azərbaycan müəllimlərinin xiii qurultayılib.bbu.edu.az/files/book/30.pdf · 2017-06-03 · 1....

Azərbaycan müəllimlərinin

XIII qurultayı (22 sentyabr 2008-ci il)

ÇAŞİOGLU

BaKi-2009

Azərbaycan müəllimlərinin XIII qurultayı

AZƏRBAYCAN

MÜƏLLİMLƏRİNİN

XIII QURULTAYININ

İŞTİRAKÇILARINA

- Hörmətli qurultay iştirakçıları!

Əziz müəllimlər və təhsil işçiləri!

Sizi - Azərbaycan müəllimlərinin XIII qurultayının iştirakçılarını

səmimi-qəlbdən salamlayır, hər bir Azərbaycan müəlliminə, ölkənin bütün

təhsil işçilərinə ən xoş arzularımı yetirirəm. Bu gün Azərbaycan yüksək

iqtisadi inkişaf templərinə görə dünyada unikal mövqe tutan ölkələrdən biridir.

Həyata keçirdiyimiz iqtisadi islahatların beynəlxalq qurumlar tərəfindən

yüksək qiymətləndirilməsi, 700 mindən artıq iş yerinin açılması, ümumi daxili

məhsulun son dörd ildə iki dəfə artması, özəl sektorun qazandığı

müvəffəqiyyətlər ölkəmizin yeni inkişaf mərhələsinə qədəm qoymasından

xəbər verir. Bütün bu nailiyyətlər Azərbaycan təhsilinə də öz müsbət təsirini

göstərmişdir. Təhsilə ayrılan xərclərin bir neçə dəfə artırılması, Azərbaycanda

mövcud olan məktəblərin yeni avadanlıqlarla və kompüterlərlə təchiz edilməsi,

onların 30 faizinin yeni binalar və korpuslarla, hər bir şagirdin pulsuz

dərsliklərlə təmin olunması, Azərbaycan və dünya ədəbiyyatı nümunələrinin

ümumən 13 milyondan artıq tirajla çap olunub kitabxanalara çatdırılması və

digər tədbirlər bunu bir daha sübut edir.

Azərbaycanın təhsil tarixi hər birimizin fəxr etdiyi nailiyyətlərlə

zəngindir. Azərbaycan müəllimləri bütün tarix boyu təhsildə daim varisliklə

novatorluğun, ənənə ilə islahatın vəhdətini öz fəaliyyətlərində əks etdirmişlər.

Bu gün qədəm qoyduğumuz informasiya cəmiyyəti və biliklərə əsaslanan yeni

tipli iqtisadiyyatın formalaşması, qloballaşma çağırışları bütün dünya təhsil

sistemi qarşısında yeni vəzifələr qoyur. “Təhsil əsri” adı


qazanmış XXI əsr Azərbaycan təhsilinin də yeniləşməsini və müasirləşməsini

tələb edir. Əminəm ki, Azərbaycan müəllimləri fəaliyyətlərini bu tələblərə

uyğun daha da təkmilləşdirərək, müstəqil Azərbaycan Respublikasının

çiçəklənməsinə xidmət edən gənc nəslin yetişdirilməsi işinə öz töhfələrini

verəcəklər.

İnanıram ki, Azərbaycan müəllimlərinin bugünkü ali məclisi ötən

qurultaydan keçən müddət ərzində ölkəmizdə milli təhsil quruculuğu

sahəsində qazanılmış nailiyyətləri layiqincə qiymətləndirəcək, bu sahədə

mövcud problemləri müəyyənləşdirəcək və milli təhsilimizin gələcək inkişafı

naminə qəbul edəcəyi qərarların yerinə yetirilməsinə ölkənin bütün intellektual

potensialını səfərbər edəcəkdir. Ümidvaram ki, müstəqil Azərbaycan

müəllimlərinin XIII qurultayı müasir təhsilimizin qarşısında duran məsələlərin

həlli yolunda mühüm addım olacaqdır.

Sizin hamınıza cansağlığı və xoşbəxtlik, fəaliyyətinizdə yeni- yeni

uğurlar diləyirəm.

Dərin hörmətlə.

İlham ƏLİYEV, Azərbaycan Respublikasının

Prezidenti

Bakı şəhəri, 22 sentyabr

2008-ci il

Azərbaycan müəllimlərinin XIII qurnitayı

AZƏRBAYCAN MÜƏLLİMLƏRİNİN XIII

QURULTAYININ KEÇİRİLMƏSİ BARƏDƏ

Azərbaycan Respublikası təhsil nazirinin əmri

Azərbaycan müəllimlərinin 2003-cü ilin sentyabrında keçirilmiş XII

qurultayından ötən müddət ərzində ölkədə aparılan təhsil islahatlarının gedişi,

təhsilin inkişafı üzrə əldə olunmuş nailiyyətlər barədə Azərbaycan

ictimaiyyətinə geniş məlumat vermək və milli təhsil quruculuğu sahəsində

qarşıda duran vəzifələri və mövcud problemləri müzakirə edib müvafiq

qərarları qəbul etmək məqsədilə

əmr edirəm:

1. 2008-ci il sentyabrın ikinci ongünlüyündə Bakı şəhərində Azərbaycan

müəllimlərinin növbəti XIII qurultayı keçirilsin.

2. Qurultaya hazırlıq işlərini və onun yüksək səviyyədə keçirilməsini

təmin etmək məqsədilə Təhsil Nazirliyində aşağıdakı tərkibdə Təşkilat

Komitəsi yaradılsın:

Təşkilat Komitəsinin sədri:

Misir Mərdanov - Azərbaycan Respublikasının

təhsil naziri

Təşkilat komitəsi sədrinin müavini:

Səttar Mehbalıyev - Azərbaycan Həmkarlar ittifaqları

Konfederasiyasının sədri

Təşkilat komitəsinin üzvləri:

İsgəndər İsgəndərov - Təhsil nazirinin müavini

-------- ATarhaypan m nail i irilərinin XIII qurUİtayi

Elmar Qasımov - Təhsil nazirinin müavini İradə Hüseynova - Təhsil nazirinin müavini

Piri Nağıyev - Naxçıvan MR-in təhsil naziri İlham Pirməmmədov - Aparatın rəhbəri

Nailə Rzaquliyeva - Təhsil Nazirliyinin Bakı Şəhəri üzrə Təhsil

İdarəsinin müdiri Arif Muradov

- Şəhərlər üzrə ümumi təhsil və məktəbəqədər

tərbiyə şöbəsinin müdiri Aydın Əhmədov

- Kənd rayonları üzrə ümumi təhsil və

məktəbəqədər tərbiyə şöbəsinin müdiri İlham Mustafayev - Ali və orta ixtisas təhsili şöbəsinin müdiri

Həmid Zeynalov - İqtisadiyyat şöbəsinin müdiri Fərzəli Qədirov - Strateji təhlil, planlaşdırma və kadrların

idarəolunması şöbəsinin müdiri

Gültəkin Hüseynova - Elm şöbəsinin müdiri Ağababa İbrahimov - Tərbiyə və məktəbdənkənar təhsil müəssisələri ilə

iş şöbəsinin müdiri

Qulu Novruzov - Beynəlxalq əlaqələr şöbəsinin müdiri

Təranə Hacıyeva - Şagird nailiyyətlərinin qiymətləndirilməsi

şöbəsinin müdiri İsmayıl Sadıqov - Təhsilin idarəolunmasının məlumat sistemləri

şöbəsinin müdiri Namiq Məmmədov - Texniki peşə təhsili şöbəsinin müdiri

Faiq Şahbazlı - Dərslik və nəşriyyat şöbəsinin müdiri

Bayram Hüseynzadə - İctimaiyyətlə əlaqə şöbəsinin müdiri

Əsgər Quliyev - Təhsil nazirinin müşaviri


Elvin Rüstəmov

İdris Mirzəyev

Dünya Bankının layihəni əlaqə-

ləndirmə qrupunun rəhbəri

Ümumi şöbənin müdiri

3. Təşkilat Komitəsi 10 gün müddətində Azərbaycan müəllimlərinin XIII

qurultayının keçirilməsi ilə bağlı tədbirlər planını hazırlayıb təsdiq üçün

rəhbərliyə təqdim etsin.

4. Əmrin icrasına nəzarəti öz üzərimə götürürəm.

Misir Mərdanov


AZƏRBAYCAN MÜƏLLİMLƏRİNİN XIII QURULTAYI

Sentyabrın 22-də Azərbaycan müəllimlərinin XIII qurultayının

nümayəndələri ümummilli lider Heydər Əliyev adına Sarayın qarşısındakı

bağa toplaşaraq ulu öndərin abidəsi önünə tər çiçək dəstələri qoydular.

Saat 10.00-da Azərbaycan Dövlət Akademik Opera və Balet Teatrında

ümumilikdə Azərbaycan müəllimlərinin XIII, müstəqillik dövründə III

qurultayı öz işinə başladı.

Qurultayın açılışında Azərbaycanın təhsil naziri, professor Misir

Mərdanov giriş nitqi söylədi.

Qurultayda Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İcra Aparatının

Humanitar siyasət məsələləri şöbəsinin müdiri Fatma xanım Abdullazadə, Baş

nazirin müavini Elçin Əfəndiyev, Milli Məclis sədrinin birinci müavini Ziyafət

Əsgərov, parlamentin komissiya sədrləri və millət vəkilləri, nazirlər, yaradıcı

təşkilatların, səfirliklərin. Dünya Bankının, beynəlxalq və qeyri-hökumət

təşkilatlarının nümayəndələri iştirak edirdilər.

Azərbaycan müəllimlərinin XIII qurultayına ölkənin bütün

bölgələrindən 878 nümayəndə seçilmişdi.

Giriş nitqindən sonra məktəblilərin ifasında Azərbaycanın Dövlət himni

səsləndi.

İO


Sonra Misir Mərdanovun təklifi ilə keçən qurultaydan ötən müddətdə

dünyasını dəyişmiş təhsil işçilərinin əziz xatirəsi bir dəqiqəlik sükutla yad

edildi.

Qurultayın işini səmərəli təşkil etmək üçün katiblik, redaksiya heyəti və

mandat komissiyası seçilməsi təklif olundu.

Xaçmaz rayonu Xudat şəhər 2 nömrəli məktəbin sinif müəllimi Nəzakət

Kərimovanın təklifi ilə 7 nəfərdən ibarət katiblik, Bakıdakı T.İsmayılov adına 6

nömrəli “İntellekt” məktəb-liseyin direktoru Ceyran Kuliyevanın təklifi ilə 9

nəfərdən ibarət redaksiya heyəti. Tovuz rayonu Çobansıxnaq kənd orta

məktəbinin kimya müəllimi Talib Mahmudovun təklifi ilə 7 nəfərdən ibarət

mandat komissiyasının tərkibi elan olundu. Hər üç tərkib səsvermə yolu ilə

seçildi.

Professor Misir Mərdanov elan etdi ki, Azərbaycan Respublikasının

Prezidenti İlham Əliyev qurultay iştirakçılarına təbrik məktubu ünvanlamışdır.

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İcra Aparatının Humanitar

siyasət məsələləri şöbəsinin müdiri Fatma xanım Ab- dullazadə təbrik

məktubunu oxudu.

Ölkə başçısının təbrik məktubunu Azərbaycan təhsilinə, ümumilikdə

təhsil işçilərinə diqqət və qayğının təzahürü kimi dəyərləndirən təhsil naziri

respublika Prezidentinə təhsil ictimaiyyəti adından dərin təşəkkürünü bildirdi.

XIII qurultayın gündəliyində aşağıdakı məsələlər nəzərdə tutulmuşdu;

1 .Azərbaycan Respublikası təhsil nazirinin Azərbaycan müəllimlərinin

XIII qurultayına hesabat məruzəsi.

2. Mandat komissiyasının hesabatı.

3. Qurultayın yekun sənədlərinin qəbul olunması.

Gündəliyi təsdiq edən nümayəndələr məruzə, çıxışlar və

arayış üçün reqlamentləri qəbul etdilər.

İclasa həmsədrlik edən İradə Rəhimli (Bakıdakı 23 nömrəli məktəbin

direktoru) mandat komissiyası, katiblik və redaksiya heyətinin öz işinə

başlamasını təklif edib, ötən müddət ərzində təhsil quruculuğu sahəsində

aparılan islahatyönümlü işlər, mövcud problemlərin həlli və perspektivlər

barədə məruzə etmək üçün sözü Azərbaycan Respublikasının təhsil naziri,

professor Misir Mərdanova verdi.

n


Alqışlarla qarşılanan məruzədən sonra mandat komissiyasının sədri

Faiq Şahbazlının hesabatı dinlənildi.

Qurultaya yenidən sədrlik edən təhsil naziri Misir Mərdanov təbrik üçün

sözü Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin sədri, xalq yazıçısı Anara verdi.

Sonra Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının prezidenti, akademik

Mahmud Kərimov təhsil işçilərini MEA-nın əməkdaşları adından təbrik etdi.

Türkiyə dövlət və hökumət rəhbərlərindən gəlmiş təbrikləri Türkiyənin

Azərbaycandakı səfirliyinin təhsil müşaviri Səlahəddin Dikmen, Dünya

Bankının Cənubi Qafqaz ölkələri üzrə direktoru xanım Donna Douset

Koyrolanm təbrik məktubunu Dünya Bankının Azərbaycan üzrə meneceri

Qreqori Yedjeyçak oxudular.

Məruzə ətrafında müzakirələr başlandı. Naxçıvan MR təhsil naziri Piri

Nağıyev, Milli Məclisin Elm və təhsil daimi komissiyasının sədri, Azərbaycan

İqtisad Universitetinin rektoru, professor Şəmsəddin Hacıyev, TQDK-nın sədri

Məleykə Abbaszadə, Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında Dövlət

İdarəçilik Akademiyasının rektoru, professor Seyfəddin Qəndilov, S.C.Pişə-


vəri adına humanitar fənlər gimnaziyasının ibtidai sinif müəllimi Aybəniz

İbrahimova, ADPU-nun pedaqoji fakültəsinin dekanı, professor Fərrux

Rüstəmov, Bakı Şəhəri üzrə Təhsil İdarəsinin müdiri Nailə Rzaquliyeva,

Bakıdakı 12 nömrəli peşə liseyinin direktoru Şərif Hacıyev, Bakıdakı 332

nömrəli uşaq bağçasının müdiri Lalə Qəmbərova, Azərbaycan Dövlət Pedaqoji

Kollecinin direktoru, professor Nurlana Əliyeva, Sumqayıt ŞTŞ-ın müdiri

Vidadi Bağırov, Bakıdakı 18 nömrəli məktəbin Valideyn-Müəllim

Assosiasiyasının sədri Azər Hətəmov, Azərbaycan Uşaq Hüquqları Alyansının

sədri Nabil Seyidov, Heydər Əliyev adına liseyin direktoru Fikrət Xəlilov,

Bakı Avropa Liseyinin müəllimi Xumar Əhmədbəyli, Şəmkir rayonu Zəyəm

Cırdaxan kənd 1 nömrəli orta məktəbin müəllimi Ruslan İbrahimov, Zaqatala

humanitar fənlər gimnaziyasının müəllimi Bahar İsmayılova, Lənkəran şəhər 4

nömrəli məktəbin direktoru Yeganə Əsgərova, Gəncə şəhər 22 nömrəli orta

məktəbin sinif müəllimi Afaq Əliyeva, Bakıdakı 12 nömrəli İxtisaslaşdırılmış

olimpiya ehtiyatları uşaq-gənclər idman məktəbinin direktoru Elçin Mehdizadə

çıxış etdilər.

13


Qurultaya ABŞ dövlət katibinin təhsil və mədəniyyət məsələləri üzrə

köməkçisi xanım Qoli Ameri, YUNESKO-nun Baş direktoru Koişiro

Matsuura, İSESKO-nun Baş direktoru Əbdüləziz Tüveycri, Gürcüstan

Respublikasının elm və təhsil naziri Georgi Nodia, Açıq Cəmiyyət İnstitutu -

Soros Fondunun prezidenti Corc Soros, ABŞ-ın Beynəlxalq təhsil üzrə

Amerika Şurasının prezidenti Den Devidson, Alman Akademik Mübadilə

Xidmətinin (DAAD) baş katibi Kristian Bode, YUNİSEF-in Mərkəzi və Şərqi

Avropa ölkələri üzrə regional direktoru Maria Kalivis, Britaniya Şurasının

Cənub-Şərqi Avropa ölkələri üzrə direktoru Terri Touni, Beynəlxalq

Addım-Addım Assosiasiyasının direktoru Liana Gent tərəfindən təbriklər

göndərilmişdi.

Qurultayın sonunda Əsgər Quliyev (təhsil nazirinin müşaviri) ali

məclisin qətnaməsini, Təranə Hacıyeva (biliyin qiymətləndirilməsi şöbəsinin

müdiri) Azərbaycan müəllimlərinin XIII qurultayı iştirakçılarının Azərbaycan

xalqına müraciətini oxudular.

İ4


QURULTAYA SƏDRLİK

EDİRLƏR (I hissə):

Misir MƏRDANOV,

Azərbaycan Respublikasının

təhsil naziri

İradə RƏHİMLİ,

Bakı şəhər 23 nömrəli orta

məktəbin direktoru

Məlahət BABAYEVA,

Şuşa şəhər 1 nömrəli məktəbin

ingilis dili müəllimi

r"% MmfT r- ~ »

/5


QURULTAYIN KATİBLİYİNİN

SEÇİLMƏSİ

Xaçmaz rayonu Xudat şə-

hər 2 nömrəli məktəbin

ibtidai sinif müəllimi

Nəzakət Kərimova qu-

rultayın katibliyinin se-

çilməsi haqqında təklif

verir.

Qurultayın katibliyinə seçilmiş

nümayəndələrin siyahısı:

İbrahimov Ağababa

Bayram oğlu

Həmzəyev Firudin

Ələsgər oğlu

Quliyeva Zeynəb

Kərim qızı

Təhsil Nazirliyinin

Tərbiyə və məktəbdən-

kənar müəssisələrlə iş

şöbəsinin müdiri

Bakı Şəhəri üzrə Təhsil

İdarəsinin şöbə müdiri

Naxçıvan MR Şərur

şəhər 2 nömrəli orta

məktəbin direktor

müavini

İ6


Əliyeva Afaq Asif qızı Gəncə şəhər 22 nömrəli

orta məktəbin ibtidai

sinif müəllimi

Bədəlov Əli Mehdi oğlu Ağcabədi şəhər 6 nömrəli orta

məktəbin direktor

muavını

Tahirzadə Tahir

Ələsgər oğlu Cəlilabad rayonu

Uzuntəpə kənd 1 nömrəli

orta məktəbin ibtidai

sinif müəllimi

Əlimova Mehriban

Balaxan qızı

Qusar şəhər 6 nömrəli

orta məktəbin

kimya müəllimi.

17


QURULTAYIN REDAKSİYA

HEYƏTİNİN SEÇİLMƏSİ

T,İsmayılov adına 6 nöm-

rəli “İntellekt” məktəb-

liseyin direktoru Ceyran

Kuliyeva qurultayın re-

daksiya heyətinin tərkibi-

nin seçilməsi barədə

təklif verir.

Qurultayın redaksiya heyətinin tərkibi:

Quliyev Əsgər Qədir oğlu

Hüseynzadə Bayram

Əvəz oğlu

Nəcəfov Nəcəf Həsən oğlu

Təhsil Nazirliyinin baş

məsləhətçisi, nazirin

müşaviri


ictimaiyyətlə əlaqə


«Azərbaycan məktəbi»

jurnalının baş redaktoru


Abbasov Ənvər

Məmməd oğlu

Təhsil Problemləri

institutunun direktor

müavini

Kuliyeva Ceyran

Bədrəddin qızı

Bakı şəhər Tofiq

İsmayılov adına 6 nömrəli

«İntellekt» məktəb-liseyin

direktoru

Vəliyeva Məhəbbət

Məhərrəm qızı

Əfəndiyeva Afət

Nurməmməd qızı

Bağırova Nailə

Nemət qızı

İsmayılov Mayıl

Yolçu oğlu

Bakı şəhər Zərifə Əliyeva

adına liseyin direktoru

Zaqatala şəhər 1 nömrəli

məktəbin müəllimi

Bakı şəhər 27 nömrəli


Mingəçevir şəhər

təbiət-riyaziyyat və humanitar

təmayüllü liseyin direktoru


QURULTAYIN MANDAT KOMİSSİYASININ SEÇİLMƏSİ

Tovuz rayonu Çobansıx- naq

kənd orta məktəbinin kimya

müəllimi Talib Mahmudov

qurultayın mandat

komissiyasının tərkibinin

seçilməsi barədə təklif verir.

Qurultayın mandat komissiyasınin tərkibi:

Şahbazlı Faiq Şaban oğlu Təhsil Nazirliyinin

Dərslik və nəşriyyat


Nəbiyev Asif Fəzail oğlu Göyçay Rayon Təhsil

Şöbəsinin müdiri

Quliyeva Sevda

Qəzənfər qızı Bakı şəhər İ.Əfəndiyev adına

Elitär Gimnaziyanın direktoru

Qocayev Əkbər

Ədilxan oğlu

Bakı şəhər 20 nömrəli orta


20


AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ PREZİDENTİ

CƏNAB İLHAM ƏLİYEVİN AZƏRBAYCAN

MÜƏLLİMLƏRİNİN XIII QURULTAYININ

İŞTİRAKÇILARINA TƏBRİK MƏKTUBU

İTİ

Təbrik məktubunu Prezi-

dentin İcra Aparatının

Humanitar siyasət məsə-

lələri şöbəsinin müdiri

Fatma xanım Abdullazadə oxuyur. (Məktubun mətni

5-6-cı səhifələrdə verilib.)

22


AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ TƏHSİL

NAZİRİ MİSİR MƏRDANOVUN AZƏRBAYCAN

MÜƏLLİMLƏRİNİN XIII QURULTAYINA HESABAT MƏRUZƏSİ

- Hörmətli qurultay nü-

mayəndələri! Hörmətli qonaq-

lar! Xanımlar və cənablar!

Azərbaycan müəllimləri-

nin XIII qurultayı müstəqil

dövlətimizin beynəlxalq aləm-

də nüfuz dairəsinin durmadan

genişləndiyi, iqtisadiyyat, təh-

sil, mədəniyyət və idman sahə-

lərində böyük uğur və

qələbələrin əldə olunduğu ta-

rixi bir dövrə təsadüf edir.


Prezidenti İlham Əliyevin

uzaqgörən siyasəti və geniş-

miqyaslı islahatçı fəaliyyəti,

müstəsna təşkilatçılığı sayə-

sində ötən 5 il ərzində qazanıl-

mış möhtəşəm nailiyyətlər

birmənalı şəkildə ulu öndər

Heydər Əliyevin dövlətçilik

ideallarına sadiqliyin parlaq

təcəssümü olmaqla, hər bir

Azərbaycan vətəndaşının qəlbində milli iftixar və ölkəmizin işıq-

lı gələcəyinə dərin inam hisslərini daha da gücləndirmişdir.

Qürur hissi ilə onu da qeyd etməyi lazım bilirəm ki, Azərbaycan

müəllimlərinin son 10 ildə üç qurultayının yüksək səviyyədə keçirilməsi əsası

ümummilli lider Heydər Əliyev tərəfindən qoyulmuş və möhtərəm

Prezidentimiz İlham Əliyevin böyük əzmlə qoruyub saxladığı siyasi sabitliyin

nəticəsində mümkün olmuşdur.

Ölkədə siyasi sabitliyin bərqərar olması iqtisadiyyatın inkişafına da

güclü təkan vermişdir. Son 5 ildə ölkə büdcəsinin 10

23

Azərbaycan müəllimlərinin XIII qnrultayı

Azərbaycan Respublikasının dövlət büdcəsinin

inkişaf dinamikası (milyon manatla)

12000

10000

8000

6000

4000

2000

11060

6314,9

4025

1567 2203

2003 2004 2005 2006 2007 2008

dəfə artaraq 1,2 milyarddan 12 milyard manata çatması, makroiqtisadi

göstəricilərin, ilk növbədə əsas makroiqtisadi göstəricilərin ilbəil artması

Azərbaycanı iqtisadi inkişaf tempinə görə lider dövlətlər sırasına çıxarmışdır.

Ulu öndər Heydər Əliyevin uğurlu iqtisadi siyasətinin davamı olaraq

son 5 ildə mühüm beynəlxalq əhəmiyyətə malik Bakı- Tbilisi-Ceyhan neft

kəmərinin, Bakı-Tbilisi-Ərzurum qaz kəmərinin istifadəyə verilməsi,

Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolunun tikintisi sahəsində ciddi addımların atılması

nəticəsində Azərbaycan bütövlükdə Avropa məkanında enerji təhlükəsizliyinin

əsas təminatçılarından birinə çevirilmişdir. Bu irimiqyaslı layihələr həm də

ölkənin maliyyə imkanlarının durmadan yüksəlməsinə, investisiyaların

həcminin artmasına. Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin sülh yolu ilə həllinə, çadır

şəhərciklərinin ləğv olunmasına və məcburi köçkünlər üçün yeni yaşayış

məntəqələrinin salınmasına, regionların sosial-iqtisadi tərəqqisinə, beynəlxalq

təşkilatlarla əməkdaşlığın genişlənməsinə və eyni zamanda təhsil sektorunun

da davamlı inkişafına əhəmiyyətli təsir göstərmişdir. Nəticədə hə-

24


Minimum əməkhaqqının artım dinamikası (manatla)

2003 2004 2005 2006 2007 2008

min dövrdə 700 mindən artıq yeni iş yeri açılmış, yoxsulluq səviyyəsi 49

faizdən 16 faizə enmiş, minimum əməkhaqqı 13,6 dəfə artmışdır.

Hörmətli qurultay iştirakçıları!

Hesabat dövründə Azərbaycan təhsili davamlı inkişaf baxımından bir

sıra yaddaqalan hadisə və göstəricilərlə əlamətdar olmuşdur. Belə ki, bilavasitə

ulu öndər Heydər Əliyevin təşəbbüsü ilə başlanılmış təhsil islahatları geniş

vüsət almış, təhsilə ayrılan büdcə 2003-cü illə müqayisədə 5 dəfədən çox

artaraq 2008-ci ildə 1,1 milyard manat təşkil etmiş, investisiya qoyuluşları 5,8

milyondan 220 milyon manata çatmış, təhsil işçilərinin əməkhaqqı 6,

tələbələrin təqaüdü 10, aspirantların təqaüdü 4,5 dəfə artmışdır. Təhsil

tariximizdə ilk dəfə olaraq 14 inkişafyönümlü dövlət proqramı təsdiq olunmuş

və uğurla həyata keçirilməkdədir.


Hər bir tarixi mərhələdə cəmiyyətin tələbatı təhsilin inkişafını

sürətləndirən başlıca amilə çevrilmiş, elmi-texniki tərəqqinin getdikcə artan

sürəti təhsil sistemi qarşısında həlli va-

25


Dövlət büdcəsinin tərkibində təhsilə ayrılan

ümumu xərclər (min manatla) 1200000,0

1000000,0

800000,0

600000,0

400000,0

200000,0

1 115 423.1

757 739.8

498 520.3

308 250 378 643

243 253.2

2003 2004 2005 2006 2007 2008

cib daha mürəkkəb vəzifələr müəyyənləşdirmişdir. Danılmaz həqiqətdir ki,

qloballaşma şəraitində rəqabətin gücləndiyi, habelə zaman ötdükcə təbii

resursların azaldığı və ekoloji problemlərin kəskinləşdiyi müasir dövrdə təhsil

müstəsna əhəmiyyət kəsb edir. Bu mənada Birləşmiş Millətlər Təşkilatının

«Təhsil əsri» elan etdiyi XXI əsrdə yüksək intellektə malik insan kapitalının

formalaşması və davamlı inkişafa zəmin yaradan güclü iqtisadiyyatın

qurulmasında təhsilin rolu heç vaxt indiki qədər aktual olmamışdır. Təcrübə

göstərir ki, hər hansı bir dövlətin inkişafını təbii sərvətlərin bolluğu deyil, bu

sərvətlərin yüksək səviyyədə insan kapitalına çevrilməsi təmin edir. Faktlara

istinad etsək, ABŞ, Yaponiya, Cənubi Koreya, Finlandiya və digər inkişaf

etmiş ölkələr malik olduqları maddi resurslardan daha çox təhsil sisteminin

yetişdirdiyi insan kapitalından böyük gəlir əldə edirlər.

Möhtərəm Prezidentimiz İlham Əliyevin uzaqgörənliklə söylədiyi «Biz

maddi dəyərlərimizi, iqtisadi potensialımızı insan kapitalına çevirməliyik.

Çünki insanın savadı, biliyi onun gələcək

26


Təhsilin maliyyələşdirilməsi və investisiya

qoyuluşu (milyon manatla)

2004 2005 2006 2007 2008

həyatını müəyyən edir, ölkənin hərtərəfli inkişafına xidmət edir» konseptual

müddəasının əsasında da məhz həmin tələb dayanır.

Heydər Əliyev Fondunun prezidenti, YUNESKO və İSESKO- nun

xoşməramlı səfiri, millət vəkili Mehriban xanım Əliyevanın təşəbbüsü ilə 30

ölkənin 200-dək təhsil ekspertinin iştirak etdiyi «Dünyada savadlılığın

dəstəklənməsi» mövzusunda Bakı şəhərində keçirilmiş savadlılıq, xüsusən də

yaşlıların təhsili problemlərinə müasir yanaşmaları ifadə edən YUNESKO-nun

regional konfransı təhsil tariximizdə mühüm hadisə olmaqla bərabər, dünyada

Azərbaycanın qabaqcıl təhsil tendensiyalarını dəstəkləyən ölkə imicini daha da

yüksəltmişdir.

Heç şübhə yoxdur ki, möhtərəm Prezidentimizin razılığı ilə İSESKO ilə

birgə yeni dərs ilində Bakı şəhərində keçirilməsi nəzərdə tutulan İslam ölkələri

ali təhsil və elm nazirlərinin 4-cü konfransı da məzmunu və miqyası ilə

beynəlxalq ictimaiyyətin diqqətini cəlb edəcəkdir.

Bütün bunlar ölkəmizin təhsil sistemində əsaslı islahatların aparıldığı bir

vaxtda fəaliyyətimizin məzmun və mahiyyətinə

27


Təhsil işçilərinin nominal orta aylıq

əməkhaqqının artım dinamikası (manatla)

250,0

200,0

150,0

100,0

220,0

2003 2004 2005 2006 2007 2008

yenidən baxmağı, təhsilimizin perspektiv inkişaf istiqamətlərini müasir

yanaşmalar əsasında dəqiqləşdirməyi tələb edir.


Hesabat dövründə təhsilin ayrı-ayrı sahələrinin inkişafı üzrə real

vəziyyətin təhlili əsasında hazırlanıb təsdiq edilmiş dövlət proqramlarının

yerinə yetirilməsi, təhsil infrastrukturunun müasir tələblərə uyğun

təkmilləşdirilməsi, təhsilin məzmununun yeniləşdirilməsi və buna müvafiq

yeni dərslik siyasətinin reallaşdırılması istiqamətində islahatların həyata

keçirilməsi, təhsila- lanların nailiyyətlərinin qiymətləndirilməsi üzrə yeni

model və mexanizmlərin tətbiqi, əmək bazarının tələbatına uyğun kadr

hazırlığının və pedaqoji kadrlarla təminatın yaxşılaşdırılması, təhsil

müəssisələrinin informasiya-kommunikasiya texnologiyaları (İKT) ilə təmin

edilməsi və təhsil sisteminin informasiyalaşdırıl- ması, beynəlxalq əlaqələrin

genişləndirilməsi və digər bu kimi aktual məsələlər fəaliyyətimizin başlıca

istiqamətlərini təşkil etmişdir.

İndi isə hesabat dövründə dövlət proqramlarının yerinə ye-

2S


Bakalavr pilləsində təhsil alan tələbələrin

təqaüdlərinin artım dinamikası (manatla)

35 25

3,3^^ ^ ----- 14 15

— I 6

tirilməsi vəziyyəti, ayrı-ayrı təhsil pillələri üzrə görülən işlər, habelə

problemlər, onların həlli yolları və qarşıda duran vəzifələr barədə bir qədər

ətraflı məlumatı diqqətinizə çatdırmaq istəyirəm.

İlk öncə məktəbəqədər təhsil haqqında. Məlumdur ki, məktəbəqədər

təhsil uşaqların hələ erkən yaş dövründən intellektual, fiziki və psixoloji

inkişafında, potensial imkanlarının üzə çıxarılmasında, məktəb təliminə

hazırlanmasında, onlarda mənəvi keyfiyyətlərin, müstəqillik, yaradıcılıq,

təşəbbüskarlıq və həyati bacarıqların formalaşmasında mühüm rol oynayır. Bu

bir həqiqətdir ki, maddi sərvətlərin insan kapitalına çevrilməsinin təməli məhz

məktəbəqədər təhsil müəssisələrində qoyulur. Tədqiqatlar göstərir ki, bu yaş

dövründə uşağın inkişafına xərclənən vəsait sonradan 7 dəfə artıq gəlir gətirir.

Təsadüfi deyil ki, Almaniya, Fransa, Danimarka və digər inkişaf etmiş

ölkələrdə təhsil büdcəsinin 10-15 faizi məktəbəqədər təhsilə ayrılır.

Hazırda respublikamızda 103902 nəfər uşağın cəlb olunduğu, 13765

nəfər pedaqoji işçinin çalışdığı 1658 məktəbəqədər


təhsil müəssisəsi fəaliyyət göstərir. Dövlət müəssisələri ilə yanaşı, ölkədə 5

özəl məktəbəqədər təhsil müəssisəsi də vardır ki, onlarda 346 uşağın tərbiyəsi

ilə 94 pedaqoji işçi məşğul olur.

Hesabat dövründə məktəbəqədər təhsil müəssisələrinin fəaliyyətinin

müasir dünya təcrübəsinə uyğunlaşdırılması, yeni təhsil texnologiyalarının

tətbiqi sahəsində beynəlxalq təşkilatlarla birlikdə bir sıra tədbirlər görülmüş, 3

min nəfər rəhbər və pedaqoji işçi elmi-metodik hazırlıqlarının yüksəldilməsi

məqsədilə öyrədici treninqlərdən keçirilmişdir.

Son 20 ildə ilk dəfə olaraq Bakı şəhərində 11 yeni uşaq bağçası tikilib

istifadəyə verilmişdir. Cari ilin sonunadək 21 uşaq bağçasının əsaslı təmiri

başa çatdırılacaq və müasir avadanlıqlarla təmin ediləcəkdir. Eyni zamanda bu

müəssisələr üçün 24 adda 254 min nüsxə təlim materiallarının hazırlanması da

başa çatdırılmaq üzrədir.

Bütün bunlarla yanaşı, etiraf edim ki, təhsil sisteminin bu vacib sahəsini

dövrün tələblərinə uyğunlaşdırmaq üçün uzun müddətdən bəri xeyli cəhdlər

göstərsək də, ictimaiyyəti razı sa-

30


Təhsil sahəsində həyata keçirilən inkişafyönümlü

proqram və layihələr

1. Azərbaycan Respublikasında yeni ümumtəbsil məktəblərinin

tikintisi, mövcud məktəblərin əsaslı təmiri və müasir tədris

avadanlıqları ilə təmin olunmasına dair Dövlət Proqramı (2003-

2007-ci illər);

2. Bakı şəhərinin qəsəbələrinin 2006-2007-ci illər üzrə sosial- iqtisadi

inkişafının sürətləndirilməsinə dair tədbirlər Proqramı;

3. Heydər Əliyev Fondunun “Yeniləşən Azərbaycana yeni məktəb”

Proqramı (2007-ci il);

d.Azərbaycan Respublikasında ümumtəbsil məktəblərinin

avadanlıqla təmin olunmasına dair İnkişaf Proqramı (2005-

2009-cu illər);

5. Dərsliklə təminat Proqramı (2006-2015-ci illər);

6. Azərbaycan Respublikasında ümumtəbsil məktəblərinin İKT ilə

təminatı Proqramı (2005-2007-ci illər);

7. Azərbaycan Respublikasında xüsusi qayğıya ehtiyacı olan

(sağlamlıq imkanları məhdud) uşaqların təhsilinin təşkili ilə

əlaqədar İnkişaf Proqramı (2005-2009-cu illər);

8.2005-2009-cu illər üçün ümumtəbsil məktəbləri şəbəkəsində

pedaqoji kadr təminatı üzrə İnkişaf Proqramı (2005-2009-cu

illər);

9. XÜSUSİ istedada malik olan uşaqların (gənclərin) yaradıcılıq

potensialının inkişafı üzrə Proqram (2006-2010-cu illər);

10. Azərbaycan Respublikasında dövlət uşaq müəssisələrindən

uşaqların ailələrə verilməsi (de-institutlaşdırma) və alternativ

qayğı Dövlət Proqramı (2006-2015-ci illər);

11 .Dünya Bankının maliyyə dəstəyi ilə həyata keçirilən Təhsil

Sektorunun İnkişafı Layihəsi (2003-2007-ci illər);

12. Azərbaycan Respublikasında məktəbəqədər təhsilin

yeniləşdirilməsi üzrə Dövlət Proqramı (2007-2010-cu illər);

13.2007-2015-ci illərdə Azərbaycan gənclərinin xaricdə təhsili üzrə

Dövlət Proqramı;

14. Azərbaycan Respublikasında texniki peşə təhsilinin inkişafı

üzrə Dövlət Proqramı (2007-2012-ci illər).


lan uğurlu nəticələrə hələ nail ola bilməmişik. Ona görə də uşaqların

məktəbəqədər təhsillə əhatə səviyyəsi xeyli müddətdir ki, 16 faizdən yuxarı

qalxmır. Halbuki həmin göstərici Finlandiyada 99, Almaniyada 90, bir sıra

MDB ölkələrində isə 50-85 faiz təşkil edir. Yaranmış vəziyyətlə bağlı aparılan

təhlillər bir daha sübut etdi ki, məktəbəqədər təhsil sahəsində yığılıb qalmış

problemlərin, o cümlədən ölkə üzrə yaşayış məntəqələrinin 30 faizində

məktəbəqədər müəssisələrin olmaması, kənd rayonlarında əksər uşaq

bağçalarının heç bir təlim-tərbiyə şəraiti olmayan uyğunlaşdırılmış binalarda

yerləşməsi, uşaq bağçalarının 70 faizinin təmirsiz qalması, mövcud

avadanlıqların fiziki və mənəvi cəhətdən yararsız hala düşməsi, müəssisələrin

32 faizində məcburi köçkünlərin yerləşməsi, tədris-əyani vəsaitlərin

çatışmaması və digər bu kimi problemlərin dövlət səviyyəsində həllinə imkan

və şərait yaradan proqram xarakterli sənəd qəbul olunmazsa, vəziyyət

dəyişməz qalacaqdır. Çox əlamətdardır ki, təhsilimizin inkişafı ilə bağlı

qaldırılan hər hansı bir məsələyə müstəsna diqqət və həssaslıqla yanaşan ölkə

Prezidenti növbəti dəfə də yüksək qayğı göstərərək 12 aprel 2007-ci il tarixli

Sərəncamı ilə 2007-2010-cu illəri əhatə edən «Azərbaycan Respublikasında

məktəbəqədər təhsilin yeniləşdirilməsi Proqramı »nı təsdiq etdi.

Proqramda məktəbəqədər müəssisələrin şəbəkəsinin opti-

mallaşdırılması və maddi-texniki bazasının möhkəmləndirilməsi, idarəetmənin

təkmilləşdirilməsi, təşkilati, hüquqi və iqtisadi mexanizmlərin bu

müəssisələrin səmərəli fəaliyyətinə yönəldilməsi, məktəbəqədər təhsil

xidmətlərinin əhalinin aztəminatlı təbəqəsi üçün əlçatan olması, kadr

təminatının yaxşılaşdırılması, bütövlükdə məktəbəqədər təhsilin ictimai

statusunun yüksəldilməsi ümdə vəzifələr kimi qarşıya qoyulmuşdur.

Nəzərdə tutulan ən zəruri vəzifələrdən biri də uşaq bağçaları üçün

müasir tələblərə cavab verən təhsil proqramının (kurrikulumun)

hazırlanmasıdır. Çünki bu müəssisələr, bir çoxlarının fikirləşdiyi kimi, sadəcə,

işləyən valideynlərin uşaqlarının saxlanması yeri deyildir. Bunlar, hər şeydən

əvvəl, tərbiyə, təlim, inkişaf mərkəzləridir. Ona görə də uşaqların şəxsiyyətinin

formalaşmasına, onlarda ilkin həyati bacarıqların yaranmasına yönəlmiş

məzmunun müəyyənləşdirilməsi indiki halda diqqət yetiriləcək başlıca

32


Dövlət məktəbəqədər təhsil müəssisələri haqqında

məlumat

İllər Müəssisələrin

sayı

Uşaqların

sayı

Pedaqoji

işçilərin sayı

2003/2004 1780 110 865 14 725

2004/2005 1 761 110 081 14 473

2005/2006 1764 110 017 14 554

2006/2007

2007/2008

109 458

1 658

S£IQ

14 465

13 765

məsələlərdəndir. Təsadüfi deyil ki, uşağını bağçaya gətirən valideyni,

şübhəsiz, onun məktəbə hazırlığı daha çox düşündürür. Təhlil göstərir ki,

şəraitsizlik üzündən hər il birinci sinfə qəbul edilən uşaqların orta hesabla

yalnız 20 faizə qədəri bağçalardakı məktəbə hazırlıq qruplarından gəlir.

Halbuki bir sıra inkişaf etmiş ölkələrdə 5 yaşlıların hamısı icbari olaraq

məktəbə hazırlıq mərhələsini keçir. Ölkəmizdə isə bu vəzifəni yerinə yetirmək

üçün, əlbəttə, mövcud uşaq bağçalarının imkanları heç də kifayət deyildir. Belə

ki, uşaq bağçaları ən yaxşı halda ölkə üzrə 5 yaşlıların yalnız 40-45 faizini

qəbul edə bilər. Ona görə də yaranmış vəziyyəti nəzərə alaraq, məktəbəhazırlıq

mərhələsinin ümumtəh- sil məktəblərində təşkil olunmasında hökumətin

dəstəyinə ehtiyacımız vardır.

Dünya təcrübəsindən danışarkən bir zəruri məsələni də diqqətə

çatdırmaq istəyirəm. Postsovet ölkələrindən fərqli olaraq, bir çox inkişaf etmiş

ölkələrdə məktəbəqədər təhsilin bütün təbəqələr üçün əlçatan olması məqsədilə

müxtəlif formalardan, o cüm-


Özəl məktəbəqədər təhsil müəssisələri haqqında

məlumat

MüəssisələMn

säyı

Uşaqların Pedaqoji sayı

işçilərin sayı

2004/2005 ^ . . ...

3

2005/2006 .. ' , ' 3

200^2007 3

2007/2008 5

lədən qısamüddətli, ailə tipli (icma əsaslı) təhsil xidmətlərindən istifadə

olunur. Hesab edirəm ki, perspektivdə ən vacib işlərimizdən biri ölkəmizdə

uşaqların məktəbəqədər təhsillə əhatə səviyyəsini yüksəltmək üçün belə təhsil

xidmətlərinin tətbiqinə geniş rəvac vermək, bununla əlaqədar beynəlxalq

təcrübəni ətraflı öyrənməkdir.

Yeri gəlmişkən, məktəbəqədər təhsilin təşkilində ailənin rolunu xüsusi

vurğulamaq istərdim. Hazırda elə bir vəziyyət mövcuddur ki, məktəbəqədər

yaşlı uşaqların bir çoxu bağçaya getmədən ailə tərbiyəsi ilə kifayətlənmək

məcburiyyətindədir. Hər bir ailə də uşağın tərbiyəolunma sistemini düzgün

qurmaq, onu məktəbə hazırlamaq iqtidarında deyildir. Valideynlərin

məşğulluğu, yaxud diqqətsizliyi üzündən bəzi uşaqların nəzarətsiz qalması və

ətraf mühitdə mənfi təsir altına düşməsi faktlarına da tez-tez təsadüf olunur.

Ona görə, Dövlət Proqramında da göstərildiyi kimi, məktəbəqədər təhsilə cəlb

edilməyən uşaqların valideynlərinin maarifləndirilməsi üçün yerlərdə dövlət

büdcəsindən

34


Məktəbəqədər təhsil müəssisələrində uşaqların

əhatəlilik səviyyəsinin bəzi ölkələrlə müqayisəsi

C ®

I ■ğ ON

•S UH

a

a s C/5-

n O o s cT <

^ < •V

o ON

•*>( o

o ä 5

;:3 I«

ÜS o

,fi o

maliyyələşdirilən metodik məsləhət mərkəzlərinin yaradılması

məqsədəmüvafiq olardı.

Hörmətli həmkarlar! Hörmətli qonaqlar!

Belə bir məşhur fikir vardır ki, təhsil hələ həyatın özü deyil, yalnız

həyata hazırlıq mərhələsidir. Bu baxımdan insanın şəxsiyyətinin

formalaşmasında, zəruri həyati bacarıqlara yiyələnməsində, cəmiyyətdə

müstəqil fəaliyyətə hazırlanmasında ümumi təhsil müstəsna əhəmiyyətə

malikdir.

Hazırda respublikamızda 4545 ümumtəhsil məktəbi, o cümlədən 31

ümumtəhsil internat məktəbi, 50 lisey, 8 gimnaziya fəaliyyət göstərir.

Onlardan 664 məktəb məcburi köçkün şagirdləri üçün təşkil edilmişdir.

Ümumtəhsil məktəblərində 1.483.311 şagirdin təlim-tərbiyəsi ilə 175.221

nəfər pedaqoji işçi məşğul olur. Bundan əlavə, ölkənin ümumtəhsil sistemində

6450 nəfər sağlamlıq imkanları məhdud uşağın cəlb edildiyi 19 xüsusi məktəb

və internat məktəb vardır. Dövlət müəssisələri ilə yanaşı, hazırda fəaliyyət

göstərən 16 özəl ümumtəhsil məktəbində 6841 şagird təhsil alır.

J’5


Yeni məktəbəqədər təhsil müəssisələri

36


Dövlət ümumi təhsil məktəbləri haqqında

məlumat

Mü^lUmlərin

sayı %69 398

2004/2005

2005/2006

2006/2007

2007/2008 4 545 1 483 311 175 221

Bu gün övladını məktəbə böyük arzularla gətirən valideyn onun

mükəmməl təhsil almasına, milli mənəvi dəyərlərə malik insan kimi

formalaşmasına böyük ümidlər bəsləyir. Ədalət naminə deyək ki, Azərbaycan

dövlətinin, ən başlıcası, dövlət rəhbərinin ümumi təhsilin inkişafı naminə

gördüyü işlər orta məktəb sisteminin uğurlu gələcəyinə, məktəblərimizin,

sözün əsl mənasında, bilik-savad mərkəzlərinə çevriləcəyinə cəmiyyətdə

böyük inam yaradır.

Heç şübhəsiz, hesabat dövrünün ən uğurlu və əhəmiyyətli nəticələri

ölkədə məktəb tikintisinin geniş vüsət alması ilə bağlıdır. Dövlət başçısının

diqqət və qayğısı nəticəsində həmin dövrdə 300 min şagird yerlik 1360 yeni

məktəb binasının tikilməsi çağdaş təhsil tariximizin ən parlaq səhifələrindən

biridir. Çox əlamətdardır ki, genişmiqyaslı məktəb tikintisi ilə yanaşı,

məktəblərin təmirinə və təchizatına dövlət qayğısı sayəsində bu dövrdə

300-dək məktəb əsaslı təmir edilmiş, yeni tikilən və əsaslı təmir edilən

məktəblərlə bərabər, daha 506 məktəb də müasir

37


Özəl ümumi təhsil məktəbləri haqqında məlumat

Müəssisələrİli Şagirdlərin MüəUimİətl

sayı sa>ı sayı ' '

2005/2006

2006/2007

2007/2008 6 841 1 122

avadanlıqlarla təmin olunmuşdur. Onu da diqqətinizə çatdırım ki, ilin

sonunadək ölkə üzrə istilik sistemi bərpa edilmiş məktəblərin sayı 500-ü

ötəcəkdir.

Məktəblərin infrastrukturunun yeniləşdirilməsi sahəsində Heydər

Əliyev Fondunun, şəxsən onun prezidenti Mehriban xanım Əliyevanın

xidmətləri xüsusi qeyd edilməlidir. Məhz Fondun təşəbbüsü ilə reallaşdırılan

«Yeniləşən Azərbaycana yeni məktəb» və «Uşaq evləri və internat məktəbləri»

proqramları çərçivəsində 43770 şagird yerlik 226 yeni məktəb tikilmişdir. 39

məktəb, o cümlədən xususi qayğıya ehtiyacı olan uşaqlar üçün 28 internat

məktəb əsaslı təmir olunub müasir avadanlıqlarla təmin edilmiş, 8 uşaq

bağçasında bərpa işləri aparılmışdır.

Məktəblərin tikintisi, əsaslı təmiri, təchizatı sahəsində tədbirlərin həyata

keçirilməsi artıq intensiv xarakter almışdır və ardıcıl davam etdirilir. Yalnız

cari ilin sonunadək daha 161 yeni məktəb istifadəyə veriləcək, 129 məktəbin

əsaslı təmiri başa çatdırılacaqdır. Beləliklə, son illərdə yeni tikilmiş və əsaslı

təmir edilmiş məktəblərin sayı 1600-ü ötəcək, ümumilikdə 700 mindən


Yeni məktəblərin və əlavə korp

2003 2004 2005 2006

çox şagird, yəni bütün şagirdlərin təxminən 50 faizi müasir tələblərə cavab

verən məktəblərdə təhsil almaq imkanı əldə edəcəkdir. Bir faktı da nəzərinizə

çatdırım ki, 2008-2012-ci illəri əhatə edən proqrama əsasən, zəruri ehtiyac

nəzərə alınmaqla, daha 450 məktəb üçün yeni binanın inşası, 600-dən çox

məktəb üçün əlavə korpusların tikintisi, 1200 məktəbin əsaslı təmiri nəzərdə

tutulmuşdur. Bunların nəticəsi olaraq əsas hədəfimiz çoxnövbəliliyin ləğvi və

beşgünlük tədris həftəsinə keçilməklə bütün şagirdlər üçün əlverişli təlim

şəraiti yaradılmasından ibarətdir.

Əldə olunmuş diqqətəlayiq nailiyyətlərlə yanaşı, hesab edirəm ki,

məktəblərimizin maddi-tədris bazasının bütövlükdə müasir tələblər

səviyyəsinə çatdırılması məqsədilə onların təlim keyfiyyətinə əhəmiyyətli

dərəcədə təsir göstərən tədris laboratoriyaları, kitabxana və idman

infrastrukturu ilə təmin olunması üçün müvafiq dövlət proqramının qəbul

edilməsinə ciddi ehtiyac vardır.

Hörmətli qurultay nümayəndələri və qonaqlar!

Müasir həyatımızın bütün sahələrinin getdikcə informasiya-


•-İİ-İ «kü

QJ ^ iii

Yeni avadanlıqlar

laşması, informasiya-kommunikasiya texnologiyalarının istisnasız olaraq hər

bir fəaliyyət sahəsinə nüfuz etməsi dünyanı nəhəng informasiya məkanına

çevirmişdir. Hazırda elə bir vəziyyət yaranmışdır ki, informasiyaları

yaradanlar deyil, bu informasiyalardan vaxtında və çevik istifadə edənlər daha

çox inkişaf edirlər. Tədqiqatlar göstərir ki, İKT sahəsində savadlılığın dövlətə

verdiyi fayda istənilən sənaye yeniliyinin səmərəsindən bir neçə dəfə çoxdur.

Bu mənada ölkə Prezidentinin Sərəncamı ilə təsdiq edilmiş

«Ümumtəhsil məktəblərinin İKT ilə təminatı Proqramı» ümumi təhsilin

inkişafında tarixi nailiyyət kimi qiymətləndirilməlidir. 2005-2007-ci illəri

əhatə edən həmin Proqramın yerinə yetirilməsi ilə artıq məktəblərimizin V-XI

siniflərində hər 29 şagirdə 1 kompüter nisbəti təmin edilmişdir. Halbuki

proqramaqədərki dövrdə bu göstərici 1000 şagirdə 1 kompüter nisbətində idi.

Eyni zamanda 1103 məktəbə noutbuk və proyektor verilmişdir.

4C?


ı^tr. •m'^i-' - V- -'

Proqramın tələbinə uyğun olaraq dünyanın İKT sahəsində tanınmış

“Maykrosoft”, “Intel”, «Cisco Systems», HP şirkətləri ilə birgə layihələr üzrə

səmərəli əməkdaşlıq edilmiş, 20 minə yaxın müəllim və məktəb rəhbəri

treninqlərdən keçərək müvafiq bacarıqlara yiyələnmişdir. Həmçinin ölkəmizin

təhsil tarixində ilk dəfə olaraq Azərbaycan tarixi, kimya, fizika, biologiya

fənləri üzrə elektron təlim materialları və əyani vəsaitlər hazırlanıb məktəblərə

çatdırılmış, bir neçə məktəbdə «elektron məktəb» layihəsinə başlanmışdır.

Əlbəttə, biz yaxşı başa düşürük ki, məktəblərə kompüterlərin verilməsi

və İnternetə qoşulmanın təmin olunması işin yalnız bir tərəfidir. Bu mənada

hazırda İKT sahəsində apardığımız işləri öz əhəmiyyətinə və miqyasına görə

ötən əsrin 20-30-cu illərində həyata keçirilən kütləvi savadsızlığın ləğvi ilə

müqayisə etmək olar. Ən vacib məsələ isə şagirdlərin və müəllimlərin onlardan

səmərəli istifadə etmələrinə nail olmaqdır.

Dövlət başçısının Sərəncamı ilə təsdiq olunmuş “Təhsil sisteminin

informasiyalaşdırılması üzrə Dövlət Proqramı (2008- 2012-ci illər)» məhz bu

məqsədə xidmət edir. Qətiyyətlə demək olar ki. Proqram təhsil sahəsində

İKT-nin tətbiqi üzrə həlledici mərhələnin başlanğıcı olmuşdur. Məsələnin

aktuallığı nəzərə alınaraq Proqramın daha səmərəli idarə edilməsi məqsədilə

Təhsil

4/


Nazirliyində yeni idarə yaradılmışdır. Cari ildə 200 məktəbin ge- nişzolaqlı

sürətli İnternetlə təmin olunması, DATA mərkəzin, elektron tədris resursları

bazasının, vahid təhsil portalının yaradılması və digər məsələlər nəzərdə

tutulmuşdur.

Onu da diqqətinizə çatdırım ki, məktəblərimiz DATA mərkəzdə

yerləşdiriləcək İKT resurslarından istifadə edərək İnternetə bu mərkəz

vasitəsilə qoşulacaqdır. Həmin mərkəzin texniki imkanları isə şagirdlərin

mənəviyyatına zərər vura bilən məlumat və təsvirlərdən istifadəni mümkünsüz

edir.


Məlumdur ki, təhsilin keyfiyyəti onun məzmununun nə dərəcədə dəqiq,

tələbata uyğun müəyyənləşdirilməsindən birbaşa asılıdır. Məzmun bilavasitə

təhsilin özü deməkdir. Əgər məzmun optimal müəyyən edilməzsə, təlim

prosesinin səmərə və keyfiyyətindən, uğurlu nəticələrdən danışmağa dəyməz.

İnkişaf etmiş ölkələrin təcrübəsinə nəzər saldıqda ümumi orta təhsilin

məzmununa, onun müntəzəm surətdə yeniləşdirilməsi

42


VƏ təkmilləşdirilməsinə, zəruri biliklərin mənimsənilməsi ilə yanaşı,

təhsilalanlarda həyati bacarıq və vərdişlərin formalaşmasına daha çox diqqət

yetirildiyinin şahidi oluruq. Bu da, əlbəttə, təsadüfi deyildir. Çünki sonrakı

təhsil mərhələləri orta təhsilin nəticələri üzərində qurulur. İnsan gələcək həyat

fəaliyyətini təmin edən ayrı-ayrı sahələr üzrə müəyyən biliklərə, bacarıq və

vərdişlərə məhz orta məktəbdə yiyələnir. Bir sözlə, umumi təhsil vətəndaşın

sonrakı inkişafı üçün bünövrə rolunu oynayır. Bu mənada ümumi orta təhsilin

məzmununun cəmiyyətin, dövlətin, fərdin tələbatına uyğun

müəyyənləşdirilməsi bütün vaxtlarda ən aktual və ciddi problem kimi qarşıda

durmuşdur. Mahiyyət etibarı ilə həmin problem bu gün də öz aktuallığını

saxlayır.

Ona görə də hesabat dövründə Dünya Bankının maliyyə yardımı ilə

həyata keçirdiyimiz islahatyönümlü tədbirlərin böyük əksəriyyəti məhz ümumi

təhsilin məzmununun yeniləşdirilməsinə və mütərəqqi dünya təcrübəsinə

uyğunlaşdırılmasına yönəlmişdir. Əsas məqsədimiz şagirdlərin idrak fəallığını,

ümumi inkişa-

43


Dərsliklərin nəşri sahəsində görülən işlər

İllər üzrə nəşr edilmiş dərslik nüsxələrinin sayı

97 adda

35 adda

117 adda

108 adda

155 adda 102

adda

2003 2004 2005 2006 2007 2008

Müasir ayadanlıqlarla iin

180

160

140

120

100

80 y

60

X' _____ 40

20 30

0 2005

'-'7

2006 2007 2008

44


fını ləngidən mövcud «yaddaş məktəbi »indən «təfəkkür və düşüncə məktəbi

»nə keçmək və bu əsasda ümumi təhsilin müasir modelini qurmaqdan ibarətdir.

Etiraf edək ki, bugünkü tədris proqramları və dərsliklərimizdə nəzəri

materiallar üstünlük təşkil edir, müəyyən edilən bilik həcmi heç də hamı üçün

əlçatan deyildir, bunlarda ciddi əhəmiyyət kəsb etməyən ikinci dərəcəli

məlumatlar hələ də qalmaqdadır. Təəssüf ki, proqram və dərslik müəlliflərinin

çoxu elə düşünür ki, uşaq nə qədər çox bilik, məlumat əldə etsə, bir o qədər

faydalıdır.

Əlbəttə, bilik inkişafın hərəkətverici qüvvəsidir, lakin şagirdə məhz o

biliklər mənimsədilməlidir ki, gələcək həyatında ona lazım olsun. Əgər verilən

biliklərin təcrübi və tətbiqi əhəmiyyəti yoxdursa, onun səmərəsindən

danışmağa dəyməz. Müasir dövrün tələbi budur ki, təlimin məzmunu təriflərin,

düsturların, tarixi gün və hadisələrin əzbərlənməsindən, nəzəri materialların

mənimsənilməsindən daha çox, şagirdlərdə yaradıcı düşünmə, müstəqil

öyrənmə və qərarqəbuletmə, təşəbbüskarlıq, tətbiq və tədqiqatçılıq

bacarıqlarının, iradi keyfiyyətlərin formalaşmasına yönəlməlidir.

Azərbaycanda 2004-cü ildən başlanan məzmun dəyişiklikləri

təlim-tədris prosesinin sistemli planlaşdırılmasını əks etdirən kurrikulum

islahatları adı altında aparılır. Azərbaycan hökuməti tərəfindən 30 oktyabr

2006-cı ildə təsdiq olunmuş «Azərbaycan Respublikasında ümumi təhsilin

Konsepsiyası (Milli Kurriku- lumu)» sənədində ümumi təhsil üzrə təlim

nəticələri və məzmun standartları, ümumi təhsilin hər bir pilləsində tədris

olunan fənlər, həftəlik dərs və dərsdənkənar məşğələ saatlarının miqdarı,

pedaqoji prosesin təşkili, təlim nailiyyətlərinin qiymətləndirilməsi və

monitorinqi üzrə əsas prinsiplər kompleks şəkildə öz əksini tapmışdır. Bu

konseptual sənədin tələblərinə uyğun hazırlanıb təsdiq edilmiş fənn

kurrikulumlarında isə hər bir sinif üzrə təlim nəticələri, məzmun və

qiymətləndirmə standartları, müvafiq təlim strategiyaları əhatə olunmuşdur.

Bu kurrikulumların didaktik əsasını nəticəyönümlülük, tə-

ləbyönümlülük və şəxsiyyətyönümlülük prinsipləri təşkil edir.

Nəticəyönümlülük əldə olunacaq təlim nəticələrinin əvvəlcədən müəyyən

edilməsini, tələbyönümlülük təlim məqsədlərinin cəmiy-

45


2000

1500

1000

2005 2006

yətin, dövlətin və fərdin tələbatına cavab verməsini, şəxsiyyətyö- nümlülük isə

müasir dövr baxımından təhsilalanlara müvafiq həyati bacarıq və vərdişlərin

aşılanmasını özündə ehtiva edir. Həqiqətən də, məqsədə nail olmaq üçün

hədəfi əvvəlcədən dəqiq təsəvvür etmədən, nəticəni görmədən nailiyyətə

aparan yolu müəyyən etmək çox çətindir.

Bildiyiniz kimi, yeni kurrikulumlarla tədrisə 2008-2009-cu dərs ilindən

etibarən I siniflərdən başlanmış və beləliklə, ümumi təhsil sistemində yeni

mərhələnin təməli qoyulmuşdur. Bu dərs ili həm də təhsil tariximizdə ilk dəfə

olaraq yeni fənn kurrikulum- ları əsasında hazırlanmış dərslik, müəllimlər

üçün vəsait və şagirdlər üçün iş dəftərindən ibarət dərslik komplektinin tətbiqi

ilə əlamətdar olmuşdur. Onu da diqqətinizə çatdırım ki, 2007-ci ilin əvvəlindən

başlayaraq I siniflərdə dərs deyəcək 9 minədək müəllimin yeni kurrikulumlarla

iş üzrə hazırlanması müxtəlif təlim kursları və treninqlər vasitəsilə təmin

edilmişdir.

Məzmun islahatları sahəsində yeni kurrikulumların tətbiqi

46


prosesini müntəzəm nəzarətdə saxlamaq, bu vacib işin yerinə yetirilməsinə

ardıcıl əməli kömək göstərmək, nəticələrin monitorinqi və

qiymətləndirilməsini aparıb təkliflər hazırlamaq, eyni zamanda pedaqoji

ictimaiyyət arasında maarifləndirmə tədbirlərini gücləndirmək qarşıda duran

əsas vəzifələrimizdəndir. Hesab edirəm ki, cari ilin əvvəlində təsis edilmiş

«Kurrikulum» jurnalı da bu istiqamətdə təhsil orqanları, məktəb rəhbərləri və

müəllimlərə yaxından kömək göstərəcəkdir.

Hörmətli həmkarlar!

Məni düşündürən daha bir problem barədə. Azərbaycan müstəqillik əldə

etdikdən sonra dünya birliyinə inteqrasiya meyilləri- nin artması, beynəlxalq

əməkdaşlığın genişlənməsi xarici dillər sahəsində müvafiq kompetensiyalara

malik gənc nəslin formalaş- dırılmasını daha da zəruri etmişdir. Bu amil isə

xarici dillərin tədrisinin təkmilləşdirilməsini, beynəlxalq təcrübədə uğurla

istifadə olunan metodikaların ölkəmizdə də tətbiqini xeyli aktuallaşdırmışdır.

İndiki zamanda bir və ya bir neçə xarici dil bilmək artıq həyati tələbat hesab

olunur.

Təəssüflə qeyd etmək istərdim ki, sovet dövründəki təlim ənənəsinə

uyğun olaraq müstəqillik illərində də xarici dillərin tədrisi şagirdlərdə nitq

bacarıqlarının formalaşdırılmasından çox qrammatik qaydaların

mənimsədilməsinə xidmət etmişdir. Bu səbəbdən də şagirdlər xarici dili

məktəbdə yox, daha çox həmin dilin daşıyıcıları olan insanlarla ünsiyyətdə

öyrənirlər.

Təhlil göstərir ki, ölkəmizin ümumtəhsil məktəblərində xarici dillərin

tədrisi sahəsində mövcud olan problemlər, əsasən, proqram və dərsliklərin,

tədris metodikasının müasir tələbləri ödəməməsi və şagirdyönümlü olmaması,

bir çox müəllimlərin peşəkarlıq səviyyəsinin, mövcud ixtisasartırma sisteminin

müasir tələblərə cavab verməməsi ilə bağlıdır.

Mövcud problemlərin aradan qaldırılması üçün xarici dillər intensiv

tədris edilməli, bunun üçün ünsiyyət əsaslı (kommunikativ) yanaşma

metodikasına üstünlük verilməli, müəllimlərin peşəkarlıq səviyyəsinin

artırılması sahəsində müasir və effektiv ixtisasartırma, təkmilləşdirmə sistemi

tətbiq edilməlidir. Bu istiqamətdə Britaniya Şurası ilə ingilis dilinin intensiv

tədrisi üzrə birgə layihə artıq Bakı şəhərinin 7 məktəbində həyata keçiril

47


məkdədir. Rus dilinin tədrisi ilə bağlı layihənin başlanması istiqamətində isə

hazırlıq işləri aparılır.

Son illər ən böyük nailiyyətlərimizdən biri dərslik yaradıcılığı sahəsində

olmuşdur. 2003-2007-ci illərdə Azərbaycan və rus dillərində ümumilikdə 25

milyon nüsxə, o cümlədən azsaylı xalqların dillərində 8 adda 31700 nüsxə

dərslik çap edilmişdir. Cari ildə isə 102 adda 4 milyon nüsxədən çox dərslik və

müəllim üçün vəsait artıq məktəblərə çatdırılmışdır. 2005-ci ildən etibarən

bütün şagirdlərimiz dərsliklərlə pulsuz təmin olunurlar və qürur hissi ilə

deməliyəm ki, bu sahədə Azərbaycan MDB məkanında yeganə ölkədir.

Bunlarla yanaşı, hesabat dövründə Gürcüstandakı Azərbaycan

məktəbləri, Dağıstandakı azərbaycandilli məktəblər, MDB ölkələrində, habelə

Almaniya, Polşa, Macarıstan, Kanada, Böyük Britaniya və ABŞ-dakı təlim

Azərbaycan dilində olan bazargünü məktəbləri də dərsliklərlə təmin

edilmişdir.

Uzun illərdən bəri problem kimi qalmış bir məsələ də artıq öz həllini

tapmışdır. Belə ki, son iki ildə 19 adda 351.595 nüsxə xəritə çap olunub

məktəblərə çatdırılmış. Heydər Əliyev Fondunun yaxından köməyi ilə

ayrı-ayrı fənlər üzrə 140 adda 1.4 milyon nüsxədə tədris-əyani vəsaitlər

hazırlanaraq yeni dərs ili ərəfəsində məktəblərə verilmişdir.

Dərslik təminatı ilə yanaşı, bu dövrdə məktəb kitabxanalarının latın

qrafikası ilə çap edilmiş 18 adda uşaq ensiklopediyaları, 50 adda Azərbaycan

və xarici ölkə yazıçılarının əsərləri ilə zənginləşdirilməsi şagirdlərin mütaliə

imkanlarının, məlumat dairəsinin genişləndirilməsində mühüm rol oynamışdır.

2006- cı ildə Azərbaycan hökuməti ilə razılaşdırılaraq qəbul olunmuş

«Dərslik siyasəti» sənədi özünün məzmunu və mahiyyəti ilə müasir

yanaşmaları əks etdirməsi baxımından dərslik yaradıcılığı sahəsində islahatlara

böyük təkan verdi. Bu sənədin tələblərinə müvafiq olaraq dərsliklərin

hazırlanması proseduru dünya təcrübəsinə uyğunlaşdırılmış, indiyədək formal

fəaliyyət göstərmiş elmi-metodik şuraların əvəzinə müstəqil qurum olan

Dərslikləri Qiymətləndirmə Şurası yaradılmışdır. Bu dərs ilində I siniflər üçün

hazırlanmış dərslik komplektləri təhsil tariximizə məhz yeni dərslik siyasətinin

ilk nümunələri kimi daxil olmuşdur.



Ümumi təhsilin məzmununun getdikcə yeniləşdirilməsi mahiyyət

etibarı ilə şagird nailiyyətlərinin qiymətləndirilməsinə, müəllimin fəaliyyətinə,

«müəllim-şagird», «məktəb-valideyn» münasibətlərinə, təlim strategiyalarına,

tədris prosesinin idarəolun- masına, eləcə də müəllim hazırlığı məsələlərinə

verilən tələblərin də forma və məzmunca yeniləşdirilməsini zəruri edir.

İlk növbədə qiymətləndirmə ilə bağlı fikirlərimi nəzərinizə çatdırmaq

istəyirəm.

Bildiyiniz kimi, şagirdlərin təlim nəticələrinin qiymətləndirilməsi üzrə

mövcud sistemin təkmilləşdirilməsi istiqamətində artıq neçə ildir ki, müvafiq

işlər aparılır. Hətta qiymətləndirmə üzrə bal şkalasının dəyişdirilməsi ilə

əlaqədar bəzi regionlarda eksperimentlərin aparıldığı da sizə məlumdur.

Bununla belə, təcrübə göstərir ki, tətbiq edilən bal sistemindən asılı olmayaraq,

qiymətləndirmənin inkişafetdirici, stimullaşdırıcı, tərbiyəedici xarakteri,

keyfiyyətin yüksəldilməsində aparıcı rolu təmin olunmazsa, onun

səmərəliliyindən danışmağa dəyməz.

Yeri gəlmişkən, bir çoxları «qiymətləndirmə» dedikdə bunu yalnız

təhsilalanın təlim nəticələrinə aid edirlər. Hesab edirəm

49


ki, bu, yanlış təsəvvürdür. Təhsilalanın biliyinə verilən qiymət həm də

müəllimlərin və məktəbin fəaliyyətinə verilən qiymət kimi qəbul olunmalıdır.

Hər bir qiymət eyni zamanda övladının təhsilinə valideynin münasibətini,

habelə təhsil prosesinin təşkilində məktəb rəhbərlərinin peşəkarlıq səviyyəsini

əks etdirir.

Bu gün məktəblərimizdə tətbiq olunan qiymətləndirmə sistemi

müəllimin subyektiv mülahizələrinə əsaslanır, şagirdlərdə təlimə marağı,

məsuliyyət hissini artırmaq əvəzinə, əksinə, azaldır, onların inkişafını sistemli

şəkildə izləməyə imkan vermir. Ona görə də şagird, bir qayda olaraq, qiymət

almaq xatirinə oxuyur.

Bütün bu arqumentlər yaxın gələcəkdə məktəblərimizdə şagird

nailiyyətlərinin qiymətləndirilməsi sisteminin köklü şəkildə dəyişdirilməsini,

ən başlıcası, gündəlik qiymətləndirmənin aradan qaldırılmasını zəruri vəzifə

kimi gündəmə gətirir. Bununla əlaqədar nəzərdə tuturuq ki, yeni dərs ili

ərzində məktəbdaxili qiymətləndirmənin bu vacib mərhələsinin elmi-metodik

əsaslarını və təşkilatı mexanizmlərini işləyib hazırlayaq və eksperimentdən

keçirərək 2009-2010-cu dərs ilindən tətbiqinə başlayaq. Bu məsələnin həyata

keçirilməsi ilə bağlı yerli təhsil orqanları, məktəb rəhbərləri və müəllimlərin

təklifləri də bizim üçün faydalı olardı.


Məktəbdaxili qiymətləndirmənin çox mühüm bir tərkib hissəsi

şagirdlərin bilik, bacarıq və vərdişlərinin yekun attestasiyası, yəni buraxılış

imtahanlarıdır. Şübhə yoxdur ki, hər hansı bir məktəbin fəaliyyətinin keyfiyyət

səviyyəsi daha çox təhsilalanla- rın buraxılış imtahanlarında göstərdikləri

nəticələrlə ölçülür. Etiraf edək ki, şagirdlərin çoxillik təlim nailiyyətlərinin

obyektiv qiymətləndirilməsi böyük məsuliyyət tələb edən bir işdir. Bu mənada

uzun illərdən bəri imtahanların forma və məzmunca təkmilləşdirilməsi, yeni

mexanizmlərin müəyyən olunması bizi daim düşündürürdü. Nəhayət, inkişaf

etmiş ölkələrin təcrübəsini nəzərə alaraq, buraxılış imtahanlarının

mərkəzləşdirilmiş qaydada aparılmasını qərara aldıq.

Yeni formanın tətbiqi bir çox müsbət cəhətləri ilə əlamətdardır. Belə ki,

imtahanların, bir qayda olaraq, bir gündə müəyyən edilmiş neytral mərkəzlərdə

keçirilməsi, nəticələrin texniki vasitələr tətbiq olunmaqla yoxlanılması, qısa

zamanda elan edil-

50


ES,

2.V ?*» İ?ä-^- ^ i- « 3' 3%®lnfc-^

məsi və beləliklə də, subyektivliyin minimuma endirilməsi təhsil orqanlarının,

məktəb rəhbərlərinin, müəllimlərin, şagird və valideynlərin məsuliyyətini

artıran vacib amillər kimi meydana çıxır. Ədalət naminə deyək ki, imtahanların

həmin qaydada təşkili əksəriyyət tərəfindən rəğbətlə qarşılanır. Lakin bu

imtahan formasının əleyhinə çıxan, onu qəbul etməyənlər də vardır. Onlara elə

gəlir ki, təhsil səviyyəsindən asılı olmayaraq, övladları mütləq attestat

almalıdırlar. Unudurlar ki, ölkəmizdə ümumi orta təhsil icbaridir, təhsil sənədi

isə yalnız təhsildə uğur qazanan, müvafiq standartlar səviyyəsində bilik və

bacarıqlara yiyələnən şagirdlərə verilir.

Lakin müəyyən çətinliklərə baxmayaraq, biz imtahanlarla bağlı

müəyyən olunmuş kursu ardıcıl davam etdirəcəyik. Diqqətinizə çatdırım ki,

cari dərs ilindən başlayaraq ölkənin bütün ümumtəhsil məktəblərində vahid

mərkəzləşmiş imtahan formasının tətbiqi nəzərdə tutulur. Bu sahədə əsas

vəzifələrimizdən biri ictimaiyyət arasında maarifləndirmə tədbirlərini

gücləndirmək, yeni qiymətləndirmə sisteminin üstünlüklərini valideynlərə

geniş izah etməkdən ibarətdir. Həm də imtahanların şəffaflıq şəraitində

aparılmasını təmin etmək üçün bu prosesdə ictimaiyyətin nümayəndələrinin

iştirakını məqsədəuyğun hesab edirik.

Qarşıda duran vəzifələrimizdən biri də təhsil prosesinin təş-

5/


kili, planlaşdırılması, təlim şəraiti haqqında toplanmış məlumatlar vasitəsilə

təhsilin məzmununu və sistemdə baş verən dəyişiklikləri dəyərləndirmək üçün

Milli qiymətləndirmənin aparılmasıdır. Bunun üçün isə dünya təcrübəsi

əsasında ciddi hazırlıq işləri görülməlidir. Milli qiymətləndirmə eyni zamanda

ibtidai təhsilin nəticələrini də əhatə edəcəkdir. Güman edirik ki, ölkədə ibtidai

təhsilin səviyyəsinin obyektiv dəyərləndirilməsi sonrakı pillələrdə təhsilin

keyfiyyətinə öz müsbət təsirini göstərəcəkdir.

Bir neçə kəlmə də Beynəlxalq qiymətləndirmə haqqında. Azərbaycanın

təhsil sistemində ilk dəfə olaraq belə qiymətləndirmə 2006-cı ildə PİSA

təşkilatı tərəfindən təhsilin vəziyyəti barədə məlumatlar əldə etmək, aşkara

çıxarılan problemlər baxımından perspektiv istiqamətləri müəyyən etmək

məqsədilə aparılmışdır. Həmin prosesdə 72 ümumtəhsil məktəbindən 6500

nəfər 15 yaşlı şagirdin ana dili, riyaziyyat və təbiət fənləri üzrə bacarıqlarının

səviyyəsi qiymətləndirilmişdir. Nəzərinizə çatdırım ki, riyaziyyatdan nəticələr

müsbət olmuş, şagirdlərimiz nəzəri qabiliyyətlər üzrə reytinq cədvəlində

iştirakçı 57 ölkə arasında 4-cü yeri

52


tutmuşlar. Onlar digər fənlərdən müsbət nəticə əldə etsələr də, tətbiq

bacarıqları o qədər də qənaətbəxş hesab olunmamışdır. Təkcə elə bu fakt

göstərir ki, ümumi təhsilin məzmununda şagirdlərin tətbiq bacarıqlarının

inkişafına xüsusi diqqət yetirilməsi müasir dövrün tələblərindən biri olmaqla

ən vacib vəzifələrimiz- dəndir. Təhsil sahəsində mövcud vəziyyətin

öyrənilməsində xüsusi əhəmiyyətini nəzərə alaraq, beynəlxalq qiymətləndirmə

üzrə tədbirləri gələcəkdə də ardıcıl davam etdirəcəyik. Bununla əlaqədar

nazirlik PİSA ilə yanaşı, digər nüfuzlu qurum olan TİMSS təşkilatı ilə də

əməkdaşlıq əlaqələri yaratmışdır.


Sözsüz ki, müəllim təhsildə əsas sima, ən nüfuzlu şəxsdir. Azərbaycan

dövləti onun şərəfli əməyini həmişə yüksək qiymətləndirmişdir. Təkcə son 5

ildə 700-dən çox təhsil işçisi Prezident sərəncamları ilə dövlət təltiflərinə layiq

görülmüşdür ki, bu da bütövlükdə sovet dövründə təltif olunanların sayından

xeyli artıqdır.

Ölkənin təhsil tarixində ilk dəfə olaraq dövlət səviyyəsində «Ən yaxşı

ümumtəhsil məktəbi» və «Ən yaxşı müəllim» müsabiqələrinin keçirilməsi,

qalib adını qazanmış 50 məktəbin və 100 müəllimin yüksək məbləğdə pul

mükafatı ilə mükafatlandırılması cəmiyyətdə çox böyük və əlamətdar hadisə

kimi qiymətləndirilmiş, məktəblər və müəllimlər arasında sağlam rəqabəti,

innovativ fəaliyyətə istiqamətlənmiş yaradıcılıq və təşəbbüskarlıq meylilərini

gücləndirməklə nəticə etibarı ilə təhsilin keyfiyyətinin yüksəlməsinə müstəsna

dərəcədə müsbət təsir göstərmişdir.


Müəllim əməyini əsl vətənpərvərlik nümunəsi adlandıranlar heç də səhv

etmirlər. Belə bir obrazlı ifadə də var ki, müəllim dəyişəndə cəmiyyət də

dəyişir. Lakin bütün müəllimlər belə bir nümunə göstərmək, cəmiyyəti

dəyişmək gücündədirlərmi? Onların hamısı cəmiyyətdə nüfuz, hörmət və

ehtiram sahibi ola bilirlərmi? Uzun illərin təcrübəsi göstərir ki, işlədiyi

məktəbdə nüfuz qazana bilməyən müəllim cəmiyyətdə də hörmətli şəxs ola

bilməz. Cəmiyyət müəllimə borclu olduğu kimi, müəllim də cəmiyyət

qarşısında öz borcunu, məsuliyyətini hiss etməlidir. Bu mənada ictimai rəy hər

bir müəllimin fəaliyyətinin güzgüsü, məhək daşıdır. Na

55


haq yerə demirlər ki, hər öyrədən müəllim deyil, o kəs müəllimdir ki, ondan

öyrənirlər. Həm də o müəllim yaxşı öyrədə bilər ki, onu yaxşı öyrədiblər.

Acıq etiraf edək ki, bu gün məktəblərimizdə öz peşəsinin vurğunu olan,

peşəkarlığı ilə fərqlənən müəllimlərlə yanaşı, pedaqoji aləmə təsadüfən düşən,

qəlbən, ruhən deyil, yalnız diplomuna görə müəllim sayılanlar da vardır.

Təəssüf ki, hələ də səriştəsiz, məktəbdə və valideynlər arasında nüfuz qazana

bilməyən müəllimlərin pedaqoji sahədən uzaqlaşdırılmasını tənzimləyən

normativ-hüquqi baza yaratmaq mümkün olmamışdır. Paradoksal görünsə də,

uzun illərdən bəri belə bir fikir formalaşıb ki, diplomlu müəllimi, necə işləyir

işləsin, bu peşədən kənarlaşdırmaq olmaz. Hesab edirəm ki, bu yanlış

təsəvvürləri aradan qaldırmaq, müəllim korpusunun tərkibini sağlamlaşdırmaq

üçün müxtəlif formalarda təsirli tədbirlərin görülməsi indiki vaxtda ən zəruri

vəzifələrdəndir. Düşünürəm ki, həmin məsələlərin həyata keçirilməsində

attestasiya yeganə vasitə ola bilməz.

Bir faktı da diqqətinizə çatdırım ki, yerlərdə kadr siyasətinin düzgün

aparılmamasının nəticəsidir ki, son 5 ildə şagirdlərin sayı 219 min nəfər

azaldığı halda, müəllimlərin sayı 11 min nəfər artmış, müəllim-şagird nisbəti

10,1-dən 8,4-ə enmişdir. Hesab edirəm ki, nazirlikdə bu məsələ çox ciddi

araşdırılmalı, müəllimlərin seçilməsi və işə təyin olunması sahəsində dünyada

sınaqdan keçirilmiş mexanizmlərin tətbiqi istiqamətində yaxın gələcəkdə ciddi

addımlar atılmalıdır.

Həm də yaxın gələcəkdə dünya təcrübəsində özünü doğrultmuş bir sıra

digər mexanizmləri də tətbiq etməliyik. Buraya, ilk növbədə, pedaqoji ali

məktəbi bitirən məzunların bir il sınaq müddətini başa vurduqdan sonra tam

hüquqlu müəllim statusu almaları, habelə işləyən müəllimlərin fəaliyyətlərini

davam etdirməsinə hüquqi əsas verən lisenziyalaşdırma mexanizminin tətbiqi,

pedaqoji fəaliyyət üçün yaş senzinin müəyyənləşdirilməsi daxildir. Bütün bu

mexanizmlər, şübhəsiz ki, bilavasitə məktəblərin səriştəli müəllimlərlə

təminatına, peşəkar səviyyəli pedaqoji kollektivlərin formalaşmasına xidmət

edəcəkdir.

Kadr təminatı sahəsində daha bir problemi sizinlə müzakirə etmək

istərdim. Hazırda ölkəmizdə şagirdlərin sayı 30-dək olan

54


Məktəblərin pedaqoji kadrlarla təminatı üzrə

Dövlət Proqramınm icrası vəziyyəti

0 200 400 600 800 1000 1200 1400

387, 50-dək olan 238, 100-dək olan 614 məktəb olmaqla ümumilikdə 1239

belə məktəb fəaliyyət göstərir. Həmin məktəblərdə dərs saatları xeyli az

olduğundan onları bütün fənlər üzrə ixtisaslı müəllimlərlə təmin etmək

qeyri-mümkündür. Belə vəziyyətdə isə təhsilin keyfiyyətindən danışmağa belə

dəyməz. Ona görə də bu problemdən yeganə çıxış yolunu hökumətin dəstəyi

ilə məktəblərin rasionallaşdırılması sahəsində ciddi addımların atılmasında,

ucqar yaşayış məntəqələrində şagirdlərin daşınması üçün nəqliyyat

vasitələrinin ayrılmasında görürük.

Sual oluna bilər ki, bəs bütövlükdə məktəblərimizin pedaqoji kadrlarla

təminatı hazırda hansı vəziyyətdədir?! İstərdim ki, bu məsələ ilə əlaqədar bir

sıra vacib məqamları diqqətinizə çatdırım.

Əgər 5 il əvvəlki dövrə nəzər salsaq, kənd yerlərində 7 min nəfərədək

pedaqoji kadra ehtiyac yaranması ciddi narahatlıq doğururdu. Bu problemin

həllində Azərbaycan hökumətinin 2004-cü ilin noyabrında təsdiq etdiyi

«2005-2009-cu illər üçün ümumtəh- sil məktəbləri şəbəkəsində pedaqoji kadr

təminatı üzrə Dövlət Proqramı» mühüm rol oynadı. Məlumat verim ki.

Proqrama əsa

55


sən indiyədək ucqar kənd məktəblərinə güzəştli şərtlərlə 4788 müəllim

göndərilmişdir. 2009-cu ildə isə daha 1308 müəllimin ucqar kənd məktəblərinə

təyin olunması nəzərdə tutulur.

Bununla belə, hesab edirəm ki, pedaqoji kadr təminatını daha da

yaxşılaşdırmaq üçün ucqar yaşayış məntəqələrindəki məktəblərə göndərilən

gənc mütəxəssislərin hərbi xidmətdən azad olunması, kənd yerlərindəki

pedaqoji kadrlara tətbiq olunan güzəştlərin daimi saxlanması, pul

kompensasiyalarının təsirli dərəcədə artırılması, müstəqil ibtidai və əsas

məktəblərdə stavkadan aşağı dərs yükünün bir stavka hesabı ilə

maliyyələşdirilməsi məsələlərinə dövlət səviyyəsində baxılıb həll edilməsi

məqsədəuyğun olardı.

Hörmətli qurultay nümayəndələri! Hörmətli qonaqlar!

Bu gün cəmiyyətdə təhsillə bağlı daha çox müzakirəyə səbəb olan

məsələ bilavasitə təhsilin keyfiyyəti ilə əlaqədardır. Problemə obyektiv

yanaşsaq, təhsilin keyfiyyəti sahəsində arzu olunan nəticələr tam əldə

olunmasa da, təhsil infrastrukturunun müasir standartlara uyğun yenidən

qurulması, məzmun, qiymətləndirmə və müəllim hazırlığı üzrə islahatların

aparılması, kadr təminatı istiqamətində təsirli tədbirlərin görülməsi, beynəlxalq

təcrübənin öyrənilib tətbiq olunması nəticə etibarı ilə təhsilin keyfiyyətcə

yüksəldilməsinə xidmət edir.

Faktlara müraciət edək. Son 5 ildə orta məktəb məzunlarının ali

məktəblərə qəbul imtahanlarında göstərdikləri nəticələr ilbəil yaxşılaşmış,

600-dən çox bal toplayanların sayı 2 dəfədən çox artaraq 766-dan 1582 nəfərə

yüksəlmişdir. İmtahan iştirakçıları arasında 300-dən yuxarı bal toplayanlar

2004-cü ildəki 22,84 faizdən 2008-ci ildə 30 faizədək artmışdır. Cari ildə 6

nəfər məzun isə 700 bal toplamışdır.

2006-cı ilin martında ölkə Prezidentinin sərəncamına müvafiq olaraq

hökumətin qərarı ilə Təhsil Nazirliyinin birbaşa tabeliyində vahid idarəetmə

orqanı - Bakı Şəhəri üzrə Təhsil İdarəsinin yaradılmasının nəticəsidir ki,

şəhərin məktəblərinin keyfiyyət göstəriciləri xeyli yaxşılaşmışdır. 2008-ci ildə

ali məktəblərə qəbul faizi 2006-cı ildəki 34,79 faizdən 39,22 faizə, 300-dən çox

bal toplayanlar 32,40 faizdən 40,12 faizə, əlaçı məzunlardan 500-700 bal

toplayanlar 41,70 faizdən 72,0 faizə, 600-dən yuxarı bal toplayanların sayı isə

452-dən 702-yə yüksəlmişdir.

56


Düşünürəm ki, idarəetmənin təkmilləşdirilməsi sahəsindəki bu müsbət

təcrübə yaxın gələcəkdə respublikanın digər şəhər və rayonlarına da tətbiq

olunmalıdır.

Son illərdə dünya fənn olimpiadalarında və beynəlxalq bilik yarışlarında

məktəblilərimizin 12 qızıl, 24 gümüş, 59 bürünc medal qazanması da ölkədə

təhsilin keyfiyyət göstəricilərinin artmasına real sübutdur.

Ümumi təhsilin dövlət və cəmiyyət qarşısında ən mühüm vəzifələrindən

biri də ayrı-ayrı sahələr üzrə istedadlı, xüsusi qabiliyyəti ilə fərqlənən

şagirdlərin vaxtında aşkara çıxarılması və onların davamlı inkişafı üçün lazımi

şəraitin yaradılmasıdır. İstedadlı insanlar hər bir ölkənin əvəzolunmaz

intellektual sərvətidir, həm də həmin ölkələrdəki təhsil səviyyəsinin real

göstəricisidir. Ulu öndərimiz Heydər Əliyevin sözləri ilə desək, “Gələcək

bilikli, elmli, istedadlı insanların çiyinləri üstündə qurulur”. Məhz ümummilli

liderimizin proqram xarakterli bu müddəasına əsasən möhtərəm Prezidentimiz

İlham Əliyevin təsdiq etdiyi “Xüsusi istedada malik olan uşaqların (gənclərin)

yaradıcılıq potensialının inkişafı üzrə Dövlət Proqramı” keyfiyyətli təhsil

uğrunda sağlam rəqabətin gücləndirilməsinə ciddi təkan vermişdir.

Proqramda istedadlı uşaqlar barədə məlumat bankının. İnternet

portalının yaradılmasından, bu sahədə qabaqcıl dünya təcrübəsinin öyrənilib

tətbiqindən tutmuş, yeni tipli təhsil müəssisələri şəbəkəsinin genişləndirilməsi,

lisey və gimnaziyaların maddi-tədris bazasının möhkəmləndirilməsi və

istedadın stimul- laşdırılmasınadək bütün zəruri məsələlər öz əksini tapmışdır.

Proqram çərçivəsində tədqiqat obyektləri kimi 21 bölgədə 32 pilot məktəbi

təşkil olunmuş, 14 ümumtəhsil məktəbində lisey sinifləri açılmış, 4 internat

məktəb lisey və gimnaziyaya çevrilmiş, bir neçə mərhələli seçim aparılaraq

ölkə üzrə «istedad» bankı yaradılmış, müəllimlər üçün zəruri vəsaitlər

hazırlanıb nəşr edilmiş, xüsusi istedada malik uşaqlar üçün Bakı şəhərində yay

düşərgəsi təşkil edilmişdir.

Hörmətli qurultay nümayəndələri və qonaqlar!

Dövlət müstəqilliyinin ilk illərində ölkəmizin beynəlxalq «Uşaq

hüquqları Konvensiyası »na qoşulması Azərbaycanı bütün dünyada humanizm

ideallarına sadiq dövlət kimi tanıtmışdır. Mil-

57


liyyətindən, əqli imkanlarından və səhhətinin vəziyyətindən asılı olmayaraq,

bütün uşaqların sosial hüquqlarının qorunması Azərbaycanın humanitar

sahədə siyasətinin prioritet istiqamətlərindən birinə çevrilmişdir.

BMT tərəfindən qəbul edilmiş «Minilliyin məqsədləri»ndə hər bir

ölkədə «Uşaq müdafiə sistemi»nin yaradılması nəzərdə tutulmuşdur. Bu

sistem uşaqlara qarşı bütün zorakılıq hallarının, kobud rəftarın və digər zərərli

təsirlərin profilaktikası, uşaqların təhsili, sağlamlığı və müdafiəsi sahəsində

fəaliyyət göstərən bütün dövlət və qeyri-hökumət təşkilatlarının, vətəndaş

cəmiyyəti qurumları və medianın səylərinin əlaqələndirilməsini özündə ehtiva

edir. Bununla əlaqədar dövlət başçısının sərəncamı ilə təsdiq olunmuş “Dövlət

uşaq müəssisələrindən uşaqların ailələrə verilməsi (de-institutlaşdırma) və

alternativ qayğı Dövlət Proqramının (2006-2015-ci illər)” əsas vəzifəsi də belə

uşaqlar üçün sosial xidmətlərin təşkili üzrə işlək mexanizmlərin

yaradılmasından ibarətdir. Bu sahədə Təhsil Nazirliyində müxtəlif tədbirlər

həyata


keçirilmiş, 2006-cı ilin sentyabr-noyabr aylarında Təhsil, Maliyyə, Əmək və

Əhalinin Sosial Müdafiəsi nazirlikləri. Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə

Dövlət Komitəsi ilə birlikdə bütün internat məktəb və uşaq evlərinin

fəaliyyətinin monitorinqi aparılmış, dövlət uşaq müəssisələrinin və orada

yaşayan uşaqların qiymətləndirilməsi keçirilmiş, məlumat bazası yaradılaraq

müvafiq transformasiya planı hazırlanmışdır.

Proqram çərçivəsində uşaqlar üçün ailə əsaslı sosial xidmət

mərkəzlərinin təşkili, ümumtəhsil internat məktəblərinin bazasında ümumi

təyinatlı məktəblərin, lisey və gimnaziyaların yaradılması, sağlamlıq imkanları

məhdud uşaqlar üçün internat tipli təlim-tərbiyə müəssisələrinin bir hissəsinin

reabilitasiya mərkəzlərinə çevrilməsi, bu müəssisələrdən uşaqların öz bioloji

ailələrinə qaytarılması üçün tədbirlərin görülməsi nəzərdə tutulmuşdur.

Onu da diqqətinizə çatdırım ki, hökumət tərəfindən təsdiq olunmuş

“Xüsusi qayğıya ehtiyacı olan (sağlamlıq imkanları məhdud) uşaqların

təhsilinin təşkili ilə əlaqədar İnkişaf Proqramı

59


Bakı şəhəri ümumtəhsil məktəbləri məzunlarının ali

məktəblərə qəbulunun bəzi göstəriciləri

80,00%

70,00%

60,00%

50,00%

40,00%

30,00%

20,00%

10,00%

0,00%

o - t 0\ e

Tf C- n

M r>

rf fTi

□ ali məktəblərə qəbul faizi '

□ 300-dən çox bal toplayanlar

□ əlaçı məzunlardan 500-700 bal toplayanlar

(2005-2009-cu illər)” çərçivəsində beynəlxalq təşkilatlarla birlikdə inklüziv

təhsil layihələri 30-dan çox təhsil müəssisəsini, 200- dən artıq məktəbəqədər

və məktəbyaşlı xüsusi qayğıya ehtiyacı olan uşağı əhatə etmişdir.


Ümumi təhsil sistemində fəaliyyətin düzgün qurulması, təlim prosesinin

səmərə və keyfiyyətinin təmin olunması, sağlam iş şəraitinin yaradılması

məktəb rəhbərlərindən birbaşa asılıdır. Ölkəmizdə adı hörmətlə çəkilən,

cəmiyyətdə nüfuz qazanan direktorlar az deyildir. Məhz səriştəli direktorların

səyləri nəticəsində təhsilin keyfiyyəti və şagirdlərin təlim-tərbiyəsi sahəsində

yüksək nailiyyətlər əldə etmək mümkün olmuşdur. Yeri gəlmiş- kən, həmin

məktəblərin müəllimlərinə və rəhbərliyinə təşəkkürümüzü bildirir,

fəaliyyətlərində yeni-yeni uğurlar arzu edirik. Hesab edirəm ki, hər il təhsilin

bütün pillələri üzrə müəssisələrin reytinqi müəyyənləşdirilməli və ölkə

ictimaiyyətinə təqdim olunmalıdır.

60


Bakı şəhəri ümumtəhsil məktəblərinin məzunlarından

600-dən çox bal toplamış abituriyentlər

2006 2008

Təəssüf ki, yüksək uğurları ilə fərqlənən məktəblərimizin sayı arzu

olunandan xeyli azdır. Əlbəttə, məktəbin nəticələrinə təsir edən amillər

müxtəlifdir. Burada maddi-texniki baza da, kadrlar da, dərslik və metodik

təminat da müəyyən rol oynayır. Lakin, fikrimcə, məktəbə kimin rəhbərlik

etməsi, direktor amili daha həlledicidir. Elə direktorlar var ki, təhsilin müasir

problemlərini lazımınca dərk etmir, yenilikləri qəbul etmək istəmir, köhnə

təsəvvürlərdən və təfəkkür tərzindən yaxa qurtara bilmir, vəzifə məsuliyyəti,

təşkilatçılıq qabiliyyəti, kollektivi vahid məqsəd ətrafında səfərbər etmək

baxımından müasir tələbləri ödəmir, yaradıcılıq və təşəbbüskarlıqları ilə

fərqlənmirlər. Belə direktorların rəhbərlik etdikləri məktəblərdə təlim

keyfiyyəti daim aşağı olur və təbii ki, onlarla müasir inkişafı şərtləndirən təhsil

ideyalarını həyata keçirmək qeyri-mümkündür. Bütün bunlarla əlaqədar

direktorların attestasiyası və təyinatı ilə bağlı yeni mexanizmlərin işlənib

hazırlanması yaxın gələcəkdə ən vacib vəzif ələrimizdəndir.

61


Dünya fənn olimpiadalarının və beynəlxalq bilik yarışlarında

şagirdlərimizin uğurları

Eyni zamanda rəhbər vəzifələrə peşəkar ehtiyat kadrların hazırlanması

da hamımızı daim düşündürməlidir. Hazırkı dövrdə təhsil menecerlərinin

hazırlanması xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Düşünürük ki, ali məktəblərin

bakalavriat, daha çox isə magistratura pilləsində təhsilin idarəolunması

sahəsində kadrların hazırlanması, hazırda işləyən kadrların bacarıqlarının

artırılması sahəsində ciddi tədbirlərin görülməsinin vaxtı artıq çatmışdır.

Son illərdə apardığımız islahatyönümlü tədbirlərdən biri də məktəbin

fəaliyyətinin təşkili, idarə olunması prosesinə valideynlərin daha fəal cəlb

olunmasıdır. Məqsədimiz müasir dünya təcrübəsinə əsasən idarəetmənin

ictimai yönümünü gücləndirmək, bu sahədə demokratik prinsiplərin tətbiqinə

nail olmaqdır. Bu məsələlərin həllində valideyn komitələri, məktəb-valideyn

assosiasiyaları mühüm rol oynaya bilərlər. Son zamanlar Təhsil Nazirliyi belə

qurumların yaradılması, onların səmərəli fəaliyyətinin təmin olunması üçün az

iş görməyib. Belə ki, YUNlSEF-in yaxından dəstəyi ilə Valideyn-müəllim

assosiasiyası yaradılıb və hazırda bu

62


Dünya fənn olimpiadalarının və beynəlxalq bilik yarışlarında

şagirdlərimizin uğurları

birliyə daxil olan məktəblərin sayı artmaqdadır. Dünya Bankı ilə apardığımız

islahatlar çərçivəsində 3 pilot rayonunda yeni normativ-hüquqi baza əsasında

məktəb şuralarının fəaliyyətə başlaması da diqqətiçəkən haldır.

Bütün ümumtəhsil məktəblərində valideyn komitələri fəaliyyət göstərsə

də, təəssüflə qeyd etməliyəm ki, «valideyn-məktəb», «valideyn-müəllim»

münasibətləri müəssisənin inkişafından daha çox, fərdi qayğı və problemlərin

həllinə yönəlmişdir. Halbuki ABŞ, Kanada, Böyük Britaniya, Avstraliya və

digər ölkələrdə valideyn birlikləri böyük nüfuza malik olmaqla nəinki

məktəblərin sosial-iqtisadi problemlərinin həllində, habelə təlimin

məzmununun təkmilləşdirilməsində, pedaqoji kadrların tərkibinin

yaxşılaşdırılmasında, məktəblərin idarəolunmasında fəal iştirak edir.

Göründüyü kimi, ictimai qurumlarla, valideyn birlikləri ilə səmərəli fəaliyyət

mexanizmlərinin tətbiqi məktəblərin fəaliyyətinin qiymətləndirilməsində əsas

göstəricilərdən biri kimi qəbul edilməlidir.

63


səviyyəsi əksər hallarda müəssisələrin profili ilə uzlaşmır, metodiki təminat

zəifdir, dərnəklərə uşaqların cəlbi bir sıra hallarda formal xarakter daşıyır.

Normativ-hüquqi bazanın təkmilləşdiril- məsinə də ciddi ehtiyac vardır. Bütün

bu problemlərin aradan qaldırılması istiqamətində təsirli tədbirlərin görülməsi

qarşıda duran əsas vəzifələr sırasına daxildir.


Texniki peşə təhsili sosial-iqtisadi infrastrukturun qurulmasında

müstəsna əhəmiyyət kəsb edir. Bu təhsil pilləsinin məqsədi ölkə

iqtisadiyyatının bütün sahələri üçün bazar iqtisadiyyatının tələblərinə uyğun

sənət və peşələr üzrə ixtisaslı kadr hazırlığını təmin etməkdir.

Hazırda respublikada 108 texniki peşə təhsili müəssisəsi fəaliyyət

göstərir. Onlardan 47-si peşə liseyi, 60-ı peşə məktəbi, 1-i isə peşə tədris

mərkəzidir. Peşə məktəbi və peşə liseylərində 101 peşə üzrə 24455 şagird

təhsil alır, 3706 nəfərlik mühəndis-pedaqoji heyət çalışır.

Texniki peşə təhsilinin vacibliyini təsdiq edən bir faktı diqqətinizə

çatdırmaq istəyirəm. Hər il ölkəmizin ümumtəhsil məktəblərinin XI siniflərini

təxminən 120 min gənc bitirir. Onlardan, əsas təhsil bazası da daxil olmaqla,

cəmi 14 mini texniki peşə məktəblərinə qəbul olunur. Lakin Almaniya, Fransa,

Yaponiya, Cənubi Koreya kimi inkişaf etmiş ölkələrin təcrübəsi sübut edir ki,

müxtəlif fəaliyyət sahələri üçün yeni texnologiyalara yiyələnən kadrların

hazırlanması ölkənin dinamik inkişafında həlledici amillərdən biridir. Həmin

ölkələrdə orta məktəb məzunlarının 40- 60 faizi texniki peşə təhsili ilə əhatə

olunursa, bizdə bu rəqəm cəmi 10-11 faiz təşkil edir.

Hesab edirəm ki, texniki peşə təhsilinə cəmiyyətdə yaranmış münasibəti

dəyişmək, bununla əlaqədar təbliğat və maarifləndirmə işlərini genişləndirmək

lazımdır. Uzun illərdən bəri elə vəziyyət yaranıb ki, insanlar peşə təhsili

ocaqlarına orta məktəblərdə zəif oxuyan, dərslərdən yayınan, nizam-intizama

riayət etməyən uşaqların cəlb olunduğu müəssisələr kimi baxırlar. Hətta

məktəb direktorları, müəllimlər «ipə-sapa yatmayan» şagirdləri həmin

müəssisələrə göndərəcəkləri ilə qorxudurlar. Bütün bunlar onun nəticəsidir ki,

yerli təhsil orqanları, məktəb rəhbərləri texniki

66


peşə təhsili müəssisələri ilə heç bir əlaqə yaratmır, uşaqların pe- şəyönümü

işinin təşkilində onların imkanlarından lazımınca yararlanmırlar. Etiraf edək

ki, orta məktəb şagirdlərinin, valideynlərin əksəriyyəti həmin müəssisələrdə

öyrədilən peşələrdən xəbərsizdir. Peşə təhsilinin vacibliyi, insanın gələcək

həyatının qurulmasında istedadı və qabiliyyəti çatan peşələrə yiyələnmənin

əhəmiyyəti barədə şagird və valideynlər arasında heç bir təbliğat, təşviqat işləri

aparılmır. Ümumtəhsil məktəbləri məzunlarının potensial imkanları

çatdı-çatmadı bilavasitə ali məktəblərə istiqamətlənməsi də, əsasən, bu

amillərlə bağlıdır. Hesab edirəm ki, iqtisadi cəhətdən inkişaf etmiş ölkələrin

nümunəsində texniki peşə təhsilinin cəmiyyətdə rolu və imkanları haqqında

ictimaiyyəti geniş məlumatlandırmaq, həm də bu ölkələrdəki təcrübəni

öyrənmək yaxın gələcək üçün əsas vəzifələrimizdəndir.

Texniki peşə təhsili müəssisələrimizin bina şəraitinin, maddi-tədris və

texniki bazasının müasir səviyyəli sənətkar kadrlarının hazırlanması

baxımından beynəlxalq tələblərə cavab verməməsi bu günümüzün reallığıdır.

Texnoloji yeniliklərin ilbəil dəyişdiyi bir şəraitdə inkişaf etmiş ölkələrdə

yüksək modifikasiyalı avadanlıq və vasitələr tətbiq olunduğu halda, bizim

müəssisələrimizə müvafiq qurğu, dəzgah, texnika, alət və digər bu kimi

vasitələrin sonuncu dəfə verilməsi ötən əsrin 70-ci illərinə təsadüf edir.

Etiraf etmək lazımdır ki, ilbəil inkişaf edən ölkə iqtisadiyyatının müasir

texnologiyalara yiyələnmiş işçi qüvvəsinə tələbatı artsa da, indiki vəziyyətində

peşə təhsili sistemi həmin vəzifənin öhdəsindən gəlmək iqtidarında deyil və bu

məqsədlə təsirli tədbirlərin görülməsinə ciddi ehtiyac var. inanıram ki, məhz

həmin zərurət nəzərə alınaraq, ölkə Prezidenti tərəfindən 2007-ci ilin iyul

ayında təsdiq edilmiş «Texniki peşə təhsilinin inkişafı üzrə Dövlət Proqramı

(2007-2012-ci illər)» bu vacib sahədə ciddi dönüş yaradacaqdır.

Texniki peşə təhsili sistemində maddi-texniki bazanın

möhkəmləndirilməsi, yeni iqtisadi münasibətlərin formalaşdırılması,

idarəetmənin və kadr hazırlığı işinin təkmilləşdirilməsi, peşə təhsilinin ictimai

statusunun yüksəldilməsi və onun məzmununun müasir tələblər səviyyəsində

yeniləşdirilməsi Proqramın başlıca məqsədlərini təşkil edir.

67


Proqram çərçivəsində Avropa Təhsil Fondu ilə İsmayıllı rayonunda

turizm və otelçilik üzrə peşə məktəbinin yenidən qurulması, Böyük Britaniya

şirkəti ilə Bakı şəhərində avtomobil sənayesi üzrə ixtisaslaşmış peşə təhsili

müəssisəsinin bazasında təlim mərkəzinin təşkili, Avstriya təşkilatı ilə

Biləsuvar rayonundakı məcburi köçkünlər üçün tikilib istifadəyə verilən

qəsəbələrin birində kənd təsərrüfatı sahəsi üzrə peşə məktəbinin yaradılması.

Cənubi Koreyanın “Daewoo” şirkəti ilə Bakı şəhərində ali texniki peşə təhsili

kompleksinin inşası, YUNESKO ilə peşə təhsilinin təkmilləşdirilməsi

layihəsinin həyata keçirilməsi nəzərdə tutulmuşdur.

Bundan əlavə, dövlət vəsaiti hesabına cari ildə 8 peşə təhsili

müəssisəsinin əsaslı təmiri başa çatdırılacaq, Qəbələdə inşa olunmuş turizm və

otelçilik üzrə peşə tədris mərkəzi yaxın günlərdə fəaliyyətə başlayacaqdır. Öz

xüsusiyyətlərinə görə Azərbaycanda fərqli təhsil müəssisəsi olan mərkəzdə

fasiləsiz təhsil konsepsiyasına uyğun olaraq 1-2 illik kurslarla yanaşı,

qısamüddətli kursların təşkili, müxtəlif yaş həddində olan şəxslərin peşələrə

yiyələnmələri, regionda əmək bazarının ehtiyaclarına görə kadr hazırlığı, digər

məktəblərin mühəndis-pedaqoji heyətinin ixtisasının artırılması nəzərdə

tutulmuşdur. Dövlət Proqramına əsasən yaxın gələcəkdə daha bir neçə belə

mərkəz yaradılacaqdır.


Hesabat dövrü ali və orta ixtisas təhsili sahələri üçün də in-

kişafyönümlü tədbirlərin həyata keçirilməsi baxımından əlamətdar olmuşdur.

Orta ixtisas təhsili ölkənin təhsil sisteminin vacib pillələrindən biri

olmaqla əmək bazarının tələbatına görə daha da genişlənməkdə olan müxtəlif

fəaliyyət sahələri üçün kiçik mütəxəssis hazırlığını təmin edir.

Hazırda respublikada 56 dövlət orta ixtisas təhsili müəssisəsi fəaliyyət

göstərir. Bu müəssisələrdə 51482 nəfər təhsilə cəlb olunmuşdur, pedaqoji

işçilər 6883 nəfər təşkil edir. Eyni zamanda ölkədə 4 özəl orta ixtisas təhsili

müəssisəsi vardır ki, bunlarda da 2007 tələbə təhsil alır.

Hesabat dövründə orta ixtisas təhsili müəssisələrinin kadr hazırlığı

strukturunda müasir dövrün tələbinə və gənclərin mara-

6 ̂


Məktəbdənkənar təhsil müəssisələri haqqında

məlumat


sayı

Şagirdlərin

sayı

Pedaqoji

işçilərin sayı

2003/2004 379 332 850 12 549

2004/2005 384 331 878 12 544

2005/2006 384 330 457 12 928

2006/2007 384 336 740 13 014

2007/2008 384 336 885 13 314

ğma uyğun rabitə, elektron texnikası, neft və energetika, maşınqayırma,

informasiya, nəqliyyat və kommunikasiya, sosial-məişət xidməti, iqtisadiyyat,

biznesin təşkili, marketinq və menecment sahələri üzrə mütəxəssis hazırlığına

diqqət əhəmiyyətli dərəcədə artırılmışdır.

Bununla yanaşı, orta ixtisas təhsilinin məzmununda da dəyişikliklər

aparılaraq ixtisas və istiqamətlər üzrə dövlət standartları yeniləşdirilmiş,

tələbələrin nailiyyətlərinin çoxballı sistemlə qiymətləndirilməsi tətbiq

olunmuş, eyni zamanda kredit sisteminə keçidlə bağlı təşkilati tədbirlər

görülmüşdür.

Bununla belə, qeyd etməyi lazım bilirəm ki, orta ixtisas təhsili

müəssisələrinin maddi-tədris bazası hələ də müasir tələblərə cavab vermir.

Dəqiq proqnozlaşma mexanizmi olmadığından bir çox bölgələrdəki kolleclər

ehtiyac duyulmayan ixtisaslar üzrə müəllim kadrları hazırlamaqda davam

edirlər. Həmin müəssisələrin məzunlarının peşəkarlıq səviyyəsi də ictimaiyyəti

qane etmir. Həqiqətən də, cəmi 2 il peşə-ixtisas təhsili almış müəllimlə ali

69


Texniki peşə təhsili sistemi haqqında məlumat

2005/2006

2006/2007

2007/2008 24 455

3 470

3 432

3 706

məktəblərdə 4 ilə hazırlanan müəllimin səviyyəsi hansı məntiqlə eyniyyət

təşkil edə bilər?! Xüsusilə, həmin müəssisələrdə qiyabi oxumuş müəllimlərin

elmi-nəzəri, peşəkarlıq səviyyəsini təsəvvür etmək heç də çətin deyildir.

Hesab edirəm ki, müasir dövrün tələbi ilə müəllim hazırlığına qarşı

cəmiyyətin tələbkarlığının artdığı bir vaxtda bu məsələnin araşdırılıb tezliklə

həll edilməsi ən zəruri vəzifələrdən biri olmalıdır.


Cəmiyyətin ahəngdar inkişafında, onun intellektual potensialının

formalaşdırılmasında, maddi sərvətlərin insan kapitalına çevrilməsində ali

təhsilin müstəsna əhəmiyyət kəsb etməsi danılmazdır. Sürətli dəyişikliklərin

baş verdiyi hazırkı vaxtda məhz ali təhsil sosial-iqtisadi və mədəni sahələrdə

davamlı inkişafa təkan verən real qüvvə hesab edilir.

Ali təhsil həm də mahiyyət baxımından özündən əvvəlki pillələrdə

təhsilin səviyyəsinin və dövlət standartlarının müasir tə

70


ləblərə uyğunlaşdırılmasına zəmin yaradan etibarlı mənbə kimi meydana çıxır.

Təhsil sahəsi üçün müəllim kadrlarının hazırlanmasının, pedaqoji sahədə elmi

tədqiqatların aparılmasının bütün ağırlığı da ali təhsilin üzərindədir.

Hazırda respublikamızda 35 dövlət ali təhsil müəssisəsi fəaliyyət

göstərir. Onlarda tələbələrin sayı 108.238 nəfər təşkil edir. 2003-cü ilə nisbətən

tələbələrin sayı təxminən 8 min nəfər artmışdır. Ali təhsil müəssisələrində

ştatda olan professor-müəllim heyəti 11855 nəfərdir. Bununla yanaşı,

ölkəmizdə 14 özəl ali təhsil müəssisəsi fəaliyyət göstərir ki, onlarda tələbələrin

sayı 22192 nəfər, professor-müəllim heyəti 1883 nəfər təşkil edir.

Hesabat dövründə ali təhsil müəssisələrinin maddi-texniki bazasının

möhkəmləndirilməsi və infrastrukturunun yeniləşdiril- məsi istiqamətində

əhəmiyyətli addımlar atılmışdır. Belə ki, Naxçıvan Dövlət Universitetinin,

Azərbaycan Dövlət İqtisad Universitetinin, Bakı Dövlət Universitetinin yeni

korpusları istifadəyə verilmiş, Azərbaycan Tibb Universiteti üçün yeni

korpusun inşasına başlanmışdır. Hazırda Milli Konservatoriya üçün yeni bina

inşa edilir. Eyni zamanda Gəncə Dövlət Universiteti, Azərbaycan Dövlət

Pedaqoji Universiteti, Azərbaycan Müəllimlər İnstitutu, Bakı Musiqi

Akademiyası və Bakı Slavyan Universitetinin binaları əsaslı təmir olunmuş,

müasir avadanlıqlarla təchiz edilmişdir.


Göründüyü kimi, müstəqillik illərində, xüsusən də son illərdə ali

məktəblərimiz nəzərəçarpan inkişaf yolu keçmişdir. Problemlərə gəldikdə isə

təhlil göstərir ki, ali təhsilin zamanın tələblərinə uyğun qurulması,

keyfiyyətinin yüksəldilməsi, maliyyələşdirilməsi və idarəolunmasının

təkmilləşdirilməsi, bu sahədə əməkdaşlığın və beynəlxalq əlaqələrin

genişləndirilməsi əksər ölkələr üçün bu və ya digər dərəcədə ümumi

problemlərdir. Həmin problemlərin həlli yollarının axtarılması və tədricən

aradan qaldırılması isə vahid bir məqsədə-bütün fəaliyyət sahələrində inkişafın

hərəkətverici qüvvəsinə çevrilə bilən mütəxəssislərin hazırlanmasına

yönəlməlidir.

Müasir mütəxəssisi şərtləndirən başlıca xüsusiyyət onun əmək bazarının

tələblərinə cavab verməsidir. Bunun üçün hazır

7/


da ali təhsil müəssisələrində daha çox diqqət yetirilən nəzəri hazırlıq kifayət

deyil, digər bacarıq və keyfiyyətlər də tələb olunur. Onların sırasında

mütəxəssisin tənqidi təfəkkürə, mədəni-intellektual səviyyəyə, İKT-dən

istifadə və birgəfəaliyyət bacarıqlarına malik olması, daim öyrənməyə və

ixtisas səviyyəsini təkmilləşdirməyə meyil göstərməsi, yaradıcılığı,

təşəbbüskarlığı, əməksevərliyi, intizamlılığı ilə fərqlənməsi, sağlam rəqabətə

dözümlü olması, müstəqil qərarlar qəbul etməsi, bəşəri və milli dəyərləri

qiymətləndirə bilməsi geniş miqyasda birmənalı qəbul edilən xüsusiyyətlərdir.

Məlumdur ki, bu cür bacarıq və keyfiyyətləri özündə birləşdirən

mütəxəssis hazırlığını ali təhsil müəssisələrində verilən təhsil müddəti ilə

məhdudlaşdırmaq qeyri-mümkündür. Ona görə də insanın bütün həyatı boyu

fasiləsiz təhsil almasına şəraitin yaradılması, onun biliyinin, bacarıq və

qabiliyyətlərinin daim təkmilləşdirilməsi ali təhsilin mühüm vəzifələrindən

biri kimi qarşıya qoyulur. Təhsil ekspertləri fasiləsiz təhsili Avropanın gələcək

inkişafında həyati məsələ səviyyəsində qiymətləndirirlər. Artıq belə bir fikir

formalaşmışdır ki, universitetlərin və digər ali təhsil müəssisələrinin statusu

yüksəldilməklə onlar tədricən elmi- tədqiqat, peşə hazırlığı üzrə fasiləsiz təhsil

mərkəzlərinə çevrilməlidir. Burada əsas məqsəd ali məktəbləri əmək bazarında

yaranan tendensiyaların, eləcə də elm, texnika və iqtisadiyyat sahələri üzrə

yeniliklərin öyrənilməsi, tədqiq edilməsi yolu ilə mütəxəssis hazırlığının

yeniləşdirilməsi prosesinə, bu sahədə təkmil formaların və innovasiyaların

tətbiqinə, gələcəkdə cəmiyyətin rastlaşa biləcəyi problemlərin həllinə daha

geniş cəlb etməkdən ibarətdir.


Ölkəmiz 2005-ci ildə vahid Avropa ali təhsil məkanının yaradılmasını

nəzərdə tutan Boloniya Bəyannaməsinə qoşulmaqla ali təhsil sisteminin

yeniləşdirilməsi, təhsilin keyfiyyətinin Ümum- avropa tələblərinə

uyğunlaşdırılması sahəsində öz üzərinə mühüm vəzifələr götürmüşdür. Bu

vəzifələrin reallaşdırılmasına, ilk növbədə, hərtərəfli təhlillərin nəticələrinə

əsaslanan məzmun dəyişikliklərindən başlanmışdır. Ötən müddətdə bakalavr

hazırlığının məzmunu xeyli təkmilləşdirilmiş, bütün istiqamətlər üzrə seçmə

72


fənlərə ayrılan saatların və təcrübəkeçmə müddətinin artırıldığı yeni nəsil

dövlət standartları hazırlanıb təsdiq olunmuş, yeni akk- reditasiya qaydaları

müəyyən edilmişdir. Aparılmış təşkilati işlərin nəticəsi olaraq, 2006-cı ilin

sentyabrından 21 ali məktəbdə 30 ixtisas üzrə 40 min tələbə əhatə olunmaqla

kredit sisteminin tətbiqinə başlanmışdır. Eyni zamanda müəyyən edilmiş

qaydalar əsas tutulmaqla 15 ali və 6 orta ixtisas təhsili müəssisəsi akkreditə

olunmuşdur.

Boloniya prosesi çərçivəsində diqqəti cəlb edən məqamlardan biri

diplomların ekvivalentliyi və qarşılıqlı tanınmasında mühüm əhəmiyyət kəsb

edən diploma əlavənin hazırlanmasıdır. Buna görə Avropa Komissiyası,

Avropa Şurası və YUNESKO tərəfindən hazırlanmış diploma əlavənin vahid

modeli əsasında Təhsil Nazirliyində diploma əlavənin nümunəsi hazırlanaraq

təsdiq edilmişdir.

Bunlarla yanaşı, müəllim hazırlığı sisteminin təkmilləşdiril- məsinə,

onun tələb olunan səviyyəyə yüksəldilməsinə yönəlmiş «Fasiləsiz pedaqoji

təhsil və müəllim hazırlığının konsepsiya və strategiyası» sənədi də hazırlanıb

hökumət tərəfindən təsdiq olunmuşdur.

Gələcək müəllimlərin praktik hazırlıqlarına, pedaqoji ünsiyyət və

idarəetmə bacarıqlarına yiyələnmələrinə yardım etmək məqsədilə pedaqoji

profilli təhsil müəssisələrində pedaqogikanı, psixologiyanı, tədris

metodikalarını, ən başlıcası isə fəal/interak- tiv təlim texnologiyası üzrə

bacarıqların aşılanmasını özündə birləşdirən və Azərbaycan təhsili üçün

tamamilə yeni olan “Təhsilin əsasları” fənninin dərsliyi hazırlanıb nəşrə təqdim

edilmişdir. Fənnin tədrisi müəllim hazırlığının keyfiyyətinin yüksəldilməsində,

nəzəriyyədən təcrübəyə keçidin təmin olunmasında mühüm rol oynayacaqdır.

Eyni zamanda ibtidai sinif müəllimlərinin hazırlığını təmin edən yeni

kurrikulum hazırlanmış, cari tədris ilindən 3 pilot ali təhsil müəssisəsində

(Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universiteti, Azərbaycan Müəllimlər İnstitutu,

Gəncə Dövlət Universiteti) tətbiqi nəzərdə tutulmuşdur. Artıq həmin ali

məktəblərin professor- müəllim heyəti üçün treninqllər də keçirilmişdir.

Yaxın gələcəkdə ilkin müəllim hazırlığı proqramlarından

73


Dövlət orta ixtisas təhsili məktəbləri haqqında

məlumat ■‘V

; bjər Müəssisəlarin

sayı

Tələbəlariu

sayı t

2003/2004 55 52 256

" 2004/2005 55 F- ' ■

54173

2005/2006 56 55 028

2006/2007 56 53 745

2007/2008 56 51 482

6 353

6 819

6 897

6 883

bilavasitə bu proseslə bağlı olmayan fənlərin çıxarılması, birbaşa praktik

müəllim hazırlığına yönəlmiş fənlər üzrə dərs saatlarının artırılması, pedaqoji

təcrübənin prioritet səviyyəyə qaldırılması, qoşaixtisaslı müəllimlərin

hazırlanması, proqramlara təhsilin idarə edilməsi ilə bağlı fənlərin daxil

olunması nəzərdə tutulur.

Ədalət naminə onu da qeyd etmək istəyirəm ki, son illər ali məktəb

rəhbərlərinin müəssisələrdə icra intizamının möhkəmləndirilməsinə,

tələbələrin təlim nailiyyətlərinə nəzarəti xeyli yaxşılaşmış, təmir-tikinti,

abadlıq və təchizat sahəsində əsaslı irəliləyişlər əldə olunmuşdur.

Lakin, bunlarla yanaşı, ali təhsil müəssisələrində öz həllini gözləyən

ciddi problemlər hələ də qalmaqdadır.

Açıq etiraf etmək lazımdır ki, ali məktəblərimizin böyük əksəriyyətinin

tədris bazası təlimin keyfiyyətini təmin etmək baxımından hazırkı dövrün

tələblərini ödəmir. Təlimdə İKT-nin tətbiqinin artıq zərurətə çevrildiyi bir

vaxtda ali məktəblərimizin əksəriyyətində bu vacib məsələyə yetərincə diqqət

yetirilmir.

74


Özəl orta ktişas təhsili məktəbləri haqqında

məlumat

- ^ IU<ər Müəssisələrin

X sayı

Tələbələrin

sayı

Müəllimlərin'

sayı

2003/2004 ' 5 1 438 151

2004/2005

2005/2006

2006/2007

2007/2008

Müasir tələbə yalnız mühazirələri dinləməklə, seminarlarda iştirak etməklə

savadlı mütəxəssis kimi yetişə bilməz. Geniş informasiya məkanına daxil

olmasına şərait yaradılmaqla bərabər, tələbədə elektron vasitələrdən istifadəyə

marağın oyadılması çox vacibdir. Boloniya Bəyannaməsinin zəruri

müddəalarından biri də məhz bundan ibarətdir. Elmi-texniki tərəqqinin sürətli

inkişafı, informasiya cəmiyyətinin yaranması indiki zamanda müəllim-tələbə

münasibətlərinin mahiyyətini xeyli dəyişib. Müəllimin əsas funksiyası

get-gedə daha çox istiqamətverici xarakter alır, müasir müəllim tələbəyə necə

öyrənməyin yollarını göstərməli, aldığı bilikləri təhlil və tətbiq etmək

bacarıqları aşılamalıdır. Bu mənada müəllim özü də, təlim üsulları da

dəyişməlidir. Əgər müəllimin mühazirəsi vaxtı keçmiş məlumatlara əsaslanırsa

və tələbə üçün maraqlı deyilsə, hansı səmərəlilikdən danışmaq olar? Biz

tələbələri belə mühazirələri dinləməyə məcbur etməklə nə qazanırıq?

Düşünürəm ki, bu məsələ ətrafında ciddi fikirləşmək lazımdır.

75


Dövlət ali təhsil məktəbləri haqqında məlumat


sayı

Tələbərərin

sayı

Müəllimlərin

sayı

2003/2004 32 104 009 11303

2004/2005 32 106 020 11 969

2005/2006 32 105 997 12 455

2006/2007 33 106 882 12 367

2007/2008 35 108 305 11855

Digər bir problem ali təhsil müəssisələri üçün dərsliklərin hazırlanması

ilə bağlıdır. Həmin məsələ barədə dəfələrlə danışıb tənqidi fikirlərimizi,

təkliflərimizi bildirmişik. Lakin bu sahədə lazımi irəliləyiş hiss olunmur.

Düşünürəm ki, ali məktəblərimizdə dərslik siyasəti yenidən işlənməli. Təhsil

Nazirliyi və ali məktəb rektorları bu istiqamətdə ciddi tədbirlər həyata

keçirməlidirlər.

Magistr hazırlığının məzmunu da ciddi narahatlıq doğurur. Əsas

məqsədi tələbələrin tədqiqatçılıq bacarıqlarının formalaşdırılması və

inkişafından ibarət olan magistratura proqramları bir sıra hallarda bakalavr

hazırlığının məzmunundan o qədər də fərqlənmir. Düşünürəm ki, yeni dərs

ilində ali təhsilin magistratura pilləsinin müasir tələblərə uyğunlaşdırılması

istiqamətində zəruri tədbirlər həyata keçirilməlidir. Həm də ödənişli təhsildən

və digər mənbələrdən əldə olunmuş vəsaitlər informasiya məkanının

yaradılmasına, müasir avadanlıqlarla təchiz edilmiş laboratoriyaların

qurulmasına yönəldilməlidir.

76


Özəl ali təhsil məktəbləri haqqında məlumat

Müəssisələrin Tələbələrin Müəllimlərin a » ~ . . .

sayı sayı sayı

2003/2004 15 17 526 1692

2004/2005 15 21228 1661

2005/2006 15 23 951 1897

2006/2007 14 22 259 1991

2007/2008 14 22 192 1 883

Hörmətli qurultay nümayəndələri!

Növbəti illərdə pedaqoji ali məktəblərimizin ümumtəhsil məktəbləri ilə

işgüzar əlaqələrinin yaradılmasına xüsusi diqqət yetirməliyik. Düşünürəm ki,

hər bir pedaqoji ali məktəbin bir neçə ümumtəhsil məktəbindən ibarət təcrübə

məktəbləri olmalıdır. Söhbət təkcə rəsmi qaydada pedaqoji təcrübənin

təşkilindən getmir, iş elə qurulmalıdır ki, gələcək müəllimlər müntəzəm

şəkildə həmin məktəblərin nümunəsində təlim və tədris şəraiti, iş üslubları və

təcrübələri, tədris metodikaları, istifadə edilən təlim strategiyaları və

qiymətləndirmə mexanizmləri ilə tanış olmaq və elmi-metodiki tədbirlərdə

iştirak etməklə müəllimlik sənəti haqqında geniş təsəvvürə malik olsunlar, eyni

zamanda zəruri praktik bacarıqlar qazansınlar.

Ali məktəblərdə çalışan görkəmli alim və mütəxəssislər tərəfindən orta

məktəblərimizdə təhsil alan xüsusi istedada malik şagirdlərin elmi himayəyə

götürülməsi, belə şagirdlər üçün qiyabi məktəb və məsləhət məntəqələrinin, ali

məktəblərin nəzdində in-

77


Ali məktəblərin nəzdində fəaliyyət göstərən elmi-

tədqiqat müəssisələri haqqında məlumat

kişaf mərkəzlərinin təşkili istiqamətində lazımi tədbirlərin görülməsi də

hamımızı ciddi düşündürməlidir.


Ali təhsilin problemlərindən danışarkən tələbələrin təlim nəticələrinin

qiymətləndirilməsi mexanizmlərinə, bununla əlaqədar cəmiyyətdə yaranmış

təsəvvürlərə də münasibətimi bildirmək istərdim.

Təhlillər göstərir ki, ali təhsil müəssisələrinin son kursunda təhsil

alanların 99-100 faizi müvafiq standartlar səviyyəsində bacarıqlara

yiyələnib-yiyələnməməsindən asılı olmayaraq diplom alır və beləliklə,

ölkəmizdə az qala ali təhsilin icbariliyinə keçilir. Fik- rimizcə, təhsilin bütün

pillələrində təhsilalanların yekun attestasiyası sahəsində dünyada mövcud olan

mütərəqqi mexanizmlər tətbiq olunmalı, yalnız müvafiq standartlara uyğun

bilik nümayiş etdirənlər təhsil sənədi almalıdırlar. Ali təhsil müəssisələrinin

fəaliyyətinə qiymət verərkən məzunların işlə təmin olunması da əsas göstərici

kimi nəzərə alınmalıdır. Təəssüf ki, bir sıra ali mək

7S


təblərin rəhbərləri məzunlarının müvafiq işlə təmin olunması istiqamətində

ciddi addımlar atmır, bu vacib məsələyə laqeyd münasibət göstərirlər. Hesab

edirik ki, ali məktəblər və işəgötürənlər arasında yeni münasibətlər

formalaşmalı və bu əməkdaşlıq ilboyu davam etməlidir.


Göründüyü kimi, həyata keçirilən tədbirlərlə yanaşı, ali təhsil sahəsində

həllini gözləyən bir sıra problemlər hələ də qalmaqdadır. Məhz həmin

problemlərin həlli istiqamətində «Azərbaycan Respublikasının ali təhsil

müəssisələrinin Avropa ali təhsil məkanına inteqrasiyası ilə bağlı bəzi tədbirlər

haqqında» dövlət başçısının 31 yanvar 2008-ci il tarixli Sərəncamına əsasən

“2009-2013-cü illərdə Azərbaycan Respublikasının ali təhsil sistemində

islahatlar üzrə Dövlət Proqramı” layihəsi, eyni zamanda YUNESKO və digər

beynəlxalq qurumların qəbul etdiyi sənədlərə uyğun olaraq hazırlanmış

ixtisasların yeni siyahısı hökumətə təqdim edilmişdir.

Proqram layihəsində ali təhsil sistemində keyfiyyətin təmin olunması

məqsədilə normativ-hüquqi bazanın, məzmunun və təlim texnologiyalarının

yeniləşdirilməsi, ali təhsil müəssisələrinin strukturunun və idarəolunması

sisteminin müasir tələblər baxımından modernləşdirilməsi, əmək bazarının

tələbatına uyğun kadr hazırlığının təkmilləşdirilməsi, elmi-tədqiqat işlərinin

səmərəliliyinin yüksəldilməsi, maddi-texniki və tədris bazasının müasir

tələblərə uyğun qurulması, yeni maliyyələşdirmə siyasətinin hazırlanıb həyata

keçirilməsi və sair bu kimi aktual istiqamətlər öz əksini tapmışdır. Heç

şübhəsiz, təsdiq olunduqdan sonra Proqramın icrası ilə bağlı həyata keçiriləcək

tədbirlər ali təhsil sisteminin inkişafında mühüm bir mərhələ təşkil edəcəkdir.

Bir neçə kəlmə də ölkəmizdə fəaliyyət göstərən özəl təhsil müəssisələri

barədə danışmaq istəyirəm. Bu gün təhsilin bütün pillələri üzrə özəl təhsil

müəssisələrinin fəaliyyətinə hər cür şərait yaradılsa da, təhsilin keyfiyyəti ilə

bağlı gözlədiyimiz nəticələri əldə edə bilməmişik. Xüsusilə, bir sıra özəl ali

məktəblərdə təhsilin keyfiyyəti çox aşağı səviyyədədir və mövcud

qayda-qanunlara əməl olunmur. Son illər bu məsələlər nazirliyin kollegiya

iclaslarında dəfələrlə müzakirə olunmuş, 2006-cı ildə Müstəqil


Azərbaycan Universitetinin fəaliyyətini, Kooperasiya institutuna qəbulu, digər

özəl ali məktəblərə «hüquq», «beynəlxalq hüquq», «beynəlxalq münasibətlər»,

«tibb», «tibbi biologiya» ixtisasları üzrə tələbə qəbulunu dayandırmağa

məcbur olduq. Eyni zamanda xarici dövlətlərin ali təhsil müəssisələrinin

Azərbaycandakı bütün filiallarının fəaliyyətinin dayandırılması barədə qərar

qəbul etdik. Təhlil göstərir ki, bu qərarlar ölkə ictimaiyyəti tərəfindən razılıqla

qarşılanmışdır.

Xatırlatmaq istəyirəm ki, ölkə Prezidentinin qərarına əsasən mülkiyyət

formasından asılı olmayraq ölkədə təhsil siyasəti və təhsilin keyfiyyətinə

nəzarət Təhsil Nazirliyi tərəfindən həyata keçirilir. Fürsətdən istifadə edərək

hamını əmin edirəm ki. Təhsil Nazirliyi təhsil müəssisələrinin qanunvericiliyə

uyğun fəaliyyətinin təmin edilməsi sahəsində bundan sonra da təsirli tədbirlər

görəcəkdir.


Məlum həqiqətdir ki, təhsil elmsiz, elm təhsilsiz inkişaf edə bilməz. Bu

iki strateji sahə bir-biri üçün tədqiq və tətbiq obyektidir. Onların vəhdətini,

qarşılıqlı zənginləşməsini, ümumi məqsədlərə yönəldilməsini təmin etmədən

cəmiyyətdə davamlı inkişafa nail olmaq qeyri-mümkündür.

Hazırda ali məktəblərdə dövlət büdcəsindən maliyyələşən 3

elmi-tədqiqat institutu, 4 elmi mərkəz və 93 elmi-tədqiqat laboratoriyası,

habelə təsərrüfat hesablı 2 elmi-tədqiqat institutu fəaliyyət göstərir. Müsbət

haldır ki, elmi-tədqiqat müəssisələrinin maliyyələşdirilməsi ildən-ilə

yaxşılaşmaqdadır. Belə ki, 5 il əvvəllə müqayisədə elmi-tədqiqat işlərinə

ayrılan vəsaitin həcmi 3 dəfə artaraq 2008-ci ildə 1,8 milyon manata çatmışdır.

Bu gün respublikamızda 1800 elmlər doktoru, 8725 elmlər namizədi

fəaliyyət göstərir. Elmlər doktorlarının 46 faizi (832 nəfər), elmlər

namizədlərinin isə 48 faizi (4248 nəfər) Təhsil Nazirliyi sisteminə daxil olan

ali məktəblərdə çalışır. 2004-2008- ci illərdə aspiranturada təhsil alan 7331

nəfərdən 2670 nəfəri (36%) bilavasitə Təhsil Nazirliyi tabeliyindəki

elmi-tədqiqat və təhsil müəssisələrini təmsil edir.

Bu gün ölkəmizin ali məktəblərində həyata keçirilən elmi fəaliyyət

mahiyyət etibarı ilə bütövlükdə Azərbaycan elminin mü-

^0


BDU-nun yeni tədris binası

hüm tərkib hissəsinə çevrilməklə onun nailiyyətlərinin artırılmasına və

beynəlxalq miqyasda tanınmasına xidmət göstərir. Təsadüfi deyil ki, təkcə ötən

il ali məktəb alimləri tərəfindən aparılmış 80 elmi-tədqiqat işinin nəticələri

AMEA-nın son hesabatında uğurlu nailiyyətlər kimi qiymətləndirilmişdir.

Bundan əlavə, xarici jurnallarda alimlərimizin 800-dən artıq elmi məqaləsi

dərc edilmiş, ali məktəblərin 300 əməkdaşı xarici ölkələrdə keçirilmiş konfrans

və simpoziumlarda iştirak etmişdir. Hazırda Təhsil Nazirliyi sistemindəki ali

məktəblərdə elmi-tədqiqatların nəticələrini ictimaiyyətə çatdırmaq üçün 23

adda elmi jurnal və məcmuə nəşr olunur.

Bütün bunlarla yanaşı, qeyd etməyi lazım bilirəm ki, aparılan

elmi-tədqiqat işləri heç də həmişə aktuallığı ilə diqqəti cəlb etmir, bir sıra

hallarda hazırkı dövr üçün əhəmiyyətli sayılmayan mövzular süni şəkildə

tədqiqat obyektinə çevrilir. Tədqiqat istiqamətləri seçilərkən müasir elm

dünyasını düşündürən və prioritet hesab edilən məsələlərin nəzərə alınması çox

vacibdir. Əgər tədqiqatın nəticələri istehsalatda tətbiqə, konkret sahənin

inkişafına deyil, yalnız elmi ad almağa, yaxud, sadəcə, “elmi əsər- lər”in sayını

artırmağa xidmət edirsə, bunun nə elmə, nə də təhsilə heç bir faydası yoxdur.

Təəssüf, elə əsərlər meydana çıxır ki.

SI


Azərbaycan Dillər Universitetinin

yeni tədris korpusu onu müəllifindən başqa heç kəs oxumur.

Lakin biz gələcəyə nikbinliklə baxırıq. Bu nikbinliyin başlıca səbəbi

möhtərəm Prezidentimizin «Azərbaycan elmində islahatların aparılması ilə

bağlı dövlət komissiyasının yaradılması haqqında» 10 aprel 2008-ci il tarixli

Sərəncamı olmuşdur. Yaradılmış Dövlət Komissiyası tərəfindən hazırlanan

2009-2015-ci illərdə elmin inkişafı üzrə Dövlət Proqramının layihəsi başa

çatmaq üzrədir. Hesab edirəm ki, Proqram təsdiq edildikdən sonra bu mühüm

sahənin inkişafında əsaslı dəyişikliklərə səbəb olacaqdır.


Hesabat dövründə ixtisasartırma təhsili sistemində də dünya təcrübəsinə

uyğun olaraq keyfiyyət dəyişiklikləri aparılması istiqamətində müəyyən

tədbirlər həyata keçirilmişdir. Bu prosesdə Azərbaycanda fəaliyyət göstərən

beynəlxalq təşkilatlar, o cümlədən YUNİSEF, Britaniya Şurası, Müasir Təhsil

və Tədrisə Yardım Mərkəzi və digər qurumlarla əməkdaşlıq ümumi işə xeyli

fayda vermişdir. Diqqətinizə çatdırım ki, son illər 12 min müəllim inkişaf

etmiş ölkələrdə tətbiq edilən müasir model və

S2


'İllər-

Aspirantlar haqqında məlumat

Aspirantların sayı

Respublijka o cümlədən Təhsil

üzrə ., Nazirliyi sistemində

2005

2006

2007

Faizlə

mexanizmlər əsasında təşkil olunan treninqlərdən, öyrədici təlim kurslarından

keçirilmiş, eyni zamanda 950 nəfər xüsusi kurslar vasitəsilə «məşqçi müəllim»

kimi hazırlanmışdır.

Son bir neçə ildə Azərbaycan Müəllimlər İnstitutu və digər

ixtisasartırma təhsili müəssisələrinin maddi-texniki və tədris bazasının

möhkəmləndirilməsi, müasir avadanlıq və texniki vasitələrlə təchiz olunması,

kadr tərkibinin keyfiyyətcə yaxşılaşdırılması ixtisasartırma tədbirlərinin yeni

forma və məzmunda təşkilinə əlverişli şərait yaratmışdır.

Onu da diqqətinizə çatdırmaq istərdim ki, fasiləsiz təhsilin vacib

komponentləri hesab edilən ixtisasartırma və yenidənhazır- lanma təhsilinin

müasir tələblər səviyyəsində həyata keçirilməsi istiqamətləri, icra

mexanizmləri və perspektivləri «Fasiləsiz pedaqoji təhsil və müəllim

hazırlığının konsepsiya və strategiyası» sənədində öz əksini tapmışdır. Gələcək

üçün müəyyən etdiyimiz perspektivlər, əsasən, təkmil normativ-hüquqi

bazanın yaradılması, bu sistemdə zəruri struktur dəyişikliklərinin aparılması.


Azərbaycanın ali məktəblərində təhsil alan

əcnəbilər

7000

6000

5000

4000

3000

2000

1000 r 2003/2004 2004/2005 2005/2006 2006/2007 2007/2008

yeni kurrikulumların hazırlanıb təsdiq edilməsi, müasir monitorinq və

qiymətləndirmə sisteminin tətbiqindən ibarətdir. Hesab edirəm ki, bu mühüm

vəzifələr yalnız bu sahənin inkişafına yönəlmiş Dövlət Proqramı çərçivəsində

həyata keçirilə bilər. Bununla əlaqədar artıq proqramın hazırlanmasına

başlanmışdır və yaxın zamanlarda baxılmaq üçün təqdim olunacaqdır.

Hörmətli qonaqlar və həmkarlar!

Azərbaycanın dünya miqyasında nüfuzunun getdikcə artması təhsil

sahəsində beynəlxalq əlaqələrin daha da inkişafına birbaşa təsir göstərir.

Hazırda 18 ölkənin təhsil nazirlikləri ilə rəsmi əməkdaşlıq əlaqələri

mövcuddur və onun coğrafiyasının xeyli genişləndirilməsi nəzərdə tutulur.

Təhsil Nazirliyi dünyanın 30-dək dövlətilə təhsil əlaqələri yaratmış, ayrı-ayrı

ölkələr və beynəlxalq təşkilatlarla 47 saziş və protokol imzalamış, 20-dən artıq

beynəlxalq təşkilatla ümumilikdə 70-dən çox birgə layihə və proqramlar

həyata keçirir. Dünya Bankı, BMT, YUNİSEF, Avropa İttifaqı, Avropa Şurası,

YUNESKO, İSESKO kimi nüfuzlu təşkilatlarla


Dövlət Proqramının təqaüdçüləri

Yeni

İsveçrə 1-

İsveç 2 -----

Böyük __

Britaniya 9

Almaniya 18“

Avstraliya 2 -

Koreya 1

"Niderland 4

Rusiya 21

Türkiyə 10

ABŞ 9 -Fransa 14

Kanada 1 Çexiya 1

həyata keçirdiyimiz layihələr ölkəmizdə təhsilin müasir tələblər səviyyəsinə

uyğunlaşdırılmasına, mütərəqqi təcrübələrin öyrənilib tətbiq edilməsinə xeyli

müsbət təsir göstərmişdir.

Diqqətinizə onu da çatdırım ki, hazırda 4000 nəfər azərbaycanlı gənc

dünyanın müxtəlif ölkələrinin ali məktəblərində təhsillərini müvəffəqiyyətlə

davam etdirir, onlardan 1000 nəfəri dövlət hesabına təhsil alanlardır. Bu

tələbələrin böyük əksəriyyəti Türkiyə, Rusiya, Çin, Misir, Çexiya, Slovakiya

kimi ölkələrdə təhsil alır. Son illərdə ACCELS, İREX təşkilatlarının xətti ilə

1000 nəfərdən çox təqaüdçü ABŞ-ın ali məktəblərində təhsil almışdır.

Ali təhsil sahəsində aparılan məqsədyönlü islahatların nəticəsidir ki,

ölkəmizdə təhsil alan əcnəbi tələbələrin sayı da ilbəil artır. Əgər 2003-cü ildə

Azərbaycanın ali məktəblərində 28 ölkədən 1850 nəfər əcnəbi tələbə təhsil

alırdısa, hazırda onların sayı 50 ölkəni təmsil etməklə 6500 nəfərə çatmışdır.

Möhtərəm Prezidentimiz İlham Əliyev ötən ilin aprelində imzaladığı

Sərəncamla “2007-2015-ci illərdə Azərbaycan gəncləri-

S5


Dövlət Proqramı təqaüdçülərinin təhsil

aldıqları istiqamətlər

Digərləri 3

incəsənət 4

İqtisadiyyat 30

Sənaye 10

ncTio

Elm 8" Tibb 32

Hüquq 3

nin xarici ölkələrdə təhsil almalarına dair Dövlət Proqramı”nı təsdiq etməklə

ölkəmizin təhsil sahəsində beynəlxalq əlaqələrinin daha da genişlənməsinə

hərtərəfli imkanlar açıldı. Şübhə yoxdur ki, müstəqil Azərbaycanın təhsil

həyatında əlamətdar hadisələrdən biri kimi qiymətləndirilən bu tarixi sənəd

ölkəmizin XXI əsrdə inkişafına böyük töhfələr verəcək mütəxəssislərin

hazırlanmasında həlledici rol oynayacaqdır. Proqram çərçivəsində xaricdə

təhsil almağa göndərilənlərin təhsilin bütün pillələri üzrə illik sayının 2015-ci

ildə 1000 nəfərə, ümumi sayının isə 2007-2015-ci illərdə 5000 nəfərə

çatdırılması əsas hədəflər kimi müəyyənləşdirilmişdir.

Proqrama əsasən ötən il 100-ə yaxın gənc dünyanın 15 ölkəsinin 45 ali

məktəbinin bakalavr, magistratura, aspirantura və doktorantura pillələrində

iqtisadiyyat, tibb, ekologiya, kənd təsərrüfatı, İKT, sənaye və digər sahələr

üzrə təhsil almağa göndərilmişdir. Bu ölkələrin arasında ABŞ, Böyük

Britaniya, Fransa, Almaniya, Rusiya, Türkiyə, Yeni Zelandiya, Avstraliya,

Yaponiya, Cənubi Koreya, İsveç, Niderland, İsveçrə, İspaniya, Çexiya,

^6


Kanada kimi ölkələri göstərmək olar. Cari ildə daha 130 nəfərin xaricdə təhsil

almağa göndərilməsi nəzərdə tutulmuşdur. Dövlət Proqramının icrası ilə bağlı

cari ildə ABŞ hökuməti, Almaniya Akademik Mübadilə Xidməti (DAAD) və

Fransanın KNOUS təşkilatı ilə Təhsil Nazirliyi arasında sazişlər

imzalanmışdır. Almaniya Akademik Mübadilə Xidməti tərəfindən 700-dən

artıq gənc alim üçün təqaüd proqramları reallaşdırılmışdır.

Təhsil sahəsində beynəlxalq əlaqələr gələcəkdə də Azərbaycanın milli

maraqlarına uyğun olaraq uğurla davam etdiriləcək, beynəlxalq təcrübənin

mənimsənilməsi, ölkəmizdə təhsilin inkişafı istiqamətində birgə layihə və

proqramlar həyata keçiriləcək.

Hörmətli həmkarlar! Bilirəm ki, hamınız yeni Təhsil Qanununun

qəbulunu səbirsizliklə gözləyirsiniz. Məlumat verim ki, hesabat dövründə

təhsil sistemi üçün əsas qanunvericilik aktı olan Təhsil Qanununun təkmil

variantının hazırlanması istiqamətində gərgin əmək sərf edilmiş, qanunun

layihəsi birinci oxunuşdan keçmişdir. Hazırda layihə üzərində təkmilləşdirmə

işləri aparılır. Düşünürəm ki, qurultayda səslənən konstruktiv təkliflər, yeni

ideyalar Təhsil Qanunu layihəsində nəzərə alınacaqdır.


Mənə ayrılmış vaxt çərçivəsində son 5 ildə təhsil sahəsində həyata

keçirilən islahatyönümlü tədbirlər, habelə mövcud problem və perspektiv

vəzifələr barədə sizə obyektiv məlumat verməyə çalışdım. Böyük zəhmət və

gərgin əmək sayəsində əldə olunmuş uğurlar göz qabağındadır. Heç şübhəsiz,

təhsil sistemimizin dinamik inkişafı, qazanılan nailiyyətlər, ilk növbədə,

dövlətimizin başçısı möhtərəm İlham Əliyevin təhsilə göstərdiyi müntəzəm

diqqət və qayğı sayəsində mümkün olmuşdur. Bu inkişafın davamlı olması,

ölkəmizin xoşbəxt gələcəyi, beynəlxalq aləmdə nüfuz dairəsinin daha da

genişlənməsi, regionda lider dövlət imicinin saxlanması üçün qarşıdakı

prezident seçkilərində cənab İlham Əliyevə səs verməliyik. İnanıram ki,

ölkəmizin çoxminli təhsil işçiləri mənim bu fikrimlə tam həmrəydirlər və biz

artıq öz seçimimizi etmişik. Diqqətinizə görə minnətdaram.

S7


QURULTAYA TƏBRİKLƏR

Azərbaycan Respublikasının təhsil naziri, zati-aliləri, cənab Misir Mərdanova

Hörmətli nazir Misir Mərdanov!

Xahiş edirəm Azərbaycan müəllimlərinin 13-cü Konqresinin

başlanması münasibətilə mənim ən xoş arzularımı qəbul edin. Ümid edirəm ki,

tədbir ölkənizin əhəmiyyətli təhsil gündəliyini irəli aparmağı davam

etdirməkdə uğurlu olacaq.

Mən qətiyyətlə inanıram ki, xalqların və millətlərin arasında beynəlxalq

anlayış körpülərinin qurulmasında təhsil bizim edə biləcəyimiz ən yaxşı

uzunmüddətli investisiyadır. Həmin investisiyaya töhfə verərək. Birləşmiş

Ştatların Dövlət Departamentinin mübadilə proqramlarının ümumi məqsədi

Birləşmiş Ştatların vətəndaşları və dünyanın hər yerindən olan ölkələrin

vətəndaşları arasında qarşılıqlı anlayışı və hörməti artırmaqdır. Bu məfhum

altmış ildən artıq bundan əvvəl vəfat etmiş ABŞ senatoru C.Uil- yams

tərəfindən irəli sürülmüşdür və bu gün də eynilə doğrudur.

Sizin ölkənizə səfər etmək və sizin təhsil islahatınızın bəzilərini yerində

görmək mənim üçün imtiyaz olmuşdur və mən Birləşmiş Ştatlar və

Azərbaycan arasında imzalanmış ikitərəfli təhsil müqaviləsindən çox razıyam.

Əminəm ki, bu müqavilə sizin ölkənizlə təhsil və təhsil mübadiləsi sahəsində

artıq güclü münasibətlərimizi gücləndirəcək. Bu müqavilə və onların səbəb

olduğu gücləndirilmiş ABŞ-Azərbaycan əlaqələri qarşıdan gələn illərdə

ölkələrimizin hər ikisinə faydalı olacaq.

Sizə çoxdan bəri davam edən müvəffəqiyyəti arzulayıram.

Hörmətlə,

Qoli AMERİ, ABŞ Dövlət katibinin Təhsil və mədəniyyət

məsələləri üzrə müavini


Azərbaycan Respublikasının təhsil naziri, zati-aliləri, cənab Misir Mərdanova

Hörmətli cənab nazir!

22 sentyabr 2008-ci il tarixində Bakıda keçiriləcək 13-cü müəllimlər

qurultayında iştirak etmək üçün dəvətinizə görə öz dərin minnətdarlığımı

bildirirəm.

Təəssüflər olsun ki, bu müddətdə iş qrafikimin sıxlığı ilə bağlı olaraq

Sizin dəvətinizi qəbul etməyim imkan xaricindədir. Eyni zamanda bildiririk ki,

uşaqlar üçün keyfiyyətli təhsilin təmin olunması və “Təhsil hamı üçün”

proqramının həyata keçirilməsində müəllimlərin mühüm rol oynaması

nöqteyi-nəzərindən, bu tədbiriniz YUNESKO üçün böyük maraq kəsb edir. Bu

vəzifələrin həyata keçirilməsində yüksək ixtisaslı müəllimlərin artan

çatışmazlığı əsas problemlərdən biridir. Müəllimlərin peşəkarlığı tədrisdə

yüksək nəticələrin əldə olunmasında mühüm faktordur.

Hər il YUNESKO Beynəlxalq Əmək Təşkilatı, BMT-nin İnkişaf

Proqramı, YUNİCEF və digər beynəlxalq təşkilatlarla birlikdə 5 oktyabr

tarixində Müəllimlər gününü qeyd edir.

Ümidvarıq ki, qurultayda qəbul olunmuş qərarlar tədris və təlimin

keyfiyyətinin yüksəlməsinə öz töhfəsini verəcəkdir və biz qurultayın işinə

uğurlar arzulayırıq.

Hörmətlə,

Koişiro MATSUURA,

YUNESKOnun Baş

direktoru

^9


Zati-aliləri və hörmətli

qardaşım təhsil naziri

Xanımlar və cənablar!

Azərbaycan müəllimlərinin 13-cü qurultayının iştirakçılarına müraciət

edərək mən zati-aliləri, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham

Əliyevin uzaqgörən rəhbərliyi altında ölkənizdə həyata keçirilən təhsil

sisteminin inkişafının yüksək qiymətləndirilməsi üçün bu imkandan istifadə

etməkdən çox məmnunam.

Azərbaycanın dövlət xadimləri ilə görüşmək və ölkənizdə keçirilmiş

beynəlxalq konfranslarda iştirak etmək məqsədi ilə Bakıya səfərlərim zamanı

Azərbaycanın müxtəlif sahələrdə uğurla inkişaf etməyini heyranlıqla müşahidə

edirəm.

Bu gün təhsilin inkişafı Azərbaycan üçün prioritet istiqamətlərdən

biridir. Təhsil proqramlarının keyfiyyəti və təhsilin idarəolunması səmərəliliyi

vasitəsi ilə davamlı inkişafa nail olunmasını dərk edərək Azərbaycan hökuməti

təhsil sahəsinə daha çox maliyyə və texniki yardım göstərir.

İslam Təhsil, Elm və Mədəniyyət Təşkilatının Baş direktoru və İslam

Dünyası Universitetləri Federasiyasının Baş katibi kimi ölkənizin inkişafını

müşahidə edərək mən səmimi qeyd edə bilərəm ki, Azərbaycan təhsil sistemi

böyük müvəffəqiyyətlərə nail olub və onu parlaq gələcək gözləyir.

Qarşınıza qoyduğunuz məqsədlərin həyata keçirilməsi üçün inkişaf

prosesinin davamını səbirsizliklə gözləyirik.

Əbdüləziz bin Osman Əl-TÜVEYCRİ,

İSESKO-nun Baş direktoru

90


Zati-aliləri cənab nazir!

Azərbaycan hökumətini təmsil edən hörmətli həmkarlarım! Hörmətli

Azərbaycan müəllimləri!

Möhtərəm qonaqlar və dostlar!

Mən YUNİSEF-i bu mühüm yığıncağa dəvət etdiyinə görə nazir Misir

Mərdanova öz minnətdarlığımı bildirmək istərdim. Bu məktubu Sizə böyük

məmnuniyyət hissi ilə yazır və qurultayı ən uğurlu şəkildə keçirməyi arzu

edirəm. Təhsil Azərbaycanda uğurlu, davamlı insani və ictimai inkişafın

həlledici ünsürüdür. Bu, sizin bir müəllim olaraq üzərinizə düşən böyük

məsuliyyətdir. Siz uşaqların hər yeni nəslinin yetişdirilməsi, daha yüksək bilik,

idrak və şəxsi inkişaf səviyyəsinə nail olmağa yönəldilməsi üçün

cavabdehsiniz.

Siz eyni zamanda uşaqların hüquqlarının dərk edilməsi sahəsində əsas

mövqe tutmaqla yanaşı, həm də öz cəmiyyətinizin iqtisadi artım, yoxsulluq

səviyyəsinin azaldılması, biliklərə əsaslanan cəmiyyətə keçid, ictimaiyyətin

daha fəal iştirakı və demokratikləşmə kimi məqsədlərin həyata keçirilməsində

həlledici rol oynayırsınız. Təhsil almaq hüququ hər bir uşağın əsas

hüquqlarından biridir və YUNİSEF keyfiyyətli təhsil almaq imkanını

genişləndirmək üçün dünyanın 150-dən çox ölkəsində fəaliyyət göstərir. Biz

uşağın təhsil almaq hüququ ilə yanaşı, həm də uşaq hüquqlarının digər

cəhətlərinin, uşaq sağlamlığının və mühafizəsinin təbliğ edilməsi sahəsində

məktəblərin tutduqları mövqeyə maraq göstəririk. YUNİSEF Azərbaycanda

təhsil islahatı sahəsində Azərbaycan hökuməti. Təhsil Nazirliyi ilə əməkdaşlıq

edir və bir sıra ən vacib islahatın həyata keçirilməsinə kömək etməklə, təhsilin

keyfiyyətinin yüksəldilməsinə xüsusi diqqət yetirir. Həmin islahatlar aşağıda

sadalanmışdır:

Fəal təlim yanaşmasının tətbiq edilməsi;

Yeni milli ibtidai məktəb kurrikulumunun tətbiq edilməsi;

Yeni dərsliklərin, yeni pedaqoji təhsil və ixtisasartırma kurrikulumunun

tərtib edilməsi;

Uşaqlar üçün münasib orta təhsil yanaşmasının nümunəsinin tərtib

edilməsi və milli valideyn-müəllim birliyi (VMB) hərəkatının təşkil edilməsi;


Məktəbəqədər yaş təbəqəsi üçün azyaşlı uşaq təhsili almaq imkanının

genişləndirilməsi;

Təhsil sistemi vasitəsilə uşaqlara mühüm həyati bacarıqların aşılanması;

Ambulator tibbi xidmətə və alternativ tibbi qulluğa keçidə dair yeni

dövlət proqramı;

Cəbhə rayonlarında mina təhlükəsinin öyrənilməsinin məktəb

kurrikulumuna daxil edilməsi.

2008-2009-cu dərs ili təkcə Təhsil Nazirliyi üçün deyil, bütün cəmiyyət

üçün bir dönüş nöqtəsidir. Sentyabrın 15-dən yeni milli kurrikulumun və yeni

dərsliklərin tətbiqinə başlanmışdır. Fikrimcə, indi siz yeni kurrikulumun uğurla

həyata keçirilməsi və səmərəliliyinin təmin edilməsi sahəsində həlledici

mövqeyə maliksiniz. Unutmayın ki, siz bu maraqlı islahatın icraçılarının ön

cərgəsində dayanmışsınız.

Mən bütün təhsil sektoruna, xüsusilə məktəbəqədər yaşda olan uşaqların

təhsilinə fasiləsiz surətdə sərmayə qoyulmasının həlledici əhəmiyyətini

vurğulamaqla, öz düşüncələrimi yekunlaşdırmaq istərdim. Bütün

mərhələlərdə, o cümlədən erkən yaşlarda uşaqların təhsilinə sərmayə

qoyulması müsbət insani və iqtisadi əhəmiyyətə malikdir: bu, uşaqlara zəruri

biliklərin, bacarıqların və özünəinamm aşılanmasını təmin edir. Bütün bunlar

iqtisadiyyatın sürətlə inkişaf etməsi və şəxsi rifahın yüksəlməsi üçün zəmin

yaradan savadlı və sağlam əhalinin meydana gəlməsini təmin edir. Bu, hamı

üçün sərfəli olan bir variantdır.

Son olaraq sizə mühüm bir xəbəri çatdırmaq istərdim. Siz tək deyilsiniz.

Bu çətin islahatın bəhrəsini görmək üçün, yəqin ki, çox illər gözləmək lazım

gələcəkdir və YUNİSEF bütün dünyada, o cümlədən Azərbaycanda uşaq

hüquqlarının təbliğatçısı olaraq, hər uşağın bütün yaş mərhələlərində

keyfiyyətli və daha yaxşı təhsil almasını təmin etmək kimi ümumi

məqsədimizin həyata keçirilməsinə bundan sonra da kömək edəcək ki, uşaqlar

öz hüquqlarından bəhrələnməklə imkanlarını tam istifadə etsinlər.

Çox sağ olun!

Mariya Kalivis, YUNİSEF-in

regional direktoru

92


Azərbaycan RespublİKası

Təhsil Nazirliyinə

Əziz qurultay iştiraKçıları!

Əziz müəllimlər!

Sizi Azərbaycanın təhsil tarixində mühüm hadisə olan müəllimlərin XIII

qurultayı münasibətilə təbrİK etməndən şərəf duyur, qurultayın işinə

müvəffəqiyyətlər arzu edirəm.

Siz təhsil sentorunda əsaslı islahatlar aparır, bu sahədə beynəlxalq

təcrübədən yararlanırsınız. Fərəh hissi ilə bildirirəm Kİ, Britaniya Şurası

ilə 15 illİK uğurlu əməndaşlıq və birgə həyata Keçirdiyimiz layihələr

Azərbaycanda təhsilin inKİşafına, təcrübə mübadiləsinə, ingilis dili və

təbiət fənləri müəllimlərinin bacarıqlarının artırılmasına, onların müasir

təlim texnologiyalarına yiyələnməsinə, bu sahədə «öyrədənlərin»

hazırlanmasına, təhsilalanlarm Keyfiyyətli təliminə yönəlmiş, ötən

müddət ərzində bir sıra əhəmiyyətli nailiyyətlər də əldə edilmişdir. Həmin

layihələr aşağıda- Kilardır:

Müəllimləri təKmilləşdirmə layihəsi (İNSETT). I mərhələ.

Müəllimləri təKmilləşdirmə layihəsi (İNSETT). II mərhələ.

Müəllimləri təKmilləşdirmə layihəsi (NTT). III mərhələ.

Gənc ingilis dili müəllimləri layihəsi (NQT).

Azərbaycan İngilis Dili Müəllimləri Assosiasiyasına (AzETA) dəstəK.

BP/British Council təbiət fənləri üzrə müəllimlər üsün təlimlər layihəsi.

Təqaüd proqramları və ixtisasartırma.

Azərbaycan-Britaniya məzunlar birliyi (ABMB).

İş üçün bacarıqlar (sKİlls @ work).

Gözəl elm layihəsi.

Robotlar missiyası.

BirlİKdə yaşayaraq (Livinq Together) layihəsinin təhsil

Komponenti.

Dostlar dəryası (See of Friends).

Beynəlxalq idman həyəcanı - f izİKİ tərbiyə və məKtəblərarası

əlaqə.

9S


FİZİKİ tərbiyə və məKtəblərin əlaqələndirilməsi (Dreams+

Teams).

Azərbaycan RespublİKasının Təhsil Nazirliyi ilə birgə layihələrin

həyata Keçirilməsi sahəsində uğurlu əməKdaşlığımızın bundan sonra da

davamlı olacağına inanır, yeni tədris ilində sizə müvəffəqiyyət arzu

edirəm.

Dərin hörmətlə,

Terri Touni,

British Council-in Cənubi-Şarqi Avropa ölKələri üzrə dircKtoru

94


Əziz qurultay iştiraKçıları

Azərbaycan müəllimlərinin 13-cü qurultayının Keçirilməsi münasibətilə

Sizi Açıq Cəmiyyət İnstitutu - Yardım Fondu (AÇİ- YF) və şəxsən öz adımdan

səmimi-qəlbdən təbrİK edirəm.

Açıq Cəmiyyət İnstitutu - Yardım Fondu Azərbaycanda 1997-ci

ildən başlayaraq Təhsil Nazirliyi ilə yaxın əməKdaşlıq edərəK milli təhsil

sisteminin inKİşafı üçün uğurla layihələr həyata Keçirir. Bu dəyərli

əməKdaşlıq məKtəbəqədər təhsildən başlamış ali təhsil sisteminədəK

təhsilin bir çox sahələrində müvəffəqiyyət və nailiyyətlərə səbəb

olmuşdur. Addım-addım metodologiyasının öİKənizin bağça və

məKtəblərində uğurlu tətbiqi öyrənmə və öyrətmə prosesində yeni

yanaşmanın başlanması üçün göstərdiyimiz birgə səylərin ən bariz

nümunəsidir. 2004-cü ildə AÇİ-YF tərəfindən təşəbbüs edilmiş İnKİüziv

təhsil proqramının Azərbaycan modeli beynəlxalq eKspertlər tərəfindən

ən yaxşı nümunə Kİmi qiymətləndirilmiş və başqa öİKƏlərdə tətbiq

olunması tövsiyə edilmişdir. ACİ-YF tərəfindən dəstəKİənmiş və Təhsil

Nazirliyinin liderliyi ilə həyata Keçirilən DərslİK Siyasəti Layihəsinin

uğurunu xüsusi olaraq qeyd etməK istəyirəm.

Tədrisdə Kamilliyə nail olmaq və bütün uşaqlara Keyfiyyətli təhsil verilməsinə dair uzunmüddətli öhdəlİK hazırda milli təhsil sistemimizdə baş verən innovasiyaların əsas qayəsini təşKİl edir. Sözsüz Kİ, bu öİKənin müəllimlərinin əməyi olmadan bütün sadalanan innovasiyaların həyata Keçirilməsi mümKÜn olmazdı.

Biz qətiyyətlə inanırıq Kİ, Azərbaycanın təhsil ictimaiyyətində işinə bağlı peşəKarlar vardır və onlar çox müxtəlif sahələrdə çalışırlar: müəllim, direKtor, qərarverici və digər. Biz qürur hissi KeçirirİK Kİ, ACİ Azərbaycanın gələcəK rifahı üçün təhsil sisteminin inKİşafına öz töhfəsini verir.

Biz sizinlə əməKdaşlığın davam edəcəyinə inanır və növbəti tədris ilində hər birinizə cansağlığı və uğurlar diləyirİK.

Dərin hörmətlə,

Corc Soros,

Açıq Cəmiyyət institutu Soros Fondu

95



XIII qurultayının iştirakçılarına

Hörmətli iştirakçılar!

Mən böyük məmnuniyyətlə Beynəlxalq Addım-addım Assosiasiyasının

(BAA) adından sizə müraciət edirəm və Azərbaycanda təhsil sahəsində

görülən işləri yüksək qiymətləndirdiyimi bildiri- rərək, ölkənizin hər bir

uşağına keyfiyyətli qayğı göstərmək və təhsil vermək işinizdə ən böyük

uğurlar qazanmağınızı səmimi qəlbdən arzu edirəm.

Beynəlxalq Addım-addım Assosiasiyası azyaşlı uşaqların təlimi və

təhsili sahəsində fəaliyyət göstərən peşəkarları və təşkilatları birləşdirən üzvlü

təşkilatdır. Bu təşkilat xüsusilə azyaşlı uşaqların keyfiyyətli təhsil alması və

qayğı görməsi üzün bərabər imkanların yaradılmasını təbliğ edir. 1999-cu ildə

Hollandiyada təsis edilən BAA şəbəkəsi hazırda Mərkəzi və Şərqi Avropadan

Mərkəzi Asiyaya, Asiyanın digər hissələrinə və iki Amerika qitəsinədək bütün

yer kürəsini əhatə edir. BAA bütün maraq göstərən fiziki və hüquqi şəxslərə

ümumi üzvlük və məlumat mübadiləsini təklif edir, onun əsas üzvləri

Mərkəzi-Şərqi Avropada və Mərkəzi Asiyada yerləşən. Azıq Cəmiyyət

İnstitutunun (ACİ) 1994-cü ildə başladığı “Addım-addım” proqramını həyata

kezirən 29 qeyri-hökumət təşkilatından ibarətdir. Öz şəbəkəsi daxilində BAA

anadan olduqları gündən ibtidai məktəbə qəbul edildikləri günə qədər uşaqlar

və onların ailələri üzün nəzərdə tutulan strateji islahatlara təsir göstərən

genişəhatəli təhsil xidmətləri və müdafiə vasitələri dəstini birgə təmin edən

proqramların həyata keçirilməsinə kömək edir. Siz BAA və onun üzvləri

haqqında daha ətraflı məlumatla issa.nl saytında tanış ola bilərsiniz.

On ildən artıqdır ki, BAA-ya üzv olan Azərbaycandakı Təhsil

İnnovasiyaları Mərkəzi (TİM) ən fəal milli təşkilatlardan biridir. İctimai

həyatda iştirak, mükəmməl tədris və valideynlərin fəal iştirakı vasitəsilə hər

uşağın keyfiyyətli təhsil almaq hüququnun təmin edilməsi kimi ümumi

vəzifəni yerinə yetirən təşkilatlardan biri olaraq, TİM şəxsiyyətyönümlü

üsullar, inklüziv təhsil, sosial

96


ədalət və icma miqyaslı təhsil əsasında tərtib edilən proqramları həyata keçirir.

Ötən illər ərzində TİM möhkəmlənərək, ölkənin əlil uşaqları üçün keyfiyyətli

təhsilin təmin edilməsi və həmin uşaqların təhsil hüquqlarının müdafiə

edilməsi sahəsində nüfuzlu səs sahibinə çevrilmişdir. TİM BAA-nın pedaqoji

standartlarını tətbiq edərək, peşəkarlıq səviyyəsinin yüksəldilməsinə, təcrübə

rəhbərliyinə və attestasiyaya aid olan bir sıra vəsaiti istifadə etmək imkanı

qazanmış və ondan bəhrələnmişdir. TİM BAA-nın pedaqoji standartları

şəbəkənin tərtib etdiyi vəsaitlərdən biri olaraq, məktəbdə və icmada tətbiq

olunan tədris üsullarına aid olan qayda və dəyərləri müəyyən edir və

işıqlandırır. Standartlar şəbəkə daxilində toplanan yüksək keyfiyyətli təcrübəni

dərk etmək və öyrənmək, habelə müəllimlərə cari qaydada kömək göstərmək

üçün vasitə kimi istifadə olunur. Pedaqoji standartlar müəllimlərin fəaliyyəti,

bilik, bacarıq və yanaşmaları sayəsində uşaqların inkişafına, gələcək məktəb və

şəxsi həyatda uğur qazanmasına təkan verən keyfiyyətli təlim mühitinin necə

yarandığını izah edir. Biz çox şadıq ki, BAA şəbəkəsinin tərtib etdiyi bu cür

vəsaitlər sayəsində Azərbaycanda nəzəriyyəçi-pedaqoqların peşəkarlıq

səviyyəsinin yüksəldilməsinə kömək göstərilməsi işində TİM müəyyən uğur

qazanmışdır. Biz həm də ona görə şadıq ki. Mərkəzi və Şərqi Avropada,

MDB-də BAA-nın geniş şəbəkəsində mövcud olan birləşmə imkanları

həmkarların bilik, eləcə də məlumat mübadiləsinə, ən yaxşı təcrübələrin

yayılmasına böyük təkan vermiş, TİM və onun metodistlər, tərəfdaşlar

şəbəkəsi bu imkanlardan bəhrələnmişlər. TİM ilə birgə BAA Azərbaycanda

1-4-cü siniflər üçün nəzərdə tutulan “Həyat bilgisi” fənni üzrə milli

kurrikulumun yoxlanmasında böyük məmnuniyyətlə iştirak etmişdir. Dünya

Bankının maliyyələşdirdiyi Təhsil Sektorunun İnkişafı Layihəsinin

Əlaqələndirmə Qrupunun və Azərbaycan Respublikasının Təhsil Nazirliyinin

xahişi ilə BAA-nın Proqram Direktoru Aişə Tuna kurrikulumu təhlil etmiş, öz

rəy və tövsiyələrini bildirmiş, həmin rəy və tövsiyələr Azərbaycan dilinə

tərcümə edilərək milli heyət tərəfindən istifadə edilmişdir. Kurrikulumu tərtib

etməkdə məqsəd bütün uşaqların uğur qazanan şagirdə, özünə inamlı şəxsə,

məsuliyyətli vətəndaşa, cəmiyyətin və işçi kollektivinin faydalı üzvünə

97


çevrilməsinə kömək etməkdir. Bizim üzün bu işdə iştirak etmək böyük şərəf

idi! Biz Azərbaycanın Təhsil Nazirliyinin təhsil islahatlarını davam etdirmək

səylərini və təhsilin keyfiyyətinə, hamının təhsil almaq imkanına diqqət

yetirməsini yüksək qiymətləndiririk. Biz həm də nazirliyi ölkənin QHT-ləri ilə

uğurlu şəkildə əməkdaşlıq etdiyinə görə təbrik etmək istərdik.Biz

Azərbaycanın azyaşlı uşaqlarının təhsilində iştirak edən icmanı əmin etmək

istəyirik ki, bu təşkilat vətəndaş cəmiyyətinin və uşaqların mənafeyi naminə

çalışan digər şəxslərin fəaliyyətinə kömək etmək üçün bundan sonra da əlindən

gələni əsirgəməyəcək, habelə BAA şəbəkəsi daxilində yeni imkanların

yaradılmasına, mübadilələrə və tərəfdaşlıqlara kömək edəcəkdir.

Fürsətdən istifadə edərək, gələcək təhsil islahatlarının həyata

keçirilməsi və bütün uşaqlara keyfiyyətli təhsil verilməsi naminə görülən

mühüm işlərdə Azərbaycan müəllimlərinə ən böyük uğur qazanmağı arzu

edirik.

Qurultayın işinə uğurlar arzulayırıq!

Liana Gent, Beynəlxalq Addım-addım Assosiasiyasının icraçı

direktoru


Zati-aliləri və hörmətli

qardaşım təhsil naziri

Hörmətli cənab Misir Mərdanov və müəllimlər qurultayının

iştirakçıları!

Beynəlxalq təhsil üzrə Amerika Şurası adından Sizi 22 sentyabr 2008-ci

il tarixində 13-cü müəllimlər qurultayının keçirilməsi ilə əlaqədar olaraq təbrik

edirəm. Bu tədbir Sizin Azərbaycanda təhsil sahəsində islahatlar prosesinin

davam etdirilməsi işinə sadiq olduğunuzu bildirir. Bu il Siz Boloniya

deklarasiyasının həyata keçirilməsi ilə bağlı uğurları, 2015-ci ilə qədər 5000

tələbənin xaricdə təhsil almasını nəzərdə tutan Dövlət Proqramının həyata

keçirilməsi, Amerika Birləşmiş Ştatları hökuməti və 2008-ci ilin iyun ayında

Almaniya hökuməti ilə təhsil sahəsində əməkdaşlıq üzrə qarşılıqlı anlaşma

memorandumlarının imzalanması kimi bir çox nailiyyətləri qeyd edə bilərsiniz.

Bildiyimiz kimi, Amerika Şurası təşkilatı Sizin dəstəyinizlə 1993-cü

ildən azərbaycanlı tələbə, müəllim və peşəkarlara təhsil imkanlarının təmin

olunmasını nəzərdə tutan proqramları həyata keçirir. Biz orta məktəb şagirdləri

üçün “FLEX”, cavan liderlər üçün “İnkişaf”, cavan peşəkarlar üçün “Açıq

dünya” Proqramları və digər proqramlar çərçivəsində bu imkanların təmin

olunmasını davam etdiririk. Biz bu layihələr çərçivəsində əməkdaşlığımızı və

Dövlət Proqramı çərçivəsində ABŞ-da təhsil ilə bağlı əməkdaşlığı davam

etdirmək niyyətindəyik. Gələcəkdə təhsil sahəsində əməkdaşlığın uğurla

davam etdirilməsi ümidi ilə:

Dr. Den DEVİDSON, Beynəlxalq təhsil üzrə Amerika Şurasının

prezidenti

9<P


Hörmətli cənab nazir Mərdanov!

Əziz dostlar və Alman Akademik Mübadilə Xidmətinin partnyorları,

xanımlar və cənablar!

Fəxr edirəm ki, mən Azərbaycan müəllimlərinə bir neçə sözlə müraciət

edə bilərəm. Sizdən üzr istəyirəm ki, bunu özüm edə bilmirəm. Amma keçən il

mən Sizin gözəl ölkəyə baş çəkmişdim və bu il bunu bizim vitse-prezident

prof. Huber edir.

Gördüyünüz kimi. Sizin ölkə bizim fəaliyyətimizin fokusun- dadır və

biz Alman Akademik Mübadilə Xidməti olaraq son iki ildə baş tutan ikitərəfli

əməkdaşlığımızın dinamik inkişafından çox razıyıq.

Cənab nazir. Sizin köməyiniz olmadan bu mümkün olmazdı. Biz Dövlət

Neft Şirkətinin (ARDNŞ) birinci təqaüdçülərini Almaniyada salamladıqdan

sonra, qısa zamanda Siz yeni layihənin hazırlanmasına başladınız. 5000 cavan

azərbaycanlı Prezident təqaüdü ilə xaricdə təhsil alacaqdır. Bu il bizim

vitse-prezident prof.Huber ikinci müqaviləni imzaladı və bununla ilk 12

namizəd Almaniyada 2008-2009-cu illərdə təhsil almağa başladı. Cənab

professor Mərdanov, Siz bizim bu ikitərəfli layihəmizi böyük entuziazmla irəli

sürdünüz.

Alman universitetləri 2008-ci il Azərbaycan mədəniyyəti ilindən sonra

bizə daha yaxın olmuş “Odlar ölkəsi”ndən yeni tələbələrə sevinir.

Gələn, 2009-cu il Almaniyanın Azərbaycanda mədəniyyət ilidir. Biz

ümid edirik ki, bu səmərəli mübadilə atmosferində bizim indiyə kimi inkişaf

edən ikitərəfli əməkdaşlığımız daha da dərinləşəcək.

Sizin hamınıza uğurlu müəllimlər konqresi arzulayıram.

Doktor Kristian BODE, Alman Akademik Mübadilə

Xidmətinin Baş katibi

/00


Azərbaycan Respublikasının təhsil naziri hörmətli professor, doktor Misir Mərdanova

22 sentyabr 2008-ci il tarixində keçiriləcək Azərbaycan müəllimlərinin

13-cü qurultayının işində iştirak etmək üçün dəvət etdiyinizə görə təşəkkür

edirəm.

Təəssüflə qeyd edirəm ki, işin çoxluğundan bu qurultayda iştirak edə

bilməyəcəyəm.

Qurultayda müəllimlərin peşə və sosial rifahının yaxşılaşmasına və

Azərbaycan təhsil sisteminin inkişafına dair müvafiq qərarların qəbul

ediləcəyinə ürəkdən inanıram.

Bu mühüm tədbirlərin həyata keçirilməsi münasibəti ilə zati- alilərinizi

və əməyi keçənləri təbrik edir, qurultayın uğurla keçməsini arzulayır,

şəxsinizdə bütün iştirakçılara salam və sevgilərimi çatdırıram.

Hörmətlə,

Hüseyn ÇELİK,

Türkiyə Respublikasının

Milli təhsil naziri

fO?


Sayın Misir Mərdanov! Azərbaycan egitim bakanı!

Dost və kardeş Azerbaycanın XIII Öğretmenlər Kurultayına nazik

davetiniz için teşekkür ederim.

Gücünü derin tarihi, kültürel və insani bağlardan alan Tür- kiye ve

Azerbaycan arasındaki dostluk ilişkileri dayandığı sağlam temel üzerinde her

alanda gelişen işbirliği örnekleriyle en üst dü- zeyde bir kardeşlik seviyesine

ulaşmıştır.

Üikelerimiz arasında merhum lider Haydar Aliyevin “İki devlet bir

millet” özdeyişinde ifadesini bulan bu kardeşlik ilişkelerinin en önemli

aşamalarından birini hiç kuşkusuz eğitim oluşturmaktadır.

Ortak bir geçmişi, kültürü və dili olan üikelerimiz ara- sındaki bu güzel

ve köklü ilişkilerin gelişmesində eğitim alanında yapılan yatırımların rolü çox

büyüktür.

Eğitim sayesində üikelerimiz arasında dostluk və kardeşlik köprüleri

kurulmakta, ilişkilerimiz daha da pekiştirilmektedir.

Eğitimin vazgeçilmez unsuru öğretmenlerimizin, yapa- cakları

çalışmalarla bütün değerleri ortak olan Türk dünyasının daha da

yakınlaştıracaklarına yürekten inanıyorum.

Birbirimizi və üikelerimiz! daha iyi tanımanıza yardımçı olan

öğretmenlerimiz sayesində daha güclü ilişkiler kurmamız ve Türk dünyasının

geleceği için beraberce çalışmamız hepimizin ortak arzusudur.

Milli Eğitim Bakanlığım döneminde üikelerimiz arasında eğitim

alanındaki ilişkilerin geliştirilmesinə özel önem veren və çox sayıda ortak

projeyi hayata geçiren bir siyasetçi olarak, bu- gün bulunduğum Meclis

Başkanlığı görevinde de aynı kararlılıkla çalıştığımın bilinmesini isterim.

Başta şahsınız olmak üzere üikelerimiz arasında eğitim ala- nındaki

bağların güclendirilmesi için qayret gösteren herkesi teb- rik ediyorum.

Bu duyqularla XIII Öğretmenler Kurultayının başarılı geç- mesini

diliyor, şahsınızda Azerbaycandaki tüm öğretmenlerimize selam və

sevgilerimi iletiyorum. Köksal TOPTAN,

Türkiyə Böyük Millət Məclisinin Başkanı

f02


Sevgili kardeşim Misir muallim, Sayın Bakanım!

Azerbaycan muallimlerinin 22 eylül 2008 tarihinde ya- pılacak 13-üncü

kurultayına, vaki nazik davetinize en derin teşekkürlerimi sunuyorum.

Çox istememe rağmen, bu kurultaya katılmadığım için üzgünüm. Bütün

muallim meslekdaşlara, kurultayın başarılı geçeceğinden emin olarak en derin

sevgi və sayqılarımı gön- deriyorum.

Dost ve kardeş Azerbaycan ile Türkiye iki kardeş milletin devletleridir.

Sizlerin her alandaki gelişmesi, büyümesi bizleri derinden sevindirir.

Üzüntüleriniz bizim de üzüntümüz olur. Her alanda yaptiğımız və yapacağımız

işbirliği, kardeş milletlerimizin geleceyini müsbet biçimde etkileyecektir.

Eğitim işbirliğimizde en önemli bir alandır. Misir muallim ile birlikte,

üniversite rektörlüklerimizden, Milli Eğitim Bakan- lığına kadar çok dostane,

çok içten, çok kardeşçe iki devletin bayırları için, çok hizmetler yaptık. Başarılı

hizmetlerin devam edeceğine yürekten inanarak, Azerbaycan muallimleri

13-üncü kurultayının bütün katılanlar meslektaşlarına, Misir muallimin

şahsında sayqılar ve sevgilerimi sunarım.

Prof. Dr. Mehmet SAĞLAM, Türkiye Büyük Millet Meclisi Milli Eğitim, Kültür, Gençlik və Spor

Komisyonu Başkanı

İ03


Sayın Prof. Dr. Misir Mərdanov

Azerbaycan Cümhuriyeti Egitim Bakanı Sayın Bakan!

Azerbaycan Ögretmenler Gününe katılım davetinizden dolayı büyük bir

onur duyduğumu belirtir, Türkiye Cümhuriyeti Yüksek Öğretim Kurulu adına

teşekkür ederim. Önceden planlanan etkin- liklerden dolayı bu büyük törene

katılamadığım için üzüntülerimi belirtirim. Bu vesileyle Türkiye ve kardeş

ülke Azerbaycan ara- sındaki ilişkilere büyük önem verdigimizi, ögretmen və

ögrenci değişimi başta olmak üzere eğitim-öğretim alanında şimdiye değin

sürdürdüğümüz yakın ilişkileri geliştirerek daha ileri bir düzeye taşımak

istediğimizi belirtmek isterim. Bilginin en büyük güc olduğu günümüzde

üikelerimizin geleceğini emanet edeceğimiz çocuk və genderimizi yetiştiren

ögretmenlerimiz büyük fedakar- lıklarla çalışmakta ve övgüyü hak etmektedir.

Türkiye və kardeş ülke Azerbaycan arasındaki eğitim-öğretim alanındaki

işbirlikle- rimizin, geleceğimizi aydınlatan öğretmenlerimizin daha dona-

nımlı yetişmesine, bilgi və becerilerinin artmasına katkıda bulunacağını ümit

eder, başarı dileklerimle sayqılar sunarım.

Prof. Dr. Yusuf Ziya ÖZCAN,

Türkiye Cümhuriyeti Yüksekögretim Kurulu Başkanı

W4


AZƏRBAYCAN RESP

MANDAT KOMİSSİYASININ SƏDRİ

FAİQ ŞAHBAZLININ HESABATI

— Hörmətli qurultay nüma-

yəndələri!


XIII qurultayı təhsil islahatla-

rının uğurla həyata keçirildiyi və

ciddi keyfiyyət dəyişikliklərinin

baş verdiyi bir dövrdə keçirilir.

Məruzədən də göründüyü

kimi, respublikamızın həyatının

bütün sahələrində, o cümlədən

təhsil sahəsində aparılan ardıcıl

və məqsədyönlü siyasət nəti-

cəsində mühüm dövlət proqram-

ları reallaşır ki, bu, artıq təhsilin

bütün pillələrini əhatə etməkdədir. Möhtərəm dövlət başçısının

“Təhsil Nazirliyində düşünülmüş proqram, konsepsiya vardır”

fikri məhz bu reallıqlara əsaslanır. Bu düşünülmüş proqram və

konsepsiya isə Prezidentin təhsilə, təhsil işçilərinə qayğısının və

köməyinin sayəsində formalaşmışdır.


Aparılan təhlillər göstərir ki, qurultayımızın nümayəndələri müəyyən

edilmiş qaydalara uyğun seçilmişdir. Bu nümayəndələr respublikamızın bütün

bölgələrini təmsil edirlər. Bakıdan 126, Naxçıvandan 30, Gəncədən 18,

Sumqayıtdan 19, Mingəçevirdən 6, Şirvandan 4, kənd rayonlarından 420,

məcburi köçkün rayonlardan 60 təhsil işçisi qurultaya nümayəndə seçilmişdir.

Bütövlükdə, XIII qurultaya 878 nəfər nümayəndə seçilmişdir və

onlardan 836 nəfəri iştirak edir. Bundan başqa, qurultayın işində Prezident

Aparatının məsul işçiləri, hökumət nümayəndələri, Milli Məclisin daimi

komissiya sədrləri və üzvləri, ayrı-ayrı dövlət qurumlarının rəhbər işçiləri,

xarici ölkə səfirləri, beynəlxalq və qeyri-hökumət təşkilatlarını təmsil edən 120

nəfər qonaq iştirak edir.

İ05


Qurultay nümayəndələrinin 60%-ni qadınlar, 40%-ni isə kişilər təşkil

edirlər.

İştirakçıların 20%-i 30 yaşadək, 50%-i 30-50 yaş arası, 30% -i isə 50

yaşdan yuxarıdır.

Nümayəndələr bütün təhsil pillələrini əhatə edirlər. Belə ki, ali və orta

ixtisas təhsili müəssisələri, ümumtəhsil və texniki peşə məktəbləri,

məktəbəqədər və məktəbdənkənar tərbiyə müəssisələrinin rəhbərləri

qurultayımızda təmsil olunurlar.

Ali və orta ixtisas müəssisələri üzrə 200 nəfər, ümumtəhsil və peşə

təhsili müəssisələri üzrə 512 nəfər, məktəbəqədər müəssisələr üzrə 15 nəfər

nümayəndəmiz var.

Qurultay nümayəndələrinin 25%-i elmi dərəcəsi olanlardır. Bunların 23

nəfəri ümumtəhsil müəssisələrində çalışır və tərkib belədir: 19 nəfəri elmlər

namizədi, 2 nəfəri elmlər doktoru, 2 nəfəri professordur.

Ali və orta ixtisas məktəblərini təmsil edən nümayəndələrin 49 nəfəri

elmlər namizədi, 110 nəfəri elmlər doktoru, professor, o cümlədən 40 nəfəri

kafedra müdiri, 9 nəfəri fakültə dekanıdır, 13 nəfəri AMEA-nın üzvüdür.

Nümayəndələrin 9 nəfəri Prezident təqaüdçüsüdür. 60-ı müxtəlif orden

və medallarla təltif edilmişdir, 178 nəfəri əməkdar müəllim, 21 nəfəri əməkdar

elm xadimi, 70 nəfəri qabaqcıl təhsil işçisidir.


Bildiyiniz kimi, təhsil və təhsil işçiləri dövlət başçısının tam qayğısı ilə

əhatə olunublar. Təhsil işçilərinin sosial vəziyyətinin yaxşılaşdırılması və

onların əməyinin stimullaşdırılması istiqamətində atılan addımlar çoxminlik

müəllim ordusunun razılığı və minnətdarlığı ilə qarşılanıb. Möhtərəm

Prezidentin 19 avqust 2008-ci il tarixli sərəncamı ilə 100 müəllim və 50

məktəbin mükafatlandırılması xüsusi qeyd olunmalıdır. Bu gün qurultayda

həmin qalib müəllimlər və məktəblərin rəhbərləri də iştirak edirlər.


İcazə verin, sizin adınızdan qurultayı əmin edim ki, Azərbaycan

dövlətçiliyinin inkişafı naminə bütün təhsil işçiləri, həmişə olduğu kimi, yenə

öndə gedəcək, xalqımızın işıqlı gələcəyi

W6


üçün bilik və bacarıqlarını səfərbər edərək, yetişməkdə olan nəslin təlim və

tərbiyəsinin keşiyində təəssübkeşliklə duracaqlar.

Bütün təhsil işçiləri ulu öndərimiz Heydər Əliyevin “Təhsil millətin

gələcəyidir” fikrini əldə rəhbər tutaraq əmindirlər ki, gələcəkdə daha böyük

uğurların qazanılmasında XIII qurultayın çox mühüm rolu olacaqdır.

İ07


AZƏRBAYCAN YAZIÇILAR BİRLİYİNİN SƏDRİ ANARIN ÇIXIŞI

— Hörmətli qurultay işti-

rakçıları.

Hörmətli qonaqlar. Bu

gün, sentyabr ayının 22-də

yayın son, payızın ilk günün-

də, gündüzlə gecənin tarazlaş-

dığı bir gündə mən yazıçılar

adından və şəxsən öz adımdan

sizin hamınızı təbrik etmək is-

təyirəm.

Hər fəslin öz gözəlliyi

var. Payız fəslinin də gözəlliyi

və özəlliyi ondan ibarətdir ki, məhz payızda orta və ali

məktəblərin qapıları şagirdlərin, tələbələrin üzünə açılır. Bu,

xüsusilə 1-ci sinfə gedən şagirdlər üçün əlamətdar bir dövrdür.

Çünki onlar ilk dəfə “Əlifba” kitabında hərflərlə tanış olurlar. Bu

hərflər vasitəsilə sözlərin yaranmasını bilirlər. Sözlərdən cümlələr

yaranır, cümlələrdən fikirlər. Fikirlərdən isə abidələr və son

nəticədə tarix yaranır. Dünyanın ən böyük ədəbi və elmi

əsərlərinin kökü bu “Əlifba” kitabındadır. Dünyanın bütün elmi

kəşflərinin kökü rəqəmlərdə, vurma cədvəlindədir. Bu elmin,

sənətin, mədəniyyətin zirvələrinə aparan yolda şagirdləri,

tələbələri müəllimlər yönəldirlər, onlar bələdçilik edirlər. Ona

görə də müəllim adı cəmiyyətdə ən şərəfli adlardan biridir.

Müəllimlər gələcəkdə daha böyük uğurlar qazanan şagirdləri,

tələbələri ilə fəxr etdikləri kimi, ən böyük zirvələrə çatmış, ən

böyük mövqelərə ucalmış, keçmişdə şagird, tələbə olmuş insanlar

da bu zirvələrdə, ilk növbədə, öz müəllimlərini xatırlayırlar. Bu

cəhətdən mənə elə gəlir ki, bizim unudulmaz ulu öndərimiz

Heydər Əliyevin öz orta məktəb müəllimi, rəhmətlik Lətif Hü-

seynzadəyə ehtiramlı, diqqətli münasibəti, qayğıkeşliyi ən bariz

örnəkdir.

Sovet dövründən əvvəl hörmətli adamlara müxtəlif cür xitab edirdilər,

bəy, mirzə və ya əfəndi çağırırdılar. Məsələn, Əlimərdan

WS


bəy, Əbdürrəhim bəy, Üzeyir bəy, yaxud Mirzə Ələkbər, Mirzə Cəlil, Cavid

əfəndi. Şaiq əfəndi və s. Sovet dövründə bu adlar get- gedə unuduldu, aradan

çıxdı. Mənim xatirimdə yalnız 2 adam qalıb ki, bunlara bəy deyirdilər: Mustafa

bəy Topçubaşov, bir də Üzeyir bəy Hacıbəyli.

Yeri gəlmişkən. Musiqi Akademiyasına Üzeyir bəyin adının verilməsi

münasibəti ilə mən hörmətli Prezidentimizə təşəkkür edirəm. Bu, cəmiyyət

tərəfindən çox böyük razılıqla qarşılanmış bir addımdır.

Sovet dövründə heç kəsə bəy, əfəndi, xan, mirzə demirdilər. Lakin xalq

özü dahiyanə bir kəşf elədi. Hörmətli adamlara müəllim deməyə başladıq.

Səməd müəllim dedik. Mirzə müəllim. Fikrət müəllim dedik. O, müəllim

sözünün, müəllim anlayışının cəmiyyətdə nə qədər yüksək nüfuza malik

olduğuna bir sübut idi. Düzdür, bəzən bu bayağılaşırdı. Bəzən elə adama

müəllim deyirdilər ki, o heç şagirdliyə də layiq deyildi. Belə də olurdu. Amma

müəllimlərimizin əksəriyyəti cəmiyyətdə böyük nüfuz sahibi olduğu kimi,

şagirdlərin də əksəriyyəti onların layiqli yetirmələridir.

Cəmiyyətdə yazıçı ilə müəllimin eyni cəhətləri çoxdur. İkisi də insanları

maarifləndirir, ikisi də insanları tərbiyələndirir, ikisi də insanların

dünyagörüşünü genişləndirir. Təsadüfi deyildir ki, bir çox yazıçılar hətta

görkəmli müəllim olublar. Mirzə Şəfi Vazeh böyük Mirzə Fətəli Axundovu

elm yoluna yönəldən bir müəllim olmuşdur. Seyid Əzim Şirvani Sabir kimi

böyük bir şairə savad öyrətmişdir. Cavid əfəndi. Şaiq əfəndi. Süleyman Sani

Axundov, Firudin bəy Köçərli, Soltan Məcid Qənizadə. Bunlar hamısı həm

yazıçı, həm də böyük müəllimlər olmuşlar. Belə böyük müəllimlər sırasında

Mirzə Cəlil Məmmədquluzadənin də xüsusi yeri var. O, Qori Seminariyasını

bitirdikdən sonra Uluxanlı, Nehrəm kəndlərində uzun zaman dərs deyib. Biz

neçə il bundan qabaq Nehrəm kəndinə gedəndə onun dərs dediyi məktəbdə

olduq. Həyətdə ağacdan bir zınqırov asılmışdı. Dedilər ki, bu elə Mirzə Cəlilin

vaxtından burada durur. Bu zınqırovla şagirdləri siniflərə çağırırlar; o, dərsin

başlanmasını bildirir. Mən o zaman yazdım ki, bu zınqırov indiyə qədər

səslənir. Bu zınqırov bizi də maarifə çağırır. Cəlil Məmmədquluzadədən

yadigar bu simvol, rəmz bu gün də bizimlədir. O vaxt orada bir muzey də

düzəltmişdilər.


Bilmirəm indi o durur, ya yox. Durmursa, çox təəssüf. Çünki o. Mirzə Cəlilin

fəaliyyətinin mühüm bir dövrüdür.

Mən Mirzə Cəlilin bir cəhətini deməklə çıxışımı qurtarmaq istəyirəm.

Mirzə Cəlil, dediyim kimi, həm müəllim olub, həm də müəllim, məktəb

haqqında əsərlər yazıb. Onun məşhur “Danabaş kəndinin məktəbi” adında

əsəri var. Burada o dəyərsiz, səmərəsiz təhsili tənqid edir. O göstərir ki,

mexaniki bir üsulla dərs deyən müəllim şagirdlərə çəyirtkənin gözünün necə

olmasını öyrədir. Şagirdlərdən biri isə deyir ki, ay müəllim, bizim nə

borcumuza ki, çəyirtkənin gözü, qaşı necədir. Bizə əsas odur ki, çəyirtkə gəlib

taxılı məhv etməsin. Sən bunu bizə öyrət.

Mirzə Cəlil belə təhsilbazlığın əleyhinə idi. Bunu “Ölülər” əsərində də

ifadə etmişdi. “Ölülər” əsərində İsgəndər deyir ki, hamı mənə dedi oxu, alim

ol, amma biri demədi ki, oxu, adam ol.

Alim, yazıçı olmaq çox şərəflidir. Mühəndis, həkim, müəllim olmaq da

hamısı çox şərəfli bir işdir. Amma ən şərəflisi, ilk növbədə, insan olmaqdır.

Vətənpərvər, vətənini sevən, dilini, tarixini, ədəbiyyatını, mənəviyyatını sevən

insan. Bu insanları siz müəllimlər yetişdirirsiniz. Bu işdə sizə, birinci növbədə,

səbr, yorulmazlıq və böyük uğurlar arzulayıram. Sağ olun.

İW


AZƏRBAYCAN MİLLİ ELMLƏR

AKADEMİYASININ PREZİDENTİ, AKADEMİK MAHMUD KƏRİMOVUN ÇIXIŞI

— Hörmətli xanımlar və

cənablar!

Möhtərəm qurultay iştirak-

çıları!

Əziz müəllimlər!

Belə bir mötəbər tədbirdə,

Azərbaycan müəllimlərinin 13-cü

qurultayında sizi ürəkdən salam-

layır, qurultayın öz işinə başla-

ması münasibətilə Azərbaycan

Milli Elmlər Akademiyasının

çoxsaylı kollektivi adından, ümu-

mən Azərbaycan elmi ictimaiy-

yəti adından, şəxsən öz adımdan səmimi-qəlbdən təbrik edirəm.

Sizə şərəfli və müqəddəs işinizdə yeni-yeni müvəffəqiyyətlər arzu-

layıram!

Müasir Azərbaycanın tərəqqisi, milli inkişaf perspektivləri,

sosial-iqtisadi və mənəvi-mədəni inkişafı yeni beynəlxalq şəraitə, qloballaşan

informasiya cəmiyyətinə hesablanmış təməl prinsiplərin intellektual

məzmunundan bilavasitə asılıdır. Möhtərəm Prezidentimiz İlham Əliyevin son

illərdəki islahatçı siyasət strategiyasının əsas istiqamətlərinin elm və təhsillə

bağlı olması da bu səbəbdən irəli gəlir.

Dinamik inkişafın təməl prinsiplərinin hazırlanması üçün cəmiyyətin

intellektual, mənəvi-əxlaqi, ideoloji potensialının səfərbər edilməsində ən

böyük missiya müəllimlərin üzərinə düşür. Çünki cəmiyyətin milli

mütəşəkkilliyi onun ayrı-ayrı fərd- lərinin şüurunda vahid ideoloji modellərin

formalaşmasını tələb edir ki, yetişən gənc nəsillərin şüurunda bu modellərin

normativ- ləşdirilməsi, ilk növbədə, müəllimlərin öhdəsinə düşür.

Müəllimliyin, pedaqoji işin üstün fəaliyyət növü kimi dəyərləndirilməsi yalnız

təlim və tərbiyə ilə bağlı deyildir. Cəmiyyətin sosial- psixoloji səfərbərliyi,

milli ideyanın formalaşması, birləşdirici

tn


İdeologiyanın hazırlanması, ictimai psixologiyanın və şüurun mo- bilizasiyası

bilavasitə müəllimlərin pedaqoji fəaliyyətinin məzmunundan və

keyfiyyətindən asılıdır.

İndi istənilən millətin müasir tarixinə milli dirçəliş və intibah

salnaməsini yazmağa hamıdan daha çox səlahiyyəti və haqqı olan

müəllimlərdir.

Cənab Prezident öz çıxışlarında dəfələrlə bəyan etmişdir ki,

Azərbaycanda insan kapitalı - vətəndaşın sağlamlığı, təhsili və mədəni inkişafı

dövlət səviyyəsində strateji əhəmiyyət kəsb edir. Bu isə Azərbaycan dövləti

üçün intellektual potensialın optimal inkişafını təşkil etməyi nəzərdə tutur.

Cəmiyyətin təşkilini, funksiyasını, fəaliyyətini demokratik relsə salacaq həmin

missiyanın həyata keçirilməsi tədris proqramlarının reallaşdırılmasından keçir.

Bu aspektdən müasir Azərbaycan müəlliminin üzərinə düşən məsuliyyət və

vəzifələr daha böyükdür. Həm də Azərbaycan müəllimi bu missiyanı tədris

prosesinin bütün mərhələlərində, pedaqoji texnologiyalar əsasında həyata

keçirməlidir. Xüsusən ali təhsil pilləsində Azərbaycan müəllimi ali

mənəvi-əxlaqi keyfiyyətlərə malik şəxsiyyətlə müasir informasiya

cəmiyyətinin çox- parametrli tələblərinə cavab verən mütəxəssisi paralel

olaraq hazırlamağı bacarmalıdır. Kadrların hazırlığı elm siyasətinin və

yaradıcılıq strategiyasının əsas funksiyası olaraq qəbul edilir. Müasir dövrdə

yüksək səviyyəli kadr hazırlanması dedikdə, elmi yeniliklərə həssas, nəzəri,

metodoloji, mənəvi-əxlaqi keyfiyyətləri yüksək, qlobal düşüncəyə sahib,

demokratik ruhlu və vətənpərvər-dövlətçi, bəşəri və milli dəyərləri

qiymətləndirməyi bacaran mütəxəssislərin yetişdirilməsi nəzərdə tutulur. Bu

mənada zamanın Azərbaycan müəllimi qarşısında ali vəzifə kimi qoyduğu

şəxsiyyət-mütəxəssis idealı indi tamamilə yeni məzmun kəsb edir. Azərbaycan

müəllimləri bilik verməklə yanaşı, milli mənəvi dəyərləri də daim şagird və

tələbələrə aşılamalıdırlar. Azərbaycanın üzləşdiyi problemlər, torpaqlarımızın

erməni işğalçıları tərəfindən işğal olunması, qaçqın və köçkünlərimizin ağır

güzəranı haqqında məlumatlar daim gənc nəslə ötürülməlidir. Bunun milli

vətənpərvərlik tərbiyəsi baxımından böyük əhəmiyyəti vardır.

Müəllimlik geniş anlayışdır. Bu, yalnız pedaqoji profilli təhsil

müəssisələrinin diplomuna sahib olmaq demək deyil. Müəllimin

a2


sosial mahiyyəti, ilk növbədə, tədqiqatçıların nəsil yeniləşməsinin

dinamizmində fasiləsizliyə nail olmağı nəzərdə tutur. Vətən- daş-şəxsiyyət və

professional mütəxəssis hazırlığında nəsil dəyişilməsinin özünütəşkiletməsini

və məqsədyönlülüyünü təmin etmək bu sahənin strateji cəhətlərinin əsasını

təşkil edir. Müasir Azərbaycan müəllimi dərin biliyə, praktik hazırlığa,

pedaqoji ünsiyyətə, idarəetmə qabiliyyətinə, təlim texnologiyaları üzrə xeyli

sayda bacarıqlara malikdir.

Bütün bunlarla yanaşı, cəmiyyətdə müəllimlərimizlə bağlı müəyyən

problemlər də vardır ki, onların sürətlə həlli elm və təhsil sahəsində dövlət

səviyyəsində aparılan islahatların əsasını təşkil edir. İlk növbədə, cəmiyyətdə

müəllimin nüfuzunun artırılmasına nail olunmalı, müəllimlik fəaliyyətinin

şərəfli olduğu ictimai rəydə daha layiqli yerini tutmalıdır. Pedaqoji əməyin

bütün fəaliyyət növlərinin fövqündə durduğu cəmiyyət tərəfindən qəbul

edilməlidir. Müəllimin sosial statusu açıq və demokratik cəmiyyət

quruculuğunun əsas cəhətlərindən biri olmalıdır. Pedaqoji iş prioritet, prestij və

perspektiv baxımından yüksək dəyərə malik olan fəaliyyət növü kimi

tanınmalıdır.

Möhtərəm Prezidentimiz İlham Əliyev müəllimlərin pedaqoji

fəaliyyətini stimullaşdırmaq və onlara təhsilin müasir inkişaf tendensiyalarını

gənc nəslə ötürmələrində azad yaradıcılıq imkanı yaratmaq məqsədi ilə xeyli

sayda fərman və sərəncamlar imzalamışdır. Heç şübhəsiz, bu istiqamətdə

tədbirlər bundan sonra da davam edəcəkdir. Çünki dövlətimizin təhsil

siyasətində müəllimin pedaqoji fəaliyyətinin səmərəsini, özünün statusunu və

sosial sanbalını yüksəltmək təhsildə fasiləsizliyin təmin edilməsinin əsası kimi

qəbul edilir.

Sizə məlum olduğu kimi, “müəllim” sözü ərəb dilində olan “elm”

kökündəndir. Bu müqəddəs söz özünün semantik məzmununda elmlə təhsilin

vəhdətini əks etdirir. Dünyanın bütün qabaqcıl ölkələrində elm və təhsil

mükəmməl bir sistemin tərkib hissələridir. Ona görə də onlar arasındakı

münasibətləri inteqrasiya müstəvisindən daha çox, harmoniya müstəvisində

həll etmək doğru olardı. Bunun sübutu olaraq bir faktı diqqətinizə çatdırmaq

istərdim ki, dünyanın aparıcı universitetlərinin və ali təhsil müəssisələrinin

maddi gəlirlərinin 80 faizdən çoxu onlardakı


elmi-texniki fəaliyyətdən və innovasiyalardan əldə edilir. Son illərdə elmlə

təhsil arasında süni sədd çəkmək cəhdləri hiss olunur. Bu problemin də həlli

bilavasitə müəllimlərimizin, xüsusən ali təhsil müəssisələri müəllimlərinin səyi

nəticəsində aradan qaldırılmalıdır. Bunun üçün həm təhsil proqramlarında,

həm də tədrisin metodologiyasında əsaslı dəyişiklik edilməlidir.

Məlum olduğu kimi, Azərbaycan Prezidenti elmdə islahatların

aparılması üçün Dövlət Komissiyasının yaradılması haqqında sərəncam

imzalamışdır. Bu sərəncamın icrasını təmin etmək məqsədilə hazırlanan milli

strategiyada da elm və təhsil münasibətləri, onların harmonik inkişafı haqqında

məlumat verilmişdir.

Elmin son nailiyyətləri ali məktəblərin tədris proqramlarına daxil

edilməli, “Ali təhsil və fundamental tədqiqatlar proqramı” hazırlanmalı, elmi

biliklərlə qabaqcıl tədris üsullarının harmoniyasına nail olunmalı, fənlərarası

tədqiqat sahələri, informasiya və kommunikasiya vasitələri, yeni elmi

monitorinq sistemləri ali məktəblərdə tədrisin tərkib hissəsinə çevrilməlidir.

Yüksək ixtisaslı kadrların, magistrlərin, aspirant və doktorantların elmi

rəhbərliyi ilə məşğul olan alimlərimiz də, bir növ, müəllimlik fəaliyyəti ilə

məşğul olurlar.

Bundan əlavə, AMEA-nın ölkənin ali məktəbləri ilə kadr hazırlığı

istiqamətində əməkdaşlığında novator keyfiyyətlərə malik tədqiqatçıların

yetişdirilməsi önəmli faktor olaraq qəbul edilməlidir. Həmçinin, ali

məktəblərdəki perspektivli tədqiqatçıların AMEA-da xüsusi proqram əsasında

təkmilləşdirilməsi strategiyasının hazırlanması vacib məsələlərdəndir.


Sonda bir daha müasir ictimai-mədəni həyatımızda xüsusi hadisə olan

XIII müəllimlər qurultayı münasibətilə hamınızı təbrik edir, öz adımdan,

Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının çoxsaylı kollektivi adından,

bütövlükdə Azərbaycan elmi ictimaiyyəti adından müəllimlərin pedaqoji

sahədə əldə etdiyi nailiyyətlərə görə bu sahədən diqqət və qayğısını

əsirgəməyən ölkə başçısına dərin minnətdarlığımı bildirirəm.

İ M


NAXÇIVAN MUXTAR RESPUBLİKASININ TƏHSİL NAZİRİ PİRİ NAĞIYEVİN ÇIXIŞI

- Hörmətli qurultay nüma-

yəndələri!

Müstəqil Azərbaycan dövlə-

tinin qurucusu və memarı, xalqı-

mızın ümummilli lideri, Azər-

baycan təhsilinin böyük hamisi

Heydər Əliyevin xalqımız qarşı-

sında ən böyük xidmətlərindən

biri də Azərbaycan təhsilini himayə

etməsi, təhsilin gələcək inkişaf

yollarını müəyyənləşdirməsidir.

Heydər Əliyev şəxsiyyəti olma-

saydı, Azərbaycan təhsili də bu-

günkü səviyyəyə gəlib çata

bilməzdi.

Bu gün ulu öndərimizin əsasını qoyduğu ənənələri, bütövlükdə müasir

təhsil konsepsiyası ölkə Prezidenti cənab İlham Əliyev tərəfindən uğurla

həyata keçirilməkdədir. Bu siyasət Azərbaycanın milli təhsil sisteminin aydın

strategiya və konsepsiyasını, təhsilin idarəolunmasında yeni prinsiplərin

bərqərar olmasını, onun beynəlxalq standartlara uyğunlaşdırılmasını və dünya

təhsil sisteminə inteqrasiyasının sürətləndirilməsini tam olaraq özündə əks

etdirir və hər bir təhsil işçisinin qarşısında mühüm vəzifələr qoyur.

Qeyd etmək lazımdır ki. Heydər Əliyev təhsil siyasətinin yerinə

yetirilməsi, müasir proqram və yeni dərsliklərin müstəqil ölkəmizin

tələbatlarına cavab verməsi, yeni pedaqoji texnologiyaların, dünya təcrübəsinin

öyrənilməsi, tətbiqinə nail olunması və bir çox ciddi addımların atılması ölkə

başçısı cənab İlham Əliyevin rəhbərliyi altında həyata keçirilmiş, təhsil

mühitinə daxil edilmişdir.

“Regionların sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı”na uyğun olaraq

bu gün doğma Azərbaycanımızın hər yerində, bütün bölgələrində yeni-yeni

məktəblər tikilir, onların maddi-texniki

H5


bazası gücləndirilir, ən müasir kompüter avadanlıqları və digər ləvazimatlarla

təchiz edilir. Azərbaycan təhsili böyük sürətlə Avropa və dünya təhsil

sisteminə inteqrasiya olunur.

Azərbaycan Respublikasının Naxçıvan Muxtar Respublikasında da ölkə

Prezidentinin təhsil sahəsində müəyyənləşdirdiyi vəzifə və yeni yanaşmalar

yüksək səviyyədə həyata keçirilməkdədir.

Son illər Naxçıvan Muxtar Respublikasının şəhər, kənd və

qəsəbələrində 140-dan artıq yüksək keyfiyyətli, dünya standartlarına tam

cavab verən, hər cür yeni avadanlıqlarla təchiz edilən, ən yeni kompüter

dəstləri ilə təmin olunan məktəblər tikilmiş və əsaslı təmir olunaraq şagirdlərin

istifadəsinə verilmişdir. Cari ildə 140 şagird yerlik 4 məktəbin tikintisi, 3494

şagird yerlik 4 məktəb binasının isə əsaslı təmiri və yenidən qurulması davam

etdirilir.

Azərbaycan Respublikasının hər yerində olduğu kimi, Naxçıvan Muxtar

Respublikasında da Heydər Əliyev Fondu tərəfindən yeni məktəblər tikilmiş,

onların maddi-texniki bazaları möhkəmləndirilmiş, həmin məktəblər ən yeni

kompüter avadanlıqları ilə təmin olunmuşdur. Ulu öndərimizin adını daşıyan

Fondun hesabına rayon mərkəzlərində və ucqar dağ kəndlərimizdə 1072 şagird

yerlik yüksək keyfiyyətli, hər cür avadanlıqla tam təmin olunan məktəblər

tikilib istifadəyə verilmiş, 2008-2009-cu tədris ilində ümumtəhsil

məktəblərinin I sinfində oxuyacaq şagirdlərə çanta və bütün dərs ləvazimatları

hədiyyə edilmişdir. Hazırda 5025 çanta və digər dərs ləvazimatları Muxtar

Respublikamızın I sinfində oxuyacaq məktəblilərə paylanmışdır. Bu böyük

diqqət və qayğıya görə ölkə Prezidenti cənab İlham Əliyevə və Heydər Əliyev

Fondunun prezidenti Mehriban xanım Əliyevaya öz dərin minnətdarlığımızı

bildiririk.

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin 21 avqust

2004-cü il tarixli Sərəncamı ilə təsdiq olunmuş “Azərbaycan Respublikasında

ümumtəhsil məktəblərinin informasiya və kommunikasiya texnologiyaları ilə

təminatı Proqramı (2005- 2007)”na uyğun olaraq hər 33 şagirdə bir kompüterin

verilməsi nəzərdə tutulmuşdur. Bu gün muxtar respublikamızın ümumtəhsil

məktəblərinə 2290 kompüter verilmişdir.

Azərbaycanın hər yerində olduğu kimi, Naxçıvan Muxtar

İİ6


Respublikasının ümumtəhsil məktəblərində də təhsil alan şagirdlərə 1 milyon

5799 nüsxə dərslik pulsuz olaraq paylanmışdır.

Dövlətimizin təhsil işçilərinə diqqət və qayğısının nəticəsidir ki, hər il

onlarca müəllimlərimiz fəxri adlara layiq görülürlər. Belə ki, son 10 ildə

Naxçıvan Muxtar Respublikasında təhsilin inkişafındakı xidmətlərinə görə 44

nəfər Azərbaycan Respublikasının əməkdar müəllimi fəxri adına, 47 müəllim

müxtəlif orden və medallara, 7 müəllim Prezidentin fərdi təqaüdünə, 4 müəllim

isə Prezident mükafatına layiq görülmüşlər. Bu dövrdə 74 qabaqcıl təhsil

işçisinə Naxçıvan Muxtar Respublikasının fəxri adları verilmişdir.

Bütün bunlar ölkə Prezidenti cənab İlham Əliyevin müəllim və

şagirdlərimizə, ümumilikdə, təhsilimizə göstərdiyi qayğı və diqqətin bariz

nümunəsidir. 1 sentyabr 2008-ci il tarixdə hörmətli Prezidentimizin sərəncamı

ilə təhsil işçilərinin əməkhaqlarının 25 faiz artırılması ölkə rəhbərliyinin təhsil

işçilərinə olan qayğısının daha bir ifadəsidir. Qeyd etmək yerinə düşər ki, son 5

ildə təhsil işçilərinin əməkhaqları orta hesabla 4 dəfə artırılmışdır.

Həyata keçirilən uğurlu təhsil islahatının nəticəsidir ki, Azərbaycanın

hər yerində olduğu kimi, Naxçıvan Muxtar Respublikasının ümumtəhsil

məktəblərində də təhsilin keyfiyyəti ilbəil artır. Bu, özünü ali məktəblərə builki

qəbulda bir daha qabarıq şəkildə göstərir.

Müqayisə üçün qeyd edim ki, 2007-ci ildə ümumtəhsil məktəblərinin XI

sinfini 4817 şagird bitirmiş, onlardan 3099-u, yəni 64,33 faizi ali məktəblərə

sənəd vermiş və 1183 nəfəri, yəni sənəd verənlərin 38,17 faizi tələbə adını

qazanmışdır. Ali məktəblərə qəbul olunanlardan 160 nəfəri 500-700 arası bal

toplamışdır.

2007- 2008-ci tədris ilində isə ümumtəhsil məktəblərimizi 4717 şagird

bitirmiş və onlardan 3210-u ali məktəblərə sənəd vermişdir. Bu, məktəbi

bitirənlərin 68,09 faizini təşkil edir ki, bu da ötən ilə nisbətən çoxdur.

İmtahanda iştirak edən abituriyentlərimizdən 1270 nəfəri ali məktəblərə qəbul

olunmuşdur ki, bu da ötən ilə nisbətən 2 faiz artım deməkdir. Ali məktəblərə

qəbul olanlardan 219 nəfəri 500-700 arasında bal toplamışdır. Bu da ötən ilə

nisbətən 59 nəfər çoxdur, başqa sözlə, 2007-ci illə müqayisədə təhsilin

keyfiyyətcə 37 faiz artımı deməkdir.

İt7


Qeyd etmək yerinə düşər ki, 2007-ci ildə ali məktəblərə qəbulda

500-600 bal toplayanlar 109 nəfər idisə, 2008-ci ildə bu göstərici 150 nəfər

təşkil etmişdir. Ötən il 600-700 arası bal toplayan 51 nəfər idisə, bu il 60 nəfər

olmuşdur. Keçən il 650-700 arası bal toplayan 12 nəfər idisə, bu il 22 nəfər

təşkil etmişdir. Sevindirici haldır ki, bu il bir məzunumuz — Emil Əliyev III

ixtisas qrupu üzrə 700 bal toplamışdır.

2007-2008-ci tədris ilində orta ixtisas məktəblərinə qəbul da yüksək

səviyyədə aparılmış və ötən ilə nisbətən irəliləyişlər olmuşdur. 2007-ci ildə

147 nəfər orta ixtisas məktəblərinə daxil olmuşdursa, 2008-ci ildə 185 nəfər

orta ixtisas məktəblərində oxumaq hüququ qazanmışdır.

Respublikamızın hər yerində olduğu kimi, muxtar respublikamızda da

hərbi peşəyə maraq ildən-ilə artmaqdadır. 2008-ci ildə Heydər Əliyev adına

hərbi liseyə 770 nəfər sənəd vermiş, onlardan 250 nəfəri liseyin kursantları

sırasına daxil olmuşdur.

Son illər, yəni 2005-ci ildə 2, 2006-cı ildə 2, 2007-ci ildə 3,

2008- ci ildə isə 5 məzunumuz yüksək bal topladıqlarına görə Prezident

təqaüdünə layiq görülmüşdür. 2007-ci ildə yüksək bal toplamış 3 məzunumuz

isə dövlət hesabına xaricdə təhsil almağa göndərilmişdir.

Yüksək nəticə göstərən məzunlara fərqlənmə attestatlarının

verilməsində də irəliləyişlər vardır. Belə ki, ötən dərs ilində muxtar

respublikada 113 nəfərə fərqlənmə attestatı verilmişsə, bu il isə 120

məzunumuz fərqlənmə attestatına layiq görülmüş və onların hamısı özlərini

doğrultmuşdur.

2007-2008-ci tədris ilində fənn olimpiadalarının respublika turunda 148

şagird iştirak etmiş və onlardan 28-i fərqlənmişdir. Bu il Naxçıvan Özəl Türk

Liseyinin şagirdləri beynəlxalq olimpiada və layihə yarışlarından muxtar

respublikamıza 3 qızıl, 8 gümüş və 14 bürünc medalla qayıtmışlar.

Muxtar respublikanın ümumtəhsil məktəblərində 58 minə yaxın şagird

təhsil alır. Şagirdlər artıq 6 ildir ki, məktəbli forması ilə təhsil ocaqlarına

qədəm qoyurlar. Həmçinin ümumtəhsil məktəblərimizin bütün müəllimləri də

vahid müəllim forması ilə dərsə gəlirlər. Məktəbli formasının tətbiq olunması

tədris müəssisələrində təlim-tərbiyənin yüksəldilməsinə, şagird intizamının


yüksək səviyyəyə qaldırılmasına, şagirdlər arasında olan fərqin aradan

götürülməsinə müsbət təsir göstərən amillərdəndir.

Qeyd etmək yerinə düşər ki, muxtar respublikamızın ali və orta ixtisas

məktəblərində də müəllim və tələbə heyəti vahid forma ilə təhsil

müəssisələrinə qədəm qoyurlar. Bu da texnikum və ali məktəblərdə tədrisin

keyfiyyətinin yüksəldilməsində və tələbələr arasında intizamın

gücləndirilməsində mühüm stimuldur.

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin

2007-2008-ci tədris ilində keçirilmiş “Ən yaxşı ümumtəhsil məktəbi” və “Ən

yaxşı müəllim” müsabiqələri qaliblərinin mükafatlandırılması haqqında

2008-ci il 19 avqust tarixli sərəncamı müəllim və məktəb kollektivlərimizin

sevincinə səbəb olmuşdur. Muxtar respublikamızdan Heydər Əliyev adına orta

məktəb, Naxçıvan şəhər 12 nömrəli orta məktəb və Ordubad şəhər internat

məktəbi Azərbaycan Respublikasının ən yaxşı məktəbləri sırasına daxil olmuş

və 10000 manat pul mükafatı ilə mükafatlandırılmışdır. Həmçinin 5

müəllimimiz “Ən yaxşı müəllim” adına layiq görülərək 5000 manat pul

mükafatı ilə mükafatlandırılmışdır.

Muxtar respublikamızın ümumtəhsil məktəblərinin müasir istilik

sistemləri ilə təchiz olunması, qış mövsümünə hazırlıq daim diqqət

mərkəzindədir. Ölkə Prezidenti cənab İlham Əliyevin yüksək diqqət və qayğısı

nəticəsində muxtar respublikamızın bütün şəhər, kənd və qəsəbələrində

aparılan təbii qazla təminat başa çatmaqdadır. Ümumtəhsil məktəblərində

qurulan istilik sistemləri qaz xətlərinə birləşdirilir ki, bu da qış mövsümündə

yarana biləcək problemlərin aradan qaldırılmasına mühüm stimul verir.

Ümumtəhsil məktəblərimizin istilik sisteminə keçirilməsi təhsilin keyfiyyətinə

də müsbət təsir göstərir. Məlumat üçün qeyd edim ki, əgər 2007-2008-ci tədris

ilində 77 tədris müəssisəsi istilik sisteminə qoşulmuşdusa, 2008-2009-cu tədris

ilində 100 təhsil ocağı mərkəzləşdirilmiş istilik sistemi ilə işləyəcəkdir.

Azərbaycan təhsilində gedən keyfiyyət dəyişiklikləri və ümumtəhsil

məktəblərində aparılan yeniliklər, təhsilə göstərilən ən yüksək dövlət qayğısı

təhsil işçilərini ürəkdən sevindirir, onları Azərbaycan müəllimlərinin XIII

qurultayında qəbul olunacaq qərarları layiqincə yerinə yetirmələri üçün

ruhlandırır.



Qarşıdan ölkəmizin həyatında çox mühüm hadisə olan prezident

seçkiləri gəlir. Biz təhsil işçiləri xalqımızın xoşbəxt gələcəyi naminə

Azərbaycan təhsilini və elmini yeni inkişaf mərhələsinə yüksəldən, ulu

öndərimizin layiqli davamçısı, xalqımızın sevimli oğlu, Azərbaycan

Respublikasının Prezidenti cənab İlham Heydər oğlu Əliyevin yenidən

Prezident seçilməsi üçün bütün qüvvəmizdən və ziyalı gücümüzdən istifadə

edəcəyik.

İnanırıq ki, təhsil sahəsi ilə bağlı olan bütün insanlar öz üzərlərinə düşən

bu böyük işin, vətəndaşlıq borcunun öhdəsindən layiqincə gələcək.

Vətənimizin çiçəklənməsi naminə qüvvə və bacarıqlarını sərf edəcəklər. Diqqətinizə görə sağ olun!

J20


MİLLİ MƏCLİSİN ELM VƏ TƏHSİL DAİMİ

KOMİSSİYASININ SƏDRİ, AZƏRBAYCAN

DÖVLƏT İQTİSAD UNİVERSİTETİNİN REKTORU, PROFESSOR ŞƏMSƏDDİN HACIYEVİN ÇIXIŞI

— Hörmətli sədr, hörmətli

qurultay iştirakçıları!

icazə verin, mən də bayram

münasibəti ilə sizi ürəkdən

təbrik edim, qurultayımızın işinə

uğurlar arzulayım.

Danılmaz həqiqətdir ki, son

5 il ərzində Azərbaycanın icti-

mai-siyasi həyatının bütün sa-

hələrində olduğu kimi, təhsil

sistemində də çox ciddi irəliləyiş-

lər, nəzərəçarpacaq uğurlar əldə

olunmuşdur. Şübhəsiz ki, belə

nəhəng, misli görünməyən nəti-

cələrin, mən deyərdim ki, 5 ilə sığmayan nəticələrin əldə olunması

bizi fərəhləndirir və 5 ildə Azərbaycan təhsili inkişafında çox

şərəfli bir tarix yazılmışdır. Bu tarix, bu müddət ərzində yaradıl-

mış baza, ən azı, Azərbaycan təhsilinin inkişafına uzun müddət

xidmət edəcəkdir. Şübhəsiz ki, bu nailiyyətlərin əldə olunması,

birinci növbədə, Azərbaycanın iqtisadi inkişafı ilə bağlıdır. Əsası

ümummilli lider Heydər Əliyev tərəfindən qoyulmuş iqtisadi

strategiyanın bu gün ölkə Prezidenti cənab ilham Əliyev tərəfin-

dən uğurla həyata keçirilməsi ilə bağlıdır. Mən bəzi rəqəmləri

sizin nəzərinizə çatdırmağı məqbul hesab edirəm. Bu dövr ərzində

Azərbaycan iqtisadi inkişaf tempinə görə dünyada lider ölkəyə

çevrilib. Azərbaycanın məcmu daxili məhsulun əsas iqtisadi

inkişaf göstəricisi 2,7 dəfə artıb. Adambaşına düşən məcmu

məhsul istehsalı 800 manatdan 5090 manata qədər yüksəlmişdir.

Mən sizi inandırıram, hörmətli qurultay iştirakçıları, belə bir

göstərici dünya iqtisadiyyatı tarixində heç bir ölkənin inkişafında

mövcud olmamışdır. Digər göstəriciləri nəzərə çatdıraq. Dövlət

büdcəsinin artımı 10 dəfədən çox olmuşdur. Həm büdcənin

AZƏRBAYC

AN RES

TƏHSİL

NAZİ


gəlirləri, həm də tərkibi. Orta aylıq əməkhaqqı 77 manatdan 254 manata

qaldırılmışdır. Yoxsulluğun səviyyəsi 49 faizdən 16 faizə qədər aşağı enmişdir

və s. Yəni bu dövr ərzində Azərbaycan belə bir möhtəşəm iqtisadi inkişaf yolu

keçmişdir və yaranmış bu iqtisadi baza bütün digər sahələrin də inkişafında çox

ciddi rol oynamışdır, o cümlədən də milli təhsilimizin inkişafında. Hesabat

məruzəsində hörmətli təhsil naziri Misir müəllim bu 5 il ərzində Azərbaycanın

təhsilində baş verən bütün prosesləri, əldə edilən uğurları konkret rəqəmlərlə,

çox analitik təhlillə nəzərə çatdırdı və ən başlıcası, məruzədə təhsil sistemində

mövcud olan problemlərdən danışdı, onların həll olunması istiqamətlərini

göstərdi və təhsilimizin gələcək perspektivləri haqqında fikir mübadiləsi etdi.

Bu, çox təqdirəlayiqdir. Həm nailiyyətlər, həm problemlər və bəzi

problemlərin həlli yollarının göstərilməsi çox konstruktivdir və biz özümüz

üçün bu məruzədən çox şey götürməliyik. Təbii ki, nazirin məruzəsi tamamilə

ölkədə aparılan təhsil siyasətinə müvafiq olaraq qurulmuşdur. Təhsilimizin

inkişafı, tərəqqisi, təkmilləşdirilməsi, onun dünya təhsil sisteminə

inteqrasiyası, təhsilin qanunçuluq bazasının möhkəmləndirilməsi,

ümumiyyətlə təhsil sistemimizin bütünlükdə inkişafı üçün ölkə Prezidentinin

qarşıya qoyduğu konkret vəzifələrə uyğun bir məruzə dinlədik.


Doğrudan da, Azərbaycanda təhsilə həmişə çox diqqət və qayğı

yetirilib. Ümummilli liderimiz Heydər Əliyev təhsil sahəsini ən prioritet

sahələrdən biri saymışdır. Ötən 5 il ərzində təhsilimizə diqqət və qayğı

tamamilə yeni əsaslarda qurulmuşdur. Həm təhsilin inkişafı prioritet sahə kimi

elan olunmuş, həm də bütünlükdə cəmiyyətimizin ictimai-siyasi həyatının

inkişafında ən ciddi faktora çevrilmişdir.

Ölkə Prezidenti dəfələrlə öz çıxışlarında Azərbaycanın bugünkü

inkişafını, onun inkişaf perspektivlərini elm və təhsillə bağlamışdır. Ölkə

başçısının qayğısının nəticəsində ötən 5 il ərzində 1360 yeni məktəb tikilib

şagirdlərin və müəllimlərin istifadəsinə verilmişdir. Son 70 il ərzində

Azərbaycanda tikilən məktəblərin sayı qədər 5 il ərzində iş görülmüşdür.

Həmin məktəblər ən müasir standartlara cavab verir. Ən müasir informasiya və

kommunikasiya texnologiyaları ilə təchiz olunmuşdur. Bu

122


İstiqamətdə mən yalnız Heydər Əliyev Fondunun fəaliyyətini qeyd etməklə

kifayətlənmək istəyirəm. Son 3 il ərzində Heydər Əliyev Fondunun vəsaiti

hesabına Azərbaycanın müxtəlif bölgələrində 227 ən müasir layihə əsasında

yeni məktəb binası tikilib və bunlar avadanlıqlarla təchiz olunub. Bu

yaxınlarda deputat kimi təmsil olunduğum Göyçay rayonunda Heydər Əliyev

Fondu tərəfindən 2 məktəbin tikintisi başa çatdırıldı və onun açılışını keçirdik.

Eyni zamanda dövlət proqramı çərçivəsində 4 yeni məktəb binası tikilib

istifadəyə verildi. Bununla əlaqədar olaraq mən fürsətdən istifadə edərək

Heydər Əliyev Fondunun prezidentinə bütün göyçaylılar adından dərin

təşəkkürümü və minnətdarlığımı bildirirəm.


Bu 5 il ərzində təhsilimizin yalnız maddi-texniki bazası

möhkəmlənməyib, eyni zamanda, təhsildə 14 dövlət proqramı qəbul olunub.

Bu proqramlara biz regionların sosial-iqtisadi inkişaf proqramını,

Azərbaycanın bütün regionlarında təhsillə bağlı xüsusi vəzifələrin müəyyən

olunmasını da əlavə etsək, tam yəqinliyi ilə deyə bilərik ki, bu gün milli

təhsilimizin elə bir sahəsi yoxdur ki, onlar dövlətin məqsədli proqramlarının

əhatəsində olmasın. Məhz buna görə də həyata keçirilən bu məqsədli

proqramlar təhsilimizin sistemli şəkildə inkişaf etməsinə şərait yaratmışdır.

Nəticələr göz qabağındadır. Təbii ki, problemlər də var. Mən təhsilin, əsasən,

bu beş il ərzində, xüsusilə son 2 il ərzində keyfiyyət göstəricilərinin

yüksəlməsindən danışmaq istəyirəm. Artıq Azərbaycanın milli təhsil

konsepsiyası, sözün əsl mənasında, həyata keçirilmə ərəfəsindədir. Yeni fənn

kurrikulum- larının hazırlanması, yeni tədris proqramlarının hazırlanması,

nəhəng dərslik proqramının həyata keçirilməsi, fundamental dərsliklərin

tərcümə olunması, məktəblərin və təhsilin bütün pillələrində ən müasir

informasiya və kommunikasiya texnologiyalarından istifadə olunması, tədrisin

özünün məzmununun dəyişilməsi, xüsusilə ali məktəb sistemində ciddi

irəliləyişlərə nail olunması, mən deyərdim, təhsilimizin ən mühüm

nailiyyətlərindən hesab olunmalıdır.


Şübhə yoxdur ki, məruzədə də qeyd olunub, təhsildə bu gün və həmişə

əsas sima kimi, ən aparıcı subyekt məhz müəllimlərdir.

f23


Bu gün fəxrlə adlarını çəkə biləcəyimiz yüzlərlə, minlərlə müəllimlərimiz var.

Səriştəli, savadlı, əsl maarifpərvər, öz yetirmələrini dövlətçiliyə, millətə sadiq

formada tərbiyə etməyi bacaran müəllimlərimiz çoxdur. Amma bu gün inanın

ki, bu, mənim subyektiv fikrimdir. Azərbaycan təhsilində mövcud olan

problemlər o qədər də maddi-texniki baza ilə, texniki təchizatla deyil, məhz

müəllimlərlə bağlıdır. İqtisad Universitetinin yeni korpusunun açılışı

mərasimində ölkə Prezidenti cənab İlham Əliyev xüsusilə müəllimlərin

qarşısında konkret vəzifələr qoydu və yeniləşən iqtisadiyyatımızın tələblərini,

müvafiq dərslərin aparılmasını, müəllim kadrlarının daim öz üzərində

çalışmasını bir vəzifə kimi, nəinki iqtisadiyyat sahəsində, bütünlükdə

respublika təhsili ictimaiyyəti qarşısında qoydu. Mən hesab edirəm ki, cənab

nazirin müəllim hazırlığı sahəsində bu gün dediyi problemlər və onların həlli

yolları tamamilə məqbul hesab olunmalıdır. Lakin onlar kompleks şəkildə

müəllim hazırlığının, yəni təhsilin bütün pillələri üçün, məktəbəqədər

hazırlıqdan tutmuş, ali məktəbə qədər hazırlıq üçün tam kifayət etmir. Birinci

növbədə, mən hesab edirəm ki, müəllim peşəsinin prestijini qaldırmaq

lazımdır. Müəllim daim dövlət qayğısı altında olduğunu hiss etməlidir.

Əlbəttə, bu 5 il ərzində müəllimlərin sosial vəziyyətinin yaxşılaşdırılması,

nəinki maddi, həm də mənəvi cəhətdən həvəsləndiril- məsi üçün misilsiz işlər

görülmüşdür. Lakin bu işlər davam etdirilməlidir. Siz də mənimlə yəqin

razılaşarsınız. Əgər pedaqoji sahəyə test imtahanlarında 200-300 bal yığmış

tələbələr daxil olursa və bu gün bizim müəllim hazırlığı proqramlarımız dünya

standartları ilə müqayisədə o qədər də yaxşı görünmürsə, ümumiyyətlə,

təhsilimizin əmək bazarının tələbinə istiqamətlənmə səviyyəsi o qədər də

yüksək deyilsə, həmin kadrların 4 ildən sonra məktəblərə gəlməsi və onların

yüksək savadlı şagirdlər yetişdir- məsi bir qədər sual altındadır. Buna görə də,

mənim fikrimcə, pedaqoji təhsillə bağlı xüsusi dövlət proqramına. Prezidentin

bu sahəyə müdaxiləsinə bu gün çox böyük ehtiyac vardır. Mən əminəm ki, belə

bir proqram da qəbul olunacaq.

Mən bayaq qeyd etdim ki, təhsil sahəsində 14 dövlət proqramı uğurla

həyata keçirilir və bu proqramlar arasında çox sıx qarşılıqlı əlaqə vardır.

Sistemli şəkildə həyata keçirilən bu

t24


proqramlar məktəbəqədər təhsildən tutmuş ali təhsilə qədər, bütünlükdə təhsil

sistemini əhatə edir və eyni zamanda Azərbaycan təhsilinin yeniləşməsinə,

onun modernləşməsinə, dünya təhsil məkanına inteqrasiya olunmasına çox

əlverişli şərait yaranıb.


Şübhəsiz ki, biz bu gün təhsilimizin inkişafından danışarkən onun

beynəlxalq əlaqələrindən, xüsusilə də Boloniya prosesi ilə bağlı olan vəzifələr

haqqında danışmaya bilmərik. Azərbaycan artıq rəsmi surətdə Boloniya

konvensiyasına imza atmış və bu prosesə qoşulmuşdur. Rəqəmlər də göstərdi

ki, artıq 17 universitetdə kredit sistemi tətbiq olunur. Mən deyə bilərəm ki,

İqtisad Universitetində elə bir fakültə, ixtisas yoxdur ki, orada kredit sisteminə

keçilməmiş olsun. Bununla biz nəyə nail olacağıq? Kredit sisteminin tətbiqi

tədrisin keyfiyyət parametrlərinin yüksəlməsinə səbəb olur, tələbə-müəllim

arasındakı münasibətlər sistemini tamamilə yeni əsaslarla qurur və eyni

zamanda mobilliyi təmin edir. Heç olmasa bu gün bizə irad tutulan ölkə

daxilində tələbələrin bir universitetdən digər universitetə köçürülmələri

məsələsinə bir nöqtə qoyulacaq. Yəni bunlar tamamilə tələbələrin öz

ixtiyarında olacaq. Əgər ölkə daxilində bir universitetdə toplanılan kreditlər

digər universitetdə tanınacaqsa, bu məsələ birdəfəlik aradan çıxacaq. Burada

olan söz-söhbətlərə də yer qalmayacaq. Buna görə də bütünlükdə Azərbaycan

təhsil sistemində kredit sisteminin tətbiqində, nəinki kredit sisteminin Boloniya

prosesindən, deklarasiyasından irəli gələn bütün digər vəzifələr ali təhsil

sisteminin qurulmasında olduqca vacibdir. Müəllim hazırlığı problemi bu gün

ali məktəblər üçün də olduqca vacib məsələdir. Bu məsələnin real qanunçuluq

bazasında dünya standartlarına uyğun həll olunması çox vacibdir.


Yəqin sizi ən çox maraqlandıran Təhsil haqqında Qanundur, bu barədə

də bir neçə kəlmə demək istəyirəm. Məlum olduğu kimi, Təhsil haqqında

Azərbaycan Respublikasının Qanunu 2007-ci ilin dekabr ayında ilk

müzakirədən keçirildi. Bu müddət ərzində Təhsil Qanunu üzərində çox ciddi

işlənilib. Bəzi mübahisəli məsələlərə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin

son dövrlərdə qəbul etdiyi iki sərəncamla aydınlıq gətirildi və bu gün mən

125


deyərdim ki, Təhsil Qanununun qəbul olunması yolunda heç bir maneə yoxdur.

Bildiyiniz kimi, bu, çərçivə qanunudur və bu qanunun qəbul olunmasından

sonra bir neçə konkret qanunlar işlənib qəbul olunması nəzərdə tutulur. Mən bu

gün qurultay iştirakçılarının nəzərinə çatdırmaq istəyirəm ki, artıq bu qanunun

ikinci müzakirəyə çıxarılması Milli Məclisin payız sessiyasının gündəliyinə

daxil edilmişdir və biz əminik ki, bu il payız sessiyasında Təhsil Qanununun

qəbul olunmasına nail olacağıq.

Çıxışımın sonunda bildirmək istəyirəm ki, doğrudan da, son 5 il ərzində

Azərbaycan təhsili tamamilə yeniləşib, inkişaf edib, sözün əsl mənasında,

modernləşir. Mən bu yolda hamınıza uğurlar, şəxsi həyatınızda cansağlığı,

xoşbəxtlik arzulayıram. Çox sağ olun.

J26


TƏLƏBƏ QƏBULU ÜZRƏ DÖVLƏT

KOMİSSİYASININ SƏDRİ MƏLEYKƏ ABBASZADƏNİN ÇIXIŞI

— Hörmətli qurultay

iştirakçıları!

Sizi bugünkü mühüm hadi-

sə - Azərbaycan müəllimlərinin

qurultayı münasibətilə ürəkdən

təbrik edirəm. Tələbə Qəbulu

üzrə Dövlət Komissiyasının kol-

lektivi adından hamınıza cansağ-

lığı və işinizdə uğurlar arzu-

layıram.

Ölkəmiz dinamik inkişaf

yolu ilə inamla addımlayır, onun

beynəlxalq nüfuzu getdikcə güclənir. Belə bir şəraitdə ölkədə yük-

sək təhsilli, dünya əmək bazarında layiqli yer tuta bilən mütə-

xəssislərə tələbat artır. Bu da öz növbəsində təhsilin inkişaf

etdirilməsini, dünya təhsil sisteminə inteqrasiyanın təmin edil-

məsini vacib məsələyə çevirir.

Qloballaşma şəraitində biliklərə əsaslanan iqtisadiyyatın qurulması

prosesləri gedir. Məhz buna görə də, inkişaf, ilk növbədə, təhsil sahəsində öz

əksini tapmalıdır. Təhsilin keyfiyyəti zamanın tələbinə çevrilir.

Möhtərəm Prezidentimiz cənab İlham Əliyev 2003-cü ilin dekabrında

İnformasiya cəmiyyəti məsələlərinə həsr olunmuş Sammitdə belə bir çağırış ilə

çıxış etdi: “Qara qızılı insan potensialının qızılına çevirək”. Beləliklə,

ölkəmizdə İnformasiya cəmiyyəti qurmaq proqramları əsaslarının qoyulmasına

zəmin yarandı. Bununla bağlı ölkə başçımızın müvafiq sərəncamları,

imzaladığı dövlət proqramları hamımıza məlumdur. Bütün bunlar təhsil

sahəsinə və qiymətləndirmə sisteminə öz müsbət təsirini göstərdi.

Azərbaycanda Milli Qiymətləndirmə Sisteminin qurulması ulu

öndərimiz Heydər Əliyevin siyasi dəstəyi sayəsində gerçəkləşmişdir. Məhz bu

dəstəyin nəticəsidir ki, bu gün Azərbaycan gənclərinə və bütün cəmiyyətə

xidmət edən açıq, şəffaf, elmi əsas-

İ27


lari olan, ən müasir informasiya texnologiyalarından istifadə edən və

beynəlxalq səviyyədə nüfuz qazanmış Milli Qiymətləndirmə Sistemi fəaliyyət

göstərir.

Azərbaycan müəllimlərinin 12-ci qurultayından keçən dövrdən bu

sistem daha da təkmilləşdirilib.

Prezident İlham Əliyevin 2004-cü ildə təsdiq etdiyi “Azərbaycan

Respublikasının Təhsil Qanununda dəyişikliklərin tətbiq edilməsi haqqında”

qaydalar və 2005-ci il 6 aprel tarixli fərmanı ilə təsdiq edilmiş “Azərbaycan

Respublikası Tələbə Qəbulu üzrə Dövlət Komissiyası haqqında Əsasnamə”

komissiyanın səlahiyyətlərini və təhsilimizin inkişafına xidmət imkanlarını

daha da artırdı.

Bununla yanaşı, nəzərə almalıyıq ki, dövlət qulluğuna, hüquq-mühafizə,

vergi, prokurorluq, məhkəmə və başqa dövlət orqanlarına işə qəbul Tələbə

Qəbulu üzrə Dövlət Komissiyasının yaratdığı Qiymətləndirmə sistemi vasitəsi

ilə həyata keçirilir.

Bizim qazandığımız uğurlar 3 prinsipə əsaslanır:

1) insan faktorunu mümkün qədər aradan qaldırmaq. Məhz buna görə

bütün daxili proseslər avtomatlaşdırılıb, sistemin hər hansı xarici müdaxiləni

istisna edən intellektual müdafiəsi qurulub;

2) testləşdirmə prosesini cəmiyyət üçün tamamilə açıq və şəffaf etmək,

ictimaiyyəti bütün zəruri məlumatlarla daim təmin etmək;

3) təhsildəki inkişaf dinamikasını təhlil etmək zərurətini nəzərə alaraq,

gənclər haqqında geniş məlumat bazaları yaratmaq (bu məlumat bazaları həm

orta, həm orta ixtisas, həm ali məktəblərə, həm ayrı-ayrı regionlara aiddir).

Hazırda TQDK ilə birbaşa ali məktəblər və müxtəlif dövlət qurumları

arasında informasiya mübadiləsi təşkil olunub və bu məlumat bazası dinamik

rejimdə işləyir.

Gənclərdə onların biliyinin obyektiv qiymətləndirilməsinə inam

yaratmaq və təhsilin səviyyəsini daha da artırmaq üçün onların təhsilə

motivasiyasını gücləndirmək, onlarda yüksək nəticələr əldə etməyə stimulları

artırmaq.

Nəticədə biz indi görürük ki, gənclərimiz artıq qəbul imtahanlarına

sadəcə imtahan kimi deyil, bir bilik yarışı kimi yanaşırlar. Bu stimulların

yaranmasında ilk dəfə 2001-ci ildə ulu öndərimiz Heydər Əliyev tərəfindən

qəbulda ən yüksək nəticə əldə edənlərə Prezident təqaüdünün təsis edilməsinin

böyük rolu olub.

I2S


Möhtərəm Prezidentimiz cənab İlham Əliyev Prezident təqaüdünün həm

sayının, həm də məbləğinin artırılmasına dair 2 dəfə fərman verib.

Bu günlərdə cənab Prezidentin göstərişinə əsasən, çətin məişət

şəraitində yaşamasına baxmayaraq, ən yüksək nəticə — 700 bal toplamış

Sumqayıt məktəbinin məzunu, yataqxanada yaşadığı zaman abituriyent,

hazırda isə Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında Dövlət İdarəçilik

Akademiyasının tələbəsi Dadaşov Elvin Vaqif oğlunun ailəsinə mənzil verilib.

Bütövlükdə, yüksək nəticələr əldə etmiş gənclərin sosial tərkibinin

təhlili göstərir ki, ailələrinin sosial durumundan asılı olmayaraq, gənclərimiz

yüksək nəticələrə məhz öz bilik, bacarıq və zəhmətləri sayəsində nail olurlar.

Bu da onu təsdiq edir ki, ali məktəbin tələbəsi adını qazanmaq üçün yeganə

meyar bilikdir.

Respublika üçün müxtəlif sahələr üzrə yüksək ixtisaslı mütəxəssislərin

hazırlanması təkcə ölkə daxilində deyil, xarici ölkələrin nüfuzlu ali

məktəblərində də həyata keçirilir. Bildiyiniz kimi, bu məqsədlə ölkə başçısı

cənab İlham Əliyev 16 aprel 2007- ci il tarixli Sərəncamı ilə “2007-2015-ci

illərdə Azərbaycan gənclərinin xarici ölkələrdə təhsili üzrə Dövlət Proqramı”nı

təsdiq edib.

TQDK Dövlət Proqramının tələblərini rəhbər tutaraq tələbə qəbulu

işinin əsas mahiyyətini təşkil edən biliyin qiymətləndirilməsini dünyada qəbul

olunmuş standartlara uyğun qurur. Bununla əlaqədar son illər TQDK aidiyyətli

beynəlxalq qurumlarla əlaqələrini xeyli genişləndirib, ABŞ-ın “Təhsildə Test

Xidməti” (ETS) təşkilatı. Təhsildə Qiymətləndirmə üzrə Avropa Assosiasiyası,

Təhsilin Qiymətləndirilməsi üzrə Beynəlxalq Assosiasiya (TQBA),

Hollandiyanın “Təhsildə ölçmə İnstitutu (CİTO)”, bu yaxınlarda isə 150 illik

imtahan keçirmək təcrübəsi olan İngiltərənin Kembric Universitetinin

“Cambridge Assessment” təşkilatı ilə əlaqələr yaradaraq fəal əməkdaşlıq edir,

təcrübə mübadiləsi aparır.

Məlum olduğu kimi, ötən tədris ilinin əvvəlində Beynəlxalq

Qiymətləndirmə Assosiasiyasının növbəti 33-cü konfransı məhz Bakıda

keçirildi. Ölkəmizin postsovet məkanında biliyin qiymətləndirilməsinin yeni

modelinə keçən ilk ölkə olması və bu sahədə kifayət qədər önəmli təcrübə

toplaması Beynəlxalq Assosiasiya rəhbərliyinə belə bir qərara gəlməyə imkan

vermişdi. Beynəlxalq

129


konfransda dünyanın 40 ölkəsindən 200-dən çox nümayəndə iştirak etmişdir.

Beynəlxalq aləmdə bizim əldə etdiyimiz digər uğur YUNESCO xətti ilə

keçirilən tədqiqatla bağlıdır. YUNESCO-nun dünyada təhsil sahəsində neqativ

halların araşdırılmasına həsr olunmuş hesabatının qəbul imtahanları ilə bağlı

hissəsində Azərbaycanın tələbə qəbulu sahəsindəki təcrübəsi müsbət nümunə

kimi göstərilib. Hesabatda qeyd olunub ki, bu nəticə Azərbaycanda tələbə

qəbulunda informasiya texnologiyalarının tətbiqi və biliklərin

qiymətləndirilməsində şəffaflığın təmin olunması ilə bağlıdır.

Mən bu nailiyyəti respublikamızın bütün müəllim heyətinin nailiyyəti

kimi qiymətləndirirəm, bu istiqamətdə yeni uğurların əldə olunmasını bütün

təhsil işçilərinə arzulayıram.

Bunun üçün biz dünyada gedən inkişaf prosesləri ilə ayaqlaşmalı,

işimizi hər zaman təkmilləşdirməliyik. Bildiyiniz kimi, TQDK ötən ildən

başlayaraq magistratura pilləsinə, bu ildən isə bakalavr pilləsinə sənəd qəbulu

və ixtisas seçimi proseslərini İnternet vasitəsilə aparıb. Bunu yalnız insan

əməyinin yüngülləşdirilməsi və informasiyanın kağız daşıyıcısından elektron

formata keçməsi kimi qiymətləndirmək olmaz. Məsələnin mahiyyəti əhalinin,

xüsusilə də gənclərimizin informasiya texnologiyalarına və İnternetə

yiyələnməsindən ibarətdir.

Belə ki, bu il İnternet vasitəsi ilə ali və orta ixtisas məktəblərinə ərizə

vermək prosesi orta məktəbi bitirən və müstəqil həyatda ilk addımlarını atan

bir çox gənclər üçün İnternetlə ciddi tanışlıq oldu. (120 minə yaxın gənc bu

prosesdə iştirak etdi). Ən başlıcası isə, gənclərimiz nəhayət dərk etməlidirlər

ki, İnternet yalnız əyləncə vasitəsi deyil. İnternetlə ərizə verərək hər bir gənc

əslində hökumətlə vətəndaş arasında məmur faktoru olmadan, birbaşa əlaqəni

təmin edir. Bütün bunlar Azərbaycanda “Elektron hökumət” dövlət

proqramının yerinə yetirilməsi istiqamətində atılan mühüm addımlardır.

İnformasiya cəmiyyəti “savadsızlıq” anlayışına tam yeni məna verir.

Əgər 20-ci əsrdə yazıb-oxumağı bacarmayan insan savadsız hesab olunurdusa,

21-ci əsrdə savadlı insandan kompüterdən və İnternetdən istifadə etmək

bacarığı mütləq tələb olunur.

Bu yaxınlarda Azərbaycanda YUNESKO-nun xoşməramlı

İ30


səfiri Mehriban xanım Əliyevanın təşəbbüsü ilə keçirilmiş Dünyada

Savadlılığın Dəstəklənməsi üzrə YUNESKO-nun regional konfransı

savadlılığın məhz bu mənasının açıqlanmasına xidmət edirdi. Bu konfrans

göstərdi ki, Azərbaycan təhsil sahəsində olan ümumdünya problemlərinin

müzakirəsi mərkəzinə çevrilir, bu sahədə gedən proseslərə qoşulur və

beynəlxalq səviyyədə mövcud olan müsbət təcrübənin ölkəmizə gətirilməsinə

maraq göstərir.

Əziz həmkarlar!

Biz bu gün əldə etdiyimiz nailiyyətləri qeyd etməklə yanaşı, həllini

gözləyən problemlərə də toxunmalıyıq. Bildiyiniz kimi, TQDK-nın həyata

keçirdiyi qiymətləndirməyə xarici qiymətləndirmə deyilir (xarici

qiymətləndirmə dedikdə şagirdin bilik səviyyəsinin müəllim tərəfindən deyil,

üçüncü tərəf - müstəqil qurum tərəfindən qiymətləndirilməsi nəzərdə tutulur).

Yerli və xarici ekspertlərin rəyinə görə, ölkəmizdə tətbiq olunan xarici

qiymətləndirmə sistemi dünya standartlarına uyğun şəkildə qurulubdur, təhsil

sisteminə və təhsil mühitinə bütövlükdə müsbət təsir göstərir.

İndiki mərhələdə bizim əsas məqsədimiz ondan ibarət olmalıdır ki,

xarici qiymətləndirmə ilə məktəbdaxili qiymətləndirmə arasında uyğunluq

yaradılsın. Burada uyğunluq dedikdə, daxili qiymətləndirmədə təkcə test

üsulundan deyil, əksinə, daxili qiymətləndirmədə daha çox fərdi yanaşma

üsullarından (yazılı iş, şifahi sorğular, izah etmə, layihə tərtib etmədən) istifadə

olunmalıdır. Bizim fikrimizcə, bu gün test üsulu ilə aparılan məktəbdaxili

qiymətləndirmə, təəssüf ki, bəzi hallarda şagirdləri əzbər- çiliyə məhkum edir.

Biz etiraf etməliyik ki, belə hallar bizi qane edə bilməz. Lakin mən ümid

edirəm ki, biz, TQDK və Təhsil Nazirliyi, səylərimizi birləşdirərək işi elə qura

bilərik ki, xarici və daxili qiymətləndirmə sistemlərini uyğunlaşdıraq. Bu

baxımdan ümid verən əyani bir nailiyyətimiz də mövcuddur.

Hörmətli müəllimlər!

Bu gün yüksək təhsilli mütəxəssis hazırlanması dövlət siyasətinin

prioritet istiqamətlərindən birinə çevrilib. Bu prosesin fəlsəfəsi dövlət

başçısının “Biz iqtisadi potensialımızı insan kapitalına çevirməliyik”

çağırışında öz əksini tapıb.

İ3l


İnsan kapitalı yaratmaq - cəmiyyət üçün hər bir sahə üzrə yüksək

ixtisaslı mütəxəssislər ordusu hazırlamaq deməkdir. Ölkə başçısı bu tapşırığı

məhz təhsil işçilərinə ünvanlayıb. Mən əminəm ki, biz hamımız

Prezidentimizin bu çağırışını həyata keçirməyə qadirik. Ümidvaram ki, biz

növbəti beş il ərzində hörmətli Prezidentimiz cənab İlham Əliyevin rəhbərliyi

altında qarşımızda qoyulan bu vəzifəni uğurla həyata keçirəcəyik. Mən

hamımıza bu yolda böyük uğurlar arzulayıram. Diqqətinizə görə minnətdaram.

132

Azərbaycan müəllimlərinin XIII qnrnitayı

AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ

PREZİDENTİ YANINDA DÖVLƏT

İDARƏÇİLİK AKADEMİYASININ

REKTORU, ƏMƏKDAR ELM XADİMİ,

PROFESSOR SEYFƏDDİN QƏNDİLOVUN ÇIXIŞI


rakçıları!


13-cü qurultayı tariximizin əla-

mətdar bir dövrünə təsadüf edir.

Bu gün həyatımızın bütün sahə-

lərində çox böyük yeniliklər, mü-

hüm keyfiyyət dəyişiklikləri baş

verir. Cəmisi 17 il bundan əvvəl

hamının əlini üzdüyü Azərbay-

can, ulu öndər Heydər Əliyevin

müdrik siyasəti və bu siyasəti

yeni şəraitdə, dövrün, zamanın

ruhuna uyğun yaradıcılıqla inki-

şaf etdirən cənab Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi altında ha-

zırda bölgədə lider, dünyada isə qüdrətli dövlətə çevrilmişdir. Ulu

öndərin hazırladığı ideyalar, başa çatdıra bilmədiyi işlər bu gün

uğurla davam etdirilir. Sevinir və fəxr edirik ki, möhtərəm Pre-

zidentimiz İlham Əliyev daha yeni-yeni uğurlarımıza imza atır.

Bu, elmimiz, mədəniyyətimiz və xüsusilə təhsilimiz və təhsil iş-

çilərimizlə əlaqədardır. Təhsil işçilərinin sosial müdafiəsi tədbir-

lərinin genişləndirilməsi, habelə elm-təhsil müəssisələrinin maddi-

texniki təchizatının yaxşılaşdırılması və infrastrukturunun yeni-

ləşdirilməsi istiqamətində görülən işlər bunu bir daha təsdiq edir.

Bu gün Azərbaycan təhsilində köklü və əsaslı dəyişikliklər, yeniləşmə

gedir. Təhsilimizin dünyanın qabaqcıl ölkələrinin təhsilinə inteqrasiyası

getdikcə güclənir.

Təhsil Nazirliyinin son illərdə həyata keçirdiyi tədbirlər təhsilimizdə,

xüsusilə də ali məktəblərimizin işində xeyli canlanma

133


yaratmışdır. Müəllimlərimizin, biz ali məktəb rəhbərlərinin yaradıcı iş əzmini

xeyli artırmış, fəaliyyətimizin yenidən qurulmasına real zəmin yaratmışdır. Bu

gün biz təhsil işçilərinə, hər bir müəllimə öz işinə yaradıcı yanaşmaq imkanı

verilmişdir.

Təhsil Nazirliyi təcrübəli təhsil işçilərini öz ətrafında toplayaraq,

dövrün özünəməxsus təbii çətinliklərini, problemlərini müvəffəqiyyətlə aradan

qaldıraraq təhsilimizin gələcəyi üçün sanki addım-addım yol açır. Təhsil

Nazirliyimiz bu işdə əsl fədakarlıq göstərir. Bu gün gözlərimiz qarşısında

təhsilimiz keyfiyyətcə dəyişir, dünyanın ən inkişaf etmiş ölkələrinin təhsil

sahəsindəki qabaqcıl təcrübəsi Azərbaycanda uğurla tətbiq olunur. Ən

başlıcası isə 90-cı illərin əvvəllərindəki sosial-iqtisadi təlatümlər dövründəki

bütün çətinliklərə dözən Azərbaycan müəlliminin layiq olduğu nüfuz bu gün

hörmətli Prezident İlham Əliyevin qayğısı ilə Azərbaycan müəlliminin,

Azərbaycan təhsilinin özünə qaytarılır. Bütün bunlara görə biz, təhsil işçiləri,

cənab Prezidentə dərin hörmət və ehtiramımızı, minnətdarlıq və

təşəkkürümüzü bildiririk. Biz fəxr edirik ki, cənab İlham Əliyev bizim

Prezidentimiz olmaqla bərabər, həm də müəllim kimi şərəfli peşədə çalışmış

həmkarımızdır. Ona görə də biz, təhsil işçiləri, onu ikiqat çox sevirik.

Təhsilin rolu heç vaxt indiki qədər vacib və indiki qədər aktual

olmamışdır. Məlumdur ki, cəmiyyətin ahəngdar inkişafında, onun intellektual

potensialının formalaşdırılmasında, maddi sərvətlərin insan kapitalına

çevrilməsində ali təhsil çox böyük rol oynayır.

Ölkəmiz 2005-ci ildə Boloniya prosesinə qoşulmaqla ali təhsil

sisteminin yeniləşdirilməsi, təhsilin keyfiyyətinin Ümumavropa tələblərinə

uyğunlaşdırılması sahəsində öz üzərinə mühüm vəzifələr götürmüşdür. Bu

vəzifələrin reallaşdırılmasına, ilk növbədə, məzmun və keyfiyyət

dəyişikliklərindən başlanmışdır.

Ötən beş il ərzində milli təhsilin inkişafında bütün sistem üzrə

yeniləşmə və zənginləşmə, milli və ümumbəşəri dəyərlər əsasında formalaşma

başlıca keyfiyyət kimi özünü göstərməkdədir.

Bu yüksək tribunadan istifadə edərək rəhbərlik etdiyim Dövlət

İdarəçilik Akademiyasının əldə etdiyi nailiyyətlərin xülasəsi haqqında

qurultaya qısa məlumat vermək istərdim.

t34


Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Dövlət İdarəçilik

Akademiyasının yaradılması dövlətçiliyimizin möhkəmləndirilməsi və daha da

inkişaf etdirilməsi işinə ulu öndər Heydər Əliyevin mühüm qayğısı idi.

Dövlət İdarəçilik Akademiyası on ildir ki, fəaliyyət göstərir. On il tarix

üçün bir andır. Ancaq Dövlət İdarəçilik Akademiyası bu illər ərzində tam bir

inkişaf, özünüdərketmə yolu keçmiş, inzibati idarəetmə, dövlət və bələdiyyə

idarəçiliyi sahəsində Azərbaycan Respublikasının əsas elm və təhsil ocağına

çevrilmişdir.

Dövlət İdarəçilik Akademiyası dövlətin kadr siyasətinin həyata

keçirilməsi, dövlət idarəçiliyinin bütün səviyyələri üçün müasir idarəetmə

metodlarını mənimsəmiş və müasir idarəetmə təfəkkürünə malik kadrlar

hazırlamaqla, idarəetmə mədəniyyətinin, dövlətçilik əxlaqının formalaşması

işinə kömək etməklə respublikamızda dövlət quruculuğu prosesində fəal iştirak

edir.

Hazırda Akademiyada təhsilin bakalavr, magistratura pillələrində,

rəhbər kadrların ixtisasının artırılması fakültəsində müxtəlif istiqamətlər üzrə

ali təhsilli mütəxəssislər, aspirantura və doktorantura xətti ilə elmi kadrlar

hazırlanır.

Akademiyada dövlət idarəçiliyi sahəsində təhsil almış və ya ixtisasını

artırmış kadrlar bu gün dövlət orqanlarında, müəssisə, idarə və təşkilatlarda

müvəffəqiyyətlə çalışırlar.

Akademiya öz fəaliyyəti dövründə milli dövlətimizə, dövlətçiliyimizə,

Heydər Əliyev siyasi kursuna sadiq bir elm və təhsil mərkəzi olmuş və bundan

sonra da olacaqdır.

Dövlət İdarəçilik Akademiyası yarandığı vaxtdan etibarən beynəlxalq

əlaqələrinin yaradılmasına və inkişafına böyük diqqət yetirir. Belə ki.

Akademiya Avropa Birliyinin TEMPUS-TACİS proqramı çərçivəsində

1999-2001-ci illər ərzində Fransanın Bordo və Qrenobl Siyasi Elmlər

İnstitutları, İspaniyanın Barselona Universiteti ilə əməkdaşlıq etmiş və həmin

proqram çərçivəsində bu ali məktəblərlə birlikdə “Avro-azer.

Modernləşdirilmiş idarəetmə və beynəlxalq aləmə çıxış” layihəsini

müvəffəqiyyətlə həyata keçirmişdir.

2003-cü ildə Avropa İttifaqının Dövlət qulluğu sahəsində islahatların

həyata keçirilməsinə yardım üzrə TACİS proqramı layihəsi Dövlət İdarəçilik

Akademiyasının binasında öz ofisini

J35


açmışdır. Dövlət İdarəçilik Akademiyasının mütəxəssisləri də layihənin həyata

keçirilməsində fəal iştirak etmişlər.

Dövlət idarəçilik Akademiyası hazırda Paris Milli Ali İdarəçilik

Məktəbi, Belarus, Ukrayna, Litva, Türkiyə Dövlət İdarəçilik Akademiyaları,

Kanada Beynəlxalq Təhsil Bürosu, Cenevrə Beynəlxalq Tədqiqatlar İnstitutu

və s. ilə əməkdaşlıq edir.

Fransanın Azərbaycandakı səfirliyinin təşkilatçılığı ilə Paris Milli Ali

İdarəçilik Məktəbi (ENA) və Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında

Dövlət İdarəçilik Akademiyası arasında 2002- ci ildə imzalanmış “Dövlət

idarəçilik Akademiyasının inkişafına dəstək” layihəsinə əsasən Akademiyada

çalışan müəllimlərdən və dövlət məmurlarından ibarət müəyyən olunmuş

şəxslər Paris Milli İdarəçilik Məktəbində təcrübə keçmiş və lazımi biliklərə

yiyələnmişlər.

6 ildən bəri həyata keçirilən bu layihə bütün dünyada tanınan nüfuzlu

təhsil ocağı ilə Dövlət İdarəçilik Akademiyasının əlaqələrinin genişlənməsi və

təcrübə mübadiləsində çox mühüm rol oynayır. Belə bir nüfuzlu ali məktəblə

əlaqələr, şübhəsiz ki, respublikamızda idarəçi kadrların hazırlanması və dövlət

məmurlarının ixtisaslarının artırılması işinə böyük köməkdir.

Proqram çərçivəsində Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İcra

Aparatının, Milli Məclisin bir neçə məsul əməkdaşı və Akademiyanın bir qrup

müəllimi Fransanın Paris və Strasburq şəhərlərində təcrübədə olmuş, bir sıra

tədbirlərdə iştirak etmişlər.

Biz bütün bunlarla yanaşı, görüləsi yeni, vacib işlər barədə də düşünür

və bu sahədə də öz məsuliyyətimizi dərk edirik.

Hörmətli nazirimiz, professor Misir Mərdanov çox haqlı olaraq qeyd

etdi ki, ali təhsil müəssisələrində nailiyyətlərlə yanaşı, öz həllini gözləyən ciddi

problemlər də hələ qalmaqdadır. Bizə də aid olan bu ümumi problemlərdən

bəzilərini mən də qeyd etmək istərdim.

Biz müəllimlər ideoloji cəbhənin həmişə fədakar insanları olmuşuq.

Hesab edirəm ki, indi də bu sahədəki fəaliyyətimizi daha fəal şəkildə davam

etdirməliyik. Odur ki, indiki şəraitdə tərbiyə işinə xüsusi diqqət yetirmək son

dərəcə vacibdir. Ali məktəblərimizdə tələbələrimizin təhsili onların tərbiyəsi

ilə vəhdət təşkil etməlidir.

İ36


Bu gun gənc nəslin tərbiyəsi bizi daha çox düşündürməlidir. Biz

cəmiyyətdə baş verən hadisələri təhlil etməyi, həyat hadisələrini aşkarlamağı,

müstəqil mühakimə yürütməyi, milli müstəqilliyimizi müdafiə etməyi bacaran

gənclər yetişdirməliyik. Tərbiyə işinin yeni mexanizmini düşünüb bu işi yeni

dövrün ruhuna uyğun yenidən qurmalıyıq.

Bu gün bütünlüklə siyasiləşən zəmanəmizdə, qloballaşan dünyamızda

sosial-siyasi elmlərin rol və əhəmiyyətinə xor baxışa yol vermək düzgün

olmazdı. Qloballaşan dünyada milli mənliyimizi, milli mənəvi dəyərlərimizi

qoruyub saxlamağı da bacarmalıyıq.

Bu gün ali məktəblərimizdə təhsilin bakalavr pilləsində hazırlanan

buraxılış işlərinin və magistr dissertasiyalarının səviyyəsinin yüksəldilməsi

istiqamətində də ciddi düşünməli, bir çox hallarda başqalarına yazdırılan

buraxılış işləri ilə yanaşı, bəlkə dövlət imtahanları təcrübəsinin istifadəsi də

faydalı olardı.

Rəhbər kadrların ixtisasının artırılması fakültəsində Dövlət İdarəçilik

Akademiyasında biz bu işi 2001-ci ildən tətbiq etməyə başlamışıq. Bu

yaxınlarda bunun Bakı Dövlət Universiteti, Azərbaycan Dillər Universiteti və

Azərbaycan Pedaqoji Universiteti tərəfindən də tətbiq edilməsi təqdirəlayiqdir.

Bu işə hər yerdə rəvac verilməlidir.

Sovet dövründə müəllimlərimizi, Bakıda öz respublikamızda olmaqla

bərabər, Moskva və o zamankı İttifaqın digər mərkəzi şəhərlərinə də

təkmilləşdirmə kurslarına göndərərdik. İndi isə təkcə özümüzlə kifayətlənirik.

Yaxşı olardı ki, müəllimlərimizi təkmilləşdirmək üçün həm də Avropanın

qabaqcıl ali məktəblərinə də göndərək. Bir halda kı, Avropa təhsil sisteminə

inteqrasiya oluruq, deməli, bu işi də görməliyik. Nazirlik tərəfindən çoxlu

dərsliklər hazırlanıb nəşr etdirilir. Çox-çox faydalı olan bu işi davam etdirmək

lazımdır.

Bir zamanlar bərbad vəziyyətdə olan ali məktəb binalarımız indi zövqlə

təmir olunmuş, bu günlərdə Bakı Dövlət Universitetində olduğu kimi, başqa

yerlərdə də yeni tədris korpusları tikilmiş və müasir avadanlıqla təmin

edilmişlər. Hətta bəzi inkişaf etmiş ölkələrin ali məktəblərində belə bu cür

rahatlıq yoxdur. Lakin bununla belə, yaxın gələcək üçün müasir üslubda ali

məktəb binaları tikilməli, ali məktəb şəhərcikləri, tələbə şəhərcik

^37


lərinin salınması istiqamətində də düşünmək vaxtıdır. Çünki iqtisadiyyatımızın

coşqun inkişafı, maddi durumumuz buna imkan verir. Ən başlıcası isə

təhsilimizə qayğı göstərən, qısa bir müddətdə paytaxtımızı, rayonlarımızı,

kəndlərimizi, yollarımızı, məktəblərimizi abadlaşdıran, yenidən qurub

gözəlləşdirən, Azərbaycan tarixinə böyük qurucu, yaradıcı kimi daxil olacaq

bir Prezidentimiz vardır.

Çıxışımın sonunda mən bütün təhsil işçilərimizi qarşıdakı prezident

seçkilərində məhz belə bir prezidentə, ulu öndər Heydər Əliyevin siyasi

kursunun layiqli davamçısı cənab İlham Əliyevə səs verməyə çağırıram. Sağ olun!

J3S


QURULTAYA SƏDRLİK

EDİRLƏR (II hissə):

Misir Mərdanov,


təhsil naziri

Aydın Əzizov,

İsmayıllı rayonu Talıstan kənd orta

məktəbinin direktoru

Fazil Məhərrəmov,

Tovuz şəhər Ələkbərov adına orta


139


S.C.PİŞƏVƏRİ ADINA RESPUBLİKA

HUMANİTAR FƏNLƏR GİMNAZİYASININ

İBTİDAİ SİNİF MÜƏLLİMİ, “ƏN YAXŞI

MÜƏLLİM” MÜSABİQƏSİNİN QALİBİ AYBƏNİZ İBRAHİMOV ANIN ÇIXIŞI


rakçıları!

Mən də fürsətdən istifadə

edərək bu möhtəşəm tribunadan

dəyərli həmkarlarımı və əziz qo-

naqlarımızı salamlayır, şərəfli və

məsuliyyətli işi öhdəsinə götürən

Azərbaycan müəllimlərinə uğur-

lar diləyirəm.

Başladığımız tədris ili

ölkəmizin təhsil tarixində yeni

kurrikulumların tətbiqi ilə yadda

qalacaqdır. Mən də ibtidai sinif

müəllimi kimi bu prosesdə iştirakımı özum üçün əlamətdar hesab

edirəm. Yeni kurrikulumun əvvəlkindən fərqi ondan ibarətdir ki,

burada məhz şagirdə lazım olan, onu inkişaf etdirən bacarıqların

aşılanması nəzərdə tutulub. Biz indidən bilirik ki, I sinfi bitirəcək

şagirdlər hansı bacarıqlara malik olmalıdırlar. Yəni bu standart-

lar, təlim nəticələri əvvəlcədən müəyyənləşdirilmiş və onlara nail

olmağın yolları və üsulları da kurrikulumda öz əksini tapmışdır.

Yeni kurrikulumun üstünlüklərindən biri də burada təlim strategiyaları

və qiymətləndirmə mexanizminin öz əksini tapmasıdır. Yəni müəllimin əlində

fənni daha keyfiyyətli tədris etmək üçün səmərəli vasitələr vardır. Əlbəttə, yeni

kurrikulumun tətbiqi biz müəllimlərin qarşısında daha məsul vəzifələr qoyur,

bizdən yaradıcılıq, təşəbbüskarlıq tələb edir.

Onu da qeyd etmək istəyirəm ki, yeni məzmun yeni dərsliklərin

hazırlanmasını tələb edirdi. Məhz bununla əlaqədar birinci siniflər üçün

“öyrədən”in və “öyrənən”in işini asanlaşdıran dərslikdən, iş dəftərindən və

müəllim üçün vəsaitdən ibarət olan dərslik komplektləri hazırlandı. İnamla

deyə bilərik ki, tərtib olu-

MO


nan yeni dərsliklərdə bilik və bacarıqların aşılanması informasiyaya yox,

şagirdlərin təfəkkür və düşüncə tərzini inkişaf etdirən materiallara əsaslanır.

İndiyəqədərki dərsliklərdəki əzbər- lənməyə əsaslanan faktlardan uzaqlaşmaq,

şagirdə şəxsiyyət kimi baxmaq məsələsi ön plana çəkilmişdir. Bu dərsliklər

əsasında formalaşacaq şagird zəruri informasiyaları toplayıb, onlarla işləməyi,

təhlil və tətbiq etməyi, qoyulan məsələlərə tənqidi münasibət bəsləməyi,

tolerantlığı, informasiya və kommunikasiya texnologiyaları ilə davranmağı

bacaracaq.

Ən maraqlı cəhətlərdən biri də budur ki, dərsliklərin hazırlanmasında

ibtidai sinif müəllimlərinin də birbaşa müəllif olmalarına şərait yaradıldı. Bunu

sadəcə görüntü kimi qiymətləndirmək doğru olmazdı. Bu, həmkarlarımın

elmi-nəzəri biliklə təcrübəni peşəkarcasına əlaqələndirməsinin göstəricisidir.

Mənim özümün I siniflər üçün “Həyat bilgisi” dərslik komplektinin,

digər həmkarlarımın isə müxtəlif dərslik komplektlə- rinin həmmüəllifi

olmaları buna əyani sübutdur. Ümid edirik ki, yeni dərsliklər, hörmətli

nazirimizin hesabat məruzəsində deyildiyi kimi, şagirdin əsas funksiyasının

tədqiqatçı, müəllimin isə bələdçi olmasını təmin edəcək. Bu zaman müəllimin

əsas funksiyası fasilitasiya olur. Təbii ki, yeni kurrikuluma uyğun dərsliklər ilk

baxışdan ideal olmaya da bilər. Ancaq zaman keçdikcə bunların daha da

təkmilləşdirilməsi mümkün olacaqdır.


Məlumdur ki, əsas və orta təhsil pillələrində şagirdlərin nailiyyətləri

qiymətləndirilir. İbtidai təhsil pilləsində isə belə qiymətləndirmə aparılmır.

Şagird nailiyyətlərinin qiymətləndirilməsi sahəsində ediləcək yeniliklərdən

biri də, hesabat məruzəsində deyildiyi kimi, ibtidai sinifləri bitirib əsas təhsil

mərhələsinə keçən məktəblilərin bilik və bacarıqlarının qiymətləndirilməsidir.

Hesab edirik ki, bu, vacib məsələdir. Bu, növbəti təhsil pilləsində şagirdlərin

bacarıqlarına görə diferensiallaşdırılmasına şərait yaradacaq, eyni zamanda

ibtidai siniflərdə dərs deyən müəllimlərin fəaliyyətinin qiymətləndirilməsinə

də imkan yaradacaq.

Mən fürsətdən istifadə edib, hesabat məruzəsində müəllim hazırlığı ilə

bağlı müddəalara tərəfdar olduğumu bildirmək istəyirəm. Doğrudan da, orta

ixtisas kolleclərində müəllimlərin, xü

t4İ


susən ibtidai sinif müəllimlərinin hazırlığı yenidən nəzərdən keçirilməlidir.

Təklif edirik ki, ali məktəblərin müəllimlik ixtisasını bitirənlərin tamhüquqlu

müəllim statusu almaları üçün bir il sınaq müddətinin uğurla başa vurulması

əsas şərtlərdən olsun. İlk dəfə müəllimlik fəaliyyətinə başlayan gənc

həmkarlarımız kövrək yox, mətin addımlarla sinfə daxil olsunlar. Bunun üçün

də sınaq müddətinin peşəkar müəllimlərin yanında keçirilməsi zərurətdir.


Düşünürəm ki, ölkə Prezidentinin sərəncamı ilə keçirilən “Ən yaxşı

müəllim” müsabiqəsinin qalibi olmağım mənim, eyni zamanda bütün

müəllimlərin əməyinə verilən böyük qiymət olmaqla yanaşı, müəllimin

statusunun və nüfuzunun yüksəldilməsi istiqamətində atılan mühüm addımdır.


Son illərdə Azərbaycan təhsilinin dinamik inkişafı, əldə olunan

nailiyyətlər göz qabağındadır. Hamımızı təhsilin gələcək inkişafı və bu

inkişafın davamlı olması düşündürür. Bu mənada qarşıdakı prezident

seçkilərində cənab İlham Əliyevə səs verməliyik. Diqqətinizə görə sağ olun.

t42


AZƏRBAYCAN DÖVLƏT PEDAQOJİ

UNİVERSİTETİ PEDAQOJİ FAKÜLTƏSİNİN

DEKANI, PEDAQOJİ ELMLƏR DOKTORU, PROFESSOR FƏRRUX RÜSTƏMOVUN ÇIXIŞI


rakçıları!

Bu gün Azərbaycan təhsili

ilə bağlı olan hər bir kəsin bayra-

mıdır, Azərbaycan müəllimlərinin

bayramıdır, bu zalda əyləşənlərin

bayramıdır. Bu münasibətlə hər

birinizi təbrik edirəm.

Hörmətli nazir Misir Mər-

danovun çıxışında son 5 ildə

Azərbaycan təhsilində baş verən

kəmiyyət və keyfiyyət dəyişiklik-

ləri təhlil olundu, yol verilən

nöqsanlar üzə çıxarıldı, qarşıda duran perspektivlər müəyyən-

ləşdirildi. Hesabat məruzəsində irəli sürülən dəyərli fikirlərin,

ideyaların Azərbaycan təhsilinin sonrakı inkişafına ciddi təsir

göstərəcəyi şübhəsizdir. Hörmətli nazirin çıxışında ilkin müəllim

hazırlığı məsələsinə toxunuldu, bu sahədəki nailiyyətlərlə bərabər

bəzi iradlar da söylənildi. Həqiqətən də, məruzədə qeyd olunduğu

kimi, ilkin müəllim hazırlığında uzun müddət müəyyən nöqsan-

lara yol verilib, ilkin müəllim hazırlığı ümumtəhsil məktəblərinin

tələblərindən geri qalıb. Ali pedaqoji təhsilin məzmununda, təd-

risin təşkili və idarə olunmasında, tələbələrin seçilməsində və on-

ların nailiyyətlərinin qiymətləndirilməsində yol verilən nöqsanlar

nəticədə pedaqoji kadr hazırlığının keyfiyyətinə mənfi təsir

göstərib. Mövcud olan standartlar isə təhsilin müasir inkişaf ten-

densiyalarını və davamlı inkişaf amillərini kifayət qədər nəzərə

almır, həyati bacarıqların aşılanmasına yönəldilmirdi. Ona görə

də Dünya Bankının maliyyə dəstəyi ilə həyata keçirilən Təhsil

Sektorunun İnkişaf Layihəsi çərçivəsində müəllim hazırlığı sahə-

sində aparılan islahatlar bilavasitə fasiləsiz pedaqoji təhsil və

müəllim hazırlığı sahəsində aparılan islahatyönümlü tədbirləri

/43


əhatə edir. Bu məqsədlə “Azərbaycan Respublikasında fasiləsiz pedaqoji təhsil

və müəllim hazırlığının milli konsepsiya və strategiyası” hazırlanmış və təsdiq

olunmuşdur. Burada məqsəd Azərbaycanda bazar iqtisadiyyatı prinsiplərinə

uyğun olaraq müəllimin fasiləsiz hazırlanması sisteminin əsas istiqamətlərinin,

məzmununun və inkişafının müəyyən edilməsi, fasiləsiz pedaqoji təhsil və

müəllim hazırlığının inkişaf edilməsi üçün hüquqi, iqtisadi və təşkilati şəraitin

yaranmasından ibarətdir. Elə bu məqsədlə də “Azərbaycan Respublikasında ali

təhsilin bakalavr pilləsində ibtidai sinif müəllimlərinin hazırlığı üzrə çərçivə

kurrikulumu” hazırlanmışdır. Mütəxəssislərdən ibarət işçi qrupunun, milli və

beynəlxalq məsləhətçilərin iştirakı ilə hazırlanan çərçivə kurrikulumu açıq

rəqabətin gücləndiyi indiki şəraitdə fundamental peşə hazırlığına, ixtisas üzrə

zəruri bilik, bacarıq və vərdişlərə malik müəllimlərin hazırlığına yönəlmişdir.

Qətiyyətlə demək olar ki, həm ümumtəhsil məktəbinin, həm də ali təhsilin

bakalavr pilləsində ibtidai sinif müəlliminin hazırlığı üzrə çərçivə kurrikulumu

Azərbaycanın təhsil tarixində yeni bir hadisədir. Kurrikulumda müəllim

hazırlığı ilə bağlı yeni məzmun müəyyənləşdirilmişdir. Təbii ki, yeni məzmun

yeni müəllim hazırlığı tələb edir. Müasir müəllim araşdırmalar aparmağı

bacarmalı, müasir texnologiyalardan baş çıxarmalı, tədqiqatçılıq keyfiyyətinə

malik olmalıdır. Tədqiqatçılıq bacarığı olmayan müəllim bu keyfiyyəti öz

şagirdlərinə aşılaya bilməz. Müasir məktəbin müəllimi yaradıcı olmalı, dərs

dediyi şagirdin inkişafını bütün mərhələlər üzrə görməyi bacarmalı, onların

şəxsiyyət kimi formalaşdırılmasını düzgün istiqamətləndirməlidir. Bu

məqsədlə də o, şagirdin yaradıcı təfəkkürünə məxsus bütün psixo-pedaqoji

xüsusiyyətləri bilməlidir. Ənənəvi müəllim hazırlığında istifadə olunan

qavrama, anlama, möhkəmlətmə, tətbiqetmə modeli təfəkkür məktəbinin yeni

məktəbi ilə əvəz olunmalıdır. Hafizə məktəbinin bu modelindən fərqli olaraq

bilmək, anlamaq, tətbiq etmək, analiz etmək, sintez etmək və qiymətləndirmək

mərhələlərinə əsaslanan idrak məktəbi üçün müəllim kadrları hazırlanmalıdır.

2008-2009-cu tədris ilində ADPU-nun ibtidai təhsilin pedaqogikası və

metodikası ixtisasında tətbiqinə başladığımız bu kurrikulum öz praktik

istiqaməti ilə diqqəti cəlb edir. Belə ki, əvvəlki

M4


tədris planlarında mövcud olan bəzi fənlər, praktik müəllim hazırlığı ilə o qədər

də bağlı olmayan, daha çox nəzəri hazırlığa xidmət edən fənlər ya çıxarılmış və

ya seçmə fənlər blokuna daxil edilmişdir. Praktik istiqamətliliyi gücləndirmək

məqsədilə təhsilin əsasları fənninin tədrisi nəzərdə tutulmuşdur. Bu fənnin

tədrisi müəllim hazırlığında nəzəri məlumatların verilməsinə ayrılan vaxtın

azaldılaraq daha çox praktik və tədqiqatyönümlü təlimə keçid üçün imkan

yaradır. Yeni kurrikulumun özəlliklərindən biri də ibtidai sinif müəllimlərinin

xarici dil bilmək və tədris etmək səriştəsinə malik olmasıdır. Bu

kompetensiyanı aşılamaq üçün kurrikulumda xarici dilin tədrisinə ana dilinə

ayrılan vaxt qədər saat ayrılmışdır. İbtidai siniflərdə bu fənnin tədrisinin

məsuliyyəti ibtidai sinif müəllimlərinin üzərinə düşdüyündən onlar xarici dilə

bir ixtisas fənni kimi yiyələnməli olacaqlar. İbtidai təhsilin xüsusiyyətlərini

dərindən bilən sinif müəllimlərinin xarici dil fənnini tədris etməsi bu sahədəki

mövcud nöqsanları aradan qaldıracaq. Ola bilsin ki, fənn müəllimləri bu

ideyanı birmənalı qəbul etməsinlər. Hələ Azərbaycan müəllimlərinin 1919-cu

ildə keçirilmiş III qurultayında bu məsələ, yəni ibtidai siniflərdə dərslərin

ayrı-ayrı fənn müəllimləri və ya sinif müəllimi tərəfindən aparılması məsələsi

müzakirə olunmuş, bu işin sinif müəllimləri tərəfindən aparılması

məqsədəuyğun sayılmış, elmi-pedaqoji və metodik cəhətdən əsaslandırılmışdı.

Tətbiqinə başladığımız yeni kurrikulumda ibtidai sinif müəllimi

hazırlığında pedaqoji təcrübəyə xüsusi önəm verilir. Hesab edirik ki,

kurrikulumda pedaqoji təcrübəyə ayrılan 18 həftəlik vaxt təcrübəçi tələbələrə

müasir müəllimə xas olan ən mühüm peşə vərdişləri, zəruri kompetensiyalar

formalaşdırmağa, pedaqoji fəaliyyətin əsas funksiyalarını aşılamağa imkan

verəcəkdir. Pedaqoji təcrübə gələcək müəllimlərin ancaq mütəxəssis kimi

deyil, həm də yaradıcı düşünən, öz problemlərini müəyyənləşdirib həll edə

bilən, pedaqoji ustalığa və tədqiqatçılıq qabiliyyətinə malik olan bir şəxsiyyət

kimi formalaşmasını təmin edəcəkdir. Müasir müəllim hazırlığı modelində

tələbə nailiyyətlərinin Avropa təcrübəsinə uyğun qiymətləndirilməsinə mühüm

əhəmiyyət verilir. Ardıcıl və sistemli proses olan qiymətləndirmə təlim

fəaliyyətinin ayrılmaz tərkib hissəsi kimi bilavasitə pedaqoji təhsilin keyfiy

M5


yətinin dəyərləndirilməsinə və nəticə etibarı ilə onun yüksəldilməsinə xidmət

edir. Məmnuniyyətlə demək istərdim ki, ADPU-da bu sahədə son illər səmərəli

təcrübə toplanmışdır. Belə ki, imtahanların təşkilatı struktur problemlərinə

xeyli dəyişiklik edilmiş, kompüter texnologiyasından istifadə etməklə tələbə

nailiyyətlərinin test metodu ilə qiymətləndirilməsi sisteminə keçilmişdir. Bu

işin səmərəli qurulması üçün qiymətləndirilmə vasitələrinə aid zəruri baza

yaradılmışdır.

Məlumdur ki, şagirdlərdə biliklərin əsası ibtidai siniflərdə qoyulur və

bunun müvəffəqiyyətlə həyata keçirilməsi yüksək ixtisaslı müəllim

hazırlığından bilavasitə asılıdır. Ona görə də Təhsil Nazirliyi, ilk növbədə,

islahatların bu sahədə aparılmasına xüsusi diqqət yetirir, gələcək nəslin

təlim-tərbiyə sahəsində qazanacaqları nailiyyətləri ilə bağlı ibtidai sinif

müəllimlərinin üzərinə böyük vəzifələr qoyur.

Nəticəyönümlü, şəxsiyyətyönümlü xarakterə malik olan ibtidai sinif

müəllimlərinin hazırlığı kurrikulumu tələbə fəaliyyətinin təmin olunmasına və

formalaşmasına, onun bir subyekt kimi inkişaf etməsi üçün müvafiq təlim

şəraitinin yaradılmasına yönəldilmişdir. Göründüyü kimi, qarşıda həlli zəruri

olan xeyli məsələlər vardır. Bunları reallaşdırmaq məqsədilə fasiləsiz pedaqoji

təhsil üzrə Koordinasiya Şurası yaradılmışdır.

Pedaqoji kadr hazırlığında onun inkişafının kəmiyyət və keyfiyyət

göstəricilərində müəyyən problemlər yenə də vardır. Pedaqoji kadr hazırlığı

üçün seçimin aparılmasının təkmilləşdiril- məyə ehtiyacı var. Hesab edirik ki,

abituriyentlərin pedaqoji peşəyə maraq, meyil və qabiliyyətləri, zahiri

görkəmləri, xüsusilə ibtidai sinif müəllimi olanlar üçün yazı və nitq

mədəniyyətinin qəbul zamanı yoxlanılması yaxşı olardı. Rəssam üçün rəng,

mü- siqiçi üçün musiqi duyumu nə qədər zəruri və vacibdirsə, müəllim üçün isə

pedaqoji duyum, pedaqoji sövqtəbiilik, pedaqoji qabiliyyətlər 0 qədər zəruridir.

Digər həyəcan doğuran bir məsələ ümumtəhsil məktəb müəllimləri arasında

feminizasiya prosesinin dərinləşməsi, yəni qadın müəllimlərin sayının kişi

müəllimlərinin sayına nisbətən xeyli artmasıdır. Oğlanların pedaqoji peşəni

seçməsi üçün peşəyönümü işinin gücləndirilməsi, əlavə stimullaşdırıcı

tədbirlərin həyata keçirilməsi ümumi işin xeyrinə olardı.

M6


Dövlətin təhsil siyasətini elmi-pedaqoji əsaslarla reallaşdırmaq, pedaqoq və

psixoloq alimlərin qüvvəsini eyni məcraya yönəltmək məqsədilə respublikada

Təhsil Akademiyasının yaradılması məqsədəuyğun olardı. Dövlət Təhsil

İslahatları Proqramına daxil edilmiş bu tarixi missiyanın yerinə yetirilməsi,

akademiyanın təsisi çox istərdik ki, oktyabrın 15-də yenidən prezident

seçəcəyimiz çox hörmətli Prezidentimiz İlham Əliyevin adı ilə bağlı olsun.


Azərbaycanda xalqımızın gələcəyinə, işıqlı sabahına istiqamətlənmiş

uğurlu təhsil islahatları həyata keçirilir. Avropa standartlarına uyğun yeni

məktəb binaları tikilir, müasir avadanlıqlarla təchiz edilir. Bu məktəblər üçün

müasir düşüncəyə, yeni təhsil tərbiyə texnologiyasına, əxlaqi-mənəvi saflığa,

yüksək peşə və ixtisas hazırlığına malik müəllim kadrlarının hazırlanması işini

ADPU-nun professor-müəllim heyəti bundan sonra da əzmlə davam

etdirəcəkdir.

147


BAKI ŞƏHƏRİ ÜZRƏ TƏHSİL İDARƏSİNİN MÜDİRİ NAİLƏ RZAQULİYEVANIN ÇIXIŞI


yəndələri! Hörmətli xanımlar və

cənablar!

Təhsil cəmiyyətin inkişafını

şərtləndirən başlıca amillərdən

biridir. Ona görə də hər bir döv-

lət öz inkişaf strategiyasında

təhsili ön plana çəkməklə cəmiy-

yətin gələcək inkişafı üçün əsas

yaradır. Təhsili millətin gələcəyi

adlandıran ümummilli liderimiz

Heydər Əliyevin Azərbaycan təh-

silinin gələcəyi istiqamətində at-

dığı addımlar indi öz bəhrəsini

verir. Ulu öndərin əsasını qoy-

duğu təhsil siyasəti möhtərəm Prezidentimiz cənab İlham Əliyev

tərəfindən uğurla davam etdirilir.


Bakı şəhərində təhsilin vahid idarəetmə strukturunun yaradılmasından

iki il ötür. Bu müddətdə təhsil sahəsində başlıca şərt hesab olunan əlverişli

təhsil mühitinin yaradılması sahəsində xeyli uğurlar əldə olunmuşdur. Belə ki,

2007-ci ildə Bakı şəhərində 37000 şagird yerlik 50 yeni məktəb və əlavə

korpuslar inşa olunub istifadəyə verilmişdir. Cari dərs ilində 29 məktəbdə

12200 şagird yerlik tədris korpusları tikilmiş, 38 məktəbdə əsaslı təmir işləri

aparılmışdır. Nəticədə II və III növbədə oxuyan şagirdlər 15 % azalmışdır. 60

nömrəli məktəbin binası sökülərək yenidən inşa edilmişdir. 250 məktəbin

istilik sistemi əsaslı təmir olunmuşdur. Cari ilin sonunadək bütün məktəblərdə

istilik sistemi qaydaya salınacaqdır.

Təhsil infrastrukturunun yeniləşdirilməsində Heydər Əliyev Fondunun,

onun prezidenti, YUNESKO və İSESKO-nun xoşməramlı səfiri, millət vəkili

Mehriban xanımın xüsusi xidmətlərini qeyd etmək lazımdır.

MS


Bakı şəhərinin bütün məktəblərində kompüterləşdirmə işi başa

çatmışdır. 23 məktəbdə İnternet, 308 məktəbdə isə lokal şəbəkənin olması

İKT-dən səmərəli istifadə imkanlarını xeyli artırmışdır. 23 nömrəli məktəbdə

“elektron məktəb” layihəsi uğurla həyata keçirilməkdədir. Məqsədimiz bütün

məktəblərin İnternet şəbəkəsinə qoşulmasını təmin etməkdir.

Təəssüf hissi ilə qeyd etmək istəyirəm ki, təhsilə dövlət qayğısı və diqqət

göstərildiyi bir zamanda məktəb ərazilərinin bəzi işbazlar tərəfindən zəbt

olunması da müəyyən problemlər yaradır. Hələlik bu problemi biz həll edə

bilmirik. Ona görə də aidiyyyəti orqanların bu işdə dəstəyini gözləyirik.


Təhsilin idarəolunmasında vacib məqamlardan biri də kadrların düzgün

seçilib yerləşdirilməsi və keyfiyyət tərkibinin daim yaxşılaşdırılmasıdır. Bu

istiqamətdə atılan addımlar əvvəllər Bakı şəhərində pedaqoji kadrların təyini

zamanı yol verilən neqativ halların minimuma endirilməsinə, müəllim

sıxlığının azaldılmasına, ən əsası isə mövcud kadr potensialından səmərəli

istifadəyə imkan vermişdir. İndi Bakı şəhərinin məktəblərində müəllim-şagird

nisbəti sabitləşmişdir, son iki ildə şagirdlərin sayının xeyli azaldığını nəzərə

alsaq, bu nisbətin aşağı düşməsinin qarşısının alınmasının nə qədər çətin

olduğu hamıya aydın olar.

Əlbəttə, yaxşı kadrları qoruyub saxlamaq, onların təcrübəsindən və

biliyindən faydalanmaq lazımdır. Lakin məruzədə qeyd edildiyi kimi,

müəllimlərə müəyyən yaş həddi qoyulmalı, nəsillərin təzələnməsi prosesi də

getməlidir. Təcrübə göstərir ki, həddən artıq dərs yükü müəllimin iş

keyfiyyətinə mənfi təsir etdiyi kimi, müəyyən yaş həddindən sonra eyni

vəziyyət təkrarlanır.


Mərkəzləşdirilmiş qaydada buraxılış imtahanlarının aparılması mühüm

və dəyərli addımdır. Bu iş daha səmərəli şəkildə davam etdirilməlidir. Yeni

qiymətləndirmə sistemi həm təhsilin keyfiyyətinin yüksəldilməsinə, həm də

qəbul imtahanlarında yüksək nəticələrin əldə olunmasına gətirib çıxarmışdır.

İndi əminliklə deyə bilərik ki, Bakı şəhərində təhsilin inkişafı dinamik xarakter

daşıyır. Bunu, ilk növbədə, ali məktəblərə qəbul imtahanlarının nəticələri sübut

edir. Belə ki, tələbə adına 2006-cı ildə 8335

M9


məzun layiq görülmüşdüsə, 2008-ci ildə bu göstərici 9228-ə bərabər olub. Son

iki ildə ali məktəblərə daxil olan məzunlarımızın sayı 893 nəfər artmış, qəbul

faizi isə 34,79-dan 39,22- yə yüksəlmişdir. 500-700 bal nəticə göstərənlərin

xüsusi çəkisi 2006-cı ildəki 8,66% -dən 2008-ci ildə 10,43%-ə yüksəlmişdir.

Ən əsası isə 600-dən yuxarı bal toplayan məzunların sayında da ciddi

artım müşahidə olunur. 2006-cı ildə bu rəqəm 452 olduğu halda, 2007-ci ildə

506, 2008-ci ildə isə 702 olmuşdur. İki il ərzində 4 yetirməmizin (10, 39, 70 və

247 nömrəli məktəblərin məzunları) 700 bal toplaması da ürəkaçandır. Orta

balı 250-dən yuxarı olan məktəblərin sayı son iki ildə 72-dən 160-a, orta balı

300-dən yuxarı olan məktəblərin sayı isə 17-dən 49-a yüksəlmişdir.

Son iki il ərzində Bakı şəhəri məktəbləri məzunlarının orta bal

göstəriciləri də xeyli yaxşılaşmışdır. Bu rəqəm 2006-cı ildə 232 olmuşdursa,

2008-ci ildə artaraq 267 olmuşdur. Bu onu göstərir ki, Bakı şəhərində yeni

idarəetmə və qiymətləndirmə sistemi təhsilin keyfiyyətinin yaxşılaşdırılmasına

kifayət qədər müsbət təsir göstərmişdir.


Məktəbin fəaliyyətini şərtləndirən, bilavasitə təhsilin keyfiyyətinə təsir

edən amillərdən biri müəllim əməyinin stimul- laşdırılması, qabaqcıl

təcrübənin öyrənilərək yayılmasıdır. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti

cənab İlham Əliyevin sərəncamına uyğun olaraq keçirilən “Ən yaxşı

ümumtəhsil məktəbi” və “Ən yaxşı müəllim” müsabiqələrində iştirak etmiş

müəllimlərimizin və məktəblərimizin nəticələri ürəkaçan olmuşdur.

Sevindirici haldır ki, respublikanın 100 ən yaxşı müəllimindən 42-si, 50 ən

yaxşı ümumtəhsil məktəbindən 14-ü Bakı şəhərinin payına düşür.


Xüsusi istedada malik uşaqların aşkara çıxarılması və inkişaf etdirilməsi

də məktəblərimizin başlıca fəaliyyət istiqamətlərindən biridir. Belə ki, 2006-cı

ildə fənn olimpiadalarının respublika turunda qalib şagirdlərimizin sayı 48

nəfər olduğu halda, 2008-ci ildə bu rəqəm 92-yə çatmışdır. Lakin, təəssüf ki, bu

istedadlı şagirdlərə heç bir üstünlük verilmir. Ona görə də təklif edirəm ki, ali

məktəblərə qəbul zamanı olimpiadalarda yüksək yer

150


tutmuş şagirdlərə üstünlük verilsin və həmin gənclərin sonrakı inkişafı

nəzarətdə saxlanılsın.


Bu il ilk dəfə ümumtəhsil məktəblərinin I siniflərində Milli

Kurrikulumun tətbiqinə başlanmışdır. Bu məqsədlə I siniflərdə dərs deyən

2030 müəllim müvafiq treninqlərdən keçirilmişdir.


İndi bütün məktəblərimiz dərsliklərlə təmin olunub. Bu, böyük

nailiyyətdir. Lakin müəllimlərin metodik vəsaitlərə olan ehtiyacı tam

ödənilməyib. Ona görə də dərslik yaradıcılığı ilə yanaşı, hər bir fənnə aid

metodik ədəbiyyatın da kütləvi nəşrini planlaşdırmaq yaxşı olar. Çünki

müəllimlərin heç də hamısı yeni təlim texnologiyaları ilə ya tanış deyil, ya da

lazımi vəsaiti əldə edə bilmir.

Təhsilin keyfiyyətinə ciddi şəkildə təsir edən amillərdən biri də mövcud

fənn kabinetləri və laboratoriyaların mənəvi cəhətdən aşınması, avadanlıqların

müasir tələblərə cavab verməməsidir. Ona görə də yaxşı təcrübə olan, dərslərdə

əyaniliyin təmin edilməsində əvəzsiz əhəmiyyətə malik kabinet üsulundan zəif

istifadə olunması bizi ciddi şəkildə düşündürür.


İcbari ümumi orta təhsilin həyata keçirilməsi üçün yeni texnologiyanın

imkanlarından səmərəli istifadə etməklə mərkəzləşdirilmiş məlumat mərkəzi

yaradılmalıdır. Eyni proqramlardan kadr məsələlərinin idarə edilməsində də

istifadə etmək mümkündür.


Məktəbəqədər təhsil pilləsinin təhsilin və tərbiyənin əsasında duran özül

olduğunu nəzərə alaraq bu sahəyə diqqət bir qədər də artırılmışdır.

Məktəbəqədər təhsil müəssisələrinin maddi-texniki bazasının

möhkəmləndirilməsi, ərzaqla təminat sahəsində işin düzgün qurulması təhsilin

bu pilləsinin də inkişafına təkan vermişdir. Dövlət başçısı tərəfindən təsdiq

olunmuş proqrama uyğun olaraq müasir tələblərə cavab verən 11 uşaq bağçası

tikilib istifadəyə verilmiş, 21 uşaq bağçasında əsaslı təmir işləri aparılmışdır.

Məktəbəqədər təhsilin yeniləşdirilməsi proqramının həyata keçirilməsi

üzrə tədbirlər plamna uyğun olaraq 5 yaşlı uşaqların icbari təhsilə cəlb

olunması istiqamətində də müəyyən işlər görülmüşdür.


Hazırda I sinfə gedənlərin 25 %-i uşaq bağçalarından gəlir. Təcrübə

göstərir ki, bağçadan məktəbə gedən uşaqlar daha müvəffəqiyyətlə oxuyurlar.

Apardığımız təhlillər zamanı aydın olmuşdur ki, uşaqların bağça təliminə cəlb

edilməsini şərtləndirən üç başlıca amil var. Bunun üçün lazımi şərait, yaxşı

qidalanma və peşəkar kadrların olması vacibdir. Bu məsələ kompleks şəkildə

həllini tapdıqdan sonra məktəbəqədər təhsildə əsaslı dəyişiklik baş verəcəkdir.

Təhsil nazirimiz hörmətli Misir müəllimin məruzəsində həmin məsələyə geniş

şəkildə toxunuldu. Biz inanırıq ki, bu məsələnin həlli üçün ciddi zəmin

yaranmışdır və yaxın zamanda öz həllini tapacaqdır.


Təhsil müəssisələrində tərbiyə işi sahəsində də müəyyən işlər

görülmüşdür. Ötən dərs ilində keçirilmiş müsabiqələr, idman yarışları yüksək

nəticələrlə yadda qalmışdır. Təhsil İşçiləri Azad Həmkarlar İttifaqı Respublika

Komitəsi ilə birlikdə ümummilli lider Heydər Əliyevin anadan olmasının 85

illik yubileyinə həsr olunmuş “Biz Heydər Əliyev irsini öyrənirik”

mövzusunda keçirilən müsabiqədə 120 min şagird, 15 min nəfər müəllim

iştirak etmişdir.


Təhsil sistemində özünəməxsus yeri olan məktəbdənkənar təhsil

sahəsində də müəyyən uğurlar qazanılmışdır. Şagirdlərimizdən 1 nəfəri şahmat

üzrə Avropa çempionatında I yeri tutmuş, 2 nəfəri isə dünya olimpiadasına

vəsiqə qazanmışdır.

Lakin təhsilin bu sahəsində hələ də ciddi problemlər qalmaqda davam

edir. Bizi ən çox narahat edən təhsil müəssisələrinin maddi-texniki bazasının

zəif olması, bu sahədə ixtisaslı kadrların çatışmamasıdır. Məktəblərin

kompüterləşdirilməsi başa çatdırılsa da, məktəbdənkənar müəssisələrin İKT ilə

təminatı çox zəifdir.

Təhlillər göstərmişdir ki, bir rayonda eyni profilli bir neçə

məktəbdənkənar təhsil müəssisəsinin və həmin müəssisələrdə heç bir

əhəmiyyəti olmayan dərnək və bölmələrin saxlanması faydasızdır. Ona görə də

biz həmin bölmə və dərnəklərin daha əhəmiyyətli və tələb olanlarla əvəz

edilməsinə başlamışıq. Amma yaxşı olardı ki, hər bir rayonda mövcud baza

əsasında çoxprofilli tərbiyə mərkəzi yaradılsın. Bu sahənin gələcək inkişafını

təmin

152


etmək üçün xüsusi Dövlət proqramının qəbuluna da ehtiyac var. İnanırıq ki, bu

sahəyə xüsusi diqqət yetiriləcək və məktəbdənkənar təhsili müasir tələblər

səviyyəsində inkişaf etdirmək mümkün olacaqdır.

Yeri gəlmişkən bir məsələni də qeyd edim. Yeni dərs ili ərəfəsində

idarəmiz yenidən qurulmuş inzibati binaya köçmüşdür. Burada yaradılan iş

şəraiti möhtərəm Prezidentimizin təhsilə və təhsil işçilərinə qayğısının ən gözəl

nümunəsidir. Bu şəraitin yaradılmasına görə biz dövlətimizin başçısına dərin

minnətdarlığımızı bildiririk. Ümidvarıq ki, Təhsil Nazirliyi ötən illərdə olduğu

kimi, yeni dərs ilində də problemlərimizin həllinə yaxından kömək göstərəcək,

diqqət və qayğısını əsirgəməyəcək.


Təhsil naziri hörmətli Misir müəllimin hesabat məruzəsində

respublikanın təhsil sistemindəki mövcud vəziyyət geniş şəkildə təhlil edildi və

qarşımızda çox ciddi vəzifələr qoyuldu. Biz növbəti illərdə həmin vəzifələrin

həyata keçirilməsinə səy göstərməliyik.


Bu il həm də prezident seçkiləri ilidir. Paytaxtın pedaqoji ictimaiyyəti

təhsilin qayğısına qalan, Azərbaycanın işıqlı gələcəyi uğrunda ardıcıl mübarizə

aparan namizədə səs verəcək. Bu namizəd isə ümummilli liderimizin siyasi

kursunu uğurla davam etdirən möhtərəm cənab İlham Əliyevdir! Diqqətinizə görə minnətdaram!

153


AZƏRBAYCAN DÖVLƏT PEDAQOJİ

KOLLECİNİN DİREKTORU, ƏMƏKDAR MÜƏLLİM NURLANA ƏLİYEVANIN ÇIXIŞI


yəndələri, hörmətli həmkarla-

rım, xanımlar və cənablar!

Azərbaycan müəlliminin bu-

günkü ali məclisi cəmiyyətimizdə

və təhsilimizdə çox mühüm pro-

seslərin getdiyi bir vaxta təsadüf

edir. Ölkədə təhsil islahatları və

bununla bağlı diskussiyalar da-

vam edir. Ölkə Prezidentinin bir-

başa himayəsi ilə mədəni dəyərlərə,

elmə, maarifə və təhsilə misli gö-

rünməmiş qayğı və maddi yar-

dım göstərilir.

Təhsil ocaqlarının siması, maddi təchizatı gözümüzün önündə təzələnir,

zənginləşir və müasirləşir. Bir vətəndaş - müəllim kimi bunlardan fərəh və

qürur hissləri duymamaq mümkün deyil.

Ölkəmizdə təhsil və məktəb quruculuğuna kömək edən fəal qüvvə də

var; bu, ölkənin birinci xanımı, YUNESKO-nun xoşməramlı səfiri, millət

vəkili Mehriban Əliyevadır. O, Heydər Əliyev Fondunun prezidenti kimi

Azərbaycan məktəbinin problemlərinin həllində yaxından iştirak edir. Fondun

xətti ilə həyata keçirilən işlər sırasında mən miqyası görünməmiş məktəb

quruculuğu layihəsini ən mühüm hesab edirəm. Cəmiyyətdə böyüyən nəslə

məktəb qədər heç nə vacib sayıla bilməz. Bundan başqa, xalq içində olan biz

müəllimlər Mehriban xanımın yaratdığı böyük xeyriyyəçilik hərəkatının

respublikanın bütün pedaqoji mühitində necə sağlam ənənəyə çevrildiyinin

şahidiyik.

Azərbaycan təhsili Prezidentimizin gündəlik qayğısı ilə inkişaf edir.

Belə dövlət qayğısı bizim çiyinlərimizə tarixi bir vəzifə qoyub: təhsilin

səviyyəsini yüksəltmək və qısa bir dövrdə qabaqcıl ölkələr səviyyəsinə

çatdırmaq.

Dünyanın müxtəlif ölkələrində mövcud olan təhsil ocaqları

f54


nın şöhrətini yaradan, bu şöhrəti zaman-zaman qoruyanlar müəllimlərdir. Ona

görə də müasir dövrümüzdə müəllimin gördüyü işin mahiyyətini dərk etməsi

olduqca zəruri məsələdir. Bu gün yaxşı müəllim şagirdə hazır mühakimə

əzbərlətraəkdənsə, ona mühakimə etməyi öyrətməlidir. Yaxşı məktəb yüksək

ixtisaslı mütəxəssis yetirməklə yanaşı, millətini, xalqını, torpağını sevən

sədaqətli şəxsiyyət və vətəndaş yetişdirməlidir.

Ustad müəllim heç də fizikadan, kimyadan, tarixdən, ədəbiyyatdan və s.

dərin bilik verən müəllim deyildir, o, ilk növbədə, həmin biliyin, bacarığın və

vərdişin insanlığa xidmət edəcəyinə təminat verməyi bacarmalı, cəmiyyəti

sabah idarə edəcək insanların mənəvi bütövlüyü, əqli yetkinliyi, əxlaqi

kamilliyi naminə cavabdehlik daşımalıdır.


İnsanın bütün sonrakı inkişafı məhz ibtidai təhsil pilləsində aldığı

təhsildən, tərbiyədən çox asılıdır. İbtidai sinif müəllimi deyərkən zahiri

görkəmindən başlayıb daxili bütövlüyünədək elmi, mənəviyyatı, qəlbi, bütün

varlığı ilə kamillik zirvəsinə qalxan, ağlını, zəkasını gənc nəslin tərəqqisi

naminə şam kimi əridən insanı düşünürük. Biz bugünkü ağlımız, zəkamız,

biliyimiz, səviyyəmiz, tərəqqimiz və inkişafımız üçün hər kəsdən əvvəl ilk

müəllimə borcluyuq. Çünki təlim-tərbiyə vermək, mənəviyyatlı, əxlaqlı

insanlar yetişdirmək baxımından ilk müəllim həmişə cəmiyyətin aparıcı

qüvvəsi, şah damarı olmuşdur.

Təhsilimizin təməlini, bünövrəsini qoyan ibtidai sinif müəllimləri

yetişdirmək, həm də əsl vətəndaşlar, kamil insanlar kimi yetişdirmək

təhsilimizin qarşısında duran vəzifələrin başlanğıcıdır. Çünki insanın bir

vətəndaş, mütəxəssis, vətənpərvər kimi bütün sonrakı inkişafının özülü məhz

ibtidai siniflərdə qoyulur. İbtidai sinif müəllimi özünü şagirdlərinin biliyinə,

bacarığına həsr edəndə yuxarı siniflərdə də gənclərin uğurları yüksək olur.

Təkcə bir sinfin, məktəbin uğurlarında deyil, bütün cəmiyyətin tərəqqisində,

inkişafında ibtidai sinif müəllimlərinin rolu danılmazdır.

Ona görə də lap başlanğıcdan müəllim kadrlarının seçim mexanizmində

təkmilləşmə aparmaq, abituriyentin fiziki cəhətdən tənasüblüyünə, nitqinə,

tələffüzünə, hüsnxətinə xüsusi diqqətlə qiymət vermək zərurəti duyulur.

/55


Bu gün Azərbaycan məktəbi üçün müəllim kadrları ali və orta ixtisas

təhsili pilləsində hazırlanır. Orta ixtisas təhsili pilləsinin mövcudluğu milli

təhsil sisteminin nüfuzunun yüksəlməsində və intellektual potensialının

formalaşmasında mühüm rol oynayır. Bu pillə kifayət qədər kütləvi ixtisas

təhsili kimi vətəndaşların təhsil və mədəni səviyyəsinin yüksəldilməsinə

xidmət edir.

Orta ixtisas təhsili fasiləsiz təhsil sisteminin tərkib hissəsi olub, bir-biri

ilə bağlı iki əsas məsələni - gənclərin müxtəlif peşələrə yiyələnməsini və eyni

zamanda onların icbari təhsil almalarını həll edir. Hazırda orta ixtisas təhsili

müəssisələrinin sayının kifayət qədər olması, onların ölkə ərazisi üzrə bərabər

paylanması, bu təhsil pilləsində mütəxəssis hazırlığının nisbətən az müddət və

az vəsait tələb etməsi ölkə iqtisadiyyatının və sosial sferanın tələbatına uyğun

orta ixtisaslı kadrların hazırlanmasına kifayət qədər geniş imkan yaradır.

İqtisadiyyatımızın müxtəlif sahələrində, o cümlədən sosial sahədə 700

min nəfərə yaxın orta peşə ixtisas təhsilli mütəxəssis çalışır ki, bu da əhalinin

təxminən 21,8%-ni təşkil edir və bu təhsillə ölkənin əmək qabiliyyətli

əhalisinin 22,9%-i əhatə olunmuşdur.

Bu gün təhsildə islahatlar apararkən hər şey bu islahatların məqsədindən

çıxış etməlidir. Bizim məqsədimiz nədir? Məncə, iki əsas məqsədə diqqət

yetirilməlidir: birincisi, orta ixtisas təhsilinin keyfiyyətini artırıb onu zamanın

tələbləri səviyyəsinə qaldırmaq. İkincisi isə, bizim dünyaya texniki

inteqrasiyamızın tələblərinə cavab verən kadrlar hazırlamaq.

Texniki tərəqqi insanların və cəmiyyətlərin şəxsi və istehsalat

fəaliyyətini intensivləşdirir, vaxt defisiti zamanın kəskin problemlərindən

birinə çevrilir. Ona görə də orta ixtisas təhsilinin əhəmiyyəti cəmiyyətdə

get-gedə daha dərindən hiss olunacaqdır. Bu gün ölkədə neft sənayesi, iri və

kiçik sahibkarlıq, kənd təsərrüfatı, səhiyyə inkişaf edirsə, əhalinin artım tempi

güclənirsə, məktəblərin sayı günbəgün artırsa, orta ixtisaslı mütəxəssislərin

çatışmazlığını xarici ölkələrdən gələn sahibkarlar və investorlar belə hiss

edirlərsə, biz bu təhsil pilləsində hazırlanan kadrların qəbul planını nə üçün

ildən-ilə azaldırıq? Bütün sahələrdə, xüsusən təhsildə atılan hər bir addımda

məntiq və həqiqət olmalıdır.

156


Bu gün respublikada elmi yönümlü istehsalatların inkişafının orta ixtisaslı

mütəxəssislərə xüsusi ehtiyac doğurmağı bir reallıqdır.

Hələ XIX əsrdə Bakıda neft sənayesi sürətlə inkişaf edəndə müasir təhsil

sistemimiz məhz peşəyönümlü ixtisasları öyrətmək hədəfi ilə formalaşmışdır.

Sonralar mədəni inqilab və savadsızlığın ləğvi prosesində orta ixtisas təhsili

sistemi genişləndi, mədəni inqilab və maarifçilik hədəflərinin həyata

keçirilməsinin əsas kadr bazası oldu. Sovet vaxtı yetişən böyük ziyalı, alim və

yazıçılarımızın demək olar ki, hamısı texnikumların tələbəsi olmuşdu. Müasir

dövrdə dünya şöhrətli Heydər Əliyev də vaxtilə pedaqoji təmayüllü

texnikumda təhsil almışdı. Azərbaycanın pedaqoji təmayüllü orta ixtisas

məktəbləri bu ənənələri, ilk növbədə, öz maarifçilik missiyasını davam etdirir.

Maarif tariximizin bir sıra şərəfli səhifələri bu təhsil ocaqlarının adı ilə bağlıdır.

Bu günün özündə də ucqar ərazilərdəki məktəblərimizin fəaliyyətini qurub

davam etdirməkdə orta ixtisaslı pedaqoji kadrlarımız əsas rol oynayırlar.

Pedaqoji təhsil digər sahələr üçün də fundamental zəmin yaradır və gələcəkdə

də belə olacaqdır.

Ali və orta ixtisas təhsilində hazırlanan müəllim kadrlarını müqayisə

edib üstünlüyü ali məktəbə verənlər unudurlar ki, hər iki bazada kadrlar dövlət

standartlarına uyğun təsdiq edilmiş tədris planları əsasında hazırlanırlar. Fərq

ali məktəbi bitirənlərin sonrakı mərhələdə elmi tədqiqatla, araşdırmalarla,

nəzəri məsələlərlə məşğul ola bilmələrindədir. Orta ixtisas təhsilini bitirənlər

isə 4 il müddətində öz peşələrinin incəliklərinə yiyələnərək yalnız müəllim

kimi fəaliyyət göstərirlər.


İrəlidə xalqımızın. Vətənimizin həyatında çox mühüm bir hadisə olacaq

- növbəti prezident seçkiləri keçiriləcəkdir.

Bütün ölkəmizdə və təhsilimizdə gedən böyük quruculuq işlərinin

davamı üçün, övladlarımızın gözəl, əmin-aman bir cəmiyyətdə yaşamaları

naminə bizim müəllimlər ordusu yeganə layiqli namizədin - Azərbaycan

məktəbinin və təhsilinin qüdrətli hamisi İlham Əliyevin ətrafında birləşəcəkdir!

İ57


BAKI ŞƏHƏR 12 NÖMRƏLİ

İXTİSASLAŞDIRILMIŞ OLİMPİYA

EHTİYATLARI UŞAQ-GƏNCLƏR İDMAN

MƏKTƏBİNİN DİREKTORU ELÇİN MEHDİZADƏNİN ÇIXIŞI


rakçıları!

Azərbaycanın təhsil tarixin-

də mühüm hadisə olan müəllim-

lərin XIII qurultayında hamınızı

salamlayır, təhsilimizin inkişafı

sahəsində sizə yeni-yeni nailiy-

yətlər arzu edirəm.

Bildiyiniz kimi, məktəbdən-

kənar müəssisələr təhsil sisteminin

tərkib hissəsi olub, uşaq, yeni-

yetmə və gənclərin mənəvi və fi-

ziki inkişafının, onların müxtəlif

yaradıcılıq tələbatının təmin olun-

masında mühüm rol oynayır.

Məktəbdənkənar müəssisələrdə aparılan işlərin əsas məqsədi tariximizi,

soykökümüzü, mədəniyyət, ədəbiyyat və incəsənətimizi gənc nəslə öyrətmək.

Vətənimizin flora və faunası haqqında onlara biliklər vermək, tarixi

abidələrimizi qorumaq. Vətənə məhəbbət hissi aşılamaqdır.

Müstəqil Azərbaycanın taleyüklü məsələlərinin həllində müstəsna rolu

olan ölkəmizin Prezidenti möhtərəm cənab İlham Əliyev Azərbaycan

təhsilinin, idmanının inkişafına, Azərbaycan gəncliyinin sabahına xüsusi

diqqət yetirir. Məhz bu diqqətin nəticəsidir ki, son 5 ildə idman məktəblərinin

yetirmələri respublika, Avropa, dünya birincilik və çempionatlarında. Yay

Olimpiya oyunlarında ölkəmizi layiqincə təmsil edərək, yüksək nəticələr əldə

etmişlər. İdmançılarımız 1410 qızıl, 1055 gümüş, 5906 bürünc, ümumilikdə

8371 medal qazanmışlar. Fəxr hissi ilə qeyd edək ki, FİDE-nin təsdiq etdiyi

dünyanın 10 ən güclü şahmatçısı

I5S


sırasında Teymur Rəcəbov və Şəhriyar Məmmədyarovun adları da vardır. Bu,

Azərbaycan şahmat məktəbinin böyük nailiyyətidir.

Bu sahədə işlərin daha səmərəli həyata keçirilməsi məqsədilə şahmatın

inkişaf proqramı hazırlanaraq təsdiq üçün Azərbaycan Respublikasının

Prezidentinə təqdim edilmiş, Təhsil Nazirliyi sistemində olan Uşaq-gənclər

idman məktəblərinin inkişaf Proqramının layihəsi hazırlanıb, digər sahələr

üzrə müvafiq proqramların hazırlanması üzərində iş gedir.

Futbolun inkişafına dair Dövlət Proqramının icrası istiqamətində

mühüm işlər görülür. Dövlət Proqramından irəli gələn vəzifələri yerinə

yetirmək məqsədilə mütəmadi olaraq yeniyetmə və gənclər arasında yarış və

çempionatlar keçirilir. 2008-ci ildə ilk dəfə olaraq universitet tələbələri

arasında ümummilli lider Heydər Əliyevin anadan olmasının 85-ci ildönümünə

həsr olunmuş I Respublika çempionatı keçirilmişdir.

Məktəbdənkənar təhsil sahəsində müəyyən işlərin görülməsinə

baxmayaraq, problemlər daha çoxdur. Hörmətli nazirimizin hesabat

məruzəsində məktəbdənkənar müəssisələrdə olan problemlərə ətraflı

toxunuldu.

Həmin problemlərin həlli üçün məktəbdənkənar təhsil müəssisələrinin

şəbəkəsi və profili optimallaşdırılmalı və normativ- hüquqi baza

təkmilləşdirilməlidir. Metodik təminat sahəsində əsaslı tədbirlərin həyata

keçirilməsi, məktəbdənkənar təhsil üzrə müasir tələblərə cavab verən yeni

tədris plan və proqramların işlənməsi, müəssisələrin maddi-texniki və tədris

bazasının möhkəmləndirilməsi, məktəblərlə əlaqələrin gücləndirilməsi,

kadrlarla təminat üzrə yeni mexanizmin hazırlanması və tətbiqi qarşıda duran

əsas vəzifələrdəndir.

Belə ki, direktor olduğum idman məktəbində Təhsil Nazirliyi tərəfindən

2007-ci ildə əsaslı tikinti-təmir işləri aparılmış, məktəbin tədris-texniki bazası

təzələnmişdir. Əvvəllər 300-350 uşaq yararsız vəziyyətdə olan zallarda məşğul

olurdusa, indi müasir tələblərə cavab verən zallarda məşğul olanların sayı

500-ü ötmüşdür. Bu bir daha təsdiq edir ki, müəssisələrin əsaslı təmiri və

avadanlıqlarla təmini işin keyfiyyətinə təsir edən böyük amillərdən biridir.

Qeyd edək ki, məktəbdənkənar müəssisələr bir çox hallarda

f59


diqqətdən kənarda qalır. Bu heç də həmin müəssisələrin diqqət- dənkənar

müəssisələr olması demək deyildir. Əgər biz övladlarımızı zərərli vərdişlərdən

çəkindirmək, onları layiqli vətəndaş kimi yetişdirmək istəyiriksə,

məktəbdənkənar müəssisələrə diqqət kökündən dəyişdirilməli, onlar üçün

təyinatlarına uyğun binalar tikilməli və normal fəaliyyətləri təmin olunmalıdır.


Qarşıdan prezident seçkiləri gəlir. Biz, məktəbdənkənar təhsil işçiləri

ölkəmizin ictimai-siyasi həyatında bundan sonra da daha fəal və obyektiv

mövqe tutaraq prezident seçkilərində möhtərəm cənab İlham Əliyev kursunu

dəstəkləyirik və ona səs verəcəyik.

Diqqətinizə görə təşəkkür edirəm.

J60


BAKI ŞƏHƏR 18 NÖMRƏLİ MƏKTƏBİN

VALİDEYN-MÜƏLLİM ASSOSİASİYASININ

SƏDRİ AZƏR HƏTƏMOVUN ÇIXIŞI


rakçıları, xanımlar və cənablar!

Çoxsaylı valideynlər adın-

dan sizi salamlayır, təhsilimizin

inkişafında mühüm hadisə olan

Azərbaycan müəllimlərinin qu-

rultayına uğurlar arzulayıram.

Hesab edirəm ki, hörmətli

nazirimizin hesabat məruzəsi

mənim və bütün valideynlərin

ürəyindən oldu. Məruzədə təhsi-

lin inkişafı sahəsində çoxsaylı

nailiyyətlər diqqətə çatdırılmaqla yanaşı, hazırda problem olan

valideyn-məktəb münasibətlərinə də toxunuldu. Haqlı olaraq qeyd

edildi ki, məktəbin fəaliyyətinin təşkili, idarəolunması prosesinə

valideynlərin daha fəal cəlb olunması, bu sahədə valideyn birlik-

ləri, valideyn-müəllim assosiasiyalarının fəaliyyətinin yeni mexa-

nizmlər əsasında təşkili ümumilikdə təhsilin keyfiyyət səviyyə-

sinin yüksəlməsinə təkan verərdi.


Etiraf etmək lazımdır ki, ümumtəhsil məktəblərindəki mövcud valideyn

komitələri formal fəaliyyət göstərir və məktəbin həyatında onların iştirakı hiss

olunmur. Fikrimcə, belə formal qurumlardan imtina etməyin, məktəb-valideyn

əlaqələrinin daha effektiv qurulmasını təmin edəcək yeni qurumların

yaradılmasına çoxdan zəruri ehtiyac yaranıb.

Bu istiqamətdə artıq bir sıra addımlar atılmış, beynəlxalq təcrübə

öyrənilərək Təhsil Nazirliyi və YUNİSEF-in birgə səyləri nəticəsində 2003-cü

ildə Respublika Milli Valideyn-Müəllim Assosiasiyası təsis edilmişdir. Təmsil

etdiyim 18 nömrəli məktəb də daxil olmaqla Bakı şəhəri və respublikanın bir

sıra rayonlarının ümumtəhsil məktəblərində VMA-lar yaradılmışdır.

Valideynlərin və ictimaiyyətin məktəbin həyatında rolunun artırılması,

mövcud


valideyn-məktəb, valideyn-müəllim münasibətlərinin yeni yanaşmaya əsasən

qurulması, valideynlərin məktəbin fəaliyyətində, idarəolunmasında geniş

iştirakının təmin olunması bu assosiasiyaların əsas vəzifələri kimi

müəyyənləşdirilmişdir.

Ötən müddət ərzində bu vəzifələrin həyata keçirilməsi istiqamətində

müəyyən addımlar atılmışdır. Əlbəttə, hələlik arzuolu- nan nəticələr əldə

olunmasa da, görülmüş işlər öz səmərəsini vermiş, məktəblərin bir çox

problemləri öz həllini tapmışdır. Düşünürəm ki, assosiasiyaların əhatə dairəsini

daha da genişləndirməklə, valideyn birlikləri ilə, içtimai qurumlarla effektiv

əlaqələrin qurulması və fəaliyyət mexanizmlərinin tətbiqi ümumilikdə

məktəblərdə idarəetmənin və təhsilin keyfiyyətinin yaxşılaşdırılmasına gətirib

çıxarardı.

Lakin valideyn-müəllim assosiasiyalarının təsis edilməsi də bu sahədə

problemləri tam aradan qaldırmamışdır. İnkişaf etmiş ölkələrdə valideynlər

inkişafyönümlü layihələrin hazırlanıb həyata keçirilməsində, əlavə maliyyə

vəsaitlərinin cəlbində, hətta məzmunla bağlı dəyişikliklərin aparılmasında çox

fəal iştirak edirlər. Hesab edirəm ki, növbəti illərdə valideyn-məktəb

münasibətlərinin yeni keyfiyyət səviyyəsinə yüksəldilməsi qarşımızda duran

əsas vəzifə olmalıdır.

Eyni zamanda islahat aparılan bir sıra məktəblərdə yenidən təşkil

edilmiş məktəb şuraları da məktəbin fəaliyyətinə, idarə- olunmasına və qərar

qəbul edilməsinə müsbət təsir göstərmişdir. Düşünürəm ki, məktəblərin

maliyyə müstəqilliyi ilə yanaşı, bu təcrübə digər məktəblərdə də tətbiq

olunmalıdır.

Hörmətli müəllimlər!

Bunlarla yanaşı, biz valideynləri narahat edən problemlər də vardır.

Belə ki, bəzi hallarda məktəb rəhbərləri valideynlərin daha fəal cəlb

olunmasına təşəbbüs göstərmək, belə qurumların yaradılmasına dəstək olmaq

əvəzinə, öz rəhbərlik iddialarını saxlamaq naminə bu məsələlərin həllinə

müəyyən maneçilik yaratmağa çalışırlar. Açıq demək istəyirəm, bir çox

hallarda valideynlər məktəblə bağlı narazılıqlarını söyləməkdən çəkinir, bunun

müqabilində övladlarına qarşı təzyiqlərdən ehtiyatlanırlar. Təəssüf ki, belə

faktlar bu gün də mövcuddur.

Təklif edərdim ki, məktəb direktoru təyin edilərkən vali-

İ62


deynlərin, valideyn birliklərinin rəyi soruşulmalıdır. Sirr deyil ki, məktəbin nə

dərəcədə uğurlu idarəolunmasının, təhsilin keyfiyyət səviyyəsinin qiymətini,

ilk növbədə, valideynlər verməlidirlər.

Bu gün məktəblərdə buraxılış imtahanları mərkəzləşdirilmiş qaydada

aparılır. Valideynlərin fikrini ifadə edərək demək istərdim ki, biz imtahanların

daha obyektiv keçirilməsinə, subyek- tivlik hallarının minimuma endirilməsinə

yönəlmiş belə imtahan formasını alqışlayırıq. Hesab edirəm ki, bu imtahanların

təşkili və keçirilməsində valideyn birliklərinin imkanlarından da istifadə etmək

faydalı olardı.

Tədqiqatlar göstərir ki, təhsilin keyfiyyətinə təsir edən amillər sırasında

ailə başlıca rol oynayır. Keyfiyyətin təmin olunmasını isə hamı Təhsil

Nazirliyindən gözləyir. Fikrimcə, bu cür yanaşmanı aradan qaldırmağın vaxtı

gəlib çatmışdır. Keyfiyyətli təhsil əgər təhsil müəssisələrinin vəzifəsidirsə,

dünyada olduğu kimi, valideynlərin, ictimaiyyətin vətəndaşlıq borcudur.


Bildiyimiz kimi, insanın formalaşmasında, müstəqil həyata

hazırlanmasında təhsilin müstəsna rolu vardır. Sözsüz ki, dövlətin, cəmiyyətin

və ailənin maraqlarına uyğun olaraq zəruri biliklərə, həyati bacarıqlara

yiyələnən, müasir dövrün tələblərinə cavab verən rəqabətqabiliyyətli

şəxsiyyətin yetişdirilməsi sahəsində məktəbin üzərinə böyük vəzifələr düşür.

Fikrimcə, bu vəzifələrin layiqincə yerinə yetirilməsi dövlət qurumları ilə

yanaşı, ictimaiyyətin, valideynlərin bu məsələyə münasibətində də özünü

göstərməlidir. İnanırıq ki, hesabat məruzəsində də deyildiyi kimi,

respublikamızda da ən yaxın gələcəkdə valideynlər məktəbə yalnız fərdi qayğı

və problemlərlə əlaqədar deyil, daha çox təhsilin inkişafı, keyfiyyətin

yüksəldilməsi, idarəetmənin təkmilləşdirilməsi, əlverişli təlim mühitinin

yaradılması, təhsil prosesinə peşəkar müəllimlərin cəlb olunması kimi

məsələlərlə bağlı müraciət edəcəklər və bu məsələlərin həllində məktəblə sıx

əməkdaşlıq şəraitində daha fəallıq göstərəcəklər. Diqqətinizə görə təşəkkür edirəm.

163


BAKI AVROPA LİSEYİNİN MÜƏLLİMİ XUMAR ƏHMƏDBƏYLİNİN ÇIXIŞI


rakçıları!

Müəllimlərin XIII qurulta-

yının bütün iştirakçılarını salam-

layır və bu əlamətdar hadisə

münasibətilə sizləri təbrik edirəm!

Hörmətli nazir öz çıxışında

çox aktual bir məsələyə toxundu.

Qeyd etdi ki, övladını məktəbə

gətirən valideyn onun mükəmməl

təhsil almasına və layiqli vətəndaş

kimi formalaşmasına böyük ümid-

lər bəsləyir. Bu mənada valideyn

üçün “Hansı müəllim övladıma dərs deməlidir?”, şagird üçün isə

“Mən hansı müəllimdən dərs almaq istərdim?” sualları bütün

dövrlərdə aktualdır. Çünki zaman dəyişdikcə müəllim də öz mis-

siyasını dəyişir. Burada yenə bir sual yaranır: müasir müəllim

hansı keyfiyyətlərə malik olmalıdır? Məsələn, 10-15 il bündan

əvvəl İKT ilə işləmə bacarığı heç də müəllimin “səriştə” siyahısına

daxil deyildi, lakin indi bu bacarıq ön plandadır.

Təmsil etdiyim Bakı Avropa Liseyinə (BAL) 1996-cı ildə biologiya

müəllimi kimi gəlmişəm. Məlumdur ki, bu fənni şagirdlərə sevdirmək heç də

asan deyil. İlk əvvəl, pedaqoji təcrübəm az olduğuna görə “Bunu necə etmək

olar?” sualı məni daim düşündürürdü. Zaman keçdi, mən biologiya ilə paralel

olaraq ən müasir proqramlardan biri olan fənlərarası təlim (FAT) proqramını

da tədris etməyə başladım. FAT proqramının tədrisi biologiya fənninin

tədrisinə baxışlarımı tamamilə dəyişdi, fəal təlim metodları fəaliyyətimin əsas

istiqamətinə çevrildi.

Fənlərarası təlimin əsas məqsədi istedadlı uşaqların yaradıcı

potensialının və intellektual səviyyəsinin inkişafını təmin edəcək təlim

şəraitinin yaradılmasıdır. Bu sistemdə şagirdlər hər hansı bir problemin həllinə

müəllimin istiqaməti ilə daha fəal cəlb olunur, nəticədə isə onlarda yaradıcılıq,

tədqiqatçılıq, tətbiq, əmək

t64


daşlıq, ünsiyyət bacarıqları formalaşır.

FAT mənə müasir şagirdə nələrin daha çox lazım olduğunu əyani

şəkildə göstərdi. Təsadüfi deyil ki, hazırda kurrikulumların əsasını

şəxsiyyətyönümlü təlim təşkil edir. Ötən əsrin 90-cı illərinin ortalarından

liseyimizdə tətbiq olunan FAT proqramı bütünlüklə məhz şəxsiyyətyönümlü

təlimi əks etdirən pedaqoji əməkdaşlıq prinsipi üzərində qurulmuşdur.

Hörmətli nazirimizin fikrinə əsasən, əminliklə vurğulamaq istərdim ki,

bu günün məktəbi və müəllimi şagirdlərə yalnız zəruri biliklər verməklə

bərabər, “öyrənməyi öyrənmək” bacarığını formalaşdırmaqdır. İlk növbədə,

müasir müəllim yaxşı bilməlidir ki, onun özü və dərslik yeganə informasiya

mənbəyi deyil. Bugünkü informasiya bolluğunda lazımi məlumatları tapan,

müxtəlif mənbələrdən istifadə edə bilən şagird daim düşünür və düşünməklə

yeni-yeni məlumatlar tapmağa istiqamətlənir. Şagirdin şəxsi təcrübəsi və

maraqları da məlumat mənbələrindən biri olmalıdır və bu, bələdçi vəzifəsini

yerinə yetirən müəllim və tədqiqatçı şagird üçün olduqca vacib amildir.

İnformasiya axtarışı onun mexaniki şəkildə toplanması demək deyil.

Şagirdə bu informasiyanı təhlil etmək, ondan məqsədli şəkildə istifadə etməyi

öyrətmək lazımdır. Şagird faktları müqayisə etməyi, onları qiymətləndirməyi,

təsnifat aparmağı bacarmalıdır. Təlimin bu xüsusiyyəti Disterveqin “Həqiqəti

adi müəllim təqdim edir, əsl müəllim isə tapmağı öyrədir” aforizmində çox

obrazlı şəkildə ifadə olunmuşdur.

Ən vacib məsələlərdən biri də hörmətli nazirimizin qeyd etdiyi kimi,

şagirdlərdə tətbiq bacarıqlarının formalaşdırılması- dır. “Müasir müəllim necə

olmalıdır?” sualı ilə şagirdlərimə müraciət edərkən onlardan biri belə cavab

verdi: “Mənə elə gəlir: müəllim o zaman müasir ola bilər ki, o, şagirdə təkcə

fənni üzrə biliklər verməməli, onun həyata baxışını elə formalaşdırmalıdır ki,

məktəbi qurtararkən o, asanlıqla həyata uyğunlaşa bilsin”. Yəni bu gün məktəb

uşağa nəzəri biliklər verərkən onları təcrübədə tətbiq etməyi öyrətməli və

beləliklə, uşağı həyata hazırlamalıdır.


Müasir dövrdə İKT-nin rolu, əlbəttə ki, danılmazdır. Elə bir vaxt gəlib

çatmışdır ki, hazırda şagird müəllimindən daha effek

J65


tiv şəkildə müasir texnologiyalara yiyələnmiş olur. Ona görə də müəllim

zamanın tələbi ilə ayaqlaşmağı bacarmalıdır. Belə olan halda şagirdlər

müəllimi özlərinə bərabər həmfikir hesab edirlər. Müəllim-şagird əməkdaşlığı

da həmin andan başlanır. Şəxsən mən yeri gələndə şagirdlərdən də çox şey

öyrənirəm, onların sərbəst düşüncələrini, bu düşüncələr əsasında əldə etdikləri

maraqlı, qeyri-adi fikirlərini, ifadələrini eşidərkən yaxşı mənada təəccüblənir

və sevinirəm.

Sonralar Təhsil Nazirliyinin YUNİSEF-lə birgə “Fəal təlim və məktəb

rəhbərliyi” proqramı üzrə fəaliyyətimdə digər müəllimlərə fəal təlim üzrə

nəzəri bilikləri deyil, öz şəxsi təcrübəmdə əldə etdiyim bilikləri çatdırmağa

çalışdım. Diqqətəlayiq haldır ki, Bakı Avropa Liseyində fəal təlim üzrə

müvafiq bacarıqlara malik “öyrədənlər” komandası formalaşmışdır, sevinirəm

ki, mən də həmin komandanın yetişməsində fəal iştirak etmişəm. Hesab edirəm

ki, bu potensialdan digər məktəblərdə də müəllimlərin ixtisasartırması

prosesində istifadə etmək faydalı olardı.

BAL-da çalışan müəllimlərin təxminən 60 % -i İKT-nin tətbiqi üzrə

layihələrdə, müxtəlif təşkilatlar tərəfindən keçirilən treninqlərdə daim fəal

iştirak ediblər. Lisey 2007-ci ildə “Elektron məktəb” pilot layihəsinə

qoşularaq, təhsildə İKT-nı sınaqdan keçirib, yeni inkişaf yollarına qədəm

qoydu. İndi liseyimizdə bütün fənlərin tədrisində istifadə oluna biləcək

elektron vəsaitlər bankı yaranmışdır.

Müasir məktəb və müasir müəllimin necə olmasını mən yalnız bir neçə

aspektdən sadaladım. “Ən yaxşı ümumtəhsil məktəbi” adına layiq görülmüş

BAL-ın səriştəli müəllimlərinin, o cümlədən 5 nəfər “Ən yaxşı müəllim”in

müasir şəxsiyyətyönlü təlimə, fəal təlimə və İKT-dən istifadəyə əsaslanan

fəaliyyətinin nəticəsi bütünlüklə şagirdlərimizin nailiyyətlərində əks olunur.

Liseydə 2000-ci ildən fəaliyyət göstərən Kiçik Akademiya respublikada

ilk dəfə gənc tədqiqatçı alimlər yetişdirdi. Liseyçi- lərimiz müxtəlif olimpiada

və müsabiqələrdən qələbələrlə qayıtdılar.

Müəllimlərimizin fədakar əməyinin nəticəsidir ki, son 5 ildə liseyimizin

məzunlarının 100 faizi ali məktəblərə yüksək göstəricilərlə qəbul olunmuşdur.

Məzunlarımızdan 2005-ci ildə Mikayıl

İ66


Qasımov Harvard, 2008-ci ildə Leyla Əliyeva Prinston, Təyyar Rzayev isə

Vurster politexnik universitetlərinə daxil olmuş və yüksək nəticələr

göstərdiklərinə görə pulsuz təhsil almaq hüququ əldə etmişlər.

Liseyçilərimiz idman sahəsində də öz bacarıqlarını yüksək səviyyədə

göstərmişlər. Fəxrlə deyə bilərik ki, karate-do üzrə iki dəfə dünya kuboku

yarışlarında qızıl medal sahibi, şahmat üzrə Avropa çempionatının qalibi və

dünya çempionatının bürünc medal sahibi, bədii gimnastika üzrə Avropa

çempionatının finalçısı, voleybol üzrə Avropa çempionatının qızıl medal sahibi

Bakı Avropa Liseyinin - istedadlar ocağının şagirdləridir.

Həyatın mənə bəxş etdiyi bu peşəyə minnətdaram. Minnətdaram ona

görə ki, mən maraq dolu gözləri hər gün görür, maraqlı kəşflər dünyasına

səyahətlər edir, sevinc, fərəh hissi duyuram. Kim deyir ki, müəllimlik çətin

peşədir? Axı təlim verməyi bacarmaq, öyrətmək, tərbiyə etmək təbiətin özünün

verdiyi istedaddır. Xoşbəxt insanı yalnız xoşbəxt insan, müasir insanı isə

müasir insan tərbiyə edə bilər. Pedaqogika dəyişməz deyil. O, sabit qala

bilməz. Bu elm daim inkişaf edir, irəliyə doğru addımlayır. Yeganə çıxış yolu

yaradıcı müəllim olmaqdır.

Həmkarlarım və öz adımdan təhsilə və təhsil işçilərinə göstərilən

qayğıya görə dövlət başçısına və Təhsil Nazirliyinə dərin minnətdarlığımızı

bildirmək istərdim. Göstərilən etimad bizi təhsildə yeni nailiyyətlər əldə

etməyə, daha yüksək zirvələri fəth etməyə sövq edəcəkdir. Qarşıdan prezident

seçkiləri gəlir. Mənə elə gəlir ki, təhsildə gedən köklü dəyişikliklər və

nailiyyətlər müəllimlərin seçimində öz əksini tapacaqdır.

t67


BAKI 12 NÖMRƏLİ PEŞƏ LİSEYİNİN DİREKTORU ŞƏRİF HACIYEVİN ÇIXIŞI


rakçıları! Hörmətli qonaqlar!

Respublika texniki peşə

təhsili işçiləri adından qurultay

iştirakçılarını salamlayıram, ye-

ni dərs ilinin başlanması müna-

sibətilə bütün təhsil işçilərinə

uğurlar arzulayıram.

Azərbaycan təhsil sisteminin

tərkib hissəsi olan texniki peşə

təhsili sahəsi də uzun durğunluq

dövründən sonra yeni inkişaf

mərhələsinə qədəm qoymuşdur.

Bu inkişafa təkan verən dövlət

başçısının təsdiq etdiyi “Azər-

baycan Respublikasında texniki peşə təhsilinin təkmilləşdirilməsi

Proqramı (2007-2012-ci illər)“ olmuşdur.

Hörmətli nazirimiz öz məruzəsində texniki peşə təhsilinin inkişafını

ləngidən səbəbləri və Dövlət Proqramı çərçivəsində qarşıda duran vəzifələri

ətraflı izah etdi. Bunlarla əlaqədar mən də öz mülahizələrimi bildirmək

istərdim.

Həqiqətən də, indiki mərhələdə ən əsas məsələlərdən biri peşə təhsilinin

ictimai statusunun yüksəldilməsindən, cəmiyyətdə peşə təhsilinə olan

münasibəti köklü şəkildə dəyişməkdən ibarət olmalıdır, inkişaf etmiş ölkələrin

təcrübəsi göstərir ki, peşə təhsilinə olan maraq heç də ali təhsilə olan maraqdan

az deyil. Buna nail olmaq üçün isə peşə təhsili müəssisələri ilə orta məktəblər,

valideynlər və şagirdlər arasında münasibətlər yeni prinsiplər əsasında

formalaşdırılmalıdır. Burada birtərəfliliyə yol vermək olmaz. Biz

gözləməməliyik ki, valideynlər, məktəb rəhbərləri gəlib bizim işimizlə,

müəssisələrimizdə öyrədilən peşələrlə maraqlansınlar. Biz özümüz

məktəblərdə daha çox olmalı, müntəzəm surətdə pedaqoji şura və valideyn

iclaslarında iştirak etməli, təbliğat və təşviqat işlərini gücləndirməliyik. Eyni

I6S


zamanda ümumi problemlərin həlli ilə əlaqədar birgə pedaqoji şuraların

keçirilməsi təcrübəsinin tətbiqi də ümumi işimizə xeyli fayda verə bilər.

Hesabat məruzəsində qeyd edildiyi kimi, bu gün üçün ən vacib

problemlərdən biri texniki peşə təhsili ilə bağlı müasir dərsliklərin

yaradılmamasıdır. Olanların isə məzmunu son 30-35 ildə bir dəfə də olsun

yeniləşdirilməmiş, onların üzərində lazımi təkmilləşdirmə işləri

aparılmamışdır. Buna görə də yeni kurriku- lumların yaranmasına ciddi ehtiyac

vardır.

Eyni zamanda yeni peşə və ixtisas klassifikatoruna bir sıra müasir

ixtisaslar salınsa da, onlara aid əyani vəsait və avadanlıqlar, demək olar ki,

yoxdur. Bu vəziyyət kadr hazırlığına çəkilən zəhməti nəticəsiz qoyur.


Bizim üçün arzuolunmaz sayılsa da, hələlik reallıq bundan ibarətdir ki,

peşə təhsili müəssisələrinə müraciət edənlərin əksəriyyəti orta məktəbdə zəif

oxuyan şagirdlərdir və onlar əsasən peşə almaq məqsədi ilə bizim müəssisələrə

gəlirlər. Eyni zamanda peşə liseylərində orta təhsil almaq imkanları da vardır.

Buna görə də valideynlər peşə liseylərinə övladlarına asan yolla attestat

almaq obyekti kimi baxırdılar. Lakin bu müəssisələrdə ötən il buraxılış

imtahanlarının mərkəzləşdirilmiş qaydada təşkili müəllim və şagird heyətinin

məsuliyyətini daha da artırdı, tədris prosesinə münasibət xeyli dəyişdi, ən əsası

isə peşə liseyində çox zəhmət çəkmədən attestat almaq fikri tamamilə dağıldı.

Ona görə də imtahanların mərkəzləşdirilmiş qaydada keçirilməsi, hesab edirəm

ki, davam etdirilməlidir və bütün ölkədə tətbiq olunmalıdır.

Bizim üçün problem olan daha bir məsələ haqqında fikrimi bildirmək

istəyirəm. Belə ki, peşə təhsili sistemində mühəndis- pedaqoji işçilərdən əsas

aparıcı qüvvə istehsalat təlimi ustalarıdır və bu gün onların yetişdirilməsi ilə

bağlı demək olar ki, heç bir təhsil müəssisəsi yoxdur. Fəaliyyət göstərən

istehsalat təlimi ustaları isə ixtisaslarını artırmadan, yeni texnologiyaları

mənimsəmədən tədrislə məşğul olurlar. Düşünürəm ki, peşə təhsili sahəsində

çalışanların ixtisasının artırılması sahəsində dünyada mövcud olan model və

mexanizmlərdən istifadə edilməsinin vaxtı gəlib çatmışdır.

İ6<?


İcazənizlə bir məsələyə də toxunmaq istərdim. Vaxtı ilə texniki peşə

müəssisələri icbari təhsilin verilməsində çox böyük kömək edirdi. Lakin indi

mövcud olan 107 peşə təhsili müəssisəsindən 60-da yalnız peşə təhsili verilir.

Odur ki, təklif edirəm peşə məktəblərində də şagirdlərin orta təhsil alması üçün

müvafiq şərait yaradılsın.

Mən sosial partnyorla, işəgötürən təşkilatlarla əlaqələrin qurulması

istiqamətində atılacaq addımlar barədə də fikrimi bildirmək istəyirəm. Əvvəlki

mərkəzləşdirilmiş planlaşdırma dövründə müəssisələr tərəfindən kadr hazırlığı

üçün sifarişlərin verilməsində problemlər yaranmırdı. Lakin müasir dövr artıq

ayrı yanaşmanı tələb edir. Çox təəssüflər olsun ki, bir sıra həmkarlarımız köhnə

sistem üzərində öz fəaliyyətlərini qurmağı davam etdirirlər. Hesab edirəm ki,

işəgötürən təşkilatlarla əlaqələr yeni prinsiplər əsasında formalaşmalıdır.

Unutmamalıyıq ki, bizim əsas məhsulumuz ixtisaslı kadrlardır, biz əmək

bazarının tələblərinə uyğun olaraq kadrlar hazırlamalıyıq. Düzdür, reallıq

ondan ibarətdir ki, köhnəlmiş maddi-texniki baza, mühəndis-pedaqoji heyətin

səviyyəsinin aşağı olması, işəgötürən təşkilatlarla əlaqələrin zəifliyi və yaxud

formal olması əmək bazarının tam tələblərinə uyğun olaraq ixtisaslı kadrların

hazırlanmasını çətinləşdirir, lakin dövlət proqramı çərçivəsində həyata

keçirilən tədbirlər bizə ümid verir ki, qısa müddət ərzində bu problemləri həll

etmək mümkün olacaqdır. Bununla yanaşı, qeyd etməliyəm ki, Dövlət

Proqramı çərçivəsində əsaslı təmir edilən 7 məktəb arasında rəhbərlik etdiyim

Bakı 12 nömrəli Peşə Liseyi də vardır və təmirdən sonra ümid edirik ki,

müəssisəmizlə işəgötürən təşkilatlar arasında əlaqələr daha da inkişaf

edəcəkdir.

Bununla yanaşı, onu da qeyd etməliyəm ki, bu yaxınlarda Qəbələdə

açılmış müasir tipli Turizm və Otelçilik üzrə Peşə Tədris Mərkəzinin

yaradılması peşə təhsili tariximizdə mühüm bir hadisədir. Belə ki, mərkəzin

fəaliyyət dairəsinin mövcud peşə təhsili müəssisələrinin fəaliyyətindən daha

geniş olması, qısamüddətli kursların təşkil edilməsi, əmək bazarının

öyrənilməsi ilə məşğul olması, xidmət sahəsi üzrə metodik işlərin aparılması

üçün imkanların yaradılması və tədris prosesinin daha çevik formada təşkil

edilməsi peşə təhsili sisteminin yeni bir inkişaf mərhələsinə

m


qədəm qoyduğunu göstərir. Hesab edirəm ki, belə mərkəzlərin digər

regionlarda da yaradılması məqsədəmüvafiq olardı.

Bundan əlavə, gələn il İsmayıllıda Turizm və Otelçilik üzrə Kompleksin

tikilib istifadəyə verilməsi də peşə təhsili üçün əlamətdar olacaqdır. Belə ki, ilk

dəfə olaraq bir peşə təhsili kompleksi müasir tədris binası, yataqxana,

emalatxana, laboratoriya, idman meydançası ilə yanaşı, həm də otellə təmin

ediləcəkdir. Peşə təhsili müəssisəsi özü sərbəst olaraq əlavə maliyyə vəsaiti

əldə edə və bununla da davamlı inkişafı təmin edə biləcəkdir.

Qeyd etməliyəm ki, Dövlət Proqramı çərçivəsində həyata keçirilən

tədbirlərin uğurlu olması üçün müvafiq dövlət və qeyri- dövlət qurumlarının da

bu prosesdə fəal iştirak etməsi vacibdir.

Çıxışımın sonunda, son illər respublikada aparılan uğurlu sosial-iqtisadi

siyasətin banisi, həmçinin, peşə təhsilinə göstərdiyi diqqət və qayğıya görə

bütün peşə təhsili işçiləri adından hörmətli Prezidentimiz cənab İlham Əliyevə

öz minnətdarlığımızı və qarşıdan gələn prezident seçkilərində ona olan

etimadımızı bildirmək istərdim.

/7/


AZƏRBAYCAN UŞAQ HÜQUQLARI

ASSOSİASİYASININ SƏDRİ

NABİL SEYİDOVUN ÇIXIŞI

— Hörmətli xanımlar və

cənablar!

Əziz müəllimlər və təhsil

işçiləri!

Böyük məmnuniyyət hissi

ilə qeyd etmək istəyirəm ki,

Azərbaycan Respublikası müstə-

qillik qazandığı gündən etibarən

onlarca mühüm beynəlxalq kon-

vensiya və sazişlərə qoşulmuş-

dur. Bu beynəlxalq sənədlər

arasında ilk imzalanan və ratifi-

kasiya edilən konvensiyalardan

biri də BMT-nin Uşaq Hüquqları

Konvensiyası olmuşdur. Uşaq

Hüquqları Konvensiyasına qoşulduğu vaxtdan Azərbaycan Res-

publikası uşaq hüquqlarının müdafiəsi və təbliği istiqamətində

mühüm addımlar atmış və üzərinə düşən öhdəlikləri əzmlə yerinə

yetirməkdə davam edir.

Buna bir sübut kimi, son 5 il ərzində Azərbaycan Respublikasının

Parlamenti tərəfindən qəbul edilmiş və Azərbaycan Respublikasının Prezidenti

tərəfindən imzalanmış onlarca sərəncamları, qanunları və dövlət proqramlarını

sadalamaq kifayətdir. Bunların arasında 2006-cı ilin mart ayında ölkə başçısı

tərəfindən imzalanmış “Azərbaycan Respublikasında dövlət uşaq

müəssisələrindən uşaqların ailələrə verilməsi (de-institutlaşdırma) və

alternativ qayğı Dövlət Proqramı (2006-2015-ci illər)” xüsusi ilə qeyd

edilməlidir. Onillik dövrü əhatə edən proqramın həyata keçirilməsi nəticəsində

17 minə yaxın uşağın bioloji ailələrinə qaytarılması, alternativ ailələrə

verilməsi, onların qısa və ya uzunmüddətli qayğı ilə əhatə edilməsi və icmalar

səviyyəsində müxtəlif sosial xidmətlərə cəlb olunması nəzərdə tutulur.

m


Eyni zamanda proqram vasitəsilə gələcəkdə çətinliklərlə üzləşmiş

ailələrdən internat müəssisələrinə üz tutmuş uşaqların bu müəssisələrə

düşməməsi üçün mexanizmlərin hazırlanması da xüsusi əhəmiyyət kəsb edir.

Lakin proqramın səmərəli icrası üçün uşaq müdafiəsi sisteminin

qurulmasına və səmərəli fəaliyyət göstərməsinə ehtiyac var. Azərbaycan

Respublikasının öhdəlik götürdüyü minilliyin inkişaf məqsədlərinə nail olmaq

üçün effektiv Uşaq müdafiəsi sistemi fəaliyyət göstərməlidir.

Uşaq Müdafiəsi Sistemi nədir? 2007-ci ildə BMT-nin Baş katibi

“Uşaqlara qarşı zorakılığın öyrənilməsi”nə həsr edilmiş araşdırmanın

nəticələrinə dair hesabatında qeyd etmişdir ki, uşaqlara qarşı baş verən neqativ

amillərin aradan qaldırılması, onların müdafiəsini təmin etmək və hüquqlarını

qorumaq məqsədilə hər bir ölkə Milli uşaq müdafiəsi sisteminə malik

olmalıdır.

Milli uşaq müdafiəsi sistemi uşaqların yoxsulluqdan qurtulması və

təhsilə cəlb edilməsi, onların uşaq müəssisələrindən ailələrə qaytarılması, erkən

nikaha cəlb edilməsi və əməyinin istismarının qarşısının alınmasını, uşaqların

zorakılıqdan qorunmasını və ümumiyyətlə, uşaqların inkişafına və keyfiyyətli

təhsil almalarına təsir edən neqativ amillərdən müdafiəsini təmin etməlidir.

BMT-nin Uşaq Hüquqları Konvensiyası ilə təmin edilən hüquqlar

sırasında “Hər bir uşağın ailə mühitində yaşaması” və “Uşağın müxtəlif zərərli

amillərdən müdafiəsi” məsələləri öz əksini tapıb. Qeyd etmək istəyirəm ki,

uşaqların müdafiəyə olan hüququ, demək olar ki, istisnasız bütün dünya

ölkələrində pozulur. Həmin ölkələrin əksəriyyəti Uşaq müdafiəsi sisteminin

yaradılmasında yeganə çıxış yolu tapıb.

Sual verilə bilər ki. Azərbaycanda Uşaq müdafiəsi sisteminin

yaradılmasına ehtiyac varmı? Qeyd edim ki, UMS-in yaradılması

Azərbaycanın öz üzərinə götürdüyü öhdəliklərdən biridir. Digər tərəfdən, gəlin

birlikdə uşaqlarla bağlı statistik rəqəmlərə nəzər salaq. Hazırda 17000-dən artıq

uşaq dövlət uşaq müəssisələrində təhsil və tərbiyə alır, 4000-ə yaxın uşaq hər il

daxili işlər orqanları tərəfindən müxtəlif səbəblərə görə (əsasən də dərslərdən

yayındıqları və müxtəlif hüquq pozuntuları törətdiklərinə görə)

173


polis qeydiyyatına alınır, müxtəlif qurumların hesablamalarına görə, 2000-dən

artıq uşaq küçədə işləyir və ya yaşıyır, ölkədə 49000-ə yaxın əlilliyi olan uşaq

vardır ki, bunların inklüziv təhsilə cəlb edilməsi Azərbaycanın üzərinə

götürdüyü öhdəliklərdən biridir.

Uşaqlara qarşı fiziki, emosional və mənəvi zorakılıq halları bütün dünya

ölkələrində olduğu kimi, Azərbaycanda da mövcuddur. Bu cür hallar uşaqların

inkişafına və təhsilinə xeyli mənfi təsir göstərir.

100-dən artıq uşaq cinayət əməlləri və hüquq pozuntuları törətdiklərinə

görə müxtəlif tipli uşaq tərbiyə müəssisələrində təhsil alır.

Burada sadalanmış kateqoriyalardan olan uşaqların müdafiəsi, onların

təhsilə cəlb edilməsi və ölkəmizə vətəndaş kimi yetişdirilməsi üçün Uşaq

müdafiəsi sisteminə ehtiyacımız böyükdür.

Azərbaycanda prosesi həyata keçirəcək mexanizm olmasa da, bu

mexanizmin mövcud qurumlar üzərində qurulması daha əlverişli olar.

Məsələn, hələ sovet dövründə yaradılmış yetkinlik yaşına çatmayanlarla iş və

hüquqlarının müdafiəsi üzrə komissiyaların, himayəçilik və qəyyumluq orqanı

və psixo-pedaqoji-tibbi komissiyaların fəaliyyətini təkmilləşdirmək

mümkündür. Uşaqlarla pərakəndə şəkildə fəaliyyət göstərən qurumlar

bir-birini təkrarlayaraq uşaq problemlərinin həllində pərakəndəlik yaradır,

problemin həllinə birtərəfli yanaşır və lazımsız bürokratik əngəllər yaradır.

Təkmil müdafiə sistemi olmadığından dövlət tərəfindən təsis edilmiş

proqramlar, milli fəaliyyət planlarının icrası ləngiyir, ya həyata keçirilmir, ya

da onların icrasının səmərəliliyi zəifləyir.

Dövlət Proqramının icrası, habelə yuxarıda sadalanmış müxtəlif səpgili

uşaq problemlərinin həlli məqsədi ilə hər bir rayonda və şəhərdə mövcud

qurumların birləşdirilməsi vasitəsilə Uşaq müdafiəsi departamentinin

yaradılmasına böyük ehtiyac var.

Məsələn, Böyük Britaniya, Kanada, Avstraliya, ABŞ və Qazaxıstanda

uşaqların müdafiəsinin təşkili işi Təhsil Nazirliyinin fəaliyyətinin mühüm bir

hissəsidir. Bunun bir neçə obyektiv səbəbi vardır:

1. Təhsil Nazirliyinin tabeliyində olan 60-a yaxın internat

174


məktəbi və uşaq evlərində tərbiyə alan 17000-dən artıq uşağın normal ailə

həyatına qayıtması, onların adi orta məktəblərdə keyfiyyətli təhsilə cəlb

edilməsi, ailəyə qovuşduqdan sonra onların müdafiəsinin təmin edilməsi

mühüm məsələlərdən yalnız bəziləridir.

2. Təhsil Nazirliyinin tabeliyində olan 4500-ə yaxın məktəbdə və

həmçinin bağçalarda uşaq müdafiəsi məsələləri üzrə müəllim ştat vahidinin

yaradılması vasitəsilə məktəblərə və bağçalara cəlb edilmiş uşaqların

müdafiəsində məhz profilaktikaya, yəni önlənmə tədbirlərinə diqqətin

yetirilməsinə və erkən vaxtlardan lazımi müdaxilənin edilməsinə yardımçı

olacaqdır. Burada ayrıca qeyd etmək lazımdır ki, məktəblərdə artıq fəaliyyət

göstərən psixoloqlar ştatı da yeni yaradılması nəzərdə tutulan uşaq müdafiəsi

üzrə müəllimə böyük dəstək və yardım etmək imkanına malik olacaq.

3. Təhsil Nazirliyi ölkədə yaşayan bütün uşaqları onların həyatlarının

uzun dövrü ərzində müşayiət edir. Yəni hər bir bağçada və ya orta məktəbdə,

habelə internat məktəbləri və uşaq evlərində olan uşaq birbaşa Təhsil

Nazirliyinin himayəsindədir.

4. Təhsil Nazirliyi bu uşaqların valideynləri ilə daha sıx və

uzunmüddətli əlaqələrə və münasibətlərə malikdir. Bu mənada uşaq və

valideyn münasibətlərinin müsbət istiqamətdə cərəyan etməsi və müəyyən

ediləcək hər hansı problemlərin aradan qaldırılması uşaqların ailələrdən

ayrılmasının, habelə ailədə zorakılıq və s. qorunmasının önlənməsini təmin

edəcəkdir.

5. Uşaqlara qarşı baş verən neqativ və zərərli halların böyük əksəriyyəti

latent, yəni gizli qalır. Məhz məktəb müəllimləri və psixoloqlar, habelə

məktəblərdə fəaliyyət göstərən VMA-lar və valideyn himayə şuraları

tərəfindən bu cür halların erkən müəyyən edilməsi və müraciətlərin aidiyyəti

dövlət qurumlarına göndərilməsi uşaqların müdafiəsi sistemində ən mühüm

amillərdən biri kimi çıxış edəcəkdir.

175


SUMQAYIT ŞƏHƏR TƏHSİL ŞÖBƏSİNİN

MÜDİRİ VİDADİ BAĞIROVUN ÇIXIŞI

— Hörmətli qonaqlar, hör-

mətli qurultay iştirakçıları!

Təmsil etdiyim Sumqayıt

şəhərinin çoxminli təhsil işçiləri

adından sizi salamlayır, qurulta-

yın işinə uğurlar arzulayıram.

Hörmətli nazirimizin dərin

məzmunlu məruzəsində göstəril-

diyi kimi, təhsilin inkişafı ilə

bağlı Prezidentimiz cənab İlham

Əliyevin rəhbərliyi ilə həyata ke-

çirilən Dövlət proqramları nəti-

cəsində, xüsusilə də tədris-maddi

bazanın möhkəmləndirilməsi və məktəb tikintiləri ilə bağlı bizim

şəhərimizdə də xeyli işlər görülmüşdür. Təkcə bu dərs ilinə biri

müasir internat kompleksi olmaqla 2 yeni məktəb binası, 4

məktəb üçün 1700 şagird yerlik korpuslar tikilmiş, 2 məktəb və

1 uşaq bağçası əsaslı təmir edilmiş, yeni avadanlıqlar, dərsliklər,

bədii ədəbiyyat, kimya, fizika və biologiyadan çoxsaylı disklər

alınmışdır. Təhsilimizin hamisi Heydər Əliyev Fondunun prezi-

denti, YUNESKO və İSESKO-nun xoşməramlı səfiri Mehriban

xanım Əliyeva tərəfindən hər bir 1-ci sinif şagirdinə məktəbli lə-

vazimatları ilə dolu çanta, həmçinin xeyli sayda fənlər üzrə

plakatlar təmənnasız olaraq verilmişdir.

Bütün bunlar müstəqil Azərbaycanımızın iqtisadi qüdrətini, möhtəşəm

yüksəlişini göstərməklə, təhsilin məzmununun yaxşılaşdırılmasına,

şagirdlərimizin daha keyfiyyətli bilik almalarına xidmət edir.


Təhsil Nazirliyi tərəfindən həyata keçirilən çoxsaylı layihələrin hamısı

barədə, şübhəsiz ki, danışmaq mümkün deyil. Lakin onlardan biri barədə

burada danışılsa da, mən də fikrimi sizinlə bölüşmək istəyirəm. Bu, son 3 ildə

getdikcə əhatə dairəsi genişlənən XI sinif şagirdlərinin buraxılış imtahanlarının

mərkəzləş

m


dirilmiş qaydada Təhsil Nazirliyi tərəfindən keçirilməsidir. Artıq şəhərimizdə

iki dəfə keçirilmiş belə imtahanlar özünü doğruldur. Doğrudur, bu iki il ərzində

350 nəfərə yaxın şagird attestat ala bilməmişdir. Əvəzində isə keyfiyyət

yüksəlmişdir. Son iki ilin, yəni 2007 və 2008-ci ilin müqayisəsindən görünür

ki, atılan addım artıq öz müsbət nəticəsini verməkdədir. Belə ki, bu il

məzunlarımızın sayı keçən ilə nisbətən 3,4 % azaldığı halda, ali məktəblərə

qəbul 3,2 % artmışdır. Mənfi xarakterizə olunan 200- ə qədər bal toplayanların

sayı 7,7 % azalmış, keyfiyyət göstəricisi olan 300-500 bal toplayanların sayı

3,3%, 500-700 bal toplayanların sayı isə 2,9 % artmışdır. Odur ki, XI siniflərdə

buraxılış imtahanlarının mərkəzləşdirilmiş şəkildə keçirilməsi bütün

ümumtəhsil məktəblərində tətbiq edilərsə, aparılan hazırlıq işləri daha da

təkmilləşərsə, valideynlərimiz və təhsil ictimaiyyətimiz nə qədər səfərbər

olarsa, bu, ümumi işimizə çox fayda vermiş olar.

Daha bir vacib məsələyə diqqətinizi yönəltmək istəyirəm. Əlbəttə,

maddi-texniki baza da, nəfis çap olunmuş dərsliklər də, yeni texnologiyaların

tətbiqi də çox sevindiricidir. Lakin bütün bunlar yalnız öz vəzifəsinin

öhdəsindən layiqincə gələn müəllim olduqda müsbət təsirini göstərir, təlimin

keyfiyyətinin yüksəlməsinə səbəb olur. Başqa sözlə desək, təlim-tərbiyə

prosesində bu gün də müəllim amili çox həlledicidir.

Ötən dərs ilində Təhsil Nazirliyinin tövsiyəsinə əsasən qabaqcıl,

həmçinin elmi cəhətdən zəif müəllimləri aşkar etmək və onlarla metodiki işi

canlandırmaq məqsədilə 8 ixtisas və sinif müəllimlərinin monitorinqi

keçirilmişdir. 78% müəllimlərimizi əhatə edən bu monitorinqin nəticələri çox

da sevindirici olmamışdır. Müəllimlərin monitorinqi zamanı göstəricilərin çox

da yüksək olmamasının səbəblərindən biri də müəllimlərin işə qəbulu zamanı

düzgün seçimin aparılmaması ilə bağlıdır. Belə ki, şəhərimizdə son beş ildə işə

qəbul edilən müəllimlərin nəticələri əvvəldən işləyən müəllimlərin orta

göstəricisindən 4,2% aşağıdır. Hesab edirik ki, müəllimlərin işə qəbulu ilə

bağlı bu günlərdə hazırlanmış Təhsil Nazirliyinin yeni təlimatı həmin

narahatçılığın qarşısının alınmasında, həmçinin işləyən müəllimlərin dərs

yükünün artmasında çox mühüm rol oynayacaqdır. Çünki təhsilimizin

səviyyəsinin yüksəlməsinə mane olan səbəblərdən, demək olar ki, birincisi

İ77


müəllimlərimizin hazırlığıdır. Bunu uzun illər şəhərimizdə aparılan 4-cü

sinifdən başlayaraq bütün sinifləri əhatə etməklə hər il 2000 nəzarətçinin cəlb

edildiyi, 30 minə yaxın məktəblini əhatə edən şagirdlərin monitorinqinin

nəticələrinin, müəllimlər arasında keçirilən monitorinqin nəticələrinin və

TQDK nəticələrinin müqayisəli təhlili də göstərir. Bu baxımdan ali məktəblərə

qəbul imtahanları zamanı bütün abituriyentlərin imtahan verdikləri riyaziyyat

və ana dili fənlərinə nəzər salsaq görərik ki, riyaziyyat və ana dili

müəllimlərinin biliyi hansı səviyyədədirsə, abituriyentlərin biliyi də ona

uyğundur.


Bu gün çox böyük inkişaf yolunda olan müstəqil Azərbaycanımız

dünyanın qabaqcıl ölkələrinə uğurla inteqrasiya etməkdə, beynəlxalq aləmdə

özünün nüfuzunu artırmaqdadır. Bu uğurları qoruyub saxlamaq, onu daha da

inkişaf etdirmək üçün isə istedadlı insanlara böyük ehtiyac duyulur.

Ötən qurultaydan keçən dövrdə istedadlı gənclərlə aparılan işlərdə xeyli

irəliləyişlər olmuşdur. Xüsusi dövlət proqramı qəbul edilmişdir. Həm yüksək

səviyyədə, həm də yerlərdə bu sahəyə diqqət və qayğı artmışdır. Şəhərimizdə

də hər il xüsusi nailiyyət göstərərək ali məktəbə qəbul zamanı 600-dən çox bal

toplayanlar rəhbərlik tərəfindən qəbul olunur, hədiyyələr verilir, tələbə adına

layiq görülənlərin hər birinə açıqcalar göndərilir, onların şərəfinə yüksək

səviyyəli konsert təşkil olunur. Hətta bu il ən yüksək 700 bal toplayan

məzunumuz Elvin Dadaşova Prezidentimiz tərəfindən 2 otaqlı mənzil hədiyyə

edilmişdir.

Əvvəlki illərdən fərqli olaraq istedadlı məzunlarımızın özəl ali

məktəblərə maraqları artmışdır. Bir nümunə göstərmək istəyirəm. Keçən il

şəhərimizin 600-dən çox bal toplayanlarından yalnız 4 nəfəri özəl ali məktəbi

— Qafqaz Universitetini seçmişdisə, bu il onların sayı 5 dəfədən çox artaraq

21-ə çatmışdır. Ödənişli olan belə universitetlərin seçilməsi həm də ailələrin

maddi vəziyyətlərinin getdikcə yaxşılaşmasıdır ki, bu da müstəqil

Azərbaycanımızın memarı, ümummilli liderimiz Heydər Əliyev tərəfindən

ölkəmiz üçün müəyyənləşdirilmiş yeganə və düzgün yolun bu gün

Prezidentimiz İlham Əliyev tərəfindən ardıcıl olaraq uğurla davam

etdirilməsinin nəticəsidir.

?7S



Daha bir vacib məsələni diqqətinizə çatdırmaq istəyirəm. Bu,

şagirdlərimizin asudə vaxtının, xüsusilə müəyyən müddət unudulmuş yay

tətilinin təşkili ilə bağlıdır. Vaxtilə yay düşərgələri üçün nəzərdə tutulmuş

binalarda məcburi köçkünlərin məskunlaşması, yay tətili günlərində digər

yerlərə getmək imkanı olmayanlarla işin təşkilində ciddi çətinliklər yaradır. Bu

baxımdan şəhər rəhbərliyinin təşəbbüsü və yaxından köməyi ilə artıq 6 ildir ki,

şəhərimizdə yay tətili günlərində hər bir ümumtəhsil məktəbində təşkil edilən

və ümumilikdə 2200-dən çox şagirdi əhatə edən “Yay düşərgəsi” modelinin

öyrənilməsi və müvafiq qurumlarda rəsmiləşdirilməsi işimizi asanlaşdırar,

çətinliklərimizi də aradan qaldırar.


Bugünkü Azərbaycan müəllimlərinin XIII qurultayı əlamətdar bir

vaxtda, ölkəmizin həyatında mühüm hadisə olan prezident seçkiləri ərəfəsində

keçirilir və 15 oktyabrda seçicilər öz seçimini edəcəklər.

Səsverməyə gedən hər kəs bir an da olsa belə, ötən seçkilərdən keçən

dövr ərzində nələr olduğunu gözləri önünə gətirir. Bəs onda nə görür? Ən əvvəl

görür ki. Prezidentimiz özünün də dediyi kimi, hər bir Azərbaycan

vətəndaşının Prezidenti olub. Alimin də, ziyalının da, adi zəhmət adamının da,

zəngin iş adamının da, şəraitsiz çadırdan müasir evlərə köçürdüyü hər bir

qaçqının-köçgünün də. Görür ki. Prezidentimiz nəyi deyibsə, onu da edib.

Görür ki, ölkədə heç zaman olmayan sabitlik, inkişaf, tərəqqi var, Azərbaycan

dünya dövlətləri içində sayılan, seçilən, çox böyük hörmət və nüfuz sahibi

olub. Onda o seçici böyük inam və iftixar hissi ilə öz səsini bu işləri həyata

keçirən cənab İlham Əliyevə verəcək. Tam əminliklə deyirəm ki, o seçici

mənəm, sizsiniz, təhsil işçiləridir, ümumilikdə Azərbaycan seçicilərinin mütləq

əksəriyyətidir.


Mən də ötən dövr ərzində görülən işləri qənaətbəxş hesab edirəm.

İnanıram ki, ölkəmizin həyatında çox mühüm hadisə olan bugünkü qurultay

təhsilimizin inkişafında, qarşımızda duran vəzifələrin həyata keçirilməsində

çox böyük rol oynayacaq. Bu yolda hamınıza uğurlar arzulayıram. Diqqətinizə görə sağ olun.

m


BAKI ŞƏHƏR 332 NÖMRƏLİ KÖRPƏLƏR EVİ-

UŞAQ BAĞÇASININ MÜDİRİ

LALƏ QƏMBƏROVANIN ÇIXIŞI


yəndələri!

Sizi Azərbaycan müəllimlə-

rinin qurultayı münasibəti ilə sə-

mimi-qəlbdən təbrik edir, çətin və

şərəfli işinizdə yeni-yeni uğurlar

arzulayıram.

Təhsil pillələri arasında

özünəməxsus yeri olan, uşaqların

erkən inkişafında, sağlamlığında

və təhsilində müstəsna əhəmiy-

yət daşıyan məktəbəqədər təhsil

sahəsində görülmüş işlər, prob-

lemlər və onların həlli yolları

hörmətli nazirimizin hesabat məruzəsində geniş əksini tapmışdır.

Hesab edirəm ki, məruzədə qarşımıza qoyulan vəzifələr növbəti il-

lərdə fəaliyyətimizin əsas istiqamətlərini təşkil edəcəkdir.

Xoşbəxtəm ki, dövlət başçısının sərəncamına əsasən Bakı şəhərində inşa

olunmuş yeni uşaq bağçalarından birinə rəhbərlik edirəm. Buradakı təlim

şəraiti bizim və valideynlərin ürəyincə olmuşdur. Valideynlər böyük həvəslə öz

övladlarını bağçaya gətirirlər. Əlbəttə, inanırıq ki, yaxın gələcəkdə ölkəmizin

bütün bağçalarında belə bir şərait yaradılacaq.

Bunlarla yanaşı, məktəbəqədər təhsil sahəsində bizi narahat edən bəzi

məsələləri diqqətinizə çatdırmaq istərdim. Hamıya məlumdur ki, təlim və

didaktik materiallar, düşündürücü oyuncaqlar, uşaq mebeli erkən yaş

dövrünün, uşaqların inkişafında xüsusi əhəmiyyət daşıyır. Lakin

müəssisələrimizdə onlar varmı? Birmənalı deyə bilərik ki, yoxdur, olanlar da

müasir tələblərə cavab vermir. Bəs çıxış yolu nədədir? Fikrimizcə, ölkəmizdə

məktəbəqədər təhsil sahəsi üçün milli və intellektual oyuncaqlar, didaktik

materiallar, əyani vəsaitlər, müasir standartlara uyğun uşaq mebeli istehsal

edən müəssisənin yaradılmasına ciddi ehtiyac var.

ISO


Bizi narahat edən bir məsələ də metodik vəsaitlərin az olmasıdır.

Müəllimlər üçün belə vəsaitlər işlənir, indi dərsliklərlə yanaşı, hər bir fənn üzrə

metodik vəsait də hazırlanır, niyə məktəbəqədər təhsil sahəsində belə vəsaitlər

az olsun? Düşünürəm ki. Təhsil Problemləri İnstitutu, həmin sahədə çalışan

alim və mütəxəssislər bu istiqamətdə ciddi fəaliyyətə başlamalıdırlar.

Bu ildən ümumtəhsil məktəblərinin I siniflərində yeni kurrikulumun

tətbiqinə başlanmışdır. Bizim bağçalardan gedən uşaqlar artıq tamamilə yeni

məzmunla tədrisə başlamışlar. Yaxşı olardı ki, məzmun islahatları uşaq

bağçalarından başlansın. İnanırıq ki. Təhsil Sektorunun İnkişafı Layihəsi

çərçivəsində nəzərdə tutulan islahatlar bu təhsil pilləsi üçün yeni kurrikulumun

hazırlanmasına və yaxın gələcəkdə tətbiqinə təkan verəcəkdir.


Məlumdur ki, uşaqların tərbiyəsi və təlimi prosesində onların fərdi

psixoloji xüsusiyyətlərinin nəzərə alınması vacibdir. Bununla əlaqədar,

məktəblərdə olduğu kimi, uşaq bağçalarında da psixoloji xidmətin təşkili

işimizə müsbət təsir edərdi.

Eyni zamanda ölkə Prezidenti tərəfindən təsdiq olunmuş “Azərbaycan

Respublikasında məktəbəqədər təhsilin yeniləşdiril- məsi üzrə Dövlət

Proqramı (2007-2010-cu illər)“nda məktəbəqədər təhsilin əhalinin bütün

təbəqələri üçün əlçatan olması istiqamətində tədbirlərin görülməsi öz əksini

tapmışdır.

Hörmətli nazirimizin məruzəsində də bununla əlaqədar vəzifələr

müəyyənləşdirildi. Lakin biz buna necə nail olmalıyıq? Necə etməliyik ki,

valideynlər öz vaxtlarına və imkanlarına uyğun uşaqlarını uşaq bağçalarına

gətirsinlər. Fikrimcə, çıxış yolu müxtəlif formalı və müddətli məktəbəqədər

təhsil xidmətlərinin təşkilidir. Beynəlxalq təcrübəni öyrənərək belə xidmətlərin

bizim uşaq bağçalarında da tətbiqi vacibdir.


Erkən yaş dövründə uşaqların inkişafı müxtəlif dövlət və özəl

qurumların səylərinin əlaqələndirilməsini, vahid dövlət siyasəti ətrafında

birləşdirilməsini tələb edir. Bununla əlaqədar Təhsil Nazirliyi ilə yanaşı, digər

qurumların da birgə səyləri, ümumilikdə məktəbəqədər təhsil sahəsinin

inkişafına gətirib çıxarır.


Bu gün təhsilimizə hamilik edən, problemlərimizin həllinə həssaslıqla

yanaşan nəcib qəlbli bir xanım - Heydər Əliyev Fondunun prezidenti,

YUNESKO və İSESKO-nun xoşməramlı səfiri, millət vəkili Mehriban

Əliyeva haqqında danışmamaq olmaz. Mən bu yüksək tribunada diqqət və

qayğıya görə, məktəbəqədər təhsil işçilərinin adından Fondun prezidenti

Mehriban xanım Əliyevaya dərin təşəkkürümü bildirirəm.

Hörmətli qurultay nümayəndələri, qarşıdan prezident seçkiləri gəlir. Biz

bu seçkilərdə səs verəcəyimiz namizədi artıq müəyyən etmişik. Bu namizəd

ulu öndər Heydər Əliyevin siyasətini əzmlə davam etdirən, təhsilimizin

inkişafına böyük diqqət və qayğı göstərən cənab İlham Əliyevdir. Bütün

həmkarlarımı ona səs verməyə çağırıram. Diqqətinizə görə minnətdaram.


HEYDƏR ƏLİYEV ADINA LİSEYİN DİREKTORU

FİKRƏT XƏLİLOVUN ÇIXIŞI


yəndələri, hörmətli qonaqlar!

Mənə verilmiş imkandan

istifadə edərək Azərbaycan müəl-

limlərinin XIII qurultayının ke-

çirilməsi və eyni zamanda yeni

dərs ilinin başlanması münasibə-

ti ilə hamınızı təbrik edir və işlə-

rinizdə uğurlar arzulayıram.

Hörmətli nazirimiz Misir

Mərdanovun hesabat məruzəsini

mən də çox diqqətlə dinlədim.

Məruzədə Azərbaycan təhsilinin son beş ildə keçdiyi inkişaf yolu,

qazanılmış uğurlar, habelə problemlər və gələcək vəzifələr ətraflı

işıqlandırıldı.

Bir məktəb direktoru kimi, məruzədə qaldırılan bəzi məsələlərə

münasibət bildirmək istəyirəm. Məlumdur ki, qabaqcıl dövlətlərdəki

məktəblərin inkişafının bir mənbəyi də bunlarda adambaşına maliyyələşdirmə

sisteminin tətbiqidir. Maliyyələşdirmənin çərçivəyə salınması, ciddi inzibati

məhdudiyyətlərin qoyulması məktəb rəhbərlərinin fəaliyyətinə mənfi təsir

göstərir, məktəbin ehtiyaclarının ödənilməsində maneəyə çevrilir. Ona görə də

hesab edirəm ki, pilot rayonlarında aparılan sınaqları tezliklə yekunlaşdıraraq,

adambaşına maliyyələşmənin bütün ölkədə tətbiqi üçün zəruri tədbirlərin

görülməsinin vaxtı artıq gəlib çatmışdır.

Təhsil sahəsində aparılan islahatlar nəticəsində ümumi təhsilin

məzmununun yeniləşdirilməsi, nəticəyə əsaslanan dövlət standartlarının

yaranması, zəruri biliklərlə yanaşı, şagirdlərə həyati bacarıqların aşılanmasını

təmin edən təhsil modelinin formalaşması, müasir tələblərə cavab verən dərslik

komplektlərinin hazırlanması bizi çox sevindirir. Yeni məzmunun, müasir tipli

kurrikulumların meydana çıxması, güman edirəm ki, məsələnin bir tərəfidir.

Buna uyğun olaraq ilkin müəllim hazırlığının, müəllimlərin ixtisasartırmasının

məzmunu da dəyişilməli, bunlar bir-birini tamamlamalıdır.

JS3


Məruzədə qeyd olunduğu kimi, orta məktəbi bitirən şəxsin bir və ya bir

neçə xarici dilə yiyələnməsi üçün yeni təlim mexanizmlərinin, strategiyaların

tətbiq olunacağı da hamımızın ürə- yincədir və buna nail olmaq üçün, yəqin ki,

müəllim hazırlığının yenidən qurulması istiqamətində təsirli tədbirlər

görüləcəkdir.


Cənab nazirin qurultaya hesabat məruzəsində məktəbdaxili

qiymətləndirmənin mühüm bir tərkib hissəsi olan buraxılış imtahanlarının

mərkəzləşmiş qaydada aparılmasının üstünlükləri şərh olundu.

Mən 35 ildir ki, pedaqoji fəaliyyətdəyəm, bunun 17 ilini məktəb

direktoru işləmişəm. Əvvəllər keçirilən buraxılış imtahanlarında güzəştlərə yol

verilməsi, şagirdlərə yazılan qiymətlərin subyektiv xarakter daşıması göz

qabağında idi. Lakin ədalət naminə deyək ki, imtahanların mərkəzləşdirilmiş

qaydada keçirilməsi həm müəllimlərin, həm məktəb rəhbərlərinin, eyni

zamanda valideynlərin məsuliyyətini bir daha artırdı. Əgər şagird imtahanda

“2” qiymət alırsa, bunun səbəbi imtahan formasının dəyişdirilməsi deyil,

ilboyu həmin şagirdə zəif nəzarətin nəticəsidir. Artıq valideynlər başa düşürlər

ki, əgər övladı oxumursa, yaxud dərsə zəif davam edirsə, o, attestat almaya da

bilər. Bu mənada mən bir məktəb direktoru kimi buraxılış imtahanlarının

mərkəzləşdirilmiş qaydada keçirilməsini təhsilimizdə keyfiyyətin artırılmasına

yönəldilmiş çox düzgün addım hesab edirəm.


Hesabat məruzəsində çox haqlı olaraq qeyd olundu ki, təlim

keyfiyyətinə təsir edən vacib amillərdən biri də məktəbə kimin rəhbərlik

etməsidir. Şübhəsiz, məktəblərə səriştəli, müasir idarəetmə texnologiyalarına

yiyələnmiş, cəmiyyətdə nüfuz qazanmış şəxslər rəhbərlik etməlidirlər. Lakin

bu keyfiyyətlərə malik olmayan direktorlara da təsadüf edilir. Əgər məktəbin

məzunları tələbə adını qazana bilmirsə, cəmiyyətdə gərəkli fəaliyyətlə məşğul

olmurlarsa, belə məktəbin direktoru hansı mənəvi haqla bu vəzifəni tuta bilər?

Bu mənada direktorların seçilməsinin yeni mexanizminin hazırlanması

günün tələbidir. Gələcək direktorların mükəmməl hazırlığının təmin edilməsi,

idarəetmə bacarıqlarına yiyələnmələri

IS4


üçün treninq və kurslardan keçərək müəyyən sertifikatlar almasını, eyni

zamanda direktor təyin edilməzdən əvvəl onun elmi-pedaqoji və təşkilatçılıq

qabiliyyətini yoxlamaq üçün test sorğusundan keçirilməsini də zəruri hesab

edirəm.

Məktəb rəhbərinin fəaliyyətini yaxşılaşdırmaq məqsədi ilə ayrı-ayrı

zonalar üzrə direktorların təcrübə mübadiləsi aparmasını təmin etməkdən ötrü

direktorlar şurasının yaradılması da məqsədəuyğun olardı. Eyni zamanda

məruzədə göstərildiyi kimi, ali məktəblərin pedaqoji fakültələrində təhsilin

idarəolunması sahəsində kadr hazırlığına başlamağın da vaxtı çatmışdır.

Ötən il Təhsil Nazirliyinin göndərişi ilə bir qrup təhsil işçiləri ilə

birlikdə Kanadada kurrikulum islahatı ilə bağlı ezamiyyətdə olduq.

Məktəblərin təcrübəsilə tanış olarkən məlum oldu ki, məktəbin

idarəolunmasında valideyn komitələrinin və ictimai birliklərin çox böyük rolu

var. Bizim məktəblərimizdə isə, təəssüf ki, valideyn komitələrinin işini hələ də

lazımi səviyyədə qura bilməmişik. İnkişaf etmiş ölkələrin bu sahədəki

təcrübəsindən istifadə etmək faydalı olardı.


İndi isə ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin adını şərəflə daşıyan

liseyimizin fəaliyyəti haqqında məlumat vermək istərdim.

Lisey 2004-cü ildən fəaliyyətə başlamışdır. Azərbaycan Respublikası

Nazirlər Kabinetinin 19 oktyabr 2005-ci il tarixli qərarı ilə liseyə milli

liderimiz Heydər Əliyevin adı verilmişdir. Liseyin müəllimlərindən 6 nəfəri

elmlər namizədi, 4 nəfəri respublikanın əməkdar müəllimidir.

İlk buraxılışımız 2006-cı ildə olmuşdur. Son üç ildə liseyi 225 şagird

bitirmiş, onlardan 187 nəfəri ali məktəblərə qəbul olmuş, məzunların 41 nəfəri

600-dən çox bal toplamış və 3 nəfəri Prezident təqaüdünə layiq görülmüşdür.

2007-ci ildə liseyin məzunu Emil Abbasov qəbul imtahanlarında 700 bal

toplamışdır və o hazırda dövlət hesabına Cənubi Koreyada təhsil alır. Son 3

ildə 20 şagirdimiz respublika fənn olimpiadalarında, 3 şagirdimiz isə

beynəlxalq olimpiadalarda mükafat alanlar sırasında olmuşdur.

Respublika Prezidentinin 17 aprel 2006-cı il tarixli Sərəncamı ilə təsdiq

edilmiş “Xüsusi istedada malik uşaqların (gənclə

tS5


rin) yaradıcılıq potensialının inkişafı üzrə Dövlət Proqramı (2006- 2010-cu

illər)”nın icrası ilə əlaqədar 2008-ci ilin mayında Təhsil Nazirliyi tərəfindən

Bakı şəhərində keçirilmiş seçim turunda 5 şagirdimiz ən yüksək nəticə

göstərərək xüsusi istedada malik şagirdlər sırasına daxil edilmişdir.

Qürur hissi ilə onu da qeyd edirəm ki, liseyimiz ölkə Prezidentinin

müvafiq sərəncamı ilə keçirilən “Ən yaxşı ümumtəhsil məktəbi”

müsabiqəsində uğurlu nəticə qazanmışdır. Biz fəxr edirik ki, müsabiqənin 50

qalibi sırasında Heydər Əliyev adına lisey də vardır.

Biz, təhsil işçiləri Azərbaycan təhsilində qazanılan bütün uğurlara və

eyni zamanda təhsilə dövlət qayğısını daim diqqət mərkəzində saxladığına

görə ölkə Prezidenti möhtərəm İlham Əliyevə minnətdar olmalıyıq.


Qarşıdan çox böyük siyasi kampaniya olan prezident seçkiləri gəlir.

Mən fürsətdən istifadə edib bu yüksək tribunadan bütün pedaqoji işçiləri,

ziyalıları Azərbaycan dövlətçiliyinin qorunması və gənc nəslin xoşbəxt

gələcəyi naminə prezident seçkilərində cənab İlham Əliyevin siyasətini

dəstəkləməyə və ona səs verməyə çağırıram.

IS6


ŞƏMKİR RAYONU ZƏYƏM CIRDAXAN KƏND

1 NÖMRƏLİ ORTA MƏKTƏBİN MÜƏLLİMİ RUSLAN İBRAHİMOVUN ÇIXIŞI


rakçıları!

Belə bir tarixi tədbirdə işti-

rakımdan böyük fəxr duyaraq

gənc müəllimlər adından sizi

salamlayır və təhsilimizin inki-

şafı sahəsində hamınıza uğurlar

arzulayıram.

Ucqar kənd məktəblərinin

pedaqoji kadrlarla təminatının

nə qədər vacib bir məsələ olduğu-

nu sübut etməyə ehtiyac yoxdur.

Həqiqətən də, bir neçə il bundan

əvvəl çox böyük problemə çevrilmiş bu məsələ hökumət tərəfindən

2004-cü ildə qəbul edilmiş proqram sayəsində artıq öz həllini

tapmaqdadır. Mən 2007-ci ildə Bakı Dövlət Universitetinin tarix

fakültəsini bitirmişəm. Özüm Ağstafa rayonundanam. Müəllim

kimi fəaliyyətə başlayarkən asan yol dalınca getmədim. Bakı şə-

hərini və ya rayon mərkəzlərini seçmədim. Hələ məktəbdə oxuyar-

kən müəllim qıtlığını hiss edirdim. Ayrı-ayrı fənlər üzrə müəllim

olmadığından bir müəllim bir neçə fəndən dərs deyirdi.

Tərəddüd etmədən Dövlət Proqramı çərçivəsində güzəştli şərtlərlə

Şəmkir rayon mərkəzindən 30 km aralı olan Zəyəm Cır- daxan kəndində

pedaqoji fəaliyyətə başladım. Həmin kənddə tarix müəllimi olmadığından bu

fənn digər qeyri-ixtisas fənn müəllimləri tərəfindən tədris edilirdi. Burada

mənə işləmək üçün hər cür şərait yaradıldı, hazırda digər müəllimlərdən ikiqat

artıq əməkhaqqı alıram.

Hörmətli nazirimizin məruzədə söylədiyi təkliflər mənim və digər gənc

müəllimlərin ürəyindən xəbər verir. Doğrudan da, ucqar yaşayış

məntəqələrindəki məktəblərə göndərilən gənc mütəxəssislərin hərbi xidmətdən

azad olunması, Dövlət Proqramına əsasən verilən güzəştlərin daimi

saxlanması, pul kompensasiyala-

fS7


rının təsirli dərəcədə artırılması ehtiyac olan kənd məktəblərinə müəllim

axınına səbəb olardı.


Proqramda güzəştli şərtlərlə işləyənlər üçün torpaq sahəsinin ayrılması

da nəzərdə tutulmuşdur, mənə də bu yaxınlarda bu imkan yaradılacaq. Lakin

bizim kənd məktəbində qalıb fəaliyyətimizi davam etdirməmiz üçün ayrılmış

torpaq sahəsində məskunlaşmağımız vacibdir. Bunun üçün ucqar kənd

məktəblərini seçmiş gənc müəllimlərə güzəştli kreditlərin ayrılması

məsələsinin həlli də ümumi işimizə kömək edərdi.

Bununla bağlı bir məsələni də vurğulamaq istəyirəm. 2004-cü ildə

hökümət tərəfindən İnkişaf Proqramı təsdiq edildikdən sonra mənim hazırda

fəaliyyət göstərdiyim Şəmkir rayonu Zəyəm Cırda- xan kənd orta məktəbinə

son 3 ildə 9 nəfərə yaxın müəllim həmin proqrama uyğun təyinatla gəlib və

hazırda fəaliyyət göstərir. İllərlə tələbə qəbulu olmayan bu məktəbdən bu il 7

nəfər ali və orta ixtisas məktəblərinə qəbul olunmuşdur. 3 nəfər başqa

rayondan olan müəllim burada ailə quraraq fəaliyyətlərini davam etdirir. Bəlkə

mənim taleyim də belə qurula bilər. Bax, budur Dövlət Proqramının

əhəmiyyəti.


Məlum olduğu kimi, hələ də respublikamızın ucqar kənd məktəblərində

müəllimlərə ciddi ehtiyac vardır. Bu gün həmin məktəblərdə təhsil alan

şagirdlərin gözləri yoldadır. Onların bizim kimi məzunlara çox ehtiyacı var və

bizim kimi kadrlar onlar üçün çox gərəklidir. İnsan o vaxt xoşbəxt olur ki, o,

kiməsə gərəkli olsun. Ən böyük xoşbəxtlik isə Vətənə layiqincə xidmət

etməkdir. Bax biz bu xoşbəxtliyi həm bizim kimi gənc müəllimləri gözləyən,

çağıran şagirdlərə, həm də özümüzə nəsib etməliyik. Xalqımızın bununla bağlı

gözəl maarifçilik ənənələri var. Vaxtilə görkəmli şəxsiyyət Cəlil

Məmmədquluzadə xalqın maariflənməsi, onun övladlarının təhsil alması,

Azərbaycan övladının irəli getməsi üçün 10 il öz arzusu ilə kənd məktəbində

müəllimlik etmişdir. Bunun üçün çıxışımın əvvəlində qeyd etdiyim kimi,

hazırda xüsusi dövlət qayğısı, həvəsləndirici tədbirlər də vardır. Ona görə də bu

gün bu yüksək tribunadan bütün gənc müəllimləri. Vətənini sevən hər bir şəxsi

bu istiqamətdə vətənpərvərlik borcunu verməyə çağırıram.


Hesabat məruzəsində öz əksini tapmış bir vacib məsələyə də

münasibətimi bildirmək istərdim. İşlədiyim məktəbdə, eləcə də bir çox

müstəqil ibtidai və əsas məktəblərdə bəzi fənlər üzrə dərs saatları stavkadan

aşağı olduğu üçün müəllimlər həmin məktəblərdə işləməkdən imtina edirlər.

Bu problemin aradan qaldırılması üçün həmin dərs yükünün bir stavka

hesabı ilə maliyyələşdirilməsi faydalı olardı. Başqa bir çıxış yolunu isə

qoşaixtisaslı müəllimlərin hazırlanmasında görürəm. Müəllim hazırlığı ilə

məşğul olan ali məktəblərimizdə yaxın ixtisaslar üzrə kadr hazırlığı kənd

məktəblərində təhsilin keyfiyyətinə müsbət təsirini göstərərdi.


Artıq bir ildir ki, mən müəllim kimi fəaliyyət göstərirəm və bu müddət

ərzində gənc mütəxəssis kimi təcrübəmdən irəli gələn bəzi fikirləri sizinlə

bölüşmək istərdim. Belə ki, müəllimliyin nə demək olduğunu, onun əsl

mahiyyətini, incəliklərini burada müəllim işlədiyim dövrdə öyrəndim. Halbuki

ali məktəbdə təhsil aldığım dövrdə bu məsələlərə o qədər də diqqət yetirilmirdi.

Ona görə də hesab edirəm ki, müəllim hazırlığı həyata keçirən təhsil

müəssisələrində bu işə daha ciddi yanaşılmalıdır. Başqa sözlə, müəllimliklə

bağlı əsl vərdişlərin aşılanması üçün illik və yaxud 6 aylıq pedaqoji təcrübənin

bilavasitə məktəblərdə, daha yaxşı olardı ki, respublikanın ciddi ehtiyac olan

məktəblərində keçirilməsi məqsədəmüvafiq olardı. Bu, məktəbdə həm tədrisin

keyfiyyətinə öz müsbət təsirini göstərər, həm də tələbələr arzu edərsə,

gələcəkdə onların həmin məktəblərdə fəaliyyət göstərmələrinə zəmin yaradar.

Bu nöqteyi-nəzərdən bir fikri də diqqətinizə çatdırmaq istərdim. Əmək

fəaliyyətinə yeni başlayan gənc mütəxəssislərin müəllimlik vərdişlərinə daha

yaxşı yiyələnmələri üçün müəllimlərin peşəkarlıq səviyyəsini artıran

tədbirlərə, öyrədici treninqlərə cəlb olunması respublika səviyyəsində

yeniliklərin əldə edilməsində xeyli fayda verərdi.

Təhsilin sürətli inkişafı, əldə etdiyimiz nailiyyətlər göstərir ki,

dövlətimizin başçısı bu sahəyə xüsusi diqqət yetirir. Əlbəttə, hər birimiz bu

inkişafın davamlı olmasını istərdik. Bu səbəbdən də qarşıdakı prezident

seçkilərində cənab İlham Əliyevə səs verməliyik. Biz, gənc müəllimlər artıq öz

seçimimizi etmişik.

/S9


ZAQATALA ŞƏHƏR HUMANİTAR FƏNLƏR

GİMNAZİYASININ ALİ KATEQORİYALI

RİYAZİYYAT-İNFORMATİKA MÜƏLLİMİ,

AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ

QABAQCIL TƏHSİL İŞÇİSİ, “ƏN YAXŞI

MÜƏLLİM” MÜSABİQƏSİNİN QALİBİ BAHAR İSMAYILOV ANIN ÇIXIŞI


rakçıları!

Hər bir qurultay ölkəmizin

pedaqoji, ictimai həyatında mü-

hüm hadisədir. Respublikamızın

müstəqillik dövründə çağırılmış

bu qurultay da istisna deyil. İlk

növbədə, mənə, rayondan olan

müəllimə qurultayda çıxış etmək

üçün söz verdiyinizə görə təşək-

kür edirəm.

Bildiyimiz kimi, ölkə Prezi-

dentinin sərəncamı ilə təsdiq

olunmuş “Ümumtəhsil məktəblərinin informasiya və kommuni-

kasiya texnologiyaları ilə təminatı Proqramı (2005-2007-ci illər)”

artıq başa çatmışdır. Hörmətli nazirimizin çıxışında bu Proqram

çərçivəsində ölkədə görülmüş işlər haqqında ətraflı məlumat ve-

rildi. Mən isə təmsil etdiyim rayonda bu sahədə görülən işlər və

bu məsələlərlə bağlı fikirlərimi və təkliflərimi bildirmək istərdim.

Ötən bir neçə il ərzində Zaqatala rayonunun əsas və orta məktəblərinin

hamısı kompüter (təxminən 500 ədəd) və digər avadanlıqlarla təmin

olunmuşdur. Proqram çərçivəsində hazırlanmış Azərbaycan tarixi, fizika,

kimya və biologiya fənləri üzrə elektron dərs vəsaitləri məktəblərə

paylanmışdır.

Məktəblərə İKT avadanlıqlarının və elektron dərs vəsaitlərinin verilməsi

məsələnin bir tərəfidir. Daha önəmli olanı isə müəllimlərin bu avadanlıqlardan

və vəsaitlərdən savadlı istifadə edə bilməsidir. Cari ilin aprel ayının 22-dən

rayon icra hakimiyyətinin və Sülh korpusunun (ABŞ) dəstəyi ilə rayonumuzun

məktəblərin

m


dən seçilən 45 nəfər müxtəlif fənn müəlliminə “Hər məktəbə bir İKT

mütəxəssisi!” devizi ilə kompüter kursları keçirildi. Bu kursların məntiqi

davamı olaraq iyul-avqust aylarında hər birində 10 nəfər olmaqla iki qrup

müəllim üçün “Intel - gələcək üçün təhsil” kursları keçirildi. Bu isti yay

günlərində müəllimlərimiz və Bakıdan gələn təlimçilər təsəvvür edilməyəcək

dərəcədə fədakarlıqla işlədilər, riyaziyyat, coğrafiya, ədəbiyyat, ingilis dili,

fizika, kimya, biologiya və s. fənlər üzrə təqdimatlar hazırlandı. Sertifikat

almış 18 nəfərdən 9-u gələcək təlimlər üçün məşqçi kimi seçildi.

Rayonumuzda elə kənd məktəbləri var ki, müəllimlərinin təxminən 70%-i

İKT-dən minimal istifadə bacarıqlarına yiyələnmişdir.

Yaxşı mütəxəssislərin qıtlığı, intensiv şəkildə kursların təşkilinin

vacibliyi hiss olunur. Azərbaycan Müəllimlər İnstitutunun yerlərdə filialları

var. Nazirlik səviyyəsində bu filiallarda müəllimlər üçün intensiv kurslar təşkil

olunsa, müəyyən müddətə müəllimlərimizin hamısı İKT ilə işləmə

bacarıqlarına yiyələnə bilər.

DATA informasiya mərkəzinin yaradılması bizi çox sevindirir.

Müəllimlər hər bir şagirddə informasiya əldə etmə, ötürmə qabiliyyəti,

informasiya mədəniyyətinə yiyələnmə vərdişi yaratmağa çalışmalıdır.

Müəllimlərimiz şagirdləri, valideynləri ustalıqla başa salmalıdırlar ki,

İnternetdən ancaq əyləncə vasitəsi kimi istifadə etmək olmaz. İnternet

istifadəçilərin intellektual səviyyəsinin inkişafına xidmət etməlidir.

Hörmətli Misir müəllim, fürsətdən istifadə edərək Sizi əmin etmək

istəyirəm ki, əgər bizə dəstək olarsa, Zaqatala pilot rayonu kimi seçilərsə,

inşallah, 2008-2009-cu dərs ilinin sonunda Zaqa- talada kompüter

texnologiyalarından istifadə edə bilməyən bir müəllim belə qalmayacaq!

Pedaqoji ali məktəblərdə tədris olunan informatika fənni tədris

prosesində İKT-dən istifadə fənni kimi tədris olunsa və ona ayrılan saatların

miqdarı artırılsa, ali təhsil almış mütəxəssislərin yenidən İKT bacarıqlarına

yiyələnmələrinə ehtiyac qalmaz.

Müəllimlərin işə qəbulu zamanı onların kompüterlə işləmə bacarığı

vacib şərtlərdən, meyarlardan biri kimi nəzərə alınsa, yaxşı olar.

Yaxşı olardı ki, vaxtaşırı İKT-dən istifadənin rayonlar üzrə monitorinqi

keçirilsin.


Bir neçə kəlmə də informatika fənni haqqında. İnformatikanın ayrıca

fənn olaraq artıq 1-ci sinifdən tədris olunması Təhsil Nazirliyinin bu işə nə

qədər önəm verdiyini göstərir. Milli Kur- rikulum əsasında hazırlanmış 1-ci

siniflər üçün “İnformatika” dərsliyi, “Müəllim üçün vəsait” və “İş dəftəri”ndən

ibarət dərslik komplekti isə həm məzmunu, həm də çox nəfis tərtibatı ilə seçilir.

“Bakı” nəşriyyatı tərəfindən hazırlanmış 1-ci siniflər üçün İnfo-ko diskinin

sınaq versiyası rayonumuzda və məktəbimizdə istifadə olunur. Təkcə

informatika fənni ilə məhdudlaşmayan, 1-ci sinifdə tədris olunan bütün fənlərlə

inteqrasiyanı nəzərdə tutan bu disk çox böyük marağa səbəb olmuşdur. Bu cür

elektron vəsaitlərin məktəblərə verilməsi bizim fəaliyyətimiz üçün geniş

imkanlar açır.

Son 3 il ərzində 1-ci sinifdən 9-cu sinfədək bütün siniflər üçün

“İnformatika” dərsliyinin hazırlanıb şagirdlərin istifadəsinə verilməsi də xüsusi

qeyd olunmalıdır.

Hörmətli Misir müəllim, fürsətdən istifadə edib həm informatika

müəllimlərinin, həm şagirdlərin, həm də valideynlərin bir istəyini diqqətinizə

çatdırmaq istərdim. Bu ildən 1-ci sinifdən informatikanın əsas fənn kimi tədris

planında olması çox sevindirici haldır. Yaxşı olardı ki, yuxarı siniflərdə də,

yəni V-IX siniflərdə informatika əsas fənn kimi tədris planına salınsın. Yaxşı

başa düşürük ki, tədris planlarında dəyişiklik edilməsi, oraya yeni fənn daxil

edilməsi, hər hansı fənnin saatlarının artırılması asan məsələ deyil, çünki bu

zaman başqa bir fənnin saatları azaldılmalıdır. Amma yaşadığımız dövr artıq

bunu tələb edir, dünya ilə ayaqlaşmaq bunu tələb edir. Ölkə rəhbərliyi

səviyyəsində IKT sahəsinin prioritet hesab olunduğu, ölkəmizin iqtisadi

imkanlarının günbəgün artdığı, məktəblərimizin informasiya və

kommunikasiya texnologiyaları ilə təmin olunduğu, müvafiq dərsliklərin

olduğu, müəyyən qədər kadrların hazırlandığı bir zamanda informatikanın

bütün siniflərdə əsas fənn kimi tədris planına salınmasının vacibliyi hiss

olunur. Yeri gəlmişkən, bir fikrimi də bildirmək istərdim. Məktəblərdə

informatika fənninə olan münasibəti dəyişmək üçün buraxılış imtahan

suallarından bir neçəsinin bu fəndən olması daha yaxşı olardı.

Hörmətli Misir müəllim, hazırda respublikamızda təhsil


sisteminin informasiyalaşdırılması prosesinin getdiyi bir zamanda bir məsələ

də gündəmə gəlir. Bu gün rayon təhsil şöbələrində informasiya və

kommunikasiya texnologiyalarına cavabdeh olan və müavin səlahiyyətli

mütəxəssisin olması zərurəti duyulur. Eyni zamanda xüsusi məktəblərdə,

liseylərdə İKT üzrə direktor müavininin olması da bu istiqamətdə görülən

işlərin keyfiyyətinə və sürətinə böyük təsir göstərə bilər.

Fürsətdən istifadə edərək, “Ən yaxşı müəllim” müsabiqəsinin qalibləri

sırasında olan müəllim yoldaşlarım adından əməyimizin belə yüksək

qiymətləndirilməsinə görə cənab Prezidentə dərin təşəkkürlərimizi və

minnətdarlığımızı bildiririk. Bu qələbə bizə qürur gətirməklə yanaşı,

məsuliyyətimizi də dəfələrlə artırır və bundan sonra işlərimizi daha da yaxşı

qurmağa həvəsləndirir! Yeri gəlmişkən, 100 ən yaxşı müəllimdən 10 nəfərinin

informatika müəllimi olması faktının özü ümidlərimizi daha da artırır. Bu işləri,

inşallah, uğurla görəcəyimizə inanırıq, çünki müəllimlərimizin qüvvəsinə

inanırıq, rəhbərliyimizə inanırıq, çünki biz Azərbaycan adlı məmləkətin

övladlarıyıq, çünki biz ümummilli liderimizin tövsiyələrinə daim əməl etmək

üçün var qüvvəmizlə çalışırıq.

Qarşıdan prezident seçkiləri gəlir. Mən bitərəfəm. Heç vaxt heç bir

partiyanın üzvü olmamışam. Ömrünü xalqına həsr etmiş görkəmli dövlət

xadimi, dünya şöhrətli siyasətçi, fenomenal şəxsiyyət, mahir diplomat, elmi

düşüncənin müxtəlif sahələrinə aid orijinal ideyalar müəllifi ulu öndərimizin

layiqli davamçısının yeritdiyi siyasəti dəstəkləyənlər təkcə müxtəlif

partiyaların üzvləri deyil, minlərlə ədalətli bitərəflər ordusudur. Seçkilərin

şəffaf olacağına və vətəndaşlarımızın layiqli namizədə səs verəcəyinə hamımız

inanırıq.

Neftimiz əbədi və tükənməz sərvət deyildir. XX əsrin məşhur ziyalısı

Əlibəy Hüseynzadənin təbirincə desək, türk dünyada üçüncü dəfə öz ağılı və

biliyi ilə parlamalıdır. Birinci dəfə Turan dövründə qılıncı ilə, ikinci dəfə İslam

dövründə etiqadı ilə parladığı kimi. Olduğumuz yerdən, tutduğumuz mövqedən

asılı olmayaraq, bu günü görmək üçün hər bir müəllim əlindən gələni etməyə

çalışmalıdır. Ulu Tanrı hamımıza yardımçı olsun! Diqqətinizə görə çox sağ olun!

193


LƏNKƏRAN ŞƏHƏR 4 NÖMRƏLİ HUMANİTAR

TƏMAYÜLLÜ MƏKTƏB-LİSEYİN DİREKTORU

YEGANƏ ƏSGƏROVANIN ÇIXIŞI — Hörmətli qurultay işti-

rakçıları!

Sizi Lənkəran rayonunun

pedaqoji ictimaiyyəti adından sa-

lamlayır, şərəfli işinizdə uğurlar

arzulayıram.

Hörmətli nazirimizin hesa-

bat məruzəsində son 5 ildə Azər-

baycan təhsilinin keçdiyi inkişaf

yolları, habelə problemlər və qar-

şıda duran vəzifələr ətraflı şəkil-

də işıqlandırıldı.

Hörmətli qurultay iştirakçıları, mən 18 ildir ki, Lənkəran şəhər 4

nömrəli humanitar təmayüllü məktəb-liseyə rəhbərlik edirəm. Ötən illərlə

müqayisə etdikdə təhsil sahəsində əldə edilmiş uğurlar bu gün daha da aydın

görünür. Ulu öndərimiz Heydər Əliyevin dövlət müstəqilliyinin hələ ilk

illərindən təhsilimizin inkişafı ilə bağlı irəli sürdüyü konseptual ideyalar, onun

bilavasitə təşəbbüsü ilə başlanan təhsil islahatları öz bəhrəsini verməkdədir. 5 il

bundan əvvəl bizə desəydilər ki, az müddət keçəcək, Azərbaycanda 1300 yeni

məktəb binası tikiləcək, məktəblərin hamısı müasir kompüterlərlə təmin

olunacaq, onların əksəriyyəti ən yeni avadanlıqlarla təchiz ediləcək, bütün

bunlar hamıya xəyal kimi görünərdi. Lakin xəyallar artıq həqiqətə çevrilmişdir

və təhsilimizin davamlı inkişafı bu günümüzün reallığıdır. Bu inkişaf isə

birmənalı şəkildə demək istəyirəm ki, ölkə Prezidenti möhtərəm İlham

Əliyevin təhsilimizə müntəzəm diqqət və qayğısının nəticəsində mümkün

olmuşdur.

Son 5 ili əhatə edən hesabat dövrü bizim məktəbimiz üçün də əlamətdar

sayıla bilər. Bu müddət ərzində məktəbi bitirən 526 nəfər məzundan 183 nəfəri

ali məktəblərə qəbul olmuş, 600-dən çox bal toplayanların sayı 2005-ci ildən

etibarən ilbəil artmışdır. Ötənilki məzunlarımızdan bir nəfəri Prezident

təqaüdünə layiq

194


görülmüşdür. 10 nəfər məzunumuz hazırda xarici ölkələrin ali məktəblərində

təhsil alır.

Məktəbimiz Təhsil Nazirliyi, Gənclər və İdman Nazirliyi, Müasir

Tədrisə və Təlimə Yardım Mərkəzi, YUNİSEF tərəfindən həyata keçirilən

layihələrin, ABŞ Təhsil Şurasının təşkil etdiyi FLEX müsabiqəsinin fəal

iştirakçısı, 2000-ci ildən YUNESKOnun “Assosiativ Məktəblər Proyekti”nin

üzvüdür. Müəllimlərimiz Ukrayna, Rusiya və Litvada təcrübə mübadilələrində

olmuşlar. Eyni zamanda məktəbdə şagird parlamenti, Valideyn-Müəllim

Assosiasiyası fəaliyyət göstərir. Bizim üçün çox əlamətdardır ki, məktəbimizin

V-XI siniflərində hər 29 şagirdə 1 kompüter nisbəti təmin edilmişdir. Bunun

nəticəsidir ki, fizika, kimya, biologiya, xarici dil dərslərində, ibtidai siniflərdə

elektron təlim materiallarından səmərəli istifadə edə bilirik.

Hörmətli həmkarlar, indi isə hörmətli nazirimizin hesabat məruzəsində

qaldırılan məsələlərlə əlaqədar bəzi təkliflərimi bildirmək istəyirəm. Heç

şübhəsiz, bu dərs ilindən etibarən birinci siniflərdən başlayaraq yeni

kurrikulumlarla tədrisə keçilməsi Azərbaycanın ümumi təhsil sistemində

əlamətdar bir hadisədir. Bununla belə, hesab edirəm ki, dərs ili yekunlaşana

qədər hər bir fənn üzrə müəyyənləşdirilmiş dövlət standartlarının səviyyəsi,

yeni dərslik və dərs vəsaitlərinin məzmun baxımından keyfiyyəti barədə

müəllimlərin rəy və təkliflərinin öyrənilməsi və bunların əsasında müvafiq

təkliflərin hazırlanması məqsədəuyğun olardı. Eyni zamanda ibtidai təhsil

pilləsinin sonunda şagirdlərin bilik səviyyəsinin monitorinqinin keçirilməsi

üzrə çevik mexanizmlərin hazırlanıb tətbiq olunması da ümumi işə böyük

fayda verərdi.

Əziz həmkarlar, hörmətli nazirimizin məruzəsində toxunulan summativ

qiymətləndirilmə formasını eksperiment qaydasında məktəbimizin lisey

siniflərində tətbiq etməyə çalışırıq və bunun müsbət nəticələrini görürük.

Həqiqətən də, cari qiymətləndirmə praktikasından uzaqlaşmağın vaxtı gəlib

çatmışdır. Lakin biz özümüz də hiss edirik ki, summativ qiymətləndirmə ilə

bağlı tətbiq etdiyimiz mexanizm təkmil deyildir, bilavasitə şəxsi

mülahizələrimizə əsaslanır. Ona görə də yaxın vaxtlarda nazirlik səviyyəsində

hərtərəfli düşünülmüş summativ qiymətləndirmə modelinin hazırlanmasına

böyük ümidlər bəsləyirik.

/95


Yeri gəlmişkən, həm də təklif edirəm ki, məktəb rəhbərlərinin, müəllim

və şagirdlərin, valideynlərin məsuliyyətinin artırılmasında, məktəbin

nüfuzunun və təlim keyfiyyətinin yüksəldilməsində müstəsna əhəmiyyətini

nəzərə alaraq, növbəti dərs ilindən ölkə üzrə əsas və orta təhsil üzrə buraxılış

imtahanlarının nəticələri texniki vasitələrlə yoxlanılmaqla mərkəzləşdirilmiş

qaydada aparılsın.

Hörmətli qurultay iştirakçıları, hesabat məruzəsinə istinad edərək onu

da demək istəyirəm ki, pedaqoji kollektivlərin peşəkar səviyyəli, səriştəli

müəllimlərlə komplektləşdirilməsi hər bir direktorun arzusudur. Öz işinə bağlı

olan, təhsilimizin təəssübünü çəkən direktorları digər problemlərlə yanaşı, iki

məsələ daim düşündürür. Məktəbə yeni gələn gənc mütəxəssislərin peşə

ustalığının təkmilləşdirilməsi və müəllim sənətinə təsadüfən düşən, kollektiv

üzvləri, şagirdlər, valideynlər arasında nüfuz qazana bilməyən üzdəniraq

müəllimlərin məktəbdən uzaqlaşdırılması.

Əlbəttə, gənc mütəxəssislərin məktəbdə təcrübəli müəllimlərə təhkim

edilməsi müəyyən fayda verir, belə praktika həmişə olmuşdur. Lakin

düşünürəm ki, gənc mütəxəssislərin həmin müddət bitənə qədər ixtisasartırma

kurslarına göndərilməməsi təcrübəsindən əl çəkmək lazımdır. Həm də belə

müəllimlər üçün kurslar ayrıca təşkil edilməli, proqramlar fərqli tərtib

olunmalıdır.

İkinci məsələyə gəlincə isə müəllim fəaliyyətinin gələcəkdə

lisenziyalaşdırılması ilə bağlı məruzədə qaldırılan məsələ şəxsən mənim

ürəyimcə oldu. Belə bir iş forması nə qədər tez tətbiq olunarsa, müəllimlik

peşəsinə uyğun olmayanların məktəblərdən uzaqlaşdırılması prosesi daha da

tez reallaşar.

Hörmətli həmkarlar, qısa bir çıxışda, əlbəttə, əksər problemləri əhatə

etmək mümkün deyildir.

Yekun olaraq ölkəmiz üçün taleyüklü bir məsələyə toxunmaqla çıxışımı

bitirmək istəyirəm. Bu, oktyabrın 15-də keçiriləcək prezident seçkiləri ilə

bağlıdır. Hesab edirəm ki, qədirbilən Azərbaycan vətəndaşları bu seçkilərdə ən

layiqli namizəd olan İlham Əliyevə səs verməklə birmənalı şəkildə ulu öndər

Heydər Əliyev kursuna, ölkəmizin dinamik inkişafına, sülh və əmin- amanlığa,

təhsilimizin işıqlı sabahına səs vermiş olacaqlar. Diqqətinizə görə təşəkkür edirəm!

/</6


GƏNCƏ ŞƏHƏR 22 NÖMRƏLİ ORTA MƏKTƏBİN

MÜƏLLİMİ, “ƏN YAXŞI MÜƏLLİM”

MÜSABİQƏSİNİN QALİBİ AFAQ ƏLİYEVANIN ÇIXIŞI

— Mən də həmkarlarımın

fikrinə qoşularaq xüsusi qeyd

etmək istəyirəm ki, Azərbaycan

müəllimlərinin XIII qurultayı

ölkəmizin təhsil həyatında çox

böyük hadisədir. Şübhə etmirəm

ki, Azərbaycan müəllimləri bu

qurultaydan, onun qəbul etdiyi

qərarlardan çox şey gözləyirlər.

Bu qərarlar, əlbəttə ki, təhsilin

inkişafına müsbət təsir göstərə-

cəkdir.

Hörmətli nazirimizin məruzəsində 5 il ərzində görülən işlər və

problemlər, gələcək perspektivlər ətraflı şəkildə işıqlandırıldı. Qeyd olundu ki,

yeni kurrikulumlarla tədrisə bu dərs ilindən etibarən I siniflərdən başlanmış və

ümumi təhsil sistemində yeni mərhələnin təməli qoyulmuşdur. Nəticəyönümlü,

şagirdyönümlü təlim prosesinin qurulmasını, inkişafetdirici təlim və pedaqoji

texnologiyaların tətbiqini zəruri amillər kimi nəzərə alaraq, təlim

məqsədlərinin kompleks şəklində həyata keçirilməsi üçün müəllim və şagird

fəaliyyətinin tənzimlənməsi vacib şərtdir. Ona görə də bu il I siniflərdə tədrisə

başlayan müəllimlərin üzərinə böyük məsuliyyət düşür. İbtidai pillə təlimin ən

çox diqqət və gərgin əmək tələb edən hissəsidir. Bir ibtidai sinif müəllimi

olaraq demək istərdim ki, təlimin ilk pilləsi üçün hazırlanmış standartlar böyük

dəqiqliklə işlənmişdir. Standartda nəzərdə tutulmuş tələblərin məktəblilər

tərəfindən yerinə yetirilməsi onların zəruri bilik, bacarıq və vərdişlərə

yiyələnmələrinə, ətraf aləmə uyğunlaşmalarına, əmək fəaliyyətinə, özü-

nüqiymətləndirmə və özünənəzarət qabiliyyətinin formalaşmasına nail ola,

nəticə etibarilə təlimin sonrakı mərhələsinə hazırlaşa bilərlər. Bu prosesdə

əqli-idraki hazırlıqla yanaşı, kommunikativ, mənəvi, əmək, estetik və fiziki

hazırlıq da təmin edilir.

f97


Əvvəlki təhsil sistemində təlim göstəriciləri üçün belə bir paradiqma

mövcud idi: “Bilik gücdür” və əvvəlki təlim standartlarına görə şagirdlər bilik

bazasına malik olmalı idilər. Amma şagirdlərə külli miqdarda verilən biliklərin

böyük bir qismi həyatda heç vaxt onlara lazım olmur. Yeni standartların istinad

olduğu paradiqma isə belədir: “Bilik idrakdır”. Yeni standart göstəricilərinə

görə, şagirdlərin yalnız hafizəsi deyil, daha çox yaradıcı təxəyyülü və

düşünmək qabiliyyəti inkişaf etdirilməlidir. Plutar- xın belə bir sözü var:

“Düşüncə boş qab deyil ki, onu nə iləsə doldurasan. O, bir məşəldir, onu

alışdırmaq lazımdır”. Düzdür, real nəticələrə istiqamətlənmiş problemli

tapşırıqlar ibtidai sinif şagirdlərində həyati bacarıqlar formalaşdıran təfəkkürün

inkişafına birbaşa təsir edir. Lakin bu, hələ kifayət deyildir. Qazanılan bilikləri,

alınan informasiyaları yaradıcı tətbiqetmə ilə bağlı şagirdlərdə xüsusi

keyfiyyətlər formalaşdırılmalıdır. Fikrimcə, müasir təlimdə bu, ən əsas

məsələlərdən biridir.

Kurrikulum islahatının həyata keçirilməsi ilə bağlı olaraq ölkəmizdə

xeyli sayda müəllimlər treninq və seminarlarda iştirak etdilər. Axı təlim

prosesinin çox əhəmiyyətli mərhələsi olan inki- şafetdiricilik o zaman təmin

olunar ki, müəllim onun metodikasına mükəmməl yiyələnsin. Müəllimin özü

inkişaf etməlidir ki, şagirdlərini də inkişaf etdirə bilsin. Şagirdlərə öyrənməyi

öyrətmək üçün öyrənməyi öyrədənin özü öyrənməyi və öyrətməyi

öyrənməlidir. Yalnız öz fənnini dərindən bilən, dərsdə rəngarəng üsul və

priyomlardan istifadə edən müəllimin sinfində şagirdlərin idrak fəaliyyəti

inkişaf edir.

- Rojdestvenski yazır: “Ən çox üsullar və priyomlar uşaqların gücünə

müvafiqdir ki, onlar uşaqları fəal, müstəqil işləməyə, izah etməyə, mühakimə

yürütməyə, oxşarlıq və fərqə görə tutuşdurmağa, ümumiləşdirməyə, nəticə

çıxarmağa məcbur edir”. Peşəkar müəllim, sözsüz ki, ən səmərəli və

məqsədəuyğun texnologiyalardan istifadə etməyə çalışır. Hazırkı mərhələdə

müəllimin peşəkarlığından söz açmaq böyük əhəmiyyət kəsb edir, çünki XXI

əsrin məktəbi bu gün yaranır. Məktəbin inkişafı müəllimlərin ideya

mətinliyindən, əqidəsindən, qəlblərdə özünə yer etməsindən, pedaqoji

ustalığından, yaradıcılığından, başqalarına nümunə ola bilməsindən asılıdır.

Müəllimin öz ixtisasına mükəmməl yiyələn-

m


məsi, pedaqoji nəzəriyyəyə ciddi maraq göstərməsi, qabaqcıl təcrübəni

öyrənməsi, yenilik axtarması, yaradıcı fəaliyyəti, daim inkişafda olması vacib

şərtlərdən biridir.

Məncə, bu, diqqət yetiriləcək vacib bir sahədir. Çünki müəllimlərin

ixtisasının artırılması sahəsində görüləsi çox işlərə ehtiyac var. Əgər ölkədə

təhsil islahatı həyata keçirilirsə, yeni layihə tətbiq olunursa, necə olar ki, bu

layihəni həyata keçirən əsas hərəkətverici qüvvə olan müəllimlər köhnə

sistemlə hazırlanaraq yeni göstərici və standartlara cavab versinlər?! Mən təklif

edərdim ki, müəllimlərin ixtisasartırması və peşəkarlıq səviyyəsinin artırılması

sahəsində yeni məzmunu əks etdirən kurrikulumlar hazırlansın. Mən də bir

ibtidai sinif müəllimi kimi fikirləşirəm ki, bu işlər davamlı olmalıdır. Milli

Kurrikulumun səmərəli tətbiqinin həyata keçirilməsi üçün təhsil sistemində

müəllim korpusunun hazırlanması, yenidən hazırlanması və ixtisasının

artırılması modernləşdirilməli, xüsusilə beynəlxalq təcrübə nəzərə alınaraq

inkişaf etdirilməlidir.

Bu sahədə Azərbaycanda xeyli metodik vəsaitlər çap olunsa da, hələ də

yenilərinə ehtiyac var. 2007-ci ildə “Kurrikulum” jurnalının nəşrinə başlanması

əhəmiyyətli bir hadisədir. Bu jurnalda dərc olunan yazılar və praktik dərs

nümunələri biz müəllimlərə çox kömək edir. Yaxşı olardı ki, bu jurnala

əlavələr də dərc olunaydı və bu əlavələrdə müasir dərs nümunələri, xarici

ölkələrin dərs nümunələri, test nümunələri çap olunaydı.

Təklif etmək istərdim ki, tədris planlarında dərsdənkənar məşğələlərin

keçirilməsi ilə bağlı metodik vəsaitlər və tövsiyə xarakterli materiallar çap

olunsun. I siniflərin tədris planı ayrıca təsdiq olunub. Dərsdənkənar

məşğələlərə 2 saat vaxt ayrılıb və bu, yaxşı haldır. İstərdik ki, bu standartlardan

istifadənin mexanizmi hazırlansın və sənəd şəklində biz müəllimlərə

çatdırılsın.

İnanıram ki, XXI əsrdə Azərbaycanda təhsil quruculuğu sahəsində

başlanan islahatlar uğurla davam etdiriləcəkdir. Prezidentimiz cənab İlham

Əliyevin rəhbərliyi altında təhsil sahəsindəki mövcud problemlər,

çatışmazlıqlar tezliklə aradan qaldırılacaq. Buna görə də biz qarşıdan gələn

seçkilərdə layiqli liderə - İlham Əliyevə səs verəcəyik.

m


AZƏRBAYCAN MÜƏLLİMLƏRİNİN

XIII QURULTAYI İŞTİRAKÇILARININ

AZƏRBAYCAN XALQINA MÜRACİƏTİ Müraciətin mətnini Təhsil

Nazirliyinin biliyin qiymət-

ləndirilməsi şöbəsinin müdiri

Təranə Hacıyeva oxudu.

Əziz həmvətənlər!

Hörmətli soydaşlar!

Müstəqil Azərbaycan Res-

publikası bu gün millətimiz və

dövlətimizin tarixi taleyi üçün

çox önəmli və əlamətdar bir döv-

rünü yaşayır. Azərbaycan xalqı

hazırda milli dövlətçiliyimiz üçün

tarixi əhəmiyyətli, taleyüklü ic-

timai-siyasi hadisə - növbəti pre-

zident seçkiləri ərəfəsindədir. Bu

tarixi seçimin nəticələri müstəqil Azərbaycanın hərtərəfli inkişa-

fı, xalqımızın layiq olduğu xoşbəxt, firavan həyata qovuşması,

dövlətçiliyimizin möhkəmləndirilməsi və müstəqilliyimizin əbədi-

liyinin təmin olunması, ölkəmizin davamlı inkişaf strategiyasının

uğurla davam etdirilməsi və çağdaş demokratik dünyaya inteq-

rasiyası yolunda çox böyük əhəmiyyət daşıyır.

2003-cü ildə keçirilmiş prezident seçkilərinin nəticələri Azərbaycan

xalqının tarixi taleyində çox böyük rol oynamış, ötən beş ildə ölkəmizin

beynəlxalq aləmdə nüfuzu artmış, iqtisadiyyat, təhsil, mədəniyyət və idman

sahələrində böyük uğur və qələbələr qazanılmışdır.

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin uzaqgörən

daxili və xarici siyasəti, genişmiqyaslı islahatçılıq fəaliyyəti sayəsində ötən

prezident seçkilərindən keçən müddət ərzində dövlət büdcəsinin 10 dəfə

artması, ölkənin əsas makroiqtisadi göstəricilərinin intensiv olaraq yüksəlməsi

təmin olunmuş, nəticədə müstəqil Azərbaycanın iqtisadi inkişaf tempinə görə

dünyanın lider dövlətləri sırasına çıxarılması mümkün olmuşdur.

200


Əsası ümummilli lider Heydər Əliyev tərəfindən qoyulan uğurlu iqtisadi

siyasətin və neft strategiyasının davamı olaraq son beş ildə mühüm transmilli

layihələrin, Bakı-Tbilisi-Ceyhan əsas ixrac neft və Bakı-Tbilisi-Ərzurum qaz

kəmərinin istifadəyə verilməsi, Bakı-Tbilisi-Qars dəmiryolunun tikintisinə

başlanması nəticəsində Azərbaycan bütövlükdə Avropanın enerji

təhlükəsizliyinin əsas təminatçılarından birinə çevrilmiş, dövlətimizin

geosiyasi mövqeyi möhkəmlənmişdir. Həmin beynəlxalq layihələrin

reallaşması ölkəmizin maliyyə imkanlarının artmasına, iqtisadi qüdrətinin

möhkəmlənməsinə, respublikamızda xarici və daxili investisiyaların həcminin

artmasına, regionların sosial-iqtisadi tərəqqisinə, məcburi köçkünlərin yaşayış

şəraitinin yaxşılaşmasına və çadır şəhərciklərinin ləğv olunmasına, xalqın

maddi rifah halının yaxşılaşmasına və yoxsulluğun azaldılmasına, eyni

zamanda sosial sferanın - təhsil, elm və mədəniyyətin davamlı inkişafına güclü

təkan vermişdir. Aparılan məqsədyönlü dövlət siyasəti nəticəsində həmin

dövrdə 700 mindən çox yeni iş yerinin açılması, ölkədə yoxsulluq səviyyəsinin

49 faizdən 16 faizə endirilməsi, əhalinin sosial müdafiəsinin gücləndirilməsi,

minimum əməkhaqqının 13,6 dəfə artırılması təmin edilmişdir.

Bu illərdə ümummilli lider Heydər Əliyevin rəhbərliyi ilə başlanmış

milli təhsil quruculuğu strategiyası da uğurla davam etdirilmiş, təhsilə ayrılan

büdcə vəsaitləri 2003-cü illə müqayisədə 5 dəfədən çox artmış, təhsilə

investisiya qoyuluşu 5,8 milyondan 220 milyon manata yüksəlmiş, təhsil

işçilərinin əməkhaqqı 6 dəfə, tələbələrin təqaüdü 10 dəfə çoxalmışdır.

Azərbaycan müəllimlərinin XIII qurultayı ölkənin bütün təhsil

işçilərinin arzu və istəklərini ifadə edərək, Azərbaycan təhsilinin hərtərəfli

inkişafı üçün yaradılmış əlverişli şəraitin qorunub saxlanmasının vacibliyini

dərindən dərk edərək, müstəqil Azərbaycanın aydın sabahı və xalqımızın

xoşbəxt gələcəyi naminə ülvi niyyətlərini bildirərək qədirbilən xalqımıza bu

müraciəti qəbul etmək qərarına gəldi:

Möhtərəm soydaşlar!

Əziz xalqımız!

Müstəqil Azərbaycanda əsası ümummilli lider, böyük maarifpərvər

Heydər Əliyev tərəfindən qoyulan təhsil quruculuğu və is-

20J


lahatları artıq onuncu ildir ki, uğurla davam etdirilir. Ölkədə tərəqqiyə, inkişafa

yol açan təhsil islahatları bu müddətdə dönməz xarakter almış, hazırda təhsil

tarixində ilk dəfə olaraq 14 inkişaf- yönümlü dövlət proqramı əsasında təhsilin

bütün pillələri üzrə əsaslı islahatlar aparılmaqdadır.

Qloballaşan müasir dünyada cəmiyyətin inkişafında təhsilin rolu

durmadan artır. Təsadüfi deyil ki, BMT XXI əsri “Təhsil əsri” elan etmiş,

yüksək intellektə malik insan kapitalının formalaşması və güclü iqtisadiyyatın

qurulmasında təhsilin rolu ön plana çəkilmişdir. Dünya təcrübəsi göstərir ki,

hər hansı bir dövlətin inkişafını təbii sərvətlərin bolluğu deyil, bu sərvətlərin

yüksək səviyyədə insan kapitalına çevrilməsi təmin edir.

Bu mənada Azərbaycanda təhsil islahatlarının başlıca hədəfi, əsas amalı

Prezident İlham Əliyevin dediyi “Biz maddi dəyərlərimizi, iqtisadi

potensialımızı insan kapitalına çevirməliyik. Çünki insanın savadı, biliyi onun

gələcək həyatını müəyyən edir, ölkənin hərtərəfli inkişafına xidmət edir”

konseptual göstərişini reallaşdırmaqdan ibarətdir.

Əziz soydaşlar!

Son beş ildə təhsilin inkişafı ilə bağlı dövlət proqramlarının yerinə

yetirilməsi, ölkədə məktəb tikintisinin geniş miqyas alması, təhsil

müəssisələrinin maddi-texniki bazasının gücləndirilməsi, təhsil

infrastrukturunun müasir tələblərə uyğun təkmilləşdirilməsi, təhsilin

məzmununun yeniləşdirilməsi, yeni nəsil dərsliklərinin hazırlanması və ümumi

təhsil müəssisələrinin onlarla pulsuz təminatının tam gerçəkləşdirilməsi,

təhsilalanların nailiyyətlərinin qiymətləndirilməsi üzrə yeni model və

mexanizmlərin tətbiq edilməsi, pedaqoji kadr təminatının yaxşılaşdırılması,

ümumi təhsil müəssisələrinin İKT ilə təminatı və təhsil sisteminin infor-

masiyalaşdırılması, azərbaycanlı gənclərin xaricdə təhsili sahəsində kardinal

addımlar atılmış, böyük nailiyyətlər qazanılmışdır.

Bütün bu uğurlar Prezident İlham Əliyevin yorulmaz fəaliyyətinin,

müstəqil, qüdrətli yeni Azərbaycan naminə gördüyü əzəmətli işlərin, uğurlu

daxili və xarici siyasətinin, təhsilə, təhsil işçilərinə daim diqqət və qayğısının

nəticəsidir. Müstəqil Azərbaycanın təhsil işçiləri belə bir qəti fikirdədirlər ki,

ümummilli lider Heydər Əliyevin möhkəm təməllər üzərində qurduğu dövlə

202


tin daxili və xarici siyasət kursunu dəstəkləmək, ölkədə uğurla aparılan

islahatlar prosesinin davamlılığının təmin olunmasına öz töhfəsini vermək hər

bir təhsil işçisinin, hər bir müəllim və ziyalının vətəndaşlıq borcu olmalıdır.

Azərbaycan müəllimi öz fikrində, öz əqidəsində qətidir. Biz bəzi

müxalifət qüvvələrin qarşıdan gələn prezident seçkilərini boykot etmək

cəhdlərini qətiyyətlə pisləyir və qurultay adından, bütövlükdə Azərbaycanın

təhsil işçiləri və ziyalıları adından belə bir qəti inam ifadə edirik ki, 15 oktyabr

prezident seçkilərində bütün xalqımız kimi təhsil işçiləri də ölkəmizin davamlı

inkişaf strategiyasının reallaşması, müstəqilliyimizin əbədiliyi və xalqımızın

xoşbəxt gələcəyi üçün Heydər Əliyev siyasi kursunu uğurla davam etdirən

İlham Heydər oğlu Əliyevə səs verəcəklər.

Azərbaycanın təhsil işçiləri müstəqilliyimizin aydın sabahı naminə

İlham Əliyevin prezidentliyə namizədliyini müdafiə etməyi, onu dəstəkləməyi

özlərinin vətəndaşlıq borcu sayır və bütün xalqımızı ona səs verməyə

çağırırlar.

203


AZƏRBAYCAN MÜƏLLİMLƏRİNİN

XIII QURULTAYININ

QƏTNAMƏSİ Qətnamə layihəsini təhsil

nazirinin müşaviri

Əsgər Quliyev oxudu.


XIII qurultayı ölkəmizin təhsil

salnaməsinə inkişafyönümlü ide-

yaların irəli sürüldüyü, davamlı

islahatların və geniş perspektiv-

lərin müəyyən olunduğu əlamət-

dar bir tədbir kimi daxil olur.


Prezidenti cənab İlham Əliyevin

qurultaya təbrik məktubu təhsilə

və təhsil işçilərinə göstərilən bö-

yük diqqət və qayğının ifadəsi

olmaqla yanaşı, həm də təhsilimizin uğurlu gələcəyinə nikbinlik

hissləri yaradır.

Azərbaycan Respublikasının təhsil naziri Misir Mərdanovun qurultaya

hesabat məruzəsində ötən dövrün ətraflı təhlili verilmiş, problemlər obyektiv

mövqedən geniş işıqlandırılmış, yeni ideyalar irəli sürülmüş, təhsil orqanları

və müəssisələrinin növbəti illər üçün konkret fəaliyyət istiqamətləri

müəyyənləşdirilmişdir.

Qurultay Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin

təbrik məktubunda irəli sürülən konseptual müddəaları fəaliyyət proqramı kimi

qəbul edərək və təhsil naziri Misir Mərdanovun hesabat məruzəsində qarşıya

qoyulmuş vəzifələri, eləcə də məruzə ətrafındakı çıxışlarda qeyd olunan

təklifləri nəzərə alaraq aşağıdakı istiqamətləri əhatə edən qətnamənin qəbulunu

məq- sədəmüvafiq hesab edir:

1. Məktəbəqədər təhsil müəssisələrində uşaqların erkən yaş dövründən

əqli, fiziki və mədəni inkişafına hərtərəfli şəraitin yaradılması, kompüter və

xarici dil təlimi də daxil edilməklə, məktəbəqədər təhsilin məzmununun

yeniləşdirilməsi və bütün ailələrə

204


əlçatan olması üçün beynəlxalq təcrübədə sınaqdan çıxmış qısamüddətli,

habelə ailə tipli məktəbəqədər təhsil xidmətlərinin tətbiq olunması, 5 yaşlıların

hamılıqla məktəbə hazırlığının təmin olunması üçün zəruri tədbirlərin həyata

keçirilməsi.

2. Ümumi təhsil sistemində infrastrukturun getdikcə daha da

yaxşılaşdırılması.

3. Əsas və orta təhsil pillələri üçün yeni fənn kurrikulumla- rının

hazırlanması və təsdiqi. Həmin kurrikulumlarla işləyəcək müəllimlərin xüsusi

təlim kurslarından keçirilməsi.

4. İbtidai təhsil pilləsində mərhələlərlə yeni kurrikulumların tətbiqi

vəziyyətinin monitorinqinin aparılması, nəticədən asılı olaraq müvafiq

korrektə və təkmilləşdirmə işlərinin həyata keçirilməsi.

5. Ümumtəhsil məktəblərində xarici dillərin intensiv və səmərəli

öyrədilməsi üçün müasir təlim strategiyalarının tətbiqi, bu sahədə aparılan

eksperimentlərin genişləndirilməsi.

6. Təhsil Sektorunun İnkişafı Layihəsi (2008-2012-ci illər) çərçivəsində

nəzərdə tutulmuş tədbirlərin icra mexanizmlərinin hazırlanması və həyata

keçirilməsi.

7. Dərslik və dərslik komplektlərinin yaradılması istiqamətində işlərin

ardıcıl davam etdirilməsi. Dərsliklərin qiymətləndirilməsi təcrübəsinin daha da

təkmilləşdirilməsi, bu məqsədlə beynəlxalq təcrübədən səmərəli istifadə

olunması.

8. Məktəb kitabxanalarının dərslik fondunun daim yeniləş- dirilməsi,

tədris-metodik və bədii ədəbiyyat, uşaq ensiklopediyaları və digər ensiklopedik

vəsaitlər, elektron tədris resursları ilə müntəzəm zənginləşdirilməsi.

9. İnkişaf etmiş ölkələrin təcrübəsi nəzərə alınmaqla gündəlik cari

qiymətləndirmə (formativ) formasından tədricən imtina edərək şagird

nailiyyətlərinin məktəbdaxili qiymətləndirilməsində summativ

qiymətləndirmə mexanizminin tətbiqi üzrə zəruri tədbirlərin həyata

keçirilməsi.

10. Şagird nailiyyətlərinin yekun qiymətləndirilməsində

mərkəzləşdirilmiş buraxılış imtahanı formasının əhatə dairəsinin

genişləndirilməsi və tədricən ölkənin bütün məktəblərində tətbiq olunması.

11. Ümumi təhsil sistemində baş verən dəyişiklikləri və

kurrikulumların keyfiyyətini dəyərləndirmək məqsədilə müəyyən

205


olunmuş müddətlərdə ibtidai, əsas və orta təhsil pillələrində milli

qiymətləndirmənin aparılması üçün müvafiq model və mexa- nizmlərin

hazırlanıb tətbiq edilməsi.

12. İstedadlı uşaq və gənclərin aşkara çıxarılması və inkişafı üzrə iş

sisteminin təkmilləşdirilməsi istiqamətində tədbirlərin davam etdirilməsi.

13. Bütövlükdə təhsil sisteminin informasiyalaşdırılması ilə bağlı

dövlət proqramında nəzərdə tutulmuş tədbirlərin ardıcıl və vaxtında həyata

keçirilməsi üçün çevik icra mexanizmlərinin yaradılması və tətbiqi.

14. Adambaşına maliyyələşmə sahəsində aparılan eksperimentlərin

coğrafiyasının genişləndirilməsi, vauçer sisteminə keçidlə bağlı təkliflərin

hazırlanması.

15. Məktəb şəbəkəsinin rasionallaşdırılması ilə bağlı aparılan təhlillərin

nəticələrinə görə təkliflərin hazırlanması.

16. Pedaqoji kadrların seçilib yerləşdirilməsi və müəllim fəaliyyətinin

lisenziyalaşdırılması sahəsində beynəlxalq təcrübənin öyrənilib tətbiqi ilə bağlı

müvafiq tədbirlərin həyata keçirilməsi.

17. Respublikanın ucqar yaşayış məntəqələrindəki ümum- təhsil

məktəblərində pedaqoji kadr təminatının monitorinqinin aparılması və

nəticələr əsasında müvafiq dövlət proqramının hazırlanıb təqdim olunması.

18. Dövlət Proqramına əsasən texniki peşə təhsili sisteminin

təkmilləşdirilməsi və müəssisələrin fəaliyyətinin yaxşılaşdırılması sahəsində

zəruri tədbirlərin görülməsi.

19. Regionların tələbatına görə müvafiq kadr və müəllim hazırlığı

sahəsində orta ixtisas təhsili müəssisələrinin fəaliyyətinin monitorinqinin

aparılması və təkliflərin hazırlanması.

20. Ali təhsil sistemində normativ-hüquqi bazanın və təhsilin

məzmununun yeniləşdirilməsi, infrastrukturun müasir tələblərə uyğun

qurulması, kadr hazırlığının təkmilləşdirilməsi, elmi-tədqiqat işlərinin

səmərəliliyinin yüksəldilməsi, müasir maliyyələşdirmə mexanizmlərinin

tətbiqi sahəsində zəruri tədbirlərin həyata keçirilməsi.

21. Təhsil sahəsində beynəlxalq əməkdaşlığın genişləndirilməsi, birgə

layihə və proqramların reallaşdırılması üzrə həyata keçirilən tədbirlərin

səmərəliliyinin artırılması.

206


AZƏRBAYCAN

MÜƏLLİMLƏRİNİN XIII

QURULTAYINA SEÇİLMİŞ

NÜMAYƏNDƏLƏRİN SİYAHISI

ALİ MƏKTƏBLƏR ÜZRƏ:

Bakı Dövlət Universiteti

Abel Məhərrəmov - rektor, akademik

Vüsət Əfəndiyev - professor İsmayıl Əliyev - professor

Nərgiz Paşayeva - professor

Məcnun Babayev - professor

Rəfiqə Əliyeva - professor Ədibə Paşayeva - dosent

Qalina Mehdiyeva - dosent Vasim Məmmədəliyev - akademik

Fuad Qasımzadə - akademik

Abuzər Xələfov - professor

Vasif Babazadə - professor

Tofiq Vəliyev - professor

Tofiq Hacıyev - professor

Qara Namazov - professor

Yusif Seyidov - professor

Azərbaycan Texniki Universiteti

Havar Məmmədov

Eldar Qocayev

Zərifə İsgəndərzadə

Rəhim Şükürov

rektor, professor

kafedra müdiri,

professor, əməkdar elm

xadimi kafedra müdiri,

professor, əməkdar elm

xadimi kafedra müdiri,

professor

207


Azərbaycan Dillər Universiteti

Səməd Seyidov - rektor, professor Natiq Yusifov - tədris işləri üzrə prorektor,

professor Dünyamin Yunusov - elmi işlər üzrə

prorektor, professor Nurəddin Kazımov

- əməkdar elm xadimi, professor

FİKrət Seyidov - professor Mehparə Qayıbova - kafedra müdiri, professor

Əfqan Abdullayev - 1 nömrəli İngilis dili fakültəsinin dekanı,

professor

Sərxan Abdullayev

- kafedra müdiri, professor Bilal İsmayılov - kafedra müdiri, professor

Azərbaycan Texnologiya Universiteti

Telman Məlikov - rektor əvəzi, professor

Ələmdar Əlbəndov - fizika və kimya kafedrasının

dosenti

Azərbaycan Müəllimlər İnstitutu

Aqiyə Naxçıvanlı - rektor, siyasi elmlər doktoru,

professor Ramiz Məmmədov - Gəncə filialının

direktoru, professor

Raya Nəcəfova - Sumqayıt filialının direktoru,

professor Məmməd Əliyev - Quba filialının

direktoru, professor

------ SOS' ------------------------------------------

Azərbaycan müəllimlərinin XTTT qurultayı

Xəqani Məmmədov - Ağcabədi filialının direktoru,

professor Orucəli Rzayev - Mingəçevir filialının direktoru,

professor İsa Veysov - Qazax filialının direktoru,

dosent Aslan Dəmirov - Salyan filialının direktoru,

dosent Rafiq Rəsulov

- Şəki filialının direktoru, dosent Tovuz Eminli

- Zaqatala filialının direktoru,

pedaqoji elmlər namizədi Mayıl Alıcanov - Şamaxı filialının direktoru,

dosent Vədud Məmmədov - Cəlilabad filialının direktoru

Azərbaycan Dövlət Neft Akademiyası

Siyavuş Qarayev - rektor, akademik Bağır Bağırov - kafedra müdiri, AMEA-nın

müxbir üzvü

Qafar Həsənov - kafedra müdiri, professor

Rafiq Camalov - ADNA-nın elmi katibi, dosent

Azərbaycan Tibb Universiteti

Əhliman Əmiraslanov

Sabir Əliyev Surxay

Musayev

Adilə Namazova

rektor, akademik

prorektor, professor

Həmkarlar İttifaqı

Komitəsinin sədri

professor kafedra müdiri,

akademik

209

-------------------- Azərbaycan müəllinılərinin XTTT qnrııltavı -----------------------------

Böyükkişi Ağayev - kafedra müdiri, akademik

Dilqəm Tağıyev

- kafedra müdiri, AMEA-nın

müxbir üzvü Elxan Kərimov

- kafedra müdiri, professor Məhbubə Vəliyeva - kafedra müdiri, professor

Mirzə Kazımov

- kafedra müdiri, professor Cəbrayıl Məmmədov

- kafedra müdiri, professor Abbas Axunbəyli

- kafedra müdiri, professor Bəybala Abbasov

- kafedra müdiri, professor Zemfira Topçubaşova - kafedra müdiri, dosent

Nəsimi Qasımov - kafedra müdiri, dosent

Sumqayıt Dövlət Universiteti

Nadir Qəhrəmanov - rektor, professor

Yadigar Hüseynov - elmi işlər üzrə

prorektor, professor Firudin Məmmədov - kafedra müdiri, AMEA-nın

müxbir üzvü, professor.

Əməkdar elm xadimi

Həsən Sadıqov - kafedra müdiri, əməkdar

müəllim

2W


Azərbaycan Dövlət Rəssamlıq Akademiyası

Ömər Eldarov

Afət Aslanova

rektor, akademik

sənətşünaslıq

faKÜltəsinin dekanı

Bakı Musiqi Akademiyası

Fərhad Bədəlbəyli Şəhla

Həsənova

Gülzar Mahmudova

- rektor, professor

- sənətşünaslıq namizədi,

professor

- sənətşünaslıq doktoru,

professor

Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət

Universiteti

Timurçin Əfəndiyev

Maral Manafova

- rektor, əməkdar

incəsənət xadimi,

professor

- elm və yaradıcılıq

işləri üzrə prorektor

Azərbaycan Dövlət Dəniz Akademiyası

Sambur Həmdulla oğlu

Əsədullah Süleymanov

- rektor, professor - prorektor, professor

Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universiteti

Yusif Məmmədov

Vilayət Əliyev

- rektor, professor,

AMEA-nın müxbir

üzvü, əməkdar elm

xadimi

- prorektor, professor,

əməkdar müəllim


Məlikməmməd Cəbrayılov

Əbdül Əlizadə Həsən Mirzəyev

Hüseyn Əhmədov Mirzəli

Murquzov

Fərrux Rüstəmov Maqsud

Nəcəfov Zemfira Tahirli

prorektor, professor, əməkdar

müəllim kafedra müdiri,



professor dekan, professor,

əməkdar müəllim dekan,

professor dekan, dosent

əməkdar müəllim, dosent

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında

Dövlət idarəçilik Akademiyası

Seyfəddin Qəndilov - rektor, professor

Mingəçevir Politexnik İnstitutu

Akif Hacıyev - rektor əvəzi

Azərbaycan Kənd Təsərrüfatı Akademiyası

Ramiz Quliyev Siyavuş

Vəliyev

Natiq Cavadov

Məhərrəm İsmayılov

- rektor əvəzi

- kafedra müdiri,

dosent

- statistika və maliyyə

kafedrasının dosenti

- tədris şöbəsinin müdir

müavini, dosent

Bakı Slavyan Universiteti

Kamal Abdullayev rektor, professor,

əməkdar elm xadimi

2/2


Asif Hacıyev Oqtay

Səmədov Sahibə

Qafarova Eldar

Zeynalov

Məmməd Qocayev


prorektor prorektor

Həmkarlar təşkilatının

sədri kafedra müdiri

Gəncə Dövlət Universiteti

Elman Məmmədov

Əliqulu Quliyev Bağır

Bağırov

Vaqif Novruzov

Sədnik Paşayev

Şaiq Məmmədov

rektor, professor

dekan, dosent kafedra

müdiri, professor,

əməkdar müəllim

kafedra müdiri,

professor kafedra

müdiri, professor,

əməkdar müəllim

əməkdar müəllim,

dosent

Azərbaycan Milli Konservatoriyası

Siyavuş Kərimi - rektor, professor

Lənkəran Dövlət Universitet i

Asəf İsgəndərov

Mirhaşım Talışlı

- rektor,professor

- dil və ədəbiyat

kafedrasının dosenti

Azərbaycan Dövlət Bədən Tərbiyəsi

və İdman Akademiyası

Ağacan Əbiyev - rektor, professor

2/S


Milli Aviasiya Akademiyası

Arif Paşayev rektor, akademik

Azərbaycan Turizm İnstitutu

Cəfər Cəfərov - rektor, dosent

Naxçıvan Müəllimlər İnstitutu

Sadıx Vəliyev rektor, professor

Naxçıvan Dövlət Universiteti

İsa Həbibbəyli

Gültac Əliyeva

Yasin Babayev

Zəhmət Şahverdiyev

- rektor, akademik

- psixologiya elmləri

namizədi, dosent, əməkdar

müəllim

- kimya elmləri

doktoru, əməkdar

müəllim

- tarix elmləri namizədi,

dosent, əməkdar müəllim

Azərbaycan Dövlət İqtisad Universiteti

Şəmsəddin Hacıyev

Əsəd Mirzəyev

Əvəz Bayramov

Daməd Bağırov

rektor, professor tədris

şöbəsinin müdiri, dosent

elmi işləri üzrə prorektor,

professor tədris işləri

üzrə prorektor, professor

S/4


Kamil Qafarov

Müzəffər Məmmədov

Həsən İsrafilov

Bəhruz Abdullayev

Əli Həsənov

tərbiyə işləri üzrə

prorektor, dosent dekan,

dosent magistr

mərkəzinin direktoru,

dosent kafedra müdiri,

dosent

dekan, professor

Azərbaycan Memarlıq və İnşaat Universiteti

Gülçöhrə Məmmədova

Fərhad Cəfərov Arif

Şərifov Nərgiz

Abdullayeva Nurqələm

Mikayılov

Namiq Ağabəyli

rektor, professor

prorektor, dosent


prorektor, dosent kafedra

müdiri, professor dekan,

dosent

Özəl məktəblər üzrə:

Kooperasiya Universiteti

“Azərbaycan” Universiteti

Bakı “Asiya” Universiteti

“Qərb” Universiteti

“Xəzər” Universiteti

Bakı Qızlar Universiteti

Bakı Avrasiya Universiteti

Elm və Təhsil Mərkəzi

“Təfəkkür” Universiteti

“Odlar yurdu” Universiteti

“Qafqaz” Universiteti

Azərbaycan Beynəlxalq

Universiteti

Bakı Biznes Universiteti

Azərbaycan İctimai-Siyasi

Universiteti

Eldar Zülfüqarov Akif

Musayev Cəlil Nağıyev

Zemfira Məmmədova

Hamlet İsaxanlı Ağarəhim

Rəhimov Akif Salehov

Müşfiq Atakişiyev

Əhməd Vəliyev Saniz

Əhməd Elşad Abdullayev

İbad Abbasov Rasim

Nəbiyev

2/5


Naxçıvan Özəl Universiteti

Azərbaycan Əmək və Sosial

Münasibətlər Akademiyası

Sumqayıt Özəl orta ixtisas

kollecinin direktoru

İsmayıl Əliyev

Hüseyn Qaraşov

Mövsüm Alışov

Bakı Ali Polis Akademiyası

Ramiz Nağıyev rektor

Milli Təhlükəsizlik Akademiyası

Ziya Yusifzadə rektor

Heydər Əliyev adına Azərbaycan

Ali Hərbi Məktəbi

Heydər Piriyev rektor

Orta ixtisas təhsili müəssisələri üzrə:

Akif Əsgərov

Ramazan Məmmədov

Mehman Abduləzizov

Heydər Hüseynov

Həmzə Ziyadov

Azərbaycan Rəssamlıq

Akademiyasının nəzdində

İncəsənət Kollecinin

direktoru Bakı Texniki

Kollecinin direktoru

Bakı Neft-Energetika

Kollecinin direktoru Bakı

İdarəetmə və Texnologiya


Azərbaycan Maliyyə- İqtisad


2/6


Mikayıl Məhərrəmov

Mübariz Mahmudov

Nurlana Əliyeva

Vaqif Əmiraslanov

İlqar Mahmudov

İradə Səfərova

Nazim Kazımov

Vidadi Orucov Nigar

Əsgərova

Mətanət Pirquliyeva

Rasim Quliyev Aydın

Əliyev Gülçin Mirzəyeva

Cahangir İbrahimov

Bakı Yeyinti Sənaye

Texnikumunun direktoru Bakı

Dövlət Sosial İqtisadi


Azərbaycan Dövlət Pedaqoji


Bakı Məktəbəqədər Pedaqoji

Texnikumunun direktoru

Bakı Mədəni-Maarif


Kompüter Kollecinin direktoru

Azərbaycan Milli

Konservatoriyası nəzdində

Musiqi Kollecinin direktoru

Bakı Sənaye-Pedaqoji


Bülbül adına orta ixtisas musiqi


Sumqayıt Dövlət Texniki

Kollecinin direktoru Sumqayıt

Musiqi Texnikumunun

direktoru Gəncə Humanitar

Kollecinin direktoru Gəncə

Musiqi Texnikumunun

direktoru Lənkəran Dövlət

Humanitar Kollecinin direktoru

2İ7


Yusif Babayev

Rafiq Şükürov

Oxşar Sədiyev

Balamirzə

Məmmədov

Tənzilə Şixiyeva Laura

Ağayeva Rauf Əliyev Rəsul

İsmayılov

Eldar Əliyev Əlhəsən

Həmzəyev Fəxrəddin

Zamanov

Bilman Vəliyev

Xəlil Orucov

Sevingül Canbaxşıyeva

Mahir Tarverdiyev

Naxçıvan Musiqi

Texnikumunun direktoru Şəki

Pedaqoji Texnikumunun

direktoru Şəki Dövlət Texniki

Kollecinin direktoru Şirvan

Dövlət İqtisadiyyat və

Humanitar Kollecinin direktoru

Ağdaş Dövlət Humanitar

Kollecinin direktoru Ağdam

Musiqi Texnikumunun

direktoru Şamaxı

Mədəni-Maarif Texnikumunun

direktoru Şuşa Mədəni-Maarif

Texnikumunun direktoru Şuşa

Musiqi


Astara Pedaqoji Texnikumunun

direktoru Ağdam Dövlət Sosial

İqtisadi Kollecinin direktoru

Bakı Dövlət İqtisadi Humanitar


Göyçay Dövlət İdarəetmə və

Texnologiya Kollecinin

direktoru Naxçıvan Dövlət

Texniki Kollecinin direktoru

Sabirabad Dövlət Sosial

İqtisadi Kollecinin direktoru


Laçın Səfərəliyev

Əmirşah Əliyev Vaqif

Xəlilov

Vaqif Hüseynov Nəriman

Mövsümov Dilarə

Məmmədəliyeva Elmira

Hacıyeva Niyazi İbrahimov

İqbal Əmənullayev İlahə

Mustafayeva Rəfail

Eyvazov Ramiz Paşayev

Quba Dövlət Sosial İqtisadi


Bakı Rabitə və Nəqliyyat


Azərbaycan Dəniz Balıq

Sənayesi Texnikumunun

direktoru Ağcabədi Pedaqoji


1 nömrəli Tibb Məktəbinin

direktoru Bakı 2 nömrəli Tibb

Məktəbinin direktoru Şəki Tibb

Məktəbinin direktoru

Gəncə Tibb Məktəbinin

direktoru Lənkəran Tibb

Məktəbinin direktoru Naçxıvan

Tibb Məktəbinin direktoru

Sumqayıt Tibb Məktəbinin

direktoru Bakı Kooperasiya

Biznes Kollecinin direktoru

2İ9


ORTA ÜMUMTƏHSIL

MÜƏSSİSƏLƏRİ ÜZRƏ:

Bakı şəhəri

Misir Mərdanov

Səttar Mehbalıyev

Məleykə Abbaszadə

Nailə Rzaquliyeva

Hidayət Ağayev

Sahibə Abbasova

Sevda Abdullayeva

Nazim Adıgözəlov

Samid Aydəmirov

Solmaz Abdullayeva

Natiqə Ağayeva

llhamə Abdullayeva

Şahnaz Abdullayeva

Məmməd Bayramov

Afət Bakıxanova


təhsil naziri Azərbaycan

Həmkarlar İttifaqları

Konfederasiyasının sədri,

millət vəkili TQDK-nın sədri

BŞTİ-nin müdiri 126 №li

məktəbin direktoru 54 №li




məktəbin Azərbaycan dili və

ədəbiyyat müəllimi 54 №li

məktəbin ibtidai sinif müəllimi

189 №li məktəbin informatika

müəllimi 124 №li məktəbin


3 №li körpələr evi-uşaq

bağçasının tərbiyəçisi Bakı

ŞTİ-nin müdir müavini

190 №li məktəbin direktoru

220


Bədəl Bədəlov Sevinc

Budaqova Nailə

Bağırova Novruz

Bəşirov Əsmayə

Cavadova Namiq

Cəfərov Nailə Cəlilova

Hüseyn Əsgərov

Zəminə Əliyeva Yaqub

Əliyev Abuzər Əsədov

Həzərxan Əbilov Polad

Əjdərov Büllurə

Ələkbərova Faina

Ələkbərova Almaz

Əsgərova Əvəz Əliyev

Aygün Əhmədli

17 №li məktəbin

direktoru

46 №li məktəbin

direktoru

27 №li məktəbin


269 №li məktəbin

informatika müəllimi

Bakı ŞTİ-nin sektor

müdiri


direktoru


ərəb dili müəllimi

Bakı ŞTİ-nin müdir

müavini

Bakı ŞTİ-nin sektor müdiri



direktoru


direktoru

72 №li məktəbin

direktoru


direktoru


direktoru


direktoru


direktoru


direktoru

22İ


Sədaqət Əzimova

Təranə Əliyeva Şirəli

Əhədov Gözəl Əliyeva

Həcər Əlişova

Seygüladə Əzizova

Mətanət Əhmədova

İradə Əfəndiyeva

Qənirə Əmircanova

Nailə Əhmədova Natiq

Ələkbərov

Zenfira Əsədova Zöhrə

Əliyeva Vüsalə

Fətəliyeva Məhluqə

Fərəcova Bayram

Hüseynzadə Təranə

Hacıyeva


direktoru

20 №li məktəbin



direktoru




tarix müəllimi






Azərbaycan dili

və ədəbiyyat müəllimi


Azərbaycan dili


132 №li məktəbin iqtisa-

diyyatın əsasları müəllimi

1 №li İxtisaslaşdırılmış

olimpia ehtiyatları

şahmat-dama idman



bağçasının müdiri




müdiri


bağçasının tərbiyəçisi

Təhsil Nazirliyinin şöbə

müdiri


müdiri

222


Gültəkin Hüseynova

Firudin Həmzəyev Vaqif

Hüseynov Qafar Hüsenov

Sədaqət Hüseynova

Qurban Həsənov Fəridə

Hüseynova Sona Hacılı

Nahidə Hüseynova Nailə

Hüseynova Solmaz

Hüseynova Sara

Xanlarova Leyla İmanova

Xanlar İmaməliyev

Fəxriyyə İbrahimova

Elmira llizarova Naidə

İsayeva Gülnar Kərimova

Müslüm Qəzənfərov

Təhsil Nazirliyinin baş

məsləhətçisi


müdiri

18 №li məktəbin

direktoru

BMLK-nın

direktoru


direktoru


direktoru



9 №li məktəbin fizika

müəllimi

220 №li məktəbin ingilis dili


coğrafiya müəllimi 36 №li

məktəbin rus dili müəllimi




14 №li məktəbin riyaziyyat


ingilis dili müəllimi 283 №li

məktəbin informatika


ibtidai sinif müəllimi Bakı

ŞTİ-nin müdir müavini

223


Məhəbbət Qarabağlı

Vahid Qurbanov Nazim

Qasımov

Lalə Qəti

Adilə Orucova Əkbər Qocayev

Ellada Qasımova Telman

Qardaşov Qələndər

Qələndərov Məmməd

Qəmbərov Kamran Qasımov

Abdulla Qəhrəmanov İdris

Mirzəyev Südabəxanım

Mikayılova Həlimə Mehdiyeva

Seyfəddin Mustafayev Vaqif

Mehdiyev Hidayət Məmmədov

Bakı ŞTİ-nin müdir müavini

MK müdiri 70 №li məktəbin

direktoru

Nizami Rayon Uşaq

Yaradıcılıq Mərkəzinin

direktoru



TexnİKİ Humanitar Liseyin

direktoru 275 №li məktəbin

direktoru



8 №li Uşaq-gənclər

idman məktəbinin

direktoru




müdiri


direktoru


direktoru




224


Yusif Məmmədov Rəfiqə

Məmmədova Fatma

Mustafayeva Sabir Məmişov

Aidə Məmmədova Zaman

Məmmədov Nüşabə

Məmmədova Rafiq

Məmmədov Jalə

Məmmədova Zemfira

Məhəmmədova Elçin

Mehdizadə

Qulu Novruzov Mircəfər

Nəbiyev Bəhman Nəbiyev

Ceyran Novruzova Bela

Nuriyeva Cəmalə Nəbiyeva

Sabir Novruzov



20 №li məktəbin kimya


riyaziyyat müəllimi 31 №li

məktəbin tarix müəllimi 44

№li məktəbin ibtidai sinif


biologiya müəllimi 135 №li

məktəbin coğrafiya


ingilis dili müəllimi 189 №li

məktəbin tarix müəllimi 12

№li İOE uşaq- gənclər

idman məktəbinin direktoru


müdiri Təhsil Nazirliyinin

şöbə müdiri Bakı ŞTİ-nin

sektor müdiri


23 №li məktəbin ibtidai

sinif müəllimi 157 №li

məktəbin informatika


əmək hazırlığı müəllimi

225


Sevinc Rəsulova

İradə Rəhimli

Cəmilə Ramazanova

Xalidə Rüstəmova

İsmayıl Sadıqov

Qənirə Sultanova

Zemfira Səmədova

Yaqut Sadıqova

Gülnarə Səlimova

Rafiq Şahverdiyev

Bəhram Şiriyev

Aliyə Təhmasib

Qaçay Tomayev

Firəngiz Tağıyeva

Pərvanə Talıbova

Leyla Təhmasib

Tahirə Vəliyeva

Nikolay Vasilçenko


23 №li məktəbin

direktoru

27 №li məktəbin

direktoru




şöbə müdiri


müdiri


direktoru

83 №li məktəbin

direktoru

7 №li məktəbin



direktoru


direktoru


direktoru

39 №li məktəbin

direktoru

23 №li məktəbin

fizika müəllimi

35 №li məktəbin





direktoru


direktoru

226


Şəfiqə Yusifova

Fərhad Zeynalov

Nazim Zeynalov

29 №li Uşaq yaradıcılıq

mərkəzinin direktoru

26 №li məktəbin

direktoru

88 №li məktəbin

tarix müəllimi

Təhsil Nazirliyinin tahelində olan

ümumtəhsil müəssisələri üzrə:

Tariyel Talıbov

Ceyran Kuliyeva

Mirhəsən Cavadov

Zülfiyyə Veysova

Sevda Quliyeva

Novruz Dəmirov

Mahizər Şabanbəyova

fizika-riyaziyyat və

informatika təmayüllü

liseyin direktoru

T.İsmayılov adına

“İntellekt” liseyin

direktoru

kimya-bioloqiya

təmayüllü respublika

liseyinin direktoru Bakı

Avropa liseyinin

direktoru İ.Əfəndiyev

adına Elitar

gimnaziyasının

direktoru S.C.Pişəvəri

adına Humanitar fənlər

təmayüllü

gimnaziyanın direktoru

A. Ələkbərov adına

respublika incəsənət

gimnaziyasının

direktoru

227


Məhəmmədəli Abbasov

Murad Əlizadə

Bayram Heydərov Fikrət

Xəlilov

Məhbubə Məmmədova

Səmayə Eynullayeva

Məhəbbət Vəliyeva

Xumar Əhmədbəyli

Nərminə Zöhrabova

Sevda Hacıyeva

S.Bəhlulzadə adına

xarici dillər təmayüllü


A.S.Makarenko adına

humanitar fənlər

təmayüllü


“Zəngi” liseyinin

direktoru Heydər

Əliyev adına liseyin

direktoru 1. Hacıyev

adına “Tərəqqi”

liseyinin direktoru

“Ankara məktəbi”

məktəb-liseyin

direktoru Akademik

Zərifə Əliyeva adına

orta ümumtəhsil


Bakı Avropa liseyinin

müəllimi 1 nömrəli

uşaq evinin direktoru

Suraxanı 2 nömrəli

uşaq evinin direktoru

22S


Zöhrə Hüseynova

Nemidar Hüseynquliyeva

Tarverdi Əliyev

Bahar Kərimova

Kamil Məmmədov

Balamirzə Zeynalov

Nadir Əhmədov

Mübariz Qasımov

Vüqar Əliyev

3 nömrəli uşaq evinin

direktoru gözdən əlil

uşaqlar üçün respublika

internat məktəbinin

direktoru kar uşaqlar

üçün 1 nömrəli internat

məktəbin direktoru kar

uşaqlar üçün 3 nömrəli

internat məktəbin

direktoru zəifeşidən və

sonradan karlaşmış


internat məktəbin

direktoru nitqi qüsurlu


internat məktəbin

direktoru oğlanlar üçün

açıq tipli xüsusi

təlim-tərbiyə

müəssisəsinin direktoru

yardımçı internat

məktəbin direktoru yetim

və valideyn

himayəsindən məhrum

olmuş uşaqlar üçün 1

nömrəli internat


229


Kamran Hacıyev

Ənvər Mustafayev

Qabilə Bağırova

Dilarə Həsənova

Mehbarə Cəfərova

2 nömrəli yetim və

valideyn himayəsindən

məhrum olmuş uşaqlar

üçün internatın direktoru

S.Rüstəm adına xarici

dillər təmayüllü əsas

internat məktəbin

direktoru 7 nömrəli

internat məktəbin

direktoru

10 nömrəli internat


11 saylı xüsusi internat


Naxçıvan Muxtar Respublikası

Piri Nağıyev Sabir

Məmmədov

Elmira Qasımova Məfkurə

Süleymanova

Çimnaz Orucova

Aygün Hüseynova

Naxçıvan MR-in təhsil

naziri Naxçıvan MR

Təhsil Nazirliyinin, şöbə

müdiri Naxçıvan Şəhər

TŞ-nin müdiri Naxçıvan



Naxçıvan şəhər 12

nömrəli orta məktəbin

müəllimi Naxçıvan



2S0


Natiq Abbasov

Yadulla Zeynalov

İsa Hüseynov

Zeynəb Quliyeva

Züleyxa Rzayeva

Fəxrəddin Kərimov

İlqar Həsənov

Səkinə Tağıyeva

Adəm Qasımov Fikrət

Quliyev

Nəbi Tağıyev

Kamil Kazımov Əli

Novruzov

Şərur Rayon Təhsil


Şərur Rayon Təhsil

Şöbəsinin baş

məsləhətçisi

Şərur rayonu Muğanlı

kənd orta məktəbinin

direktoru

Şərur şəhər 2 nömrəli

məktəbin direktor müavini

Şərur rayonu Ağalıq kənd

orta məktəbinin direktoru

Ordubad Rayon Təhsil


Ordubad şəhər internat


Ordubad şəhər 3 nömrəli

orta məktəbin müəllimi

Culfa Rayon Təhsil

Şöbəsinin müdiri Culfa

rayonu Əbrəqunus kənd

orta məktəbi Culfa rayon

Milax kənd orta məktəbinin

direktoru

Babək Rayon Təhsil

Şöbəsinin müdiri Babək

rayonu Güznüt kənd orta

məktəbi

231


Allahverdi Mirzəlitev

Tarverdi Qurbanov

Növrəstə Xudiyeva

İbrahim Hüseynquliyev

Zal Rüstəmov

Oruc Həbibov

Əli Əliyev

Hüseyn Məmmədyarov

Nazim Bayramov

Natiq Mazanov

Münəvvər Mahmudova

Babək rayon Qahab kənd orta


Şahbuz Rayon Təhsil Şöbəsinin

müdiri Şahbuz şəhər orta

məktəbinin müəllimi Kəngərli

Rayon Təhsil Şöbəsinin müdiri

Kəngərli rayonu aKademİK

Zərifə Əliyeva adına Şahtaxtlı

kənd orta məktəbinin direktoru

Sədərək Rayon Təhsil Şöbəsinin

müdiri

Sədərək rayonu Sədərək kənd

orta məktəbinin müəllimi

Naxçıvan şəhər Heydər Əliyev

adına orta məktəbin direktoru

705 №-li hərbi hissənin orta

məktəbinin direktoru Naxçıvan

Türk liseyinin direktor müavini

Naxçıvan qızlar liseyinin

direktoru

Abşeron rayonu

Nadir Ağayev Abşeron Rayon Təhsil


2S2


Tahirə Ələkbərova

Şaban Əmirov

Elmira Yaqubova

İradə Talıblı

Teyyubə Hüseynova

Şərqiyyə Fərəcova Ağası

Tahirov

Samirə Məmmədova

Yavər Əhədov

Xırdalan şəhər

1 nömrəli orta məktəbin

direktoru Xırdalan şəhər


direktoru Xırdalan şəhər

9 nömrəli məktəbin direktoru

Xırdalan şəhər 9 nömrəli orta

məktəbin müəllimi Saray

qəsəbə 3 nömrəli orta məktəbin

direktoru YAP Qadınlar

Şurasının sədri Abşeron Rayon

Təhsil İşçiləri Azad Həmkarlar

Komitəsinin sədri Rayon Təhsil

Şöbəsinin metodisti RTŞ-ın

aparıcı məsləhətçisi

Gəncə şəhəri

İradə Hüseynova

Mahal Əliyev

Bayram Hacıyev

Afaq Əliyeva

Bəhrəm İmranov

təhsil nazirinin müavini

Gəncə ŞTŞ-in müdiri ATİAHİ

Gəncə Şəhər Komitəsinin sədri

metodik mərkəzin direktoru,

«Ən yaxşı müəllim»

müsabiqəsinin qalibi

Gəncə ŞTŞ-nin məsləhətçisi

233


Əkrəm Əsgərov Firuddin

Nadirov Vəfa Abbasova

Tamara Xəlilova Məleykə

Bürcəliyeva Xəzangül

Hüseynova Adilə

Zeynalova

Sevinc Əliyeva Nurlana

Mustafayeva Vüsalə

Hüseynova Nazim

Həsənov Zakir Həsənov

Gülnar Quliyeva


direktoru


direktoru


direktoru


direktoru 38 nömrəli orta

məktəbin direktoru 43

nömrəlii orta məktəbin


körpələr evi-uşaq

bağçasının müdiri 17

nömrəli məktəbin

biologiya müəllimi

15 nömrəli məktəbin

psixoloqu

24 nömrəlii məktəbin

tarix müəllimi


müəllimi


riyaziyyat müəllimi



Mingəçevir şəhəri

Nazir Sultanov Mayıl

İsmayılov

Sahib Məmmədov

Mingəçevir Şəhər

Təhsil Şöbəsinin müdiri

təbiət-riyaziyyat

və humanitar elmlər

təmayüllü liseyin direktoru

texniki-humanitar

liseyin direktoru

234


Aidə İsmayılova

Tünzalə Əfəndiyeva

Natəvan Cəfərova

- 7 nömrəli orta məktəbin

direktoru


direktoru

- 10 nömrəli körpələr

evi-uşaq bağçasının

müdiri

Sumqayıt şəhəri

İsgəndər İsgəndərov - təhsil nazirinin müavini

Vidadi Bağırov

- təhsil şöbəsinin müdiri Lətifə Cabbarova - 1 nömrəli məktəbin

direktoru Müqabil Abbasov - 2 nömrəli məktəbin

direktoru Vahid Fərəcov - 7 nömrəli


Ofelya Babayeva - 11 nömrəli

məktəbin direktoru Leyla Abdullayeva - 18 nömrəli

məktəbin direktoru Zakir Əliyev - 21 nömrəli

məktəbin direktoru Əvəz Mahmudov - 25 nömrəli


Minarə Tahirova - TTEL-in direktoru Nizami Əhmədov - TET gimnaziyanın

direktoru Adilə Süleymanova - «İstedad» liseyinin

direktoru Bəşirə Ağayeva - «Təfəkkür»

liseyinin direktoru Nazilə Cəlilova - 40 nömrəli uşaq


235


Minayə Mahmudova

Esmira Musayeva

Sədaqət İsmayılova

Rahib Əfəndiyev

Ulduz Quliyeva


direktor müavini 11

nömrəli məktəbin tarix

müəllimi, «Ən yaxşı

müəllim»

müsabiqəsinin qalibi 23

nömrəli məktəbin ingilis

dili müəllimi, «Ən yaxşı

müəllim» müsabiqəsinin

qalibi TTEL-in fizika



qalibi TETG-nın tarix



qalibi

Şirvan şəhəri

Paşa Nəbiyev Rafiq

Səmədov Sevil

Xudiyeva

Firəngiz Şirəliyeva

şəhər təhsil şöbəsinin

müdiri

10 nömrəli orta

məktəbin direktoru 2


müəllimi, əməkdar

müəllim

11 nömrəli orta


2S6


Naftalan şəhəri

Famil Kamalov

Aidə Talıbova

şəhər təhsil


S.Vurğun adına

2 nömrəli orta


Ağcabədi rayonu

Ağababa İbrahimov

Mehdi Əhmədov

Səadət Kazımova

Ələsgər Məmmədov

Xavər Novruzova

Ramiz Fətəliyev Əli

Bədəlov

Tofiq Zeynalov

Könül Əliyeva Kamilə

Qasımova


müdiri Ağcabədi Rayon

Təhsil Şöbəsinin müdiri



M.Ə.Sabir adına Kəbirli


müəllimi Salmanbəyli


direktoru Ağcabədi

RTŞ-nin böyük

məsləhətçisi şəhər 6


direktor müavini

M.F.Axundov adına şəhər

3 nömrəli orta

məktəb-liseyin direktoru



M.Ə.Sabir adına

Təzəkənd kənd uşaq


2S7


Göyçay rayonu

Asif Nəbiyev - RTŞ-ın müdiri Tahirə Qurbanova

■ şəhər 1 nömrəli orta

məktəbin direktoru Adil Məmmədov — şəhər 7 nömrəli orta

məktəbin direktoru Rəşad Məmmədov — orta internat məktəbin

direktoru Pərviz Yəhyalı

Qaraxıdır kənd orta

məktəbinin müəllimi,

əməkdar müəllim, «Ən

yaxşı müəllim»

müsabiqəsinin qalibi Zenfira Mikayılova Qarabaqqal kənd orta

məktəbinin direktor

müavini Arzu Beydullayeva — Cəyirli kənd əsas

məktəbinin direktoru Elmira Nəsibova


məktəbin direktor

müavini Xuraman Əsgərova — şəhər 3 nömrəli orta

məktəbin müəllimi Firəngiz Rzayeva — şəhər 4 nömrəli orta


Zaqatala rayonu

Əsgər Quliyev

Zümrüd Ağakişiyeva


baş məsləhətçisi,

nazirin müşaviri

Zaqatala RİHB-in

müavini, əməkdar

müəllim


Tahir Məmmədov

Qurban Qəhrəmanov

Səfər Raziyev

Səadət Baqqayeva

Yetər Aşurova

Bahar İsmayılova

Afət Əfəndiyeva

Məmməd Osmanov

Məsumə Əfəndiyeva

Zaqatala RTŞ-ın müdiri

metodik kabinetin direktoru

Tala kənd 4 nömrəli orta

məktəbin müəllimi, “Ən

yaxşı müəllim”


Zaqatala şəhər 3 nömrəli orta

məktəbin müəllimi,

“Ən yaxşı müəllim”


humanitar fənlər

gimnaziyasının müəllim,



humanitar fənlər

gimnaziyasının müəllimi,


müsabiqəsinin qalibi şəhər 1


müəllimi,




direktoru humanitar fənlər

gimnaziyasının direktoru

Zərdab rayonu

Nəsimi Hüseynov

Tofiq Ağayev

Zərdab Rayon Təhsil





Çimnaz Məmmədova

Vüsalə Kərimova

şəhər 2 nömrəli

orta məktəbin

biologiya müəllimi,



şəhər 2 nömrəli uşaq


Yardımlı rayonu

Fərzəli Qədirov

Kamal Aşurov

Heybət Qədirov

Gülər Hüseynova

Təhsil Nazirliyinin Strateji

təhlil, planlaşdırma və

kadrların idarə olunması


Yardımlı RTŞ-ın müdiri

Alçabulaq kənd orta

məktəbinin kimya

müəllimi,



Alçabulaq kənd orta

məktəbinin Azərbaycan dili


Lerik rayonu

Gültəkin Şıxəliyeva

Fərman Haşımov

Lerik şəhər 1 nömrəli orta

məktəbin direktoru,

əməkdar müəllim

Hamarmeşə kənd orta


240


Şöyüb Babayev

Məhərrəm Kazımov

Hüseynbala Əliyev

Monidigah kənd orta


orta internat məktəbin

müəllimi, əməkdar

müəllim rayon təhsil


Laçın rayonu

Şahlar Xəlilov Nuridə

Əhmədova

Sona Aslanova Ağayar

İsmayılov Venara

Mirzəyeva

Sabir Mirzəyev İradə

Həsənova

Nicat Quliyev Əmiraslan

Məmmədov

Rayon təhsil şöbəsinin müdiri

Laçın 34 nömrəli orta


Mişni kənd orta məktəbinin

müəllimi Ağanus kənd orta

məktəbinin direktoru 7


riyaziyyat müəllimi Quşçu


direktoru Taxta körpü qəsəbə


uşaq-gənclər idman


Qarakeçdi 2 nömrəli orta


Ağsu rayonu

Faiq Şahbazlı Təhsil Nazirliyinin

Dərslik və nəşriyyat


24/


Sərdar Məmmədov

Leyla Mehdiyeva

Fikrət Mirzəyev

Sima Mirzəliyeva

rayon təhsil şöbəsinin

müdiri Daşdəmirbəyli


müəllimi şəhər 1 nömrəli

məktəb-liseyin müəllimi

Pirhəsənli kənd orta

məktəbinin müəllimi

Beyləqan rayonu

Tofiq Sadıqov

Vüqar Abbasov

Vahid Quliyev Azad

Quliyev Nəzakət

Feyziyeva

Raya Əliyeva Mehriban

Hacıyeva

rayon təhsil şöbəsinin müdiri

Dünyamalılar kənd 1 nömrəli

orta məktəbin müəllimi,




direktoru şəhər 4 nömrəli orta


Əlinəzərli kənd 1 nömrəli




Qəhrəmanlı qəsəbə orta


İmişli rayonu

Rəfiq Qəndilov Təhsil Problemləri

İnstitutunun, direktor

müavini

24S


Ramiz Əmirov - rayon təhsil şöbəsinin

müdiri Balanisə Quliyeva - Otuziki kənd orta

məktəbinin direktoru Sevda Həşimova - şəhər 6 nömrəli orta

məktəbin direktoru Həvva Məhərrəmova - Buludlu kənd orta


Balakən rayonu

Seyfullah Kərimov - rayon təhsil

şöbəsinin müdiri Şaban Abdullayev - texniki və humanitar

təmayüllü liseyin

direktoru, Aşənnə Xanlayeva

- Qazma 1 nömrəli kənd orta

məktəbinin direktoru Mehriban Quliyeva - Kortala kənd orta

məktəbinin müəllimi Ayşə Nastakalova - Qullar 1 nömrəli kənd orta


Sədaqət Hacıyeva - Tülü kənd orta


Nail Qalayev - Şambul kənd orta

məktəbinin psixoloqu

Masallı rayonu

Nurəddin Məlikov

Səfail Eyvazov

Musarza Mirzəyev

rayon təhsil


ATİAHİ RK -nın sədri

Mahmudavar orta


24S


Dadaşbala Dımiyev

Saleh Nəzərov Qüdrət

Sövzəliyev

Göyçək Ələsgərova

Nailə Əsədullayeva

Aytən Şükürova

Validə Nuriyeva

Ülkər Ağayeva

Həsənəküçə kənd

orta məktəbinin


müəllim»


RTŞ-ın məsləhətçisi

Həsənli kənd orta


Təzə Alvadı kənd uşaq


Digah kənd orta


Dəmirçi kənd əsas


Türkoba kənd orta


Qarğalıq kənd orta


Şəmkir rayonu

Məcid Şıxlinski Qurban

Süleymanov

Fəridə Abbasova

Əli Səfərov

Rahilə Qurbanova Amin

Alıyev


Günəşli orta məktəbinin

direktor müavini Çinarlı

qəsəbə 2 nömrəli orta


Qılıncbəyli orta məktəbinin

müəllimi, Əməkdar müəllim

Füzuli adına şəhər orta

məktəbin müəllimi Nizami

adına şəhər orta məktəbin

müəllimi

244


Pirverdi Bayramov - Kür qəsəbə 1 nömrəli orta


Bədəlova Nüşabə - 2 nömrəli Çaparlı orta


Nigar Əsgərova - Əliyaqublu orta

məktəbinin direktoru Təranə Məşiyeva - Dəllər Gəyir kənd

orta məktəbin müəllimi Vaqif Məmmədov - 1 nömrəli Düyərli orta


Bəyim Bayramova

- Ə.Cavad adına şəhər orta

məktəbinin direktoru Gülnarə İbrahimova - C.Rüstəmov adına şəhər orta


Fəridə Cəfərova - Qaracəmirli 2 nömrəli orta


Həqiqət Nəsibova - Bayramlı kənd orta

məktəbinin müəllimi Elnur Xudiyev - Çənlibel 2 nömrəli orta


Kəlbəcər rayonu

Məhəmməd Bağırov - rayon təhsil

şöbəsinin müdiri Mirzə Kərimov - 17 nömrəli

məktəbin direktoru Şahin Nadirov - 21 nömrəli


Mirsəyyar Zamanov - 108 nömrəli


- ....... - 245 — ............................................


Məhin Mikayılova - 117 nömrəli

məktəbin müəllimi Aidə Əhmədova - 56 nömrəli


Şəfi Murtuzayev - 20 nömrəli


Ofeliya Muxtarova - 88 nömrəli


Gədəbəy rayonu

Ramiz Məmmədov - rayon təhsil

şöbəsinin müdiri Rüxsarə Əliyeva - şəhər 1 nömrəli orta


Nizami Zeynalov

- Düzrəsullu kənd orta məktəbinin müəllimi Məhbubə Paşayeva

- Dəyəqarabulaq kənd orta

məktəbinin müəllimi Samirə Əliyeva - Maarif kənd orta

məktəbinin müəllimi Mətanət Hüseynova

- Slavyanka kənd 1 nömrəli

orta məktəbin direktoru Məzahir Quliyev - Qaraməmmədli

kənd orta məktəbinin direktoru

Goranboy rayonu

Elmar Əliyev - rayon təhsil şöbəsinin

müdiri Faiq Dosiyev - təhsil şöbəsi

metodkabinetinin

müdiri

--------------- ----------------------------------------------------------


Yeganə Abdullayeva - şəhər 1 nömrəli orta


Əməkdar müəllim Kəmalə Abbasova - şəhər 2 nömrəli orta


Qabaqcıl təhsil işçisi Fuad Əliyev - şəhər 3 nömrəli orta

məktəbin müəllimi Əzizə Rüstəmova

- Qızılhacılı qəsəbə 1 nömrəli

orta məktəbin müəllimi Ziya Şükürov - Tatarlı kənd orta məktəbinin

direktoru Maksim Bayramov - Qaraçinar kənd orta

məktəbinin direktoru Ofelya Rəcəbova - Şadılı kənd orta


Nazbalış Tağıyeva - Xanqərvənd kənd orta

məktəbinin müəllimi Gülnarə Məmmədova - Balakürd kənd orta


Ağdam rayonu

Elmira Şükürova

Xalidə Həsənova

Tünzalə Vəliməmmədova

Ülviyyə Hacıyeva

Xanım Əhədova

Eiza İsayeva Çimnaz

Kərimova


TİAHİ Ağdam Rayon

komitəsinin sədri 2 nömrəli

köşkün orta məktəbin

direktoru 32 nömrəli köşkün

orta məktəbin direktoru 38

nömrəli köşkün orta

məktəbin direktoru Quzanlı


müəllimi 1 nömrəli köşkün

orta məktəbin direktoru

■■ Azərha

iradə İbrahimova

ycan müəllimlərinin XIII qurultayı ..................................

- 35 nömrəli köşkün orta

məktəbin direktoru Əli Ağayev - 150 nömrəli köşkün orta

məktəbin direktoru Vaqif Quliyev - Üçoğlan kənd orta məktəbin

direktoru Nuriyyə Zeynalova - 146 nömrəli köşkün orta

məktəbin direktoru Dilquşə Şirinova - 88 nömrəli köşkün orta

məktəbin direktoru Nübar Quliyeva - 14 nömrəli köşkün orta

məktəbin müəllimi Leyla Quliyeva - 32 nömrəli köşkün orta


Sabirabad rayonu

Məleykə Həsənova - rayon təhsil

şöbəsinin müdiri İradə Rəsulova - N.Gəncəvi adına 5 nömrəli

şəhər orta məktəbin

müəllimi Sevil Bağırova - H.Z.Tağıyev adına 6 nömrəli


müəllimi Zibeydə Mirzəyeva - N. Gəncəvi adına 5 nömrəli


müəllimi, əməkdar müəllim

Əlisahib Ağayev - Sabirabad RTŞ-nin aparıcı

məsləhətçisi Yaqut Fərzəliyeva - N. Nərimanov adına 2 nömrəli



Ramin Əliyev - Yastıqobu kənd əsas


24E


Tərtər rayonu

Aydın Qarayev

Fazilə Kərimova

Fitat Əliyeva

Nəcibə Muradova

Zümrüd Zamanova

Gülarə Əkbərova


müdiri şəhər 1 nömrəli orta


əməkdar müəllim Qapanlı


direktoru şəhər 1 nömrəli




əməkdar müəllim şəhər 2

nömrəli məktəb-liseyin

direktoru

Neftçala rayonu

Əjdər Ağayev

İmamverdi Əbilov

Əjdər Kərimov

Ruhəngiz Nəcəfova

Təhsil Problemləri İnstitutu,

professor. Respublika Təhsil

Şurasının sədri, əməkdar

müəllim Neftçala şəhər 1




müdiri Qırmızıkənd kənd

orta məktəbinin müəllimi,



249


Gülnaz Mehdiyeva

Elnarə İbrahimova

Neftçala şəhər

1 nömrəli orta


Bankə qəsəbə

2 nömrəli orta


Kürdəmir rayonu

Tacəddin Novruzov

Abutalıb Talıbov

Gülməmməd Eyvazov

Arif Talıbov Elmira

Şıxəliyeva Dursun

Əliyeva



məktəbin müəllimi Carlı


müəllimi Cöhranlı kənd orta

məktəbinin müəllimi şəhər 5

nömrəli uşaq bağçasının



İsmayıllı rayonu

Elmir Həsənov Rasim

Orucov Şəfaqət

Rəsulov Aydın Əzizov

Hikmət Haqverdili

Şükufə Nəcəfova

Təhsil Nazirliyinin sektor

müdiri rayon təhsil

şöbəsinin müdiri şəhər 1


direktoru Talıstan kənd


Lahıc qəsəbə orta

məktəbinin direktoru şəhər




qalibi

£50


Ülviyyə Tahirova - şəhər 1 nömrəli orta məktəbin



qalibi

Hafiz Kərimov - TİAHİ rayon komitəsinin sədri

Ağdaş rayonu

Lütvü Paşayev - rayon təhsil şöbəsinin müdiri

Rafiq Nəbiyev - TİAHİ rayon komitəsinin sədri

Natella Çələbiyeva - S.Vurğun adına məktəbin

direktoru, əməkdar müəllim

Akif Hacızadə


müəllimi, əməkdar müəllim Şəhla Hacıbalayeva - M.Şeyxzadə adına TTH

təmayüllü gimnaziyanın

direktoru Ədilxan Ədilov - M.İsayev adına orta məktəbin

direktoru. Əyyub Qəhrəmanov - Nizami adına orta məktəbin

direktoru Aysel Əliyeva - Ərəb ocaq kənd orta məktəbi

Cəlilabad rayonu

Ədalət Əsgərov - rayon təhsil şöbəsinin müdiri

Tahir Tahirzadə - Uzuntəpə kənd




qalibi

25/


Kəramət Həsənov - Günəşli kənd 2 nömrəli orta məktəbin


Allahbağış Muradov - Ocaqlı kənd 1 nömrəli orta

məktəbin müəllimi, əməkdar

müəllim İltifat Bağırov - şəhər 8 nömrəli orta məktəbin


Gülsurə Həsənova - TİAHİ rayon komitəsinin sədri

Rəxşəndə Qasımova - rayon təhsil şöbəsinin

metodisti Elmira Abasova - Göytərə şəhər 1 nömrəli orta məktəbin

müəllimi Ağalar Əliyev - Cəlayır kənd orta məktəbinin

direktoru Qərənfil Əhmədova - şəhər 8 nömrəli orta məktəbin

müəllimi Elminaz Nadirova - şəhər 7 nömrəli orta məktəbin

müəllimi Sarxan Həsənov

- Məmmədrzalı kənd orta


Quba rayonu

Süleyman Aslanov

Telman Mirzəxanov

Solmaz Mehdiyeva Ülkər

Şıxməmmədova

Ənvər Ələsgərov

Habil Bayramlı


RTŞ metodkabinetinin

direktoru

TİAHİ Quba RK-ın sədri

Dağlı kənd orta məktəbinin

müəllimi Alpan kənd orta

məktəbinin müəllimi Amsar


müəllimi

252


Sara Məmmədova

Yavuşva Simanduyev

Qüdrət İsmayılov

Fatmaxanım Quliyeva



Qırmızı qəsəbə 1 nömrəli


Quba şahmat məktəbinin



Ucar rayonu

Fuad İsrəfilov Faiq

Misirov Elmira

Soltanova Sədaqət

Əhmədova Xeybər

Hacıyev


müdiri


müdir müavini şəhər 4





məktəbin müəllimi, «Ən

yaxşı müəllim»


Oğuz rayonu

Səyyar Abdullayev

Təranə Quliyeva

Zeynəb Ağayeva

Eyvaz Hacıyev


müdiri



Calud kənd orta


Xaçmaz kənd 1 nömrəli


253


Qəbələ rayonu

Fərman Hacıyev

Firəngiz Adımova

Bilqeyis Kərimova

Nizami Səfərəliyev

İbad Paşayev

Telman Abdulxalıqov

Suqra Rəşidova

Rəna Səmədova

Sergey Dallari


Çarxana kənd orta məktəbinin


şəhər 1 nömrəli orta məktəbin


Zarağan Kənd 1 nömrəli orta

məktəbin müəllimi, əməkdar

müəllim Vəndam qəsəbə 1


müəllimi,


müsabiqəsinin qalibi Tüntül


müəllimi şəhər 1 nömrəli orta

məktəbin müəllimi şəhər 2


müəllimi Nic qəsəbə 1


direktoru

Qəmbərəli Bağırov

Təranə Əhmədova

Ənivəs Feyziyeva

Biləsuvar rayonu


müdiri şəhər 1 nömrəli




S54


Cəmil Abbasov

Qılman Abasov

Davud Nağıyev

şəhər internat orta

məktəbin direktor

müavini, Respublika

Müəllimlər Şurasının üzvü

Əliabad kənd orta


əməkdar müəllim şəhər 2


direktoru

Qusar rayonu

Niftəli Fərzəliyev

Məzahir Hacıyev

Qorxmaz Muradov

Mehriban Əlimova

Möhübbət Həsənov

Faina Vəliyeva

Elmira Bayramova

Bənurə Qardaşova


müdiri TİAHİ Qusar

RK-ın sədri

TŞ-nin metodik

kabinetinin direktoru şəhər


müəllimi Çiləgir kənd orta


əməkdar müəllim,


müsabiqəsinin qalibi şəhər



əsas məktəbin direktor

müavini



255


Xaçmaz rayonu

Həmid Zeynalov

Mədinə Nurməmmədova

Vaqif İsrafilov

Nəzakət Kərimova

Sevil Əliverdiyeva

Mirbala Orucov

Nəriman Babayev

Nurcahan Abasova

Arif Manafov

Ellada Kərimova


müdiri rayon təhsil şöbəsinin

müdiri

TİAHİ Xaçmaz RK-ın sədri

Xudat şəhər 2 nömrəli orta

məktəbin müəllimi, «Ən yaxşı


qalibi Qobuqıraq kənd əsas

məktəbinin müəllimi, «Ən

yaxşı müəllim»

müsabiqəsinin qalibi Nabran


direktoru Xaçmaz idman

məktəbinin direktoru Xaçmaz


direktoru Sayad kənd orta

məktəbinin direktoru Xaçmaz


müəllimi

Qax rayonu

Yəhya Kərimov

Məmməd Xasiyev

Təhsil Problemləri İnstitutunun direktor müavini, professor, əməKdar müəllim rayon təhsil şöbəsinin

müdiri

256


Günəş Sofiyeva Şəkər

Abdullayeva

Gülbəniz Seyidova

Vəfa Heydərova

ATİAHİ Qax Rayon

Komitəsinin sədri şəhər 2


direktoru, əməkdar

müəllim şəhər 2 nömrəli






yaxşı müəllim»


Lənkəran rayonu

Elmar Qasımov Səmədağa

Abdullayev

Yeganə Əskərova

Rafail Ağayev

İman Mikayılov

İlqar Tağıyev Lidya

Karyagina

İradə Axundova

Ramiz Məmmədov

təhsil nazirinin müavini



direktoru Balıqçılar qəsəbə


yaxşı müəllim»


Nərimanabad qəsəbə

məktəbinin direktoru,

əməkdar müəllim Şıxəkəran



məktəbin müəllimi xüsusi

internat məktəbin direktoru

Liman şəhər 2 nömrəli orta


S57


Mərziyyə Əliyeva - Xanbulan kənd orta

məktəbinin direktoru Kamil Hüseynov - Liman şəhər 1 nömrəli

məktəbin müəllimi Aygün Babayeva - Biləsər kənd orta məktəbinin

direktoru Qasım Əliyev - Xolmili kənd orta

məktəbinin direktoru Aliyə Hüseynova - Digah kənd orta məktəbinin

müəllimi Adil Rzayev - Səpnəkəran kənd orta


Esmira Kazımova - Gəgiran kənd orta

məktəbinin müəllimi Balaxan Əmirov - Rvo kənd orta


Mirzəhəsən Həsənov - Bəliton kənd orta məktəbinin

müəllimi Südabə Babayeva - Digah kənd orta

məktəbinin direktoru Rafiq Kazımov - Diryan kənd orta məktəbinin

müəllimi

Dəvəçi rayonu

Sabir Ağarzayev

Elmira Hüseynova

Muradxan Səfərəliyev


şəhər 4 nömrəli əsas


Dəvəçi şəhər 2 nömrəli orta


yaxşı müəllim»



Şuşa rayonu

Təvəkkül Əliyev

Məlahət Babayeva

Məhbubə Hacıyeva


müdiri 1 nömrəli orta

məktəbin müəllimi 9


müəllimi

Daşkəsən rayonu

Nazim Verdiyev Rəna

Aslanova

Bahirə Qurbanova


müdiri İ.Nəsimi adına 1


müəllimi İ.Nəsimi

adına 1 nömrəli orta


Qazax rayonu

İlham Pirməmmədov

Maya Hüseynova

Mahir Quliyev Mahirə

Abbasova

Mustafa Mirzəyev

Təhsil Nazirliyi

Aparatının rəhbəri

Təhsil işçiləri Azad

Həmkərlar İttifaqı

Qazax Rayon

Komitəsinin sədri rayon

təhsil şöbəsinin müdiri

Hüseynbəyli kənd orta


Qazax şəhər 1 nömrəli


^5^


Qasım Əliyev - Qazax şəhər orta internat


Fidan Yaqubova - Ağköynək kənd orta


Yevlax rayonu

Raqub Mirzəyev - rayon təhsil şöbəsinin

müdiri Şükür Mehdiyev - 9 nömrəli orta məktəbin

direktoru Şahin Kərimov - Xaldan kənd orta

məktəbinin direktoru Nüsrət Seyidov - Gülövşə kənd orta

məktəbinin direktoru Şəhla Fərzəliyeva - Yevlax RTŞ-ın metodisti

Elman Əlibəyli


direktor müavini Aybəniz Qurbanova - 4 nömrəli orta məktəbin

müəllimi Sərvinaz Məmmədova - 6 nömrəli orta məktəbin

müəllimi Fatma Kamalova - 2 nömrəli uşaq bağçasının

müdiri

Ağstafa rayonu

Labidə Batıyeva - rayon təhsil şöbəsinin

müdiri Nağı Nağıyev - texniki və humanitar


direktoru

260


Yaşar İsgəndərov

Qənirə Hadıyeva

Türfə Abbasova

Abbas Fərzəliyev

İmran Nəsibov

Saloğlu kənd orta


yaxşı müəllim»

müsabiqəsinin qalibi şəhər


müəllimi S.Vurğun qəsəbə


uşaq-gənclər idman


Ağstafa RTŞ-ın

metodkabinetin direktoru

Bərdə rayonu

Rahilə İsmayılova - rayon təhsil

şöbəsinin müdiri Rzaqulu Şərifov - akademik Z.Əliyeva adına orta məktəbin

direktoru

Minayə Nəbbaqi

- şəhər 5 nömrəli orta məktəbin müəllimi Məhbubə Hüseynova - Gərənə kənd orta

məktəbinin müəllimi Rəna Həsənova - akademik Z.Əliyeva adına orta məktəbin

müəllimi

Ələddin Alıyev - Kələntərli kənd orta məktəbinin müəllimi

Aydın İmanov - şəhər 5 nömrəli orta məktəbin müəllimi

Zülfüqar Əsədov - Muğanlı kənd orta

məktəbinin müəllimi Tamella İbadova - Azərbaycan TİAHİ RK-ın

sədri

26f


Qanboy Məmmədov

Pakizə Muxtarova

Hakim Ələkbərov

Çimnaz Ələkbərova


məktəbin direktoru şəhər 2


direktoru Qaradəmirçi


direktoru Şirvanlı kənd


Tovuz rayonu

Şamil Alıyev Fazil

Məhərrəmov

Nizami Abdullayev

Talib Mahmudov

Valeh Məmmədov

Namiq Muradov


M. Ələkbərov adına şəhər orta


yaxşı müəllim»


N. Tusi adına şəhər orta


yaxşı müəllim»


V.Kazımov adına

Çobansıxnaq kənd orta


yaxşı müəllim»

müsabiqəsinin qalibi N.Tusi

adına şəhər orta məktəbin

direktoru M.Musayev adına

Əlimərdanlı kənd orta


S62


İradə Əsədova

Təvəkkül Əhmədov

Elnarə Məmmədova

Samirə Həsənova

Rəna Yusifova Səkinə

Hacıyeva Kifayət

Abdullayeva Ceyran

Məmmədova Arzu

Əsgərova

F.Hüseynov adına Qaraxanlı


müəllimi Y.Sadıqov adına

Bozalqanlı kənd orta

məktəbinin gənclərin

çağırışaqədərki hazırlığı

rəhbəri M.Novruzov adına

Çeşməli kənd orta


R.İsmayılov adına Düz

Cırdaxan kənd orta


E.Bayramov adına Aşağı

Ayıblı kənd orta məktəbinin

müəllimi

E. Tağıyev adına Cəlilli


müəllimi M.Məmmədov

adına Qovlar qəsəbə orta


F. Qasımov adına Xatınlı


müəllimi Azaflı kənd orta


Zəngilan rayonu

Zakir İbrahimov

Akif Orucov Cəbrayıl

Şıxəliyev

rayon təhsil


RTŞ-ın müdir müavini

4 nömrəli orta


263


Şəki rayonu

Abdulla Mehrabov

Firudin İbrahimov

Fəridə Mirzoyeva

Mais Müslümov Şəfəq

Məmmədova Svetlana Bəkirova

Ruhangiz Abdullayeva Kifayət

Əhmədova Mais Səlimov

Həbibullah Məmmədrəhimov

Sevda Cəlilova

Südabər İsmayılova

Abdulla Mahmudov

Naimə Sərkərova

Fikrət Əsgərov


İnstitutunun direktoru,

professor Şəki ŞTŞ-nin

müdiri Təhsil İşçiləri Azad

Həmkarlar İttifaqı Şəki Şəhər

Komitəsinin sədri

şəhər təhsil şöbəsinin

məsləhətçisi şəhər 7 nömrəli

orta məktəbin müəllimi şəhər



orta məktəbin müəllimi şəhər



orta məktəbin direktoru şəhər

fizika-riyaziyyat və

humanitar təmayüllü liseyin

direktor müavini Turan

qəsəbə orta məktəbinin

direktor müavini

Bideyiz kənd orta məktəbinin

direktoru Köndələn kənd orta

məktəbinin direktoru şəhər

20 nömrəli uşaq bağçasının



S64


Vidadi İsmayılov - Ekoloji tərbiyə və

təcrübəçilik mərkəzinin

direktoru Mahir Əyyubov - şəhər 20 nömrəli orta


Füzuli rayonu

Hafiz Tahirov - RTŞ-ın müdiri Ramella Məmmədova - TİAHİ Füzuli RK-ın sədri

Gültəkin Tağıyeva - Böyük Bəhmənli kənd 2


müəllimi Dayandur Cəfərov - 2 nömrəli məktəbin

direktoru Sahimə Vəlişova - 47 nömrəli məktəbin

direktoru Maya Əhmədova - Kürdmahmudlu kənd orta


Ülkər Hüseynova - Zobucuq qəsəbə 33 nömrəli orta məktəbin

direktoru

Şamaxı rayonu

Aydın Əhmədov - Təhsil Nazirliyinin şöbə

müdiri Viktor Əliyev - rayon təhsil

şöbəsinin müdiri Fatma Quliyeva - TİAHİ Şamaxı RK-ın sədri

Həbibə Eldarova

- lisey-məktəbin müəllimi

265


Sevinc Qasımova

Xanlar Rəhimzadə

İbad Rəhimov Səadət

Veysova

Xocavənd rayonu

Şəfayət Yusifov

Tamella Quliyeva

Samux rayonu

Hidayət Əhmədov

Göyçək Namazova

Səba Namazova

Gülağa Hüseynov



yaxşı müəllim»



məktəbin direktoru RTŞ

metodkabinetinin

müdiri şəhər 2 nömrəli


yaxşı müəllim»



müdiri Xocəvənd şəhər


biologiya müəllimi


müdiri Qarayeri qəsəbə 1

nömrəli məktəbin



qalibi Nəbiağalı qəsəbə 1


müəllimi Səkar kənd orta


266


Salyan rayonu

Ələsgər Mehdiyev

Həsənağa Əhmədov

Gülşən Piriyeva

Yaqut Ələsgərova

Əlvanxanım Şirinova

Zabit Orucov

Rasim Zeynalov Zabil

Əhmədov

Aslan Dəmirov


müdiri 7 nömrəli

texnİKİ fənlər

təmayüllü

məKtəb-liseyin

müəllimi 7 nömrəli

texnİKİ fənlər

təmayüllü

məKtəb-liseyin

müəllimi ATİAHİ

Salyan RK-ın sədri

Kürqaraqaşlı kənd orta


Yuxarı Xalac 1 nömrəli


müəllimi

1 nömrəli humanitar

fənlər təmayüllü liseyin


humanitar fənlər


müəllimi,


müsabiqəsinin

qalibi

AMİ-nin Salyan filialının

direktoru

Hacıqabul rayonu

Arif Muradov Təhsil Nazirliyinin

şöbə müdiri

267


Şükür Məmmədov

Xədicə Abbasova

Qobustan rayonu

İmran Sabirov

İdris Alcanov

Astara rayonu

Müzəffər Hacıyev

Şabala Əliyev

Mütalib Mahmudov

Heybət Hüseynov

Əbülfət Süleymanov

Azər Kişiyev Laləzar

Qurbanova Qızbəs

Məmmədova

rayon təhsil


şəhər 1 nömrəli

orta məktəbin

tarix müəllimi,

əməkdar müəllim


müdiri Sündü kənd orta

məktəbinin tarix



qalibi

Maşxan kənd orta məktəbinin müəllimi, «Ən yaxşı müəllim» müsabiqəsinin qalibi Pensər kənd 2 nömrəli orta məktəbin müəllimi Pensər kənd 1 nömrəli orta məktəbin müəllimi Astara şəhər 1 nömrəli orta məktəbin müəllimi Səncərdi kənd orta məktəbinin müəllimi Kijəbə qəsəbə orta məktəbinin müəllimi TIAHİ Astara Rayon Komitəsinin sədri rayon təhsil şöbəsinin müdiri


Göygöl rayonu

Altay İsmayılov

Dilarə Mövlayeva

Abdulla Qasımov

Dilarə Qazıyeva

Səidə Mürsəlova

Lətif Mirzəyeva

Ənvər Abbasov

Şamil Nurəliyev

Reyhan Ocaqova

Oqtay Məmmədov

Heyran Ağayeva


Təhsil işçiləri azad həmkarlar

ittifaqı rayon komitəsinin sədri

Göygöl RTŞ-ın metodisti


müəllimi, «Ən yaxşı müəllim»

müsabiqəsinin qalibi Üçtəpə

kənd orta məktəbinin müəllimi


müəllimi

Saatlı rayonu


İnstitutunun direktor müavini


Təhsil İşçiləri Azad

Həmkarlar İttifaqı Saatlı

Rayon Komitəsinin sədri

S.Vurğun adına şəhər

1 saylı orta məktəbin

direktoru

M.Əzizbəyov adına şəhər


müəllimi

269


Qubadlı rayonu

Afət Allahverdiyeva

Şamama Həsənova

Yavər Məmmədov


Çaytumas kənd məktəb-liseyinin



Siyəzən rayonu

Rəfael Hacıyev

Cəfər Bağırov


Siyəzən şəhər 2 nömrəli orta


Xızı rayonu

Oqtay Abdullayev rayon təhsil şöbəsinin

müdiri

Cəbrayıl rayonu

Validə Həsənova

Aydın Bəyişov Könül

Muradxanlı

Məhəmmədəli Səfərov

Mətanət Haqverdiyeva

Ülviyyə Atakişiyeva

Məhəmməd Maqsudov


RTŞ-ın müdir müavini 25

nömrəli orta məktəbin müəllimi

Hovuslu kənd orta məktəbinin


Çocuq Mərcanlı kənd orta

məktəbinin müəllimi 1 nömrəli

orta məktəbin müəllimi 9

nömrəli orta məktəbin müəllimi

270


Rəhim Rəhimov

Taleh Qaraşov

Şəfiqə Abbasova

8 nömrəli orta


25 nömrəli orta


Əmirvarlı kənd


Xocalı rayonu

Məhəmməd Şükürov rayon təhsil şöbəsinin

müdiri

Peşə lisey və məktəbləri üzrə

Alı Əliyev Mərhəmət

Aslanova Sahib Rüstəmov

Firudin Paşayev Şərif

Hacıyev Nurəddin

Cahangirov Əbülfəz

Qarayev Bəxtiyar Nuriyev

Gülağa Abışov Nərgiz

Əsədova

Aybəniz Cəfərova

Hüseynağa Baxşıyev

Namiq Məmmədov

Kamil Ağamalıyev

Rəsul Əsgərov

3 nömrəli Gəncə Peşə Liseyi

5 nömrəli Bakı Peşə Liseyi




2 nömrəli Bakı Peşə Məktəbi

Abşeron-Binə Peşə Liseyi

Lənkəran Peşə Liseyi

Saatlı Peşə Liseyi

3 nömrəli Sumqayıt

Peşə Liseyi

Ağdam 50 nömrəli

Bakı Peşə Məktəbi

Quba Peşə Liseyi

Təhsil Nazirliyinin Texniki

peşə təhsili şöbəsinin müdiri


baş məsləhətçisi


İnstitutu Texniki peşə

təhsili şöbəsinin müdiri


273


274


275


277


27S


279


2S0


2^2


2S3


2S5


2^6


2SS


2E9


290


29?


r V

■ '.‘f

292


293


294


295


296


2^7

Azərbaycan müəllimlərinin XIII qurultayı -------

M Ü N D Ə R İ C A T

Azərbaycan müəllimlərinin XIII qurultayının iştirakçılarına ..................5

Azərbaycan müəllimlərinin XIII qurultayının Keçirilməsi barədə ..................................................................................7


XIII qurultayı .........................................................................................10

Qurultaya sədrlİK edirlər (I hissə) ........................................................15

Qurultayın Katibliyinin seçilməsi .................................................16

Qurultayın redaKsiya heyətinin seçilməsi ........................................18

Qurultayın mandat Komissiyasının seçilməsi ...................................20

Azərbaycan RespublİKasının Prezidenti cənab

İlham Əliyevin Azərbaycan müəllimlərinin

XIII qurultayının

iştiraKçılarına təbrİK məKtubu ........................................................22

Azərbaycan Respublikasının təhsil naziri

Misir Mərdanovun Azərbaycan müəllimlərinin

XIII qurultayına hesabat məruzəsi ........................................................23

Qurultaya təbriklər ................................................................................88

Mandat komissiyasının sədri Faiq Şahbazlının hesabatı ..................................................................................................105

Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin sədri Anarın çıxışı ..........................................................................................108


Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının prezidenti, akademik Mahmud

Kərimovun çıxışı ..................................................................................... 111

Naxçıvan Muxtar Respublikasının təhsil naziri Piri Nağıyevin çıxışı ................................................................................ 115

Milli Məclisin Elm və təhsil daimi komissiyasının

sədri, Azərbaycan Dövlət İqtisad Universitetinin

rektoru, professor Şəmsəddin Hacıyevin çıxışı ....................................... 121

Tələbə Qəbulu üzrə Dövlət Komissiyasının sədri Məleykə Abbaszadənin çıxışı .................................................................. 127

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Dövlət

İdarəçilik Akademiyasının rektoru, əməkdar elm xadimi,

professor

Seyfəddin Qəndilovun çıxışı ................................................................... 133

Qurultaya sədrlİK edirlər (II hissə) ......................................................... 139

S.C.Pişəvəri adına respublika humanitar fənlər

gimnaziyasının ibtidai sinif müəllimi,

“Ən yaxşı müəllim” müsabiqəsinin qalibi

Aybəniz İbrahimovanın çıxışı ................................................................. 140

Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universiteti pedaqoji

fakültəsinin dekanı, pedaqoji elmlər doktoru,

professor Fərrux Rüstəmovun çıxışı ....................................................... 143

Bakı Şəhəri üzrə Təhsil İdarəsinin müdiri Nailə Rzaquliyevanın çıxışı..................................................................... 148

Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Kollecinin direktoru, əməkdar müəllim Nurlana Əliyevanın çıxışı........................................... 154

Bakı şəhər 12 nömrəli İxtisaslaşdırılmış olimpiya

ehtiyatları uşaq-gənclər idman məktəbinin

direktoru Elçin Mehdizadənin çıxışı ....................................................... 158

300


Bakı şəhər 18 nömrəli məktəbin Valideyn-Müəllim Assosiasiyasının sədri

Azər Hətəmovun çıxışı ............................................................................ 161

Bakı Avropa Liseyinin müəllimi Xumar Əhmədbəylinin çıxışı .................................................................. 164

Bakı 12 nömrəli peşə liseyinin direktoru Şərif Hacıyevin çıxışı .............................................................................. 168

Azərbaycan Uşaq Hüquqları Assosiasiyasının sədri Nabil Seyidovun çıxışı .................................................................... 172

Sumqayıt Şəhər Təhsil Şöbəsinin müdiri Vidadi Bağırovun çıxışı ............................................................... 176

Bakı şəhər 332 nömrəli körpələr evi-uşaq bağçasının müdiri Lalə Qəmbərovanın çıxışı .......................................... 180

Heydər Əliyev adına liseyin direktoru Fikrət Xəlilovun çıxışı ............................................................................. 183

Şəmkir rayonu Zəyəm Cırdaxan kənd 1 nömrəli orta məktəbin müəllimi

Ruslan İbrahimovun çıxışı ....................................................................... 187

Zaqatala şəhər humanitar fənlər gimnaziyasının ali

kateqoriyalı riyaziyyat-informatika müəllimi,

Azərbaycan Respublikasının qabaqcıl təhsil işçisi,


Bahar İsmayılovamn çıxışı ...................................................................... 190

Lənkəran şəhər 4 nömrəli humanitar

təmayüllü məktəb-liseyin direktoru

Yeganə Əsgərovanın çıxışı ...................................................................... 194

Gəncə şəhər 22 nömrəli orta məktəbin müəllimi,


Afaq Əliyevanın çıxışı ............................................................................. 197

30f

............. Azərbaycan müəllimlərinin XIII qurultayı .................... ...M-; ..

Azərbaycan müəllimlərinin XIII qurultayı iştirakçılarının Azərbaycan xalqına müraciəti ......................................... 200

Azərbaycan müəllimlərinin XIII qurultayının qətnaməsi ................................................................................................. 204

Azərbaycan müəllimlərinin XIII qurultayına seçilmiş nümayəndələrin siyahısı ............................................................ 207

Qurultaydan tarixi anlar .......................................................................... 272

Mündəricat .............................................................................................. 299

302



XIII qurultayı (22 sentyabr 2008-ci il)

303


XIII qurultayı

Layihənin rəhbəri və baş məsləhətçi:

Misir MƏRDANOV,

Azərbaycan Respublikasının təhsil naziri,

Əməkdar elm xadimi, professor

Tərtib edənlər:

Nəşriyyatın direktoru:

Mətbəənin direktoru:

Kompüter dizaynı:

Şamxəlil Məmmədov,

Elman Əbdülov

Eldar Əliyev Səhraf

Mustafayev Elgin

Aslanov

Çapa imzalanıb 21.01.2009.

Formatı 70x100 Vıe- F.ç.v. 19. Ş.ç.v. 24,51.

Sayı: 500.

“Çaşıoğlu” nəşriyyatı

“Çaşıoğlu” mətbəəsi

Bakı şəhəri, M.Müşfiq küçəsi, 2a

Telefon: 447-49-71

azərbaycan müəllimlərinin xiii qurultayılib.bbu.edu.az/files/book/30.pdf · 2017-06-03 · 1....

Documents