DR WILLIAM H.BATES

Naturalne leczenie wzroku bez okularw(Beter eyesight without glasses) (Tum. Robert Palusiski) OD TUMACZADoktor William Horatio Bates by bez najmniejszych wtpliwoci geniuszem na miar XX wieku. W wieku przyspieszonego postpu naukowo-technicznego wyprzedzi swoj epok o cae stulecie, co w czasach wczeniejszych oznaczaoby minimum kilkaset lat. To jeden z aspektw znamionujcych cechy geniuszu. Kolejne cechy to tytaniczna praca i zdolno do wysunicia cakowicie nowej teorii, ktrej zaoenia diametralnie rniy si od wspczesnych mu naukowych ustale, nota bene niewiele rnicych si od aktualnych pogldw oficjalnie lansowanych przez okulistyk w zakresie oglnej fizjologii, mechaniki i optyki funkcjonowania oka. Miar jego geniuszu i tytanicznej pracy byy dziesitki tysicy wyleczonych pacjentw, a niejako skutkiem ubocznym, gboki ostracyzm rodowiska medycznego. Chocia teoria Bates'a jest czsto kwestionowana zaoeniach, w to czci jednak teoretycznej, nikt nie osb, jako ktre oparta dziki na setek jego bdnych tysicy metodzie kwestionuje

udokumentowanych

przypadkw

odzyskay prawidowy wzrok. Warto w tym miejscu doda, e jak zwykle w takich sytuacjach do Bates'a trafiay najtrudniejsze przypadki, osoby

najbardziej zdesperowane, ktrym nikt nie potrafi pomc. To co jest rwnie znamienne dla genialnych odkry, to fakt e posta i sama metoda Bates'a jest stosunkowo mao znana i chocia dziki niemu na caym wiecie yj miliony dobrze widzcych osb, to na naszym rodzimym gruncie mao ktry okulista w ogle sysza o takiej postaci i tej metodzie leczenia wzroku. Dr William H. Bates urodzi si w Newark w Stanie New Jersey w 1860 r. Ukoczy Cornell University w 1881, stopie medyczny uzyska w 1885 w College of Physi-cians and Surgeons. Rozpocz praktyk w Nowym Jorku, rwnoczenie pracujc w Manhattan Eye and Ear Hospital, Bellevue Hospital (1886-1888) i w New York Eye Infirmary (1886-1896). Otrzyma tytu profesora w wieku 26 lat, prowadzi prace badawcze odkrywajc wraz z zespoem midzy innymi adrenalin, wykada w New York Postgraduate Medical School and Hospital w latach 1886-1891. W 1886 zrezygnowa z pracy w szpitalach zajmujc si przez szereg lat pracami badawczymi. Po powrocie do praktyki pracowa w Harlem Hospital (1907-1922). Ksik Better Eyesight Without Glasses" opublikowa po raz pierwszy w 1919 r., a wic niemal po trzydziestu latach leczenia pacjentw, pracy badawczej i naukowej w wieku 59 lat. Metoda Bates'a zostaa rozwinita i udoskonalona (o ile byo to w ogle moliwe) przez szereg jego nastpcw i obecnie jest powszechnie uznawana, stosowana i nauczana w instytutach naturoterapii na caym wiecie. Bates prezentujc wyniki swoich bada i rewelacyjne rezultaty stosowania swojej metody by w ostrej opozycji do naukowego establishmentu swoich czasw. Jak mona zauway, ta ksika jest w duej mierze'polemik z powszechnie wwczas akceptowanymi teoriami i praktyk leczenia wad i chorb oczu. Co wicej ta ksika i zawarte w niej treci nie przystaj rwnie do wspczesnych nam pogldw okulistw koca XX wieku. Posu si tutaj cytatami z pozycji wydanej w 1993 r. przez wydawnictwo W.A.B. Autorstwa okulisty dr Guy Lefebvre pt. Zaburzenia wzroku" (wyd. oryg. 1991 r.). Przedstawione w niej opinie i pogldy jako ywo przypominaj teorie z koca XIX w. cytowane przez Bates'a: (...) To pierwsze oznaki starczej nadwzrocznoci. Nie denerwuj si

jednak, bo to nie adna choroba. To efekt stwardnienia soczewki, ktra traci elastyczno i nie moe odpowiednio si przeksztaci, by umoliwi widzenie z bliska. Jedynym lekarstwem s okulary (sic!). Wtpliwe pocieszenie, e nikogo to nie ominie".(str. 101) C za defetystyczna i pesymistyczna postawa. Przecie to tak jakby powiedzie choremu pacjentowi: wkrtce pan umrze, nie ma dla pana lekarstwa, moemy da panu tylko rodki przeciwblowe. Ale niech si pan nie martwi, przecie kady umiera". W zestawieniu z faktami, z tysicami udokumentowanych przypadkw wyleczenia starczowzrocznoci, wreszcie po zapoznaniu si z rozdziaem 16 ksiki Bates'a traktujcym o tej wadzie, czytelnik zyska moliwo wyrobienia sobie pogldu na to, jak mona okreli stanowisko francuskiego okulisty. Inne nie mniej ponuro brzmice wersy zaczerpnite z tej aktualnej publikacji wyraaj opinie o beznadziejnie zych rokowaniach w przypadkach innych wad wzroku: (...) krtkowzroczno zwyka czsto zaczyna si w wieku szkolnym i czasami rozwija si bardzo gwatownie. Na Boe Narodzenie dziecko czytao jeszcze 10/10, a podczas letnich wakacji nie widziao statku w dali i mruyo oczy. Ju przy krtkowzrocznoci l dioptria widoczno zmniejsza si o 2/10. Co roku bdzie si zwiksza i nie ma na to rady. (sic!) w kocu sama si ustabilizuje (...). Czy mona powstrzyma jej rozwj? Niestety nie, i nie ma znaczenia, czy nosi si okulary stale czy nie, czy zaczo si je nosi wczenie czy pno. I tak si rozwija. Nawet gdy pozornie si ustabilizuje, zawsze moliwy jest jej rozwj (...). Jedno jest pewne. Krtkowzroczno nie maleje z wiekiem", (str. 91) Po zapoznaniu si z treci ksiki Bates'a, czytelnik zdobdzie wiadomo tego, e rzeczywicie jedno jest pewne: czas zmieni ustalone przed z gr stu laty pogldy dotyczce funkcjonowania i wad wzroku. O ile same zaoenia i teoretyczne podstawy metody Bates'a byway przyczyn sporw, o tyle nikt nie kwestionowa jego rzeczywistych, nieraz graniczcych z cudotwrstwem udokumentowanych w pracach naukowych

i

archiwach

dokona.

Przypadki

wylecze

pozornie

beznadziejnych a nawet

przypadkw, byy przedmiotem bada i docieka wielu wspczesnych Bates'owi okulistw podejrzewajcych oszustwo naukowe, szarlataneri. Jednake sam Bates by zarwno lekarzem jak i naukowcem i jego praca speniaa wszelkie wymogi metodologii jak i weryfikacji przeprowadzonych bada i eksperymentw. Na koniec sami wyleczeni z przernych chorb i wad wzroku stanowili naoczne wiadectwo skutecznoci metody. Najbardziej chyba znanym przykadem jest historia wybitnego pisarza A. Huxley'a, ktry w wyniku dugotrwaej i cigle pogarszajcej si wady wzroku, pomimo stosowania coraz mocniejszych szkie, doszed do stanu, gdy jego podstawowe zajcie czytanie, w wieku 46 lat stao si niemoliwe. Jego jedno oko byo w stanie rozrni jedynie wiato i ciemno, drugie za przy pomocy bardzo silnych okularw i cigym zakrapianiu atropiny pozwalao rozrnia znaki wielkoci 25 centymetrw z odlegoci niecaych trzech metrw. Przy czym widzenie powodowao bezustanne zmczenie i napicie. W 1939 r. Huxley po kilku miesicach intensywnych wicze reedukacji wizualnej, mg czyta bez okularw, za niemal niewidzce uprzednio oko, rozpoznawao na tablicy Snella liter wielkoci 3 centymetrw z odlegoci 30 cm. To co wydaje si najbardziej znamienne u Bates'a to podejcie do pacjenta i jego choroby. Bates nie zastanawia si, tak jak to czyni niemal wszyscy okulici w jaki sposb dobra pacjentowi najlepsze szka. On myla o tym jak mona naprawd pomc danemu pacjentowi, czyli jak go wyleczy z dolegliwoci tak aby by w stanie zdrowia, czyli rwnowagi organizmu, aby mg normalnie widzie. Powiedzmy sobie jasno, e przepisanie okularw przez okulist pacjentowi z wad wzroku, absolutnie nie przyblia go do zdrowia! Czsto bywa nawet zupenie odwrotnie. To tak jakby do chirurga przyszed pacjent ze zaman nog, a ten patrzc na niego, nie skadajc i nie gipsujc mu nogi obdarowaby pacjenta wzkiem inwalidzkim i proszkami umierzajcymi bl, mwic: no o co chodzi, przecie moe si pan porusza." Bates nie dawa wzka, on jak prawdziwy lekarz po prostu leczy

ludzi z ich dolegliwoci. Ciekawym i jake nowatorskim wtkiem w pracach Bates'a byo odkrycie wzajemnych powiza ciaa, umysu, pamici i wyobrani. Funkcjonowanie i sposb dziaania zastosowanych przez Bates'a technik stao si tak naprawd zrozumiae na gruncie wspczesnej psychologii, dopiero w ostatnich dwudziestu latach. Techniki pracy z wyobrani, ruchy i ustawienie pozycji ciaa, oglna koncepcja relaksacji, paradoksalna technika gorszego widzenia", nakadanie obrazu wyobraonego na rzeczywisty, technika punktu, nacisk na stresogenne podstawy chorb oczu i ich nierozczny zwizek z umysem, to wszystko s przecie odkrycia psychologii koca lat 70. i 80. naszego stulecia! Odkrycie efektu sprzenia zwrotnego, przy ktrym wyleczenie wady wzroku, a czsto samo dojcie pacjenta do stanu centralnej fiksacji" pozwala na uwolnienie chorego od stresu stricte psychologicznego, to rzecz tak doniosa, e psychologowie i psychiatrzy powinni chyli czoa, gdy daje im to narzdzie do obejcia metody i drogi analizy danego przypadku, na rzecz dziaania bezporedniego poprzez skoncentrowanie si na (w tym przypadku) zmyle wzroku i ewentualne pniejsze pogbienie efektu terapeutycznego tradycyjnymi technikami. Bates z icie amerykaskim pragmatyzmem, bynajmniej nie pomijajc kwestii etiologii choroby, skoncentrowa si gwnie na pytaniu jak j wyleczy. Std te niektre z proponowanych przez niego wicze mog si wyda paradoksalne i absurdalne, lecz one gwnie i to w skuteczny sposb odpowiadaj na pytanie: jak? Pragn w tym miejscu zwrci uwag na fakt, e jedna z bardzo skutecznych psychologicznych technik terapeutycznych rozwinita pod koniec lat osiemdziesitych naszego stulecia, NLP (programowanie neurolingwistyczne) jest jakby ywym odbiciem praktycznych idei Bates'a. Na bazie NLP mona wyjani tak wysok skuteczno metody Bates'a. Zakadajc, e w cigu naszego ycia uksztatowalimy w naszej psychice i w naszym ciele zesp programw odpowiadajcych na sytuacje powtarzalne i podobne, i e mamy niemal stuprocentow tendencj do powtarzania i stosowania tych programw (w dosy ubogiej i niewielkiej wbrew pozorom wariacji),

moemy stwierdzi, e posiadamy (w przypadku wady wzroku) program" niewaciwego uywania zmysu wzroku. Tak, tak, caego zmysu, a nie tylko oka. Jedynym moliwym rozwizaniem jest przeprogramowanie" tej niepodanej tendencji, czy te sytuacji. Te programy na poziomie fizjologicznym to tendencja do przebiegu informacji w mzgu po stale tych samych sieciach neuronowych, kodujcych metod cigych powtrze wci ten sam ukad. Czy ten ukad jest oglnie korzystny czy nie z punktu widzenia naszych interesw, dla naszego superkomputera mzgu nie ma najmniejszego znaczenia. Zmiana programu wymaga wytworzenia nowej neuronowej cieki" informacyjnej i nie jest to takie proste. Ot w wietle ostatnich odkry, techniki zaproponowane przez Bates'a dziki zastosowaniu paradoksu, wizualizacji, nakadania obrazw wyobraonych na faktycznie widziane, lub prawie widziane, poprzez widzenie gorsze" tam gdzie dotychczas widziao si lepiej, oraz dziki rewelacyjnej, niemal mistycznej (o czym za chwil) technice czarnej kropki, okazuj si by ogromnie skuteczne w owym przeprogramo-wywaniu" cieek neuronowych, ktrymi poday dotychczas impulsy z bitami informacji. Warto w tym miejscu zwrci uwag psychologw na to, jak niezmiernie wane i doniose w znaczeniu s implikacje wynikajce z odkrytych przez Bates'a korelacji pomidzy popraw stanu zdrowia oczu i zdrowia psychosomatycznego, a co za tym idzie, zadziwiajcych postpw w nauce dzieci w klasach (szkoach) specjalnych (rozdz. 22), jak rwnie na wpyw wielomiesicznego procesu leczenia wzroku na wyleczenie chorych na cik nerwic (rozdz. 23). Rzecz, ktra teraz u progu XXI w zaczyna dociera do naszej wiadomoci, zostaa nastpujco zdiagnozowana przez Bates'a: napicia wzroku i wynikajca z niego wada refrakcji, jest tylko zewntrznym przejawem napicia umysowego". Bates oczywicie nie rozpatrywa zagadnie wad wzroku z powyej zaprezentowanego punktu widzenia. Z prostot geniuszu swojego rodaka Edisona doszed do wniosku, e jeeli zaszed proces powiedzmy niekorzystny, to naley go odwrci. Zatem jeeli przy bliskowzrocznoci o gaki ocznej jest zbytnio wyduona, to dlaczego nie miaaby z powrotem ulec spaszczeniu. Jeeli za przy dalekowzrocznoci ulega

spaszczeniu, to te nie ma przeszkd, eby j wyduy. Odpowied na pytanie jak, zaja mu ponad dwadziecia lat naukowych bada i docieka, lecz na szczcie dla nas ta odpowied zawarta jest w tej oto ksice. Niektrzy mog twierdzi, e Bates nie by tak bardzo odkrywczy i nowatorski, jako e metody leczenia wzroku podobne w zaoeniach, a nawet sposobach obecne byy we wschodnich systemach leczniczych i medytacyjnych od tysicy lat. Technika relaksacji to pierwszy z licznych przykadw, inny to centralna fksacja, ktrej dokadny odpowiednik nazywa si tratak w medycynie ajurwedycznej, a liczne sylaby, mandae lecznicze, jantry i specjalne leczce wzrok obrazki z sylabami (zobacz ty okadki) wraz z odpowiadajcymi im technikami patrzenia na nie, mog stanowi odpowiedniki dynamicznej relaksacji wzroku osiganej w Bates'owskich wiczeniach przesuwania i koysania. Lecz wielko Bates'a polega na samodzielnym dojciu do tych rozwiza i spjnoci caego systemu, wobec braku jakiegokolwiek odpowiednika w systemie nauki zachodniej czy wschodniej. Te nasuwajce si zbienoci ze wschodnimi systemami leczenia i medytacji wskazuj na fakt jak wielk ilo wiedzy i informacji czerpa Bates z wasnego dowiadczenia i wasnej intuicji. Jest co fascynujcego nawet w tak prostym wiczeniu jak palming. Osobicie cierpi na niewielk wad bliskowzrocznoci i tumaczc t ksik zaczem wyprbowywa niektre spord podanych wicze. Dowiadczenie z palmingiem okazao si niespodziewanym przeyciem. Polegao to po pierwsze na tym, i okazao si e zobaczenie czarnego koloru wcale nie jest takie atwe jak si to na pozr wydaje! Pocztkowo wykonujc to wiczenie od razu zobaczyem do intensywny czarny kolor, ale szybko zorientowaem si, e sam siebie po prostu oszukuj, e przesuwaj si janiejsze, a nawet tawe plamy, jakie byski i e wcale nie jest czarno, ale do szaro. Palming okaza si swoistym testem prawdy. Miar stopnia samooszukiwania si. Wwczas zgodnie z sugesti Bates'a zaczem przypomina sobie czarne przedmioty, takie jak fortepian, gumowce, lakierki, kot, studnia, dziura itp. I prosz sobie wyobrazi, e te przedmioty nie chciay by przed oczyma mojej wyobrani stuprocentowo czarne, nie chciay

osign takiej czerni jak prezentoway w rzeczywistoci. Gdy jednak okiem wyobrani udaem si w gb wyimaginowanej studni, zrobio si coraz ciemniej i po jakim czasie prawie cakiem czarno. I wtedy zdarzya si rzecz niesychana, mj umys zareagowa nagym lkiem i rozjani obraz. Poczuem brak odniesienia i poczucia bezpieczestwa w tego rodzaju absolutnej czerni, na zasadzie: lepsze znane piekieko ni nieznany raj. Byo to dotknicie nieznanego, stanu penej relaksacji wzroku, stanu od ktrego mj umys niechtny zobaczeniu odlegych przedmiotw niewiadomie cay czas umyka. I natychmiast pojawia si refleksja: proste wiczenie, a jakie walory poznawcze. Inne refleksje to narzucajce si relacje pomidzy systemami medytacyjnymi praktykowanymi szczeglnie w buddyzmie tybetaskim wadra-jana, oraz we wczeniejszej od buddyzmu tybetaskiej tradycji dzogczien i bon. Ot systemy te wykorzystuj w wielkiej mierze techniki medytacyjne oddziaywujce midzy innymi na zmys wzroku. O ile wadrajana kadzie nacisk na budowane w wyobrani wizualizacje przedstawiajce najrniejsze sceny wypenione postaciami bodhissatww, dakw, daki i nieraz wielkiej liczby innych postaci, odwzorowanych na tradycyjnych malowanych na ptnie obrazach tankach. O tyle system dzogczien stosuje metody bardziej inwazyjne", czyli dugotrwae wpatrywanie si w niebo, przestrze, a nawet w soce. Kolejn technik w dzogczien to 49-dniowe odosobnienie adepta w absolutnej ciemnoci. Takie odosobnienie w ciemnoci to przecie niemale dugotrway palming. Tybetaczy-cy s przekonani, e oczy cz si specjalnym kanaem energetycznym bezporednio z sercem. Ten kana nosi nazw kati i czy oczy z pust fizjologicznie przestrzeni wewntrz fizycznego serca, gdzie mieci si cielesny odpowiednik wyszego stanu uoglnionej wiadomoci rigpa. Kolejn wskazwk pozwalajc domniemywa, e rozwj poprawnie pracujcego zmysu wzroku moe prowadzi do rozwoju ducha, s zdolnoci siddhi rozwijane przez wielkich praktykujcych joginw. Jedn z takich zdolnoci to nadzwyczajnie ostry wzrok (np. moliwo przeczytania na znajdujcej si na horyzoncie butelce napisu Coca-Cola"). Umys i ciao dziaaj na zasadzie sprze zwrotnych. Jeeli usprawnimy, ktry z

naszych organw, usprawnimy take umys. Wzrok to nasza gwna brama percepcji otaczajcego wiata. Bates stwierdzi, e dobrze zerodkowany wzrok, to dobrze zerodkowany umys. Dobry wzrok to take wzrok zrelaksowany. Majc takie wanie dobre spojrzenie" na pewno moemy nie obawia si adnych chorb, czy to umysowych, czy to cielesnych, bowiem kada choroba bierze swj pocztek z umysu. Dziki tej ksice moemy wyleczy nasz wzrok. Doprowadzi go do optymalnego, zdrowego i naturalnego stanu. Moemy odzyska spokj w oczach i spokj umysu. Mie lepsze spojrzenie na wiat. Nie jest to kolejne dzieo bdce owocem objawienia jakiego dyletanta. Jest to owoc kilkudziesicioletniej pracy naukowej, badawczej i przede wszystkim terapeutycznej lekarza, ktry osobicie wyleczy dziesitki tysicy pacjentw z wad i chorb oczu. Geniusza, ktry y na przeomie wiekw, i ktry ze zrozumiaych wzgldw nie bardzo jest znany i doceniany przez okulistw, a szczeglnie optykw. OBY TA PRACA PRZYNIOSA KORZY I POYTEK WSZYSTKIM, KTRZY SI Z NI ZETKN.

ROZDZIA L TEORIA I FAKTYWikszoci autorw prac naukowych z dziedziny okulistyki wydaje si, e ostatnie sowo o problemach refrakcji (odchylenie fal wiata wewntrz oka) zostao wypowiedziane. Zgodnie z przedstawionymi teoriami to ostatnie sowo brzmi bardzo przygnbiajco. Obecnie niemal kady czowiek ma jak form bdu refrakcji. Na choroby te, ktre nie tylko powoduj pogorszenie si samopoczucia, ale czsto s dokuczliwe i niebezpieczne, nie ma sposobu leczenia, rodkw agodzcych, oprcz optycznych protez znanych jako okulary. We wspczesnych warunkach ycia nie istniej take sposoby profilaktyki. Jest dobrze popenia bd znanym faktem, e na ciao czowieka nie stanowi doskonaego mechanizmu, podczas procesu ewolucji natura kilkakrotnie polegajcy niedostatecznym przystosowaniu. Pozostawia na przykad takie skamieniaoci" jak wyrostek robaczkowy. Ale o najwiksz nieudolno podejrzewa si j przy konstrukcji oka.

Okulici jednomylnie twierdz, e organ wzroku nigdy nie zosta przystosowany do takiego sposobu uywania jaki mamy obecnie. Ewolucja oka bya zakoczona tysice lat przed wynalezieniem druku, sztucznego owietlenia, czy kina. W czasach prehistorycznych oko doskonale suyo pierwotnemu czowiekowi. By on myliwym, pasterzem, rolnikiem, wojownikiem. Potrzebowa przewanie dalekowzroczno-ci, std oko w stanie wypoczynku (braku napicia) jest przystosowane do dalekowzrocznoci. W normalnym stanie wraenia wzrokowe powinny by odbierane w sposb rwnie pasywny jak to ma miejsce w przypadku zmysu suchu, nie wymagajc jakiegokolwiek napicia mini. Krtkowzroczno, jako stan przejciowy, bya wyjtkiem wymagajcym dostosowania napicia mini na tak krtki okres, e stawao si to osigalne bez jakiegokolwiek dostrzegalnego obcienia mechanizmu akomodacji (dostosowania widzenia oka z rnych odlegoci). Nowe wymagania wobec oka pojawiy si w sposb niezaprzeczalny, gdy czowiek nauczy si porozumiewa z innymi za pomoc sowa pisanego i drukowanego. Obejmoway one pocztkowo pewn grup osb, lecz stopniowo rozszerzay si na coraz to wiksz populacj, a do czasw wspczesnych, gdy dotyczy to wszystkich mieszkacw cywilizowanych krajw. Kilkaset lat temu, nawet ksita nie uczyli si czyta i pisa. Teraz zmuszamy kadego do chodzenia do szkoy, bez wzgldu na to, czy sobie tego yczy, czy nie. Nawet malutkie dzieci s wysyane do przedszkoli. Kilka pokole temu ksiki byy drogie i nie tak rozpowszechnione, jak obecnie. Dzisiaj, dziki wszelkiego rodzaju stacjonarnym i obwonym bibliotekom stay si dostpne dla kadego. Nowoczesne gazety, z nie koczcymi si kolumnami le wydrukowanej papki do czytania, s oglnie dostpne dziki opracowaniu technologii pozyskiwania papieru z drewna, co jest zaledwie wczorajszym odkryciem. Take stosunkowo niedawno wiece zostay zastpione przez rne formy sztucznego owietlenia, co skania nas do przeduania naszych zaj i rozrywek na te godziny, podczas ktrych czowiek prymitywny zmuszony by wypoczywa. Wynalazek kina staje si dopenieniem tego destrukcyjnego procesu. Czy byoby rozsdne oczekiwa, e Natura winna przewidzie cay

ten rozwj i stworzy organ, ktry mgby podoa wszystkim nowym wymaganiom? Powszechnie akceptowane przewiadczenie dzisiejszej okulistyki mwi nam, e Natura nie mogaby tego dokona i e tego nie zrobia, jak rwnie powiada si, e chocia proces cywilizacji zaley bardziej od zmysu wzroku, ni od ktregokolwiek z innych zmysw, organ wzroku zosta niedostatecznie przystosowany do stojcych przed nim zada. Wiele faktw wydaje si potwierdza taki wniosek. Podczas gdy prymitywny czowiek, jak si okazuje, niewiele cierpia z powodu wad wzroku, mona miao stwierdzi, e z pord dziesiciu osb w wieku powyej 21 lat, yjcych w cywilizowanych warunkach, dziewicioro z kadej dziesitki cechowa bdzie wada wzroku. Wraz z wiekiem proporcje wzrastaj tak, e staje si niemal niemoliwe znalezienie osoby w wieku 40 lat pozbawionej wad wzroku. Wikszo statystyk udowadnia takie zestawienie. Od ponad stu lat lekarze poszukuj sposobw, aby naprawi szkody wyrzdzone ludzkiemu oku przez cywilizacj. Niemcy, dla ktrych ta sprawa ma znaczenie militarne wydali miliony dolarw na rne badania, jednake bez adnego poytku. Wikszo metod, ktre w sposb tajny byy stosowane w celu leczniczym lub profilaktycznym pomagao niewiele, albo wcale. Niektre przedstawiay peen nadziei obraz sytuacji, ale ich wnioski kocowe byy pozbawione cakowicie faktw. Niewiele powiedziano o tryumfujcej metodzie postpowania, czyli uywaniu sztucznych soczewek, ktre kompensuj bd refrakcji oka, oprcz tego, e wynalazek ten neutralizuje efekty dziaania wielu czynnikw, podobnie jak kule umoliwiaj kulawemu spacer. Panuje take przekonanie, e okulary pomagaj czasem powstrzyma proces pogarszania si wzroku, lecz kady okulista wie, e ich przydatno do tego celu jest znikoma. W przypadku myopii (krtkowzrocznoci), poczwszy od roku 1916 niektrzy okulici stwierdzili, e okulary i dotychczasowe metody leczenia niestety nie przynosz poytku" zarwno w profilaktyce, jak i w zapobieganiu powikszania si bdu refrakcji lub rozwoju bardzo powanych komplikacji, z ktrymi jest to czsto zwizane.

Moje obserwacje zgromadzone w trakcie ponad trzydziestu lat bada procesu refrakcji ludzkiego oka w peni potwierdziy wnioski co do nieprzydatnoci wszystkich wymienianych metod profilaktyki i leczenia bdw refrakcji. Bardzo wczenie wysnuem przypuszczenie, e nie istniej dostpne rodki suce rozwizaniu tego problemu. Kady okulista wie z dowiadczenia, e teoria o nieuleczalnoci bdw refrakcji nie odpowiada zaobserwowanym faktom. Wcale nierzadkie s przypadki spontanicznego ozdrowienia lub zmiany jednej formy wady na inn. Mocno zakorzenione przyzwyczajenie kae raczej ignorowa te kopotliwe fakty, ni je wyjania. Na szczcie dla tych, ktrzy uwaaj za konieczne podtrzymywanie starych teorii za wszelk cen, rola jak przypisuje si soczewce oka w akomodacji oferuje w wikszoci przypadkw wiarygodny sposb wytumaczenia. Zgodnie z t wykadan na uczelniach teori, oko by widzie na rne odlegoci zmienia swoj ogniskow poprzez zmian krzywizny soczewek. Zatem aby wyjani zmienno w teoretycznie trwaym bdzie refrakcji, teoretycy opracowali bardzo pomysow ide, zgodnie z ktr soczewki maj moliwo zmiany swojej krzywizny nie tylko dla celw prawidowej akomodacji, lecz rwnie w celu wyrwnania lub wytworzenia bdw akomodacji. W przypadku hipermetropii (wspczenie, aczkolwiek nie cakiem prawidowo nazywanej dalekowzrocznoci, poniewa pacjent z wad tego typu nie moe widzie ostro ani z daleka, ani z bliska) gaka oczna jest za bardzo cofnita i wszystkie promienie wiata zarwno te pochodzce z odbicia od przedmiotw znajdujcych si blisko, jak i te pochodzce od przedmiotw oddalonych, ogniskuj si poza siatkwk, zamiast na niej. W przypadku miopii (krtkowzrocznoci) odlego do siatkwki jest zbyt dua i podczas gdy rozbiene promienie z blisko pooonych obiektw dochodz do punktu na siatkwce, to promienie biegnce rwnolegle pochodzce z odbicia od przedmiotw odlegych, nie osigaj siatkwki. Przypuszcza si, e obie te wady s trwae, jedne nabyte, drugie wrodzone. Zatem osoby, ktre raz wykazuj hipermetropi lub krtkowzroczno, za innym razem s wolne od tych wad lub ich stopie

si zmniejsza wykluczaj wysunicie przypuszczenia, e nastpia u nich zmiana w uksztatowaniu gaki ocznej. Z tego powodu w przypadku zmniejszenia lub zaniku hipermetropii proponuje si nam wiar w to, e oko w procesie widzenia zarwno z bliska, jak i z daleka, powoduje wzrost krzywizny soczewki wystarczajcy do tego, aby skompensowa w caoci lub czciowo spaszczenie gaki ocznej. W krtkowzrocznoci przeciwnie powiada si, e oko dziaa na odwrt w celu wytworzenia odmiennych, gorszych warunkw. Zgodnie z teori naley wierzy, e tzw. misie rzskowy" (obwdka rzskowa) kontroluje ksztat soczewek poprzez moliwo wikszego lub nieco mniejszego trwaego skurczu, przez co utrzymuje soczewki w stanie wypukym. Te kuriozalne stwierdzenia dotyczce dokona oka wydaj si nienaturalne nawet laikowi, ale okulici wykazuj tendencj do pobaliwego traktowania tych zjawisk jako wrodzonych dla organu wzroku, tak e podczas dopasowywania okularw stao si zwyczajem zakrapianie atropiny kropli znanych kademu, kto odwiedza okulist, aby sparaliowa misie rzskowy i tym samym zapobiec zmianom krzywizny w soczewkach, a wic doprowadzi do uwydatnienia ukrytej hipermetropii" i pozbycia si oczywistej bliskowzrocznoci". Uwaa si, e interferencja soczewek ma wpyw jedynie na zmniejszanie stopnia wady refrakcji i to tylko podczas pierwszych lat ycia czowieka. Dla osb w starszym wieku, a zwaszcza po przekroczeniu czterdziestego pitego roku ycia, nigdy nie znaleziono wiarygodnego wytumaczenia. Zaniknicie astygmatyzmu lub zmiany w jego postaci powoduj jeszcze wiksze zakopotanie wrd teoretykw. Ta wada wzroku jest z reguy spowodowana niesymetrycznymi zmianami w zakrzywieniu rogwki objawiajcymi si niemonoci zerodkowania promieni wiata w jakimkolwiek punkcie. Co powoduje, e oko ma jedynie ograniczone moliwoci przezwycienia tego stanu. Dodatkowo astygmatyzm moe pojawia si i znika z rwn atwoci jak inne wady refrakcji. Jest dobrze znanym faktem, e niektre osoby mog same wytwarza ten stan. Niektrzy potrafi wytworzy wad trzech dioptrii (dioptria jest si

zerodkowania

(focusing)

potrzebn

do

zogniskowania

rwnolegych

promieni wiata w jeden punkt na odlego jednego metra). Osobicie potrafi wytworzy wad o wielkoci 1,5 dioptrii. Badajc tysice par oczu w New York Eye and Ear Infirmary, jak rwnie w innych lecznicach, obserwowaem wiele przypadkw w ktrych bdy refrakcji spontanicznie cofay si lub zmieniay swoj form i nie byem w stanie tych faktw ani zignorowa, ani przekonujco wyjani z pomoc ortodoksyjnych teorii, nawet jeli takowe byy dostpne. Jeeli bdy refrakcji s nieuleczalne, nie mog tym samym spontanicznie si cofa, ani zmienia swojej formy. Z biegiem lat odkryem, e krtkowzroczno i hipermetropia, podobnie jak astygmatyzm mog by wywoywane na yczenie, e krtkowzroczno nie jest, jak sdzono przez dugi czas, zwizana z uywaniem wzroku do ogldania blisko pooonych obiektw, ale jest zwizana z napiciem oka obserwujcego obiekty dalekie. Napicie przy patrzeniu blisko jest zwizane z hipermetropia, ponadto aden bd refrakcji nie by trwaym uwarunkowaniem. Odkryem take, e niewielkie wady wzroku mog by wyeliminowane, za wady powaniejsze mog by znacznie zmniejszone. Prbujc rozwiza te problemy przebadaem dziesitki tysicy par oczu i im wicej gromadziem faktw, tym trudniejsze stawao si pogodzenie ich z panujcymi teoriami. Na koniec przeprowadziem seri bada oczu czowieka i niszych zwierzt rezultaty, ktre przekonay zarwno mnie jak i innych badaczy wykazay, e to nie soczewki speniaj zasadnicz rol w procesie akomodacji, ale e proces dostosowania oka potrzebny do ostrego widzenia na rne odlegoci jest taki sam jak w aparacie fotograficznym i odbywa si poprzez zmian dugoci tego organu dziki pracy mini znajdujcych si na zewntrz gaki ocznej. Rwnie przekonujce byy dowody, e bdy refrakcji, wczajc w to starczowzroczno (presbjopia zesztywnienie soczewek, powodujce trudnoci akomodacji i utrudniajce bliskie widzenie) nie s spowodowane zmianami organicznymi polegajcymi na zmianie ksztatu gaki ocznej lub na organicznych zmianach w soczewkach, ale na funkcjonalnych

przeszkodach w pracy mini na zewntrz gaki ocznej i z tego powodu s moliwe do wyeliminowania. Przedstawiajc te wyniki bada jestem w peni wiadomy, e podwaani bezdyskusyjny od blisko stulecia stan wiedzy o oftalmologii (okulistyce), ale do moich wnioskw doszedem dziki faktom w sposb na tyle przemylany, i sam jestem teraz zdziwiony swoimi niegdysiejszymi wahaniami. W tym czasie znacznie zmniejszyem moj wad krtkowzrocznoci, jednake chciabym pozosta na tyle konserwatywny, eby rozrnia krtkowzroczno czynnociow, ktr jestem w stanie wyeliminowa albo zmniejszy, od krtkowzrocznoci organicznej, ktr zgodnie z ortodoksyjn tradycj chwilowo zgadzam si traktowa jako nie poddajc si poprawie.

ROZDZIA 2 SYMULTANICZNA RETINOSKOPIAWikszo moich informacji dotyczcych sposobu dziaania oka zdobyem dziki retinoskopii symultanicznej, czyli klinicznym badaniom siatkwki. Retinoskop jest urzdzeniem uywanym do badania i pomiarw refrakcji oka. (Pozwala skierowa strumie wiata poprzez odbicie od lustra.) Elektryczne lub naturalne wiato za pomoc lustra jest kierowane wskim strumieniem do oka poprzez renic. Patrzc poprzez przyrzd mona zaobserwowa cz renicy wypenionej wiatem, ktra w normalnym ludzkim oku, z uwagi na zabarwienie siatkwki ma czerwonawo-ty kolor. Jeeli oko jest dokadnie skierowane na punkt z ktrego czynimy obserwacje, moemy take zauway cie na krawdzi renicy i wanie zachowanie si tego zaciemnienia w trakcie ruchw lustra w rnych kierunkach pozwala na zdiagnozowanie stanu refrakcji oka. Jeeli aparat jest uywany z odlegoci szeciu stp 1 od badanego oka, a cie porusza si w kierunku przeciwnym do ruchw zwierciada, oko wykazuje krtkowzroczno. Jeeli cie porusza si w tym samym kierunku co zwierciado, oko jest w stanie normalnego, prawidowego widzenia lub wykazuje hipermetropi. W przypadku hipermetropii ruch jest bardziej wyrany ni w stanie normalnym i fachowiec moe zazwyczaj okreli rnic pomidzy tymi dwoma stanami na podstawie charakteru tego

ruchu. W przypadku astygmatyzmu ruch jest zupenie inny w rnych poudnikach. (Poudnik jest pionow lini przeprowadzon patrzc od przodu pomidzy biegunami gaki ocznej.) Aby wyznaczy stopie bdu lub prawidowo dokona rozrnienia pomidzy hiperme-tropi a stanem normalnym lub te pomidzy rnymi rodzajami astygmatyzmu, z reguy stosuje si prby z soczewkami umieszczonymi przed 1 stopa to 30,48 centymetra. okiem badanego. Jeeli lustro jest wklse zamiast paskiego,1

powyej opisane ruchy bd odwrcone, jednake paskie lustra s wspczenie najczciej uywane. Tablica Snella2, oraz prbne soczewki mog by uywane jedynie w szczeglnie sprzyjajcych warunkach, ale retinoskop moe by uywany wszdzie. Jest nieco atwiej stosowa go w zaciemnionym pomieszczeniu, ni przy penym wietle, ale moe by uywany w kadych warunkach, nawet przy ostrym wietle soca wieccym wprost do oka. Moe by take stosowany w bardzo niesprzyjajcych warunkach. Aby zmierzy refrakcj za pomoc testu Snella lub prbnych soczewek potrzeba sporo czasu, nawet do kilku godzin. Z pomoc retinoskopu mona ten czas ograniczy do kilku sekund. Za pomoc wczeniejszych metod nie byoby moliwe otrzymanie jakichkolwiek informacji o refrakcji oka np. baseballisty w momencie obrotu, uderzenia piki i w chwili po uderzeniu. Ale przy pomocy retinoskopu staje si cakiem atwe okrelenie czy jego Jeeli wzrok jest prawidowy, jakie czy te jest krtkowidzem, daleko-widzem, astygmatykiem w czasie gdy wykonuje wymienione zaciemnienia. Przy uyciu tablicy z testem (np. Snella) oraz prbnych soczewek wyniki bada s okrelone poprzez relacje pacjenta z tego co on widzi. Jednake podczas bada pacjent czstokro bywa na tyle podenerwowany, e nawet nie wie co widzi lub nie potrafi rozrni, ktre okulary poprawiaj jego widzenie, a ktre pogarszaj. Ponadto ostro wzroku nie jest wiarygodnym dowodem dotyczcym refrakcji. Pacjent z dwiema czynnoci. zaobserwujemy bdy refrakcji, moemy dokadnie okreli ich stopie poprzez szybko poruszania si

dioptriami krtkowzrocznoci moe widzie dwa razy lepiej od innego pacjenta z takim samym bdem refrakcji. Wyniki bada uzyskane za pomoc tablic testowych s w rzeczywistoci cakowicie subiektywne, podczas gdy badania za pomoc retinoskopu s w caoci obiektywne, niezalene w najmniejszym stopniu od wypowiedzi pacjenta. Reasumujc: o ile badanie refrakcji poprzez uycie tablic oraz prbnych soczewek wymaga sporej iloci czasu i moe by wykonane jedynie w specjalnie stworzonych sztucznych warunkach, za rezultaty nie zawsze s wiarygodne, o tyle retinoskop moe by uywany we wszystkich Herman Snellen (1835-1908) synny holenderski oftalmolog, profesor oftalmologii na uniwersytecie w Ultrechcie, dyrektor Netherlandic Eye Hospital. Wspczenie uywane standarty ostroci wzroku zostay opracowane i zaproponowane przez niego, podobnie jak sposb badania ostroci wzroku. Tablica sprawdzajca (Snella) suy do mierzenia ostroci wzroku. normalnych i nienaturalnych warunkach w zastosowaniu zarwno do2

oka czowieka, jak i zwierzt, za na rezultatach jego prawidowego zastosowania mona w peni polega. Retinoskop nie moe znajdowa si bliej ni sze stp od oka, w przeciwnym wypadku badany moe sta si podenerwowany, za refrakcja, z powodw, ktre bd omwione pniej, ulegnie zmianie i tym samym wyniki bada nie bd wiarygodne. Przy badaniu zwierzt staje si czsto konieczne badanie z jeszcze wikszej odlegoci. Od trzydziestu lat uywam retinoskopu do badania refrakcji oka. Przebadaem oczy dziesitkom tysicy dzieci szkolnych, setkom niemowlt, tysicom zwierzt takich jak koty, psy, krliki, konie, krowy, ptaki, wie i ryby. Uywaem retinoskopu gdy badani byli zrelaksowani oraz gdy byli podekscytowani, rwnie gdy ja sam byem zdenerwowany, gdy byli przebudzeni i podczas snu, a nawet gdy byli pod wpywem chloroformu. Badania prowadziem w cigu dnia i w nocy, gdy badani byli wypoczci oraz gdy byli zdenerwowani, gdy usiowali widzie i gdy nie robili wysikw, wwczas gdy kamali i gdy mwili prawd, gdy powieki byy czciowo przymknite przysaniajc cz renicy, gdy renica bya rozszerzona, a take gdy bya zwona, gdy oko poruszao si ze strony na stron, z gry na d i w innych kierunkach.

W ten sposb odkryem wiele faktw, ktre nie byy wczeniej znane i ktrych nie byem w stanie pogodzi z dotychczasow wiedz w tej dziedzinie. Doprowadzio to do przeprowadzenia eksperymentw, o ktrych ju wspomniaem. Wyniki zgodne byy z moimi wczeniejszymi ustaleniami i spowodoway odrzucenie w caoci wiedzy prezentowanej przez ortodoksyjn oftalmologi na temat akomodacji i bdw refrakcji.

ROZDZIA 3 PRAWDA O AKOMODACJIWyniki moich eksperymentw udowodniy, e soczewka nie odgrywa roli w procesie akomodacji. Ten fakt jest potwierdzony przez liczne badania oczu dorosych i dzieci o normalnym wzroku, z wadami refrakcji, a take z ambliopi (niedowidzeniem o nieokrelonej przyczynie) oraz u dorosych po usuniciu soczewek z powodu katarakty. Jak ju zostao powiedziane dooczne zakropienie atropiny powoduje (jak si przypuszcza) zablokowanie procesu akomodacji poprzez sparaliowanie minia kontrolujcego ksztat soczewek. Ten model dziaania jest generalnie akceptowany przez kad ksik o tej tematyce, tak wic w celu wyeliminowania przypuszczalnego wpywu soczewek na stan refrakcji stosuje si to lekarstwo podczas dopasowywania okularw do oczu pacjenta. W dziewiciu przypadkach na dziesi otrzymywane wyniki zastosowania atropiny podtrzymuj teori zgodnie z ktr uywa si tych kropli, ale w dziesitym przypadku tak si nie dzieje i kady okulista z jakimkolwiek dowiadczeniem odnotowa ten co dziesity przypadek. Wiele spord nich zostao odnotowanych w fachowej literaturze i wiele z nich mogem zaobserwowa w toku mojej praktyki. Zgodnie z teori atropina powinna ujawnia ukryt dalekowzroczno w przypadkach widzenia normalnego lub dalekowzrocznego, oczywicie pod warunkiem, e pacjent jest w wieku, w ktrym soczewki zachowuj swoj elastyczno. Jednake faktyczny stan jest taki, e atropina czasami wywouje krtkowzroczno albo zmienia dalekowzroczno w krtkowzroczno, a u osb powyej siedemdziesitego roku ycia spowoduje zarwno kttkojak i dalekowzroczno, gdy przypuszcza si, e ich soczewki s twarde jak

kamienie, jak rwnie w wielu przypadkach s zajte przez katarakt. Pacjenci z pozornie normalnym wzrokiem po uyciu atropiny rozwin daleko- lub krtkowzroczny astygmatyzm albo astygmatyzm mieszany. W pozostaych przypadkach lekarstwo nie przeszkadza w akomodacji, ani nie zmienia refrakcji w aden sposb. Ponadto badani po zastosowaniu atropiny dziki rozlunieniu oczu byli zdolni do odczytania czcionek o rozmiarze 5 pt (najmniejszy typ czcionki uywany obecnie zobacz ilustracj przykad w rozdz. 14) z odlegoci pitnastu centymetrw. Ponadto przypuszczalnie atropina daje odpoczynek oczom przynoszc ulg przepracowanym miniom. W leczeniu zeza i niedowidzenia czsto stosowaem atropin w lepszym oku przez okres ponad roku w celu zachcenia do uywania niedowidzcego oka. Pod koniec tego czasu, wci pod wpywem atropiny, oczy staway si zdolne przez okres kilku (czasem mniej) godzin do czytania czcionek o rozmiarze 5 pt z odlegoci pitnastu centymetrw. Poniszy przykad jest jednym z wielu przypadkw, ktre mgbym zacytowa. Chopiec w wieku dziesiciu lat cierpia na dalekowzroczno, lewe lepsze oko miao wad trzech dioptrii. Po zakropieniu atropiny dalekowzroczno wzrastaa do czterech i p dioptrii, za widzialno obniya si do poziomu 20/200 (200/200 to stan normalny, gdzie licznik wskazuje na odlego w stopach z jakiej pacjent moe widzie liter na tablicy testowej np. Snella, za mianownik wskazuje na odlego z jakiej ta litera winna by rozpoznawana). Przy pomocy wypukych szkie o mocy czterech i p dioptrii pacjent mg widzie na odlego, za po dodaniu nastpnego wypukego szka czterech dioptrii, by zdolny czyta czcionki 5 pt z odlegoci dwunastu i p centymetra. Atropina bya stosowana przez okres jednego roku, za renica bya rozszerzona maksymalnie. W midzyczasie prawe oko byo leczone moj wasn metod, ktra zostanie tutaj opisana. Z reguy oko, ktre jest w ten sposb leczone przenosi popraw swego stanu na drugie, jednak w tym przypadku tak si nie stao. Po upywie roku ostro wzroku prawego oka staa si normalna (tzn. bez wady), ale stan lewego oka by bez zmian, dokadnie taki sam jak przed

rokiem, czyli 20/200 ostro na odlego przy niemonoci czytania bez okularw. Stopie dalekowzrocznoci nie zmieni si. Wci pod wpywem atropiny, przy rozszerzonych do maksimum renicach poddaem to oko osobno leczeniu i po upywie p godziny ostro widzenia staa si normalna zarwno z daleka jak i z bliska, tekst zoony 5 pt czcionk zosta odczytany z odlegoci pitnastu centymetrw, wszystko to bez okularw. Zgodnie z teori, obwdka rzskowa powinna by cakowicie sparaliowana nie tylko chwilowo, ale trwale przez cay rok. Oko nie tylko pokonao cztery i p dioptrii dalekowzrocznoci, ale jeszcze dodatkowe sze dioptrii akomodacji, czynic czn popraw dziesiciu i p dioptrii. Osobom przywizanym do powszechnie akceptowanych teorii pozostaje teraz wyjani jak takie fakty pogodzi z nie przystajc do nich teori.

Rwnie godny uwagi by przypadek szecioletniej dziewczynki, ktra miaa dwie i p dioptrii w prawym/lepszym oku i sze dioptrii w drugim w poczeniu z jedn dioptri astygmatyzmu. Z lepszym okiem pod wpywem atropiny, przy maksymalnie rozszerzonej renicy, oboje oczu byo leczone przez ponad rok, pod koniec tego czasu, przy uyciu atropiny w prawym oku, prawe i lewe oko byo zdolne do czytania piciopunktowego pisma z odlegoci pitnastu centymetrw, prawe oko radzio sobie nieco lepiej ni lewe. W ten sposb, pomimo atropiny, prawe oko nie tylko

poprawio dwie i p dioptrii dalekowzrocznoci, ale dodatkowe sze dioptrii akomodacji, uzyskujc cznie osiem i p dioptrii poprawy. Aby wyeliminowa ewentualno ukrytej dalekowzrocznoci w lewym oku ktre pocztkowo miao sze dioptrii zastosowaem atropin w tym oku, zaprzestajc podawania w prawym i prowadziem wiczenia oczu jak poprzednio. Pod wpywem lekarstwa nastpi nieznaczny nawrt dalekowzrocznoci, ale wzrok szybko wrci do normy i chocia atropina bya stosowana codziennie, co dawao maksymalne rozszerzenie renicy, piciopunktowe pismo byo odczytywane z pitnastu centymetrw bez okularw przez cay ten okres. Wobec tego trudno jest zrozumie jaki mgby by zwizek minia rzskowego z moliwociami akomodacji u tej pacjentki podczas stosowania przez ponad rok atropiny w kadym oku.

Rys. 2. Minie zewntrzne oka. Jak ju powiedziaem, zgodnie z biecymi teoriami atropina paraliuje misie rzskowy przez co zapobiega si zmianie krzywizny w soczewkach i ustaje akomodacja. Jeeli pomimo dugotrwaego stosowania atropiny pojawia si zjawisko akomodacji, staje si oczywiste, e musi by ono spowodowane innym czynnikiem lub czynnikami, ni soczewki i misie rzskowy. Oczywista sprzeczno takich przypadkw z powszechnie akceptowan teori jest przytaczajca i zgodnie z tymi teoriami inne fakty i zjawiska cytowane w tym rozdziale s rwnie niewytumaczalne. Z drugiej strony wszystkie wspomniane fakty s cakowicie zgodne z rezultatami moich eksperymentw przeprowadzonych na miniach oczu zwierzt oraz z moimi obserwacjami obrazw odbitych

od rnych czci gaki ocznej. W sposb uderzajcy potwierdzone zostay take wyniki eksperymentw z atropin, ktre wykazay, e atropina nie moe cakowicie i trwale sparaliowa procesu akomodacji, o ile nie zostaa wstrzyknita gboko do oczodou dosigajc mini ukonych (obliquus) (zob. rys. 2), ktre s naprawd odpowiedzialne za akomodacj, nie mona natomiast zapobiec dalekowzrocznoci podczas elektrycznej stymulacji gaki ocznej, ktra podobnie jak uycie atropiny paraliuje minie proste (rectus). Jak ju to zostao odnotowane, dobrze znany jest fakt, e po usuniciu soczewek z powodu katarakty oko czsto przejawia rwnie ostry wzrok jak przed operacj. Widziaem wiele takich przypadkw. Pacjenci potrafili czyta w okularach do dali pismo 5 pt z odlegoci 12-18 cm (to wielkie utrudnienie czyta z tak maej odlegoci), a jeden mczyzna potrafi czyta w ogle bez okularw. We wszystkich wypadkach retinoskop wykazywa, e pojawiajcy si proces akomodacji by rzeczywisty i prawidowy nie z powodu stosowania ktrej z opracowanych metod, ale z powodu waciwego dostrojenia ogniskowej do podanej odlegoci. Wyeliminowanie starczowzrocznoci (zob. rozdz. 16) musi stanowi kolejny dodatek do klinicznych wiadectw negujcych aktualn teori akomodacji. Zgodnie z teori, w ktrej soczewki s czynnikiem dokonujcym akomodacji, takie zmiany s wyranie niemoliwe. Fakt, e wypoczynek usprawnia wzrok w presbiopii by odnotowany przez innych badaczy i by wyjaniany przypuszczeniem, e wypoczty misie rzskowy jest zdolny przez krtki okres czasu wywrze wpyw na stwardniae soczewki. O ile takie wyjanienie moe by stosowane do wczesnych stadiw tej przypadoci zdarzajcych si chwilami, nie moe mie zastosowania przy trwaej poprawie wzroku osignitej w ten sposb, gdzie soczewki jak to si powiada twarde jak kamie" mog by naprawione" w kadej chwili. Prawda nabiera mocy wraz z nagromadzeniem faktw. Robocza hipoteza nie moe zosta uznana za prawdziw, jeeli cho jeden fakt do niej nie przystaje. Dotychczasowym teoriom wyjaniajcym bdy refrakcji i akomodacji zaprzecza wielka ilo nieprzystajcych faktw. Przez ponad

trzydzieci lat mojej klinicznej praktyki nie zaobserwowaem ani jednego przypadku, ktry nie potwierdzaby mojego przewiadczenia, e soczewki i misie rzskowy nie maj nic wsplnego z akomodacj, za zmiany w uksztatowaniu gaki ocznej od ktrych zale bdy refrakcji nie s trwaymi stanami. Przeprowadzone przeze mnie kliniczne obserwacje s wystarczajce do udowodnienia prawdziwoci moich twierdze. S take wystarczajce do wykazania jak bdy refrakcji mog by wytwarzane na yczenie" oraz jak mog by wyeliminowane chwilowo w cigu kilku minut, jak rwnie trwale poprzez przeduone leczenie.

ROZDZIA 4 ZMIENNO REFRAKCJITeoria goszca, e bdy refrakcji s spowodowane trwaym znieksztaceniem gaki ocznej, prowadzi w sposb naturalny do wniosku, e bdy refrakcji s stanem nieprzemijajcym oraz e normalny wzrok jest rwnie niezmienny. Poniewa jest to powszechnie akceptowana teoria, nie budzi zdziwienia pogld, e oko jest maszyneri zawsze doskonale pracujc. Nie ma zatem znaczenia, czy ogldany obiekt jest znany, czy zupenie obcy, czy owietlenie jest dobre, czy otoczenie jest przyjemne, czy odraajce. Nawet w warunkach napicia nerwowego, czy choroby oczekuje si od oka normalnej refrakcji i prawidowego wzroku przez cay czas. Rzeczywisto nie bardzo pasuje do tego punktu widzenia, ale jest to z reguy tumaczone bdami w pracy minia rzskowego lub pomijane milczeniem. Jednake gdy uda nam si zrozumie w jaki sposb gaka oczna jest zawiadywana przez otaczajce j minie, jak momentalnie reaguje na ich dziaanie, moemy z atwoci spostrzec, e nie ma takiego stanu refrakcji, czy to z wad, czy bez, ktry byby nieprzemijajcy. Taki wniosek mona potwierdzi za pomoc retinoskopu i tego typu fakty zauwayem na dugo przed eksperymentami wspomnianymi w poprzednim rozdziale. Podczas trzydziestu lat powiconych badaniom refrakcji znalazem kilka osb, ktre mogy utrzyma doskonay wzrok, to znaczy bez bdw refrakcji tylko kilka minut za jednym razem, nawet w najbardziej sprzyjajcych warunkach. Czsto widziaem refrakcj zmieniajc si sze i wicej razy

na sekund we wszystkich moliwych zakresach, od dwudziestu dioptrii bliskowzrocznoci do stanu normalnego. Podobnie nie spotkaem oczu o staym lub niezmiennym bdzie refrakcji. Wszystkie osoby z bdami refrakcji miay czste przerwy podczas dnia i nocy chwile normalnego widzenia, gdy ich krtko-, dalekowzroczno, czy astygmatyzm cakowicie zanikay. Rodzaje wad rwnie ulegay zmianie, krtkowzroczno zmieniaa si w dalekowzroczno, jedne formy astygmatyzmu w inne. Spord tysicy przebadanych dzieci w wieku szkolnym w cigu jednego roku, ponad poowa miaa normalny wzrok, ale ani jedno z nich nie miao ostrego wzroku w kadym oku w cigu caego dnia. Ich wzrok mg by dobry rano i niedoskonay po poudniu lub niezbyt ostry rankiem, ale doskonay popoudniem. Wiele dzieci mogo czyta litery na tablicy prawidowo, lecz nie byy do tego zdolne przy innym rodzaju tablicy. Wiele mogo doskonale odczytywa litery alfabetu, ale nie mogo rozrni innych liter tej samej wielkoci w podobnych warunkach. Stopie niedoskonaego widzenia by do szeroko rozdzielony od jednej trzeciej do jednej dziesitej badanych lub mniej. Czas trwania obserwowanych wad by rwnie zrnicowany. Podobny stan odnotowuje si wrd niemowlt. Wikszo badaczy uwaa niemowlta za dalekowzroczne, niektrzy sdz i s krtkowzroczne. Moje wasne badania wykazay, e refrakcja u niemowlt podlega cigym zmianom. Uywajc atropiny poddaem obserwacji dziecko przez cztery kolejne dni, poczwszy od drugiej godziny ycia. Do obu oczu zakropiono 3% roztwr atropiny, renice ulegy rozszerzeniu do maksimum co zostao odnotowane podobnie jak inne fizjologiczne objawy uycia atropiny. Pierwsze badanie wykazao mieszany astygmatyzm. Na drugi dzie stwierdzono dalekowzroczny astygmatyzm, a na trzeci dzie astygmatyzm krtkowzroczny. Czwartego dnia jedno oko byo normalne, bez wad, a drugie wykazywao prost krtkowzroczno. Podobne, zmienne wyniki byy odnotowywane w szeregu innych przypadkw. To, co jest prawd u dzieci i niemowlt, jest rwnie prawdziwe w odniesieniu do osb dorosych w kadym wieku. Wrd osb w wieku

siedemdziesiciu lat, ktre skaryy si na czciow utrat wzroku o rnym stopniu i nasileniu retinoskop zawsze wykazywa bd refrakcji. Mczyzna w wieku osiemdziesiciu lat, o oczach w normie i zwykej ostroci wzroku, skary si na okresy zaburze w widzeniu, ktre trway od kilku minut do godziny. W okresach gorszego widzenia retinoskop wykazywa krtkowzroczno o mocy czterech i wicej dioptrii. Podczas snu warunki refrakcji w oku s rzadko, o ile w ogle normalne. Osoby z normalnym wzrokiem na jawie, w trakcie snu wykazuj krtko-, dalekowzroczno i astygmatyzm. Jeeli za maj jak wad wzroku na jawie, to w czasie snu ta wada ulega powikszeniu. Z tego powodu ludzie budz si rano ze zmczeniem oczu wikszym ni o innych porach dnia, a nawet z powanym blem gowy. Jeli badany jest pod wpywem eteru, chloroformu lub jest z innych przyczyn nieprzytomny, bdy refrakcji take s wytwarzane lub wzrastaj. Bd refrakcji jest zawsze zauwaany, gdy oko oglda nieznany obiekt. Std bierze si przysowiowe zmczenie spowodowane ogldaniem obrazw, czy innych przedmiotw w muzeum. Dzieci o normalnym (ostrym) wzroku, ktre nie maj problemw z odczytaniem literek o wysokoci 0,8 cm z odlegoci dziesiciu stp, zawsze maj kopoty z odczytaniem nieznanego pisma na szkolnej tablicy pomimo, e litery mog mie 5 cm wysokoci. Nieznane lubwidziane po raz pierwszy mapy wywouj taki sam efekt. Nigdy nie widziaem dziecka, ani nauczyciela, ktrzy mogliby spoglda na map, bez zblienia si do niej. Ksztat niemieckiej czcionki posdza si o oglnie sab ostro wzroku wrd Niemcw, ale jeli niemieckie dziecko prbuje czyta aciskie litery, natychmiast wykazuje czasow dalekowzroczno. Niemieckie, greckie, czy chiskie pismo, zawsze bdzie wywoywao taki sam efekt u dziecka, czy osoby przyzwyczajonej do aciskich liter. Profesor Herman Cohn z Wrocawia1 odrzuca myl, wedle ktrej niemieckie liternictwo (gotyk) jest mczce dla oczu. Przeciwnie, uwaa e po monotonnym, dugim czytaniu aciskiego druku prawdziw przyjemnoci jest powrt do naszego ukochanego niemieckiego. Poniewa niemiecki ksztat liter jest mu bliszy ni jakikolwiek inny, uwaa e te litery pozwalaj wypoczywa jego oczom.

Uyteczno, jak to susznie zauway, ma wielkie znaczenie w tej sprawie. Dzieci uczce si czyta, pisa, rysowa, czy szy zawsze cierpi na defekt widzenia z powodu nieprzyjaznego charakteru nieznanych linii lub obiektw nad ktrymi pracuj. Nage wystawienie si na ostre wiato lub szybkie, czy gwatowne zmiany owietlenia, moe spowodowa zaburzenia wzroku trwajce w niektrych przypadkach tygodniami, a nawet miesicami (zob. rozdz. 16). Haas bywa take przyczyn defektw widzenia przy dotychczas normalnym wzroku. Wszyscy mamy zaburzenia w widzeniu gdy nage usyszymy niespodziewany gony haas. Znane dwiki nie obniaj jakoci widzenia, podczas gdy nieznane zawsze tak czyni. Dzieci z cichej wiejskiej szkoy mog cierpie przez dugie miesice po przeprowadzce do haaliwego miasta. W szkole mog nie podoa swoim obowizkom, poniewa ich wzrok jest upoledzony. Jest to zatem wielka niesprawiedliwo i krzywda dla takich dzieci, gdy nauczyciele krzycz na nie, karz je i w ten czy inny sposb poniaj. Pod wpywem psychicznych i cielesnych niedomaga, takich jak: bl, kaszel, gorczka, przegrzanie, przezibienie, depresja, gniew, czy lk, wytwarzane s bdy refrakcji, za w oku ktre ju na nie cierpi, wady ulegaj pogbieniu. Niestao zdolnoci refrakcji oka jest gin odpowiedzialna pod koami za wiele innych przy niepoliczalnych wypadkw. Czsto tylko z powodu chwilowej utraty widzenia ludzie samochodw przechodzeniu przez ulic. Wypadki na skrzyowaniach, na morzu, katastrofy podczas wojskowych operacji, wypadki samolotw itd., czsto s spowodowane tym, e osoby za nie odpowiedzialne cierpiay na chwilow utrat wzroku. Do tego wszystkiego naley dopisa trudnoci przez jakie musi przebrn kady badacz tematu wynikajce z zebranych statystyk dotyczcych warunki w bdw jakich refrakcji. byy Wikszo przeprowadzonych Istnieje w tej tematyce bada trudno porwnywa z szeregiem innych z uwagi na rne przeprowadzane. moliwo przeprowadzenia bada najlepszej pary oczu na wiecie w taki sposb, e

badany okae si niezdolny do suby wojskowej. Z drugiej strony test moe by tak skonstruowany, e oczy o poziomie ostroci widzenia wyranie poniej przecitnej, mog w przecigu kilku minut osign stopie widzenia wymagany do odczytania tablicy testu w sposb bezbdny.

ROZDZIA 5 CZYM S DLA NAS OKULARYPrawdopodobnie Florentyczycy mylili si uwaajc swojego ziomka Sa-lvino degli Armati za wynalazc soczewek wspczenie uywanych do korygowania wad refrakcji. Istnieje wiele rnych opinii co do rde pochodzenia tego przyrzdu, ale oglnie uwaa si, e takie urzdzenia byy znane na dugo przed czasami Salvino degli Armati. Ju Rzymianie musieli zna sztuk wspomagania mocy oka, poniewa Pliniusz pisze, e Neron uywa do ogldania igrzysk w Colosseum wklsego klejnotu osadzonego w piercieniu". Jeeli to rzeczywicie Salvino degli Armati pierwszy wyprodukowa t wzrokow pomoc", wspczeni mu winni si modli o odpuszczenie jego grzechw. Jakkolwiek jest prawd, e niektrym osobom okulary poprawiy komfort i ostro widzenia, oraz zmniejszyy bl, to innym zwikszyy tortury, zawsze czynic wiksze lub mniejsze szkody, za w najlepszym przypadku nigdy nie usprawniy widzenia doprowadzajc do stanu normalnego. Fakt, e okulary nie mog nigdy doprowadzi wzroku do stanu normalnego widzenia, moe by w prosty sposb udowodniony przez przykad patrzenia na jakikolwiek kolor poprzez mocno wypuke lub wklse szko. Zauwaymy, e kolory ogldane goym okiem s o wiele bardziej intensywne, a poniewa percepcja form jest uzaleniona od percepcji koloru, taki stan rzeczy powoduje gorsz widzialno zarwno form jak i koloru przy patrzeniu przez szka. Patrzc przez okno, moemy zaobserwowa, e nawet paskie szko powoduje obnienie jakoci postrzegania formy i koloru. Kobiety noszce okulary przy maych wadach wzroku, mog dostrzec swoje upoledzenie postrzegania kolorw poprzez to, e przy porwnywaniu kupowanych w sklepie przedmiotw po prostu zdejmuj okulary. Trzeba jednake doda, e przy powanie

nadwyronym wzroku, kolory mog by widziane wyraniej w okularach ni bez nich. Z przytoczonych w poprzednim rozdziale faktw, wynika w sposb oczywisty, e okulary musz szkodzi oczom. Czasem nie jest moliwe widzenie przez okulary a do momentu gdy oko nie wyksztaci takiego bdu refrakcji, do korekty ktrego zostay przepisane zaoone szka. Bdy refrakcji w oku pozostawionym samemu sobie nigdy nie s niezmienne. Jeeli kto moe dobrze widzie przy pomocy wklsych, wypukych, czy astygmatycznych szkie oznacza to jedynie, e zosta osignity trway poziom bdu refrakcji, ktry w przeciwnym wypadku nie musiaby by stay. Z ostatnich bada wynika, e przypuszczenie, i wady samoistnie ulegaj stopniowemu pogorszeniu, ley wycznie w sferze naszych oczekiwa. Gdy ludzie raz zao okulary, ich moc musi by stopniowo powikszana, aby osign poziom ostroci wzroku zapewniony przez poprzedzajc par szkie. Osoby ze starczowzrocznoci, ktre z powodu niemonoci odczytania maego druku zaoyy okulary, zbyt czsto po pewnym czasie stwierdzaj, e nie s w stanie odczyta wikszych liter, ktrych widoczno do tej pory nie sprawiaa im kopotu. Osoby krtkowzroczne o ostroci wzroku 20/70 po zaoeniu okularw dajcych im ostro 20/20, stwierdziy po kilku tygodniach, e ostro ich wzroku bez wspomagania obniya si do 20/200. Ludzie, ktrzy w wyniku rozbicia swoich okularw poruszaj si bez nich przez tydzie, albo dwa czsto obserwuj u siebie popraw wzroku. Nie zawsze odnotowywanym faktem jest kadorazowa poprawa wzroku w przypadkach zarzucenia zwyczaju noszenia okularw. To, e oko ludzkie jest niedostosowane do noszenia okularw jest niezaprzeczalnym faktem. Kady okulista zdaje sobie z tego spraw, e pacjent musi przyzwyczai si do noszenia okularw, co w niektrych przypadkach nigdy si nie udaje. Pacjenci maj przy o wysokim stopniu z krtkowzrocznoci udaje. Mocno lub dalekowzrocznoci, szka wymagane wielkie trudnoci

przyzwyczajaniem si do penej korekcji i czasami nigdy im si to nie wklse wysokim stopniu

krtkowzrocznoci sprawiaj wraenie, e obserwowane obiekty wydaj si znacznie mniejsze ni jest to w rzeczywistoci, podczas gdy wypuke szka pozornie powikszaj przedmioty. S to nieprzekraczalne utrudnienia. Pacjenci z duym astygmatyzmem cierpi na tak bardzo nieprzyjemne doznania, i s przestrzegani o koniecznym zaoeniu okularw na dugo przed planowanym wyjciem z domu. Z reguy takie trudnoci s przezwyciane, ale czsto tak si nie zdarza, s take osoby, ktre przyzwyczaiy si do uywania okularw za dnia, ale nigdy nie udao si im uywa ich w wygodny sposb noc. Wszystkie okulary w wikszym lub mniejszym stopniu ograniczaj pole widzenia. Nawet przy bardzo sabych szkach pacjenci s niezdolni do wyranego widzenia, o ile nie spogldaj poprzez centrum soczewek. Konieczno ustawienia ram obrazu pod waciwym ktem do pola widzenia powoduje nie tylko wynikajce z tego ograniczenia, ale take nadmiern nerwowo skutkujc zawrotami i blem gowy. Z tego powodu nie posiadaj take moliwoci dowolnego spogldania okiem w rnych kierunkach. Trzeba przyzna, e wspczenie wykonywane okulary teoretycznie pozwalaj widzie pod kadym ktem, ale w praktyce rzadko udaje si uzyska podany efekt. Trudnoci z utrzymaniem czystoci szkie to jedno z wikszych utrudnie w noszeniu okularw, na nieszczcie nie jedyne. W wilgotne i deszczowe dni ulegaj zaparowaniu. W trakcie upaw pocenie si moe wywoa podobny efekt. W zimie ulegaj zaparowaniu z powodu oddechu. Kadego dnia ulegaj zabrudzeniu z powodu kurzu, wilgoci, dotyku palcw, dlatego bardzo rzadko mona uzyska wyrany widok obiektw. Podobnie ostre wiato odbite od szkie jest bardzo irytujce i moe by np. na ulicy niebezpieczne. Z powodu aktywnego stylu ycia okulary mog sprawi sporo kopotw onierzom, marynarzom, sportowcom, pracownikom fizycznym i dzieciom nie tylko dlatego, e mog ulec rozbiciu, ale take dlatego, e czsto zmieniaj ogniskow, szczeglnie w przypadku okularw noszonych z powodu astygmatyzmu. To, e okulary nie poprawiaj wygldu mogoby si wydawa nie warte poruszenia, gdyby nie fakt, e ze samopoczucie nie ogldanych

poprawia oglnego stanu zdrowia, ani wzroku. W chwili gdy zaszlimy ju tak daleko w kierunku nakrelenia obrazu tego co uwaamy za niezbdne, trzeba zauway osoby, ktre niedawno w swojej niewiadomoci zaoyy okulary, co stanowi dla nich psychiczn tortur, za widok w lustrze daleki jest od przyjemnoci. Zaoenie okularw dziecku mona porwna z chorob serca u dorosego... Jeszcze pokolenie temu okulary byy uywane wycznie jako pomoc w pokonywaniu powanych wad wzroku, lecz obecnie okulary s przepisywane wielkiej liczbie osb, ktre chc po prostu widzie lepiej ni dotychczas. Jak to zostao wyjanione w rozdz. l, uwaa si, e oko dalekowidzce jest zdolne do samodzielnej poprawy swych niedomogw poprzez zmian krzywizny soczewki na skutek aktywnoci minia rzskowego. Ta zdolno nie jest przypisywana oku krtkowzrocznemu, poniewa wzrost wypukoci soczewek, ktry jak si przypuszcza powoduje zjawisko akomodacji, moe jedynie powikszy trudnoci. Poniewa astygmatyzm z reguy towarzyszy krtkowzrocznoci, panuje przekonanie, e moe-przyczyni si do zmian zakrzywienia soczewek. Teoria prowadzi do jednoznacznych wnioskw, zgodnie z ktrymi oko z jakimkolwiek bdem refrakcji, o ile jest otwarte, nie jest w praktyce nigdy wolne od nieprawidowych aktw akomodacji. Innymi sowy zakada si, e ten przypuszczalny misie akomodacji dwiga na sobie nie tylko normalny wysiek zwizany z ogniskowaniem oka na rne odlegoci, ale take dodatkowy ciar kompensowania bdw refrakcji. Takie wyjanienia mog naturalnie tumaczy powane napicia w systemie nerwowym i usunicie tych napi ktre jak si zakada, powoduj okularw. Jednake, jak to zostao wykazane, soczewki nie maj znaczenia, ani w procesie akomodacji, ani w korekcie wad refrakcji. Zatem na obnienie napicia wpywaj inne ni wyej wymienione okolicznoci. Wyjanione zostao take, e przy normalnym wzroku nie wystpuje bd refrakcji, za zewntrzne minie gaki ocznej pozostaj rozlunione. Zatem napicie funkcjonalne upoledzenie systemu nerwowego jest rwnoczesne z popraw widzenia uzyskan po zaoeniu przepisanych

tych mini, ktre winno ulec zmniejszeniu nie wystpuje. Gdy wystpuje napicie tych mini, okulary mog skorygowa ich wpyw na refrakcj, ale stopie napicia nie moe wskutek tego ulec zmniejszeniu, a nawet jak to byo wykazane musi ulec pogorszeniu. Jednake osoby o normalnym wzroku, ktre zaoyy okulary w celu zmniejszenia przypuszczalnego naprenia mini, czsto odczuwaj wskutek tego popraw. Jest to imponujcy efekt sugestii, oraz paskich szkie wiara czyni cuda. Wielu pacjentw mwio mi o poprawie licznych dolegliwoci dziki okularom, ktre jak odkryem miay paskie szka. Jednym z tych pacjentw by optyk, ktry sam wykonywa swoje okulary, nie mia wic co do nich adnych zudze, tym niemniej zapewnia mnie, e bez ich zaoenia cierpi na ble gowy. Niektrzy pacjenci s tak bardzo podatni na sugesti, e mona obniy ich dyskomfort lub poprawi wzrok za pomoc prawie kadego rodzaju zaoonych szkie. Widziaem osoby z dalekowzrocznoci noszce szka dla krtkowidzw z uczuciem wielkiego komfortu, oraz ludzi bez astygmatyzmu zadowolonych ze szkie przeznaczonych do korekty tej wady wzroku. Wiele osb potrafi sobie wyobrazi, e widz lepiej przez okulary, ktre tak naprawd obniaj ich moliwoci widzenia. Par lat temu pacjent, ktremu przepisaem okulary, konsultowa si z oftalmologiem o znacznie wikszej reputacji ode mnie. Wyraajc si lekcewaco o szkach, przepisanych przeze mnie, da mu now par okularw. Pacjent powrci do mnie, aby powiedzie, o ile lepiej widzi przez now par okularw. Przebadaem jego wzrok w nowych szkach i stwierdziem, e o ile moje daway w tym przypadku ostro 20/20, o tyle te drugie umoliwiay widzenie z ostroci jedynie 20/40. Ten prosty przykad wyjania, e pacjent by tak bardzo zahipnotyzowany dobr reputacj lekarza, i by przekonany o poprawie wzroku, pomimo gorszego widzenia w rzeczywistoci. To przekonanie byo na tyle mocne, e pomimo oczywistych wynikw na tablicy Snella, ktre wykazyway, e w nowych okularach moe .widzie jedynie poow tego co w poprzednio przepisanych, pacjent nie da si przekona, e jest w bdzie.

Jeeli okulary nie zmniejszaj blu gowy i innych nerwowych objaww, zakada si, e jest to spowodowane niedostatecznym dopasowaniem okularw, a niektrzy lekarze wraz ze swoimi pacjentami wykazuj zdumiewajcy poziom cierpliwoci i wytrwaoci w poczonych staraniach majcych na celu dopasowanie idealnych szkie. Pacjent, ktry cierpia z powodu blu gowy u podstawy czaszki, tylko u jednego fachowca przymierza szka szedziesit razy, a oprcz tego odwiedzi wielu innych specjalistw od chorb oka i nerwobli zarwno w Stanach, jak i w Europie. Przy pomocy metod prezentowanych w tej ksice, zosta uwolniony od blu w cigu piciu minut i w tym samym czasie chwilowo odzyska normalne (ostre) widzenie. Na szczcie wiele osb, ktrym przepisano okulary nie ubiera ich, dziki czemu unikaj nie tylko wraenia dyskomfortu, ale take szkodliwego wpywu na ich oczy. Inni o mniejszej niezalenoci mylenia, wikszym stopniu masochizmu lub po prostu nastawieni przez okulistw, poddaj si wielkiej iloci zbytecznych tortur, ktre trudno sobie nawet wyobrazi. Jedna z takich pacjentek nosia okulary przez dwadziecia pi lat, pomimo e nie chroniy jej od cigych cierpie i obniay moliwo widzenia do takiego stopnia, e musiaa patrze ponad oprawkami okularw, jeli musiaa co zobaczy z daleka. Jej okulista zapewnia j, e moe spodziewa si najgorszych konsekwencji w wypadku nie uywania okularw. Strofowa j take za praktykowanie patrzenia ponad okularami zamiast przez nie. Poniewa refrakcja oka jest w stanie cigej zmiany i nawet pod wpywem atropiny zmienia si z minuty na minut, precyzyjne dopasowanie szkie jest oczywicie niemoliwe. W niektrych przypadkach fluktuacja zmian jest na tyle dua lub pacjent jest na tyle niepodatny na sugesti, e nie uzyskuje si adnej poprawy, za korekcyjne szka powoduj dodatkowy dyskomfort. Mona stwierdzi, e okulary s w najlepszym przypadku niezbyt zadowalajcym substytutem normalnego widzenia.

ROZDZIA 6 PRZYCZYNY I LECZENIE BDW REFRAKCJIW tysicach przypadkw zostao wykazane, e kade nieprawidowe

dziaanie mini zewntrznych gaki ocznej jest powizane z napiciem i wysikiem oka, oraz e kade zmniejszenie stanu napicia powoduje prawidow prac mini, przy czym w tym drugim przypadku wszystkie bdy refrakcji znikaj. Oko moe by lepe, moe cierpie na zanik nerwu optycznego, na katarakt, na choroby siatkwki, ale dopki nie usiuje widzie, dopty zewntrzne minie pracuj normalnie i nie powstaj bdy refrakcji. Ten fakt dostarcza nam rodkw do tego, aby wszystkie te przypadoci, tak dugo uwaane za nieuleczalne, uzna za zdolne do poprawy. Wykazane zostao ponadto, e za kadym bdem refrakcji kryje si inny rodzaj napicia. Badania nad obrazami odbitymi od rnych czci gaki ocznej potwierdziy wczeniejsze obserwacje. Krtkowzroczno (lub zmniejszanie si dalekowzrocznoci) jest zawsze zwizana z napiciem przy patrzeniu w dal na odlego, podczas gdy dalekowzroczno (albo zmniejszanie si krtkowzrocznoci) zawsze wie si z napiciem przy patrzeniu na bliskie obiekty. Te fakty mog by zweryfikowane w cigu kilku minut przez kadego, kto umie posugiwa si retinosko-pem, przy zaoeniu, e instrument nie zostanie przysunity do badanego na odlego blisz ni sze stp. Dla oka, ktre uprzednio miao normalny wzrok, napicie zwizane z bliskim widzeniem jest wywoane przez chwilow dalekowzroczno w jednym lub we wszystkich meridianach. Co oznacza, e oko jest, albo w caoci dalekowzroczne, albo wytworzona zostaje jaka forma astygmatyzmu, a dalekowzroczno stanowi jej cz. W oku dalekowzrocznym wada ulega powikszeniu we wszystkich lub w jednym meridianie. Gdy krtkowzroczne oko ulega napiciu przy prbie ujrzenia bliskiego obiektu, wada ta ulega zmniejszeniu i moe si wytworzy emmetropia (okolicznoci, w ktrych oko jest zogniskowane dla promieni rwnolegych, co jest normalne dla widzenia dalekiego, lecz staje si bdem refrakcji przy bliskim ogldzie), gdzie oko ogniskuje si jak dla widzenia dalekiego i usiuje zobaczy bliskie obiekty. W niektrych przypadkach emmetropia moe przerodzi si w dalekowzroczno w jednym lub we wszystkich meridianach. Wszystkim zmianom tego typu towarzyszy wzrost napicia i

pogorszenie si ostroci wzroku, chocia bl i zmczenie z reguy zatrzymuj si na pewnym okrelonym poziomie. Patrzc z drugiej strony, oko o pocztkowo normalnym wzroku, ulegajc napreniu przy patrzeniu na odlego, wytwarza chwilow krtkowzroczno w jednym lub we wszystkich meridianach, za w oku krtkowzrocznym wzrasta dotychczasowa wada. Jeli dalekowzroczne oko napina si przy patrzeniu na odlego, moe powsta bl i zmczenie, ale dalekowzroczno zmniejsza si, za ostro widzenia ulega poprawie. Ten interesujcy powstaych efekt przy w jest cakowitym bliskich przy moe przeciwiestwem obiektw cakowitym dalej okolicznoci okiem widzeniu wysilonym zaniku

krtkowzrocznym. W niektrych przypadkach dalekowzroczno ulega przeksztaceniu objaww wzrostem. Innymi sowy, oko wysilajce si przy bliskim widzeniu, staje si bardziej paskie ni miao to miejsce wczeniej, spaszczone w jednym lub we wszystkich meridianach. Jeeli proces rozpocz si od wyduenia gaki ocznej moe przej poprzez stan emmetropii, w ktrym oko jest kuliste, do dalekowzrocznoci, gdzie oko ulega spaszczeniu, za w przypadku niesymetrycznoci tych zmian wraz z innymi wadami wyksztaci si astygmatyzm. W przeciwiestwie do poprzedniej sytuacji, oko podlegajce napiciu podczas patrzenia na odlego staje si bardziej okrge ni uprzednio i moe przej od stanu spaszczonego, poprzez emmetropi, do wyduonej postaci typowej dla bliskowzrocznoci. Przy niesymetrycznoci tych zmian ponownie wraz z innymi wadami wyksztaci si astygmatyzm. To co zostao powiedziane o normalnym oku, stosuje si w rwnym stopniu do oczu poddanych zabiegowi usunicia soczewek. W wyniku takiego zabiegu z reguy wytwarza si dalekowzroczno, ale tam gdzie uprzednio wystpowaa wysoka krtkowzroczno, usunicie soczewek moe by niewystarczajce do skorygowania tej wady i oko pozostanie krtkowzroczne. W pierwszym przypadku napicie przy widzeniu na odlego zmniejsza dalekowzroczno, a wyostrzenie wzroku na bliski emmetropi Taki stan gdzie wszystkich si w napicia. przeksztaci

krtkowzroczno,

stan napicia bdzie

wzrasta wraz z jej

dystans wzmacnia j; w drugim wypadku patrzenie na odlego wzmacnia krtkowzroczno, za skierowanie wzroku na bliski punkt zmniejszaj. Wiele oczu z afazj lub po usuniciu soczewek, przez pewien czas po operacji usunicia soczewek wykazuje napicie charakteryzujce bliskie widzenie, wytwarzajc tak du dalekowzorczno, e pacjent nie jest w stanie czyta zwykego druku, za sia akomodacji wydaje si by cakowicie stracona. Pniej, gdy pacjent oswaja si z now sytuacj, napicie zanika i oko staje si zdolne do prawidowego zogniskowania na bliskich obiektach. Obserwowano take rzadkie przypadki, w ktrych wykazano dobr widzialno zarwno z bliska jak i z daleka bez uywania okularw gaka oczna ulegaa takiemu wydueniu, e w znacznym stopniu kompensowaa utrat soczewek. Zaobserwowane u czowieka zjawisko zwizane z napiciem w oku, zostao take odnotowane podczas bada nad zmysem wzroku u zwierzt. Wiele psw uzyskiwao krtkowzroczno po spowodowaniu u nich napicia przy widzeniu odlegych obiektw. Pewnemu bardzo pobudliwemu psu z (jak wykazao badanie retinoskopem) normaln refrakcj, pozwolono powcha kawaek misa. Pies sta si bardzo pobudzony, podnis uszy oraz brwi i macha ogonem. Nastpnie miso zostao odsunite na odlego dwudziestu stp. Pies wyglda na niezadowolonego, ale nie straci swojego zainteresowania. W chwili gdy nadal patrzy na miso, zostao ono woone do skrzynki. Dao si zauway jego zmartwienie. Napina wzrok prbujc zobaczy co stao si z misem, za retinoskop wykaza, e sta si krtkowzroczny. Naley doda, e taki eksperyment mona przeprowadzi tylko ze zwierztami posiadajcymi dwa minie ukone (obliquus). U zwierzt, u ktrych te minie s w stanie szcztkowym, albo wystpuje tylko jeden, w adnych warunkach nie pojawia si zdolno do wyduania gaki ocznej. Przede wszystkim napicie oczu wie si z napiciem umysu i we wszystkich przypadkach gdzie wystpuje napicie umysowe, zanika mentalna kontrola wzroku. W obrazie anatomicznym rezultaty napicia zwizanego z widzeniem na odlego, mog przedstawia si tak samo, jak widzenie bliskiego obiektu bez napicia wzroku, ale w jednym

przypadku oko wykonuje to czego yczy sobie umys, a w drugim nie. Te fakty wystarczajco wyjaniaj dlaczego wraz z postpem cywilizacji nastpuje pogorszenie si wzroku spoeczestwa. W warunkach cywilizowanego ycia umys czowieka podlega cigemu napiciu. Wspczesny czowiek ma wicej powodw do zmartwie, ni mia ich jego niecywilizowany przodek. Gdyby czowiek pierwotny pozwoli sobie na nerwic, zostaby po prostu wyeliminowany, ale czowiek cywilizowany przeywa i przekazuje swj charakter potomkom. Zwierzta poddane czynnikom cywilizacji reaguj dokadnie w ten sam sposb co ludzka istota. Badaem wiele domowych i yjcych w niewoli zwierzt, ktre w wielu wypadkach wykazyway krtkowzroczno, chocia nigdy nie miay okazji czyta, szy, czy pisa. Pogorszenie si widzenia na odlego nie jest bardziej szczegln waciwoci cywilizowanego wiata ni niedostatki w bliskim widzeniu. Bliskowzroczni, jakkolwiek lepiej widz obiekty bliskie ni dalekie, nigdy nie widz rwnie dobrze jak oko o normalnym wzroku, za dalekowzroczni, ktrych jest nieco wicej, po prostu widz gorzej bliskie ni oddalone przedmioty. Lekarstwem nie jest zatem unikanie dalekiego lub bliskiego widzenia, ale pozbycie si umysowego napicia, ktre jest powodem niedoskonaego dziaania oka w obu przypadkach. Tysice przypadkw wykazao, e jest to wykonalne. Przy zachowaniu odpowiednich warunkw wszyscy potrafimy si zrelaksowa. We wszystkich nieskomplikowanych bdach refrakcji podczas patrzenia na czyst cian, bez usiowania widzenia, napicie oka zostaje usunite. Aby utrzyma stan trwaej relaksacji potrzeba czasami odpowiedniej iloci czasu i wiele pomysowoci. Ta sama metoda nie moe by stosowana u wszystkich. Ilo sposobw w jaki pacjenci napinaj wzrok jest nieskoczona, wic ilo metod likwidujcych napicia oka powinna by niemal rwnie liczna. Wszystkie najskuteczniejsze metody zawsze maj ten sam kocowy efekt: relaksacj. W trakcie cigych powtrze, czstych wicze i stosowania wszelkich moliwych sposobw naley ka nacisk na to, e dobry wzrok mona osign wycznie

poprzez relaksacj. Osoby, ktre dowiedziay si, e wypoczynek, czy relaksacja rozwie ich problemy ze wzrokiem, pytaj si dlaczego poprawa nie nastpuje w trakcie snu. Odpowied na to pytanie znajduje si w rozdziale 4. Rzadko kiedy (o ile w ogle) oko bywa zrelaksowane podczas snu i jeeli znajduje si w stanie napicia podczas czuwania, to napicie z pewnoci w mniejszym lub wikszym stopniu trwa nadal, podobnie jak napicie w innych partiach ciaa. Pomys, eby da oczom wypocz poprzez nie uywanie ich jest take bdny. Oczy zostay stworzone do patrzenia i jeeli bdc otwarte nie widz, to z tego powodu, e s pod tak wielkim napiciem i maj tak wielki bd refrakcji, e nie mog widzie. Bliskie widzenie, chocia jest spowodowane dziaaniem mini, nie wymaga napicia wzroku w wikszym stopniu ni widzenie na odlego, przy ktrym minie w ogle nie bior udziau. Uycie mini nie powoduje koniecznie zmczenia. Niektrzy mog biega dugie godziny bez zmczenia. Wiele ptakw podczas snu opiera si tylko na jednej nodze, ich palce mocno ciskaj koyszc si ga, za minie wydaj si nie by zmczone pojawiajcym si napiciem. Gdy umys jest wypoczty nic nie jest w stanie zmczy oczu, jeeli za dziaa w stanie napicia nic nie moe da oczom wypoczynku. Prawie kady zaobserwowa, e oczy atwiej si mcz gdy czytamy co mczcego lub trudnego do zrozumienia, ni podczas czytania interesujcej ksiki. Ucze moe przesiedzie ca noc czytajc powie nawet bez jednej myli o swoich oczach, lecz jeeli sprbowaby siedzie ca noc nad podrcznikami szybko stwierdziby, e jego oczy s bardzo zmczone. Uczennica, ktrej wzrok jest tak ostry, e mogaby widzie goym okiem ksiyce Jowisza, z uwagi na swj wstrt do matematyki staje si krtkowzroczna podczas wicze z arytmetyki. Czasami warunki w jakich osigana jest relaksacja s wielce zadziwiajce. Pewna kobieta bya zdolna do poprawy swoich bdw refrakcji gdy patrzya na tablic Snella z ciaem pochylonym pod ktem okoo czterdziestu piciu stopni, przy czym stan relaksacji utrzymywa si

gdy pniej powracaa do postawy wyprostowanej. Chocia pozycja nie naleaa do najbardziej naturalnych, kobieta bya przekonana, e w ten sposb poprawi sobie wzrok i dlatego tak wanie czynia. Czas jaki jest potrzebny do uzyskania trwaej poprawy wzroku jest kwesti wielce zrnicowan i bardzo indywidualn. W niektrych przypadkach wystarczy pi do pitnastu minut. Wierz e niedugo bdzie mona kademu pomc w poprawie wad wzroku w krtkim czasie. Jest to wycznie kwestia zebrania wikszej iloci opisanych przypadkw i takiego ich przedstawienia, aby mogy by szybko przyswojone. Aktualnie czsto trzeba prowadzi leczenie tygodniami, a nawet miesicami, chocia przypadki wad nie s ani wiksze, ani nie maj duszej historii, ni te ktre udao si wyleczy w krtkim czasie. W wikszoci wypadkw, w celu uniknicia powrotu wady, wiczenia musz by kontynuowane codziennie przez kilka minut. Poniewa widok znajomych przedmiotw powoduje zmniejszenie napicia wzroku, codzienne czytanie np. tablicy Snella jest zazwyczaj wystarczajce dla tego celu. Przydatne jest take (szczeglnie przy sabym bliskim widzeniu) czytanie druku tak blisko oczu jak jest to tylko wykonalne. Gdy poprawa wzroku jest cakowita, staje si na zawsze trwaa niestety trudno jest stwierdzi czym jest to, co zwykle nazywamy normalnym wzrokiem, z racji nieograniczonych moliwoci oka. Rwnie w takich przypadkach wiczenia mog by z korzyci kontynuowane: nie istnieje moliwo okrelenia granic mocy wzroku czowieka, wzrok zawsze mona usprawni. Codzienna uniknicia wzrok. tych praktyka sztuki widzenia pomyek, taki za jest take ktre ktry potrzebna oko do jest od wzrokowych nie kade

odpowiedzialne, a przy ktrych zazwyczaj nie ma znaczenia doskonay Oczywicie istnieje trening, niezalenie okolicznoci zabezpieczaby nas cakowicie od takich pomyek, ale codzienne czytanie maych oddalonych literek znacznie obniy tendencj do napi w oku, w wypadku zaistnienia niesprzyjajcych okolicznoci. Taki trening jest zatem potrzebny osobom, ktrym zaley na zdrowym wzroku. Generalnie, osoby ktre nigdy nie nosiy okularw atwiej osigaj popraw od tych, ktrzy je nosz, zatem okulary powinny zosta

odrzucone na pocztku leczenia. Jeeli jest to niewykonalne z powodu zbyt wielkiego dyskomfortu lub z innych przyczyn (praca, itp.), ich uywanie musi by ograniczone to jednak zawsze opnia popraw. Sposb leczenia wad refrakcji poprzez relaksacj przynosi korzyci osobom w kadym wieku, ale dzieci z powodu ich elastycznoci osigaj efekty znacznie szybciej ni doroli. Jeeli s w wieku poniej dwunastu, a nawet szesnastu lat, wada zostaje zwykle wyeliminowana w cigu kilku dni, tygodni lub miesicy, najdalej w cigu roku poprzez proste, codzienne wiczenia np. z tablic Snella.

ROZDZIA 7 NAPICIEChwilowe warunki mog przyczyni si do napi, ktre wytworz bdy refrakcji, ale ich podoe tkwi w bdnych nawykach mylenia. Prbujc temu zaradzi, lekarze musz zmaga si z przekonaniem mwicym 0 tym, e kady dobrze wykonany czyn wymaga wysiku. To przekonanie jest nam wtaczane ju od koyski. Na tym opiera si cay system edukacji, za wychowawcy mienicy si nowoczesnymi" partycypuj w tym, przemycajc pod rnym przebraniem t ide jako niezbdn pomoc w procesie nauczania. Natur oka jest zdolno widzenia, tak jak natur umysu jest zdolno przyswajania wiedzy i wszelkie wysiki ingerujce w ten naturalny proces nie tylko s bezuyteczne, ale udaremniaj realizacj zaoonych efektw. Stosujc rnorodne rodki przymusu mona wtoczy do pamici dziecka wiele rnych faktw, ale nie mona w ten sposb sprawi, by nauczyo si czegokolwiek. Fakty pozostan (o ile w ogle pozostan) sprchnia kod w mzgu. Nie wnios niczego do zdrowego procesu mylenia, a poniewa nie zostay przyswojone w sposb naturalny 1 nie zostay zasymilowane, spowoduj zniszczenia we wrodzonych impulsach umysu nakierowanych na zdobywanie wiedzy. Z chwil opuszczenia szkoy dziecko moe nie tylko niczego nie wiedzie, ale w wikszoci przypadkw moe nie by ju wicej zdolne do uczenia si. W ten sposb, poprzez wysiek mona chwilowo wyostrzy wzrok, ale nie mona doprowadzi go do stanu normalnego. Jeeli taki wysiek staje

si trwaym czynnikiem, wzrok moe ulec silnemu pogorszeniu, a nawet moe ulec uszkodzeniu. Bardzo rzadko pogorszenie lub niezdolno widzenia spowodowana jest wadami konstrukcyjnymi oka. Spord dwch rwnie dobrych par oczu, jedna utrzyma doskonay wzrok do koca ycia, za druga straci ostro widzenia ju w przedszkolu tylko z tego powodu, e jedne bd patrze bez wysiku, za drugie przeciwnie. Oko o wzroku normalnym nigdy nie usiuje widzie. Jeeli z jakiego powodu ciemnoci lub zbyt duej odlegoci nie moe widzie jakiego szczegu, przesuwa si na inny punkt. Nigdy nie prbuje uwypukli tego punktu przez wpatrywanie si we, jak czyni to przez cay czas oko o niedoskonaym wzroku. Jeeli tylko oko usiuje widzie natychmiast zanika normalne widzenie. Osoba moe oglda gwiazdy normalnym wzrokiem, lecz jeli sprbuje policzy poszczeglne gwiazdy w ktrej konstelacji, prawdopodobnie wykae krtkowzroczno, poniewa takie usiowania skutkuj z reguy wysikiem dla oka. Pewien pacjent potrafi widzie na planszy testowej liter K normalnym wzrokiem, lecz poproszony o policzenie dwudziestu siedmiu ktw, ktre zazwyczaj ma ta litera, traci cakowicie ostro. Stan napicia w oku, ktre nie widzi na odlego jest oczywistoci, poniewa jak to ju wykazaem oko w stanie spoczynku jest dostosowane do dalekiego widzenia. Jeeli kto twierdzi, e nic nie robi chcc widzie na odlego, musi by w bdzie. Ksztat gaki ocznej podczas patrzenia na odlego nie moe ulec zmianie bez odpowiedniego napicia. Napicie jest take przyczyn zego widzenia z bliskiej odlegoci, poniewa minie odpowiadajce na polecenie bliskiego widzenia pynce z mzgu, robi to bez adnego napicia. Tylko poprzez wysiek mona zapobiec wydueniu si oka przy patrzeniu z bliska. Tylko w stanie cakowitego spoczynku - rozlunienia", oko widzi doskonale. Kady ruch czy to oka, czy obserwowanego obiektu skutkuje bdem refrakcji. Przy pomocy retinoskopu mona wykaza, e nawet konieczne ruchy gaki ocznej powoduj drobne bdy refrakcji, natomiast kino pozwolio na udowodnienie w praktyce niemonoci ostrego widzenia

poruszajcych

si

obiektw.

Gdy

ruch

widzianego

obiektu

jest

wystarczajco powolny, pogorszenie widzenia jest na tyle niewielkie, e staje si niezauwaalne, lecz jeli obiekty znajduj si w szybkim ruchu, mog by postrzegane jedynie jako rozmazane plamy. Z tego powodu trzeba byo wynale takie urzdzenie, ktre pokazywaoby ruchome obrazy w taki sposb, e kady obraz byby widziany tylko przez jedn szesnast cz sekundy. Ruchome kino nigdy tak naprawd nie byo w ruchu. Akt widzenia jest pasywny. Rzeczy s widziane, tak jak s odczuwane lub syszane, czy smakowane bez uycia wysiku, czy aktw dziaania ze strony dowiadczajcego odczu podmiotu. Przy doskonaym wzroku litery na tablicach testujcych, idealnie czarne i doskonale odrniajce si od ta, oczekuj na ich rozpoznanie. Nie musz by odszukiwane, one tam s. Wadliwy wzrok organizuje poszukiwania i owy. Oko poda za literami. W celu ich zobaczenia wytwarza si wysiek. Przypuszczalnie minie czowieka nigdy nie s w stanie penego wypoczynku. Naczynia krwionone z ich powok mini nigdy nie odpoczywaj. Nie ustaj w pracy nawet podczas snu. Lecz normalny stan nerww zmysowych suchu, wzroku, smaku i dotyku to stan spoczynku. Mona na nie oddziaywa, lecz same nie mog dziaa. Nerw wzrokowy, siatkwka i centra wzroku w mzgu s tak samo pasywne jak paznokie. W ich budowie nie ma niczego co mogoby umoliwi im dziaanie, jeli natomiast zacznie si na nie oddziaywa siami z zewntrz, ich efektywno w kadym przypadku ulegnie zmniejszeniu. rdem wszystkich zewntrznych oddziaywa obciajcych oko jest umys. Kada myl o jakimkolwiek wysiku przekazuje sygna do oka i kady tego rodzaju impuls powoduje zmiany w ksztacie gaki ocznej, obniajc wraliwo w centrum wzroku. Jeli kto chce unikn wad refrakcji, musi porzuci mylenie o wysikach. Kady rodzaj umysowego napicia zawsze, w wiadomy lub niewiadomy sposb, powoduje napicie oczu i jeli napicie przenika do procesu widzenia kadorazowo wytwarza si bd refrakcji. Pewien ucze, ktry by zdolny odczyta doln lini liter na tablicy

Snella z odlegoci dziesiciu stp, po reprymendzie otrzymanej od nauczyciela nie by w stanie odczyta wielkiego C widocznego normalnie z odlegoci dwustu stp. Sporo dzieci moe doskonale widzie dopki ich matka znajduje si w pobliu, ale jeli matka opuci pomieszczenie, staj si natychmiast bliskowzroczne z powodu napicia o podou lkowym. Nieznane przedmioty dlatego wytwarzaj napicie wzroku, a w konsekwencji bd refrakcji, gdy poprzedza je napicie umysu. Kto moe mie dobry wzrok w momencie wypowiadania prawdy, ale jeeli powie co co nie jest prawd (nawet bez intencji wprowadzenia kogo w bd) lub wyobraa sobie co czego nie ma pojawi si bd refrakcji, poniewa nie mona stwierdzi lub wyobrazi sobie czego nieprawdziwego bez adnego wysiku. Mog roci sobie prawo do odkrycia twierdzenia, e mwienie kamstw jest szkodliwe dla wzroku i jakkolwiek wiele innych okolicznoci moe mie wpyw na defekty widzenia, ten fakt moe by atwo udowodniony. Jeeli kto potrafi czyta wszystkie mae litery na dolnej linii tablicy testowej i rozmylnie lub przez nieuwag pomyli ktr z nich, retinoskop wykae bd refrakcji. W wielu przypadkach prosiem badanych o podanie ich nieprawdziwego wieku lub o wyobraenie sobie, e s starsi lub modsi o jeden rok i zawsze w tych wypadkach retinoskop wykazywa bd refrakcji. Dwudziestopicioletni mczyzna podczas patrzenia na czyst cian bez usiowania widzenia nie wykazywa bdw refrakcji, ale gdy powiedzia, e ma dwadziecia sze lat lub kto inny mu to powiedzia albo prbowa to sobie wyobrazi, stawa si krtkowzroczny. Ten sam efekt pojawia si, gdy owiadcza, e ma dwadziecia cztery lata, albo gdy sobie to wyobraa. Gdy stwierdza lub przypomina sobie prawd, jego wzrok wraca do normy, ale przy bdnym wyobraeniu lub wypowiedzi, jego refrakcja rwnie stawaa si bdna. Napicie umysowe moe spowodowa wiele innych rodzajw napicia wzroku. Zgodnie z owiadczeniami najwyszych autorytetw istnieje tylko z jeden tak rodzaj napicia wzroku, niedefiniowany lub stan wynikajcy zwanego naduycia wzroku" przemczenia

powodujcego nieprawidowy ksztat gaki ocznej. Mog wykaza, e

istnieje nie tylko rny stan napicia dla kadego zrnicowanego bdu refrakcji, ale e rny rodzaj napicia odpowiada wikszoci wad i chorb oka. Napicie, ktrego konsekwencj jest bd refrakcji nie jest tym samym, ktre powoduje zeza, katarakt, jaskr (choroba, w ktrej gaka oczna staje si zbyt twarda), niedowidzenie, zapalenie spojwek, czy brzegw powiek lub chorb nerwu wzrokowego, czy siatkwki. Wszystkie te przypadoci mog wystpowa z niewielkim bdem refrakcji i podczas leczenia jednego rodzaju napicia ulegaj poprawie inne rejony, gdzie wspwystpuje napicie. Czasem zdarza si, e stany napicia zwizane z takimi chorobami jak katarakta i jaskra mijaj bez usunicia napi powodujcych bdy refrakcji. Nawet bl, ktry tak czsto towarzyszy bdom refrakcji nie jest nigdy spowodowany tym samym napiciem, ktre byo powodem bdw. Niektrzy krtkowidze nie mog czyta bez blu lub poczucia dyskomfortu, lecz wikszo z nich nie cierpi z powodu tej niedogodnoci. Gdy osoba dalekowzroczna spoglda na oddalony obiekt dalekowzroczno ulega zmniejszeniu, lecz bl i dyskomfort moe si powikszy. Jakkolwiek istnieje wiele rnych rodzajw napi, istnieje tylko jedna metoda leczenia ich wszystkich relaksacja. Zdrowie oczu zaley od stopnia ukrwienia, za na krenie w wielkiej mierze wywiera wpyw sposb mylenia. Gdy mylenie pozostaje w normie to znaczy, e nie towarzyszy mu ekscytacja, czy napicie krenie krwi w mzgu oraz dopyw krwi do nerwu wzrokowego oraz orodki wzroku w mzgu pozostaj w normie, podobnie jak i sam proces widzenia. Jeeli mylenie odbiega od normy, zaburzeniu ulega krenie, za dopyw krwi do orodkw wzroku i nerwu wzrokowego zostaje zmieniony, zdolno widzenia ulega obnieniu. Moemy wiadomie kreowa myli, ktre zakc krenie i obni ostro wzroku. Moemy take wiadomie tworzy myli, ktre podtrzymuj krenie w normie, pomagajc w leczeniu bdw refrakcji i wielu innych chorb oczu. aden bezporednio skierowany wysiek nie moe usprawni naszego widzenia, ale moemy zrobi to w sposb poredni poprzez nauk kontrolowania naszych myli. Moecie nauczy ludzi jak wytworzy bd refrakcji, zeza, jak widzie

dwa obrazy jednego obiektu: jeden ponad drugim, albo obok siebie lub pod kadym podanym ktem, po prostu dziki nauczeniu ich mylenia w szczeglny sposb. Jeli myli wywoujce zaburzenia zostan zastpione stanem relaksacji, zez ulegnie zanikowi, podwjne widzenie i bdy refrakcji zostan skorygowane. Jest to prawdziwe w rwnym stopniu dla wad istniejcych od dawna, jak i dla wad wywoanych na danie. Stopie ich zaawansowania i czas trwania nie ma znaczenia, ich wyeliminowanie zostanie osignite tak szybko jak tylko pacjent bdzie zdolny zreorganizowa si i utrzyma kontrol nad mylami. Kady bd refrakcji, zez, czy kady inny rodzaj funkcjonalnego zaburzenia wzroku ma przyczyny w myleniu bdnym sposobie mylenia i rozprasza si tak szybko, jak tylko proces mylenia ulegnie relaksacji. Najwikszy stopie bdu refrakcji moe zosta skorygowany w cigu kilku sekund, w tym samym czasie moe znikn zez, za lepota spowodowana niedowidzeniem moe zosta wyleczona. Jeli stan relaksacji bdzie chwilowy, poprawa wzroku bdzie chwilowa. Jeli relaksacja bdzie dugotrwaa, poprawa bdzie rwnie trwaa. Ten stan relaksacji nie moe jednak zosta osignity przez jakikolwiek rodzaj wysiku. To jest fundamentalna zasada, ktr naley zrozumie. Dopki myli si wiadomie lub niewiadomie, e zmniejszenie napicia mona osign poprzez inny rodzaj napicia, dopty wyleczenie bdzie niemoliwe.

ROZDZIA 8 CENTRALNA FIKSACJAOko jest miniaturow kamer, w wielu przypadkach dziaajc w taki sam sposb, jak nieoywiony aparat uywany w fotografii. Jednake pod jednym wzgldem te dwa instrumenty dzieli olbrzymia rnica. Czuo kliszy fotograficznej jest rwna w kadym jej miejscu, z drugiej za strony, siatkwka oka posiada punkt maksymalnej czuoci, a kada inna jej cz proporcjonalnie do oddalenia od tego punktu jest coraz mniej czua. Ten punkt maksymalnej czuoci nazywa si fovea centralis, czyli dokadnie: doek centralny". Budowa siatkwki bardzo delikatnej membrany, ktrej grubo waha si od

1,5-3 mm jest bardzo zoona. Skada si z omiu warstw, z ktrych tylko jedna jest zdolna do odbioru bodcw wzrokowych. Ta warstwa jest pokryta miniaturowymi prcikami, rnymi w formie i w zrnicowany sposb rozmieszczonymi. W centrum siatkwki znajduje si niewielkie okrge wzniesienie, znane od zabarwienia jakie przybiera po mierci i czasami w yciu macula lutea, czyli ta plamka. W centrum, plamki znajduje si fovea, gbokie wklnicie o ciemnym zabarwieniu. W rodku tego zagbienia nie ma prcikw, za ciaka stokowe s wyduone i bardzo blisko cinite. Pozostae warstwy siatkwki staj si w tym miejscu bardzo cieniutkie albo w ogle zanikaj, tak e stoki s pokryte ich ledwie dostrzegalnym ladem. Poza centrum fovea, stoki staj si grubsze i liczniejsze i s przemieszane z prcikami, ktrych liczba wzrasta w pobliu granic siatkwki. Dokadne dziaanie tych prcikw i stokw nie zostao wyjanione, ale jest faktem, e w centrum fovea, gdzie wszystkie elementy, oprcz stokw i zwizanych z nimi komrek ulegaj zanikowi, znajduje si miejsce najostrzejszego widzenia. W miar oddalania si od tej plamki, ostro widzenia gwatownie maleje. Dlatego te oko o wzroku normalnym widzi tylko cz kadej rzeczy najlepiej, za inne czci gorzej, proporcjonalnie do ich oddalenia od punktu maksymalnej ostroci. Zmiany powyszego pozwalaj stwierdzi organiczn lub czynnociow utrat centralnej fiksacji. Przy normalnym wzroku czuo fovea jest w normie, lecz przy wadach wzroku, bez wzgldu na ich przyczyny, czuo fovea'y jest obniona, tak e oko widzi rwnie dobrze albo nawet lepiej innymi partiami siatkwki. Wbrew powszechnym mniemaniom, cz obrazu dobrze widzianego przy normalnym wzroku jest wyjtkowo maa. Podrczniki podaj, e z odlegoci dwudziestu stp z pen ostroci mona widzie tylko powierzchni o rednicy 1,2 cm, ale kady kto prbowa z tej odlegoci widzie w caoci mae literki na tablicy Snella (ktrych rednica moe by nawet mniejsza ni 1,2 cm) natychmiast wykazuje krtkowzroczno. Przyczyn dysfunkcji w centrum widzenia jest napicie umysowe, poniewa kady przypadek nieprawidowej pracy oka, zarwno jego

funkcji, jak i wad organicznych, czy si z umysowym stanem napicia i przez to musi by poczony z utrat centralnej fiksacji. Jeeli umys znajduje si pod napiciem, oko z reguy staje si mniej lub bardziej lepe. W pierwszej kolejnoci niewiadome staje si centrum widzenia, czciowo lub cakowicie, stosownie do stopnia napicia. Jeeli stan napicia jest odpowiednio wysoki, siatkwka moe by w caoci lub czciowo uszkodzona. Jeeli wystpia wada w centralnym widzeniu i stao si ono cakowicie lub czciowo niemoliwe, niemoliwe jest dobre widzenie punktu, na ktry skierowany jest wzrok najlepiej widoczne nie s bynajmniej obiekty widziane na wprost, poniewa wraliwo siatkwki staa si taka sama we wszystkich jej miejscach lub (by to lepiej okreli) staa si lepsza