1

Banki, króna, evraESB fundur SA, 31. janúar 2008

Edda Rós KarlsdóttirForstöðumaður Greiningardeildar Landsbankans

2

Krónan kom okkur vel í upphafi útrásar bankanna

• Íslenska krónan og verðtryggingin eiga stóran þátt í sveigjanleika íslenska hagkerfisins

• Fjármálakerfið er byggt upp í umhverfi sveiflna og hefur sýnt mikinn styrk

• Bankarnir njóta þess erlendis að vera kerfis-bankar (og fyrrverandi ríkisbankar eða fjárfestingasjóðir ríkisins). Lánshæfiseinkunnir hafa tekið mið af því og verið mjög háar

• Bankarnir hafa haft góðan aðgang að fjármagni á alþjóðlegum fjármagnsmörkuðum og sögulega fengið mjög góð lánakjör

– þó hafa kjörin verið eitthvað lakari en kjör “sambærilegra” banka erlendis (5 til 10 punkta)

• Sterk króna framan jók kaupmátt bankanna erlendis

• Í sveiflum felast tækifæri og sérhæfing, sem hægt er að nýta sér í útrásinni

3

Útlán banka og sparisjóða, árslok 2008

Innlendir aðilar62%

Erlendir aðilar38%

Íslensk króna31%

Erlend mynt69%

• 60% af heildartekjum stóru bankanna koma erlendis frá• 50% lána til innlendra aðila er í erlendri mynt

– Fyrirtæki 62% af heildarlánum í erlendri mynt– Heimili 17%– Sveitarfélög 30%

• Um 75% tekna bankanna eru í erlendri mynt

Heimild: Seðlabanki Íslands

4

Í kjölfar útrásar: Hlutfallslega dýrt að reka krónu-banka

• Kostnaður hingað til:– Dýrt að verja eigið fé gegn sveiflum

í krónunni

– Óvenjulegar sveiflur í vaxtatekjum vegna verðtryggingarójafnaðar

• Kostnaður til framtíðar– Meiri sveiflur í tekjum og efnahag

– Hlutabréf bankanna í krónum eru ekki vinsæl sem greiðsla við sameiningar og yfirtökur erlendis

– Vantrú hefur skapast á getu Seðlabankans sem lánveitanda til þrautarvara

– Íslenska áhætta er verðlögð afar há og endurspeglast í hærri lánskjörum – ekki eingöngu í höndum bankanna sjálfra að hafa áhrif á

-6

-4

-2

0

2

4

6

8

10

Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4

2006 2007

Sveiflur í tekjum vegna verðtryggingarójafnvægis

Heimild: Greiningardeild Landsbankans

5

Eigið fé(150 ma.ISK)

Íslenskar eignir 30%

Erlendar eignir 70%

Erlendar eignir 76%

Dæmi: 70% af efnahag er í erlendri mynt

6

Eigið fé(150 ma.ISK)

Íslenskar eignir 30%

Erlendar eignir 70%

ISK 24%

Erlendar eignir 76%

25% veiking krón-unnar

Dæmi: 70% af efnahag er í erlendri mynt

7

Bankarnir verja eigið fé með 535 ma.kr gjaldeyrisstöðu

• Íslensku bankarnir hafa valið að verja eiginfjárstöðuna með stórum gjaldeyrisstöðum

– Allir alþjóðlegir bankar þurfa að skoða varnir vegna gjaldeyrissveiflna

• Kostnaðurinn er skammtímavaxtamunurinn við útlönd og hann er hár á Íslandi

• Þetta má leysa með því að heimila færslu eigin fjár í erlenda mynt

0

100

200

300

400

500

600

jan.04 jan.05 jan.06 jan.07

Gjaldeyrisstaða bankanna

Heimild: Seðlabanki Íslands

8

Vörn evru-banka gagnvart pundi kostar lítið – eða ekkert

Flökt krónu, evru og pundsVaxtamunur krónu-evru og evru-punds

króna-pund evra-pund

króna-evra

Source: Reuters EcoWin

99 01 02 03 04 05 06 07

-5,0

-2,5

0,0

2,5

5,0

7,5

10,0

12,5

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

jan.2000 jan.2002 jan.2004 jan.2006 jan.2008

EUR/GBP EUR/ISK GBP/ISK

Heimild: Reuters EcoWin

9

Kostnaður til framtíðar fyrir banka að vera með krónu

• Trúverðugleiki, traust eiginfjárstaða og sterk lausafjárstaða eru meðal mikilvægustu “eigna” hvers banka

– Íslensku bankarnir eru allir með sterka eiginfjárstöðu og lausafé til að mæta endurgreiðslum skulda í heilt ár

10

Góð lausafjárstaða

EUR ma

Lausafjárstaða

Q4

Fjármögnunarþörf

2008

Endurgreiðslurog hlutfall af efnahag

Innlánog hlutfall af útlánum

Kaupþing 13,4 3,5(6% af efnahag)

15,2 (42% af útlánum)

Glitnir 6,0 3,5(11% af efnahag)

7,9(37% af útlánum)

Landsbanki 9,0 0,8(2% af efnahag)

15,6(70% af útlánum)

Heimild: Ársreikningar 2007 frá Kaupþingi, Glitni og Landsbanka

0

1,000

2,000

3,000

4,000

5,000

6,000

2008 2011 2014 2017 2020 2023 2026 2029

bn EUR

0

1,000

2,000

3,000

4,000

5,000

6,000

2008 2011 2014 2017 2020 2023 2026 2029

bn EUR

0

1,000

2,000

3,000

4,000

5,000

6,000

2008 2011 2014 2017 2020 2023 2026 2029

bn EUR

55%(af efnahag)

61%(af efnahag)

31%(af efnahag)

11

Kostnaður til framtíðar fyrir banka að vera með krónu

• Trúverðugleiki, traust eiginfjárstaða og sterk lausafjárstaða eru meðal mikilvægustu “eigna” hvers banka

– Íslensku bankarnir eru allir með sterka eiginfjárstöðu og lausafé til að mæta endurgreiðslum skulda í heilt ár

• Erlendir markaðsaðilar setja spurningarmerki við getu SÍ sem lánveitanda til þrautarvara

– Eignir bankakerfisins eru nú 10x landsframleiðsla. Var 1,8x árið 2003. Endurspeglast m.a. í miklum skuldum þjóðarbúsins erlendis (brúttó 500% af VLF)

– Moody’s segir að frekari vöxtur bankakerfisins setji lánshæfi íslenska ríkisins í hættu. Dótturfélag fremur en útibú

12

Skuldatryggingar í hæstu hæðum

KaupþingGlitnir

Landsbanki

Íslenska ríkiðITRAXX Financials

13

Kostnaður til framtíðar fyrir banka að vera með krónu

• Trúverðugleiki, traust eiginfjárstaða og sterk lausafjárstaða eru meðal mikilvægustu “eigna” hvers banka

– Íslensku bankarnir eru allir með sterka eiginfjárstöðu og lausafé til að mæta endurgreiðslum skulda í heilt ár

• Erlendir markaðsaðilar setja spurningarmerki við getu SÍ sem lánveitanda til þrautarvara

– Eignir bankakerfisins eru nú 10x landsframleiðsla. Endurspeglast m.a. í miklum skuldum þjóðarbúsins erlendis (brúttó)

– Moody’s segir að frekari vöxtur bankakerfisins setji lánshæfi íslenska ríkisins í hættu

• Miklar og viðvarandi sveiflur í hagkerfinu og hár vaxtamunur við útlönd veldur því að íslenska krónan er í dag flokkuð meðal nýmarkaðsmynta

– Áhættuþáttur í sjálfu sér

14

Skuldatryggingaálög (CDS) á nokkur hávaxtalönd

15

16

Kostnaður til framtíðar fyrir banka að vera með krónu

• Trúverðugleiki, traust eiginfjárstaða og sterk lausafjárstaða eru meðal mikilvægustu “eigna” hvers banka

– Íslensku bankarnir eru allir með sterka eiginfjárstöðu og lausafé til að mæta endurgreiðslum skulda í heilt ár

• Erlendir markaðsaðilar setja spurningarmerki við getu SÍ sem lánveitanda til þrautarvara

– Eignir bankakerfisins eru nú 10x landsframleiðsla. Endurspeglast m.a. í miklum skuldum þjóðarbúsins erlendis (brúttó)

– Moody’s segir að frekari vöxtur bankakerfisins setji lánshæfi íslenska ríkisins í hættu

• Miklar og viðvarandi sveiflur í hagkerfinu og hár vaxtamunur við útlönd veldur því að íslenska krónan er í dag flokkuð meðal nýmarkaðsmynta.

– Áhættuþáttur í sjálfu sér

• Íslenska áhættuálagið mun reynast bönkunum of hátt til framtíðar– Hætta á að einhver (lítill) hluti sé kominn til að vera – Mjög líklegt að íslenska áhættuálagið verði alltaf hlutfallslega hátt á

umrótatímum á alþjóðamörkuðum

17

Af hverju er evra bankavæn?

• Ef óbreyttar aðstæður í gjaldeyrismálum – Frekari stækkun bankanna illmöguleg, nema með flutningi höfuðstöðva

(gerast erlendur banki) – Öfug yfirtaka líklegri, vegna lakari fjármögnunarkjara íslenskra banka

• Bætt umgjörð getur bætt samkeppnisstöðu íslensku bankanna á ný– Heimild til uppgjörs í erlendri mynt og skráningar hlutafjár í erlenda mynt– Aukinn gjaldeyrisvarasjóður SÍ og samningar við erlenda seðlabanka um

aðgang að lausu fé– Frekari vöxtur bankakerfisins verður þó erfiður. Á meðan ekki er

“ótakmarkaður” aðgangur að lausafé verða bankarnir áfram viðkvæmir fyrir alþjóða-sveiflum

• Upptaka evru– Tvímæli tekin af varðandi lán til þrautarvara. Þó einungis ef evra er tekin

upp með inngöngu í EMU og þar með ESB– Líklegt að “íslenska áhættan” verði tjúnuð niður í samræmi við hlutfall

íslenskra tekna bankanna