AXBOROT TIZIMLARI

FAN DASTURI

Bilim sohasi: 100000 – Gumanitar

Ta‟lim sohasi: 110000 – Pedagogika

Ta‟lim yo„nalishi: 5110700 – Informatika o„qitish metodikasi

2

A.A.Abduqodirov - «Informatika o„qitish metodikasi» kafedrasi professori,

pedagogika fanlari doktori

R.Y.Mexmonov – “Informatika o„qitish metodikasi” kafedrasi o„qituvchisi

Taqrizchilar:

Axatov A.R. – SamDU Amaliy matematika va informatika fakulteti

dekani, texnika fanlari doktori, professor

Yuldаshеvа U.T. – TTЕSI qоshidаgi аkаdеmik litsеy dirеktоri, texnika

fanlari nomzodi

3

I. O„quv fanining dolzarbligi va oliy kasbiy ta’limdagi o„rni

Bugungi axborotlashgan jamiyatning har bir a‟zosining axborotga bо„lgan

ehtiyoji, uning rivojlanishi, aniqligi, tezligi, sifati va boshqa hususiyatlariga bо„lgan

talabi ortib bormoqda. Ushbu talab va ehtiyojdan kelib chiqib, axborot

texnologiyalari, ularni qо„llash va foydalanish tizimlari kun sayin rivojlanib, hayotga

tadbiq qilib kelinmoqda. О„zbekiston Respublikasidagi ta‟lim sohasida olib

borilayotgan islohotlar, axborot tizimlari va texnologiyalarining rivojlanishi yо„lidagi

joriy etilayotgan yangiliklar bizning ushba “Axborot tizimlari” fanining mazmunini

yangilashga ham turki bо„lmoqda. Mazkur fanni zamonaviy axborot va pedagogik

texnorlogiyalar asosida о„qitish uning bugnungi kun bilan bilan hamnafas kadrlarni

chiqarishning muhim omilidir. Ushbu fanning rivojlanishi – barcha fan va

sohalarning rivojlanishiga, ularninig bog„liq ravishda ishlashiga, axborotga

qо„yiladigan talablarni yetarlicha bajarilishiga turtki bо„ladi. Fanning о„rni barcha

sohadagi axborot tizimlarining ishlash prinsiplarida ijobiy о„zgarishlar va natijalarda

namoyon bо„ladi.

“Axborot tizimlari” fanidan olingan bilim, ko„nikma va malakalar

umumta‟lim maktablari, akademik lisey va kasb-hunar kollejlaridagi kasbiy

faoliyatida asosiy o„rin tutib, yoshlarga bilim berishda va mutaxassis tayyorlashda

muhim ahamiyat kasb etadi. Bu fanni o„zlashtirishi bo„lajak fan o„qituvchisining

umumta‟lim maktablari, akademik litsey va kasb–hunar kollejlarida “Informatika”

yo„nalishidagi fanlarni o„qitish uchun yetarlicha bilimlarga ega bo„lgan kadr sifatida

ishlashiga imkon yaratib beradi.

“Axborot tizimlari” fani umumkasbiy fanlar blokiga kiritilgan kurs hisoblanib, 3

va 4-kursda o„qitilishi maqsadga muvofiq. “Axborot tizimlari” fani “Informatika

o„qitish metodikasi” ta‟lim yo„nalishida o„qitiladi. Mazkur fan Informatika,

Dasturlash tillari, kompyuter tarmoqlari, Kompyuter grafikasi, Ma‟lumotlar bazasi,

Kompyuter ta‟minoti kabi fanlarning nazariy va uslubiy asosini tashkil qilib, o„z

rivojida aniq va tabiiy fanlar uchun zamin bo„lib xizmat qiladi.

II. O‘quv fanining maqsadi va vazifasi

“Axborot tizimlari” fanini o„qitishdan maqsad - bo„lajak informatika

o„qituvchisining kasbiy sohasida egallashi lozim bo„lgan bilimlar va amalda qo„llash

uchun ko„nikma va makalalarni shaklantirish va rivojlantirishdan iborat. Unda har bir

kasb egasining faoliyati kerak bo„lgan tayanch nazariy va amaliy ma‟lumotlarni o„z

ichiga oladi.

“Axborot tizimlari” fanining vazifasi:

- tizim, tizim va muhit munosabatlari, tizim tarkibiga kiruvchi elementlar,

tizimlarning faoliyatini va rivojlanishini xarakterlovchi asosiy tushunchalar hakida

bilimlar berish;

- axborot tizimlari, axborot tizimlaridagi uchraydigan tushunchalar va ularning

ishlatilishi haqidagi tasavurlarini kengaytirish;

- texnologiya tushunchasi, axborot texnologiyalari va ularning turlari, ta‟minoti,

vositalari haqidagi bilimlarni rivojlantirish;

- ta‟limda axborot va kommunikasiya texnologiyalari va ularning qullanilishi

haqidagi dunyoqarashirin shakllantirish;

4

- axborot-kommunikasiya texnologiyalari vositalaridan ta‟lim jarayonida

foydalanishning istiqbolli yo„nalishlari va kelajagi xaqidagi bilimlarni o„rgatishdan

iborat.

Fan bo„yicha talabalarning bilim, ko„nikma va malakalariga quyidagi talablar

qo„yiladi. Talaba:

- tizim va uning turlari, tizim tarkibiga kiruvchi elementlar, tizimlarning

maqsadi, tuzilmalar turi va shakllari, tizimlarning faoliyatini va rivojlanishini

xarakterlovchi asosiy tushunchalar, tizimlarning tasnifi, tizimlarni faoliyat kо„rsatish

va rivojlanish qonuniyatlari, tizimlarning hayot sikli, tizimli tahlil metodlari va

modellari, fan va texnikada tizimli yondoshuv, axborot tizimlarining tuzilmasi va

turlari, axborotlarni izlash va tanlash tamoyillari, ma‟lumotlarning axborotli

modellari, axborot texnologiyalari va ularning turlari, ta‟minoti, vositalari, dasturiy

vositalari, ma‟lumotlar bazasi va banki, ekspert tizimlar, multimedia, tarmoq va

Internet texnologiyalari distansion (masofaviy) ta‟lim texnologiyasiga doir bilimga;

- tizim va uning turli ta‟riflarini, tizim va muhit munosabatlarini, tuzilmalar,

tuzilmalar turi va shakllarini, sodda va murakkab, ochiq va yopiq, statik va dinamik,

yaxshi tashkillashgan, yomon tashkillashgan va о„z-о„zini tashkillashtiruvchi

(rivojlanuvchi), tizimlarni faoliyat kо„rsatish va rivojlanish qonuniyatlari, aqliy

hujum, ekspertli baholash, modellashtirish, fan va texnikada tizimli yondoshuvni,

axborot tizimlari va ularda ma‟lumotlarni tasvirlash va tashkil etish, faktografik,

relyatsion, iyerarxik, tarmoqli, axborotli modelni yaratish bosqichlarini, axborot

texnologiyalarining dasturiy vositalarini, axborot texnologiyalarining turlari va ularda

ishlash ko‘nikmasiga;

-axborot tizimlaridan foydalanish, axborot tizimlaridan dasturiy vositalari bilan

ishlay olish, turli axborot texnologiyalarini (multimedia, tarmoq, internet, masofaviy

ta‟lim texnologiyalarida ishlash va ularni tashkil eta olish malakasiga ega bо‘lishi

lozim.

III. Asosiy nazariy qism (ma‘ruza mashg‘ulotlari)

1-MODUL. TIZIMLARNING UMUMIY TA’RIFI

1-mavzu. Tizim tushunchasi va uning turli ta’riflari

Tizim tushunchasi va uning turli ta‟riflari, tizim va muhit munosabatlari, tizim

tarkibiga kiruvchi elementlar, aloqa va teskari aloqa, tuzilmalar, tuzilmalar turi va

shakllari, tizimlarning faoliyatini va rivojlanishini xarakterlovchi asosiy

tushunchalar: holati, o„zini tutishi, muvozanatliligi, turg„unligi, rivojlanishi

2-mavzu. Tizimlarning tasnifi

Tizimlarning tasnifi: sodda va murakkab, ochiq va yopiq, yaxshi tashkillashgan,

yomon tashkillashgan va o„z-o„zini tashkillashtiruvchi(rivojlanuvchi).

3-mavzu. Tizimlarning faoliyat ko‘rsatish va rivojlanish qonuniyatlari

Tizimlarni faoliyat ko„rsatish va rivojlanish qonuniyatlari: yaxlitlik,

integrativlik, kommunikativlik, ierarxlilik, tarixiylik, o„z-o„zini

5

tashkillashtiruvchanlik, tizimli tahlil, tizimli tahlil metodlari va modellari: aqliy

hujum, ekspertli baholash, modellashtirish va boshqalar, fan va texnikada tizimli

yondoshuv.

4-mavzu. Axborot tizimlari

Axborot tizimlari, axborot tizimlarining tuzilmasi va turlari, axborot tizimlar va

kompyuterlar.

5-mavzu. Axborot tizimlarida ma’lumotlarni tasvirlash.

Axborot tizimlarida ma‟lumotlarni tasvirlash va tashkil etish, axborotlarni izlash

va tanlash tamoyillari,

6-mavzu. Ma’lumotlarning axborotli modellari

Ma‟lumotlarning axborotli modellari: faktografik, relyasion, ierarxik, tarmoqli;

axborotli modelni yaratish bosqichlari, ma‟lumotlar modelining turlari, predmet

sohasining konseptual modeli.

2- MODUL. Axborot texnologiyalari

7-mavzu. Axborot texnologiyalari va ularning turlari

Texnologiya tushunchasi, axborot texnologiyalari va ularning turlari, axborot

texnologiyalarining rivojlanish bosqichlari, axborot texnologiyalarining ta‟minoti,

8-mavzu. Zamonaviy axborot texnologiya vositalari

Zamonaviy axborot texnologiya vositalari, matnni qayta ishlash texnologiyasi

va uning dasturiy vositalari, grafik axborotlar bilan ishlash texnologiyasi va uning

dasturiy vositalari, sonli axborotlar bilan ishlash texnologiyasi va uning dasturiy

vositalari, ma‟lumotlar bazasi va banki haqida ma‟lumotlar, ekspert sistemalari

haqida ma‟lumotlar,

9-mavzu. Multimedia texnologiyalari, tarmoq texnologiyalari Multimedia texnologiyalari, tarmoq texnologiyalari, Internet texnologiyasi va

uning xizmatlari, distansion (masofaviy) ta‟lim texnologiyasi.

10-mavzu. Axborot texnologiyalari evolyusiyasi.

Axborot texnologiyalari evolyusiyasi – axborot texnologiyalari taraqiy

etishining asosiy bosqichlari, Axborotlarni taqdim etish tizimlarining rivojlanishi,

kommunikasiya tizimining rivojlanishi, avtomatlashtirilgan axborot texnologiyalari

evolyusiyasi, axborot texnologiyalarining rivojlanish tendensiyasi.

11-mavzu. Avtomatlashtirilgan axborot tizimlari Avtomatlashtirilgan axborot tizimlari – tashkilotni boshqarishning

avtomatlashtirilgan axborot tizimi, avtomatlashtirilgan axborot tizimining konseptual

modeli, axborot tizimining funksional modeli, axborot muxiti, axborot tizimining

namunaviy tarkibi,

6

12-mavzu. Avtomatlashtirilgan axbort tizimining tuzilmasi va ta’minoti.

Avtomatlashtirilgan axbort tizimining tuzilmasi va ta‟minoti,

avtomatlashtirilgan axborot tizimining hayotiy sikli.

13-mavzu. Avtomatlashtirilgan axborot tizimlaring tasnifi.

Avtomatlashtirilgan axborot tizimlaring tasnifi – darajasiga ko„ra

avtomatlashtirish, boshqaruv jarayoni ko„rinishiga ko„ra qo„llanish sohalari bo„yicha

avtomatlashtirish yo„llari, integrasiyalashuviga ko„ra axborot tizimining sinflari, sinf

darajasiga ko„ra axborot tizimlari. Avtomatlashtirilgan axborot tizimlari evolyusiyasi-

axborot tizimlaridan foydalanishga nisbatan yondoshuvning o„zgarishi, qaror qabul

qilishni qullab quvvatlash tizim va uning evolyusiyasi, aviakompaniya tizimi,

geografik tizim, qaror qabul qilishga yordamlashuvchi tizim darajalari, ekspert tizimi.

14-mavzu. Avtomatlashtirilgan axborot tizimlari samaradorligi.

Avtomatlashtirilgan axborot tizimlari samaradorligi - avtomatlashtirilmagan va

avtomatlashtirilgan tizimning afzalliklari va ularning farqlari, avtomatlashtirilgan

axborot tizimini tadbiq etishning samarali yo„llari. Avtomatlashtirilgan axborot

tizimini yaratish va rivojlantirishning zamonaviy tendensiyasi va omillari.

3-MODUL. Ta’limda axborot va kommunikasiya texnologiyalari

15-mavzu. Axborot-kommunikasiya texnologiyalari

Axborot-kommunikasiya texnologiyalari haqida tushuncha, axborot-

kommunikasiya texnologiyalari vositalari va ularni ta‟lim jarayonida qo„llash

imkoniyatlari, shaxsning ta‟lim, tarbiyasi va rivojlanishida zamonaviy axborot

texnologiyalari va pedagogik dasturiy vositalari.

16-mavzu. Axborot-kommunikasiya texnologiyalari vositalarini yaratish

Axborot-kommunikasiya texnologiyalari vositalarini yaratish va o„quv-tarbiya

jarayonida qo„llashning didaktik asoslari, o„quv maqsadli elektron vositalarni yaratish

va foydalanishdagi pedagogik-ergonomik talablar va ularni sifatini baholash.

17-mavzu. O‘quv-tarbiya jarayonining axborot-metodik ta’minotini

O„quv-tarbiya jarayonining axborot-metodik ta‟minotini va o„quv muassasasi

tashkiliy- boshqaruv tizimini avtomatlashtirish va uning istiqbollari, elektron o„quv

materiallar bazasining tuzilmasi va tarkibi, ta‟limiy Internet resurslar va ulardan

o„quv jarayonida foydalanish, elektron o„quv-metodik materiallar majmuasi, uning

tuzilmasi va tarkibi.

18-mavzu. Axborot-kommunikasiya texnologiyalaridan ta‟limiy maqsadlarda

foydalanish.

Axborot-kommunikasiya texnologiyalari vositalaridan ta‟limiy maqsadlarda

samarali va xavfsiz foydalanishning pedagogik-ergonomik shart sharoitlari,

informatika va axborot texnologiyalari xonasiga qo„yiladigan talablar va unda ish

7

jarayonini tashkil etishning metodik jihatlari, axborot-kommunikasiya texnologiyalari

vositalaridan ta‟lim jarayonida foydalanishning istiqbolli yo„nalishlari va kelajagi.

IV. Amaliy mashgʻulotlar bo‘yicha ko‘rsatma va tavsiyalar Amaliy mashg‛ulotlar uchun quyidagi mavzular tavsiya etiladi:

1. Axborot tizimlarida ma‟lumotlarni tasvirlash va tashkil etish, axborotlarni

izlash

2. Ma‟lumotlarning axborotli modellari

3. Zamonaviy axborot texnologiya vositalari bilan tashishi

4. Grafik axborotlar bilan ishlovchi dasturiy vositalari bilan ishlash

5. Sonli axborotlar bilan ishlash texnologiyasi va uning dasturiy vositalari bilan

ishlash

6. Ma‟lumotlar bazasi va banki haqida ma‟lumotlar

7. Multimedia texnologiyalari bilan ishlash

8. Internet texnologiyasi va uning xizmatlari, distansion (masofaviy) ta‟lim

texnologiyasi bilan ishlash

9. Avtomatlashtirilgan axborot texnologiyalari bilan tanishuv

10. Avtomatlashtirilgan axborot tizimini yaratish

11. Avtomatlashtirilgan axborot tizimlar evolyusiyasi

12. Ekspert tizimi.

13. Avtomatlashtirilgan axborot tizimini yaratish va rivojlantirishning zamonaviy

tendensiyasi va omillari

14. Shaxsning ta„lim, tarbiyasi va rivojlanishida zamonaviy axborot

texnologiyalari va pedagogik dasturiy vositalari

15. Axborot – kommunikasiya texnologiyalari vositalarini yaratish va o„quv-

tarbiya jarayonida qo„llashning didaktik asoslari

16. O„quv maqsadli elektron vositalarni yaratish va foydalanishdagi pedagogik-

ergonomik talablar va ularni sifatini baholash

17. Ta„limiy Internet resurslar va ulardan o„quv jarayonida foydalanish

18. Elektron o„quv-metodik materiallar majmuasi, uning tuzilmasi va tarkibi

Amaliy mashgʻulotlar multimedia qurilmalari bilan jihozlangan auditoriyada har

bir akadem guruhga alohida oʻtiladi. Amaliy mashg„ulotlarni tashkil etish bo„yicha

kafedra professor-o„qituvchilari tomonidan ko„rsatma va tavsiyalar ishlab chiqiladi.

Shuningdek, darslik va o„quv qo„llanmalar, ma‟lumotnomalar, pedagogik

ensiklopediyalar, lugʻatlar, ma‟ruza matnlari, tarqatma materiallar asosida talabalar

bilimlarini mustahkamlashga erishish, tarqatma materiallardan foydalanish, mavzular

bo„yicha ko„rgazmali qurollar tayyorlash va boshqalar tavsiya etiladi. Mashgʻulotlar

interfaol metodlar yordamida oʻtiladi. Unda «Aqliy hujum», «BBB», «Venn

diagrammasi», «T-chizma», «Insert», «FSMU», «Klaster», «Bumerang», «Qanday?»,

«Nima uchun?», «Insert», «SWOT» tahlil, «Yelpigʻich» kabi metodlar qoʻllaniladi.

Koʻrgazmali materiallar va axborotlar multimedia vositalari yordamida uzatiladi.

V. Laboratoriya mashgʻulotlari bo‘yicha ko‘rsatma va tavsiyalar

Laboratoriya mashg‛ulotlari uchun quyidagi mavzular tavsiya etiladi:

8

- axborot tizimlarida ma‟lumotlarni tasvirlash va tashkil etish, axborotlarni

izlash, ma‟lumotlarning axborotli modellari: faktografik, relyasion, ierarxik, tarmoqli;

axborotli modelni yaratish bosqichlari

1. Axborot tizimlarida ma‟lumotlarni tasvirlash va tashkil etish, axborotlarni

izlash

2. Ma‟lumotlarning axborotli modellari: faktografik, relyasion, ierarxik, tarmoqli;

axborotli modelni yaratish bosqichlari

3. Ma‟lumotlarning axborotli modellari: faktografik, relyasion, ierarxik, tarmoqli;

axborotli modelni yaratish bosqichlari

4. Zamonaviy axborot texnologiya vositalari bilan tashishi

5. Matnni qayta ishlash texnologiyasi va uning dasturiy vositalari bilan ishlash

6. Grafik axborotlar bilan ishlovchi dasturiy vositalari bilan ishlash

7. Grafik axborotlar bilan ishlovchi dasturiy vositalari bilan ishlash

8. Sonli axborotlar bilan ishlash texnologiyasi va uning dasturiy vositalari bilan

ishlash

9. Ma‟lumotlar bazasi va banki haqida ma‟lumotlar

10. Multimedia texnologiyalari bilan ishlash

11. Internet texnologiyasi va uning xizmatlari

12. Internetda distantsion ta‟lim texnologiyasi bilan ishlash

13. Avtomatlashtirilgan axborot texnologiyalari bilan tanishuv

14. Avtomatlashtirilgan axbort tizimining tuzilmasi va ta‟minoti

15. Avtomatlashtirilgan axborot tizimining hayotiy sikli

16. Ekspert tizimlar bilan ishlash

17. Avtomatlashtirilgan axborot tizimlarini o„rganish

18. Avtomatlashtirilgan axborot tizimini loyihalash

19. Avtomatlashtirilgan axborot tizimini yaratish

20. Avtomatlashtirilgan axborot tizimini sinovdan o„tkazish

21. Axborot – kommunikasiya texnologiyalari vositalarini yaratish

22. O„quv-tarbiya jarayonida Axborot – kommunikasiya texnologiyalarini

qo„llash

23. O„quv maqsadli elektron vositalarni yaratish

24. Internet resurslar va ulardan o„quv jarayonida foydalanish

Laboratoriya mashg„ulotlarida talabalar ma‟ruzada egallagan bilimlarini

bevosita amaliyotda kompyuter texnologiyasi yordamida tadbiq qilishga olib keladi

va amaliy masalalarning kompyuterda tasvirlanish usullar bilan tanishadilar va

xulosalar chiqaradilar. Laboratoriya mashgʻulotlar multimedia qurilmalari bilan

jihozlangan auditoriyada har bir akadem guruhga alohida oʻtiladi. Mashgʻulotlarda

axborot (taqdimot, multimedia texnologiyalari) va ta‟limning zamonaviy

texnologiyalari hamda interfaol metodlar qoʻllanilib, koʻrgazmali materiallar va

axborotlar multimedia qurilmalari yordamida uzatiladi. Mustaqil o„zlashtiriladigan

mavzular bo„yicha talabalar tomonidan referatlar tayyorlanadi va uni taqdimoti

tashkil qilinadi.

9

VI. Mustaqil ta’lim va mustaqil ishlar

Talaba mustaqil ta‟limni tayyorlashda muayyan fanning xususiyatlarini

hisobga olgan holda quyidagi shakllardan foydalanish tavsiya etiladi:

ma‟ruzalar qismini mustaqil o„zlashtirish;

elektron darsliklar va o„quv ko„llanmalar, avtomatlashtirilgan o„rgatuvchi va

nazorat qiluvchi tizimlar bilan ishlash;

maxsus adabiyotlar bo„yicha fanlar bo„limlari yoki mavzulari ustida ishlash;

yangi axborot-kommunikasiya texnologiyalarni o„rganish;

talabaning o„quv-ilmiy-tadqiqot ishlarini bajarish bilan bog„liq bo„lgan fanlar

bo„limlari va mavzularni chuqur o„rganish;

faol va muammoli o„qitish uslubidan foydalaniladigan o„quv mashg„ulotlari;

masofaviy ta‟lim.

Tavsiya etilayotgan mustaqil ta‟lim mavzulari:

1. Tashkilotlarda axborot tizimlariga kirish

2. Ma‟lumot, axborot va bilim

3. Global iqtisodiyotda axborot tizimlari

4. Kompyuter tizimlari turlari

5. Kompyuter tizimlari: turli texnologiyalar bilan intergratsiyasi

6. Dasturiy ta‟minot tizimi

7. Ma‟lumotlar bazasi tizimi

8. Telekommunikatsiyalar, Internet, Intranet, Extranet

9. Dinamik tizimlar haqida tushuncha

10. Statik tizimlar haqida tushuncha

11. Ochiq tizimlar haqida tushuncha

12. Yopiq tizimlar haqida tushuncha

13. Murakkab tizimlar haqida tushuncha

14. Sodda tizimlar haqida tushuncha

15. Axborot tizimlarida Internetning fuktsiyalari

16. Axborot tizimlarida Intranet, Extranet

17. Elektron va mobil tijorat tizimlari

18. Axborot va qaror qabul qilish tizimlari

19. Axborot tizimlarini boshqarish

20. Bilimlarni boshqarish va ixtisoslashgan axborot tizimlari

21. Ekspert tizimlaridan foydalanish

22. Multimedia va real voqelik

23. Ixtisoslashgan tizimlar

24. Rivojlantirish tizimlari

25. Tekshirish tizimlari

26. Tizimli tahlil

27. Amalga oshirish tizimlari

28. Boshqarish va ta‟minlash tizimlari

29. Kuzatish tizimlari

10

30. Axborot tizimlari va biznes muhit

31. Kompyuter sarfi va hatolari

32. Axborot tizimlarida kompyuter jinoyati

33. Axborot tizimining tarmoqli modeli

34. Axborotli modelni yaratish bosqichlari

35. Ma‟lumotlar modelining turlari

36. Predmet sohasining konseptual modeli

37. Shaxsning ta„lim va tarbiyasida zamonaviy axborot texnologiyalari

38. Shaxsning ta„lim, tarbiyasi va rivojlanishida pedagogik dasturiy

vositalari

39. Yomon tashkillashgan tizimlar

40. Ekspert tizimlari haqida ma‟lumotlar

41. Axborot tizimlaridan foydalanishga nisbatan yondoshuvning oʻzgarishi,

42. Qaror qabul qilishni qo„llab-quvvatlash tizim

43. Qaror qabul qilishni qo„llab-quvvatlash tizimining evolyusiyasi

44. Qaror qabul qilishga yordamlashuvchi tizim darajalari

45. Internet texnologiyasi va uning xizmatlari

46. Distantsion ta‟lim texnologiyasi

47. Yaxlitlik, integrativlik, kommunikativlik, ierarxlilik

48. Tarixiylik, oʻz-oʻzini tashkillashtiruvchanlik, tizimli tahlil

49. O„quv-tarbiya jarayonining axborot-metodik ta„minotini

50. O„quv muassasasi tashkiliy-boshqaruv tizimini avtomatlashtirish

51. Avtomatlashtirilgan axborot tizimini tadbiq etishning samarali yoʻllari

52. Avtomatlashtirilgan axborot tizimini yaratish va rivojlantirishning

zamonaviy tendensiyasi va omillari

53. Avtomatlashtirilgan axborot tizimini boshqaruv jarayoni koʻrinishiga

koʻra qoʻllanish sohalari

54. Integrasiyalashuviga koʻra axborot tizimining sinflari

55. Avtomatlashtirilgan axborot tizimlari - tashkilotni boshqarishning

avtomatlashtirilgan axborot tizimi

56. Avtomatlashtirilgan axborot tizimining konseptual va funksional modeli

57. Avtomatlashtirilgan axbort tizimining tuzilmasi va ta‟minoti

58. Avtomatlashtirilgan axborot tizimining hayotiy sikli

59. Ta„limiy Internet resurslar va ulardan o„quv jarayonida foydalanish

Mustaqil o„zlashtiriladigan mavzular bo„yicha talabalar tomonidan

referatlar tayyorlash va uni taqdimot qilish tavsiya etiladi.

VII. Asosiy va qo‘shimcha o‘quv adabiyotlar hamda axborot manbalari

Asosiy adabiyotlar:

11

1. M Aripov, B.Begalov va boshqalar. Axborot texnologiyalari. O„quv qo„llanma.

T.:, “Noshir”, 2009 y.

2. С.С.Ғуломов ва бошқалар. Ахботор тизимлари ва технологиялари. Дарслик.

Тошкент, “Шарқ”, 2000 й.

3. M.T.Azimjanova, Muradova, M.Pazilova Informatika va axborot texnologiyalari.

O„quv qo„llanma. T.: “O„zbekiston faylasuflari milliy jamiyati”, 2013 y.

4. Xoshimov O. Kompyuterli va raqamli texnologiyalar. T.:, “Yangi asr avlodi”,

2009 y.

5. Под ред. Проф. Н.В.Макаровой. Информатика. Мет.пос. М.: Финансы и

статистика, 2003 г.

6. Федотова Д. CASE-технология. Москва, «Издательский дом БХВ», 2003 г.

7. Бондаренко С.В, Бондаренко М. 3DS max 7. Москва, «Издательский дом

Питер», 2006 г.

Qo‘shimcha adabiyotlar

8. Мирзиѐев Шавкат Миромонович. Эркин ва фаровон, демократик Ўзбекистон

давлатини биргаликда барпо этамиз. Ўзбекистон Республикаси Президенти

лавозимига киришиш тантанали маросимига бағишланган Олий Мажлис

палаталарининг қўшма мажлисидаги нутқ / Ш.М. Мирзиѐев. – Тошкент :

Ўзбекистон, 2016. - 56 б.

9. Мирзиѐев Шавкат Миромонович. Танқидий таҳлил, қатъий тартиб-интизом

ва шахсий жавобгарлик – ҳар бир раҳбар фаолиятининг кундалик қоидаси

бўлиши керак. Мамлакатимизни 2016 йилда ижтимоий-иқтисодий

ривожлантиришнинг асосий якунлари ва 2017 йилга мўлжалланган иқтисодий

дастурнинг энг муҳим устувор йўналишларига бағишланган Вазирлар

Маҳкамасининг кенгайтирилган мажлисидаги маъруза, 2017 йил 14 январ /

Ш.М. Мирзиѐев. – Тошкент : Ўзбекистон, 2017. – 104 б.

10. Мирзиѐев Шавкат Миромонович. Қонун устуворлиги ва инсон

манфаатларини таъминлаш – юрт тараққиѐти ва халқ фаровонлигининг гарови.

Ўзбекистон Республикаси Конституцияси қабул қилинганининг 24 йиллигига

бағишланган тантанали маросимдаги маъруза. 2016 йил 7 декабр

/Ш.М.Мирзиѐев. – Тошкент: “Ўзбекистон”, 2017. – 48 б.

11. Мирзиѐев Шавкат Миромонович. Буюк келажагимизни мард ва олижаноб

халқимиз билан бирга қурамиз. Мазкур китобдан Ўзбекистон Республикаси

Президенти Шавкат Мирзиѐевнинг 2016 йил 1 ноябрдан 24 ноябрга қадар

Қорақалпоғистон Республикаси, вилоятлар ва Тошкент шаҳри сайловчилари

вакиллари билан ўтказилган сайловолди учрашувларида сўзлаган нутқлари

ўрин олган. /Ш.М.Мирзиѐев. – Тошкент: : “Ўзбекистон”, 2017. – 488 б

12. Ўзбекистон Республикаси Президентининг Фармони. Ўзбекистон

республикасини янада ривожлантириш бўйича ҳаракатлар стратегияси

тўғрисида. (Ўзбекистон Республикаси қонун ҳужжатлари тўплами, 2017 й., 6-

сон, 70-модда)

13. Ўзбекистон Республикаси Конституцияси. Т.: Ўзбекистон. 2014. -46 б.

14. Закирова Ф.М. и др. Информатика и информационные технологии. -

Ташкент: Aloqachi, 2007 г.

12

15. Шафрин Ю. Информационные технологии. – М.: Бином, 2003 г.

16. Симонов Ю.Ф. и др. Информационные технологии в экономике. – М.:

Феникс, 2003 г.

17. Михеева Е.В. Информационные технологии в профессиональной

деятельности. M.: Академия, 2004 г.

Internet saytlari

18. www. ziyonet. uz

19. www.edu.uz

20. http://kon-maksim.narod.ru/Index.html

21. http://technologies.su/informacionnye_tehnologii

22. http://www.ctc.msiu.ru/materials/Book1,2/index1.html

23. http://www.ctc.msiu.ru/materials/CS_Book/A5_book.tgz