bab1
TRANSCRIPT
Ayo Uji Pemahaman Anda
1. vektor posisi: r = 4t2i – (6t2 + 2t)j
besar dan arah Δr (t = 1 s sampai t = 2 s)
r(t = 1 s) = 4(1)2i – (6(1)2 + 2(1))j = 4i – 8j
r(t = 2 s) = 4(2)2i – (6(2)2 + 2(2))j = 16i – 28j
Δr = 12i – 20j
2. (a) x = 1,40t dan y = 19,0 – 0,800t2
kecepatan rata-rata pada selang waktu t = 0 sampai t = 2,00 s
x(t = 0) = 0; x(t = 2,00) = 1,40(2,00) = 2,80
y(t = 0) = 19,0; y(t = 2,00) = 19,0 – 0,800(2,00)2 = 19,0 – 3,2
m/s
m/s
(b) = i + j = (1,40i -1,60j) m/s
(c) besar dan arah kecepatan rata-rata
m/s
3. kerjakan sendiri
4. lihat grafik pada soal bagian (b) pada halaman 8 letak bawah kanan
gunakan cara grafik untuk menentukan kecepatan mobil
v(t) = tan α pada grafik x – t
(a) t = 5 s → grafik AB
v(t = 5 s) = = 25 m/s
(b) t = 15 s → grafik BC
v(t = 15 s) = 0
(c) t = 22 s → grafik CD
v(t = 22 s) = = -10 m/s
(d) t = 30 s → grafik DE
v(t = 30 s) = = -10 m/s
5. x = x0 + v0 + ½at2
v = = 0 + v0 + ½a(2t)
v = v0 + at
6. y = 7t – 5t2
(a) v = = 7 – 10t
v(t = 0) = 7 m/s
(b) v(t = 1,2 s) = 7 –10(1,2) = -5 m/s
(c) ketinggian maksimum, ymaks
Syarat, v(t) = 0; 7 – 10t = 0; t = = 0,7 s
ymaks = 7(0,7) – 5(0,7)2 = 2,45 m
7. x(t) = at + b; y(t) = ct2 + d
(a) Δr pada selang waktu t = 0 sampai t = 2 s; r(t = 2s)
x(t = 2) = 2a + b = 2(1) + 1 = 3 m
y(t = 2) = 4c + d = 4( ) + 1 = m
r(t = 2 s) = 3i + j
r(t = 0) = bi + dj = i + j
Δr = r(t = 2) – r(t = 0) = 2i + j
Jarak titik asal pada t = 2 s
r(t = 2 s) = 3i m
(b) Δr = r(t = 2) – r(t = 0) = 2i + j (lihat bahasan (a))
=
(c) Persamaan umum kecepatan v(t)=…?
x(t) = t + 1; y(t) = t2 + 1
v(t) = i + j; v(t) = i + tj
(d) v(t = 2 s) = i + (2)j = i + j
Kelajuan, v(t = 2 s) = m/s
(e) Posisi awal, yaitu r(t = 0) tidak sama dengan titik asal.
(f) kecepatan pada (b) merupakan kecepatan rata-rata pada selang waktu t = 0
sampai t = 2 s, sedangkan kecepatan pada (d) merupakan kecepatan sesaat pada
t = 2 s
8. v = (α – βt2)i + γtj
Pada t = 0, burung berada pada titik asal, r(t) = 0
(a) r(t) =
r(t) = 0 + (αt – t3)i + t2j
r(t) = (2,1t – 1,2t3)i + 2,5t2j
(b) r(t = 2 s) = (4,2 – 9,6)i + 10j = -5,4i + 10j
(c) y = …? ketika x = 0
x(t) = (2,1t – 1,2t3)
0 = (2,1t – 1,2t3)
t2 =
t = s
y(t) = 2,5t2 ↔ y = 2,5( ) = 4,375 m
9. v = 3t2 – 12; t = ? saat v = 0
0 = 3t2 – 12
3t2 = 12 ↔ t = 2 s
Grafik
∆r(t = 0 s/d t = 4 s) = …?; jarak = …?
Dekati kurva lengkung A1 dan A2 dengan segitiga.
m
m
Perpindahan = -A1 + A2 = -12 + 36 = 24 m
Jarak = A1 + A2 = 12 + 36 = 48 m
10. v(t) = (α – βt2)i + γtj
v(t = 0) = αi = 2,1i
v(t = 2 s) = (α – β(2)2)i + γ(2)j
= (2,1 – (3,6)(2)2)i + 5(2)j
= (2,1 - 14,4)i + 10j
Besar m/s2
Arah
11. kerjakan sendiri
12. Lihat grafik pada soal nomor 12, halaman 21.
Pada grafik v-t, percepatan sesaat a(t) diperoleh dari kemiringan grafik, a = tan α
(a) t = 2 s berada pada selang waktu 0 ≤ t ≤ 3 s
m/s2
(b) t = 4 s berada pada selang waktu 3 ≤ t ≤ 7 s
(c) t = 8 s berada pada selang waktu 7 ≤ t ≤ 9 s
m/s2
13. x(t) = 0,1t3 – 0,3t2 + 0,2t; t dalam s dan x dalam cm
(a) v(t) = = (0,1)3t2 – (0,3)2t + 0,2
= 0,3t2 – 0,6t + 0,2
a(t) = = 0,6t – 0,6
a dalam cm/s2
(b) a(t = 0) = 0 – 0,6 = -0,6 cm/s2
(c) a(t = 3 s) = 0,6(3) – 0,6 = 1,2 cm/s2
14. Kecepatan awal v(t = 0); grafik a – t diketahui
v(t) = …..?
v(t) = v(t = 0) +
v(t) = v(t = 0) + luas segitiga
v(t) = c + → v(t) = c + ½pq
15. v(t) = v0 +
v(t) = 3,6 +
v(t) = 3,6 – 0,9t2
r(t) = r0 +
r(t) = 0 + 3,6t – 0,3t3
r(t) = 3,6t – 0,3t3
(a) v(t) = 3,6 – 0,9t2
2,7 = 3,6 – 0,9t2 ↔ 0,9t2 = 0,9 ↔ t = 1 s
r(t = 1 s) = 3,6(1) – 0,3(1)3 = 3,3 m
(b) v(t) = 3,6 – 0,9t2
0 = 3,6 – 0,9t2 ↔ 0,9t2 = 3,6 ↔ t = 2 s
r(t = 2 s) = 3,6(2) – 0,3(2)3 = 4,8 m
16. a(t) = (4 – 12t)i – 36t2j; t dalam s dan a dalam m/s2
r(t = 1 s) = -3i – 5j; v(t = 1 s) = 3i + 2j
(a) v(t) = v(t = 1 s) +
v(t) = 3i + 2j +
v(t) = 3i + 2j +
v(t) = 3i + 2j + [( ]
= (3i + 2j) + (4t – 6t2 + 2)i + (12 – 12t3)j
v(t) = (4t – 6t2 + 5)i + (14 – 12t3)j
v(t = 0) = 5i + 14j
r(t) = r0 +
r(t) = (-3i – 5j) +
r(t) = (-3i – 5j) + [( )i – (2 – 2 + 5)i + ( )j – (14 – 3)j]
r(t) = ( - 8)i + ( - 16)j
r(t = 0) = -8i – 16j
(b) v(t = 2 s) = …? dan r(t = 2 s) = …?
v(t = 2 s) = (4(2) – 6(2)2 + 5)i + (14 – 12(2)3)j
v(t = 2 s) = -11i – 82j
r(t = 2 s) = ( - 8)i + ( - 16)j
r(t = 2 s) = -6i – 36j
17. θ(t) = 4,0t – 3,0t2 + t3
(a) θ(t = 0) = 0
θ(t = 2 s) = 4,0(2) – 3,0(2)2 + (2)3 = 4 rad
(b) (t = 0 s/d t = 2 s) = …?
(t = 0 s/d t = 2 s) = rad/s
(c) ω(t = 0) dan ω(t = 2 s) = ….?
ω(t) = = 4,0 – 6,0t + 3t2
ω(t = 0) = 4,0 rad/s
ω(t = 2 s) = 4,0 – 6,0(2) + 3(2)2 = 4,0 rad/s
18. ω(t) = 6,0t2
(a) θ(t = 0) = 1; θ(t) = …?
θ(t) = θ0 +
= 1 + 6,0
θ(t) = 1 + 2,0t3
(b) θ(t = 2 s) = 1 + 2,0(2)3 = 17 rad
19. ω(t) = 6,0t2
(a) α(t) = = 12t
(b) α(t = 0) = 0
(c) α(t = 2 s) = 12(2) = 24 rad/s2
20. θ(t) = 0,6t4 – 2,5t3
(a) α(t) = …?
ω(t) = =2,4t3 – 7,5t2
α(t) = = 7,2t2 – 15t
(b) α(t = 1 s) = 7,2(1)2 – 15(1) = -7,8 rad/s2
α(t = 2 s) = 7,2(2)2 – 15(2) = -1,2 rad/s2
21. α(t) = 1,86t
(a) ω(t = 0) = -2,9 rad/s
ω(t) = …?
ω(t) = ω0 +
ω(t) = -2,9 + 1,86
ω(t) = 0,93t2 - 2,9
(b) ω(t = 1 s) = 0,93(1)2 - 2,9 = -1,97 rad/s
(c) θ(t = 0) = 4,2 rad
θ(t) = θ0 +
θ(t) = 4,2 + 0,93 - 2,9t
θ(t) = 4,2 + 0,93 - 2,9t
θ(t) = 0,31t3- 2,9t + 4,2
(d) θ(t = 1 s) = 0,31(1)3- 2,9(1) + 4,2 = 1,61 rad
22.
(a) vo,t = ….? Tetapkan arah ke kanan positif
vo,t = vo,k + vk,t = 4 km/jam + 12 km/jam = 16 km/jam
(b) vo,t = ….? Jika vo,k berarah ke kiri → vo,k = -4 km/jam
vo,t = vo,k + vk,t = -4 km/jam + 12 km/jam = 8 km/jam
23.
(a) Arah perahu terhadap pengamat yang diam di tepi sungai (= tanah). Ambil arah
mendatar ke kanan sebagai sumbu X+ dengan arah 0º
vp,t = ……?
vp,t = vp,a + va,t (diagram vektor, lihat gambar)
arah vp,t = …..?
(b) Jarak yang ditempuh perahu ke seberang
ΔABC, tan α =
sin = ;
AC = m
(c) Seandainya arus air tenang, va,t = 0, selang waktu peluru sampai ke seberang?
vp,t = vp,a + va,t
= 6 + 0 = 6 km/jam
Selang waktu, Δt = jam = 0,05(3600 s) = 180 s
24. Gerak parabola; v0 = 98 m/s pada α = 30º
(a) v(t = 2 s); v(t = 5 s); v(t = 7 s); v(t = 10 s) = …?
g = 9,8 m/s2
vox = vo cos α = 98( ) = m/s
voy = vo sin α = 98( ) = m/s
vx = vox = m/s (tetap)
vy = voy – gt = 49 – 9,8t
vy(t = 2 s) = 49 – 9,8(2) = 29,4 m/s
vy(t = 5 s) = 49 – 9,8(5) = 0 m/s
vy(t = 7 s) = 49 – 9,8(7) = -19,6 m/s
vy(t = 10 s) = 49 – 9,8(10) = -49 m/s
Besar → v(t = 2 s) =
Besar → v(t = 5 s) = m/s
Besar → v(t = 7 s) = m/s
Besar → v(t = 10 s) = m/s
→ α = -30º
25.
(a) tOB = ….?
voy = 0
Gerak dari O ke B
yB = -2000 m
y = voyt + at2
-2000 = 0 – 5t2; t2 = 400 ↔ tOB = 20 s
(b) AB = ….?
Grafik pada sumbu x adalah GLB
AB = vox. tAB
= 100 . 20
= 2000 m
(c) vx,B = …? vy,B = …?
vx,B = vox = 100 m/s
vt = v0 + at → vy,B = voy – gtOB
= 0 – 10(20)
= -200 m/s
(d) vB = m/s
26. Lihat gambar soal pada hal 48
vox = vo cos α = 0,6vo
voy = vo sin α = 0,8vo
Syarat bola mengenai tembok (lihat gambar hal 48)
x = 10,0 m dan y = 5,5 – 1,75 = 3,75 m
Ditanya vo = …?
Gerak pada sumbu X adalah GLB, sehingga x = vox.t
10,0 = 0,6vo.t → vo.t = …………………………………..(1)
Gerak pada sumbu Y adalah GLBB dengan a = -g = -10 m/s2
y = voyt + at2 → 3,75 = 0,8vo.t + (-10)t2 ……………….(2)
Substitusi persamaan (1) ke (2)
3,75 = 0,8( ) + (-10)t2 → 3,75 = 0,8( ) – 5t2
5t2 = → → t2 = = ; t = s
Substitusi t = s ke persamaan (1) diperoleh
vo= = = m/s
27. vo = 20 m/s; α = 37º (sin 37º = 0,6 dan cos 37º = 0,8)
g = 10 m/s2
vox = vo cos 37º = 16 m/s
voy = vo sin 37º = 12 m/s
(a) toA dengan A titik bola sampai di tanah
v = vo + at; 0 = voy – gtOH; H titik tertinggi
tOH = s
tOA = 2tOH = 2(1,2) = 2,4 s
(b) Koordinat titik tertinggi= …? (xH, yH)
xH = vOX.tOH = 16(1,2) = 19,2 m
y = vOY.t + at2; yH = 12(1,2) + (-10)(1,2)2 = 7,2 m
Jadi koordinat titik tertinggi adalah (19,2; 7,2) m.
(c) Jarak terjauh yang dicapai bola, OA = xA = …?
xA = vox.tOA; xA = 16(2,4) = 38,4 m
(d) vektor kecepatan pada titik tertinggi adalah berarah mendatar dan besarnya
vH = vOX = 16 m/s
(e) percepatan pada titik tertinggi sama dengan percepatan gravitasi 10 m/s2 berarah
vertikal ke bawah.
28. Ambil titik tertinggi H dan titik tiba kembali di tanah, yaitu titik A; xA = 40 m
Kelajuan awal, vO dengan sudut α = 45º; g = 10 m/s2
(a) vO = …?
vOX = vO cos 45º = vO
vOY = vO sin 45º = vO
x = vOX.t → xA = vO .tOA; 40 = vO .tOA → vO.tOA = 40 ……(1)
(lihat soal no 27)
………………………………………………..(2)
Substitusi tOA dari (2) ke (1)
vO. = 40 ↔ vO = 20 m/s
(b) Lama bola di udara, tOA = …?
Substitusi vO ke (2) dan diperoleh
s
(c) Koordinat titik tertinggi H (xH, yH)
vOY = 20 = 10 m/s
s
xH = vOX.tOH = 20 = 20 m
y = vOy.t + at2; yH = 10 ( ) + (-10)( )2 = 10 m
Jadi, koordinat H (20 m, 10 m).
Uji Kompetensi Bab 1
1. v(t = 0) = 0; x = t3 – 2t2 + 3; v(t = 5 s) = …?
v(t) = = 3t2 – 4t ↔ v(t = 5 s) = 3(5)2 – 4(5) = 55 m/s
Jawab D
2. r(t) = (15t√3)i + (15t – 5t2)j; v(t = 1,5 s) = …?
v(t) = = (15√3)i + (15 – 10t)j
v(t = 1,5 s) = (15√3)i + (15 – 10(1,5)j = (15√3)i
v(t = 1,5 s) = (15√3) m/s
Jawab E
3. r(t) = (8t – 4)i + (-3t2 + 6t)j
r(t = 0) = –4i + 0j → koordinat awal (-4, 0) → (2) benar
∆r(t = 0 sampai t = 1 s) =….?
r(t = 0) = -4i
r(t = 1 s) = 4i + 3j
∆r(t = 0 sampai t = 1 s) = 3j
Jadi, setelah 1 perpindahannya 3 m → (3) salah
v(t) = = 8i + (-6t + 6)j
a(t) = = -6j
Karena a(t) = -6j tidak tergantung pada t, maka benda dikatakan melakukan gerak
lurus berubah beraturan pada sumbu Y dan gerak lurus beraturan pada sumbu X.
Gabungan gerak keduanya akan menghasilkan gerak parabola → (1) salah
v(t = 1 s) = 8i + (-6(1) + 6)j = 8i
v(t = 1 s) = 8 m/s → (4) benar
Jadi, (2) dan (4) benar
Jawab E
4. v = 4i + (2t + 2 )j
r(t = 0) = 0i + 0j
r(t) = r(t = 0) +
r(t) = 4ti + (t2 + 2 t)j
r(t = 3 s) = 4(3)i + ((3)2 + 2 (3))j = 12i + 16j
∆r(t = 3 s sampai t = 0) = 12i + 16j
m
Jawab B
5. Untuk soal nomor 5 dan 6, lihat grafik v-t pada halaman 64
Kelajuan rata-rata v(t = 0 s/d t = 10 s) = ….?
=
Lihat grafik
Luas kurva = m/s
Jadi, = 60 m/s.
Jawab D
6. x = t2(t + 1) ↔ x = t3 + t2
v =
a =
a(t = 4 s) = 6(4) + 2 = 26 m/s2
Jawab B
7. r = 4t2i – (3t2 + 4t)j
v = 8ti – (6t + 4)j
a = 8i – 6j
a = m/s2
Jawab C
8. Lihat grafik pada hal 64, soal nomor 8
amaks =….?
amaks terletak pada grafik dengan selang t = 0,75 s s/d t = 1 s.
amaks = m/s2
Jawab D
9.
Lihat grafik pada soal hal 65, nomor 9
Luas arsiran = 48 m → percepatan mobil a = …?
; 24t = 96; t = 4 s
a = gradien = = m/s2
Jawab A
10. Ralat: pada soal angka 12 diganti dengan angka 9
Perhatikan grafik pada hal 65, nomor 10
selama selang 9 s = ….?
m/s
Jawab A
11. Ralat: grafik pada soal diganti seperti gambar berikut ini.
v(t = 0) = 0; v(t = 10 s) pada grafik a-t
v(t = 10 s) = Luas (0 ≤ t ≤ 10) = Luas trapesim + luas segitiga
= m/s
Jawab C
12. a = 6ti – 4j; v0 = 2i; v = …?
v = v0 +
v = 2i + ( t2i – 4tj) = (2 + 3t2)i – 4tj
Jawab D
13.
tAC = 150 s (ditempuh oleh vr,t)
tAB = 150 s (ditempuh oleh vr,a)
AB = vr,a . tAB = (0,3 m/s)(150 s) = 45 m
Keterangan indeks:
a = arus; t = tanah; dan r = rakit
Jawab E
14.
vA = 30 km/jam
vB = 40 km/jam
tOA = tOB = 1/2 jam
OA = vA . t = 15 km; OB = vB . t = 20 km
AB2 = OA2 + OB2 = 152 + 202 = 52(32 + 42)
AB = 25 km
Jawab B
15.
vo,t = 10 m/menit tetap
supaya waktu tercepat, maka lintasan yang ditempuh orang (anak) haruslah AB.
va,t = 5 m/menit
tan β =
sin β =
sin θ = sin(180 – β) = sin β
Jadi, sin θ =
Jawab D
16.
Keterangan indeks:
a = arus; t = tanah; v = anak
Pergi arah ke timur (+)
Kembali arah ke barat, diambil (+)
vo,a = +v, sedangkan va,t = -c
Jarak AB = d, diukur terhadap acuan tanah, sehingga kecepatan anakpun harus diukur
terhadap tanah (vo,t) agar diperoleh selang waktunya.
vo,t = vo,a + va,t
gerak dari A ke B: vo,t = v + c; tAB =
gerak dari B ke A: vo,t = v - c; tBA =
tA-B-A = tAB + tBA = + =
Jawab C
17. ketinggian awal dari tanah sama; kecepatan arah vertikal ke bawah sama, yaitu voy = 0
dan percepatan ke bawah sama, yaitu percepatan gravitasi → maka sesuai dengan
persamaan GLBB, yaitu Δy = voyt + ½at2 = ½gt2 atau t = . Tampak selang waktu
jatuh ke tanah hanya bergantung pada Δy dan g, namun tidak bergantung pada berat
benda.
Jawab D
18. Lihat gambar pada soal
voy = 0; vox = vo; a = -g; yB = -500
y = voyt + ½at2
-500 = 0 – 5tOB2 ↔ tOB = 10 s
AB = x = vox. tOB = (200)(10) = 2000 m
Jawab E
19. Lihat gambar soal pada hal 66, nomor 19
syarat y = -15 cm = -0,15 m dan x = 4,0 m
(ambil arah ke kiri (+) dan arah ke atas (+))
vox = v = ….? voy = 0; g = 10 m/s2
y = voyt + ½at2; -0,15 = 0 – 5t2
t2 = ; t = s
x = vox. t; 4,0 = vox. ; vox =
vox = m/s
Jawab E
20.
Diketahui: g = 10 m/s; tAB = 3 s; v = …?
Gerak pada sumbu X → GLB; vBx = vox = v (tetap)
Sumbu Y
v = vo + at; vBy = 0 – 10(3) = -30
θB = -60º → tan θB = ; tan (-60º) =
-√3 = ; v = = 10√3 m/s
Jawab B
21. vo = 40 m/s; α = 30º → sin α = sin 30º =
ymaks = (pakai rumus)
= m
Jawab B
22. α = 60º; jarak terjauh xA = 10√3 m; g = 10 m/s2
Kecepatan saat titik tertinggi, vH = ….?
vH = vox = vo cos 60º = ½vo
xA = (pakai rumus)
= ; sin α = ½√3; cos α = ½
sin2α = 2 sin α cos α = 2(½√3)( ½) =
=
vo = 10√2 m/s
vH = vox = vo cos α = (10√2)(½) = 5√2 m/s
Jawab A
23. xA = yH; tan α = …?
= ; 2 sin α cos α =
4 cos α = sin α; tan α = 4
Jawab E
24. Gerak parabola
x = 6t; y = 12t – 5t2
g = 10 m/s2; kelajuan awal v(t = 0) = vo = …?
vx = = 6 → vx (t = 0) = 6
vy = = 12 – 10t → vy (t = 0) = 12
vo = m/s
Jawab D
25.
vo = 20 m/s; α = 45º sehingga sin 45º = cos 45º = ½√2
Kelajuan lari pemain, vB = …?
OA = xA = = m
BA = 60 – 40 = 20 m;
tOA = s
BA = vB.t ↔ vB = = 5√2 m/s
Jawab B
26. Gambar 14
Percepatan sentripetal batu, as = ….?
; vo = ….?
Syarat tiba di titik A: x = 9 m dan y = -2 m
a = -g = -10 m/s2; vox = vo; voy = 0
y = voyt + ½at2; -2 = 0 – 5tOA2; tOA = s
x = vox . t; vox =
vo = vox sehingga vo = → vo2 =
m/s2
Jawab C
27. θ(t) = 2t2 – 9t + 4
ω = = 4t – 9
ω(t = 1 s) = 4(1) – 9 = -5 rad/s
Jawab B
28. ω(t) = 2,0t – 3,0; θ(t = 0) = 1,5 rad
θ(t) = θo +
θ(t) = 1,5 + t2 – 3,0t
θ(t = 1 s) = 1,5 + (1)2 – 3,0(1) = -0,5 rad
Jawab C
29. Soal sama dengan nomor 28
θ(t = 2 s) = 1,5 + (2)2 – 3,0(2) = -0,5 rad
θ(t = 6 s) = 1,5 + (6)2 – 3,0(6) = 19,5 rad
ω = rad/s
Jawab E
30. vo = v; α = 45º; xA = 2 × 105 m; g = 9,8 m/s2
xA = ; 2 × 105 =
v2 = 2 × 105 (9,8)
v = 1,4 × 103 m/s
Jawab B
II Esai
Tingkat 1 Mengaplikasikan Skill
A. Posisi, Kecepatan, dan Percepatan pada Gerak dalam Bidang
1. r = 40ti + (30t – 5t2)j; perpindahan Δr = ….?
(a) t = 0 dan t = 4 s
r(t = 4 s) = 40(4)i + (30(4) – 5(4)2)j = 160i + 40j
r(t = 0) = 0
∆r = 160i + 40j
= 40(4i + j)
Besar ∆r = 40 = 40√17 m
Arah tan θ = → θ = 14,04º
(b) t = 1 dan t = 3 s
r(t = 3 s) = 40(3)i + (30(3) – 5(3)2)j = 120i + 45j
r(t = 1 s) = 40(1)i + (30(1) – 5(1)2)j = 40 i + 25 j -
∆r = 80i + 20j
= 40(4i + j)
Besar ∆r = 40 = 40√17 m
Arah tan θ = → θ = 14,04º
2. x = 3t2 – 4t + 36
(a) = 6 – 4 = 2 m/s
(b)
= m/s
3. (a) r = 3t2i + t3j
(t = 1 s s/d t = 3 s); besar dan arah
Besar = m/s
Arah tan θ = → θ = 47,29º
(b) r =
Besar,
= m/s
Arah tan θ =
4. (a) r = 3t2i + t3j
v = = 6ti + 3t2j
v(t = 0) = 6(0)i + 3(0)2j = 0
v(t = 1 s) = 6(1)i + 3(1)2j = 6i + 3j = 3(2i + j)
Besar v =
Arah tan θ = (Kuadran I) → θ = 26,57º
v(t = 2 s) = 6(2)i + 3(2)2j = 12i + 12j = 12(i + j)
Besar v =
Arah tan θ = (Kuadran I) → θ = 45º
v(t = 3 s) = 6(3)i + 3(3)2j = 18i + 27j = 9(2i + 3j)
Besar v =
Arah tan θ = (Kuadran I) →θ = 56,31º
(b) r = =
v = =
v(t = 0) tidak terdefinisi karena t terdapat di penyebut.
v(t = 1 s) =
Besar dan arah hitung sendiri
v(t = 2 s) =
Besar dan arah hitung sendiri
v(t = 3 s) =
Besar dan arah hitung sendiri
5. x = 3t2 – 24t + 36
v = = 6t – 24
(a) v(t = 0) = – 24 m/s
(b) v(t = 2 s) = 6(2) – 24 = -12 m/s
(c) jarak maksimum yang ditempuh P diukur dari titik asal O
Syarat
= 0 → 6t – 24 = 0 → t = 4 s
xmaks = │3(4)2 – 24(4) + 36 │= │-12│ = 12 m
6. x = (4 + 3t + t2); y = (6 + 4t + 0,5t2)
(a) r = (4 + 3t + t2)i + (6 + 4t + 0,5t2)j
v = = (3 + 2t)i + (4 + t)j
(b) vx = vy kapan?
vx = vy
3 + 2t = 4 + t → t = 1 s
v(t = 1 s) = (3 + 2(1))i + (4 + 1)j = 5i + 5j = 5(i + j)
Kelajuan, v = 5 m/s
r(t = 1 s) = (4 + 3(1) + (1)2)i + (6 + 4(1) + 0,5(1)2)j = 8i + 10,5j
Jarak, r = m
Jadi, komponen horizontal dan vertikal sama besar setelah partikel bergerak
selama 1 sekon. Pada saat itu, partikel bergerak dengan kecepatan 5√2 m/s dengan
jarak dari titik asal adalah 13,2 m.
7. v(t = 0) = 0 (benda bergerak dari keadaan diam)
Lihat grafik v-t pada soal halaman 68
(a) Mulai t = 0 sampai t = 50 s, benda bergerak dengan percepatan 0,4 m/s2 (a =
= 0,4 m/s2). Kemudian, dari t = 50 s sampai t = 250 s, sepeda motor
bergerak degan kecepatan tetap 20 m/s. Adapun mulai t = 250 s sampai t = 300 s,
sepeda motor bergerak diperlambat -0,4 m/s2 ( m/s2).
(b) menghitung jarak dengan konsep luas di bawah grafik v-t
Jarak total = luas trapesium = ½(200 + 300)(20) = 5000 m
(c) cara yang paling cepat, yaitu melalui konsep luas di bawah grafik v-t
8.
Jarak total = luas trapesium = ½(4 + 17)(16) = 168 m
9. jarak total; kelajuan rata-rata untuk grafik v-t yang diketahui
(a) jarak = luas trapesium = ½(4 + 12)(8) = 64 m
kelajuan rata-rata = 5,33 m/s
(b) jarak = luas trapesium = ½(20)(10) = 100 m
kelajuan rata-rata = 10 m/s
(c) jarak = luas segitiga + luas trapesium + luas segi empat + luas segitiga
= ½(4)(12) + ½(12 + 16)(8) + (4)(16) + ½(16)(4)
= 24 + 112 + 64 + 32 = 232 m
kelajuan rata-rata = m/s
(d) jarak = luas trapesium + luas trapesium
= ½(5 + 10)(5) + ½(5 + 10)(9)
= 105 m
kelajuan rata-rata = m/s
(e) jarak = luas segitiga + luas trapesium
= ½(4)(3) + ½(2 + 4)(3)
= 15 m
kelajuan rata-rata = m/s
Pada (a), (b), dan (c) jarak total = perpindahan total karena grafik v-t selruhnya
berada di atas sumbu t. Pada grafik (d) dan (e) jarak dan besar perpindahan tidak
sama besarnya karena sebagian grafik berada di atas sumbu t sedangkan sebagiannya
berada di bawah sumbu t.
10. v = at + b; a = 2,4 dan b = 30
Δx = m
11. v = 3t2 – 18t + 15;
perpindahan = …? Jarak = …?
(a) t = 0 s/d t = 1 s; v = 3t2 – 18t + 15 → bentuk parabola terbuka ke atas
titik nol 3t2 – 18t + 15 = 0; t2 – 6t + 5 = 0; (t – 5)(t – 1) = 0
Anggap v(t = 0) = 0, maka t = 5 s dan t = 1 s
Pada 0 ≤ t ≤ 1 s, grafik berada di atas sumbu t, sehingga
perpindahan = jarak = luas A1 =
m
(b) 0 ≤ t ≤ 2 s
Perpindahan = m
Jarak =
m
(c) 2 ≤ t ≤ 5 s
Perpindahan =
m
Jarak = m
(d) 2 ≤ t ≤ 6 s
Perpindahan =
m
Jarak =
=
= = 27 + 7 = 34 m
12. x = 18t dan y = 4t – 4,9t2
(a) r = 18ti + (4t – 4,9t2)j
(b) v = = 18i + (4 – 9,8t)j
(c) a = = –9,8j
(d) x(t = 3 s) = 18(3) = 54 m;
y(t = 3 s) = 4(3) – 4,9(3)2 = -32,1 m
(e) v(t = 3 s) = 18i + (4 – 9,8(3))j = 18i – 25,4j
(f) a(t = 3 s) = –9,8j
(g) a(t = 0) = –9,8j
13. v(t = 0) = 5,0 m/s Lihat kurva a-t pada soal
(a) v(t = 1 s) = 5,0 + = 5,0 + ½(8 + b)(1)………..(1)
Mencari b
b = 5 + d = 5 + = 6,5
Jadi, persamaan (1) menjadi
v(t = 1 s) = 5,0 + ½(8 + 6,5) = 12,25 m/s
(b) v(t = 4 s) = 5,0 + +
= 5,0 + ½(8 + 5)(2) + (5)(4 – 2)
= 5,0 + 13 + 10
= 28 m/s
(c) v(t = 8 s) = 5,0 + + +
= 5,0 + 13 + 5(6 – 2) + ½(5 + d)(2)
= 5,0 + 13 + 20 + ½(5 + d)(2)
Mencari d
d = e + 3 = 1 + 3 = 4
Jadi, v(t = 8 s) = 5,0 + 13 + 20 + ½(5 + 4)(2)
= 5,0 + 13 + 20 + 9 = 47 m/s
14. v = ….? dan r = ….?
a = 2i + j; r(t = 0) = 4i + j dan v(t = 0) = 0 (diam)
v = v0 + = 0 + 2ti + tj = 2ti + tj
r = r0 + = (4i + j) + (t2i + t2j) = (t2 + 4)i + ( t2 + 1)j
15. a = 16t2i + 9tj; r(t = 0) = 0; v(t = 0) = i + 2j
v = v0 + = (i + 2j) + ( t3i + t2j)
= ( t3 + 1)i + ( t2 + 2)j
r = r0 + = 0 + ( t4 + t)i + ( t3 + 2t)j
= ( t4 + t)i + ( t3 + 2t)j
16. a = 1,2t2i + 3,5tj
(a) v(t = 0) = 0 dan r(t = 0) = 0; v(t) = …? dan r(t) = …?
v(t) = v0 + = 0 + 0,4t3i + 1,75t2j
= 0,4t3i + 1,75t2j
r(t) = r0 + = 0 + 0,1t4i + 0,58t3j
= 0,1t4i + 0,58t3j
(b) Buat sketsa lintasan (buat sendiri di kertas grafik)
(c) v( t = 3 s) = 0,4(3)3i + 1,75(3)2j = 1,2(3)2i + 1,75(3)2j
Besar, v = 32 m/s
Arah tan θ = → θ = 55,6º
B. Posisi, Kecepatan, dan Percepatan Sudut pada gerak melingkar
17. θ(t) = 2,50t2 – 0,40t
(a) ω(t) = = 5,00t – 0,40
(b) ω(t = 0) = -0,40 rad/s
ω(t = 1 s) = 5,00(1) - 0,40 = 4,60 rad/s
ω(t = 2 s) = 5,00(2) - 0,40 = 9,60 rad/s
(c) syarat roda berhenti ω(t) = 0
ω(t) = 0; 5,00t – 0,40 = 0 → t = = 0,08 s
Jadi, roda berhenti sesaat saat t = 0,08 s setelah berputar.
18. θ(t) = 2,50t2 – 0,40t3
(a) ω(t) = = 5,00t – 1,20t2
(b) α(t) = = 5,00 – 2,40t
(c) ω positif maksimum dan nilai t pada saat itu.
Syarat ω maksimum, = 0;
5,00 – 2,40t = 0 → t = = 2,08 s
ωmaks = 5,00(2,08) – 1,20(2,08)2 =5,21 rad/s
Ralat
Tips kecepatan sudut maksimum terjadi jika = 0, bukan = 0.
19. ω(t) = a – bt2; a = 4,00 rad/s; b = 0,90 rad/s3
(a) θ = = at - bt3 = 4t – 0,3t3
(b) α = = -2bt = 1,8t
(c) α(t = 2) = 1,8(2) = 3,6 rad/s2
(d)
rad/s2
20. r = 0,33 m; α(t) = 1,40 – 0,20t; ω(t = 0) = 0
(a) ω = ….?
ω = ω0 + = 0 + (1,40t – 0,10t2)
= 1,40t – 0,10t2
θ = θ0 +
∆θ = = (0,70t2 - t3)
(b) ωmaks (+) dan ∆θmaks (+)
Syarat ω maksimum → = 0; α = 0
1,40 – 0,20t = 0 → t = 7 s
ωmaks = 1,40(7) – 0,10(7)2 = 4,9 rad/s
Syarat ∆θ maksimum → = 0 → ω(t) = 0
1,40t – 0,10t2 = 0 → t = 14 s
∆θmaks = (0,70(14)2 - (14)3 = 45,7 rad
C. Gerak Parabola
21.
Keterangan indeks:
ℓ = lumba-lumba; a = arus; t = tanah
= …? Besar dan arah
= 10 km/jam
= +
Besar
Arah α = …?
Rumus sinus;
α = 23º
22.
(a) arus tenang; vp,t = vp,a = 3 m/s
Jarak tempuh x = v.t; t = 1 s
AB = (3 m/s)(1 s) = 3 m
(b) arus va,t = 2 m/s
m
(c) vp,t = …? besar dan arah
Besar sudah dihitung, yaitu √13 m
Arah vp,t terhadap va,t; tan α = ; α = 56,3º
Jadi, arah kecepatan perahu adalah 56,3º terhadap arah arus.
23. vo,k = 2 m/s
(a) Berapa jauh laki-laki itu menyeberangi gerbong dalam 1 sekon, ΔxO,K = ….?
∆xo,k = vo,k . t = (2)(1) = 2 m
(b) ∆xk,t = vk,t . t = (8)(1) = 8 m
(c) ∆xo,t = …? dalam 1 s
= +
(d) Arah orang relatif terhadap arah memanjang rel
Arah = ….?
Perhatikan sudut θ pada gambar di atas
(e) = ….? Besar dan arah
Besar
m/s
Arah sudut dihitung, yaitu 14º terhadap arah memanjang
24.
(a) tOA = …?
Gerak dari O ke A
y = yA= -1,25 m
x = 0,40 m
y = voyt + at2
-1,25 = 0 – 5t2 → t = 0,5 s
(b) vox = vo = …?
x = vox toA
vox = 0,80 m/s
(c) vA = ….? vox = vx = 0,80 m/s
vy = voy + at = 0 + (-10)(0,5) = -5,0 m/s
vA = m/s
25.
(a) vo = …?
voy = vo sin α =
vox = vo cos α =
y = voyt + at2;
15 = t – 5t2;
30 = vot – 10t2 ………(*)
x = vox t; 20√3 = t;
40 = vo.t………………(**)
Substitusi vo.t dari (**) ke (*) diperoleh
30 = vot – 10t2; -10 = -10t2; t2 = 1; t = 1 s
40 = vo.t → 40 = vo.(1); vo = 40 m/s
(b) besar dan arah
vt = v0 + at; vy = voy – gt
vy,P = – (10)(1) = 10 m/s
vx,P = vox tetap = = m/s
vP = m/s
Arah tan θ =
26.
tOA = 5 s
(a) vo = …?
voy = -vo sin 37º = -0,6vo
vox = vo cos 37º = 0,8vo
y = voyt + at2
-800 = -0,6vo(5) - (10)(5)2
-800 = -3vo - 125
3vo = 800 – 125; vo = =225 m/s
(b) xA = …?
x = vox tOA = 0,8vo(5) = 0,8(225)(5) = 900 M
(c) vAx = vox → gerak GLB. Jadi, vAx = 0,8vo = 0,8(225) = 180 m/s
vy = voy + at
vAy = -0,6vo - gtOA
= -0,6(225) – (10)(5)
= -185 m/s
27. Rumus jarak terjauh; R =
α = 22,5º; 2α = 45º; R = 30 m
30 = ; = = 300√2
Rmaks = m
28. α = 53º (sin 53º = 0,8; cos 53º = 0,6); vo = 98 m/s; g = 9,8 m/s2
voy = vo sin 53º = 98(0,8);
vox = vo cos 53º = 98(0,6);
9,8 m/s2;
sin 2α = 2 sin α cos α = 2(0,8)(0,6) = 0,96
(a) tOA = …?
;
s
(b) xA atau R = …?
xA = =
(c) yH atau ketinggian maksimum
29. α = …? vo = 300 m/s; sasaran xA = 4,5 km = 4500 m
Selang waktu t = ….?
voy = vo sin α = 300 sin α
xA = ; 4500 = ; sin 2α =
sin 2α = ; sin 2α = 30º atau sin 2α = 150º
α = 15º α = 75º
= ;
= 60 sin 15º atau = 60 sin 75º
= 15,5 s = 58 s
30. α = 45º; 2α = 90º; R = 20 m, g = 9,8 m/s2
(a) tinggi maksimum, hmaks = ….?
R = ;
hmaks = m
(c) Dengan = 2 × 98, berapa α agar R = 12 m
sin 2α’ = 37 atau sin 2α’ = (180 – 87)º
2α’ = 18,5º 2α’ = 71,5º
31. Rmaks = 48 m; ymaks = …..?
Rmaks = ; hmaks = ; α = 45º
hmaks = m
32. Gerak parabola; x = 6t; y = 12t – 5t2
(a) v(t = 0) = ….?
vx = ; vy =
= 6i + (12 – 10t)j
= 6i + 12j = 6(i + 2j)
Besar
vo = m/s
Arah
tan α = ; gambar 26
sin α =
(b) sudut elevasi; α = 63,4º
(c) lama partikel di udara: = …?
= s
(d) ketinggian maksimum, ymaks = ….?
ymaks = m
(e) jarak terjauh, R = ….?
R = ; sin 2α = 2 sin α cos α = 2
R = m
(f) kecepatan mendatar pada titik tertinggi; vx = vox = ….?
vH = vox = vo cos α = m/s
Tingkat 2 Soal Tentangan
33. v = (15 – 2t) m/s. Pada t = 3 s → x = 40 m
x(t) = x(t = 3 s) +
= 40 + [(15t – t2) – (15(3) – 32)]
= 15t – t2 + 4
x(t = 5 s) = 15(5) – (5)2 + 4 = 54 m
34. r = (t + cos t)i + (1 + sin t)j
(a) v(t) = = (1 – sin t)i + cos tj
a(t) = = -cos t i – sin t j
(b) Partikel berhenti sesaat jika v(t) = 0. Hal ini berarti
(1 – sin t) = 0 dan cos t = 0
sin t = 1
sin t = sin ; t = + nπ; n = 0, 1, 2, …
(d) a = m/s2
Tampak percepatan a adalah konstan, yaitu 1 m/s2, tidak tergantung pada waktu.
35.
a = 2 m/s2
Percepatan dalam grafik AB
aAB = tan αAB = 2 m/s2 (diketahui)
BB1 = CC1 = 12
Mobil menyusul truk jika perpindahan keduanya sama.
Jadi, luas trapesiun OBCC1 = luas persegi panjang PQC1A
[x + (x – 6)] ; (2x – 6)] ; x = 18
Luas PQC1A = x . 10 = 18 . 10 = 180 m
Jadi, mobil menyusul truk setelah 18 sekon dan jauhnya 180 m dari lampu lalu lintas.
36.
Keterangan indeks
p = perahu; a = arus; t = tanah
Diketahui: vp,a = 18 km/jam; va,t = 10,8 km/jam (lihat gambar)
(a) Arah = ….? = +
km/jam
Arah pakai rumus sinus
→ α = 38,2º
Jadi, perahu bergerak 38,2º terhadap arah arus, dilihat oleh pengamat yang diam
di tepi sungai.
(b) jarak perahu sampai ke seberang, AB = …?
∆ABC; sin α = m
(c) selang waktu tAB = ….?
s
(d) Air sungai tenang → = = 18 km/jam
Selang waktu tercepat = s
37.
Keterangan indeks:
p = pipa; truk = truk; t = tanah
Diketahui: vp,truk = 6 m/s; vtruk,t = 17 m/s
(a) Jarak pipa pada papan truk dalam t = 2s.
xp,truk = vp,truk . t = (6)(2) = 12 m
(b) Jarak tempuh truk dalam t = 2 s
xtruk,t = vtruk,t .t = (17)(2) = 34 m
(c) jarak dan arah perpindahan pipa terhadap tanah
= + (lihat diagram vektor pada halaman 40)
θ = (90 – 53)º = 37º; cos 37º = 0,8; sin 37º = 0,6
m
Rumus sinus (lihat diagram vektor hal 40)
→ α = 9,4º
Jadi, jarak perpindahan pipa adalah 44 m terhadap pengamat yang diam di tepi
jalan dan arah perpindahan pipa adalah 9,4º terhadap sisi pinggir truk.
(d) vp,t = … ? vp,t = m/s
38.
Keterangan indeks:
p = pesawat; a = angin; t = tanah
= + = + (lihat diagram vektor)
(c) Tinjau dahulu gerak pergi dari A ke B. Arah haruslah dari A ke B. Misal
membentuk sudut α seperti gambar. Ambil arah ke kanan sebagai sumbu X+,
maka menurut metode komponen,
( )x = ( )x + ( )x ………(1)
( )y = ( )y + ( )y ………(2)
< 0º → ( )x = ; ( )y = 0
(lihat diagram vektor hal 41)
= v < α → ( )x = +v cos α; ( )y = -v sin α
= u < θ → ( )x = u cos θ; ( )y = u sin θ
Berdasarkan persamaan (2)
0 = -v sin α + u sin θ; v sin α = u sin θ; sin α =
cos α =
Berdasarkan persamaan (1)
= v cos α + u cos θ = v + u cos θ
tAB = …….(*)
Gerak pulang dari B ke A dengan arah haruslah mendatar ke kiri (sumbu X-)
dari B ke A. Diagram vektor kecepatan seperti di bawah ini.
= u < θ (tetap) sehingga ( )x = u cos θ; ( )y = u sin θ
= vp,t berarah ke kiri sehingga (vp,t)x = -vp,t; (vp,t)y = 0
= v < β → ( )x = -v cos β; ( )y = -v sin β
(lihat diagram vektor)
Berdasarkan persamaan (2)
0 = -v sin β + u sin θ; sin β =
Berdasarkan persamaan (1)
- = -v cos β + u cos θ; = v cos β - u cos θ
tBA = ……..(**)
Penjumlahan antara persamaan (*) dan (**)
t = tAB + tBA
= +
=
=
………………….(3)
(a) Angin bertiup sepanjang garis AB dari A ke B, artinya
θ = 0º, sehingga sin2θ = sin20º = 0
Substitusi ke persamaan (3) memberikan
(b) Angin bertiup tegak lurus terhadap arah , artinya
θ = 90º, sehingga sin2θ = sin290º = 1
Substitusi ke persamaan (3) memberikan
Jika tidak ada angin, artinya u = 0, substitusi ke persamaan (3)
Jika u ≠ 0, maka t >
Jadi, jelas bahwa waktu total bertambah dengan adanya angina.
39. vo,I = 50 m/s; tan θ = 4/3 → sin θ = 4/5; cos θ = 3/5
(vo,I)x = 50 cos θ = 30; (vo,I)y = 50 sin θ = 40
Misalkan I dan II bertumbukan setelah b sekon keduanya bergerak, maka:
xI = (vo,I)x . top; 60 = 30b; b = 2 s
yI = voy t + ½at2; h = 40(2) + ½(-10)22; h = 60 m
ybatu kedua = yII = 80 – h = 80 – 60 = 20 m
Supaya kedua batu bertumbukan, maka yII = 20 m dicapai oleh batu kedua setelah
bergerak selama 2 sekon.
yII = vo t + ½at2; vo = 0 dan a = g = 10 m/s2
20 = 0 + ½(10)22 = 20
Jadi, jelas bahwa kedua batu dapat bertumbukan pada h = 60 m di atas bidang
horizontal yang melalui titik v.
Kecepatan batu II sesaat setelah tumbukan
vt = vo + at = 0 + 10(2) = 20 m/s
40. θ = 45º; sin θ = cos θ = ; v = 72 km/jam = 20 m/s
vox = vo cos θ = vo( );voy = vo sin θ = vo( )
θ = 45º; 2θ = 90º
Jarak terjauh AQ = R =
AQ = →AQ = ………………..(1)
tAQ =
waktu peluru dari A ke Q = waktu obil dari P ke Q
Jadi, tPQ = → PQ = v . tPQ = 20 = 2
Lihat gambar atas → AQ + PQ = 960; + 2 = 960
→ + 20 - 9600 = 0
Dengan rumus abc, diperoleh = 60√2 m/s
41. Rumus jarak jangkauan R = dan t =
R tercapai untuk dua macam sudut (α1 dan α2), di mana dipenuhi α1 + α2 = 90º →
α2 = 90º - α1, sehingga sin α2 = sin (90º - α1) = cos α1 dan cos α2 = sin α1.
Ingat juga rumus sin 2α = 2 sin α cos α.
Mari kita kalikan t1 dan t2 untuk membuktikannya sama dengan .
t1 = dan t2 =
t1 . t2 =
= (terbukti)
42. (a) ux = …?; uy = ….? Dalam f(g,d,v)
Gerak bola II dari titik B ke titik tertinggi H (vH = 0)
v = vo + at
0 = v – gtBH → tBH = .
Gerak bola I dari A ke H
x = vox . tAH; x = d; vox = ux
Jadi d = ux . → ux =
Gerak bola II dari B ke H; y = voy t + ½at2;
HB = v - ½g 2 =
Gerak bola I dari A ke H; y = voy t + ½at2;
HB = uy - ½g 2
→ (× 2g) → v2 = 2uy.v – v2 → v = 2uy – v → 2uy = 2v; uy = v
(b) v = ….? Saat u minimum? Dalam f(d,g)
Dari (a) telah diperoleh bahwa ux = → ux = dan uy = v
u =
syarat minimum adalah
=
;
43. Misal saat kedua peluru bertumbukan, A telah bergerak selama x sekon, maka tA = x
dan tB = x – T
Ditanya:
T sebagai fungsi α1, α2, dan g
voA,x = vo cos α1; voA,y = vo sin α1
voB,x = vo cos α2; voB,y = vo sin α2
Persamaan: x = vox.t; y = voyt + ½at2
Syarat kedua rluru bertumbukan di udara
(1) xA = xB dan (2) yA = yB
xA = xB → vo cos α1 tA = vo cos α2 tB
→ cos α1 x = cos α2 (x – T)
→ (x – T) = ……..(1)
yA = yB
→ vo sin α1 x – ½gx2 = vo sin α2 (x – T) - ½g(x - T)2
Substitusi (x – T) dari (1) diperoleh
vo sin α1 x – ½gx2 = vo sin α2 -
vo sin α1 – ½gx = -
vo =
vo
2 vo
x = ………………………(2)
Dari (1)
(x – T) = → T = x – → T = x( )
T = x( ) ………………………………………(3)
Substitusi x dari persamaan (2) ke (3)
T = ( )
T =
44.
Ditanya: asentripetal
as = ; vo2 = …?
y = voyt + ½at2
-2 = 0 – 5t2 → t2 =
x = vox . t; 10 = vo t; 100 = vo2.t2 ; vo
2 = 250
as = ; as = m/s2 ≈ 167 m/s2
45. Jika ada gravitasi, ketinggian maksimum peluru
ymaks = h = ; selang waktu
Jika tidak ada gravitasi, maka untuk = diperoleh jarak = kec × waktu
h’ =
Jadi, tampak bahwa
h’ = (terbukti)
46.
Bukti:
Gerak parabola bola A
vox = +v cos θ; voy = +v sin θ
y = voyt + ½at2; a = -g; yQ = -h
-h = vo sin θ. t - ½gt2; gt2 – 2v sin θ.t – 2h = 0
Dengan rumus abc dalam persaman kuadrat dengan variabel t diperoleh
t =
OQ = xQ = vox.t; xQ = v cos θ
Gerak parabola B
vox = -v cos θ; voy = -v sin θ; yp = -h
y = voyt + ½at2; -h = -v sin θ.t - ½gt2; gt2 + 2v sin θ. t – 2h = 0
Dengan rumus abc dalam persamaan kuadrat dengan variabel t diperoleh
t =
OP = xp =vox.t = xp = -v cos θ
(konsep perpindahan)
=
R = (terbukti)
47.
sin 37º = 0,6; cos 37º = 0,8
vox = vo cos 37º = 0,8vo
voy = vo sin 37º = 0,6vo
OA = ℓ, sehingga
x = ℓ cos 45º =
y = -ℓ sin 45º = -
Ditanya: ℓ = OA = ….?
Sumbu X
x = vox t; = 0,8vo.t
Sumbu Y
y = voyt + ½at2;