balikesİr İl raporuegev.org.tr/ilraporlari/balikesir.pdfbulunmaktadır. bunlardan meskun olanlar...

Balıkesir İl Planlama ve Koordinasyon Müdürlüğü

BALIKESİR İL RAPORU

I. TARİHÇE

İnsanların yaşayabileceği her türlü iklim ve doğa koşullarına sahip Balıkesir

topraklarına tarihin bilinen en eski çağlarından bu yana insanlar yerleşmiştir. Balıkesir ve

çevresindeki en eski yaşam yerleri M.Ö.8000-3000 yılları arasında görülmektedir. Bölge antik

çağda Mysia diye anılmaya başlamıştır.

Türkler gelmeden önce, bölgede Bytinler, Mysler, Frigler, Persler, İskender

İmparatorluğu, Selevkuslar ve Bergama Krallığı egemen olmuştur. Bergama Krallığının ortadan

kaldırılmasıyla, Balıkesir ve çevresi Doğu Roma (Bizans) toprakları içinde kalmıştır. VII.

Yüzyıldan itibaren de değişik tarihlerde İstanbul’u kuşatmak için gelen Arap-İslam orduları da

bu bölgede konaklanmışlardır.

Mysia bölgesi ilk çağlarda Persler tarafından istilaya uğramış, M.Ö. 334’de İskender

İmparatorluğu, daha sonra da Bergama Krallığı toprakları içine girmiştir.

Balıkesir ve çevresine Türklerin ulaşmaları 1071 Malazgirt Zaferinden sonra mümkün

olmuştur. Karesi Beyliği 1336 yılında Osmanlı Birliği ile birleşmiştir. 1841 yılında, Balıkesir

Hüdavendigar Vilayetinin bir sancağı haline getirilmiş, 1881-1888 yılları arasında Karesi

Vilayeti kurulmuş, 28 Haziran 1909’da Karesi sancağı müstakil mutasarrıflık haline

getirilmiştir.1923 yılında vilayet olmuş, 1926 yılında Balıkesir adını almıştır.

Balıkesir Milli Mücadele yıllarında Redd-i İlhak Cemiyetini kuran ve düşmana karşı

koyan ilk iller arasında yer almıştır.

18 Mayıs 1919 tarihinde Alaca Mescit’te toplanan 41 kişilik heyet, Atatürk’ün tarihi

Amasya Genelgesi ile “ Milletin istiklalini yine milletin azm-i kararı kurtaracaktır. ” uyarısına

uymak suretiyle Balıkesir Kongresini yaparak milli mücadele hareketini başlatmıştır. 30 Haziran

1920’de işgal edilen Balıkesir, 6 Eylül 1922 tarihinde yunan işgalinden kurtarılmıştır. Balıkesir’e

çeşitli tarihlerde 7 kez gelen Atatürk, ilk ziyaretini 06 Şubat 1923 tarihinde gerçekleştirmiştir.

1


II. COĞRAFİ YAPI

Balıkesir, Güney Marmara’da yer almakta, hem Marmara hem de Kuzey Ege

Bölgesinde toprakları bulunmaktadır. Doğuda Bursa, Kütahya, güneyde İzmir, Manisa, batıda

Ege Denizi, Çanakkale, kuzeyde Marmara denizi ile çevrilidir.

Yüzölçümü (göller hariç) 14.299 km2, rakımı 139 metredir. 81 il içinde toprak genişliği

bakımından 12. sırada yer almaktadır.

İl, 390 06’ ile 400 49’ kuzey enlemleri, 260 39’ ile 280 58’ doğu boylamları arasında yer

almaktadır.

İl topraklarının % 47’si (675.010 hektar) orman-funda, % 35’i (513.946 ha.) tarım

arazisi, 210.014 hektarlık bir alan çayır ve meralardan oluşmaktadır

Balıkesir’in engebeli bölgesini doğu ve güney bölgesi oluşturur. Deniz seviyesinden en

yüksek noktası olan Akdağ Tepesi (Dursunbey 2089 m.), Alaçam Dağları 1652 m., Madra

Dağları 1338 m., Çataldağ 1336 m., Kazdağları 1767 m’dir. Sındırgı, Bigadiç, Balıkesir,

Manyas, Gönen ve Edremit ovalarının denizden yükseklikleri 10–220 m. arasındadır.

Susurluk (Simav) Çayı, Kocaçay ve Gönen Çayı Marmara Denizine, Havran Çayı Ege

Denizine dökülmektedir.

Her yıl değişik türden 3 Milyon kadar kuşun uğrak yeri olan Manyas (Kuş) Gölü,

27.07.1959 tarihinde Milli Park, gölün tamamını içine alan 25.000 ha’lık saha ise 1977 yılında

Su Kuşları Koruma ve Üreme sahası ilan edilmiştir. 30.12.1993 tarihinde de TBMM’nce Ramser

Sözleşmesi listesine dahil edilmiştir.

Balıkesir’ in Marmara denizindeki kıyı uzunluğu 175.25 km., Ege Denizindeki kıyı

uzunluğu 115.5 km. olmak üzere toplam 290.75 km. kıyı uzunluğuna sahiptir.

7 adet Marmara, 21 adet Ege Denizinde olmak üzere de 28 adet irili ufaklı adası

bulunmaktadır. Bunlardan meskun olanlar Alibey (Cunda) Adası, Marmara, Avşa, Ekinlik, Paşa

Limanı, Koyun Adası ile Zeytinli Ada’dır.

2


III. DEMOGRAFİK ÖZELLİKLER, SOSYAL VE KÜLTÜREL YAPI

A. İklim ve Bitki Örtüsü

Balıkesir Akdeniz iklimi ile Karadeniz iklimi arasındaki geçiş bölgesinde

bulunmaktadır. Ege kıyılarındaki kesimlerde Akdeniz iklimi, Marmara kıyılarında Karadeniz

ikliminin etkisi görülmektedir. Kıyılardan iç kesimlere gidildikçe, iklim karasallık eğilimi

göstermektedir. Yıllık ortalama yağış 620 mm. dir. Zaman zaman etkili olan yüksek basınç

sistemleri yağış oluşumunu azaltır ve hava kirliliğinin daha yoğun yaşanmasına neden olur.

Ortalama Sıcaklık 14,7

Ortalama Güneşlenme Süresi (günde saat, dk.) 6,48

Ortalama Oransal Nem 71,03

Ortalama Yağış Miktarı 620

Ortalama Yağışlı Gün Sayısı 95,5

Ortalama Karla Örtülü Gün Sayısı 4

Ortalama Donlu Gün Sayısı 45

B. Nüfus Durumu

2000 Yılı Nüfus Sayımına göre;

İl Nüfusu : 1.076.347

a) Erkek Nüfus : 542.681 ( % 50.4)

b) Kadın Nüfus : 533.666 ( % 49.6)

c) Şehir Nüfusu : 577.595 ( % 53.66

d) Köy Nüfusu : 498.752 ( % 46.34

İl Genelinde km2’ye 75 kişi düşerken, merkezde bu yoğunluk 198 kişidir.

İlin Yıllık Nüfus Artış Hızı : Binde 9.96 artış

a) Şehirlerde : Binde 20.87 artış

b) Köylerde : Binde - 1.35 azalma

Balıkesir’de ortalama hanehalkı büyüklüğü 3.47’dir.

3


İlçe Bazında Nüfus Dağılımı Ve İlçelerin Yüzölçümü İlçe Adı

İlçe Merkezi Nüfusu

Bağlı Köy ve Kasaba Nüfusu

Toplam

Genel Nüfus Artışı (%o)

Köy (%o)

Şehir (%o)

Yüzölçümü

Km2’ye Düşen Nüfus Yoğunluğu

Merkez 215.436 72.273 287.709 15,52 -4,68 23,33 1.454 198 Ayvalık 31.986 26.752 58.738 22,66 23,54 21,93 265 222 Balya 1.916 16.953 18.869 -12,98 -12,64 -15,98 936 20 Bandırma 97.419 23.334 120.753 15,65 -10,11 22,94 592 204 Bigadiç 14.550 35.407 49.957 -0,77 -5,39 11,45 1.028 49 Burhaniye 31.227 11.972 43.199 22,09 -6,91 35,90 280 154 Dursunbey 14.654 32.775 47.429 -9,64 -17,91 11,78 1.948 24 Edremit 39.202 54.149 93.351 38,63 66,14 9,96 731 128 Erdek 18.626 13.394 32.020 18,94 0,70 34,08 333 96 Gömeç 4.122 6.861 10.983 8,46 5,02 14,46 223 49 Gönen 36.263 35.541 71.804 6,03 -13,67 30,05 1.118 64 Havran 10.122 16.660 26.782 4,08 -1,03 13,11 543 49 İvrindi 5.772 32.119 37.891 1,89 -0,13 13,97 761 50 Kepsut 5.545 22.477 28.022 -7,28 -9,32 1,43 908 31 Manyas 5.455 19.693 25.148 -15,31 -18,36 -3,48 593 42 Marmara 2.215 7.231 9.446 -3,60 -2,81 -6,13 154 61 Savaştepe 10.288 13.067 23.355 -4,12 -8,90 2,31 409 57 Sındırgı 10.492 37.292 47.784 -8,46 -13,05 9,81 1.378 35 Susurluk 22.305 20.802 43.107 0,20 -14,78 16,53 645 67

TOPLAM 577.595 498.752 1.076.347 9,96 -1,35 20,87 14.299 75 (2000 yılı nüfus sayımına göre)

İlin İlçelerine Ait Nüfus Göstergeleri

İlçe Toplam Nüfus Yıllık Nüfus

Artış Hızı (binde)

Nüfus Yoğunluğu (km2/kişi) 1990 2000

Merkez 246.329 287.709 15,52 198 Ayvalık 46.827 58.738 22,66 222 Balya 21.486 18.869 -12,98 20 Bandırma 103.260 120.753 15,65 204 Bigadiç 50.345 49.957 -0,77 49 Burhaniye 34.634 43.199 22,09 154 Dursunbey 52.230 47.429 -9,64 24 Edremit 63.430 93.351 38,63 128 Erdek 26.547 32.020 18,74 96 Gömeç 10.092 10.983 8,46 49 Gönen 67.599 71.804 6,03 64 Havran 25.711 26.782 4,08 49 İvrindi 37.181 37.891 1,89 50 Kepsut 30.138 28.022 -7,28 31 Manyas 29.310 25.148 -15,31 42 Savaştepe 24.337 23.355 -4,12 57 Sındırgı 52.004 47.784 -8,46 35 Susurluk 43.022 43.107 0,20 67 Toplam 974.274 1.076.347 9,96 75

4


2000 yılı genel nüfus sayımı sonuçlarına göre Balıkesir’in nüfusu 1.076.347’dir.

Nüfusun 507.595’i (%54) şehirlerde, 498.752’si (%46) ise kırsal bölgelerde yaşamaktadır.

Balıkesir’de şehirleşme oranı %54 (Türkiye genelinde % 65, Ege Bölgesinde % 62), yıllık nüfus

artış hızı ‰ 9,96, kilometrekare başına düşen kişi sayısı ise 75’tir. Balıkesir ili şehirleşme

oranının ve yıllık nüfus artış hızının hem Ege Bölgesi ortalamalarından hem de Türkiye

değerlerinden düşük olduğu görülmektedir. Benzer şekilde, ilin nüfus yoğunluğu da Ege Bölgesi

ve Türkiye rakamlarından düşük seviyelerde seyretmektedir.

Ülke ve Bölge ile Karşılaştırmalı Nüfus Göstergeleri

Toplam Nüfus Şehir Köy Yıllık Nüfus Artış Hızı (binde)

Nüfus Yoğunluğu

1990 2000 1990 2000 1990 2000 Toplam Şehir Köy 1990 2000Balıkesir 974.274 1.076.347 468.758 577.595 505.516 498.752 9,96 20,87 -1,35 68 75

Ege 7.594.977 8.950.972 4.344.471 5.516.663 3.250.506 3.434.309 16,42 23,88 5,50 96 113 Türkiye 56.473.035 67.853.315 33.656.275 44.099.956 22.816.760 23.753.359 18,35 27,02 4,02 73 88 Kaynak: Türkiye İstatistik Yıllığı, DİE, 2001

1990 yılı nüfus sayımı sonuçlarına göre şehir nüfusu 468.758, köy nüfusu 505.516 ve

toplam nüfus da 974.274 olarak belirlenmiş olan Balıkesir’de kentleşme oranı % 48’dir. Bu

oranın 2000 yılı nüfus sayım sonuçlarından elde edilen oranla karşılaştırıldığında (% 54),

nispeten düşük olduğu, dolayısı ile de kentleşme sürecinin halen devam etmekte olduğu

görülmektedir.

Ege Bölgesi İllerinde Net Göç Hızı (2000)

İl Net Göç Hızı (binde)

Afyon -22,55

Aydın 25,45

Balıkesir 4,85

Çanakkale 27,39

Denizli 19,86

İzmir 39,88

Kütahya -1,76

Manisa 3,21

Muğla 70,20

Uşak -6,90

Ege Bölgesi Ortalama 15,96

2000 yılı nüfus sayım sonuçlarına göre, Balıkesir ilinin net göç hızı ‰ 4,85’tir. Bu göç

hızı ile Balıkesir, Ege Bölgesi’nde bulunan iller arasında 6. sırada yer almaktadır.

5


Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi 2007 nüfus sayımı sonucuna göre toplam nüfusu

1.118.313 kişidir. 81 İl içinde nüfus bakımından 17. sırada yer almaktadır. Nüfus yoğunluğu ise

78’dir. Nüfusun % 58’i şehir ve kasabalarda % 42’si da köylerde yaşamaktadır.

Balıkesir Merkez ve İlçelerine Ait Nüfus Göstergeleri (2007)

BALIKESİR TOPLAM ŞEHİR KÖY

Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Merkez 313.630 157.856 155.774 241.404 121.527 119.877 72.226 36.329 35.897Ayvalık 58.638 29.227 29.411 34.651 17.283 17.368 23.987 11.944 12.043Balya 16.712 8.393 8.319 2.084 1.078 1.006 14.628 7.315 7.313Bandırma 128.603 63.857 64.746 110.248 54.686 55.562 18.355 9.171 9.184Bigadiç 49.676 24.400 25.276 15.638 7.639 7.999 34.038 16.761 17.277Burhaniye 48.602 24.865 23.737 36.696 18.778 17.918 11.906 6.087 5.819Dursunbey 46.938 23.075 23.863 17.701 8.728 8.973 29.237 14.347 14.890Edremit 107.620 54.373 53.247 47.383 23.885 23.498 60.237 30.488 29.749Erdek 33.187 16.968 16.219 20.475 10.465 10.010 12.712 6.503 6.209Gömeç 11.105 5.509 5.596 4.604 2.307 2.297 6.501 3.202 3.299Gönen 72.920 36.185 36.735 41.811 20.746 21.065 31.109 15.439 15.670Havran 27.711 13.953 13.758 10.531 5.198 5.333 17.180 8.755 8.425İvrindi 39.542 19.822 19.720 6.356 3.208 3.148 33.186 16.614 16.572Kepsut 26.015 12.849 13.166 6.081 2.977 3.104 19.934 9.872 10.062Manyas 23.135 11.458 11.677 5.464 2.718 2.746 17.671 8.740 8.931Marmara 8.597 4.716 3.881 2.554 1.339 1.215 6.043 3.377 2.666Savaştepe 20.868 10.379 10.489 9.296 4.638 4.658 11.572 5.741 5.831Sındırgı 42.088 20.480 21.608 12.668 6.115 6.553 29.420 14.365 15.055Susurluk 42.726 21.181 21.545 23.778 11.793 11.985 18.948 9.388 9.560TOPLAM 1.118.313 559.546 558.767 649.423 325.108 324.315 468.890 234.438 234.452

6


C. Eğitim

Eğitim, nitelikli eleman yetiştirme yönünden büyük önem arz etmektedir. Balıkesir ilinde

kademelere göre okul, öğrenci, öğretmen verileri aşağıda sunulmaktadır.

Eğitim Kademelerine Göre Okul, Öğrenci, Öğretmen Sayıları (2006 / 2007)

Türkiye Ege Balıkesir Okul Öncesi

Okul Sayısı 20.675 3.071 363 Öğrenci Sayısı 640.849 82.834 8.774 Öğretmen Sayısı 24.775 3.727 408 Öğretmen başına öğrenci sayısı 26 22 22

İlköğretim Okul Sayısı 34.656 3.945 568 Öğrenci Sayısı 10.846.930 1.206.407 135.886 Öğretmen Sayısı 402.829 52.888 6.364 Öğretmen başına öğrenci sayısı 27 23 21

Ortaöğretim Okul Sayısı 7.934 1.122 156 Öğrenci Sayısı 3.386.717 429.267 50.384 Öğretmen Sayısı 187.665 27.322 3.610 Öğretmen başına öğrenci sayısı 18 16 14

Mesleki ve Teknik Lise Okul Sayısı 4.244 640 95 Öğrenci Sayısı 1.244.499 176.415 20.394 Öğretmen Sayısı 84.276 12.806 1.765 Öğretmen başına öğrenci sayısı 15 14 12

Kaynak: TUİK, İl Milli Eğitim Müdürlüğü

Balıkesir’de, okul öncesi, ilköğretim, ortaöğretim, meslek ve teknik liseler sınıflandırması

ile incelenmiştir. Balıkesir’de okul öncesi eğitimde öğretmen başına düşen öğrenci sayısı Ege

Bölgesi ortalaması ile eşit, Türkiye ortalamasına göre düşüktür. İlköğretim, ortaöğretim, mesleki

ve teknik liselerde ise öğretmen başına düşen öğrenci sayısı hem Ege Bölgesi hem de Türkiye

ortalamalarının altındadır.

Balıkesir’de gerek okul öncesi ve ilköğretimde gerekse ortaöğretimde okullaşma oranı

Türkiye ortalamalarının üzerinde yer almaktadır.

7


Eğitim Kademelerine ve Cinsiyete Göre Okullaşma Oranları Türkiye Balıkesir Okul Öncesi

Kız 46,08 54,70 Erkek 47,76 56,01 Toplam 46,94 55,37

İlköğretim Kız 93,37 96,01

Erkek 99,21 99,77

Toplam 96,34 96,91

Ortaöğretim Kız 76,66 86,86 Erkek 96,24 90,22 Toplam 86,64 88,64

Kaynak: İl Milli Eğitim Müdürlüğü (2007)

Balıkesir Üniversitesi, 11 Temmuz 1992 tarih ve 21281 sayılı Resmi Gazete’de

yayınlanan 3837 Sayılı Kanun gereğince kurulmuş ve 1 Ocak 1993 tarihinden itibaren de tüzel

kişilik kazanarak faaliyetlerini sürdürmektedir. İldeki fakülte, yüksek okul, meslek yüksek

okulları ve enstitüler şunlardır:

Tıp Fakültesi

Fen ve Edebiyat Fakültesi

Bandırma İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi

Mühendislik-Mimarlık Fakültesi

Necatibey Eğitim Fakültesi

Güzel Sanatlar Fakültesi

İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi

Balıkesir Sağlık Yüksek Okulu

Bandırma Sağlık Yüksek Okulu

Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Yüksek Okulu

Beden Eğitimi ve Spor Yüksek Okulu

Ayvalık, Balıkesir, Bandırma, Bigadiç, Burhaniye, Dursunbey, Edremit, Erdek, Gönen, Havran, Savaştepe, Sındırgı, Susurluk ve Altınoluk Meslek Yüksek Okulları

Fen Bilimleri, Sosyal Bilimler, Gönen Jeotermal, Edremit Zeytincilik Enstitüleri

8


D. Sağlık

Balıkesir’de 23’üı devlet, 3’ü özel olmak üzere toplam 26 hastane, 3 sağlık merkezi

bulunmaktadır. İlde toplam 460 uzman, 82 diş doktoru, 514 pratisyen doktor, 1.423 hemşire ve

1.238 ebe görev yapmaktadır. İl genelinde doktor başına düşen yatan hasta sayısı 1.200’dir. İl

genelinde toplam yatak sayısı 3.457 olup, bir yatağa düşen nüfus sayısı 361’dir.

Genel Sağlık Bilgileri Devlet Hastanesi Sayısı 23Yatak Sayısı 3.457Özel Hastane 3Yatak Sayısı 60Sağlı Merkezi Sayısı 3Sağlık Ocağı Sayısı 131Sağlık Evi 140Ana-Çocuk Sağlığı Merkezi 7Verem Savaş Dispanseri 7

Kaynak: T.C. Balıkesir İl Sağlık Müdürlüğü

E. Kültürel Yapı

Balıkesir ili sınırları içinde çok sayıda tarihsel, ekolojik ve doğal cazibe alanları yer

almaktadır. Bunlar arasında başlıcaları Kuş Cenneti Milli Parkı, Erdek, Bandırma, Edremit

Körfezleri ile Ayvalık kıyılarındaki plajlar ve Şeytan Sofrası, Marmara Adaları, Alibey (Cunda)

Adası, Erdek ve Gönen Açık Hava Müzeleri, Kyzikos Kalıntıları, Balıkesir'de Yıldırım Camisi

(Eski Cami), Zağanos Paşa Külliyesi, Ayvalık'ta Saatli Kilise Camisi, Alibey Camisi (Çınarlı

Cami), Gönen, Pamukçu-Bengi, Balya Dağ, Hisar, Hisarköy (Asarköy), Karağaç (Uyuz),

Kepekler Kaplıcaları, Dutluca Köyü İçmesi, Zeytinli Ada Kaplıca ve İçmesi olarak sıralanabilir.

Balıkesir ilinde tescil edilmiş taşınmaz kültür ve tabiat varlıkları ile sit alanları aşağıdaki

gibidir.

9


Sit Alanları Adet Arkeolojik Sit Alanı 194 Kentsel Sit Alanı 10 Doğal Sit Alanı 38 Tarihi Sit Alanı Diğer Sit Alanları Arkeolojik ve Doğal Sit 3 Tarihi ve Doğal Sit 1 Tarihi+Doğal+Arkeolojik Sit 1 Tarihi ve Kentsel Sit 1 Toplam 248 Kültür (Tekyapı Ölçeğinde) ve Tabiat Varlıkları 2.790 GENEL TOPLAM 3.038

Kaynak:İl Kültür ve Turizm Müd. 2007

Bugün Kuva-yi Milliye Müzesi olarak kullanılmakta olan bina, Balıkesir’in önemli

kültürel varlıkları arasında yer almaktadır. 1996 yılındaki resmi açılışı ile Kuva-yi Milliye

Müzesi oluncaya değin, Belediye Binası olarak kullanılmış bulunan bina, 1840 yılında Karesi

Sancağı Defterdarı Giridizade Mehmet Paşa'nın konağı olarak yaptırılmış, daha sonra 1800

yıllarında bir yangın sonucu yok olmuş, yerine torunu Halit Paşa konağı inşa ettirilmiş ve

Kurtuluş Savaşı esnasında önemli hizmetlerin verildiği bir mekan olmuştur.

15 Mayıs 1919 yıllarında İzmir'in işgalinden sonra, 16 Mayıs 1919'da Balıkesirlilerin

toplanarak silahlı mücadele kararının alındığı ve Kuva-yi Milliye hareketinin başladığı bu bina,

uzun yıllar II. Kolordu Komutanlığı'na ve Ali Hikmet Paşa'ya da karargah olarak hizmet vermiş,

İzmir Şimal Cepheleri Heyeti'nin çalışma merkezi olmuştur. Konağın kompleksi içinde bulunan

ve 1913 yılında "Okuma Yurdu" olarak açılan ve yine 18 Mayıs 1998'de "Milli Mücadele

Tarihimiz Kitaplığı" olarak hizmete giren binada 6 Şubat l923 tarihinde Balıkesir'e ilk

gelişlerinde Büyük Atatürk de kalmıştır.

Ayrıca müzede, Balıkesir’de ortaya çıkarılan arkeolojik eserler ile yöresel etnografik

eserler de sergilenmektedir.

F. Turizm

Balıkesir tarihi ve kültürel bakımdan zengin bir mirasa sahip olmasının yanında konumu

ve doğası ile önemli bir turizm merkezidir. Aynı zamanda Türkiye’de turizmin ilk kez planlı

olarak başladığı Erdek ve Akçay’ın il sınırları içinde olması Balıkesir’i ayrıcalıklı kılmaktadır.

10


Marmara Denizinde Marmara, Avşa, Ekinlik, Paşalimanı Adaları ile yine Ege Denizinde

de irili ufaklı 22 ada il sınırlarımız içindedir. Balıkesir’in Kaz Dağları, Kapı Dağı, Alaçam

Dağları, Madra Dağı gibi doğa harikaları ayrı birer cennet olarak kabul görmektedir. Kaz Dağı

ve çevresi dünyanın ikinci oksijen deposu durumundadır. Manyas Gölü Kuş Cenneti Milli Parkı

“A Sınıfı” diplomasına sahip önemli bir merkezimizdir. Balıkesir’in Merkez (Pamukçu) ve

Edremit (Güre, Bostancı), Gönen, Manyas, Sındırgı, Bigadiç gibi ilçelerinde alternatif turizme

kaynaklık edecek termal su kaynakları mevcuttur.

Bacasız sanayi olarak nitelenen turizm, ilimizin en önemli kaynaklarındandır. 2007

Aralık ayı sonu itibariyle il sınırlarımız içine 57.137 yabancı turist girişi olmuştur. İşletme

belgeli tesislere giriş yapan yerli turist sayısı 286.431’dir. İlimizde 86 adet turizm işletme

belgeli, 13 adet yatırım belgeli, 520 adet belediye belgeli, 32 adet kamu kampı tesisi mevcuttur.

İlimizde bulunan tesislerde toplam 46.316 yatak bulunmaktadır. İl genelinde 38 adet seyahat

acentası faaliyet göstermektedir. Ayrıca ilimiz Türkiye’ de en çok “yazlık” dediğimiz ikinci

konut zenginidir. 125.000 den fazla ikinci konut vardır. Bunları da göz önüne alırsak il genelinde

500.000 yatak kapasitesi ve bunlardan yararlanan 2.750.000 yerli turist girişi söz konusudur.

Türkiye genelinde Antalya-Kapadokya gibi yerlere göre Balıkesir, yabancı turist girişinden

gereği gibi yararlanamamaktadır. Ancak Balıkesir bir iç turizm cenneti durumundadır. İlimizde

Edremit Körfezi gerek iç turizmin gerekse dış turizmin lokomotifidir. Buradaki körfez

havaalanın uluslararası uçuşlara açılması ile ilgili iyileştirme çalışmaları başlamıştır. Uluslararası

uçuşlara açılmasıyla yabancı turist girişinde de önemli ölçüde artışlar olacaktır. İlimizin turistik

yörelerindeki duble yol çalışmaları bitirilmek üzeredir.

Kıyı bölgelerimizde sahip olunan Mavi Bayrak sayısı şu an 13 noktadadır. Bu sayının

arttırılması için gerekli çalışmalar sürdürülmektedir.

İlimizde deniz, kum, güneş turizmine alternatif olarak, dağ, yayla, kültür, termal, sağlık

vb. turizm çeşitleri değerlendirilerek, termal ve yayla turizminin geliştirilmesi için proje

çalışmalarımız sürdürülmektedir. Aynı zamanda Erdek Kapıdağ Yarımadası ve Marmara Adasını

kapsayan bölgenin de turizm bölgesi ilan edilmesi ile ilgili çalışmalar devam etmektedir.

11


IV. DOĞAL KAYNAKLAR

Balıkesir ili gerek metalik maden gerekse endüstriyel hammadde kaynakları açısından

oldukça zengindir. İlin yeraltı kaynaklarının bir kısmı işletilip terkedilmişken bir kısmı halen

işletilmektedir.

Demir, kuşun, çinko, bakır, antimuan, cıva, altın, manganez ve krom ilin önemli metalik

madenleridir. Bor tuzları, kaolen, jips, talk, wöllastonit, barit, bentonit ve mermer ise ilin önemli

endüstriyel hammaddeleridir. Birçok sanayi ürününün yapımında kullanıldığı için çok önemli

bir maden sayılan bor tuzları, sadece Türkiye çapında değil, dünyanın da en zengin

rezervlerinden biri de ilimizdedir. Başlıca yatakları Sultançayırı, Bigadiç ve Taşköy

dolaylarında olan bor tuzları; 19.yy’dan beri işletilmekte olup yurt dışına ihraç edilmektedir.

Balıkesir; 625 milyon ton bor rezervine sahip olup, yılda 650 bin ton bor ve bor tuzu üretimi

yapılmaktadır. Ülke mermer rezervinin %80'i de Balıkesir ilinde bulunmaktadır. İldeki en önemli

enerji hammaddesi ise linyittir.

Radyoaktivite oranı yüksek şifalı sulara sahip Pamukçu, Gönen, Edremit-Güre, Balya-

Ilıca, Bigadiç-Hisarköy önemli termal merkezleridir.

V. FİZİKİ ALTYAPI

A. Ulaştırma

Balıkesir’ de 642 km devlet yolu, 579 km il yolu olmak üzere toplam karayolu ağı 1.221

km’dir. Bunun 1204 km’si asfalt yoldur. İlimizde toplam köyyolu ağı 5.086 km dir. Halihazırda

2.462 km asfalt yol, 2.262 km stabilize yol, 278 km tesviye yol, 34 km hamyol ile ulaşım

sağlanmaktadır.

Kaynak: www.kgm.gov.tr (2007)

Devlet ve İl Yollarının Satıh Cinslerine Göre Uzunlukları (km) 2007

ASFALT BETONU

SATHİ KAPLAMA TOPLAM PARKE STABİLİZE TOPRAK GEÇİT

VERMEZ TOPLAM

UZUNLUK BÖLÜNMÜŞ

YOL

Balıkesir 71 1.133 1.204 6 0 0 10 1.220 174

Ege Bölgesi 549 6.623 7.172 20 26 2 72 7.292 1.424

Türkiye 7.204 50.159 57.363 135 2.132 1.226 908 61.764 9.777

12

http://www.kgm.gov.tr/


Balıkesir ili ilçelerinin merkeze olan uzaklıkları aşağıdaki gibidir.

Ayvalık 130 km Gönen 104 km Balya 50 km Havran 78 km Bandırma 99 km İvrindi 38 km Bigadiç 38 km Kepsut 28 km Burhaniye 93 km Manyas 82 km Dursunbey 80 km Savaştepe 49 km Edremit 86 km Sındırgı 63 km Erdek 120 km Susurluk 42 km Gömeç 111 km Marmara Adası 105 km + 15 mil

1997 yılında hizmete açılan Edremit Havaalanı ile 1998 yılında hizmete açılan Balıkesir

Havaalanı yıl içinde kesintisiz ve düzenli tarifeli yurt içi ve yurt dışı uçak seferleri

yapılmamasına rağmen, hava ulaşımı açısından ilin dünya ile bağlantısını mümkün kılmaktadır.

Yıl içerisinde Edremit Havaalanından yaz aylarında yurt içi ve yurt dışı tarifeli seferler

yapılabilmektedir. Balıkesir’de Devlet Demiryollarının düzenlediği Eskişehir, Ankara, Kütahya

ve İzmir tren seferleri ile hizmet verilmektedir. Balıkesir’de 1.000 kişiye düşen özel otomobil

sayısı Ege Bölgesi ve Türkiye ile karşılaştırmalı olarak aşağıdaki tabloda verilmiştir.

1.000 Kişiye Düşen Özel Otomobil Sayısı

Balıkesir 85 Ege 86

Türkiye 80 Kaynak: TUİK, Bölgesel Göstergeler 2006

B. Haberleşme

Balıkesir ili sınırları içindeki bütün yerleşim birimlerinde şehirlerarası ve uluslararası

otomatik telefon görüşmesi yapılabilmektedir.

C. İçme Suyu

Balıkesir’in katı atık hizmeti verilen, içme ve kullanma suyu ile hizmet verilen nüfus ile

kişi başına günlük su tüketimi karşılaştırılmalı olarak aşağıda verilmiştir.

13


Katı Atık ile İçme ve Kullanma Suyu Durumu (2004)

Katı Atık Hizmeti Verilen Nüfusun Toplam Nüfusa Oranı (%)

İçme ve Kullanma Suyu ile Hizmet Verilen Nüfusun Belediye

Nüfusuna Oranı (%)

Kişi Başına Günlük Su Tüketimi (Lt/Kişi-Gün)

Balıkesir 64 98 274 Ege Bölgesi 79 99 282 Türkiye 77 99 255

Kaynak: TUİK, Bölgesel Göstergeler 2006

D. Enerji

Balıkesir ilinde 2000 yılı itibarı ile toplam elektrik tüketimi 1.456.043 megavat/saat, kişi

başına düşen elektrik tüketimi ise 1.353 kilovat/saat olarak gerçekleşmiştir. Kişi başına düşen

elektrik tüketimi sıralamasında il, Türkiye’de 26. sırada yer almaktadır. İlin elektrik tüketiminin

sektörel dağılımı aşağıda sunulmaktadır.

Elektrik Tüketiminin Sektörel Dağılımı (2006) (Mwh)

Türkiye Ege Balıkesir

Mesken 34.466.042 (%24,1)

5.389.214 (%23)

544.443 (%29,5)

Ticaret 20.256.384 (%14,2)

2.768.413 (%12)

278.862 (%15,1)

Resmi Daire 6.044.797 (%4,2)

777.702 (%3)

71.643 (%3,9)

Sanayi 68.026.712 (47,5)

12.223.236 (%51)

607.482 (%32,9)

Tarımsal Sulama 3.210.013 (%2,5)

617.300 (%3)

33.040 (%1,8)

Aydınlatma 3.950.372 (%2,8)

387.799 (%2)

80.861 (%4,4)

Diğer 6.816.178 (%4,8)

1.550.484 (%7)

229.930 (%12,5)

Toplam 143.070.499 23.714.147 1.846.260 Kaynak: www.tedas.gov.tr (2006)

Tablodan da görüleceği üzere, Balıkesir’de elektrik tüketiminin % 33’ü sanayide, %

29,5’i meskenlerde ve % 15’i ticaret alanında gerçekleşmektedir. İlin elektrik tüketiminin

sektörel dağılımı Ege Bölgesi ve Türkiye geneli ile karşılaştırıldığında, elektriğin meskenlerde

ve aydınlatmada tüketim oranlarının hem bölge hem de ülke oranlarından daha yüksek olduğu

görülmektedir. Buradaki dikkat çekici bulgu sanayi, ticaret ve tarımsal sulama oranlarında ortaya

çıkmaktadır. Balıkesir ilinde elektrik tüketiminin % 32,9’u sanayide, % 1,8’i de tarımsal

sulamada gerçekleşmektedir. Her iki oran da hem bölge (%51), hem de ülke (%47,5)

oranlarından düşüktür. Buna karşılık, elektrik tüketiminin %15,1’i ticaret alanında gerçekleştiği,

14

http://www.tedas.gov.tr/


bu oranın da hem Ege Bölgesi hem de Türkiye oranlarından yüksek olduğu görülmektedir. Bu

bulgular ışığında, Balıkesir ili ekonomisi için özellikle ticaretin önemli bir yere sahip olduğu

söylenebilir.

0

10

20

30

40

50

60

Mesken Ticaret Resmi Daire Sanayi TarımsalSulama

Aydınlatma Diğer

Yüzde (%)

Elektrik Tüketiminin Sektörel Dağılım ı

Türkiye

Ege

Balıkesir

E. Organize Sanayi Bölgeleri

İlimizde Balıkesir Organize Sanayi Bölgesi, Haddeciler Organize Sanayi Bölgesi, Gönen

Dericiler Organize Sanayi Bölgesi ve Bandırma Organize Sanayi Bölgesi olmak üzere 4 organize

sanayi bölgesi bulunmaktadır.

Organize sanayi bölgelerinin tamamlanarak tüm firmaları ile çalışır hale gelmesi

ekonomik faaliyetleri arttıracaktır. Halen 15 adet küçük sanayi sitesi 6220 iş yeri ile hizmet

vermektedir.

i. Balıkesir Organize Sanayi Bölgesi

450 hektar alanda kurulan Organize Sanayi Bölgesi 157 adet parselden oluşmaktadır. 47

firma üretime geçmiş bulunmaktadır. 22 firma inşaat aşamasında, 29 firma proje-etüt

aşamasındadır. Bugüne kadar 98 firmaya 126 adet sanayi parselinin satışı gerçekleştirilmiştir.

15


Organize Sanayi Bölgesinin ulaşım problemini çözmek için İzmir-Savaştepe karayolunu

birbirine bağlayan 4,5 km’lik 1.etap yol duble yol olarak hizmete açılmıştır. 2.etap olarak OSB-

Körfez bağlantı yolunun kamulaştırma çalışmalarına başlanmıştır. OSB içindeki 21 km’lik

stabilize yolların 15 km’lik kısmı asfaltlanmıştır.

Bölgenin içme ve kullanma suyu ihtiyaçı İkizcetepeler Barajından karşılanmaktadır.

Demiryolu yükleme boşaltma terminali yapım çalışmaları kapsamında Belediyemiz ve TCDD

arasında proje ve protokoller tamamlanmış olup, 2009 yılı sonuna kadar konteyner yükleme ve

boşaltma terminali yapılarak hizmete açılacaktır. Doğalgaz çalışmaları kapsamında 1.etap

doğalgaz yatırım programı tamamlanmıştır. Şuanda 16 firma doğalgaz kullanmaktadır.

ii. Haddeciler Organize Sanayi Bölgesi

Haddeciler OSB Müteşebbis heyeti, SS Haddeciler Toplu İşyeri Yapı Kooperatifinin

%97, İl Özel İdaresinin % 1, Sanayi Odasının % 1, Ticaret Odasının % 1 katılımı ile

oluşturulmuştur.

Bölgenin altyapısı bitirilmiş, ENH tamamlanarak elektrik enerjisi getirilmiştir. S.S.

Haddeciler Toplu İşyeri Yapı Kooperatifinin mevcut 38 üyesinin 61 adet parsel karşılığı hissesi

mevcuttur. 11 üyeye 27 parsel tahsisi yapılmıştır. 2015 yılı sonuna kadar taksitle ödenmek üzere

geçici arsa bedeli 18 YTL/m² olarak tespit edilmiştir.

Bölgede 2 tesis üretime geçmiştir. İnşaat safhasındaki parsel sayısı 20, proje

safhasındaki parsel sayısı 5’dir. Balıkesir Haddeciler Organize Sanayi Bölgesi, haddeciler

dışında diğer sanayi sektörlerine de açılmıştır.

iii. Bandırma Organize Sanayi Bölgesi

150 hektar üzerine kurulmuş olana Bandırma OSB’ nin altyapı çalışmaları

tamamlanmıştır. 74 parselden oluşan 890 ha. alana sahip OSB’ de 51 parseli satılmış olup, 10

fabrikadan 9’u üretimdedir. 3 fabrikanın inşaatı devam etmekte olup 1 fabrika üretim

yapmamaktadır.

Enerji nakil hattı ve bölge içi elektrik işi bitmiştir. EPDK’dan dağıtım lisansı alınmıştır.

Arıtma tesisi inşaatı için çalışmalara başlanmıştır. 1,5 yıl içinde doğalgazın gelmesi

beklenmektedir.

16


iv. Gönen Deri Organize Sanayi Bölgesi

220 ha büyüklüğündeki 54 sanayi parselinden oluşmuştur. 28 adedi tahsis edilmiştir.

Altyapı inşaatları tamamlanmıştır. Enerji nakil hatları ile bölge içi elektrik şebekesi ve arıtma

tesisi 2006 yılında bitirilmiştir. Beton parke yol kaplama inşaatı 2007 yılı içinde tamamlanmıştır.

Arıtma Tesisi Projeleri onaylanmak üzere Çevre ve Orman Bakanlığına gönderilmiştir.

VI. TEKNOLOJİ, SINAİ ve FİKRİ MÜLKİYET VE ARAŞTIRMA GELİŞTİRME

İlde kurulmuş bir teknopark veya geniş donanımlı bir araştırma geliştirme birimi

bulunmamaktadır. Balıkesir sahip olduğu eğitimli insan gücü potansiyelinin teknoloji geliştirme,

sınai ve fikri mülkiyetin geliştirilmesi ve iş dünyasının hizmetine sunulması için gerekli alt

yapıya sahip değildir. Ancak, Balıkesir Üniversitesi’nin özellikle teknik eğitim veren birimleri

ilin ihtiyaç duyduğu araştırma geliştirme çalışmalarına cevap verebilecek düzeyde gelişmiştir.

Organize bölgeler ve küçük sanayi siteleri ile Balıkesir ilçelerine yayılmış çeşitli sektörlerde

faaliyet gösteren sanayi kuruluşlarının bir kısmında araştırma geliştirme birimleri bulunmasına

rağmen bunların bir teknopark veya merkezi bir araştırma geliştirme birimi henüz

bulunmamaktadır.

VII. EKONOMİK YAPI

A. Balıkesir İli ve İlçelerinin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Durumu

Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı’nın 2003 yılında yapmış olduğu “İllerin Sosyo-

Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması” verilerine göre Balıkesir ili 81 il içerisinde

0.56540 endeksi ile 15. sırada yer almaktadır (Tablo 13).

Ege Bölgesi İlleri Gelişmişlik Endeksi İller Gelişmişlik Endeksi

Afyon -0,27246Aydın 0,42025Balıkesir 0,56540Çanakkale 0,36924Denizli 0,71624İzmir 2,52410Kütahya -0,20684Manisa 0,34165Muğla 0,71238Uşak 0,16867Ege Bölgesi 0,48296

Kaynak: İllerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması, DPT, 2003

17


Tablo 16’da ise Balıkesir ilinde yer alan ilçelerin DPT’nin adı geçen araştırmasındaki

verilere göre ülke genelindeki toplam 872 ilçe arasında ve Balıkesir ilinde bulunan 19 ilçe

arasındaki gelişmişlik endeksleri sıralaması sunulmaktadır.

Balıkesir İli İlçelerinin Gelişmişlik Durumu

İlçeler 872 İlçe İçinde Gelişmişlik Sırası

İl İçinde Gelişmişlik Sırası

Bandırma 23 1 Merkez 33 2 Ayvalık 64 3 Edremit 76 4 Burhaniye 96 5 Erdek 123 6 Marmara 125 7 Gönen 159 8 Susurluk 169 9 Gömeç 240 10 Havran 383 11 Bigadiç 426 12 Manyas 465 13 Savaştepe 466 14 Dursunbey 604 15 İvrindi 618 16 Sındırgı 640 17 Kepsut 674 18 Balya 701 19

Kaynak: İllerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması, DPT, 2003

Balıkesir ilçelerinin gelişmişlik durumu incelendiğinde, Bandırma’nın en yüksek

gelişmişlik endeksi ile ilk sırada, Balya ilçesinin ise en düşük gelişmişlik endeksi ile son sırada

yer aldığı görülmektedir.

B. Sanayi

Büyük bir bölümü Marmara bölgesinin güneyinde yer alan ve kuzey ege bölgesinde

toprakları bulunan ilimiz, gelişmiş bu iki bölge arasında köprü işlevi görmektedir.

İlimizde sanayi sektörünün gayrisafi yurtiçi hasıla içindeki payı %19.5, tarım

sektöründe %26.9 ve hizmet sektöründe %53.6’ dır.

Toprak altı ve toprak üstü servetler, yollar, istasyonlar, endüstri durumu ile her türlü

ekonomik faaliyet göz önüne alındığında ilimiz merkez, körfez ve Marmara olmak üzere üç

bölgede değerlendirilmektedir.

18


Sahil kesimi turizm, zeytincilik, bağcılık, balıkçılıkla uğraşmakta, iç kısımlarda da her

çeşit toprak mahsulü, hayvancılık, ormancılık ve madencilik alanlarında faaliyet görülmektedir.

Sanayi ve Ticaret alanlarında atılımlarını sürdüren Balıkesir’de tarımın geniş alana yayılı

olması tarıma dayalı endüstri kollarının gelişmesini sağlamıştır. Un, Yem, Zeytinyağı, pirina ve

konserve üreten üniteler il düzeyinde yayılmıştır. Bunlardan başka, kereste, çimento, şeker, deri,

kösele, tuğla, kiremit, makine ve teçhizat gibi sanayi kollarında yatırımlar bulunmakta, tarım

için gerekli her çeşit alet üretilmekte, bunların yurtiçi ve yurtdışına pazarlaması yapılmaktadır.

İlde sanayi işletmeleri homojen ve sektörel alanda ilçelere yayılmıştır. Merkezde tarım

makineleri, çimento, sentetik, çuval, trafo, jeneratör, un ve yem üretimi, körfez bölgesinde

zeytinyağı ve sabun üretimi, Bandırma’da beyaz et, gübre ve kimyevi maddeler üretimi,

Manyas, Gönen, Susurluk ve merkez ilçede süt ve süt ürünleri, Gönen’de dericilik, Dursunbey’

de orman ürünleri sanayi, Bigadiç ve Sındırgı’ da madencilik yaygınlaşmıştır.

Dokumacılık, elektrikli ev aletleri, elektrik makineleri, kimya, orman ürünleri yapı

malzemeleri ve ham madde ağırlıklı metal sanayi son yıllarda gelişme gösteren sanayi kollarıdır.

Sanayi sektörü ilde yaratılan GSMH içinde % 18’ lik paya sahip olup, faal nüfusun % 8’ i imalat

sanayinde çalışmaktadır.

Bölgenin İstanbul’dan sonra en büyük ve en modern tesislerine sahip olan Bandırma

Limanından başta maden olmak üzere her türlü maddenin ihracat ve ithalatı yapılmaktadır. Dış

ülkelere ihraç edilen maddelerin başında boraks gelmektedir. Bunun dışında mermer, çimento,

tarım makineleri, trafo cihazları, deniz ve tatlı su ürünleri, bitkisel yağlar, salça, meyve, sebze

ve sentetik ihracatı yapılmaktadır. 2007 yılında yapılan ihracat 316 milyon dolar, ithalat ise 298

milyon dolar olmuştur.

BALIKESİR İLİ GENEL SANAYİ DURUMU Birimi 2005 2006

SAN

AYİ D

UR

UM

U

Özel Sektöre Ait Sanayi Tesisleri adet 1013 1013 Kamuya Ait Sanayi Tesisleri adet 3 1 Organize Sanayi Bölgeleri 4 4 Endüstri Bölgeleri adet − − Küçük Sanayi Siteleri adet 15 15 Teknoloji Geliştirme Bölgeleri adet − − Teknoparklar adet − − Serbest Bölgeler adet − − Nitelikli Sanayi Bölgeleri adet − − Sanayi Odaları adet 1 1

19


BALIKESİR İLİ GENEL TİCARET DURUMU

2005 2006 TİC

AR

ET

DU

RU

MU

Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği adet 1 1 Esnaf ve Sanatkarlar Odası adet 91 91 Esnaf ve Sanatkarlar adet 44.374 49.840 İhracatçı Firma adet 151 155 İthalatçı Firma adet 155 159 Ticaret Odaları (Her Türlü) adet 8 8 İhracat Birlikleri adet 2 2 Sermaye Şirketleri adet 5.338 5.652 Şahıs Şirketleri adet 4.791 5.026 Banka Şubeleri adet 108 114

Serbest Bölge ihracat 1000 $ − − ithalat 1000 $ − −

KO

OPE

RA

TİF

LE

R

Birlik Ortağı Olan adet 343 351 kişi 24.763 24915

Ortak Sayısı adet 700 721 kişi 24.626 25600

Tasfiye Halinde adet

89 94

kişi 4310 4414

TİC

AR

ET

BO

RSA

LA

RI

Balıkesir Ticaret Borsası Şahıs kişi 173 176 Tüz.Kişi adet 83 82 Ür.Tescil bin YTL 921.305.238 915.757.375

Gönen Ticaret Borsası Şahıs kişi 55 62 Tüz.Kişi adet 59 67 Ür.Tescil bin YTL 176.054.917 203.468.266

Bandırma Ticaret Borsası

Şahıs kişi 150 157 Tüz.Kişi adet 134 143 Ür.Tescil bin YTL 636.893,00 645.334

Susurluk Ticaret Borsası Şahıs kişi − 35 Tüz.Kişi adet − 34 Ür.Tescil bin YTL − 262.450.183

Edremit Ticaret Borsası Şahıs kişi 59 60 Tüz.Kişi adet 43 43 Ür.Tescil bin YTL 91.518 155.000

ÜST YAPI KURULUŞ.

Kooperatif Birlikleri adet 5 5 Oda ve Diğer Birlikler adet 7 7

SENDİKALAR KURULUŞLAR işçi 26 27

memur 72 75 Kaynak: Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü

20


BALIKESİR İLİ İKTİSADİ FAALİYET KOLLARININ SEKTÖRLERE GÖRE DAĞILIMI

İKTİSADİ FAALİYET KOLLARI

2005 2006

Tescil Olunan

Ticareti Terk Eden

Tescil Olunan

Ticareti Terk Eden

İl İçindeki % Oranı

Tarım, Ormancılık ve Balıkçılık 1917 1019 1006 679 67,01

Madencilik ve Taş Ocakcılığı 144 48 148 69 45,80

İmalat Sanayi 2688 1149 2882 1480 53,23

Enerji 23 6 82 61 76,25

Ulaştırma, Haberleşme ve Depolama 4336 1903 3703 1768 48,48

Turizm 605 341 697 183 51,71

İnşaat ve Bayındırlık 1839 1053 2090 118 52,74

Eğitim 115 43 190 95 52,00

Sağlık 538 233 461 215 44,10

Mali Kuruluşlar ve Sigortalar 488 202 499 285 60,82

Toplum ve Kişisel Hizmetler 1469 594 1535 588 37,42

Toptan ve Parekente Hizmetler 14299 6622 14639 8519 63,26

Hizmet Sektörü 6795 3656 6220 3046 50,95

Diğer 10612 5739 8764 4197 48,70

TOPLAM 45868 22608 42916 21303 54,54

Kaynak: Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü

21


BALIKESİR İLİ İMALAT SANAYİİ FİRMA ADEDİ VE İSTİHDAM SAYISI

İMALAT SANAYİ KOLLARI 2005 2006

Firma Adeti

İstihdam (Kişi)

Firma Adeti

İstihdam (Kişi)

TÜ

KE

TİM

MA

LI Ü

RE

TE

N

SAN

AYİL

ER

Gıda ve İçecek Ürünleri 4 389 21 385

Gıda 84 5072 97 5600

İçki − − − −

Tütün Ürünleri − − − −

Tekstil 4 798 − −

Giyim ve Kürk Ürünleri 3 36 10 −

Ambalaj Sanayi 5 133 1 −

Deri ve Deri Ürünleri 6 125 24 219

Diğer 6 302 − −

TOPLAM 112 6855 153 6204

AR

A M

AL

I ÜR

ET

EN

SA

NA

YİL

ER

Ağaç ve Mantar Ürünleri 67 515 68 370

Kağıt ve Kağıt Ürünleri − − 1 − Basım ve Yayım − − − − Kok ve Petrol Ürünleri 2 305 2 189 Kimyasal Ürünler Kimya 13 4917 11 151 Gübre 4 330 1 − Lastik ve Plastik Ürünler 6 554 8 16 Metalik Olmayan Mineral Ürünler Cam 3 91 2 − Çimento 4 653 3 41

Seramik, Kil,Taş ve Çimentodan Gereçler 4 232 13 138

Ana Metal Demir Çelik 20 576 38 102 Demir Dışı Metaller 7 327 1 12

Diğer 17 295 − −

TOPLAM 147 8795 148 1019

YA

TIR

IM M

AL

I ÜR

ET

EN

SA

NA

YİL

ER

Metal Eşya İmalat Sanayi 1 7 28 −

Makine ve Teçhizat

Makine İmalatı 29 432 25 44

Tarım Makineleri 18 468 25

Bilgi İşlem Makineleri (Bilişim, Donanım) − − − −

Elektrikli Makineler 6 126 36 57

Elektronik 2 437 − −

Motorlu Kara Taşıtları − − − −

Diğer Ulaşım Araçları

Gemi İnşa 2 29 − −

Demiryolu Taşıtları − − − −

Havayolu Taşıtları − − − −

Bisiklet,Motosiklet ve Diğerleri 4 60 2 −

Tıbbi,Hassas,Optik Aletler ve Saatler 1 5 − −

Mobilya 6 151 1 22

Diğer 3 159 − −

TOPLAM 72 1874 117 123

GENEL TOPLAM 331 17524 418 7346 Kaynak: Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü

22


C. Tarım ve Hayvancılık

i. Tarım

Balıkesir ilinin topraklarının % 35’i (513.946 ha.) tarım arazisidir. Balıkesir ilinde başlıca

geçim kaynağı tarım ve hayvancılıktır. İl nüfusunun % 46,34’ü kırsal kesimde yaşamakta ve

çalışan nüfusun % 56,7’si geçimini tarım ve hayvancılık sektöründen sağlanmaktadır. 222.821

ha. Hububat ekilişi ve 816.952 ton üretimi ile Marmara bölgesinin önemli hububat ambarıdır.

İlimizde tahıllardan sonra baklagiller, endüstri bitkileri, yem bitkileri, zeytin, turunçgil ve

sebzecilik üretimi gelmektedir. Domates üretimi ve salça sektörü önemli tarımsal geçim

kaynağıdır.

Balıkesir ilinin en çok üretimi yapılan meyvesi olan zeytinde, 81.291 ha. zeytin alanı ve

215.454 ton ile Türkiye üretiminin % 8’ini teşkil eder. Zeytini, turunçgiller ve şeftali üretimi

izler.

Hayvansal üretim ve hayvan soylarına bakıldığında durum şöyledir. Balıkesir büyükbaş

hayvan sayısı bakımından çevre illere göre oldukça önemli yer teşkil eder. Süt üretimine yönelik

hayvancılık iyi bir gelişme göstermektedir. Hayvan başına ortalama süt verimi 4 tondur. Kültür

ırkları oranı % 90’dır. Küçükbaş hayvancılıkta dağlık bölgelerimizde önemli bir geçim

kaynağıdır. Ayrıca ilimizdeki broiler ve yumurta tavukçuluğu oldukça yüksek seviyede ve

Türkiye’de 1.sırada yer almaktadır.

Arazi Kullanım Durumu

ARAZİ KULLANIM DURUMU (2005) ALANI (Hektar) %

1- KÜLTÜR ARAZİ VARLIĞI 513 946 35

A-TARLA ÜRÜNLERİ EKİM ALANI 320 036 22

B-SEBZE ARAZİSİ 38 508 3

C-ZEYTİNLİK ARAZİSİ 81 291 6

D-MEYVELİK-DUTLUK 5 005 0

E-BAĞ ALANI 3 419 0

F-NADAS 3 396 0

G-DİĞER 62 291 4

2- ÇAYIR- MERA ALANI 210 014 14

3- ORMAN ALANI 675 010 46Kaynak: Tarım İl Müdürlüğü

23


İlçeler İtibariyle Arazi Dağılımı

İLÇELER Tarım Alanı (ha)

Oranı (%)

Orman veFundalık

(ha)

Oranı (%)

Çayır ve Mera (ha)

Oranı (%)

Tarım Dışı

Arazi (ha)

Oranı (%)

MERKEZ 60 262 38 37 641 24 51 550 33 7 421 5 AYVALIK 21 065 67 4 468 14 4 901 16 1 009 3 BALYA 23 900 27 54 365 62 7 848 9 1 200 1 BANDIRMA 46 511 69 6 307 9 13 116 19 1 620 2 BİGADİÇ 33 763 35 42 915 44 13 000 13 7 625 8 BURHANİYE 25 352 65 12 846 33 832 2 67 0 DURSUNBEY 39 433 22 124 584 70 11 925 7 1 640 1 EDREMİT 23 812 33 44 663 62 2 336 3 1 056 1 ERDEK 7 554 23 19 826 62 4 466 14 372 1 GÖMEÇ 13 040 73 1 150 6 389 2 3 201 18 GÖNEN 42 831 36 50 945 43 21 131 18 3 919 3 HAVRAN 13 470 24 33 831 59 8 239 14 1 448 3 İVRİNDİ 31 197 37 39 850 47 12 200 14 1 000 1 KEPSUT 20 937 25 48 046 57 13 005 15 2 584 3 MANYAS 30 769 48 20 853 32 4 815 7 7 995 12 MARMARA 1 725 12 8 662 61 2 333 17 1 390 10 SAVAŞTEPE 15 306 38 17 409 43 6 827 17 559 1 SINDIRGI 34 752 23 85 732 58 21 447 14 6 401 4 SUSURLUK 28 267 45 20 917 34 9 654 16 3 337 5 TOPLAM 513 946 35 675 010 46 210 014 14 53 844 4

Kaynak: Tarım İl Müdürlüğü

Tarla Bitkilerinin Ekiliş Üretim ve Verimleri ( 2006 Yılı)

ÜRÜN ADI EKİLİŞ ALANI (Da)

DEKARA VERİM (Kg/Da)

HASAT EDİLEN

ÜRÜN (TON) BUĞDAY (Diğer) 1 679 030 374 628.707 ARPA (Diğer) 196 530 317 62 312 MISIR (Hasıl) 237 52 4 545 ÇELTİK 123 911 685 84 824 TRİTİKALE 4 350 198 21 943 SILAJLIK MISIR 209 200 3 990 834 800 BAKLA (Hayvan Yemi) 13 650 218 2 975 NOHUT 101 320 122 12 310 FASÜLYE (Taze) 21 910 1 007 22 070 FİĞ (Kuru Ot) 189 720 349 66 149 BURÇAK (Kuru - Yeşil Ot) 1 330 191 254 TÜTÜN 71 350 100 7 167 AYÇİÇEĞİ(Yağlık) 188 900 206 38 932 HAYVAN PANCARI 910 6 505 5 920 YONCA(Kuru Ot) 30 137 1 473 44 395 KORUNGA(Kuru Ot) 2 849 2 480 7 065


24


Balıkesir ilçeleri itibari ile toplam 513.946 Ha. Tarım arazisine sahip olup, 284.929 ha

sulanabilir vasıfta olduğu bunun 88.146 ha.’ı fiilen sulanmaktadır. Yani işlenen arazinin % 31,3

sulanabilmektedir. Sulanan arazilerin 49.330 ha. (% 56) devlet sulaması, 38.816 Ha.’ı (% 44)

halk sulaması şeklindedir.

Sulanan araziler merkez ilçe 12.267, Ayvalık 2.497, Balya 1.157, Bandırma 4.493,

Bigadiç 5.050, Burhaniye 3.655, Dursunbey 4.082, Edremit 6.855, Erdek 1.684, Gömeç 1.200,

Gönen 12.700, Havran 3.615, İvrindi 2.105, Kepsut 3.569, Manyas 12.000, Marmara 120,

Savaştepe 2.410, Sındırgı 5.700, Susurluk 2.987 ha.dır.

Balıkesir’in toprak ve topografik durumu dikkate alındığında 513.946 ha. olan tarım

arazisinin 284.929 hektarının sulanabilir vasıfta olduğu tespit edilmiştir. Tarım arazisinin

%55,14’ü sulanabilir özellikle olmasına rağmen ancak % 31,3’ ü sulanabilmektedir.

İlimizdeki mevcut göletlerin ve barajların sulama şebekelerinin tam olarak faaliyete

geçirilmesi (yeni kanalların yapılması ve mevcut kanalların tadilatı), elektrikli sulama

projelerinin tamamlanması sulanan alanları artıracaktır.

İlde Uygulanan Sulama Projeleri

İlimiz genelinde tarım arazilerin büyük bir kısmında hububat tarımı yapılmaktadır. Son

yıllarda bölgemizde iklimsel nedenlerden dolayı birim alanından elde edilen verimin düşmesi,

tarımsal girdilerin pahalılığı, sulama imkanlarının artmış olması (baraj ve gölet inşaatları,

tarımsal elektrikli sulama projelerinin devreye sokulması, sulama kuyularının açılması vb.)

nedeniyle çiftçilerimize alternatif ürün konusunda yayım çalışmalarına büyük ağırlık

verilmektedir.

İl Özel İdaresi Tarafından Yapılan Sulamalar İLÇESİ GÖLET ADI SULANAN ALAN ( Ha.) BANDIRMA Ömerli Göleti 188 Ha. BANDIRMA Yeniziraatli Göleti 286 Ha. BİGADİÇ Salmanlı Göleti 296 Ha. İVRİNDİ Çarkhacı Göleti 156 Ha. İVRİNDİ Karaçepiş Göleti 196 Ha. İVRİNDİ Kınık Göleti 218 Ha. İVRİNDİ Yeşilköy (Çaparlıpatlak) Göleti 586 Ha. SUSURLUK Merkez Göleti 125 Ha.

Kaynak: İl Özel İdaresi

25


DSİ tarafından Yapılan Sulamalar

TESİS ADI SULANAN ALAN (Ha.) Çaygören I. Merhale Projesi Sındırgı Ovası Sulaması 4.257 Çaygören I. Merhale Projesi Bigadiç Ovası Sulaması 3.572 Çaygören I. Merhale Projesi Balıkesir Ovası Sulaması 8.250 Çaygören II. Merhale Pr. Pamukçu-Aslıhantepecik Sulaması 4.688 Sındırgı-Çeliklertepe ve Küçükbükü pompaj Sulaması 366 Balıkesir Ovası Sağ Sahil P1 Pompaj Sulaması 178 Savaştepe-Sarıbeylar Ovaları Sulaması 2.065 İnşa halinde olup, işletmeye açılan alan sulamalar 16.152 Antimon Göleti 141 Hacı Hüseyin Göleti 70 Merinos Çiftliği Göleti 100 Halkapınar Göleti 100 Karakol Göleti 133 İbirler Göleti 424 Karacaören Göleti 102 Alidemirci Göleti 169 Kocabey Göleti 90 Değirmenli Göleti 273 Söve Göleti 188 Soğuksu Göleti 127 Ovacık Göleti 81 Şahinburgaz Göleti 79 Kocaavşar Göleti 270 Şamlı Göleti 297 Kavaklı Göleti 162 Korucu Göleti 126 Armutalan Göleti 108 Dursunbey Akbaşlar Göleti 277

Kaynak: DSİ Bölge Müdürlüğü

Sulama Projesi Çalışmaları

Proje Durumu Sulama Alanı ( ha )

Cazibe Pompaj Toplam Manyas II. Merhale Projesi Manyas Ovası sulaması 21.603 192 21.795Gönen II Merhale Projesi Gönen Ovası ve Tahirova pompaj sulaması

11.875 8.871 20.746

Edremit-Havran Projesi Havran Ovası Sulaması 3.330 - 3.330İvrindi-Gökçeyazı Projesi İvrindi-Gökçeyazı Ovası Sulaması

3.606 - 3.606

Reşitköy-Bahadınlı Projesi Burhaniye,Gömeç ve Şahinler Ov. Sul.

4.209 701 4.910

Köteyli Projesi Köteyli Barajı 1.708 - 1.708Bigadiç-İlyaslar Projesi İlyaslar Barajı 2.496 - 2.496Manyas II. Merhale Projesi “Bereketli Ovası sulaması 4.480 1.743 6.223Manyas II. Merhale Projesi “Ergili Pompaj sulaması - 3.374 3.374

Kaynak: DSİ Bölge Müdürlüğü

26


İnşaatı Tamamlanmış Olan Barajlar

Barajın Adı Temelden Yüksekliği ( m )

Depolama Hacmi ( hm3)

Gövde Dolgu Hacmi ( hm3 )

İnşaata Başlama-Bitiş Yılı

1-Çaygören 62,5 159,5 3,4 1965-1968 2-Savaştepe-Sarıbeyler 37,5 15,6 0,5 1980-1985 3-Çamköy 43,2 9,4 1,2 1987-1991 4-İkizcetepeler 52,0 164,5 1,1 1986-1991 5-Gönen 78,0 164,0 2,1 1979-1997 6-Madra 87,0 79,40 3,4 1991-1998

DSİ Çalışmaları

haPlanlaması tamamlanan projeler 10.944Ön inceleme programında olan projeler -Planlama programında olan projeler 9.855Proje programında olan projeler 246İnşa halinde olan projeler 20.896İşletmede olan büyük su işleri projeleri 38.859İşletmede olan küçük su işleri projeleri (Gölet ve yerüstü sulamaları) 3.700TOPLAM 84.500

Bağ ve Meyvecilik Faaliyetleri

ÜRÜN ADI

MEYVE VEREN TOPLAM AĞAÇ SAYISI(ADET)

AĞAÇ BAŞINA VERİM(Kg)

ÜRETİM (TON) ARMUT 190 770 21 4 068 AYVA 71 215 27 1 947 ELMA(Golden) 90 093 47 4 215 ELMA(Starking) 66 120 42 2 744 ELMA(Amasya) 11 565 33 384 ELMA(Grannysmith) 2 665 26 68 ELMA(Diğer) 40 180 38 1 528 MUŞMULA(Döngel,Beşbıyık) 8 837 18 162 ERİK(Tüm Çeşitler Dahil) 166 971 26 4 269 İĞDE 12 422 16 195 KAYISI(Zerdali Hariç) 45 364 24 1 105 KIZILCIK 31 024 15 463 KİRAZ 121 982 32 3 872 ŞEFTALİ(Nektarin) 8 198 24 200 ŞEFTALİ (Diğer) 386 525 40 15 641 VİŞNE 38 374 19 714 ZERDALİ 2 080 13 27 ANTEP FISTIĞI 64 290 2 105 BADEM 102 900 12 1 193 CEVİZ 76 312 29 2 209 FINDIK 739 5 4 KESTANE(Kuzu Kestane Dahil) 48 422 28 1 367 DUT 45 106 15 682 İNCİR 112 592 34 3 862 KİVİ 1 350 53 71 NAR 50 495 17 853 TRABZON HURMASI 2 050 27 55 ÇİLEK(Örtü Altı Dahil) 636 796 506 ÜZÜM (Sofralık) 27 010 1 520 41 057 ÜZÜM (Şaraplık) 440 1 480 651


27


İlimizdeki bağ yetiştiriciliği çekirdekli sofralık çeşitler çoğunlukta olmak üzere 27.450

ha.dır. Tütün alanlarının daraltılması nedeniyle ürün olarak bağcılığın teşvik edilmesi çalışmaları

sürdürülmektedir.

2006 Yılı Zeytin ve Turunçgil Üretimi

ÜRÜN ADI MEYVE VEREN TOPLAM AĞAÇ SAYISI(ADET)

AĞAÇ BAŞINA VERİM (Kg) ÜRETİM (TON)

ZEYTİN 10 411 260 17 178 962 MANDALİNA 492 000 49 24 314


ii. Hayvancılık

İlimizde hayvancılık üretiminin büyük çoğunluğu meraya dayanmaktadır. Ancak hava

koşulları, zirai mücadeleler nedeniyle meralar ve hazine arazileri otlakiye olma özelliğini

yitirmektedir. Balıkesir’de besicilik ve kümes hayvanı işletmeciliği yapanların sayısında artma

görülmektedir.

İlimizde hayvancılık üretimi oldukça iyi durumdadır. Et üretimi dışında beyaz et, süt

mamulleri (peynir, yoğurt, yağ) üretimi oldukça yoğundur. Hayvan varlığı süt sığırcılığında

yoğunlaşmıştır.

Kırsal kesimdeki işletmelerimizin % 71’i hayvancılık işletmesidir. İlde hayvancılığın

geliştirilmesine yönelik projeler uygulanmaktadır.

Balıkesir Hayvan Mevcudu

BÜYÜKBAŞ KÜÇÜKBAŞ

BROİLER YUMURTACI TAVUK

ARI KOVANI

SIĞIR MANDA KOYUN KEÇİ

355.218 1.933 694.353 150.659 69.937.270 4.758.750 96.807 Kaynak: Tarım İl Müdürlüğü

1163 Sayılı Kooperatifler Kanunu hükümleri çerçevesinde kurulu bulunan Tarımsal

Amaçlı Kooperatif sayısı 365 adet olup, toplam ortak sayısı 93.116’dır.

1163 Sayılı Kooperatifler Kanunu hükümleri çerçevesinde kurulu bulunan S.S. Balıkesir

Bölgesi Hayvancılık Kooperatifleri Birliği ortak sayısı 78, S.S. Balıkesir Bölgesi Ormancılık

Kooperatifleri Birliği ortak sayısı 44, S.S. Su Ürünleri Kooperatifleri Birliği ortak sayısı 9’dur.

28


D. Balıkesir İli Ekonomik Göstergelerinin Genel Değerlendirmesi

Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı’nın 2003 yılında yaptığı ‘İllerin Sosyo-Ekonomik

Gelişmişlik Sıralaması Araştırması’ verilerine göre Balıkesir ili 81 il içerisinde 0,56540 indeksi

ile 15. sıradadır. İl bu sıralama ile 2. Derecede Gelişmiş İller grubuna girmektedir.

İkinci derecede gelişmiş iller grubunda yer alan illerin ortak özellikleri; tarımsal üretimin,

özellikle de sınai bitkiler üretiminin öne çıkması ve tarıma dayalı sanayiinin gelişmişliğidir.

Bunun yanında grupta bulunan bazı illerde turizm sektörü ön plana çıkmaktadır. Grup kırsal

nüfusa götürülen altyapı hizmetleri ve kamu yatırımlarından aldığı pay itibariyle ülke

ortalamasının üzerindedir. Kırsal altyapı ihtiyacı önemli ölçüde tamamlanmıştır. Balya ilçesi,

Balıkesir ili içindeki sıralamada en düşük gelişmişlik endeksi ile son sırada yer almaktadır.

Balıkesir ilinde 2001 yılı Gayri Safi Yurtiçi Hasıla cari fiyatlarla 2.627.937 Milyar

TL’dir. Kişi başına düşen Gayri Safi Milli Hasıla ise yine aynı yılın fiyatlarıyla, 1.770 Milyon

TL’dir.

Balıkesir İli GSYH ve Kişi Başına Gayri Safi Milli Hasıla (milyar TL) 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001

Cari Fiyatlarla

10.646 17.762 32.979 67.889 129.279 249.685 427.436 847.305 1.156.084 1.899.897 2.627.937

Sabit Fiyatlarla

1.450 1.489 1.543 1.565 1.607 1.680 1.657 1.785 1.642 1.789 1594

Sabit Fiyatlarla Bir Önceki Yıla Göre %

Değişim 2,7 3,7 1,4 2,7 4,5 -1,4 7,7 -8,0 9,0 - 10,9

Cari Fiyatlarla Kişi Başına Gayri Safi

Yurtiçi Hasıla (000) 10.844 17.905 32.919 67.136 126.741 242.610 415.935 817.804 1.108.422 1.770.386 2.429.091

Cari Fiyatlarla Kişi Başına Gayri Safi Yurtiçi Hasıla ($)

2.567 2.565 2.946 2.285 2.744 2.974 2.722 3.156 2.623 2.819 2005

Kaynak:www.tuik.gov.tr

2003 yılında Kamu Yatırım Harcamalarının yılı ödeneği 179.914.470 Milyon TL iken, bu

rakam 2007 yılında 304.79.963 YTL olarak gerçekleşmiştir. Yıllar itibariyle yapılan harcama,

ödeneklerin artışı ile artmıştır.

29


Balıkesir ili Kamu Yatırımları (YTL – Milyon TL)

2003 2004 2005 2006 2007

Toplam Proje Sayısı 763 982 1.178 1.052 1.207

Toplam Proje Tutarı 1.733.542.310 2.003.509.635 2.212.469.382 2.105.199.621 2.415.005.328

Yılı Ödeneği 179.914.470 237.541.271 245.810.773 283.308.741 316.206.758

Yılı Harcaması 136.524.446 181.545.293 216.872.280 223.386.132 239.473.843

Kaynak: Balıkesir İl Planlama ve Koordinasyon Müdürlüğü

Yıllar İtibariyle Kamu Yatırım Projeleri

0200400600800

100012001400

2003 2004 2005 2006 2007

Proje Sayısı

Yıllar İtibariyle Kamu Yatırımları Ödenekleri ve Harcamaları

0

50.000.000

100.000.000

150.000.000

200.000.000

250.000.000

300.000.000

350.000.000

2003 2004 2005 2006 2007

Yılı ÖdeneğiYılı Harcaması

30


2002 yılında Tahakkuk eden genel bütçe gelirleri 466.082.294 Milyon TL, bu rakam 200

yılında 1.310.310.952 YTL olarak gerçekleşmiştir. Tahsilat ise 2002 yılında 400.438.925 Milyon

TL iken, 2007 yılında 1.075.132.318 YTL olarak gerçekleşmiştir.

Balıkesir ili Genel Bütçe Gelirleri Toplam (Milyon TL - YTL )

Balıkesir 2002 2003 2004 2005 2006 2007

Tahakkuk 466.082.294 642.370.252 776.092.027 949.213.179 1.111.559.227 1.310.310.952

Tahsilat 400.438.925 558.689.219 618.247.981 693.734.886 840.070.782 1.075.132.318

Kaynak: İl Defterdarlığı – Balıkesir Vergi Dairesi Başkanlığı

Balıkesir İli Vergi Tahakkuk ve Tahsilat Miktarları

Balıkesir 2005 2006 2007

Tahakkuk Tahsilat Tahakkuk Tahsilat Tahakkuk Tahsilat

Gelir Ver. 317.154.221 259.928.815 364.453.864 299.795.002 427.736.864 362.051.686

Kurumlar Ver. 42.059.836 33.380.654 45.587.248 35.593.866 71.600.408 58.665.899

KDV 133.703.341 105.648.632 151.033.602 115.508.128 184.652.829 142.657.165

Vergi Gelirleri 749.862.442 629.746.087 853.432.096 710.898.834 1.056.772.658 896.870.847

Kaynak: İl Defterdarlığı – Balıkesir Vergi Dairesi Başkanlığı

Balıkesir İlinin Otomasyon Durumu (2007)

VEDOP’lu vergi dairesi

sayısı

EVDO'lu Vergi Dairesi

Sayısı

EVDO MOTOP’lu vergi dairesi

sayısı

EVDO'lu Malmüdürlüğü

Sayısı

Sicil Otomasyonlu vergi dairesi

sayısı (İnternet)

Toplam

Balıkesir 7 5 - 8 20Ege 49 36 3 32 4 124

Türkiye 301 130 18 367 8 824Kaynak: www.gelirler.gov.tr

31


2002 – 2006 yılları arasında teşvik belgeli 234 yatırım ile toplam 8.413 kişiye yeni

istihdam yaratılmıştır. 2007 yılı Ekim ayı itibariyle teşvik belgeli yatırımlar belge adedi 28,

yatırım miktarı 231.686.725 YTL iken, 795 kişiye yeni istihdam yaratılmıştır.

Yıllara Göre Verilen Yatırım Teşvik Belgeleri

BALIKESİR Belge Sayısı (Adet)

Toplam Yatırım

(Milyon TL -YTL) Döviz Kullanımı

($) İstihdam

(Kişi) 2002 51 105.485.934 37.613.000 2.2222003 29 108.991.135 35.829.000 8062004 39 258.981.351 96.616.000 2.7352005 69 396.631.065 156.545.000 1.4272006 46 208.765.156 55.760.000 1.2232007 32 253.521.355 125.497.000 935

Kaynak: www.hazine.gov.tr

E. Dış Ticaret

Balıkesir'de çeşitli sektörlerde mal üretilmektedir. Kimya, elektrikli araçlar, sentetik

çuval, gıda, madencilik, mermer vb. Bu nedenle ithalat ve ihracat çok çeşitlidir.

Başlıca ihraç malları arasında asitborik, boraks, pentahidrat, boraks detahidrat, bentonit,

tinkal cevheri, kolemanit cevheri, hamur mayası, zeytin, kaolen, sentetik çuval, salça, muhtelif

deniz ürünleri, zeytinyağı, ayçiçeği yağı, jeneratör, gazete kağıdı, mermer bulunmaktadır.

Başlıca ithal malları arasında ise amonyum sülfat, sülfürik asit, ayçiçeği tohumu, taş

kömürü, saf amonyak, kalsiyum fosfat, mısır, sorgun, damızlık düve, ortofosfirik asit, soya

fasulyesi, süttozu, polipropilen, kalsiyum fosfat, balık unu, kükürt, perhidrol, küspe, üre,

muhtelif makine parçaları yer almaktadır.

Balıkesir'de üretilen ve dış satımı yapılan ürünlerin bir kısmı ve yurt dışından satın alınan

bazı ürünler İzmir ve İstanbul gümrüklerinde de işlem görmektedir. Benzer şekilde Bandırma

limanına yakın bazı iller dış satım ve dış alımlarını Bandırma gümrüğünden yaptığından, ayrıca

Balıkesir'deki bazı firmalar ürünlerini İstanbul ve İzmir'deki aracı kurumlarla ihraç ettiğinden

Balıkesir ile ilgili ihracat ve ithalat rakamları gerçeği tam olarak yansıtmamaktadır.

32

http://www.hazine.gov.tr/


Yıllar İtibariyle İthalatçı ve İhracatçı Firma Sayıları ($) 2002 2003 2004 2005 2006 2007

İhracatçı Firma 145 169 177 203 190 192 İthalatçı Firma 131 165 220 201 212 224

Kaynak: www.dtm.gov.tr

0

50

100

150

200

250

2002 2003 2004 2005 2006 2007

İhracatçı Firma İthalatçı Firma

Yıllar İtibariyle İthalat ve İhracat Miktarları ($)

2002 2003 2004 2005 2006 2007 İhracat Değer 90.165.624 121.155.602 157.396.446 227.686.633 228.199.970 316.880.000İthalat Değeri 95.271.925 120.264.431 145.907.140 177.840.444 173.359.085 298.325.000

Kaynak: www.dtm.gov.tr

,

050.000.000

100.000.000150.000.000200.000.000250.000.000300.000.000350.000.000

2002 2003 2004 2005 2006 2007

İhracat Değer İthalat Değeri

33


F. İç Ticaret

TUİK verilerine göre Balıkesir ilinde 2006 yılında yeni kurulan 524 şirketlerin ekonomik

faaliyet alanları itibarı ile dağılımına bakıldığında;

193 şirketin toptan ve perakende ticaret,

80 şirketin imalat,

64 şirketin inşaat,

56 şirketin gayrimenkul kiralama,

50 şirketin ulaştırma, depolama ve haberleşme,

26 şirketin tarım – ormancılık,

17 şirketin eğitim,

15 şirketin otel ve lokanta,

7 şirketin finansal aracılık faaliyetleri,

5 şirketin sağlık hizmetleri ve diğer sosyal hizmetler,

5 şirketin madencilik ve taşocakçılığı,

3 şirketin de balıkçılık,

2 şirketin elektrik, gaz vb üretimi ve dağıtımı,

1 şirketin diğer sosyal, toplumsal ve kişisel hizmet alanlarında faaliyette bulunmak üzere kurulduğu belirlenmiştir.

Türlerine Göre Yeni Kurulan Şirketler ve Kooperatifler, 2006 Anonim Kolektif Komandit Limited Kooperatif Toplam

Şirket Sayısı 8 456 60 524

Sermaye 8.310.000 54.746.500 28.105 63.084.605

Türlerine Göre Statüsü ve Sermayesi Değişen ve Kapanan Şirket ve

Kooperatiflerin Sayı ve Sermayeleri 2006 Şirket Türü Yeni Kurulan Statüsü

Değişen Sermayesi Artan Sermayesi Azalan Kapanan

A B A B A B A B A B

Toplam 524 63.084.605 2 226.000 436 166.669.974 70 Anonim 8 8.310.000 1 221.000 61 59.003.986 3 Kolektif 1 Komandit Limited 456 54.746.500 1 5.000 375 107.665.988 54 Kooperatif 60 28.105 12 Kaynak: Şirket, Kooperatif ve Ticaret Ünvanlı İşyeri İstatistikleri, TUİK, 2006

A: Şirket sayısı B: Sermaye (YTL)

34


G. Para – Banka İstatistikleri

Balıkesir’de 15 bankanın toplam 96 şubesi faaliyet göstermektedir. Toplam banka

mevduatı 2006 yılında 2.862.128.000 YTL'dir. Kişi başına düşen toplam banka mevduatı ise

2.660YTL’dir. Toplam banka kredileri 1.643.005.000 YTL olup kişi başına düşen toplam banka

kredileri1.526 YTL’dir.

Mevduatın Dağılımı

BALIKESİR Tasarruf Mevduatı

Resmi Kuruluşlar Mevduatı

Ticari Kuruluşlar Mevduatı

Bankalararası Mevduatı

Döviz Tevdiat Hesabı

Diğer Kuruluşlar Mevduatı

Kıymetli Madenler

Depo Hesapları

TOPLAM

2002 (Milyar TL) 570.141 14.178 72.268 6 655.152 30.199 0 1.341.9442003 (Milyar TL) 756.885 28.278 99.686 65 644.416 34.257 0 1.563.5872004 (Milyar TL) 1.017.694 29.543 119.650 67 721.840 54.020 55 1.942.8692005 (Bin YTL) 1.389.597 44.644 151.616 163 694.541 59.917 109 2.340.5872006 (Bin YTL) 1.736.820 65.630 150.165 220 853.557 55.365 371 2.862.128

Kredilerin Dağılımı

BALIKESİR İhtisas Kredileri İhtisas Dışı TOPL AM Tarım Gayrimenkul Mesleki Denizcilik Turizm Diğer Krediler

2001 (Milyar TL) 8.691 5.280 5.492 0 3.146 14.720 86.210 123.5392002 (Milyar TL) 5.745 365 0 5.728 4.929 22.308 118.650 157.725

2003 (Milyar TL) 7.775 249 19.710 0 4.598 29.479 260.690 322.5012004 (Milyar TL) 37.901 128 36.351 0 3.930 41.180 511.741 631.2302005 (Bin YTL) 72.062 134 46.318 0 2.687 48.717 888.339 1.058.2572006 (Bin YTL) 133.509 110 65.968 0 0 53.608 1.389.811 1.643.005

İlde Bulunan Bankaların Şube Sayıları

Akb

ank

Den

izba

nk

Fina

ns B

ank

Fort

is B

ank

HSB

C B

ank

Oya

k B

ank

Şeke

rban

k

Tek

stil

Ban

kası

Tür

k E

kono

mi B

anka

sı

Zir

aat B

anksı

Gar

anti

Ban

kası

Hal

k B

anka

sı

Tür

kiye

İş B

anka

sı

Vakıfl

ar B

anka

sı

Yapı v

e K

redi

Ban

kası

TO

PLA

M

BALIKESİR 11 4 2 1 2 5 4 1 2 22 5 9 17 5 6 96 www.tbb.org.tr

35

http://www.tbb.org.tr/


36

H. Sosyal Güvenlik

Sosyal Güvenlik, herkesin sosyal ve ekonomik ihtiyaçlarını karşılayacak tarzda bugün ve

geleceğinin güvence altına alındığı bir sistemler bütünüdür. Balıkesir’de ülkemizde kurulmuş üç

büyük sosyal sigorta kurumundan ( Bağ-Kur, SSK, Emekli Sandığı) emekli aylığı alanların ve

sigortalıların durumu aşağıdaki tablolarda sunulmuştur.

Emekli Aylığı Alanların ve Sigortalı Sayısı (2006) Emekli Sandığı Bağkur SSK Toplam A B A B A B A B Balıkesir 43.806 50.940 27.103 76.703 92.136 100.802 163.045 228.445

A. Emekli Aylığı Alanların Sayısı B. Sigortalı Sayısı

Kaynak: Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı

SONUÇ

Balıkesir coğrafi olarak Marmara ve Ege Bölgesi’nde bulunan toprakları ile iki gelişmiş

bölge arasında bir köprü işlevini yerine getirmektedir. Komşu veya yakın iller olan İstanbul,

İzmir, Bursa, Manisa, Çanakkale başta olmak üzere çok sayıda ilimizle ticaret ve sanayi

açısından yoğun bağlantılar içindedir. İlin tarım ağırlıklı ekonomik yapısı dikkate alındığında,

Türkiye’nin birçok ili ile ticari bağlantılarının özellikle tarım, hayvancılık, mermer, gıda işleme

başta olmak üzere gelişmiş olduğu görülmektedir. İzmir ve İstanbul limanları aynı zamanda ilin

ihracata yönelik hammadde ve işlenmiş ürünlerinin dış pazarlara ulaştırılması amacı ile yoğun

biçimde kullanılmaktadır.

Balıkesir ülkemizin sanayi açısından gelişmiş iki bölgesi arasında stratejik bir konuma

sahiptir. İlin madencilik ve taşocakçılığı potansiyeli iyi değerlendirildiği takdirde ekonomik

açıdan önemli bir katma değer artışı sağlanabilecektir. Mermer ve bor başta olmak üzere yeraltı

kaynaklarının daha iyi değerlendirilmesi il ekonomisinin gelişmesinde sürükleyici bir rol

oynayabilir.

Aydilek KESKİN YILDIRIM Balıkesir İl Planlama ve Koordinasyon Müdürü

balikesİr İl raporuegev.org.tr/ilraporlari/balikesir.pdfbulunmaktadır. bunlardan meskun olanlar...

Documents