapportage van uiterlijk 31-12-2012 moet blijken dat alle betrok-ken instanties voor de bouw van een botenhuis buitendijks hebben gereageerd op verzoeken tot medewerking. Het bestuur neemt uiterlijk in de 1e bestuursverga-dering in 2013 een gefundeerd besluit over doorgaan van het project en wijze van eventuele voortgang.

HAVEN

Bij alle betrokken instanties zal op een positieve en waardige manier worden ge-lobbyd voor het open en bereikbaar houden van de vluchthaven Wijdenes. Dit zo-wel mondeling, schriftelijk als via de verschillende media.



36

BIJLAGE BESCHRIJVING OPLEIDINGEN EERSTE HULP – EN REANIMATIE De standaard EHBO opleiding is het Diploma Eerste Hulp van het Oranje Kruis. De ach-terliggende gedachte hierbij is dat een opstapper de vaardigheden moet bezitten om zo nodig hulp te kunnen verlenen aan slachtoffers en aan de eigen bemanning. Ook de AED (Automatische Externe Defibrillator) lesstof behoort bij het examen van het diploma Eerste Hulp. EERSTE HULP - KNRM EHBO+ De hierbij behandelde onderwerpen betreffen kennis en toepassing van eerste hulp bij de typisch aan het water verbonden ongevallen zoals:

Verdrinking; Onderkoeling; Nekletsel.

Het behalen van het Diploma Eerste Hulp en de KNRM EHBO+ is voor alle bemanningsle-den vereist om de hulpverlening aan elkaar zeker te stellen. Niets is vervelender dan (al of niet tijdens een reddingsactie) te worden geconfronteerd met slachtoffers en geen adequate hulp kunnen verlenen. Ook buiten het werk bij de KNRM heeft deze kennis zijn nut al bewezen. Met ingang van mei 2011 is het reddingsstation uitgerust met medicinale zuurstof. De reddingbootbemanning is getraind voor het toedienen hiervan volgens de DAN methode. De DAN-module is een aanvullende trainingsmodule om slachtoffers en drenkelingen zuurstof te mogen toedienen met de zuurstofset. KLEIN VAARBEWIJS DEEL 1 Het Klein Vaarbewijs is nodig om zelfstandig te mogen varen met een KNRM reddingboot. Het is als het ware het rijbewijs voor op het water. Klein Vaarbewijs deel 1 is een vereis-te voor het varen op

Rivieren; Kanalen en kleinere meren; Theoretische kennis; Wettelijke bepalingen voor zover van belang voor de veiligheid van de vaart; Voortstuwing.

KLEIN VAARBEWIJS DEEL 2 Voor het varen op open water als het IJsselmeer of de kustwateren is het Klein Vaarbe-wijs 2 nodig. Ook in KNRM verband is Klein Vaarbewijs 2 noodzakelijk. Klein Vaarbewijs deel 2 is een aanvulling op Klein Vaarbewijs 1. Marifoon basis certificaat Het marifoon basis certificaat is bestemd voor de binnenvaart en jachten op het binnen-water. Voor KNRM-gebruik is dit niet voldoende, omdat op de reddingboten GMDSS (Glo-bal Maritime Distress And Safety System) veiligheidsradioapparatuur wordt toegepast en omdat de marifoons op hoog vermogen kunnen zenden.



37

Marcom B (beperkt certificaat radiotelefonie) Het Marcom B certificaat bestaat uit twee delen:

Het certificaat Marifoon basis; Het certificaat GMDSS module B.

Cursus Operationele Vaardigheden Deze cursus wordt verzorgd door de Koninklijke Marine in Den Helder en duurt van maandag tot en met vrijdag, intern op de marinekazerne Willemsoord. Het doel van deze cursus is het doelbewust en vakkundig optreden in moeilijke situaties zoals:

Hoe te handelen bij averij aan een te helpen vaartuig (Damage Control); Basisvaardigheden met betrekking tot brandbestrijding; Omgaan met ademlucht dit i.v.m. voortgezette brandbestrijding oefeningen; Theorie betreffende de fenomenen Flashover en Backdraft; Brandbestrijding aan boord; Ontsnappen uit het donker; Toegespitste EHBO en gewonden transport; Gevaarlijke stoffen; ARBO en milieu.

HUET (HELICOPTER UNDERWATER ESCAPE TRAINING) EN BRANDBESTRIJDING Deze verplichte cursus is bedoeld om alle varende bemanningsleden bekend te maken met de omstandigheden en de risico’s tijdens een kapseis van een reddingboot. De trai-ning wordt gegeven door instructeurs in een helikoptersimulator in een gecontroleerde omgeving. Verder worden in deze cursus de basisvaardigheden brandbestrijding behan-deld en geoefend. De cursisten leren om te gaan met:

Desoriëntatie die ontstaat bij het omslaan van een reddingboot; Onder water ontsnappen uit een omgeslagen boot; Blusmiddelen aan boord van reddingboot en in bemanningsverblijf/boothuis.

SAR Craft Operations - (Schotland cursus) Deze praktijkcursus wordt gehouden in Schotland en is bedoeld om onder moeilijke en onbekende omstandigheden met verschillende soorten reddingboten te leren varen en acties uit te voeren. RADAR WAARNEMER Het diploma radarwaarnemer is voor zeevarenden verplicht als men wacht loopt op een schip welke navigeert met gebruik van RADAR. Hoewel de KNRM strikt genomen niet on-der deze eisen valt, wordt het radarwaarnemer diploma ook gezien als een goede basis voor het omgaan met de radar aan boord van reddingboten. Tevens wordt bij vervolgcur-sussen (BRM en OSC) veelvuldig gebruik gemaakt van de radar.

Brand aan boord. September 211



38

BRIDGE RESOURCE MANAGEMENT (BRM) Deze cursus is gericht op:

Het samenwerken van schipper en bemanning onderling; Het communiceren van reddingboten met andere schepen in het belang van veili-

ge navigatie. Het doel van de cursus is het vergroten van de veiligheid door het kweken van het besef dat de veilige vaart en een optimale dienstverlening afhangt van een goed samenwer-kend team. De schipper dient hiertoe het vertrouwen te krijgen om bepaalde taken te delegeren, zodat hij zelf de handen vrijhoudt om zich te kunnen concentreren op het algemeen overzicht van de situatie waarin de reddingboot zich bevindt. De cursus is samengesteld naar de eisen voor de internationale zeevaart (STCW 95) en voldoet hieraan op onderdelen. De te behandelen onderwerpen op de cursus zijn:

Situatie bewustheid; Fouten ketens; Leiding geven; Stress en besluitvorming; Manage the crew; Communicatie.

Radar simulator op de zeevaartschool in IJmuiden

On Scene Coördinator (OSC) De cursus is ontwikkeld in samenwerking met de Kustwacht en het Nova College te IJ-muiden. Doel van deze cursus is een goede samenwerking tussen meerdere SAR eenhe-den te bewerkstelligen, zodat een incident op de meest doeltreffende manier kan worden afgehandeld. Tijdens deze cursus is een afgevaardigde van de Kustwacht, Marine Lucht-vaartdienst of KLu SAR Leeuwarden aanwezig.



39

AFKORTINGEN BBZ Belangenvereniging traditionele chartervaart BHV Bedrijfshulpverlening IAM-SAR Internationaal handboek met richtlijnen voor het geven of ontvangen van

noodhulp IBP Incidentbestrijdingsplan IMO International Maritime Organization Klu Koninklijke Luchtmacht KNRM Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij KWC Kustwachtcentrum RIB Rigid Inflatable Boat: bij een RIB is de bodemsectie van een vormvast materi-

aal gebouwd, met rondom een dikke, luchtgevulde rand. SAMIJ Samenwerkingsregeling Incidentbestrijding lJsselmeergebied SAR Search and Rescue SRWS Samenhangend Risicowatersysteem. SAR-WDS Dit is de roepnaam voor Reddingsstation Wijdenes waarmee de Kustwacht ons

alarmeert bij een incident STCW 95 Standards of Training, Certification and Watchkeeping, editie 1995

Varen met ernstig zieke kinderen van Sailing Kids. Oktober 2010



40

CONTACTGEGEVENS Correspondentieadres Stichting Reddingsstation Wijdenes 't Wuiver 2B 1608 ES Wijdenes Internet www.sarwds.nl E-mail [email protected] Twitter www.twitter.com/sarwds Facebook www.facebook.com/sarwds Youtube: www.youtube.com/rdswds Bankrekening 1247.31.856 ten name van Stichting Reddingsstation Wijdenes te Wijdenes Inschrijvingsnummer Kamer van Koophandel 31731173 Fiscaal nummer 8176.39.342

beleidsplan 2012-2016

Documents