aydınlatılmış onam ve hasta hakları

Aydınlatılmış Onam ve Hasta Hakları

Dr. Hanzade Doğan, Istanbul Üniversitesi

Hastanın Aydınlatılma Süreci ve Onam Vermesi

Hasta Hakları ve Etik

Hekim – Hasta Hakkı:Patient-physician rights

– Hekim-hasta ilişkisinde doğru ve sağlıklı karar

Healthy decisions

– Karara saygı:Respect for the decision

Klinikte 3 büyükler:3 majors in clinics

– Koşullar: Conditions– Değerler: Values– Gerçekler: Realities


“Aydınlatılmış Onam” nedir?What is informed consent?

Hastanın tercihlerini ifade etmek için alışılmış bir araçtır.

It expresses patient’s preferences.


“Aydınlatılmış Onam”Informed consent

Bir yöntemdir ve bir süreçtir.

A methodology and process.

Hastanın özerkliğine duyulan saygının somut göstergesi, uygulama alanıdır.

Respect for patient’s autonomy.


“Aydınlatılmış Onam”Inf Con.

İki tiptir-two types


“Kurumsal” aydınlatılmış onam

Institutional

Hukuki geçerliliği vardır.

Legislative

“Etik olarak” aydınlatılmış onam

Ethical

Hastaya faydası vardır.

For the patient

“Aydınlatılmış Onam”

5 temel unsuru vardır:5 conditions

1. Bilginin ifade edilmesi-express inf.2. Bilginin idrak edilmesi-perceive inf.3. Gönüllülük ve bireyin kendi iradesi ile hareketi-wanting4. Ehil ve ehliyetli olmak-competent5. Rıza, izin veya ONAM-consent



Kararların ve iletişimin ardında-behind decisions

− Temel yaşam prensipleri-basic life rules− Ölümden korku ve kaçınma-avoidance of death

Ölüm kaçınılmaz ise, bütünlüğe saygı gerekir.If death is unavoidable, respect for integrity.



Etik olarak bu süreç Ethical process

ASLA:Never

Gerçeklerin mekanik olarak kağıda sıralandığı ve bir biçim sorunu olarak bir parça kağıt üzerindeki imzaya eşdeğer görülemez.

Is a piece of consent paper



Sürekli bir diyalogdur-continuous communication

ve-and

hastanın süregelen tıbbi ihtiyaçlarına dayanarak ilk rızayı güçlendirmek ve pekiştirmek durumundadır. Strengtens first consent.


Bilgi:

– Her zaman konu ile ilişkili olmalı-relevant to subject

– Mevcut ve elde edilebilir veriler ve gerçeklere dayanmalıdır-depends on current and real information.


Uygulamada zorluklar-difficulties

– Teknik terimlerden bağımsız bir dil (dünyada problem)-jargon free lang.

– Kültürel farklılıklar-different cultures– Alışık olmadığımız inanç sistemleri-different beliefs– Verilecek bilginin sınırları-limitations of İnf.– Hastayı tedirgin etme veya üzme korkusu-making patient

anxious– Doğruları kapsayan iletişim-conversation of truth– Plasebo tedaviler-placebo treatment– Klinikteki araştırma bazlı tedaviler-clinical trials– Hastanın karar verme ve idrak kapasitesinde hastalık sebebi ile

olan artma ve azalmalar-decision capacity as a result of disease.


Uygulamada zorluklar

– Tedavinin reddi ve gerekçeleri-refusal of treatment– Vekil karar vericiler veya ebeveynler-surrogate decision makers– Hastanın değerleri-values of patients– İdare veya organizasyona ait gerçekler-organizational facts– Hastanın yüksek menfaati-best interest– Hastanın tedaviye veya ortama uyumsuzluğu-non-compliance to

treatment– Hastanın anksiyete veya ani korku sebebiyle durumu anlayamaması-

not understanding as of anxiety– Hekimler üzerindeki çok farklı işlerin baskısı-pressure of workload– Belirsizliğin tıptaki yeri ve açıklanması-uncertanity– Hastanın kullandığı sözcükleri ve altında yatan duyguları

anlayamama-understanding patient


FAYDA

– Hastanın hastalıkla başa çıkması belirgin bir şekilde kolaylaşıyor.Compliance and coping is easy

– Hastalığa uyumu ve gereğine göre hareket gücü artıyor.


Hastanın hakkının korunabilmesi,

Hekimin hakkını da koruyan bir bilinç düzeyidir.Patient right should protect physicians as well.


Bilgi 3 çeşittir:

– Hekim merkezli-physician centered

– Hasta merkezli-patient centered

– Hastaya spesifik-specific to patient


RASYONEL KARAR İÇİN NE BİLMELİ?

– Hastanın şu anki tıbbi durumu ve tedavi uygulanamadığı takdirde, hastalığın tahmin edilebilir gidişi-current status-progress without treatment

– Müdahaleler-interventions– Hastalığın gidişini nasıl etkiler?acts on progress of disease.– Müdahalenin tarifi-definition of intervention– FAYDA / ZARAR-risk/benefit– Müdahale sonuçlarının olası tahminleri-results of intervention

– Belirsizlikler-uncertanities– Alternatifler (düşünmek için tetikleyici rol oynamıştır)-alternatives– Tecrübe ve klinik yargıya dayalı bireysel tavsiye-

suggestion of personal experience.


Bilginin ifşası için geçerli kurallar:

TEDAVİ-Treatment

ACİL-emergent SEÇİME BAĞLI-optional DENEYSEL-experimental

Tedavi, deneysel olma yolunda ilerledikçe sertleşir ve sınırları daralır. This

progresses stringent


İdrak edilenin kontrolü,

Bilgiyi aktarmak kadar, sorumluluğun parçasıdır.

– Açıklama net olmalı,-clear explanations– Kontrol için sorular sorulmalı,-control questions– Yazılı doküman verilmeli (Internet’in rolü vardır)-

written documents– Gerekirse uygun testler uygulanmalı-appropriate tests


Hekimin bireysel yeterliliği problem olursa,

KONSÜLTASYON-consultation

– Etik Komitelerden-committees– Etik konsültanlardan-consultants– Liyezon-konsültasyon psikiyatristlerinden-liaison

consultation– Hukukçulardan-jurists– Risk analiz ünitelerinden-risk analysis units


Tedavi reddi

Düşük risk – Yüksek fayda ?-reduced risk-high benefit

RED ???--Refusal

Bilmece REDLER-Enigmatic refusals


Tedavi reddi

Tıbbi endikasyon Hasta tercihi

Medical Indications Patients’ Preferences???


X

ÖRNEK-Example

– Bakteriyel menenjit-Bacterial meningitis– Genç erkek hasta, acile geliyor.-young male patient– Antibiyotik tedavisi öneriliyor-antibiotic treatment– Mental bozukluk göstergesi yok no mental regression– Eşi tedaviyi istiyorwife wants the treatment– Hasta reddediyor patient refuses– Tedavisiz without treatment ÖLÜM RİSKİ YÜKSEK.high risk

of death

Minimal risk / yüksek fayda olasılıklarının istatistiksel değerlendirmesi-minimal risk-high benefit statistical calculations


Hasta

– Anladı mı?Did he understand?– İnkar var mı?Refusal?– İfade edilmemiş korku?Unexpressed fear?– Yanlış inanç veya bilgi?Misbelief– İrrasyonel arzu?Irrational Desire


Tedavi Reddi

Özerklik Paternalistik yaklaşım iseAutonomy Paternalistic approach

– Kapasite yeterli mi?Is capacity enough?– Alışılmamış inanç sistemi?Unfamiliar beliefs– Gerekçe?reasoning?

– Hastanın gerçek tercihini yansıtmayan özerkliği ayırdetmek önemli.Unreal autonomy

– Risk fazla ise, “Red” gözardı edilebilir. If risk is high, refusal might be neglected.(Hastanın faydayı takdir edebileceği umudu ile.)


X

Konunun tümü,

Bir eğitim ve yöntem meselesidir.It is a matter of education and methodology.


“Bilgisiz düşünmek” nafile,Thought without information is useless

“Düşünmeden bilmek” ise Knowing without thinking is dangerous.

tehlikelidir.

Konfüçyüs


aydınlatılmış onam ve hasta hakları

Documents