behe paleolitoa
DESCRIPTION
Behe paleolitoa NafarroanTRANSCRIPT
![Page 1: Behe paleolitoa](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022012312/559922e31a28ab2a5e8b4648/html5/thumbnails/1.jpg)
Gaur egungo Nafarroan
![Page 2: Behe paleolitoa](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022012312/559922e31a28ab2a5e8b4648/html5/thumbnails/2.jpg)
KAKA 2,500,000 – KA 10,0002,500,000 – KA 10,000
Ehiztariak (Ehiztariak (gizonezkoakgizonezkoak) & biltzaileak () & biltzaileak (emakumezkoakemakumezkoak) )
banda txikietan, 20-30 pertsonatakoak banda txikietan, 20-30 pertsonatakoak NOMADAK NOMADAK (leku batetik bestera)(leku batetik bestera)
tresnak tresnak fabrikatzen fabrikatzen dituztedituzte
Halamoduzko hizkuntza
![Page 3: Behe paleolitoa](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022012312/559922e31a28ab2a5e8b4648/html5/thumbnails/3.jpg)
Homo ergaster
Imágen: Wikipedia
Isaac Buzo Sánchez
![Page 4: Behe paleolitoa](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022012312/559922e31a28ab2a5e8b4648/html5/thumbnails/4.jpg)
heilderbergensis
Teknikak, kulturak
![Page 5: Behe paleolitoa](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022012312/559922e31a28ab2a5e8b4648/html5/thumbnails/5.jpg)
homo
habilis ergaster erectus
antecessor heilderbergensis
neanderthalensis
![Page 6: Behe paleolitoa](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022012312/559922e31a28ab2a5e8b4648/html5/thumbnails/6.jpg)
![Page 7: Behe paleolitoa](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022012312/559922e31a28ab2a5e8b4648/html5/thumbnails/7.jpg)
Arrasateko koban Neandertalaren aurretik bizi izandakoaren arrastoak aurkitu dituzte Aranzadiko arkeologoekNeandertal gizonaren aurretik bizi izandako Homo Heildebergensisen aztarnak aurkitu dituzte Arrasateko Lezetxiki koban Aranzadi Zientzia Elkarteko arkeologoek. 1965ean haitzuloan aurkitutako besahezurra Homo Heildebergensis espeziearena dela uste dute.
Homo Heildebergensisek eginak izan daitezkeen harrizko lanabesak bilatu dituzte. Animalien hondarrak ere aurkitu dituzte, eta arkeologoek Azpi Paleolitoko arrasto gehiago aurkitzeko esperantza daukate, eta garai hartan zer nolako fauna, flora eta klima zegoen jakin ahal izango dute.
Arkeologoek Homo Heildebergensisen arrastoez gain, Neandertal gizonarenak ere topatu dituzte. Duela 70.000 eta 80.000 urteko hezurrezko eskuziria eta itsasoko kontxekin egindako lepokoak aurkitu dituzte. Arrizabalagak azpimarratu du aurkikuntza hauekin
esan daitekeela ‘pertsona’ hauek guk uste baino hurbilagokoak ditugula. Berria.info 2005-07-21
Uda honetan Aranzadi Zientzia Elkartekoek Arrasateko hobian egindako indusketetan aurkikuntza garrantzitsuak egin dituztela esan du ikerketaren zuzendari Alvaro Arrizabalagak. Lezetxiki Kantauri itsasoaren ertzean dagoen hobirik garrantzitsuena da, eta 60ko hamarkadan Jose Migel Barandiaranek ikertu zuen.
Arrizabalagak adierazi du Homo Heildebergensis espeziearekin lotuta Europan aurkitutako hondarrak urriak direla oso, eta horietatik % 98 Atapuercan (Espainia) daudela. Arkeologoek Atapuercan (Espainia) garai eta sexu ezberdinetako 30 hezurdura aurkitu zituzten, eta Arrizabalagak dioenez, Arrasateko Lezetxiki n topatutakoak ‘antzekotasun handia’ du horiekin. Aurkitutako aztarna horiengatik ondorioztatu dute Lezetxikiko besahezurra Homo Heildebergensisi dagokiola.
![Page 8: Behe paleolitoa](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022012312/559922e31a28ab2a5e8b4648/html5/thumbnails/8.jpg)
![Page 9: Behe paleolitoa](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022012312/559922e31a28ab2a5e8b4648/html5/thumbnails/9.jpg)
![Page 10: Behe paleolitoa](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022012312/559922e31a28ab2a5e8b4648/html5/thumbnails/10.jpg)
homo heidelbergensis, alias Miguelón, orain 400.000 urte eta alboan homo sapiens
![Page 11: Behe paleolitoa](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022012312/559922e31a28ab2a5e8b4648/html5/thumbnails/11.jpg)
Miguelon, Atapuerca
![Page 12: Behe paleolitoa](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022012312/559922e31a28ab2a5e8b4648/html5/thumbnails/12.jpg)
![Page 13: Behe paleolitoa](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022012312/559922e31a28ab2a5e8b4648/html5/thumbnails/13.jpg)
Homo heidelbergensis
Duela 500 - 220 mila urte bizi izan zen.Handiak eta indartsuak: 1,70 altueran, 100 kg pisuan. 1.000 cm³ko garuna.Urteko batez besteko bizi iraupena 30 urtetakoa.Diestroak, lateralitate oso markatua (animaliek ez bezala).Petralona (Grecia), Arago (Francia), Swascombe (Ingalaterra), Steinheim (Alemania) eta Sima de los Huesos (Atapuerca): Europan bakarrik aurkitzen da.Neandertalen aintzindaria.
Gurea bezalako aparailu fonadorea: halamoduzko hizkuntza izan zezaketen.
Indibiduo eriek bizirik iraun zuten: klanaren solidaritateagatik.Giza gorputzak leku berean biltzen zituzten: erritoren bat praktikatzen zuten.Aizkora biaurpegietakoak fabrikatzen zituzten teknika acheuldarretan.Egurrezko pika lantzak ere zaldiak ehizatzeko ( orain 400.000 urte Schöningenen (Alemania),
![Page 14: Behe paleolitoa](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022012312/559922e31a28ab2a5e8b4648/html5/thumbnails/14.jpg)
Proconsul, Homo heildebergensis & Homo neanderthalensis crania
![Page 15: Behe paleolitoa](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022012312/559922e31a28ab2a5e8b4648/html5/thumbnails/15.jpg)
h. heilderbergensis
![Page 16: Behe paleolitoa](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022012312/559922e31a28ab2a5e8b4648/html5/thumbnails/16.jpg)
25
70 kolpe
10
150
Silex kg bat
Teknologia litikaren garapena paleolitoan
15 cm
30 cm
50 …
2 m
26 m…
![Page 17: Behe paleolitoa](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022012312/559922e31a28ab2a5e8b4648/html5/thumbnails/17.jpg)
Gunz glaziazioaduela 1.000.000 urte
Glaziazioartea, duela 500.000 u
Mindel glaziazioaduela 400.000 urte
Glaziazioartea, duela 350.000 u
Riss glaziazioaduela 200.0000 urte
Glaziazioartea, duela 130.000 u
Würm glaziazio osteaduela 10.000 urte
Würm glaziazioaduela 70.000 urte
Homo erectusHomo antecesor
Homo heidelbergensis
Lehen tresna litikoak Euskal Herrian
Homo neanderthalensis
Cromagnongo gizakia
Behe paleolitoa
Kultura acheuldarra
Kultura mustertarra
Madalenaldia
AurignakaldiaSolutrenaldia
UrbasaOlaztiZuñigaBianaIrunberri
Erdi paleolitoa
Homo sapiens sapiens
![Page 18: Behe paleolitoa](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022012312/559922e31a28ab2a5e8b4648/html5/thumbnails/18.jpg)
![Page 19: Behe paleolitoa](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022012312/559922e31a28ab2a5e8b4648/html5/thumbnails/19.jpg)
Iceberg gunea azken glaziazioan
![Page 20: Behe paleolitoa](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022012312/559922e31a28ab2a5e8b4648/html5/thumbnails/20.jpg)
![Page 21: Behe paleolitoa](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022012312/559922e31a28ab2a5e8b4648/html5/thumbnails/21.jpg)
Riss glaziazioarenazken aldian,klima epeltzen
![Page 22: Behe paleolitoa](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022012312/559922e31a28ab2a5e8b4648/html5/thumbnails/22.jpg)
arraskailua zulatzailea
aldebiko aizkorak
![Page 23: Behe paleolitoa](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022012312/559922e31a28ab2a5e8b4648/html5/thumbnails/23.jpg)
Bifaza, bi aurpegietan ertz zorrotzak dituen harrizko aizkora
Urbasan aurkitutakoak gizakiaren presentzia aintzenena suposatzen du,100.000 edo 75.000 urte Kristo aurretik, behe paleolitoan
![Page 24: Behe paleolitoa](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022012312/559922e31a28ab2a5e8b4648/html5/thumbnails/24.jpg)
Behe paleolitoa
beheerdigoi
Tailuatutakokoartzita
Bifaz acheuldarra
Bifaz acheuldarra
haize ageritan
30 lagunetakohorda nomadak,solidaritatea,hileta erritoak
4000?400?
![Page 25: Behe paleolitoa](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022012312/559922e31a28ab2a5e8b4648/html5/thumbnails/25.jpg)
Homo erectusHomo antecesor
Homo heidelbergensis
Lehen tresna litikoak Euskal Herrian
Homo neanderthalensis
Cromagnongo gizakia
Behe paleolitoa
Kultura acheuldarra
Kultura mustertarra
UrbasaOlaztiZuñigaBianaIrunberri
Madalenaldia
AurignakaldiaSolutrenaldia
![Page 26: Behe paleolitoa](https://reader031.vdocuments.site/reader031/viewer/2022012312/559922e31a28ab2a5e8b4648/html5/thumbnails/26.jpg)