1

FKoumlccedilərli adına Respublika

Uşaq Kitabxanası

Bakı ndash 2016

2

Redaktor Zahirə Dadaşova

Tərtibccedili Nərgiz Məcidova

ldquoYubilyar xarici yazıccedilılarrdquo adlı vəsait bu il yubileyi qeyd

olunacaq xarici ədəbiyyat nuumlmayəndələrindən bəhs edir

copyF Koumlccedilərli adına Respublika Uşaq Kitabxanası 2016

3

Yubilyar xarici yazıccedilılar

Hazırki informasiya texnologiyalarının bol olduğu

əsrdə uşaqlar internet planşet muumlxtəlif kompyuter

oyunlarına daha ccedilox maraq goumlstərirlər Bu isə uşaqların

inkişafına ətraf aləmi qavramasına nə qədər ccedilox koumlmək etsə

də muumltəmadi olaraq istifadəsi onların sağlamlığına zərər

edir Bu baxımdan uşaqların tərbiyəsində kitab və

kitabxananın əhəmiyyəti boumlyuumlkduumlr Kitabxanada yubileyi

qeyd edilən xarici oumllkə ədəbiyyatı nuumlmayəndələri həmccedilinin

onların yubilyar kitabları haqqında oxucuları tanış etmək

məqsədilə muumltəmadi maraqlı tədbirlər keccedilirilir xarici oumllkə

yazıccedilıları haqqında sərgilər təşkil edilir icmallar hazırlanır

Kiccedilikyaşlı oxucularla muumləllifin nağıl qəhrəmanları əsasında

soumlhbətlər aparılır onların əsərləri əsasında ccediləkilmiş cizgi

filmlərinə nağıllara tamaşa edilir

FKoumlccedilərli adına respublika uşaq kitabxanasının elmi

metodika şoumlbəsinin tərtib etdiyi əlamətdar və tarixi guumlnlər

təqviminə əsasən 2016-cı ildə yubileyləri qeyd olunacaq

yubilyar xarici yazıccedilılarımız bunlardır Amerika uşaq

yazıccedilısı nağılccedilı Frenk Baumun anadan olmasının 160 illiyi

Amerika yazıccedilısı H Biccediler Stounun anadan olmasının 205

illiyi Amerika yazıccedilısı Teodor Drayzerin anadan olmasının

145 illiyi Amerika rəssamı kinorejissor ssenarist cizgi

filmlər ustası Uolt Disneyin anadan olmasının 115 illiyi

alman yazıccedilısı Ernest Teodor Amadey Hofmanın 240 illiyi

alman filoloqu folklorccedilu nağılccedilı Vilhelm Qrimin 230 illiyi

ingilis uşaq yazıccedilısı Maykl Bondun anadan olmasının 90

illiyi ingilis uşaq yazıccedilısı Andersen muumlkafatı laureatı

4

Eleanor Farconun anadan olmasının 135 illiyi ingilis

yazıccedilısı Valter Skotun 245 illiyi ingilis yazıccedilısı dramaturq

Corc Bernard Şounun 160 illiyi ingilis yazıccedilısı Beatriks

Poterin 150 illiyi tatar şairi Musa Cəlilin anadan olmasının

110 illiyi oumlzbək şairi Əlişir Nəvainin 575 illiyi rus uşaq

şairi ALBartonun 110 illiyi rus uşaq şairi Vitali

Korjikovun 85 illiyi və rus şairi NNekrasovun 195 illiyi

Kitabxanada bu yubilyarlarla bağlı muumlxtəlif tədbirlərin-

maraqlı viktorinaların səhərciklərin bədii gecələrin

həmccedilinin onların yazdığı nağılların ssenarisi əsasında

ccediləkilmiş cizgi filmləri həftələrinin kitab sərgilərinin

keccedilirilməsi məqsədəuyğundur Bu yubilyarlar haqqında

kitabxanada ldquoDuumlnya ədəbiyyatına səyahətrdquo başlıqlı guumlşə

təşkil edə bilərik Aşağıda istifadəccedililərə koumlmək məqsədilə

hazırlaya biləcəyimiz guşənin sxemini veririk

Guşə

Frenk Baum

5

1856-cı ildə anadan olmuş Amerika uşaq yazıccedilısı jurnalist

Liman Frenk Baumu uumlccediluumln nağıl otağında təşkil edilən guşə

ilə tanışlıq zamanı ldquoCəsur Doritanın muumləllifini birlikdə

tanıyaqrdquo adlı soumlhbət keccedilirə bilərik Yazıccedilının həyatı

haqqında kitabxanaccedilı uşaqlara məlumat verir

Kitabxanaccedilı Əziz uşaqlar Frenk Baumu tanıyırsınızmı

ldquoZuumlmruumld şəhərinin sehirbazırdquo cizgi filminə baxmısınızmı

Bax bu film onun eyniadlı əsəri əsasında ccediləkilmişdir Uşaq

ikən Frenk Baum uşaq yazıccedilısı olmaq fikrində deyilmiş

Birinci kitabını o dostu rəssam Denskonun xahişi ilə

qələmə almışdır Bizlərə bu kitab ldquoZuumlmruumld şəhərinin

sehrbazırdquo adı altında gəlib ccedilatmışdır Nağıl muumlvəffəqiyyət

qazanmış tezliklə səhnəyə qoyulmuş və oxucular

muumləllifdən nağılı davam etdirməyi xahiş etmişlər Baum oumlzuuml

də qəhrəmanlarını xoşlamış və onlarla bir də goumlruumlşməyə

həvəslə razılıq vermişdir Bu nağılda Dorita adlı cəsur qız və

onun şən dostlarından danışılır Dorita qasırğa nəticəsində

doğma Kanzasdan sehrli bir oumllkəyə duumlşuumlr Orada onun

başına bir ccedilox macəralar gəlir O oumlzuuml də bilmədən qəddar

cadugəri oumllduumlruumlr Cənub cadugəri ilə tanış olduqdan sonra

onun və yaxın dostlarının koumlməyi ilə o yenidən Kanzas

şəhərinə qayıdır Sonda bu nağılda dostluq birlik yaxşılıq

qalib gəlir Uşaqlara bu əsər əsasında ccediləkilmiş cizgi

filmindən boumllmələr nuumlmayiş edilir Onların Frenk Baum

yaradıcılığını nə dərəcədə mənimsədiklərini oumlyrənmək uumlccediluumln

suallar verilir Koumlmək məqsədilə hazırladığımız sualları

təqdim edirik

6

1) Hansı rus yazıccedilısı Baumun yazdığı Zuumlmruumld şəhərinin

sehirbazı nağılından istifadə etməklə oumlzuumlnuumln eyniadlı

nağılını yazmışdır

aVitali Korjikov

b Aleksandr Barto

c Aleksandr Volkov

2) Frenk Baumun nağılında Dorita necə qəhrəman idi

__________________________________________

3) Necə oldu ki o Kanzasdan uzaqlaşdı

aDostlarına qoşulub yolu azır

bGuumlcluuml qasırğa nəticəsində

c Fırtına nəticəsində

4) Dorita nağılda qalibiyyəti necə əldə edir

a Dostlarını aldatmaqla

bDostluq səmimiyyət yaxşılıq sayəsində

c Cəldliyi sayəsində

5) Doritanın dostlarından hansıların adlarını ccediləkə bilərsiniz

______________________________________________

6) Dorito fırtına nəticəsində Kanzasdan uzaqlaşarkən hansı

dostu yanında idi

aaslan

bbalaca Toto

coumlrdək balası

7) Doritanın dostlarından biri siz olsaydınız ona necə koumlmək

edərdiniz

7

8)Nağılda Doritonun hansı dostunu yuumlksək

qiymətləndirirsiniz

__________________________________________

9) Oumllkəsinə qayıtmaq uumlccediluumln meşədə Doritoya bələdccedililik edən

kim olur

a cadugər

bdəmir odunccedilu

c Toto

Rus yazıccedilısı Aleksandr Volkov da oumlz

yaradıcılığında Amerika yazıccedilısı Baum xəttindən

bəhrələnmişdir Zuumlmrud şəhərinin sehirbazı əsəri

əsasında o da eyniadlı nağılını yazmışdır Nağıl

otağında bu nağılların nağıl saatını təşkil etmək

olar Təşkil edilmiş nağıl saatından əvvəl

hazırlıq işləri goumlruumllməlidir Kitabxananın

saytında kitabxanada məktəblərdə nağıl

saatının keccediliriləcəyi haqqında elan yerləşdirilməlidir

Sərgidə istifadə edə biləcəyimiz nağıl

kitabları

8

Amerika yazıccedilısı HBiccediler-Stounun bu il anadan olmasının

205 iliiyi (1811-1896) tamam olur Harriet Biccediler Stou 1811-

ci il iyunun 14-də Amerikanın şimalındakı kiccedilik bir şəhərdə-

Liccedilfilddə məşhur din xadimi Layman Biccedilerin ailəsində

duumlnyaya goumlz accedilmışdır Layman uşaqlarının hamısına yaxşı

tərbiyə və təhsil vermiş onların cəmiyyətdə layiqli insan

kimi yaşamalarına qayğı və nəvaziş goumlstərmişdir Xanım

Biccediler Stou qadınların cəmiyyətdəki rolunu və moumlvqeyini

yuumlksək qiymətləndirirdi Cəmiyyətdə qadın huumlquqsuzluğunu

Stou ailəsi ilə birgə Nyu-York yaxınlığındakı kiccedilik bir

əyalət şəhərində yaşayarkən daha ccedilox goumlruumlrduuml Burada o

qara dərili qulların ağır və doumlzuumllməz həyatı Amerika

zəncilərinin huumlquqsuzluqları barədə ldquoTom dayının daxmasırdquo

adlı iri bir roman yazmaq fikrinə duumlşuumlr

Kitabxanada bədii ədəbiyyatı təbliğ еtməyin ən gеniş

yayılmış uumlsullarından biri kitab muumlzakirəsidir Belə

muumlzakirələr kitabxanada oxucu fəallığının artmasına

onlarda bədii-estetik zoumlvqlərin formalaşması kitab uumlzərində

muumlstəqil işləmək oxuduqları ccedilap əsərləri haqqında sərbəst

fikir yuumlruumltmə bacarığının yaranmasına təsir goumlstərir Hər

hansı bədii əsərin muumlzakirəsi zamanı bir qayda olaraq

muumlzakirəyə həyat həqiqətini duumlzguumln əks etdirən geniş

ictimaiyyəti həyəcanlandıran problemlərlə səsləşən

vətənpərvərlik hissləri aşılayan bədii əsərlər ccedilıxarılır Belə

əsərlərdən biri də Biccediler Stounun duumlnya şoumlhrətli ldquoTom

dayının komasırdquoadlı kitabıdır ki icmalını kitabxanada təşkil

9

edə bilərik İcmal zamanı kitabxanaccedilı ilk əvvəl oxuculara

əsərin yaranma tarixi haqqında məlumat verir

Kitabxanaccedilı Bu kitab muumləllifin quldarlıq əleyhinə yazdığı

bir romandır Bu əsəri ilə o koumlləliyin ləğv edilməsində

boumlyuumlk bir ordunun goumlrə bilmədiyi işi goumlrmuumlşduumlr

HBStounun əsərdə quumldrətli Amerika oumllkəsində koumlləlik

sistemi irqccedililik bunların insanların psixologiyasına

intellektinə vurduğu pozucu təsirlər zəngin mənəviyyatlı

zəncilərin ağlasığmaz məhrumiyyətləri ustalıqla qələmə

alınmışdır Bu əsərdən sonra Amerikada koumlləliyə qarşı yeni

savaş başlayır 1854-cuuml ildə koumlləliyə qarşı muumlbarizə geniş

vuumlsət alır və oumllkədə yeni demokratik təməllərə sahib olacaq

Respublikaccedilılar Partiyası yaradılır 1860-cı ildə Avraam

Linkolnun başccedilılıq etdiyi bu partiya hakimiyyətə gəlir və

koumlləliyi qoruyub saxlamaq istəyən cənuba qarşı muumlharibə

başlayır Muumlharibə şimalın qələbəsi ilə başa ccedilatır və koumlləlik

rəsmən ləğv edilir Harriyet bu qələbədən sonra doumlvlət

xadimi Linkoln ilə goumlruumlşuumlr Linkoln bu goumlruumlşdə ldquoDemək o

boumlyuumlk savaşı başladan kitabı yazan kiccedilik qadın sizsinizrdquo -

deyərək onunla salamlaşır

ldquoTom dayının komasırdquo əsərini Azərbaycan dilinə yazıccedilı

Hidayət Orucov tərcuumlmə etmişdir Roman ilk dəfə

Azərbaycan dilində kuumltləvi tirajla oxuculara 1991-ci ildə

ldquoGənclikrdquo nəşriyyatı tərəfindən təqdim edilmişdir 2011-ci

ildə ldquoApostrofrdquo MMC-də təkrar ccedilap olunmuşdur Kitab

haqqında oxucuların nə qədər məlumatlı olduğunu

oumlyrənmək uumlccediluumln muumlzakirəni başlamazdan əvvəl onlara rəy

sorğusu da təqdim edə bilərik

10

1) Harriyet Biccedilccediler Stou hansı xarici oumllkə ədəbiyyatının

nuumlmayəndəsidir

2) Əsər Amerika oumllkəsində nəyi ləğv etmişdir

3) Cəmiyyətdə qadın huumlquqsuzluğuna necə baxırsınız

_________________________________________

4) Bu əsərdən sonra muumləllif oumllkədə nəyə nail olur

aOumllkədə koumlləlik ləğv edilir huumlquqlar bərpa edilir

bQadın huumlquqsuzluğu bərpa edilir

c Qadınların azadlığı alınır

5) ldquoDemək o boumlyuumlk savaşı başladan kitabı yazan kiccedilik qadın

sizsinizrdquo- deyə goumlruumlş zamanı ona muumlraciət edən kim

olmuşdur

a Linkolin

b Napaleon Bonapart

c Vaşinqton

6)ldquoTom dayının daxmasırdquo əsərini Azərbaycan dilinə kim

tərcuumlmə etmişdir

a şair drammaturq Bəxtiyar Vahabzadə

b ədəbiyyatşuumlnas Bəkir Nəbiyev

c şair drammaturq Vilayət Quliyev

11

Maykl Bond -90

İngilis yazıccedilısı ssenarist Maykl Bond 13

yanvar 1926-cı ildə Boumlyuumlk Britaniyanın

cənub-Şərqində Nyuberidə BerkŞir

qəsəbəsində anadan olmuşdur Ayı balası

Paddinqton haqqında məşhur kitablar

seriyasının muumləllifi olan MBond 1945-ci

ildə yazıccedilılığa başlayır 1958-ci ildə artıq bir ccedilox pyeslərin

və hekayələrin muumləllifi olan yazıccedilı Paddinqton haqqında ilk

hekayəsini nəşr etdirir BBC-də ccedilalışan MBond 1965-ci ildə

artıq balaca ayı haqqında hekayələr seriyasını dərc etdirir

Bundan sonra radiodan işdən ccedilıxan yazıccedilı oumlzuumlnuuml buumltuumlnluumlklə

yaradıcılığa həsr edir Yazıccedilı 1997-ci ildə Britaniya

imperiyası ordeni ilə təltif edilmişdir Hal-hazırda Londonda

yaşayır 2007-ci ildə Redinq universitetinin ədəbiyyat uumlzrə

doktoru seccedililmişdir Muumləllifin yubileyi ilə əlaqədar uşaqlar

uumlccediluumln sərgi hazırlamaq yaradıcılığında xuumlsusi yer tutan

məşhur ldquoPaddinqton ayı balasırdquo nağılı əsasında ccediləkilmiş

cizgi filmlərindən ibarət ldquoCizgi filmlərirdquo həftəsi keccedilirmək

məqsədəuyğundur Kitabxanada uşaqların muumltaliəyə

cəlbində cizgi filmlərinin nuumlmayişinin xuumlsusi əhəmiyyəti

vardır İstifadə etmək uumlccediluumln muumləllifin ldquoPaddinqton ayı

balasırdquo seriyasını və nəşr tarixlərini təqdim edirik

1958 - A Bear Called Paddington Padinqton adlı ayı balası

1959 - More about Paddington Ayı balası Paddinqton

Yeni macəralar

1960 - Paddington Helps Out Ayı balası Paddinqton

koumlməyə tələsir

12

1961 - Paddington Abroad Ayı balası Paddinqton xaricdə

1962 - Paddington at Large Ayı balası Paddinqton gah

burda gah orda

1964 - Paddington Marches On Ayı balası Paddinqton

təslim olmur

1966 - Paddington at Work Ayı balası Paddinqton işdə

1968 - Paddington Goes to Town Ayı balası Paddinqton

Londonun mərkəzində

1970 - Paddington Takes the Air Ayı balası Paddinqton

ccedilıxış yolu axtarır

1974 - Paddington on Top Ayı balası Paddinqton zirvədə

1979 - Paddington Takes the Test Ayı balası Paddinqton

imtahan verir

2008 - Paddington Here and Now Ayı balası Paddinqton

indi və burada

2012 - Paddington Races Ahead Ayı balası Paddinqton

ccedilempiondur

Eleanor Farcon ndash 135

İngilis uşaq yazıccedilısı Andersen

muumlkafatı laureatı Eleanor Farcon

şeirlər hekayə və povestlər uşaqlar

uumlccediluumln opera tamaşalarına şeir mətnləri

və s yazmışdır Lakin onun

yaradıcılığının əsasını nağıllar təşkil

edir Yazıccedilı 13 fevral 1881-ci ildə

İngiltərədə duumlnyaya gəlmişdir

EFarconun atası da yazıccedilı olmuşdur 1912-ci ildə yazıccedilı

Panccedili jurnalında oumlzuumlnuumln London haqqında şeirlərini ccedilap

13

etdirməyə başlamışdır 1916-cı ildə onun ldquoKoumlhnə

Londonun uşaq nəğmələrirdquo adlı kitabı ccedilapdan ccedilıxmışdır

ldquoŞahzadə qızın izi ilərdquo və ldquoGirdə guumlmuumlşuuml ayrdquo adlı nağılları

ona keccedilmiş SSRİ-də şoumlhrət qazandırmışdır ldquoQoca dayənin

nağıllarırdquo ldquoBuumlllur başmaqrdquo ldquoQaraccedilı və zəncəfilrdquo

ldquoKaleydoskoprdquo və s əsərlərin muumləllifidir EFarcon 1955-ci

ildə uşaqlar uumlccediluumln yazdığı əsərlərə goumlrə Karnegi medalı

1956-cı ildə isə YUNESKO-nun Uşaq və gənclər ədəbiyyatı

uumlzrə Beynəlxalq şurasının (İBBY) Hans Xristian Andersen

adına muumlkafatının ilk laureatı olmuşdur EFarcon 1965-ci il

iyunun 5-də 85 yaşında oumlz vətənində vəfat etmişdir

Yubilyar haqqında ldquoDuumlnya ədəbiyyatı nağıllarından

seccedilmələrrdquo adlı sərgi və həmin nağılların ucadan oxusunu

təşkil edə bilərik Sərgidə nağıl qəhrəmanlarından ibarət

personajlarin şəkillərindən də istifadə etmək olar

İstifadəccedililərə koumlmək məqsədi ilə muumləllifin maraqlı ldquoAy

istəyirəmrdquo nağılının səhnəciyini təqdim edirik

İştirakccedilılar səhnəyə gəlir

Aparıcı Bir axşam kralın qızı başını pəncərədən ccediloumllə

ccedilıxarıb aya baxırdı Səmadakı goumlzəl dəyirmi ay goumlzuumlnə

sataşdı Əllərini yuxarı uzatdı ki onu goumltuumlrsuumln Ancaq əli

aya ccedilatmadı Ccedilardağa qalxan kral qızı ordanda əlini uzadıb

ayı goumltuumlrə bilmədi Acı-acı ağlamağa başladı Onun

ağladığını goumlrən yarasa ona yaxınlaşıb niyə ağladığını

soruşdu

Kral qızı Ay istəyirəm ancaq əlim ccedilatmır

Yarasa Hə mən də bacarmaram Ancaq gedib gecədən

xahiş edərəm sənə koumlmək etsin

14

Yarasa uccedilub getdi kral qızı ağlaya-ağlaya damda qaldı

Səhər yuxudan oyanan qaranquş kral qızını damda goumlruumlb

soruşdu

Qaranquş Niyə ağlayırsan

Şahzadə Ay istəyirəm

Qaranquş Mən isə Guumlnəşi daha ccedilox sevirəm Uccedilub ancaq

guumlnduumlzdən xahiş edərəm ki sənə koumlmək etsin

Aparıcı Qaranquş soumlzuumlnuuml qurtarıb guumlnduumlzuuml qarşılamaq

uumlccediluumlnYarasa isə Kral qızını sakitləşdirmək uumlccediluumln gecəni

axtarmağa gedir Nəhayət meşədə gecəyə rast gəlirYarasa

gecənin ccediliyninə qonur

(Səhnəyə yarasa və Gecə paltarında oxucular gəlir)

Gecə Nə istəyirsən

Yarasa Kral qızı ay istəyir

Gecə Mən niyə ayı verməliyəm Kral qızına Get işinlə

məşğul ol Yarasa

Bu zaman yarasanın dostları gəlib onun səsinə səs verir

Bayquş Onun goumlzləri aladır

Koumlstəbək Onun saccedilları qaradır

Gecəkəpənəyi Onun dərisi ağdır

Birlikdə səslənirlər

Bəli onun goumlzləri ala saccedilları qara dərisi ağdır Deməli o

bizim bacımızdır və biz onu muumldafiə etməliyik Ay istəyirsə

muumltləq ona ay verməliyik

Aparıcı Meh bu soumlzləri buumltuumln duumlnyaya yaydı Qaranlığın

buumltuumln oumlvladları ndash bayquşlar tuumllkuumllər dələlər pərvanələr

siccedilanlar bu nəğməni oxumağa başladılar

-Gecə haqlı deyil

-Gecə haqlı deyil

15

Ay birdən deyir

Sakit olun Hər şeyi fikirləşib yoluna qoyaq Aprelin birinə

qədər goumlzləyək Onda goumlrərik ki gecə haqlıdır ya yox

Nəhayət aprelin biri gəlir Vur ccedilatlasın duumlşuumlr Bu guumln şah

qızını oğurlamaqda şuumlbhəli bilinənlərin həbs edilməsi guumlnuuml

idi Təbiət hadisələrindən olan Ayın tutulması baş verir

Guumlnəş Şərqdən batdı itlər pişik kimi miyoldamağa başladı

Ulduzlar səmadan enib Yerin uumlstuumlndə gəzməyə başladılar

saatlar guumlnorta gecə yarısını vurdu kuumllək oumlz istiqamətini

dəyişib başqa istiqamətə əsməyə başladı Xoruz uumlzuumlnuuml Aya

tutub banladı Ay ccedilıxdı amma həmişəki kimi guumlmuumlşuuml ay

deyil qapqara oldu

Kral qızı Ay daha mənim xoşuma gəlmir Mən elə bilirdim

ki o guumlmuumlş kimidir Sən demə tamamilə qapqara imiş

Nahara nəyimiz var

Bu sual buumltuumln krallığa yayılır Buumltuumln işlər qaydasına duumlşuumlr

Guumlnəş yenə şərqdən ccedilıxır itlər huumlruumlr kuumllək oumlz səmtinə əsir

Qaranlığın oumlvladları isə deyir

-Goumlruumlnuumlr Gecə haqlıdır

Gecə haqlıdır

Gecə haqlıdır

Mahnı səslənir

Yubilyar alman yazıccedilılarımız

Zaman-zaman bəşər mədəniyyətinə neccedilə-neccedilə duumlhalar bəxş

etmiş Alman ədəbiyyatı doumlvruumlmuumlzədək

gəlib ccedilatmış ən qədim yazılı abidələri ilə

zəngindir XVII əsrdə alman maarifccedililik

16

ideyalarının təsiri ilə XVIII əsrin sonu XIX əsrin

əvvələrində isə muumlntəzəm inkişaf edən alman ədəbiyyatı

Ernest Teoder Amadey Hofman Yakob və Vilhelm Qrimm

qardaşları Fridrix Şiller Teodor Ştorm və b təkrarolunmaz

yazıccedilıların əsərləri ilə zəngindir Bu vəsaitdə sizi bu il

kitabxanalarda yubileyi qeyd edilən Hofman və Qrimm

qardaşları ilə tanış edəcəyik

Alman ədəbiyyatı ilə maraqlananlar uumlccediluumln ldquoDuumlnya

ədəbiyyatı antalogiyalarırdquo seriyasından ldquoAlman ədəbiyyatı

antalogiyasırdquo kitabı goumlzəl bir vasitədir Şərq-Qərb

nəşriyyatı tərəfindən 2009-cu ildə ccedilap edilən bu kitaba Y

Houmlte F Şilleer Teder Ştorm Fridrix Volf Volfqanq

Borxert Qrimm qardaşları və başqalarının əsərlərindən

nuumlmunələr daxil edilib

Yazıccedilı bəstəkar və rəssam Teodor Amadey Hofman 24

yanvar 1776-cı ildə Şərqi Prussiyada kral advokatının

ailəsində anadan olmuşdur Onun musiqi və rəssamlığa

həvəsi erkən yaşlarında ədəbiyyata olan meyli isə

yetkinlik yaşlarında aşkar olunmuşdur 1800-ci ildə o

Koumlniqsberq Universitetinin huumlquqşuumlnaslıq fakuumlltəsini

bitirərək bir ccedilox vəzifələrdə ccedilalışmışdır Hofmanın məşhur

əsərlərindən ldquoQızıl kuumlpə nağılırdquo ldquoŞelkunccedilik və siccedilanlar

padşahırdquoldquoSinnober ləqəbli Balaca Saxesrdquo ldquoCcediləlləkccedili usta

Martin və onun şagirdlərirdquo duumlnya uşaq ədəbiyyatında

layiqli yer tutmuş və bir ccedilox dillərə tərcuumlmə edilmişdir

Uşaqlara təmiz insani hisslərin aşılanmasına həsr olunmuş

Hofmanın ldquoŞelkunccedilik və siccedilanlar padşahırdquo tamaşası

uşaqlara şahzadə Mari kimi dostluğun qədrini bilməyi

soumlzuumlbuumltoumlv və sədaqətli olmağı toumlvsiyə edir Tamaşada

nağılabənzər ccediloxlu hadisələr baş verir Maraqlı nağıl

17

qəhrəmanları ilə zəngin olan bu tamaşanın goumlzəl

dekorasiyası musiqi dramaturgiyası var Uşaqlarla əsərin

tamaşa-muumlzakirəsini keccedilirmək olar Əvvəlcə tamaşaya

baxılır sonra isə aktryorla birgə tamaşanın muumlzakirəsi təşkil

olunur Muumlzakirə zamanı tamaşalardan şəkillər uumlzrə foto

stendin qurulması da tədbirin maraqlı olmasına gətirib

ccedilıxarar Qeyd etmək istərdik ki bu il həmccedilinin muumləllifin bu

kitabının yubileyidir (200 yaşı tamam olur) Nağıl ilk dəfə

1816-cı ildə nəşr edilmişdir İlin yubilyar kitabları

siyahısına daxil olan bu kitabı tanıtmaq uumlccediluumln uşaqlar uumlccediluumln

sərgilər keccedilirə bilərik Tamaşadan bəhs edən maraqlı şəkillər

əsasında əlfəcinlər hazırlayıb tədbirdə paylamaq olar

Hofman yaradıcılığını təkcə Almaniya deyil buumltuumln Avropa

o cuumlmlədən Rusiyada məşhur XIX əsr ədəbiyyatının

goumlrkəmli nuumlmayəndəsi Dostoyevski də yuumlksək

qiymətləndirmişdir Hofmanın yaradıcılığı ilə bağlı

tədbirlərin təşkilində Dostoyevskinin bu fikrindən sərgidə

istifadə etmək olar

ldquoHofmanda boumlyuumlk ideal var bu idealda insanlığa aid

olan gerccediləklik təmizlik və həqiqi goumlzəllik vardırrdquo

FDostoyevski

Ccedilaykovskinin Teoder Amadey

Hoffmanın ldquoFındıqqıranrdquo

əsərinə yazdığı baleti duumlnya

səhnələrində ən ccedilox izlənilən

baletlərdəndir

18

Kitabxanada keccediliriləcək tədbirlərdə xuumlsusilə ədəbi-bədii

gecədə bu baletin musiqisindən istifadə edib baletdən bəzi

parccedilalar goumlstərmək olar

Qrimm qardaşları

Alman ədəbiyyatının uşaqlar tərəfindən ən ccedilox sevilən

nuumlmayəndələri sırasına Vilhelm və Yakob Qrimm

qardaşları daxildir Almaniyanın Hanau şəhərində məmur

ailəsində duumlnyaya gələn qardaşlar hələ tələbəlik illərində

alman və xarici ədəbiyyatın oumlyrənilməsinə maraq goumlstərmiş

və ccedilox keccedilmədən hər ikisi alman xalq mədəniyyətinin

tədqiqatccedilıları və dilşuumlnasları kimi tanınmağa başlamışlar

ldquoQrimm qardaşlarının nağıllarırdquo adı altında dərc olunan

bir neccedilə məcmuələri ilə qısa muumlddət ərzində muumləlliflər

məşhur olmuşlar Bəzi alimlər Qrimm qardaşlarının nağıl

yazmadıqlarını sadəcə xalqın dilindən eşitdiklərini duumlzəldib

nağıl etdiklərini iddia edirlər Bu guumln Qrimm qardaşlarının

nağılları bir ccedilox duumlnya dillərinə o cuumlmlədən Azərbaycan

dilinə də tərcuumlmə edilmişdir ldquoBremen musiqiccedililərirdquo

ldquoCcediləkməli pişikrdquo ldquoQırmızı papaqrdquo ldquoCanavar və yeddi

keccedilirdquo ldquoVarlı və yoxsulrdquo və s nagıllarını kiccedilikdən-boumlyuumlyə

kimi hər kəs bilir və sevə-sevə oxuyur

Qrimm qardaşları haqqında hazırlanan yubiley tədbirləri

uumlccediluumln ldquoHeccedil vaxt nağıl yazmayan nağılccedilılarrdquo ldquoAlman

filologiyasının əcdadlarırdquo başlıqlı foto slaydlar kitab

sərgiləri bukletlər hazırlanması məqsədə uyğundur

Bu guumln Qrimm qardaşlarının elmə toumlhfəsini yuumlksək

qiymətləndirən muumltəxəssislər tərəfindən 1819-cu ildə

19

onların ldquoAlman qrammatikasırdquo kitabının doumlrdcildiyi işıq

uumlzuuml goumlrmuumlşduumlr Onların yaradıcılığı kiccedilikyaşlı uşaqlar

məktəblilər tərəfindən ccedilox sevilir Kitabxanada məktəbliləri

Qrimm qardaşlarının yaradıcılığı ilə daha yaxından tanış

etmək uumlccediluumln uşaqları 2005-ci ildə ldquoQrimm qardaşlarırdquo

haqqında ccediləkilmiş balacaların sevdiyi film-nağıla baxmağa

dəvət etmək olar 2011-ci ildə isə ABŞ-da ldquoQrimmrdquo adlı

serial lentə alınıb Qardaşların nağılları əsasında 2013-cuuml

ildə ldquoCadugərlər ovccedilusurdquo adlı filmi ekranlaşdırılmışdır

Bundan başqa elə həmin nağıllar əsasında uşaqlar uumlccediluumln

ldquoSimsala Qrimmrdquo cizgi filmi ccediləkilmişdir Kitabxanada

filmlərin nuumlmayişindən sonra soumlhbət etməklə uşaqları bu

ekran əsəri və onun muumləllifi ilə tam məlumatlandıra bilərik

Bu cizgi filmlərini uşaqlar kiccedilik oxu zalındakı planşetlərlə

də izləyə bilərlər

Kitabxanada tərtib olunmuş bukletlər oxucu cəlbi işində

daha səmərəli vasitələrdən hesab edildiyindən FKoumlccedilərli

adına Respublika uşaq kitabxanasının biblioqrafiya şoumlbəsi

Qrimm qardaşlarının yubileyi ilə əlaqədar elektron kitab

təqdimatı-sərgisi (slayd) və buklet hazırlamış kitabxananın

saytında wwwclbaz yerləşdirmişdir

2

Redaktor Zahirə Dadaşova

Tərtibccedili Nərgiz Məcidova

ldquoYubilyar xarici yazıccedilılarrdquo adlı vəsait bu il yubileyi qeyd

olunacaq xarici ədəbiyyat nuumlmayəndələrindən bəhs edir

copyF Koumlccedilərli adına Respublika Uşaq Kitabxanası 2016

3

Yubilyar xarici yazıccedilılar

Hazırki informasiya texnologiyalarının bol olduğu

əsrdə uşaqlar internet planşet muumlxtəlif kompyuter

oyunlarına daha ccedilox maraq goumlstərirlər Bu isə uşaqların

inkişafına ətraf aləmi qavramasına nə qədər ccedilox koumlmək etsə

də muumltəmadi olaraq istifadəsi onların sağlamlığına zərər

edir Bu baxımdan uşaqların tərbiyəsində kitab və

kitabxananın əhəmiyyəti boumlyuumlkduumlr Kitabxanada yubileyi

qeyd edilən xarici oumllkə ədəbiyyatı nuumlmayəndələri həmccedilinin

onların yubilyar kitabları haqqında oxucuları tanış etmək

məqsədilə muumltəmadi maraqlı tədbirlər keccedilirilir xarici oumllkə

yazıccedilıları haqqında sərgilər təşkil edilir icmallar hazırlanır

Kiccedilikyaşlı oxucularla muumləllifin nağıl qəhrəmanları əsasında

soumlhbətlər aparılır onların əsərləri əsasında ccediləkilmiş cizgi

filmlərinə nağıllara tamaşa edilir

FKoumlccedilərli adına respublika uşaq kitabxanasının elmi

metodika şoumlbəsinin tərtib etdiyi əlamətdar və tarixi guumlnlər

təqviminə əsasən 2016-cı ildə yubileyləri qeyd olunacaq

yubilyar xarici yazıccedilılarımız bunlardır Amerika uşaq

yazıccedilısı nağılccedilı Frenk Baumun anadan olmasının 160 illiyi

Amerika yazıccedilısı H Biccediler Stounun anadan olmasının 205

illiyi Amerika yazıccedilısı Teodor Drayzerin anadan olmasının

145 illiyi Amerika rəssamı kinorejissor ssenarist cizgi

filmlər ustası Uolt Disneyin anadan olmasının 115 illiyi

alman yazıccedilısı Ernest Teodor Amadey Hofmanın 240 illiyi

alman filoloqu folklorccedilu nağılccedilı Vilhelm Qrimin 230 illiyi

ingilis uşaq yazıccedilısı Maykl Bondun anadan olmasının 90

illiyi ingilis uşaq yazıccedilısı Andersen muumlkafatı laureatı

4

Eleanor Farconun anadan olmasının 135 illiyi ingilis

yazıccedilısı Valter Skotun 245 illiyi ingilis yazıccedilısı dramaturq

Corc Bernard Şounun 160 illiyi ingilis yazıccedilısı Beatriks

Poterin 150 illiyi tatar şairi Musa Cəlilin anadan olmasının

110 illiyi oumlzbək şairi Əlişir Nəvainin 575 illiyi rus uşaq

şairi ALBartonun 110 illiyi rus uşaq şairi Vitali

Korjikovun 85 illiyi və rus şairi NNekrasovun 195 illiyi

Kitabxanada bu yubilyarlarla bağlı muumlxtəlif tədbirlərin-

maraqlı viktorinaların səhərciklərin bədii gecələrin

həmccedilinin onların yazdığı nağılların ssenarisi əsasında

ccediləkilmiş cizgi filmləri həftələrinin kitab sərgilərinin

keccedilirilməsi məqsədəuyğundur Bu yubilyarlar haqqında

kitabxanada ldquoDuumlnya ədəbiyyatına səyahətrdquo başlıqlı guumlşə

təşkil edə bilərik Aşağıda istifadəccedililərə koumlmək məqsədilə

hazırlaya biləcəyimiz guşənin sxemini veririk

Guşə

Frenk Baum

5

1856-cı ildə anadan olmuş Amerika uşaq yazıccedilısı jurnalist

Liman Frenk Baumu uumlccediluumln nağıl otağında təşkil edilən guşə

ilə tanışlıq zamanı ldquoCəsur Doritanın muumləllifini birlikdə

tanıyaqrdquo adlı soumlhbət keccedilirə bilərik Yazıccedilının həyatı

haqqında kitabxanaccedilı uşaqlara məlumat verir

Kitabxanaccedilı Əziz uşaqlar Frenk Baumu tanıyırsınızmı

ldquoZuumlmruumld şəhərinin sehirbazırdquo cizgi filminə baxmısınızmı

Bax bu film onun eyniadlı əsəri əsasında ccediləkilmişdir Uşaq

ikən Frenk Baum uşaq yazıccedilısı olmaq fikrində deyilmiş

Birinci kitabını o dostu rəssam Denskonun xahişi ilə

qələmə almışdır Bizlərə bu kitab ldquoZuumlmruumld şəhərinin

sehrbazırdquo adı altında gəlib ccedilatmışdır Nağıl muumlvəffəqiyyət

qazanmış tezliklə səhnəyə qoyulmuş və oxucular

muumləllifdən nağılı davam etdirməyi xahiş etmişlər Baum oumlzuuml

də qəhrəmanlarını xoşlamış və onlarla bir də goumlruumlşməyə

həvəslə razılıq vermişdir Bu nağılda Dorita adlı cəsur qız və

onun şən dostlarından danışılır Dorita qasırğa nəticəsində

doğma Kanzasdan sehrli bir oumllkəyə duumlşuumlr Orada onun

başına bir ccedilox macəralar gəlir O oumlzuuml də bilmədən qəddar

cadugəri oumllduumlruumlr Cənub cadugəri ilə tanış olduqdan sonra

onun və yaxın dostlarının koumlməyi ilə o yenidən Kanzas

şəhərinə qayıdır Sonda bu nağılda dostluq birlik yaxşılıq

qalib gəlir Uşaqlara bu əsər əsasında ccediləkilmiş cizgi

filmindən boumllmələr nuumlmayiş edilir Onların Frenk Baum

yaradıcılığını nə dərəcədə mənimsədiklərini oumlyrənmək uumlccediluumln

suallar verilir Koumlmək məqsədilə hazırladığımız sualları

təqdim edirik

6

1) Hansı rus yazıccedilısı Baumun yazdığı Zuumlmruumld şəhərinin

sehirbazı nağılından istifadə etməklə oumlzuumlnuumln eyniadlı

nağılını yazmışdır

aVitali Korjikov

b Aleksandr Barto

c Aleksandr Volkov

2) Frenk Baumun nağılında Dorita necə qəhrəman idi

__________________________________________

3) Necə oldu ki o Kanzasdan uzaqlaşdı

aDostlarına qoşulub yolu azır

bGuumlcluuml qasırğa nəticəsində

c Fırtına nəticəsində

4) Dorita nağılda qalibiyyəti necə əldə edir

a Dostlarını aldatmaqla

bDostluq səmimiyyət yaxşılıq sayəsində

c Cəldliyi sayəsində

5) Doritanın dostlarından hansıların adlarını ccediləkə bilərsiniz

______________________________________________

6) Dorito fırtına nəticəsində Kanzasdan uzaqlaşarkən hansı

dostu yanında idi

aaslan

bbalaca Toto

coumlrdək balası

7) Doritanın dostlarından biri siz olsaydınız ona necə koumlmək

edərdiniz

7

8)Nağılda Doritonun hansı dostunu yuumlksək

qiymətləndirirsiniz

__________________________________________

9) Oumllkəsinə qayıtmaq uumlccediluumln meşədə Doritoya bələdccedililik edən

kim olur

a cadugər

bdəmir odunccedilu

c Toto

Rus yazıccedilısı Aleksandr Volkov da oumlz

yaradıcılığında Amerika yazıccedilısı Baum xəttindən

bəhrələnmişdir Zuumlmrud şəhərinin sehirbazı əsəri

əsasında o da eyniadlı nağılını yazmışdır Nağıl

otağında bu nağılların nağıl saatını təşkil etmək

olar Təşkil edilmiş nağıl saatından əvvəl

hazırlıq işləri goumlruumllməlidir Kitabxananın

saytında kitabxanada məktəblərdə nağıl

saatının keccediliriləcəyi haqqında elan yerləşdirilməlidir

Sərgidə istifadə edə biləcəyimiz nağıl

kitabları

8

Amerika yazıccedilısı HBiccediler-Stounun bu il anadan olmasının

205 iliiyi (1811-1896) tamam olur Harriet Biccediler Stou 1811-

ci il iyunun 14-də Amerikanın şimalındakı kiccedilik bir şəhərdə-

Liccedilfilddə məşhur din xadimi Layman Biccedilerin ailəsində

duumlnyaya goumlz accedilmışdır Layman uşaqlarının hamısına yaxşı

tərbiyə və təhsil vermiş onların cəmiyyətdə layiqli insan

kimi yaşamalarına qayğı və nəvaziş goumlstərmişdir Xanım

Biccediler Stou qadınların cəmiyyətdəki rolunu və moumlvqeyini

yuumlksək qiymətləndirirdi Cəmiyyətdə qadın huumlquqsuzluğunu

Stou ailəsi ilə birgə Nyu-York yaxınlığındakı kiccedilik bir

əyalət şəhərində yaşayarkən daha ccedilox goumlruumlrduuml Burada o

qara dərili qulların ağır və doumlzuumllməz həyatı Amerika

zəncilərinin huumlquqsuzluqları barədə ldquoTom dayının daxmasırdquo

adlı iri bir roman yazmaq fikrinə duumlşuumlr

Kitabxanada bədii ədəbiyyatı təbliğ еtməyin ən gеniş

yayılmış uumlsullarından biri kitab muumlzakirəsidir Belə

muumlzakirələr kitabxanada oxucu fəallığının artmasına

onlarda bədii-estetik zoumlvqlərin formalaşması kitab uumlzərində

muumlstəqil işləmək oxuduqları ccedilap əsərləri haqqında sərbəst

fikir yuumlruumltmə bacarığının yaranmasına təsir goumlstərir Hər

hansı bədii əsərin muumlzakirəsi zamanı bir qayda olaraq

muumlzakirəyə həyat həqiqətini duumlzguumln əks etdirən geniş

ictimaiyyəti həyəcanlandıran problemlərlə səsləşən

vətənpərvərlik hissləri aşılayan bədii əsərlər ccedilıxarılır Belə

əsərlərdən biri də Biccediler Stounun duumlnya şoumlhrətli ldquoTom

dayının komasırdquoadlı kitabıdır ki icmalını kitabxanada təşkil

9

edə bilərik İcmal zamanı kitabxanaccedilı ilk əvvəl oxuculara

əsərin yaranma tarixi haqqında məlumat verir

Kitabxanaccedilı Bu kitab muumləllifin quldarlıq əleyhinə yazdığı

bir romandır Bu əsəri ilə o koumlləliyin ləğv edilməsində

boumlyuumlk bir ordunun goumlrə bilmədiyi işi goumlrmuumlşduumlr

HBStounun əsərdə quumldrətli Amerika oumllkəsində koumlləlik

sistemi irqccedililik bunların insanların psixologiyasına

intellektinə vurduğu pozucu təsirlər zəngin mənəviyyatlı

zəncilərin ağlasığmaz məhrumiyyətləri ustalıqla qələmə

alınmışdır Bu əsərdən sonra Amerikada koumlləliyə qarşı yeni

savaş başlayır 1854-cuuml ildə koumlləliyə qarşı muumlbarizə geniş

vuumlsət alır və oumllkədə yeni demokratik təməllərə sahib olacaq

Respublikaccedilılar Partiyası yaradılır 1860-cı ildə Avraam

Linkolnun başccedilılıq etdiyi bu partiya hakimiyyətə gəlir və

koumlləliyi qoruyub saxlamaq istəyən cənuba qarşı muumlharibə

başlayır Muumlharibə şimalın qələbəsi ilə başa ccedilatır və koumlləlik

rəsmən ləğv edilir Harriyet bu qələbədən sonra doumlvlət

xadimi Linkoln ilə goumlruumlşuumlr Linkoln bu goumlruumlşdə ldquoDemək o

boumlyuumlk savaşı başladan kitabı yazan kiccedilik qadın sizsinizrdquo -

deyərək onunla salamlaşır

ldquoTom dayının komasırdquo əsərini Azərbaycan dilinə yazıccedilı

Hidayət Orucov tərcuumlmə etmişdir Roman ilk dəfə

Azərbaycan dilində kuumltləvi tirajla oxuculara 1991-ci ildə

ldquoGənclikrdquo nəşriyyatı tərəfindən təqdim edilmişdir 2011-ci

ildə ldquoApostrofrdquo MMC-də təkrar ccedilap olunmuşdur Kitab

haqqında oxucuların nə qədər məlumatlı olduğunu

oumlyrənmək uumlccediluumln muumlzakirəni başlamazdan əvvəl onlara rəy

sorğusu da təqdim edə bilərik

10

1) Harriyet Biccedilccediler Stou hansı xarici oumllkə ədəbiyyatının

nuumlmayəndəsidir

2) Əsər Amerika oumllkəsində nəyi ləğv etmişdir

3) Cəmiyyətdə qadın huumlquqsuzluğuna necə baxırsınız

_________________________________________

4) Bu əsərdən sonra muumləllif oumllkədə nəyə nail olur

aOumllkədə koumlləlik ləğv edilir huumlquqlar bərpa edilir

bQadın huumlquqsuzluğu bərpa edilir

c Qadınların azadlığı alınır

5) ldquoDemək o boumlyuumlk savaşı başladan kitabı yazan kiccedilik qadın

sizsinizrdquo- deyə goumlruumlş zamanı ona muumlraciət edən kim

olmuşdur

a Linkolin

b Napaleon Bonapart

c Vaşinqton

6)ldquoTom dayının daxmasırdquo əsərini Azərbaycan dilinə kim

tərcuumlmə etmişdir

a şair drammaturq Bəxtiyar Vahabzadə

b ədəbiyyatşuumlnas Bəkir Nəbiyev

c şair drammaturq Vilayət Quliyev

11

Maykl Bond -90

İngilis yazıccedilısı ssenarist Maykl Bond 13

yanvar 1926-cı ildə Boumlyuumlk Britaniyanın

cənub-Şərqində Nyuberidə BerkŞir

qəsəbəsində anadan olmuşdur Ayı balası

Paddinqton haqqında məşhur kitablar

seriyasının muumləllifi olan MBond 1945-ci

ildə yazıccedilılığa başlayır 1958-ci ildə artıq bir ccedilox pyeslərin

və hekayələrin muumləllifi olan yazıccedilı Paddinqton haqqında ilk

hekayəsini nəşr etdirir BBC-də ccedilalışan MBond 1965-ci ildə

artıq balaca ayı haqqında hekayələr seriyasını dərc etdirir

Bundan sonra radiodan işdən ccedilıxan yazıccedilı oumlzuumlnuuml buumltuumlnluumlklə

yaradıcılığa həsr edir Yazıccedilı 1997-ci ildə Britaniya

imperiyası ordeni ilə təltif edilmişdir Hal-hazırda Londonda

yaşayır 2007-ci ildə Redinq universitetinin ədəbiyyat uumlzrə

doktoru seccedililmişdir Muumləllifin yubileyi ilə əlaqədar uşaqlar

uumlccediluumln sərgi hazırlamaq yaradıcılığında xuumlsusi yer tutan

məşhur ldquoPaddinqton ayı balasırdquo nağılı əsasında ccediləkilmiş

cizgi filmlərindən ibarət ldquoCizgi filmlərirdquo həftəsi keccedilirmək

məqsədəuyğundur Kitabxanada uşaqların muumltaliəyə

cəlbində cizgi filmlərinin nuumlmayişinin xuumlsusi əhəmiyyəti

vardır İstifadə etmək uumlccediluumln muumləllifin ldquoPaddinqton ayı

balasırdquo seriyasını və nəşr tarixlərini təqdim edirik

1958 - A Bear Called Paddington Padinqton adlı ayı balası

1959 - More about Paddington Ayı balası Paddinqton

Yeni macəralar

1960 - Paddington Helps Out Ayı balası Paddinqton

koumlməyə tələsir

12

1961 - Paddington Abroad Ayı balası Paddinqton xaricdə

1962 - Paddington at Large Ayı balası Paddinqton gah

burda gah orda

1964 - Paddington Marches On Ayı balası Paddinqton

təslim olmur

1966 - Paddington at Work Ayı balası Paddinqton işdə

1968 - Paddington Goes to Town Ayı balası Paddinqton

Londonun mərkəzində

1970 - Paddington Takes the Air Ayı balası Paddinqton

ccedilıxış yolu axtarır

1974 - Paddington on Top Ayı balası Paddinqton zirvədə

1979 - Paddington Takes the Test Ayı balası Paddinqton

imtahan verir

2008 - Paddington Here and Now Ayı balası Paddinqton

indi və burada

2012 - Paddington Races Ahead Ayı balası Paddinqton

ccedilempiondur

Eleanor Farcon ndash 135

İngilis uşaq yazıccedilısı Andersen

muumlkafatı laureatı Eleanor Farcon

şeirlər hekayə və povestlər uşaqlar

uumlccediluumln opera tamaşalarına şeir mətnləri

və s yazmışdır Lakin onun

yaradıcılığının əsasını nağıllar təşkil

edir Yazıccedilı 13 fevral 1881-ci ildə

İngiltərədə duumlnyaya gəlmişdir

EFarconun atası da yazıccedilı olmuşdur 1912-ci ildə yazıccedilı

Panccedili jurnalında oumlzuumlnuumln London haqqında şeirlərini ccedilap

13

etdirməyə başlamışdır 1916-cı ildə onun ldquoKoumlhnə

Londonun uşaq nəğmələrirdquo adlı kitabı ccedilapdan ccedilıxmışdır

ldquoŞahzadə qızın izi ilərdquo və ldquoGirdə guumlmuumlşuuml ayrdquo adlı nağılları

ona keccedilmiş SSRİ-də şoumlhrət qazandırmışdır ldquoQoca dayənin

nağıllarırdquo ldquoBuumlllur başmaqrdquo ldquoQaraccedilı və zəncəfilrdquo

ldquoKaleydoskoprdquo və s əsərlərin muumləllifidir EFarcon 1955-ci

ildə uşaqlar uumlccediluumln yazdığı əsərlərə goumlrə Karnegi medalı

1956-cı ildə isə YUNESKO-nun Uşaq və gənclər ədəbiyyatı

uumlzrə Beynəlxalq şurasının (İBBY) Hans Xristian Andersen

adına muumlkafatının ilk laureatı olmuşdur EFarcon 1965-ci il

iyunun 5-də 85 yaşında oumlz vətənində vəfat etmişdir

Yubilyar haqqında ldquoDuumlnya ədəbiyyatı nağıllarından

seccedilmələrrdquo adlı sərgi və həmin nağılların ucadan oxusunu

təşkil edə bilərik Sərgidə nağıl qəhrəmanlarından ibarət

personajlarin şəkillərindən də istifadə etmək olar

İstifadəccedililərə koumlmək məqsədi ilə muumləllifin maraqlı ldquoAy

istəyirəmrdquo nağılının səhnəciyini təqdim edirik

İştirakccedilılar səhnəyə gəlir

Aparıcı Bir axşam kralın qızı başını pəncərədən ccediloumllə

ccedilıxarıb aya baxırdı Səmadakı goumlzəl dəyirmi ay goumlzuumlnə

sataşdı Əllərini yuxarı uzatdı ki onu goumltuumlrsuumln Ancaq əli

aya ccedilatmadı Ccedilardağa qalxan kral qızı ordanda əlini uzadıb

ayı goumltuumlrə bilmədi Acı-acı ağlamağa başladı Onun

ağladığını goumlrən yarasa ona yaxınlaşıb niyə ağladığını

soruşdu

Kral qızı Ay istəyirəm ancaq əlim ccedilatmır

Yarasa Hə mən də bacarmaram Ancaq gedib gecədən

xahiş edərəm sənə koumlmək etsin

14

Yarasa uccedilub getdi kral qızı ağlaya-ağlaya damda qaldı

Səhər yuxudan oyanan qaranquş kral qızını damda goumlruumlb

soruşdu

Qaranquş Niyə ağlayırsan

Şahzadə Ay istəyirəm

Qaranquş Mən isə Guumlnəşi daha ccedilox sevirəm Uccedilub ancaq

guumlnduumlzdən xahiş edərəm ki sənə koumlmək etsin

Aparıcı Qaranquş soumlzuumlnuuml qurtarıb guumlnduumlzuuml qarşılamaq

uumlccediluumlnYarasa isə Kral qızını sakitləşdirmək uumlccediluumln gecəni

axtarmağa gedir Nəhayət meşədə gecəyə rast gəlirYarasa

gecənin ccediliyninə qonur

(Səhnəyə yarasa və Gecə paltarında oxucular gəlir)

Gecə Nə istəyirsən

Yarasa Kral qızı ay istəyir

Gecə Mən niyə ayı verməliyəm Kral qızına Get işinlə

məşğul ol Yarasa

Bu zaman yarasanın dostları gəlib onun səsinə səs verir

Bayquş Onun goumlzləri aladır

Koumlstəbək Onun saccedilları qaradır

Gecəkəpənəyi Onun dərisi ağdır

Birlikdə səslənirlər

Bəli onun goumlzləri ala saccedilları qara dərisi ağdır Deməli o

bizim bacımızdır və biz onu muumldafiə etməliyik Ay istəyirsə

muumltləq ona ay verməliyik

Aparıcı Meh bu soumlzləri buumltuumln duumlnyaya yaydı Qaranlığın

buumltuumln oumlvladları ndash bayquşlar tuumllkuumllər dələlər pərvanələr

siccedilanlar bu nəğməni oxumağa başladılar

-Gecə haqlı deyil

-Gecə haqlı deyil

15

Ay birdən deyir

Sakit olun Hər şeyi fikirləşib yoluna qoyaq Aprelin birinə

qədər goumlzləyək Onda goumlrərik ki gecə haqlıdır ya yox

Nəhayət aprelin biri gəlir Vur ccedilatlasın duumlşuumlr Bu guumln şah

qızını oğurlamaqda şuumlbhəli bilinənlərin həbs edilməsi guumlnuuml

idi Təbiət hadisələrindən olan Ayın tutulması baş verir

Guumlnəş Şərqdən batdı itlər pişik kimi miyoldamağa başladı

Ulduzlar səmadan enib Yerin uumlstuumlndə gəzməyə başladılar

saatlar guumlnorta gecə yarısını vurdu kuumllək oumlz istiqamətini

dəyişib başqa istiqamətə əsməyə başladı Xoruz uumlzuumlnuuml Aya

tutub banladı Ay ccedilıxdı amma həmişəki kimi guumlmuumlşuuml ay

deyil qapqara oldu

Kral qızı Ay daha mənim xoşuma gəlmir Mən elə bilirdim

ki o guumlmuumlş kimidir Sən demə tamamilə qapqara imiş

Nahara nəyimiz var

Bu sual buumltuumln krallığa yayılır Buumltuumln işlər qaydasına duumlşuumlr

Guumlnəş yenə şərqdən ccedilıxır itlər huumlruumlr kuumllək oumlz səmtinə əsir

Qaranlığın oumlvladları isə deyir

-Goumlruumlnuumlr Gecə haqlıdır

Gecə haqlıdır

Gecə haqlıdır

Mahnı səslənir

Yubilyar alman yazıccedilılarımız

Zaman-zaman bəşər mədəniyyətinə neccedilə-neccedilə duumlhalar bəxş

etmiş Alman ədəbiyyatı doumlvruumlmuumlzədək

gəlib ccedilatmış ən qədim yazılı abidələri ilə

zəngindir XVII əsrdə alman maarifccedililik

16

ideyalarının təsiri ilə XVIII əsrin sonu XIX əsrin

əvvələrində isə muumlntəzəm inkişaf edən alman ədəbiyyatı

Ernest Teoder Amadey Hofman Yakob və Vilhelm Qrimm

qardaşları Fridrix Şiller Teodor Ştorm və b təkrarolunmaz

yazıccedilıların əsərləri ilə zəngindir Bu vəsaitdə sizi bu il

kitabxanalarda yubileyi qeyd edilən Hofman və Qrimm

qardaşları ilə tanış edəcəyik

Alman ədəbiyyatı ilə maraqlananlar uumlccediluumln ldquoDuumlnya

ədəbiyyatı antalogiyalarırdquo seriyasından ldquoAlman ədəbiyyatı

antalogiyasırdquo kitabı goumlzəl bir vasitədir Şərq-Qərb

nəşriyyatı tərəfindən 2009-cu ildə ccedilap edilən bu kitaba Y

Houmlte F Şilleer Teder Ştorm Fridrix Volf Volfqanq

Borxert Qrimm qardaşları və başqalarının əsərlərindən

nuumlmunələr daxil edilib

Yazıccedilı bəstəkar və rəssam Teodor Amadey Hofman 24

yanvar 1776-cı ildə Şərqi Prussiyada kral advokatının

ailəsində anadan olmuşdur Onun musiqi və rəssamlığa

həvəsi erkən yaşlarında ədəbiyyata olan meyli isə

yetkinlik yaşlarında aşkar olunmuşdur 1800-ci ildə o

Koumlniqsberq Universitetinin huumlquqşuumlnaslıq fakuumlltəsini

bitirərək bir ccedilox vəzifələrdə ccedilalışmışdır Hofmanın məşhur

əsərlərindən ldquoQızıl kuumlpə nağılırdquo ldquoŞelkunccedilik və siccedilanlar

padşahırdquoldquoSinnober ləqəbli Balaca Saxesrdquo ldquoCcediləlləkccedili usta

Martin və onun şagirdlərirdquo duumlnya uşaq ədəbiyyatında

layiqli yer tutmuş və bir ccedilox dillərə tərcuumlmə edilmişdir

Uşaqlara təmiz insani hisslərin aşılanmasına həsr olunmuş

Hofmanın ldquoŞelkunccedilik və siccedilanlar padşahırdquo tamaşası

uşaqlara şahzadə Mari kimi dostluğun qədrini bilməyi

soumlzuumlbuumltoumlv və sədaqətli olmağı toumlvsiyə edir Tamaşada

nağılabənzər ccediloxlu hadisələr baş verir Maraqlı nağıl

17

qəhrəmanları ilə zəngin olan bu tamaşanın goumlzəl

dekorasiyası musiqi dramaturgiyası var Uşaqlarla əsərin

tamaşa-muumlzakirəsini keccedilirmək olar Əvvəlcə tamaşaya

baxılır sonra isə aktryorla birgə tamaşanın muumlzakirəsi təşkil

olunur Muumlzakirə zamanı tamaşalardan şəkillər uumlzrə foto

stendin qurulması da tədbirin maraqlı olmasına gətirib

ccedilıxarar Qeyd etmək istərdik ki bu il həmccedilinin muumləllifin bu

kitabının yubileyidir (200 yaşı tamam olur) Nağıl ilk dəfə

1816-cı ildə nəşr edilmişdir İlin yubilyar kitabları

siyahısına daxil olan bu kitabı tanıtmaq uumlccediluumln uşaqlar uumlccediluumln

sərgilər keccedilirə bilərik Tamaşadan bəhs edən maraqlı şəkillər

əsasında əlfəcinlər hazırlayıb tədbirdə paylamaq olar

Hofman yaradıcılığını təkcə Almaniya deyil buumltuumln Avropa

o cuumlmlədən Rusiyada məşhur XIX əsr ədəbiyyatının

goumlrkəmli nuumlmayəndəsi Dostoyevski də yuumlksək

qiymətləndirmişdir Hofmanın yaradıcılığı ilə bağlı

tədbirlərin təşkilində Dostoyevskinin bu fikrindən sərgidə

istifadə etmək olar

ldquoHofmanda boumlyuumlk ideal var bu idealda insanlığa aid

olan gerccediləklik təmizlik və həqiqi goumlzəllik vardırrdquo

FDostoyevski

Ccedilaykovskinin Teoder Amadey

Hoffmanın ldquoFındıqqıranrdquo

əsərinə yazdığı baleti duumlnya

səhnələrində ən ccedilox izlənilən

baletlərdəndir

18

Kitabxanada keccediliriləcək tədbirlərdə xuumlsusilə ədəbi-bədii

gecədə bu baletin musiqisindən istifadə edib baletdən bəzi

parccedilalar goumlstərmək olar

Qrimm qardaşları

Alman ədəbiyyatının uşaqlar tərəfindən ən ccedilox sevilən

nuumlmayəndələri sırasına Vilhelm və Yakob Qrimm

qardaşları daxildir Almaniyanın Hanau şəhərində məmur

ailəsində duumlnyaya gələn qardaşlar hələ tələbəlik illərində

alman və xarici ədəbiyyatın oumlyrənilməsinə maraq goumlstərmiş

və ccedilox keccedilmədən hər ikisi alman xalq mədəniyyətinin

tədqiqatccedilıları və dilşuumlnasları kimi tanınmağa başlamışlar

ldquoQrimm qardaşlarının nağıllarırdquo adı altında dərc olunan

bir neccedilə məcmuələri ilə qısa muumlddət ərzində muumləlliflər

məşhur olmuşlar Bəzi alimlər Qrimm qardaşlarının nağıl

yazmadıqlarını sadəcə xalqın dilindən eşitdiklərini duumlzəldib

nağıl etdiklərini iddia edirlər Bu guumln Qrimm qardaşlarının

nağılları bir ccedilox duumlnya dillərinə o cuumlmlədən Azərbaycan

dilinə də tərcuumlmə edilmişdir ldquoBremen musiqiccedililərirdquo

ldquoCcediləkməli pişikrdquo ldquoQırmızı papaqrdquo ldquoCanavar və yeddi

keccedilirdquo ldquoVarlı və yoxsulrdquo və s nagıllarını kiccedilikdən-boumlyuumlyə

kimi hər kəs bilir və sevə-sevə oxuyur

Qrimm qardaşları haqqında hazırlanan yubiley tədbirləri

uumlccediluumln ldquoHeccedil vaxt nağıl yazmayan nağılccedilılarrdquo ldquoAlman

filologiyasının əcdadlarırdquo başlıqlı foto slaydlar kitab

sərgiləri bukletlər hazırlanması məqsədə uyğundur

Bu guumln Qrimm qardaşlarının elmə toumlhfəsini yuumlksək

qiymətləndirən muumltəxəssislər tərəfindən 1819-cu ildə

19

onların ldquoAlman qrammatikasırdquo kitabının doumlrdcildiyi işıq

uumlzuuml goumlrmuumlşduumlr Onların yaradıcılığı kiccedilikyaşlı uşaqlar

məktəblilər tərəfindən ccedilox sevilir Kitabxanada məktəbliləri

Qrimm qardaşlarının yaradıcılığı ilə daha yaxından tanış

etmək uumlccediluumln uşaqları 2005-ci ildə ldquoQrimm qardaşlarırdquo

haqqında ccediləkilmiş balacaların sevdiyi film-nağıla baxmağa

dəvət etmək olar 2011-ci ildə isə ABŞ-da ldquoQrimmrdquo adlı

serial lentə alınıb Qardaşların nağılları əsasında 2013-cuuml

ildə ldquoCadugərlər ovccedilusurdquo adlı filmi ekranlaşdırılmışdır

Bundan başqa elə həmin nağıllar əsasında uşaqlar uumlccediluumln

ldquoSimsala Qrimmrdquo cizgi filmi ccediləkilmişdir Kitabxanada

filmlərin nuumlmayişindən sonra soumlhbət etməklə uşaqları bu

ekran əsəri və onun muumləllifi ilə tam məlumatlandıra bilərik

Bu cizgi filmlərini uşaqlar kiccedilik oxu zalındakı planşetlərlə

də izləyə bilərlər

Kitabxanada tərtib olunmuş bukletlər oxucu cəlbi işində

daha səmərəli vasitələrdən hesab edildiyindən FKoumlccedilərli

adına Respublika uşaq kitabxanasının biblioqrafiya şoumlbəsi

Qrimm qardaşlarının yubileyi ilə əlaqədar elektron kitab

təqdimatı-sərgisi (slayd) və buklet hazırlamış kitabxananın

saytında wwwclbaz yerləşdirmişdir

3

Yubilyar xarici yazıccedilılar

Hazırki informasiya texnologiyalarının bol olduğu

əsrdə uşaqlar internet planşet muumlxtəlif kompyuter

oyunlarına daha ccedilox maraq goumlstərirlər Bu isə uşaqların

inkişafına ətraf aləmi qavramasına nə qədər ccedilox koumlmək etsə

də muumltəmadi olaraq istifadəsi onların sağlamlığına zərər

edir Bu baxımdan uşaqların tərbiyəsində kitab və

kitabxananın əhəmiyyəti boumlyuumlkduumlr Kitabxanada yubileyi

qeyd edilən xarici oumllkə ədəbiyyatı nuumlmayəndələri həmccedilinin

onların yubilyar kitabları haqqında oxucuları tanış etmək

məqsədilə muumltəmadi maraqlı tədbirlər keccedilirilir xarici oumllkə

yazıccedilıları haqqında sərgilər təşkil edilir icmallar hazırlanır

Kiccedilikyaşlı oxucularla muumləllifin nağıl qəhrəmanları əsasında

soumlhbətlər aparılır onların əsərləri əsasında ccediləkilmiş cizgi

filmlərinə nağıllara tamaşa edilir

FKoumlccedilərli adına respublika uşaq kitabxanasının elmi

metodika şoumlbəsinin tərtib etdiyi əlamətdar və tarixi guumlnlər

təqviminə əsasən 2016-cı ildə yubileyləri qeyd olunacaq

yubilyar xarici yazıccedilılarımız bunlardır Amerika uşaq

yazıccedilısı nağılccedilı Frenk Baumun anadan olmasının 160 illiyi

Amerika yazıccedilısı H Biccediler Stounun anadan olmasının 205

illiyi Amerika yazıccedilısı Teodor Drayzerin anadan olmasının

145 illiyi Amerika rəssamı kinorejissor ssenarist cizgi

filmlər ustası Uolt Disneyin anadan olmasının 115 illiyi

alman yazıccedilısı Ernest Teodor Amadey Hofmanın 240 illiyi

alman filoloqu folklorccedilu nağılccedilı Vilhelm Qrimin 230 illiyi

ingilis uşaq yazıccedilısı Maykl Bondun anadan olmasının 90

illiyi ingilis uşaq yazıccedilısı Andersen muumlkafatı laureatı

4

Eleanor Farconun anadan olmasının 135 illiyi ingilis

yazıccedilısı Valter Skotun 245 illiyi ingilis yazıccedilısı dramaturq

Corc Bernard Şounun 160 illiyi ingilis yazıccedilısı Beatriks

Poterin 150 illiyi tatar şairi Musa Cəlilin anadan olmasının

110 illiyi oumlzbək şairi Əlişir Nəvainin 575 illiyi rus uşaq

şairi ALBartonun 110 illiyi rus uşaq şairi Vitali

Korjikovun 85 illiyi və rus şairi NNekrasovun 195 illiyi

Kitabxanada bu yubilyarlarla bağlı muumlxtəlif tədbirlərin-

maraqlı viktorinaların səhərciklərin bədii gecələrin

həmccedilinin onların yazdığı nağılların ssenarisi əsasında

ccediləkilmiş cizgi filmləri həftələrinin kitab sərgilərinin

keccedilirilməsi məqsədəuyğundur Bu yubilyarlar haqqında

kitabxanada ldquoDuumlnya ədəbiyyatına səyahətrdquo başlıqlı guumlşə

təşkil edə bilərik Aşağıda istifadəccedililərə koumlmək məqsədilə

hazırlaya biləcəyimiz guşənin sxemini veririk

Guşə

Frenk Baum

5

1856-cı ildə anadan olmuş Amerika uşaq yazıccedilısı jurnalist

Liman Frenk Baumu uumlccediluumln nağıl otağında təşkil edilən guşə

ilə tanışlıq zamanı ldquoCəsur Doritanın muumləllifini birlikdə

tanıyaqrdquo adlı soumlhbət keccedilirə bilərik Yazıccedilının həyatı

haqqında kitabxanaccedilı uşaqlara məlumat verir

Kitabxanaccedilı Əziz uşaqlar Frenk Baumu tanıyırsınızmı

ldquoZuumlmruumld şəhərinin sehirbazırdquo cizgi filminə baxmısınızmı

Bax bu film onun eyniadlı əsəri əsasında ccediləkilmişdir Uşaq

ikən Frenk Baum uşaq yazıccedilısı olmaq fikrində deyilmiş

Birinci kitabını o dostu rəssam Denskonun xahişi ilə

qələmə almışdır Bizlərə bu kitab ldquoZuumlmruumld şəhərinin

sehrbazırdquo adı altında gəlib ccedilatmışdır Nağıl muumlvəffəqiyyət

qazanmış tezliklə səhnəyə qoyulmuş və oxucular

muumləllifdən nağılı davam etdirməyi xahiş etmişlər Baum oumlzuuml

də qəhrəmanlarını xoşlamış və onlarla bir də goumlruumlşməyə

həvəslə razılıq vermişdir Bu nağılda Dorita adlı cəsur qız və

onun şən dostlarından danışılır Dorita qasırğa nəticəsində

doğma Kanzasdan sehrli bir oumllkəyə duumlşuumlr Orada onun

başına bir ccedilox macəralar gəlir O oumlzuuml də bilmədən qəddar

cadugəri oumllduumlruumlr Cənub cadugəri ilə tanış olduqdan sonra

onun və yaxın dostlarının koumlməyi ilə o yenidən Kanzas

şəhərinə qayıdır Sonda bu nağılda dostluq birlik yaxşılıq

qalib gəlir Uşaqlara bu əsər əsasında ccediləkilmiş cizgi

filmindən boumllmələr nuumlmayiş edilir Onların Frenk Baum

yaradıcılığını nə dərəcədə mənimsədiklərini oumlyrənmək uumlccediluumln

suallar verilir Koumlmək məqsədilə hazırladığımız sualları

təqdim edirik

6

1) Hansı rus yazıccedilısı Baumun yazdığı Zuumlmruumld şəhərinin

sehirbazı nağılından istifadə etməklə oumlzuumlnuumln eyniadlı

nağılını yazmışdır

aVitali Korjikov

b Aleksandr Barto

c Aleksandr Volkov

2) Frenk Baumun nağılında Dorita necə qəhrəman idi

__________________________________________

3) Necə oldu ki o Kanzasdan uzaqlaşdı

aDostlarına qoşulub yolu azır

bGuumlcluuml qasırğa nəticəsində

c Fırtına nəticəsində

4) Dorita nağılda qalibiyyəti necə əldə edir

a Dostlarını aldatmaqla

bDostluq səmimiyyət yaxşılıq sayəsində

c Cəldliyi sayəsində

5) Doritanın dostlarından hansıların adlarını ccediləkə bilərsiniz

______________________________________________

6) Dorito fırtına nəticəsində Kanzasdan uzaqlaşarkən hansı

dostu yanında idi

aaslan

bbalaca Toto

coumlrdək balası

7) Doritanın dostlarından biri siz olsaydınız ona necə koumlmək

edərdiniz

7

8)Nağılda Doritonun hansı dostunu yuumlksək

qiymətləndirirsiniz

__________________________________________

9) Oumllkəsinə qayıtmaq uumlccediluumln meşədə Doritoya bələdccedililik edən

kim olur

a cadugər

bdəmir odunccedilu

c Toto

Rus yazıccedilısı Aleksandr Volkov da oumlz

yaradıcılığında Amerika yazıccedilısı Baum xəttindən

bəhrələnmişdir Zuumlmrud şəhərinin sehirbazı əsəri

əsasında o da eyniadlı nağılını yazmışdır Nağıl

otağında bu nağılların nağıl saatını təşkil etmək

olar Təşkil edilmiş nağıl saatından əvvəl

hazırlıq işləri goumlruumllməlidir Kitabxananın

saytında kitabxanada məktəblərdə nağıl

saatının keccediliriləcəyi haqqında elan yerləşdirilməlidir

Sərgidə istifadə edə biləcəyimiz nağıl

kitabları

8

Amerika yazıccedilısı HBiccediler-Stounun bu il anadan olmasının

205 iliiyi (1811-1896) tamam olur Harriet Biccediler Stou 1811-

ci il iyunun 14-də Amerikanın şimalındakı kiccedilik bir şəhərdə-

Liccedilfilddə məşhur din xadimi Layman Biccedilerin ailəsində

duumlnyaya goumlz accedilmışdır Layman uşaqlarının hamısına yaxşı

tərbiyə və təhsil vermiş onların cəmiyyətdə layiqli insan

kimi yaşamalarına qayğı və nəvaziş goumlstərmişdir Xanım

Biccediler Stou qadınların cəmiyyətdəki rolunu və moumlvqeyini

yuumlksək qiymətləndirirdi Cəmiyyətdə qadın huumlquqsuzluğunu

Stou ailəsi ilə birgə Nyu-York yaxınlığındakı kiccedilik bir

əyalət şəhərində yaşayarkən daha ccedilox goumlruumlrduuml Burada o

qara dərili qulların ağır və doumlzuumllməz həyatı Amerika

zəncilərinin huumlquqsuzluqları barədə ldquoTom dayının daxmasırdquo

adlı iri bir roman yazmaq fikrinə duumlşuumlr

Kitabxanada bədii ədəbiyyatı təbliğ еtməyin ən gеniş

yayılmış uumlsullarından biri kitab muumlzakirəsidir Belə

muumlzakirələr kitabxanada oxucu fəallığının artmasına

onlarda bədii-estetik zoumlvqlərin formalaşması kitab uumlzərində

muumlstəqil işləmək oxuduqları ccedilap əsərləri haqqında sərbəst

fikir yuumlruumltmə bacarığının yaranmasına təsir goumlstərir Hər

hansı bədii əsərin muumlzakirəsi zamanı bir qayda olaraq

muumlzakirəyə həyat həqiqətini duumlzguumln əks etdirən geniş

ictimaiyyəti həyəcanlandıran problemlərlə səsləşən

vətənpərvərlik hissləri aşılayan bədii əsərlər ccedilıxarılır Belə

əsərlərdən biri də Biccediler Stounun duumlnya şoumlhrətli ldquoTom

dayının komasırdquoadlı kitabıdır ki icmalını kitabxanada təşkil

9

edə bilərik İcmal zamanı kitabxanaccedilı ilk əvvəl oxuculara

əsərin yaranma tarixi haqqında məlumat verir

Kitabxanaccedilı Bu kitab muumləllifin quldarlıq əleyhinə yazdığı

bir romandır Bu əsəri ilə o koumlləliyin ləğv edilməsində

boumlyuumlk bir ordunun goumlrə bilmədiyi işi goumlrmuumlşduumlr

HBStounun əsərdə quumldrətli Amerika oumllkəsində koumlləlik

sistemi irqccedililik bunların insanların psixologiyasına

intellektinə vurduğu pozucu təsirlər zəngin mənəviyyatlı

zəncilərin ağlasığmaz məhrumiyyətləri ustalıqla qələmə

alınmışdır Bu əsərdən sonra Amerikada koumlləliyə qarşı yeni

savaş başlayır 1854-cuuml ildə koumlləliyə qarşı muumlbarizə geniş

vuumlsət alır və oumllkədə yeni demokratik təməllərə sahib olacaq

Respublikaccedilılar Partiyası yaradılır 1860-cı ildə Avraam

Linkolnun başccedilılıq etdiyi bu partiya hakimiyyətə gəlir və

koumlləliyi qoruyub saxlamaq istəyən cənuba qarşı muumlharibə

başlayır Muumlharibə şimalın qələbəsi ilə başa ccedilatır və koumlləlik

rəsmən ləğv edilir Harriyet bu qələbədən sonra doumlvlət

xadimi Linkoln ilə goumlruumlşuumlr Linkoln bu goumlruumlşdə ldquoDemək o

boumlyuumlk savaşı başladan kitabı yazan kiccedilik qadın sizsinizrdquo -

deyərək onunla salamlaşır

ldquoTom dayının komasırdquo əsərini Azərbaycan dilinə yazıccedilı

Hidayət Orucov tərcuumlmə etmişdir Roman ilk dəfə

Azərbaycan dilində kuumltləvi tirajla oxuculara 1991-ci ildə

ldquoGənclikrdquo nəşriyyatı tərəfindən təqdim edilmişdir 2011-ci

ildə ldquoApostrofrdquo MMC-də təkrar ccedilap olunmuşdur Kitab

haqqında oxucuların nə qədər məlumatlı olduğunu

oumlyrənmək uumlccediluumln muumlzakirəni başlamazdan əvvəl onlara rəy

sorğusu da təqdim edə bilərik

10

1) Harriyet Biccedilccediler Stou hansı xarici oumllkə ədəbiyyatının

nuumlmayəndəsidir

2) Əsər Amerika oumllkəsində nəyi ləğv etmişdir

3) Cəmiyyətdə qadın huumlquqsuzluğuna necə baxırsınız

_________________________________________

4) Bu əsərdən sonra muumləllif oumllkədə nəyə nail olur

aOumllkədə koumlləlik ləğv edilir huumlquqlar bərpa edilir

bQadın huumlquqsuzluğu bərpa edilir

c Qadınların azadlığı alınır

5) ldquoDemək o boumlyuumlk savaşı başladan kitabı yazan kiccedilik qadın

sizsinizrdquo- deyə goumlruumlş zamanı ona muumlraciət edən kim

olmuşdur

a Linkolin

b Napaleon Bonapart

c Vaşinqton

6)ldquoTom dayının daxmasırdquo əsərini Azərbaycan dilinə kim

tərcuumlmə etmişdir

a şair drammaturq Bəxtiyar Vahabzadə

b ədəbiyyatşuumlnas Bəkir Nəbiyev

c şair drammaturq Vilayət Quliyev

11

Maykl Bond -90

İngilis yazıccedilısı ssenarist Maykl Bond 13

yanvar 1926-cı ildə Boumlyuumlk Britaniyanın

cənub-Şərqində Nyuberidə BerkŞir

qəsəbəsində anadan olmuşdur Ayı balası

Paddinqton haqqında məşhur kitablar

seriyasının muumləllifi olan MBond 1945-ci

ildə yazıccedilılığa başlayır 1958-ci ildə artıq bir ccedilox pyeslərin

və hekayələrin muumləllifi olan yazıccedilı Paddinqton haqqında ilk

hekayəsini nəşr etdirir BBC-də ccedilalışan MBond 1965-ci ildə

artıq balaca ayı haqqında hekayələr seriyasını dərc etdirir

Bundan sonra radiodan işdən ccedilıxan yazıccedilı oumlzuumlnuuml buumltuumlnluumlklə

yaradıcılığa həsr edir Yazıccedilı 1997-ci ildə Britaniya

imperiyası ordeni ilə təltif edilmişdir Hal-hazırda Londonda

yaşayır 2007-ci ildə Redinq universitetinin ədəbiyyat uumlzrə

doktoru seccedililmişdir Muumləllifin yubileyi ilə əlaqədar uşaqlar

uumlccediluumln sərgi hazırlamaq yaradıcılığında xuumlsusi yer tutan

məşhur ldquoPaddinqton ayı balasırdquo nağılı əsasında ccediləkilmiş

cizgi filmlərindən ibarət ldquoCizgi filmlərirdquo həftəsi keccedilirmək

məqsədəuyğundur Kitabxanada uşaqların muumltaliəyə

cəlbində cizgi filmlərinin nuumlmayişinin xuumlsusi əhəmiyyəti

vardır İstifadə etmək uumlccediluumln muumləllifin ldquoPaddinqton ayı

balasırdquo seriyasını və nəşr tarixlərini təqdim edirik

1958 - A Bear Called Paddington Padinqton adlı ayı balası

1959 - More about Paddington Ayı balası Paddinqton

Yeni macəralar

1960 - Paddington Helps Out Ayı balası Paddinqton

koumlməyə tələsir

12

1961 - Paddington Abroad Ayı balası Paddinqton xaricdə

1962 - Paddington at Large Ayı balası Paddinqton gah

burda gah orda

1964 - Paddington Marches On Ayı balası Paddinqton

təslim olmur

1966 - Paddington at Work Ayı balası Paddinqton işdə

1968 - Paddington Goes to Town Ayı balası Paddinqton

Londonun mərkəzində

1970 - Paddington Takes the Air Ayı balası Paddinqton

ccedilıxış yolu axtarır

1974 - Paddington on Top Ayı balası Paddinqton zirvədə

1979 - Paddington Takes the Test Ayı balası Paddinqton

imtahan verir

2008 - Paddington Here and Now Ayı balası Paddinqton

indi və burada

2012 - Paddington Races Ahead Ayı balası Paddinqton

ccedilempiondur

Eleanor Farcon ndash 135

İngilis uşaq yazıccedilısı Andersen

muumlkafatı laureatı Eleanor Farcon

şeirlər hekayə və povestlər uşaqlar

uumlccediluumln opera tamaşalarına şeir mətnləri

və s yazmışdır Lakin onun

yaradıcılığının əsasını nağıllar təşkil

edir Yazıccedilı 13 fevral 1881-ci ildə

İngiltərədə duumlnyaya gəlmişdir

EFarconun atası da yazıccedilı olmuşdur 1912-ci ildə yazıccedilı

Panccedili jurnalında oumlzuumlnuumln London haqqında şeirlərini ccedilap

13

etdirməyə başlamışdır 1916-cı ildə onun ldquoKoumlhnə

Londonun uşaq nəğmələrirdquo adlı kitabı ccedilapdan ccedilıxmışdır

ldquoŞahzadə qızın izi ilərdquo və ldquoGirdə guumlmuumlşuuml ayrdquo adlı nağılları

ona keccedilmiş SSRİ-də şoumlhrət qazandırmışdır ldquoQoca dayənin

nağıllarırdquo ldquoBuumlllur başmaqrdquo ldquoQaraccedilı və zəncəfilrdquo

ldquoKaleydoskoprdquo və s əsərlərin muumləllifidir EFarcon 1955-ci

ildə uşaqlar uumlccediluumln yazdığı əsərlərə goumlrə Karnegi medalı

1956-cı ildə isə YUNESKO-nun Uşaq və gənclər ədəbiyyatı

uumlzrə Beynəlxalq şurasının (İBBY) Hans Xristian Andersen

adına muumlkafatının ilk laureatı olmuşdur EFarcon 1965-ci il

iyunun 5-də 85 yaşında oumlz vətənində vəfat etmişdir

Yubilyar haqqında ldquoDuumlnya ədəbiyyatı nağıllarından

seccedilmələrrdquo adlı sərgi və həmin nağılların ucadan oxusunu

təşkil edə bilərik Sərgidə nağıl qəhrəmanlarından ibarət

personajlarin şəkillərindən də istifadə etmək olar

İstifadəccedililərə koumlmək məqsədi ilə muumləllifin maraqlı ldquoAy

istəyirəmrdquo nağılının səhnəciyini təqdim edirik

İştirakccedilılar səhnəyə gəlir

Aparıcı Bir axşam kralın qızı başını pəncərədən ccediloumllə

ccedilıxarıb aya baxırdı Səmadakı goumlzəl dəyirmi ay goumlzuumlnə

sataşdı Əllərini yuxarı uzatdı ki onu goumltuumlrsuumln Ancaq əli

aya ccedilatmadı Ccedilardağa qalxan kral qızı ordanda əlini uzadıb

ayı goumltuumlrə bilmədi Acı-acı ağlamağa başladı Onun

ağladığını goumlrən yarasa ona yaxınlaşıb niyə ağladığını

soruşdu

Kral qızı Ay istəyirəm ancaq əlim ccedilatmır

Yarasa Hə mən də bacarmaram Ancaq gedib gecədən

xahiş edərəm sənə koumlmək etsin

14

Yarasa uccedilub getdi kral qızı ağlaya-ağlaya damda qaldı

Səhər yuxudan oyanan qaranquş kral qızını damda goumlruumlb

soruşdu

Qaranquş Niyə ağlayırsan

Şahzadə Ay istəyirəm

Qaranquş Mən isə Guumlnəşi daha ccedilox sevirəm Uccedilub ancaq

guumlnduumlzdən xahiş edərəm ki sənə koumlmək etsin

Aparıcı Qaranquş soumlzuumlnuuml qurtarıb guumlnduumlzuuml qarşılamaq

uumlccediluumlnYarasa isə Kral qızını sakitləşdirmək uumlccediluumln gecəni

axtarmağa gedir Nəhayət meşədə gecəyə rast gəlirYarasa

gecənin ccediliyninə qonur

(Səhnəyə yarasa və Gecə paltarında oxucular gəlir)

Gecə Nə istəyirsən

Yarasa Kral qızı ay istəyir

Gecə Mən niyə ayı verməliyəm Kral qızına Get işinlə

məşğul ol Yarasa

Bu zaman yarasanın dostları gəlib onun səsinə səs verir

Bayquş Onun goumlzləri aladır

Koumlstəbək Onun saccedilları qaradır

Gecəkəpənəyi Onun dərisi ağdır

Birlikdə səslənirlər

Bəli onun goumlzləri ala saccedilları qara dərisi ağdır Deməli o

bizim bacımızdır və biz onu muumldafiə etməliyik Ay istəyirsə

muumltləq ona ay verməliyik

Aparıcı Meh bu soumlzləri buumltuumln duumlnyaya yaydı Qaranlığın

buumltuumln oumlvladları ndash bayquşlar tuumllkuumllər dələlər pərvanələr

siccedilanlar bu nəğməni oxumağa başladılar

-Gecə haqlı deyil

-Gecə haqlı deyil

15

Ay birdən deyir

Sakit olun Hər şeyi fikirləşib yoluna qoyaq Aprelin birinə

qədər goumlzləyək Onda goumlrərik ki gecə haqlıdır ya yox

Nəhayət aprelin biri gəlir Vur ccedilatlasın duumlşuumlr Bu guumln şah

qızını oğurlamaqda şuumlbhəli bilinənlərin həbs edilməsi guumlnuuml

idi Təbiət hadisələrindən olan Ayın tutulması baş verir

Guumlnəş Şərqdən batdı itlər pişik kimi miyoldamağa başladı

Ulduzlar səmadan enib Yerin uumlstuumlndə gəzməyə başladılar

saatlar guumlnorta gecə yarısını vurdu kuumllək oumlz istiqamətini

dəyişib başqa istiqamətə əsməyə başladı Xoruz uumlzuumlnuuml Aya

tutub banladı Ay ccedilıxdı amma həmişəki kimi guumlmuumlşuuml ay

deyil qapqara oldu

Kral qızı Ay daha mənim xoşuma gəlmir Mən elə bilirdim

ki o guumlmuumlş kimidir Sən demə tamamilə qapqara imiş

Nahara nəyimiz var

Bu sual buumltuumln krallığa yayılır Buumltuumln işlər qaydasına duumlşuumlr

Guumlnəş yenə şərqdən ccedilıxır itlər huumlruumlr kuumllək oumlz səmtinə əsir

Qaranlığın oumlvladları isə deyir

-Goumlruumlnuumlr Gecə haqlıdır

Gecə haqlıdır

Gecə haqlıdır

Mahnı səslənir

Yubilyar alman yazıccedilılarımız

Zaman-zaman bəşər mədəniyyətinə neccedilə-neccedilə duumlhalar bəxş

etmiş Alman ədəbiyyatı doumlvruumlmuumlzədək

gəlib ccedilatmış ən qədim yazılı abidələri ilə

zəngindir XVII əsrdə alman maarifccedililik

16

ideyalarının təsiri ilə XVIII əsrin sonu XIX əsrin

əvvələrində isə muumlntəzəm inkişaf edən alman ədəbiyyatı

Ernest Teoder Amadey Hofman Yakob və Vilhelm Qrimm

qardaşları Fridrix Şiller Teodor Ştorm və b təkrarolunmaz

yazıccedilıların əsərləri ilə zəngindir Bu vəsaitdə sizi bu il

kitabxanalarda yubileyi qeyd edilən Hofman və Qrimm

qardaşları ilə tanış edəcəyik

Alman ədəbiyyatı ilə maraqlananlar uumlccediluumln ldquoDuumlnya

ədəbiyyatı antalogiyalarırdquo seriyasından ldquoAlman ədəbiyyatı

antalogiyasırdquo kitabı goumlzəl bir vasitədir Şərq-Qərb

nəşriyyatı tərəfindən 2009-cu ildə ccedilap edilən bu kitaba Y

Houmlte F Şilleer Teder Ştorm Fridrix Volf Volfqanq

Borxert Qrimm qardaşları və başqalarının əsərlərindən

nuumlmunələr daxil edilib

Yazıccedilı bəstəkar və rəssam Teodor Amadey Hofman 24

yanvar 1776-cı ildə Şərqi Prussiyada kral advokatının

ailəsində anadan olmuşdur Onun musiqi və rəssamlığa

həvəsi erkən yaşlarında ədəbiyyata olan meyli isə

yetkinlik yaşlarında aşkar olunmuşdur 1800-ci ildə o

Koumlniqsberq Universitetinin huumlquqşuumlnaslıq fakuumlltəsini

bitirərək bir ccedilox vəzifələrdə ccedilalışmışdır Hofmanın məşhur

əsərlərindən ldquoQızıl kuumlpə nağılırdquo ldquoŞelkunccedilik və siccedilanlar

padşahırdquoldquoSinnober ləqəbli Balaca Saxesrdquo ldquoCcediləlləkccedili usta

Martin və onun şagirdlərirdquo duumlnya uşaq ədəbiyyatında

layiqli yer tutmuş və bir ccedilox dillərə tərcuumlmə edilmişdir

Uşaqlara təmiz insani hisslərin aşılanmasına həsr olunmuş

Hofmanın ldquoŞelkunccedilik və siccedilanlar padşahırdquo tamaşası

uşaqlara şahzadə Mari kimi dostluğun qədrini bilməyi

soumlzuumlbuumltoumlv və sədaqətli olmağı toumlvsiyə edir Tamaşada

nağılabənzər ccediloxlu hadisələr baş verir Maraqlı nağıl

17

qəhrəmanları ilə zəngin olan bu tamaşanın goumlzəl

dekorasiyası musiqi dramaturgiyası var Uşaqlarla əsərin

tamaşa-muumlzakirəsini keccedilirmək olar Əvvəlcə tamaşaya

baxılır sonra isə aktryorla birgə tamaşanın muumlzakirəsi təşkil

olunur Muumlzakirə zamanı tamaşalardan şəkillər uumlzrə foto

stendin qurulması da tədbirin maraqlı olmasına gətirib

ccedilıxarar Qeyd etmək istərdik ki bu il həmccedilinin muumləllifin bu

kitabının yubileyidir (200 yaşı tamam olur) Nağıl ilk dəfə

1816-cı ildə nəşr edilmişdir İlin yubilyar kitabları

siyahısına daxil olan bu kitabı tanıtmaq uumlccediluumln uşaqlar uumlccediluumln

sərgilər keccedilirə bilərik Tamaşadan bəhs edən maraqlı şəkillər

əsasında əlfəcinlər hazırlayıb tədbirdə paylamaq olar

Hofman yaradıcılığını təkcə Almaniya deyil buumltuumln Avropa

o cuumlmlədən Rusiyada məşhur XIX əsr ədəbiyyatının

goumlrkəmli nuumlmayəndəsi Dostoyevski də yuumlksək

qiymətləndirmişdir Hofmanın yaradıcılığı ilə bağlı

tədbirlərin təşkilində Dostoyevskinin bu fikrindən sərgidə

istifadə etmək olar

ldquoHofmanda boumlyuumlk ideal var bu idealda insanlığa aid

olan gerccediləklik təmizlik və həqiqi goumlzəllik vardırrdquo

FDostoyevski

Ccedilaykovskinin Teoder Amadey

Hoffmanın ldquoFındıqqıranrdquo

əsərinə yazdığı baleti duumlnya

səhnələrində ən ccedilox izlənilən

baletlərdəndir

18

Kitabxanada keccediliriləcək tədbirlərdə xuumlsusilə ədəbi-bədii

gecədə bu baletin musiqisindən istifadə edib baletdən bəzi

parccedilalar goumlstərmək olar

Qrimm qardaşları

Alman ədəbiyyatının uşaqlar tərəfindən ən ccedilox sevilən

nuumlmayəndələri sırasına Vilhelm və Yakob Qrimm

qardaşları daxildir Almaniyanın Hanau şəhərində məmur

ailəsində duumlnyaya gələn qardaşlar hələ tələbəlik illərində

alman və xarici ədəbiyyatın oumlyrənilməsinə maraq goumlstərmiş

və ccedilox keccedilmədən hər ikisi alman xalq mədəniyyətinin

tədqiqatccedilıları və dilşuumlnasları kimi tanınmağa başlamışlar

ldquoQrimm qardaşlarının nağıllarırdquo adı altında dərc olunan

bir neccedilə məcmuələri ilə qısa muumlddət ərzində muumləlliflər

məşhur olmuşlar Bəzi alimlər Qrimm qardaşlarının nağıl

yazmadıqlarını sadəcə xalqın dilindən eşitdiklərini duumlzəldib

nağıl etdiklərini iddia edirlər Bu guumln Qrimm qardaşlarının

nağılları bir ccedilox duumlnya dillərinə o cuumlmlədən Azərbaycan

dilinə də tərcuumlmə edilmişdir ldquoBremen musiqiccedililərirdquo

ldquoCcediləkməli pişikrdquo ldquoQırmızı papaqrdquo ldquoCanavar və yeddi

keccedilirdquo ldquoVarlı və yoxsulrdquo və s nagıllarını kiccedilikdən-boumlyuumlyə

kimi hər kəs bilir və sevə-sevə oxuyur

Qrimm qardaşları haqqında hazırlanan yubiley tədbirləri

uumlccediluumln ldquoHeccedil vaxt nağıl yazmayan nağılccedilılarrdquo ldquoAlman

filologiyasının əcdadlarırdquo başlıqlı foto slaydlar kitab

sərgiləri bukletlər hazırlanması məqsədə uyğundur

Bu guumln Qrimm qardaşlarının elmə toumlhfəsini yuumlksək

qiymətləndirən muumltəxəssislər tərəfindən 1819-cu ildə

19

onların ldquoAlman qrammatikasırdquo kitabının doumlrdcildiyi işıq

uumlzuuml goumlrmuumlşduumlr Onların yaradıcılığı kiccedilikyaşlı uşaqlar

məktəblilər tərəfindən ccedilox sevilir Kitabxanada məktəbliləri

Qrimm qardaşlarının yaradıcılığı ilə daha yaxından tanış

etmək uumlccediluumln uşaqları 2005-ci ildə ldquoQrimm qardaşlarırdquo

haqqında ccediləkilmiş balacaların sevdiyi film-nağıla baxmağa

dəvət etmək olar 2011-ci ildə isə ABŞ-da ldquoQrimmrdquo adlı

serial lentə alınıb Qardaşların nağılları əsasında 2013-cuuml

ildə ldquoCadugərlər ovccedilusurdquo adlı filmi ekranlaşdırılmışdır

Bundan başqa elə həmin nağıllar əsasında uşaqlar uumlccediluumln

ldquoSimsala Qrimmrdquo cizgi filmi ccediləkilmişdir Kitabxanada

filmlərin nuumlmayişindən sonra soumlhbət etməklə uşaqları bu

ekran əsəri və onun muumləllifi ilə tam məlumatlandıra bilərik

Bu cizgi filmlərini uşaqlar kiccedilik oxu zalındakı planşetlərlə

də izləyə bilərlər

Kitabxanada tərtib olunmuş bukletlər oxucu cəlbi işində

daha səmərəli vasitələrdən hesab edildiyindən FKoumlccedilərli

adına Respublika uşaq kitabxanasının biblioqrafiya şoumlbəsi

Qrimm qardaşlarının yubileyi ilə əlaqədar elektron kitab

təqdimatı-sərgisi (slayd) və buklet hazırlamış kitabxananın

saytında wwwclbaz yerləşdirmişdir

4

Eleanor Farconun anadan olmasının 135 illiyi ingilis

yazıccedilısı Valter Skotun 245 illiyi ingilis yazıccedilısı dramaturq

Corc Bernard Şounun 160 illiyi ingilis yazıccedilısı Beatriks

Poterin 150 illiyi tatar şairi Musa Cəlilin anadan olmasının

110 illiyi oumlzbək şairi Əlişir Nəvainin 575 illiyi rus uşaq

şairi ALBartonun 110 illiyi rus uşaq şairi Vitali

Korjikovun 85 illiyi və rus şairi NNekrasovun 195 illiyi

Kitabxanada bu yubilyarlarla bağlı muumlxtəlif tədbirlərin-

maraqlı viktorinaların səhərciklərin bədii gecələrin

həmccedilinin onların yazdığı nağılların ssenarisi əsasında

ccediləkilmiş cizgi filmləri həftələrinin kitab sərgilərinin

keccedilirilməsi məqsədəuyğundur Bu yubilyarlar haqqında

kitabxanada ldquoDuumlnya ədəbiyyatına səyahətrdquo başlıqlı guumlşə

təşkil edə bilərik Aşağıda istifadəccedililərə koumlmək məqsədilə

hazırlaya biləcəyimiz guşənin sxemini veririk

Guşə

Frenk Baum

5

1856-cı ildə anadan olmuş Amerika uşaq yazıccedilısı jurnalist

Liman Frenk Baumu uumlccediluumln nağıl otağında təşkil edilən guşə

ilə tanışlıq zamanı ldquoCəsur Doritanın muumləllifini birlikdə

tanıyaqrdquo adlı soumlhbət keccedilirə bilərik Yazıccedilının həyatı

haqqında kitabxanaccedilı uşaqlara məlumat verir

Kitabxanaccedilı Əziz uşaqlar Frenk Baumu tanıyırsınızmı

ldquoZuumlmruumld şəhərinin sehirbazırdquo cizgi filminə baxmısınızmı

Bax bu film onun eyniadlı əsəri əsasında ccediləkilmişdir Uşaq

ikən Frenk Baum uşaq yazıccedilısı olmaq fikrində deyilmiş

Birinci kitabını o dostu rəssam Denskonun xahişi ilə

qələmə almışdır Bizlərə bu kitab ldquoZuumlmruumld şəhərinin

sehrbazırdquo adı altında gəlib ccedilatmışdır Nağıl muumlvəffəqiyyət

qazanmış tezliklə səhnəyə qoyulmuş və oxucular

muumləllifdən nağılı davam etdirməyi xahiş etmişlər Baum oumlzuuml

də qəhrəmanlarını xoşlamış və onlarla bir də goumlruumlşməyə

həvəslə razılıq vermişdir Bu nağılda Dorita adlı cəsur qız və

onun şən dostlarından danışılır Dorita qasırğa nəticəsində

doğma Kanzasdan sehrli bir oumllkəyə duumlşuumlr Orada onun

başına bir ccedilox macəralar gəlir O oumlzuuml də bilmədən qəddar

cadugəri oumllduumlruumlr Cənub cadugəri ilə tanış olduqdan sonra

onun və yaxın dostlarının koumlməyi ilə o yenidən Kanzas

şəhərinə qayıdır Sonda bu nağılda dostluq birlik yaxşılıq

qalib gəlir Uşaqlara bu əsər əsasında ccediləkilmiş cizgi

filmindən boumllmələr nuumlmayiş edilir Onların Frenk Baum

yaradıcılığını nə dərəcədə mənimsədiklərini oumlyrənmək uumlccediluumln

suallar verilir Koumlmək məqsədilə hazırladığımız sualları

təqdim edirik

6

1) Hansı rus yazıccedilısı Baumun yazdığı Zuumlmruumld şəhərinin

sehirbazı nağılından istifadə etməklə oumlzuumlnuumln eyniadlı

nağılını yazmışdır

aVitali Korjikov

b Aleksandr Barto

c Aleksandr Volkov

2) Frenk Baumun nağılında Dorita necə qəhrəman idi

__________________________________________

3) Necə oldu ki o Kanzasdan uzaqlaşdı

aDostlarına qoşulub yolu azır

bGuumlcluuml qasırğa nəticəsində

c Fırtına nəticəsində

4) Dorita nağılda qalibiyyəti necə əldə edir

a Dostlarını aldatmaqla

bDostluq səmimiyyət yaxşılıq sayəsində

c Cəldliyi sayəsində

5) Doritanın dostlarından hansıların adlarını ccediləkə bilərsiniz

______________________________________________

6) Dorito fırtına nəticəsində Kanzasdan uzaqlaşarkən hansı

dostu yanında idi

aaslan

bbalaca Toto

coumlrdək balası

7) Doritanın dostlarından biri siz olsaydınız ona necə koumlmək

edərdiniz

7

8)Nağılda Doritonun hansı dostunu yuumlksək

qiymətləndirirsiniz

__________________________________________

9) Oumllkəsinə qayıtmaq uumlccediluumln meşədə Doritoya bələdccedililik edən

kim olur

a cadugər

bdəmir odunccedilu

c Toto

Rus yazıccedilısı Aleksandr Volkov da oumlz

yaradıcılığında Amerika yazıccedilısı Baum xəttindən

bəhrələnmişdir Zuumlmrud şəhərinin sehirbazı əsəri

əsasında o da eyniadlı nağılını yazmışdır Nağıl

otağında bu nağılların nağıl saatını təşkil etmək

olar Təşkil edilmiş nağıl saatından əvvəl

hazırlıq işləri goumlruumllməlidir Kitabxananın

saytında kitabxanada məktəblərdə nağıl

saatının keccediliriləcəyi haqqında elan yerləşdirilməlidir

Sərgidə istifadə edə biləcəyimiz nağıl

kitabları

8

Amerika yazıccedilısı HBiccediler-Stounun bu il anadan olmasının

205 iliiyi (1811-1896) tamam olur Harriet Biccediler Stou 1811-

ci il iyunun 14-də Amerikanın şimalındakı kiccedilik bir şəhərdə-

Liccedilfilddə məşhur din xadimi Layman Biccedilerin ailəsində

duumlnyaya goumlz accedilmışdır Layman uşaqlarının hamısına yaxşı

tərbiyə və təhsil vermiş onların cəmiyyətdə layiqli insan

kimi yaşamalarına qayğı və nəvaziş goumlstərmişdir Xanım

Biccediler Stou qadınların cəmiyyətdəki rolunu və moumlvqeyini

yuumlksək qiymətləndirirdi Cəmiyyətdə qadın huumlquqsuzluğunu

Stou ailəsi ilə birgə Nyu-York yaxınlığındakı kiccedilik bir

əyalət şəhərində yaşayarkən daha ccedilox goumlruumlrduuml Burada o

qara dərili qulların ağır və doumlzuumllməz həyatı Amerika

zəncilərinin huumlquqsuzluqları barədə ldquoTom dayının daxmasırdquo

adlı iri bir roman yazmaq fikrinə duumlşuumlr

Kitabxanada bədii ədəbiyyatı təbliğ еtməyin ən gеniş

yayılmış uumlsullarından biri kitab muumlzakirəsidir Belə

muumlzakirələr kitabxanada oxucu fəallığının artmasına

onlarda bədii-estetik zoumlvqlərin formalaşması kitab uumlzərində

muumlstəqil işləmək oxuduqları ccedilap əsərləri haqqında sərbəst

fikir yuumlruumltmə bacarığının yaranmasına təsir goumlstərir Hər

hansı bədii əsərin muumlzakirəsi zamanı bir qayda olaraq

muumlzakirəyə həyat həqiqətini duumlzguumln əks etdirən geniş

ictimaiyyəti həyəcanlandıran problemlərlə səsləşən

vətənpərvərlik hissləri aşılayan bədii əsərlər ccedilıxarılır Belə

əsərlərdən biri də Biccediler Stounun duumlnya şoumlhrətli ldquoTom

dayının komasırdquoadlı kitabıdır ki icmalını kitabxanada təşkil

9

edə bilərik İcmal zamanı kitabxanaccedilı ilk əvvəl oxuculara

əsərin yaranma tarixi haqqında məlumat verir

Kitabxanaccedilı Bu kitab muumləllifin quldarlıq əleyhinə yazdığı

bir romandır Bu əsəri ilə o koumlləliyin ləğv edilməsində

boumlyuumlk bir ordunun goumlrə bilmədiyi işi goumlrmuumlşduumlr

HBStounun əsərdə quumldrətli Amerika oumllkəsində koumlləlik

sistemi irqccedililik bunların insanların psixologiyasına

intellektinə vurduğu pozucu təsirlər zəngin mənəviyyatlı

zəncilərin ağlasığmaz məhrumiyyətləri ustalıqla qələmə

alınmışdır Bu əsərdən sonra Amerikada koumlləliyə qarşı yeni

savaş başlayır 1854-cuuml ildə koumlləliyə qarşı muumlbarizə geniş

vuumlsət alır və oumllkədə yeni demokratik təməllərə sahib olacaq

Respublikaccedilılar Partiyası yaradılır 1860-cı ildə Avraam

Linkolnun başccedilılıq etdiyi bu partiya hakimiyyətə gəlir və

koumlləliyi qoruyub saxlamaq istəyən cənuba qarşı muumlharibə

başlayır Muumlharibə şimalın qələbəsi ilə başa ccedilatır və koumlləlik

rəsmən ləğv edilir Harriyet bu qələbədən sonra doumlvlət

xadimi Linkoln ilə goumlruumlşuumlr Linkoln bu goumlruumlşdə ldquoDemək o

boumlyuumlk savaşı başladan kitabı yazan kiccedilik qadın sizsinizrdquo -

deyərək onunla salamlaşır

ldquoTom dayının komasırdquo əsərini Azərbaycan dilinə yazıccedilı

Hidayət Orucov tərcuumlmə etmişdir Roman ilk dəfə

Azərbaycan dilində kuumltləvi tirajla oxuculara 1991-ci ildə

ldquoGənclikrdquo nəşriyyatı tərəfindən təqdim edilmişdir 2011-ci

ildə ldquoApostrofrdquo MMC-də təkrar ccedilap olunmuşdur Kitab

haqqında oxucuların nə qədər məlumatlı olduğunu

oumlyrənmək uumlccediluumln muumlzakirəni başlamazdan əvvəl onlara rəy

sorğusu da təqdim edə bilərik

10

1) Harriyet Biccedilccediler Stou hansı xarici oumllkə ədəbiyyatının

nuumlmayəndəsidir

2) Əsər Amerika oumllkəsində nəyi ləğv etmişdir

3) Cəmiyyətdə qadın huumlquqsuzluğuna necə baxırsınız

_________________________________________

4) Bu əsərdən sonra muumləllif oumllkədə nəyə nail olur

aOumllkədə koumlləlik ləğv edilir huumlquqlar bərpa edilir

bQadın huumlquqsuzluğu bərpa edilir

c Qadınların azadlığı alınır

5) ldquoDemək o boumlyuumlk savaşı başladan kitabı yazan kiccedilik qadın

sizsinizrdquo- deyə goumlruumlş zamanı ona muumlraciət edən kim

olmuşdur

a Linkolin

b Napaleon Bonapart

c Vaşinqton

6)ldquoTom dayının daxmasırdquo əsərini Azərbaycan dilinə kim

tərcuumlmə etmişdir

a şair drammaturq Bəxtiyar Vahabzadə

b ədəbiyyatşuumlnas Bəkir Nəbiyev

c şair drammaturq Vilayət Quliyev

11

Maykl Bond -90

İngilis yazıccedilısı ssenarist Maykl Bond 13

yanvar 1926-cı ildə Boumlyuumlk Britaniyanın

cənub-Şərqində Nyuberidə BerkŞir

qəsəbəsində anadan olmuşdur Ayı balası

Paddinqton haqqında məşhur kitablar

seriyasının muumləllifi olan MBond 1945-ci

ildə yazıccedilılığa başlayır 1958-ci ildə artıq bir ccedilox pyeslərin

və hekayələrin muumləllifi olan yazıccedilı Paddinqton haqqında ilk

hekayəsini nəşr etdirir BBC-də ccedilalışan MBond 1965-ci ildə

artıq balaca ayı haqqında hekayələr seriyasını dərc etdirir

Bundan sonra radiodan işdən ccedilıxan yazıccedilı oumlzuumlnuuml buumltuumlnluumlklə

yaradıcılığa həsr edir Yazıccedilı 1997-ci ildə Britaniya

imperiyası ordeni ilə təltif edilmişdir Hal-hazırda Londonda

yaşayır 2007-ci ildə Redinq universitetinin ədəbiyyat uumlzrə

doktoru seccedililmişdir Muumləllifin yubileyi ilə əlaqədar uşaqlar

uumlccediluumln sərgi hazırlamaq yaradıcılığında xuumlsusi yer tutan

məşhur ldquoPaddinqton ayı balasırdquo nağılı əsasında ccediləkilmiş

cizgi filmlərindən ibarət ldquoCizgi filmlərirdquo həftəsi keccedilirmək

məqsədəuyğundur Kitabxanada uşaqların muumltaliəyə

cəlbində cizgi filmlərinin nuumlmayişinin xuumlsusi əhəmiyyəti

vardır İstifadə etmək uumlccediluumln muumləllifin ldquoPaddinqton ayı

balasırdquo seriyasını və nəşr tarixlərini təqdim edirik

1958 - A Bear Called Paddington Padinqton adlı ayı balası

1959 - More about Paddington Ayı balası Paddinqton

Yeni macəralar

1960 - Paddington Helps Out Ayı balası Paddinqton

koumlməyə tələsir

12

1961 - Paddington Abroad Ayı balası Paddinqton xaricdə

1962 - Paddington at Large Ayı balası Paddinqton gah

burda gah orda

1964 - Paddington Marches On Ayı balası Paddinqton

təslim olmur

1966 - Paddington at Work Ayı balası Paddinqton işdə

1968 - Paddington Goes to Town Ayı balası Paddinqton

Londonun mərkəzində

1970 - Paddington Takes the Air Ayı balası Paddinqton

ccedilıxış yolu axtarır

1974 - Paddington on Top Ayı balası Paddinqton zirvədə

1979 - Paddington Takes the Test Ayı balası Paddinqton

imtahan verir

2008 - Paddington Here and Now Ayı balası Paddinqton

indi və burada

2012 - Paddington Races Ahead Ayı balası Paddinqton

ccedilempiondur

Eleanor Farcon ndash 135

İngilis uşaq yazıccedilısı Andersen

muumlkafatı laureatı Eleanor Farcon

şeirlər hekayə və povestlər uşaqlar

uumlccediluumln opera tamaşalarına şeir mətnləri

və s yazmışdır Lakin onun

yaradıcılığının əsasını nağıllar təşkil

edir Yazıccedilı 13 fevral 1881-ci ildə

İngiltərədə duumlnyaya gəlmişdir

EFarconun atası da yazıccedilı olmuşdur 1912-ci ildə yazıccedilı

Panccedili jurnalında oumlzuumlnuumln London haqqında şeirlərini ccedilap

13

etdirməyə başlamışdır 1916-cı ildə onun ldquoKoumlhnə

Londonun uşaq nəğmələrirdquo adlı kitabı ccedilapdan ccedilıxmışdır

ldquoŞahzadə qızın izi ilərdquo və ldquoGirdə guumlmuumlşuuml ayrdquo adlı nağılları

ona keccedilmiş SSRİ-də şoumlhrət qazandırmışdır ldquoQoca dayənin

nağıllarırdquo ldquoBuumlllur başmaqrdquo ldquoQaraccedilı və zəncəfilrdquo

ldquoKaleydoskoprdquo və s əsərlərin muumləllifidir EFarcon 1955-ci

ildə uşaqlar uumlccediluumln yazdığı əsərlərə goumlrə Karnegi medalı

1956-cı ildə isə YUNESKO-nun Uşaq və gənclər ədəbiyyatı

uumlzrə Beynəlxalq şurasının (İBBY) Hans Xristian Andersen

adına muumlkafatının ilk laureatı olmuşdur EFarcon 1965-ci il

iyunun 5-də 85 yaşında oumlz vətənində vəfat etmişdir

Yubilyar haqqında ldquoDuumlnya ədəbiyyatı nağıllarından

seccedilmələrrdquo adlı sərgi və həmin nağılların ucadan oxusunu

təşkil edə bilərik Sərgidə nağıl qəhrəmanlarından ibarət

personajlarin şəkillərindən də istifadə etmək olar

İstifadəccedililərə koumlmək məqsədi ilə muumləllifin maraqlı ldquoAy

istəyirəmrdquo nağılının səhnəciyini təqdim edirik

İştirakccedilılar səhnəyə gəlir

Aparıcı Bir axşam kralın qızı başını pəncərədən ccediloumllə

ccedilıxarıb aya baxırdı Səmadakı goumlzəl dəyirmi ay goumlzuumlnə

sataşdı Əllərini yuxarı uzatdı ki onu goumltuumlrsuumln Ancaq əli

aya ccedilatmadı Ccedilardağa qalxan kral qızı ordanda əlini uzadıb

ayı goumltuumlrə bilmədi Acı-acı ağlamağa başladı Onun

ağladığını goumlrən yarasa ona yaxınlaşıb niyə ağladığını

soruşdu

Kral qızı Ay istəyirəm ancaq əlim ccedilatmır

Yarasa Hə mən də bacarmaram Ancaq gedib gecədən

xahiş edərəm sənə koumlmək etsin

14

Yarasa uccedilub getdi kral qızı ağlaya-ağlaya damda qaldı

Səhər yuxudan oyanan qaranquş kral qızını damda goumlruumlb

soruşdu

Qaranquş Niyə ağlayırsan

Şahzadə Ay istəyirəm

Qaranquş Mən isə Guumlnəşi daha ccedilox sevirəm Uccedilub ancaq

guumlnduumlzdən xahiş edərəm ki sənə koumlmək etsin

Aparıcı Qaranquş soumlzuumlnuuml qurtarıb guumlnduumlzuuml qarşılamaq

uumlccediluumlnYarasa isə Kral qızını sakitləşdirmək uumlccediluumln gecəni

axtarmağa gedir Nəhayət meşədə gecəyə rast gəlirYarasa

gecənin ccediliyninə qonur

(Səhnəyə yarasa və Gecə paltarında oxucular gəlir)

Gecə Nə istəyirsən

Yarasa Kral qızı ay istəyir

Gecə Mən niyə ayı verməliyəm Kral qızına Get işinlə

məşğul ol Yarasa

Bu zaman yarasanın dostları gəlib onun səsinə səs verir

Bayquş Onun goumlzləri aladır

Koumlstəbək Onun saccedilları qaradır

Gecəkəpənəyi Onun dərisi ağdır

Birlikdə səslənirlər

Bəli onun goumlzləri ala saccedilları qara dərisi ağdır Deməli o

bizim bacımızdır və biz onu muumldafiə etməliyik Ay istəyirsə

muumltləq ona ay verməliyik

Aparıcı Meh bu soumlzləri buumltuumln duumlnyaya yaydı Qaranlığın

buumltuumln oumlvladları ndash bayquşlar tuumllkuumllər dələlər pərvanələr

siccedilanlar bu nəğməni oxumağa başladılar

-Gecə haqlı deyil

-Gecə haqlı deyil

15

Ay birdən deyir

Sakit olun Hər şeyi fikirləşib yoluna qoyaq Aprelin birinə

qədər goumlzləyək Onda goumlrərik ki gecə haqlıdır ya yox

Nəhayət aprelin biri gəlir Vur ccedilatlasın duumlşuumlr Bu guumln şah

qızını oğurlamaqda şuumlbhəli bilinənlərin həbs edilməsi guumlnuuml

idi Təbiət hadisələrindən olan Ayın tutulması baş verir

Guumlnəş Şərqdən batdı itlər pişik kimi miyoldamağa başladı

Ulduzlar səmadan enib Yerin uumlstuumlndə gəzməyə başladılar

saatlar guumlnorta gecə yarısını vurdu kuumllək oumlz istiqamətini

dəyişib başqa istiqamətə əsməyə başladı Xoruz uumlzuumlnuuml Aya

tutub banladı Ay ccedilıxdı amma həmişəki kimi guumlmuumlşuuml ay

deyil qapqara oldu

Kral qızı Ay daha mənim xoşuma gəlmir Mən elə bilirdim

ki o guumlmuumlş kimidir Sən demə tamamilə qapqara imiş

Nahara nəyimiz var

Bu sual buumltuumln krallığa yayılır Buumltuumln işlər qaydasına duumlşuumlr

Guumlnəş yenə şərqdən ccedilıxır itlər huumlruumlr kuumllək oumlz səmtinə əsir

Qaranlığın oumlvladları isə deyir

-Goumlruumlnuumlr Gecə haqlıdır

Gecə haqlıdır

Gecə haqlıdır

Mahnı səslənir

Yubilyar alman yazıccedilılarımız

Zaman-zaman bəşər mədəniyyətinə neccedilə-neccedilə duumlhalar bəxş

etmiş Alman ədəbiyyatı doumlvruumlmuumlzədək

gəlib ccedilatmış ən qədim yazılı abidələri ilə

zəngindir XVII əsrdə alman maarifccedililik

16

ideyalarının təsiri ilə XVIII əsrin sonu XIX əsrin

əvvələrində isə muumlntəzəm inkişaf edən alman ədəbiyyatı

Ernest Teoder Amadey Hofman Yakob və Vilhelm Qrimm

qardaşları Fridrix Şiller Teodor Ştorm və b təkrarolunmaz

yazıccedilıların əsərləri ilə zəngindir Bu vəsaitdə sizi bu il

kitabxanalarda yubileyi qeyd edilən Hofman və Qrimm

qardaşları ilə tanış edəcəyik

Alman ədəbiyyatı ilə maraqlananlar uumlccediluumln ldquoDuumlnya

ədəbiyyatı antalogiyalarırdquo seriyasından ldquoAlman ədəbiyyatı

antalogiyasırdquo kitabı goumlzəl bir vasitədir Şərq-Qərb

nəşriyyatı tərəfindən 2009-cu ildə ccedilap edilən bu kitaba Y

Houmlte F Şilleer Teder Ştorm Fridrix Volf Volfqanq

Borxert Qrimm qardaşları və başqalarının əsərlərindən

nuumlmunələr daxil edilib

Yazıccedilı bəstəkar və rəssam Teodor Amadey Hofman 24

yanvar 1776-cı ildə Şərqi Prussiyada kral advokatının

ailəsində anadan olmuşdur Onun musiqi və rəssamlığa

həvəsi erkən yaşlarında ədəbiyyata olan meyli isə

yetkinlik yaşlarında aşkar olunmuşdur 1800-ci ildə o

Koumlniqsberq Universitetinin huumlquqşuumlnaslıq fakuumlltəsini

bitirərək bir ccedilox vəzifələrdə ccedilalışmışdır Hofmanın məşhur

əsərlərindən ldquoQızıl kuumlpə nağılırdquo ldquoŞelkunccedilik və siccedilanlar

padşahırdquoldquoSinnober ləqəbli Balaca Saxesrdquo ldquoCcediləlləkccedili usta

Martin və onun şagirdlərirdquo duumlnya uşaq ədəbiyyatında

layiqli yer tutmuş və bir ccedilox dillərə tərcuumlmə edilmişdir

Uşaqlara təmiz insani hisslərin aşılanmasına həsr olunmuş

Hofmanın ldquoŞelkunccedilik və siccedilanlar padşahırdquo tamaşası

uşaqlara şahzadə Mari kimi dostluğun qədrini bilməyi

soumlzuumlbuumltoumlv və sədaqətli olmağı toumlvsiyə edir Tamaşada

nağılabənzər ccediloxlu hadisələr baş verir Maraqlı nağıl

17

qəhrəmanları ilə zəngin olan bu tamaşanın goumlzəl

dekorasiyası musiqi dramaturgiyası var Uşaqlarla əsərin

tamaşa-muumlzakirəsini keccedilirmək olar Əvvəlcə tamaşaya

baxılır sonra isə aktryorla birgə tamaşanın muumlzakirəsi təşkil

olunur Muumlzakirə zamanı tamaşalardan şəkillər uumlzrə foto

stendin qurulması da tədbirin maraqlı olmasına gətirib

ccedilıxarar Qeyd etmək istərdik ki bu il həmccedilinin muumləllifin bu

kitabının yubileyidir (200 yaşı tamam olur) Nağıl ilk dəfə

1816-cı ildə nəşr edilmişdir İlin yubilyar kitabları

siyahısına daxil olan bu kitabı tanıtmaq uumlccediluumln uşaqlar uumlccediluumln

sərgilər keccedilirə bilərik Tamaşadan bəhs edən maraqlı şəkillər

əsasında əlfəcinlər hazırlayıb tədbirdə paylamaq olar

Hofman yaradıcılığını təkcə Almaniya deyil buumltuumln Avropa

o cuumlmlədən Rusiyada məşhur XIX əsr ədəbiyyatının

goumlrkəmli nuumlmayəndəsi Dostoyevski də yuumlksək

qiymətləndirmişdir Hofmanın yaradıcılığı ilə bağlı

tədbirlərin təşkilində Dostoyevskinin bu fikrindən sərgidə

istifadə etmək olar

ldquoHofmanda boumlyuumlk ideal var bu idealda insanlığa aid

olan gerccediləklik təmizlik və həqiqi goumlzəllik vardırrdquo

FDostoyevski

Ccedilaykovskinin Teoder Amadey

Hoffmanın ldquoFındıqqıranrdquo

əsərinə yazdığı baleti duumlnya

səhnələrində ən ccedilox izlənilən

baletlərdəndir

18

Kitabxanada keccediliriləcək tədbirlərdə xuumlsusilə ədəbi-bədii

gecədə bu baletin musiqisindən istifadə edib baletdən bəzi

parccedilalar goumlstərmək olar

Qrimm qardaşları

Alman ədəbiyyatının uşaqlar tərəfindən ən ccedilox sevilən

nuumlmayəndələri sırasına Vilhelm və Yakob Qrimm

qardaşları daxildir Almaniyanın Hanau şəhərində məmur

ailəsində duumlnyaya gələn qardaşlar hələ tələbəlik illərində

alman və xarici ədəbiyyatın oumlyrənilməsinə maraq goumlstərmiş

və ccedilox keccedilmədən hər ikisi alman xalq mədəniyyətinin

tədqiqatccedilıları və dilşuumlnasları kimi tanınmağa başlamışlar

ldquoQrimm qardaşlarının nağıllarırdquo adı altında dərc olunan

bir neccedilə məcmuələri ilə qısa muumlddət ərzində muumləlliflər

məşhur olmuşlar Bəzi alimlər Qrimm qardaşlarının nağıl

yazmadıqlarını sadəcə xalqın dilindən eşitdiklərini duumlzəldib

nağıl etdiklərini iddia edirlər Bu guumln Qrimm qardaşlarının

nağılları bir ccedilox duumlnya dillərinə o cuumlmlədən Azərbaycan

dilinə də tərcuumlmə edilmişdir ldquoBremen musiqiccedililərirdquo

ldquoCcediləkməli pişikrdquo ldquoQırmızı papaqrdquo ldquoCanavar və yeddi

keccedilirdquo ldquoVarlı və yoxsulrdquo və s nagıllarını kiccedilikdən-boumlyuumlyə

kimi hər kəs bilir və sevə-sevə oxuyur

Qrimm qardaşları haqqında hazırlanan yubiley tədbirləri

uumlccediluumln ldquoHeccedil vaxt nağıl yazmayan nağılccedilılarrdquo ldquoAlman

filologiyasının əcdadlarırdquo başlıqlı foto slaydlar kitab

sərgiləri bukletlər hazırlanması məqsədə uyğundur

Bu guumln Qrimm qardaşlarının elmə toumlhfəsini yuumlksək

qiymətləndirən muumltəxəssislər tərəfindən 1819-cu ildə

19

onların ldquoAlman qrammatikasırdquo kitabının doumlrdcildiyi işıq

uumlzuuml goumlrmuumlşduumlr Onların yaradıcılığı kiccedilikyaşlı uşaqlar

məktəblilər tərəfindən ccedilox sevilir Kitabxanada məktəbliləri

Qrimm qardaşlarının yaradıcılığı ilə daha yaxından tanış

etmək uumlccediluumln uşaqları 2005-ci ildə ldquoQrimm qardaşlarırdquo

haqqında ccediləkilmiş balacaların sevdiyi film-nağıla baxmağa

dəvət etmək olar 2011-ci ildə isə ABŞ-da ldquoQrimmrdquo adlı

serial lentə alınıb Qardaşların nağılları əsasında 2013-cuuml

ildə ldquoCadugərlər ovccedilusurdquo adlı filmi ekranlaşdırılmışdır

Bundan başqa elə həmin nağıllar əsasında uşaqlar uumlccediluumln

ldquoSimsala Qrimmrdquo cizgi filmi ccediləkilmişdir Kitabxanada

filmlərin nuumlmayişindən sonra soumlhbət etməklə uşaqları bu

ekran əsəri və onun muumləllifi ilə tam məlumatlandıra bilərik

Bu cizgi filmlərini uşaqlar kiccedilik oxu zalındakı planşetlərlə

də izləyə bilərlər

Kitabxanada tərtib olunmuş bukletlər oxucu cəlbi işində

daha səmərəli vasitələrdən hesab edildiyindən FKoumlccedilərli

adına Respublika uşaq kitabxanasının biblioqrafiya şoumlbəsi

Qrimm qardaşlarının yubileyi ilə əlaqədar elektron kitab

təqdimatı-sərgisi (slayd) və buklet hazırlamış kitabxananın

saytında wwwclbaz yerləşdirmişdir

5

1856-cı ildə anadan olmuş Amerika uşaq yazıccedilısı jurnalist

Liman Frenk Baumu uumlccediluumln nağıl otağında təşkil edilən guşə

ilə tanışlıq zamanı ldquoCəsur Doritanın muumləllifini birlikdə

tanıyaqrdquo adlı soumlhbət keccedilirə bilərik Yazıccedilının həyatı

haqqında kitabxanaccedilı uşaqlara məlumat verir

Kitabxanaccedilı Əziz uşaqlar Frenk Baumu tanıyırsınızmı

ldquoZuumlmruumld şəhərinin sehirbazırdquo cizgi filminə baxmısınızmı

Bax bu film onun eyniadlı əsəri əsasında ccediləkilmişdir Uşaq

ikən Frenk Baum uşaq yazıccedilısı olmaq fikrində deyilmiş

Birinci kitabını o dostu rəssam Denskonun xahişi ilə

qələmə almışdır Bizlərə bu kitab ldquoZuumlmruumld şəhərinin

sehrbazırdquo adı altında gəlib ccedilatmışdır Nağıl muumlvəffəqiyyət

qazanmış tezliklə səhnəyə qoyulmuş və oxucular

muumləllifdən nağılı davam etdirməyi xahiş etmişlər Baum oumlzuuml

də qəhrəmanlarını xoşlamış və onlarla bir də goumlruumlşməyə

həvəslə razılıq vermişdir Bu nağılda Dorita adlı cəsur qız və

onun şən dostlarından danışılır Dorita qasırğa nəticəsində

doğma Kanzasdan sehrli bir oumllkəyə duumlşuumlr Orada onun

başına bir ccedilox macəralar gəlir O oumlzuuml də bilmədən qəddar

cadugəri oumllduumlruumlr Cənub cadugəri ilə tanış olduqdan sonra

onun və yaxın dostlarının koumlməyi ilə o yenidən Kanzas

şəhərinə qayıdır Sonda bu nağılda dostluq birlik yaxşılıq

qalib gəlir Uşaqlara bu əsər əsasında ccediləkilmiş cizgi

filmindən boumllmələr nuumlmayiş edilir Onların Frenk Baum

yaradıcılığını nə dərəcədə mənimsədiklərini oumlyrənmək uumlccediluumln

suallar verilir Koumlmək məqsədilə hazırladığımız sualları

təqdim edirik

6

1) Hansı rus yazıccedilısı Baumun yazdığı Zuumlmruumld şəhərinin

sehirbazı nağılından istifadə etməklə oumlzuumlnuumln eyniadlı

nağılını yazmışdır

aVitali Korjikov

b Aleksandr Barto

c Aleksandr Volkov

2) Frenk Baumun nağılında Dorita necə qəhrəman idi

__________________________________________

3) Necə oldu ki o Kanzasdan uzaqlaşdı

aDostlarına qoşulub yolu azır

bGuumlcluuml qasırğa nəticəsində

c Fırtına nəticəsində

4) Dorita nağılda qalibiyyəti necə əldə edir

a Dostlarını aldatmaqla

bDostluq səmimiyyət yaxşılıq sayəsində

c Cəldliyi sayəsində

5) Doritanın dostlarından hansıların adlarını ccediləkə bilərsiniz

______________________________________________

6) Dorito fırtına nəticəsində Kanzasdan uzaqlaşarkən hansı

dostu yanında idi

aaslan

bbalaca Toto

coumlrdək balası

7) Doritanın dostlarından biri siz olsaydınız ona necə koumlmək

edərdiniz

7

8)Nağılda Doritonun hansı dostunu yuumlksək

qiymətləndirirsiniz

__________________________________________

9) Oumllkəsinə qayıtmaq uumlccediluumln meşədə Doritoya bələdccedililik edən

kim olur

a cadugər

bdəmir odunccedilu

c Toto

Rus yazıccedilısı Aleksandr Volkov da oumlz

yaradıcılığında Amerika yazıccedilısı Baum xəttindən

bəhrələnmişdir Zuumlmrud şəhərinin sehirbazı əsəri

əsasında o da eyniadlı nağılını yazmışdır Nağıl

otağında bu nağılların nağıl saatını təşkil etmək

olar Təşkil edilmiş nağıl saatından əvvəl

hazırlıq işləri goumlruumllməlidir Kitabxananın

saytında kitabxanada məktəblərdə nağıl

saatının keccediliriləcəyi haqqında elan yerləşdirilməlidir

Sərgidə istifadə edə biləcəyimiz nağıl

kitabları

8

Amerika yazıccedilısı HBiccediler-Stounun bu il anadan olmasının

205 iliiyi (1811-1896) tamam olur Harriet Biccediler Stou 1811-

ci il iyunun 14-də Amerikanın şimalındakı kiccedilik bir şəhərdə-

Liccedilfilddə məşhur din xadimi Layman Biccedilerin ailəsində

duumlnyaya goumlz accedilmışdır Layman uşaqlarının hamısına yaxşı

tərbiyə və təhsil vermiş onların cəmiyyətdə layiqli insan

kimi yaşamalarına qayğı və nəvaziş goumlstərmişdir Xanım

Biccediler Stou qadınların cəmiyyətdəki rolunu və moumlvqeyini

yuumlksək qiymətləndirirdi Cəmiyyətdə qadın huumlquqsuzluğunu

Stou ailəsi ilə birgə Nyu-York yaxınlığındakı kiccedilik bir

əyalət şəhərində yaşayarkən daha ccedilox goumlruumlrduuml Burada o

qara dərili qulların ağır və doumlzuumllməz həyatı Amerika

zəncilərinin huumlquqsuzluqları barədə ldquoTom dayının daxmasırdquo

adlı iri bir roman yazmaq fikrinə duumlşuumlr

Kitabxanada bədii ədəbiyyatı təbliğ еtməyin ən gеniş

yayılmış uumlsullarından biri kitab muumlzakirəsidir Belə

muumlzakirələr kitabxanada oxucu fəallığının artmasına

onlarda bədii-estetik zoumlvqlərin formalaşması kitab uumlzərində

muumlstəqil işləmək oxuduqları ccedilap əsərləri haqqında sərbəst

fikir yuumlruumltmə bacarığının yaranmasına təsir goumlstərir Hər

hansı bədii əsərin muumlzakirəsi zamanı bir qayda olaraq

muumlzakirəyə həyat həqiqətini duumlzguumln əks etdirən geniş

ictimaiyyəti həyəcanlandıran problemlərlə səsləşən

vətənpərvərlik hissləri aşılayan bədii əsərlər ccedilıxarılır Belə

əsərlərdən biri də Biccediler Stounun duumlnya şoumlhrətli ldquoTom

dayının komasırdquoadlı kitabıdır ki icmalını kitabxanada təşkil

9

edə bilərik İcmal zamanı kitabxanaccedilı ilk əvvəl oxuculara

əsərin yaranma tarixi haqqında məlumat verir

Kitabxanaccedilı Bu kitab muumləllifin quldarlıq əleyhinə yazdığı

bir romandır Bu əsəri ilə o koumlləliyin ləğv edilməsində

boumlyuumlk bir ordunun goumlrə bilmədiyi işi goumlrmuumlşduumlr

HBStounun əsərdə quumldrətli Amerika oumllkəsində koumlləlik

sistemi irqccedililik bunların insanların psixologiyasına

intellektinə vurduğu pozucu təsirlər zəngin mənəviyyatlı

zəncilərin ağlasığmaz məhrumiyyətləri ustalıqla qələmə

alınmışdır Bu əsərdən sonra Amerikada koumlləliyə qarşı yeni

savaş başlayır 1854-cuuml ildə koumlləliyə qarşı muumlbarizə geniş

vuumlsət alır və oumllkədə yeni demokratik təməllərə sahib olacaq

Respublikaccedilılar Partiyası yaradılır 1860-cı ildə Avraam

Linkolnun başccedilılıq etdiyi bu partiya hakimiyyətə gəlir və

koumlləliyi qoruyub saxlamaq istəyən cənuba qarşı muumlharibə

başlayır Muumlharibə şimalın qələbəsi ilə başa ccedilatır və koumlləlik

rəsmən ləğv edilir Harriyet bu qələbədən sonra doumlvlət

xadimi Linkoln ilə goumlruumlşuumlr Linkoln bu goumlruumlşdə ldquoDemək o

boumlyuumlk savaşı başladan kitabı yazan kiccedilik qadın sizsinizrdquo -

deyərək onunla salamlaşır

ldquoTom dayının komasırdquo əsərini Azərbaycan dilinə yazıccedilı

Hidayət Orucov tərcuumlmə etmişdir Roman ilk dəfə

Azərbaycan dilində kuumltləvi tirajla oxuculara 1991-ci ildə

ldquoGənclikrdquo nəşriyyatı tərəfindən təqdim edilmişdir 2011-ci

ildə ldquoApostrofrdquo MMC-də təkrar ccedilap olunmuşdur Kitab

haqqında oxucuların nə qədər məlumatlı olduğunu

oumlyrənmək uumlccediluumln muumlzakirəni başlamazdan əvvəl onlara rəy

sorğusu da təqdim edə bilərik

10

1) Harriyet Biccedilccediler Stou hansı xarici oumllkə ədəbiyyatının

nuumlmayəndəsidir

2) Əsər Amerika oumllkəsində nəyi ləğv etmişdir

3) Cəmiyyətdə qadın huumlquqsuzluğuna necə baxırsınız

_________________________________________

4) Bu əsərdən sonra muumləllif oumllkədə nəyə nail olur

aOumllkədə koumlləlik ləğv edilir huumlquqlar bərpa edilir

bQadın huumlquqsuzluğu bərpa edilir

c Qadınların azadlığı alınır

5) ldquoDemək o boumlyuumlk savaşı başladan kitabı yazan kiccedilik qadın

sizsinizrdquo- deyə goumlruumlş zamanı ona muumlraciət edən kim

olmuşdur

a Linkolin

b Napaleon Bonapart

c Vaşinqton

6)ldquoTom dayının daxmasırdquo əsərini Azərbaycan dilinə kim

tərcuumlmə etmişdir

a şair drammaturq Bəxtiyar Vahabzadə

b ədəbiyyatşuumlnas Bəkir Nəbiyev

c şair drammaturq Vilayət Quliyev

11

Maykl Bond -90

İngilis yazıccedilısı ssenarist Maykl Bond 13

yanvar 1926-cı ildə Boumlyuumlk Britaniyanın

cənub-Şərqində Nyuberidə BerkŞir

qəsəbəsində anadan olmuşdur Ayı balası

Paddinqton haqqında məşhur kitablar

seriyasının muumləllifi olan MBond 1945-ci

ildə yazıccedilılığa başlayır 1958-ci ildə artıq bir ccedilox pyeslərin

və hekayələrin muumləllifi olan yazıccedilı Paddinqton haqqında ilk

hekayəsini nəşr etdirir BBC-də ccedilalışan MBond 1965-ci ildə

artıq balaca ayı haqqında hekayələr seriyasını dərc etdirir

Bundan sonra radiodan işdən ccedilıxan yazıccedilı oumlzuumlnuuml buumltuumlnluumlklə

yaradıcılığa həsr edir Yazıccedilı 1997-ci ildə Britaniya

imperiyası ordeni ilə təltif edilmişdir Hal-hazırda Londonda

yaşayır 2007-ci ildə Redinq universitetinin ədəbiyyat uumlzrə

doktoru seccedililmişdir Muumləllifin yubileyi ilə əlaqədar uşaqlar

uumlccediluumln sərgi hazırlamaq yaradıcılığında xuumlsusi yer tutan

məşhur ldquoPaddinqton ayı balasırdquo nağılı əsasında ccediləkilmiş

cizgi filmlərindən ibarət ldquoCizgi filmlərirdquo həftəsi keccedilirmək

məqsədəuyğundur Kitabxanada uşaqların muumltaliəyə

cəlbində cizgi filmlərinin nuumlmayişinin xuumlsusi əhəmiyyəti

vardır İstifadə etmək uumlccediluumln muumləllifin ldquoPaddinqton ayı

balasırdquo seriyasını və nəşr tarixlərini təqdim edirik

1958 - A Bear Called Paddington Padinqton adlı ayı balası

1959 - More about Paddington Ayı balası Paddinqton

Yeni macəralar

1960 - Paddington Helps Out Ayı balası Paddinqton

koumlməyə tələsir

12

1961 - Paddington Abroad Ayı balası Paddinqton xaricdə

1962 - Paddington at Large Ayı balası Paddinqton gah

burda gah orda

1964 - Paddington Marches On Ayı balası Paddinqton

təslim olmur

1966 - Paddington at Work Ayı balası Paddinqton işdə

1968 - Paddington Goes to Town Ayı balası Paddinqton

Londonun mərkəzində

1970 - Paddington Takes the Air Ayı balası Paddinqton

ccedilıxış yolu axtarır

1974 - Paddington on Top Ayı balası Paddinqton zirvədə

1979 - Paddington Takes the Test Ayı balası Paddinqton

imtahan verir

2008 - Paddington Here and Now Ayı balası Paddinqton

indi və burada

2012 - Paddington Races Ahead Ayı balası Paddinqton

ccedilempiondur

Eleanor Farcon ndash 135

İngilis uşaq yazıccedilısı Andersen

muumlkafatı laureatı Eleanor Farcon

şeirlər hekayə və povestlər uşaqlar

uumlccediluumln opera tamaşalarına şeir mətnləri

və s yazmışdır Lakin onun

yaradıcılığının əsasını nağıllar təşkil

edir Yazıccedilı 13 fevral 1881-ci ildə

İngiltərədə duumlnyaya gəlmişdir

EFarconun atası da yazıccedilı olmuşdur 1912-ci ildə yazıccedilı

Panccedili jurnalında oumlzuumlnuumln London haqqında şeirlərini ccedilap

13

etdirməyə başlamışdır 1916-cı ildə onun ldquoKoumlhnə

Londonun uşaq nəğmələrirdquo adlı kitabı ccedilapdan ccedilıxmışdır

ldquoŞahzadə qızın izi ilərdquo və ldquoGirdə guumlmuumlşuuml ayrdquo adlı nağılları

ona keccedilmiş SSRİ-də şoumlhrət qazandırmışdır ldquoQoca dayənin

nağıllarırdquo ldquoBuumlllur başmaqrdquo ldquoQaraccedilı və zəncəfilrdquo

ldquoKaleydoskoprdquo və s əsərlərin muumləllifidir EFarcon 1955-ci

ildə uşaqlar uumlccediluumln yazdığı əsərlərə goumlrə Karnegi medalı

1956-cı ildə isə YUNESKO-nun Uşaq və gənclər ədəbiyyatı

uumlzrə Beynəlxalq şurasının (İBBY) Hans Xristian Andersen

adına muumlkafatının ilk laureatı olmuşdur EFarcon 1965-ci il

iyunun 5-də 85 yaşında oumlz vətənində vəfat etmişdir

Yubilyar haqqında ldquoDuumlnya ədəbiyyatı nağıllarından

seccedilmələrrdquo adlı sərgi və həmin nağılların ucadan oxusunu

təşkil edə bilərik Sərgidə nağıl qəhrəmanlarından ibarət

personajlarin şəkillərindən də istifadə etmək olar

İstifadəccedililərə koumlmək məqsədi ilə muumləllifin maraqlı ldquoAy

istəyirəmrdquo nağılının səhnəciyini təqdim edirik

İştirakccedilılar səhnəyə gəlir

Aparıcı Bir axşam kralın qızı başını pəncərədən ccediloumllə

ccedilıxarıb aya baxırdı Səmadakı goumlzəl dəyirmi ay goumlzuumlnə

sataşdı Əllərini yuxarı uzatdı ki onu goumltuumlrsuumln Ancaq əli

aya ccedilatmadı Ccedilardağa qalxan kral qızı ordanda əlini uzadıb

ayı goumltuumlrə bilmədi Acı-acı ağlamağa başladı Onun

ağladığını goumlrən yarasa ona yaxınlaşıb niyə ağladığını

soruşdu

Kral qızı Ay istəyirəm ancaq əlim ccedilatmır

Yarasa Hə mən də bacarmaram Ancaq gedib gecədən

xahiş edərəm sənə koumlmək etsin

14

Yarasa uccedilub getdi kral qızı ağlaya-ağlaya damda qaldı

Səhər yuxudan oyanan qaranquş kral qızını damda goumlruumlb

soruşdu

Qaranquş Niyə ağlayırsan

Şahzadə Ay istəyirəm

Qaranquş Mən isə Guumlnəşi daha ccedilox sevirəm Uccedilub ancaq

guumlnduumlzdən xahiş edərəm ki sənə koumlmək etsin

Aparıcı Qaranquş soumlzuumlnuuml qurtarıb guumlnduumlzuuml qarşılamaq

uumlccediluumlnYarasa isə Kral qızını sakitləşdirmək uumlccediluumln gecəni

axtarmağa gedir Nəhayət meşədə gecəyə rast gəlirYarasa

gecənin ccediliyninə qonur

(Səhnəyə yarasa və Gecə paltarında oxucular gəlir)

Gecə Nə istəyirsən

Yarasa Kral qızı ay istəyir

Gecə Mən niyə ayı verməliyəm Kral qızına Get işinlə

məşğul ol Yarasa

Bu zaman yarasanın dostları gəlib onun səsinə səs verir

Bayquş Onun goumlzləri aladır

Koumlstəbək Onun saccedilları qaradır

Gecəkəpənəyi Onun dərisi ağdır

Birlikdə səslənirlər

Bəli onun goumlzləri ala saccedilları qara dərisi ağdır Deməli o

bizim bacımızdır və biz onu muumldafiə etməliyik Ay istəyirsə

muumltləq ona ay verməliyik

Aparıcı Meh bu soumlzləri buumltuumln duumlnyaya yaydı Qaranlığın

buumltuumln oumlvladları ndash bayquşlar tuumllkuumllər dələlər pərvanələr

siccedilanlar bu nəğməni oxumağa başladılar

-Gecə haqlı deyil

-Gecə haqlı deyil

15

Ay birdən deyir

Sakit olun Hər şeyi fikirləşib yoluna qoyaq Aprelin birinə

qədər goumlzləyək Onda goumlrərik ki gecə haqlıdır ya yox

Nəhayət aprelin biri gəlir Vur ccedilatlasın duumlşuumlr Bu guumln şah

qızını oğurlamaqda şuumlbhəli bilinənlərin həbs edilməsi guumlnuuml

idi Təbiət hadisələrindən olan Ayın tutulması baş verir

Guumlnəş Şərqdən batdı itlər pişik kimi miyoldamağa başladı

Ulduzlar səmadan enib Yerin uumlstuumlndə gəzməyə başladılar

saatlar guumlnorta gecə yarısını vurdu kuumllək oumlz istiqamətini

dəyişib başqa istiqamətə əsməyə başladı Xoruz uumlzuumlnuuml Aya

tutub banladı Ay ccedilıxdı amma həmişəki kimi guumlmuumlşuuml ay

deyil qapqara oldu

Kral qızı Ay daha mənim xoşuma gəlmir Mən elə bilirdim

ki o guumlmuumlş kimidir Sən demə tamamilə qapqara imiş

Nahara nəyimiz var

Bu sual buumltuumln krallığa yayılır Buumltuumln işlər qaydasına duumlşuumlr

Guumlnəş yenə şərqdən ccedilıxır itlər huumlruumlr kuumllək oumlz səmtinə əsir

Qaranlığın oumlvladları isə deyir

-Goumlruumlnuumlr Gecə haqlıdır

Gecə haqlıdır

Gecə haqlıdır

Mahnı səslənir

Yubilyar alman yazıccedilılarımız

Zaman-zaman bəşər mədəniyyətinə neccedilə-neccedilə duumlhalar bəxş

etmiş Alman ədəbiyyatı doumlvruumlmuumlzədək

gəlib ccedilatmış ən qədim yazılı abidələri ilə

zəngindir XVII əsrdə alman maarifccedililik

16

ideyalarının təsiri ilə XVIII əsrin sonu XIX əsrin

əvvələrində isə muumlntəzəm inkişaf edən alman ədəbiyyatı

Ernest Teoder Amadey Hofman Yakob və Vilhelm Qrimm

qardaşları Fridrix Şiller Teodor Ştorm və b təkrarolunmaz

yazıccedilıların əsərləri ilə zəngindir Bu vəsaitdə sizi bu il

kitabxanalarda yubileyi qeyd edilən Hofman və Qrimm

qardaşları ilə tanış edəcəyik

Alman ədəbiyyatı ilə maraqlananlar uumlccediluumln ldquoDuumlnya

ədəbiyyatı antalogiyalarırdquo seriyasından ldquoAlman ədəbiyyatı

antalogiyasırdquo kitabı goumlzəl bir vasitədir Şərq-Qərb

nəşriyyatı tərəfindən 2009-cu ildə ccedilap edilən bu kitaba Y

Houmlte F Şilleer Teder Ştorm Fridrix Volf Volfqanq

Borxert Qrimm qardaşları və başqalarının əsərlərindən

nuumlmunələr daxil edilib

Yazıccedilı bəstəkar və rəssam Teodor Amadey Hofman 24

yanvar 1776-cı ildə Şərqi Prussiyada kral advokatının

ailəsində anadan olmuşdur Onun musiqi və rəssamlığa

həvəsi erkən yaşlarında ədəbiyyata olan meyli isə

yetkinlik yaşlarında aşkar olunmuşdur 1800-ci ildə o

Koumlniqsberq Universitetinin huumlquqşuumlnaslıq fakuumlltəsini

bitirərək bir ccedilox vəzifələrdə ccedilalışmışdır Hofmanın məşhur

əsərlərindən ldquoQızıl kuumlpə nağılırdquo ldquoŞelkunccedilik və siccedilanlar

padşahırdquoldquoSinnober ləqəbli Balaca Saxesrdquo ldquoCcediləlləkccedili usta

Martin və onun şagirdlərirdquo duumlnya uşaq ədəbiyyatında

layiqli yer tutmuş və bir ccedilox dillərə tərcuumlmə edilmişdir

Uşaqlara təmiz insani hisslərin aşılanmasına həsr olunmuş

Hofmanın ldquoŞelkunccedilik və siccedilanlar padşahırdquo tamaşası

uşaqlara şahzadə Mari kimi dostluğun qədrini bilməyi

soumlzuumlbuumltoumlv və sədaqətli olmağı toumlvsiyə edir Tamaşada

nağılabənzər ccediloxlu hadisələr baş verir Maraqlı nağıl

17

qəhrəmanları ilə zəngin olan bu tamaşanın goumlzəl

dekorasiyası musiqi dramaturgiyası var Uşaqlarla əsərin

tamaşa-muumlzakirəsini keccedilirmək olar Əvvəlcə tamaşaya

baxılır sonra isə aktryorla birgə tamaşanın muumlzakirəsi təşkil

olunur Muumlzakirə zamanı tamaşalardan şəkillər uumlzrə foto

stendin qurulması da tədbirin maraqlı olmasına gətirib

ccedilıxarar Qeyd etmək istərdik ki bu il həmccedilinin muumləllifin bu

kitabının yubileyidir (200 yaşı tamam olur) Nağıl ilk dəfə

1816-cı ildə nəşr edilmişdir İlin yubilyar kitabları

siyahısına daxil olan bu kitabı tanıtmaq uumlccediluumln uşaqlar uumlccediluumln

sərgilər keccedilirə bilərik Tamaşadan bəhs edən maraqlı şəkillər

əsasında əlfəcinlər hazırlayıb tədbirdə paylamaq olar

Hofman yaradıcılığını təkcə Almaniya deyil buumltuumln Avropa

o cuumlmlədən Rusiyada məşhur XIX əsr ədəbiyyatının

goumlrkəmli nuumlmayəndəsi Dostoyevski də yuumlksək

qiymətləndirmişdir Hofmanın yaradıcılığı ilə bağlı

tədbirlərin təşkilində Dostoyevskinin bu fikrindən sərgidə

istifadə etmək olar

ldquoHofmanda boumlyuumlk ideal var bu idealda insanlığa aid

olan gerccediləklik təmizlik və həqiqi goumlzəllik vardırrdquo

FDostoyevski

Ccedilaykovskinin Teoder Amadey

Hoffmanın ldquoFındıqqıranrdquo

əsərinə yazdığı baleti duumlnya

səhnələrində ən ccedilox izlənilən

baletlərdəndir

18

Kitabxanada keccediliriləcək tədbirlərdə xuumlsusilə ədəbi-bədii

gecədə bu baletin musiqisindən istifadə edib baletdən bəzi

parccedilalar goumlstərmək olar

Qrimm qardaşları

Alman ədəbiyyatının uşaqlar tərəfindən ən ccedilox sevilən

nuumlmayəndələri sırasına Vilhelm və Yakob Qrimm

qardaşları daxildir Almaniyanın Hanau şəhərində məmur

ailəsində duumlnyaya gələn qardaşlar hələ tələbəlik illərində

alman və xarici ədəbiyyatın oumlyrənilməsinə maraq goumlstərmiş

və ccedilox keccedilmədən hər ikisi alman xalq mədəniyyətinin

tədqiqatccedilıları və dilşuumlnasları kimi tanınmağa başlamışlar

ldquoQrimm qardaşlarının nağıllarırdquo adı altında dərc olunan

bir neccedilə məcmuələri ilə qısa muumlddət ərzində muumləlliflər

məşhur olmuşlar Bəzi alimlər Qrimm qardaşlarının nağıl

yazmadıqlarını sadəcə xalqın dilindən eşitdiklərini duumlzəldib

nağıl etdiklərini iddia edirlər Bu guumln Qrimm qardaşlarının

nağılları bir ccedilox duumlnya dillərinə o cuumlmlədən Azərbaycan

dilinə də tərcuumlmə edilmişdir ldquoBremen musiqiccedililərirdquo

ldquoCcediləkməli pişikrdquo ldquoQırmızı papaqrdquo ldquoCanavar və yeddi

keccedilirdquo ldquoVarlı və yoxsulrdquo və s nagıllarını kiccedilikdən-boumlyuumlyə

kimi hər kəs bilir və sevə-sevə oxuyur

Qrimm qardaşları haqqında hazırlanan yubiley tədbirləri

uumlccediluumln ldquoHeccedil vaxt nağıl yazmayan nağılccedilılarrdquo ldquoAlman

filologiyasının əcdadlarırdquo başlıqlı foto slaydlar kitab

sərgiləri bukletlər hazırlanması məqsədə uyğundur

Bu guumln Qrimm qardaşlarının elmə toumlhfəsini yuumlksək

qiymətləndirən muumltəxəssislər tərəfindən 1819-cu ildə

19

onların ldquoAlman qrammatikasırdquo kitabının doumlrdcildiyi işıq

uumlzuuml goumlrmuumlşduumlr Onların yaradıcılığı kiccedilikyaşlı uşaqlar

məktəblilər tərəfindən ccedilox sevilir Kitabxanada məktəbliləri

Qrimm qardaşlarının yaradıcılığı ilə daha yaxından tanış

etmək uumlccediluumln uşaqları 2005-ci ildə ldquoQrimm qardaşlarırdquo

haqqında ccediləkilmiş balacaların sevdiyi film-nağıla baxmağa

dəvət etmək olar 2011-ci ildə isə ABŞ-da ldquoQrimmrdquo adlı

serial lentə alınıb Qardaşların nağılları əsasında 2013-cuuml

ildə ldquoCadugərlər ovccedilusurdquo adlı filmi ekranlaşdırılmışdır

Bundan başqa elə həmin nağıllar əsasında uşaqlar uumlccediluumln

ldquoSimsala Qrimmrdquo cizgi filmi ccediləkilmişdir Kitabxanada

filmlərin nuumlmayişindən sonra soumlhbət etməklə uşaqları bu

ekran əsəri və onun muumləllifi ilə tam məlumatlandıra bilərik

Bu cizgi filmlərini uşaqlar kiccedilik oxu zalındakı planşetlərlə

də izləyə bilərlər

Kitabxanada tərtib olunmuş bukletlər oxucu cəlbi işində

daha səmərəli vasitələrdən hesab edildiyindən FKoumlccedilərli

adına Respublika uşaq kitabxanasının biblioqrafiya şoumlbəsi

Qrimm qardaşlarının yubileyi ilə əlaqədar elektron kitab

təqdimatı-sərgisi (slayd) və buklet hazırlamış kitabxananın

saytında wwwclbaz yerləşdirmişdir

6

1) Hansı rus yazıccedilısı Baumun yazdığı Zuumlmruumld şəhərinin

sehirbazı nağılından istifadə etməklə oumlzuumlnuumln eyniadlı

nağılını yazmışdır

aVitali Korjikov

b Aleksandr Barto

c Aleksandr Volkov

2) Frenk Baumun nağılında Dorita necə qəhrəman idi

__________________________________________

3) Necə oldu ki o Kanzasdan uzaqlaşdı

aDostlarına qoşulub yolu azır

bGuumlcluuml qasırğa nəticəsində

c Fırtına nəticəsində

4) Dorita nağılda qalibiyyəti necə əldə edir

a Dostlarını aldatmaqla

bDostluq səmimiyyət yaxşılıq sayəsində

c Cəldliyi sayəsində

5) Doritanın dostlarından hansıların adlarını ccediləkə bilərsiniz

______________________________________________

6) Dorito fırtına nəticəsində Kanzasdan uzaqlaşarkən hansı

dostu yanında idi

aaslan

bbalaca Toto

coumlrdək balası

7) Doritanın dostlarından biri siz olsaydınız ona necə koumlmək

edərdiniz

7

8)Nağılda Doritonun hansı dostunu yuumlksək

qiymətləndirirsiniz

__________________________________________

9) Oumllkəsinə qayıtmaq uumlccediluumln meşədə Doritoya bələdccedililik edən

kim olur

a cadugər

bdəmir odunccedilu

c Toto

Rus yazıccedilısı Aleksandr Volkov da oumlz

yaradıcılığında Amerika yazıccedilısı Baum xəttindən

bəhrələnmişdir Zuumlmrud şəhərinin sehirbazı əsəri

əsasında o da eyniadlı nağılını yazmışdır Nağıl

otağında bu nağılların nağıl saatını təşkil etmək

olar Təşkil edilmiş nağıl saatından əvvəl

hazırlıq işləri goumlruumllməlidir Kitabxananın

saytında kitabxanada məktəblərdə nağıl

saatının keccediliriləcəyi haqqında elan yerləşdirilməlidir

Sərgidə istifadə edə biləcəyimiz nağıl

kitabları

8

Amerika yazıccedilısı HBiccediler-Stounun bu il anadan olmasının

205 iliiyi (1811-1896) tamam olur Harriet Biccediler Stou 1811-

ci il iyunun 14-də Amerikanın şimalındakı kiccedilik bir şəhərdə-

Liccedilfilddə məşhur din xadimi Layman Biccedilerin ailəsində

duumlnyaya goumlz accedilmışdır Layman uşaqlarının hamısına yaxşı

tərbiyə və təhsil vermiş onların cəmiyyətdə layiqli insan

kimi yaşamalarına qayğı və nəvaziş goumlstərmişdir Xanım

Biccediler Stou qadınların cəmiyyətdəki rolunu və moumlvqeyini

yuumlksək qiymətləndirirdi Cəmiyyətdə qadın huumlquqsuzluğunu

Stou ailəsi ilə birgə Nyu-York yaxınlığındakı kiccedilik bir

əyalət şəhərində yaşayarkən daha ccedilox goumlruumlrduuml Burada o

qara dərili qulların ağır və doumlzuumllməz həyatı Amerika

zəncilərinin huumlquqsuzluqları barədə ldquoTom dayının daxmasırdquo

adlı iri bir roman yazmaq fikrinə duumlşuumlr

Kitabxanada bədii ədəbiyyatı təbliğ еtməyin ən gеniş

yayılmış uumlsullarından biri kitab muumlzakirəsidir Belə

muumlzakirələr kitabxanada oxucu fəallığının artmasına

onlarda bədii-estetik zoumlvqlərin formalaşması kitab uumlzərində

muumlstəqil işləmək oxuduqları ccedilap əsərləri haqqında sərbəst

fikir yuumlruumltmə bacarığının yaranmasına təsir goumlstərir Hər

hansı bədii əsərin muumlzakirəsi zamanı bir qayda olaraq

muumlzakirəyə həyat həqiqətini duumlzguumln əks etdirən geniş

ictimaiyyəti həyəcanlandıran problemlərlə səsləşən

vətənpərvərlik hissləri aşılayan bədii əsərlər ccedilıxarılır Belə

əsərlərdən biri də Biccediler Stounun duumlnya şoumlhrətli ldquoTom

dayının komasırdquoadlı kitabıdır ki icmalını kitabxanada təşkil

9

edə bilərik İcmal zamanı kitabxanaccedilı ilk əvvəl oxuculara

əsərin yaranma tarixi haqqında məlumat verir

Kitabxanaccedilı Bu kitab muumləllifin quldarlıq əleyhinə yazdığı

bir romandır Bu əsəri ilə o koumlləliyin ləğv edilməsində

boumlyuumlk bir ordunun goumlrə bilmədiyi işi goumlrmuumlşduumlr

HBStounun əsərdə quumldrətli Amerika oumllkəsində koumlləlik

sistemi irqccedililik bunların insanların psixologiyasına

intellektinə vurduğu pozucu təsirlər zəngin mənəviyyatlı

zəncilərin ağlasığmaz məhrumiyyətləri ustalıqla qələmə

alınmışdır Bu əsərdən sonra Amerikada koumlləliyə qarşı yeni

savaş başlayır 1854-cuuml ildə koumlləliyə qarşı muumlbarizə geniş

vuumlsət alır və oumllkədə yeni demokratik təməllərə sahib olacaq

Respublikaccedilılar Partiyası yaradılır 1860-cı ildə Avraam

Linkolnun başccedilılıq etdiyi bu partiya hakimiyyətə gəlir və

koumlləliyi qoruyub saxlamaq istəyən cənuba qarşı muumlharibə

başlayır Muumlharibə şimalın qələbəsi ilə başa ccedilatır və koumlləlik

rəsmən ləğv edilir Harriyet bu qələbədən sonra doumlvlət

xadimi Linkoln ilə goumlruumlşuumlr Linkoln bu goumlruumlşdə ldquoDemək o

boumlyuumlk savaşı başladan kitabı yazan kiccedilik qadın sizsinizrdquo -

deyərək onunla salamlaşır

ldquoTom dayının komasırdquo əsərini Azərbaycan dilinə yazıccedilı

Hidayət Orucov tərcuumlmə etmişdir Roman ilk dəfə

Azərbaycan dilində kuumltləvi tirajla oxuculara 1991-ci ildə

ldquoGənclikrdquo nəşriyyatı tərəfindən təqdim edilmişdir 2011-ci

ildə ldquoApostrofrdquo MMC-də təkrar ccedilap olunmuşdur Kitab

haqqında oxucuların nə qədər məlumatlı olduğunu

oumlyrənmək uumlccediluumln muumlzakirəni başlamazdan əvvəl onlara rəy

sorğusu da təqdim edə bilərik

10

1) Harriyet Biccedilccediler Stou hansı xarici oumllkə ədəbiyyatının

nuumlmayəndəsidir

2) Əsər Amerika oumllkəsində nəyi ləğv etmişdir

3) Cəmiyyətdə qadın huumlquqsuzluğuna necə baxırsınız

_________________________________________

4) Bu əsərdən sonra muumləllif oumllkədə nəyə nail olur

aOumllkədə koumlləlik ləğv edilir huumlquqlar bərpa edilir

bQadın huumlquqsuzluğu bərpa edilir

c Qadınların azadlığı alınır

5) ldquoDemək o boumlyuumlk savaşı başladan kitabı yazan kiccedilik qadın

sizsinizrdquo- deyə goumlruumlş zamanı ona muumlraciət edən kim

olmuşdur

a Linkolin

b Napaleon Bonapart

c Vaşinqton

6)ldquoTom dayının daxmasırdquo əsərini Azərbaycan dilinə kim

tərcuumlmə etmişdir

a şair drammaturq Bəxtiyar Vahabzadə

b ədəbiyyatşuumlnas Bəkir Nəbiyev

c şair drammaturq Vilayət Quliyev

11

Maykl Bond -90

İngilis yazıccedilısı ssenarist Maykl Bond 13

yanvar 1926-cı ildə Boumlyuumlk Britaniyanın

cənub-Şərqində Nyuberidə BerkŞir

qəsəbəsində anadan olmuşdur Ayı balası

Paddinqton haqqında məşhur kitablar

seriyasının muumləllifi olan MBond 1945-ci

ildə yazıccedilılığa başlayır 1958-ci ildə artıq bir ccedilox pyeslərin

və hekayələrin muumləllifi olan yazıccedilı Paddinqton haqqında ilk

hekayəsini nəşr etdirir BBC-də ccedilalışan MBond 1965-ci ildə

artıq balaca ayı haqqında hekayələr seriyasını dərc etdirir

Bundan sonra radiodan işdən ccedilıxan yazıccedilı oumlzuumlnuuml buumltuumlnluumlklə

yaradıcılığa həsr edir Yazıccedilı 1997-ci ildə Britaniya

imperiyası ordeni ilə təltif edilmişdir Hal-hazırda Londonda

yaşayır 2007-ci ildə Redinq universitetinin ədəbiyyat uumlzrə

doktoru seccedililmişdir Muumləllifin yubileyi ilə əlaqədar uşaqlar

uumlccediluumln sərgi hazırlamaq yaradıcılığında xuumlsusi yer tutan

məşhur ldquoPaddinqton ayı balasırdquo nağılı əsasında ccediləkilmiş

cizgi filmlərindən ibarət ldquoCizgi filmlərirdquo həftəsi keccedilirmək

məqsədəuyğundur Kitabxanada uşaqların muumltaliəyə

cəlbində cizgi filmlərinin nuumlmayişinin xuumlsusi əhəmiyyəti

vardır İstifadə etmək uumlccediluumln muumləllifin ldquoPaddinqton ayı

balasırdquo seriyasını və nəşr tarixlərini təqdim edirik

1958 - A Bear Called Paddington Padinqton adlı ayı balası

1959 - More about Paddington Ayı balası Paddinqton

Yeni macəralar

1960 - Paddington Helps Out Ayı balası Paddinqton

koumlməyə tələsir

12

1961 - Paddington Abroad Ayı balası Paddinqton xaricdə

1962 - Paddington at Large Ayı balası Paddinqton gah

burda gah orda

1964 - Paddington Marches On Ayı balası Paddinqton

təslim olmur

1966 - Paddington at Work Ayı balası Paddinqton işdə

1968 - Paddington Goes to Town Ayı balası Paddinqton

Londonun mərkəzində

1970 - Paddington Takes the Air Ayı balası Paddinqton

ccedilıxış yolu axtarır

1974 - Paddington on Top Ayı balası Paddinqton zirvədə

1979 - Paddington Takes the Test Ayı balası Paddinqton

imtahan verir

2008 - Paddington Here and Now Ayı balası Paddinqton

indi və burada

2012 - Paddington Races Ahead Ayı balası Paddinqton

ccedilempiondur

Eleanor Farcon ndash 135

İngilis uşaq yazıccedilısı Andersen

muumlkafatı laureatı Eleanor Farcon

şeirlər hekayə və povestlər uşaqlar

uumlccediluumln opera tamaşalarına şeir mətnləri

və s yazmışdır Lakin onun

yaradıcılığının əsasını nağıllar təşkil

edir Yazıccedilı 13 fevral 1881-ci ildə

İngiltərədə duumlnyaya gəlmişdir

EFarconun atası da yazıccedilı olmuşdur 1912-ci ildə yazıccedilı

Panccedili jurnalında oumlzuumlnuumln London haqqında şeirlərini ccedilap

13

etdirməyə başlamışdır 1916-cı ildə onun ldquoKoumlhnə

Londonun uşaq nəğmələrirdquo adlı kitabı ccedilapdan ccedilıxmışdır

ldquoŞahzadə qızın izi ilərdquo və ldquoGirdə guumlmuumlşuuml ayrdquo adlı nağılları

ona keccedilmiş SSRİ-də şoumlhrət qazandırmışdır ldquoQoca dayənin

nağıllarırdquo ldquoBuumlllur başmaqrdquo ldquoQaraccedilı və zəncəfilrdquo

ldquoKaleydoskoprdquo və s əsərlərin muumləllifidir EFarcon 1955-ci

ildə uşaqlar uumlccediluumln yazdığı əsərlərə goumlrə Karnegi medalı

1956-cı ildə isə YUNESKO-nun Uşaq və gənclər ədəbiyyatı

uumlzrə Beynəlxalq şurasının (İBBY) Hans Xristian Andersen

adına muumlkafatının ilk laureatı olmuşdur EFarcon 1965-ci il

iyunun 5-də 85 yaşında oumlz vətənində vəfat etmişdir

Yubilyar haqqında ldquoDuumlnya ədəbiyyatı nağıllarından

seccedilmələrrdquo adlı sərgi və həmin nağılların ucadan oxusunu

təşkil edə bilərik Sərgidə nağıl qəhrəmanlarından ibarət

personajlarin şəkillərindən də istifadə etmək olar

İstifadəccedililərə koumlmək məqsədi ilə muumləllifin maraqlı ldquoAy

istəyirəmrdquo nağılının səhnəciyini təqdim edirik

İştirakccedilılar səhnəyə gəlir

Aparıcı Bir axşam kralın qızı başını pəncərədən ccediloumllə

ccedilıxarıb aya baxırdı Səmadakı goumlzəl dəyirmi ay goumlzuumlnə

sataşdı Əllərini yuxarı uzatdı ki onu goumltuumlrsuumln Ancaq əli

aya ccedilatmadı Ccedilardağa qalxan kral qızı ordanda əlini uzadıb

ayı goumltuumlrə bilmədi Acı-acı ağlamağa başladı Onun

ağladığını goumlrən yarasa ona yaxınlaşıb niyə ağladığını

soruşdu

Kral qızı Ay istəyirəm ancaq əlim ccedilatmır

Yarasa Hə mən də bacarmaram Ancaq gedib gecədən

xahiş edərəm sənə koumlmək etsin

14

Yarasa uccedilub getdi kral qızı ağlaya-ağlaya damda qaldı

Səhər yuxudan oyanan qaranquş kral qızını damda goumlruumlb

soruşdu

Qaranquş Niyə ağlayırsan

Şahzadə Ay istəyirəm

Qaranquş Mən isə Guumlnəşi daha ccedilox sevirəm Uccedilub ancaq

guumlnduumlzdən xahiş edərəm ki sənə koumlmək etsin

Aparıcı Qaranquş soumlzuumlnuuml qurtarıb guumlnduumlzuuml qarşılamaq

uumlccediluumlnYarasa isə Kral qızını sakitləşdirmək uumlccediluumln gecəni

axtarmağa gedir Nəhayət meşədə gecəyə rast gəlirYarasa

gecənin ccediliyninə qonur

(Səhnəyə yarasa və Gecə paltarında oxucular gəlir)

Gecə Nə istəyirsən

Yarasa Kral qızı ay istəyir

Gecə Mən niyə ayı verməliyəm Kral qızına Get işinlə

məşğul ol Yarasa

Bu zaman yarasanın dostları gəlib onun səsinə səs verir

Bayquş Onun goumlzləri aladır

Koumlstəbək Onun saccedilları qaradır

Gecəkəpənəyi Onun dərisi ağdır

Birlikdə səslənirlər

Bəli onun goumlzləri ala saccedilları qara dərisi ağdır Deməli o

bizim bacımızdır və biz onu muumldafiə etməliyik Ay istəyirsə

muumltləq ona ay verməliyik

Aparıcı Meh bu soumlzləri buumltuumln duumlnyaya yaydı Qaranlığın

buumltuumln oumlvladları ndash bayquşlar tuumllkuumllər dələlər pərvanələr

siccedilanlar bu nəğməni oxumağa başladılar

-Gecə haqlı deyil

-Gecə haqlı deyil

15

Ay birdən deyir

Sakit olun Hər şeyi fikirləşib yoluna qoyaq Aprelin birinə

qədər goumlzləyək Onda goumlrərik ki gecə haqlıdır ya yox

Nəhayət aprelin biri gəlir Vur ccedilatlasın duumlşuumlr Bu guumln şah

qızını oğurlamaqda şuumlbhəli bilinənlərin həbs edilməsi guumlnuuml

idi Təbiət hadisələrindən olan Ayın tutulması baş verir

Guumlnəş Şərqdən batdı itlər pişik kimi miyoldamağa başladı

Ulduzlar səmadan enib Yerin uumlstuumlndə gəzməyə başladılar

saatlar guumlnorta gecə yarısını vurdu kuumllək oumlz istiqamətini

dəyişib başqa istiqamətə əsməyə başladı Xoruz uumlzuumlnuuml Aya

tutub banladı Ay ccedilıxdı amma həmişəki kimi guumlmuumlşuuml ay

deyil qapqara oldu

Kral qızı Ay daha mənim xoşuma gəlmir Mən elə bilirdim

ki o guumlmuumlş kimidir Sən demə tamamilə qapqara imiş

Nahara nəyimiz var

Bu sual buumltuumln krallığa yayılır Buumltuumln işlər qaydasına duumlşuumlr

Guumlnəş yenə şərqdən ccedilıxır itlər huumlruumlr kuumllək oumlz səmtinə əsir

Qaranlığın oumlvladları isə deyir

-Goumlruumlnuumlr Gecə haqlıdır

Gecə haqlıdır

Gecə haqlıdır

Mahnı səslənir

Yubilyar alman yazıccedilılarımız

Zaman-zaman bəşər mədəniyyətinə neccedilə-neccedilə duumlhalar bəxş

etmiş Alman ədəbiyyatı doumlvruumlmuumlzədək

gəlib ccedilatmış ən qədim yazılı abidələri ilə

zəngindir XVII əsrdə alman maarifccedililik

16

ideyalarının təsiri ilə XVIII əsrin sonu XIX əsrin

əvvələrində isə muumlntəzəm inkişaf edən alman ədəbiyyatı

Ernest Teoder Amadey Hofman Yakob və Vilhelm Qrimm

qardaşları Fridrix Şiller Teodor Ştorm və b təkrarolunmaz

yazıccedilıların əsərləri ilə zəngindir Bu vəsaitdə sizi bu il

kitabxanalarda yubileyi qeyd edilən Hofman və Qrimm

qardaşları ilə tanış edəcəyik

Alman ədəbiyyatı ilə maraqlananlar uumlccediluumln ldquoDuumlnya

ədəbiyyatı antalogiyalarırdquo seriyasından ldquoAlman ədəbiyyatı

antalogiyasırdquo kitabı goumlzəl bir vasitədir Şərq-Qərb

nəşriyyatı tərəfindən 2009-cu ildə ccedilap edilən bu kitaba Y

Houmlte F Şilleer Teder Ştorm Fridrix Volf Volfqanq

Borxert Qrimm qardaşları və başqalarının əsərlərindən

nuumlmunələr daxil edilib

Yazıccedilı bəstəkar və rəssam Teodor Amadey Hofman 24

yanvar 1776-cı ildə Şərqi Prussiyada kral advokatının

ailəsində anadan olmuşdur Onun musiqi və rəssamlığa

həvəsi erkən yaşlarında ədəbiyyata olan meyli isə

yetkinlik yaşlarında aşkar olunmuşdur 1800-ci ildə o

Koumlniqsberq Universitetinin huumlquqşuumlnaslıq fakuumlltəsini

bitirərək bir ccedilox vəzifələrdə ccedilalışmışdır Hofmanın məşhur

əsərlərindən ldquoQızıl kuumlpə nağılırdquo ldquoŞelkunccedilik və siccedilanlar

padşahırdquoldquoSinnober ləqəbli Balaca Saxesrdquo ldquoCcediləlləkccedili usta

Martin və onun şagirdlərirdquo duumlnya uşaq ədəbiyyatında

layiqli yer tutmuş və bir ccedilox dillərə tərcuumlmə edilmişdir

Uşaqlara təmiz insani hisslərin aşılanmasına həsr olunmuş

Hofmanın ldquoŞelkunccedilik və siccedilanlar padşahırdquo tamaşası

uşaqlara şahzadə Mari kimi dostluğun qədrini bilməyi

soumlzuumlbuumltoumlv və sədaqətli olmağı toumlvsiyə edir Tamaşada

nağılabənzər ccediloxlu hadisələr baş verir Maraqlı nağıl

17

qəhrəmanları ilə zəngin olan bu tamaşanın goumlzəl

dekorasiyası musiqi dramaturgiyası var Uşaqlarla əsərin

tamaşa-muumlzakirəsini keccedilirmək olar Əvvəlcə tamaşaya

baxılır sonra isə aktryorla birgə tamaşanın muumlzakirəsi təşkil

olunur Muumlzakirə zamanı tamaşalardan şəkillər uumlzrə foto

stendin qurulması da tədbirin maraqlı olmasına gətirib

ccedilıxarar Qeyd etmək istərdik ki bu il həmccedilinin muumləllifin bu

kitabının yubileyidir (200 yaşı tamam olur) Nağıl ilk dəfə

1816-cı ildə nəşr edilmişdir İlin yubilyar kitabları

siyahısına daxil olan bu kitabı tanıtmaq uumlccediluumln uşaqlar uumlccediluumln

sərgilər keccedilirə bilərik Tamaşadan bəhs edən maraqlı şəkillər

əsasında əlfəcinlər hazırlayıb tədbirdə paylamaq olar

Hofman yaradıcılığını təkcə Almaniya deyil buumltuumln Avropa

o cuumlmlədən Rusiyada məşhur XIX əsr ədəbiyyatının

goumlrkəmli nuumlmayəndəsi Dostoyevski də yuumlksək

qiymətləndirmişdir Hofmanın yaradıcılığı ilə bağlı

tədbirlərin təşkilində Dostoyevskinin bu fikrindən sərgidə

istifadə etmək olar

ldquoHofmanda boumlyuumlk ideal var bu idealda insanlığa aid

olan gerccediləklik təmizlik və həqiqi goumlzəllik vardırrdquo

FDostoyevski

Ccedilaykovskinin Teoder Amadey

Hoffmanın ldquoFındıqqıranrdquo

əsərinə yazdığı baleti duumlnya

səhnələrində ən ccedilox izlənilən

baletlərdəndir

18

Kitabxanada keccediliriləcək tədbirlərdə xuumlsusilə ədəbi-bədii

gecədə bu baletin musiqisindən istifadə edib baletdən bəzi

parccedilalar goumlstərmək olar

Qrimm qardaşları

Alman ədəbiyyatının uşaqlar tərəfindən ən ccedilox sevilən

nuumlmayəndələri sırasına Vilhelm və Yakob Qrimm

qardaşları daxildir Almaniyanın Hanau şəhərində məmur

ailəsində duumlnyaya gələn qardaşlar hələ tələbəlik illərində

alman və xarici ədəbiyyatın oumlyrənilməsinə maraq goumlstərmiş

və ccedilox keccedilmədən hər ikisi alman xalq mədəniyyətinin

tədqiqatccedilıları və dilşuumlnasları kimi tanınmağa başlamışlar

ldquoQrimm qardaşlarının nağıllarırdquo adı altında dərc olunan

bir neccedilə məcmuələri ilə qısa muumlddət ərzində muumləlliflər

məşhur olmuşlar Bəzi alimlər Qrimm qardaşlarının nağıl

yazmadıqlarını sadəcə xalqın dilindən eşitdiklərini duumlzəldib

nağıl etdiklərini iddia edirlər Bu guumln Qrimm qardaşlarının

nağılları bir ccedilox duumlnya dillərinə o cuumlmlədən Azərbaycan

dilinə də tərcuumlmə edilmişdir ldquoBremen musiqiccedililərirdquo

ldquoCcediləkməli pişikrdquo ldquoQırmızı papaqrdquo ldquoCanavar və yeddi

keccedilirdquo ldquoVarlı və yoxsulrdquo və s nagıllarını kiccedilikdən-boumlyuumlyə

kimi hər kəs bilir və sevə-sevə oxuyur

Qrimm qardaşları haqqında hazırlanan yubiley tədbirləri

uumlccediluumln ldquoHeccedil vaxt nağıl yazmayan nağılccedilılarrdquo ldquoAlman

filologiyasının əcdadlarırdquo başlıqlı foto slaydlar kitab

sərgiləri bukletlər hazırlanması məqsədə uyğundur

Bu guumln Qrimm qardaşlarının elmə toumlhfəsini yuumlksək

qiymətləndirən muumltəxəssislər tərəfindən 1819-cu ildə

19

onların ldquoAlman qrammatikasırdquo kitabının doumlrdcildiyi işıq

uumlzuuml goumlrmuumlşduumlr Onların yaradıcılığı kiccedilikyaşlı uşaqlar

məktəblilər tərəfindən ccedilox sevilir Kitabxanada məktəbliləri

Qrimm qardaşlarının yaradıcılığı ilə daha yaxından tanış

etmək uumlccediluumln uşaqları 2005-ci ildə ldquoQrimm qardaşlarırdquo

haqqında ccediləkilmiş balacaların sevdiyi film-nağıla baxmağa

dəvət etmək olar 2011-ci ildə isə ABŞ-da ldquoQrimmrdquo adlı

serial lentə alınıb Qardaşların nağılları əsasında 2013-cuuml

ildə ldquoCadugərlər ovccedilusurdquo adlı filmi ekranlaşdırılmışdır

Bundan başqa elə həmin nağıllar əsasında uşaqlar uumlccediluumln

ldquoSimsala Qrimmrdquo cizgi filmi ccediləkilmişdir Kitabxanada

filmlərin nuumlmayişindən sonra soumlhbət etməklə uşaqları bu

ekran əsəri və onun muumləllifi ilə tam məlumatlandıra bilərik

Bu cizgi filmlərini uşaqlar kiccedilik oxu zalındakı planşetlərlə

də izləyə bilərlər

Kitabxanada tərtib olunmuş bukletlər oxucu cəlbi işində

daha səmərəli vasitələrdən hesab edildiyindən FKoumlccedilərli

adına Respublika uşaq kitabxanasının biblioqrafiya şoumlbəsi

Qrimm qardaşlarının yubileyi ilə əlaqədar elektron kitab

təqdimatı-sərgisi (slayd) və buklet hazırlamış kitabxananın

saytında wwwclbaz yerləşdirmişdir

7

8)Nağılda Doritonun hansı dostunu yuumlksək

qiymətləndirirsiniz

__________________________________________

9) Oumllkəsinə qayıtmaq uumlccediluumln meşədə Doritoya bələdccedililik edən

kim olur

a cadugər

bdəmir odunccedilu

c Toto

Rus yazıccedilısı Aleksandr Volkov da oumlz

yaradıcılığında Amerika yazıccedilısı Baum xəttindən

bəhrələnmişdir Zuumlmrud şəhərinin sehirbazı əsəri

əsasında o da eyniadlı nağılını yazmışdır Nağıl

otağında bu nağılların nağıl saatını təşkil etmək

olar Təşkil edilmiş nağıl saatından əvvəl

hazırlıq işləri goumlruumllməlidir Kitabxananın

saytında kitabxanada məktəblərdə nağıl

saatının keccediliriləcəyi haqqında elan yerləşdirilməlidir

Sərgidə istifadə edə biləcəyimiz nağıl

kitabları

8

Amerika yazıccedilısı HBiccediler-Stounun bu il anadan olmasının

205 iliiyi (1811-1896) tamam olur Harriet Biccediler Stou 1811-

ci il iyunun 14-də Amerikanın şimalındakı kiccedilik bir şəhərdə-

Liccedilfilddə məşhur din xadimi Layman Biccedilerin ailəsində

duumlnyaya goumlz accedilmışdır Layman uşaqlarının hamısına yaxşı

tərbiyə və təhsil vermiş onların cəmiyyətdə layiqli insan

kimi yaşamalarına qayğı və nəvaziş goumlstərmişdir Xanım

Biccediler Stou qadınların cəmiyyətdəki rolunu və moumlvqeyini

yuumlksək qiymətləndirirdi Cəmiyyətdə qadın huumlquqsuzluğunu

Stou ailəsi ilə birgə Nyu-York yaxınlığındakı kiccedilik bir

əyalət şəhərində yaşayarkən daha ccedilox goumlruumlrduuml Burada o

qara dərili qulların ağır və doumlzuumllməz həyatı Amerika

zəncilərinin huumlquqsuzluqları barədə ldquoTom dayının daxmasırdquo

adlı iri bir roman yazmaq fikrinə duumlşuumlr

Kitabxanada bədii ədəbiyyatı təbliğ еtməyin ən gеniş

yayılmış uumlsullarından biri kitab muumlzakirəsidir Belə

muumlzakirələr kitabxanada oxucu fəallığının artmasına

onlarda bədii-estetik zoumlvqlərin formalaşması kitab uumlzərində

muumlstəqil işləmək oxuduqları ccedilap əsərləri haqqında sərbəst

fikir yuumlruumltmə bacarığının yaranmasına təsir goumlstərir Hər

hansı bədii əsərin muumlzakirəsi zamanı bir qayda olaraq

muumlzakirəyə həyat həqiqətini duumlzguumln əks etdirən geniş

ictimaiyyəti həyəcanlandıran problemlərlə səsləşən

vətənpərvərlik hissləri aşılayan bədii əsərlər ccedilıxarılır Belə

əsərlərdən biri də Biccediler Stounun duumlnya şoumlhrətli ldquoTom

dayının komasırdquoadlı kitabıdır ki icmalını kitabxanada təşkil

9

edə bilərik İcmal zamanı kitabxanaccedilı ilk əvvəl oxuculara

əsərin yaranma tarixi haqqında məlumat verir

Kitabxanaccedilı Bu kitab muumləllifin quldarlıq əleyhinə yazdığı

bir romandır Bu əsəri ilə o koumlləliyin ləğv edilməsində

boumlyuumlk bir ordunun goumlrə bilmədiyi işi goumlrmuumlşduumlr

HBStounun əsərdə quumldrətli Amerika oumllkəsində koumlləlik

sistemi irqccedililik bunların insanların psixologiyasına

intellektinə vurduğu pozucu təsirlər zəngin mənəviyyatlı

zəncilərin ağlasığmaz məhrumiyyətləri ustalıqla qələmə

alınmışdır Bu əsərdən sonra Amerikada koumlləliyə qarşı yeni

savaş başlayır 1854-cuuml ildə koumlləliyə qarşı muumlbarizə geniş

vuumlsət alır və oumllkədə yeni demokratik təməllərə sahib olacaq

Respublikaccedilılar Partiyası yaradılır 1860-cı ildə Avraam

Linkolnun başccedilılıq etdiyi bu partiya hakimiyyətə gəlir və

koumlləliyi qoruyub saxlamaq istəyən cənuba qarşı muumlharibə

başlayır Muumlharibə şimalın qələbəsi ilə başa ccedilatır və koumlləlik

rəsmən ləğv edilir Harriyet bu qələbədən sonra doumlvlət

xadimi Linkoln ilə goumlruumlşuumlr Linkoln bu goumlruumlşdə ldquoDemək o

boumlyuumlk savaşı başladan kitabı yazan kiccedilik qadın sizsinizrdquo -

deyərək onunla salamlaşır

ldquoTom dayının komasırdquo əsərini Azərbaycan dilinə yazıccedilı

Hidayət Orucov tərcuumlmə etmişdir Roman ilk dəfə

Azərbaycan dilində kuumltləvi tirajla oxuculara 1991-ci ildə

ldquoGənclikrdquo nəşriyyatı tərəfindən təqdim edilmişdir 2011-ci

ildə ldquoApostrofrdquo MMC-də təkrar ccedilap olunmuşdur Kitab

haqqında oxucuların nə qədər məlumatlı olduğunu

oumlyrənmək uumlccediluumln muumlzakirəni başlamazdan əvvəl onlara rəy

sorğusu da təqdim edə bilərik

10

1) Harriyet Biccedilccediler Stou hansı xarici oumllkə ədəbiyyatının

nuumlmayəndəsidir

2) Əsər Amerika oumllkəsində nəyi ləğv etmişdir

3) Cəmiyyətdə qadın huumlquqsuzluğuna necə baxırsınız

_________________________________________

4) Bu əsərdən sonra muumləllif oumllkədə nəyə nail olur

aOumllkədə koumlləlik ləğv edilir huumlquqlar bərpa edilir

bQadın huumlquqsuzluğu bərpa edilir

c Qadınların azadlığı alınır

5) ldquoDemək o boumlyuumlk savaşı başladan kitabı yazan kiccedilik qadın

sizsinizrdquo- deyə goumlruumlş zamanı ona muumlraciət edən kim

olmuşdur

a Linkolin

b Napaleon Bonapart

c Vaşinqton

6)ldquoTom dayının daxmasırdquo əsərini Azərbaycan dilinə kim

tərcuumlmə etmişdir

a şair drammaturq Bəxtiyar Vahabzadə

b ədəbiyyatşuumlnas Bəkir Nəbiyev

c şair drammaturq Vilayət Quliyev

11

Maykl Bond -90

İngilis yazıccedilısı ssenarist Maykl Bond 13

yanvar 1926-cı ildə Boumlyuumlk Britaniyanın

cənub-Şərqində Nyuberidə BerkŞir

qəsəbəsində anadan olmuşdur Ayı balası

Paddinqton haqqında məşhur kitablar

seriyasının muumləllifi olan MBond 1945-ci

ildə yazıccedilılığa başlayır 1958-ci ildə artıq bir ccedilox pyeslərin

və hekayələrin muumləllifi olan yazıccedilı Paddinqton haqqında ilk

hekayəsini nəşr etdirir BBC-də ccedilalışan MBond 1965-ci ildə

artıq balaca ayı haqqında hekayələr seriyasını dərc etdirir

Bundan sonra radiodan işdən ccedilıxan yazıccedilı oumlzuumlnuuml buumltuumlnluumlklə

yaradıcılığa həsr edir Yazıccedilı 1997-ci ildə Britaniya

imperiyası ordeni ilə təltif edilmişdir Hal-hazırda Londonda

yaşayır 2007-ci ildə Redinq universitetinin ədəbiyyat uumlzrə

doktoru seccedililmişdir Muumləllifin yubileyi ilə əlaqədar uşaqlar

uumlccediluumln sərgi hazırlamaq yaradıcılığında xuumlsusi yer tutan

məşhur ldquoPaddinqton ayı balasırdquo nağılı əsasında ccediləkilmiş

cizgi filmlərindən ibarət ldquoCizgi filmlərirdquo həftəsi keccedilirmək

məqsədəuyğundur Kitabxanada uşaqların muumltaliəyə

cəlbində cizgi filmlərinin nuumlmayişinin xuumlsusi əhəmiyyəti

vardır İstifadə etmək uumlccediluumln muumləllifin ldquoPaddinqton ayı

balasırdquo seriyasını və nəşr tarixlərini təqdim edirik

1958 - A Bear Called Paddington Padinqton adlı ayı balası

1959 - More about Paddington Ayı balası Paddinqton

Yeni macəralar

1960 - Paddington Helps Out Ayı balası Paddinqton

koumlməyə tələsir

12

1961 - Paddington Abroad Ayı balası Paddinqton xaricdə

1962 - Paddington at Large Ayı balası Paddinqton gah

burda gah orda

1964 - Paddington Marches On Ayı balası Paddinqton

təslim olmur

1966 - Paddington at Work Ayı balası Paddinqton işdə

1968 - Paddington Goes to Town Ayı balası Paddinqton

Londonun mərkəzində

1970 - Paddington Takes the Air Ayı balası Paddinqton

ccedilıxış yolu axtarır

1974 - Paddington on Top Ayı balası Paddinqton zirvədə

1979 - Paddington Takes the Test Ayı balası Paddinqton

imtahan verir

2008 - Paddington Here and Now Ayı balası Paddinqton

indi və burada

2012 - Paddington Races Ahead Ayı balası Paddinqton

ccedilempiondur

Eleanor Farcon ndash 135

İngilis uşaq yazıccedilısı Andersen

muumlkafatı laureatı Eleanor Farcon

şeirlər hekayə və povestlər uşaqlar

uumlccediluumln opera tamaşalarına şeir mətnləri

və s yazmışdır Lakin onun

yaradıcılığının əsasını nağıllar təşkil

edir Yazıccedilı 13 fevral 1881-ci ildə

İngiltərədə duumlnyaya gəlmişdir

EFarconun atası da yazıccedilı olmuşdur 1912-ci ildə yazıccedilı

Panccedili jurnalında oumlzuumlnuumln London haqqında şeirlərini ccedilap

13

etdirməyə başlamışdır 1916-cı ildə onun ldquoKoumlhnə

Londonun uşaq nəğmələrirdquo adlı kitabı ccedilapdan ccedilıxmışdır

ldquoŞahzadə qızın izi ilərdquo və ldquoGirdə guumlmuumlşuuml ayrdquo adlı nağılları

ona keccedilmiş SSRİ-də şoumlhrət qazandırmışdır ldquoQoca dayənin

nağıllarırdquo ldquoBuumlllur başmaqrdquo ldquoQaraccedilı və zəncəfilrdquo

ldquoKaleydoskoprdquo və s əsərlərin muumləllifidir EFarcon 1955-ci

ildə uşaqlar uumlccediluumln yazdığı əsərlərə goumlrə Karnegi medalı

1956-cı ildə isə YUNESKO-nun Uşaq və gənclər ədəbiyyatı

uumlzrə Beynəlxalq şurasının (İBBY) Hans Xristian Andersen

adına muumlkafatının ilk laureatı olmuşdur EFarcon 1965-ci il

iyunun 5-də 85 yaşında oumlz vətənində vəfat etmişdir

Yubilyar haqqında ldquoDuumlnya ədəbiyyatı nağıllarından

seccedilmələrrdquo adlı sərgi və həmin nağılların ucadan oxusunu

təşkil edə bilərik Sərgidə nağıl qəhrəmanlarından ibarət

personajlarin şəkillərindən də istifadə etmək olar

İstifadəccedililərə koumlmək məqsədi ilə muumləllifin maraqlı ldquoAy

istəyirəmrdquo nağılının səhnəciyini təqdim edirik

İştirakccedilılar səhnəyə gəlir

Aparıcı Bir axşam kralın qızı başını pəncərədən ccediloumllə

ccedilıxarıb aya baxırdı Səmadakı goumlzəl dəyirmi ay goumlzuumlnə

sataşdı Əllərini yuxarı uzatdı ki onu goumltuumlrsuumln Ancaq əli

aya ccedilatmadı Ccedilardağa qalxan kral qızı ordanda əlini uzadıb

ayı goumltuumlrə bilmədi Acı-acı ağlamağa başladı Onun

ağladığını goumlrən yarasa ona yaxınlaşıb niyə ağladığını

soruşdu

Kral qızı Ay istəyirəm ancaq əlim ccedilatmır

Yarasa Hə mən də bacarmaram Ancaq gedib gecədən

xahiş edərəm sənə koumlmək etsin

14

Yarasa uccedilub getdi kral qızı ağlaya-ağlaya damda qaldı

Səhər yuxudan oyanan qaranquş kral qızını damda goumlruumlb

soruşdu

Qaranquş Niyə ağlayırsan

Şahzadə Ay istəyirəm

Qaranquş Mən isə Guumlnəşi daha ccedilox sevirəm Uccedilub ancaq

guumlnduumlzdən xahiş edərəm ki sənə koumlmək etsin

Aparıcı Qaranquş soumlzuumlnuuml qurtarıb guumlnduumlzuuml qarşılamaq

uumlccediluumlnYarasa isə Kral qızını sakitləşdirmək uumlccediluumln gecəni

axtarmağa gedir Nəhayət meşədə gecəyə rast gəlirYarasa

gecənin ccediliyninə qonur

(Səhnəyə yarasa və Gecə paltarında oxucular gəlir)

Gecə Nə istəyirsən

Yarasa Kral qızı ay istəyir

Gecə Mən niyə ayı verməliyəm Kral qızına Get işinlə

məşğul ol Yarasa

Bu zaman yarasanın dostları gəlib onun səsinə səs verir

Bayquş Onun goumlzləri aladır

Koumlstəbək Onun saccedilları qaradır

Gecəkəpənəyi Onun dərisi ağdır

Birlikdə səslənirlər

Bəli onun goumlzləri ala saccedilları qara dərisi ağdır Deməli o

bizim bacımızdır və biz onu muumldafiə etməliyik Ay istəyirsə

muumltləq ona ay verməliyik

Aparıcı Meh bu soumlzləri buumltuumln duumlnyaya yaydı Qaranlığın

buumltuumln oumlvladları ndash bayquşlar tuumllkuumllər dələlər pərvanələr

siccedilanlar bu nəğməni oxumağa başladılar

-Gecə haqlı deyil

-Gecə haqlı deyil

15

Ay birdən deyir

Sakit olun Hər şeyi fikirləşib yoluna qoyaq Aprelin birinə

qədər goumlzləyək Onda goumlrərik ki gecə haqlıdır ya yox

Nəhayət aprelin biri gəlir Vur ccedilatlasın duumlşuumlr Bu guumln şah

qızını oğurlamaqda şuumlbhəli bilinənlərin həbs edilməsi guumlnuuml

idi Təbiət hadisələrindən olan Ayın tutulması baş verir

Guumlnəş Şərqdən batdı itlər pişik kimi miyoldamağa başladı

Ulduzlar səmadan enib Yerin uumlstuumlndə gəzməyə başladılar

saatlar guumlnorta gecə yarısını vurdu kuumllək oumlz istiqamətini

dəyişib başqa istiqamətə əsməyə başladı Xoruz uumlzuumlnuuml Aya

tutub banladı Ay ccedilıxdı amma həmişəki kimi guumlmuumlşuuml ay

deyil qapqara oldu

Kral qızı Ay daha mənim xoşuma gəlmir Mən elə bilirdim

ki o guumlmuumlş kimidir Sən demə tamamilə qapqara imiş

Nahara nəyimiz var

Bu sual buumltuumln krallığa yayılır Buumltuumln işlər qaydasına duumlşuumlr

Guumlnəş yenə şərqdən ccedilıxır itlər huumlruumlr kuumllək oumlz səmtinə əsir

Qaranlığın oumlvladları isə deyir

-Goumlruumlnuumlr Gecə haqlıdır

Gecə haqlıdır

Gecə haqlıdır

Mahnı səslənir

Yubilyar alman yazıccedilılarımız

Zaman-zaman bəşər mədəniyyətinə neccedilə-neccedilə duumlhalar bəxş

etmiş Alman ədəbiyyatı doumlvruumlmuumlzədək

gəlib ccedilatmış ən qədim yazılı abidələri ilə

zəngindir XVII əsrdə alman maarifccedililik

16

ideyalarının təsiri ilə XVIII əsrin sonu XIX əsrin

əvvələrində isə muumlntəzəm inkişaf edən alman ədəbiyyatı

Ernest Teoder Amadey Hofman Yakob və Vilhelm Qrimm

qardaşları Fridrix Şiller Teodor Ştorm və b təkrarolunmaz

yazıccedilıların əsərləri ilə zəngindir Bu vəsaitdə sizi bu il

kitabxanalarda yubileyi qeyd edilən Hofman və Qrimm

qardaşları ilə tanış edəcəyik

Alman ədəbiyyatı ilə maraqlananlar uumlccediluumln ldquoDuumlnya

ədəbiyyatı antalogiyalarırdquo seriyasından ldquoAlman ədəbiyyatı

antalogiyasırdquo kitabı goumlzəl bir vasitədir Şərq-Qərb

nəşriyyatı tərəfindən 2009-cu ildə ccedilap edilən bu kitaba Y

Houmlte F Şilleer Teder Ştorm Fridrix Volf Volfqanq

Borxert Qrimm qardaşları və başqalarının əsərlərindən

nuumlmunələr daxil edilib

Yazıccedilı bəstəkar və rəssam Teodor Amadey Hofman 24

yanvar 1776-cı ildə Şərqi Prussiyada kral advokatının

ailəsində anadan olmuşdur Onun musiqi və rəssamlığa

həvəsi erkən yaşlarında ədəbiyyata olan meyli isə

yetkinlik yaşlarında aşkar olunmuşdur 1800-ci ildə o

Koumlniqsberq Universitetinin huumlquqşuumlnaslıq fakuumlltəsini

bitirərək bir ccedilox vəzifələrdə ccedilalışmışdır Hofmanın məşhur

əsərlərindən ldquoQızıl kuumlpə nağılırdquo ldquoŞelkunccedilik və siccedilanlar

padşahırdquoldquoSinnober ləqəbli Balaca Saxesrdquo ldquoCcediləlləkccedili usta

Martin və onun şagirdlərirdquo duumlnya uşaq ədəbiyyatında

layiqli yer tutmuş və bir ccedilox dillərə tərcuumlmə edilmişdir

Uşaqlara təmiz insani hisslərin aşılanmasına həsr olunmuş

Hofmanın ldquoŞelkunccedilik və siccedilanlar padşahırdquo tamaşası

uşaqlara şahzadə Mari kimi dostluğun qədrini bilməyi

soumlzuumlbuumltoumlv və sədaqətli olmağı toumlvsiyə edir Tamaşada

nağılabənzər ccediloxlu hadisələr baş verir Maraqlı nağıl

17

qəhrəmanları ilə zəngin olan bu tamaşanın goumlzəl

dekorasiyası musiqi dramaturgiyası var Uşaqlarla əsərin

tamaşa-muumlzakirəsini keccedilirmək olar Əvvəlcə tamaşaya

baxılır sonra isə aktryorla birgə tamaşanın muumlzakirəsi təşkil

olunur Muumlzakirə zamanı tamaşalardan şəkillər uumlzrə foto

stendin qurulması da tədbirin maraqlı olmasına gətirib

ccedilıxarar Qeyd etmək istərdik ki bu il həmccedilinin muumləllifin bu

kitabının yubileyidir (200 yaşı tamam olur) Nağıl ilk dəfə

1816-cı ildə nəşr edilmişdir İlin yubilyar kitabları

siyahısına daxil olan bu kitabı tanıtmaq uumlccediluumln uşaqlar uumlccediluumln

sərgilər keccedilirə bilərik Tamaşadan bəhs edən maraqlı şəkillər

əsasında əlfəcinlər hazırlayıb tədbirdə paylamaq olar

Hofman yaradıcılığını təkcə Almaniya deyil buumltuumln Avropa

o cuumlmlədən Rusiyada məşhur XIX əsr ədəbiyyatının

goumlrkəmli nuumlmayəndəsi Dostoyevski də yuumlksək

qiymətləndirmişdir Hofmanın yaradıcılığı ilə bağlı

tədbirlərin təşkilində Dostoyevskinin bu fikrindən sərgidə

istifadə etmək olar

ldquoHofmanda boumlyuumlk ideal var bu idealda insanlığa aid

olan gerccediləklik təmizlik və həqiqi goumlzəllik vardırrdquo

FDostoyevski

Ccedilaykovskinin Teoder Amadey

Hoffmanın ldquoFındıqqıranrdquo

əsərinə yazdığı baleti duumlnya

səhnələrində ən ccedilox izlənilən

baletlərdəndir

18

Kitabxanada keccediliriləcək tədbirlərdə xuumlsusilə ədəbi-bədii

gecədə bu baletin musiqisindən istifadə edib baletdən bəzi

parccedilalar goumlstərmək olar

Qrimm qardaşları

Alman ədəbiyyatının uşaqlar tərəfindən ən ccedilox sevilən

nuumlmayəndələri sırasına Vilhelm və Yakob Qrimm

qardaşları daxildir Almaniyanın Hanau şəhərində məmur

ailəsində duumlnyaya gələn qardaşlar hələ tələbəlik illərində

alman və xarici ədəbiyyatın oumlyrənilməsinə maraq goumlstərmiş

və ccedilox keccedilmədən hər ikisi alman xalq mədəniyyətinin

tədqiqatccedilıları və dilşuumlnasları kimi tanınmağa başlamışlar

ldquoQrimm qardaşlarının nağıllarırdquo adı altında dərc olunan

bir neccedilə məcmuələri ilə qısa muumlddət ərzində muumləlliflər

məşhur olmuşlar Bəzi alimlər Qrimm qardaşlarının nağıl

yazmadıqlarını sadəcə xalqın dilindən eşitdiklərini duumlzəldib

nağıl etdiklərini iddia edirlər Bu guumln Qrimm qardaşlarının

nağılları bir ccedilox duumlnya dillərinə o cuumlmlədən Azərbaycan

dilinə də tərcuumlmə edilmişdir ldquoBremen musiqiccedililərirdquo

ldquoCcediləkməli pişikrdquo ldquoQırmızı papaqrdquo ldquoCanavar və yeddi

keccedilirdquo ldquoVarlı və yoxsulrdquo və s nagıllarını kiccedilikdən-boumlyuumlyə

kimi hər kəs bilir və sevə-sevə oxuyur

Qrimm qardaşları haqqında hazırlanan yubiley tədbirləri

uumlccediluumln ldquoHeccedil vaxt nağıl yazmayan nağılccedilılarrdquo ldquoAlman

filologiyasının əcdadlarırdquo başlıqlı foto slaydlar kitab

sərgiləri bukletlər hazırlanması məqsədə uyğundur

Bu guumln Qrimm qardaşlarının elmə toumlhfəsini yuumlksək

qiymətləndirən muumltəxəssislər tərəfindən 1819-cu ildə

19

onların ldquoAlman qrammatikasırdquo kitabının doumlrdcildiyi işıq

uumlzuuml goumlrmuumlşduumlr Onların yaradıcılığı kiccedilikyaşlı uşaqlar

məktəblilər tərəfindən ccedilox sevilir Kitabxanada məktəbliləri

Qrimm qardaşlarının yaradıcılığı ilə daha yaxından tanış

etmək uumlccediluumln uşaqları 2005-ci ildə ldquoQrimm qardaşlarırdquo

haqqında ccediləkilmiş balacaların sevdiyi film-nağıla baxmağa

dəvət etmək olar 2011-ci ildə isə ABŞ-da ldquoQrimmrdquo adlı

serial lentə alınıb Qardaşların nağılları əsasında 2013-cuuml

ildə ldquoCadugərlər ovccedilusurdquo adlı filmi ekranlaşdırılmışdır

Bundan başqa elə həmin nağıllar əsasında uşaqlar uumlccediluumln

ldquoSimsala Qrimmrdquo cizgi filmi ccediləkilmişdir Kitabxanada

filmlərin nuumlmayişindən sonra soumlhbət etməklə uşaqları bu

ekran əsəri və onun muumləllifi ilə tam məlumatlandıra bilərik

Bu cizgi filmlərini uşaqlar kiccedilik oxu zalındakı planşetlərlə

də izləyə bilərlər

Kitabxanada tərtib olunmuş bukletlər oxucu cəlbi işində

daha səmərəli vasitələrdən hesab edildiyindən FKoumlccedilərli

adına Respublika uşaq kitabxanasının biblioqrafiya şoumlbəsi

Qrimm qardaşlarının yubileyi ilə əlaqədar elektron kitab

təqdimatı-sərgisi (slayd) və buklet hazırlamış kitabxananın

saytında wwwclbaz yerləşdirmişdir

8

Amerika yazıccedilısı HBiccediler-Stounun bu il anadan olmasının

205 iliiyi (1811-1896) tamam olur Harriet Biccediler Stou 1811-

ci il iyunun 14-də Amerikanın şimalındakı kiccedilik bir şəhərdə-

Liccedilfilddə məşhur din xadimi Layman Biccedilerin ailəsində

duumlnyaya goumlz accedilmışdır Layman uşaqlarının hamısına yaxşı

tərbiyə və təhsil vermiş onların cəmiyyətdə layiqli insan

kimi yaşamalarına qayğı və nəvaziş goumlstərmişdir Xanım

Biccediler Stou qadınların cəmiyyətdəki rolunu və moumlvqeyini

yuumlksək qiymətləndirirdi Cəmiyyətdə qadın huumlquqsuzluğunu

Stou ailəsi ilə birgə Nyu-York yaxınlığındakı kiccedilik bir

əyalət şəhərində yaşayarkən daha ccedilox goumlruumlrduuml Burada o

qara dərili qulların ağır və doumlzuumllməz həyatı Amerika

zəncilərinin huumlquqsuzluqları barədə ldquoTom dayının daxmasırdquo

adlı iri bir roman yazmaq fikrinə duumlşuumlr

Kitabxanada bədii ədəbiyyatı təbliğ еtməyin ən gеniş

yayılmış uumlsullarından biri kitab muumlzakirəsidir Belə

muumlzakirələr kitabxanada oxucu fəallığının artmasına

onlarda bədii-estetik zoumlvqlərin formalaşması kitab uumlzərində

muumlstəqil işləmək oxuduqları ccedilap əsərləri haqqında sərbəst

fikir yuumlruumltmə bacarığının yaranmasına təsir goumlstərir Hər

hansı bədii əsərin muumlzakirəsi zamanı bir qayda olaraq

muumlzakirəyə həyat həqiqətini duumlzguumln əks etdirən geniş

ictimaiyyəti həyəcanlandıran problemlərlə səsləşən

vətənpərvərlik hissləri aşılayan bədii əsərlər ccedilıxarılır Belə

əsərlərdən biri də Biccediler Stounun duumlnya şoumlhrətli ldquoTom

dayının komasırdquoadlı kitabıdır ki icmalını kitabxanada təşkil

9

edə bilərik İcmal zamanı kitabxanaccedilı ilk əvvəl oxuculara

əsərin yaranma tarixi haqqında məlumat verir

Kitabxanaccedilı Bu kitab muumləllifin quldarlıq əleyhinə yazdığı

bir romandır Bu əsəri ilə o koumlləliyin ləğv edilməsində

boumlyuumlk bir ordunun goumlrə bilmədiyi işi goumlrmuumlşduumlr

HBStounun əsərdə quumldrətli Amerika oumllkəsində koumlləlik

sistemi irqccedililik bunların insanların psixologiyasına

intellektinə vurduğu pozucu təsirlər zəngin mənəviyyatlı

zəncilərin ağlasığmaz məhrumiyyətləri ustalıqla qələmə

alınmışdır Bu əsərdən sonra Amerikada koumlləliyə qarşı yeni

savaş başlayır 1854-cuuml ildə koumlləliyə qarşı muumlbarizə geniş

vuumlsət alır və oumllkədə yeni demokratik təməllərə sahib olacaq

Respublikaccedilılar Partiyası yaradılır 1860-cı ildə Avraam

Linkolnun başccedilılıq etdiyi bu partiya hakimiyyətə gəlir və

koumlləliyi qoruyub saxlamaq istəyən cənuba qarşı muumlharibə

başlayır Muumlharibə şimalın qələbəsi ilə başa ccedilatır və koumlləlik

rəsmən ləğv edilir Harriyet bu qələbədən sonra doumlvlət

xadimi Linkoln ilə goumlruumlşuumlr Linkoln bu goumlruumlşdə ldquoDemək o

boumlyuumlk savaşı başladan kitabı yazan kiccedilik qadın sizsinizrdquo -

deyərək onunla salamlaşır

ldquoTom dayının komasırdquo əsərini Azərbaycan dilinə yazıccedilı

Hidayət Orucov tərcuumlmə etmişdir Roman ilk dəfə

Azərbaycan dilində kuumltləvi tirajla oxuculara 1991-ci ildə

ldquoGənclikrdquo nəşriyyatı tərəfindən təqdim edilmişdir 2011-ci

ildə ldquoApostrofrdquo MMC-də təkrar ccedilap olunmuşdur Kitab

haqqında oxucuların nə qədər məlumatlı olduğunu

oumlyrənmək uumlccediluumln muumlzakirəni başlamazdan əvvəl onlara rəy

sorğusu da təqdim edə bilərik

10

1) Harriyet Biccedilccediler Stou hansı xarici oumllkə ədəbiyyatının

nuumlmayəndəsidir

2) Əsər Amerika oumllkəsində nəyi ləğv etmişdir

3) Cəmiyyətdə qadın huumlquqsuzluğuna necə baxırsınız

_________________________________________

4) Bu əsərdən sonra muumləllif oumllkədə nəyə nail olur

aOumllkədə koumlləlik ləğv edilir huumlquqlar bərpa edilir

bQadın huumlquqsuzluğu bərpa edilir

c Qadınların azadlığı alınır

5) ldquoDemək o boumlyuumlk savaşı başladan kitabı yazan kiccedilik qadın

sizsinizrdquo- deyə goumlruumlş zamanı ona muumlraciət edən kim

olmuşdur

a Linkolin

b Napaleon Bonapart

c Vaşinqton

6)ldquoTom dayının daxmasırdquo əsərini Azərbaycan dilinə kim

tərcuumlmə etmişdir

a şair drammaturq Bəxtiyar Vahabzadə

b ədəbiyyatşuumlnas Bəkir Nəbiyev

c şair drammaturq Vilayət Quliyev

11

Maykl Bond -90

İngilis yazıccedilısı ssenarist Maykl Bond 13

yanvar 1926-cı ildə Boumlyuumlk Britaniyanın

cənub-Şərqində Nyuberidə BerkŞir

qəsəbəsində anadan olmuşdur Ayı balası

Paddinqton haqqında məşhur kitablar

seriyasının muumləllifi olan MBond 1945-ci

ildə yazıccedilılığa başlayır 1958-ci ildə artıq bir ccedilox pyeslərin

və hekayələrin muumləllifi olan yazıccedilı Paddinqton haqqında ilk

hekayəsini nəşr etdirir BBC-də ccedilalışan MBond 1965-ci ildə

artıq balaca ayı haqqında hekayələr seriyasını dərc etdirir

Bundan sonra radiodan işdən ccedilıxan yazıccedilı oumlzuumlnuuml buumltuumlnluumlklə

yaradıcılığa həsr edir Yazıccedilı 1997-ci ildə Britaniya

imperiyası ordeni ilə təltif edilmişdir Hal-hazırda Londonda

yaşayır 2007-ci ildə Redinq universitetinin ədəbiyyat uumlzrə

doktoru seccedililmişdir Muumləllifin yubileyi ilə əlaqədar uşaqlar

uumlccediluumln sərgi hazırlamaq yaradıcılığında xuumlsusi yer tutan

məşhur ldquoPaddinqton ayı balasırdquo nağılı əsasında ccediləkilmiş

cizgi filmlərindən ibarət ldquoCizgi filmlərirdquo həftəsi keccedilirmək

məqsədəuyğundur Kitabxanada uşaqların muumltaliəyə

cəlbində cizgi filmlərinin nuumlmayişinin xuumlsusi əhəmiyyəti

vardır İstifadə etmək uumlccediluumln muumləllifin ldquoPaddinqton ayı

balasırdquo seriyasını və nəşr tarixlərini təqdim edirik

1958 - A Bear Called Paddington Padinqton adlı ayı balası

1959 - More about Paddington Ayı balası Paddinqton

Yeni macəralar

1960 - Paddington Helps Out Ayı balası Paddinqton

koumlməyə tələsir

12

1961 - Paddington Abroad Ayı balası Paddinqton xaricdə

1962 - Paddington at Large Ayı balası Paddinqton gah

burda gah orda

1964 - Paddington Marches On Ayı balası Paddinqton

təslim olmur

1966 - Paddington at Work Ayı balası Paddinqton işdə

1968 - Paddington Goes to Town Ayı balası Paddinqton

Londonun mərkəzində

1970 - Paddington Takes the Air Ayı balası Paddinqton

ccedilıxış yolu axtarır

1974 - Paddington on Top Ayı balası Paddinqton zirvədə

1979 - Paddington Takes the Test Ayı balası Paddinqton

imtahan verir

2008 - Paddington Here and Now Ayı balası Paddinqton

indi və burada

2012 - Paddington Races Ahead Ayı balası Paddinqton

ccedilempiondur

Eleanor Farcon ndash 135

İngilis uşaq yazıccedilısı Andersen

muumlkafatı laureatı Eleanor Farcon

şeirlər hekayə və povestlər uşaqlar

uumlccediluumln opera tamaşalarına şeir mətnləri

və s yazmışdır Lakin onun

yaradıcılığının əsasını nağıllar təşkil

edir Yazıccedilı 13 fevral 1881-ci ildə

İngiltərədə duumlnyaya gəlmişdir

EFarconun atası da yazıccedilı olmuşdur 1912-ci ildə yazıccedilı

Panccedili jurnalında oumlzuumlnuumln London haqqında şeirlərini ccedilap

13

etdirməyə başlamışdır 1916-cı ildə onun ldquoKoumlhnə

Londonun uşaq nəğmələrirdquo adlı kitabı ccedilapdan ccedilıxmışdır

ldquoŞahzadə qızın izi ilərdquo və ldquoGirdə guumlmuumlşuuml ayrdquo adlı nağılları

ona keccedilmiş SSRİ-də şoumlhrət qazandırmışdır ldquoQoca dayənin

nağıllarırdquo ldquoBuumlllur başmaqrdquo ldquoQaraccedilı və zəncəfilrdquo

ldquoKaleydoskoprdquo və s əsərlərin muumləllifidir EFarcon 1955-ci

ildə uşaqlar uumlccediluumln yazdığı əsərlərə goumlrə Karnegi medalı

1956-cı ildə isə YUNESKO-nun Uşaq və gənclər ədəbiyyatı

uumlzrə Beynəlxalq şurasının (İBBY) Hans Xristian Andersen

adına muumlkafatının ilk laureatı olmuşdur EFarcon 1965-ci il

iyunun 5-də 85 yaşında oumlz vətənində vəfat etmişdir

Yubilyar haqqında ldquoDuumlnya ədəbiyyatı nağıllarından

seccedilmələrrdquo adlı sərgi və həmin nağılların ucadan oxusunu

təşkil edə bilərik Sərgidə nağıl qəhrəmanlarından ibarət

personajlarin şəkillərindən də istifadə etmək olar

İstifadəccedililərə koumlmək məqsədi ilə muumləllifin maraqlı ldquoAy

istəyirəmrdquo nağılının səhnəciyini təqdim edirik

İştirakccedilılar səhnəyə gəlir

Aparıcı Bir axşam kralın qızı başını pəncərədən ccediloumllə

ccedilıxarıb aya baxırdı Səmadakı goumlzəl dəyirmi ay goumlzuumlnə

sataşdı Əllərini yuxarı uzatdı ki onu goumltuumlrsuumln Ancaq əli

aya ccedilatmadı Ccedilardağa qalxan kral qızı ordanda əlini uzadıb

ayı goumltuumlrə bilmədi Acı-acı ağlamağa başladı Onun

ağladığını goumlrən yarasa ona yaxınlaşıb niyə ağladığını

soruşdu

Kral qızı Ay istəyirəm ancaq əlim ccedilatmır

Yarasa Hə mən də bacarmaram Ancaq gedib gecədən

xahiş edərəm sənə koumlmək etsin

14

Yarasa uccedilub getdi kral qızı ağlaya-ağlaya damda qaldı

Səhər yuxudan oyanan qaranquş kral qızını damda goumlruumlb

soruşdu

Qaranquş Niyə ağlayırsan

Şahzadə Ay istəyirəm

Qaranquş Mən isə Guumlnəşi daha ccedilox sevirəm Uccedilub ancaq

guumlnduumlzdən xahiş edərəm ki sənə koumlmək etsin

Aparıcı Qaranquş soumlzuumlnuuml qurtarıb guumlnduumlzuuml qarşılamaq

uumlccediluumlnYarasa isə Kral qızını sakitləşdirmək uumlccediluumln gecəni

axtarmağa gedir Nəhayət meşədə gecəyə rast gəlirYarasa

gecənin ccediliyninə qonur

(Səhnəyə yarasa və Gecə paltarında oxucular gəlir)

Gecə Nə istəyirsən

Yarasa Kral qızı ay istəyir

Gecə Mən niyə ayı verməliyəm Kral qızına Get işinlə

məşğul ol Yarasa

Bu zaman yarasanın dostları gəlib onun səsinə səs verir

Bayquş Onun goumlzləri aladır

Koumlstəbək Onun saccedilları qaradır

Gecəkəpənəyi Onun dərisi ağdır

Birlikdə səslənirlər

Bəli onun goumlzləri ala saccedilları qara dərisi ağdır Deməli o

bizim bacımızdır və biz onu muumldafiə etməliyik Ay istəyirsə

muumltləq ona ay verməliyik

Aparıcı Meh bu soumlzləri buumltuumln duumlnyaya yaydı Qaranlığın

buumltuumln oumlvladları ndash bayquşlar tuumllkuumllər dələlər pərvanələr

siccedilanlar bu nəğməni oxumağa başladılar

-Gecə haqlı deyil

-Gecə haqlı deyil

15

Ay birdən deyir

Sakit olun Hər şeyi fikirləşib yoluna qoyaq Aprelin birinə

qədər goumlzləyək Onda goumlrərik ki gecə haqlıdır ya yox

Nəhayət aprelin biri gəlir Vur ccedilatlasın duumlşuumlr Bu guumln şah

qızını oğurlamaqda şuumlbhəli bilinənlərin həbs edilməsi guumlnuuml

idi Təbiət hadisələrindən olan Ayın tutulması baş verir

Guumlnəş Şərqdən batdı itlər pişik kimi miyoldamağa başladı

Ulduzlar səmadan enib Yerin uumlstuumlndə gəzməyə başladılar

saatlar guumlnorta gecə yarısını vurdu kuumllək oumlz istiqamətini

dəyişib başqa istiqamətə əsməyə başladı Xoruz uumlzuumlnuuml Aya

tutub banladı Ay ccedilıxdı amma həmişəki kimi guumlmuumlşuuml ay

deyil qapqara oldu

Kral qızı Ay daha mənim xoşuma gəlmir Mən elə bilirdim

ki o guumlmuumlş kimidir Sən demə tamamilə qapqara imiş

Nahara nəyimiz var

Bu sual buumltuumln krallığa yayılır Buumltuumln işlər qaydasına duumlşuumlr

Guumlnəş yenə şərqdən ccedilıxır itlər huumlruumlr kuumllək oumlz səmtinə əsir

Qaranlığın oumlvladları isə deyir

-Goumlruumlnuumlr Gecə haqlıdır

Gecə haqlıdır

Gecə haqlıdır

Mahnı səslənir

Yubilyar alman yazıccedilılarımız

Zaman-zaman bəşər mədəniyyətinə neccedilə-neccedilə duumlhalar bəxş

etmiş Alman ədəbiyyatı doumlvruumlmuumlzədək

gəlib ccedilatmış ən qədim yazılı abidələri ilə

zəngindir XVII əsrdə alman maarifccedililik

16

ideyalarının təsiri ilə XVIII əsrin sonu XIX əsrin

əvvələrində isə muumlntəzəm inkişaf edən alman ədəbiyyatı

Ernest Teoder Amadey Hofman Yakob və Vilhelm Qrimm

qardaşları Fridrix Şiller Teodor Ştorm və b təkrarolunmaz

yazıccedilıların əsərləri ilə zəngindir Bu vəsaitdə sizi bu il

kitabxanalarda yubileyi qeyd edilən Hofman və Qrimm

qardaşları ilə tanış edəcəyik

Alman ədəbiyyatı ilə maraqlananlar uumlccediluumln ldquoDuumlnya

ədəbiyyatı antalogiyalarırdquo seriyasından ldquoAlman ədəbiyyatı

antalogiyasırdquo kitabı goumlzəl bir vasitədir Şərq-Qərb

nəşriyyatı tərəfindən 2009-cu ildə ccedilap edilən bu kitaba Y

Houmlte F Şilleer Teder Ştorm Fridrix Volf Volfqanq

Borxert Qrimm qardaşları və başqalarının əsərlərindən

nuumlmunələr daxil edilib

Yazıccedilı bəstəkar və rəssam Teodor Amadey Hofman 24

yanvar 1776-cı ildə Şərqi Prussiyada kral advokatının

ailəsində anadan olmuşdur Onun musiqi və rəssamlığa

həvəsi erkən yaşlarında ədəbiyyata olan meyli isə

yetkinlik yaşlarında aşkar olunmuşdur 1800-ci ildə o

Koumlniqsberq Universitetinin huumlquqşuumlnaslıq fakuumlltəsini

bitirərək bir ccedilox vəzifələrdə ccedilalışmışdır Hofmanın məşhur

əsərlərindən ldquoQızıl kuumlpə nağılırdquo ldquoŞelkunccedilik və siccedilanlar

padşahırdquoldquoSinnober ləqəbli Balaca Saxesrdquo ldquoCcediləlləkccedili usta

Martin və onun şagirdlərirdquo duumlnya uşaq ədəbiyyatında

layiqli yer tutmuş və bir ccedilox dillərə tərcuumlmə edilmişdir

Uşaqlara təmiz insani hisslərin aşılanmasına həsr olunmuş

Hofmanın ldquoŞelkunccedilik və siccedilanlar padşahırdquo tamaşası

uşaqlara şahzadə Mari kimi dostluğun qədrini bilməyi

soumlzuumlbuumltoumlv və sədaqətli olmağı toumlvsiyə edir Tamaşada

nağılabənzər ccediloxlu hadisələr baş verir Maraqlı nağıl

17

qəhrəmanları ilə zəngin olan bu tamaşanın goumlzəl

dekorasiyası musiqi dramaturgiyası var Uşaqlarla əsərin

tamaşa-muumlzakirəsini keccedilirmək olar Əvvəlcə tamaşaya

baxılır sonra isə aktryorla birgə tamaşanın muumlzakirəsi təşkil

olunur Muumlzakirə zamanı tamaşalardan şəkillər uumlzrə foto

stendin qurulması da tədbirin maraqlı olmasına gətirib

ccedilıxarar Qeyd etmək istərdik ki bu il həmccedilinin muumləllifin bu

kitabının yubileyidir (200 yaşı tamam olur) Nağıl ilk dəfə

1816-cı ildə nəşr edilmişdir İlin yubilyar kitabları

siyahısına daxil olan bu kitabı tanıtmaq uumlccediluumln uşaqlar uumlccediluumln

sərgilər keccedilirə bilərik Tamaşadan bəhs edən maraqlı şəkillər

əsasında əlfəcinlər hazırlayıb tədbirdə paylamaq olar

Hofman yaradıcılığını təkcə Almaniya deyil buumltuumln Avropa

o cuumlmlədən Rusiyada məşhur XIX əsr ədəbiyyatının

goumlrkəmli nuumlmayəndəsi Dostoyevski də yuumlksək

qiymətləndirmişdir Hofmanın yaradıcılığı ilə bağlı

tədbirlərin təşkilində Dostoyevskinin bu fikrindən sərgidə

istifadə etmək olar

ldquoHofmanda boumlyuumlk ideal var bu idealda insanlığa aid

olan gerccediləklik təmizlik və həqiqi goumlzəllik vardırrdquo

FDostoyevski

Ccedilaykovskinin Teoder Amadey

Hoffmanın ldquoFındıqqıranrdquo

əsərinə yazdığı baleti duumlnya

səhnələrində ən ccedilox izlənilən

baletlərdəndir

18

Kitabxanada keccediliriləcək tədbirlərdə xuumlsusilə ədəbi-bədii

gecədə bu baletin musiqisindən istifadə edib baletdən bəzi

parccedilalar goumlstərmək olar

Qrimm qardaşları

Alman ədəbiyyatının uşaqlar tərəfindən ən ccedilox sevilən

nuumlmayəndələri sırasına Vilhelm və Yakob Qrimm

qardaşları daxildir Almaniyanın Hanau şəhərində məmur

ailəsində duumlnyaya gələn qardaşlar hələ tələbəlik illərində

alman və xarici ədəbiyyatın oumlyrənilməsinə maraq goumlstərmiş

və ccedilox keccedilmədən hər ikisi alman xalq mədəniyyətinin

tədqiqatccedilıları və dilşuumlnasları kimi tanınmağa başlamışlar

ldquoQrimm qardaşlarının nağıllarırdquo adı altında dərc olunan

bir neccedilə məcmuələri ilə qısa muumlddət ərzində muumləlliflər

məşhur olmuşlar Bəzi alimlər Qrimm qardaşlarının nağıl

yazmadıqlarını sadəcə xalqın dilindən eşitdiklərini duumlzəldib

nağıl etdiklərini iddia edirlər Bu guumln Qrimm qardaşlarının

nağılları bir ccedilox duumlnya dillərinə o cuumlmlədən Azərbaycan

dilinə də tərcuumlmə edilmişdir ldquoBremen musiqiccedililərirdquo

ldquoCcediləkməli pişikrdquo ldquoQırmızı papaqrdquo ldquoCanavar və yeddi

keccedilirdquo ldquoVarlı və yoxsulrdquo və s nagıllarını kiccedilikdən-boumlyuumlyə

kimi hər kəs bilir və sevə-sevə oxuyur

Qrimm qardaşları haqqında hazırlanan yubiley tədbirləri

uumlccediluumln ldquoHeccedil vaxt nağıl yazmayan nağılccedilılarrdquo ldquoAlman

filologiyasının əcdadlarırdquo başlıqlı foto slaydlar kitab

sərgiləri bukletlər hazırlanması məqsədə uyğundur

Bu guumln Qrimm qardaşlarının elmə toumlhfəsini yuumlksək

qiymətləndirən muumltəxəssislər tərəfindən 1819-cu ildə

19

onların ldquoAlman qrammatikasırdquo kitabının doumlrdcildiyi işıq

uumlzuuml goumlrmuumlşduumlr Onların yaradıcılığı kiccedilikyaşlı uşaqlar

məktəblilər tərəfindən ccedilox sevilir Kitabxanada məktəbliləri

Qrimm qardaşlarının yaradıcılığı ilə daha yaxından tanış

etmək uumlccediluumln uşaqları 2005-ci ildə ldquoQrimm qardaşlarırdquo

haqqında ccediləkilmiş balacaların sevdiyi film-nağıla baxmağa

dəvət etmək olar 2011-ci ildə isə ABŞ-da ldquoQrimmrdquo adlı

serial lentə alınıb Qardaşların nağılları əsasında 2013-cuuml

ildə ldquoCadugərlər ovccedilusurdquo adlı filmi ekranlaşdırılmışdır

Bundan başqa elə həmin nağıllar əsasında uşaqlar uumlccediluumln

ldquoSimsala Qrimmrdquo cizgi filmi ccediləkilmişdir Kitabxanada

filmlərin nuumlmayişindən sonra soumlhbət etməklə uşaqları bu

ekran əsəri və onun muumləllifi ilə tam məlumatlandıra bilərik

Bu cizgi filmlərini uşaqlar kiccedilik oxu zalındakı planşetlərlə

də izləyə bilərlər

Kitabxanada tərtib olunmuş bukletlər oxucu cəlbi işində

daha səmərəli vasitələrdən hesab edildiyindən FKoumlccedilərli

adına Respublika uşaq kitabxanasının biblioqrafiya şoumlbəsi

Qrimm qardaşlarının yubileyi ilə əlaqədar elektron kitab

təqdimatı-sərgisi (slayd) və buklet hazırlamış kitabxananın

saytında wwwclbaz yerləşdirmişdir

9

edə bilərik İcmal zamanı kitabxanaccedilı ilk əvvəl oxuculara

əsərin yaranma tarixi haqqında məlumat verir

Kitabxanaccedilı Bu kitab muumləllifin quldarlıq əleyhinə yazdığı

bir romandır Bu əsəri ilə o koumlləliyin ləğv edilməsində

boumlyuumlk bir ordunun goumlrə bilmədiyi işi goumlrmuumlşduumlr

HBStounun əsərdə quumldrətli Amerika oumllkəsində koumlləlik

sistemi irqccedililik bunların insanların psixologiyasına

intellektinə vurduğu pozucu təsirlər zəngin mənəviyyatlı

zəncilərin ağlasığmaz məhrumiyyətləri ustalıqla qələmə

alınmışdır Bu əsərdən sonra Amerikada koumlləliyə qarşı yeni

savaş başlayır 1854-cuuml ildə koumlləliyə qarşı muumlbarizə geniş

vuumlsət alır və oumllkədə yeni demokratik təməllərə sahib olacaq

Respublikaccedilılar Partiyası yaradılır 1860-cı ildə Avraam

Linkolnun başccedilılıq etdiyi bu partiya hakimiyyətə gəlir və

koumlləliyi qoruyub saxlamaq istəyən cənuba qarşı muumlharibə

başlayır Muumlharibə şimalın qələbəsi ilə başa ccedilatır və koumlləlik

rəsmən ləğv edilir Harriyet bu qələbədən sonra doumlvlət

xadimi Linkoln ilə goumlruumlşuumlr Linkoln bu goumlruumlşdə ldquoDemək o

boumlyuumlk savaşı başladan kitabı yazan kiccedilik qadın sizsinizrdquo -

deyərək onunla salamlaşır

ldquoTom dayının komasırdquo əsərini Azərbaycan dilinə yazıccedilı

Hidayət Orucov tərcuumlmə etmişdir Roman ilk dəfə

Azərbaycan dilində kuumltləvi tirajla oxuculara 1991-ci ildə

ldquoGənclikrdquo nəşriyyatı tərəfindən təqdim edilmişdir 2011-ci

ildə ldquoApostrofrdquo MMC-də təkrar ccedilap olunmuşdur Kitab

haqqında oxucuların nə qədər məlumatlı olduğunu

oumlyrənmək uumlccediluumln muumlzakirəni başlamazdan əvvəl onlara rəy

sorğusu da təqdim edə bilərik

10

1) Harriyet Biccedilccediler Stou hansı xarici oumllkə ədəbiyyatının

nuumlmayəndəsidir

2) Əsər Amerika oumllkəsində nəyi ləğv etmişdir

3) Cəmiyyətdə qadın huumlquqsuzluğuna necə baxırsınız

_________________________________________

4) Bu əsərdən sonra muumləllif oumllkədə nəyə nail olur

aOumllkədə koumlləlik ləğv edilir huumlquqlar bərpa edilir

bQadın huumlquqsuzluğu bərpa edilir

c Qadınların azadlığı alınır

5) ldquoDemək o boumlyuumlk savaşı başladan kitabı yazan kiccedilik qadın

sizsinizrdquo- deyə goumlruumlş zamanı ona muumlraciət edən kim

olmuşdur

a Linkolin

b Napaleon Bonapart

c Vaşinqton

6)ldquoTom dayının daxmasırdquo əsərini Azərbaycan dilinə kim

tərcuumlmə etmişdir

a şair drammaturq Bəxtiyar Vahabzadə

b ədəbiyyatşuumlnas Bəkir Nəbiyev

c şair drammaturq Vilayət Quliyev

11

Maykl Bond -90

İngilis yazıccedilısı ssenarist Maykl Bond 13

yanvar 1926-cı ildə Boumlyuumlk Britaniyanın

cənub-Şərqində Nyuberidə BerkŞir

qəsəbəsində anadan olmuşdur Ayı balası

Paddinqton haqqında məşhur kitablar

seriyasının muumləllifi olan MBond 1945-ci

ildə yazıccedilılığa başlayır 1958-ci ildə artıq bir ccedilox pyeslərin

və hekayələrin muumləllifi olan yazıccedilı Paddinqton haqqında ilk

hekayəsini nəşr etdirir BBC-də ccedilalışan MBond 1965-ci ildə

artıq balaca ayı haqqında hekayələr seriyasını dərc etdirir

Bundan sonra radiodan işdən ccedilıxan yazıccedilı oumlzuumlnuuml buumltuumlnluumlklə

yaradıcılığa həsr edir Yazıccedilı 1997-ci ildə Britaniya

imperiyası ordeni ilə təltif edilmişdir Hal-hazırda Londonda

yaşayır 2007-ci ildə Redinq universitetinin ədəbiyyat uumlzrə

doktoru seccedililmişdir Muumləllifin yubileyi ilə əlaqədar uşaqlar

uumlccediluumln sərgi hazırlamaq yaradıcılığında xuumlsusi yer tutan

məşhur ldquoPaddinqton ayı balasırdquo nağılı əsasında ccediləkilmiş

cizgi filmlərindən ibarət ldquoCizgi filmlərirdquo həftəsi keccedilirmək

məqsədəuyğundur Kitabxanada uşaqların muumltaliəyə

cəlbində cizgi filmlərinin nuumlmayişinin xuumlsusi əhəmiyyəti

vardır İstifadə etmək uumlccediluumln muumləllifin ldquoPaddinqton ayı

balasırdquo seriyasını və nəşr tarixlərini təqdim edirik

1958 - A Bear Called Paddington Padinqton adlı ayı balası

1959 - More about Paddington Ayı balası Paddinqton

Yeni macəralar

1960 - Paddington Helps Out Ayı balası Paddinqton

koumlməyə tələsir

12

1961 - Paddington Abroad Ayı balası Paddinqton xaricdə

1962 - Paddington at Large Ayı balası Paddinqton gah

burda gah orda

1964 - Paddington Marches On Ayı balası Paddinqton

təslim olmur

1966 - Paddington at Work Ayı balası Paddinqton işdə

1968 - Paddington Goes to Town Ayı balası Paddinqton

Londonun mərkəzində

1970 - Paddington Takes the Air Ayı balası Paddinqton

ccedilıxış yolu axtarır

1974 - Paddington on Top Ayı balası Paddinqton zirvədə

1979 - Paddington Takes the Test Ayı balası Paddinqton

imtahan verir

2008 - Paddington Here and Now Ayı balası Paddinqton

indi və burada

2012 - Paddington Races Ahead Ayı balası Paddinqton

ccedilempiondur

Eleanor Farcon ndash 135

İngilis uşaq yazıccedilısı Andersen

muumlkafatı laureatı Eleanor Farcon

şeirlər hekayə və povestlər uşaqlar

uumlccediluumln opera tamaşalarına şeir mətnləri

və s yazmışdır Lakin onun

yaradıcılığının əsasını nağıllar təşkil

edir Yazıccedilı 13 fevral 1881-ci ildə

İngiltərədə duumlnyaya gəlmişdir

EFarconun atası da yazıccedilı olmuşdur 1912-ci ildə yazıccedilı

Panccedili jurnalında oumlzuumlnuumln London haqqında şeirlərini ccedilap

13

etdirməyə başlamışdır 1916-cı ildə onun ldquoKoumlhnə

Londonun uşaq nəğmələrirdquo adlı kitabı ccedilapdan ccedilıxmışdır

ldquoŞahzadə qızın izi ilərdquo və ldquoGirdə guumlmuumlşuuml ayrdquo adlı nağılları

ona keccedilmiş SSRİ-də şoumlhrət qazandırmışdır ldquoQoca dayənin

nağıllarırdquo ldquoBuumlllur başmaqrdquo ldquoQaraccedilı və zəncəfilrdquo

ldquoKaleydoskoprdquo və s əsərlərin muumləllifidir EFarcon 1955-ci

ildə uşaqlar uumlccediluumln yazdığı əsərlərə goumlrə Karnegi medalı

1956-cı ildə isə YUNESKO-nun Uşaq və gənclər ədəbiyyatı

uumlzrə Beynəlxalq şurasının (İBBY) Hans Xristian Andersen

adına muumlkafatının ilk laureatı olmuşdur EFarcon 1965-ci il

iyunun 5-də 85 yaşında oumlz vətənində vəfat etmişdir

Yubilyar haqqında ldquoDuumlnya ədəbiyyatı nağıllarından

seccedilmələrrdquo adlı sərgi və həmin nağılların ucadan oxusunu

təşkil edə bilərik Sərgidə nağıl qəhrəmanlarından ibarət

personajlarin şəkillərindən də istifadə etmək olar

İstifadəccedililərə koumlmək məqsədi ilə muumləllifin maraqlı ldquoAy

istəyirəmrdquo nağılının səhnəciyini təqdim edirik

İştirakccedilılar səhnəyə gəlir

Aparıcı Bir axşam kralın qızı başını pəncərədən ccediloumllə

ccedilıxarıb aya baxırdı Səmadakı goumlzəl dəyirmi ay goumlzuumlnə

sataşdı Əllərini yuxarı uzatdı ki onu goumltuumlrsuumln Ancaq əli

aya ccedilatmadı Ccedilardağa qalxan kral qızı ordanda əlini uzadıb

ayı goumltuumlrə bilmədi Acı-acı ağlamağa başladı Onun

ağladığını goumlrən yarasa ona yaxınlaşıb niyə ağladığını

soruşdu

Kral qızı Ay istəyirəm ancaq əlim ccedilatmır

Yarasa Hə mən də bacarmaram Ancaq gedib gecədən

xahiş edərəm sənə koumlmək etsin

14

Yarasa uccedilub getdi kral qızı ağlaya-ağlaya damda qaldı

Səhər yuxudan oyanan qaranquş kral qızını damda goumlruumlb

soruşdu

Qaranquş Niyə ağlayırsan

Şahzadə Ay istəyirəm

Qaranquş Mən isə Guumlnəşi daha ccedilox sevirəm Uccedilub ancaq

guumlnduumlzdən xahiş edərəm ki sənə koumlmək etsin

Aparıcı Qaranquş soumlzuumlnuuml qurtarıb guumlnduumlzuuml qarşılamaq

uumlccediluumlnYarasa isə Kral qızını sakitləşdirmək uumlccediluumln gecəni

axtarmağa gedir Nəhayət meşədə gecəyə rast gəlirYarasa

gecənin ccediliyninə qonur

(Səhnəyə yarasa və Gecə paltarında oxucular gəlir)

Gecə Nə istəyirsən

Yarasa Kral qızı ay istəyir

Gecə Mən niyə ayı verməliyəm Kral qızına Get işinlə

məşğul ol Yarasa

Bu zaman yarasanın dostları gəlib onun səsinə səs verir

Bayquş Onun goumlzləri aladır

Koumlstəbək Onun saccedilları qaradır

Gecəkəpənəyi Onun dərisi ağdır

Birlikdə səslənirlər

Bəli onun goumlzləri ala saccedilları qara dərisi ağdır Deməli o

bizim bacımızdır və biz onu muumldafiə etməliyik Ay istəyirsə

muumltləq ona ay verməliyik

Aparıcı Meh bu soumlzləri buumltuumln duumlnyaya yaydı Qaranlığın

buumltuumln oumlvladları ndash bayquşlar tuumllkuumllər dələlər pərvanələr

siccedilanlar bu nəğməni oxumağa başladılar

-Gecə haqlı deyil

-Gecə haqlı deyil

15

Ay birdən deyir

Sakit olun Hər şeyi fikirləşib yoluna qoyaq Aprelin birinə

qədər goumlzləyək Onda goumlrərik ki gecə haqlıdır ya yox

Nəhayət aprelin biri gəlir Vur ccedilatlasın duumlşuumlr Bu guumln şah

qızını oğurlamaqda şuumlbhəli bilinənlərin həbs edilməsi guumlnuuml

idi Təbiət hadisələrindən olan Ayın tutulması baş verir

Guumlnəş Şərqdən batdı itlər pişik kimi miyoldamağa başladı

Ulduzlar səmadan enib Yerin uumlstuumlndə gəzməyə başladılar

saatlar guumlnorta gecə yarısını vurdu kuumllək oumlz istiqamətini

dəyişib başqa istiqamətə əsməyə başladı Xoruz uumlzuumlnuuml Aya

tutub banladı Ay ccedilıxdı amma həmişəki kimi guumlmuumlşuuml ay

deyil qapqara oldu

Kral qızı Ay daha mənim xoşuma gəlmir Mən elə bilirdim

ki o guumlmuumlş kimidir Sən demə tamamilə qapqara imiş

Nahara nəyimiz var

Bu sual buumltuumln krallığa yayılır Buumltuumln işlər qaydasına duumlşuumlr

Guumlnəş yenə şərqdən ccedilıxır itlər huumlruumlr kuumllək oumlz səmtinə əsir

Qaranlığın oumlvladları isə deyir

-Goumlruumlnuumlr Gecə haqlıdır

Gecə haqlıdır

Gecə haqlıdır

Mahnı səslənir

Yubilyar alman yazıccedilılarımız

Zaman-zaman bəşər mədəniyyətinə neccedilə-neccedilə duumlhalar bəxş

etmiş Alman ədəbiyyatı doumlvruumlmuumlzədək

gəlib ccedilatmış ən qədim yazılı abidələri ilə

zəngindir XVII əsrdə alman maarifccedililik

16

ideyalarının təsiri ilə XVIII əsrin sonu XIX əsrin

əvvələrində isə muumlntəzəm inkişaf edən alman ədəbiyyatı

Ernest Teoder Amadey Hofman Yakob və Vilhelm Qrimm

qardaşları Fridrix Şiller Teodor Ştorm və b təkrarolunmaz

yazıccedilıların əsərləri ilə zəngindir Bu vəsaitdə sizi bu il

kitabxanalarda yubileyi qeyd edilən Hofman və Qrimm

qardaşları ilə tanış edəcəyik

Alman ədəbiyyatı ilə maraqlananlar uumlccediluumln ldquoDuumlnya

ədəbiyyatı antalogiyalarırdquo seriyasından ldquoAlman ədəbiyyatı

antalogiyasırdquo kitabı goumlzəl bir vasitədir Şərq-Qərb

nəşriyyatı tərəfindən 2009-cu ildə ccedilap edilən bu kitaba Y

Houmlte F Şilleer Teder Ştorm Fridrix Volf Volfqanq

Borxert Qrimm qardaşları və başqalarının əsərlərindən

nuumlmunələr daxil edilib

Yazıccedilı bəstəkar və rəssam Teodor Amadey Hofman 24

yanvar 1776-cı ildə Şərqi Prussiyada kral advokatının

ailəsində anadan olmuşdur Onun musiqi və rəssamlığa

həvəsi erkən yaşlarında ədəbiyyata olan meyli isə

yetkinlik yaşlarında aşkar olunmuşdur 1800-ci ildə o

Koumlniqsberq Universitetinin huumlquqşuumlnaslıq fakuumlltəsini

bitirərək bir ccedilox vəzifələrdə ccedilalışmışdır Hofmanın məşhur

əsərlərindən ldquoQızıl kuumlpə nağılırdquo ldquoŞelkunccedilik və siccedilanlar

padşahırdquoldquoSinnober ləqəbli Balaca Saxesrdquo ldquoCcediləlləkccedili usta

Martin və onun şagirdlərirdquo duumlnya uşaq ədəbiyyatında

layiqli yer tutmuş və bir ccedilox dillərə tərcuumlmə edilmişdir

Uşaqlara təmiz insani hisslərin aşılanmasına həsr olunmuş

Hofmanın ldquoŞelkunccedilik və siccedilanlar padşahırdquo tamaşası

uşaqlara şahzadə Mari kimi dostluğun qədrini bilməyi

soumlzuumlbuumltoumlv və sədaqətli olmağı toumlvsiyə edir Tamaşada

nağılabənzər ccediloxlu hadisələr baş verir Maraqlı nağıl

17

qəhrəmanları ilə zəngin olan bu tamaşanın goumlzəl

dekorasiyası musiqi dramaturgiyası var Uşaqlarla əsərin

tamaşa-muumlzakirəsini keccedilirmək olar Əvvəlcə tamaşaya

baxılır sonra isə aktryorla birgə tamaşanın muumlzakirəsi təşkil

olunur Muumlzakirə zamanı tamaşalardan şəkillər uumlzrə foto

stendin qurulması da tədbirin maraqlı olmasına gətirib

ccedilıxarar Qeyd etmək istərdik ki bu il həmccedilinin muumləllifin bu

kitabının yubileyidir (200 yaşı tamam olur) Nağıl ilk dəfə

1816-cı ildə nəşr edilmişdir İlin yubilyar kitabları

siyahısına daxil olan bu kitabı tanıtmaq uumlccediluumln uşaqlar uumlccediluumln

sərgilər keccedilirə bilərik Tamaşadan bəhs edən maraqlı şəkillər

əsasında əlfəcinlər hazırlayıb tədbirdə paylamaq olar

Hofman yaradıcılığını təkcə Almaniya deyil buumltuumln Avropa

o cuumlmlədən Rusiyada məşhur XIX əsr ədəbiyyatının

goumlrkəmli nuumlmayəndəsi Dostoyevski də yuumlksək

qiymətləndirmişdir Hofmanın yaradıcılığı ilə bağlı

tədbirlərin təşkilində Dostoyevskinin bu fikrindən sərgidə

istifadə etmək olar

ldquoHofmanda boumlyuumlk ideal var bu idealda insanlığa aid

olan gerccediləklik təmizlik və həqiqi goumlzəllik vardırrdquo

FDostoyevski

Ccedilaykovskinin Teoder Amadey

Hoffmanın ldquoFındıqqıranrdquo

əsərinə yazdığı baleti duumlnya

səhnələrində ən ccedilox izlənilən

baletlərdəndir

18

Kitabxanada keccediliriləcək tədbirlərdə xuumlsusilə ədəbi-bədii

gecədə bu baletin musiqisindən istifadə edib baletdən bəzi

parccedilalar goumlstərmək olar

Qrimm qardaşları

Alman ədəbiyyatının uşaqlar tərəfindən ən ccedilox sevilən

nuumlmayəndələri sırasına Vilhelm və Yakob Qrimm

qardaşları daxildir Almaniyanın Hanau şəhərində məmur

ailəsində duumlnyaya gələn qardaşlar hələ tələbəlik illərində

alman və xarici ədəbiyyatın oumlyrənilməsinə maraq goumlstərmiş

və ccedilox keccedilmədən hər ikisi alman xalq mədəniyyətinin

tədqiqatccedilıları və dilşuumlnasları kimi tanınmağa başlamışlar

ldquoQrimm qardaşlarının nağıllarırdquo adı altında dərc olunan

bir neccedilə məcmuələri ilə qısa muumlddət ərzində muumləlliflər

məşhur olmuşlar Bəzi alimlər Qrimm qardaşlarının nağıl

yazmadıqlarını sadəcə xalqın dilindən eşitdiklərini duumlzəldib

nağıl etdiklərini iddia edirlər Bu guumln Qrimm qardaşlarının

nağılları bir ccedilox duumlnya dillərinə o cuumlmlədən Azərbaycan

dilinə də tərcuumlmə edilmişdir ldquoBremen musiqiccedililərirdquo

ldquoCcediləkməli pişikrdquo ldquoQırmızı papaqrdquo ldquoCanavar və yeddi

keccedilirdquo ldquoVarlı və yoxsulrdquo və s nagıllarını kiccedilikdən-boumlyuumlyə

kimi hər kəs bilir və sevə-sevə oxuyur

Qrimm qardaşları haqqında hazırlanan yubiley tədbirləri

uumlccediluumln ldquoHeccedil vaxt nağıl yazmayan nağılccedilılarrdquo ldquoAlman

filologiyasının əcdadlarırdquo başlıqlı foto slaydlar kitab

sərgiləri bukletlər hazırlanması məqsədə uyğundur

Bu guumln Qrimm qardaşlarının elmə toumlhfəsini yuumlksək

qiymətləndirən muumltəxəssislər tərəfindən 1819-cu ildə

19

onların ldquoAlman qrammatikasırdquo kitabının doumlrdcildiyi işıq

uumlzuuml goumlrmuumlşduumlr Onların yaradıcılığı kiccedilikyaşlı uşaqlar

məktəblilər tərəfindən ccedilox sevilir Kitabxanada məktəbliləri

Qrimm qardaşlarının yaradıcılığı ilə daha yaxından tanış

etmək uumlccediluumln uşaqları 2005-ci ildə ldquoQrimm qardaşlarırdquo

haqqında ccediləkilmiş balacaların sevdiyi film-nağıla baxmağa

dəvət etmək olar 2011-ci ildə isə ABŞ-da ldquoQrimmrdquo adlı

serial lentə alınıb Qardaşların nağılları əsasında 2013-cuuml

ildə ldquoCadugərlər ovccedilusurdquo adlı filmi ekranlaşdırılmışdır

Bundan başqa elə həmin nağıllar əsasında uşaqlar uumlccediluumln

ldquoSimsala Qrimmrdquo cizgi filmi ccediləkilmişdir Kitabxanada

filmlərin nuumlmayişindən sonra soumlhbət etməklə uşaqları bu

ekran əsəri və onun muumləllifi ilə tam məlumatlandıra bilərik

Bu cizgi filmlərini uşaqlar kiccedilik oxu zalındakı planşetlərlə

də izləyə bilərlər

Kitabxanada tərtib olunmuş bukletlər oxucu cəlbi işində

daha səmərəli vasitələrdən hesab edildiyindən FKoumlccedilərli

adına Respublika uşaq kitabxanasının biblioqrafiya şoumlbəsi

Qrimm qardaşlarının yubileyi ilə əlaqədar elektron kitab

təqdimatı-sərgisi (slayd) və buklet hazırlamış kitabxananın

saytında wwwclbaz yerləşdirmişdir

10

1) Harriyet Biccedilccediler Stou hansı xarici oumllkə ədəbiyyatının

nuumlmayəndəsidir

2) Əsər Amerika oumllkəsində nəyi ləğv etmişdir

3) Cəmiyyətdə qadın huumlquqsuzluğuna necə baxırsınız

_________________________________________

4) Bu əsərdən sonra muumləllif oumllkədə nəyə nail olur

aOumllkədə koumlləlik ləğv edilir huumlquqlar bərpa edilir

bQadın huumlquqsuzluğu bərpa edilir

c Qadınların azadlığı alınır

5) ldquoDemək o boumlyuumlk savaşı başladan kitabı yazan kiccedilik qadın

sizsinizrdquo- deyə goumlruumlş zamanı ona muumlraciət edən kim

olmuşdur

a Linkolin

b Napaleon Bonapart

c Vaşinqton

6)ldquoTom dayının daxmasırdquo əsərini Azərbaycan dilinə kim

tərcuumlmə etmişdir

a şair drammaturq Bəxtiyar Vahabzadə

b ədəbiyyatşuumlnas Bəkir Nəbiyev

c şair drammaturq Vilayət Quliyev

11

Maykl Bond -90

İngilis yazıccedilısı ssenarist Maykl Bond 13

yanvar 1926-cı ildə Boumlyuumlk Britaniyanın

cənub-Şərqində Nyuberidə BerkŞir

qəsəbəsində anadan olmuşdur Ayı balası

Paddinqton haqqında məşhur kitablar

seriyasının muumləllifi olan MBond 1945-ci

ildə yazıccedilılığa başlayır 1958-ci ildə artıq bir ccedilox pyeslərin

və hekayələrin muumləllifi olan yazıccedilı Paddinqton haqqında ilk

hekayəsini nəşr etdirir BBC-də ccedilalışan MBond 1965-ci ildə

artıq balaca ayı haqqında hekayələr seriyasını dərc etdirir

Bundan sonra radiodan işdən ccedilıxan yazıccedilı oumlzuumlnuuml buumltuumlnluumlklə

yaradıcılığa həsr edir Yazıccedilı 1997-ci ildə Britaniya

imperiyası ordeni ilə təltif edilmişdir Hal-hazırda Londonda

yaşayır 2007-ci ildə Redinq universitetinin ədəbiyyat uumlzrə

doktoru seccedililmişdir Muumləllifin yubileyi ilə əlaqədar uşaqlar

uumlccediluumln sərgi hazırlamaq yaradıcılığında xuumlsusi yer tutan

məşhur ldquoPaddinqton ayı balasırdquo nağılı əsasında ccediləkilmiş

cizgi filmlərindən ibarət ldquoCizgi filmlərirdquo həftəsi keccedilirmək

məqsədəuyğundur Kitabxanada uşaqların muumltaliəyə

cəlbində cizgi filmlərinin nuumlmayişinin xuumlsusi əhəmiyyəti

vardır İstifadə etmək uumlccediluumln muumləllifin ldquoPaddinqton ayı

balasırdquo seriyasını və nəşr tarixlərini təqdim edirik

1958 - A Bear Called Paddington Padinqton adlı ayı balası

1959 - More about Paddington Ayı balası Paddinqton

Yeni macəralar

1960 - Paddington Helps Out Ayı balası Paddinqton

koumlməyə tələsir

12

1961 - Paddington Abroad Ayı balası Paddinqton xaricdə

1962 - Paddington at Large Ayı balası Paddinqton gah

burda gah orda

1964 - Paddington Marches On Ayı balası Paddinqton

təslim olmur

1966 - Paddington at Work Ayı balası Paddinqton işdə

1968 - Paddington Goes to Town Ayı balası Paddinqton

Londonun mərkəzində

1970 - Paddington Takes the Air Ayı balası Paddinqton

ccedilıxış yolu axtarır

1974 - Paddington on Top Ayı balası Paddinqton zirvədə

1979 - Paddington Takes the Test Ayı balası Paddinqton

imtahan verir

2008 - Paddington Here and Now Ayı balası Paddinqton

indi və burada

2012 - Paddington Races Ahead Ayı balası Paddinqton

ccedilempiondur

Eleanor Farcon ndash 135

İngilis uşaq yazıccedilısı Andersen

muumlkafatı laureatı Eleanor Farcon

şeirlər hekayə və povestlər uşaqlar

uumlccediluumln opera tamaşalarına şeir mətnləri

və s yazmışdır Lakin onun

yaradıcılığının əsasını nağıllar təşkil

edir Yazıccedilı 13 fevral 1881-ci ildə

İngiltərədə duumlnyaya gəlmişdir

EFarconun atası da yazıccedilı olmuşdur 1912-ci ildə yazıccedilı

Panccedili jurnalında oumlzuumlnuumln London haqqında şeirlərini ccedilap

13

etdirməyə başlamışdır 1916-cı ildə onun ldquoKoumlhnə

Londonun uşaq nəğmələrirdquo adlı kitabı ccedilapdan ccedilıxmışdır

ldquoŞahzadə qızın izi ilərdquo və ldquoGirdə guumlmuumlşuuml ayrdquo adlı nağılları

ona keccedilmiş SSRİ-də şoumlhrət qazandırmışdır ldquoQoca dayənin

nağıllarırdquo ldquoBuumlllur başmaqrdquo ldquoQaraccedilı və zəncəfilrdquo

ldquoKaleydoskoprdquo və s əsərlərin muumləllifidir EFarcon 1955-ci

ildə uşaqlar uumlccediluumln yazdığı əsərlərə goumlrə Karnegi medalı

1956-cı ildə isə YUNESKO-nun Uşaq və gənclər ədəbiyyatı

uumlzrə Beynəlxalq şurasının (İBBY) Hans Xristian Andersen

adına muumlkafatının ilk laureatı olmuşdur EFarcon 1965-ci il

iyunun 5-də 85 yaşında oumlz vətənində vəfat etmişdir

Yubilyar haqqında ldquoDuumlnya ədəbiyyatı nağıllarından

seccedilmələrrdquo adlı sərgi və həmin nağılların ucadan oxusunu

təşkil edə bilərik Sərgidə nağıl qəhrəmanlarından ibarət

personajlarin şəkillərindən də istifadə etmək olar

İstifadəccedililərə koumlmək məqsədi ilə muumləllifin maraqlı ldquoAy

istəyirəmrdquo nağılının səhnəciyini təqdim edirik

İştirakccedilılar səhnəyə gəlir

Aparıcı Bir axşam kralın qızı başını pəncərədən ccediloumllə

ccedilıxarıb aya baxırdı Səmadakı goumlzəl dəyirmi ay goumlzuumlnə

sataşdı Əllərini yuxarı uzatdı ki onu goumltuumlrsuumln Ancaq əli

aya ccedilatmadı Ccedilardağa qalxan kral qızı ordanda əlini uzadıb

ayı goumltuumlrə bilmədi Acı-acı ağlamağa başladı Onun

ağladığını goumlrən yarasa ona yaxınlaşıb niyə ağladığını

soruşdu

Kral qızı Ay istəyirəm ancaq əlim ccedilatmır

Yarasa Hə mən də bacarmaram Ancaq gedib gecədən

xahiş edərəm sənə koumlmək etsin

14

Yarasa uccedilub getdi kral qızı ağlaya-ağlaya damda qaldı

Səhər yuxudan oyanan qaranquş kral qızını damda goumlruumlb

soruşdu

Qaranquş Niyə ağlayırsan

Şahzadə Ay istəyirəm

Qaranquş Mən isə Guumlnəşi daha ccedilox sevirəm Uccedilub ancaq

guumlnduumlzdən xahiş edərəm ki sənə koumlmək etsin

Aparıcı Qaranquş soumlzuumlnuuml qurtarıb guumlnduumlzuuml qarşılamaq

uumlccediluumlnYarasa isə Kral qızını sakitləşdirmək uumlccediluumln gecəni

axtarmağa gedir Nəhayət meşədə gecəyə rast gəlirYarasa

gecənin ccediliyninə qonur

(Səhnəyə yarasa və Gecə paltarında oxucular gəlir)

Gecə Nə istəyirsən

Yarasa Kral qızı ay istəyir

Gecə Mən niyə ayı verməliyəm Kral qızına Get işinlə

məşğul ol Yarasa

Bu zaman yarasanın dostları gəlib onun səsinə səs verir

Bayquş Onun goumlzləri aladır

Koumlstəbək Onun saccedilları qaradır

Gecəkəpənəyi Onun dərisi ağdır

Birlikdə səslənirlər

Bəli onun goumlzləri ala saccedilları qara dərisi ağdır Deməli o

bizim bacımızdır və biz onu muumldafiə etməliyik Ay istəyirsə

muumltləq ona ay verməliyik

Aparıcı Meh bu soumlzləri buumltuumln duumlnyaya yaydı Qaranlığın

buumltuumln oumlvladları ndash bayquşlar tuumllkuumllər dələlər pərvanələr

siccedilanlar bu nəğməni oxumağa başladılar

-Gecə haqlı deyil

-Gecə haqlı deyil

15

Ay birdən deyir

Sakit olun Hər şeyi fikirləşib yoluna qoyaq Aprelin birinə

qədər goumlzləyək Onda goumlrərik ki gecə haqlıdır ya yox

Nəhayət aprelin biri gəlir Vur ccedilatlasın duumlşuumlr Bu guumln şah

qızını oğurlamaqda şuumlbhəli bilinənlərin həbs edilməsi guumlnuuml

idi Təbiət hadisələrindən olan Ayın tutulması baş verir

Guumlnəş Şərqdən batdı itlər pişik kimi miyoldamağa başladı

Ulduzlar səmadan enib Yerin uumlstuumlndə gəzməyə başladılar

saatlar guumlnorta gecə yarısını vurdu kuumllək oumlz istiqamətini

dəyişib başqa istiqamətə əsməyə başladı Xoruz uumlzuumlnuuml Aya

tutub banladı Ay ccedilıxdı amma həmişəki kimi guumlmuumlşuuml ay

deyil qapqara oldu

Kral qızı Ay daha mənim xoşuma gəlmir Mən elə bilirdim

ki o guumlmuumlş kimidir Sən demə tamamilə qapqara imiş

Nahara nəyimiz var

Bu sual buumltuumln krallığa yayılır Buumltuumln işlər qaydasına duumlşuumlr

Guumlnəş yenə şərqdən ccedilıxır itlər huumlruumlr kuumllək oumlz səmtinə əsir

Qaranlığın oumlvladları isə deyir

-Goumlruumlnuumlr Gecə haqlıdır

Gecə haqlıdır

Gecə haqlıdır

Mahnı səslənir

Yubilyar alman yazıccedilılarımız

Zaman-zaman bəşər mədəniyyətinə neccedilə-neccedilə duumlhalar bəxş

etmiş Alman ədəbiyyatı doumlvruumlmuumlzədək

gəlib ccedilatmış ən qədim yazılı abidələri ilə

zəngindir XVII əsrdə alman maarifccedililik

16

ideyalarının təsiri ilə XVIII əsrin sonu XIX əsrin

əvvələrində isə muumlntəzəm inkişaf edən alman ədəbiyyatı

Ernest Teoder Amadey Hofman Yakob və Vilhelm Qrimm

qardaşları Fridrix Şiller Teodor Ştorm və b təkrarolunmaz

yazıccedilıların əsərləri ilə zəngindir Bu vəsaitdə sizi bu il

kitabxanalarda yubileyi qeyd edilən Hofman və Qrimm

qardaşları ilə tanış edəcəyik

Alman ədəbiyyatı ilə maraqlananlar uumlccediluumln ldquoDuumlnya

ədəbiyyatı antalogiyalarırdquo seriyasından ldquoAlman ədəbiyyatı

antalogiyasırdquo kitabı goumlzəl bir vasitədir Şərq-Qərb

nəşriyyatı tərəfindən 2009-cu ildə ccedilap edilən bu kitaba Y

Houmlte F Şilleer Teder Ştorm Fridrix Volf Volfqanq

Borxert Qrimm qardaşları və başqalarının əsərlərindən

nuumlmunələr daxil edilib

Yazıccedilı bəstəkar və rəssam Teodor Amadey Hofman 24

yanvar 1776-cı ildə Şərqi Prussiyada kral advokatının

ailəsində anadan olmuşdur Onun musiqi və rəssamlığa

həvəsi erkən yaşlarında ədəbiyyata olan meyli isə

yetkinlik yaşlarında aşkar olunmuşdur 1800-ci ildə o

Koumlniqsberq Universitetinin huumlquqşuumlnaslıq fakuumlltəsini

bitirərək bir ccedilox vəzifələrdə ccedilalışmışdır Hofmanın məşhur

əsərlərindən ldquoQızıl kuumlpə nağılırdquo ldquoŞelkunccedilik və siccedilanlar

padşahırdquoldquoSinnober ləqəbli Balaca Saxesrdquo ldquoCcediləlləkccedili usta

Martin və onun şagirdlərirdquo duumlnya uşaq ədəbiyyatında

layiqli yer tutmuş və bir ccedilox dillərə tərcuumlmə edilmişdir

Uşaqlara təmiz insani hisslərin aşılanmasına həsr olunmuş

Hofmanın ldquoŞelkunccedilik və siccedilanlar padşahırdquo tamaşası

uşaqlara şahzadə Mari kimi dostluğun qədrini bilməyi

soumlzuumlbuumltoumlv və sədaqətli olmağı toumlvsiyə edir Tamaşada

nağılabənzər ccediloxlu hadisələr baş verir Maraqlı nağıl

17

qəhrəmanları ilə zəngin olan bu tamaşanın goumlzəl

dekorasiyası musiqi dramaturgiyası var Uşaqlarla əsərin

tamaşa-muumlzakirəsini keccedilirmək olar Əvvəlcə tamaşaya

baxılır sonra isə aktryorla birgə tamaşanın muumlzakirəsi təşkil

olunur Muumlzakirə zamanı tamaşalardan şəkillər uumlzrə foto

stendin qurulması da tədbirin maraqlı olmasına gətirib

ccedilıxarar Qeyd etmək istərdik ki bu il həmccedilinin muumləllifin bu

kitabının yubileyidir (200 yaşı tamam olur) Nağıl ilk dəfə

1816-cı ildə nəşr edilmişdir İlin yubilyar kitabları

siyahısına daxil olan bu kitabı tanıtmaq uumlccediluumln uşaqlar uumlccediluumln

sərgilər keccedilirə bilərik Tamaşadan bəhs edən maraqlı şəkillər

əsasında əlfəcinlər hazırlayıb tədbirdə paylamaq olar

Hofman yaradıcılığını təkcə Almaniya deyil buumltuumln Avropa

o cuumlmlədən Rusiyada məşhur XIX əsr ədəbiyyatının

goumlrkəmli nuumlmayəndəsi Dostoyevski də yuumlksək

qiymətləndirmişdir Hofmanın yaradıcılığı ilə bağlı

tədbirlərin təşkilində Dostoyevskinin bu fikrindən sərgidə

istifadə etmək olar

ldquoHofmanda boumlyuumlk ideal var bu idealda insanlığa aid

olan gerccediləklik təmizlik və həqiqi goumlzəllik vardırrdquo

FDostoyevski

Ccedilaykovskinin Teoder Amadey

Hoffmanın ldquoFındıqqıranrdquo

əsərinə yazdığı baleti duumlnya

səhnələrində ən ccedilox izlənilən

baletlərdəndir

18

Kitabxanada keccediliriləcək tədbirlərdə xuumlsusilə ədəbi-bədii

gecədə bu baletin musiqisindən istifadə edib baletdən bəzi

parccedilalar goumlstərmək olar

Qrimm qardaşları

Alman ədəbiyyatının uşaqlar tərəfindən ən ccedilox sevilən

nuumlmayəndələri sırasına Vilhelm və Yakob Qrimm

qardaşları daxildir Almaniyanın Hanau şəhərində məmur

ailəsində duumlnyaya gələn qardaşlar hələ tələbəlik illərində

alman və xarici ədəbiyyatın oumlyrənilməsinə maraq goumlstərmiş

və ccedilox keccedilmədən hər ikisi alman xalq mədəniyyətinin

tədqiqatccedilıları və dilşuumlnasları kimi tanınmağa başlamışlar

ldquoQrimm qardaşlarının nağıllarırdquo adı altında dərc olunan

bir neccedilə məcmuələri ilə qısa muumlddət ərzində muumləlliflər

məşhur olmuşlar Bəzi alimlər Qrimm qardaşlarının nağıl

yazmadıqlarını sadəcə xalqın dilindən eşitdiklərini duumlzəldib

nağıl etdiklərini iddia edirlər Bu guumln Qrimm qardaşlarının

nağılları bir ccedilox duumlnya dillərinə o cuumlmlədən Azərbaycan

dilinə də tərcuumlmə edilmişdir ldquoBremen musiqiccedililərirdquo

ldquoCcediləkməli pişikrdquo ldquoQırmızı papaqrdquo ldquoCanavar və yeddi

keccedilirdquo ldquoVarlı və yoxsulrdquo və s nagıllarını kiccedilikdən-boumlyuumlyə

kimi hər kəs bilir və sevə-sevə oxuyur

Qrimm qardaşları haqqında hazırlanan yubiley tədbirləri

uumlccediluumln ldquoHeccedil vaxt nağıl yazmayan nağılccedilılarrdquo ldquoAlman

filologiyasının əcdadlarırdquo başlıqlı foto slaydlar kitab

sərgiləri bukletlər hazırlanması məqsədə uyğundur

Bu guumln Qrimm qardaşlarının elmə toumlhfəsini yuumlksək

qiymətləndirən muumltəxəssislər tərəfindən 1819-cu ildə

19

onların ldquoAlman qrammatikasırdquo kitabının doumlrdcildiyi işıq

uumlzuuml goumlrmuumlşduumlr Onların yaradıcılığı kiccedilikyaşlı uşaqlar

məktəblilər tərəfindən ccedilox sevilir Kitabxanada məktəbliləri

Qrimm qardaşlarının yaradıcılığı ilə daha yaxından tanış

etmək uumlccediluumln uşaqları 2005-ci ildə ldquoQrimm qardaşlarırdquo

haqqında ccediləkilmiş balacaların sevdiyi film-nağıla baxmağa

dəvət etmək olar 2011-ci ildə isə ABŞ-da ldquoQrimmrdquo adlı

serial lentə alınıb Qardaşların nağılları əsasında 2013-cuuml

ildə ldquoCadugərlər ovccedilusurdquo adlı filmi ekranlaşdırılmışdır

Bundan başqa elə həmin nağıllar əsasında uşaqlar uumlccediluumln

ldquoSimsala Qrimmrdquo cizgi filmi ccediləkilmişdir Kitabxanada

filmlərin nuumlmayişindən sonra soumlhbət etməklə uşaqları bu

ekran əsəri və onun muumləllifi ilə tam məlumatlandıra bilərik

Bu cizgi filmlərini uşaqlar kiccedilik oxu zalındakı planşetlərlə

də izləyə bilərlər

Kitabxanada tərtib olunmuş bukletlər oxucu cəlbi işində

daha səmərəli vasitələrdən hesab edildiyindən FKoumlccedilərli

adına Respublika uşaq kitabxanasının biblioqrafiya şoumlbəsi

Qrimm qardaşlarının yubileyi ilə əlaqədar elektron kitab

təqdimatı-sərgisi (slayd) və buklet hazırlamış kitabxananın

saytında wwwclbaz yerləşdirmişdir

11

Maykl Bond -90

İngilis yazıccedilısı ssenarist Maykl Bond 13

yanvar 1926-cı ildə Boumlyuumlk Britaniyanın

cənub-Şərqində Nyuberidə BerkŞir

qəsəbəsində anadan olmuşdur Ayı balası

Paddinqton haqqında məşhur kitablar

seriyasının muumləllifi olan MBond 1945-ci

ildə yazıccedilılığa başlayır 1958-ci ildə artıq bir ccedilox pyeslərin

və hekayələrin muumləllifi olan yazıccedilı Paddinqton haqqında ilk

hekayəsini nəşr etdirir BBC-də ccedilalışan MBond 1965-ci ildə

artıq balaca ayı haqqında hekayələr seriyasını dərc etdirir

Bundan sonra radiodan işdən ccedilıxan yazıccedilı oumlzuumlnuuml buumltuumlnluumlklə

yaradıcılığa həsr edir Yazıccedilı 1997-ci ildə Britaniya

imperiyası ordeni ilə təltif edilmişdir Hal-hazırda Londonda

yaşayır 2007-ci ildə Redinq universitetinin ədəbiyyat uumlzrə

doktoru seccedililmişdir Muumləllifin yubileyi ilə əlaqədar uşaqlar

uumlccediluumln sərgi hazırlamaq yaradıcılığında xuumlsusi yer tutan

məşhur ldquoPaddinqton ayı balasırdquo nağılı əsasında ccediləkilmiş

cizgi filmlərindən ibarət ldquoCizgi filmlərirdquo həftəsi keccedilirmək

məqsədəuyğundur Kitabxanada uşaqların muumltaliəyə

cəlbində cizgi filmlərinin nuumlmayişinin xuumlsusi əhəmiyyəti

vardır İstifadə etmək uumlccediluumln muumləllifin ldquoPaddinqton ayı

balasırdquo seriyasını və nəşr tarixlərini təqdim edirik

1958 - A Bear Called Paddington Padinqton adlı ayı balası

1959 - More about Paddington Ayı balası Paddinqton

Yeni macəralar

1960 - Paddington Helps Out Ayı balası Paddinqton

koumlməyə tələsir

12

1961 - Paddington Abroad Ayı balası Paddinqton xaricdə

1962 - Paddington at Large Ayı balası Paddinqton gah

burda gah orda

1964 - Paddington Marches On Ayı balası Paddinqton

təslim olmur

1966 - Paddington at Work Ayı balası Paddinqton işdə

1968 - Paddington Goes to Town Ayı balası Paddinqton

Londonun mərkəzində

1970 - Paddington Takes the Air Ayı balası Paddinqton

ccedilıxış yolu axtarır

1974 - Paddington on Top Ayı balası Paddinqton zirvədə

1979 - Paddington Takes the Test Ayı balası Paddinqton

imtahan verir

2008 - Paddington Here and Now Ayı balası Paddinqton

indi və burada

2012 - Paddington Races Ahead Ayı balası Paddinqton

ccedilempiondur

Eleanor Farcon ndash 135

İngilis uşaq yazıccedilısı Andersen

muumlkafatı laureatı Eleanor Farcon

şeirlər hekayə və povestlər uşaqlar

uumlccediluumln opera tamaşalarına şeir mətnləri

və s yazmışdır Lakin onun

yaradıcılığının əsasını nağıllar təşkil

edir Yazıccedilı 13 fevral 1881-ci ildə

İngiltərədə duumlnyaya gəlmişdir

EFarconun atası da yazıccedilı olmuşdur 1912-ci ildə yazıccedilı

Panccedili jurnalında oumlzuumlnuumln London haqqında şeirlərini ccedilap

13

etdirməyə başlamışdır 1916-cı ildə onun ldquoKoumlhnə

Londonun uşaq nəğmələrirdquo adlı kitabı ccedilapdan ccedilıxmışdır

ldquoŞahzadə qızın izi ilərdquo və ldquoGirdə guumlmuumlşuuml ayrdquo adlı nağılları

ona keccedilmiş SSRİ-də şoumlhrət qazandırmışdır ldquoQoca dayənin

nağıllarırdquo ldquoBuumlllur başmaqrdquo ldquoQaraccedilı və zəncəfilrdquo

ldquoKaleydoskoprdquo və s əsərlərin muumləllifidir EFarcon 1955-ci

ildə uşaqlar uumlccediluumln yazdığı əsərlərə goumlrə Karnegi medalı

1956-cı ildə isə YUNESKO-nun Uşaq və gənclər ədəbiyyatı

uumlzrə Beynəlxalq şurasının (İBBY) Hans Xristian Andersen

adına muumlkafatının ilk laureatı olmuşdur EFarcon 1965-ci il

iyunun 5-də 85 yaşında oumlz vətənində vəfat etmişdir

Yubilyar haqqında ldquoDuumlnya ədəbiyyatı nağıllarından

seccedilmələrrdquo adlı sərgi və həmin nağılların ucadan oxusunu

təşkil edə bilərik Sərgidə nağıl qəhrəmanlarından ibarət

personajlarin şəkillərindən də istifadə etmək olar

İstifadəccedililərə koumlmək məqsədi ilə muumləllifin maraqlı ldquoAy

istəyirəmrdquo nağılının səhnəciyini təqdim edirik

İştirakccedilılar səhnəyə gəlir

Aparıcı Bir axşam kralın qızı başını pəncərədən ccediloumllə

ccedilıxarıb aya baxırdı Səmadakı goumlzəl dəyirmi ay goumlzuumlnə

sataşdı Əllərini yuxarı uzatdı ki onu goumltuumlrsuumln Ancaq əli

aya ccedilatmadı Ccedilardağa qalxan kral qızı ordanda əlini uzadıb

ayı goumltuumlrə bilmədi Acı-acı ağlamağa başladı Onun

ağladığını goumlrən yarasa ona yaxınlaşıb niyə ağladığını

soruşdu

Kral qızı Ay istəyirəm ancaq əlim ccedilatmır

Yarasa Hə mən də bacarmaram Ancaq gedib gecədən

xahiş edərəm sənə koumlmək etsin

14

Yarasa uccedilub getdi kral qızı ağlaya-ağlaya damda qaldı

Səhər yuxudan oyanan qaranquş kral qızını damda goumlruumlb

soruşdu

Qaranquş Niyə ağlayırsan

Şahzadə Ay istəyirəm

Qaranquş Mən isə Guumlnəşi daha ccedilox sevirəm Uccedilub ancaq

guumlnduumlzdən xahiş edərəm ki sənə koumlmək etsin

Aparıcı Qaranquş soumlzuumlnuuml qurtarıb guumlnduumlzuuml qarşılamaq

uumlccediluumlnYarasa isə Kral qızını sakitləşdirmək uumlccediluumln gecəni

axtarmağa gedir Nəhayət meşədə gecəyə rast gəlirYarasa

gecənin ccediliyninə qonur

(Səhnəyə yarasa və Gecə paltarında oxucular gəlir)

Gecə Nə istəyirsən

Yarasa Kral qızı ay istəyir

Gecə Mən niyə ayı verməliyəm Kral qızına Get işinlə

məşğul ol Yarasa

Bu zaman yarasanın dostları gəlib onun səsinə səs verir

Bayquş Onun goumlzləri aladır

Koumlstəbək Onun saccedilları qaradır

Gecəkəpənəyi Onun dərisi ağdır

Birlikdə səslənirlər

Bəli onun goumlzləri ala saccedilları qara dərisi ağdır Deməli o

bizim bacımızdır və biz onu muumldafiə etməliyik Ay istəyirsə

muumltləq ona ay verməliyik

Aparıcı Meh bu soumlzləri buumltuumln duumlnyaya yaydı Qaranlığın

buumltuumln oumlvladları ndash bayquşlar tuumllkuumllər dələlər pərvanələr

siccedilanlar bu nəğməni oxumağa başladılar

-Gecə haqlı deyil

-Gecə haqlı deyil

15

Ay birdən deyir

Sakit olun Hər şeyi fikirləşib yoluna qoyaq Aprelin birinə

qədər goumlzləyək Onda goumlrərik ki gecə haqlıdır ya yox

Nəhayət aprelin biri gəlir Vur ccedilatlasın duumlşuumlr Bu guumln şah

qızını oğurlamaqda şuumlbhəli bilinənlərin həbs edilməsi guumlnuuml

idi Təbiət hadisələrindən olan Ayın tutulması baş verir

Guumlnəş Şərqdən batdı itlər pişik kimi miyoldamağa başladı

Ulduzlar səmadan enib Yerin uumlstuumlndə gəzməyə başladılar

saatlar guumlnorta gecə yarısını vurdu kuumllək oumlz istiqamətini

dəyişib başqa istiqamətə əsməyə başladı Xoruz uumlzuumlnuuml Aya

tutub banladı Ay ccedilıxdı amma həmişəki kimi guumlmuumlşuuml ay

deyil qapqara oldu

Kral qızı Ay daha mənim xoşuma gəlmir Mən elə bilirdim

ki o guumlmuumlş kimidir Sən demə tamamilə qapqara imiş

Nahara nəyimiz var

Bu sual buumltuumln krallığa yayılır Buumltuumln işlər qaydasına duumlşuumlr

Guumlnəş yenə şərqdən ccedilıxır itlər huumlruumlr kuumllək oumlz səmtinə əsir

Qaranlığın oumlvladları isə deyir

-Goumlruumlnuumlr Gecə haqlıdır

Gecə haqlıdır

Gecə haqlıdır

Mahnı səslənir

Yubilyar alman yazıccedilılarımız

Zaman-zaman bəşər mədəniyyətinə neccedilə-neccedilə duumlhalar bəxş

etmiş Alman ədəbiyyatı doumlvruumlmuumlzədək

gəlib ccedilatmış ən qədim yazılı abidələri ilə

zəngindir XVII əsrdə alman maarifccedililik

16

ideyalarının təsiri ilə XVIII əsrin sonu XIX əsrin

əvvələrində isə muumlntəzəm inkişaf edən alman ədəbiyyatı

Ernest Teoder Amadey Hofman Yakob və Vilhelm Qrimm

qardaşları Fridrix Şiller Teodor Ştorm və b təkrarolunmaz

yazıccedilıların əsərləri ilə zəngindir Bu vəsaitdə sizi bu il

kitabxanalarda yubileyi qeyd edilən Hofman və Qrimm

qardaşları ilə tanış edəcəyik

Alman ədəbiyyatı ilə maraqlananlar uumlccediluumln ldquoDuumlnya

ədəbiyyatı antalogiyalarırdquo seriyasından ldquoAlman ədəbiyyatı

antalogiyasırdquo kitabı goumlzəl bir vasitədir Şərq-Qərb

nəşriyyatı tərəfindən 2009-cu ildə ccedilap edilən bu kitaba Y

Houmlte F Şilleer Teder Ştorm Fridrix Volf Volfqanq

Borxert Qrimm qardaşları və başqalarının əsərlərindən

nuumlmunələr daxil edilib

Yazıccedilı bəstəkar və rəssam Teodor Amadey Hofman 24

yanvar 1776-cı ildə Şərqi Prussiyada kral advokatının

ailəsində anadan olmuşdur Onun musiqi və rəssamlığa

həvəsi erkən yaşlarında ədəbiyyata olan meyli isə

yetkinlik yaşlarında aşkar olunmuşdur 1800-ci ildə o

Koumlniqsberq Universitetinin huumlquqşuumlnaslıq fakuumlltəsini

bitirərək bir ccedilox vəzifələrdə ccedilalışmışdır Hofmanın məşhur

əsərlərindən ldquoQızıl kuumlpə nağılırdquo ldquoŞelkunccedilik və siccedilanlar

padşahırdquoldquoSinnober ləqəbli Balaca Saxesrdquo ldquoCcediləlləkccedili usta

Martin və onun şagirdlərirdquo duumlnya uşaq ədəbiyyatında

layiqli yer tutmuş və bir ccedilox dillərə tərcuumlmə edilmişdir

Uşaqlara təmiz insani hisslərin aşılanmasına həsr olunmuş

Hofmanın ldquoŞelkunccedilik və siccedilanlar padşahırdquo tamaşası

uşaqlara şahzadə Mari kimi dostluğun qədrini bilməyi

soumlzuumlbuumltoumlv və sədaqətli olmağı toumlvsiyə edir Tamaşada

nağılabənzər ccediloxlu hadisələr baş verir Maraqlı nağıl

17

qəhrəmanları ilə zəngin olan bu tamaşanın goumlzəl

dekorasiyası musiqi dramaturgiyası var Uşaqlarla əsərin

tamaşa-muumlzakirəsini keccedilirmək olar Əvvəlcə tamaşaya

baxılır sonra isə aktryorla birgə tamaşanın muumlzakirəsi təşkil

olunur Muumlzakirə zamanı tamaşalardan şəkillər uumlzrə foto

stendin qurulması da tədbirin maraqlı olmasına gətirib

ccedilıxarar Qeyd etmək istərdik ki bu il həmccedilinin muumləllifin bu

kitabının yubileyidir (200 yaşı tamam olur) Nağıl ilk dəfə

1816-cı ildə nəşr edilmişdir İlin yubilyar kitabları

siyahısına daxil olan bu kitabı tanıtmaq uumlccediluumln uşaqlar uumlccediluumln

sərgilər keccedilirə bilərik Tamaşadan bəhs edən maraqlı şəkillər

əsasında əlfəcinlər hazırlayıb tədbirdə paylamaq olar

Hofman yaradıcılığını təkcə Almaniya deyil buumltuumln Avropa

o cuumlmlədən Rusiyada məşhur XIX əsr ədəbiyyatının

goumlrkəmli nuumlmayəndəsi Dostoyevski də yuumlksək

qiymətləndirmişdir Hofmanın yaradıcılığı ilə bağlı

tədbirlərin təşkilində Dostoyevskinin bu fikrindən sərgidə

istifadə etmək olar

ldquoHofmanda boumlyuumlk ideal var bu idealda insanlığa aid

olan gerccediləklik təmizlik və həqiqi goumlzəllik vardırrdquo

FDostoyevski

Ccedilaykovskinin Teoder Amadey

Hoffmanın ldquoFındıqqıranrdquo

əsərinə yazdığı baleti duumlnya

səhnələrində ən ccedilox izlənilən

baletlərdəndir

18

Kitabxanada keccediliriləcək tədbirlərdə xuumlsusilə ədəbi-bədii

gecədə bu baletin musiqisindən istifadə edib baletdən bəzi

parccedilalar goumlstərmək olar

Qrimm qardaşları

Alman ədəbiyyatının uşaqlar tərəfindən ən ccedilox sevilən

nuumlmayəndələri sırasına Vilhelm və Yakob Qrimm

qardaşları daxildir Almaniyanın Hanau şəhərində məmur

ailəsində duumlnyaya gələn qardaşlar hələ tələbəlik illərində

alman və xarici ədəbiyyatın oumlyrənilməsinə maraq goumlstərmiş

və ccedilox keccedilmədən hər ikisi alman xalq mədəniyyətinin

tədqiqatccedilıları və dilşuumlnasları kimi tanınmağa başlamışlar

ldquoQrimm qardaşlarının nağıllarırdquo adı altında dərc olunan

bir neccedilə məcmuələri ilə qısa muumlddət ərzində muumləlliflər

məşhur olmuşlar Bəzi alimlər Qrimm qardaşlarının nağıl

yazmadıqlarını sadəcə xalqın dilindən eşitdiklərini duumlzəldib

nağıl etdiklərini iddia edirlər Bu guumln Qrimm qardaşlarının

nağılları bir ccedilox duumlnya dillərinə o cuumlmlədən Azərbaycan

dilinə də tərcuumlmə edilmişdir ldquoBremen musiqiccedililərirdquo

ldquoCcediləkməli pişikrdquo ldquoQırmızı papaqrdquo ldquoCanavar və yeddi

keccedilirdquo ldquoVarlı və yoxsulrdquo və s nagıllarını kiccedilikdən-boumlyuumlyə

kimi hər kəs bilir və sevə-sevə oxuyur

Qrimm qardaşları haqqında hazırlanan yubiley tədbirləri

uumlccediluumln ldquoHeccedil vaxt nağıl yazmayan nağılccedilılarrdquo ldquoAlman

filologiyasının əcdadlarırdquo başlıqlı foto slaydlar kitab

sərgiləri bukletlər hazırlanması məqsədə uyğundur

Bu guumln Qrimm qardaşlarının elmə toumlhfəsini yuumlksək

qiymətləndirən muumltəxəssislər tərəfindən 1819-cu ildə

19

onların ldquoAlman qrammatikasırdquo kitabının doumlrdcildiyi işıq

uumlzuuml goumlrmuumlşduumlr Onların yaradıcılığı kiccedilikyaşlı uşaqlar

məktəblilər tərəfindən ccedilox sevilir Kitabxanada məktəbliləri

Qrimm qardaşlarının yaradıcılığı ilə daha yaxından tanış

etmək uumlccediluumln uşaqları 2005-ci ildə ldquoQrimm qardaşlarırdquo

haqqında ccediləkilmiş balacaların sevdiyi film-nağıla baxmağa

dəvət etmək olar 2011-ci ildə isə ABŞ-da ldquoQrimmrdquo adlı

serial lentə alınıb Qardaşların nağılları əsasında 2013-cuuml

ildə ldquoCadugərlər ovccedilusurdquo adlı filmi ekranlaşdırılmışdır

Bundan başqa elə həmin nağıllar əsasında uşaqlar uumlccediluumln

ldquoSimsala Qrimmrdquo cizgi filmi ccediləkilmişdir Kitabxanada

filmlərin nuumlmayişindən sonra soumlhbət etməklə uşaqları bu

ekran əsəri və onun muumləllifi ilə tam məlumatlandıra bilərik

Bu cizgi filmlərini uşaqlar kiccedilik oxu zalındakı planşetlərlə

də izləyə bilərlər

Kitabxanada tərtib olunmuş bukletlər oxucu cəlbi işində

daha səmərəli vasitələrdən hesab edildiyindən FKoumlccedilərli

adına Respublika uşaq kitabxanasının biblioqrafiya şoumlbəsi

Qrimm qardaşlarının yubileyi ilə əlaqədar elektron kitab

təqdimatı-sərgisi (slayd) və buklet hazırlamış kitabxananın

saytında wwwclbaz yerləşdirmişdir

12

1961 - Paddington Abroad Ayı balası Paddinqton xaricdə

1962 - Paddington at Large Ayı balası Paddinqton gah

burda gah orda

1964 - Paddington Marches On Ayı balası Paddinqton

təslim olmur

1966 - Paddington at Work Ayı balası Paddinqton işdə

1968 - Paddington Goes to Town Ayı balası Paddinqton

Londonun mərkəzində

1970 - Paddington Takes the Air Ayı balası Paddinqton

ccedilıxış yolu axtarır

1974 - Paddington on Top Ayı balası Paddinqton zirvədə

1979 - Paddington Takes the Test Ayı balası Paddinqton

imtahan verir

2008 - Paddington Here and Now Ayı balası Paddinqton

indi və burada

2012 - Paddington Races Ahead Ayı balası Paddinqton

ccedilempiondur

Eleanor Farcon ndash 135

İngilis uşaq yazıccedilısı Andersen

muumlkafatı laureatı Eleanor Farcon

şeirlər hekayə və povestlər uşaqlar

uumlccediluumln opera tamaşalarına şeir mətnləri

və s yazmışdır Lakin onun

yaradıcılığının əsasını nağıllar təşkil

edir Yazıccedilı 13 fevral 1881-ci ildə

İngiltərədə duumlnyaya gəlmişdir

EFarconun atası da yazıccedilı olmuşdur 1912-ci ildə yazıccedilı

Panccedili jurnalında oumlzuumlnuumln London haqqında şeirlərini ccedilap

13

etdirməyə başlamışdır 1916-cı ildə onun ldquoKoumlhnə

Londonun uşaq nəğmələrirdquo adlı kitabı ccedilapdan ccedilıxmışdır

ldquoŞahzadə qızın izi ilərdquo və ldquoGirdə guumlmuumlşuuml ayrdquo adlı nağılları

ona keccedilmiş SSRİ-də şoumlhrət qazandırmışdır ldquoQoca dayənin

nağıllarırdquo ldquoBuumlllur başmaqrdquo ldquoQaraccedilı və zəncəfilrdquo

ldquoKaleydoskoprdquo və s əsərlərin muumləllifidir EFarcon 1955-ci

ildə uşaqlar uumlccediluumln yazdığı əsərlərə goumlrə Karnegi medalı

1956-cı ildə isə YUNESKO-nun Uşaq və gənclər ədəbiyyatı

uumlzrə Beynəlxalq şurasının (İBBY) Hans Xristian Andersen

adına muumlkafatının ilk laureatı olmuşdur EFarcon 1965-ci il

iyunun 5-də 85 yaşında oumlz vətənində vəfat etmişdir

Yubilyar haqqında ldquoDuumlnya ədəbiyyatı nağıllarından

seccedilmələrrdquo adlı sərgi və həmin nağılların ucadan oxusunu

təşkil edə bilərik Sərgidə nağıl qəhrəmanlarından ibarət

personajlarin şəkillərindən də istifadə etmək olar

İstifadəccedililərə koumlmək məqsədi ilə muumləllifin maraqlı ldquoAy

istəyirəmrdquo nağılının səhnəciyini təqdim edirik

İştirakccedilılar səhnəyə gəlir

Aparıcı Bir axşam kralın qızı başını pəncərədən ccediloumllə

ccedilıxarıb aya baxırdı Səmadakı goumlzəl dəyirmi ay goumlzuumlnə

sataşdı Əllərini yuxarı uzatdı ki onu goumltuumlrsuumln Ancaq əli

aya ccedilatmadı Ccedilardağa qalxan kral qızı ordanda əlini uzadıb

ayı goumltuumlrə bilmədi Acı-acı ağlamağa başladı Onun

ağladığını goumlrən yarasa ona yaxınlaşıb niyə ağladığını

soruşdu

Kral qızı Ay istəyirəm ancaq əlim ccedilatmır

Yarasa Hə mən də bacarmaram Ancaq gedib gecədən

xahiş edərəm sənə koumlmək etsin

14

Yarasa uccedilub getdi kral qızı ağlaya-ağlaya damda qaldı

Səhər yuxudan oyanan qaranquş kral qızını damda goumlruumlb

soruşdu

Qaranquş Niyə ağlayırsan

Şahzadə Ay istəyirəm

Qaranquş Mən isə Guumlnəşi daha ccedilox sevirəm Uccedilub ancaq

guumlnduumlzdən xahiş edərəm ki sənə koumlmək etsin

Aparıcı Qaranquş soumlzuumlnuuml qurtarıb guumlnduumlzuuml qarşılamaq

uumlccediluumlnYarasa isə Kral qızını sakitləşdirmək uumlccediluumln gecəni

axtarmağa gedir Nəhayət meşədə gecəyə rast gəlirYarasa

gecənin ccediliyninə qonur

(Səhnəyə yarasa və Gecə paltarında oxucular gəlir)

Gecə Nə istəyirsən

Yarasa Kral qızı ay istəyir

Gecə Mən niyə ayı verməliyəm Kral qızına Get işinlə

məşğul ol Yarasa

Bu zaman yarasanın dostları gəlib onun səsinə səs verir

Bayquş Onun goumlzləri aladır

Koumlstəbək Onun saccedilları qaradır

Gecəkəpənəyi Onun dərisi ağdır

Birlikdə səslənirlər

Bəli onun goumlzləri ala saccedilları qara dərisi ağdır Deməli o

bizim bacımızdır və biz onu muumldafiə etməliyik Ay istəyirsə

muumltləq ona ay verməliyik

Aparıcı Meh bu soumlzləri buumltuumln duumlnyaya yaydı Qaranlığın

buumltuumln oumlvladları ndash bayquşlar tuumllkuumllər dələlər pərvanələr

siccedilanlar bu nəğməni oxumağa başladılar

-Gecə haqlı deyil

-Gecə haqlı deyil

15

Ay birdən deyir

Sakit olun Hər şeyi fikirləşib yoluna qoyaq Aprelin birinə

qədər goumlzləyək Onda goumlrərik ki gecə haqlıdır ya yox

Nəhayət aprelin biri gəlir Vur ccedilatlasın duumlşuumlr Bu guumln şah

qızını oğurlamaqda şuumlbhəli bilinənlərin həbs edilməsi guumlnuuml

idi Təbiət hadisələrindən olan Ayın tutulması baş verir

Guumlnəş Şərqdən batdı itlər pişik kimi miyoldamağa başladı

Ulduzlar səmadan enib Yerin uumlstuumlndə gəzməyə başladılar

saatlar guumlnorta gecə yarısını vurdu kuumllək oumlz istiqamətini

dəyişib başqa istiqamətə əsməyə başladı Xoruz uumlzuumlnuuml Aya

tutub banladı Ay ccedilıxdı amma həmişəki kimi guumlmuumlşuuml ay

deyil qapqara oldu

Kral qızı Ay daha mənim xoşuma gəlmir Mən elə bilirdim

ki o guumlmuumlş kimidir Sən demə tamamilə qapqara imiş

Nahara nəyimiz var

Bu sual buumltuumln krallığa yayılır Buumltuumln işlər qaydasına duumlşuumlr

Guumlnəş yenə şərqdən ccedilıxır itlər huumlruumlr kuumllək oumlz səmtinə əsir

Qaranlığın oumlvladları isə deyir

-Goumlruumlnuumlr Gecə haqlıdır

Gecə haqlıdır

Gecə haqlıdır

Mahnı səslənir

Yubilyar alman yazıccedilılarımız

Zaman-zaman bəşər mədəniyyətinə neccedilə-neccedilə duumlhalar bəxş

etmiş Alman ədəbiyyatı doumlvruumlmuumlzədək

gəlib ccedilatmış ən qədim yazılı abidələri ilə

zəngindir XVII əsrdə alman maarifccedililik

16

ideyalarının təsiri ilə XVIII əsrin sonu XIX əsrin

əvvələrində isə muumlntəzəm inkişaf edən alman ədəbiyyatı

Ernest Teoder Amadey Hofman Yakob və Vilhelm Qrimm

qardaşları Fridrix Şiller Teodor Ştorm və b təkrarolunmaz

yazıccedilıların əsərləri ilə zəngindir Bu vəsaitdə sizi bu il

kitabxanalarda yubileyi qeyd edilən Hofman və Qrimm

qardaşları ilə tanış edəcəyik

Alman ədəbiyyatı ilə maraqlananlar uumlccediluumln ldquoDuumlnya

ədəbiyyatı antalogiyalarırdquo seriyasından ldquoAlman ədəbiyyatı

antalogiyasırdquo kitabı goumlzəl bir vasitədir Şərq-Qərb

nəşriyyatı tərəfindən 2009-cu ildə ccedilap edilən bu kitaba Y

Houmlte F Şilleer Teder Ştorm Fridrix Volf Volfqanq

Borxert Qrimm qardaşları və başqalarının əsərlərindən

nuumlmunələr daxil edilib

Yazıccedilı bəstəkar və rəssam Teodor Amadey Hofman 24

yanvar 1776-cı ildə Şərqi Prussiyada kral advokatının

ailəsində anadan olmuşdur Onun musiqi və rəssamlığa

həvəsi erkən yaşlarında ədəbiyyata olan meyli isə

yetkinlik yaşlarında aşkar olunmuşdur 1800-ci ildə o

Koumlniqsberq Universitetinin huumlquqşuumlnaslıq fakuumlltəsini

bitirərək bir ccedilox vəzifələrdə ccedilalışmışdır Hofmanın məşhur

əsərlərindən ldquoQızıl kuumlpə nağılırdquo ldquoŞelkunccedilik və siccedilanlar

padşahırdquoldquoSinnober ləqəbli Balaca Saxesrdquo ldquoCcediləlləkccedili usta

Martin və onun şagirdlərirdquo duumlnya uşaq ədəbiyyatında

layiqli yer tutmuş və bir ccedilox dillərə tərcuumlmə edilmişdir

Uşaqlara təmiz insani hisslərin aşılanmasına həsr olunmuş

Hofmanın ldquoŞelkunccedilik və siccedilanlar padşahırdquo tamaşası

uşaqlara şahzadə Mari kimi dostluğun qədrini bilməyi

soumlzuumlbuumltoumlv və sədaqətli olmağı toumlvsiyə edir Tamaşada

nağılabənzər ccediloxlu hadisələr baş verir Maraqlı nağıl

17

qəhrəmanları ilə zəngin olan bu tamaşanın goumlzəl

dekorasiyası musiqi dramaturgiyası var Uşaqlarla əsərin

tamaşa-muumlzakirəsini keccedilirmək olar Əvvəlcə tamaşaya

baxılır sonra isə aktryorla birgə tamaşanın muumlzakirəsi təşkil

olunur Muumlzakirə zamanı tamaşalardan şəkillər uumlzrə foto

stendin qurulması da tədbirin maraqlı olmasına gətirib

ccedilıxarar Qeyd etmək istərdik ki bu il həmccedilinin muumləllifin bu

kitabının yubileyidir (200 yaşı tamam olur) Nağıl ilk dəfə

1816-cı ildə nəşr edilmişdir İlin yubilyar kitabları

siyahısına daxil olan bu kitabı tanıtmaq uumlccediluumln uşaqlar uumlccediluumln

sərgilər keccedilirə bilərik Tamaşadan bəhs edən maraqlı şəkillər

əsasında əlfəcinlər hazırlayıb tədbirdə paylamaq olar

Hofman yaradıcılığını təkcə Almaniya deyil buumltuumln Avropa

o cuumlmlədən Rusiyada məşhur XIX əsr ədəbiyyatının

goumlrkəmli nuumlmayəndəsi Dostoyevski də yuumlksək

qiymətləndirmişdir Hofmanın yaradıcılığı ilə bağlı

tədbirlərin təşkilində Dostoyevskinin bu fikrindən sərgidə

istifadə etmək olar

ldquoHofmanda boumlyuumlk ideal var bu idealda insanlığa aid

olan gerccediləklik təmizlik və həqiqi goumlzəllik vardırrdquo

FDostoyevski

Ccedilaykovskinin Teoder Amadey

Hoffmanın ldquoFındıqqıranrdquo

əsərinə yazdığı baleti duumlnya

səhnələrində ən ccedilox izlənilən

baletlərdəndir

18

Kitabxanada keccediliriləcək tədbirlərdə xuumlsusilə ədəbi-bədii

gecədə bu baletin musiqisindən istifadə edib baletdən bəzi

parccedilalar goumlstərmək olar

Qrimm qardaşları

Alman ədəbiyyatının uşaqlar tərəfindən ən ccedilox sevilən

nuumlmayəndələri sırasına Vilhelm və Yakob Qrimm

qardaşları daxildir Almaniyanın Hanau şəhərində məmur

ailəsində duumlnyaya gələn qardaşlar hələ tələbəlik illərində

alman və xarici ədəbiyyatın oumlyrənilməsinə maraq goumlstərmiş

və ccedilox keccedilmədən hər ikisi alman xalq mədəniyyətinin

tədqiqatccedilıları və dilşuumlnasları kimi tanınmağa başlamışlar

ldquoQrimm qardaşlarının nağıllarırdquo adı altında dərc olunan

bir neccedilə məcmuələri ilə qısa muumlddət ərzində muumləlliflər

məşhur olmuşlar Bəzi alimlər Qrimm qardaşlarının nağıl

yazmadıqlarını sadəcə xalqın dilindən eşitdiklərini duumlzəldib

nağıl etdiklərini iddia edirlər Bu guumln Qrimm qardaşlarının

nağılları bir ccedilox duumlnya dillərinə o cuumlmlədən Azərbaycan

dilinə də tərcuumlmə edilmişdir ldquoBremen musiqiccedililərirdquo

ldquoCcediləkməli pişikrdquo ldquoQırmızı papaqrdquo ldquoCanavar və yeddi

keccedilirdquo ldquoVarlı və yoxsulrdquo və s nagıllarını kiccedilikdən-boumlyuumlyə

kimi hər kəs bilir və sevə-sevə oxuyur

Qrimm qardaşları haqqında hazırlanan yubiley tədbirləri

uumlccediluumln ldquoHeccedil vaxt nağıl yazmayan nağılccedilılarrdquo ldquoAlman

filologiyasının əcdadlarırdquo başlıqlı foto slaydlar kitab

sərgiləri bukletlər hazırlanması məqsədə uyğundur

Bu guumln Qrimm qardaşlarının elmə toumlhfəsini yuumlksək

qiymətləndirən muumltəxəssislər tərəfindən 1819-cu ildə

19

onların ldquoAlman qrammatikasırdquo kitabının doumlrdcildiyi işıq

uumlzuuml goumlrmuumlşduumlr Onların yaradıcılığı kiccedilikyaşlı uşaqlar

məktəblilər tərəfindən ccedilox sevilir Kitabxanada məktəbliləri

Qrimm qardaşlarının yaradıcılığı ilə daha yaxından tanış

etmək uumlccediluumln uşaqları 2005-ci ildə ldquoQrimm qardaşlarırdquo

haqqında ccediləkilmiş balacaların sevdiyi film-nağıla baxmağa

dəvət etmək olar 2011-ci ildə isə ABŞ-da ldquoQrimmrdquo adlı

serial lentə alınıb Qardaşların nağılları əsasında 2013-cuuml

ildə ldquoCadugərlər ovccedilusurdquo adlı filmi ekranlaşdırılmışdır

Bundan başqa elə həmin nağıllar əsasında uşaqlar uumlccediluumln

ldquoSimsala Qrimmrdquo cizgi filmi ccediləkilmişdir Kitabxanada

filmlərin nuumlmayişindən sonra soumlhbət etməklə uşaqları bu

ekran əsəri və onun muumləllifi ilə tam məlumatlandıra bilərik

Bu cizgi filmlərini uşaqlar kiccedilik oxu zalındakı planşetlərlə

də izləyə bilərlər

Kitabxanada tərtib olunmuş bukletlər oxucu cəlbi işində

daha səmərəli vasitələrdən hesab edildiyindən FKoumlccedilərli

adına Respublika uşaq kitabxanasının biblioqrafiya şoumlbəsi

Qrimm qardaşlarının yubileyi ilə əlaqədar elektron kitab

təqdimatı-sərgisi (slayd) və buklet hazırlamış kitabxananın

saytında wwwclbaz yerləşdirmişdir

13

etdirməyə başlamışdır 1916-cı ildə onun ldquoKoumlhnə

Londonun uşaq nəğmələrirdquo adlı kitabı ccedilapdan ccedilıxmışdır

ldquoŞahzadə qızın izi ilərdquo və ldquoGirdə guumlmuumlşuuml ayrdquo adlı nağılları

ona keccedilmiş SSRİ-də şoumlhrət qazandırmışdır ldquoQoca dayənin

nağıllarırdquo ldquoBuumlllur başmaqrdquo ldquoQaraccedilı və zəncəfilrdquo

ldquoKaleydoskoprdquo və s əsərlərin muumləllifidir EFarcon 1955-ci

ildə uşaqlar uumlccediluumln yazdığı əsərlərə goumlrə Karnegi medalı

1956-cı ildə isə YUNESKO-nun Uşaq və gənclər ədəbiyyatı

uumlzrə Beynəlxalq şurasının (İBBY) Hans Xristian Andersen

adına muumlkafatının ilk laureatı olmuşdur EFarcon 1965-ci il

iyunun 5-də 85 yaşında oumlz vətənində vəfat etmişdir

Yubilyar haqqında ldquoDuumlnya ədəbiyyatı nağıllarından

seccedilmələrrdquo adlı sərgi və həmin nağılların ucadan oxusunu

təşkil edə bilərik Sərgidə nağıl qəhrəmanlarından ibarət

personajlarin şəkillərindən də istifadə etmək olar

İstifadəccedililərə koumlmək məqsədi ilə muumləllifin maraqlı ldquoAy

istəyirəmrdquo nağılının səhnəciyini təqdim edirik

İştirakccedilılar səhnəyə gəlir

Aparıcı Bir axşam kralın qızı başını pəncərədən ccediloumllə

ccedilıxarıb aya baxırdı Səmadakı goumlzəl dəyirmi ay goumlzuumlnə

sataşdı Əllərini yuxarı uzatdı ki onu goumltuumlrsuumln Ancaq əli

aya ccedilatmadı Ccedilardağa qalxan kral qızı ordanda əlini uzadıb

ayı goumltuumlrə bilmədi Acı-acı ağlamağa başladı Onun

ağladığını goumlrən yarasa ona yaxınlaşıb niyə ağladığını

soruşdu

Kral qızı Ay istəyirəm ancaq əlim ccedilatmır

Yarasa Hə mən də bacarmaram Ancaq gedib gecədən

xahiş edərəm sənə koumlmək etsin

14

Yarasa uccedilub getdi kral qızı ağlaya-ağlaya damda qaldı

Səhər yuxudan oyanan qaranquş kral qızını damda goumlruumlb

soruşdu

Qaranquş Niyə ağlayırsan

Şahzadə Ay istəyirəm

Qaranquş Mən isə Guumlnəşi daha ccedilox sevirəm Uccedilub ancaq

guumlnduumlzdən xahiş edərəm ki sənə koumlmək etsin

Aparıcı Qaranquş soumlzuumlnuuml qurtarıb guumlnduumlzuuml qarşılamaq

uumlccediluumlnYarasa isə Kral qızını sakitləşdirmək uumlccediluumln gecəni

axtarmağa gedir Nəhayət meşədə gecəyə rast gəlirYarasa

gecənin ccediliyninə qonur

(Səhnəyə yarasa və Gecə paltarında oxucular gəlir)

Gecə Nə istəyirsən

Yarasa Kral qızı ay istəyir

Gecə Mən niyə ayı verməliyəm Kral qızına Get işinlə

məşğul ol Yarasa

Bu zaman yarasanın dostları gəlib onun səsinə səs verir

Bayquş Onun goumlzləri aladır

Koumlstəbək Onun saccedilları qaradır

Gecəkəpənəyi Onun dərisi ağdır

Birlikdə səslənirlər

Bəli onun goumlzləri ala saccedilları qara dərisi ağdır Deməli o

bizim bacımızdır və biz onu muumldafiə etməliyik Ay istəyirsə

muumltləq ona ay verməliyik

Aparıcı Meh bu soumlzləri buumltuumln duumlnyaya yaydı Qaranlığın

buumltuumln oumlvladları ndash bayquşlar tuumllkuumllər dələlər pərvanələr

siccedilanlar bu nəğməni oxumağa başladılar

-Gecə haqlı deyil

-Gecə haqlı deyil

15

Ay birdən deyir

Sakit olun Hər şeyi fikirləşib yoluna qoyaq Aprelin birinə

qədər goumlzləyək Onda goumlrərik ki gecə haqlıdır ya yox

Nəhayət aprelin biri gəlir Vur ccedilatlasın duumlşuumlr Bu guumln şah

qızını oğurlamaqda şuumlbhəli bilinənlərin həbs edilməsi guumlnuuml

idi Təbiət hadisələrindən olan Ayın tutulması baş verir

Guumlnəş Şərqdən batdı itlər pişik kimi miyoldamağa başladı

Ulduzlar səmadan enib Yerin uumlstuumlndə gəzməyə başladılar

saatlar guumlnorta gecə yarısını vurdu kuumllək oumlz istiqamətini

dəyişib başqa istiqamətə əsməyə başladı Xoruz uumlzuumlnuuml Aya

tutub banladı Ay ccedilıxdı amma həmişəki kimi guumlmuumlşuuml ay

deyil qapqara oldu

Kral qızı Ay daha mənim xoşuma gəlmir Mən elə bilirdim

ki o guumlmuumlş kimidir Sən demə tamamilə qapqara imiş

Nahara nəyimiz var

Bu sual buumltuumln krallığa yayılır Buumltuumln işlər qaydasına duumlşuumlr

Guumlnəş yenə şərqdən ccedilıxır itlər huumlruumlr kuumllək oumlz səmtinə əsir

Qaranlığın oumlvladları isə deyir

-Goumlruumlnuumlr Gecə haqlıdır

Gecə haqlıdır

Gecə haqlıdır

Mahnı səslənir

Yubilyar alman yazıccedilılarımız

Zaman-zaman bəşər mədəniyyətinə neccedilə-neccedilə duumlhalar bəxş

etmiş Alman ədəbiyyatı doumlvruumlmuumlzədək

gəlib ccedilatmış ən qədim yazılı abidələri ilə

zəngindir XVII əsrdə alman maarifccedililik

16

ideyalarının təsiri ilə XVIII əsrin sonu XIX əsrin

əvvələrində isə muumlntəzəm inkişaf edən alman ədəbiyyatı

Ernest Teoder Amadey Hofman Yakob və Vilhelm Qrimm

qardaşları Fridrix Şiller Teodor Ştorm və b təkrarolunmaz

yazıccedilıların əsərləri ilə zəngindir Bu vəsaitdə sizi bu il

kitabxanalarda yubileyi qeyd edilən Hofman və Qrimm

qardaşları ilə tanış edəcəyik

Alman ədəbiyyatı ilə maraqlananlar uumlccediluumln ldquoDuumlnya

ədəbiyyatı antalogiyalarırdquo seriyasından ldquoAlman ədəbiyyatı

antalogiyasırdquo kitabı goumlzəl bir vasitədir Şərq-Qərb

nəşriyyatı tərəfindən 2009-cu ildə ccedilap edilən bu kitaba Y

Houmlte F Şilleer Teder Ştorm Fridrix Volf Volfqanq

Borxert Qrimm qardaşları və başqalarının əsərlərindən

nuumlmunələr daxil edilib

Yazıccedilı bəstəkar və rəssam Teodor Amadey Hofman 24

yanvar 1776-cı ildə Şərqi Prussiyada kral advokatının

ailəsində anadan olmuşdur Onun musiqi və rəssamlığa

həvəsi erkən yaşlarında ədəbiyyata olan meyli isə

yetkinlik yaşlarında aşkar olunmuşdur 1800-ci ildə o

Koumlniqsberq Universitetinin huumlquqşuumlnaslıq fakuumlltəsini

bitirərək bir ccedilox vəzifələrdə ccedilalışmışdır Hofmanın məşhur

əsərlərindən ldquoQızıl kuumlpə nağılırdquo ldquoŞelkunccedilik və siccedilanlar

padşahırdquoldquoSinnober ləqəbli Balaca Saxesrdquo ldquoCcediləlləkccedili usta

Martin və onun şagirdlərirdquo duumlnya uşaq ədəbiyyatında

layiqli yer tutmuş və bir ccedilox dillərə tərcuumlmə edilmişdir

Uşaqlara təmiz insani hisslərin aşılanmasına həsr olunmuş

Hofmanın ldquoŞelkunccedilik və siccedilanlar padşahırdquo tamaşası

uşaqlara şahzadə Mari kimi dostluğun qədrini bilməyi

soumlzuumlbuumltoumlv və sədaqətli olmağı toumlvsiyə edir Tamaşada

nağılabənzər ccediloxlu hadisələr baş verir Maraqlı nağıl

17

qəhrəmanları ilə zəngin olan bu tamaşanın goumlzəl

dekorasiyası musiqi dramaturgiyası var Uşaqlarla əsərin

tamaşa-muumlzakirəsini keccedilirmək olar Əvvəlcə tamaşaya

baxılır sonra isə aktryorla birgə tamaşanın muumlzakirəsi təşkil

olunur Muumlzakirə zamanı tamaşalardan şəkillər uumlzrə foto

stendin qurulması da tədbirin maraqlı olmasına gətirib

ccedilıxarar Qeyd etmək istərdik ki bu il həmccedilinin muumləllifin bu

kitabının yubileyidir (200 yaşı tamam olur) Nağıl ilk dəfə

1816-cı ildə nəşr edilmişdir İlin yubilyar kitabları

siyahısına daxil olan bu kitabı tanıtmaq uumlccediluumln uşaqlar uumlccediluumln

sərgilər keccedilirə bilərik Tamaşadan bəhs edən maraqlı şəkillər

əsasında əlfəcinlər hazırlayıb tədbirdə paylamaq olar

Hofman yaradıcılığını təkcə Almaniya deyil buumltuumln Avropa

o cuumlmlədən Rusiyada məşhur XIX əsr ədəbiyyatının

goumlrkəmli nuumlmayəndəsi Dostoyevski də yuumlksək

qiymətləndirmişdir Hofmanın yaradıcılığı ilə bağlı

tədbirlərin təşkilində Dostoyevskinin bu fikrindən sərgidə

istifadə etmək olar

ldquoHofmanda boumlyuumlk ideal var bu idealda insanlığa aid

olan gerccediləklik təmizlik və həqiqi goumlzəllik vardırrdquo

FDostoyevski

Ccedilaykovskinin Teoder Amadey

Hoffmanın ldquoFındıqqıranrdquo

əsərinə yazdığı baleti duumlnya

səhnələrində ən ccedilox izlənilən

baletlərdəndir

18

Kitabxanada keccediliriləcək tədbirlərdə xuumlsusilə ədəbi-bədii

gecədə bu baletin musiqisindən istifadə edib baletdən bəzi

parccedilalar goumlstərmək olar

Qrimm qardaşları

Alman ədəbiyyatının uşaqlar tərəfindən ən ccedilox sevilən

nuumlmayəndələri sırasına Vilhelm və Yakob Qrimm

qardaşları daxildir Almaniyanın Hanau şəhərində məmur

ailəsində duumlnyaya gələn qardaşlar hələ tələbəlik illərində

alman və xarici ədəbiyyatın oumlyrənilməsinə maraq goumlstərmiş

və ccedilox keccedilmədən hər ikisi alman xalq mədəniyyətinin

tədqiqatccedilıları və dilşuumlnasları kimi tanınmağa başlamışlar

ldquoQrimm qardaşlarının nağıllarırdquo adı altında dərc olunan

bir neccedilə məcmuələri ilə qısa muumlddət ərzində muumləlliflər

məşhur olmuşlar Bəzi alimlər Qrimm qardaşlarının nağıl

yazmadıqlarını sadəcə xalqın dilindən eşitdiklərini duumlzəldib

nağıl etdiklərini iddia edirlər Bu guumln Qrimm qardaşlarının

nağılları bir ccedilox duumlnya dillərinə o cuumlmlədən Azərbaycan

dilinə də tərcuumlmə edilmişdir ldquoBremen musiqiccedililərirdquo

ldquoCcediləkməli pişikrdquo ldquoQırmızı papaqrdquo ldquoCanavar və yeddi

keccedilirdquo ldquoVarlı və yoxsulrdquo və s nagıllarını kiccedilikdən-boumlyuumlyə

kimi hər kəs bilir və sevə-sevə oxuyur

Qrimm qardaşları haqqında hazırlanan yubiley tədbirləri

uumlccediluumln ldquoHeccedil vaxt nağıl yazmayan nağılccedilılarrdquo ldquoAlman

filologiyasının əcdadlarırdquo başlıqlı foto slaydlar kitab

sərgiləri bukletlər hazırlanması məqsədə uyğundur

Bu guumln Qrimm qardaşlarının elmə toumlhfəsini yuumlksək

qiymətləndirən muumltəxəssislər tərəfindən 1819-cu ildə

19

onların ldquoAlman qrammatikasırdquo kitabının doumlrdcildiyi işıq

uumlzuuml goumlrmuumlşduumlr Onların yaradıcılığı kiccedilikyaşlı uşaqlar

məktəblilər tərəfindən ccedilox sevilir Kitabxanada məktəbliləri

Qrimm qardaşlarının yaradıcılığı ilə daha yaxından tanış

etmək uumlccediluumln uşaqları 2005-ci ildə ldquoQrimm qardaşlarırdquo

haqqında ccediləkilmiş balacaların sevdiyi film-nağıla baxmağa

dəvət etmək olar 2011-ci ildə isə ABŞ-da ldquoQrimmrdquo adlı

serial lentə alınıb Qardaşların nağılları əsasında 2013-cuuml

ildə ldquoCadugərlər ovccedilusurdquo adlı filmi ekranlaşdırılmışdır

Bundan başqa elə həmin nağıllar əsasında uşaqlar uumlccediluumln

ldquoSimsala Qrimmrdquo cizgi filmi ccediləkilmişdir Kitabxanada

filmlərin nuumlmayişindən sonra soumlhbət etməklə uşaqları bu

ekran əsəri və onun muumləllifi ilə tam məlumatlandıra bilərik

Bu cizgi filmlərini uşaqlar kiccedilik oxu zalındakı planşetlərlə

də izləyə bilərlər

Kitabxanada tərtib olunmuş bukletlər oxucu cəlbi işində

daha səmərəli vasitələrdən hesab edildiyindən FKoumlccedilərli

adına Respublika uşaq kitabxanasının biblioqrafiya şoumlbəsi

Qrimm qardaşlarının yubileyi ilə əlaqədar elektron kitab

təqdimatı-sərgisi (slayd) və buklet hazırlamış kitabxananın

saytında wwwclbaz yerləşdirmişdir

14

Yarasa uccedilub getdi kral qızı ağlaya-ağlaya damda qaldı

Səhər yuxudan oyanan qaranquş kral qızını damda goumlruumlb

soruşdu

Qaranquş Niyə ağlayırsan

Şahzadə Ay istəyirəm

Qaranquş Mən isə Guumlnəşi daha ccedilox sevirəm Uccedilub ancaq

guumlnduumlzdən xahiş edərəm ki sənə koumlmək etsin

Aparıcı Qaranquş soumlzuumlnuuml qurtarıb guumlnduumlzuuml qarşılamaq

uumlccediluumlnYarasa isə Kral qızını sakitləşdirmək uumlccediluumln gecəni

axtarmağa gedir Nəhayət meşədə gecəyə rast gəlirYarasa

gecənin ccediliyninə qonur

(Səhnəyə yarasa və Gecə paltarında oxucular gəlir)

Gecə Nə istəyirsən

Yarasa Kral qızı ay istəyir

Gecə Mən niyə ayı verməliyəm Kral qızına Get işinlə

məşğul ol Yarasa

Bu zaman yarasanın dostları gəlib onun səsinə səs verir

Bayquş Onun goumlzləri aladır

Koumlstəbək Onun saccedilları qaradır

Gecəkəpənəyi Onun dərisi ağdır

Birlikdə səslənirlər

Bəli onun goumlzləri ala saccedilları qara dərisi ağdır Deməli o

bizim bacımızdır və biz onu muumldafiə etməliyik Ay istəyirsə

muumltləq ona ay verməliyik

Aparıcı Meh bu soumlzləri buumltuumln duumlnyaya yaydı Qaranlığın

buumltuumln oumlvladları ndash bayquşlar tuumllkuumllər dələlər pərvanələr

siccedilanlar bu nəğməni oxumağa başladılar

-Gecə haqlı deyil

-Gecə haqlı deyil

15

Ay birdən deyir

Sakit olun Hər şeyi fikirləşib yoluna qoyaq Aprelin birinə

qədər goumlzləyək Onda goumlrərik ki gecə haqlıdır ya yox

Nəhayət aprelin biri gəlir Vur ccedilatlasın duumlşuumlr Bu guumln şah

qızını oğurlamaqda şuumlbhəli bilinənlərin həbs edilməsi guumlnuuml

idi Təbiət hadisələrindən olan Ayın tutulması baş verir

Guumlnəş Şərqdən batdı itlər pişik kimi miyoldamağa başladı

Ulduzlar səmadan enib Yerin uumlstuumlndə gəzməyə başladılar

saatlar guumlnorta gecə yarısını vurdu kuumllək oumlz istiqamətini

dəyişib başqa istiqamətə əsməyə başladı Xoruz uumlzuumlnuuml Aya

tutub banladı Ay ccedilıxdı amma həmişəki kimi guumlmuumlşuuml ay

deyil qapqara oldu

Kral qızı Ay daha mənim xoşuma gəlmir Mən elə bilirdim

ki o guumlmuumlş kimidir Sən demə tamamilə qapqara imiş

Nahara nəyimiz var

Bu sual buumltuumln krallığa yayılır Buumltuumln işlər qaydasına duumlşuumlr

Guumlnəş yenə şərqdən ccedilıxır itlər huumlruumlr kuumllək oumlz səmtinə əsir

Qaranlığın oumlvladları isə deyir

-Goumlruumlnuumlr Gecə haqlıdır

Gecə haqlıdır

Gecə haqlıdır

Mahnı səslənir

Yubilyar alman yazıccedilılarımız

Zaman-zaman bəşər mədəniyyətinə neccedilə-neccedilə duumlhalar bəxş

etmiş Alman ədəbiyyatı doumlvruumlmuumlzədək

gəlib ccedilatmış ən qədim yazılı abidələri ilə

zəngindir XVII əsrdə alman maarifccedililik

16

ideyalarının təsiri ilə XVIII əsrin sonu XIX əsrin

əvvələrində isə muumlntəzəm inkişaf edən alman ədəbiyyatı

Ernest Teoder Amadey Hofman Yakob və Vilhelm Qrimm

qardaşları Fridrix Şiller Teodor Ştorm və b təkrarolunmaz

yazıccedilıların əsərləri ilə zəngindir Bu vəsaitdə sizi bu il

kitabxanalarda yubileyi qeyd edilən Hofman və Qrimm

qardaşları ilə tanış edəcəyik

Alman ədəbiyyatı ilə maraqlananlar uumlccediluumln ldquoDuumlnya

ədəbiyyatı antalogiyalarırdquo seriyasından ldquoAlman ədəbiyyatı

antalogiyasırdquo kitabı goumlzəl bir vasitədir Şərq-Qərb

nəşriyyatı tərəfindən 2009-cu ildə ccedilap edilən bu kitaba Y

Houmlte F Şilleer Teder Ştorm Fridrix Volf Volfqanq

Borxert Qrimm qardaşları və başqalarının əsərlərindən

nuumlmunələr daxil edilib

Yazıccedilı bəstəkar və rəssam Teodor Amadey Hofman 24

yanvar 1776-cı ildə Şərqi Prussiyada kral advokatının

ailəsində anadan olmuşdur Onun musiqi və rəssamlığa

həvəsi erkən yaşlarında ədəbiyyata olan meyli isə

yetkinlik yaşlarında aşkar olunmuşdur 1800-ci ildə o

Koumlniqsberq Universitetinin huumlquqşuumlnaslıq fakuumlltəsini

bitirərək bir ccedilox vəzifələrdə ccedilalışmışdır Hofmanın məşhur

əsərlərindən ldquoQızıl kuumlpə nağılırdquo ldquoŞelkunccedilik və siccedilanlar

padşahırdquoldquoSinnober ləqəbli Balaca Saxesrdquo ldquoCcediləlləkccedili usta

Martin və onun şagirdlərirdquo duumlnya uşaq ədəbiyyatında

layiqli yer tutmuş və bir ccedilox dillərə tərcuumlmə edilmişdir

Uşaqlara təmiz insani hisslərin aşılanmasına həsr olunmuş

Hofmanın ldquoŞelkunccedilik və siccedilanlar padşahırdquo tamaşası

uşaqlara şahzadə Mari kimi dostluğun qədrini bilməyi

soumlzuumlbuumltoumlv və sədaqətli olmağı toumlvsiyə edir Tamaşada

nağılabənzər ccediloxlu hadisələr baş verir Maraqlı nağıl

17

qəhrəmanları ilə zəngin olan bu tamaşanın goumlzəl

dekorasiyası musiqi dramaturgiyası var Uşaqlarla əsərin

tamaşa-muumlzakirəsini keccedilirmək olar Əvvəlcə tamaşaya

baxılır sonra isə aktryorla birgə tamaşanın muumlzakirəsi təşkil

olunur Muumlzakirə zamanı tamaşalardan şəkillər uumlzrə foto

stendin qurulması da tədbirin maraqlı olmasına gətirib

ccedilıxarar Qeyd etmək istərdik ki bu il həmccedilinin muumləllifin bu

kitabının yubileyidir (200 yaşı tamam olur) Nağıl ilk dəfə

1816-cı ildə nəşr edilmişdir İlin yubilyar kitabları

siyahısına daxil olan bu kitabı tanıtmaq uumlccediluumln uşaqlar uumlccediluumln

sərgilər keccedilirə bilərik Tamaşadan bəhs edən maraqlı şəkillər

əsasında əlfəcinlər hazırlayıb tədbirdə paylamaq olar

Hofman yaradıcılığını təkcə Almaniya deyil buumltuumln Avropa

o cuumlmlədən Rusiyada məşhur XIX əsr ədəbiyyatının

goumlrkəmli nuumlmayəndəsi Dostoyevski də yuumlksək

qiymətləndirmişdir Hofmanın yaradıcılığı ilə bağlı

tədbirlərin təşkilində Dostoyevskinin bu fikrindən sərgidə

istifadə etmək olar

ldquoHofmanda boumlyuumlk ideal var bu idealda insanlığa aid

olan gerccediləklik təmizlik və həqiqi goumlzəllik vardırrdquo

FDostoyevski

Ccedilaykovskinin Teoder Amadey

Hoffmanın ldquoFındıqqıranrdquo

əsərinə yazdığı baleti duumlnya

səhnələrində ən ccedilox izlənilən

baletlərdəndir

18

Kitabxanada keccediliriləcək tədbirlərdə xuumlsusilə ədəbi-bədii

gecədə bu baletin musiqisindən istifadə edib baletdən bəzi

parccedilalar goumlstərmək olar

Qrimm qardaşları

Alman ədəbiyyatının uşaqlar tərəfindən ən ccedilox sevilən

nuumlmayəndələri sırasına Vilhelm və Yakob Qrimm

qardaşları daxildir Almaniyanın Hanau şəhərində məmur

ailəsində duumlnyaya gələn qardaşlar hələ tələbəlik illərində

alman və xarici ədəbiyyatın oumlyrənilməsinə maraq goumlstərmiş

və ccedilox keccedilmədən hər ikisi alman xalq mədəniyyətinin

tədqiqatccedilıları və dilşuumlnasları kimi tanınmağa başlamışlar

ldquoQrimm qardaşlarının nağıllarırdquo adı altında dərc olunan

bir neccedilə məcmuələri ilə qısa muumlddət ərzində muumləlliflər

məşhur olmuşlar Bəzi alimlər Qrimm qardaşlarının nağıl

yazmadıqlarını sadəcə xalqın dilindən eşitdiklərini duumlzəldib

nağıl etdiklərini iddia edirlər Bu guumln Qrimm qardaşlarının

nağılları bir ccedilox duumlnya dillərinə o cuumlmlədən Azərbaycan

dilinə də tərcuumlmə edilmişdir ldquoBremen musiqiccedililərirdquo

ldquoCcediləkməli pişikrdquo ldquoQırmızı papaqrdquo ldquoCanavar və yeddi

keccedilirdquo ldquoVarlı və yoxsulrdquo və s nagıllarını kiccedilikdən-boumlyuumlyə

kimi hər kəs bilir və sevə-sevə oxuyur

Qrimm qardaşları haqqında hazırlanan yubiley tədbirləri

uumlccediluumln ldquoHeccedil vaxt nağıl yazmayan nağılccedilılarrdquo ldquoAlman

filologiyasının əcdadlarırdquo başlıqlı foto slaydlar kitab

sərgiləri bukletlər hazırlanması məqsədə uyğundur

Bu guumln Qrimm qardaşlarının elmə toumlhfəsini yuumlksək

qiymətləndirən muumltəxəssislər tərəfindən 1819-cu ildə

19

onların ldquoAlman qrammatikasırdquo kitabının doumlrdcildiyi işıq

uumlzuuml goumlrmuumlşduumlr Onların yaradıcılığı kiccedilikyaşlı uşaqlar

məktəblilər tərəfindən ccedilox sevilir Kitabxanada məktəbliləri

Qrimm qardaşlarının yaradıcılığı ilə daha yaxından tanış

etmək uumlccediluumln uşaqları 2005-ci ildə ldquoQrimm qardaşlarırdquo

haqqında ccediləkilmiş balacaların sevdiyi film-nağıla baxmağa

dəvət etmək olar 2011-ci ildə isə ABŞ-da ldquoQrimmrdquo adlı

serial lentə alınıb Qardaşların nağılları əsasında 2013-cuuml

ildə ldquoCadugərlər ovccedilusurdquo adlı filmi ekranlaşdırılmışdır

Bundan başqa elə həmin nağıllar əsasında uşaqlar uumlccediluumln

ldquoSimsala Qrimmrdquo cizgi filmi ccediləkilmişdir Kitabxanada

filmlərin nuumlmayişindən sonra soumlhbət etməklə uşaqları bu

ekran əsəri və onun muumləllifi ilə tam məlumatlandıra bilərik

Bu cizgi filmlərini uşaqlar kiccedilik oxu zalındakı planşetlərlə

də izləyə bilərlər

Kitabxanada tərtib olunmuş bukletlər oxucu cəlbi işində

daha səmərəli vasitələrdən hesab edildiyindən FKoumlccedilərli

adına Respublika uşaq kitabxanasının biblioqrafiya şoumlbəsi

Qrimm qardaşlarının yubileyi ilə əlaqədar elektron kitab

təqdimatı-sərgisi (slayd) və buklet hazırlamış kitabxananın

saytında wwwclbaz yerləşdirmişdir

15

Ay birdən deyir

Sakit olun Hər şeyi fikirləşib yoluna qoyaq Aprelin birinə

qədər goumlzləyək Onda goumlrərik ki gecə haqlıdır ya yox

Nəhayət aprelin biri gəlir Vur ccedilatlasın duumlşuumlr Bu guumln şah

qızını oğurlamaqda şuumlbhəli bilinənlərin həbs edilməsi guumlnuuml

idi Təbiət hadisələrindən olan Ayın tutulması baş verir

Guumlnəş Şərqdən batdı itlər pişik kimi miyoldamağa başladı

Ulduzlar səmadan enib Yerin uumlstuumlndə gəzməyə başladılar

saatlar guumlnorta gecə yarısını vurdu kuumllək oumlz istiqamətini

dəyişib başqa istiqamətə əsməyə başladı Xoruz uumlzuumlnuuml Aya

tutub banladı Ay ccedilıxdı amma həmişəki kimi guumlmuumlşuuml ay

deyil qapqara oldu

Kral qızı Ay daha mənim xoşuma gəlmir Mən elə bilirdim

ki o guumlmuumlş kimidir Sən demə tamamilə qapqara imiş

Nahara nəyimiz var

Bu sual buumltuumln krallığa yayılır Buumltuumln işlər qaydasına duumlşuumlr

Guumlnəş yenə şərqdən ccedilıxır itlər huumlruumlr kuumllək oumlz səmtinə əsir

Qaranlığın oumlvladları isə deyir

-Goumlruumlnuumlr Gecə haqlıdır

Gecə haqlıdır

Gecə haqlıdır

Mahnı səslənir

Yubilyar alman yazıccedilılarımız

Zaman-zaman bəşər mədəniyyətinə neccedilə-neccedilə duumlhalar bəxş

etmiş Alman ədəbiyyatı doumlvruumlmuumlzədək

gəlib ccedilatmış ən qədim yazılı abidələri ilə

zəngindir XVII əsrdə alman maarifccedililik

16

ideyalarının təsiri ilə XVIII əsrin sonu XIX əsrin

əvvələrində isə muumlntəzəm inkişaf edən alman ədəbiyyatı

Ernest Teoder Amadey Hofman Yakob və Vilhelm Qrimm

qardaşları Fridrix Şiller Teodor Ştorm və b təkrarolunmaz

yazıccedilıların əsərləri ilə zəngindir Bu vəsaitdə sizi bu il

kitabxanalarda yubileyi qeyd edilən Hofman və Qrimm

qardaşları ilə tanış edəcəyik

Alman ədəbiyyatı ilə maraqlananlar uumlccediluumln ldquoDuumlnya

ədəbiyyatı antalogiyalarırdquo seriyasından ldquoAlman ədəbiyyatı

antalogiyasırdquo kitabı goumlzəl bir vasitədir Şərq-Qərb

nəşriyyatı tərəfindən 2009-cu ildə ccedilap edilən bu kitaba Y

Houmlte F Şilleer Teder Ştorm Fridrix Volf Volfqanq

Borxert Qrimm qardaşları və başqalarının əsərlərindən

nuumlmunələr daxil edilib

Yazıccedilı bəstəkar və rəssam Teodor Amadey Hofman 24

yanvar 1776-cı ildə Şərqi Prussiyada kral advokatının

ailəsində anadan olmuşdur Onun musiqi və rəssamlığa

həvəsi erkən yaşlarında ədəbiyyata olan meyli isə

yetkinlik yaşlarında aşkar olunmuşdur 1800-ci ildə o

Koumlniqsberq Universitetinin huumlquqşuumlnaslıq fakuumlltəsini

bitirərək bir ccedilox vəzifələrdə ccedilalışmışdır Hofmanın məşhur

əsərlərindən ldquoQızıl kuumlpə nağılırdquo ldquoŞelkunccedilik və siccedilanlar

padşahırdquoldquoSinnober ləqəbli Balaca Saxesrdquo ldquoCcediləlləkccedili usta

Martin və onun şagirdlərirdquo duumlnya uşaq ədəbiyyatında

layiqli yer tutmuş və bir ccedilox dillərə tərcuumlmə edilmişdir

Uşaqlara təmiz insani hisslərin aşılanmasına həsr olunmuş

Hofmanın ldquoŞelkunccedilik və siccedilanlar padşahırdquo tamaşası

uşaqlara şahzadə Mari kimi dostluğun qədrini bilməyi

soumlzuumlbuumltoumlv və sədaqətli olmağı toumlvsiyə edir Tamaşada

nağılabənzər ccediloxlu hadisələr baş verir Maraqlı nağıl

17

qəhrəmanları ilə zəngin olan bu tamaşanın goumlzəl

dekorasiyası musiqi dramaturgiyası var Uşaqlarla əsərin

tamaşa-muumlzakirəsini keccedilirmək olar Əvvəlcə tamaşaya

baxılır sonra isə aktryorla birgə tamaşanın muumlzakirəsi təşkil

olunur Muumlzakirə zamanı tamaşalardan şəkillər uumlzrə foto

stendin qurulması da tədbirin maraqlı olmasına gətirib

ccedilıxarar Qeyd etmək istərdik ki bu il həmccedilinin muumləllifin bu

kitabının yubileyidir (200 yaşı tamam olur) Nağıl ilk dəfə

1816-cı ildə nəşr edilmişdir İlin yubilyar kitabları

siyahısına daxil olan bu kitabı tanıtmaq uumlccediluumln uşaqlar uumlccediluumln

sərgilər keccedilirə bilərik Tamaşadan bəhs edən maraqlı şəkillər

əsasında əlfəcinlər hazırlayıb tədbirdə paylamaq olar

Hofman yaradıcılığını təkcə Almaniya deyil buumltuumln Avropa

o cuumlmlədən Rusiyada məşhur XIX əsr ədəbiyyatının

goumlrkəmli nuumlmayəndəsi Dostoyevski də yuumlksək

qiymətləndirmişdir Hofmanın yaradıcılığı ilə bağlı

tədbirlərin təşkilində Dostoyevskinin bu fikrindən sərgidə

istifadə etmək olar

ldquoHofmanda boumlyuumlk ideal var bu idealda insanlığa aid

olan gerccediləklik təmizlik və həqiqi goumlzəllik vardırrdquo

FDostoyevski

Ccedilaykovskinin Teoder Amadey

Hoffmanın ldquoFındıqqıranrdquo

əsərinə yazdığı baleti duumlnya

səhnələrində ən ccedilox izlənilən

baletlərdəndir

18

Kitabxanada keccediliriləcək tədbirlərdə xuumlsusilə ədəbi-bədii

gecədə bu baletin musiqisindən istifadə edib baletdən bəzi

parccedilalar goumlstərmək olar

Qrimm qardaşları

Alman ədəbiyyatının uşaqlar tərəfindən ən ccedilox sevilən

nuumlmayəndələri sırasına Vilhelm və Yakob Qrimm

qardaşları daxildir Almaniyanın Hanau şəhərində məmur

ailəsində duumlnyaya gələn qardaşlar hələ tələbəlik illərində

alman və xarici ədəbiyyatın oumlyrənilməsinə maraq goumlstərmiş

və ccedilox keccedilmədən hər ikisi alman xalq mədəniyyətinin

tədqiqatccedilıları və dilşuumlnasları kimi tanınmağa başlamışlar

ldquoQrimm qardaşlarının nağıllarırdquo adı altında dərc olunan

bir neccedilə məcmuələri ilə qısa muumlddət ərzində muumləlliflər

məşhur olmuşlar Bəzi alimlər Qrimm qardaşlarının nağıl

yazmadıqlarını sadəcə xalqın dilindən eşitdiklərini duumlzəldib

nağıl etdiklərini iddia edirlər Bu guumln Qrimm qardaşlarının

nağılları bir ccedilox duumlnya dillərinə o cuumlmlədən Azərbaycan

dilinə də tərcuumlmə edilmişdir ldquoBremen musiqiccedililərirdquo

ldquoCcediləkməli pişikrdquo ldquoQırmızı papaqrdquo ldquoCanavar və yeddi

keccedilirdquo ldquoVarlı və yoxsulrdquo və s nagıllarını kiccedilikdən-boumlyuumlyə

kimi hər kəs bilir və sevə-sevə oxuyur

Qrimm qardaşları haqqında hazırlanan yubiley tədbirləri

uumlccediluumln ldquoHeccedil vaxt nağıl yazmayan nağılccedilılarrdquo ldquoAlman

filologiyasının əcdadlarırdquo başlıqlı foto slaydlar kitab

sərgiləri bukletlər hazırlanması məqsədə uyğundur

Bu guumln Qrimm qardaşlarının elmə toumlhfəsini yuumlksək

qiymətləndirən muumltəxəssislər tərəfindən 1819-cu ildə

19

onların ldquoAlman qrammatikasırdquo kitabının doumlrdcildiyi işıq

uumlzuuml goumlrmuumlşduumlr Onların yaradıcılığı kiccedilikyaşlı uşaqlar

məktəblilər tərəfindən ccedilox sevilir Kitabxanada məktəbliləri

Qrimm qardaşlarının yaradıcılığı ilə daha yaxından tanış

etmək uumlccediluumln uşaqları 2005-ci ildə ldquoQrimm qardaşlarırdquo

haqqında ccediləkilmiş balacaların sevdiyi film-nağıla baxmağa

dəvət etmək olar 2011-ci ildə isə ABŞ-da ldquoQrimmrdquo adlı

serial lentə alınıb Qardaşların nağılları əsasında 2013-cuuml

ildə ldquoCadugərlər ovccedilusurdquo adlı filmi ekranlaşdırılmışdır

Bundan başqa elə həmin nağıllar əsasında uşaqlar uumlccediluumln

ldquoSimsala Qrimmrdquo cizgi filmi ccediləkilmişdir Kitabxanada

filmlərin nuumlmayişindən sonra soumlhbət etməklə uşaqları bu

ekran əsəri və onun muumləllifi ilə tam məlumatlandıra bilərik

Bu cizgi filmlərini uşaqlar kiccedilik oxu zalındakı planşetlərlə

də izləyə bilərlər

Kitabxanada tərtib olunmuş bukletlər oxucu cəlbi işində

daha səmərəli vasitələrdən hesab edildiyindən FKoumlccedilərli

adına Respublika uşaq kitabxanasının biblioqrafiya şoumlbəsi

Qrimm qardaşlarının yubileyi ilə əlaqədar elektron kitab

təqdimatı-sərgisi (slayd) və buklet hazırlamış kitabxananın

saytında wwwclbaz yerləşdirmişdir

16

ideyalarının təsiri ilə XVIII əsrin sonu XIX əsrin

əvvələrində isə muumlntəzəm inkişaf edən alman ədəbiyyatı

Ernest Teoder Amadey Hofman Yakob və Vilhelm Qrimm

qardaşları Fridrix Şiller Teodor Ştorm və b təkrarolunmaz

yazıccedilıların əsərləri ilə zəngindir Bu vəsaitdə sizi bu il

kitabxanalarda yubileyi qeyd edilən Hofman və Qrimm

qardaşları ilə tanış edəcəyik

Alman ədəbiyyatı ilə maraqlananlar uumlccediluumln ldquoDuumlnya

ədəbiyyatı antalogiyalarırdquo seriyasından ldquoAlman ədəbiyyatı

antalogiyasırdquo kitabı goumlzəl bir vasitədir Şərq-Qərb

nəşriyyatı tərəfindən 2009-cu ildə ccedilap edilən bu kitaba Y

Houmlte F Şilleer Teder Ştorm Fridrix Volf Volfqanq

Borxert Qrimm qardaşları və başqalarının əsərlərindən

nuumlmunələr daxil edilib

Yazıccedilı bəstəkar və rəssam Teodor Amadey Hofman 24

yanvar 1776-cı ildə Şərqi Prussiyada kral advokatının

ailəsində anadan olmuşdur Onun musiqi və rəssamlığa

həvəsi erkən yaşlarında ədəbiyyata olan meyli isə

yetkinlik yaşlarında aşkar olunmuşdur 1800-ci ildə o

Koumlniqsberq Universitetinin huumlquqşuumlnaslıq fakuumlltəsini

bitirərək bir ccedilox vəzifələrdə ccedilalışmışdır Hofmanın məşhur

əsərlərindən ldquoQızıl kuumlpə nağılırdquo ldquoŞelkunccedilik və siccedilanlar

padşahırdquoldquoSinnober ləqəbli Balaca Saxesrdquo ldquoCcediləlləkccedili usta

Martin və onun şagirdlərirdquo duumlnya uşaq ədəbiyyatında

layiqli yer tutmuş və bir ccedilox dillərə tərcuumlmə edilmişdir

Uşaqlara təmiz insani hisslərin aşılanmasına həsr olunmuş

Hofmanın ldquoŞelkunccedilik və siccedilanlar padşahırdquo tamaşası

uşaqlara şahzadə Mari kimi dostluğun qədrini bilməyi

soumlzuumlbuumltoumlv və sədaqətli olmağı toumlvsiyə edir Tamaşada

nağılabənzər ccediloxlu hadisələr baş verir Maraqlı nağıl

17

qəhrəmanları ilə zəngin olan bu tamaşanın goumlzəl

dekorasiyası musiqi dramaturgiyası var Uşaqlarla əsərin

tamaşa-muumlzakirəsini keccedilirmək olar Əvvəlcə tamaşaya

baxılır sonra isə aktryorla birgə tamaşanın muumlzakirəsi təşkil

olunur Muumlzakirə zamanı tamaşalardan şəkillər uumlzrə foto

stendin qurulması da tədbirin maraqlı olmasına gətirib

ccedilıxarar Qeyd etmək istərdik ki bu il həmccedilinin muumləllifin bu

kitabının yubileyidir (200 yaşı tamam olur) Nağıl ilk dəfə

1816-cı ildə nəşr edilmişdir İlin yubilyar kitabları

siyahısına daxil olan bu kitabı tanıtmaq uumlccediluumln uşaqlar uumlccediluumln

sərgilər keccedilirə bilərik Tamaşadan bəhs edən maraqlı şəkillər

əsasında əlfəcinlər hazırlayıb tədbirdə paylamaq olar

Hofman yaradıcılığını təkcə Almaniya deyil buumltuumln Avropa

o cuumlmlədən Rusiyada məşhur XIX əsr ədəbiyyatının

goumlrkəmli nuumlmayəndəsi Dostoyevski də yuumlksək

qiymətləndirmişdir Hofmanın yaradıcılığı ilə bağlı

tədbirlərin təşkilində Dostoyevskinin bu fikrindən sərgidə

istifadə etmək olar

ldquoHofmanda boumlyuumlk ideal var bu idealda insanlığa aid

olan gerccediləklik təmizlik və həqiqi goumlzəllik vardırrdquo

FDostoyevski

Ccedilaykovskinin Teoder Amadey

Hoffmanın ldquoFındıqqıranrdquo

əsərinə yazdığı baleti duumlnya

səhnələrində ən ccedilox izlənilən

baletlərdəndir

18

Kitabxanada keccediliriləcək tədbirlərdə xuumlsusilə ədəbi-bədii

gecədə bu baletin musiqisindən istifadə edib baletdən bəzi

parccedilalar goumlstərmək olar

Qrimm qardaşları

Alman ədəbiyyatının uşaqlar tərəfindən ən ccedilox sevilən

nuumlmayəndələri sırasına Vilhelm və Yakob Qrimm

qardaşları daxildir Almaniyanın Hanau şəhərində məmur

ailəsində duumlnyaya gələn qardaşlar hələ tələbəlik illərində

alman və xarici ədəbiyyatın oumlyrənilməsinə maraq goumlstərmiş

və ccedilox keccedilmədən hər ikisi alman xalq mədəniyyətinin

tədqiqatccedilıları və dilşuumlnasları kimi tanınmağa başlamışlar

ldquoQrimm qardaşlarının nağıllarırdquo adı altında dərc olunan

bir neccedilə məcmuələri ilə qısa muumlddət ərzində muumləlliflər

məşhur olmuşlar Bəzi alimlər Qrimm qardaşlarının nağıl

yazmadıqlarını sadəcə xalqın dilindən eşitdiklərini duumlzəldib

nağıl etdiklərini iddia edirlər Bu guumln Qrimm qardaşlarının

nağılları bir ccedilox duumlnya dillərinə o cuumlmlədən Azərbaycan

dilinə də tərcuumlmə edilmişdir ldquoBremen musiqiccedililərirdquo

ldquoCcediləkməli pişikrdquo ldquoQırmızı papaqrdquo ldquoCanavar və yeddi

keccedilirdquo ldquoVarlı və yoxsulrdquo və s nagıllarını kiccedilikdən-boumlyuumlyə

kimi hər kəs bilir və sevə-sevə oxuyur

Qrimm qardaşları haqqında hazırlanan yubiley tədbirləri

uumlccediluumln ldquoHeccedil vaxt nağıl yazmayan nağılccedilılarrdquo ldquoAlman

filologiyasının əcdadlarırdquo başlıqlı foto slaydlar kitab

sərgiləri bukletlər hazırlanması məqsədə uyğundur

Bu guumln Qrimm qardaşlarının elmə toumlhfəsini yuumlksək

qiymətləndirən muumltəxəssislər tərəfindən 1819-cu ildə

19

onların ldquoAlman qrammatikasırdquo kitabının doumlrdcildiyi işıq

uumlzuuml goumlrmuumlşduumlr Onların yaradıcılığı kiccedilikyaşlı uşaqlar

məktəblilər tərəfindən ccedilox sevilir Kitabxanada məktəbliləri

Qrimm qardaşlarının yaradıcılığı ilə daha yaxından tanış

etmək uumlccediluumln uşaqları 2005-ci ildə ldquoQrimm qardaşlarırdquo

haqqında ccediləkilmiş balacaların sevdiyi film-nağıla baxmağa

dəvət etmək olar 2011-ci ildə isə ABŞ-da ldquoQrimmrdquo adlı

serial lentə alınıb Qardaşların nağılları əsasında 2013-cuuml

ildə ldquoCadugərlər ovccedilusurdquo adlı filmi ekranlaşdırılmışdır

Bundan başqa elə həmin nağıllar əsasında uşaqlar uumlccediluumln

ldquoSimsala Qrimmrdquo cizgi filmi ccediləkilmişdir Kitabxanada

filmlərin nuumlmayişindən sonra soumlhbət etməklə uşaqları bu

ekran əsəri və onun muumləllifi ilə tam məlumatlandıra bilərik

Bu cizgi filmlərini uşaqlar kiccedilik oxu zalındakı planşetlərlə

də izləyə bilərlər

Kitabxanada tərtib olunmuş bukletlər oxucu cəlbi işində

daha səmərəli vasitələrdən hesab edildiyindən FKoumlccedilərli

adına Respublika uşaq kitabxanasının biblioqrafiya şoumlbəsi

Qrimm qardaşlarının yubileyi ilə əlaqədar elektron kitab

təqdimatı-sərgisi (slayd) və buklet hazırlamış kitabxananın

saytında wwwclbaz yerləşdirmişdir

17

qəhrəmanları ilə zəngin olan bu tamaşanın goumlzəl

dekorasiyası musiqi dramaturgiyası var Uşaqlarla əsərin

tamaşa-muumlzakirəsini keccedilirmək olar Əvvəlcə tamaşaya

baxılır sonra isə aktryorla birgə tamaşanın muumlzakirəsi təşkil

olunur Muumlzakirə zamanı tamaşalardan şəkillər uumlzrə foto

stendin qurulması da tədbirin maraqlı olmasına gətirib

ccedilıxarar Qeyd etmək istərdik ki bu il həmccedilinin muumləllifin bu

kitabının yubileyidir (200 yaşı tamam olur) Nağıl ilk dəfə

1816-cı ildə nəşr edilmişdir İlin yubilyar kitabları

siyahısına daxil olan bu kitabı tanıtmaq uumlccediluumln uşaqlar uumlccediluumln

sərgilər keccedilirə bilərik Tamaşadan bəhs edən maraqlı şəkillər

əsasında əlfəcinlər hazırlayıb tədbirdə paylamaq olar

Hofman yaradıcılığını təkcə Almaniya deyil buumltuumln Avropa

o cuumlmlədən Rusiyada məşhur XIX əsr ədəbiyyatının

goumlrkəmli nuumlmayəndəsi Dostoyevski də yuumlksək

qiymətləndirmişdir Hofmanın yaradıcılığı ilə bağlı

tədbirlərin təşkilində Dostoyevskinin bu fikrindən sərgidə

istifadə etmək olar

ldquoHofmanda boumlyuumlk ideal var bu idealda insanlığa aid

olan gerccediləklik təmizlik və həqiqi goumlzəllik vardırrdquo

FDostoyevski

Ccedilaykovskinin Teoder Amadey

Hoffmanın ldquoFındıqqıranrdquo

əsərinə yazdığı baleti duumlnya

səhnələrində ən ccedilox izlənilən

baletlərdəndir

18

Kitabxanada keccediliriləcək tədbirlərdə xuumlsusilə ədəbi-bədii

gecədə bu baletin musiqisindən istifadə edib baletdən bəzi

parccedilalar goumlstərmək olar

Qrimm qardaşları

Alman ədəbiyyatının uşaqlar tərəfindən ən ccedilox sevilən

nuumlmayəndələri sırasına Vilhelm və Yakob Qrimm

qardaşları daxildir Almaniyanın Hanau şəhərində məmur

ailəsində duumlnyaya gələn qardaşlar hələ tələbəlik illərində

alman və xarici ədəbiyyatın oumlyrənilməsinə maraq goumlstərmiş

və ccedilox keccedilmədən hər ikisi alman xalq mədəniyyətinin

tədqiqatccedilıları və dilşuumlnasları kimi tanınmağa başlamışlar

ldquoQrimm qardaşlarının nağıllarırdquo adı altında dərc olunan

bir neccedilə məcmuələri ilə qısa muumlddət ərzində muumləlliflər

məşhur olmuşlar Bəzi alimlər Qrimm qardaşlarının nağıl

yazmadıqlarını sadəcə xalqın dilindən eşitdiklərini duumlzəldib

nağıl etdiklərini iddia edirlər Bu guumln Qrimm qardaşlarının

nağılları bir ccedilox duumlnya dillərinə o cuumlmlədən Azərbaycan

dilinə də tərcuumlmə edilmişdir ldquoBremen musiqiccedililərirdquo

ldquoCcediləkməli pişikrdquo ldquoQırmızı papaqrdquo ldquoCanavar və yeddi

keccedilirdquo ldquoVarlı və yoxsulrdquo və s nagıllarını kiccedilikdən-boumlyuumlyə

kimi hər kəs bilir və sevə-sevə oxuyur

Qrimm qardaşları haqqında hazırlanan yubiley tədbirləri

uumlccediluumln ldquoHeccedil vaxt nağıl yazmayan nağılccedilılarrdquo ldquoAlman

filologiyasının əcdadlarırdquo başlıqlı foto slaydlar kitab

sərgiləri bukletlər hazırlanması məqsədə uyğundur

Bu guumln Qrimm qardaşlarının elmə toumlhfəsini yuumlksək

qiymətləndirən muumltəxəssislər tərəfindən 1819-cu ildə

19

onların ldquoAlman qrammatikasırdquo kitabının doumlrdcildiyi işıq

uumlzuuml goumlrmuumlşduumlr Onların yaradıcılığı kiccedilikyaşlı uşaqlar

məktəblilər tərəfindən ccedilox sevilir Kitabxanada məktəbliləri

Qrimm qardaşlarının yaradıcılığı ilə daha yaxından tanış

etmək uumlccediluumln uşaqları 2005-ci ildə ldquoQrimm qardaşlarırdquo

haqqında ccediləkilmiş balacaların sevdiyi film-nağıla baxmağa

dəvət etmək olar 2011-ci ildə isə ABŞ-da ldquoQrimmrdquo adlı

serial lentə alınıb Qardaşların nağılları əsasında 2013-cuuml

ildə ldquoCadugərlər ovccedilusurdquo adlı filmi ekranlaşdırılmışdır

Bundan başqa elə həmin nağıllar əsasında uşaqlar uumlccediluumln

ldquoSimsala Qrimmrdquo cizgi filmi ccediləkilmişdir Kitabxanada

filmlərin nuumlmayişindən sonra soumlhbət etməklə uşaqları bu

ekran əsəri və onun muumləllifi ilə tam məlumatlandıra bilərik

Bu cizgi filmlərini uşaqlar kiccedilik oxu zalındakı planşetlərlə

də izləyə bilərlər

Kitabxanada tərtib olunmuş bukletlər oxucu cəlbi işində

daha səmərəli vasitələrdən hesab edildiyindən FKoumlccedilərli

adına Respublika uşaq kitabxanasının biblioqrafiya şoumlbəsi

Qrimm qardaşlarının yubileyi ilə əlaqədar elektron kitab

təqdimatı-sərgisi (slayd) və buklet hazırlamış kitabxananın

saytında wwwclbaz yerləşdirmişdir

18

Kitabxanada keccediliriləcək tədbirlərdə xuumlsusilə ədəbi-bədii

gecədə bu baletin musiqisindən istifadə edib baletdən bəzi

parccedilalar goumlstərmək olar

Qrimm qardaşları

Alman ədəbiyyatının uşaqlar tərəfindən ən ccedilox sevilən

nuumlmayəndələri sırasına Vilhelm və Yakob Qrimm

qardaşları daxildir Almaniyanın Hanau şəhərində məmur

ailəsində duumlnyaya gələn qardaşlar hələ tələbəlik illərində

alman və xarici ədəbiyyatın oumlyrənilməsinə maraq goumlstərmiş

və ccedilox keccedilmədən hər ikisi alman xalq mədəniyyətinin

tədqiqatccedilıları və dilşuumlnasları kimi tanınmağa başlamışlar

ldquoQrimm qardaşlarının nağıllarırdquo adı altında dərc olunan

bir neccedilə məcmuələri ilə qısa muumlddət ərzində muumləlliflər

məşhur olmuşlar Bəzi alimlər Qrimm qardaşlarının nağıl

yazmadıqlarını sadəcə xalqın dilindən eşitdiklərini duumlzəldib

nağıl etdiklərini iddia edirlər Bu guumln Qrimm qardaşlarının

nağılları bir ccedilox duumlnya dillərinə o cuumlmlədən Azərbaycan

dilinə də tərcuumlmə edilmişdir ldquoBremen musiqiccedililərirdquo

ldquoCcediləkməli pişikrdquo ldquoQırmızı papaqrdquo ldquoCanavar və yeddi

keccedilirdquo ldquoVarlı və yoxsulrdquo və s nagıllarını kiccedilikdən-boumlyuumlyə

kimi hər kəs bilir və sevə-sevə oxuyur

Qrimm qardaşları haqqında hazırlanan yubiley tədbirləri

uumlccediluumln ldquoHeccedil vaxt nağıl yazmayan nağılccedilılarrdquo ldquoAlman

filologiyasının əcdadlarırdquo başlıqlı foto slaydlar kitab

sərgiləri bukletlər hazırlanması məqsədə uyğundur

Bu guumln Qrimm qardaşlarının elmə toumlhfəsini yuumlksək

qiymətləndirən muumltəxəssislər tərəfindən 1819-cu ildə

19

onların ldquoAlman qrammatikasırdquo kitabının doumlrdcildiyi işıq

uumlzuuml goumlrmuumlşduumlr Onların yaradıcılığı kiccedilikyaşlı uşaqlar

məktəblilər tərəfindən ccedilox sevilir Kitabxanada məktəbliləri

Qrimm qardaşlarının yaradıcılığı ilə daha yaxından tanış

etmək uumlccediluumln uşaqları 2005-ci ildə ldquoQrimm qardaşlarırdquo

haqqında ccediləkilmiş balacaların sevdiyi film-nağıla baxmağa

dəvət etmək olar 2011-ci ildə isə ABŞ-da ldquoQrimmrdquo adlı

serial lentə alınıb Qardaşların nağılları əsasında 2013-cuuml

ildə ldquoCadugərlər ovccedilusurdquo adlı filmi ekranlaşdırılmışdır

Bundan başqa elə həmin nağıllar əsasında uşaqlar uumlccediluumln

ldquoSimsala Qrimmrdquo cizgi filmi ccediləkilmişdir Kitabxanada

filmlərin nuumlmayişindən sonra soumlhbət etməklə uşaqları bu

ekran əsəri və onun muumləllifi ilə tam məlumatlandıra bilərik

Bu cizgi filmlərini uşaqlar kiccedilik oxu zalındakı planşetlərlə

də izləyə bilərlər

Kitabxanada tərtib olunmuş bukletlər oxucu cəlbi işində

daha səmərəli vasitələrdən hesab edildiyindən FKoumlccedilərli

adına Respublika uşaq kitabxanasının biblioqrafiya şoumlbəsi

Qrimm qardaşlarının yubileyi ilə əlaqədar elektron kitab

təqdimatı-sərgisi (slayd) və buklet hazırlamış kitabxananın

saytında wwwclbaz yerləşdirmişdir

19

onların ldquoAlman qrammatikasırdquo kitabının doumlrdcildiyi işıq

uumlzuuml goumlrmuumlşduumlr Onların yaradıcılığı kiccedilikyaşlı uşaqlar

məktəblilər tərəfindən ccedilox sevilir Kitabxanada məktəbliləri

Qrimm qardaşlarının yaradıcılığı ilə daha yaxından tanış

etmək uumlccediluumln uşaqları 2005-ci ildə ldquoQrimm qardaşlarırdquo

haqqında ccediləkilmiş balacaların sevdiyi film-nağıla baxmağa

dəvət etmək olar 2011-ci ildə isə ABŞ-da ldquoQrimmrdquo adlı

serial lentə alınıb Qardaşların nağılları əsasında 2013-cuuml

ildə ldquoCadugərlər ovccedilusurdquo adlı filmi ekranlaşdırılmışdır

Bundan başqa elə həmin nağıllar əsasında uşaqlar uumlccediluumln

ldquoSimsala Qrimmrdquo cizgi filmi ccediləkilmişdir Kitabxanada

filmlərin nuumlmayişindən sonra soumlhbət etməklə uşaqları bu

ekran əsəri və onun muumləllifi ilə tam məlumatlandıra bilərik

Bu cizgi filmlərini uşaqlar kiccedilik oxu zalındakı planşetlərlə

də izləyə bilərlər

Kitabxanada tərtib olunmuş bukletlər oxucu cəlbi işində

daha səmərəli vasitələrdən hesab edildiyindən FKoumlccedilərli

adına Respublika uşaq kitabxanasının biblioqrafiya şoumlbəsi

Qrimm qardaşlarının yubileyi ilə əlaqədar elektron kitab

təqdimatı-sərgisi (slayd) və buklet hazırlamış kitabxananın

saytında wwwclbaz yerləşdirmişdir

20

Rus ədəbiyyatı Aqniya Barto-110

Aqni Bartonun poetik xəzinəsi buumltuumln zamanlara buumltuumln

nəsillərə məxsusdur

Guumlldanda elə guumll var

Nə solur nə saralır

Həmişə təzə qalır

Həmişə goumlzəl qalır

Həm zərifdir həm yuumlnguumll

Kağızdandır həmin guumll

Məktəbdə oxuyarkən aktrisa olmaq arzusu ilə yaşamış

Moskva şəhərində 1906-cı ildə baytar ailəsində anadan

olmuş Bartonun uşaq yaşlarından daha bir istedadı uumlzə

ccedilıxmış şeir yazmağa başlamışdır 1925-ci ildə ldquoCcedilinli balası

Van Lirdquo şeirini nəşriyyata təqdim edəndən sonra

ədəbiyyatşuumlnas AVLunaccedilarski onun şeirləri ilə

maraqlanmış və gənc şairəyə uşaqlar uumlccediluumln yazmağı toumlvsiyə

etmişdir 1928-ci ildə uşaqlar uumlccediluumln yazdığı ldquoQardaşlarrdquo adlı

məşhur kitabı ccedilap olunaraq Rusiyada və bir sıra xarici

oumllkələrdə dəyərləndirilmiş dəfələrlə ccedilap olunmuşdur

Şairənin şeir yaradıcılığında yumoristik və satirik motivlər

olduqca quumlvvətlidir Onun ldquoPinti qızrdquo ldquoAğlayan qızrdquo

ldquoOyuncaqlarrdquo ldquoKobud ayı balasırdquo ldquoMəni də başa

duumlşuumlnrdquo və s şeirlərində bunları goumlrmək muumlmkuumlnduumlr

Ccediloxtərəfli istedada malik Bartonun yaradıcılığını uşaqlara

tanıtmaq məqsədilə kitabxanada bir sıra tədbirlər keccedilirmək

olar Onun ldquoKobud ayı balasırdquo şeirinin əsasında kiccedilikyaşlı

21

uşaqlarla şeir saatı səhnəcik hazırlaya bilərik Şeirdə ana

ayının tənbəl balasının necə qayğısına qalması əzizləməsi

oumlnə ccediləkilir Bu əzizləmə balanın tərbiyəsinin pisləşməsinə

gətirib ccedilıxardır Ccedilarəsiz qalan balanın oumlhdəsindən gələ

bilməyən ana ayı ata ayını işə qatmağa məcbur olur Ata isə

oumlz tədbirini belə goumlruumlr

Ata qəzəblənərək

Bir-iki ccediləkdi ona

Tez oumlzuumlnuuml araya

Atdı əzabkeş ana

Bu şeiri səsli şəkildə nağıl otağında uşaqlara təqdim etmək

olar

ABarto XX əsrin 70-ci illərində Bakıda keccedilirilmiş

ldquoƏdəbiyyatların dostluğu - xalqların dostluğudurrdquo adlı

muumlşavirədə iştirak etmək uumlccediluumln Azərbaycana gəlmiş və

uşaqlarla maraqlı goumlruumlşlər keccedilirmişdir Bir ccedilox əsərləri

dəfələrlə dilimizə tərcuumlmə edilmiş və kuumltləvi tirajla ccedilap

olunmuşdur Əsərləri ldquoŞeirlərrdquo ldquoPinti qızrdquo ldquoKobud ayı

balasırdquo ldquoİpatdırdquo ldquoAğlayan qızrdquo ldquoOyuncaqlarrdquo ldquoMəni də

başa duumlşuumlnrdquo ldquoCcedilinli balası Van Lirdquo və s Bu kitablar

əsasında yubiley sərgisi hazırlaya bilərik

22

Hazırlanmış sərgidə Bartonun şəkillərindən kitablarından

soumlzlərinə yazılmış uşaq mahnılarından istifadə etmək olar

Rus ədəbiyyatı nuumlmayəndəsi Aqniya Barto yaradıcılığına

muumlraciət edərkən onun yaradıcılığının nə qədər uşaqlar

tərəfindən sevildiyini goumlrə bilərik

Uşaqlar Barto yaradıcılığını niyə sevir

Bu başlıqla səhərciklər hazırlamaq həmccedilinin tədbirdə rəy

sorğusu vasitəsilə uşaqların Barto yaradıcılığını nə qədər

bildiklərini oumlyrənmək olar ldquoAqniya Bartordquo yaradıcılığı

poeziyamızın ayrıca bir fəslidir O nəinki goumlzəl şair həm də

goumlzəl vətəndaş hesab edilir ABarto nəinki goumlzəl şeirlərinə

goumlrə həmccedilinin duumlnya uşaqlarını duumlşuumlnduumlyuumlnə goumlrə

sevilirdi Bu məqsədlə kiccedilikyaşlı uşaqlarla ldquoBartonun Uşaq

dilindən tərcuumlmələrirdquo adı altında soumlhbət hazırlamaq olar

Soumlhbəti şairə haqqında məlumatla başlayan kitabxanaccedilı

uşaqlarla birgə muumlxtəlif xalqların uşaqlarının şeirlərini

dinlədikdən sonra onlarla sual-cavab edə bilər Həmccedilinin

tədbir zamanı kitabxanaya gələn uşaqlarla sərgi qarşısında

soumlhbət təşkil etmək olar

Necə olmuşdur ki Barto bu əsərin ərsəyə gəlməsinə nail

olmuşdur

23

- Ccediloxdan uşaq şeirləri toplayan Barto əvvəlcə onları

oumllkələrdən sadəcə oumlzuuml toplayıb gətirirdi Sonra isə fikirləşir

ki yəqin bizim uşaqlarda yer kuumlrəsinin muumlxtəlif guumlşələrində

yaşayan yaşıdlarının ndash ldquobalaca şairlərrdquoin nədən yazdıqlarını

bilmək istəyir və bu şeirləri toplamaq uumlccediluumln o oumllkələrə

səyahətə başlayır ABarto uşaqların dilindən onların

şeirlərini toplayıb şeirə ccedilevirib bizlərə təqdim edir Şair

oumltən əsrin yetmişinci illərində Azərbaycana da səfər edib

buradakı uşaqlarla da goumlruumlşuumlr Bartonun internat evlərinin

uşaqlarının dilindən qələmə aldığı bu şeirlərilə hətta neccedilə-

neccedilə ana oumlz oumlvladına qovuşmuşdur Bax bu boumlyuumlk işlərinə

goumlrə nəinki rus xalqı duumlnya uşaqları Barto yaradıcılığını

ccedilox sevir Bu şeirlər onların həyatı necə goumlrmək istədiklərini

tərrənnuumlm edərək mərhəmət yaxşılıq suumllh və əmin-

amanlıq hissləri ilə zəngindir

ABartonun yaradıcılığı ilə uşaqları daha muumlkəmməl tanış

etmək məqsədilə səhərcik keccedilirmək olar Tədbirdə onun

yaradıcılığından bəhs edən kitab sərgisi qurulur Aparıcı

qonaqları salamlayır Slayd nuumlmayiş edilir Bartonun

şeirlərinə bəstələnmiş uşaq mahnıları səslənir

I aparıcı Ccedilox tərəfli istedada malik Aqniya Barto ccedilox

sevilən uşaq şairi idi O uşaq şeirləri ilə yanaşı xarici

ədəbiyyatın nuumlmayəndələrinin şeirlərini toplayıb tərcuumlmə

etmişdir Hansı ki bu tərcuumlmələr adi olmayıb orijinal

tərcuumlmələr hesab edilirdi Barto yaradıcılığını yada salmaq

uumlccediluumln gəlin onun şeirlərindən bir neccediləsini yada salaq

24

I oxucu Səhərdən axşamacan

Evimizdə mən hər guumln

Hər nə iş goumlruumlrəmsə -

Goumlruumlrəm anam uumlccediluumln

Ondan oumltruuml elə bil

Səhər tezdən dururam

Əl-uumlzuumlmuuml yuyuram

Paltarımı geyirəm

Ccediloumlrəyimi yeyirəm

Oxuyuram dərsimi

Ağıllı uşaq kimi

Goumlstərirəm oumlzuumlmuuml

II aparıcı Bartonun Bolqarıstan haqqında təəssuumlratları isə

belə yaranmışdır

Meşə ilə gedirəm yaxınlıqda uşaqlar nəğmə oxuyurlar

Səsləri cingiltili oumllccediluumlluuml biccedililidir Fikirləşdim yəqin hardasa

pioner duumlşərgəsi var Talaya ccedilıxsam nə goumlrsəm yaxşıdı

Burada Balkan qızları oumlz vətənləri haqqında mahnılar

oxuyur Onların dilindən muumləllifin tərcuumlmə etdiyi ldquoRəssamrdquo

ldquoLovğa guumlldanrdquo ldquoRadopi dağlarırdquo və s şeirləri ccedilox

maraqlıdır

I aparıcı Hissiyatı fərqli olan balaca macarların fikirləri

onları fərqləndirir Barto burada yaşayan 2-ci sinif

şagirdinin hekayəsini şeirə ccedilevirir

Dağların o yanında

Ccedilayın o sahilində

toyuq cuumlcələrini

Yem uumlccediluumln gəzdirir guumlndə

25

Ana balalarına

Tapır zibil topası

Bu cuumlr dadlı yem yerin

Ccedilətin kimsə tapası

Buumltuumln cuumlcələr yaxşı

Bircəsi bəlalıdı

Qəfildən yoxa ccedilıxır

Bilinmir harda qaldı

Axır ki gəlib ccedilıxdı

Tamam hisin iccedilində

Heccedil kim sarı cuumlcəni

goumlrməmişdi bu guumlndə

Bu şeir ətrafında oxucularla səhnəcik hazırlamaq olar

Nağılda balanın ananın soumlzuumlnə qulaq asmadığını nəticədə

hisin iccedilində təşviş iccedilində heccedil nə tapmayıb hinə doumlnduumlyuuml

danışılır Bu nağıl uşaqları hər zaman valideyin soumlzuumlndən

ccedilıxmamağa ccedilağırır Təqauumldccediluuml şeirində isə tənbəl oğlanın

xəyyallarını dilə gətirir

Qonşumuzda

bir oğlan var

Gecə-guumlnduumlz

arzulayar

Nə olaydı indi mən də

Tez ccedilıxaydım təqauumldə

26

Nəyi pisdir axı bunun

Həmin guumlndən

ağasısan oumlz ağlının

Nə xoşbəxtdir

Goumlruumln bizim Vanya dayı

Kefi necə istəyirsə

Yola salır guumlnuuml ayı

Nə vaxt yatır nə vaxt durur ndash

oumlzuuml bilir

Hara gedir Hardan gəlir-

oumlzuuml bilir

Nə məktəbə get deyən var

Nə dərs oxu

Qeyd ABartonun ldquoOyuncaqlarrdquo kitabının bu il 80 yaşı

tamam olur

Bernard Şou -160

Corc Bernard Şou İrland əsilli tanınmış Boumlyuumlk Britaniya

yazıccedilısı dramaturq ədəbiyyat uumlzrə Nobel muumlkafatı laureatı

Uilyam Şekspirdən sonra ingilis teatrının ən məşhur

dramaturqudur İrland dramaturqu və tənqidccedilisi Corc

Bernard Şou Dublində doğulmuşdur Janr və forma

baхımından seccedililən 60-dan ccediloх pyesin muumləllifidir

Yaradıcılığında sosial moumlvzulara daha ccediloх diqqət yetirirdi

Oumlzuumlnuumln də etiraf etdiyi kimi daha ccediloх oхuduğu kitabların ndash

Şekspirin Dikkensin əsərlərinin ldquoMin bir gecərdquo

nağıllarının İncilin təsiri altında formalaşmışdır Anasının

və ailənin dostu dirijor Con Linin təşviqi ilə erkən

27

yaşlarından musiqi ilə maraqlanmış fortepiano ifaccedilılığı

sənətinə yiyələnmişdi

1997-ci ildə dramaturqun ABŞ-da səhnəyə qoyulan

ldquoŞeytanın şagirdirdquo tamaşası Şounu buumltuumln Amerikada

məşhurlaşdırdı 1903-cuuml ildə ABŞ-da maraqla qarşılanan

ldquoKandidrdquo pyesindən sonra artıq İngiltərə də oumlz

dramaturquna sahib durmaq istəyini nuumlmayiş etdirməyə

tələsdi Birinci Duumlnya muumlharibəsi başa ccedilatandan sonra

muumlharibənin itkiləri sarsıntıları sağalmaz yaraları ilə uumlz-

uumlzə qalan cəmiyyət Şounun vətənpərvərlik deyil

insanpərvərlik moumlvqeyinə dəyər verməyə başladı 1925-ci

ildə isə ldquoİdealizm və huumlmanizmlə səciyyələnən

yaradıcılığına muumlstəsna poetik goumlzəlliklə muumlşayiət olunan

satirasına goumlrərdquo Bernard Şou Nobelə layiq goumlruumlldu

Muumlkafatın pul hissəsini isə İsveccedil ədəbiyyatının ingilis dilinə

tərcuumlmə olunması uumlccediluumln yaratdığı fonda keccedilirdi Bu o vaxta

qədər Nobel muumlkafatı tarixində ilk hadisəydi Onun bu

addımını sonradan Boris Pasternak və Jan Pol Sartr

təkrarladı

Nobel medalını qəbul edən Şou muumlkafatın təqdimetmə

mərasimində iştirakdan da qətiyyətlə boyun qaccedilırdı

ldquoPiqmalionrdquo pyesi əsasında ccediləkilən filmə goumlrə Şou 1938-ci

ildə Oskar muumlkafatı qazanıb Bernard Şou həm Nobel həm

də Oskar muumlkafatı alan yeganə yazıccedilıdır

28

Vəsaitin yazılmasında istifadə olunmuş ədəbiyyat

siyahısı

Alman ədəbiyyatı antalogiyası Bakı Şərq-Qərb 2009 -

688 s

Alman ədəbiyyatı ndash B Gənclik 2005 ndash 416 s

(1995-2004 seccedilmələri)

Barto A Seccedililmiş əsərləri Poeziya - Bakı Şərq-Qərb

2007 - 184 s

Baum F Oz oumllkəsinin sehrbazı - Bakı BS Polygraphic

2010 - 108 s

Biccediler-Stou Harriyet Tom dayının daxması Roman - Bakı

APOSTROF 2012 - 480 s

Biccediler-Stou Harriyet Tom dayının daxması roman - Bakı

Altun Kitab 2011 - 128 s

Drayzer T Cenni Herhardt Təkrar nəşr - Bakı Şərq-Qərb

2006 - 360 s

Drayzer T Kerri bacı - Bakı Avrasiya Press 2006 - 472 s

İngilis ədəbiyyatı antologiyası İki cilddə - II cild - Bakı

Şərq-Qərb 2007 - 318 s

Nağıllar - Bakı Ccedilaşıoğlu 2005 - 424 s

Rus ədəbiyyatı antologiyası 2 cilddə - Bakı Avrasiya

Press 2007 - 232 s

Sabitova A ABŞ abolisionist hərəkatı və Harriet Biccediler-

Stou Ali məktəblərin xarici dil fakuumlltələrinin tələbələri

uumlccediluumln dərs vəsaiti - Bakı Muumltərcim 2005 - 136 s

29

Xarici dildə

Bartos-Houmlppner Barbara Das grobe Schnuumlpperle

schulgeschichtenbuch - Muumlnchen Omnibus 2005

Bond M A Bear Bond Paddington Classic adventures of

the bear from Drkest Peru Bond - United Kingdom Harper

Collins Childrens Books 2003 - 159 p

Bond M Paddington adroad Classic adventures of the bear

from Drkest Peru - United Kingdom HarperCollins

Childrens Books 2008 - 144 p

Bond M Paddington at Work Classic adventures of the

bear from Drkest Peru - United Kingdom Harper Collins

Childrens Books 2008 - 160 c

Elektron resurslar

Andersen H X Nağıllar Nağıl Azərbaycan Respublikası

Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi - Elektron mətn - Bakı

İnnovativ Tədris Mənbələri- 2012 - disk (CD-ROM)

Drayzer T Kerri bacı Roman- Elektron mətn - Bakı

İnnovativ Tədris Mənbələri 2012 - disk (CD-ROM)

30

ldquoYubilyar xarici yazıccedilılarrdquo Xarici yubilyar yazıccedilıların

yubileyi muumlnasibəti ilə respublikada fəaliyyət goumlstərən

MKS-nin uşaq şoumlbələri uumlccediluumln hazırlanmış vəsait

Kompyuter yığımı

Nərgiz Məcidova

UumlnvanAZ-1022 Bakı şəh SVurğun kuumlccedil88

E-mail childlibbakuyahoocom

URL wwwclbaz

FKoumlccedilərli adına Respublika

Uşaq Kitabxanasında

ccedilap olunmuşdur

Sifariş

Ccedilapa imzalanmışdır

Tirajı100

Pulsuz

21

uşaqlarla şeir saatı səhnəcik hazırlaya bilərik Şeirdə ana

ayının tənbəl balasının necə qayğısına qalması əzizləməsi

oumlnə ccediləkilir Bu əzizləmə balanın tərbiyəsinin pisləşməsinə

gətirib ccedilıxardır Ccedilarəsiz qalan balanın oumlhdəsindən gələ

bilməyən ana ayı ata ayını işə qatmağa məcbur olur Ata isə

oumlz tədbirini belə goumlruumlr

Ata qəzəblənərək

Bir-iki ccediləkdi ona

Tez oumlzuumlnuuml araya

Atdı əzabkeş ana

Bu şeiri səsli şəkildə nağıl otağında uşaqlara təqdim etmək

olar

ABarto XX əsrin 70-ci illərində Bakıda keccedilirilmiş

ldquoƏdəbiyyatların dostluğu - xalqların dostluğudurrdquo adlı

muumlşavirədə iştirak etmək uumlccediluumln Azərbaycana gəlmiş və

uşaqlarla maraqlı goumlruumlşlər keccedilirmişdir Bir ccedilox əsərləri

dəfələrlə dilimizə tərcuumlmə edilmiş və kuumltləvi tirajla ccedilap

olunmuşdur Əsərləri ldquoŞeirlərrdquo ldquoPinti qızrdquo ldquoKobud ayı

balasırdquo ldquoİpatdırdquo ldquoAğlayan qızrdquo ldquoOyuncaqlarrdquo ldquoMəni də

başa duumlşuumlnrdquo ldquoCcedilinli balası Van Lirdquo və s Bu kitablar

əsasında yubiley sərgisi hazırlaya bilərik

22

Hazırlanmış sərgidə Bartonun şəkillərindən kitablarından

soumlzlərinə yazılmış uşaq mahnılarından istifadə etmək olar

Rus ədəbiyyatı nuumlmayəndəsi Aqniya Barto yaradıcılığına

muumlraciət edərkən onun yaradıcılığının nə qədər uşaqlar

tərəfindən sevildiyini goumlrə bilərik

Uşaqlar Barto yaradıcılığını niyə sevir

Bu başlıqla səhərciklər hazırlamaq həmccedilinin tədbirdə rəy

sorğusu vasitəsilə uşaqların Barto yaradıcılığını nə qədər

bildiklərini oumlyrənmək olar ldquoAqniya Bartordquo yaradıcılığı

poeziyamızın ayrıca bir fəslidir O nəinki goumlzəl şair həm də

goumlzəl vətəndaş hesab edilir ABarto nəinki goumlzəl şeirlərinə

goumlrə həmccedilinin duumlnya uşaqlarını duumlşuumlnduumlyuumlnə goumlrə

sevilirdi Bu məqsədlə kiccedilikyaşlı uşaqlarla ldquoBartonun Uşaq

dilindən tərcuumlmələrirdquo adı altında soumlhbət hazırlamaq olar

Soumlhbəti şairə haqqında məlumatla başlayan kitabxanaccedilı

uşaqlarla birgə muumlxtəlif xalqların uşaqlarının şeirlərini

dinlədikdən sonra onlarla sual-cavab edə bilər Həmccedilinin

tədbir zamanı kitabxanaya gələn uşaqlarla sərgi qarşısında

soumlhbət təşkil etmək olar

Necə olmuşdur ki Barto bu əsərin ərsəyə gəlməsinə nail

olmuşdur

23

- Ccediloxdan uşaq şeirləri toplayan Barto əvvəlcə onları

oumllkələrdən sadəcə oumlzuuml toplayıb gətirirdi Sonra isə fikirləşir

ki yəqin bizim uşaqlarda yer kuumlrəsinin muumlxtəlif guumlşələrində

yaşayan yaşıdlarının ndash ldquobalaca şairlərrdquoin nədən yazdıqlarını

bilmək istəyir və bu şeirləri toplamaq uumlccediluumln o oumllkələrə

səyahətə başlayır ABarto uşaqların dilindən onların

şeirlərini toplayıb şeirə ccedilevirib bizlərə təqdim edir Şair

oumltən əsrin yetmişinci illərində Azərbaycana da səfər edib

buradakı uşaqlarla da goumlruumlşuumlr Bartonun internat evlərinin

uşaqlarının dilindən qələmə aldığı bu şeirlərilə hətta neccedilə-

neccedilə ana oumlz oumlvladına qovuşmuşdur Bax bu boumlyuumlk işlərinə

goumlrə nəinki rus xalqı duumlnya uşaqları Barto yaradıcılığını

ccedilox sevir Bu şeirlər onların həyatı necə goumlrmək istədiklərini

tərrənnuumlm edərək mərhəmət yaxşılıq suumllh və əmin-

amanlıq hissləri ilə zəngindir

ABartonun yaradıcılığı ilə uşaqları daha muumlkəmməl tanış

etmək məqsədilə səhərcik keccedilirmək olar Tədbirdə onun

yaradıcılığından bəhs edən kitab sərgisi qurulur Aparıcı

qonaqları salamlayır Slayd nuumlmayiş edilir Bartonun

şeirlərinə bəstələnmiş uşaq mahnıları səslənir

I aparıcı Ccedilox tərəfli istedada malik Aqniya Barto ccedilox

sevilən uşaq şairi idi O uşaq şeirləri ilə yanaşı xarici

ədəbiyyatın nuumlmayəndələrinin şeirlərini toplayıb tərcuumlmə

etmişdir Hansı ki bu tərcuumlmələr adi olmayıb orijinal

tərcuumlmələr hesab edilirdi Barto yaradıcılığını yada salmaq

uumlccediluumln gəlin onun şeirlərindən bir neccediləsini yada salaq

24

I oxucu Səhərdən axşamacan

Evimizdə mən hər guumln

Hər nə iş goumlruumlrəmsə -

Goumlruumlrəm anam uumlccediluumln

Ondan oumltruuml elə bil

Səhər tezdən dururam

Əl-uumlzuumlmuuml yuyuram

Paltarımı geyirəm

Ccediloumlrəyimi yeyirəm

Oxuyuram dərsimi

Ağıllı uşaq kimi

Goumlstərirəm oumlzuumlmuuml

II aparıcı Bartonun Bolqarıstan haqqında təəssuumlratları isə

belə yaranmışdır

Meşə ilə gedirəm yaxınlıqda uşaqlar nəğmə oxuyurlar

Səsləri cingiltili oumllccediluumlluuml biccedililidir Fikirləşdim yəqin hardasa

pioner duumlşərgəsi var Talaya ccedilıxsam nə goumlrsəm yaxşıdı

Burada Balkan qızları oumlz vətənləri haqqında mahnılar

oxuyur Onların dilindən muumləllifin tərcuumlmə etdiyi ldquoRəssamrdquo

ldquoLovğa guumlldanrdquo ldquoRadopi dağlarırdquo və s şeirləri ccedilox

maraqlıdır

I aparıcı Hissiyatı fərqli olan balaca macarların fikirləri

onları fərqləndirir Barto burada yaşayan 2-ci sinif

şagirdinin hekayəsini şeirə ccedilevirir

Dağların o yanında

Ccedilayın o sahilində

toyuq cuumlcələrini

Yem uumlccediluumln gəzdirir guumlndə

25

Ana balalarına

Tapır zibil topası

Bu cuumlr dadlı yem yerin

Ccedilətin kimsə tapası

Buumltuumln cuumlcələr yaxşı

Bircəsi bəlalıdı

Qəfildən yoxa ccedilıxır

Bilinmir harda qaldı

Axır ki gəlib ccedilıxdı

Tamam hisin iccedilində

Heccedil kim sarı cuumlcəni

goumlrməmişdi bu guumlndə

Bu şeir ətrafında oxucularla səhnəcik hazırlamaq olar

Nağılda balanın ananın soumlzuumlnə qulaq asmadığını nəticədə

hisin iccedilində təşviş iccedilində heccedil nə tapmayıb hinə doumlnduumlyuuml

danışılır Bu nağıl uşaqları hər zaman valideyin soumlzuumlndən

ccedilıxmamağa ccedilağırır Təqauumldccediluuml şeirində isə tənbəl oğlanın

xəyyallarını dilə gətirir

Qonşumuzda

bir oğlan var

Gecə-guumlnduumlz

arzulayar

Nə olaydı indi mən də

Tez ccedilıxaydım təqauumldə

26

Nəyi pisdir axı bunun

Həmin guumlndən

ağasısan oumlz ağlının

Nə xoşbəxtdir

Goumlruumln bizim Vanya dayı

Kefi necə istəyirsə

Yola salır guumlnuuml ayı

Nə vaxt yatır nə vaxt durur ndash

oumlzuuml bilir

Hara gedir Hardan gəlir-

oumlzuuml bilir

Nə məktəbə get deyən var

Nə dərs oxu

Qeyd ABartonun ldquoOyuncaqlarrdquo kitabının bu il 80 yaşı

tamam olur

Bernard Şou -160

Corc Bernard Şou İrland əsilli tanınmış Boumlyuumlk Britaniya

yazıccedilısı dramaturq ədəbiyyat uumlzrə Nobel muumlkafatı laureatı

Uilyam Şekspirdən sonra ingilis teatrının ən məşhur

dramaturqudur İrland dramaturqu və tənqidccedilisi Corc

Bernard Şou Dublində doğulmuşdur Janr və forma

baхımından seccedililən 60-dan ccediloх pyesin muumləllifidir

Yaradıcılığında sosial moumlvzulara daha ccediloх diqqət yetirirdi

Oumlzuumlnuumln də etiraf etdiyi kimi daha ccediloх oхuduğu kitabların ndash

Şekspirin Dikkensin əsərlərinin ldquoMin bir gecərdquo

nağıllarının İncilin təsiri altında formalaşmışdır Anasının

və ailənin dostu dirijor Con Linin təşviqi ilə erkən

27

yaşlarından musiqi ilə maraqlanmış fortepiano ifaccedilılığı

sənətinə yiyələnmişdi

1997-ci ildə dramaturqun ABŞ-da səhnəyə qoyulan

ldquoŞeytanın şagirdirdquo tamaşası Şounu buumltuumln Amerikada

məşhurlaşdırdı 1903-cuuml ildə ABŞ-da maraqla qarşılanan

ldquoKandidrdquo pyesindən sonra artıq İngiltərə də oumlz

dramaturquna sahib durmaq istəyini nuumlmayiş etdirməyə

tələsdi Birinci Duumlnya muumlharibəsi başa ccedilatandan sonra

muumlharibənin itkiləri sarsıntıları sağalmaz yaraları ilə uumlz-

uumlzə qalan cəmiyyət Şounun vətənpərvərlik deyil

insanpərvərlik moumlvqeyinə dəyər verməyə başladı 1925-ci

ildə isə ldquoİdealizm və huumlmanizmlə səciyyələnən

yaradıcılığına muumlstəsna poetik goumlzəlliklə muumlşayiət olunan

satirasına goumlrərdquo Bernard Şou Nobelə layiq goumlruumlldu

Muumlkafatın pul hissəsini isə İsveccedil ədəbiyyatının ingilis dilinə

tərcuumlmə olunması uumlccediluumln yaratdığı fonda keccedilirdi Bu o vaxta

qədər Nobel muumlkafatı tarixində ilk hadisəydi Onun bu

addımını sonradan Boris Pasternak və Jan Pol Sartr

təkrarladı

Nobel medalını qəbul edən Şou muumlkafatın təqdimetmə

mərasimində iştirakdan da qətiyyətlə boyun qaccedilırdı

ldquoPiqmalionrdquo pyesi əsasında ccediləkilən filmə goumlrə Şou 1938-ci

ildə Oskar muumlkafatı qazanıb Bernard Şou həm Nobel həm

də Oskar muumlkafatı alan yeganə yazıccedilıdır

28

Vəsaitin yazılmasında istifadə olunmuş ədəbiyyat

siyahısı

Alman ədəbiyyatı antalogiyası Bakı Şərq-Qərb 2009 -

688 s

Alman ədəbiyyatı ndash B Gənclik 2005 ndash 416 s

(1995-2004 seccedilmələri)

Barto A Seccedililmiş əsərləri Poeziya - Bakı Şərq-Qərb

2007 - 184 s

Baum F Oz oumllkəsinin sehrbazı - Bakı BS Polygraphic

2010 - 108 s

Biccediler-Stou Harriyet Tom dayının daxması Roman - Bakı

APOSTROF 2012 - 480 s

Biccediler-Stou Harriyet Tom dayının daxması roman - Bakı

Altun Kitab 2011 - 128 s

Drayzer T Cenni Herhardt Təkrar nəşr - Bakı Şərq-Qərb

2006 - 360 s

Drayzer T Kerri bacı - Bakı Avrasiya Press 2006 - 472 s

İngilis ədəbiyyatı antologiyası İki cilddə - II cild - Bakı

Şərq-Qərb 2007 - 318 s

Nağıllar - Bakı Ccedilaşıoğlu 2005 - 424 s

Rus ədəbiyyatı antologiyası 2 cilddə - Bakı Avrasiya

Press 2007 - 232 s

Sabitova A ABŞ abolisionist hərəkatı və Harriet Biccediler-

Stou Ali məktəblərin xarici dil fakuumlltələrinin tələbələri

uumlccediluumln dərs vəsaiti - Bakı Muumltərcim 2005 - 136 s

29

Xarici dildə

Bartos-Houmlppner Barbara Das grobe Schnuumlpperle

schulgeschichtenbuch - Muumlnchen Omnibus 2005

Bond M A Bear Bond Paddington Classic adventures of

the bear from Drkest Peru Bond - United Kingdom Harper

Collins Childrens Books 2003 - 159 p

Bond M Paddington adroad Classic adventures of the bear

from Drkest Peru - United Kingdom HarperCollins

Childrens Books 2008 - 144 p

Bond M Paddington at Work Classic adventures of the

bear from Drkest Peru - United Kingdom Harper Collins

Childrens Books 2008 - 160 c

Elektron resurslar

Andersen H X Nağıllar Nağıl Azərbaycan Respublikası

Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi - Elektron mətn - Bakı

İnnovativ Tədris Mənbələri- 2012 - disk (CD-ROM)

Drayzer T Kerri bacı Roman- Elektron mətn - Bakı

İnnovativ Tədris Mənbələri 2012 - disk (CD-ROM)

30

ldquoYubilyar xarici yazıccedilılarrdquo Xarici yubilyar yazıccedilıların

yubileyi muumlnasibəti ilə respublikada fəaliyyət goumlstərən

MKS-nin uşaq şoumlbələri uumlccediluumln hazırlanmış vəsait

Kompyuter yığımı

Nərgiz Məcidova

UumlnvanAZ-1022 Bakı şəh SVurğun kuumlccedil88

E-mail childlibbakuyahoocom

URL wwwclbaz

FKoumlccedilərli adına Respublika

Uşaq Kitabxanasında

ccedilap olunmuşdur

Sifariş

Ccedilapa imzalanmışdır

Tirajı100

Pulsuz

22

Hazırlanmış sərgidə Bartonun şəkillərindən kitablarından

soumlzlərinə yazılmış uşaq mahnılarından istifadə etmək olar

Rus ədəbiyyatı nuumlmayəndəsi Aqniya Barto yaradıcılığına

muumlraciət edərkən onun yaradıcılığının nə qədər uşaqlar

tərəfindən sevildiyini goumlrə bilərik

Uşaqlar Barto yaradıcılığını niyə sevir

Bu başlıqla səhərciklər hazırlamaq həmccedilinin tədbirdə rəy

sorğusu vasitəsilə uşaqların Barto yaradıcılığını nə qədər

bildiklərini oumlyrənmək olar ldquoAqniya Bartordquo yaradıcılığı

poeziyamızın ayrıca bir fəslidir O nəinki goumlzəl şair həm də

goumlzəl vətəndaş hesab edilir ABarto nəinki goumlzəl şeirlərinə

goumlrə həmccedilinin duumlnya uşaqlarını duumlşuumlnduumlyuumlnə goumlrə

sevilirdi Bu məqsədlə kiccedilikyaşlı uşaqlarla ldquoBartonun Uşaq

dilindən tərcuumlmələrirdquo adı altında soumlhbət hazırlamaq olar

Soumlhbəti şairə haqqında məlumatla başlayan kitabxanaccedilı

uşaqlarla birgə muumlxtəlif xalqların uşaqlarının şeirlərini

dinlədikdən sonra onlarla sual-cavab edə bilər Həmccedilinin

tədbir zamanı kitabxanaya gələn uşaqlarla sərgi qarşısında

soumlhbət təşkil etmək olar

Necə olmuşdur ki Barto bu əsərin ərsəyə gəlməsinə nail

olmuşdur

23

- Ccediloxdan uşaq şeirləri toplayan Barto əvvəlcə onları

oumllkələrdən sadəcə oumlzuuml toplayıb gətirirdi Sonra isə fikirləşir

ki yəqin bizim uşaqlarda yer kuumlrəsinin muumlxtəlif guumlşələrində

yaşayan yaşıdlarının ndash ldquobalaca şairlərrdquoin nədən yazdıqlarını

bilmək istəyir və bu şeirləri toplamaq uumlccediluumln o oumllkələrə

səyahətə başlayır ABarto uşaqların dilindən onların

şeirlərini toplayıb şeirə ccedilevirib bizlərə təqdim edir Şair

oumltən əsrin yetmişinci illərində Azərbaycana da səfər edib

buradakı uşaqlarla da goumlruumlşuumlr Bartonun internat evlərinin

uşaqlarının dilindən qələmə aldığı bu şeirlərilə hətta neccedilə-

neccedilə ana oumlz oumlvladına qovuşmuşdur Bax bu boumlyuumlk işlərinə

goumlrə nəinki rus xalqı duumlnya uşaqları Barto yaradıcılığını

ccedilox sevir Bu şeirlər onların həyatı necə goumlrmək istədiklərini

tərrənnuumlm edərək mərhəmət yaxşılıq suumllh və əmin-

amanlıq hissləri ilə zəngindir

ABartonun yaradıcılığı ilə uşaqları daha muumlkəmməl tanış

etmək məqsədilə səhərcik keccedilirmək olar Tədbirdə onun

yaradıcılığından bəhs edən kitab sərgisi qurulur Aparıcı

qonaqları salamlayır Slayd nuumlmayiş edilir Bartonun

şeirlərinə bəstələnmiş uşaq mahnıları səslənir

I aparıcı Ccedilox tərəfli istedada malik Aqniya Barto ccedilox

sevilən uşaq şairi idi O uşaq şeirləri ilə yanaşı xarici

ədəbiyyatın nuumlmayəndələrinin şeirlərini toplayıb tərcuumlmə

etmişdir Hansı ki bu tərcuumlmələr adi olmayıb orijinal

tərcuumlmələr hesab edilirdi Barto yaradıcılığını yada salmaq

uumlccediluumln gəlin onun şeirlərindən bir neccediləsini yada salaq

24

I oxucu Səhərdən axşamacan

Evimizdə mən hər guumln

Hər nə iş goumlruumlrəmsə -

Goumlruumlrəm anam uumlccediluumln

Ondan oumltruuml elə bil

Səhər tezdən dururam

Əl-uumlzuumlmuuml yuyuram

Paltarımı geyirəm

Ccediloumlrəyimi yeyirəm

Oxuyuram dərsimi

Ağıllı uşaq kimi

Goumlstərirəm oumlzuumlmuuml

II aparıcı Bartonun Bolqarıstan haqqında təəssuumlratları isə

belə yaranmışdır

Meşə ilə gedirəm yaxınlıqda uşaqlar nəğmə oxuyurlar

Səsləri cingiltili oumllccediluumlluuml biccedililidir Fikirləşdim yəqin hardasa

pioner duumlşərgəsi var Talaya ccedilıxsam nə goumlrsəm yaxşıdı

Burada Balkan qızları oumlz vətənləri haqqında mahnılar

oxuyur Onların dilindən muumləllifin tərcuumlmə etdiyi ldquoRəssamrdquo

ldquoLovğa guumlldanrdquo ldquoRadopi dağlarırdquo və s şeirləri ccedilox

maraqlıdır

I aparıcı Hissiyatı fərqli olan balaca macarların fikirləri

onları fərqləndirir Barto burada yaşayan 2-ci sinif

şagirdinin hekayəsini şeirə ccedilevirir

Dağların o yanında

Ccedilayın o sahilində

toyuq cuumlcələrini

Yem uumlccediluumln gəzdirir guumlndə

25

Ana balalarına

Tapır zibil topası

Bu cuumlr dadlı yem yerin

Ccedilətin kimsə tapası

Buumltuumln cuumlcələr yaxşı

Bircəsi bəlalıdı

Qəfildən yoxa ccedilıxır

Bilinmir harda qaldı

Axır ki gəlib ccedilıxdı

Tamam hisin iccedilində

Heccedil kim sarı cuumlcəni

goumlrməmişdi bu guumlndə

Bu şeir ətrafında oxucularla səhnəcik hazırlamaq olar

Nağılda balanın ananın soumlzuumlnə qulaq asmadığını nəticədə

hisin iccedilində təşviş iccedilində heccedil nə tapmayıb hinə doumlnduumlyuuml

danışılır Bu nağıl uşaqları hər zaman valideyin soumlzuumlndən

ccedilıxmamağa ccedilağırır Təqauumldccediluuml şeirində isə tənbəl oğlanın

xəyyallarını dilə gətirir

Qonşumuzda

bir oğlan var

Gecə-guumlnduumlz

arzulayar

Nə olaydı indi mən də

Tez ccedilıxaydım təqauumldə

26

Nəyi pisdir axı bunun

Həmin guumlndən

ağasısan oumlz ağlının

Nə xoşbəxtdir

Goumlruumln bizim Vanya dayı

Kefi necə istəyirsə

Yola salır guumlnuuml ayı

Nə vaxt yatır nə vaxt durur ndash

oumlzuuml bilir

Hara gedir Hardan gəlir-

oumlzuuml bilir

Nə məktəbə get deyən var

Nə dərs oxu

Qeyd ABartonun ldquoOyuncaqlarrdquo kitabının bu il 80 yaşı

tamam olur

Bernard Şou -160

Corc Bernard Şou İrland əsilli tanınmış Boumlyuumlk Britaniya

yazıccedilısı dramaturq ədəbiyyat uumlzrə Nobel muumlkafatı laureatı

Uilyam Şekspirdən sonra ingilis teatrının ən məşhur

dramaturqudur İrland dramaturqu və tənqidccedilisi Corc

Bernard Şou Dublində doğulmuşdur Janr və forma

baхımından seccedililən 60-dan ccediloх pyesin muumləllifidir

Yaradıcılığında sosial moumlvzulara daha ccediloх diqqət yetirirdi

Oumlzuumlnuumln də etiraf etdiyi kimi daha ccediloх oхuduğu kitabların ndash

Şekspirin Dikkensin əsərlərinin ldquoMin bir gecərdquo

nağıllarının İncilin təsiri altında formalaşmışdır Anasının

və ailənin dostu dirijor Con Linin təşviqi ilə erkən

27

yaşlarından musiqi ilə maraqlanmış fortepiano ifaccedilılığı

sənətinə yiyələnmişdi

1997-ci ildə dramaturqun ABŞ-da səhnəyə qoyulan

ldquoŞeytanın şagirdirdquo tamaşası Şounu buumltuumln Amerikada

məşhurlaşdırdı 1903-cuuml ildə ABŞ-da maraqla qarşılanan

ldquoKandidrdquo pyesindən sonra artıq İngiltərə də oumlz

dramaturquna sahib durmaq istəyini nuumlmayiş etdirməyə

tələsdi Birinci Duumlnya muumlharibəsi başa ccedilatandan sonra

muumlharibənin itkiləri sarsıntıları sağalmaz yaraları ilə uumlz-

uumlzə qalan cəmiyyət Şounun vətənpərvərlik deyil

insanpərvərlik moumlvqeyinə dəyər verməyə başladı 1925-ci

ildə isə ldquoİdealizm və huumlmanizmlə səciyyələnən

yaradıcılığına muumlstəsna poetik goumlzəlliklə muumlşayiət olunan

satirasına goumlrərdquo Bernard Şou Nobelə layiq goumlruumlldu

Muumlkafatın pul hissəsini isə İsveccedil ədəbiyyatının ingilis dilinə

tərcuumlmə olunması uumlccediluumln yaratdığı fonda keccedilirdi Bu o vaxta

qədər Nobel muumlkafatı tarixində ilk hadisəydi Onun bu

addımını sonradan Boris Pasternak və Jan Pol Sartr

təkrarladı

Nobel medalını qəbul edən Şou muumlkafatın təqdimetmə

mərasimində iştirakdan da qətiyyətlə boyun qaccedilırdı

ldquoPiqmalionrdquo pyesi əsasında ccediləkilən filmə goumlrə Şou 1938-ci

ildə Oskar muumlkafatı qazanıb Bernard Şou həm Nobel həm

də Oskar muumlkafatı alan yeganə yazıccedilıdır

28

Vəsaitin yazılmasında istifadə olunmuş ədəbiyyat

siyahısı

Alman ədəbiyyatı antalogiyası Bakı Şərq-Qərb 2009 -

688 s

Alman ədəbiyyatı ndash B Gənclik 2005 ndash 416 s

(1995-2004 seccedilmələri)

Barto A Seccedililmiş əsərləri Poeziya - Bakı Şərq-Qərb

2007 - 184 s

Baum F Oz oumllkəsinin sehrbazı - Bakı BS Polygraphic

2010 - 108 s

Biccediler-Stou Harriyet Tom dayının daxması Roman - Bakı

APOSTROF 2012 - 480 s

Biccediler-Stou Harriyet Tom dayının daxması roman - Bakı

Altun Kitab 2011 - 128 s

Drayzer T Cenni Herhardt Təkrar nəşr - Bakı Şərq-Qərb

2006 - 360 s

Drayzer T Kerri bacı - Bakı Avrasiya Press 2006 - 472 s

İngilis ədəbiyyatı antologiyası İki cilddə - II cild - Bakı

Şərq-Qərb 2007 - 318 s

Nağıllar - Bakı Ccedilaşıoğlu 2005 - 424 s

Rus ədəbiyyatı antologiyası 2 cilddə - Bakı Avrasiya

Press 2007 - 232 s

Sabitova A ABŞ abolisionist hərəkatı və Harriet Biccediler-

Stou Ali məktəblərin xarici dil fakuumlltələrinin tələbələri

uumlccediluumln dərs vəsaiti - Bakı Muumltərcim 2005 - 136 s

29

Xarici dildə

Bartos-Houmlppner Barbara Das grobe Schnuumlpperle

schulgeschichtenbuch - Muumlnchen Omnibus 2005

Bond M A Bear Bond Paddington Classic adventures of

the bear from Drkest Peru Bond - United Kingdom Harper

Collins Childrens Books 2003 - 159 p

Bond M Paddington adroad Classic adventures of the bear

from Drkest Peru - United Kingdom HarperCollins

Childrens Books 2008 - 144 p

Bond M Paddington at Work Classic adventures of the

bear from Drkest Peru - United Kingdom Harper Collins

Childrens Books 2008 - 160 c

Elektron resurslar

Andersen H X Nağıllar Nağıl Azərbaycan Respublikası

Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi - Elektron mətn - Bakı

İnnovativ Tədris Mənbələri- 2012 - disk (CD-ROM)

Drayzer T Kerri bacı Roman- Elektron mətn - Bakı

İnnovativ Tədris Mənbələri 2012 - disk (CD-ROM)

30

ldquoYubilyar xarici yazıccedilılarrdquo Xarici yubilyar yazıccedilıların

yubileyi muumlnasibəti ilə respublikada fəaliyyət goumlstərən

MKS-nin uşaq şoumlbələri uumlccediluumln hazırlanmış vəsait

Kompyuter yığımı

Nərgiz Məcidova

UumlnvanAZ-1022 Bakı şəh SVurğun kuumlccedil88

E-mail childlibbakuyahoocom

URL wwwclbaz

FKoumlccedilərli adına Respublika

Uşaq Kitabxanasında

ccedilap olunmuşdur

Sifariş

Ccedilapa imzalanmışdır

Tirajı100

Pulsuz

23

- Ccediloxdan uşaq şeirləri toplayan Barto əvvəlcə onları

oumllkələrdən sadəcə oumlzuuml toplayıb gətirirdi Sonra isə fikirləşir

ki yəqin bizim uşaqlarda yer kuumlrəsinin muumlxtəlif guumlşələrində

yaşayan yaşıdlarının ndash ldquobalaca şairlərrdquoin nədən yazdıqlarını

bilmək istəyir və bu şeirləri toplamaq uumlccediluumln o oumllkələrə

səyahətə başlayır ABarto uşaqların dilindən onların

şeirlərini toplayıb şeirə ccedilevirib bizlərə təqdim edir Şair

oumltən əsrin yetmişinci illərində Azərbaycana da səfər edib

buradakı uşaqlarla da goumlruumlşuumlr Bartonun internat evlərinin

uşaqlarının dilindən qələmə aldığı bu şeirlərilə hətta neccedilə-

neccedilə ana oumlz oumlvladına qovuşmuşdur Bax bu boumlyuumlk işlərinə

goumlrə nəinki rus xalqı duumlnya uşaqları Barto yaradıcılığını

ccedilox sevir Bu şeirlər onların həyatı necə goumlrmək istədiklərini

tərrənnuumlm edərək mərhəmət yaxşılıq suumllh və əmin-

amanlıq hissləri ilə zəngindir

ABartonun yaradıcılığı ilə uşaqları daha muumlkəmməl tanış

etmək məqsədilə səhərcik keccedilirmək olar Tədbirdə onun

yaradıcılığından bəhs edən kitab sərgisi qurulur Aparıcı

qonaqları salamlayır Slayd nuumlmayiş edilir Bartonun

şeirlərinə bəstələnmiş uşaq mahnıları səslənir

I aparıcı Ccedilox tərəfli istedada malik Aqniya Barto ccedilox

sevilən uşaq şairi idi O uşaq şeirləri ilə yanaşı xarici

ədəbiyyatın nuumlmayəndələrinin şeirlərini toplayıb tərcuumlmə

etmişdir Hansı ki bu tərcuumlmələr adi olmayıb orijinal

tərcuumlmələr hesab edilirdi Barto yaradıcılığını yada salmaq

uumlccediluumln gəlin onun şeirlərindən bir neccediləsini yada salaq

24

I oxucu Səhərdən axşamacan

Evimizdə mən hər guumln

Hər nə iş goumlruumlrəmsə -

Goumlruumlrəm anam uumlccediluumln

Ondan oumltruuml elə bil

Səhər tezdən dururam

Əl-uumlzuumlmuuml yuyuram

Paltarımı geyirəm

Ccediloumlrəyimi yeyirəm

Oxuyuram dərsimi

Ağıllı uşaq kimi

Goumlstərirəm oumlzuumlmuuml

II aparıcı Bartonun Bolqarıstan haqqında təəssuumlratları isə

belə yaranmışdır

Meşə ilə gedirəm yaxınlıqda uşaqlar nəğmə oxuyurlar

Səsləri cingiltili oumllccediluumlluuml biccedililidir Fikirləşdim yəqin hardasa

pioner duumlşərgəsi var Talaya ccedilıxsam nə goumlrsəm yaxşıdı

Burada Balkan qızları oumlz vətənləri haqqında mahnılar

oxuyur Onların dilindən muumləllifin tərcuumlmə etdiyi ldquoRəssamrdquo

ldquoLovğa guumlldanrdquo ldquoRadopi dağlarırdquo və s şeirləri ccedilox

maraqlıdır

I aparıcı Hissiyatı fərqli olan balaca macarların fikirləri

onları fərqləndirir Barto burada yaşayan 2-ci sinif

şagirdinin hekayəsini şeirə ccedilevirir

Dağların o yanında

Ccedilayın o sahilində

toyuq cuumlcələrini

Yem uumlccediluumln gəzdirir guumlndə

25

Ana balalarına

Tapır zibil topası

Bu cuumlr dadlı yem yerin

Ccedilətin kimsə tapası

Buumltuumln cuumlcələr yaxşı

Bircəsi bəlalıdı

Qəfildən yoxa ccedilıxır

Bilinmir harda qaldı

Axır ki gəlib ccedilıxdı

Tamam hisin iccedilində

Heccedil kim sarı cuumlcəni

goumlrməmişdi bu guumlndə

Bu şeir ətrafında oxucularla səhnəcik hazırlamaq olar

Nağılda balanın ananın soumlzuumlnə qulaq asmadığını nəticədə

hisin iccedilində təşviş iccedilində heccedil nə tapmayıb hinə doumlnduumlyuuml

danışılır Bu nağıl uşaqları hər zaman valideyin soumlzuumlndən

ccedilıxmamağa ccedilağırır Təqauumldccediluuml şeirində isə tənbəl oğlanın

xəyyallarını dilə gətirir

Qonşumuzda

bir oğlan var

Gecə-guumlnduumlz

arzulayar

Nə olaydı indi mən də

Tez ccedilıxaydım təqauumldə

26

Nəyi pisdir axı bunun

Həmin guumlndən

ağasısan oumlz ağlının

Nə xoşbəxtdir

Goumlruumln bizim Vanya dayı

Kefi necə istəyirsə

Yola salır guumlnuuml ayı

Nə vaxt yatır nə vaxt durur ndash

oumlzuuml bilir

Hara gedir Hardan gəlir-

oumlzuuml bilir

Nə məktəbə get deyən var

Nə dərs oxu

Qeyd ABartonun ldquoOyuncaqlarrdquo kitabının bu il 80 yaşı

tamam olur

Bernard Şou -160

Corc Bernard Şou İrland əsilli tanınmış Boumlyuumlk Britaniya

yazıccedilısı dramaturq ədəbiyyat uumlzrə Nobel muumlkafatı laureatı

Uilyam Şekspirdən sonra ingilis teatrının ən məşhur

dramaturqudur İrland dramaturqu və tənqidccedilisi Corc

Bernard Şou Dublində doğulmuşdur Janr və forma

baхımından seccedililən 60-dan ccediloх pyesin muumləllifidir

Yaradıcılığında sosial moumlvzulara daha ccediloх diqqət yetirirdi

Oumlzuumlnuumln də etiraf etdiyi kimi daha ccediloх oхuduğu kitabların ndash

Şekspirin Dikkensin əsərlərinin ldquoMin bir gecərdquo

nağıllarının İncilin təsiri altında formalaşmışdır Anasının

və ailənin dostu dirijor Con Linin təşviqi ilə erkən

27

yaşlarından musiqi ilə maraqlanmış fortepiano ifaccedilılığı

sənətinə yiyələnmişdi

1997-ci ildə dramaturqun ABŞ-da səhnəyə qoyulan

ldquoŞeytanın şagirdirdquo tamaşası Şounu buumltuumln Amerikada

məşhurlaşdırdı 1903-cuuml ildə ABŞ-da maraqla qarşılanan

ldquoKandidrdquo pyesindən sonra artıq İngiltərə də oumlz

dramaturquna sahib durmaq istəyini nuumlmayiş etdirməyə

tələsdi Birinci Duumlnya muumlharibəsi başa ccedilatandan sonra

muumlharibənin itkiləri sarsıntıları sağalmaz yaraları ilə uumlz-

uumlzə qalan cəmiyyət Şounun vətənpərvərlik deyil

insanpərvərlik moumlvqeyinə dəyər verməyə başladı 1925-ci

ildə isə ldquoİdealizm və huumlmanizmlə səciyyələnən

yaradıcılığına muumlstəsna poetik goumlzəlliklə muumlşayiət olunan

satirasına goumlrərdquo Bernard Şou Nobelə layiq goumlruumlldu

Muumlkafatın pul hissəsini isə İsveccedil ədəbiyyatının ingilis dilinə

tərcuumlmə olunması uumlccediluumln yaratdığı fonda keccedilirdi Bu o vaxta

qədər Nobel muumlkafatı tarixində ilk hadisəydi Onun bu

addımını sonradan Boris Pasternak və Jan Pol Sartr

təkrarladı

Nobel medalını qəbul edən Şou muumlkafatın təqdimetmə

mərasimində iştirakdan da qətiyyətlə boyun qaccedilırdı

ldquoPiqmalionrdquo pyesi əsasında ccediləkilən filmə goumlrə Şou 1938-ci

ildə Oskar muumlkafatı qazanıb Bernard Şou həm Nobel həm

də Oskar muumlkafatı alan yeganə yazıccedilıdır

28

Vəsaitin yazılmasında istifadə olunmuş ədəbiyyat

siyahısı

Alman ədəbiyyatı antalogiyası Bakı Şərq-Qərb 2009 -

688 s

Alman ədəbiyyatı ndash B Gənclik 2005 ndash 416 s

(1995-2004 seccedilmələri)

Barto A Seccedililmiş əsərləri Poeziya - Bakı Şərq-Qərb

2007 - 184 s

Baum F Oz oumllkəsinin sehrbazı - Bakı BS Polygraphic

2010 - 108 s

Biccediler-Stou Harriyet Tom dayının daxması Roman - Bakı

APOSTROF 2012 - 480 s

Biccediler-Stou Harriyet Tom dayının daxması roman - Bakı

Altun Kitab 2011 - 128 s

Drayzer T Cenni Herhardt Təkrar nəşr - Bakı Şərq-Qərb

2006 - 360 s

Drayzer T Kerri bacı - Bakı Avrasiya Press 2006 - 472 s

İngilis ədəbiyyatı antologiyası İki cilddə - II cild - Bakı

Şərq-Qərb 2007 - 318 s

Nağıllar - Bakı Ccedilaşıoğlu 2005 - 424 s

Rus ədəbiyyatı antologiyası 2 cilddə - Bakı Avrasiya

Press 2007 - 232 s

Sabitova A ABŞ abolisionist hərəkatı və Harriet Biccediler-

Stou Ali məktəblərin xarici dil fakuumlltələrinin tələbələri

uumlccediluumln dərs vəsaiti - Bakı Muumltərcim 2005 - 136 s

29

Xarici dildə

Bartos-Houmlppner Barbara Das grobe Schnuumlpperle

schulgeschichtenbuch - Muumlnchen Omnibus 2005

Bond M A Bear Bond Paddington Classic adventures of

the bear from Drkest Peru Bond - United Kingdom Harper

Collins Childrens Books 2003 - 159 p

Bond M Paddington adroad Classic adventures of the bear

from Drkest Peru - United Kingdom HarperCollins

Childrens Books 2008 - 144 p

Bond M Paddington at Work Classic adventures of the

bear from Drkest Peru - United Kingdom Harper Collins

Childrens Books 2008 - 160 c

Elektron resurslar

Andersen H X Nağıllar Nağıl Azərbaycan Respublikası

Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi - Elektron mətn - Bakı

İnnovativ Tədris Mənbələri- 2012 - disk (CD-ROM)

Drayzer T Kerri bacı Roman- Elektron mətn - Bakı

İnnovativ Tədris Mənbələri 2012 - disk (CD-ROM)

30

ldquoYubilyar xarici yazıccedilılarrdquo Xarici yubilyar yazıccedilıların

yubileyi muumlnasibəti ilə respublikada fəaliyyət goumlstərən

MKS-nin uşaq şoumlbələri uumlccediluumln hazırlanmış vəsait

Kompyuter yığımı

Nərgiz Məcidova

UumlnvanAZ-1022 Bakı şəh SVurğun kuumlccedil88

E-mail childlibbakuyahoocom

URL wwwclbaz

FKoumlccedilərli adına Respublika

Uşaq Kitabxanasında

ccedilap olunmuşdur

Sifariş

Ccedilapa imzalanmışdır

Tirajı100

Pulsuz

24

I oxucu Səhərdən axşamacan

Evimizdə mən hər guumln

Hər nə iş goumlruumlrəmsə -

Goumlruumlrəm anam uumlccediluumln

Ondan oumltruuml elə bil

Səhər tezdən dururam

Əl-uumlzuumlmuuml yuyuram

Paltarımı geyirəm

Ccediloumlrəyimi yeyirəm

Oxuyuram dərsimi

Ağıllı uşaq kimi

Goumlstərirəm oumlzuumlmuuml

II aparıcı Bartonun Bolqarıstan haqqında təəssuumlratları isə

belə yaranmışdır

Meşə ilə gedirəm yaxınlıqda uşaqlar nəğmə oxuyurlar

Səsləri cingiltili oumllccediluumlluuml biccedililidir Fikirləşdim yəqin hardasa

pioner duumlşərgəsi var Talaya ccedilıxsam nə goumlrsəm yaxşıdı

Burada Balkan qızları oumlz vətənləri haqqında mahnılar

oxuyur Onların dilindən muumləllifin tərcuumlmə etdiyi ldquoRəssamrdquo

ldquoLovğa guumlldanrdquo ldquoRadopi dağlarırdquo və s şeirləri ccedilox

maraqlıdır

I aparıcı Hissiyatı fərqli olan balaca macarların fikirləri

onları fərqləndirir Barto burada yaşayan 2-ci sinif

şagirdinin hekayəsini şeirə ccedilevirir

Dağların o yanında

Ccedilayın o sahilində

toyuq cuumlcələrini

Yem uumlccediluumln gəzdirir guumlndə

25

Ana balalarına

Tapır zibil topası

Bu cuumlr dadlı yem yerin

Ccedilətin kimsə tapası

Buumltuumln cuumlcələr yaxşı

Bircəsi bəlalıdı

Qəfildən yoxa ccedilıxır

Bilinmir harda qaldı

Axır ki gəlib ccedilıxdı

Tamam hisin iccedilində

Heccedil kim sarı cuumlcəni

goumlrməmişdi bu guumlndə

Bu şeir ətrafında oxucularla səhnəcik hazırlamaq olar

Nağılda balanın ananın soumlzuumlnə qulaq asmadığını nəticədə

hisin iccedilində təşviş iccedilində heccedil nə tapmayıb hinə doumlnduumlyuuml

danışılır Bu nağıl uşaqları hər zaman valideyin soumlzuumlndən

ccedilıxmamağa ccedilağırır Təqauumldccediluuml şeirində isə tənbəl oğlanın

xəyyallarını dilə gətirir

Qonşumuzda

bir oğlan var

Gecə-guumlnduumlz

arzulayar

Nə olaydı indi mən də

Tez ccedilıxaydım təqauumldə

26

Nəyi pisdir axı bunun

Həmin guumlndən

ağasısan oumlz ağlının

Nə xoşbəxtdir

Goumlruumln bizim Vanya dayı

Kefi necə istəyirsə

Yola salır guumlnuuml ayı

Nə vaxt yatır nə vaxt durur ndash

oumlzuuml bilir

Hara gedir Hardan gəlir-

oumlzuuml bilir

Nə məktəbə get deyən var

Nə dərs oxu

Qeyd ABartonun ldquoOyuncaqlarrdquo kitabının bu il 80 yaşı

tamam olur

Bernard Şou -160

Corc Bernard Şou İrland əsilli tanınmış Boumlyuumlk Britaniya

yazıccedilısı dramaturq ədəbiyyat uumlzrə Nobel muumlkafatı laureatı

Uilyam Şekspirdən sonra ingilis teatrının ən məşhur

dramaturqudur İrland dramaturqu və tənqidccedilisi Corc

Bernard Şou Dublində doğulmuşdur Janr və forma

baхımından seccedililən 60-dan ccediloх pyesin muumləllifidir

Yaradıcılığında sosial moumlvzulara daha ccediloх diqqət yetirirdi

Oumlzuumlnuumln də etiraf etdiyi kimi daha ccediloх oхuduğu kitabların ndash

Şekspirin Dikkensin əsərlərinin ldquoMin bir gecərdquo

nağıllarının İncilin təsiri altında formalaşmışdır Anasının

və ailənin dostu dirijor Con Linin təşviqi ilə erkən

27

yaşlarından musiqi ilə maraqlanmış fortepiano ifaccedilılığı

sənətinə yiyələnmişdi

1997-ci ildə dramaturqun ABŞ-da səhnəyə qoyulan

ldquoŞeytanın şagirdirdquo tamaşası Şounu buumltuumln Amerikada

məşhurlaşdırdı 1903-cuuml ildə ABŞ-da maraqla qarşılanan

ldquoKandidrdquo pyesindən sonra artıq İngiltərə də oumlz

dramaturquna sahib durmaq istəyini nuumlmayiş etdirməyə

tələsdi Birinci Duumlnya muumlharibəsi başa ccedilatandan sonra

muumlharibənin itkiləri sarsıntıları sağalmaz yaraları ilə uumlz-

uumlzə qalan cəmiyyət Şounun vətənpərvərlik deyil

insanpərvərlik moumlvqeyinə dəyər verməyə başladı 1925-ci

ildə isə ldquoİdealizm və huumlmanizmlə səciyyələnən

yaradıcılığına muumlstəsna poetik goumlzəlliklə muumlşayiət olunan

satirasına goumlrərdquo Bernard Şou Nobelə layiq goumlruumlldu

Muumlkafatın pul hissəsini isə İsveccedil ədəbiyyatının ingilis dilinə

tərcuumlmə olunması uumlccediluumln yaratdığı fonda keccedilirdi Bu o vaxta

qədər Nobel muumlkafatı tarixində ilk hadisəydi Onun bu

addımını sonradan Boris Pasternak və Jan Pol Sartr

təkrarladı

Nobel medalını qəbul edən Şou muumlkafatın təqdimetmə

mərasimində iştirakdan da qətiyyətlə boyun qaccedilırdı

ldquoPiqmalionrdquo pyesi əsasında ccediləkilən filmə goumlrə Şou 1938-ci

ildə Oskar muumlkafatı qazanıb Bernard Şou həm Nobel həm

də Oskar muumlkafatı alan yeganə yazıccedilıdır

28

Vəsaitin yazılmasında istifadə olunmuş ədəbiyyat

siyahısı

Alman ədəbiyyatı antalogiyası Bakı Şərq-Qərb 2009 -

688 s

Alman ədəbiyyatı ndash B Gənclik 2005 ndash 416 s

(1995-2004 seccedilmələri)

Barto A Seccedililmiş əsərləri Poeziya - Bakı Şərq-Qərb

2007 - 184 s

Baum F Oz oumllkəsinin sehrbazı - Bakı BS Polygraphic

2010 - 108 s

Biccediler-Stou Harriyet Tom dayının daxması Roman - Bakı

APOSTROF 2012 - 480 s

Biccediler-Stou Harriyet Tom dayının daxması roman - Bakı

Altun Kitab 2011 - 128 s

Drayzer T Cenni Herhardt Təkrar nəşr - Bakı Şərq-Qərb

2006 - 360 s

Drayzer T Kerri bacı - Bakı Avrasiya Press 2006 - 472 s

İngilis ədəbiyyatı antologiyası İki cilddə - II cild - Bakı

Şərq-Qərb 2007 - 318 s

Nağıllar - Bakı Ccedilaşıoğlu 2005 - 424 s

Rus ədəbiyyatı antologiyası 2 cilddə - Bakı Avrasiya

Press 2007 - 232 s

Sabitova A ABŞ abolisionist hərəkatı və Harriet Biccediler-

Stou Ali məktəblərin xarici dil fakuumlltələrinin tələbələri

uumlccediluumln dərs vəsaiti - Bakı Muumltərcim 2005 - 136 s

29

Xarici dildə

Bartos-Houmlppner Barbara Das grobe Schnuumlpperle

schulgeschichtenbuch - Muumlnchen Omnibus 2005

Bond M A Bear Bond Paddington Classic adventures of

the bear from Drkest Peru Bond - United Kingdom Harper

Collins Childrens Books 2003 - 159 p

Bond M Paddington adroad Classic adventures of the bear

from Drkest Peru - United Kingdom HarperCollins

Childrens Books 2008 - 144 p

Bond M Paddington at Work Classic adventures of the

bear from Drkest Peru - United Kingdom Harper Collins

Childrens Books 2008 - 160 c

Elektron resurslar

Andersen H X Nağıllar Nağıl Azərbaycan Respublikası

Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi - Elektron mətn - Bakı

İnnovativ Tədris Mənbələri- 2012 - disk (CD-ROM)

Drayzer T Kerri bacı Roman- Elektron mətn - Bakı

İnnovativ Tədris Mənbələri 2012 - disk (CD-ROM)

30

ldquoYubilyar xarici yazıccedilılarrdquo Xarici yubilyar yazıccedilıların

yubileyi muumlnasibəti ilə respublikada fəaliyyət goumlstərən

MKS-nin uşaq şoumlbələri uumlccediluumln hazırlanmış vəsait

Kompyuter yığımı

Nərgiz Məcidova

UumlnvanAZ-1022 Bakı şəh SVurğun kuumlccedil88

E-mail childlibbakuyahoocom

URL wwwclbaz

FKoumlccedilərli adına Respublika

Uşaq Kitabxanasında

ccedilap olunmuşdur

Sifariş

Ccedilapa imzalanmışdır

Tirajı100

Pulsuz

25

Ana balalarına

Tapır zibil topası

Bu cuumlr dadlı yem yerin

Ccedilətin kimsə tapası

Buumltuumln cuumlcələr yaxşı

Bircəsi bəlalıdı

Qəfildən yoxa ccedilıxır

Bilinmir harda qaldı

Axır ki gəlib ccedilıxdı

Tamam hisin iccedilində

Heccedil kim sarı cuumlcəni

goumlrməmişdi bu guumlndə

Bu şeir ətrafında oxucularla səhnəcik hazırlamaq olar

Nağılda balanın ananın soumlzuumlnə qulaq asmadığını nəticədə

hisin iccedilində təşviş iccedilində heccedil nə tapmayıb hinə doumlnduumlyuuml

danışılır Bu nağıl uşaqları hər zaman valideyin soumlzuumlndən

ccedilıxmamağa ccedilağırır Təqauumldccediluuml şeirində isə tənbəl oğlanın

xəyyallarını dilə gətirir

Qonşumuzda

bir oğlan var

Gecə-guumlnduumlz

arzulayar

Nə olaydı indi mən də

Tez ccedilıxaydım təqauumldə

26

Nəyi pisdir axı bunun

Həmin guumlndən

ağasısan oumlz ağlının

Nə xoşbəxtdir

Goumlruumln bizim Vanya dayı

Kefi necə istəyirsə

Yola salır guumlnuuml ayı

Nə vaxt yatır nə vaxt durur ndash

oumlzuuml bilir

Hara gedir Hardan gəlir-

oumlzuuml bilir

Nə məktəbə get deyən var

Nə dərs oxu

Qeyd ABartonun ldquoOyuncaqlarrdquo kitabının bu il 80 yaşı

tamam olur

Bernard Şou -160

Corc Bernard Şou İrland əsilli tanınmış Boumlyuumlk Britaniya

yazıccedilısı dramaturq ədəbiyyat uumlzrə Nobel muumlkafatı laureatı

Uilyam Şekspirdən sonra ingilis teatrının ən məşhur

dramaturqudur İrland dramaturqu və tənqidccedilisi Corc

Bernard Şou Dublində doğulmuşdur Janr və forma

baхımından seccedililən 60-dan ccediloх pyesin muumləllifidir

Yaradıcılığında sosial moumlvzulara daha ccediloх diqqət yetirirdi

Oumlzuumlnuumln də etiraf etdiyi kimi daha ccediloх oхuduğu kitabların ndash

Şekspirin Dikkensin əsərlərinin ldquoMin bir gecərdquo

nağıllarının İncilin təsiri altında formalaşmışdır Anasının

və ailənin dostu dirijor Con Linin təşviqi ilə erkən

27

yaşlarından musiqi ilə maraqlanmış fortepiano ifaccedilılığı

sənətinə yiyələnmişdi

1997-ci ildə dramaturqun ABŞ-da səhnəyə qoyulan

ldquoŞeytanın şagirdirdquo tamaşası Şounu buumltuumln Amerikada

məşhurlaşdırdı 1903-cuuml ildə ABŞ-da maraqla qarşılanan

ldquoKandidrdquo pyesindən sonra artıq İngiltərə də oumlz

dramaturquna sahib durmaq istəyini nuumlmayiş etdirməyə

tələsdi Birinci Duumlnya muumlharibəsi başa ccedilatandan sonra

muumlharibənin itkiləri sarsıntıları sağalmaz yaraları ilə uumlz-

uumlzə qalan cəmiyyət Şounun vətənpərvərlik deyil

insanpərvərlik moumlvqeyinə dəyər verməyə başladı 1925-ci

ildə isə ldquoİdealizm və huumlmanizmlə səciyyələnən

yaradıcılığına muumlstəsna poetik goumlzəlliklə muumlşayiət olunan

satirasına goumlrərdquo Bernard Şou Nobelə layiq goumlruumlldu

Muumlkafatın pul hissəsini isə İsveccedil ədəbiyyatının ingilis dilinə

tərcuumlmə olunması uumlccediluumln yaratdığı fonda keccedilirdi Bu o vaxta

qədər Nobel muumlkafatı tarixində ilk hadisəydi Onun bu

addımını sonradan Boris Pasternak və Jan Pol Sartr

təkrarladı

Nobel medalını qəbul edən Şou muumlkafatın təqdimetmə

mərasimində iştirakdan da qətiyyətlə boyun qaccedilırdı

ldquoPiqmalionrdquo pyesi əsasında ccediləkilən filmə goumlrə Şou 1938-ci

ildə Oskar muumlkafatı qazanıb Bernard Şou həm Nobel həm

də Oskar muumlkafatı alan yeganə yazıccedilıdır

28

Vəsaitin yazılmasında istifadə olunmuş ədəbiyyat

siyahısı

Alman ədəbiyyatı antalogiyası Bakı Şərq-Qərb 2009 -

688 s

Alman ədəbiyyatı ndash B Gənclik 2005 ndash 416 s

(1995-2004 seccedilmələri)

Barto A Seccedililmiş əsərləri Poeziya - Bakı Şərq-Qərb

2007 - 184 s

Baum F Oz oumllkəsinin sehrbazı - Bakı BS Polygraphic

2010 - 108 s

Biccediler-Stou Harriyet Tom dayının daxması Roman - Bakı

APOSTROF 2012 - 480 s

Biccediler-Stou Harriyet Tom dayının daxması roman - Bakı

Altun Kitab 2011 - 128 s

Drayzer T Cenni Herhardt Təkrar nəşr - Bakı Şərq-Qərb

2006 - 360 s

Drayzer T Kerri bacı - Bakı Avrasiya Press 2006 - 472 s

İngilis ədəbiyyatı antologiyası İki cilddə - II cild - Bakı

Şərq-Qərb 2007 - 318 s

Nağıllar - Bakı Ccedilaşıoğlu 2005 - 424 s

Rus ədəbiyyatı antologiyası 2 cilddə - Bakı Avrasiya

Press 2007 - 232 s

Sabitova A ABŞ abolisionist hərəkatı və Harriet Biccediler-

Stou Ali məktəblərin xarici dil fakuumlltələrinin tələbələri

uumlccediluumln dərs vəsaiti - Bakı Muumltərcim 2005 - 136 s

29

Xarici dildə

Bartos-Houmlppner Barbara Das grobe Schnuumlpperle

schulgeschichtenbuch - Muumlnchen Omnibus 2005

Bond M A Bear Bond Paddington Classic adventures of

the bear from Drkest Peru Bond - United Kingdom Harper

Collins Childrens Books 2003 - 159 p

Bond M Paddington adroad Classic adventures of the bear

from Drkest Peru - United Kingdom HarperCollins

Childrens Books 2008 - 144 p

Bond M Paddington at Work Classic adventures of the

bear from Drkest Peru - United Kingdom Harper Collins

Childrens Books 2008 - 160 c

Elektron resurslar

Andersen H X Nağıllar Nağıl Azərbaycan Respublikası

Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi - Elektron mətn - Bakı

İnnovativ Tədris Mənbələri- 2012 - disk (CD-ROM)

Drayzer T Kerri bacı Roman- Elektron mətn - Bakı

İnnovativ Tədris Mənbələri 2012 - disk (CD-ROM)

30

ldquoYubilyar xarici yazıccedilılarrdquo Xarici yubilyar yazıccedilıların

yubileyi muumlnasibəti ilə respublikada fəaliyyət goumlstərən

MKS-nin uşaq şoumlbələri uumlccediluumln hazırlanmış vəsait

Kompyuter yığımı

Nərgiz Məcidova

UumlnvanAZ-1022 Bakı şəh SVurğun kuumlccedil88

E-mail childlibbakuyahoocom

URL wwwclbaz

FKoumlccedilərli adına Respublika

Uşaq Kitabxanasında

ccedilap olunmuşdur

Sifariş

Ccedilapa imzalanmışdır

Tirajı100

Pulsuz

26

Nəyi pisdir axı bunun

Həmin guumlndən

ağasısan oumlz ağlının

Nə xoşbəxtdir

Goumlruumln bizim Vanya dayı

Kefi necə istəyirsə

Yola salır guumlnuuml ayı

Nə vaxt yatır nə vaxt durur ndash

oumlzuuml bilir

Hara gedir Hardan gəlir-

oumlzuuml bilir

Nə məktəbə get deyən var

Nə dərs oxu

Qeyd ABartonun ldquoOyuncaqlarrdquo kitabının bu il 80 yaşı

tamam olur

Bernard Şou -160

Corc Bernard Şou İrland əsilli tanınmış Boumlyuumlk Britaniya

yazıccedilısı dramaturq ədəbiyyat uumlzrə Nobel muumlkafatı laureatı

Uilyam Şekspirdən sonra ingilis teatrının ən məşhur

dramaturqudur İrland dramaturqu və tənqidccedilisi Corc

Bernard Şou Dublində doğulmuşdur Janr və forma

baхımından seccedililən 60-dan ccediloх pyesin muumləllifidir

Yaradıcılığında sosial moumlvzulara daha ccediloх diqqət yetirirdi

Oumlzuumlnuumln də etiraf etdiyi kimi daha ccediloх oхuduğu kitabların ndash

Şekspirin Dikkensin əsərlərinin ldquoMin bir gecərdquo

nağıllarının İncilin təsiri altında formalaşmışdır Anasının

və ailənin dostu dirijor Con Linin təşviqi ilə erkən

27

yaşlarından musiqi ilə maraqlanmış fortepiano ifaccedilılığı

sənətinə yiyələnmişdi

1997-ci ildə dramaturqun ABŞ-da səhnəyə qoyulan

ldquoŞeytanın şagirdirdquo tamaşası Şounu buumltuumln Amerikada

məşhurlaşdırdı 1903-cuuml ildə ABŞ-da maraqla qarşılanan

ldquoKandidrdquo pyesindən sonra artıq İngiltərə də oumlz

dramaturquna sahib durmaq istəyini nuumlmayiş etdirməyə

tələsdi Birinci Duumlnya muumlharibəsi başa ccedilatandan sonra

muumlharibənin itkiləri sarsıntıları sağalmaz yaraları ilə uumlz-

uumlzə qalan cəmiyyət Şounun vətənpərvərlik deyil

insanpərvərlik moumlvqeyinə dəyər verməyə başladı 1925-ci

ildə isə ldquoİdealizm və huumlmanizmlə səciyyələnən

yaradıcılığına muumlstəsna poetik goumlzəlliklə muumlşayiət olunan

satirasına goumlrərdquo Bernard Şou Nobelə layiq goumlruumlldu

Muumlkafatın pul hissəsini isə İsveccedil ədəbiyyatının ingilis dilinə

tərcuumlmə olunması uumlccediluumln yaratdığı fonda keccedilirdi Bu o vaxta

qədər Nobel muumlkafatı tarixində ilk hadisəydi Onun bu

addımını sonradan Boris Pasternak və Jan Pol Sartr

təkrarladı

Nobel medalını qəbul edən Şou muumlkafatın təqdimetmə

mərasimində iştirakdan da qətiyyətlə boyun qaccedilırdı

ldquoPiqmalionrdquo pyesi əsasında ccediləkilən filmə goumlrə Şou 1938-ci

ildə Oskar muumlkafatı qazanıb Bernard Şou həm Nobel həm

də Oskar muumlkafatı alan yeganə yazıccedilıdır

28

Vəsaitin yazılmasında istifadə olunmuş ədəbiyyat

siyahısı

Alman ədəbiyyatı antalogiyası Bakı Şərq-Qərb 2009 -

688 s

Alman ədəbiyyatı ndash B Gənclik 2005 ndash 416 s

(1995-2004 seccedilmələri)

Barto A Seccedililmiş əsərləri Poeziya - Bakı Şərq-Qərb

2007 - 184 s

Baum F Oz oumllkəsinin sehrbazı - Bakı BS Polygraphic

2010 - 108 s

Biccediler-Stou Harriyet Tom dayının daxması Roman - Bakı

APOSTROF 2012 - 480 s

Biccediler-Stou Harriyet Tom dayının daxması roman - Bakı

Altun Kitab 2011 - 128 s

Drayzer T Cenni Herhardt Təkrar nəşr - Bakı Şərq-Qərb

2006 - 360 s

Drayzer T Kerri bacı - Bakı Avrasiya Press 2006 - 472 s

İngilis ədəbiyyatı antologiyası İki cilddə - II cild - Bakı

Şərq-Qərb 2007 - 318 s

Nağıllar - Bakı Ccedilaşıoğlu 2005 - 424 s

Rus ədəbiyyatı antologiyası 2 cilddə - Bakı Avrasiya

Press 2007 - 232 s

Sabitova A ABŞ abolisionist hərəkatı və Harriet Biccediler-

Stou Ali məktəblərin xarici dil fakuumlltələrinin tələbələri

uumlccediluumln dərs vəsaiti - Bakı Muumltərcim 2005 - 136 s

29

Xarici dildə

Bartos-Houmlppner Barbara Das grobe Schnuumlpperle

schulgeschichtenbuch - Muumlnchen Omnibus 2005

Bond M A Bear Bond Paddington Classic adventures of

the bear from Drkest Peru Bond - United Kingdom Harper

Collins Childrens Books 2003 - 159 p

Bond M Paddington adroad Classic adventures of the bear

from Drkest Peru - United Kingdom HarperCollins

Childrens Books 2008 - 144 p

Bond M Paddington at Work Classic adventures of the

bear from Drkest Peru - United Kingdom Harper Collins

Childrens Books 2008 - 160 c

Elektron resurslar

Andersen H X Nağıllar Nağıl Azərbaycan Respublikası

Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi - Elektron mətn - Bakı

İnnovativ Tədris Mənbələri- 2012 - disk (CD-ROM)

Drayzer T Kerri bacı Roman- Elektron mətn - Bakı

İnnovativ Tədris Mənbələri 2012 - disk (CD-ROM)

30

ldquoYubilyar xarici yazıccedilılarrdquo Xarici yubilyar yazıccedilıların

yubileyi muumlnasibəti ilə respublikada fəaliyyət goumlstərən

MKS-nin uşaq şoumlbələri uumlccediluumln hazırlanmış vəsait

Kompyuter yığımı

Nərgiz Məcidova

UumlnvanAZ-1022 Bakı şəh SVurğun kuumlccedil88

E-mail childlibbakuyahoocom

URL wwwclbaz

FKoumlccedilərli adına Respublika

Uşaq Kitabxanasında

ccedilap olunmuşdur

Sifariş

Ccedilapa imzalanmışdır

Tirajı100

Pulsuz

27

yaşlarından musiqi ilə maraqlanmış fortepiano ifaccedilılığı

sənətinə yiyələnmişdi

1997-ci ildə dramaturqun ABŞ-da səhnəyə qoyulan

ldquoŞeytanın şagirdirdquo tamaşası Şounu buumltuumln Amerikada

məşhurlaşdırdı 1903-cuuml ildə ABŞ-da maraqla qarşılanan

ldquoKandidrdquo pyesindən sonra artıq İngiltərə də oumlz

dramaturquna sahib durmaq istəyini nuumlmayiş etdirməyə

tələsdi Birinci Duumlnya muumlharibəsi başa ccedilatandan sonra

muumlharibənin itkiləri sarsıntıları sağalmaz yaraları ilə uumlz-

uumlzə qalan cəmiyyət Şounun vətənpərvərlik deyil

insanpərvərlik moumlvqeyinə dəyər verməyə başladı 1925-ci

ildə isə ldquoİdealizm və huumlmanizmlə səciyyələnən

yaradıcılığına muumlstəsna poetik goumlzəlliklə muumlşayiət olunan

satirasına goumlrərdquo Bernard Şou Nobelə layiq goumlruumlldu

Muumlkafatın pul hissəsini isə İsveccedil ədəbiyyatının ingilis dilinə

tərcuumlmə olunması uumlccediluumln yaratdığı fonda keccedilirdi Bu o vaxta

qədər Nobel muumlkafatı tarixində ilk hadisəydi Onun bu

addımını sonradan Boris Pasternak və Jan Pol Sartr

təkrarladı

Nobel medalını qəbul edən Şou muumlkafatın təqdimetmə

mərasimində iştirakdan da qətiyyətlə boyun qaccedilırdı

ldquoPiqmalionrdquo pyesi əsasında ccediləkilən filmə goumlrə Şou 1938-ci

ildə Oskar muumlkafatı qazanıb Bernard Şou həm Nobel həm

də Oskar muumlkafatı alan yeganə yazıccedilıdır

28

Vəsaitin yazılmasında istifadə olunmuş ədəbiyyat

siyahısı

Alman ədəbiyyatı antalogiyası Bakı Şərq-Qərb 2009 -

688 s

Alman ədəbiyyatı ndash B Gənclik 2005 ndash 416 s

(1995-2004 seccedilmələri)

Barto A Seccedililmiş əsərləri Poeziya - Bakı Şərq-Qərb

2007 - 184 s

Baum F Oz oumllkəsinin sehrbazı - Bakı BS Polygraphic

2010 - 108 s

Biccediler-Stou Harriyet Tom dayının daxması Roman - Bakı

APOSTROF 2012 - 480 s

Biccediler-Stou Harriyet Tom dayının daxması roman - Bakı

Altun Kitab 2011 - 128 s

Drayzer T Cenni Herhardt Təkrar nəşr - Bakı Şərq-Qərb

2006 - 360 s

Drayzer T Kerri bacı - Bakı Avrasiya Press 2006 - 472 s

İngilis ədəbiyyatı antologiyası İki cilddə - II cild - Bakı

Şərq-Qərb 2007 - 318 s

Nağıllar - Bakı Ccedilaşıoğlu 2005 - 424 s

Rus ədəbiyyatı antologiyası 2 cilddə - Bakı Avrasiya

Press 2007 - 232 s

Sabitova A ABŞ abolisionist hərəkatı və Harriet Biccediler-

Stou Ali məktəblərin xarici dil fakuumlltələrinin tələbələri

uumlccediluumln dərs vəsaiti - Bakı Muumltərcim 2005 - 136 s

29

Xarici dildə

Bartos-Houmlppner Barbara Das grobe Schnuumlpperle

schulgeschichtenbuch - Muumlnchen Omnibus 2005

Bond M A Bear Bond Paddington Classic adventures of

the bear from Drkest Peru Bond - United Kingdom Harper

Collins Childrens Books 2003 - 159 p

Bond M Paddington adroad Classic adventures of the bear

from Drkest Peru - United Kingdom HarperCollins

Childrens Books 2008 - 144 p

Bond M Paddington at Work Classic adventures of the

bear from Drkest Peru - United Kingdom Harper Collins

Childrens Books 2008 - 160 c

Elektron resurslar

Andersen H X Nağıllar Nağıl Azərbaycan Respublikası

Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi - Elektron mətn - Bakı

İnnovativ Tədris Mənbələri- 2012 - disk (CD-ROM)

Drayzer T Kerri bacı Roman- Elektron mətn - Bakı

İnnovativ Tədris Mənbələri 2012 - disk (CD-ROM)

30

ldquoYubilyar xarici yazıccedilılarrdquo Xarici yubilyar yazıccedilıların

yubileyi muumlnasibəti ilə respublikada fəaliyyət goumlstərən

MKS-nin uşaq şoumlbələri uumlccediluumln hazırlanmış vəsait

Kompyuter yığımı

Nərgiz Məcidova

UumlnvanAZ-1022 Bakı şəh SVurğun kuumlccedil88

E-mail childlibbakuyahoocom

URL wwwclbaz

FKoumlccedilərli adına Respublika

Uşaq Kitabxanasında

ccedilap olunmuşdur

Sifariş

Ccedilapa imzalanmışdır

Tirajı100

Pulsuz

28

Vəsaitin yazılmasında istifadə olunmuş ədəbiyyat

siyahısı

Alman ədəbiyyatı antalogiyası Bakı Şərq-Qərb 2009 -

688 s

Alman ədəbiyyatı ndash B Gənclik 2005 ndash 416 s

(1995-2004 seccedilmələri)

Barto A Seccedililmiş əsərləri Poeziya - Bakı Şərq-Qərb

2007 - 184 s

Baum F Oz oumllkəsinin sehrbazı - Bakı BS Polygraphic

2010 - 108 s

Biccediler-Stou Harriyet Tom dayının daxması Roman - Bakı

APOSTROF 2012 - 480 s

Biccediler-Stou Harriyet Tom dayının daxması roman - Bakı

Altun Kitab 2011 - 128 s

Drayzer T Cenni Herhardt Təkrar nəşr - Bakı Şərq-Qərb

2006 - 360 s

Drayzer T Kerri bacı - Bakı Avrasiya Press 2006 - 472 s

İngilis ədəbiyyatı antologiyası İki cilddə - II cild - Bakı

Şərq-Qərb 2007 - 318 s

Nağıllar - Bakı Ccedilaşıoğlu 2005 - 424 s

Rus ədəbiyyatı antologiyası 2 cilddə - Bakı Avrasiya

Press 2007 - 232 s

Sabitova A ABŞ abolisionist hərəkatı və Harriet Biccediler-

Stou Ali məktəblərin xarici dil fakuumlltələrinin tələbələri

uumlccediluumln dərs vəsaiti - Bakı Muumltərcim 2005 - 136 s

29

Xarici dildə

Bartos-Houmlppner Barbara Das grobe Schnuumlpperle

schulgeschichtenbuch - Muumlnchen Omnibus 2005

Bond M A Bear Bond Paddington Classic adventures of

the bear from Drkest Peru Bond - United Kingdom Harper

Collins Childrens Books 2003 - 159 p

Bond M Paddington adroad Classic adventures of the bear

from Drkest Peru - United Kingdom HarperCollins

Childrens Books 2008 - 144 p

Bond M Paddington at Work Classic adventures of the

bear from Drkest Peru - United Kingdom Harper Collins

Childrens Books 2008 - 160 c

Elektron resurslar

Andersen H X Nağıllar Nağıl Azərbaycan Respublikası

Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi - Elektron mətn - Bakı

İnnovativ Tədris Mənbələri- 2012 - disk (CD-ROM)

Drayzer T Kerri bacı Roman- Elektron mətn - Bakı

İnnovativ Tədris Mənbələri 2012 - disk (CD-ROM)

30

ldquoYubilyar xarici yazıccedilılarrdquo Xarici yubilyar yazıccedilıların

yubileyi muumlnasibəti ilə respublikada fəaliyyət goumlstərən

MKS-nin uşaq şoumlbələri uumlccediluumln hazırlanmış vəsait

Kompyuter yığımı

Nərgiz Məcidova

UumlnvanAZ-1022 Bakı şəh SVurğun kuumlccedil88

E-mail childlibbakuyahoocom

URL wwwclbaz

FKoumlccedilərli adına Respublika

Uşaq Kitabxanasında

ccedilap olunmuşdur

Sifariş

Ccedilapa imzalanmışdır

Tirajı100

Pulsuz

29

Xarici dildə

Bartos-Houmlppner Barbara Das grobe Schnuumlpperle

schulgeschichtenbuch - Muumlnchen Omnibus 2005

Bond M A Bear Bond Paddington Classic adventures of

the bear from Drkest Peru Bond - United Kingdom Harper

Collins Childrens Books 2003 - 159 p

Bond M Paddington adroad Classic adventures of the bear

from Drkest Peru - United Kingdom HarperCollins

Childrens Books 2008 - 144 p

Bond M Paddington at Work Classic adventures of the

bear from Drkest Peru - United Kingdom Harper Collins

Childrens Books 2008 - 160 c

Elektron resurslar

Andersen H X Nağıllar Nağıl Azərbaycan Respublikası

Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi - Elektron mətn - Bakı

İnnovativ Tədris Mənbələri- 2012 - disk (CD-ROM)

Drayzer T Kerri bacı Roman- Elektron mətn - Bakı

İnnovativ Tədris Mənbələri 2012 - disk (CD-ROM)

30

ldquoYubilyar xarici yazıccedilılarrdquo Xarici yubilyar yazıccedilıların

yubileyi muumlnasibəti ilə respublikada fəaliyyət goumlstərən

MKS-nin uşaq şoumlbələri uumlccediluumln hazırlanmış vəsait

Kompyuter yığımı

Nərgiz Məcidova

UumlnvanAZ-1022 Bakı şəh SVurğun kuumlccedil88

E-mail childlibbakuyahoocom

URL wwwclbaz

FKoumlccedilərli adına Respublika

Uşaq Kitabxanasında

ccedilap olunmuşdur

Sifariş

Ccedilapa imzalanmışdır

Tirajı100

Pulsuz

30

ldquoYubilyar xarici yazıccedilılarrdquo Xarici yubilyar yazıccedilıların

yubileyi muumlnasibəti ilə respublikada fəaliyyət goumlstərən

MKS-nin uşaq şoumlbələri uumlccediluumln hazırlanmış vəsait

Kompyuter yığımı

Nərgiz Məcidova

UumlnvanAZ-1022 Bakı şəh SVurğun kuumlccedil88

E-mail childlibbakuyahoocom

URL wwwclbaz

FKoumlccedilərli adına Respublika

Uşaq Kitabxanasında

ccedilap olunmuşdur

Sifariş

Ccedilapa imzalanmışdır

Tirajı100

Pulsuz