aw khunamnwyelm 2 final
TRANSCRIPT
คณอำนวยเคลด ไมลบ
ฟนเฟองขบเคลอน R2R
เลม 2
.
เคลดไมลบคณอำนวย
ฟนเฟองขบเคลอน R2Rเลม 2
.
แผนงานพฒนาเครอขายวจยในรปแบบงานวจยจากงานประจำ (R2R) สถาบนวจยระบบสาธารณสข (สวรส.)ชน 4 อาคารสขภาพแหงชาต กระทรวงสาธารณสข เลขท 88/39 ถ.ตวานนท 14 ต.ตลาดขวญ อ.เมอง จ.นนทบร 11000โทรศพท : 0-2832-9200 โทรสาร : 0-2832-9201http://r2r.hsri.or.th
“คณคาของ R2R นน
สามารถทำไดในทกสายงาน ซง R2R
จะทำใหระบบสขภาพของประเทศไทย
เกดการเรยนรเพมขน เปนระบบทเรยนร
องคกรทเราอยกจะเปน องคกรแหง
การเรยนร (Learning Organization)
สวนคนทเขามารวมกระบวนการดวย
กจะเปน บคคลเรยนร
(Learning Person)
”ศาสตราจารย นายแพทยวจารณ พานช
กรรมการผทรงคณวฒ สถาบนวจยระบบสาธารณสข
ราคา 300 บาท
คณอำนวยเคลด ไมลบ
ฟนเฟองขบเคลอน R2R
เลม 2
ISBN : 978-616-279-041-6
พมพครงท 1 มถนายน 2555 จำนวน 2,000 เลม
ทปรกษา ศ. นพ.วจารณ พานช นพ.สมศกด ชณหรศม นพ.พงษพสทธ จงอดมสข
บรรณาธการ รศ. นพ.เชดชย นพมณจำรสเลศ นพ.อครนทร นมมานนตย
กองบรรณาธการ ลดาทพย สวรรณ สรนยา งามทพยวฒนา รววรรณ กตพลวงษวนช
ประสานงาน สฤด โกศยเนตร ณฐกฤตา เกลยงสน
ขอมลทางบรรณานกรมของสำนกหอสมดแหงชาต
National Library of Thailand Cataloging in Publication Data
เคลดไมลบคณอำนวย ฟนเฟองขบเคลอน R2R เลม 2.-- กรงเทพฯ : มหาวทยาลยมหดล, 2555. 230 หนา.
1. วจย. I. มหาวทยาลยมหดล. คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล. หนวยพฒนางานประจำสงานวจย. II. ชอเรอง.
001.4
จดทำโดย โครงการสนบสนนการพฒนางานประจำสงานวจยระดบประเทศ สถาบนวจยระบบสาธารณสข (สวรส.) รวมกบ หนวยพฒนางานประจำสงานวจย คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล มหาวทยาลยมหดล
สนบสนนการพมพโดย แผนงานพฒนาเครอขายวจยในรปแบบงานวจยจากงานประจำ (R2R) สถาบนวจยระบบสาธารณสข (สวรส.) ชน 4 อาคารสขภาพแหงชาต 88/39 กระทรวงสาธารณสข ถ.ตวานนท ต.ตลาดขวญ อ.เมอง จ.นนทบร 11000 โทรศพท: 0-2832-9200 โทรสาร: 0-2832-9201-2 http://r2r.hsri.or.th
จดรปเลมและพมพท บรษท ยเนยน ครเอชน จำกด โทร. 0-2866-3002-3 e-mail : [email protected]
ราคา 300 บาท
เคลดไมลบคณอำนวย ฟนเฟองขบเคลอน R2R เลม 2
ขบวนการ R2R ประเทศไทยเดนหนาอยางตอเนอง โดยใช INN
(Individual, Node, Network) เปนกลไกขบเคลอน และใชการจดการความร
(Knowledge Management) หรอการแลกเปลยนเรยนรผานการปฏบต
(Interactive Learning Through Action) เปนเครองมอของการขบเคลอน
ทานทยงไมคนเคยกบหนงสอ เคลดไมลบคณอำนวย ฟนเฟอง
ขบเคลอน R2R เลม 1 โปรดหาหนงสอเลมนนมาอาน โดยเฉพาะอยางยง
คำนยมทผมไดเขยนไว เปนถอยคำทยงไมลาสมย อานไดท http://
dspace.hsri.or.th/dspace/bitstream/123456789/3012/1/
hs1713-1.pdf
R2R (Routine to Research) เปนสงทกอตวขนภายในประเทศไทย
ไมไดลอกเลยนมาจากทใดๆ ทงสน เปนการกอเกดขนตามธรรมชาต
ดวยพลงของความเปนมนษยทมความปรารถนา (หรอจนตนาการ) ท
จะสรางสรรคสงทมคณคาใหแกองคกร (เรมจากคณะแพทยศาสตรศรราช
พยาบาล) แกสงคมไทย และแกเพอนมนษย และดวยคณสมบตของ
ความเปนมนษยทมความรเรมสรางสรรค การเอออำนวยใหเกดพลง
สรางสรรครวมหม (Collective Creativity) ของผทำงานประจำ R2R
จงอบตขน และเมอมการสรางบรรยากาศทเอออำนาจ (Empower)
แกผทำงานประจำ ใหไดแสดงความสรางสรรคของตนออกมาในลกษณะ
ของการสรางสรรครวมหมทกวางออกไป จากเพยงองคกรเดยวสเครอขาย
ทงประเทศ ปรากฏการณ R2R ประเทศไทยจงเกดขน
คำนยม
ปรากฏการณเชนนตองการการสรางสรรคตอเนอง ตองการ
การเรยนรตอเนอง และตองการการกระตนสงเสรมเอออำนวย (Facilitate)
ตอเนอง เพอยกระดบแรงบนดาลใจรวมหมของคนหนางาน หรอ
คนทำงานประจำ ยกระดบขดความรความสามารถในการตงคำถาม เพอ
นำไปสการดำเนนการเพมคณภาพของผลงานอยางตอเนอง โดยทมขอมล
หลกฐานทแมนยำเชอถอได นำมาวเคราะหสงเคราะหใหเปนความรปฏบต
ทมทฤษฎหนนได
กลาวงายๆ วา ขบวนการ R2R ตองการกลไกขบเคลอนการเรยนร
ตอเนอง
บคคลสำคญทสดททำหนาทขบเคลอน อำนวยความสะดวกของ
การเรยนรคอ “คณอำนวย” (Knowledge Facilitator) คำกลาวนพสจน
แลวดวยผลการดำเนนงานของเครอขาย R2R ประเทศไทย
การเสรมเพมพลงใหแก “คณอำนวย” จงเปนมาตรการเชง
ยทธศาสตรสำคญของขบวนการ R2R ประเทศไทย โดยทวธการสงเสรม
เพมพลงกงาย ใชเครองมอเดยวกนกบเครองมอทำงานของ “คณอำนวย”
นนเอง เครองมอนนคอ การจดการความร หรอการแลกเปลยนเรยนร
ประสบการณจากการปฏบตในหม “คณอำนวย” และสงเคราะหออกมา
เปนหนงสอเผยแพร ดงหนงสอ เคลดไมลบคณอำนวย ฟนเฟองขบเคลอน
R2R เลม 1 ทตพมพในป 2553 และจนบดนกยงไมลาสมย
หนงสอ เคลดไมลบคณอำนวย ฟนเฟองขบเคลอน R2R เลม 2 น
เขมขนขนในการใชเครองมอจดการความร ถอดความรออกมาจาก
ประสบการณของคณอำนวย R2R ทงประเทศ ทำใหไดความรปฏบตท
หาอานจากแหลงใดๆ ไมไดเลย หนงสอ เคลดไมลบคณอำนวย
ฟนเฟองขบเคลอน R2R เลม 2 น จงเปนการนำเอา “ความรมอหนง”
เกยวกบการทำหนาทคณอำนวย R2R ออกเผยแพรเปนหนงสอทจดทำ
โดยคณอำนวย จากความรทกลนออกมาจากการทำหนาทคณอำนวย
เพอแลกเปลยนเรยนรใหคณอำนวย R2R ทงหลายนำไปปรบใชใหเหมาะสม
กบแตละสถานการณ
หนงสอเลมนจงเปนหนงสอของคณอำนวย โดยคณอำนวย
และเพอคณอำนวย R2R
แตเปาหมายของการจดทำหนงสอเลมนยงใหญกวานน เพราะ
เราหวงใหหนงสอเลมนเอออำนาจ (Empower) คณอำนวย R2R
ให “ทำหนาทรบใชผอน” ซง “ผอน” ในทนกคอเพอนรวมงานทเปน
คนหนางานทมจรตและความเชอในการทำงานประจำใหเปนงานพฒนา
พฒนาคณภาพของผลงานของตนอยางตอเนองไมรจบ ทในภาษา KM
เรยกวา “คณกจ R2R”
หนงสอ เคลดไมลบคณอำนวย ฟนเฟองขบเคลอน R2R เลม 2
จงมเปาหมายทยงใหญเพอใหสงคมไทยมการขบเคลอนขบวนการ R2R
อยางมพลง ดวยการลงมอทำของ “คณกจ” ทเปนคนหนางาน หนนดวย
พลงของ “คณอำนวย” ทม ฉนทะ วรยะ และปญญา ในการทำหนาท
“คณอำนวย” โดยทปญญาในทนเนน “ปญญาปฏบต” (Phronesis)
หนงสอ เคลดไมลบคณอำนวย ฟนเฟองขบเคลอน R2R เลม 2
บรรจ “ปญญาปฏบต” (Phronesis) สำหรบ “คณอำนวย R2R”
ไวตลอดเลม ในรปแบบทอานสบายๆ
ศาสตราจารย นายแพทยวจารณ พานช
27 กมภาพนธ 2555
แนวคด R2R และโครงการพฒนางานประจำสงานวจยเกดขน
ในคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาลตงแตป พ.ศ. 2547 เพอตอยอด
การพฒนาคณภาพโดยใชกระบวนการวจยสรางความรในการทำงาน
ประจำ ปจจบนแนวคด R2R ไดรบการขบเคลอนขยายไปทวประเทศไทย
ดวยความรวมมอจากสำนกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต สถาบน
วจยระบบสาธารณสข และกระทรวงสาธารณสข
หวใจสำคญของการขบเคลอนงาน R2R ใหสำเรจคอการม
“คณอำนวย” หรอ “Facilitator” ทมความสามารถทงศาสตรการทำวจย
และศลปเกยวกบการจดการความร การเขาถงจตใจของ “คณกจ” หรอ
ผปฏบตงานประจำหนางานและการเชอมตอถง “คณเออ” หรอผบรหาร
ขององคกร ผมในฐานะผบรหารองคกรทมองเหนคณคาทแทจรงของ R2R
วาเปนเครองมอการบรหารจดการสมยใหมททำใหผปฏบตงานในองคกร
ทกระดบไดแสดงศกยภาพของตนเองในการพฒนางานพรอมกบ
การพฒนาตนเอง อนเปนสงสำคญในการขบดนองคกรใหเปนองคกร
แหงการเรยนร ดงนน ผบรหารจงควรสงเสรมใหเกดระบบการสนบสนน
งาน R2R ทเออตอการปฏบตงานของคณอำนวยในองคกรสงเสรม
การรวมกลมทำงานเปนชมชนนกปฏบต (Community of Practice) และ
ทำใหเกดการแลกเปลยนเรยนรระหวางกน รวมทงใหกำลงใจและชนชม
ในการทำงานของคณอำนวยอยางสมำเสมอ
คำนยม
หนงสอเคลดไมลบคณอำนวย ฟนเฟองขบเคลอน R2R เลมน
เปนเลมท 2 ทถอดความรจากประสบการณชวตการปฏบตงานจรงของ
คณอำนวยทมความสามารถจากทวประเทศ และไดถกนำมาวเคราะหจด
หมวดหมเพอใหอานงาย ชวนใหตดตามความรทไดจงเปนเคลดวชาทไม
สามารถหาอานไดจากทอนใด
เนอหาของหนงสอเลมนนอกจากจะเปนประโยชนตอการทำงาน
ของคณอำนวยโดยตรงแลว ยงจะเปนประโยชนตอคณกจ คณเออ และ
การพฒนาสงคมไทยอกดวย
ศาสตราจารยคลนก นายแพทยอดม คชนทร
คณบดคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล
5 มถนายน 2555
คำนำ
เมอเอยถงงานวจย ประโยคหรอวลทหลายคนมกนำมาโยงใยคอ
ยาก นาเบอ นาขยาด ขนตอนเยอะ ทำไปตามหนาท มแตอาจารย
ระดบมหาวทยาลยทำ
กจกรรม R2R ทตอยอดจากแนวคดของ ศาสตราจารย
นายแพทยวจารณ พานช และสถาบนวจยระบบสาธารณสข (สวรส.)
ไดใหการสนบสนน จงมจดมงหมายเพอตดสายใยทโยงประโยคหรอ
วลเหลานเขากบงานวจย โดยตลอดระยะเวลา 5 ปท สวรส. ใหการ
สนบสนนกจกรรมสรางความรน เรองนายนดทเกดขนอนถอเปน
ความสำเรจอยางหนงของกจกรรมคอ การไดเหนคนทำงานหลายคน
ไมจำเพาะแตนกวชาการ หนมาใหความสนใจและมความกระตอรอรน
ในการทำวจย เพอแกปญหาทตนประสบจากงานประจำเพมขนอยาง
ตอเนอง
ดวยฝนและเปาหมายในการสนบสนนกจกรรม R2R คอ
การสรางวฒนธรรมแหงการเรยนรในทกองคกร สรางองคกรแหงการ
เรยนรในทกอณของระบบสขภาพ โดยใชการทำวจยเปนตวขบเคลอน
สวรส. อยากใหทกองคกร ไมจำเพาะแตมหาวทยาลย มใจรกในงานวจย
และเหนประโยชนของการทำวจยในการเสรมประสทธภาพการทำงาน
การเปลยนแปลงวฒนธรรมดงกลาวจะอาศยกลไกสนบสนนสวนกลาง
อยางเดยวคงไมพอ แตยงตองอาศย “ฟนเฟอง” ระดบภมภาคดวย
เพอเปนเรยวแรงสำคญในการหนนนำจตวญญาณของ R2R ใหแทรกซม
ไปทกหยอมหญา ไมจำเพาะแตภาคสาธารณสข
หนงสอเคลดไมลบคณอำนวยเลมนเปนเสมอนภาคตอของ
หนงสอเลมท 1 โดยนอกจากจะเสนอแนวทางทชวยใหทำวจยอยางม
ความสข และไดรบการสนบสนนจากผบรหารแลว ยงรวบรวมความร
ของวทยากรมากประสบการณทไดจากการประชมแลกเปลยนเรยนร
เดอนตลาคม 2553 ความรเหลานจงนาจะเปนประโยชนตอการเสรมสราง
สมรรถภาพ “ฟนเฟอง” หรอ “คณอำนวย” ตงแตตนจนจบกระบวนการวจย
ไลตงแตการตงโจทยวจย การดำเนนการวจย การเผยแพรงานวจย
เรอยไปจนถงการแปลงผลงานวจยสการปฏบต
หวงเปนอยางยงวาทานจะไดความรควบคความสขจากการ
อานหนงสอเลมนครบ
นายแพทยพงษพสทธ จงอดมสข
สถาบนวจยระบบสาธารณสข
มถนายน 2555
หลงจากจดงานเคลดไมลบคณอำนวยครงท 1 และถอดบทเรยน
รวมเลมเปนหนงสอเมอราว 2 ปกอน กไดรบการตอบรบจากสมาชก R2R
ทวประเทศอยางลนหลาม และเพอใหเกดความตอเนองทางทม R2R
ศรราช และ สวรส. จงไดรวมมอกนจดงานเคลดไมลบคณอำนวยขนอกครง
โดยเลอกบานผหวานเปนสถานทจดงานเชนเดม
ครงนนอกจากจะม ศาสตราจารย นายแพทยวจารณ พานช มารวม
เสวนาดวยแลว ยงมคณอำนวยผมประสบการณหลายทานตบเทาเขามา
รวมแลกเปลยนเรยนร และระดมความคดเหนอยางคบคง ไมวาจะเปน
รองศาสตราจารย นายแพทยสมพนธ ทศนยม นายแพทยวศษฎ สงวนวงศวาน
นายแพทยสมบรณ เทยนทอง ดอกเตอรนภาพร ลครวงศ นายแพทยทนง
ประสานพานช ผชวยศาสตราจารย (พเศษ) นายแพทยไพโรจน บญลกษณศร
รองศาสตราจารย นายแพทยอนรธ ภทรกาญจน แพทยหญงพชร ยมรตนบวร
และคณอำนวยทานอนๆ
และเรายงไดรบเกยรตจากนายแพทยพงษพสทธ จงอดมสข
ผอำนวยการ สวรส. นายแพทยดาวฤกษ สนธวณชย ผอำนวยการโรงพยาบาล
พระปกเกลา มารวมแลกเปลยนมมมองในฐานะผบรหาร ซงทงสองทาน
กไดตอกยำใหเหนวา ผบรหารเปรยบเหมอนไฟเขยวทชวยเปดทางให
ขบวนการ R2R ขบเคลอนไปขางหนาอยางราบรน ผบรหารจงถอเปน
ฟนเฟองทสำคญมาก
จากใจ กองบรรณาธการ
สำหรบเนอหาในการจดงานครงนเรามงเนนลงลกในรายละเอยด
ของการทำงานวจย R2R มากขน มนกวจยมอใหมและหนาเการวมเลา
ประสบการณการทำวจยใหฟงอยางละเอยดตงแตเรมตนจนจบเปนชนงาน
รวมทงขนตอนในการนำเสนอบนเวทตางๆ วาตองเตรยมตวอยางไร นำเสนอ
แบบไหนจงจะโดนใจคณะกรรมการ
นอกจากการแลกเปลยนเรยนรบนเวทแลว เรายงไดแบงกลมให
สมาชกทกคนรวมระดมสมองเพอชวยกนหาคำตอบตามโจทยทไดรบ ซงก
ทำใหเราไดเหนพลงแหงความคดสรางสรรคของคน R2R จากกจกรรมน
จากนนกเขาสกจกรรม Walk Rally โดยแตละกลมตองเวยนไปแตละฐาน
ซงจะมคณอำนวยผเชยวชาญประจำอยทฐานเพอถายทอดเคลดวชาตางๆ
เชน การตงคำถามวจยใหคมชด การเขยนระเบยบวธวจย การตดตาม
งานวจยอยางสรางสรรค และวธเขยนบทคดยอใหโดนใจกรรมการ
ซงจะเหนวาการเปนคณอำนวยทดนน ตองใชทงศาสตรและศลป
นอกจากน เรากไมลมทจะสอดแทรกเนอหาสำคญ นนคอการขยาย
เครอขาย R2R เพอใหเตบโตและเขมแขงไปทวประเทศ โดยมเครอขาย
R2R ตนแบบอยางเครอขาย R2R ภาคตะวนออกมาเผยเคลดลบของ
การเตบโตและเขมแขงและมแนวโนมทจะยงยนในอนาคตขางหนาดวย
กองบรรณาธการหวงเปนอยางยงวา หนงสอเลมนนอกจากจะทำให
ทานหยบมาอานเพลนๆ ในยามวางแลว ยงจะสามารถเปนคมอในการเปน
คณอำนวยทด หรอแมกระทงเปนเพอนคคดเมอยามรสกทอแทระหวาง
ทำหนาทเปนคณอำนวย
หนงสอเลมนจะคอยยำเตอนวา ทานไมไดโดดเดยว ทานไมได
เดนคนเดยวบนถนนสาย R2R เราทกคนจะเดนไปดวยกน
You’ll never walk alone.
ทมกองบรรณาธการ
มถนายน 2555
13ฟนเฟองขบเคลอน R2R
สารบญ
หนา
เปดประตบานผหวาน สกระบวนการเแลกเปลยนเรยนร R2R
ทำวจย R2R เหมอนได “ตกสวรรค” 23
Before Action Review (BAR) สบายๆ กบอาจารยกะปม 32
จากวนนนสวนน เครอขาย R2R ภาคตะวนออก
งาน R2R จะกาวไกล เพราะคณอำนวยเตมใจทำหนาท 51
รอยหมกทจางทสด มพลงมากกวาความจำทดทสด 61
ยทธศาสตร EAST คมภรพฒนา R2R ของเครอขายภาคตะวนออก 67
กจกรรมแลกเปลยนกน ปนประสบการณพนองคณอำนวย
เมอคดวา “งาย” R2R ก “ไมยาก” 75
คณอำนวยทดตองไมมคำวา “บงคบ” ในพจนานกรมการทำงาน 84
“ความทมเทและมงมน” ของคณอำนวยชวยใหทมถงฝงฝน 92
Walk Rally สานภารกจพชตความสำเรจ
เทคนคเหลาคำถามวจยใหคมกรบ 105
ลบคมปญญาดวยระเบยบวธวจยงายๆ สไตล R2R 125
เทคนคการตดตามอยางสรางสรรคในงาน R2R 141
เขยนบทคดยออยางไรใหไดรางวล 157
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 214
สารบญ
หนา
แลกเปลยนเรยนรสการนำสรปบทเรยน
ลอมวงจบเขาเมาทเรองทำสวน R2R 171
R2R กบเคลดวชาสำหรบคณอำนวย
ระดมสมอง ตอจกซอว R2R 181
เคลดวชาในการจบหวใจฝายบรหาร 185
เคลดวชาสรรหาจอมยทธชวยเรองระเบยบวธวจย 191
เคลดวชานำพาผลงานวจยไปสการปฏบต 197
เคลดวชาพาคกกระตกตอมฮกเหมคณอำนวยและนกวจย 201
ฝนใหไกลไปใหถงฝงฝน การดำเนนงานตอไปของโครงการ R2R สวรส.
บนถนนสาย R2R ไมมคำวาเปนไปไมได 213
R2R ความหวงของระบบสาธารณสขไทย 221
15ฟนเฟองขบเคลอน R2R
“จะไปไหนกนเหรอจะพมพ ไปหลายคนเชยว ทาทางสนก”
พมพชนก ทกำลงหวกระเปาเดนทางใบยอมเดนตามคนอนๆ
ซงมงหนาไปขนรถตทจอดอยบรเวณลานจอดรถของโรงพยาบาลหนไป
ยงตนเสยง เหน จรยา เพอนพยาบาลยนสงยมใหตรงบนไดทางขน
ตกผปวยนอก พมพชนกยมกอนจะตอบกลบอยางอารมณด
“ไปงานเวทแลกเปลยนเรยนร R2R
ทบานผหวาน จงหวดนครปฐม ทพมพเคยไป
เมอปทแลวจะยา ครงนพนชกไปดวยนะ”
พมพชนกพดพลางทำทาพยกพเยดไปทาง
นงนช พยาบาลรนพทตอนนเดนหว
กระเปาตวปลวไปถงรถแลว
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 216
“ออ...ทพมพเคยเลาใหยาฟงนะเหรอ เสยดายจงเลยทไปดวยไมได
พมพอยาลมกลบมาเลาใหยาฟงบางนะ ยาเองกอยากรจก R2R เหมอนกน
เดนทางปลอดภยนะจะพมพ”
“ขอบใจจะยา เทยวนไปกนหลายคน คงไดอะไรกลบมาเยอะเลย
งนพมพไปกอนนะจะ เดยวเพอนๆ จะรอ แลวเจอกน บายจะ”
สองสาวโบกมอใหกนเปนเชงรำลา จรยามองตามพมพชนกจน
ลบตา กอนจะเดนหายเขาไปในตวตกผปวยนอกเพอเขาเวรดก ทางดาน
พมพชนกกเขาไปสมทบกบเพอนรวมทม ซงนอกจากนงนช ผเปนพยาบาล
รนพแลว ยงประกอบไปดวย แพทยหญงฝนทพย กมารแพทย รสา
นกกายภาพบำบด และ เภสชกรหญงศรนทร ทรวมเดนทางไปดวยกน
ทาทางทกคนตนเตนเหมอนนกเรยนทกำลงจะไดไปทศนศกษา
สำหรบพมพชนก แมวาจะเคยไปเวทแลกเปลยนเรยนร
ทบานผหวานมาแลวครงหนง แตเธอกยงอดตนเตนไมได ครงกอนเธอ
ไปในฐานะแกวเปลาทไมรอะไรเกยวกบ R2R เลย ครงนเธอไปในฐานะ
คณอำนวยมอใหมทแมจะมพนฐานเกยวกบ R2R มาบาง แตกยงถอวานอย
หากเทยบกบคนอนๆ
เธอจงตงปณธานแนวแนวาเธอจะเกบเกยวความรและประสบการณ
ใหไดมากทสดเทาทจะทำได และแนนอนวาเธอจะทำตวเปนนำครงแกว
เพอรองรบความรทรอเธออยทบานผหวานอกครง
17ฟนเฟองขบเคลอน R2R
รอบกายตอนนองอลไปดวยเสยงพดคยปนเสยงหวเราะของ
เพอนรวมทางทหยอกเอนกนอยางคนเคย พมพชนกทอดสายตาออกไป
นอกหนาตางรถ ทองฟากวางใหญเบองหนานนเปนสฟา สรางความอบอน
คนเคย และผอนคลายในใจอยางประหลาด
“คดอะไรอยเหรอจะพมพ” นงนชถาม ทำใหพมพชนกตนจาก
ภวงค
“พมพกำลงคดวาไปบานผหวานครงนเราจะไปเจออะไรบาง จะม
อะไรเหมอนหรอแตกตางไปจากเดมหรอเปลา จะมคนเกาๆ กลบไปเหมอน
พมพบางไหม กลวไปแลวเกอ กลวทำอะไรไมถก เพราะพวกเราเปนทมใหม
และอกสารพดเลยคะพนช” หญงสาวตอบพยาบาลรนพดวยรอยยมหวาน
หากแตนำเสยงมแววกงวลเจออย
“โธเอย พกนกวาเรองอะไร ทแทกเรองนเอง ไมเอานา ทำใจใหสบาย
ดกวา ปลอยตวปลอยใจใหเปนธรรมชาต อยากงวลไปเลย อยางนอย
ครงนเรากมากนหลายคน คงไมเหงาหรอก ขครานพมพจะเบอเสยงพ
แลวบอกใหพหยดพดแทบไมทน” พดจบนงนชกหวเราะรวนกบการแซว
ความชางพดของตวเอง จนทำใหพมพชนกพลอยหวเราะตามไปดวย
“จรงส แคมพนชคนเดยวพมพกไมเหงาแลว” สองสาวหวเราะใหกน
อยางรใจ กอนจะเขารวมวงสนทนากบเพอนรวมคณะ ทงความกงวลใจ
ทงหลายไวเบองหลง...
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 218
เชาวนเสารท 30 ตลาคม 2553
หนาหนาวปนไมคอยหนาวเทาไรนกเมอเทยบกบปทแลว อากาศ
เยนสบายกำลงด
“สวสดคะ มากนกทานคะ” เจาหนาทสาวของทมศรราชกลาวทกทาย
พมพชนกและคณะดวยสหนายมแยมแจมใสและเปนมตร
“5 คนคะ” พมพชนกตอบพรอมรอยยมพมพใจอนเปนเอกลกษณ
พมพชนกจำเจาหนาทสาวทาทางเปนมตรสองคนนไดเปนอยางด
จากปทแลว เพราะเจาหนาทสองคนนแหละททำใหพมพชนกรสกอนใจ
ตงแตกาวแรกทเหยยบยางเขามาทบานผหวานแหงน ครงนกเชนกน
พมพชนกรสกคลายไดกลบมาเจอเพอนเกา
หลงจากลงทะเบยนเรยบรอยแลว พมพชนกกเดนนำเพอนรวมคณะ
เขาไปดานในเพอทานอาหารวางรองทอง กอนทจะเดนเขาไปในหองประชม
เพอรอกจกรรมแรกของเวทแลกเปลยนเรยนร R2R
เมอเจาหนาทสาวทมศรราชประกาศผานไมโครโฟนวาใกลถงเวลา
เรมกจกรรมแลว ทกคนเรมทยอยเขามานงจบจองพนท กอนทเจาหนาท
คนเดมจะประกาศชอของวทยากรทานแรกหนาเวท
19ฟนเฟองขบเคลอน R2R
เปดประตบานผหวานเปดประตบานผหวานสกระบวนการ
เแลกเปลยนเรยนร R2R
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 220
21ฟนเฟองขบเคลอน R2R
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 222
ศาสตราจารย นายแพทยวจารณ พานช
23ฟนเฟองขบเคลอน R2R
ทำวจย R2R เหมอนได “ตกสวรรค”
พมพชนกจำชายสงวยหนาตาใจดซงมผมสดอกเลาทยนอย
เบองหนาไดเปนอยางด ปทแลวหญงสาวไดเคลดลบดๆ จาก ศาสตราจารย
นายแพทยวจารณ พานช กลบไปเปนแนวทางในการทำวจย R2R เพอ
พฒนางานประจำ และปนพมพชนกหวงวาอาจารยวจารณจะมเคลดลบ
ดๆ ใหมๆ มาถายทอดใหฟงอก
หญงสาวเปดสมดบนทกคใจ เตรยมตวจดบนทกทกอยางทเปน
ประโยชนดวยใจจดจอ
“สวสดครบ” อาจารยวจารณกลาวทกทายทกคน
กอนจะคลยมอบอนและกวาดสายตาไปรอบๆ
“ครงนกถอวาเปนครงท 2 แลวนะครบทเรามา
ประชมกนทน เพอมาแลกเปลยนเรยนรเคลดลบ
คณอำนวย ผมวาปนอากาศดกวาปทแลว
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 224
ในบรรยากาศสบายๆ แบบน ผมอยากใหบรรยากาศในการพดคยกน
เปนไปแบบสบายๆ เพราะเปาหมายทเรามาเจอกนกเพอทจะมาเรยนร
รวมกน”
“ทกทานคงทราบแลววาแนวทางของ R2R นนเรมตนมาจาก
ศรราช ถงวนนก 7 ปแลว และคอยๆ ขยบมาในระดบประเทศ ซงผมคดวา
ในขณะนเครอขาย R2R ไมใชของศรราช หรอของ สวรส. ไมใชของใครคนใด
คนหนง แตเปนของพวกเราทกคน เปนของประเทศไทย เพราะฉะนน
การทเรามาอยรวมกนในครงน จะเปนกระบวนการในการหาทาง
ทำความเขาใจ R2R วธการขบเคลอน รวมทงตวบคคลทจะเปนผขบเคลอน
ซงมบทบาทสำคญ นนคอ คณอำนวย หรอ Facilitator นนเอง”
“สงทผมจะนำเสนอนถอเปนการทบทวน และเปนการทำ
ความเขาใจของผม ในฐานะทเขามาอยในกระบวนการนตงแตตน
บงเอญวา R2R เกดขนในระบบสขภาพของเราเปนแหงแรก แตผม
คดวาตวคณคาของ R2R นน สามารถทำไดในทกสายงาน ซง R2R จะทำให
ระบบสขภาพของประเทศไทยเกดการเรยนรเพมขน เปนระบบทเรยนร
องคกรทเราอยกจะเปนองคกรแหงการเรยนร (Learning Organization)
สวนคนทเขามารวมกระบวนการดวยกจะเปนบคคลเรยนร (Learning
Person)”
“เปาหมายนเปนแนวคดสมยใหม ซงจะเปนพนฐานของชวต
ขององคกร ของกลมคน ของบคคล ถาใครมทกษะน หรอเขาไปอยใน
บรรยากาศแบบน คนเหลานนจะคลายๆ ได ‘ตกสวรรค’ คอ ตกไปอย
ในททด ตามคำสอนทางศาสนาทสอนไววา คนเรานนตองหาทางเขาไป
อยในททด”
25ฟนเฟองขบเคลอน R2R
“ภาพทผมสงเกตเหนกอนทจะม R2R คอ คนจำนวนมากมก
มองงานประจำวาเปนสงนาเบอ ตนเชาขนมากคดวา ‘ตายแลว ตองไป
ทำงานอกแลวหรอน’ พอคดแบบนทกวนชวตกอบเฉา แตตวกระบวนการ
R2R เปลยนแนวคดงานประจำจากนาเบอ ตำตอย ใหกลายเปนความสนก
และทำใหเรารสกวาเรามคณคา”
“ผมขอยกตวอยางงานเคลอนยายคนไข (งานเปล) ของโรงพยาบาล
ศรราชใหฟงนะครบ ผมสมผสไดวาสงทงานเคลอนยายคนไขรสกคอ
เขาคอคนสำคญ เพราะเขาเปนจดแรกทสรางความประทบใจและ
ความอนใจใหกบผมาใชบรการดวยบรการทด คำพด และนำเสยงทสภาพ
ดวยหนาตาทาทางทเอออาทร สวนรถเขนทใชกตองสะอาด และเปน
ระเบยบเรยบรอย”
“การสรางความประทบใจเหลานทำใหเขาเปน Somebody ไมใช
Nobody ไมวาตำแหนงไหน ไมวาหนาทไหน กเปน Somebody ททำ
ประโยชนใหแกผคนทมาใชบรการและสรางชอเสยงใหแกองคกรได
R2R จงเปนสวนหนงของการเปลยนวธคด เพราะใหความสำคญแกทกคน
โดยเฉพาะ คนหนางาน คนททำงานประจำ ในสภาพนนจะเกด CQI
(Continuous Quality Improvement) อยตลอด แนวคดนไมตองเอย
แตเกดขนโดยธรรมชาตอยแลวในทกภาคสวน ทกคนไดประโยชนหมดเลย
ทสำคญคอ สงคมไดประโยชน”
“จดทสำคญคอ ตวสมาชกไดรบ ส.ป.ก. ซง ส. คอ ความสนกและ
ความสขกบการทำงาน ซงตองมารวมกบเครอขายเยอะๆ มกระบวนการ
ขบเคลอน ป. คอ ปญญา ประเทองปญญา การทำงานประจำจะทำให
เราเกดปญญา เกงขน เหนวธทำงานทแยบยลขน งายขน เกดผลดยงขน
และ ก. คอ กาวหนา เกดความกาวหนา มผลงานจากการทเราพฒนา
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 226
งานประจำ จนกลายเปนมวธการใหมๆ มหลกฐาน มขอมลบอกชดเจน
อธบายวธการไดวา ทำไมถงเกดผลด ทำไมอกวธหนงถงเกดผลด
นอยกวา มความภมใจ และเรายงไดประโยชนในการเลอนตำแหนง
มความกาวหนา”
“ทงหมดน เปาหมายใหญทสดอยทวา เราไดใหการบรการทดขน
มความสขจากการทำประโยชนใหแกผอน นนคอ ผทมารบบรการ
เพอนรวมงาน ตลอดจนองคกรของเรา เพราะถาการทำงานของเราด
กจะชวยฉดงานของคนอนใหดขนไปดวย เรากทำงานคลองขน เปนประโยชน
ตอหนวยงาน ทำใหหนวยงานมชอเสยง เปนประโยชนตอบานเมอง
และสงคมตอไป”
“การทำงานแบบไมมวญญาณ ไมมชวตชวา จะทำใหงานประจำ
ไมมคณคา ศรราช และ สวรส. จงนำ R2R มาขบเคลอนระบบสาธารณสข
ทวประเทศดวยวธคดจตวทยาเชงบวก (Positive Psychology) ซงเปน
การเรยนรจากการปฏบต (Action Learning) ใชเรองราวของความสำเรจ
เปนตวขบเคลอน เอามาแลกเปลยนเรยนรกน ซงพอเราคยกนจนกระทง
สนทกนแลว เรากจะเจอทงเรองททำแลวไดผลและไมไดผล ซงกทำใหเรา
ไดเรยนรและปรบปรงไปพรอมๆ กน”
“นอกจากน ยงเกดการทำงาน ทฤษฎ และวธการตางๆ ซงไมม
สตรสำเรจตายตว และไมมตำราเลมไหนเขยน ตองทำไป เรยนรไป
แลกเปลยนเรยนรซงกนและกนไป บางคนอาจจะรทฤษฎมากหนอย
กจะมวธทกรองเอาสวนสำคญไดมากหนอย เพราะฉะนน 2 วนนผมอยากให
เราใชหลกการนในการแลกเปลยนเรยนรกน คนทมประสบการณอยแลว
ผมกอยากใหทำตวแบบสบายๆ เพราะจะทำใหจตใจปลอดโปรง แลวจะ
สามารถเลาประสบการณออกมาไดลก”
27ฟนเฟองขบเคลอน R2R
“แลวยงถาเรามคณอำนวย (Facilitator) ทเกงกจะทำใหเรา
แลกเปลยนเรยนรกนไดลกและเชอมโยงกนมากขน เพราะแททจรงแลว
พวกเรามาทนเพอมาฝก เพอกลบไปเปนคณอำนวยในองคกรของเราเอง
เพราะฉะนนเทคนคการเปนคณอำนวย เรากตองเรยนหลายชน ภายใต
บรรยากาศทสบายๆ ไมเครยด และไมกงวลวาอนไหนจะผด อนไหนจะถก
ไมกงวลวาตรงตามตำราไหม ตรงตามทอาจารยวาไหม เราจะสงเกตจาก
ตวกระบวนการตางๆ ไดเอง ถาจตใจของเราปลอดโปรง มอสระ เราจะกลา
เลาในหลายๆ เรอง นนหมายความวา Tacit Knowledge จะออกมาไดดกวา
การแลกเปลยนเรยนรกจะดมาก จะดยงขนกวาบรรยากาศทคนมแต
ความกลวนน กงวลน”
“ในการขบเคลอนเครอขาย R2R เรากใชพลง K ท 2 และ K ท 3
จรงๆ แลวคนทสำคญทสดในการทำ R2R กคอคนทำงานประจำทเรยกวา
Knowledge Practitioner (KP) ผมกเอามาตงเปนคณโนน คณน เพอท
จะสอสารวาใครทำหนาทอะไร เชน คณกจ คอ คนททำกจกรรม หรอคน
ทำงานประจำ ทจะทำใหงานประจำกลายเปนงานวจยขนมา”
“คณกจมหนาททำ Knowledge Sharing (KS) วาไดลองเรองนน
เรองนแลวไดผลอยางไรบาง นำมาแลกเปลยนกนไปแลกเปลยนกนมา
ความรกจะเพมขน และตวเทคนคตางๆ ในการปรบปรงงานกจะเพมขน
โดยอตโนมต แลวเรามประสบการณทำกบคนทพนความรแทบไมมเลย
เชน จบ ป.2-ป.3 เขยนตวหนงสอกไมกลาใหใครเหน เพราะโยเย
เขยนผดๆ ถกๆ แตพอเขามความมนใจถงจดหนง เขากจะกลาจด ซงจะ
เปนประโยชนกบงานของเขาเอง”
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 228
“ในขณะเดยวกนกมการแลกเปลยนเรยนรไดเยอะจากประสบการณ
ตรง เทากบวาเราเนนการทำ Success Story Telling คอการมาแลกเปลยน
เรองราวความสำเรจ เพราะวาในเรองเลามความรปจจยแหงความสำเรจ
ซอนอย ในกรณของ 2 วนนกคอการทำหนาทคณอำนวยของ R2R”
“แตในกรณของคณกจ เชน คนงานหองผามาแลกเปลยนกน
ถอเปนเรองของการแลกเปลยนความรในการพฒนางาน ซงตวคณกจ
กตองคอยๆ เรยนไป ปฏบตไป กจะเขาใจเอง เรยนพวกทเปนทกษะสำคญๆ
ของการเปนคณกจทด จะทำใหคณกจสามารถพฒนาตวเองจนกลายเปน
นกวจยได”
“กบพวกเราเองในฐานะทเปนคณอำนวย และหลายทานกเปน
คณเออ (ผบรหาร) ดวย ในสวนของคณอำนวย อาจารยสมศกด ชณหรศม
เคยพดในเรองของ 5 ช. ซงไดแก ชวน เชยร ช ชม เชอม เอาไว ซงตวคณเออ
หรอผบรหาร สวนสำคญทสดคอ ชนชม แตไมชนชมแบบเปรอะไปทว
ตองชนชมแบบเขาใจ แบบรเรอง แลวตความวาดอยางไร เพอไปยใหทำตอ
เชน ถาทำอยางนอกหนอยจะไปไดไกลนะ โอโห โรงพยาบาลไดประโยชน
เยอะเลย คนไขกไดอะไรเยอะเลย เปนตน”
“เทากบวาเราไดสรางมมมอง ไปยวยใหเขาทำตอ ในลกษณะท
นาจะทำได นคอทคณเออควรเขาไปรวมทำความเขาใจ แลวจะรวาเขาทำแลว
เกดผลดอยางไรบาง และถาทำแบบนตอไปจะเปนอยางไร ใหพยายาม
ตความ แลวแนะนำ ถามถงความคบหนาของการทำงานเปนระยะ”
“หรอพอเจอคนทำงานกควรถามวา เขาอยากใหเราสนบสนนอะไร
ใหความสำคญกบเขา เชน ชนชมในสงทเขาทำวาเปนประโยชนตอคนไข
อยางไร หรอชกชวนเขา แนะนำใหไปนำเสนอผลงานในการประชมตางๆ
29ฟนเฟองขบเคลอน R2R
เขาจะเกดความภมใจในผลงาน และมกำลงใจในการทำงานตอไป
นกคอพลงของ K ท 2 และ K ท 3 ซงจรงๆ แลวกคอ ตวบคคลนนแหละครบ
R2R เรากจะเดนหนาดวยบทบาทงายๆ แบบนแหละ”
“ในฐานะคณอำนวยกจะทำหนาทหลากหลาย คณอำนวย
มความสำคญอยางยงในแงของการเชอมโยง อาจเปนการเชอมโยงเครอขาย
ภายในโรงพยาบาลเอง เชน ทศรราชมบคลากรกวา 14,000 คน
มหนวยงานหลายรอยหนวยงาน เพราะฉะนนการเชอมโยงมความสำคญ
มาก บางทคนททำงานคลายๆ กนแตไมไดสนใจกน ไมรจกกน กตองอาศย
คณอำนวยนแหละในการเชอมโยง ใหสามารถแลกเปลยนเรยนรกนได
เปนเครอขายภายใน หรอในเรองเดยวกน บางครงหนวยงานภายในไมม
Success Story Telling กสามารถไปเชอมโยงกบหนวยงานภายนอกได”
“ทสำคญอกอยางหนงคอ หลายครงทคนหนางานไมมชองทาง
เชอมโยงกบผบรหาร ตวคณอำนวยจะเชอมโยงกบผบรหารไดเกงกวา
กจะทำใหผบรหารไดรบรเรองราวดๆ ของคนหนางานทเกดขนจาก
งานประจำ สดทายอาจจะนำไปสการปรบเปลยนเชงนโยบายได สำหรบ
การพฒนางานนน หลายๆ ครงตองเอาทฤษฎเขามาอธบายวาทำไมถง
ทำไดแบบน และเมอเขาใจแลว คนปฏบตกจะคดหาวธทจะทำไดดมากขน
ไปอกดวยมนสมองของเขาเอง จะยงทำใหเกดวงจรของการพฒนางาน
ประจำไดอยางไมจำกด”
“เราทำ R2R อยภายใตความเชอในความเปนมนษยวา มนษยทกคน
ไมวาการศกษา ตำแหนง หรอฐานะใด เปนผมความคดรเรมสรางสรรค
เหมอนกนหมด นคอคณสมบตของความเปนมนษย ขอใหเราเอาคณสมบต
นนมาใชใหเกดประโยชนใหหลากหลาย”
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 230
“ใน 2 วนทเราอยรวมกนในบานผหวานแหงน เราตองมาชวยกน
คดวาคนทเหมาะสมจะเปนคณอำนวยควรมลกษณะอยางไรบาง เพอท
จะใหผบรหารไดรและไดไปชวนคนมารวม จะไดคนทมาทำหนาทนเพมขน
ทำใหเกด ส.ป.ก. และทำงานไดผลดจรงๆ”
“ผมลองคดๆ ด คณสมบตของ R2R ทมอยางมากคอ OD (Organization
Development), HRM (Human Resource Management), QD (Quality
Development) R2R ถามองอกมมหนงคอการพฒนาบคลากร ซงการพฒนา
บคลากรในแนวคดแบบไทยๆ ผมคดวามวธคดทตนเกนไป คอใชการอบรม
เปนหลก เปน Training Mode บางคนบอกวาจะพฒนาบคลากร ถามวา
จะตองจดอบรมอะไรบาง ตองสงไปอบรมทไหนบาง อนนนกไมผดนะครบ
ผมวากด แตควรจะมนำหนกอยซกประมาณ 30-40% เปนอยางมาก
1 ใน 3 กำลงพอด อก 2 ใน 3 ตองเปน Learning Mode ซง R2R เปนหนง
ใน Learning Mode ดงนน R2R เปนตวสำคญในการพฒนาบคลากร
โดยใช Learning Mode”
“ผมขอเสนออาจารยเชดชยวา สรางเปนเครอขายคณอำนวย
ขนมาแลว ควรมเครองมอในการตดตอสอสารกนดวย ในการประชม
แลกเปลยนเรยนรจากงานประจำสงานวจย (R2R National Forum)
เดอนกรกฎาคมของทกป อาจจดใหมการมอบรางวลคณอำนวยแหงป
ไมใชคนเดยวนะ อาจจะม 30 คน ใหโล ใหรางวลกนทกคนเลย
นอกจากจะไดรางวลแลว ทานตองเลาดวยนะวาทานทำอยางไร จงทำงาน
จนถงขนไดรบรางวล นคออบายในการทจะทำใหเกดการแลกเปลยนเรยนร
ทสนก คกคก”
31ฟนเฟองขบเคลอน R2R
“ผมกหวงวาในชวงเวลา 2 วนนทบานผหวาน พวกเราจะได
แลกเปลยนเรยนรจนเกดปญญา บานผหวานแทจรงแลวมความหมาย
ทด มหมายความวาหวานเมลดพชแหงความด เปนทแหงบญกศล เปนท
แหงการทำความดใหแกผอน ใหแกสงคม ใหแกโลก ซงเปนสถานท
ทเหมาะมากเลยในการมาชมนมและมาแลกเปลยนเรยนรกน ขอให
ทกทานมความสข และไดประโยชนจากการมารวมแลกเปลยนเรยนรกน
ในชวง 2 วนนนะครบ ขอบคณมากครบ” อาจารยวจารณกลาว
พมพชนกและเพอนรวมคณะ รวมทงเพอนสมาชกทเขามารวม
แลกเปลยนเรยนรในครงนปรบมอใหอาจารยวจารณททานใหเกยรต
ขนมากลาวปาฐกถาเกยวกบ R2R และบทบาทของคณอำนวยใหฟง
เมอปทแลวพมพชนกรสกประทบใจอาจารยวจารณ เพราะ
ความเปนกนเอง การวางทาทสบายๆ อบอน เปนธรรมชาต และเรยบงาย
ของอาจารยวจารณทชวยลดความประหมาของพมพชนกไดมากโข
ปนกเชนกน นอกจากความเปนกนเองและเปนมตรของอาจารย
วจารณทพมพชนกรสกคนเคยแลว ทานยงใจดถายทอดความรเรอง R2R
ใหฟงอยางไมหวงวชา ทงยงบอกเคลดลบตางๆ ในการทำหนาทคณอำนวย
ทดดวยภาษาทเขาใจงาย และเปนประโยชนอยางมาก
ยงเปนการตอกยำใหพมพชนกรสกอนใจ และมนใจวา เวลาตอจากน
ทอยในบานผหวาน เธอและเพอนๆ ทงหมด จะไดรบวชาในการทำ R2R
และมตรภาพกลบบานไปดวย
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 232
Before Action Review (BAR) สบายๆ กบอาจารยกะปม
เสยงตบมอเกรยวกราวเมอครเงยบลง เมอเจาหนาทสงตอเวทให
ดร.นภาพร ลครวงศ หรอทใครๆ ตางกคนเคยกนในนาม อาจารยกะปม
หญงสาวรางเลกแตบทบาทในแวดวง R2R นนไมเลก ทงยงเกงและแกรง
จนเปนแบบอยางใหใครหลายคนมานกตอนกแลว
“สวสดคะ” อาจารยกะปมสงเสยงทกทายสมาชกดวยนำเสยง
สดใส ใบหนายมแยม แลดเปนมตรเชนเคย
“มองดหนาคาตากน สวนใหญเรา
จะคนเคยกนอยแลวนะคะ เรารอคอย
กจกรรมครงนมาเปนป หลงจากครงท 1
เราจดไปเมอ 12-13 ธนวาคม 2552
กะปมคดวาเปนกจกรรมทสนกสนาน
คนทมหวใจเปนคณอำนวย เขาไมได
ตองการทจะไดรางวลหรอก รางวล
33ฟนเฟองขบเคลอน R2R
จรงๆ ทเขาไดรบกคอความสขทเหนคนอนมความสข เหนคนอนม ส.ป.ก.”
“การมาทบานผหวานครงน ทำใหหวใจเราคกคก เพราะเราได
มาจนกน ชวงของ BAR เปนชวงทสำคญ เพราะเราจะไดมาทำความรจก
กนใหดยงขน บานผหวานทอาจารยวจารณบอกวาเหมอนการหวาน
เมลดพนธ ซงจรงๆ การหวานเมลดพนธเราไดลงมอหวานไปแลว ในชวง
2 วนทอยทนเปนการบมเพาะ ทพวกเราทกคนมาชวยกนรดนำพรวนดน
เมลดพนธแหงความสขทจะนำพาผคนหลดจากโซตรวนจากการทำงาน
ประจำ”
“บางคนรสกทกขทรมานจากงานประจำ อยากจะลาออกจากงาน
บนทกวน จนเกษยณอายราชการ” อาจารยกะปมพดจบประโยคกหวเราะ
เสยงใส กอนจะพดตอ “และกพดวา ‘ถาฉนมโอกาส ฉนจะลาออกจากงาน
ฉนจะเปลยนอาชพใหม’ นคอคำพดทเราไดยนบอยๆ จากคนทำงานประจำ
ขณะทเขายงหายใจอยนเราจะนำพาเขาอยางไรใหเขารสกมความสข และ
มคณคา การทคนเราจะรสกมคณคากคอการไดรสกด แตไมใชแบบฟงซาน
หรอรสกเปนลบ (Negative) นะคะ ตองรสกดจากหวใจ รสกเปนบวก
(Positive)”
“การคดบวก คอ การคดเพอชวยเหลอคนอน ซงในขณะทเรา
ชวยเหลอคนอนอยนนแหละ คอเรากำลงชวยเหลอตวเราเองดวย เปนการ
ออกจากความทกขของเรา เพราะขณะทเราไปชวยเหลอคนอน ความทกข
ของเรากจะถกสะสางออกไปดวย” อาจารยกะปมกลาวจบกยมอยาง
เอออารอนเปนเอกลกษณเฉพาะตว
หลงจากทกทายกนพอหอมปากหอมคอแลว อาจารยกะปมกให
ทกคนฝกผอนคลายความเครยดดวยหลกการงายๆ ของชาวพทธนนคอ
การหายใจเขา-ออกนนเอง
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 234
“ใหทกทานหายใจใหสบาย ถาเรารสกไมสบาย ไหลเราจะเกรง
สงเกตงายๆ หลายทานเกรงนะคะ ถาเราหายใจสบายทกสวนจะผอนคลาย
เรมจากใบหนาเรากจะผอนคลาย แววตาจะเปนประกาย หายใจเขาสบาย
หายใจออกสบาย ไมตองเกรงคะ หายใจเขา ฉนตนร รวาเรากำลงหายใจอย
หายใจออก ฉนเบกบาน”
พมพชนกหายใจเขา-ออกชาๆ ตามคำแนะนำของอาจารยกะปม
ตอนนรอบกายนงสงบ มเพยงเสยงนมนาฟงของอาจารยกะปมเทานน
ทคอยนำพาใหทกคนทำความรจกตวเองดวยการตามลมหายใจใหทน
“สงเกตเวลาเราหายใจออกเราจะรสกผอนคลาย หายใจเขาเราจะ
เกรงกวาหายใจออก เหมอนการหายใจเขาเราเอาความทกขเขามาไว
ในใจเรา แตหายใจออกคอเราแบงปนความรสกดๆ สผอน เหมอนดงท
ทานตช นท ฮนห (พระนกบวชนกายเซนชอดงชาวเวยดนาม ผกอตง
หมบานพลมในประเทศฝรงเศส) กลาวไว”
“การหายใจออกเปนการหายใจเพอผอน การหายใจเขาเหมอน
เราแบงปนความทกขเขามา เปนการบมเพาะจตของพระโพธสตว คอ
การเสยสละ การทำเพอผอน เพราะฉะนนเราควรนงหายใจเขาสบาย
หายใจออกสบาย และกอนจะเรมตนกจกรรมทง 2 วนน เรานาจะทำ
ความรจกกนกอนนะคะ มหลายทานทคนเคยกนด แตกยงมหลายทานท
เพงมาเจอกนเปนครงแรก อยากใหทกคนเปดใจวาอะไรทนำพาใหเรามา
เจอกนทน อะไรดงดดเรามา หรอใครอยากจะพดอะไร กตามสบายเลยคะ”
35ฟนเฟองขบเคลอน R2R
ดร.นภาพร ลครวงศ
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 236
37ฟนเฟองขบเคลอน R2R
พมพชนกจำความรสกครงแรกในการแนะนำตวเมอปทแลวไดด
ตอนนนเธอมทงความประหมาและกงวลใจสารพด แตเพราะความเปน
กนเองของอาจารยกะปมนเอง ททำใหเธอผานชวงเวลาดงกลาวไปได
หญงสาวนงยมเงยบๆ ใหกบความเปอเปนของตวเองในวนวาน
หากกไมพนสายตาของนงนชทนงอยขางๆ ไปได
“เปนอะไรเหรอจะพมพ ยมนอยยมใหญ บอกกนมงส พอยากยมดวย
เพราะตอนนพกลว มอเยนไปหมดแลว ไมรจะแนะนำตวเองยงไง ไมเคย
พดตอหนาคนเยอะๆ แบบนมากอน กลวพดผดๆ ถกๆ อายเขาแย”
เพอนรนพสารภาพความในใจใหพมพชนกฟงหนาซดหนาเซยวดวย
ความประหมา จนพมพชนกอดเหนใจไมได
ภาพในวนวานยอนกลบมาในหวงคำนงของพมพชนกอกหน
ครงกระโนนสหนาของเธอกคงไมตางจากนงนชกระมง หนำซำยงมาคนเดยว
ยงดทม ดวงใจ พยาบาลผเปนเพอนใหมจากโรงพยาบาลภาคตะวนออก
คอยอยเคยงขาง เสยดายทปนดวงใจไมวาง เลยไมมโอกาสไดเจอกน
แตตลอดปทผานมาทงสองสาวกยงโทรศพทและอเมลตดตอถามไถ
สารทกขสกดบกนเปนระยะ โดยเฉพาะความคบหนาเรองการทำ R2R
ทงพมพชนกและดวงใจตางกแลกเปลยนเรยนร และคอยใหกำลงใจ
กนเปนประจำ
พมพชนกดงตวเองกลบจากภวงค แลวยนมอไปเกาะกมมอของ
รนพเอาไว สมผสไดถงความเยนเฉยบของมอคนน หญงสาวยมอยางอาร
พรอมพดปลอบประโลมหวงใหเพอนรนพคลายความกงวลใจ
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 238
“พนชไมตองกงวลนะคะ ทำตวตามสบาย พนชบอกพมพเองไมใช
เหรอวาเรามาดวยกน ไมเหนตองกลวอะไรเลย เดยวพอถงตาเราแนะนำตว
กพดตามทเรารสก ปทแลวพมพกเปนแบบเดยวกบพนชนแหละคะ
นกแลวกอดขำตวเองไมได ไมรจะกงวลอะไร เพราะมแตคนใจด และ
นารกทงนน” พมพชนกคลยมใหนงนช เพอนรนพกระชบมอใหแนนเขา
พรอมกบยมแหยๆ
“เออ นนส พกลมไป อายจง ตวเองเปนคนพดเองแทๆ แตกลบกลว
ซะเอง มนนาเขกหวตวเองนก นแนะ!” นงนชทำทาเขกหวตวเองเบาๆ
ทมวแตคดฟงซานปรงแตงไปเอง กอนจะยดตวตรง สดลมหายใจเขาลกๆ
แลวคอยๆ ผอนลมหายใจออกสบายๆ ตามทอาจารยกะปมแนะนำ แลว
มองไปขางหนาเพอดวาคนอนๆ แนะนำตวเองกนอยางไรบาง หวงลด
ความประหมา
เพอนสมาชกคนแรกทลกขนแนะนำตวเองคอ
ชตมา ชยมณ พยาบาลวชาชพ โรงพยาบาลสนปาตอง
จ.เชยงใหม เธอบอกวาพอมความรเรอง R2R มาบาง
และอยากรมากขนไปอก
“อยากพฒนางานประจำใหดขน เลยลอง
ศกษาทฤษฎและอานงานวจย เพอหาแนวทางทจะทำ
ใหเกดประโยชนกบคนไขไดมากทสด เปนการทำงานแบบ R2R โดย
ไมรตวคะ หลงจากททำแลวไดผลดกอยากจะเลาใหคนอนฟง คดวา
เลาในรปแบบของการวจยนาจะมคณคาและนาเชอถอมากกวา กเลย
แสวงหาทปรกษา และได ดอกเตอรยพน เพยรมงคล จากคณะ
พยาบาลศาสตรมหาวทยาลยเชยงใหมเปนทปรกษา แมวาอาจารย
ไมเขาใจเรอง R2R แตกมาชวยสอนการทำวจยใหเราในระดบหนง”
39ฟนเฟองขบเคลอน R2R
“หลงจากนนกไปคนควาขอมลและเขยนออกมาตามทตวเอง
เขาใจ และสงเขาไปประกวดกบ สวรส. พอไดรบการคดเลอกกยงรสก
ฮกเหมมากขน พอมาสงประกวดกบกระทรวงสาธารณสข หนวยบรการ
ปฐมภม กไดรบรางวลอก กยงทำใหรสกกลาหาญชาญชยขนไปอก
มความรสกวางานวจยไมใชเรองยาก ปญหาทกอยางแกไขได ทมาในครงน
เพราะอยากมาดเคลดลบวา การทจะกระตนใหคนหนมาทำงานวจย R2R
นน จะตองทำอยางไรบางคะ”
ทานตอไปอาจารยกะปมใหเครดตวาเปน
ขวญใจชาว R2R นนคอ ผชวยศาสตราจารย (พเศษ)
นายแพทยไพโรจน บญลกษณศร กมารแพทยจาก
โรงพยาบาลหาดใหญ จ.สงขลา ซงปทแลวนายแพทย
ไพโรจนกมา
“ขอบคณอาจารยกะปมทยนนะครบ ถานงจะ
นกวานอน เพราะอาจารยกะปมตวกะทดรด” นายแพทยไพโรจนแซว
อาจารยกะปมอยางคนเคย เรยกเสยงหวเราะจากสมาชกในหอง
“ขอบอกวาผมเองกเปนคนหนงทบนวาจะลาออกและจะยายงาน
ทกวน แตจนปานนกยงไมไดยายไปไหน ทำงานอยโรงพยาบาลหาดใหญ
มาประมาณ 20 ปแลว แตยงไมเกษยณนะครบ” พดจบประโยคนายแพทย
หนมใหญกหวเราะอยางอารมณด กอนจะอธบายตอวา “ผมเปนคนชอบ
ทำงาน ปทแลวกมาอบรมทน ผมชอบแนวคดและทกอยางของ R2R
ทนำเสนอมาทงหมด ผมคดวามนเปลยนรปโฉมของการทำงานประจำ”
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 240
“จากเดมทเคยพยายามผลกดนงานวจยในรปแบบทเปนวชาการจา
เหลอเกน ซงมนยาก แต R2R มาเปลยนรปโฉมงานวจย ใหคกคก
มความสข สนก และผมกประกาศไววา ถาใครทำงานวจยไมสนก
นนไมใช R2R อนนผมยมจากอาจารยวจารณและอาจารยกะปมมาอกท
แลวใชแนวคดนกดดนะครบ และผมกยนดทไดมาพบกบทกคนทมหวใจ
เดยวกน”
ทนททนายแพทยไพโรจนกลาวแนะนำตวเองจบ ถงคราวของ
อาจารยกะปมเอาคนบาง
“อาจารยไพโรจนเปนตวอยางของคนพดเรองยากใหเปนเรองงาย
เชน เรองระเบยบวธวจย (Methodology) พดไปๆ คนนงหลบอาจารยก
หยบลกอมขนมาแจก ถาอยากเรยนรเรองของระเบยบวธวจย หรอ
เรองอะไรยากๆ อาจารยไพโรจนสามารถเลาใหสนกได เหมอนดทอลกโชว”
พดจบอาจารยกะปมกหวเราะเสยงใส พลอยทำใหบรรยากาศในหองประชม
ครกครนขนไปอก
คนตอไปทลกขนแนะนำตวเองคอ อบลวรรณา
เรอนทองด จากโรงพยาบาลบางปลามา
“อนดบแรกเลยตองขอบคณ สวรส. และศรราช
นะคะ ทอนญาตใหโรงพยาบาลบางปลามามา ตวเอง
เปนคนหนงทไดรบประโยชนจาก ส.ป.ก. R2R
โรงพยาบาลบางปลามามจดเรมเลกๆ เมอป 2551
ทไดมโอกาสไปเขารวมงานประชมวชาการของ สวรส. และกลบไปพฒนา
ตวเอง พฒนางาน จนมความกาวหนาในอาชพ ไดรบคดเลอกใหเปน
พยาบาลดเดนของกระทรวงสาธารณสข ตองขอบคณทมงาน R2R
ทกทานนะคะ ทใหโอกาสโรงพยาบาลบางปลามา”
41ฟนเฟองขบเคลอน R2R
“ตลอด 3-4 ปทผานมาเราพยายามไปพดทสพรรณบร ตอนนน
ผคนงงงวยกบ R2R มาก ตอนนทสาธารณสขจงหวด (สสจ.) เพงจะตง
เปนชมรม R2R เลกๆ ขนมา กเลยคดวาวนนโรงพยาบาลบางปลามา
มา 6 คน เรากคาดหวงวาจะนำเอาวชาทไดรบในครงนไปตงชมรม R2R
ใหใหญกวาของ สสจ. ซกนดนง” อบลวรรณาหวเราะรวนอยางคนอารมณด
กบการคดการณใหญของตวเอง
สวน แพทยหญงจตอมพร เฟองแกว จกษแพทย
โรงพยาบาลโพธาราม กลาววา
“โดยสวนตวแลวยงใหมกบ R2R อยมาก
แตกอยากทำความรจกใหมากขน เพราะรสกเบอ
มากทตองทำงานประจำทกวน พอไดมารจกกบ R2R
กทำใหเราไดคดอะไรอนๆ ทนอกเหนอจากงานประจำ
และทำใหเรารสกสนกกบมน กเลยคดวาการมาเรยนรในครงนนาจะม
ประโยชน และทำใหเราทำงานอยางมความสขมากขน”
ดาน พนตรหญงนภาเพญ จนทะขมมา ผจดการ
สำนกงานพฒนาคณภาพโรงพยาบาลคายสรนาร
จงหวดนครราชสมา บอกเลาถงแรงบนดาลใจในการ
มาเขารวมกจกรรมในครงนวา
“อยากมาเรยนรการเปนคณอำนวยทด เพราะ
จรงๆ แลวหนาทคอเปนคณอำนวย และพยายามจะ
ทำวจยรวมกบ ‘คณกจ’ ในโรงพยาบาล วาจะทำอยางไรเพอทจะทำงาน
ไดอยางมความสข ตอนนกมนองๆ เขามาชวย ปญหาทกอยางในโรงพยาบาล
เราพยายามทจะทำเปนงานวจยเลกๆ เปน Mini Research อาจจะยงไมถงขน
R2R แตกพยายามทจะผลกดน R2R ใหสนกในโรงพยาบาลทหาร และ
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 242
อาจจะเผยแพรเปนเครอขายในโรงพยาบาลขางๆ ดวย ตงใจจะมาเรยนร
เตมทเลยคะ”
สำหรบ วเชยร ศรวชย นกวชาการสาธารณสข
จากโรงพยาบาลแมวาง จ.เชยงใหม เลาถงทมาของ
การตดสนใจเขารวมขบวนในเสนทางสาย R2R
เสนนใหฟงวา
“หนาทประจำของผมคอรบวเคราะหขอมลให
หวหนา หลงจากมขอมลแลวกตองหาทางนำไปใช
กเรมตงแตรบจางวเคราะหขอมลของปรญญาตร ปรญญาโทบาง กทำตว
เปนผใหคำปรกษางานวจยโดยไมตงใจ ตอนนแมแตตำรวจกมาขอพง”
เจาตวหวเราะรวน พลอยทำใหเพอนๆ ในหองหวเราะตามไปดวย
“ผมอยากมาเขารวมฟง R2R หลายครงแลว แตไมมโอกาส ครงน
โอกาสอำนวยกเลยมา อยากมาฟงอาจารยทกทานถายทอด R2R ใหฟง
เผอจะไดนำความรกลบไปพฒนางานประจำครบ”
เพอนสมาชกลกขนแนะนำตวเองคนแลวคนเลา บางกมนใจเตมรอย
เพราะเคยมาแลว จงไมตนเวทและไมประหมาสายตาคนเยอะๆ ทวาบางคน
ทเพงมาครงแรกกอดมอไมสนไมได แตสดทายทกคนกสามารถทะลาย
กำแพงแหงความกงวลไปได พมพชนกแอบชำเลองมองนงนชกเหน
เพอนรนพดผอนคลายขน นงนชตงใจฟงและหวเราะสนกไปกบมกตลก
ของอาจารยกะปมทแซวเพอนสมาชกแตละคนขณะแนะนำตวเอง
43ฟนเฟองขบเคลอน R2R
พรทพย คนงบตร โรงพยาบาลปทมธาน
คอคนตอไปทยกมอแนะนำตวเอง
“เปน R2R นองใหมคะ เคยไปฟงการนำเสนอ
ผลงาน R2R มาสองปแลว คอปทแลวกบปน เรารสก
วาโรงพยาบาลปทมธานมการพฒนาคณภาพ ม CQI
เยอะมากเลย แตทำไมเราเขยนเปนงานวจย ไมได
และตอนทไปฟง R2R เมอป 2551 เราไมสามารถเขาถงวทยากรไดเลย
จนกระทงป 2552 เรากสามารถเขาถงอาจารยกะปมได ซงถอวา
โชคดมาก เราอยากให R2R เกดทโรงพยาบาลของเรา ซงอาจารยกนารก
ใหคำปรกษาอยางด และเรากเชญอาจารยไปเปนวทยากรทโรงพยาบาล
การมาอบรมครงนอาจารยกะปมกชวนมาและตดตอให เรากคาดวาจะ
ไดรบการตดอาวธใหตวเองและทม เพอทจะไปขยายเครอขาย R2R ใน
โรงพยาบาลคะ”
ตอดวย วจตรา นวลรตนสกล สาธารณสข
จงหวดชลบร (สสจ.ชลบร) ซงออกตววาปทแลว
มาแบบมอใหมและฉายเดยว ปนเธอมาเพอเพมพน
ความรเรอง R2R
“เดมทดฉนอยกลมงานพฒนายทธศาสตร
ภารกจหลกคอจดทำแผนและประเมนผล วนหนง
กระทรวงปรบโครงสรางใหงานวจยมาอยทกลมงานยทธศาสตร กเลย
ตองเขาไปศกษานโยบายวาทศทางของวจยไปทางไหน ตอมาทราบวา
มการลงนามความรวมมอทางวชาการระหวางกระทรวงสาธารณสข
คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล สวรส. และ สปสช. จงชวนโรงพยาบาล
ชมชนทกแหงมานงคยกน โดยทตอนนนเรากไมรวาเรากำลงตงเครอขาย
ตามทอาจารยพดมาทงหมด”
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 244
“ตอนแรกกมคนตอตาน แตพอเราเดนไปดวยกน ทำใหเราเหนขอด
ของการทำงานวจย R2R การวจยแบบ R2R ตางกบวจยเดมคอ เราทำ
แบบแบงปนความสข ตอนนคนทเคยตอตานเราในตอนแรกกลายเปน
คณอำนวยทมคณภาพคนหนงของเราไปแลว สวรส. ไดสงอาจารยกะปมไป
ชวยแนะแนวใหเรา กยงทำใหรสกวาเรามาถกทางแลว เปนการใหโอกาส
กบคนทำงานตวเลกๆ ไดพฒนางานตวเอง ครงนดฉนอยากมาเรยนรไป
พรอมกบทกทานคะ”
นอกจากหลายคนจะมาเดยวแลว ยงมอก
หลายคนทมาเปนทมดวย นนคอโรงพยาบาลสมเดจ-
พระบรมราชเทว ณ ศรราชา ซงประกอบไปดวย
ศรลกษณ วทยนคร รชยา โพธชย วนเพญ สขสง
วไล จตตวฒนา ศรวไล ตระกลเกษมสร พชร ดลนมตร
และรสดาพร สนตวงษ โดยศรลกษณผเปนพใหญ
ของทมเปนตวแทนบอกเลาถงทมาของการแทกทม
มารวมกจกรรมในครงน
“วนนตงใจอย 2 ประเดน ประเดนแรก พวกเราตงใจมาเตมพลง
เตมเชอไฟคณอำนวยใหกบตวเอง เพราะทกครงทไดรวมงานกน ไมวา
จะเปนทมในภาคตะวนออก เรากไดกลยาณมตร คอไดเพอนๆ จาก
ภาคตะวนออก มาทนเรากไดเพอนจากเครอขายทวประเทศ ประเดนทสอง
หลงจากเครอขายภาคตะวนออกไดจดการอบรมเรองคณอำนวย ทาง
โรงพยาบาลสมเดจฯ ณ ศรราชา กไดคณอำนวยในฝายการพยาบาลเพม
9 คน ในครงแรกทตวเองมา มวตถประสงคอยากรวาการทำ R2R แบบงายๆ
แตทำอยางไรกยงไมบรรลวตถประสงค วนนกเลยตองมาอก เพอทจะได
ไปบอกนองๆ วาทงายๆ นะทำอยางไร หวงวาจะไดบรรลวตถประสงคคะ”
45ฟนเฟองขบเคลอน R2R
จากนนกถงควของ นภาพร เฉลมพรพงศ
โรงพยาบาลพระปกเกลา
“เคยมาเมอปทแลว วนนไดมาแลกเปลยน
กประทบใจ ดใจทไดมาอก อยากมาเตมไฟ ดใจทได
มาเจอ อาจารยวจารณ อาจารยกะปม อาจารยอครนทร
อาจารยเชดชย และเพอนๆ ทกคน คดวาตอไปถาเรา
ไปเจออะไร เรากคงสามารถรบมอได มคำหนงทอยากจะบอกตอ
จากหลกการลมหายใจของอาจารยกะปมกคอ ความทกขกลวรอยยม
ถามความทกข ใหยมไวนะคะ จะไดปลอดโปรง มความสข และยมได”
ดาน แพทยหญงลดดา ดำรการเลศ ผจดการ
งานวจยสถาบนวจยระบบสาธารณสข (สวรส.)
กลาววา
“ดฉนมาเพราะมหนาทตองมาสงเกตการณ
เพราะไดตดตามความกาวหนางานวจย R2R มา
โดยตลอด ซงกพบวามหลายงานเหมอนกนนะคะ
ทพวกเราทำโดยเกดขนเองตามธรรมชาต และกเกดตามจรตของตวเอง
และของหนวยงาน ซงมผลกระทบในเชงของระบบบรการ ไมวาจะเปน
ในระบบของโรงพยาบาล หรอในระบบบรการของประเทศ ซงเปนผลกระทบ
ทสำคญ”
“ดงนน ถาหากวาเรามโอกาสทจะสงเสรมเครอขาย R2R สามารถ
ขยายผลใหนกวจย R2R เกดศกยภาพเพมขน มนกจะเกดผลกระทบอยางแรง
ตอระบบบรการสขภาพ และถาระบบบรการสขภาพในภาพรวมของ
ประเทศสามารถตอบสนองกบความตองการไดจรงๆ คนทำงานกจะม
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 246
ความสขมากขน หลายๆ งานไดรบประโยชน ไมวาจะเปนเรองของ
คาตอบแทน นคอสงทเราเรยกวาผลกระทบ ซงเราอยากใหกำลงใจวา
เครอขายสามารถทจะขยายศกยภาพของตวเองเพอนำไปส R2R2P
(Routine to Research to Policy)”
กอนทจะถงควพมพชนกแนะนำตวเอง ไมโครโฟนกถกสงตอมาให
นงนช ซงตอนนมทาททผอนคลายมากขน นงนชกลาวแนะนำตวสนๆ วา
“มาครงแรกคะ พอดเพอนมาเมอปทแลว แลวไปเลาใหฟง รสกวา
R2R มประโยชนจงอยากมาดวย ตนเตนและดใจมากทมโอกาสเขามา
รวมกจกรรมดๆ แบบน ยงไงกฝากเนอฝากตวดวยนะคะ” นงนชสงยม
สดใสอนเปนเอกลกษณเฉพาะตวหลงพดจบ จงไดรบเสยงปรบมอ
เปนกำลงใจลนหลามจนเจาตวยมแกมปร จากนนกยนไมโครโฟนให
พมพชนก ซงหญงสาวรอและพรอมอยแลว
“ปทแลวพมพมโอกาสไดมาเรยนร R2R แลวไดนำกลบไปพฒนา
งานประจำ ซงกไดผลดมาก เพราะเมอแกไขปญหาหนางานได พมพและ
เพอนรวมงานกมความสขกบการทำงานประจำมากขน เมอพวกเราซง
เปนผใหบรการมความสขในการทำงาน คนไขกไดรบประโยชนอยางเตมท
ปญหาการไมเขาใจกนระหวางเจาหนาทกบคนไขกลดนอยลง พอรขาววา
ปนมเวทแลกเปลยนเรยนรอก พมพจงพาเพอนๆ มาเขาอบรมดวย ซง
พวกเราทกคนตงใจจะมาเรยนรเคลดลบการเปนคณอำนวยจากทกทานกลบไป
ตอยอดงาน R2R ทเราทำอย เพอใหคนไขไดรบการบรการทดทสดคะ”
เมอทกคนกลาวแนะนำตวเองจบแลว อาจารยกะปมกถอโอกาส
อธบายถงวตถประสงคของของกจกรรม BAR ตอทนท
47ฟนเฟองขบเคลอน R2R
“เหตผลทใหทกทานออกมาพด หรอแนะนำตวเอง เพราะวาเราได
เจอกนในงานแบบนแคปละครง พอไดมาเจอกนใครๆ กอยากบอก
อยากพด อยากเลา เวลาทไดพด แววตาทกทานจะเปนประกายมากเลยคะ
มนคอการแบงปนความสขใหแกกนและกน ทกทานทมาทนมเปาหมาย
เดยวกน คอ อยากจะมาแลกเปลยนเรยนรและแบงปน อยากมาดวาแต
ละแหง มเคลดลบอยางไรบาง อยาลมวาทกๆ อยางทเกดขนตอไปนคอ
การตอจกซอวอกครงของคณอำนวย ซงจะทำใหเราฮกเหม มกำลงใจ และ
ขบเคลอนไปดวยกน”
“ความจรงแลวชวงเวลา BAR นไมใชแคการมาแนะนำตวเองเทานน
แตคอชวงเวลาทเรามาถอดหวใจและใครครวญดวาเรามาทนเพออะไร
เพราะทกครงทเรามาตองมาดวยสต ถาเรามาอยางไรสตเราจะไมรวา
มาทำไม เปนการมาแบบรตว หายใจเขาเราตนร หายใจออกเราเบกบาน”
“สองวนนเราจะมารวมกนบมเพาะใหหวใจของเราเบงบานและ
กระชมกระชวยคะ” อาจารยกะปมกลาวกอนจะปลอยใหทกคนพก
รบประทานอาหารวางทเจาหนาทเตรยมไวรอในหองอาหารดานหลง
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 248
ระหวางนงรบประทานของวางในชวงเบรก พมพชนกสงเกตเหนวา
ปนมเพอนสมาชกมารวมแลกเปลยนเรยนรกนหนาตาไมแพปทแลว
บรรยากาศเปนไปดวยความชนมนและเปนกนเอง นนเปนเพราะวาสมาชก
สวนใหญเคยมาแลวเมอปทแลว จงมความคนเคยกนเปนอยางด
“บรรยากาศทนดดเนอะพมพ ไมเหมอนทพคดไวเลย แถมทกคน
ทมาทนกดเปนกนเอง ไมถอตว ทงทกมแตคนเกงๆ ทงนน” นงนชพด
กบพมพชนกอยางอารมณด
“อมๆ ใชๆ พเหนดวยกบนช” รสาซงกำลงนงเคยวขนมตยๆ
ออกความเหนบาง แสดงใหเหนวาทกคนเปดใจพรอมเรยนรประสบการณ
ใหมในบานผหวานแหงนอยางเตมท
“ใชคะพนช พสา เพราะทกคนทงเกง นารก และเปนกนเอง
แบบนแหละ พมพถงตดใจอยากมารวมแลกเปลยนเรยนร
อกไงคะ แถมยงไดกำลงใจจากพนองชาว R2R ทงเพอนเกา
และใหมดวย”
พดจบพมพชนกกยมอวดฟนขาว กอนจะชวนเพอน
รวมทมกลบเขาไปขางใน เพอเตรยมตวฟงบรรยายในชวงตอไป
49ฟนเฟองขบเคลอน R2R
จากวนนนสวนน จากวนนนสวนน เครอขาย R2R ภาคตะวนออก
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 250
นายแพทยทนง ประสานพานช
51ฟนเฟองขบเคลอน R2R
เกาอทถกจดเรยงไวเปนครงวงกลมเพอทำกจกรรม BAR ในชวงแรก
ตอนนกำลงถกเจาหนาทเคลอนยายและจดใหเปนแถวเรยงหนาเพอเขาส
ชวงตอไปของการแลกเปลยนเรยนร นนคอชวง “จากวนนนสวนน...
เครอขาย R2R ภาคตะวนออก”
กจกรรมในชวงนไดรบเกยรตจาก นายแพทยดาวฤกษ สนธวณชย
อดตผอำนวยการโรงพยาบาลพระปกเกลาทจะมาแลกเปลยนเรยนร
ในฐานะ “คณเออ” (ผบรหาร) วามบทบาทอยางไร เครอขาย R2R ของ
ภาคตะวนออกจงเกดขน มกจกรรมทตอเนอง และประสบความสำเรจ
ได นอกจากน นายแพทยทนง ประสานพานช กมารแพทย
โรงพยาบาลพระปกเกลา ประธานเครอขาย R2R
ภาคตะวนออกกมาเลาถงเคลดลบในการสราง
ทมงานทมคณภาพและมประสทธภาพ
ใหเพอนสมาชกทวประเทศฟง
งาน R2R จะกาวไกล เพราะคณอำนวยเตมใจทำ หนาท
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 252
53ฟนเฟองขบเคลอน R2R
โดยม รองศาสตราจารย นายแพทยเชดชย นพมณจำรสเลศ
หวหนาทมทปรกษาโครงการสนบสนนการพฒนางานประจำสงานวจย
ระดบประเทศ สถาบนวจยระบบสาธารณสข (สวรส.) และ วจตรา นวลรตนสกล
สสจ. ชลบรรบหนาทเปนผดำเนนรายการรวมกน เมอพรอมแลวอาจารย
ทนงกเรมเทาความถงทมาทไปของเครอขาย R2R ภาคตะวนออก ดวย
ทาทสบายๆ และเปนกนเอง
“เครอขาย R2R ภาคตะวนออกของเราเรมตนมาจากแนวคด INN
ของอาจารยวจารณ พานช ผมเคยอานททานเขยนไวดมากใน Blog Go
To Know เมอวนท 24 กนยายน 2552 จากนนเรากตงเครอขาย R2R
ภาคตะวนออกขน ประกอบดวย สสจ.ชลบร โรงพยาบาลชลบร
โรงพยาบาลสมเดจพระบรมราชเทว ณ ศรราชา โรงพยาบาลระยอง
โรงพยาบาลพระปกเกลา และโรงพยาบาลตราด”
“ในการดำเนนงานตงแตเรมตนจนถงปจจบนเราวางแผนเปน
6 ระยะ ซงระยะท 1-4 สำเรจไปแลว ตงแตเรมกอตง สำรวจตนเอง
วางแผนดำเนนการ และดำเนนการใหบรรลเปาหมายทวางไว สวนระยะท
5-6 คงตองประเมนกนกอนวาเราจะตองทำอะไรตอ ซงกจกรรมตลอด
ทงปทเราทำสวนใหญกเปนเรองการฝกอบรม และมกจกรรมแลกเปลยน
เรยนร โดยมกจกรรมทงหมด 4-5 กจกรรม เชน จดเวทแลกเปลยนเรยนร
ฝกอบรมดานจรยธรรมในการทำวจย และฝกอบรมคณอำนวย นอกจากน
กมกจกรรมอนๆ ทเราทำรวมกบเครอขายภาคใตดวย”
“ซงเครอขาย R2R ภาคใตเชญผมกบ คณวจตรา นวลรตนสกล สสจ.
ชลบร ไปพดถงแรงบนดาลใจในการกอตงเครอขาย R2R ภาคตะวนออก
ใหฟง และเวลาเรามกจกรรมเรากเชญ ผชวยศาสตราจารย (พเศษ)
นายแพทยไพโรจน บญลกษณศร และ แพทยหญงหทยทพย ธรรมวรยะกล
มาบรรยายรวมกบเครอขายของเราดวย นอกจากน เรากมโอกาส
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 254
แลกเปลยนเรยนรกบ เครอขายนครชยบรนทร ทงาน R2R Forum ครงท
3 ดวย ซงจากกจกรรมทเราทำและจากการดำเนนงานทเราทำรวมกน
มากประสบความสำเรจในระดบหนง”
“อยางไรกตาม เราตองกลบมาประเมนตนเองวาอะไรคอความสำเรจ
ทผานมาเครอขายของเราเคยสงผลงานเขาประกวด ผานเขารอบสดทาย
แตกไมไดรบรางวล เรากมานงทบทวนดวาทไมประสบความสำเรจ
เพราะอะไร จะไปถามใครด ถาถามตวเองหรอถามทมงานกคงจะเขาขาง
ตวเอง เรากตองประเมนและถามคนทไมมสวนไดเสย หรอไดรบประโยชน
ในผลงาน จงไปถามท สวรส.”
“ผมเขยนในบลอกของ สวรส. ตงคำถามไปถง สวรส. วา นอกจาก
ใหพวกเราจดตงเครอขายสำเรจแลว สวรส. มองความสำเรจอะไรอกบาง
ผมกแยบไปนดหนงวา สวรส. มองทจำนวนหรอเปลา เหมอนบางหนวยงาน
ทมกจะเอาเงนอดหนนตามจำนวนผลงานไปวดตวเลข แลวกใหเงน
ตามจำนวน”
“พอด อาจารยแตม-ดร.จรวยพร ศรศศลกษณ ตอบกลบมาวา
‘สวรส. ไมไดดทจำนวนผลงาน’ พอไดคำตอบแบบนนผมหวใจขยายพองโต
เลยครบ เพราะเหมอนทเราคดเลย อาจารยบอกวา สวรส. ดทพวกเราทำ
วจยตางหาก ผลงานของเรามการพฒนาบคลากรมย ผมกเอามาแปลนะวา
การพฒนาบคลากรกคอ ส.ป.ก. ตามทอาจารยวจารณเคยสอนพวกเรา
เมอปทแลว”
“สวรส. มองวาเรามใจทำ มความสข ประสบความสำเรจ มปญญา
และมความกาวหนา มย เรากกลบมาดวา การทเรามาเปนคณอำนวย
หรอมาตงเครอขายนนเราทำดวยใจ หรอวาโดนบงคบ ซงจากทเราสำรวจด
กพบวา มทงสมครใจ ยนยอม สมยอม และจำยอม จำไดวาตอนทผมได
55ฟนเฟองขบเคลอน R2R
รบการโหวตจากเพอนสมาชกวาใหผมเปนประธานเครอขาย ผมกงงๆ นะ
อาจารยเชดชยบอกวาใหผมเปน ผมก อาว เหรอ แบบนเรยกวาอะไรครบ
‘จำยอม’ ใชมยครบ ผมกรบหนาทไป และคดวาเดยวกคงมการจดตงทมงาน
มาทหลง” พดจบประโยคอาจารยทนงกหวเราะสนก พลอยทำใหเพอน
สมาชกหวเราะครนใหญตามไปดวย กอนจะพดตอดวยทาทสบายๆ เชนเดม
“แตในปจจบนผมคดวาทกคน ‘เตมใจ’ นะครบ เชอวาทกคนมา
รวมแลกเปลยนเรยนรในครงนดวยความสมครใจ ยกตวอยางผทมาจาก
โรงพยาบาลสมเดจฯ ณ ศรราชา สหนายมแยมแจมใส ปทแลวไมเหมอน
อยางน” เมอโดนแซวอยางนน เสยงหวเราะจงดงมาจากกลมของ
โรงพยาบาลสมเดจฯ ณ ศรราชาบาง
“ผมสงเกตไดวาตอนนทกคนมความสข ใน ส. แรกของ ส.ป.ก.
เหนไดจากททกคนมรอยยม แตในใจของเขาคดยงไง ผมกเดาใจไมถก
เหมอนกน เมอวนท 27-29 กนยายน 2553 มการประชมในเครอขาย
ของเรา มอยชวงหนงทถามวา ความสขในการเปนคณอำนวยของ
พวกคณคออะไร เราไดขอมลมาเตมเลย เราดใจมาก ซงขอมลตรงน
นาจะนำมาประเมนความสขของการเปนคณอำนวย และความสขของ
การเปนเครอขายของเราได”
“ผมกแบงออกเปน 2 กลม กลมทหนง คอ ความสขทมตอตนเอง
รสกวาตนเองมคณคา ไดรบการยอมรบ และดใจทไดเปนคณอำนวย
เปนผให มจตอาสา เปนผฟงทด ใชความรชวยเหลอคนอน ไดเปดห
เปดตาแงมกะลามาเจอโลกกวาง ไดคดบวก”
“กลมทสอง คอ ไดนกถงงานวจยทเกดขนในหนวยงานของ
ตนเอง ไดเหนผอนทำวจยแลวประสบความสำเรจ ไดเหนผรวมงานอยากทำ
R2R มความสขในการทำงาน เหนผรวมงานคดวาตวเองมคา ไมตอตาน
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 256
ใหความรวมมอ มความสขทไดจดประกายใหนองๆ ไดพฒนางานทดขน
และทำงานอยางมความสข ซงเปนความสขทชดเจนมาก คดวาเรา
ประสบความสำเรจ นอกจากเหนรอยยมแลว ความสขทเกดขนในใจ
ของคณอำนวย และผทำงานนนกคอนขางทจะงดงามพอสมควร ทสำคญ
คอ เราได ส.ป.ก. มาครบทกตว คอ”
“ขอท 1 ประสบความสำเรจ ผมคดวาเรากคงประสบความสำเรจ
เปนอยางด”
“ขอท 2 ปญญา เรามกจกรรม มผลงานเยอะแยะเลย แตทำไม
ตอนไปงาน R2R Forum เราถงสงไปแคไมกงาน 1-4 งานเอง ดงนน
ปญญาตองเกดขนกอนทำเครอขาย เราจะวดปญญาตรงนนยงไง ซงเรา
กไดขอสรปวา เราตองแบงปนปญญากนดวย”
“ขอท 3 ความกาวหนา ซงจากการสอบถามคนหนางานวา
การทำงาน R2R ทำใหชวตการทำงานของเขาดขนไดอยางไร กไดคำตอบ
หลากหลาย เชน ดแลคนไขดขน มความสข ไดบญ เพมความรในการทำงาน
กระตนใหผอนมความกระตอรอรน แกปญหาจากเรองยากใหเปนเรองงาย”
“ผมมองวาเปนการเปลยนมมมองงานประจำแบบใหม นคอ
ความกาวหนาในกระบวนการคดของพวกเขา ผมดใจทเขาไมไดมองวา
จะไดเลอนตำแหนง หรอไดปรบเงนเดอนเพม ซงนแหละทำใหเขาไดบรรล
วตถประสงค ส.ป.ก. ทอาจารยวจารณพดไว นนคอ ไมใชทำงานไปวนๆ
แตเปนการเปลยนมมมองใหมในการทำงาน”
57ฟนเฟองขบเคลอน R2R
“สรปกคอวา เครอขายหรอกจกรรมทเราดำเนนการมาตลอด
ตงแตปทแลวจนถงตอนน เราไดคณอำนวยทมคณภาพ มจตอาสา แรกๆ
อาจสมยอม แตตอนนทกคนสมครใจ มรอยยม ความสขในใจทงดงาม
จะทำใหเรามรอยยม ปญญาทเขามอยกแบงปนสกนและกน ทสำคญคอ
ความกาวหนาในการทจะเปลยนมมมองในการทำงาน”
“กาวตอไปของเครอขายเราจะเดนหนาใหมคณภาพ ผมตงเปา
อกขอเอาไววา เราจะสรางความมนคงยงยนใหกบเครอขายภาคตะวนออก
ซงเปนงานทหนกมาก มทงแรงตานและแรงดด แตถามองกลบกน การทำ
R2R ทำใหงานงายขน สะดวกขน เราจะมเวลามากขน เพอไปพฒนางาน
ชนอนๆ ไดดขน ถาใครทยงทำไมได หรอยงไมเกง ไมเปนไรนะครบ คนเรา
ไมใชวาจะเกดมาแลวเกงไปเสยทกเรอง เราตองเรยนรไปเรอยๆ การเรยนร
ไมมวนสนสดหรอกครบ ยงเรยนยงร พฒนาตวเองไปเรอยๆ สกวน
เรากจะเกงเอง”
“แรงหนนกสำคญนะครบ โดยเฉพาะ คณเออ (ผบรหาร) วา
เปดไฟเขยวใหหรอเปลา ถาเมอไหรไฟแดง R2R กคงจอดอยตรงนน
ถาอยากใหเจานายเปดไฟเขยว เราตอง ‘ทำ’ กอน สงทคณอำนวยตอง
สอถงคณเออใหไดคอ ทำใหหวหนาเหนวาคนไขไดรบการดแลทด
วเคราะหปญหาแลวไปนำเสนอ รวมทงนำเอาปญหาการทำงานและ KPI
ทไมถงเกณฑมาแกไข”
“หรอเชญหวหนาเขาประชม เชญหวหนามสวนรวม เสนอความคบหนา
ใหหวหนารบทราบ นำเสนอผลงานของหนวยงานอนๆ ทประสบความสำเรจ
ใหหวหนาทราบ แสดงใหหวหนาทราบวา R2R ทำใหเกดประโยชน
ตอหนวยงานอยางไร และใหเหนวา R2R ไมเพมภาระในงานประจำ ทำให
รวาถาลกนองยนดทำ R2R หวหนากตองสนบสนน สงเหลานถาเราสอ
ผานหวหนาไปถงคณเออได ผมวาคณเออจะเปดไฟเขยวแนนอนครบ”
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 258
“สงทอยากจะมาแบงปนประสบการณในตลอดทงปทไดทำมา
ในฐานะทผมเปนคณอำนวย สวนตวผมแลวกคอนขางสบสนตวเองอย
เหมอนกนวาตกลงผมเปนคณเออหรอคณอำนวยกนแน” อาจารยทนง
หวเราะนดหนง กอนจะพดตอวา “แตในใจกรสกวาตวเองเปนคณอำนวย
ตลอด และยดถอเปนแนวทางปฏบตมาตลอดตงแตผมไดรบคำเชญ
ใหมาเปนทปรกษาของโครงการ R2R ของโรงพยาบาลพระปกเกลา”
“ผมยดแนวคดของอาจารยวจารณทเขยนในบทความเรอง ‘R2R
อยาสำคญผดคดวาเปนเปาหมาย’ ซงอยในหนงสอเลมแรกททานเขยน
‘สยบความจำเจในงานประจำดวยงานวจย’ กลาวไววา ถาเราจะทำให
เกดงาน R2R ในหนวยงาน เราตองเขาใจธรรมชาตของงานวจยและนำไป
ปฏบต งานวจยกบหลกปฏบตอาจจะแตกตางกนนดหนง เพราะงานวจย
คอนขางมการดำเนนการทเครงครด คงตองหาทปรกษา บางทเรากตอง
เปนทปรกษาใหเขาดวย”
“ผมตงใจวา ถาใครอยากทำ R2R ใหเขามาบอกผมไดเลย เดยวผม
จดการให ผมเปดไฟเขยวใหทกเรองเลย นคอสงทผมยดถอปฏบต ขอสดทาย
ทสำคญทสดเลยคอ ‘การเรมตน’ ถาไมมหนงกไมมสอง ผมพยายามปลก
ใหมหนงใหได ผมอยากฝากขอคดนไวใหทกคนเอาไปฝกปฏบตนะครบ”
“สงสำคญอกอยางหนงคอ การหาแนวรวม ซงวธการหาแนวรวม
ของผมสวนหนงจำมาจากอาจารยเชดชยนนคอ กลมท 1 ผมเรมจาก
Believer คอคนทมความเชอกอน เพราะจะทำใหคยกนรเรอง และไป
ในทศทางเดยวกน ถาเรมจากคนทมความคดเหนขดแยงกบเรา ดงเขา
มารวมงานกนกคงจะสรางความลำบาก ผมกพยายามมองหา Believer
อยตลอดวาใครทมความรเรองวจย และเอาเรองวจยมาใชประโยชนจรงๆ
แตพอลองไปคยกหายากเหมอนกนนะครบ โดยเฉพาะอยางยงเพอนแพทย
59ฟนเฟองขบเคลอน R2R
ดวยกนทพดเรอง R2R บางคนกพดวางานวจยมนเปนงานชน 2 ทำไป
ไมเหนไดอะไร พอเจอแบบนนเรากไมอยากพดอะไรตอ กปลอยใหเขา
ใจเยนๆ กอนดกวา”
“กลมท 2 ทผมจะไปสมผสคอกลมทมผลงานวจย ซงมหลายกลม
ทโรงพยาบาลพระปกเกลาเรากจะมการประเมนผลงานกนอยเรอยๆ
และพยายามดงมารวมงานดวย กลมสดทายคอกลมทเราทำงานกบเขา
ประจำ เชน เวลาเรา Round Ward เราจะคยกนวาคนไขมปญหาเรอง
อะไร ปญหาเหลานนเราจะปรบปรงอยางไร พยายามชใหทมเหนปญหา
และสอนวธตงคำถาม ทำใหไดงานวจยออกมา ซงกไดหลาย Ward
พอสมควร เชน ทหนวยสตฯ เดกแรกเกดและนมแมกทำวจยได อาจจะ
ประสบความสำเรจชาหนอย แตผลออกมาดนะครบ”
“ผมเชอวาการทเรามเครอขายเพมขนเปนสงทด ตอนเราทำ R2R
ทโรงพยาบาลพระปกเกลาเราเรมตนดวยการเกณฑคนเขามา ผมไป
ปลกระดมเลยนะ ใครอยากเปนคณอำนวย สงตวแทนของตกมา ตอนนน
ไดมาตง 30 คนแนะ แลวกหายไปเรอยๆ เหลออยคนสองคน จะเหนวา
เวลาเราจะทำอะไรซกอยาง แลวใชวธเกณฑคนมามกจะไมประสบ
ความสำเรจ ขอเตอนวาอยาใชวธน อยาเอาตวแทนของแตละหนวยงาน
มาโดยทเขาไมไดอยากมา เพราะมนจะไมยงยน”
“ผมขอฝากถงวธเตมไฟใหกบคณอำนวยไวนดหนงนะครบ ถาเรา
เตมไฟใหเขาเรอยๆ เขากจะมความกระตอรอรนอยากทำ R2R แตถาเรา
นงดดาย ไมเตมเชอไฟตอเนอง ไฟของเขากจะมอด การจดไฟมนงายนะครบ
แตการคอยเตมเชอไฟมนลำบาก เราตองทำเรอยๆ ถาเราไมเตม มนมอด
แลวจะจดตดใหมยาก”
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 260
“ผมไปอานเจอเกยวกบคณอำนวยอยเรองหนง อยากเลาสกนฟง
ผมสรปมาจาก คณจด บราวนด ซงเปนเจาของเรองมาอกทวา การทำงาน
เกยวกบดานคณภาพ เกยวกบคณอำนวย เวลาเรากอกองไฟ กมฟน
แตพอฟนอดกนแนนๆ ไฟจะตดยาก ตองวางพนใหมชองวางระหวางกน”
“ไฟเปรยบเสมอนความมงมนในการทำงาน เวลาเราสราง
คณอำนวยใหมไฟอยากทำ R2R ตอนแรกทเรมทำ อยาเอาสงทเราอยาก
ใหเขาทำไปสมทเขาเยอะเกนไป ใหมชองวางสำหรบเขาบาง ถาไปอดแนน
มากเกนไป เดยวไฟไมตด หลงจากทไฟตดแลว เราตองรดวยวาจะ
เตมฟนยงไง บางคนโหมเตมฟนแนนมาก ไฟกลกชา เพราะฉะนนเวลา
เราจดไฟใหคณอำนวยเสรจแลว จงมองหาชองวางวาเมอไหรเราจะ
เตมฟนเขาไป พดใหลกขนมาอก กอนทไฟจะดบมอดลง”
“เวลาเราจะเตมฟนใหเตมทละทอน อยาเรงเตมครงเดยว และเวลา
ไฟตดมนจะออกมาตามชองซายขวา ไฟจะมองหาชองของมนเอง และไฟ
กจะเผาฟนทอยตรงนนเอง โดยทเราไมตองไปทำอะไรแลว เปรยบไดกบ
เวลาทไฟของคณอำนวยจะมอด หรอเวลาเรามอบหมายงานใหมใหเขา
เราตองหาจงหวะดๆ ปลอยไฟในตวเขาลกขนมา แลวกใหเขาจดการกบ
งานทเรามอบหมายใหดวยตวเอง อยาไปบงคบเขา ใหเขาทำเองจะดมาก
ผมขอใหคณอำนวยมไฟในการทำงาน R2R ตลอดไปนะครบ”
เสยงปรบมอดงเกรยวกราวไปทวหองประชม พมพชนกปดสมด
บนทกคใจวางไวบนตก กอนจะปรบมอใหอาจารยทนงดวยความชนชม
ระคนประทบใจในความรความสามารถทนายแพทยหนมใหญไดมา
แลกเปลยนเรยนรขอมลทมประโยชน นายแพทยทนงโคงศรษะเลกนอย
เพอนอมรบเสยงปรบมอ
61ฟนเฟองขบเคลอน R2R
จากนนอาจารยเชดชยกกลาวแนะนำ นายแพทยดาวฤกษ
สนธวณชย อดตผอำนวยการโรงพยาบาลพระปกเกลา เพอแลกเปลยน
เรยนรประสบการณการทำ R2R สทกคนฟง พมพชนกจงคอยๆ ใชมอ
เลกเรยวพลกเปดสมดบนทกเพอจดขอความสำคญอกครง
“สวสดครบทกทาน ครงนเปนงานแรกทผมไดมา หลงจากทผม
ตกงาน เพราะวาโดนใหออกจากงานเนองจากเปนผสงอาย” อาจารย
ดาวฤกษกลาวทกทายเพอนสมาชกพรอมกบยงมกแซว
ตวเองอยางอารมณด “ผมรสกวาเวลาผานไปเรวมาก
มอกหลายอยางทยงไมไดทำ ผมมองวางานวจย R2R
เปนงานทมประโยชนทตองทำ”
“ผมอยากใหเกดการรวมตวกนในภาคตะวนออก
โชคดทมอาจารยทนงเปนแกนนำ เพราะวามแนวคด
คลายๆ กนจงไดมาคยกน อาจารยทนงกมความเหน
รอย หมกทจางทสด มพลงมากกวา ความจำทดทสด
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 262
นายแพทยดาวฤกษ สนธวณชย
63ฟนเฟองขบเคลอน R2R
หลายๆ อยางเกยวกบเรองของการสนบสนน และเรองของแหลงเรยนร
ซงเปนเรองทสำคญ เพราะแพทยทออกไปอยตางจงหวดไกลๆ ไมมผเชยวชาญ
มาคอยสอน ตองอาศยหาขอมลในหองสมดแทน ซงอาจารยทนงกเปน
หวเรยวหวแรงทสำคญมาก ทานเกงเรองคอมพวเตอร จงไดเขยนโปรแกรม
หองสมดขนมา แลวเรากเปลยนหองสมดปกตใหเปนหองสมดอเลกทรอนกส
มหนงสอนอยแตสามารถคนขอมลผานสออเลกทรอนกสไดตลอด 24
ชวโมง ซงกถอเปนพนฐานสำคญในการคนควาขอมลของเรา”
“แตในชวงทผมใกลจะเกษยณอายกพบวาทางภาคอสานอยาง
ขอนแกนและโคราชไดรวมตวกนอยางคกคกมาก” อาจารยดาวฤกษ
หวเราะสนก และพดตอวา “อยางไรกตาม สมยนเราสามารถคนควา
ตามสอเทคโนโลยตางๆ ไดงาย ซงผมดใจทมการรวมตวกนเปนเครอขาย
ภาคตะวนออกขนมา และมความเขมแขงมากขน”
“ผมขอยกตวอยางเรองของการบรหารจดการใหฟง ทกทานคง
ทราบดวาทกโรงพยาบาลจะมเครองคอมพวเตอรอยทกแผนก วนดคนด
กจะมคนเดนเขามาบนวา ‘คอมพวเตอรของหนมนชาจงเลย อยากได
เครองใหม’ หรอบางคนกบนวา ‘ทำไมหนไดคอมพวเตอรเกาทกปเลย’
โรงพยาบาลทผมไปอย ผมกตงนโยบายกำกบหวหนาศนยคอมพวเตอร
วา อาจจะไมจำเปนตองซอคอมพวเตอรเครองใหมทกป เพราะมวธบรหาร
จดการได เชน คอมพวเตอรเครองใหมทสด ดทสด ตองไปอยในหนวย
ทใชงานมากทสด คอหนวยหองยากบเวชระเบยน เปนตน”
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 264
“แตตอนนมปญหาเรองการคนขอมลในอนเทอรเนตซงคอนขาง
ยงนดหนอย ซงผมกมวธรบมอ เชน ถามคนมาบอกวาเครองคอมพวเตอรชา
ผมกจะบอกวา เครองคอมพวเตอรไมชาหรอก แตใจคณตางหากทรอน
นกเปนตวอยางวาเราจะสงเครองคอมพวเตอรเขามาใหในหนวยงาน
ทจำเปนตองใชมากทสด เมอใชไปซกระยะแลวคอยเวยนไปยงหนวยงาน
ทใชงานคอมพวเตอรนอยทสด เรามนโยบายวาตองมการหมนเวยน
ทรพยากรเพอใหคมคากบการใชงานมากทสด”
“อกเรองหนงทอยากเลาใหฟงคอ ตอนทผมปฏบตงานอยท
โรงพยาบาลนาน ตอนนนอายประมาณ 30 กวาๆ ไฟแรงมาก ทงทไมได
เปนแพทยผเชยวชาญ แตมคนไขนวขาดมาผมกอยากชวยตอนวใหเขา
พอถามเพอนวาตองทำอยางไร เพอนกบอกวาตองมกลอง และมเครองมอ
เวลานนกลองจลทรรศนผาตดราคาประมาณ 1-2 แสนบาท ตอนนน
ผมทราบมาวามบรษทหนงนำเขากลองจลทรรศนจากโปแลนดราคา
4 หมนบาท ผมกไปเอากลองจลทรรศนมาตงไว แลวผมกไปฝกกบนองๆ
ทเขามากชวนกน เพราะวาตอนนนจบใหม คกมาก กไปทำ แตไมสำเรจ”
“นกสะทอนใหเหนวาเปนความผดพลาดอยางหนง คอเราอยากทำ
แตเครองไมเครองมอมนแพง ผอำนวยการกไมสามารถชวยไดเตมท แต
เรากยงใชอำนาจนอกเหนอไปบงคบบรษทยาใหเอากลองจลทรรศน
มาตง นกทำใหเหนนะครบวา บางครงความคดของเราทอยากทำงาน กบ
ความคดของผบรหารไปดวยกนไมได”
“ผมคดวาทงผบรหารและผปฏบตงานควรจะมานงคยกน โดยท
ผบรหารตองเปดโอกาสใหผปฏบตงานไดลองทำในสงทเขาอยากทำ ให
เขาไดเรยนรจากความผดพลาดดบาง ถาการลองผดลองถกนนไมสงผล
เสยหายกบโรงพยาบาล อนนกเปน R2R ของการบรหารเหมอนกน
และผมอยากเรยนยำวา เวลาผานไปเรว อยากทำอะไรกรบทำนะครบ”
65ฟนเฟองขบเคลอน R2R
“ผมเคยอานหนงสอเลมหนงทเขยนเอาไววา ‘รอยหมกทจางทสด
มพลงมากกวาความจำทดทสด’ ผมอยากเรยนทกทานวา เรามโอกาส
ทจะทำอะไรหลายๆ อยาง อยาไปเชอวาเราจะจำอะไรไดหมด เราจะตอง
จดบนทกและถายทอดสงทเราทำไว เพอเปนบนทกรนสรนตอไป งาน
ชนหนงเราอาจทำไมสำเรจตอนน แตในอนาคตอาจจะมคนทำใหสำเรจ
ได” อาจารยดาวฤกษกลาวสรป
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 266
วจตรา นวลรตนสกล
67ฟนเฟองขบเคลอน R2R
จากนนอาจารยเชดชยกสงมอบหนาทผดำเนนรายการใหกบ
วจตรา นวลรตนสกล ตอ “สวสดทกทานคะ ดฉนรสกยนดทไดมา
นงเคยงคกบผรทงหลายบนเวทแลกเปลยนเรยนรทน อยากจะพดถง
อาจารยทนงนดหนงวาทานเปนประธานดวยความจำยอม แตทมทงหลายน
สมยอม” วจตรากลาวทกทายเพอนสมาชก และหยอดมกแซวอาจารยทนง
ทนงอยขางๆ อยางคนเคยและเปนกนเอง
“แตหลงจากทอาจารยรบหนาทประธานเครอขาย
แลว อาจารยกทำหนาทดวยหวใจ จดเดน
ของอาจารยกคอ มการสอสารถงสมาชก
ตลอด และเนนยำตลอดวาใหสมาชกคยกน
เพราะสงหนงทจะทำใหเครอขายอยไดคอ
เราตองสอสารกน”
ยทธศาสตร EAST คมภรพฒนา R2R ของเครอขายภาคตะวนออก
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 268
“เราเรมตนดวยความทไมรอะไรเลย เหมอนมวยวดนะคะ ซงเปน
มวยวดกดนะ แตเรากคดวาตองยกระดบตวเองมาเปนมวยอาชพดกวามย
กมาแลกเปลยนเรยนรรวมกนทง 6 องคกร ไดแก โรงพยาบาลชลบร
สสจ.ชลบร โรงพยาบาลสมเดจ ณ ศรราชา โรงพยาบาลระยอง โรงพยาบาล
พระปกเกลา และโรงพยาบาลตราด รวมกนคดวาเรานาจะทำอะไรทเปน
เรองเปนราว เรากเลยเขยนเปนยทธศาสตรขนมา คดกนจนหวแทบ
ระเบดวาจะเปนยทธศาสตรอะไรด สดทายมาลงทคำวา EAST แปล
เปนไทยกคอ ภาคตะวนออก นนเอง ซงเรากพยายามเดนไปตาม
แนวคดน”
“เราเรมท E คอ Empower ไปใหทกหนวย โดยเฉพาะแนวราบ
นนคอเรมทแนวเดยวกนกอน หรอพดอกอยางคอ จากแนวราบสแนวตง
พวกเราตองมารวมกลมอยดวยกนอยางเหนยวแนนโดยไมตองถกบงคบ
มา ตองประสานกลมกลนเปนเนอเดยวกนใหได แตวาในการประสานงาน
นนเราตองยอมรบในธรรมชาตของคนนะคะ มนอาจจะไมเปนเนอเดยว
ทงหมด แตกสามารถเดนตอไปไดเรอยๆ ไมวาจะเจออปสรรคอะไรระหวาง
ทางกตาม”
“เราพยายามทำเรองของ E ในหลายประเดน ทเหนชดคอใน
หนวยงานเองกตองประสานตวเองไปสผบรหาร แตในระดบเครอขาย
ภาคเรามการใชยทธศาสตร EAST ชงเรองขนไปถงระดบผบงคบการ เวลา
มการประชมระดบเขตอาจารยดาวฤกษกจะรายงานเรองนเขาไปบาง
และผบรหารของจงหวดอนๆ กชวยกนเปดไฟเขยว”
“สวนตว A ทเราใชคอ Application หรอการนำไปประยกตใชประโยชน
กเปนเปาหมายทเราจะทำตอไป”
69ฟนเฟองขบเคลอน R2R
“อกตวหนงคอ S เรามเวท Sharing กนบอยครง ในแตละครงกมคน
มารวมใจกน หลายๆ คนมารวมแลกเปลยนกนบอยจนตอนนกกลายเปน
คณอำนวยไปแลวกม”
“และตวสดทาย T คอการทำงานเปน Teamwork มเรองอะไร เราก
คยกน บางทเรากผลดกนเปนเจาภาพประชมหมนเวยนกนไป ซงทผานมาเรา
ไดเดนทางไปทกจงหวดในเครอขาย นกเปนจดหนงทเครอขายภาคตะวนออก
ทำขนมาและเดนไปเพอกาวตอไปของเราคอความยงยน และมนคงคะ”
วจตรากลาวจบกเรยกเสยงปรบมอจากเพอนสมาชกไดอยาง
เกรยวกราว ดานอาจารยเชดชยไดกลาวสรปประเดนในการแลกเปลยน
เรยนรในชวงนวา
“ผมขอกลาวเสรมคณวจตราในเรองการรายงานเพอใหผบรหาร
เปดไฟเขยวใหนะครบวา เครอขาย R2R ภาคตะวนออกสามารถนำเสนอ
ตอคณะกรรมการเครอขายสผบรหารเขาสระดบเขตและมคำสงแตงตง
เปนทางการวาจะมเครอขาย R2R ภาคตะวนออกเกดขน เวลาเรยกประชม
กจะไมใชองคกรทกอตงขนมาลอยๆ เพราะมลายลกษณอกษร คณสามารถ
ทจะลางานมาประชมได เพราะฉะนนถาองคกรไมไดถกรองรบ เวลาเรยก
ประชมกไมรจะมากนไดอยางไร”
“จะเหนวาการมเครอขายนนจะชวยเชอมโยงใหการทำ R2R แตละ
โรงพยาบาลสะดวกงายขน เพราะมผเชยวชาญ ผมความรอยใกลๆ คอย
ชวยแลกเปลยน ซงถาเราหาเฉพาะในโรงพยาบาลของเราอาจจะขาดบางสวน
แตการมเครอขายมาดำเนนการรวมกนจะทำใหเครอขายในโรงพยาบาล
ของเรามความเขมแขงขนดวย และการตงเครอขายในระดบจงหวด และ
ระดบภมภาค กจะมงบประมาณบางสวนจากสวนกลางเขาไปเสรม โดย
ทมศรราชกจะชวยแนะนำและรวมแลกเปลยนเรยนรกบวทยากรจาก
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 270
เครอขายอนๆ เพอทำใหทรพยากรนนกระจายและถกใชอยางมประสทธภาพ
ผมคดวาตรงนเปนสวนททำใหการมเครอขายในแตละภาคจะชวยทำให
กจกรรม R2R เขมแขงและยงยนครบ” อาจารยเชดชยกลาวสรป
กอนจะพกเพอรบประทานอาหารกลางวน
“วทยากรแตละทานเกงๆ ทงนนเลยเนอะพมพ ดซพจดซะสมด
บนทกเยนไปหมด ขอมลมประโยชนทงนน” นงนชยนหนามาพดกบ
พมพชนกอยางกระตอรอรน
“พมพกเหมอนกนคะพนช” หญงสาวตอบยมๆ “ไปคะ ไปทานขาว
กนเถอะ ชวงบายยงมอกหลายหวขอใหเรามาเกบเกยวความรกน” วาแลว
พมพชนกกเดนนำหนาเพอนรวมทมไปยงหองอาหาร
เจาหนาทของบานผหวานจดเตรยมอาหารกลางวนไวใหเลอกสรร
หลากหลายเมน มทงอาหารคาวหวานดละลานตาไปหมด นงนชทาทาง
มความสขกบมอกลางวนมากกวาใครเพอน
“โอย! พชอบชอบ นอกจากบรรยากาศจะดและมความรเพยบแป
ลใหตกตวงแลว อาหารกอรอยเหาะไปเลย คอยดเถอะปหนาพจะไปขอ
ทานผอำนวยการมาอก” นงนชทำทามงมนและหมายมาด กอนจะตก
อาหารเขาปากเคยวอยางเอรดอรอย พรอมทำทาหลบตาพรมแสดงให
เหนวาอาหารอรอยจรงๆ ทำใหพมพชนกอดหวเราะกบความขเลนของ
เพอนรนพคนนไมได หญงสาวคดในใจวามนงนชอยใกลๆ นไมเหงา
ตามทเจาตวไดการนตสรรพคณตวเองกอนออกเดนทางจรงๆ ดวย
71ฟนเฟองขบเคลอน R2R
พมพชนกกวาดตาไปรอบๆ หองอาหาร ยงทำใหเธอรสกอนใจ
ขนอกเทาตว เพราะนอกจากเธอจะมนงนช รสา แพทยหญงฝนทพย และ
เภสชกรหญงศรนทรวมทมมาดวยแลว ยงมเพอนสมาชกทเดนทางมาจาก
ทวประเทศอยางคกคกทำใหบรรยากาศดครกครนมากมาย มเสยงพดคย
กนมาจากโตะนนโตะนใหไดยนเปนระยะ บางกพดคยถามไถสารทกขสกดบ
กนทวไป บางกถอโอกาสแลกเปลยนเรยนรเรอง R2R กนไปในตว
มองดเผนๆ คลายกบวาทกคนกำลงสรางเครอขายยอมๆ กนขน
บนโตะอาหาร หญงสาวยมใหกบทภาพทเหนอยตรงหนา
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 272
สายลมเยนในชวงบายพดโบกโบยลอดทวไมบรเวณสวนหญา
รมสระนำของบานผหวานเขามาปะทะผวกาย ปลกใหนงนชรสกสดชน
ขนมา หลงจากเพงบนไปเมอครวา...
“โอย หนงทองตง หนงตากหยอน พชกงวงแลวสพมพ…ฮาววว”
พดยงไมทนขาดคำ นงนชกปดปากหาวหวอดๆ ทำใหรสาทยนอยใกลๆ
ยนมอมาหยกเบาๆ ทแขน
“นแนะ! กนเสรจปบกงวงนอนปบเลยนะยะ เดยวจบโยนลงสระนำ
ใหปลาตอดใหหายงวงเลยน” รสาจบไหลของนงนชโยกไปมาทำทาเหมอน
จะจบโยนลงไปในสระนำจรงๆ
“โอย! คนอะไรไมร ใจรายทสด ทำรายผหญงบอบบางอยาง
ฉนไดลงคอ” นงนชแกลงรองโอดโอยเรยกรองความเหนใจ
ทำให พมพชนก แพทยหญงฝนทพย และเภสชกรหญงศรนทรอด
หวเราะกบการหยอกเยาระหวางสองสาวรนพในกลมไมได
เมอเดนเลนใหเมดขาวลงไปเรยงเมดในกระเพาะแลว
กไดเวลากลบเขาไปภายในหองประชมเพอเรมกจกรรม
แลกเปลยนเรยนรในชวงบาย
73ฟนเฟองขบเคลอน R2R
กจกรรมแลกเปลยนกนกจกรรมแลกเปลยนกนปนประสบการณพนองคณอำนวย
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 274
แพทยหญงหทยทพย ธรรมวรยะกล
75ฟนเฟองขบเคลอน R2R
ชวงบายน นายแพทยอครนทร นมมานนตย ผจดการโครงการ
พฒนางานประจำสงานวจย คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล มหาวทยาลย
มหดล รบหนาทพธกร โดยมวทยากรทมาแลกเปลยนเรยนร 3 ทานคอ
แพทยหญงหทยทพย ธรรมวรยะกล แพทยเวชศาสตรครอบครว โรงพยาบาล
หาดใหญ จ.สงขลา เสาวนย เนาวพาณช พยาบาลประจำการ CCU
หออภบาลผปวยโรคหวใจ คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล และ ผองใส
เจนศภการ พยาบาลวชาชพ โรงพยาบาลวงนำเขยว
“ตองบอกวาชวงนเปนชวงของนางเอกนะครบ”
นายแพทยอครนทรเกรนนำ
“คนทสำคญมากๆ ทถอวาเปนฟนเฟอง
สำคญของการสนบสนน การทำงานของ R2R
กคอคณอำนวย มองหนาแลวเราจะรไดเลย
วานคอคณอำนวย เรยกวา Born to be
เมอคดวา “งาย” R2R ก “ไมยาก”
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 276
77ฟนเฟองขบเคลอน R2R
เพราะมความเปนธรรมชาตของคณอำนวยอยกบตว เรามาดกนนะครบวา
เคลดลบการเปนคณอำนวยทด และทำงานไดจนประสบความสำเรจนน
แตละคนมกลเมดเคลดลบอะไรบาง เรมกนทอาจารยหทยทพยกน
เลยครบ”
พมพชนกจำไดวา ปทแลวเธอไดรบบทเรยนมากมายจากอาจารย
หทยทพยกลบไปเปนแนวทางในการทำงานวจย R2R ของตวเอง ตอนน
พมพชนกจงรสกเหมอนไดกลบมาพบครทเคยสงสอนวชาใหอกครง
หญงสาวกางสมดบนทกเลมเลกคใจพรอมบนทกความรจากคร
ประจำวชา R2R ทานนลงไปในหนากระดาษทวางเปลาอกหน...
“ขอบคณมากคะ ดใจทวนนไดเปนนางเอก” อาจารยหทยทพย
หยอดมกเรยกรอยยมและเสยงหวเราะจากทกคน รวมทงพมพชนก
“ตอนทเรยนจบแพทยเวชศาสตรครอบครว ดฉนเคยทำงานวจยฉบบหนง
รวมกบ Primary Care ซงตองบรหารอะไรหลายอยาง รวมทงทำสถตดวย
พอทำแลวกรสกวาตวเองยงเขาไมถงงานวจย เรยนยงไงกไมเขาใจ เพราะ
มนยาก พอมโอกาสไดทนไปเรยนตอทประเทศองกฤษกเลยเลอกเรยน
วจยเพอตอยอดในสงทเราไมร”
“ปรากฏวารสกสนกกบการเรยนวจยมาก อยากไปเรยนทกวน
ตอนเรยนกคดวา เอะ ทำไมฝรงสอนวจยแลวสนก กนงเปรยบเทยบและ
หาขอแตกตางระหวางการเรยนวจยของไทยและของฝรง เพราะกลบมา
เมองไทยดฉนกตองมาสอนนกศกษาแพทย อยากสอนใหเขารสกสนกและ
อยากเรยนทกวนเหมอนเรา”
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 278
“ตอนกลบมาใหมๆ กสอนนกศกษาแพทย ควบคกบงานอนๆ
ซงชวตกมความสขและราบรนดนะคะ จนกระทงอาจารยไพโรจน
[ผชวยศาสตราจารย (พเศษ) นายแพทยไพโรจน บญลกษณศร] กมา
ชกชวนใหไปอบรม R2R ทศรราช ตอนนนกสงสย และตงคำถามกบตวเองวา
ทำไมฝรงไมเคยสอน R2R นะ แลว R2R มนคออะไรเหรอ” เมอพดถง
ตอนน อาจารยหทยทพยกหวเราะสนก พลอยทำใหหองสมมนาองม
ไปดวยเสยงสรวลเสเฮฮา
“กเลยไปคนขอมลในกเกล (www.google.com) ด โดยพมพคำวา
R2R ลงไป พอศกษาดกรสกวา R2R นาสนใจด กเลยไปอบรมกบอาจารย
ไพโรจนและอาจารยเจรญจากแผนกอายรกรรม ตอนแรกกกะไปดงาน
เฉยๆ ยงไมอยากทำ แตพอไดรแนวคดของ R2R วาเปนการนำปญหา
จากงานประจำมาทำวจยเพอกลบไปพฒนางานประจำอกท กเลยรสกสนใจ
จงคยกบอาจารยไพโรจนวา เรากลบไปทำ R2R ทโรงพยาบาลหาดใหญ
กนเถอะ ซงอาจารยไพโรจนกใจด บอกวาจะตงคลนกให เราจงกลบมารวม
ทมตง คลนก R2R ขน กถอเปนจดเรมตนทดของเราคะ”
“สงทเราไดเรยนรจากทม R2R ศรราชกคอ ถาเราจะทำงานวจย
R2R ใหราบรน คงไมขนอยกบคณอำนวยเทานน เราจงมองไปทกลมคณเออ
(ผบรหาร) ดวย ซงเราโชคดมากทมคณเออทดมากคอยชวยมอง
เชงระบบใหเสรจสรรพเลย มระบบสนบสนนงบประมาณมาให เราชงเรอง
ขนไปถงผบรหารวาใหผลกดนเปนกลยทธหนงของโรงพยาบาล เมอ R2R
เปนนโยบายของโรงพยาบาลกทำใหเราทำงานงายขน มคนสนใจทำ R2R
มากขนเรอยๆ เรากยงอยากทำทกวน อยางหนงทไดเรยนรจากการทำ
คลนก R2R คอ ไมงายเลยทจะทำใหเรองยากเปนเรองเขาใจงาย แตกไมใช
งานยากจนเกนขดความสามารถของคน วธหนงทชวยไดคอทองไววา
‘มนงาย’ เมอเราบอกตวเองวางายแลว เรากจะรสกวาไมเหลอบากวาแรง
79ฟนเฟองขบเคลอน R2R
ทกวนนดฉนหายใจเขาออกเปนงานวจย นอนหลบกฝนเหนแต R2R คะ”
อาจารยหทยทพยกลาวตดตลก
“แตละคนทเขามาปรกษาทคลนก R2R มกจะมปญหาเหมอนกนคอ
ไมรจะตงคำถามวจยยงไง เราจงจด Workshop เรองการตงคำถามขนมา
เพอใหเขารวาคำถามทดกบไมดมนตางกนยงไง และเพอเปนการเปด
ชองทางใหคนหนางานทำ R2R ได อาจารยไพโรจนจงเสนอใหทำ ระบาด
R2R เพอใหเปนเหมอนโรคระบาดทระบาดไปทวทกหนวยงานใน
โรงพยาบาลหาดใหญ ซงการทำระบาด R2R มเคลดลบวาไมควรสอนคน
ทแผนกของเรา แตตองไปเผยแพรทแผนกอนๆ เชน ดฉนไปพดทแผนก
อายรกรรมของอาจารยไพโรจน สวนอาจารยไพโรจนกมาพดทแผนก
เวชกรรมของดฉนและแผนกอนๆ ในโรงพยาบาล ซงกลยทธนกใชไดผล
นะคะ เพราะเวลาเดนไปไหนมาไหนกจะมคนยมใหเรา ทกทายเรา หรอ
เดนเขามาหา มาพดคยกนเกยวกบเรอง R2R”
“มอยครงหนง ดฉนกำลงยนอยหนาลฟต อยๆ กมคนเดนเขามา
ปรกษางานวจย ซงถอวาประสบความสำเรจในระดบหนง แตกมบางทแรกๆ
เดนเขามาปรกษา ตอมากจะออกตววายงทำไมถงไหนเลย หลงๆ กใช
วธหลบหนา” อาจารยหทยทพยเลาไปหวเราะไปอยางอารมณดขณะยก
ตวอยาง “กถอวาเปนอาการปกตของคนทำวจย R2R หลงๆ แคมองตา
กนกพอเขาใจแลวคะวา งานวจยบางชนยงไมถงไหน ซงเรากเขาใจวา
แตละคนกมอปสรรค เชน อาจจะตดภาระหนาทจากงานประจำ หรอ
เหตสดวสยอนๆ เรากตองใหโอกาสเขาดวย เมอเขาเคลยรงานตางๆ
ไดแลว เขากคงจะกลบมาสานตองานวจยอกครง”
“นอกจากการทำคลนก R2R และระบาด R2R แลว เรายงทำ
Success Story Telling ดวย ซงเรมแรกเราเหนตรงกนวา แคสามารถ
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 280
ตงคำถามวจยไดกถอวา Success แลว นอกจากน เรากพยายามหา
โอกาสมาพดคยแลกเปลยนความคดเหนกนเปนระยะ หรอถาชวงไหนเราม
เวลาวางไมตรงกน เรากจะใชวธอเมลสอสารกนแทน แตสวนใหญกจะม
โอกาสเจอกนเปนระยะคะ”
“หนาตาอาจารยดเหมอนไมคอยทกขเลย เคยทอมยครบ”
อาจารยอครนทรหยอดคำถามกบอาจารยหทยทพย ราวกบรใจพมพชนก
และเพอนๆ ในหองสมมนาวากำลงอยากรประเดนนอยเหมอนกน
“ความจรงแลวสงทเหนเปนภาพลวงตานะคะ” พดแซวตวเองเสรจ
อาจารยหทยทพยหวเราะเสยงใส “โดยสวนตวแลวเปนคนทองาย
แตกทอแคแปบเดยว ในแตละวนมเรองใหทอมากมายไปหมด เชน เรอง
เวลา เนองจากดฉนสวมหมวกหลายใบ ทงทำ R2R ทงสอนนกศกษาแพทย
และยงตองทำหนาทแพทยรกษาคนไขอก รสกวาเวลา 24 ชวโมงตอวน
มนนอยมาก หลงๆ กมเวลานอนนอยลง จงตองบรหารเวลาดๆ วาอะไร
ควรทำกอนหลง”
“เมอรสกเหนอย ดฉนจะกลบมาสำรวจตวเอง จะไมฝนคดตอคะ
เพราะนอกจากจะคดไมออกแลว อาจจะเหนอยและเครยดมากกวาเดม
ทางทดคอวางไวกอน แลวไปทำกจกรรมทชอบ เมอหายเครยดแลวคอย
กลบมาเรมตนใหม”
“เรองของอารมณกสำคญ อยาลมวาคณอำนวยเปนผใหหรอ
ผกระตนนกวจย ถาเรากำลงมอารมณพลงพลาน โมโห เหนอยเหลอเกน
แนะนำวาอยานดคยงานกบนกวจย เพราะเราอาจจะเผลอถายทอดอารมณ
ใหเขา จะเปนการบนทอนกำลงใจกนเปลาๆ เลยงไดกควรเลยงคะ”
81ฟนเฟองขบเคลอน R2R
“นอกจากน ไมควรมองขาม ‘ความไมร’ นะคะ คณอำนวยไม
จำเปนตองรทกอยาง ขนอยกบวาเราอยในฐานะอะไร ซงถาเราไมรกไมใช
เรองผด เพราะคณอำนวยอาจจะไมไดเปนนกสอน (Educator) แตอาจ
เปนคนชกชวนและกระตนใหคนอยากทำวจย คนทเราชวนมานนเขาอาจ
จะไมรยงกวาคณอำนวยอก บางคนอยากทำวจยมาก มใจเตมรอย แตตด
ปญหาบางอยาง เรากตองใหเวลากบเขาเพอทเขาจะไดมโอกาสใน
การเรยนร บางครงพวกเราชอบตกหลมพรางของระเบยบวธวจย คอ
มปญหา มวธวจยเรยบรอยแลว แตตงคำถามไมเปน เพราะฉะนนเราตอง
เคาะคำถามมากอน ตอมากคอเรองสถต”
“จำไดวาตอนทดฉนเรยนวจยทประเทศองกฤษ กบนกบอาจารยท
ปรกษาซงเปนนกสถตวา ทำไมสถตมนยากจงเลย ทานกเลยบอกวา
ทำไมพวกหมอถงชอบยดตดกบสถตนกนะ สถตมไวเพอชวยตอบคำถาม
สงทตองมาเปนอนดบแรกคอ หมอวนจฉยการรกษาวาอยางไร แลวหมอ
คอยนำสถตไปชวยในการตดสนใจ แตถาหมอนำเอาสถตนมาขนกอน
อยางอน หมอกำลงเดนทางผดนะ ดฉนกเลยไดคดวาจรงๆ แลวตองใช
แนวทางของวชาชพทเราเรยนมามากกวา แลวกคอยใชสถตมาวดอกท”
“การทจะเปนคณอำนวยทดตองคอยชวยเหลอนกวจยได ควรม
คณสมบตหลายๆ อยาง ซงโดยสวนตวดฉนเปนคนชอบคำวา RESEARCH
กเลยใสตวยอ ซงไดขอสรปวา”
“R-Respect คอ เคารพผอน คนทเดนเขามาหาเราคงคดวา
สามารถพงพาเราได ไมอยางนนคงไมเดนมาหาเราหรอก ดงนน เราตอง
เคารพเขา ถาเราเคารพเขาแลว เขากจะอยากคยกบเรา และเราตองเปด
ใจดวยใบหนาทยมแยม”
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 282
“E-Empathy คอ เหนอกเหนใจ ชวนเขาคย ชวนเปดใจถงแรงจงใจ
ในการทำงาน ถามไถถงงานทเขารบผดชอบ แลวเราจะไดรบขอมลดๆ
จากเขา”
“S-Spirit คอ มนำใจ เชอวาทกคนทนงอยในหองนตองมสปรต
อยางแนนอน คณอำนวยตองมนำใจ บางทเราตองเขาใจคนทมาปรกษา
เราเขามามอเปลา แตเขามใจ บางคนเดนเขามาบอกวาอยากทำ แตไมร
วาจะทำเรองอะไร เปนหนาทของคณอำนวยทตองชวยใหคำแนะนำเขา
พยายามตโจทยใหแตกแลวกลบมาถายทอดใหเขาฟง”
“E-Educate คอ เปนนกสอน คณอำนวยตองมความเปน Educator
ในตว ตองรวาควรสอนใครอยางไร อยางนอยตองมเทคนคในการสอนให
เขาใจ งาย เพอใหเขาสามารถเรยนรเรองนนๆ ไดโดยไมรสกวา R2R เปน
เรองยาก”
“A-Appreciate คอ ชนชมยนด เราตองรจกแสดงความชนชม
ยนด อยางทอาจารยอครนทรใหกำลงใจกบคนทำ R2R อยเสมอวา
เยยมมาก ดมาก เพอใหคนทำงานรสกหวใจพองโต และมกำลงใจ
ในการทำงานวจย”
“R-Routine คอ ทำใหเปนงานประจำ พยายามทำใหงานวจย
เปนงานประจำ ใหอยภายใน 8 ชวโมงในแตละวน อยาใหงานวจยตาม
ไปเบยดเบยนชวตสวนตวทบาน ตองม Deadline ใหคนทำงานวจยสงงาน
หรอคณอำนวยเปนคนนดเองกได”
83ฟนเฟองขบเคลอน R2R
“C-Continue คอ ตอเนอง ตองทำใหเกดความตอเนอง ตงแต
ตนจนจบ”
“และเคลดลบขอสดทาย H-Happiness คอ มความสข
ในระหวางททำ R2R ตองมความสข”
“อยากจะฝากคณอำนวยทกคนไวซก 3 ขอคะวา 1) ใหพดกนตรงๆ
เรองระเบยบวธวจย มปญหาอะไรสงสยกถามกนใหเขาใจ 2) ใหลด
ความเปน Perfectionist ของตวเองลงสกหนอย อยาคดวางานวจยทเรา
ทำอยนนจะตองออกมาดเลศประเสรฐศรหาทตไมได แคคดเปนและรสก
อยากทำกเปนจดเรมตนทดแลวคะ และ 3) คณอำนวยมหนาทกระตน
คนทำวจยใหคดเปน อยาใสความคดของตวเองลงไป ไมอยางนนอาจจะ
เกดกรณอางองชอกนขนมา และอาจมปญหาตามมาได ดฉนขอฝากไว
เทานคะ” เสยงปรบมอดงไปทวหองสมมนาหลงจากทอาจารยหทยทพย
กลาวจบ
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 284
คณ อำนวยทดตองไมมคำวา “บงคบ” ในพจนานกรมการทำงาน
วทยากรในชวงตอไปคอ เสาวนย เนาวพาณช พยาบาลประจำการ
CCU หออภบาลผปวยโรคหวใจ คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล
เสาวนยเปนอกหนงคนทเคยมารวมงานเมอปทแลว
และแนนอนวาปนเธอกลบมาอกครงในบทบาทของ
คณอำนวยทเกงและแกรงขน พมพชนกเตรยมรบกบ
ความรใหมทพยาบาลสาวผนจะมาถายทอดใหฟง
“กอนจะมารจกกบ R2R ดฉนเปนพยาบาลประจำ
อย CCU เขาเวรเชา ดก และตอดวยบาย วนอยอยางนทกวน
เปน routine ไมคอยไดออกมาดโลกภายนอก แตจบพลดจบผล
ไดไปรวมอบรม Workshop กบทม R2R ศรราช เพราะหวหนา
สงไปพรอมกบเพอนอกหนงคน”
85ฟนเฟองขบเคลอน R2R
เสาวนย เนาวพาณช
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 286
87ฟนเฟองขบเคลอน R2R
“ตอนเขาไปฟงกไมไดคดอะไร หวหนาใหไปกไป แตทางทม R2R
ศรราชบอกวาใหเราไปคดมาวาอยากทำงานวจยเรองอะไร คลายๆ
ใหคดเปนงานพฒนาคณภาพ แตตอนนนกยงไมเขาใจ ยงนกวาเปนงาน
QI (Quality Improvement) และ CQI (Continuous Quality Improvement)
ธรรมดา จากนนกกลบมาเขยนโครงรางการวจย แตยงไมประสบความสำเรจ
นะคะ”
“พอพนมาสกปสองป Ward ขางเคยงมงาน R2R แลวไดรบการชนชม
มการยกยอง มประกวดโครงการตดดาว เรากกลบมาท Ward แลวคยกบ
นองๆ วา เอะ! Ward เราทำงานกหนก แตทำไมไมมใครเหนผลงาน
กเลยคยกบอาจารย อาจารยกใหคำแนะนำทดวา คดดกแลวกนวา
เรามปญหาอะไร จากทเราดแลคนไข กใหทำเปนลกษณะเหมอน CQI
เขยนเปนโครงการวาเรามปญหา มทมา และความสำคญเปนอยางไร”
“หลงจากททำงานวจยเรองแรกสำเรจ ตอนนนอาจารยอครนทร
ชวนเขาไปรวมงานดวย กคอยๆ เขาไปเรยนร ตอนนนรสกดใจทอาจารย
เหนความสำคญของเรา เพราะเราไมเคยทำงานวจยมากอน ไมเหมอน
พวกแพทยหรอพวกทจบปรญญาโท ปรญญาเอกททำงานวจยเปนเรอง
ปกต เปนการเรมตนจากศนยเลยกวาได คอตองเรยนรใหมหมดทกอยาง
แตวาเรอง Sample Size เรองสถต ซงถอวาเปนเรองใหมและยากสำหรบ
เรา แตโชคดทไดอาจารยอครนทรคอยใหคำปรกษาตลอด”
“เมอเรมคนเคยกบ R2R แลว กตองมาทำความเขาใจกบโจทย
ใหม นนคอ การเปน Facilitator หรอคณอำนวย ตอนแรกทไดยนคำนกงงๆ
วาคออะไร พอไดรวาคณอำนวยมหนาทยงไงบางกยงงง เพราะดฉนยงไม
เคยใหกำลงใจหรอเขาไปกระตนทมวจยเลยซกครง มแตทำหนาท
ของตวเองเทานน อกอยางดฉนกเปนผดแลเรองงานพฒนาคณภาพของ
Ward ทตองขนเวรเชา บาย ดก จงไมคอยมเวลา”
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 288
“แตหลงจากทเขามาทำหนาทคณอำนวยเตมตวแลว ดฉนกจะมา
นงทบทวนวาเรามงานอะไรบางทตองพฒนาใน Ward ซงนองๆ ในทม
กมพนฐาน CQI กนและคดเกงอยแลว แตดฉนอยากกระตนใหนองๆ ไดใช
ความคดในทางสรางสรรคเพอนำมาพฒนางานประจำ ทสำคญอยากให
นองๆ ใน Ward มความสขในการทำงาน ไมใชทำงานเชาชามเยนชาม
ทำงานเสรจกลบหอเอาขาพาดเตยงเพราะเมอยมากจากการเดนทงวน
เหมอนทครงหนงดฉนเองกเคยเปน กอนทจะมารจก R2R”
คำกลาวทวา “คาของคน อยทผลของงาน” ดจะเปนวลทเหมาะกบ
เสาวนยในสถานการณแบบนอยางปฏเสธไมได เพราะหลงจากทผลงาน
วจยของเธอประสบความสำเรจ ทงตวเธอและผลงานตางกไดรบ
การยอมรบอยางกวางขวาง ทงในและนอกหนวยงาน แถมยงเปนทรจก
ในระดบนานาชาตดวย
และแนนอนวาความฝนทเธออยากใหนองๆ ใน Ward ทำงาน
อยางมความสข และสนกกบการคดสรางสรรคนนกเปนจรงตามไปดวย
นนเปนเพราะทกคนยอมรบในผลงานของเธอ ตวเธอจงไดรบการยอมรบ
ไปโดยปรยาย
เสาวนยจงเปรยบเสมอนตนแบบในการทำงานวจย R2R ประจำ
หอผปวย
“หลงจากทไดรบรางวลกมนองๆ ใน Ward สนใจทำวจย R2R
มากขน กลาเดนเขามาปรกษา รจกคดอยางเปนระบบ สวนดฉนเองกรสก
วาตวเองมคณคา จากทเคยทำงานแบบเชาชามเยนชาม กมแรงบนดาลใจ
ในการทำงาน เพราะมเรองใหคด ใหพฒนาอยเรอยๆ นอกจากน ดฉน
ยงทำหนาทเปนตว ‘เชอม’ คอยประสานงานใหนองๆ นดกบอาจารยได
89ฟนเฟองขบเคลอน R2R
สะดวกขน บางครงกเขาไปนงฟงประเดนปญหาดวยวาเขาจะทำอยางไรบาง
ซงกคอยๆ ปรบ และคอยๆ ดขนคะ”
“แตกวาทงานวจยชนแรกจะประสบความสำเรจจนเปนทยอมรบ
กตองผานอปสรรคมาเยอะเหมอนกนคะ อปสรรคของดฉนกคอ
‘ความไมร’ คอไมรอะไรเกยวกบ R2R เลย ตองเรมจากศนย และทำงาน
หนกมาก อปสรรคอกอยางหนงคอ ‘แรงตาน’ จากเพอนรวมงาน”
“มคนอยสองกลม คอกลมทเหนดวยวาเราทำงานวจยแลวจะทำ
ใหหนวยงานไดรบประโยชนและเปนทยอมรบ กบกลมทตอตานซงคดวา
เราเอาเวลางานไปทำวจย และไดผลงานคนเดยว ซงกทำใหรสกหวนไหว
อยเหมอนกนนะคะ แตโชคดทหวหนาหนวยงาน (คณเออ) เขาใจ
และใหความรวมมอในการทำวจย ทงเรองของเวลาและการขอเวรไป
อบรมตางๆ”
“เมอผลงานประสบความสำเรจ มนจะเปนสงทพดแทนเราเองคะ
ทกวนนคนทเคยตอตานเรา กเขามาทำงานวจยดวยกน และยงคงอย
เคยงขางกนไมไปไหน เพราะเขาไดเหนแลววางานวจยทเราทำนน
มประโยชนมากแคไหน คนไขไดรบการดแลทดขน งานของเราไดรบ
การพฒนา สวนหนวยงานกไดรบการยอมรบมากขน”
“โดยสวนตวดฉนเชอวาคนทเขามาทำหนาทคณอำนวยสวนใหญ
ทกคนม ‘ใจ’ ทอยากทำกนอยแลว แตกอาจจะมบางทรสกทอ เหนอย
กใหกำลงใจกนไป สวนตวแลวเวลาทรสกทอหรอเวลาโดนตมากๆ กจะหา
คนทเปนเหมอนกระถางทคอยพรวนดนหรอชนชมเรา ใหกำลงใจเรา
เพราะบางครงเราเองกตองการกำลงใจบาง”
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 290
“หรอเวลาเหนอยมากๆ กจะหยดงานตรงหนาเอาไวกอน ไปทำ
อะไรทชอบใหผอนคลาย เมอรสกสบายใจคอยกลบมาทำใหม หรอบางครง
มคนพดไมดเกยวกบเรา เชน หาวาเราทำงานเพอเอาหนา หรอเพอลารางวล
กไมตองไปใสใจ ไมตองเกบเอามาคดใหรกสมอง ถาคดวาเราทำดทสดแลว
กจงตงใจทำตอไป อยาทอ”
“ทสำคญ ตองมความอดทนในการทำงาน เพราะมนตองมอยแลว
ทเราจะเจอเรองบนทอนจตใจ ทงเรองคำพดคน และความหนกหนวง
จากเนองาน อดทนในทนคอ ตองอดทนอยางสมำเสมอดวยนะคะ ดฉน
คดวานาจะเปนคณสมบตทดทคนทำงานทกคนควรจะม และเปนนสยทด
ในการทำงานดวย”
“ในฐานะคณอำนวยคนหนง ดฉนอยากจะแลกเปลยนประสบการณ
กบทกทานวา อยาไปบงคบคนทำวจย ใหคดถงใจเขาใจเรา ถายอนกลบ
มาทตวเราเอง เวลาทถกบงคบใหทำอะไรซกอยาง มนจะไมอยากทำ
หรอถาทำกไมทน ทำแปบเดยวเดยวกเลก แบบนเสยเวลาทงสองฝาย
แนะนำใหเอาเวลาไปใสใจกบคนทมใจอยากจะทำดกวา”
“สำหรบคนทไมอยากทำในตอนแรก ตองปลอยเขาไปกอน ไมแน
วาผลงานทปรากฏอาจจะดงดดเขาใหเดนเขามาหาเราเองในภายหลง
กได เพราะเทคนคในการเขาหาแตละคนนนยอมแตกตางกนเปนธรรมดา
อาจจะใชวธสรางสถานการณนดๆ หนอยๆ เชน เอารปของคนทได
รบรางวลไปตดโชวตามบอรดประจำ Ward เอาไปคยใหอาจารยฟงวาคนไหน
ไดรบรางวลอะไร อาจารยกจะชนชมคนทไดรบรางวล ชนชมตอหนาคน
ทไมอยากเขารวมกบเรานนแหละ อาจจะเปนการกระตนใหเขารสกอยาก
ทำบาง อยากไดรบคำชนชมบาง”
91ฟนเฟองขบเคลอน R2R
“ตองเขาใจวาธรรมชาตของแตละคนไมเหมอนกน บางคนแคเรา
แนะนำเขา เขากอยากทำแลว เพราะเขามใจตงแตตน แตกบบางคน
ตงกำแพงบงตงแตแรกเหมอนกน ไมเปดใจรบทาเดยว เรากตองใชเทคนค
ในการตะลอมเขาเขามา ทำใหเขาเหนวาสงทเราชวนเขานนมนเปนสง
ทด สงทถกตอง และมประโยชนทงตอตวของเขาเองและสวนรวม แต
อยาลมนะคะวา อยาใชวธบงคบเดดขาด เพราะมนเปนวธทไมยงยน”
“การทำหนาทเปนคณอำนวย เวลาเจอแรงกระทบบอยๆ เขากรสก
ทอแทและไฟมอดเหมอนกนคะ ถาจะรอใหคนอนเขามากระตนเรา
ตลอดคงเปนไปไมได บางครงเรากตองเตมเชอไฟใหตวเองดวย อยางตว
ดฉนเองจะกระตนตวเองบอยๆ วา อยาคดวากำลงเสยสละ อยาคดวาทำงาน
เพอสวนรวม แตเราทำหนาทเพอหนาท และทำงานดวยใจรก ถาหากเรา
ไมรกงานทอยตรงหนา เรากจะไมมความสข และเมอไมมความสข
งานกจะไมสำเรจ ตรงกนขาม ถาเราทำงานดวยใจรก เราจะอยากทำงาน
ทกวน และทำดวยความสขทกนาทคะ” เสาวนยกลาวทงทายไวได
อยางนาคด
พมพชนกเงยหนาจากสมดบนทกคใจมองไปยงเวทขนาดยอม
ทเสาวนยนงอยดวยความชนชมระคนทงใน “หวจตหวใจ” ของคณอำนวย
ตนแบบ หญงสาวปรบมอเพอเปนการสงสญญาณใหเจาตวสมผสและ
รบรวามคนชนชมเธออยอกหนงคน
เสยงปรบมอดงกกกองยาวนาน จนเสาวนยยมแกมปร กอนจะกลาว
ขอบคณ และคนไมโครโฟน คนเวทใหกบอาจารยอครนทรอกครง
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 292
เสยงอาจารยอครนทรประกาศผานไมโครโฟนวาวทยากร
คนตอไปคอ ผองใส เจนศภการ อดตพยาบาลวชาชพจากโรงพยาบาลสตหบ
จงหวดชลบร ปจจบนเธอยายมาเปนพยาบาลวชาชพอยทโรงพยาบาล
วงนำเขยว
พมพชนกตงใจฟงเชนเคย ตากลมสวยคเดมจบจองไปยงวทยากร
มอเลกเรยวกระชบปากกาเพอเตรยมจดบนทกประสบการณใหมๆ
ลงไปบนหนากระดาษขาว หญงสาวอยากรวาในฐานะคณอำนวย ผองใส
จะมาแลกเปลยนเรยนรประสบการณในการทำงานอะไรให
ฟงบาง จะสนกสนาน โหด มน ฮา หรอนำตาทวมขนาดไหน
อกไมกอดใจเธอกจะไดฟงแลว
ณ หนาเวท ผองใสเรมตนเลายอนไปใน
ยคทเธอทำงานอยทโรงพยาบาลสตหบวา แรกเรม
เดมทเธอไมรเลยวา Facilitator คออะไร และโดย
“ความทมเทและมงมน” ของ คณอำนวยชวยใหทมถง ฝงฝน
93ฟนเฟองขบเคลอน R2R
ผองใส เจนศภการ
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 294
95ฟนเฟองขบเคลอน R2R
สวนตวกไมไดคดทจะขวนขวายหรอคนควาใหกระจาง ดวยเพราะวา
ณ ตอนนนเธอไมไดมความสนใจเปนพนฐาน
จนกระทงมเรองราวตางๆ เกดขน เธอจงเลนบท “ตามนำ”
“ดฉนรจก R2R ดวยความบงเอญ จำไดวาตอนนนมการทำ MOU
(Memorandum of Understanding) ระหวางโรงพยาบาลในสงกด
กระทรวงสาธารณสข มการสงหนงสอไปยงโรงพยาบาลตางๆ ซง
โรงพยาบาลสตหบกเปนหนงในนน”
“โรงพยาบาลสตหบเปนโรงพยาบาลชมชนขนาด 60 เตยง ไมม
หนวยงานรบผดชอบในเรองของวชาการหรองานวจย ถาไมไดเรยนจบ
ปรญญาโทหรอปรญญาเอกกไมมใครรจกงานวจย พอดดฉนเปนประธาน
ศนยคณภาพ และหนงสอเลมนนกถกสงไปทศนยคณภาพ เพราะมคำวา
‘พฒนางานประจำ’ ตดอยหนาปก” ผองใสหวเราะเสยงสดใสกบเหตการณ
ในอดตทยงแจมชดอยในความทรงจำ
“ถอวาเปนงานสมหลนกวาได และดวยนสยของคนททำงาน
คณภาพ เมอไดรบมอบหมายงานมา กตองรบผดชอบใหดทสด จงเปน
จดเรมตนทไดทำความรจกกบ R2R และ Facilitator”
“ดฉนจบปรญญาโทมา จงพอมพนฐานการทำวจยอยบาง แตเปน
งานวจยขนหงทนองในหนวยงานเคยแซววา ‘อานไมเหนรเรองเลย’ ”
ผองใสหวเราะเสยงแจมใสอกครง
“แมวาดฉนจะมพนฐานเรองการทำงานวจยมาบาง แตพอเหน
R2R กยงงงๆ มนๆ อย จงไปเชญอาจารยจากมหาวทยาลยบรพามา
อธบายใหฟงวาคออะไร เรากเชญบคลากรทงโรงพยาบาลมาฟงดวย
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 296
ตอนทฟงอาจารยอธบายจบ เกดปรากฏการณ ‘ไฟลกโชน’ เตมโรงพยาบาล
สตหบเลยคะ บางคนมไอเดยอยากทำงานวจย R2R ประมาณ 20
เรองเหนจะได แตพอผานไปสองอาทตย เหลอคนละเรองสองเรอง
บางคนไมเหลอเลย” เสยงฮาครนดงขนในหองประชมอกครง มกตลก
แบบไมตงใจของผองใสเรยกความสดใสใหเพอนสมาชกในหองประชมได
เปนอยางด เธอเลาตออยางออกรสวา
“เมอเหนวาทกคนไฟมอดกอนทจะทนไดเรมตนทำ R2R ดฉนก
เลยคดวาตองเรมทตวเองกอน ทำใหคนอนเหนวามนดยงไง เมอเขาเหน
ผลทออกมา เขากนาจะสนใจมาทำกบเราบาง และพอดดฉนเปนหวหนา
หองคลอดดวย กเลยเรมตนทหองคลอดกอน รวบรวมทมงานรวมตวเอง
ดวยก 4 คน”
“งานวจย R2R เรองแรกททำคอเรองนมแม เราเกบขอมลจากคน
ทมาคลอดกบเรานแหละ ตอนนนไดงบประมาณมา 2 หมนบาท แตพอ
ลงมอทำจรงๆ เราไมไดใชเงนงบประมาณกอนนนเลย พอทำวจยสำเรจ
เรากเอาผลงานไปนำเสนอในงานประชมวชาการของจงหวด ซง สสจ.ชลบร
จดขนเปนประจำทกป”
“จดประสงคสวนหนงของการเอาผลงานไปนำเสนอคอเราอยาก
ทำใหคนทยงไมเคยทำ หรอไมกลาทำไดเหนวา พอทำสำเรจแลวมนม
ความภาคภมใจยงไง และมประโยชนยงไงบาง เวลามงานประชม
วชาการประจำป โรงพยาบาลจะใหโควตาพยาบาลททำงานวจย R2R
ไปรวมงาน คนทไมไดอยในทมกจะรสกอจฉา และอยากไปบาง กถอเปน
การกระตนความอยากของคนในหนวยงานทยงไมไดทำใหรสกอยาก
เขามาทำงานวจย R2R กบเรา”
97ฟนเฟองขบเคลอน R2R
เมออาจารยอครนทรโยนคำถามใหผองใสไดแสดงทศนะวา
อะไรคออปสรรคในการทำหนาทคณอำนวยของเธอ รวมทงปญหาใน
การทำวจย R2R ของโรงพยาบาลสตหบคออะไร ผองใสเลาใหฟง
เสยงใสวา
“เมอ R2R เรมเปนทรจก เรากเปดหลกสตรเพอสอนกระบวนการ
วจย ซงดฉนเปนคนสอนเอง เพราะตอนนนมดฉนเปน Facilitator
เพยงคนเดยวในโรงพยาบาลสตหบ กมคนสนใจเขามาสมครเรยน
มากขนเรอยๆ เปนหลกสตรทงป สอนอาทตยละ 3 วน วนละ 2 ชวโมง
จากบาย 3-5 โมงเยน สอนตงแตการคดหวขอในการตงคำถามใหเกด
งานวจยขนมาใหได และพองานวจยสำเรจเรากเอาไปนำเสนอในงาน
ประชมวชาการอก มนกจะเกดกระบวนการแบบนเรอยๆ ปตอมา
ทาง สสจ.ชลบร กเขามาสนบสนนงบประมาณ เพอทจะใหเรานำมาพฒนา
คนและพฒนางานตอไป”
“บรรยากาศการทำวจย R2R ในโรงพยาบาลสตหบแรกๆ กม
ปญหามากเหมอนกนคะ โดยเฉพาะการตโจทย R2R ไมแตก
นกวจยบางคนคดการใหญมาก ใชสถตสงมาก คอยดตดกบงานวจยแบบ
ทวไปมาก ตวดฉนเองกถามเพอนทเรยนจบการประมวลผลและการวจย
วาตองทำอยางไร ถามเยอะจนตวเองกสบสน จนกระทงมาเจอ
อาจารยกะปม ซงถอวาโชคดมาก ทานกแนะนำวา อยาไปยดสถตมากเกนไป
จะทำใหสบสน งานวจย R2R ไมไดยากขนาดนน แครวาปญหาหนางาน
คออะไร แลวเอามาตงเปนคำถามวจยใหได เดยวกจะเปนไปตาม
กระบวนการของ R2R โดยอตโนมตเอง”
“สำหรบอปสรรคตอการทำหนาทคณอำนวยและการทำงานวจย
R2R ของโรงพยาบาลสตหบทดฉนคดวาทำใหเสยเวลาและเสยพลงมาก
ทสดคอ ‘ความทอแท’ ของนกวจยคะ โดยเฉพาะหลงจากทเกบขอมล
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 298
เพอนำมาวเคราะหและเขยนสรป นกวจยหลายคนเรมทอเพราะไมร
จะเขยนอะไร ไมอยากเขยน ซงทำใหเสยเวลาในการทำงานวจยมาก”
“สงทดฉนใชแกไขปญหาความทอแทของนกวจยในตอนนนคอ
‘ความทมเทและความมงมน’ รวมทงเสยสละเวลาดวย หลายครงทดฉน
ตองกลบบานสองสามทมเพอทจะอยชวยนกวจยเขยนสรปขอมล กรสก
เหนอยและทอแทเหมอนกนนะคะ เคยถามตวเองวาทำไมตองมาเหนอย
มากมายขนาดน แตพอคดวาถาเราชวยนกวจยทำงานไดสำเรจ แลวเขา
ไดนำเสนอผลงาน เขากคงรสกภมใจ กพอจะทำใหรสกดและมกำลงใจ
ในการทำงานขนมาไดเยอะคะ”
“ในฐานะทดฉนเปนทงนกวจยและคณอำนวย อยากจะฝากถง
เพอนๆ สมาชก R2R และคณอำนวยทวประเทศทกคนวา R2R ถอเปน
โอกาสในการพฒนาตวเองและพฒนางานของเรา ไมอยากใหทกคนทง
โอกาสดๆ แบบนไปคะ ถาคณเขาถงปรชญาของ R2R แลว การเปน
คณอำนวยจะนำพาความสขมาใหคณ และถาคณมนกวจยอยในมอ
อยาปลอยใหเขาหลดมอไปนะคะ ดแลและเอาใจใสเขาใหด เพราะสวนหนง
ของความภมใจในการทำหนาทคณอำนวยคอนกวจยนแหละคะ” ผองใส
กลาวสรปไวเปนแงคดดๆ ใหเพอนสมาชกไดฉกคดและใครครวญ
เมอวทยากรทกทานแลกเปลยนเรยนรจนครบหมดแลว อาจารย
อครนทรกกลาวเสรมและสรปในตอนทายวา...
“หลงจากทนงฟงทงสามทานจบแลว ผมพอจะเหนทมาทไปของ
การตดสนใจกระโดดเขามาทำงานวจย R2R จนกระทงพฒนามาเปน
Facilitator ของแตละทานแลวนะครบ แบบอาจารยหทยทพยกเกด
จากการเรยนร อยากพฒนาหนวยงานดวยงานวจย และอยากทำใหงาน
99ฟนเฟองขบเคลอน R2R
วจยเปนเรองทสนก เขาถงไดงาย สวนคณเสาวนยเปนนกวจยมอรางวล
และอยากแสดงสปรตใหคนอนเหนวาหนวยงานของเธอกทำ R2R และ
มงมนตงใจทำจนประสบความสำเรจ สวนคณผองใสคลายๆ จะเกดจาก
การตกกระไดพลอยโจน แตสดทายกทำหนาทของตวเองอยางเตมท
และทำไดอยางดทสด”
“นอกจากน เรายงไดเหนเทคนคในการทำงานของแตละทานดวย
วาเปนอยางไร ผมขอยนยนอกหนงเสยงวา การทำวจย R2R นน เราใช
สถตและระเบยบวธวจยเปนตวชวยในการตอบคำถามวจย แตอยาไป
ยดตดกบมนมากจนทำใหเราอดอด แทนทจะเปนตวชวยเรา มนอาจกลาย
เปนตวขดขวางเราแทน”
“อยางปญหาการจดไฟนเปนปญหาคลาสสกของการเปนคณอำนวย
เลยนะครบ สำหรบคนทมประสบการณเยอะแลว การจดไฟกคงไมใชเรองยาก
อยางเชนอาจารยกะปม หรอแมแตการเชญผเชยวชาญมาบรรยายถง
Success Story Telling กนาจะเปนอกวธหนงในการจดไฟ”
“แตสงทยากกวาการจดไฟคอ จะทำอยางไรใหไฟลกอยตลอด
อยางทเราเหนตวอยางจากคณผองใสแลววา จากเรมแรกมคนอยากทำวจย
R2R เกอบ 20 เรอง แตเวลาผานไปเพยงแคสองอาทตยเหลออย
ไมกเรอง ซงคณผองใสกมวธเตมเชอไฟใหคนทำงานดวยการแสดงให
คนทำงานเหนคณคาในตวเอง ยำเตอนใหทกคนรวาเขากทำได สวนคณเสาวนย
กใชเทคนคการเปนโมเดลทดใหเขาเหน ถาอยากไปกระตนใครใหทำอะไร
เรากตองเรมตนทเรากอน ทำใหเขาเหนวาเรากทำได แลวเขากจะอยากทำ
ตามเราเอง”
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 2100
“หรออยางเทคนคของอาจารยหทยทพยกนาสนใจ ทใหกำลงใจ
นกวจยดวยการบอกวา แคตงปญหาการวจยเปนกถอวาสำเรจไปแลว
หนงขน ทำใหผมนกถงคำพดของ ศาสตราจารยคลนก นายแพทยปยะสกล
สกลสตยาทร อธการบดมหาวทยาลยมหดล ททานเคยสอนพวกเราวา
Think big, act small คดใหใหญแลวแยกมาทำสวนเลกๆ และ Find small
success along the way มองหาความสำเรจระหวางทาง”
“สวนคณเสาวนยกมเทคนคในการทำงานทชดเจน ทงเรอง
การจดไฟใหตวเอง และการเปนนกเชอม ผมคดวาคณสมบตทดขอหนง
ของคณอำนวย คอการเปนนกเชอม สามารถเชอมผบรหารกบคนทำงาน
เชอมอาจารยแพทยกบคนทำงาน หรอแมแตเชอมสวนอนๆ เขาดวยกน
และอกประเดนหนงทลมไมไดคอ การแบงปนความสำเรจใหทกคน
ในหนวยงานไดภมใจไปพรอมกบเรา”
“นอกจากนคณอำนวยทด ตองใชหลกการ ‘5 ช. ชาง’ เรมจาก
ช. ชวน ใหเขามาเปนแนวรวม จากนนกใช ช. เชอม ตอเลยนะครบ
เชอมในทนคอ เชอมคนทไมมความรกบคนทมความรเขาหากน เชอมคน
ทเกยวของเขาหากน และเชอมนกวจยกบผบรหาร”
“ช. ตอไปคอ เชยร ใหกำลงใจเมอเขาเกดความทอ และตอดวย
ช. ชม หมนรดนำทพยชโลมใจกนบอยๆ เพอใหคนทำงานรสกมคณคา
วาเขากทำได สดทายคอ ช. ช ใหเขาเหนวาประเดนทจะทำงานวจยคอ
อะไร คำถามทดควรเปนอะไร ไมใชตงคำถามอยางไรกได แลวบอกเขา
ดวยวาระเบยบวธวจยจะใชอะไร ไมอยางนนพอทำไปสกพกเราจะรสกเบอ
เราอาจจะแคทำถก (Something Right) แตไมไดทำในสงทควรจะตองทำ
(Do the Right Thing) ในทสดแลวการทำงานวจยจะถกนำไปใชงานจรง”
101ฟนเฟองขบเคลอน R2R
“ในเรองอารมณของคนทำงาน อยาลมนะครบวาคณอำนวย
กเปนคนโกรธได หงดหงดได เพราะไมใชพระอฐพระปน แตเราตองมวธ
จดการกบอารมณเหลานนดวยนะครบ ทานอาจารยธาดา ยบอนซอย
เคยสอนพวกเราเสมอวา ‘ทพวกคณทำงานหนก อยานกวาพวกคณกำลง
เสยสละนะ ถาคณคดวาคณทำดวยความเสยสละซกวนคณจะหมดแรง
แตถาคณทำเพราะใจรก คณจะทำมนไปไดตลอดชวตเลย’ ซงพวกเรา
กจำมาจนถงทกวนน เหมอนทคณเสาวนยเองกบอกตวเองแบบนเหมอนกน”
“เวลาทเราทำหนาทคณอำนวยกเหมอนการขจกรยานเหมอนกน
นะครบ ถาเราไมลองฝกปนเอง ลองลมเอง เจบเอง เราจะไมมวนเขาใจ
ความรสกของคณอำนวยไดเลย เพราะฉะนนตองลองเขามาสมผส”
อาจารยอครนทรกลาวปดทายชวงนไดอยางกระชบ เขาใจงาย และ
สมบรณแบบในความคดเหนของพมพชนก
จากทนงฟง นงจด นงใครครวญตามวทยากรทกทาน ทำใหพมพชนก
ตระหนกรวา คณสมบตทดและเปนสวนสำคญมากของการเปน
คณอำนวยคอ...
การม “จตสาธารณะ” และม “หวใจ” แหงความเปนนกบกเบก
บางครงในบางสถานการณอาจตองมความบาบนเขามาดวย รวมทงยงตอง
มความทมเท และเสยสละอยเปนนจ
หญงสาวนงนงๆ เพอฟงเสยงหวใจของตวเองวา ณ ขณะนเธอพรอม
แคไหน คำตอบทผดขนมาขางในมนดงเบาๆ แตหนกแนนวา
เธอพรอมแลว!
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 2102
พธกรประกาศวาไดเวลาพกรบประทานอาหารวางพอด ทกคนเรม
ทยอยลกออกจากหองสมมนาเพอยายไปยงหองรบประทานอาหาร
“กำลงนงคดตามเพลนๆ ไมนาหมดเวลากอนเลย” นงนชหนมา
พดกบพมพชนกขณะกำลงรบประทานอาหารวาง “การเปนคณอำนวยน
ตองทมเทมากๆ เลยเนอะ ฟงดแลวกรสกวาเปนงานททาทายแตนาภมใจ
มากเอาการ พชกอยากจะรบๆ กลบไปประกาศตววาเปนคณอำนวยใน
โรงพยาบาลของเราเรวๆ เสยแลวส” นงนชพดพรอมทำทาขงขงมงมน
“อย แมคณ...ทำเปนขงขงไฟลกทวมตว ใหจบหลกสตรกอนเถอะยะ
เหลอเวลาอกตงวนกวาๆ กบอกหนงคน ระวงเถอะ พรงนไฟจะมอด
ไมเหลอแมแตกองขเถา ฉนจะหวเราะใหดงไปถงโรงพยาบาลของเราเลย”
รสาหยกแกมหยอกแกลงแหยใหไฟฝนของนงนชทกำลงกระพอโหม
แผวกำลงลง สงผลใหคนถกแซวหนางำ บนกระปอดกระแปดเปนหมกนผง
“แหมๆ คนยงไมทนลมอยาเพงขามนะจะ ไมไดยนทวทยากร
พดเหรอวา คนเราตองหดสรางแรงจงใจและจดไฟ
ใหตวเองบาง ไมใชรอใหคนอนมากระตน
ฝายเดยว คอยดนะ ฉนจะเปนคณอำนวย
ทดและเกงใหเธอด”
พดจบนงนชกทำทามงมน
จนทกคนอดขำในทาทของเธอไมได
103ฟนเฟองขบเคลอน R2R
Walk RallyWalk Rally สานภารกจ
พชตความสำเรจ
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 2104
• รองศาสตราจารย นายแพทยพฤหส จนทรประภาพ • แพทยหญงหทยทพย ธรรมวรยะกล• นายแพทยเอกรฐ จนทรวนเพญ
105ฟนเฟองขบเคลอน R2R
หลงจากรบประทานอาหารวางเสรจแลว เจาหนาทกประกาศวา
กจกรรมชวงตอไปคอ Walk Rally ซงแบงออกทงหมดเปน 4 ฐาน และ
แตละฐานจะมวทยากรหลกประจำฐานละ 3 ทาน หลงจากฟงกตกากน
เรยบรอยแลว ทกคนกแยกยายไปประจำฐานตางๆ
ฐาน 1 คอ ฐานแจกอาวธใหคณอำนวย: เทคนคเหลาคำถาม
วจยใหคมกรบ วทยากรประกอบดวย รองศาสตราจารย นายแพทยพฤหส
จนทรประภาพ จากคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล นายแพทยเอกรฐ
จนทรวนเพญ จากโรงพยาบาลสชล และ แพทยหญงหทยทพย ธรรมวรยะกล
จากโรงพยาบาลหาดใหญ
“ฐานเราจะมาเหลาคำถามวจยใหคม
นะครบ เราทงสามคนจะทำหนาท
เหมอนกบเหลาดนสอสามเครอง
ซงตอนนเราจำเปนตองมตวอยาง
เทคนคเหลาคำถาม วจย ใหคมกรบ
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 2106
ทนตแพทยหญงศรประภา ภรธนสาร
107ฟนเฟองขบเคลอน R2R
คำถาม ใครอยากลองเสนอคำถาม กถามมาไดเลยนะครบ แลวเราจะมา
ชวยกนวเคราะหวาจะสามารถตอยอด หรอพฒนาเปนคำถามวจยได
หรอไม” อาจารยพฤหสกลาวเปดฐาน
สนเสยงของอาจารยพฤหส รอบตวพมพชนกกเงยบไปชวอดใจ
กอนท ทนตแพทยหญงศรประภา ภรธนสาร ทนตแพทยสาวไฟแรงจาก
โรงพยาบาลบางปลามาจะเปนคนยกมอรบอาสาเลาถงทมาของปญหา
หนางาน และการตงคำถามงานวจยของเธอใหวทยากรและเพอนสมาชกฟง
“งานวจยทดฉนทำอยคลายๆ Continuous Quality Improvement
(CQI) คะ ดฉนทำงานดานทนตกรรมมา 4 ปแลว พอทำงานเขาสปท 3
กเรมสงสยเรองภาวะแทรกซอน (Complication) หลงการรกษาทาง
ทนตกรรม เชน คนไขทมาตดไหม คนไขผาฟนคด คนไขทไดรบการผาตด
คนไขถอนฟน คนไขแคะรากนานๆ รวมทงคนไขอนๆ ทเพมขน จงอยาก
รวาตองทำยงไงเราจงจะสามารถลดภาวะแทรกซอนตรงนลงได กมคน
แนะนำวานาจะมระบบเชงรกในการตดตามคนไข เพราะวาคนไขบางเคส
ทมภาวะแทรกซอนอาจจะไมกลบมาหาเรากได และอยากรวาภาวะ
แทรกซอนเพมขนจรงหรอเปลา”
“เราจงจดระบบการตดตามผลคนไขโดยเพมการตดตาม
ทางโทรศพทหลงการรกษาประมาณ 7 วน เพอดการหายของแผลและ
อาการปวด ถาเปนเคสทเสยงตอเลอดออกไมหยด (Bleed) คอคนไข
ท On Wafarin และใหเจาะเลอดเพอดผล Off ยา แลวตอ INR
(International Normalized Ratio) กอนถอน หรอเปนเคสทเลอดออก
ไมหยดหลงจากทำไปแลว 2 ชวโมง เราโทร.ตดตามอาการแควนแรก
หลงการรกษา”
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 2108
“ตดตามขอมลมาประมาณ 9 เดอนแลวคะ พบวาภาวะแทรกซอน
ไมไดลดลง แตเราคนพบไดมากขน ซงหากไมตดตามจะมบางเคสหลดไป
เชน คนไขทมอาการปวดแผลหลงถอนฟน คนไขทมเลอดออกไมหยด
พอถงวนท 7 เราโทร.ตาม ถาแผลเขายงไมหาย กจะใหคนไขเขามาพบ
ซงการตดตามนทำใหเราตามคนไขไดมากขน”
“ดฉนตงคำถามวจยวา ‘การปองกนภาวะแทรกซอนในคนไข
ทนตกรรมความเสยงสง’ แตรสกวายงไมคอยชดเจน และไมใชประเดนทเรา
กำลงทำซะทเดยว อยากปรบคำถามใหมใหคมมากขน เพราะอยากนำผลงาน
ชนนไปนำเสนอในระดบจงหวดคะ” ทนตแพทยหญงศรประภากลาว
“เทาทผมนงฟงรสกวา เหมอนชวงแรกยงอยในชวงหาขอมลวา
งานมปญหา แตสเกลใหญหรอเลกกยงไมร การตามผลกยงไมคอยด
ไมรดวยวาใครจะมาชวย คนสนบสนนกยงไมม เลยตงหวขนมากวางๆ
ถามวาเปนงานวจยไดมย กไดนะครบ แตยงไมไดเจาะจงลงไปอยางชดเจน
และยงไมมขอมลพนฐานกอนหนานวาเปนยงไง แตเดยวเราจะชวยกน
สรปให ไมตองกงวลนะครบ” อาจารยพฤหสกลาวแสดงความคดเหน
พรอมทงใหความมนใจกบทนตแพทยหญงศรประภาไดอนใจวา คำถาม
วจยของเธอจะไดรบการเกลาใหคมขนอยางแนนอน
ดานอาจารยหทยทพยซงนงอยถดไปอกมมหนงของโตะ หนไป
สบตากบทนตแพทยหญงศรประภาอยางจรงใจและยมเปดเผย กอนจะ
แสดงความคดเหนดวยนำเสยงนมเนบนาฟง
“ถาดจากหวขอแลวเปนงานประจำจรงๆ 100% เลยนะคะ แต
ปญหากคอเราเกบขอมลไปแลวเรยบรอย แตยงไมไดวางแผนเลย
วาจะทำยงไงด ตอนแรกทตงคำถามกยงไมรดวยซำ กเหมอนกบเรากำลงคด
คำถามวจยขนมาจากขอมลทเรามอย”
109ฟนเฟองขบเคลอน R2R
“ดฉนพอจะจบประเดนไดวา คณหมอศรประภามคนไข แลวตาม
คนไขทางโทรศพท แตปรากฏวาภาวะแทรกซอนไมไดลดลง ไมไดลดปญหา
ของคนไขเลย พอตงคำถามวจยแบบนน หากลองวเคราะหขอมลด กอาจ
ไมพบความเปลยนแปลงทมผลตอภาวะแทรกซอนเพราะเรายงไมไดใส
Intervention ลงไป เปนเพยงการเกบขอมลเฉยๆ ถาวเคราะห (Analyze)
ออกมาจรงๆ อาจจะไดคาเปนศนย”
“คณหมอศรประภาคงมสมมตฐานวาการตดตามนนเปน
Intervention อยางหนง ทจะชวยใหเขาลด Complication เพยงแตวา
ตว Intervention มนไมชด เพราะเราไมไดไปเนนตรงนน ถาเราตงตนคำถาม
จากเครองมอ PICO ดนะคะ นนคอ P-Population ใหเราตรวจสอบด
กอนวาประชากรทเราสนใจคอใคร I-Intervention คอสงทจะให
กบประชากรนนๆ สวน C-Comparison คอกลมทจะเปรยบเทยบ
ซงอาจจะมหรอไมมกแลวแต และ O-Outcome คอผลลพธทสำคญทจะ
บอกวา Intervention นนไดผล”
“ซงถาใช PICO ในงานวจยของคณหมอศรประภาจะออกมาเปน
แบบน P คอ คนไขทนตกรรมความเสยงสง I คอ ระบบตดตามเชงรก
C ไมม และ O คอภาวะแทรกซอน พอตงคำถามเสรจมนเหมอนเปน
สมมตฐานของเราทจะกลบมาตอบเราวา ตกลงการตดตามมนจะลดภาวะ
แทรกซอนของเราจรงหรอเปลา สวน Outcome อาจจะตองปรบอกท”
หลงจากฟงแพทยหญงหทยทพยพดแสดงความคดเหนแลว
อาจารยพฤหสกกลาวเสรมวา
“สำหรบกลมทจะเปรยบเทยบถาคดอกมมอาจจะเปน Before and
After Study กไดนะครบ ถาคำถามของเราคอ การตดตามจะชวย
ลดภาวะแทรกซอนไดหรอเปลา เรากตองมขอมลกอนวา กอนทจะไปตดตาม
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 2110
คนไขนน ในกลมนภาวะแทรกซอนมเทาไหร และหลงจากทตดตามไป
แลวมนลดลงหรอเปลา ถาเราตงคำถามไมด คำตอบกจะไมด”
“คำถามกคอวา การไปตดตามอยางเดยวชวยลดจรงเหรอ ถาเปน
แคการโทร.มาถามสารทกขสกดบ แตไมไดมการปองกนความเสยง เชน
ตองมการประเมนคนไขกอนทจะมาทำทนตกรรม ถาคนไหนมความเสยงสง
เราจะมขนตอนใดทเหมาะสมกบคนไขกลมน ซงแบบนนาจะใชกวามย
ซงผมคดวานาจะเปนประเดนทควรพจารณานะครบ”
อาจารยเอกรฐซ งน งฟงมาโดยตลอดแสดงทศนะในฐานะ
คณอำนวยรนพวา...
“ผมเองกเคยทำ CQI คลายๆ คณหมอศรประภาเหมอนกน
ผมเชอวาคนทอยโรงพยาบาลชมชนสวนใหญจะคนเคยคำวา CQI
กนมากอน เพราะเปนพนฐานของเรองงานคณภาพในโรงพยาบาล คำถาม
คอวา CQI จะมาแปลงเปน R2R ไดยงไง”
“ขนตอนทหนง ตองรจกกระบวนการ CQI ใหชดเจนกอน
วามนเปนกระบวนการคณภาพ PTCA (Plan-Target-Check-Act) แตถา
จะทำ CQI ตวแรกทตองทำคอตว C ตวแรกทยอมาจาก Check กคอตอง
ตรวจสอบสภาพปจจบนดกอนวาเปนอยางไร ตองมขอมลใหชดเจนกอน
วา Population คออะไร แลวปจจบนสภาพปญหาคออะไร เพราะฉะนน
ภาวะแทรกซอนจากการทำหตถการทำฟนทคณหมอศรประภาอยากลด
ตองใหชดเจนกอนวามจำนวนคนไขกลมนมากเทาไหร”
“ขนตอนทสอง ของกระบวนการ PTCA กคอ T หรอ Target
คอตงเปาวาคณจะทำไปเพออะไร ตองม Target ทชดเจน คณหมอศรประภา
ควรกำหนดใหชดเจนวาตองการทำไปเพอลดภาวะแทรกซอนเรองไหน
111ฟนเฟองขบเคลอน R2R
แลวมนจะตอเนองไปทการเลอกตวชวดหรอผลลพธ เชน ลดอตรา
การตดเชอในชองปาก หรอลดอตรา Bleeding”
“เมอตรวจสอบ (Check) แลว ตงเปาหมายแลว มนกจะเขาส
กระบวนการ PDCA (Plan-Do-Check-Act) ตอไป P หรอ Plan และ D
หรอ Do เปนขนตอนของ intervention ซงจะตรงกบ PICO plan กคอวา
คณจะใหใครทำอะไร ทไหน เมอไหร อยางไร ตงเปาไวใหชดเจนวา เรา
จะทำอะไรในประเดนทเราตงเปา แลวกปฏบต ซง Plan กบ Do จะกลาย
เปน Intervention ในงานวจยตอไป”
“มนจะเปนตวเปรยบเทยบในขนตอนตอไปนนคอตว C ตวทสอง
Check ครงทสอง คอ ตรวจสอบสภาพหลงทำ ซงมนจะเปนตวเปรยบเทยบ
หรอ Comparator ไดดวย พอตรวจสอบสภาพเสรจคณหมอศรประภา
อาจจะเจอวาวธการ Intervention ทคณหมอทำไดผลดจรงๆ สามารถลด
อตราภาวะแทรกซอนไดจรง นาจะสามารถนำมาเปนวธปฏบตใชในงาน
ประจำตอไป มนกจะกลายเปน A หรอ Action ไปสมาตรฐานในการทำงาน
ประจำตอไปไดครบ”
“จากประสบการณการทำงานวจยของผม กรณนสามารถใชหลก
PTCA ใน CQI ได แตวาเราตองมารวมกบหลกของงานวจยดวย ขนแรกสด
คณหมอตองชดเจนวาจะทำเรองอะไร ตรวจสอบสภาพใหชดเจน ตงเปาหมาย
ใหชด แลวมาดหลกของงานวจย PICO มนกจะไปดวยกนได” อาจารยเอกรฐ
กลาว
“ผมอยากถามคณหมอศรประภานดหนงครบวา ระหวาง 9 เดอน
ทเกบขอมลนนทำยงไงครบ” อาจารยพฤหสตงคำถามกบทนตแพทยหญง
ศรประภาอกครง
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 2112
“ดฉนตรวจสอบโดยทำอยสองทางคอ การตดตามคลนกเดม
แบบเชงรบ คนไขเขามาตดไหม มาดแผล ตดกระดก หรอตดตามผลทเรา
ตดตามอยแลว สวนอกทางหนงคอ เชงรก เปนคนไขทโทร.ตามเพอสอบถาม
ภาวะแทรกซอน” ทนตแพทยหญงศรประภาตอบคำถาม กอนจะอธบาย
เพมเตมอยางกระตอรอรน
“การนยามคนไขทมความเสยงสงเรากกำหนดกนเองทโรงพยาบาล
ชมชน ไมไดไปสบคนการกำหนดจาก Journal ใหชดเจน เรมแรกกจะเปน
คนไขทมารบการแตงกระดก ผาฟนคด ซงแนนอนอยแลว เพราะหตถการน
มการบาดเจบสง และเปนงานยาก อกกลมหนงทเพมมาคอกลมคนไขท
ตองรบการถอนฟนนานมากกวา 30 นาท แคะรากนาน และกลมคนไข
ทเสยงตอการเลอดออกไมหยด ซงกจะแบงลงไปอกเปน 2 กลมยอยคอ
คนไขทมภาวะเสยงตดเชอ หรอเลอดออกไมหยด คอ ถอนฟนทม
การตดเชออยกอน เชน หนาบวมมาแลวตดสนใจวาจะถอน เรากจะตดตาม
และอาจจะเปนพวกใชยาทมความเสยงทจะเลอดออกไมหยดอยแลว
หรอวาถอนไป 2 ชวโมง ซงจรงๆ แลวเลอดตองหยดไหลแลว แตคนไข
กลบมาดวยอาการเลอดออกไมหยด”
“ถาฟงอยางนแลวกนาจะทำใหชดเจนไดเหมอนกนนะครบ
หมายความวาควรกำหนดให Population ชดขน ไมอยางนนคณหมอ
จะเหนอยเองวาจะตองไปตามกคน การกำหนดใหชดจะลดภาระงาน
ของเราลงไป เชน เราบอกวา หนง ลกษณะของการทำหตถการ สอง
ระยะเวลาในการผาตดตองนานกชวโมง เชน เกนครงชวโมงนกสญญาณ
ไมดแลว หรอเกน 45 นาทกควรจะกำหนด เพอตดสวนทไมเกยวของ
ออกไป และ สาม คอกลมคนไขทมภาวะบางอยางหรอโรครวมอยเดม
(Underlying Diseases) กพอจะจดกลมได”
113ฟนเฟองขบเคลอน R2R
“แตตรงนถามขอมลเดมอย เรากสามารถทจะไปทวนขอมลเดมได
งายๆ อยางทอาจารยเอกรฐวาไว เหมอนกบตรวจสอบดกอนวาสภาพ
ตอนนเปนอยางไรคลายๆ กำหนดเกณฑคดเลอกคนไขทตองการศกษา
(Inclusion Criteria) ถากำหนดแลวพบวามคนไขทตองการศกษาบางสวน
หลดลอดออกไปกตองไปปรบเพมใหครอบคลมคนไขทตองการศกษา
เพราะหากไมปรบเกณฑคดเลอกจะทำใหไดขอมลไมจรงตามทเราตองการ
เมอไดขอมลตรงนเรากจะรขนาดปญหา คอยไปดกนตอวาปญหานน
ยงขาดขอมลอะไรทจะมาปองกนและแกไขปญหาไดอก นอกจากตงรบและ
โทร.ไปตามแลว เราจะตดตามดวยชองทางไหนไดอกบาง เชน อเมล หรอ
เฟซบค” อาจารยพฤหสแนะนำพรอมกบตงคำถามในตว
“บางครงโทร.ไปกตดตอไมไดคะ เพราะคนไขสวนใหญจะเปน
ผสงอาย กเลยคดวาจะเปลยนเปนสงไปรษณยแทน” ทนตแพทยหญง
ศรประภาตอบ
“เรองอายคนไขกเปนอกประเดนหนงนะครบ อายในกลมนจะม
ความเสยงสงในการทำหตถการ ซงกนาจะกำหนดเปนเกณฑหนงใน
การคดเลอกคนไขเขามาศกษา ซงจะชวยตดคนไขบางกลมในสวนทไมได
เปนเนอเดยวกนออกไป เหลอทจำเพาะกบปญหาทเรามงหวงจรงๆ”
“แลวคนไขกลมน ถาพบวามการเกดภาวะแทรกซอนมากๆ
จะกระทบกบการทำงานของเรายงไงเหรอครบ” อาจารยพฤหสตงคำถามตอ
ทนตแพทยหญงศรประภานงเรยบเรยงขอมลชวครกอนจะตอบ
คำถามอาจารยพฤหสอยางชดถอยชดคำ ไมมแววของความประหมาใหเหน
แมแตนอย มแตความมงมนในแววตา จนพมพชนกอดทงไมได หญงสาว
แอบคดในใจวา นถาเธอถกตงคำถามตอหนาคนเยอะๆ แบบนบาง คงทำตว
ไมถกเปนแน พมพชนกจงรสกชนชมทนตแพทยสาวตรงหนาอยเงยบๆ
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 2114
“คนไขกลมนจะเปนตวชวดหลกถงคณภาพในการทำงานของทาง
ทนตกรรมเลยคะ กลาวคอภาวะแทรกซอนหลงการรกษาจะตองไมเยอะ
เพราะวาถาคนไขเปนอะไรปบมนกจะมผลกระทบเยอะ และมโอกาส
ในการฟองรองเยอะ ซงไมเคยมขอมลทคนอนทำไวเลย มเฉพาะเคส
ทผาฟนคด ซงไดขอมลมาจากการทบทวนอบตการณการเกดภาวะ
แทรกซอนนของฝรง ของประเทศไทยยงไมมการรวบรวมขอมลและยงไมม
การกำหนดนยามของภาวะแทรกซอนเพอทำเปนตวชวด รวมทงไมม
รายงานทางวชาการจากสถานบรการตางๆ เพอใหสามารถเทยบเคยงกน
วาการพบภาวะแทรกซอนไมควรเกนเทาใด ดฉนกเลยไมรวาควรจะใช
ตวไหน”
“เปาหมายทเราตองการคอลดภาวะแทรกซอนไดนอยกวา 10%
โดยอาศยการดจากสถตเกาและปรบเอา กเลยไมรวาเปาหมายทเราตงนน
ดองจากวชาการไดหรอเปลา” ทนตแพทยหญงศรประภาอธบาย
ดานอาจารยหทยทพยกลาวเสรมวา...
“คณหมอศรประภาคดวาตวเลขหรอสถตของอบตการณการเกด
ภาวะแทรกซอนนอาจจะยงไมมใชมยคะ ถาอยางนนอาจมองขามไปอก
ขนตอนหนงคอวา คำถามวจยนจะมประโยชนยงไง สมมตวาผลวจยออกมา
แลวพบวามภาวะแทรกซอนกเปอรเซนตของคนไขกลมทตองการศกษา
นน เชน 50% หรอ 60% กอาจจะกลบมาเปลยนวธการทำงาน การดแล
รกษาคนไขของเราเหมอนกน ดงนน เวลาตงคำถามวจยอาจจะตองมอง
วาผลทไดนาจะเปนยงไง เชน ถาเปนไปตามสมมตฐานทตงเอาไวแลว
จะนำผลการวจยทไดกลบไปใชประโยชนไดอยางไรตอไป”
115ฟนเฟองขบเคลอน R2R
“แตทดฉนยงตดใจอยนดหนงกคอ เรองเทคนคการตดตามคนไข
ทางโทรศพท หรอไปรษณย ทคณหมอศรประภาบอกวานาจะปองกน
ภาวะแทรกซอนได ซงเรากไมรวาการตดตามเพยงเทานนจะไดผลด
หรอเปลา เพราะการตดตามสอบถามเพยงอยางเดยวไมนาจะสงผล
กบการลดลง หรอการปองกนภาวะแทรกซอนได จงตองถามวาเทคนค
การตดตามคนไขทวานคออะไร”
ทนตแพทยหญงศรประภาตอบคำถามของอาจารยหทยทพย
ดวยนำเสยงฉะฉานชดถอยชดคำ อนเปนเอกลกษณเฉพาะตววา
“คำวา ‘ปองกน’ ถาแกไขเปน ‘แกไขไดทนทวงท’ นาจะดเขาทากวา
แตคำคอนขางยาว ถาโทรศพทไปสอบถามแลวพบวาเขามปญหา
เราจะใหเขากลบมา แตมนนอยมากเลยคะ ประมาณ 1-2 เคสเทานน
ทเขากลบมาแลวไดรบการแกไขอยางทนทวงท ซงกคอคนไขทเปน
โรคเบาหวาน และมอาการกระดกเบาฟนแหง (Dry Socket) แตสำหรบ
คนไขทมอาการกระดกเบาฟนแหงเราไมไดเยบ ไมไดทำอะไร เราโทร.ตาม
ใหเขามาทำแผลในกรณทยงไมหายปวด”
“และอกเคสหนงคอคนไขเลอดไหลไมหยดเกนจากคาปกตทควร
จะเปน แตยงไมแสดงชดในวนแรก พอวนทสองเขากลบมาเอง เรากรสก
วาการตดตามแควนแรกไมพอ แตเราควรจะโทร.อกกวนกยงไมทราบ
เพราะถาใหโทร.ทกวนกคงเอากลบมาทำในงานประจำไมไดจรงๆ
แลวการทเราหวานโทร.ไปหลายๆ คน ประมาณสบกวาคนตอเดอนนน
กเกดเปนคำถามขนมาอกวา คาโทรศพททเราเสยไปกบผลทไดรบวา
‘แกไขไดทนทวงท’ มนคมพอหรอเปลา”
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 2116
“ดฉนคดวาการตดตามผลดวยการโทรศพทตามคนไขจะชวยให
เกดการแกไขไดทนทวงท แตไมไดไปชวยลดปรมาณการ Loss follow up
ซงเคสเหลานเรารอยแลววาจะมปญหา เรากดงเขากลบมาหาเรา แทนท
เขาจะไปหาทอน หรอเขาเสยงเกดภาวะแทรกซอนทรนแรงมากขน
ถาเราสามารถพบแตเนนๆ กจะรกษาไดกอนหรอถาเราเหนวาไมไหวจรงๆ
เรากสงไปรบการรกษาตอไดทน”
เมอไดฟงคำอธบายของทนตแพทยหญงศรประภาแลว อาจารย
พฤหสกแลกเปลยนความคดเหนวา
“ผมขอวกกลบไปยงคำถามทวาเราจะเหลาคำถามยงไงใหคมนะครบ
แทนทเราจะบอกวา ‘ปองกน’ เราอาจจะเปลยนคำถามใหมวา ‘อะไรเปน
ปจจยเสยงทจะทำใหเกดภาวะแทรกซอนขนในคนไขในกลมน’ เชน อาย
ลกษณะการผาตด ระยะเวลาการผาตด เรองของภาวะหรอโรครวม
เปรยบเทยบดวาสงเหลานเกยวของกบการเกดภาวะแทรกซอนตางๆ หรอไม
ตอนแรกอาจจะไมไดเปนงานวจยทสวยหร แตนาจะสามารถพฒนาตอไป
เปนงานวจยทสองวา ในกลมนเราเคยเจอขนาดปญหาเทาน และพบปจจย
ททำใหเกดภาวะแทรกซอนตางๆ เราจะมการดแลกลมคนเหลานอยางไร
โดยใชวธการทยงไมมใครทำมากอน ซงจรงๆ แลวกคอเรองท
คณหมอตงใจนนแหละ แตเนองจากยงไมมขอมลสวนแรก (ขนาดของ
ปญหา-จำนวนอบตการณ และปจจยเสยง) กเลยยงดเบลอๆ อย”
ในฐานะทมประสบการณในการทำงานวจยควบคกบทำหนาท
คณอำนวยดวย อาจารยเอกรฐแสดงความคดเหนวา…
“ผมเคยทำเรองแผลกดทบหรอ Bed Sore ซงกอนหนานนผมเคยทำ
CQI มากอน ตอนแรกตองการหาคำตอบวา วธปองกนแผลกดทบทด
117ฟนเฟองขบเคลอน R2R
ทสดจะทำไดอยางไร ผมเรมจากคำถามทวา ‘ปจจบน แผลกดทบพบมาก
แคไหน’ ผมตองสำรวจวาสถตการเกดแผลกดทบของโรงพยาบาลสชล
เปนเทาไหร กลมไหนมโอกาสทจะเกดแผลกดทบมากทสด ปจจยเสยง
มอะไรบาง ซงกคอขนตอน Check ครงทหนง แลวผมกคนหาขอมลยอนหลง
ไปซกสองปวาพบแผลกดทบในคนไขกลมไหนบาง เพอเปนขอมลพนฐาน
วาคนไขกลมใดมลกษณะอยางไรทมโอกาสเกดแผลกดทบได เพอกำหนด
เปน Population ทชดเจนเพอจะไดรบ Intervention ตอไป”
“พอผมวางเปาทชดเจนแลว ผมกมากำหนดเปนเปาหมาย (Target)
ใหชด แลวขนตอไปจงเปนการวางแผนและปฏบตตาม คอ Plan และ Do
จากนนกตองมการคนควา เชน ทบทวนวรรณกรรมวาในประเทศไทย
มทไหนททำเรองแผลกดทบบาง ปรากฏวามนกมหลายๆ ทใชลกโปงบาง
หมอนรองบาง ใชใยมะพราวบาง เรากเอามาเปรยบเทยบกบคนไขของเรา
วาเหมาะสมหรอเปลา แลวกทดลองด ระหวางนนกเกบขอมลไปดวย
นคอการทำ Intervention เปนการนำ CQI ทเราทำอยประจำมาปรบเขากบ
R2R ถาคณหมอศรประภา Check ครงแรกแลวกจะไดขอมลพนฐาน
มากอน จากนนถงจะเขาสกระบวนการ PDCA ไดตอไปครบ” อาจารยเอกรฐ
กลาว
อาจารยหทยทพยลองตงคำถามวจยเปนตวอยางใหทนตแพทยหญง
ศรประภาเหนไดอยางชดเจนวา
“ถาจะตงเปนคำถามวจยอาจจะได 2 เรอง แตคงตองมาทละเรอง
กอน เรองแรกแทนทจะเปน ‘การปองกนภาวะแทรกซอนในคนไข
ทนตกรรมทมความเสยงสง’ กลดระดบลงมาหนอย อาจจะยงไมตองปองกน
กคอ ‘ภาวะแทรกซอนในคนไขทนตกรรมทมความเสยงสงในการทำงาน
ปจจบนททำอย’ เปนอยางไรบาง อบตการณหรอความชกเปนอยางไร
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 2118
ซงกจะไดขนาดของปญหา เมอรขนาดของปญหากนำประสบการณทผานมา
รวมกบทบทวนวธปองกนวาวธตดตามแบบไหนนาจะดทสด เทคนค
ตดตามบอยแคไหนจงจะดทสด กจะคอยๆ นำไปส Intervention ถาอยาก
พสจนวา Intervention นนดจรง ซง Intervention นนตองทำเหมอนกน
ทกครงนะคะ ถาเราโทร.ไป บางทก 2 วนครง หรอบางทก 3 วนครง
คนนโทร.บอย คนนนโทร.ไมบอย ไมเทากน กประเมนผลไดไมแมนอก”
“เรองท 2 จะใชชอเดมกได แตเปลยนตวผลลพธซกนดหนง
เพราะเรายงไมรวาเทคนคตดตามของเราจะลด หรอปองกนภาวะแทรกซอน
ไดจรงหรอเปลา แตถาคดวาเทคนคตดตามทกำลงจะคดขนใหมสามารถ
ปองกนภาวะแทรกซอนได จะใชเหมอนเดมกได แตถาคดวาเทคนค
ตดตามนนจะแคชวยลดระดบความรนแรงของคนไข ชอเรองกจะปรบเปน
‘การลดระดบความรนแรงของภาวะแทรกซอนในคนไขทมความเสยงสง
ทางทนตกรรม’”
อาจารยพฤหสกลาวเสรมแพทยหญงหทยทพยวา…
“แตถาเปนชอท 2 นแสดงวาเราตองกำหนดนยามของความรนแรง
ดวยนะครบวา กอนให Intervention มกพบระดบไหน หลงให Intervention
แลวเปลยนแปลงเปนระดบไหน คอชอโครงการวจยมผลตอผลลพธทเรา
ควรวด จะตงยงไงกได แตตองสอดคลองกบวธการทำวจย ถาจะเอาแบบ
ชอนจรงๆ กตองบอกอยางชดเจนวา Intervention ทเราจะใหคนไข
ตอไปคออะไรบาง ตงแตกอนทำหตถการเลยหรอเปลา ระหวางทำ
หตถการม Intervention ดวยหรอไม และหลงจากทำหตถการเสรจแลว
อยในหอคนไขจะตองใหพยาบาลหรอคนไขทำอะไร ผมคดวาทำไมยาก
ไมนามปญหา แตทนากงวลใจคอการตดตามมนไมงาย ซงหลายคนกจะ
เจอปญหานเวลาเกบขอมล พอเราจะตงใจทำ มขอมลทกอยางชดเจน
119ฟนเฟองขบเคลอน R2R
Intervention ระบไปเรยบรอย มการกำหนดผลลพธทตองการประเมน
เรยบรอยแตถงเวลาไมสามารถตดตามผลลพธคนไขได”
“เหนคณหมอศรประภาบอกวาตงใจจะกำหนดใหอตราสวนคนไข
ทไมมภาวะแทรกซอนทถอวา Intervention ไดผลด ตดท 80% ดงนน
การขาดการตดตาม (Lost follow up) กตองไมเกน 20% เรากตอง
พยายามใหอตราทสามารถนดตดตามไดสงกวา 80% ถาเรารธรรมชาต
ของคนไขวาหายไปเทาไหร เรากจะไดไปบวกถก สมมตวาการวจยน
เราตองการ 100 คน แตยอมรบการทคนไขขาดการตดตามไดไมเกน 20 คน
กตองคดเผอไววาควรจะเกบจำนวนคนไขเทาไหรเพอใหสามารถวเคราะห
ผลการวจยไดอยางมนใจ แตถาทมงานของเราสดยอดเลย อยทไหน
กบกปาฝาดงไปดงคนไขกลบมาได อนนมการจดระบบการตดตาม
ตรงนดวย เพอจะใหงานเสรจทนกำหนดระยะเวลาทเราตงไว”
“จรงๆ แลวหลกสำคญของการคำนวณขนาดกลมตวอยาง
(Sample Size) คอ ในกรณทเราตรวจไมไดทงหมด พดงายๆ กคอเราไม
สามารถเกบขอมลจากคนไขไดทกเคส แตเราตองการคนไขจำนวนท
เหมาะสมและนอยทสดเทาทสามารถวเคราะหผลการวจยททำใหคนอน
เชอเราวา ผลการวเคราะหทางสถตของเรานาเชอถอ หลกการมนมแคนน
เอง นอกนนไมมอะไร ถาสามารถศกษาในคนไขไดทงหมด เรากศกษา
ทงหมด ถาไมไดทงหมดเนองจากขอจำกดทางเวลาและงบประมาณ
เรากศกษาเทาทเรามแรงจะทำได และมหลกวชาทางสถตยนยนวา
เหมาะสม” อาจารยพฤหสอธบาย
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 2120
ดานอาจารยเอกรฐอธบายเสรมวา...
“คำถามทผมเคยเจอบอยๆ เวลาทำงานใน PCU คอ มคนไขกลมหนง
ทมาดวยอาการชอกจากพวกแมลงสตวกดตอย และกนยาหรอแพอะไรมา
(Anaphylaxis Shock) ผมจงอยากรวาอบตการณของการเกดภาวะน
คออะไร แคนกเปนคำถามวจยไดแลว สวนการเกบขอมลไมตองคำนวณ
Sample Size กพอไดครบ เพราะวาเราเกบไดหมดเลย อาจจะตองดใน
เรองของประเภทของคำถามงานวจยของเราดวย ถาเปนงานวจยทเรา
ตองเปรยบเทยบหรอมการคดเลอกกลมประชากร กตองคำนวณออกมา
แตถาบางประเภททตองเกบไปขางหนาเรอยๆ อาจไมตองกได”
เมอถกปญหาในการตงคำถามวจยและแลกเปลยนเรยนร
ถงเทคนคเหลาคำถามวจยใหคมกรบจนครบเวลาทกำหนดแลว อาจารย
หทยทพยกกลาวสรป Walk Rally ในฐานทหนง
“ดฉนขอสรปฐานเหลาคำถามยงไงใหคมกรบเปนตว PICO นะคะ
ปญหาคอเรามกจะตงคำถามวจยแลวตว I-Intervention กบ O-Outcome
ไมไปดวยกน ลองตรวจสอบดๆ นะคะ ตว P-Population สำคญตรงท
ตองบอกใหไดวาจะศกษาเกบขอมลในคนไขกลมไหน ซงจะเปนตวบอกวา
กลมนนมความหมายกบเราขนาดไหน และจะบอกวาเราจะไปทบทวน
วรรณกรรมการศกษาทเคยมมากอนในคนไขกลมไหนด สวนตว I-Intervention
เปนตวบงชวาตว O-Outcome ควรกำหนดเปนอะไร เพราะฉะนนถา
I หรอ Intervention เปนอยางหนง Outcome ไปวดอกอยางหนง
มนกเลยจบลงดวยกนไมได สวนตว C-Comparison จะมหรอไมม
ขนอยกบเรา” แพทยหญงหทยทพยกลาวสรป
121ฟนเฟองขบเคลอน R2R
อาจารยเชดชย ซงนงฟงอยดานหลงไดแสดงความคดเหนเสรม
จากวทยากรทงสามทานวา
“จรงๆ แลวเปนงานวจยทนาสนใจนะครบ ดเหมอนกบวาถาเรา
สามารถกาวไปสการพฒนา แลวรสาเหตททำใหคนไขเกดปญหาเหลานน
แลว จากนนเรากมาวางแผนตอไดวา สาเหตทเกดเปนอะไร แลวเรา
จะวางแผนเตรยมคนไขกอนยงไงบาง และมคำแนะนำอะไรบาง สดทาย
กดวาคนไขเกดภาวะแทรกซอนลดลงหรอเปลา ผมวานาจะทำใหงาน
ของเรามเปาหมาย และตวเปรยบเทยบของเรากจะชดขน กลบไปทบทวน
ดกไดวาในคนไขคนเดยวกน มอะไรทตางกนบาง แลวจงมาปรบตาม
บรบทเรา”
“ตองยอมรบวาฝรงทำได แตทำไมเราทำไมได เพราะเราไมม
เครองมอแบบเขา เพราะเราไมมทรพยากรแบบเขา แตเรากเอามาประยกต
และกลายเปน Intervention ของเราได และ Intervention ตวนกจะ
ชดขนเรอยๆ วาหมายถงอะไร ในคนไขกลมไหน ทำแลวเราจะไดอะไร
แตกลมประชากรทเราเลอกควรจะเปนแบบทเราเจอบอยๆ เปนปญหา
ทเราพบบอย กลายเปนวาจะทำใหงานเราเดนหนาได และเรากปดงานได
พอเจอปญหาแบบนเรากเอาไปแกไขปรบปรงได ผมคดวากรอบตรงน
นาจะทำใหคำถามของเราคมขน”
“ทายทสดกจะรวา คำถามวจยนสำคญมาก เพราะจะตามมา
ดวยขนตอนอกมากมาย คำถามเราชดเจน ประเภทของคำถามจะถกบงคบ
วาระเบยบวธวจยควรจะเปนอะไร เชน ถาคำถามบอกวาอยากรแคขนาด
ของปญหา กจะเปนรปแบบวธวจยแบบหนง แตถาคำถามเราคอ อยากรวา
ดกวาหรอเปลา รปแบบวธวจยกจะเปนอกแบบ และถาเราอยากร
วาดกวามย ขนาดเปนเทาไหร ตวชวดหรอผลลพธ (Outcome) ตองชด
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 2122
ตามมาอก ดงนน คำถามจงเปนเหตผลทสำคญ คอตองชดและไมกวาง
เกนไป”
“และวตถประสงคของคำถามวจย อนดบแรกตองไมเยอะเกนไป
อยาโลภมาก คำถามวจยหลกตองมคำถามเดยว แตคำถามรองจะมกขอกได
หมายความวา ไดกได ไมไดกไมเสยดายมาก เพราะวาวตถประสงค
จะตามมาดวย Outcome วาจะวดยงไง เราตองเอาตวแรกทสำคญทสด
เพอคำนวณขนาดตวอยางใหมนเหมาะสม บางครงไมตองคำนวณกได
แตบางครงตองคำนวณเพอใหเหมาะสม เราจะเหนวามกระบวนการตอเนอง
ตามมาเปนลำดบ และแตละขนตอนไมไดอยอยางโดดๆ แตเปนจดเรมตน
ททำใหเกดขนตอนตางๆ ตามมา”
“แนนอนวากระบวนการนเปนกระบวนการเรยนร แตสงทสำคญ
ของ R2R คอถามคำถามทถกตองกบปญหางานของเรา ถาเราแกปญหานได
งานเราจะดขน และคนไขไดประโยชน แตทสำคญคอตองหาวา
คำถามนนอยตรงไหน สวนทเหลอตามมานน ทมคณอำนวยกจะชวยกน
ถาเราถามคำถามไมด แมวธวจยดมาก สถตสวยหร แตไดมากไมไดชวย
อะไรเราเลย ในขณะทหลายเรองถกตพมพ คนสนใจ เพราะคำถามมนโดนใจ
บางชนวธวจยพนๆ มากเลย แตไดตพมพไปตางประเทศ มนนาอจฉานะ
แตจรงๆ แลวเปนเพราะวาคำถามของเขาโดนใจ ดงนน เราตองมานงคย
กนวาปญหาของเราคออะไร ยงไมเคยมคนทำ นนแหละควรทำ”
“งานวจยทกชนตองคำนวณขนาดกลมตวอยางหมดแหละครบ
ยกเวนบางเรอง เชน เราศกษาทงหมดของกลมเรา แบบนกไมตองคำนวณ
แลวเพราะเราเอาหมด เพยงแตวาทเราเอาหมดมนมากหรอนอย เรากตอง
มาพจารณากนอกท” อาจารยเชดชยกลาวสรปทงทายใหทกคนกลบ
ไปขบคด
123ฟนเฟองขบเคลอน R2R
พมพชนกเงยหนาจากสมดบนทกคใจ พรอมกบวางปากกาในมอลง
เพอปรบมอแสดงความชนชมและขอบคณวทยากรทกทานในฐานนท
กรณาใหความรอยางไมหวงวชา
ไดเวลาเวยนไปยงฐานท 2 แลว หญงสาวอยากรเหลอเกนวาใน
ฐานท 2 จะมอะไรใหเธอไดเรยนรและตกตวงเตมลงไปในแกวเปลาท
เธอพกพามาดวย
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 2124
• แพทยหญงพชร ยมรตนบวร• ผชวยศาสตราจารย (พเศษ) นายแพทยไพโรจน บญลกษณศร• รองศาสตราจารย นายแพทยอนรธ ภทรกาญจน
125ฟนเฟองขบเคลอน R2R
บรรยากาศรอบตวของพมพชนกตอนนคกคกและคอนไปทาง
อลหมานเลกนอย เพราะทกคนกำลงเดนเปลยนฐาน มองเผนๆ เหมอน
เปนการเดนสวนสนามยอมๆ ทำใหพมพชนกพลอยรสกกระฉบกระเฉง
ไปกบภาพความกระตอรอรนของเพอนๆ สมาชกนนดวย
ความอลหมานเมอครสงบลงแลว เพราะทกคนเขาประจำฐาน
เรยบรอย ตอนนพมพชนกอยใน ฐาน 2 แจกอาวธใหคณอำนวย: ลบคม
ปญญาดวยระเบยบวธวจยงายๆ สไตล R2R ซงฐานนไดรบเกยรตจาก
วทยากร 3 ทานคอ รองศาสตราจารย นายแพทยอนรธ ภทรากาญจน
จากคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล ผชวยศาสตราจารย (พเศษ)
นายแพทยไพโรจน บญลกษณศร
จากโรงพยาบาล หาดใหญ และ
แพทยหญงพชร ยมรตนบวร
จากโรงพยาบาลบรรมย
ลบคม ปญญาดวยระเบยบวธวจย งายๆ สไตล R2R
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 2126
วทยากรทานแรกทเรมใหความรเกยวกบระเบยบวธวจยคอ
อาจารยไพโรจน ซงชาว R2R ขาประจำตางกคนหนาคนตากนด ดวย
แพทยหนมใหญทานนเปนกรดานการทำวจย R2R มานานป อกทงยง
เปนคนอารมณดและมองโลกในแงบวกเสมอ
“สวสดครบ ผานฐานท 1 กนมาแลว เปนยงไงกนบางครบ ยากมย”
อาจารยไพโรจนทกทายสมาชกสนๆ พรอมทงกวาดสายตาและสงยม
ทกทายทกคนดวยความเปนมตร กอนจะเรมพดคยถงหวขอการเสวนา
ดวยทาททเปนธรรมชาต หากคนนอกมองเขามาในฐานท 2 เพยงผวเผน
อาจจะรสกวาเพอนกำลงนงเลาประสบการณชวตใหเพอนฟง ทงทเนอหา
ในการพดคยเปนเรองงานวจยทอดแนนไปดวยเรองวชาการ นกระมง
เสนหของนายแพทยไพโรจนทอาจารยกะปมแซวในชวง BAR เพราะเขา
สามารถเปลยนเรองเครยดใหเปนเรองสนกได
พมพชนกอมยมกบภาพกอนหนานทผดขนในหว กอนจะดงสต
ใหกลบมาอยกบภาพและเนอหาตรงหนาทนายแพทยไพโรจนกำลง
บรรยายอย
“เราอาจจะบอกไมไดวาระเบยบวธวจยอนไหนเปนแบบงายหรอ
ยาก ซบซอนหรอไมซบซอน มนขนอยกบฐานท 1 ทเราผานมา นนคอ
คำถามวจยของเราเปนแบบไหน ระเบยบวธวจยกจะขนกบคำถามนนๆ”
“กอนอนตองทำความเขาใจใหตรงกนกอนวา วธวจย กบ ระเบยบ
วธวจย ไมเหมอนกนนะครบ วธวจย คอ ขนตอนการทำ เราทำอะไรเรา
กเขยนไป ถกผดเรากไมร สวนระเบยบวธวจยตองมขนตอนหรอหลกการ
ทเปนมาตรฐาน ซงคนทคดวธมาตรฐานเหลานคอนกวจยทวโลก
แลวมาลงความเหนและตกลงกนวา ถาคณจะศกษาแบบนควรมระเบยบ
วธวจยแบบนนะ”
127ฟนเฟองขบเคลอน R2R
“สาเหตทกำหนดระเบยบวธวจยใหเปนมาตรฐานเดยวกนเพอให
ขอสรปผลวจยถกตองแมนยำปราศจากอคตมากทสด หากผวจยแตละคน
ทำเหมอนกนผลกควรจะออกมาตรงกน และสามารถเทยบเคยงได
ผลการวจยจะไดมความนาเชอถอ เพราะฉะนนระเบยบวธวจยเปนตวชวย
สนบสนนใหคำถามวจยของเรานาเชอถอ เราตองมองในแงดนะครบวา
ระเบยบวธวจยชวยเรา”
อาจารยไพโรจนอธบายวา ระเบยบวธวจยประกอบไปดวย
รปแบบการวจย (Study Design) การเลอกตวอยาง รวมทงสถตวเคราะห
ทเหมาะสมกบระเบยบวธวจยนนๆ กอนจะขยายความใหทกคนฟง
เพมเตมวา
“รปแบบการวจยประกอบดวยเชงพรรณา เชงทดลอง เชงคณภาพ
และเชงปฏบตการ ซงในแตละรปแบบกจะมมาตรฐานวาตองทำอยางไร
บาง คำวา Case-Control เปนลกษณะของการศกษายอนหลง รวมกบ
การถกเปรยบเทยบระหวางกลม สวนคำวา Cohort Study เปนรปแบบ
การตดตามกลมคนไขไปขางหนา เปนไดทงตดตามไปขางหนาในอนาคต
(Prospective Cohort) และตดตามไปขางหนาโดยเรมจากอดตสปจจบน
(Retrospective Cohort) กได โดยการเกบขอมลจะเรมตนจากจดหนงไป
ยงอกจดหนงแตละวธกจะมรปแบบของตวเอง” อาจารยไพโรจนอธบาย
อาจารยอนรธกลาวเสรมวา การทำงานวจยทมหลกการและหา
คำตอบใหไดจะตองใชระเบยบวธวจย (Methodology) เพอทจะชวย
ควบคมงานวจยชนนนๆ ใหได
“สงทเราตองการคอความจรงทไมมความคลาดเคลอน แตถาจะ
ใหไดความจรงถง 100% คงยากทเราทำไดคอตองพยายามทำให
คลาดเคลอนนอยทสด ซงตามทฤษฎม 2 แบบ คอ ความคลาดเคลอน
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 2128
เชงระบบ (Bias หรอ อคต) และความคลาดเคลอนแบบสม (Random
Error) ซงแบบหลงเกดขนโดยธรรมชาตของมนเอง เราไมตองไปยงกบมน
เพราะควบคมไมได ใหใชวธทางสถตทเหมาะสมเขาไปเพอควบคม แตสงท
เราตองทำกคอควบคม Bias ใหได ดวยการออกแบบระเบยบวจยท
เหมาะกบปญหา เพอปองกนอคตทอาจเกดขน ดงนน ระเบยบวธวจยท
เหมาะสมจงเปนสงจำเปน”
“อกอยางหนงทเราตองคำนงถงกคอความเหมาะสมทางดาน
จรยธรรม หรอ Ethical Consideration เพราะบางครงระเบยบวธวจย
ทเราตงใจทำอาจลวงเกนสทธของคนไขได แตละประเดนทเราตองนกถง
เมอรางโครงการวจยคอ เรองของระเบยบวธวจยแลวเราจะศกษาใน
ประชากรกลมไหนทจะเหมาะสมเพอตอบคำถามเราไดกคอ ประชากรกลม
ทเปนตวแทน เพราะเราจะเอามาทงหมดกไมได ตองเอามาบางสวน
ตอใหเขยนดหรอสวยหรยงไง แตถาสมมตวาทำจรงไมเปนไปตามโครงราง
ของเรากเสยหายเหมอนกน และอนดบสดทายเปนการวดผลการวจย
กคอตววดทเราประเมน ตองใชเครองมอวดซงจำเปนตองเชอถอได
เชนกน”
“เกณฑการแบงระเบยบวธวจย ( Study Design) ใช 3 หลกเกณฑ
งายๆ คอ หลกเกณฑแรก ถาสมมตวาไมมการเปรยบเทยบระหวาง
กลมคนไขใดๆ เลยเรากพดกนวาเชงพรรณนา (Descriptive Study)
ซงเปนวธทเราใชสวนใหญ แตถาถามวานำหนกความนาเชอถอมมาก
หรอเปลา เนองจากไมไดเทยบกบใครเลย จงอาจมความคลาดเคลอน
เชงระบบ มอคต (Bias) สงมาก เชน ผลการวจยพบอบตการณ ผลลพธทด
หรอไมดมกเปอรเซนต ตวเลขสง ตวเลขตำ แตพอเอาไปเทยบกบคนอนหรอ
ผลการวจยในคนไขกลมอนๆ อาจจะสงจรง หรอไมสงจรงกได ถาสมมตวา
มการเปรยบเทยบ 2-4 กลมกเรยกวา เปนการศกษาเชงวเคราะห
(Analytical Study)”
129ฟนเฟองขบเคลอน R2R
“หลกเกณฑทสอง ถาโครงการวจยมการประเมนผลลพธและ
วเคราะหเปรยบเทยบระหวางกลม ถามการทำอะไรกบกลมประชากร
ดวย เชน มการรกษา มการใหคำปรกษา หรอมมาตรการใดๆ ทเปน
Intervention เรยกวามการให Intervention ในกลมการทดลองกจะเรยก
วาเปนการศกษาเชงทดลอง (Experimental Study) แตถาไมมการให
อะไรกบกลมประชากรกจะเรยกเปนการศกษาเชงสงเกต (Observational
Study) ซงอาจจะมคนไขกลมเดยวหรอสองกลมกได”
“ใน Observational Study ยงแบงยอยไปไดอกเปนการศกษา
Case-Control เปนการศกษายอนหลงไป หลงจากทเราเจอวามโรคหรอ
ไมมโรค มภาวะหรอไมมภาวะทตองการศกษาในคนไขรายนนๆ แลว
ทำการวจยโดยคนขอมลยอนกลบไปวาคนไขรายนนๆ มปจจยเสยงทเรา
ตองการศกษาหรอเปลา และมการเปรยบเทยบการมหรอไมมปจจยเสยง
ระหวางกลมทเปนโรคและกลมไมเปนโรค สวนการศกษาแบบ Cohort
เปนการศกษาโดยเรมตนจากกลมคนไขทมและไมมปจจยเสยง แลวตาม
ไปดวามโรคหรอภาวะทตองการศกษาเกดขนหรอเปลาแคนนเอง แตถา
สมมตวาศกษาคนไข ณ เวลาจดใดจดหนง ไมวาจะเปนอดต ปจจบน
อนาคต คนไขเดนเขามา ณ วนนนกเอาขอมลวนนนวนเดยวกถอเปน
การศกษาภาคตดขวาง (Cross-Sectional Study)”
“หลกเกณฑทสาม ถาแบงการศกษาตามชวงเวลาในการเกบขอมล
(Timeline) สมมตวาเราตองการศกษาขอมลยอนหลง โดยเกบขอมล
ณ ปจจบนแลวยอนไปถงอดตกเรยกวาการศกษายอนหลงหรอ Retrospective
Study ถาสมมตวาเกบขอมล ณ เวลาไดเวลาหนง แลวเกบตอไปขางหนา
กเรยกการศกษาไปขางหนา หรอ Prospective Study หรออาจจะเรยกวา
Cohort Study กได แตคำวา Cohort Study อาจจะเรมตน ณ อดตกไดนะครบ
ไมจำเปนตองเรม ณ ปจจบนเทานน แบบนเรยกวา Retrospective
Cohort”
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 2130
“สมมตวาเรากบคนไขแลวไปศกษา 1 ปขางหนากเรยกวา Prospective
Study ถาผมเปรยบเทยบสองกลมคอ Analytical Study ม Intervention
ลงไปกเปน Experimental Study ถาทงสองอนเอามารวมกน กจะเปน
Experimental Analytical Study ตวอยางเชน กลมหนงมยารกษา
อกกลมหนงไมมยารกษา แบบนกถอวาเปน Experimental Analytical
Study ”
“อกตวอยางหนงคอเปนกลมเดยว แตตองการศกษาแบบกอน
และหลง (Before and After Study) หลงจากทให Intervention ไปแลว
อกประมาณ 2-3 เดอนขางหนามการประเมนผลวาเปนอยางไร กถอเปน
Analytical Study เหมอนกน และถาม Intervention ดวยกเปน
Experimental Study เหมอนกน เพยงแตอนนเปนกลมเดยว นแคเปน
ตวอยางนะครบ ไมตองไปสนใจมากวาคำทใชคออะไร มนเปนรปแบบ
เทานนเอง”
“ทสำคญ ทกๆ โครงการวจยควรตองมการคำนวณขนาดกลมตวอยาง
(Sample Size) นะครบ สมมตวามจำนวนคนไขทงหมดประมาณ
5,000 คน ถาจะไปเกบขอมลทงหมดกอาจไมคม ถาจรงๆ เกบแค 500
คนกสามารถตอบคำถามไดแลว เราเกบแคนกได จดประสงคของ
การคำนวณ Sample Size กเพอลดความเสยงวาผลลพธทไดจะไมแมน
ดงนน ไมวาโครงการวจยใดๆ กตาม ควรมการคำนวณ Sample Size ไม
ตองไปนงทองสตรนะครบวาจะเอาสตรไหนคำนวณ แคบอกประโยคแรก
กบนกสถตไปวา ขนาดของผลการวจยทเราคาดหวงไวควรเปนเทานถง
จะตอบคำถามไดวา Intervention ทเราใหมความสมพนธกบ Outcome
ทเราตองการ เชน ออกกำลงกายอยางเขมขนวธหนง ตองทำใหดชน
มวลกาย (BMI) ลดจาก 30 เปน 25 จงจะถอวาการออกกำลงกายวธน
มประโยชนจรง มนยสำคญทางคลนก (Clinical Signifif icant)”
131ฟนเฟองขบเคลอน R2R
“ตวเลข BMI ตางกน 5 เราถอวามความสำคญ ซงเรากเอาเลข 5
เปนตวเลขทบอกความสำคญของขนาดของผลการวจยทเราคดวามากพอ
ทจะบอกวาการรกษานนดแลว แตวาการกำหนดคาความแตกตางนก
ตองอางองการศกษาดวยนะครบ ไมใชคดไปเองวาเลข 5 มความสำคญ
หามนงเทยน เพราะฉะนนกตองไปเอารายงานมาดดวยวาทเขาเคยเขยน
ไวนนเปนอยางไร”
นอกจากน อาจารยอนรธยงอธบายดวยวา ระหวางการดำเนนการ
ศกษาไปเรอยๆ นนมสงทตองพงระวงอย 3 ประเภท นนคอ Compliance,
Contamination และ Co-intervention เมอถงตรงนพมพชนกใชปากกา
เนนขอความเพอใหเดนและจำไดเมอเวลานำไปปฏบตงานจรง
“การปฏบตอยางเครงครดตามขอกำหนดของการวจย (Compliance)
คอ สมมตวาเราจดใหคนไขอยในกลมไหน เราตองทำใหมนใจทสดวา
คนไขจะไดรบการรกษาทวางแผนไวใหสำหรบกลมนนจรงๆ อยาไป
พดกบคนไขในแบบออกคำสง อยาเขยนในกระดาษอยางเดยว ตองมวธ
ทจะคยกนในกลมทมงานวาจะใชกลยทธยงไงใหงานวจยบรรลผล เชน
ทำใหคนไขกนยาหรอปฏบตตวตามทเรากำหนด เพอใหการวดผลม
ความคลาดเคลอนนอยทสด เพราะไมอยางนนจะเสยเวลา ถาเราไมม
การวางแผนแลวสมมตวาม Compliance ทไมด กจะเปนอยางนนไปเรอยๆ
จนถงปลายทาง แลวผลการวจยของเรากอาจไมบรรลตามเปาหมาย”
“การปนเปอนของปจจยทตองการศกษา (Contamination) คอ
การทคนไขกนยาหรอไดรบการรกษาทจรงๆ แลวจดไวสำหรบคนไข
กลมอนในการวจยของเรา ถอวาเปน Contamination เพราะมผลทำให
ความแตกตางระหวางยาหรอการรกษาททดสอบลดลงดวย”
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 2132
“การไดรบปจจยอนนอกจากปจจยทนกวจยกำหนด (Co-intervention)
คอ กลมประชากรของเรากนยาหรอไดรบการรกษาอนๆ นอกเหนอ
จากทเราจดให อาจจะกนดวยความรหรอไมรกได ยาทกนจะไดผล
หรอเปลากไมร แตขอกนไวกอน กอาจทำใหผลการรกษาคลาดเคลอนได”
“คำ 3 คำนเราจะตองนกถงเสมอขณะดำเนนการวจย เพอไมให
เกดปญหาระหวางทาง สงทจะตองทำกคอวา การเตรยมผเกบขอมลหรอ
ผวดผล โดยผวดผลตองไดรบการฝกใหสามารถปฏบตไดตามมาตรฐาน
ทเราตงเอาไว ไมอยางนนอาจจะผดพลาดได คอวดผดวธ วดไมเปน
มาตรฐาน ผลลพธทออกมากอาจจะผดพลาดได ยงการประเมนผลท
ซบซอนจะยงแย ยงยาก”
“อกหนงเรองทอยากบอกคอ เรองของเครองมอวดผลทใชเปน
แบบสอบถาม (Questionnaire) สมมตวาเปน Questionnaire ทสรางขน
มาใหมยงไมถกวดวาใชงานได มความเทยงตรง แมนยำ กไมสามารถ
นำไปใชได แบบสอบถามจะตองไดรบการทดสอบวาสามารถวดแลว
นำผลไปใชได จงจะสามารถกำหนดใหผลลพธทไดจากแบบสอบถามนน
เปนผลลพธหรอตวแปรหลกได เพราะฉะนนเวลานำแบบสอบถามของ
ใครมาใชเราตองระมดระวงดวย” อาจารยอนรธอธบาย
“หลายคนอาจจะกำลงคดในใจวา ฟงดไมเหนงายเหมอนทคดเลย
ใชมยครบ”
อาจารยไพโรจนซงนงอยตดกบอาจารยอนรธพดตดตลก ทำให
บรรยากาศดผอนคลายลงอยางเหนไดชด หลงจากททกคนตงใจฟงอยาง
จดจอและจดบนทกใจความสำคญอยางขะมกเขมน
133ฟนเฟองขบเคลอน R2R
“เมอซกครอาจารยอนรธไดทบทวนศพทวชาการทเกยวกบการทำ
วจยใหฟง ซงเปนเรองระเบยบวธวจย และกฎเกณฑตามมาตรฐานทเขา
ตงไว เวลาทเราจะเขยนระเบยบวธวจยเรากตองเขยนชอไปตามมาตรฐาน
นนแหละครบ อยาไปเขยนวาระเบยบวธวจยคอระเบยบวธวจยแบบ R2R
นะครบ เพราะวาไมม แต R2R เปนเครองมอทเราใชในการพฒนางาน
โดยจะวจยในเรองทเปนปญหาของงานประจำของเรา”
ดานอาจารยอนรธกลาววา...
“ถาสมมตวาเราทำไมไดตรงตามทเลามา เราจะทำวจยไดมย
หรอวาเราจะตองโยนมนทงไป หลายๆ ครงเรากทำไมไดครบตามนทงหมด
ยกตวอยางเชน ปญหาทอาจจะเจอบอยเวลามนกวจยมาขอคำปรกษาคอ
อาจารยขา/ครบ เราทำแคปเดยวไดมย Sample Size แคนพอมย
มแรงทำแคน ผมขอตอบวา ทำไปเถอะ หามพดคำวา อยา เดดขาด
ตองพดในเชงบวก เอาไวกอน เชน ดมาก เยยมมาก ทำตอไป แตวา...
ตองมแตเสมอนะครบ ถาไมมคำวาแต เหมอนเราปลอยเขาทางใครทางมน
เหมอนเราไมใสใจ ไมสนใจ เมอเขามาบอกปญหากบเรา สงทเราตองทำ
กคอถามถงตนเหตของปญหา ตงใจรบฟง และใหคำแนะนำเขา”
“อนดบแรกตองเรมตนดวยคำถามคออะไร ตองมคอนเซปตของ
คำถามจรงๆ คำถามนนตองทำใหเรารสกวามนบบคนเราเหลอเกน เรา
ตองการคำตอบแนๆ และถากลมตวอยางเราไมพอ เชน นกสถตอาจจะ
คำนวณมาใหเรา 120 ราย แตเรามประมาณ 10 ราย เรากเกบไปเรอยๆ
จนถง 120 ราย แตกรณทเราตองเกบขอมลนานไปจะทำใหแปลผลยาก
เพราะวาปจจบนกบอนาคตอาจจะมปจจยแวดลอมไมเหมอนกนนะ
ถาถามผมวาควรทำวจยมย ผมขอตอบวา ทำไปเลย เพราะมนเปนชวต
และปญหาจรง แลวมนมแคนเรากตองทำแคน แตระเบยบวธวจยเราก
ตองมานงคยกนอกทนะครบวาอะไรทเหมาะสมทสด”
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 2134
“ถาขนาดกลมตวอยางไมเปนไปตามทเราตองการ เชน คำนวณ
มาพบวามากเกนไป กอนทจะหมดหวง กมวธวาเราจะทำยงไงใหไดคนไข
เยอะมากทสดเทาทจะทำได ตรงนตองมคนเกยวของ หรอรวมมอกบ
เราเยอะ งานวจยชนนนอาจตองทำใหเปนลกษณะสหสถาบน (Multi
Center) หลายๆ ตก หรอหลายสถาบน/หนวยงาน ซงกจะวนวายมากขน
ไปอกระดบหนงในการบรหารจดการแคนนเองครบ”
“อกลกษณะหนงเปนการนำเอาขอมลเดมทเรามสะสมมาแลว
ตงแตอดตมาใช แตตองยอมรบอยางหนง นนคอเราไปเกบขอมลเกา ซง
เราไมไดวาดหวงหรอวางแผนวาจะไปเกบ เพราะฉะนนโอกาสทจะได
ขอมลครบถวนกนอย โอกาสทจะเกดการคลาดเคลอน หรอ Bias สงกวา
เพราะเราไมรวาประชากรทเกดขนเมอประมาณ 10 ปกอน ถกควบคม
หรอมปจจยแวดลอมเหมอนหรอตางกบปจจบนทกำลงคดถงอยหรอเปลา
ซงคงไมเหมอนกน แตกยอมรบไดในระดบหนงหากเราพบคนไขท
ตองการศกษานนนอยมากๆ กไป Retrospective อาจจะทำเปนรปแบบ
Historical Cohort หรอ Case-Control กได” นายแพทยอนรธกลาว
ดานอาจารยพชรไดแสดงความคดเหนในฐานะคณอำนวยรนพ
วา...
“เวลาเราเลอกใชระเบยบวธวจย คำถามเดยวกนเรามกมหลายวธ
ใหเลอกได แตเราจะตองอธบายใหผวจยเขาใจวาแตละวธมขอดขอเสย
ยงไง เรามกจะเลอกวธทงายกวา แตกตองพจารณาตอดวยวาวธงายของ
เรามขอดขอเสยอยางไร สามารถตอบคำถามไดขอสรปทแมนยำหรอไม
เชน หากเราจะเลอกใชระเบยบวธวจยชนดทศกษาขอมลยอนหลง
(Retrospective) มขอดอยางไร และมโอกาสเกดอคตมากเพยงใด และคำตอบ
ทไดสามารถนำไปใชประโยชนไดงายหรอไม เพราะหากเราเลอกคำถาม
135ฟนเฟองขบเคลอน R2R
หรอเลอกวธวจยทไมด กจะมปญหาตอนนำผลการวจยไปสการใชประโยชน
จรง (Implementation) โรงพยาบาลอนกไมอยากเอาไปใช หอผปวยอนจะเอา
ไปใชกไมกลา เพราะเปนคำถามทตอบไดไมหมด แกปญหาไดไมหมด”
“เพราะฉะนนถาเราเลอกวธวจยทด นอกจากจะเชญชวนคนอน
เขาเปนทมทำงานได และตอบคำถามไดทงหมดแลว ยงสามารถนำผล
การวจยมาสการปฏบตงานไดงาย ในฐานะคณอำนวย สงทคณอำนวย
จะชวยผวจยใหมกคอเรอง Co-intervention, Compliance และ Contamination
ซงบางทนกวจยอาจไมไดคำนงถง เรากตองคอยๆ ตะลอมถามวาถาเปน
หมอคนอนเขาจะทำแบบนมย เพอทจะใหเขาระวงวา ถามโอกาสเกด
Contamination ขนมา เขาจะมวธปองกนแกไขยงไง เราอาจไมตองใชศพท
แบบนกได แตเราเปนคนคอยถามเพอทจะหาวาในระเบยบวธวจยทผวจย
วางแผนไวมโอกาสอะไรบางทจะทำใหผลการวจยเกดอคตได” อาจารย
พชรกลาว
เมอวทยากรทงสามทานไดอธบายถงระเบยบวธวจยงายๆ สไตล
R2R ในมมมองของตวเองจบแลว ทนตแพทยหญงศรประภากยกมอถาม
ตอยอดจากฐานท 1 ในประเดนทเธอยงสงสย เพราะอยากไดความกระจาง
ใหกบงานวจยทเธอกำลงเพยรทำอยตอนน
“อยากถามเกยวกบเครองมอวดคะ ตอนนกำลงทำการวจยเกยวกบ
เครองครอบเครองปนปรอท เพอปองกนไมใหไอปรอทออกมาปนเปอน
บคลากร และผลการวจยพบวาเครองครอบนปองกนไมไดรอยเปอรเซนต
พอผลออกมาเรากไมสามารถรไดวาปรอทออกมาเทาไหร กอนทำและ
หลงทำตางกนแคไหน คอเราตองการวดไอปรอท อยากรวาประเดนนจะ
ทำเปนงานวจยไดมยคะ” ทนตแพทยศรประภาตงคำถาม
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 2136
อาจารยอนรธนงฟงคำถามของทนตแพทยหญงศรประภาอยาง
ตงใจ กอนจะคอยๆ เรยบเรยงขอมลวชาการใหออกมาเปนคำอธบายท
เขาใจงาย เพอเปนวทยาทานใหกบสมาชกคนอนๆ รวมทงพมพชนกท
นงฟงอยดวยวา...
“ถาสมมตวาทำเครองมอปองกนอะไรบางอยาง นำมาศกษาวจย
แลววดผลลพธ สงทเราตองการรคอปญหาทเกดขนกบมนษยใชมยครบ
เพราะฉะนนผลลพธสดทาย (F ifinal Outcome) ตองเปนระดบทเราวดได
ในเลอดของคน เพราะในทสดเราตองศกษาเกยวกบการประยกตใชทาง
คลนกทเราทำอยปจจบน (Clinical Practice) ถาสมมตวามเครองวด
ไอปรอทในสภาวะแวดลอม ซงผมไมรวามหรอเปลา กควรจะตองมขอมล
การศกษาความสมพนธของปรมาณไอปรอททวดไดจากเครองนกบ
ปรมาณสารปรอทในเลอดของผปฏบต ซงในการวจยนไอปรอทในสภาวะ
แวดลอมทวดไดจากเครองวดนเรยกวาเปนผลลพธกลางทาง (Intermediate
Outcome) กอน อนนตองไปหาขอมล เพราะผมคดวามนเปนเรองของ
การจดระบบการวจยวา เราจะไปวด ณ ระยะเทาไหรจากทเราวางอย อาจ
เปน 1 เมตร 2 เมตร 3 เมตร ”
“แตคงตองไปศกษาขอมลของไอปรอทกอนโดยเฉพาะคณสมบต
ทางกายภาพดวยวามการกระจายอยางไร แลวจะคางอยในอากาศนาน
เทาไหร คอตองศกษาโดยเรมตนจากคำถามวจย แลวกไปทบทวนคนควา
ความรกอนวางแผนออกแบบระเบยบวธวจย”
“นอกจากน ตองไปศกษา Eff icacy คอ การศกษาแบบควบคม
สงแวดลอมอนๆ ใหอยในสภาพอดมคตทเราตองการ แตความจรงเราไม
อยากไดแบบนน เพราะเราคงตองการศกษาในสภาพแวดลอมทเปนจรง
นนคอ นงทำงานจรงในอณหภมจรง ซงแบบนไมเรยกวา Effif icacy แตเปน
137ฟนเฟองขบเคลอน R2R
Effectiveness แตถาถามวา Eff icacy ตองทำหรอเปลา ขอบอกวา
ตองทำนะครบ คอทำแบบควบคมสงแวดลอมทกอยางใหไดขอมลกอน
แตถามนซบซอนมากๆ กตองเลอกควบคมสงแวดลอมอนใดอนหนงทคด
วาคมคาทจะทำการศกษาใหคนเหนกอน”
“แตผลลพธสดทายจรงๆ ทเราตองการ (F ifinal Target Outcome)
เปนเรองทเกดในสถานทจรง การทำงานจรง ชวงเวลาททำงานจรงๆ
(แบบ Effectiveness) วาไอปรอททเหลออยจากเครองปองกนนยงเปน
อนตรายตอคนหรอเปลา แตการศกษาแบบ Effif icacy ทควบคมสงแวดลอม
ทกอยาง กตองทำเหมอนกน”
“ผมขอแนะนำวา ถางานวจยชนไหนกตามทใชงบไมมาก (เงนและ
แรงงาน) ทำไปเลย แตใหทบทวนคนควาความรกอนนะครบ หรออาจ
ปรกษาคนทมความชำนาญเฉพาะทาง ดกวาทจะตองมานงทบทวนเอง
และทกงานวจย R2R ททำ นอกจากนำผลการวจยกลบมาใชประโยชน
ในการทำงานประจำแลว ผมจะไมโยนรายงานการวจยทงเดดขาด ยงไงผม
กจะขอตพมพ แลวแตวากรรมการผประเมนจะยอมรบ หรอวจารณ
กลบมา มนอาจจะไมเลศเลอจนถงขนนำไปเสนอระดบนานาชาต แต
ระดบทองถน หรอระดบประเทศกถอวาโอเคแลว”
“งานทกอยางของเรามคณคาอยในตวเองเสมอ ผลงานททำถาตาม
หลกการวธวจยทดแลวยอมนาเชอถอ แคเรองของขนาดกลมตวอยางไมพอ
ไมไดหมายความวาเราไมควรจะตพมพผลงานของเรา แตวาสงนจะเปน
ขอจำกด เปนอปสรรคเทานน เราควรคดในแงดวาชาวโลกตองเอาขอมล
ของเราไปใชตอ” อาจารยอนรธกลาวกลวหวเราะ กอนจะสรปสนๆ วา
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 2138
“ถามองในแงดคออยางนอยขอมลของเรากสามารถชวยงานวจยท
จะเกดขนตอไปใหคำนวณขนาดกลมตวอยางไดโดยไมตองไปเสยเวลาทำ
วจยนำรองกได ทสำคญ อยาพยายามสรางขอจำกดตวเองใหอยแควา
‘ดแลวมนไมด งานออกมาไมนาจะดนะ’ ทงทเราเองกยงไมให ใครเขาดเลย
เราตองใหเขาดกอน” อาจารยอนรธแนะนำ
หลงจากทนงฟงเงยบๆ มาไดซกพก อาจารยพชรกกลาวเสรมวา...
“ในกรณท เรานำแบบสอบถามของคนอนมาใช ถาเจาของ
แบบสอบถามมการทดสอบคณสมบตมาแลวกสามารถใชไดเลย เพยงแต
เวลาเรานำมาใชเรากตองขออนญาตเจาของแบบสอบถามกอน บางครง
อาจมคาใชจายดวย และอยาลมอางถงตวรายงานการวจยผลการสราง
และทดสอบแบบสอบถามของเขาดวยนะคะ จงจะสามารถใชได”
“ตองใหแนใจดวยนะคะวา เขาใชแบบสอบถามนในคนไขแบบ
เดยวกบของเรา ไมใชเขาใชกบคนไขประเภทหนง แตเราเอามาใชกบ
คนไขอกประเภทหนง แบบนนไมได เพราะแบบสอบถามนนตองมกลม
ประชากรทเหมอนกน เหมอนกบเวลาทเราจะนำผลการวจยอนมาใชกบ
คนไขเรา เรากตองดวากลมประชากรทรายงานผลการวจยนนเหมอนกบ
คนไขทเราจะนำไปใชหรอเปลา”
“สมมตวาแบบสอบถามออกแบบเอาไปใชกบคนไขทมความรสก
ซมเศรากบชวต แตเราเอาไปใชกบคนไขทเปน Bipolar Disorder
บางทเฮฮาปารต บางทเศรา บางทกใชไมไดสำหรบกลมคนประเภทนน
หรอชวงอายกมผล สมมตวาเขาใชแบบสอบถามสำหรบวยรน เชน 18-20 ป
แตเราไปใชกบเดก 9 ขวบ มนกไมเหมาะอยด เพราะฉะนนเราตอง
ประเมนขอจำกดของเครองมอวดดวยวาคออะไร” อาจารยพชรกลาว
139ฟนเฟองขบเคลอน R2R
กอนหนานพมพชนกเคยกงวลและสงสยในบางประเดน โดยเฉพาะ
เรองระเบยบวธวจย แตเมอไดมานงฟงผเชยวชาญอธบายใหฟงดวยภาษา
เขาใจงายและเหนภาพ ทำใหพมพชนกไดรบความกระจางและคลาย
ความกงวลลงไปไดมากโข เพราะขอมลทกอยางททานวทยากรอธบาย
ลวนแตมคณคาและมความสำคญในการทำวจย R2R
หญงสาวปรบมอแสดงความชนชมและขอบคณวทยากรใจดทง
3 ทาน กอนจะยายไปยงฐานท 3
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 2140
• คณลดาทพย สวรรณ• ดร.นภาพร ลครวงศ
141ฟนเฟองขบเคลอน R2R
การเวยนไปยงแตละฐาน การไดนงฟงวทยากรแตละทานแลกเปลยน
เรยนรประสบการณในมมมองของพมพชนก เหมอนเปนการนำจกซอวมา
ตอกนใหเปนภาพทสมบรณ และตอนนภาพของการทำหนาทคณอำนวย
กปะตดปะตอมาไดรวมครงภาพแลว
ดร.นภาพร ลครวงศ หรอ อาจารยกะปม จากโรงพยาบาลยโสธร
และ ลดาทพย สวรรณ จากคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล นงรอ
อยกอนแลวใน ฐาน 3 เครองราง R2R สำหรบ Facilitator: เทคนค
การตดตามอยางสรางสรรคในงาน R2R
อาจารยกะปมสงยมมาแตไกล
พรอมกบทกทายเสยงใสตามสไตลสาว
อารมณด สวนลดาทพยแมจาก
ภาพภายนอกจะเปนคนนงๆ และ
พดนอย ทวาเมอไดมานงพดคยกน
เทคนคการตดตามอยางสรางสรรคในงาน R2R
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 2142
ในบรรยากาศทเปนกนเองแบบนแลว พมพชนกสมผสไดวา เธอเปนคนท
ยมงาย คยเกง และรวยอารมณขนคนหนงเลยทเดยว
“กะปมคดวาการทเรามา 2 วนน เราไมไดมารบอยางเดยว เรา
มาเรยนรการใหดวย” อาจารยกะปมเกรน กอนจะเรมแลกเปลยน
ประสบการณในฐานะวทยากร
“เราจะมาฝกในเรองของการใหกอน อยากใหทกทานบอกเลา
หนอยวาทผานมาการทเราขบเคลอน R2R เรามวธการตดตามนกวจย
R2R หรอตดตามกระบวนการ R2R ในบรบทของโครงการหรอในหนวย
งานของเราอยางไร”
อาจารยกะปมโยนไมให วจตรา สงหอาภรณ
จากโรงพยาบาลตราดเปนคนแรก ซงเจาตวกรบไม
ตออยางไมเคอะเขน ดวยเพราะคนเคยกนเปนอยางด
อยแลว วจตราเลาใหฟงวามวธตดตามงานวจย R2R
ในเชงบวก (Positive) แบบไมใหนกวจยรตว โดยเธอ
ใหเหตผลวา วธนไมทำใหนกวจยรสกกดดนและอดอด
“เราใชวธแจงขอไปทางหวหนาพยาบาลเพอขอเวลาทำวจย โดยขอ
เดอนละ 2 วน คอศกรเวนศกร ซงไมวานองททำวจยจะตดเวร หรอตด
ภารกจงานประจำอนๆ วนนจะเปนวนฟรเดยของเขา ซงคำวาฟรเดยจะ
ทำใหเขารสกไมอดอดหรอลำบากใจกบการมาทำงานวจยในชวงเวลา
งานประจำ เพราะเราขอหวหนาหนวยงานของเขาแลว”
“บรรยากาศการตดตามงานของเรากคอ การนงพดคยแลกเปลยน
ความคดเหนระหวางคนททำ R2R ดวยกน ไถถามสารทกขสกดบวา
เปนยงไงบาง ทำไปถงไหนแลว มปญหาอะไร ตดขดตรงไหนกใหเขาเลามา
143ฟนเฟองขบเคลอน R2R
ถาเขามปญหาอะไรในการทำวจยเขากสามารถถามคณอำนวยไดเลย
หรอใครมความกาวหนาในการทำวจยยงไงกเลาสเพอนๆ ฟง เปนการแชร
และหาทางออกรวมกนคะ”
“หลกๆ คอเราใชพลงในทางบวกมาเปนตวดงดดและเปนตวเชอม
จะทำใหเราตดตามงานไดด และโชคดทเราเรมตนจากผทสมครใจจรงๆ
และมการตดตอประสานงานกนโดยตรง จงไมมปญหาเรองนกวจย
หลนหายระหวางทาง”
“ถอเปนความโชคดของเรากวาได ทชมรมโรงพยาบาลชมชนให
โควตาในการสง Proposal ตอนนนทกคนกกงวลวาเขยนแลวจะผาน
การพจารณาไหม จงไมกลาเขยน ดฉนกยงไมเกง เลยไมมนใจวาจะด
Proposal ทกเรองใหผานการพจารณาไดหมดหรอเปลา โชคดทได
คณอนธกา ดะระวานช ซงกำลงเรยนปรญญาเอกมาชวยดให กชวยกน
เขยนไปแกไปคะ พอเขยนผาน กมกำลงใจมากขน” วจตรากลาว
สำห รบ ปญหาในการ ตดตามงานของ
แพทยหญงจตอมพร เฟองแกว จากโรงพยาบาล
โพธาราม คอ การกระตนใหคนอยากทำ R2R
เนองจากภาระงานประจำทมเยอะจงใชวธกงเชญชวน
กงบงคบโดยการจดประกวด ซงเธอชแจงวาไมใช
การบงคบแบบ ‘ตองสง’ แตเปนไปในทศทางทวา
ใครเสรจกสงมา ใครไมเสรจกไมเปนไร หากใครทำ
เสรจกจะไดรบการพจารณาสงเขาประกวด โดยจะมวทยากรมาชวยให
ขอคดและเสนอแนะใหอกท
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 2144
“ตอนแรกเรากกงวลวาจะไมมใครกลาสง แตผลปรากฏวามคน
สงเขามา 30 กวาเรอง ซงถอวาเยอะเมอเทยบกบโรงพยาบาลโพธาราม
ซงเปนโรงพยาบาลทวไป มประมาณ 300 กวาเตยง บคลากรไมเยอะ
ซงตอนททกคนนำเสนอ กทำใหเรารวานกวจยของเรามศกยภาพแคไหน
เขาใจ R2R หรอเปลา แลวเขาใจในระดบไหน”
“ดฉนสงเกตไดอยางหนงคอ ตอนทเราใกลประกาศผลคะแนน
ทกคนกระตอรอรนมากและอยากรวาของตวเองไดคะแนนเทาไร และ
ตอนทวทยากรชวยใหขอคดและเสนอแนะงานกลบไปนน ผลลพธคอทกคน
ภมใจ การทเขาไดรถงขอดขอดอยของงานวจยตวเอง จะทำใหเขาสามารถ
กลบไปปรบปรงงานของเขาไดถกจด สวนคนทไมไดรางวลกสนกขำๆ ไป
ไมเปนไร แตทเหนอความคาดหมายคอ ทกคนกลามาฟง กลาเรยนร
และกลาเปดใจรบ R2R มากขน”
ดาน ดร.วลยาภรณ ทงสภต จากสำนกงาน
สาธารณสขจงหวดแพร แลกเปลยนประสบการณให
เพอนๆ ฟงวา ไดทำงานพฒนาคณภาพเพอแกไข
ปญหาหนางานมากอนทจะไดรจก R2R
“เราไมรวาสงทเราทำอยนนเปนงานวจย
หรอเปลา แตเราบอกคนทอยากพฒนางานประจำของ
ตวเองวา ถาอยากทำกสงมาเลย จะเปนงานวชาการหรอไมใชวชาการ
กได สงมากอน เดยวคอยมาชวยกนด ครงแรกทเราจดเวทประกวด เปาหมาย
ของเราคออยากเปดเวทไวสำหรบแลกเปลยนเรยนร แตใจหนงเรากกลว
วาจะไมมใครสนใจ จงใชเทคนคหลอกลอนดหนอย คอเอาใบประกาศ
มาเปนรางวลจงใจ ซงคนทไดรบใบประกาศกจะรสกภมใจ ปตอมาเราก
เปลยนเปนเงนรางวลซงถอวาเปนเงนรางวลเลกๆ นอยๆ คนกเรมสงมา
เยอะขนเรอยๆ ไมใชเพราะเงนรางวล แตเปนเพราะความงายของการเขาถง
145ฟนเฟองขบเคลอน R2R
เวทประกวดงานวชาการ และยงไดรบคำชนชมจากทมงานและผบรหาร
ทกระดบ ยงทำใหคนทสงผลงานประกวดมความภาคภมใจ และอยาก
พฒนาผลงาน”
“หลงจากนนเรากเรมมการวพากษผลงาน และสงเขาประกวดระดบ
กระทรวง ปรากฏวาคนของเราโดนวพากษเยอะมาก ทำใหเขารสกแย
แตเรากฮดสใหม กลบมาเรมตนจดประกวดวจยภายในจงหวด โดยเชญ
คณะกรรมการวพากษภายในจงหวด นกวจยกโดนวพากษจนรสกทอ
และหงอยไปหลายคนเลย แตเรากกลบมาตงหลกใหมอกครง โดยปรบ
วธการพฒนานกวจยเปนแบบเชงรก โดยใชเทคนคพสอนนองหรอ
เพอนชวยเพอน พอเรารวากระทรวงเปดรบสมครอกเรากอยากสงเขา
ประกวดเพอแกมอ วธการของเราคอจะโทร.ตามนองๆ วาสนใจอยากสง
เขาประกวดทกระทรวงไหม เขากบอกวาไมทำแลว เพราะเคยโดน
คณะกรรมการวพากษกลบมาแลวเสยกำลงใจ เรากปลอบเขากลบไปวา
คณะกรรมการเขากวจารณไปตามหลกวชาการ ไมมอะไรหรอก สงมาเถอะ
เดยวเราจะชวยปรบแกไขใหเอง กพยายามใหกำลงใจเขา และทำใหเขารสกมนใจ”
“พอเขาสงมาปบเรากชวยปรบแกไข โดยประสานทมงานทม
ความเชยวชาญดานตางๆ ซงกจะมทมงานชวยดระเบยบวธวจย สวนคนท
เชยวชาญดานงานคณภาพกดเนอหาวชาการไป แกไขแบบตวตอตว
แกแลวแกอก ครงแลวครงเลา สงทเราเจอคอนกวจยไมรสกเบอหนาย
มกำลงใจ แมกระทงวนหยดและหลงเลกงานกจะเขามาพบเพอขอคำปรกษา
เสมอ เมอเอกสารพรอมเรากจะซอมการนำเสนอ จำลองเหตการณเหมอน
เวทจรงเลย แตงตวใหเหมอน จดหองใหเหมอน ซงทกคนกตงใจเตมรอย
เมอสงเขาประกวดจรงในเวทประชมวชาการกระทรวงสาธารณสข ตองไป
นำเสนอตอหนาคณะกรรมการจรง เขากทำไดด และไมประหมาเมอโดน
วพากษกลบมา ทำใหเราไดรบรางวลผลงานวชาการดเดนมาแลวถง
4 รางวล และยงทำใหนกวจยไดมโอกาสไดพฒนาผลงานดเดนเปนผลงาน
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 2146
ยอดเยยมของกระทรวงสาธารณสข ซงมคำพดของนกวจยทานหนงวา ‘พ
มโอกาสดทไดไปพฒนาผลงานวจยระดบยอดเยยม ถงแมจะไมไดรางวล
ยอดเยยม พกไดความรอะไรเยอะแยะ แลวอาจารยทานพดเหมอนท
ปยแนะนำพเลย ปหนาพคดจะพฒนาเรองนตอใหมคณภาพมากขน ขยาย
พนทในการศกษา และจะขอความรวมมอกบทองถนเพอกำหนดเปน
นโยบาย แลวพจะมาปรกษานะ’ ไดฟงแบบนเรากภมใจ”
“การทำงานของเราเปนไปแบบเพอนชวยเพอน กเลยทำใหรสก
ผกพนกนและอยากทำวจย ผลงานทไดรางวล นกวจยกไดรบการชนชม
จากผบรหาร เพอนๆ ใหการยอมรบในผลงาน ไดเงนเดอนเพม ไดเลอนขน
ซงทำใหเขารสกภมใจ และมกำลงใจทอยากจะทำงานมากขน สวนผลงาน
ทไมไดรบรางวล นกวจยกมความรสกยนดทไดรบการพฒนา มความผกพน
กบทมทใหคำปรกษางานวจย มความภมใจทไดรบคำชนชมจากผบรหาร
และทมนกวจยดวยกนเอง และจะไดรบการพฒนาตอไปเปนทมทปรกษา
งานวจยของอำเภอ ทำใหเราไดกำเนดเปนครอบครวนกวจยของจงหวดแพร”
หลงจากนงฟงตวแทนของแตละโรงพยาบาลเลาประสบการณใน
การตดตามงาน R2R จบแลว อาจารยกะปมกระบายยมทมมปาก กอน
จะแสดงทศนะใหทกคนฟงอยางเปนกนเอง
“จากทฟงคณหมอกง (แพทยหญงจตอมพร เฟองแกว) เลามา
ทำใหเราเหนภาพวาโรงพยาบาลโพธารามใชเวทแลกเปลยนเรยนรเปน
ตวตดตามงาน ใชการสงเกตเวลาทคนขนมานำเสนองาน ทำใหเหน
ความลกซง ไดเขาใจถงงานแตละชน ของแตละคนวาเปนอยางไร เราจะ
เตมอะไรใหเขา และงานของเขาจะตอยอดอะไรไดบาง เพมเขาไปอก ซงเปน
อกเทคนคหนงวา เวลาทเราจดงานเราอยามองแควาใหเขาไดแลกเปลยน
เรยนร แตเราสามารถใชเปนโอกาสในการกำกบหรอตดตามงานไดดวย
ซงถอเปนเรองของการเรยนรเลยนะคะ เรยกวา ฐานแหงการเรยนร คอ
147ฟนเฟองขบเคลอน R2R
เราจะใสการเรยนรเพมตรงไหน ประเดนไหน จะปอนอะไรเขาไป เวทแบบน
แหละทจะทำใหเรามองเหนภาพชดเจนขน”
“มหลายแหงใชแผนยทธศาสตรเปนตวกำกบตดตามกม อนนกจะ
เปนภาพของจงหวด เชน ทปตตานม 3 เทคนค Meeting, One Page และ
R2R Round ซง Meeting กคอการพบปะสงสรรคกน สวน One Page คอ
การเอาขอมลไปแปะทกทในโรงพยาบาล เพอเตอนหรอเพมองคความร
เขาไป สำหรบ R2R Round คอการเดน เดนไปในแตละหอผปวยวา
ทำอะไรถงไหน แลวกสงเกตดวามใครอยากใหชวยมย เปนการสนอง
ความตองการตามบคลกลกษณะของ R2R”
“ในขณะทบางแหงกอาจจะใชวธจบเขาคย นกเปนอกเทคนคหนง
ซงอาจารยเชดชยใชกบทมศรราชอย คอ อยาไปสรางความกดดนใหเขา
เชนถามวา ทำเสรจหรอยง ทำไดถงไหนแลว แตควรถามเขาวา วนนเขา
ไดเรยนรอะไรบาง ขาดอะไรทยงไมไดเรยนร มอะไรทเราจะเพมและเสรม
เขาไป และอกเทคนคทอาจารยเชดชยใชกคอ อาจารยไมไดเปนคณอำนวย
ใหเพยงทมเดยว แตอาจารยเอาทมวจยอกกลมหนงมาเรยนรจากอก
กลมหนง ซงจะชวยใหเกดการกระตนกนและกนไปในตว หรอจะเรยกวา
เทคนคเพอนชวยเพอนกได”
“ขออนญาตยกตวอยางใหเหนภาพนะคะ อยางเวลาทแลกเปลยน
เรยนรกนในกลม อนดบแรกเลยตองใหนกวจยถามกนเอง ตดขดตรงไหน
ใหเขาอธบายกนเอง การฟงและพดภาษาเดยวกน จะทำใหบรรยากาศ
ในการแลกเปลยนเรยนรเปนไปอยางราบรน เพราะบางครงนกวจยเขา
อาจจะเกรงเวลาตองมานงฟงภาษาวจยหรอศพทเทคนคเฉพาะ จากนน
คณอำนวยกคอยเสรมในสวนทตกหลน วธนจะลดความกดดนระหวาง
คณอำนวยกบนกวจยดวย เปนอกเทคนคหนงทดฉนเคยใช ซงเทคนคเพอน
ชวยเพอน หรอพชวยนองจะทำใหเกดความยงยน”
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 2148
“เทคนคนนาสนใจนะพมพ พวานาจะเวรคนะ ถาเรานำไปใชใน
โรงพยาบาลของเรา”
นงนชซงนงฟงอยขางๆ พมพชนกกระซบกระซาบพอใหไดยนกน
สองคน ดวยเกรงวาจะรบกวนสมาธเพอนคนอนๆ และวทยากร พมพชนก
พยกหนารบและระบายยมนอยๆ ใหกบพยาบาลรนพ กอนจะใชปากกา
ไฮไลตปายลงไปบนเนอหาสำคญทเพงจดไปเมอคร ระหวางนนอาจารย
กะปมยงคงบรรยายเสยงใส
“วกกลบมาในสวนของ สสจ.แพรกนบาง กะปมคดวามนเปนขนตอน
ในการพฒนาของมนษยอยางหนง ความงดงามของทมคณอำนวย สสจ.
แพรคอ การทำงานเปนทม เปนเทคนคตดตามอยางสรางสรรค รวมทกข
รวมสข และมหวอกเดยวกน ไมวาเราจะทำงานกบทมไหน เราตองทำตว
ใหกลมกลนกบทมนนๆ นคอความเปนหนงเดยว ซงเปนหวใจสำคญของ
การกำกบตดตามงาน”
“ถาจะพดใหเหนภาพกคอ เปนหนงเดยวกนตงแตตนเลย เหมอน
เลยงลกหนงคน เรมตงแตอมทอง คลอด ฟมฟกดแล โตขนหนอยกพา
ไปเขาโรงเรยน แตงตว เตรยมสมดดนสอและจดกระเปานกเรยนให
จากนนกจงมอพาไปฝากใหครชวยดแล ระหวางนนพอแมกนงอยหลงหอง
สงเกตดวาลกเรยนอะไร กลบมาตอนเยนกชวยเสรมในสวนทยงตกหลน
ใหลก พอใกลสอบกตองตวหนงสอใหลก แลวพาเขาไปสอบ พอลกสอบ
ไดกใหรางวลหนอยเพอใหเขามกำลงใจ” อาจารยกะปมกลาว
พมพชนกพอทราบขอมลมาบางวา ขณะนแนวคด R2R ไดแพรหลาย
และมเครอขายไปทวประเทศซงเกดจากความสำเรจของศรราช และหลายๆ
องคกรกมองวาศรราชเปนตนแบบ ขณะนพมพชนกรสกวาตวเองโชคด
149ฟนเฟองขบเคลอน R2R
มากทไดมโอกาสรบฟงแนวคดของวทยากรของทมศรราชหลายๆ ทาน
ซงฐานนกไดรบเกยรตจากลดาทพย หนงในทม R2R ศรราชมาแลกเปลยน
เรยนรประสบการณในการทำงาน R2R ตลอดจนการตดตามงานนกวจย
บคลกภายนอกของลดาทพยยงคงนง แตเมอเอยปากบอกเลาถง
ประสบการณการทำงาน R2R นำเสยงของเธอกลบดมชวตชวาและนาฟง
พมพชนกตงขอสงเกตวา ยงลดาทพยบรรยาย ประกายในดวงตาของ
เธอยงเตนระรก บงบอกถงความกระตอรอรนในการถายทอดเรองราว
สเหลาสมาชกทกำลงตงอกตงใจฟง
“ศรราชเปนองคกรใหญ มงานวจยคอนขางเยอะ” ลดาทพยพด
และทงชวงครหนง กอนจะอธบายตอ
“เรามนกวจยเกอบทกหนวยงาน รวมทง Back Off ice ทงมอใหมและ
มอเกา ซงมประสบการณในการทำวจยตางกน และอกทง R2R ศรราช
ยงเปนหนวยงานทใหทนทำวจยดวย ดงนน เราจงจำเปนตองมการตดตาม
งานเพอใหงานวจยเสรจตามกำหนดทผวจยทำสญญากบ R2R และม
คณภาพ เปนทยอมรบระดบสากล ซงเรากมเทคนคการตดตามทงทเปน
ทางการ และไมเปนทางการ”
“แบบเปนทางการ คอ จะมการทำหนงสอแจงเตอนใหสงรายงาน
ความกาวหนา การดำเนนงาน รายงานการเงน รายงานเลมจบหรอ
รายงานฉบบสมบรณ สวน แบบไมเปนทางการ คอ บางครงเราพยายาม
หาเรองโทร.ถามสารทกขสกดบ ถามเรองอนๆ เลยบๆ เคยงๆ เรองงาน
และสงเกต กพอจะทราบความเคลอนไหวของงานวจยทเขาทำได”
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 2150
“เรามการตดตามงาน 3 ระยะ คอ ระยะพฒนาหรอเขยนโครงการ
วจย ระยะพจารณาโครงการวจยและทน และระยะดำเนนการวจย โดยม
ผประสานงานวจยแบงหนาทรบผดชอบในการตดตามแตละระยะ”
“ระยะพฒนาโครงรางวจยหรอระยะเรมตน เปนชวงเขยนโครงการ
วจยเพอสงขอรบทน R2R โดยคณอำนวยจะมการนดคยกบทมวจยเปน
ระยะ โดยผประสานงานจะเปนคนคอยประสานนดและโทร.แจงเตอน”
“ระยะพจารณาทน จะเปนการตดตามการปรบแกไขตามขอเสนอ
แนะของผประเมนโครงการวจย และการตดตามเอกสารเพอทำสญญา
รบทน”
“สวน ระยะดำเนนการวจย จะเปนการตดตามความกาวหนา
ของการดำเนนงานวจย และใหความชวยเหลอในประเดนทตดขดหรอม
ปญหาในระหวางทำวจย โดยเรามโครงการ ‘สานสมพนธ ชวยเหลอกน
ฉนพนอง’ ซงจะลงไปเยยมถงท”
“เราใช เทคนคเชงรก ในการตดตามงาน คอตดตามทางโทรศพท
และออกจดหมายแจงใหทราบกอนลวงหนาวามนดกบอาจารยวนไหน
จะครบกำหนดสงรายงานตางๆ เมอไหร และลงไปเยยม”
แมการประสานโทร.นดควลวงหนาสวนใหญจะดราบรน แตกม
บางบางครงทมปญหาในการตามงาน ลดาทพยเลาใหฟงวา
“มเหมอนกนคะทตามงานนกวจยไมได เพราะภาระงานประจำ
เขาบบรด เวลาผประสานงานโทร.ไปนด เขากมบายเบยงไมอยากคย
หรอบางคนกตอบกลบมาเสยงออยๆ วายงทำไมเสรจเลย ซงจดนเรากเขาใจ
151ฟนเฟองขบเคลอน R2R
ลดาทพย สวรรณ
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 2152
153ฟนเฟองขบเคลอน R2R
นะคะวา เขาอาจจะกลวและไมกลามาหา แตเรากจะยำกบเขาเสมอวา
ทำไดแคไหนแคนน ไมตองเครยดมปญหาตรงไหนกเขามาคยกน ทาง
ทม R2R ยนดใหการชวยเหลอ การนดคยกนมขอดตรงทวา สามารถชแนะ
หรอชวยกนหาแนวทางแกปญหาทตดขดไดเลย ดกวาเขาไปนงเครยด
คนเดยว”
“อกวธทเราใชคอ เราจะไปเยยมเขาในพนทจรงขณะทเขากำลง
ทำวจย (ระยะดำเนนการวจย) แตตองไมทำใหเขารสกวาเราไปตามงาน
เพราะเขาจะอดอด กดดน และเครยดได เราใชวธคลายๆ ทำกจกรรม
ไปเยยมไปทวร ตามททานอาจารยวจารณเคยกลาวไววา กจกรรมทกอยาง
ทเราทำเปนการเรยนรรวมกน ไมไดไปตรวจสอบ ไมไดไปจบผด หรอไป
ตดตามเขาอยางเปนทางการมาก พดงายๆ กคอ ตามงานแบบไมตามงาน
ตามหลกแลวเราเปนแหลงทน เราตองคอยตดตามงานอยแลว เพอใหงาน
สำเรจและมคณภาพ แตเรากตองใชเทคนคทนมนวล และวธทไมเปน
ทางการกบเขา จะไดรสกสบายใจทงสองฝาย ทงเราและเขา”
“ชวงแรกๆ ทไปเยยมทมวจยกพบปญหาคอนขางเยอะเหมอนกน
คะ ทงในเรองของการคดเลอกอาสาสมครเขาการวจย เรองการสมตวอยาง
ทมงาน R2R จงมาคยกนและหาทางปองกนเพอไมใหเกดขนกบทมอนๆ
ตงแตเรมดำเนนการวจย โดยใหทมนองใหมทเขยนโครงการวจยเสรจ
เรยบรอยแลวแตอยในระหวางรออนมตจากคณะกรรมการจรยธรรมการ
วจยในคนไปเรยนรกบเราดวย เพอปองกนการผดพลาดทอาจจะเกดได
ไวแตเนนๆ ดกวาผดพลาดไปแลวมาตามแกไขทหลง เพราะบางครงอาจ
สายไปจนแกไขไมทน”
“กอนไปเยยมทมนองใหมเขากเครยดนะคะ เพราะยงไมรวาตอง
ทำอะไร แตเรากบอกวาเราไปเรยนรดวยกน เพอทวาเมอถงเวลาทเขาทำ
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 2154
เองแลวจะไดรวาสงไหนททำแลวถกตอง หรอสงไหนไมควรทำ เพอไมให
เกดปญหาซำอก พอเราอธบายไปแบบนนเขากเขาใจและผอนคลายขน
ระหวางลงไปเยยมตดตามเรากบอกกบทมวจยทเราไปเยยมวาเราไป
ชวยเหลอ ใครมประเดนไหนตดขดกปรกษาไดเลย จะไดรวมกน
หาวธแกไข เรายนดใหคำแนะนำและชวยเหลอ”
“นอกจากน เนองจากโครงการวจยมจำนวนมาก เรากจะมตาราง
กำหนดเวลา (Timeline) ในการตดตามการรายงานความกาวหนาและ
การสงรายงานของทม โดยโทร.ตดตาม รวมทงออกหนงสอแจงใหทราบ
กอนลวงหนาประมาณ 1 เดอนวา เขาตองสงรายงานมาใหเราเมอไหร
คอเราจะใหเวลาเขาไดตงหลกบาง ไมใชตามกะทนหน เพราะเขาเตรยมตว
ไมทน จะกลายเปนวาเราไปกดดนเขา ทำใหเขารสกเครยดได เมอเขา
สงมาแลวเรากตองตรวจสอบวาดำเนนงานไดตามเปาทวางไวหรอเปลา
ถาไมเปนไปตามแผนทวางไว เรากตองโทร.ไปถามวาเขามประเดนไหนมย
ทอยากใหเราชวยเหลอ”
“เวลาโทร.ไปสอบถามกตองมเทคนคในการพดคยดวยนะคะ อาจ
จะพดตะลอมถามไถเรองสวนตววาเปนอยางไรบาง อยามงไปทเรองงาน
อยางเดยว ถามสารทกขสกดบเขาบาง เขาอาจจะมภาระงานทหนกอยแลว
เพราะฉะนนการตามงานทจะใหไดผลเราตองรจกเอาใจเขามาใสใจเรา
ดวยคะ จะทำใหบรรยากาศการตดตามงานเปนไปอยางผอนคลายมากขน”
“ถาเขากงวลเรองระเบยบวธวจยเรากตองใหความมนใจกบเขาวา
ไมร หรอรไมลกกไมเปนไร ไมตองกลว เดยวเราจะประสานกบอาจารยให
แลวกมาคยกน มปญหาสงสยตรงไหนถามอาจารยไดเลย ใหกำลงใจและ
ยดหยนได ชานดหนอยไมเปนไร ถาไมสะดวกหรอตดขดอะไร อยางนอย
กใหโทร.มาแจงเราหนอยกแลวกน เขากจะรสกวาเราไมไดไปบบบงคบ
อะไรมาก งานกจะไปไดราบรน”
155ฟนเฟองขบเคลอน R2R
“ทสำคญ เราตองมความจรงใจกบเขานะคะ แสดงใหเขาเหนวา
เราอยากชวยเหลอเขาจรงๆ ซงเราอาจจะตามทงเชงรก และใชเทคนค
สวนตว เพอดวาจะเขาถงตวเขาไดอยางไร ชวงไหนเหมาะสม ตองยดหยน
ไมอยางนนเขาจะถอย เชน โทร.ไปอาจจะไมรบสายเลย ถารวาโทร.จาก
R2R เขากจะบอกไมอยเลย” เมอพดถงตรงนลดาทพยกหวเราะสนก
ทำใหพมพชนกและคนอนๆ พลอยนกขนตามไปดวย
“นคอปญหาทเราเคยเจอ เพราะฉะนนเราตองเขาใจและเหนใจ
เขาดวย อยาตงมาก เดยวมนจะขาด หยอนไดกหยอนคะ” ลดาทพย
กลาวทงทาย
“จากทฟงเทคนคของศรราชเขาใจไดวา หนาทของคณอำนวย
คอ ตดตามและชวยเหลออยางตอเนองไมหยด ซงกลยทธนสามารถ
ปรบเปลยนไปตามสถานการณ” อาจารยกะปมกลาว กอนจะแสดงมมมอง
ของตวเองเพมเตม
“สวนตวแลวกะปมคดวาการเขาไปตามงาน กอนอนตองใชใจกอน
ใจของคณอำนวย คณอำนวยในความหมายของกะปมไมใชอยากใหเขา
ทำวจยเสรจ แตอยากใหเขาไมหยดนงทจะทำ เพราะเรามองเหนแลววา
คณคาทเขาไดนนคอเกดการเรยนร คณอำนวยตองถามตวเองกอนวาเรา
มทศนคตตอ R2R ในแงมมไหน ถาในแงทวาการวจยตองไดเรองหนง
เรองนะ การตดตามของเรากอาจจะซเรยสหนอย แตถาเปนแงมมอยาก
ใหเขาไดเรยนรและมความสขกบการทำงาน การตดตามกจะใหบรรยากาศ
ทไมคอยกดดน คณอำนวยกไมตองกดดน นกวจยกไมรสกวาถกกดดน”
“สำหรบเทคนคสวนตวเวลาไปตดตามงาน เทคนคแรกกคอ ‘ยม’ คะ
เขาวาคนทยมไดคอคนทเปนนายของตวเอง การตดตามอยางสรางสรรค
คณอำนวยกตองไปฝกยมนะคะ คอธรรมชาตของคนทำงาน พอเหนหนา
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 2156
เราเขากจะรสกเหมอนกำลงจะถกตามงาน เรากตองรบบอกออกไปกอนเลยวา
‘ไมไดมาตาม R2R คะ’ แลวกคยเรองอน แตความจรงเรามาตาม R2R”
อาจารยกะปมหวเราะสนก เมอพดถงเทคนคของคณอำนวยในแบบทเธอใชอย
“สำหรบคนทกำลงทำอยเรากพยายามไมไปแตะเขา เราเชอวาโดย
ธรรมชาตของคน เมอเขาเหนหนาเราเขาจะตระหนกรอยแลว แตพอชวง
เทศกาลปลายปกจะเรมนำเสนอผลงาน เขาจะเดนเขามา นคอธรรมชาต
ของยโสธรนะคะ คนนนทำถงตรงน คนนตดตรงนน ใครมปญหาอะไร
กชวยๆ กน ของยโสธรแตกตางจากของศรราชหนอยหนงคอ ไมถกบงคบ
ดวยทน เลยใชแบบ Informal ไดคอนขางสบายใจทงคณอำนวยและนกวจย”
“อยาลมนะคะวา การจะเปนคณอำนวยทดได ตองพยายามสราง
อารมณและใจของเราใหมองทกอยางเปน R2R ใหได เมอถงเวลาทเรา
ไปตดตามงานกบนกวจย มนจะเปนธรรมชาต เหมอนเราเดนไปถามเขาวา
‘วนนทานขาวหรอยงคะ’ กะปมเชอวา เทคนคสำคญอยางหนงของ
การตดตามอยางสรางสรรค คอตองทำใหเปนธรรมชาต ทำดวยใจ ทำดวย
ความเกอกลกน จะทำใหคณอำนวยและนกวจยเปนหนงเดยวกน และ
ทำใหการทำงานยงยนคะ” อาจารยกะปมสรปทงทายฝากไวใหขบคด
พมพชนกเดนออกจากฐานนดวยความรสกเตมตนในหวใจ เพราะ
ทงเพอนสมาชก ทงอาจารยกะปมและคณลดาทพยตางกแลกเปลยน
เรยนรประสบการณกนอยางถอยทถอยอาศยกน
ทำใหเธอและเพอนๆ ตางกไดมมมองใหมๆ ในการเปนคณอำนวย
ทดวาตองทำอยางไรบาง
157ฟนเฟองขบเคลอน R2R
พมพชนกและเพอนสมาชกภายในกลมเวยนมายงฐาน 4 ซงเปน
ฐานสดทายในกจกรรม Walk Rally
ฐานนมชอวา เครองราง R2R สำหรบ Facilitator: เขยนบทคดยอ
อยางไรใหไดรางวล โดยม รองศาสตราจารย นายแพทยสมพนธ ทศนยม
จากคณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน นายแพทยวศษฎ สงวนวงศวาน
จากโรงพยาบาลสรรพสทธประสงค จ.อบลราชธาน และ นายแพทยกลธร
เทพมงคล จากคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล รวมเปนวทยากร
จะวาไปแลว พมพชนกเคยอานคอลมน
เคลดลบรบรางวล (Prize of Hawk) ของ
อาจารยสมพนธ ทตพมพลงใน R2R
Newsletter มาบางแลว ซงเนอหาในคอลมน
ดงกลาวเปนการบอกเลาถงเทคนคการเขยน
บทคดยอทดใหโดนใจกรรมการ แตกเปน
เขยน บทคดยออยางไรใหไดรางวล
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 2158
• นายแพทยวศษฎ สงวนวงศวาน • รองศาสตราจารย นายแพทยสมพนธ ทศนยม • นายแพทยกลธร เทพมงคล
159ฟนเฟองขบเคลอน R2R
การตดตามผลงานผานตวอกษร การไดมานงฟงเองกบห ไดเหน
หนาคาตากนแบบนทำใหเกดความรสกเปนกนเอง หญงสาวจงตงใจฟง
และเตรยมตวจดบนทก เพราะไมอยากพลาดขอมลสำคญ
“ทเราตองเขยนบทคดยอ เพราะคนไมอยากอานอะไรยาวๆ เขา
อยากรแคประเดนหลกๆ เทานนเอง” อาจารยสมพนธเปนคนเรม
ตดรบบนในวงเสวนา
“การเขยนบทคดยอ เรยกอกอยางหนงวา ยอความ เปนการเขยน
ใหไดใจความสนๆ และครบถวน ซงถาใครเคยสงเกตในวารสารตางๆ จะ
เหนวาแตละเลมนนมรปแบบการเขยนบทคดยอทเราเรยกวา แกผา
แตสำหรบการเขยนบทคดยอของ R2R จะแตกตางจากเลมอนตรงทมการ
นงผา”
อาจารยสมพนธเวนชวงนดหนง และกอนทเหลาสมาชกในกลมจะ
ฉงนงงงวยมากไปกวาน เขากรบขยายความของคำวา “นงผา” ตอ
ทนท
“อาจารยวจารณ พานช ใหคำจำกดความของการเขยนบทคดยอ
แบบนงผาเอาไววา เปนการเขยนเพอใหทราบวาทานทำสำเรจไดอยางไร
ผอนทจะนำผลงานของทานไปใชจะไดเขาใจ เพราะแตละหนวยงานม
บรบทไมเหมอนกน ซงบรบทในทนคอ ผบรหาร เพอนรวมงาน คนไข
ลกษณะของพนทและสภาพการทำงานเปนอยางไร เออใหทานทำได
หรอไม”
“บทคดยอแบบแกผาอาจจะตองการทราบเฉพาะผลสำเรจ แต
บทคดยอแบบนงผาของ R2R ไมตองการแคนน แตเราตองการทราบอก
4 เรอง คอ 1) การนำผลงานวจยไปใชประโยชนในงานประจำ เพราะ
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 2160
งานวจย R2R ตองตอบโจทยปญหาหนางานของคณได กลาวคอ ปญหา
ในงานประจำไดรบการแกไข คณมความสขและสนกกบการทำงานประจำ
มากขน คนไขไดรบการบรการทดขน และองคกรไดรบการพฒนา
2) บทเรยนทไดรบ ระหวางทคณทำงานวจยแตละชน คณไดเรยนรอะไรบาง
ทงการแกปญหาและอปสรรคเฉพาะหนา ทงความสขและความเศรา
แลวคนทจะมาศกษางานวจยของคณเขาจะไดเรยนรอะไรเพมขนบาง
3) ปจจยแหงผลสำเรจ กวาทงานวจยของคณจะประสบความสำเรจนน
ประกอบไปดวยอะไรบาง เชน ทมงาน การสนบสนนจากผบงคบบญชา ทน
แหลงขอมล และอนๆ 4) การสนบสนนทไดรบจากผบรหารหนวยงาน
ไมวาจะเปนเรองของเวลาและทน ตลอดจนการใหกำลงใจในรปแบบตางๆ”
“สำหรบการเขยนชอเรองของบทคดยอนน ตองสน กระชบ
ไดใจความ ดงดด ถกตองตามความเปนจรง และไมควรมคำยอ หรอ
คำทสอความหมายกำกวมไมชดเจน ใหเขยนคำเตมเอาไวกอน ถาจำเปน
ตองใชคำยอจรงๆ คอยไปใชในเนอเรองกได โดยใหเขยนคำเตมและ
วงเลบดวยคำยอในครงแรกทเอยถงในเนอเรอง จากนนกใชคำยอตอไป
ไดเลย นอกจากไมควรมคำยอแลว ชอเรองทเหมาะสมควรมคณลกษณะ
เดนอก 3 ประการ คอ 1) ระบโรคหรอประเดนททำวจย 2) บอกสงท
เรากระทำตอโรคหรอประเดนททำวจยนน 3) ควรมความชดเจน เฉพาะ
เจาะจง และสมบรณในตวเอง”
“นอกจากน การเขยนเนอเรองบทคดยอตองชวนใหนาอาน หาก
ผวจยตองการบอกถงเทคนคงายๆ ในการเฝาระวง ถาเพมคำวา ‘งายๆ’
เขาไปดวย จะทำใหนาสนใจและชวนใหคนอยากอานมากขน เชน เทคนค
งายๆ ในการเฝาระวงโรคไขเลอดออก เปนตน อกวธหนงคอ ลองเขยน
ไปกอนตามทเราคดขนมาได แลวใหผอนชวยอานและแสดงความคดเหน
หากมการเสนอทางเลอกในการปรบปรงหลากหลายวธ ใหเราเปนคน
161ฟนเฟองขบเคลอน R2R
ตดสนใจเลอกวธทเหมาะกบเรามากทสด และอยาลมวา บทคดยอทด
นนตองมทมาทไปของวตถประสงคของการวจยคราวๆ ดวย เขยนซก
ประมาณ 3-4 บรรทดกพอ”
“ทสำคญ หากทางบรรณาธการอานตนฉบบบทคดยอแลวขอให
เราแกไข ไมวาจะแกไขกรอบ ผมขอแนะนำวาใหแกเถอะครบ นเปน
สญญาณทดวาบรรณาธการตองการจะตพมพงานของคณ เพราะถาเขา
ไมสนใจ เขาไมแกหรอกครบ อยางมากกโยนลงถงขยะ เพราะฉะนนถาม
การขอใหแกไขใหคณ Always say yes! ไปเลยครบ” อาจารยสมพนธ
กลาวแนะนำ
นอกจากขอแนะนำขางตนแลว อาจารยสมพนธยงยำดวยวา
การเขยนบทคดยอทดตองไมลมระบดวยวา งานวจยชนนนๆ เกบขอมล
ทไหน และแหลงขอมลคอใคร ตองเขยนใหละเอยด
“สมมตวาคณจะไปใหความรเกยวกบการควบคมลกนำยงลาย
คณกตองบอกวา intervention หรอสงทเราทำหรอใหกบกลมศกษาคอ
อะไร เชน การใหความร เราจะวดความรนนยงไง เคยมขอมลการวด
ความรนมากอนหรอเปลา ใชแบบสอบถามอะไรในการวด ถามดวยวธไหน
ใครเปนผกรอกแบบสอบถาม ในกรณของเราจะเปนการวดแบบกอนให
ความรและหลงใหความร และเปรยบเทยบผลของ Dichotomous Data
ดานสถต T-test หรอ Chi-square Test”
“สำหรบผลการศกษา ใหเลอกเอาเรองหลกๆ มาซกหนงหรอ
สองเรองกพอ และใหระบมาเลยวามการเปลยนแปลงกเปอรเซนต เชน
สมมตวาเดมทคาเฉลยวดได 8 แลวหลงวดได 8.5 แตปญหาทเราพบบอยคอ
บางคนเขยนมาแคคา p แลวกมานงชนชมกบคา p<0.00005 ยงได 0
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 2162
เยอะยงภมใจ ซงแบบนมนเปนการเขาใจผด ดงนน เวลาเขยนใหระบผล
การศกษาทเปนรอยละดวย และไมจำเปนตองเขยนเปนตารางรปภาพ
แคเขยนบรรยายใหเหนภาพการเปลยนแปลงของ p อยางมนยสำคญทาง
สถตกพอ”
“สวนสดทายของการเขยนบทคดยอคอการสรปผล (Conclusion)
นนคอ ผลการศกษาทไดเปนยงไง การใหความรเรองการควบคมลกนำ
ยงลายนทำใหชาวบานมความรเพมขนมย หรอตองทำวจยตอ ซงปญหาท
เราเจอบอยมากคอ การสรปผลไมสอดคลองกบงานวจยททำมาเลย เชน
ทำวจยหาอบตการณ แตกลบไปพดถงเรองการรกษาพยาบาลเสยเปน
สวนใหญ ซงมนเปนคนละเรอง อยากใหทกทานระวงประเดนนใหมาก
นะครบ”
“ในการประกวดผลงาน R2R ดเดนของทกป ความยาวของ
บทคดยอกำหนดเอาไววาไมเกน 2 หนากระดาษ A4 Font Angsana New
ขนาด 16 Single Space ซงเรามแบบฟอรมใหอยแลววากนหนากนหลง
ยงไง ทสำคญ อยากใหสงบทคดยอมาแตเนนๆ เพอทคณะกรรมการจะ
ไดมเวลาในการอานตนฉบบ ตดสน และแจงผล กอนจะสงคนใหคณไป
ซอมนำเสนอภายในกลางเดอนมถนายน เพราะเราประกวดกนประมาณ
กลางเดอนกรกฎาคมของทกป และถาเรองไหนทไมผาน เราจะเขยนเหตผล
อธบายใหหมด เพอททานจะไดกลบไปแกไขปรบปรงไดถกจด ขอฝากไว
แคนแหละครบ” อาจารยสมพนธกลาว กอนจะคนเวทใหอาจารย
กลธรตอ
163ฟนเฟองขบเคลอน R2R
เทาทพมพชนกรบทราบมา อาจารยสมพนธถอเปนผเชยวชาญ
ดานการคดเลอกบทคดยอ ถอเปนเดยวมอหนงของวงการ R2R เลยกวาได
ซง นายแพทยกลธร เทพมงคล จากคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล
ยนยนขอนไดเปนอยางด
“วนนพวกเราโชคดมากครบทไดรบเกยรตจากอาจารยสมพนธ
คณะกรรมการประกวดผลงาน R2R ทมาใหความรกบเราดวยตวเอง ซง
ทานตองทำงานหนกมากในการรวบรวมบทคดยอในแตละป และทาน
ตองใชพลงและสมาธอยางมากในการแกไขบทคดยอใหมความสมบรณ
มากขน กอนทจะสงใหกบคณะกรรมการทกทานไดรวมกนพจารณา”
อาจารยกลธรเกรนกอนจะแสดงมมมองในฐานะทเปนหนงในคณะกรรมการ
คดกรองบทคดยอ
“ผมจะมาบอกกลเมดเคลดลบของกรรมการในการใหคะแนน
บทคดยอแตละชนนะครบ ประเดนแรก ทคณะกรรมการจะพจารณาเปน
พเศษกคอวา Theme งานในปนนๆ คออะไร ตรงนม 20 คะแนน
ถาทานสงบทคดยอมาไมตรงกบ Theme โอกาสททานจะไดคะแนน
หรอไดรบรางวลกนอยลง อยางเชนปทแลว เปนเรองของการนำผลวจย
ไปใชประโยชนตรงๆ เลย ถาทานสงบทคดยอมา ทกสวนดหมด แตผลงาน
กลบไมมการนำไปใชประโยชนเลย โอกาสททานจะไดรบรางวลกนอยมาก”
“ประเดนทสอง คอ มาตรฐานในการใหคะแนน คลายๆ เปน Check
List ของคณะกรรมการทจะใหคะแนนตรงกน ซงจดทจะทำใหไดคะแนน
คอนขางเยอะและมความสำคญคอ วธคดคำถามวจยและประเดนท
สอดคลองกบงานประจำททานกำลงทำอย จดน 20 คะแนน เพราะฉะนนทาน
ตองอธบายใหชดเจน เพอทจะดงคะแนนจากคณะกรรมการใหเตมท”
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 2164
“ประเดนทสาม คอ การทบทวนองคความรบวกกบระเบยบวธวจย
ประมาณ 10 คะแนน เปนจดทไมเนนมากนก แตทานกตองทบทวน
องคความรใหชดเจน ซงประเดนทคณะกรรมการจะสอบถามคอนขาง
บอยคอ งานวจยชนนเปนของเกาหรอใหม ทอนเคยทำมาแลวหรอยง
หรอทานทำเปนคนแรก ตองอธบายใหชดเจนดวยนะครบ”
“ประเดนทส คอ ผลการศกษา 10 คะแนน ตามทอาจารยสมพนธ
ไดบอกไปแลวตงแตตนวาตองระบคา p กบคาเปอรเซนตมาใหครบ
บางคนบอกเฉพาะคา p มากจะเสยคะแนนในสวนนไป”
“ประเดนทหา คอ การเปลยนแปลงทเกดขนกบผปฏบตงาน
หนวยงาน และองคกรวาม Impact อะไรบาง 10 คะแนน”
“ประเดนทหก คอ บทเรยนทไดรบ ปจจยแหงความสำเรจ และ
การสนบสนนทไดรบหรอประเดนนงผาทอาจารยสมพนธไดอธบายไป
แลว 10 คะแนน”
“ผมอยากใหทกทานสงเกตตรงนไวเลยนะครบวา ประเดน Theme
หลกในการนำไปใชประโยชน 20 คะแนน ระดบการนำไปใชประโยชนอก
10 คะแนน ดงนน Theme หลกของปนนๆ ทานจะไดคะแนนไปทงหมด
30 คะแนน เปนประเดนหลกททานตองพจารณาใหด และทสำคญมาก
อกขอหนงคอ ความคดรเรมสรางสรรค ทานเปนคนแรกททำ หรอคดลอก
ทอนมาทำ แลวถาทานคดลอกมาไดตอยอดอะไรจากตนฉบบหรอเปลา
ถาทานตดอยในกลมทมโอกาสไดรบรางวล คณะกรรมการจะถามเรองน
มากเปนพเศษ ตองเตรยมตวใหดนะครบ” อาจารยกลธรกลาว
165ฟนเฟองขบเคลอน R2R
สำหรบวทยากรทานสดทายในฐานนคอ นายแพทยวศษฎ
สงวนวงศวาน จากโรงพยาบาลสรรพสทธประสงค จ.อบลราชธาน ซง
เปนหนงในคณะกรรมการอกทานหนงทตองทำหนาทในการคดเลอก
ตนฉบบบทคดยอ
“สวสดครบทกทาน” อาจารยวศษฎเรมพดคยทกทายกบเหลา
สมาชกดวยทาททเปนกนเอง
“กอนอนผมอยากจะบอกทกทานใหเขาใจตรงกนกอนนะครบวา
เจตนาในการจดประชมของ สวรส. ไมใชการแขงขนแบบเอาเปนเอาตาย
แตเราตองการสรรหาเรองราวดๆ มประโยชนเพอนำมาเผยแพรตอ และ
เราตองการใหรางวลเพอเปนขวญและกำลงใจใหกบคนทำงาน”
“จะเหนไดวาอาจารยสมพนธทานทำงานหนกมากในการอานตนฉบบ
บทคดยอ ทงน อาจารยพยายามทจะตดใหนอยทสด และดวาชนไหน
จะสามารถแกไขตรงไหนไดบาง ซงเปนงานทหนก เพราะตองอานตนฉบบ
เปนรอยๆ ชน ตอนนเรากหวงวาทางคณอำนวยจะชวยคดกรองเบองตน
ใหกอน เพราะฉะนนเราอยากฝากใหคณอำนวยเขาไปศกษารายละเอยด
ในอนเทอรเนตวากตกาของแตละปเปนอยางไร และทสำคญ อยากใหด
จดมงหมายของ R2R ทผานมาวาคออะไร”
“อนดบแรกใหคดกรองเบองตนกอนวาเปนงาน R2R จรงหรอเปลา
R2R หมายถงงานทเราทำประจำ และคนทำจะตองเปนเจาของงาน
นอกจากน ใหดวางานทสงเขามาเปน Policy มย อยางในปทผานมากม
การแกปญหาดวยการสง Case Management เขามา ถงแมวาผลจะออกมาด
แตเราถอวาไมใชเรองทเจาของเรองคดวธแกปญหาเอง ซงถาเปนแบบน
กจะไมไดรางวล เพราะไมไดคดขนมาใหม”
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 2166
167ฟนเฟองขบเคลอน R2R
“อกวธหนงคอ การทบทคดยอจะดหรอไมด วธดงายๆ คอ เมอ
ไดเรองมาแลวใหคณอำนวยชวยอานซก 2-3 คน ถาอานแลวไมเขาใจ
ในจดไหน แสดงวายงเขยนไมด ยงถาไดคนทอยนอกวงการมาชวยอานก
จะยงด จะไดมมมองทหลากหลาย เราคดวาทงคณอำนวย สวรส. และ
ผทเกยวของจะชวยกนคดกรองบทคดยอ R2R ดๆ เพอนำไปเผยแพรให
เกดประโยชนตอไป”
“อกเรองทผมอยากจะฝากไวคอ R2R เปนเรองทเราแกไขปญหา
แลวนำมาใชประโยชน จงยงมหลายเรองทยงไมถงขนตอนการแกไข
ปญหาแตผเขยนใจรอนรบสง เชน ไมยอมเขยนปจจยของการเกดปญหา
นนๆ ทำใหขอมลในสวนของการนำไปใชประโยชนขาดไป แบบนโอกาส
ทจะไดรบรางวลกนอยหรอไมมเลย ซงเมอเปนเชนนกอาจจะทำใหผทำ
เสยกำลงใจ ไมทำวจยชนนนตอ เปลยนเรองใหมเลย อยากแนะนำใหผทำ
ใจเยนๆ ใหหาวธแกไขกอน เมอสมบรณแลวคอยสง เพราะการประชมวชาการ
R2R ยงจดเรอยๆ ทกป ยงเปดโอกาสใหคณไดแสดงผลงานอกนานครบ”
อาจารยวศษฎกลาว
กจกรรม Walk Rally ปดฉากลงอยางชนมน ซงกเปนเวลาคำแลว
เสยงประกาศจากพธกรสาวคนเดมดงผานลำโพงมาวา ใหทกคนพกผอน
ตามอธยาศยได แลวประมาณหกโมงเยนคอยมารบประทานอาหารคำ
กนทหองอาหาร
พมพชนกชวนนงนชและชาวคณะทกำลงยนบดขเกยจนอยๆ เพอ
คลายความเมอยขบอยมมหองใหออกไปสดอากาศขางนอก ทง 5 สาว
เดนลดเลาะไปตามรมนำ กอนจะไปหยดอยทศาลารมนำ รบเอาความเยน
ของยามคำ และความชมฉำของละอองนำจากนำพกลางสระนำ
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 2168
“แปบๆ กจะหมดวนแลว เวลาคณภาพนชางผานไปไวจรงๆ เลยเนอะ”
นงนชสาวชางพดเอยเสยงเจอยแจวทำลายความเงยบ
“อม พมพอยากใหสองวนนมวนละ 48 ชวโมงจงเลยคะพนช
อยากไดความรกลบไปตนไวเพอเปนคมอในการเปนคณอำนวยเยอะๆ”
พมพชนกวา
“พเหนพมพจดยกๆ ใหญเลย เดยวคนนพขอลอกหนอยนะ พจด
ไมทน จดไมเกงอะ” เภสชกรหญงศรนทรเปรยขนมาเสยงออน ขณะท
รสากบแพทยหญงฝนทพยกพยกเพยดเชงขอรวมวงดวย
“ไดเลยคะพรนทร” พมพชนกพดพลางยมดวงตาเปนประกาย
ระหวางท 5 สาวกำลงพดคยกนอยางสนกสนานอยนน กมเพอน
สมาชกซงเปนพยาบาลวชาชพจากโรงพยาบาลจากภาคใตเขามารวม
พดคยดวย ทำใหบรรยากาศในวงสนทนาครกครนขนอกเทาตว
บทสนทนาสวนใหญคอประเดนในการแลกเปลยนเรยนรในวนน
นอกนนกเปนการทกทายไถถามสารทกขสกดบตามประสาเพอนใหมท
เพงไดรจกกน ยงคยกยงรสกถกคอ กอนสาวๆ จะชวนกนเขาไปรบประทาน
อาหารเยน
เปนอกหนงปทพมพชนกรสกอนใจและไมโดดเดยว...
169ฟนเฟองขบเคลอน R2R
แลกเปลยนแลกเปลยนเรยนรสการนำสรปบทเรยน
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 2170
171ฟนเฟองขบเคลอน R2R
เชาวนอาทตยท 30 ตลาคม 2553
เสยงพดคยหยอกลอกนของเหลาสมาชก R2R ระหวางรบประทาน
อาหารเชา ชวยขบใหบรรยากาศดคกคกกระปรกระเปรา
“ฮาววว...อปส!” เสยงหาวของนงนชขาดหายเขาไปในลำคอ
เมอมอของรสายนเขามาตบเบาๆ เปนเชงแกลงทปากของสาวชางจอ
“อะไรของเธอยะ ตะวนโดงจนแสงจะ
แยงกนอยแลว ยงจะหาวอก ไดขาววาเมอ
คนหลบกอนใครเพอนเลย” รสาเยา
“ฮาววว...” นงนชยงหาวตอ งวงก
สวนหนง แตใจนกอยากแกลงยวรสา
มากกวา “ฉนตองรบเขานอนในเวลาท
ลอมวงจบเขาเมาทเรองทำสวน R2R
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 2172
เหมาะสม ไมดกเกนไป ไมงน หนาจะมน สวจะขน เดยวหมดสวยกนพอด”
นงนชเจอยแจวเอาคนบาง ทำใหพมพชนก แพทยหญงฝนทพย และ
เภสชกรหญงศรนทรพลอยหวเราะคกคกไปกบการหยอกเยากระเซาแหย
ของสองสาวรนพในกลม
พมพชนกกวาดสายตามองบรรยากาศโดยรวมภายในหองอาหาร
แลวภาพความสนกสนานของการรองคาราโอเกะของเหลาสมาชก R2R
เมอคนกหวนกลบเขามาในหวงคำนงของหญงสาว
เมอวานนแมบางชวงการบรรยายของวทยากรจะเนนเนอหาดาน
วชาการไปบาง แตเมอถงเวลาผอนคลายในตอนคำ บรรดาอาจารย
ผใหญหลายทานกพรอมใจกนออกมาสนกสนานกนอยางเตมทและ
ไมถอตว จงไมแปลกเลยทเชานทกคนจะตนขนมาแลวอารมณด พดคย
ทกทายกนอยางถกคอและรสกคนเคยกนมากขน
ราวแปดโมง หลงรบประทานอาหารเชาเสรจเรยบรอยแลว อาจารย
กะปมกเรมนำสรปบทเรยนทไดเขารวมกจกรรมไปแลวหนงวนหนงคน
“เมอคนเปนอยางไรกนบางคะ สนกมย ถาใครไมไดอยในเหตการณ
ถอวามาไมถงบานผหวานนะคะ” อาจารยกะปมกลาวทกทายเพอน
สมาชก “เปนอกปทมาแลวมความสข โดยเฉพาะไดฟงอาจารยเชดชย
รองเพลงอสน-วสนต ตองหลบตาฟงแลวจนตนาการเอา เพราะถาลมตาจะ
เหนอาจารยยนนง เหมอนบรรยายวชาการ” อาจารยกะปมพดแซวอาจารย
เชดชย เรยกเสยงหวเราะครนเครงจากทกคน พมพชนกพลอยหวเราะไป
ดวย เพราะภาพทอาจารยเชดชยยนรองเพลงนน เปนอยางทอาจารย
กะปมแซวจรงๆ ดานอาจารยเชดชยไดแตนงอมยมกบการหยกแกมหยอก
ของอาจารยกะปม
173ฟนเฟองขบเคลอน R2R
“เมอวานอาจารยทนงพดถงทมาทไปของการเขามาเปนประธาน
เครอขาย R2R ภาคตะวนออกใหฟงวา ครงแรก ‘จำยอม’ เพราะวาถก
เพอนเสนอชอตอนทอาจารยไปเขาหองนำ จวนตวแลวจะไมรบกไมได
จากนนก ‘ยนยอม’ และเมอเขามาแลวก ‘สมยอม’ รบตำแหนง” มกของ
อาจารยกะปมเรยกเสยงหวเราะอกครนใหญ
“จากวนนนถงวนน สงท เราไดเรยนรจากเครอขาย R2R
ภาคตะวนออกกคอวา เครอขายนเปนตนแบบในเรองการจบมอกน
จงมอกน เพอรวมมอกนทำสงดๆ ซงจากการทกะปมไดมโอกาสไปเรยนร
จากทนกรสกประทบใจ เพราะไมมใครเปนนายใคร ไมมการเกยงงอน
วางานนเปนของฉน งานนนเปนของคณ แตทกคนตางเปนกลยาณมตร
ของกนและกน มความรสกรวมกนเปนหนงเดยว เพอขบเคลอนการทำงาน
ของเครอขายใหกาวไปขางหนา”
“สงหนงทเปนแรงผลกดนใหอาจารยทนงและคณอำนวยของ
เครอขาย R2R ภาคตะวนออกลกขนมาทำคอ การทไดเหนวาทกคนมใจ
อยากชวยกน อาจารยทนงยกตวอยางโรงพยาบาลพระปกเกลาจนทบร
วา นองบางคนแลกเวรกนแลวจายเงนคาลงทะเบยนเพอเขารวมกจกรรม
เอง พอเหนอยางนนจะไมชวยกทนไมได ชวยอะไรไดกชวย และกผานมน
ไปดวยกน”
“บอยครงทกะปมไดยนไดฟงมาวา เมอคณอำนวยทำงานไปถง
จดหนงแลวจะรสกเหนอยและคดวาทำไมทกอยางมาคางอยทเราหมด เลย
จะทำยงไงใหผานชวงเวลานนไปไดดวยด ‘ชวงกาวขาม’ ตรงนแหละท
เปนจดทาทายวาจะผานไปไดยงไง ความเหนอย ความทอเปนเรอง
ปกตทตองเจอ ซงคาถาของการกาวขามอปสรรคของคณอำนวยคอ
‘อดทน’ พอเราผานปญหาและอปสรรคตางๆ ไปไดแลว กจะเปนชวง
‘รบรางวล’ ซงมนจะมาในรปของความอมอกอมใจ หรอทเรยกวา ‘ปตสข’”
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 2174
“ถาใครยงไมรจะเรมตนยงไง ใหลองนกภาพวากำลงทำสวน
ปลกตนไม จะชวยใหไมทอ พอปลกตนนตาย แตยงเหลอเมลดพนธอย
กลองบมเพาะใหม คณอำนวยกเปรยบเหมอนชาวสวน ตองเรมจาก
ขนตอนมองหาพนดน เตรยมดน คณอำนวยบางคนอาจจะโชคดไปเจอ
ดนรวนซย หวานเมลดอะไรลงไปกเจรญงอกงาม บางคนโชครายหนอยก
อาจจะไปเจอดนเหนยว บางคนกไปเจอดนแตกระแหงเหมอนทงกลารองไห
ใหทองคาถานไวนะคะ ‘อดทน’ ถาอดทนซกนดคณจะไดผลผลตทม
คณภาพ อยางทงกลารองไหตอนนสามารถปลกขาวหอมมะลสงออกนอก
ไดแลวนะคะ ไมธรรมดาเลย หลายคนอาจจะเจอดนลกรงเหมอน
อาจารยทนง” อาจารยกะปมหนไปแซวนายแพทยทนงซงนงอยไมไกล
เรยกเสยงหวเราะอกครง
“ถาเจอแบบนกตองออกแรงกนหนกหนอย กวาจะพรวนดน กวาจะ
รดนำ กวาเมลดจะงอก บางคนอาจจะยงหาพนดนไมเจอ แตกยงพยายาม
หาตอไปโดยไมทอ บางคนเจอพนดนแลว แตโหมรดนำพรวนดนมากไป
เมลดพนธกอาจจะตายเอาไดงายๆ เพราะฉะนนตองรจกธรรมชาตของ
เมลดพนธทเราเพาะดวยนะคะ นคอขบวนการของคณอำนวย”
“เอาละคะ หลงจากผานไปหนงวนหนงคน กะปมอยากรวาชาวสวน
แตละทานไดเรยนรอะไรจากการทำสวน R2R ทเรามาแลกเปลยน
เรยนรกนเมอวานบาง มใครอยากทบทวนความจำบางคะ” อาจารยกะปม
โยนคำถามไปยงทกคน
นภาพร เฉลมพรพงศ จากโรงพยาบาลพระปกเกลา คอคนแรกทเผย
ความรสก เธอรบไมโครโฟนจากอาจารยกะปม แลวสงยมเปนใบเบกทาง
เพอลดความประหมา
175ฟนเฟองขบเคลอน R2R
“กอนอนตองยอมรบนะคะวาสวนตวแลวเปนคนอานหนงสอนอย
บางทเวลาคนเจอขอมลบางอยาง กไมแนใจวาใชหรอเปลา แตพอไดเขาฐาน
แตละฐาน เมอวานทำใหไดความรมากมายทไมเคยรมากอน ทพอรอยแลว
กทำใหเรามความมนใจมากขน ทสำคญการเขาฐานทำใหไดฝกแลกเปลยน
เรยนรกนโดยไมตองกลววาจะผด เพราะทนเปดกวางเรองการแสดง
ความคดเหน ทำใหเรากลาทจะพด กลาทจะเสนอความคดเหน โดยไมตอง
กลววาใครจะมาจบผด เพราะไมมผด ไมมถก ทกอยางยอมรบไดหมด
การมความคดเหนทแตกตางทำใหเรามองมมอนทกวางและหลากหลาย
นอกเหนอจากมมของเราเอง สดทายกอยทเราวาจะเลอกสงไหนทเหมาะ
กบเรามากทสด”
คนตอไปทลกขนแสดงความคดเหน คอ กรกฏ
เจรญสข จากโรงพยาบาลชลบร ซงถอวาเปนคณอำนวย
นองใหมไฟแรง
“การไดเขารวมฐานเมอวานเหมอนไดมา
เตมเตมในสวนทเราทำตกหลนไประหวางการทำงาน
ไดเรยนรวธการทำงานจากวทยากร ไดเปดมมมอง
ใหมๆ ในการทำหนาทคณอำนวย โดยเฉพาะประเดนของระเบยบวธวจย
ทวทยากรบอกวาใหทำไปเถอะ ไมตองกงวลวามนจะเปนระเบยบวธวจย
แบบไหน ซงมนตรงใจเรา เพราะทผานมาเราจะกงวลสารพด กลววามน
จะไมใช มนจะไมถก หรออยางฐานทสเรองการเขยนบทคดยออยางไรให
โดนใจคณะกรรมการ กไดเกรดความรเยอะมาก ทำใหไดรวาการเขยน
บทคดยอแบบนงผากบไมนงผาตางกนอยางไร”
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 2176
“ชอบทอาจารยเชดชยบอกวา ทกกจกรรมทเราทำคอการเรยนร
ทงสน ไมมสญเปลา อยางเชน การลงไปตดตามงานกบผวจย ถาเปนไปได
กควรพาทมใหมๆ ลงไปเรยนรดวย ถอเปนการเรยนรจากการปฏบตจรง
หรอ Learning by doing ซงเปนวธทยงยน เพราะการลงมอทำเองจะทำ
ใหเราเขาใจ และประทบใจมากททานอาจารยวจารณบอกวา เปาหมายของ
การทำงาน R2R คอคนไขตองไดรบบรการทด สวนเจาของผลงานกจะ
รสกอมเอมใจ และมความสขกบการทำงาน”
สำหรบ สายทพย อานโพธทอง จากโรงพยาบาล
สมเดจพระบรมราชเทว ณ ศรราชา จงหวดชลบร
กลาววา
“จำไดวามาครงแรกเมอปทแลวจะรสกงงๆ
วาเราจะมาเอาเคลดลบคณอำนวยไดยงไง พอมาปนเรมจบทศทางถกเพราะ
มพนฐานจากปทแลว การเขาฐานเมอวานสวนตวคดวาเปนการดงเอา
ความร หรอประเดนปญหาจากผเขารวมอบรมโดยตรงแลวถอดออกมา
เปนบทเรยนทเขาใจงายและเหนภาพจรงๆ ทำใหเหนวาถาเราเจอปญหา
แบบนบาง เราจะแกไขอยางไร อยางเชนการเขยนบทคดยอ มหลายคน
ยงไมรวามาตรฐานท สวรส. กำหนดไวเปนอยางไร พอไดฟงทานวทยากร
อธบายใหฟงกมองเหนภาพวาตอไป เราตองปฏบตอยางไรในการเขยน
บทคดยอแตละครง อยางนอยเรากไดไอเดยทจะกลบไปทำงานคะ”
ดาน สญญา แพทยจะเกรง จากโรงพยาบาล
สมเดจพระยพราช สายบร จงหวดปตตาน กลาววา
“ผมเพงรจก R2R เมอปทแลวจากเครอขาย
R2R ภาคใตของอาจารยไพโรจน ยงถอวาอยในชวง
เตาะแตะ การมาครงนทำใหผมไดแงคดอยางหนง
177ฟนเฟองขบเคลอน R2R
ซงผมประทบใจมากนนคอ ถาจะรอใหพรอมกอนแลวคอยทำ R2R
มนไมมวนพรอมหรอก ถาอยากทำใหลงมอทำเลย ทำไปเรอยๆ เดยวก
พรอมเอง ผมกคดวา เออ จรงนะ ผมรอใหตวเองพรอมตงนานแลว
แตไมเคยพรอมซกท ผมกะวากลบไปคราวนจะลงมอทำเลย ไมรอ
ใหพรอมแลวครบ”
สวน แพทยหญงพชร ยมรตนบวร จาก
โรงพยาบาลบรรมยกลาวสนๆ วา
“สงหนงทไดเรยนรจากการเขาฐานเมอวาน
คอ นอกจากทมงาน และบรรยากาศทดในการทำงาน
แลว ทมผสนบสนนกมสวนสำคญมากในการทำงาน
R2R คะ”
อาจารยกะปมกลาวขอบคณทกคนทแลกเปลยนมมมองทมคณคา
ตอการถอดบทเรยนคณอำนวย พรอมแสดงความคดเหนของตวเองดวยวา
“เมอวานน ในแตละฐานเปนทงศาสตรและศลป บางฐานกเปน
ศาสตรทนาปวดหว แตอาจารยประจำฐานกพยายามใสศลปะเขาไปเพอ
ใหเขาใจงาย ไดทงวชาการและความบนเทงไปพรอมกน พอตกเยนกเปน
การแลกเปลยนเรยนรกนในอกรปแบบหนง คอการไดเรยนรผานบรรยากาศ
บนโตะอาหาร จรงๆ แลว KM (Knowledge Management) ไมตองมา
ตงทาหรอกคะวาจะทำเมอไหร หรอทไหน สามารถ K ไดทกทนนแหละ
กระทงหนาหองนำเรากยง K กนไดเลย เพราะหเราไดยน ตาเรามองเหน
กายเราสมผสและรสก ลนรบรส ใจรบรสงตางๆ รอบตว กระบวนการเรยนร
กจะเกดขนตลอดเวลา แลวกไมตองกงวลนะคะวาตวเองไมใชคณอำนวย
ตอนนยงไมใชกไมเปนไร แตใหสมมตวาเราเปนคณอำนวยไปกอน คอยๆ
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 2178
เรยนรไปเรอยๆ แลวเรากจะรเทคนคการเปนคณอำนวย จากนนเรากกลบ
ไปลงมอปฏบต ตอนนนแหละเราถงจะเปนคณอำนวยอยางเตมตว”
“กะปมอยากใหสมมตตออกวา คณอำนวยทดกเปรยบเหมอน
ชาวสวนทชวยกนบมเพาะและปลกเมลดพนธ แลววนหนงตน R2R ของ
ประเทศไทยกจะเกดขน ดไมดมนอาจจะหวานไปแถวลาว พมา เวยดนาม กได
นะคะ เปน R2R เพอนบาน” อาจารยกะปมเรยกเสยงหวเราะครนใหญอกครง
“วนนเรากจะไดเรยนรกนอกประมาณครงวน จากนนจะแยกยาย
กนเพอนำพลงทเราไดแลกเปลยนเรยนรในวนนไปชวยกนเพาะปลกกลา
R2R ในพนดนของเราตอไป ดวยใจทปรารถนาด อดทน และมงมน
ตงใจจรงนะคะ” อาจารยกะปมกลาวทงทาย
เสยงปรบมอดงเกรยวกราวเมออาจารยกะปมกลาวจบ พมพชนก
นกชนชมอาจารยกะปมอยในใจวาสามารถสรปเรองตางๆ ใหเขาใจงาย
ทงยงมมกตลกแพรวพราวชวนหวเราะตามสไตลสาวอารมณด
จะวาไปแลวเธอประทบใจอาจารยกะปมมาตงแตปทแลว โดยเฉพาะ
การเปนคนมองโลกในแงดทสามารถเปลยนวกฤตเปนโอกาสได แมจะเจอ
อปสรรคอะไรกสามารถยมไดเสมอ
นกระมง คณสมบตอนดบตนๆ ทคณอำนวยทดพงม หญงสาว
นกในใจ
179ฟนเฟองขบเคลอน R2R
R2RR2R กบเคลดวชาสำหรบ
คณอำนวย
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 2180
นายแพทยอครนทร นมมานนตย
181ฟนเฟองขบเคลอน R2R
การนำสรปบทเรยนดำเนนไปราว 30 นาท อาจารยกะปมก
สงไมโครโฟนคนเวทใหกบ นายแพทยอครนทร นมมานนตย ผจดการ
โครงการพฒนางานประจำสงานวจย คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล
ซงรบหนาทดำเนนรายการในชวง เคลดวชาสำหรบคณอำนวย ตอ
“จากกจกรรม Walk Rally เมอวาน ผมสงเกตเหน
หลายทานอาจจะงงๆ หนอย แตหลงจากทไดฟง
ความรสกของทกทานในเชาน ทำใหผมอนใจ เพราะ
หลายๆ ทานสามารถถายทอดความรสกและสรป
ประเดนสำคญทไดฟงเมอวานออกมาไดด และม
ใจความสำคญ นคอคณลกษณะของคณอำนวยทด ซง
ตวผมเองกไดเรยนรอะไรจากทกทานเยอะเหมอนกน”
อาจารยอครนทรกลาว กอนทจะพาทกคนเขาสกจกรรม
ชวงตอไป
ระดม สมอง ตอจกซอว R2R
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 2182
“หนาทสวนหนงของคณอำนวยคอการประสานและปฏสมพนธ
กบคนหลายๆ ฝาย ถอเปนเคลดลบในการขบเคลอนงาน R2R ในแตละ
องคกรเลยกวาได กจกรรมชวงตอไปเปนการแลกเปลยนเรยนรในการ
บรหารคนทมสวนรวมขบเคลอน R2R ซงเราใชชอกจกรรมวา ‘เคลดวชา
สำหรบคณอำนวย’ โดยเราจะแบงเปน 4 กลม 4 หวขอ เพอใหแตละกลม
รวมกนระดมสมองและแลกเปลยนประสบการณกนประมาณหนงชวโมง”
“กลมแรก ไดรบโจทย เคลดวชาจบหวใจฝายบรหาร คอจะทำ
อยางไรใหผบรหารเหนดวยและใหการสนบสนนเรา โดยมพเลยงประจำ
กลมสองทานคอ นายแพทยทนง ประสานพานช จากโรงพยาบาลพระปกเกลา
และ ดร.วลยาภรณ ทงสภต จากสำนกงานสาธารณสขจงหวดแพร”
“สวนโจทยของ กลมทสอง คอ เคลดวชาสรรหาจอมยทธชวย
เรองระเบยบวธวจย จะทำอยางไรเพอทจะสรรหาคนมาชวยเราเรอง
ระเบยบวธวจย เพราะเปนไปไมไดทเราจะรเรองระเบยบวธวจยดวยตวเอง
แลวจะสามารถไปใหคำปรกษาทงหมด คณอำนวยตอง ‘ยอมไมร’ ดวย
เหมอนกนนะครบ เพราะความไมรเปนบอเกดในการสรางปญญาของเราได
กลมนมพเลยงประจำกลมสองทานคอ คณสายทพย อานโพธทอง จาก
โรงพยาบาลสมเดจพระบรมราชเทว ณ ศรราชา และ คณมาล งามประเสรฐ
จากโรงพยาบาลศรราช”
“สำหรบโจทยท กลมทสาม ไดรบคอ เคลดวชานำพาผลงานวจย
ไปสการปฏบต ถอเปนเคลดลบทสำคญมากอกเรองหนง คอถาเรากระตน
ใหเกดงานวจยขนมาแลวมแคงานวจยแตไมมการนำไปสการปฏบตจรงก
คงเกดประโยชนนอย คณอำนวยเองกจะรสกเหนอยลา สวนกลมคนททำ
งานวจยกอาจจะรสกวางานวจยทเขาทำขนมามประโยชนจรงหรอเปลา
แตในทางกลบกนถาเขาเหนวาผลงานวจยของเขาถกนำไปใชไดจรง
เปลยนแปลงการทำงานของเขาใหดขน ทำใหคนไขไดรบการบรการทดขน
183ฟนเฟองขบเคลอน R2R
ลองนกดวาคนทำงานจะคกและฮกเหมแคไหน โดยม คณเอองพร
พทกษสงข และ คณเสาวนย เนาวพาณช จากโรงพยาบาลศรราช
เปนพเลยงกลม”
“และโจทยของ กลมท 4 คอ เคลดวชาพาคก กระตกตอมฮกเหม
คณอำนวยและนกวจย นกเปนอกเรองหนงทสำคญมากๆ ระหวางทำงาน
คณอำนวยหลายทานอาจจะเคยรสกทอและเหนอยลา แลวเราจะมวธ
กระตกใหคณอำนวยรสกคกและฮกเหมไดอยางไร กลมนม ผชวย
ศาสตราจารย (พเศษ) นายแพทยไพโรจน บญลกษณศร จากโรงพยาบาล
หาดใหญ และ นายแพทยเอกรฐ จนทรวนเพญ จากโรงพยาบาลสชล
เปนพเลยงประจำกลม”
“ผมขออนญาตปลอยใหทกทานไดไประดมสมองกนกอน โดย
แตละกลมจะมเวลาประมาณหนงชวโมง แลวหลงจากนนเราจะมา
แลกเปลยนเรยนรและเลาสกนฟงนะครบ” เมออธบายรายละเอยดจบแลว
อาจารยอครนทรกปลอยใหทกกลมแยกยายกนไป
เจาหนาทจดโตะสำหรบกลมยอยเตรยมพรอมไวรอทาอยแลว
โดยไมไดวางกรอบกตกาไวเครงครดมากนก หากกลมไหนอยากออกไป
นงรบลมเยนๆ ดานนอกหองสมมนากได สมาชกบางกลมจงเปลยน
บรรยากาศออกไปตงวงสนทนาอยใตทวไมรมสระนำดานนอก
บรรยากาศการแลกเปลยนเรยนรในแตละกลมแมจะดจรงจงแต
กไมเครงเครยด ทกกลม ทกคนตางกระดมสมองกนอยางขมขมนและ
ผอนคลายไปในตว มเสยงหวเราะดงใหไดยนเปนระยะ จนกระทงครบกำหนด
เวลาหนงชวโมง
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 2184
วจตรา สงหอาภรณ
185ฟนเฟองขบเคลอน R2R
เคลดวชาในการจบ หวใจ ฝายบรหาร
หนงชวโมงสำหรบการระดมสมองผานไปแลว ตอนนทกคนตางก
มานงรวมกนในหองสมมนา เพอเตรยมนำเสนอหนาเวทในชวง แบงปน
เคลดวชาแจกอาวธ โดยม นายแพทยกลธร เทพมงคล จากคณะแพทยศาสตร
ศรราชพยาบาลรบหนาทผดำเนนรายการ
“หลงจากทแตละกลมไดระดมสมองแลกเปลยนกนในกลมแลว
ชวงนเราจะใหตวแทนของแตละกลมออกมาแลกเปลยนใหเพอนๆ
อกสามกลมฟงดวยนะครบวา เราไดพดคยอะไรกนบาง โดยเราจะใหเวลา
ในการนำเสนอกลมละ 10 นาท ระหวางนนวทยากรทานไหนอยากจะ
เพมเตมในประเดนไหนกสามารถเสรมไดเลย เชญกลมแรก
ครบ” อาจารยกลธรกลาวเปดเวทในชวงน
ตวแทนของกลมแรกทจะออกมาแลกเปลยน
เรยนรในหวขอ เคลดวชาในการจบหวใจฝาย
บรหาร คอ วจตรา สงหอาภรณ จากโรงพยาบาล
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 2186
ตราด แมวาครงนจะเปนครงแรกในการเขารวมแลกเปลยนเรยนรในเวท
R2R แตลลาการนำเสนอของเธอกลนไหล นำเสยงชดถอยชดคำ ไมตนเวท
ไมตระหนกเมอตองอยตอหนาคนจำนวนมาก ธรรมชาตมากจนไมนาเชอ
วาเธอคอนองใหมบนเวท R2R ณ บานผหวานแหงน
“เราเชอวาผบรหารสวนใหญใหการสนบสนนการทำ R2R ใน
องคกร แตประเดนทนาเปนหวงคอเรองความยงยนมากกวา” วจตรา
เกรนนำดวยเสยงดงฉะฉาน กวาดสายตาไปทวหองดวยทาทมนใจ
“สำหรบองคกรไหนทผบรหารยงไม เหนความสำคญหรอ
ใหการสนบสนน R2R เรามเทคนคงายๆ ในการโนมนาวใจผบรหารคอ
ใหใชหลกธรรมชาตของมนษย หมายความวา มนษยทกคนจะม
ความสนใจในสงทตวเองไดรบประโยชน เพราะฉะนนเราตองเปดประเดน
เพอโนมนาวผบรหารกอนวา ถาใหการสนบสนน R2R แลวผบรหาร
จะไดอะไร จากนนคอยอธบายรายละเอยด อยาเรมตนดวยการพด
ถงสงทผบรหารจะเสยประโยชนเดดขาด เชน การทำ R2R ตองใช
งบประมาณเทาไหร เสยเวลาแคไหน ถาเรมตนแบบนไมวาผบรหารคนไหน
กไมอยากฟง”
“สำหรบโรงพยาบาลททำงานพฒนาคณภาพ กสามารถอธบาย
ใหผบรหารเหนภาพไดวานำเอา R2R ไปตอยอดไดเลย R2R เปนเครองมอ
ในการชวยพฒนางานคณภาพของโรงพยาบาลใหมประสทธภาพยงขน
แตถาโรงพยาบาลของเราไมไดทำงานพฒนาคณภาพ ผบรหารกอาจจะ
ไมเหนดวย เพราะมองวาไมเหนจำเปนตองทำวจยกอยได ทกวนนกดอยแลว
ถาเปนแบบนเรากตองไปดวาองคกรอนทำไหม แลวยกตวอยางมานำเสนอ
โดยพยายามชใหผบรหารเหนวาองคกรอนๆ ทำแลวผลเปนอยางไร ถา
องคกรของเราไมทำจะลาหลงกวาหนวยงานอน เชน เวลา สสจ. จดงาน
187ฟนเฟองขบเคลอน R2R
ประกวดองคกรอนๆ นำเสนอผลงานกนมากมาย แตองคกรของเราไมม
ผลงานเลย ถาหยบประเดนนมากระตน รบรองวาผบรหารจะตองสนใจ”
“เปนททราบกนดวา ถาใครอยในกรรมการ HR ตองทำรายงาน
ตวชวดผลงาน มบางองคกรออกนโยบายมาบงคบเลยวา หนวยงานหนง
จะตองมงานวจยหนงเรอง กถอวาเปนอกหนงกลยทธ แตถาจะใหดตอง
ทำเปนเฉพาะตวไปเลย จะทำใหไดงานวจยเยอะขน แตตองดบรบทกอน
แลวกนำเสนอผลงานเชงประจกษ ซงกอาจจะพบปญหาอกวา โรงพยาบาล
บางแหงไมคอยมทน ถาเจอกรณแบบนตองเปลยนกลยทธ ไมวาผบรหาร
คนไหนกชอบการลงทนนอยแตไดผลประโยชนเยอะ (Cost-Effective)
ถาคณยกประเดนนขนมานำเสนอแลวผบรหารจะรบฟง”
“ถาผบรหารไมสนใจ อาจจะใหคณอำนวยไปชวยผลกดนอกแรง
นอกจากนน ยงมชองทางอนอกคอ องคกรของคณกำลงมปญหาอะไรบาง
แลวใหเลอกปญหาทตรงใจผบรหารมานำเสนอ โดยเฉพาะปญหาท
ผบรหารอยากแกแตยงแกไมได กใหยกตวอยางใหเหนภาพไปเลยวา ปญหา
แบบนตองแกดวยงานวจย เพราะงานวจยเปนเหตผลทางวทยาศาสตร
ซงใครกคานไมได ลงทนหนอยสกเรองหนง พยายามยำวางานวจย R2R
จะชวยแกไขปญหาในองคกรไดอยางไรบาง”
“อกวธหนงคอการลอบบในแนวราบ อาจรายงานผบรหารไปวา
จรงๆ แลวคณมงานอยในมอแลวนะ งานชนนใกลจะเสรจแลว แตยงขาด
เงนสนบสนนอกนดหนอย และจำเปนตองไดรบการสนบสนนจากผบรหาร
เรองโอกาสในการออกไปเปดหเปดตาแลกเปลยนเรยนรกบองคกร
ภายนอกบาง เพอเปดโลกทศนและมมมมองใหมๆ ในการพฒนางานตอไป
ถอเปนอกเคลดลบในการจบหวใจผบรหาร”
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 2188
“นอกจากน การเรยนรลกษณะของผบรหารวาชอบหรอไมชอบ
อะไรเปนเรองทสำคญอยางยงคะ ถาเราจะเขาหาผบรหาร เราตองจบทาง
ของผบรหารไดถกตอง บางครงอาจตองยกเครดตใหทานกอน เหมอนท
อาจารยสมพนธยกตวอยางใหฟงในกจกรรม Walk Rally ในฐานท 4 วา
เวลาเขยนบทคดยอใหระบชอผบรหารเปนคนแรก เวลาคณะกรรมการ
โทร.มาแจงใหผบรหารแกไขบทคดยอ ตอนนนแหละผบรหารจะรเองวา
เรากำลงสรางผลงานใหองคกร ในกรณทผบรหารชอบอยเบองหลง
เรากเปนคนนำเสนอเอง แตอยาลมใหเครดตทานเปนอนดบหนงนะคะ
พดในเชงชนชมวา งานนจะสำเรจไมไดเลยถาขาดการสนบสนนจาก
ผบรหาร และตองพดอยางนในทกเวททเราไปนำเสนอ”
“และสงสำคญทสด คอเรองของ Cost-Effective ครงแรกๆ อาจ
พจารณางานทลดคาใชจายกอน ถาเปนไปไดใหทำออกมาเปนตวเลขให
เหนเลยวาลดคาใชจายแคไหน ตอใหผบรหารใจแขงอยางไรกตองยอมคะ”
“สวนขอสดทาย เราจะทำอยางไรใหผบรหารสนบสนนอยางตอเนอง
เพราะถาไมไดรบการสนบสนน เมอทำไปเรอยๆ คนทำจะลาและออนแรง
ได ถาผบรหารไมเขาใจจะไมรหรอกวาการทำวจยหนงเรองไมใชเรองงาย
ไมใชวาสนบสนนเงนเพอใหไปอบรมแลววจยจะเสรจ งานวจยจะออกมาด
เราตองวางแผนในแตละขนตอนเปนอยางด เชน การลงพนท เราตองหา
ขอมล เราตองหากลมตวอยาง เราตองคดทกอยาง และอาจจะตองทำ
นอกเหนอเวลางานประจำ”
189ฟนเฟองขบเคลอน R2R
“ถาจะใหยงยนตองทำใหผบรหารเหนความสำคญ พยายามผลกดน
ใหไดรบการกำหนดใหเปนแผนระยะสนและระยะยาวขององคกรใหได
เมอเรากำหนดแผนแลว ในระยะยาวตองตดตามผลวา แตละเรองดำเนนการ
ไปถงไหนแลว แลวผลงานจะออกมาเมอไร วเคราะหปญหาและอปสรรค
ใหเหนเปนหลกฐานเชงประจกษออกมาทกขนตอน ถาเปนไปไดควร
ผลกดนใหเปนนโยบายขององคกรเพอเปนตวชวดผลงานไปเลยวา อยางนอย
ในแตละปจะกำหนดใหแตละหนวยงานทำงานวจยกเรอง จะไดเกด
ความยงยน แตตองเรมแตนอย อยาใหเกนกำลง”
“เมอกำหนดแผนไดแลวจงคอยขยายผลใหเกดเปนรปธรรม จากนน
กทำการประเมนผลความกาวหนา ทสำคญ เราตองรจกสไตลของ
ผบรหารดวยวาเปนอยางไร ผบรหารบางทานอาจชอบใหเรารายงาน
บอยๆ เรากตองพยายามนำเสนออยางตอเนอง แตผบรหารบางทาน
อาจจะภารกจรดตว ไมคอยมเวลาพจารณารายละเอยดเรากเนนรายงาน
ผลลพธทเกดขนใหไดตามกำหนด เมอผบรหารเหนผลงาน การสนบสนน
จากผบรหารกจะมางายขน” วจตรากลาวทงทาย
ดาน อาจารยทนง ประสานพานช จากโรงพยาบาลพระปกเกลา
แสดงความคดเหนเพมเตมจากวจตรา ในฐานะพเลยงกลมทหนง
“ผมอยากเสนอความคดเหนเพมเตมนดหนงครบวา การผลกดน
ใหงานวจยไปอยในนโยบายขององคกรเพอเปนตวชวดผลงาน หรอเปน
ตวกำหนดการเลอนขนหรอขนเงนเดอนอาจจะทำใหเกดผลเสยได
เชน เกดความกดดน ทงตวคนททำวจยและคนทไมไดทำวจย เมอเกด
ความกดดนกจะทำใหหมดสนกในการทำงาน ไมมความสข อาจขดกบ
แนวคดของการทำ R2R ได ซงคงตองทำใหเกดความสมดล อยากฝากไวให
ระวงจดนกนดวยนะครบ” อาจารยทนงกลาว
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 2190
“ขอบคณคณวจตราและอาจารยทนงครบ” อาจารยกลธรกลาว
กอนจะแสดงความคดเหนเพมเตมวา
“การทเรามาแลกเปลยนความคดเหนกนแบบน ผมวามประโยชน
มากๆ เลยนะครบ ผมขอแชรเพมนดหนงวา จรงๆ แลวนยามคำวา
กาวหนา คงไมไดแปลวาตองไดเลอนสองขน หรอไดเลอนเงนเดอน แต
ความกาวหนามนเกดขนทนททเราทำงานวจยเสรจ การทเราไดทำอะไร
ใหมๆ แลวนำเสนอใหผบรหารทราบนนแหละ ผมคดวาตำแหนงเรากาวหนา
และมความสขแลว”
“สวนประเดนอนๆ ผมวามนอยนอกเหนอการควบคมของเรา ซง
เราตองมวธบรหารจดการใหด สกวนหนงเบองบนอาจมองเหนความตงใจ
จรงของเรา โดยมผลงานเปนตวพสจน”
อาจารยกลธรกลาวใหทงทายใหทกคนไปขบคด กอนจะสงไมโครโฟน
ใหกบกลมตอไป ซงตอนนพรอมอยแลว
191ฟนเฟองขบเคลอน R2R
“เชญตวแทนกลมทสองตอเลยครบ”
หลงจากอาจารยกลธรกลาวจบ แสวง ขาวแกว ตวแทนกลมทสอง
กออกมานำเสนอในหวขอ เคลดวชาสรรหาจอมยทธชวยเรองระเบยบวธวจย
พมพชนกคอยๆ ใชนวมอเลกเรยวพลกเปดสมดบนทกคใจหนา
ตอไป เพอเตรยมจดขอมล โดยมนงนชแกลงชะโงกหนามาดหนากระดาษ
ของพมพชนกอยใกลๆ โดยไมวายแซวตามประสาคนอารมณดวา
“โอโห! ดสมดบนทกของพมพส จดไดเยอะเลย”
พดจบเจาตวกยมกรมกอนจะหนไปทางดานหนา
เวทเพอฟงตวแทนกลมทสองออกมาสรปดวย
ทาทขงขง พมพชนกไดแตยมมมปากเพราะขำใน
กรยาทาทางของนงนช
เคลด วชาสรรหาจอมยทธ ชวยเรองระเบยบวธวจย
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 2192
แสวง ขาวแกว
193ฟนเฟองขบเคลอน R2R
“ตามบทบาทหนาทของเราคอการเปนคณอำนวย” แสวงเกรนนำ
กอนจะขยายความวา
“คำวา ‘คณอำนวย’ กบอกในตวอยแลวนะครบวา ‘เปนผอำนวย
ความสะดวก’ ซงคณอำนวยไมจำเปนตองเกงทกเรอง บางคนอาจจะมภาระ
หลายๆ อยางใหรบผดชอบในเวลาเดยวกน อาจจะทำใหรสกวาสามารถ
รบมอกบทกปญหาได แตอยาลมวาเราไมใชทศกณฐ เราตองสรรหาผท
จะมาชวยเราได ซงคนทจะเขามาชวยเรานนตองไมถกบงคบมา อยางนอย
เขากควรเขามาดวยความเตมใจ หรอมใจรกทจะทำ”
“โดยมเราคอย ชวน เชยร ช ชม เชอม เขาเปนระยะ โดยเฉพาะ
การเชอมนกวจยกบผบรหาร ซงเปนสงทสำคญมาก เพราะอยางนอย
ผบรหาร หรอ ‘คณเออ’ จะเปนผเปดไฟเขยวใหเกดยทธศาสตรในการ
ทำงาน เมอนกวจยไดรบการสนบสนนเตมทจากผบรหารแลว เขากจะม
กำลงใจในการทำงานวจยดๆ ออกมา สงทตามมานน นอกจากตวผลงาน
ทเปนประโยชนตอผมารบบรการ องคกรไดประโยชน ตวเขามความสข
และสนกกบการทำงานแลว เขาอาจจะไดรบผลพลอยไดอนๆ เชน รางวล
จากเวทประกวดตางๆ หรอกำลงใจจากผบรหารดวย”
“นอกจากน การทำงานวจย R2R ยงเปนการทำงานจตอาสา ซง
เปนการทำบญในอกรปแบบหนงนะครบ เพราะเปนการหาแนวทางใน
การแกปญหาการทำงาน เพอทำใหงานบรการดขน ทงคนใหบรการและ
คนทมารบบรการตางกไดรบประโยชนดวยกน สขใจไปคนละแบบ”
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 2194
“ในฐานะทคณอำนวยเปนผอยเบองหลงความสำเรจของงานวจย
กจะพลอยไดรบอานสงสไปดวย ทเหนไดอยางชดเจนเลยคอ มความสขใจ
อยลกๆ เหมอนทอาจารยผใหญหลายๆ ทานไดเคยพดเอาไววา การเปน
คณอำนวย เปนการทำงานแบบปดทองหลงพระ แมไมมผลงานใหคนอน
เหน แมไมมใครรวาเราอยเบองหลง แตเรารวาเราทำอะไร อมใจและภมใจ
อยลกๆ นแหละครบทเรยกวา ‘ปตสข’ ใครไมร แตเราร”
“เมองานวจยประสบความสำเรจ คณอำนวยตองพยายาม
แลกเปลยนเรยนรใหเกดการขยายผลในวงกวางดวย งายๆ เลยคอ การจด
เวทแลกเปลยนเรยนรระหวางหนวยงาน คณอำนวยตองคอยทำหนาท
อำนวยความสะดวกอยางสมำเสมอ ไมใชวาพอผลงานสำเรจไปหนงชน
แลวเลกเลยนะครบ ทำอยางตอเนองดวย เพอใหเกดการขยายผล และ
เกดความยงยน”
“ทสำคญคอ คณอำนวยตองเปนโคชดวย คอยขดเกลา หรอแกไข
เวลามคนในทมมาขอคำปรกษา โดยเฉพาะการประสานงาน หรอ
การสรรหาทรพยากรตางๆ ทนกวจยตองการ เรากตองมองหาทรพยากร
ในหนวยงานของเราวามอะไรบาง ในหนวยงานมหองสมดไหม หรอตอง
ขอความชวยเหลอจากหนวยงานไหน ใครบางทมความรดานวจย และ
พอจะชวยเหลอเราได เวลามคำถามดานสถต เรารหรอไมวาจะตอง
ไปถามใคร”
“แหลงคนควาขอมลกสำคญ เชน หองสมด หรออนเทอรเนต
ยงถามเครอขายในการแลกเปลยนเรยนรกนผานเวบบอรด เวบไซต อเมล
ตลอดจนสอออนไลนอนๆ กจะยงดมาก ถอเปนการสอสารททำใหเกด
ความยงยนอกรปแบบหนง เพราะในยคปจจบนไมวาสถาบนไหนกจะม
เวบบอรดเพอแลกเปลยนมมมองกนอยแลว เราตองใชสอออนไลนใหเปน
ประโยชนครบ”
195ฟนเฟองขบเคลอน R2R
“ถาเปนไปไดเราตองรวาหนวยงานของเรามคนจบปรญญาตร
ปรญญาโท หรอปรญญาเอกมากนอยแคไหน ถาเราสามารถดงคนเหลาน
เขามารวมทมไดกจะเปนเรองด เพราะอยางนอยกมพนฐานการทำวจย
มาบางแลว จะทำใหสามารถตอยอดการทำงานวจย R2R ไดงาย เรยกได
วา การมทมงานดมชยไปกวาครง”
“นอกจากน เราคงตองทำหนาทเชอมกบหนวยงานภายนอกดวย
เชน สำนกงานสาธารณสขจงหวด สำนกงานสาธารณสขอำเภอ หรอ
แมแตในพนท เชน โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตำบล หรอสถานอนามย
ซงคนเกงๆ บางคนอาจจะไปอยในพนททไมใชในเขตเมองกได อาจจะอย
ในชนบทททรกนดาร แตมความเชยวชาญมาก สามารถเปนแหลงขอมล
ชนดใหกบงานวจยของเราได จะเหนไดวาคนเกงไมจำเปนตองอยใน
สถาบนใหญๆ เทานน”
“อยางไรกตาม เบองตนเราตองพงพาตวเองกอน อยางนอยเรา
ตองมความรพนฐานเกยวกบระเบยบวธวจยอยบาง คณอำนวยไมตอง
เกงมาก แตอยางนอยตองสามารถเชอมตอกบหนวยงานตางๆ ได ทงใน
และนอกองคกร ในขณะทไปขอความชวยเหลอจากหนวยอนๆ เรากตอง
พรอมทจะใหความรวมมอกบหนวยงานอนๆ ดวย แลกเปลยนเรยนรกน
เปนลกษณะ Win-Win ทงสองฝาย” แสวงกลาว
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 2196
หลงจากแสวงกลาวจบ อาจารยเชดชยไดแสดงความคดเหน
เพมเตมวา...
“ผมขอเสรมเรองระเบยบวธวจยซกเลกนอยนะครบวา เราอยาไป
หวงวาคนในหนวยงานของเราจะรทกอยาง เราอาจจะตดตอนเรอง
กระบวนการทำวจย เชน การคนหา การตงคำถาม และเราตองหาคนท
ถนดทางดานนดวย เพอรวมกนทำงานเปนทม แตอยาไปหวงวาในหนง
โครงการคนใดคนหนงจะตองทำตงแตตนจนจบ เพราะเขาเองกคงไมไหว
เหมอนกน อยางนอยๆ การคนหาวาใครเคยทำงานวจยมาบางกนาจะไม
ยากเกนไปนก”
“เมอไดคนเหลานมารวมทมแลวเรากสงไมตอ ใครถนดดานไหน
กมอบหมายใหเขาทำ แลวเรากชวยกนทำเปนทม จนกระทงมเรองของ
สถตเขามาเกยวของ ซงเราอาจจะไมถนด กอาจจะตดตอภายนอก ซงการ
มเครอขายกจะสามารถเชอมโยงใหเราไปหาผทรเรองของเทคนคเหลาน
ไดงายขน แตอยางไรกตาม พยายามพงทมของเราใหไดมากทสดกอน
เพราะจะทำใหเกดกระบวนการเรยนรของคนของเราดวย และทมของเรา
กจะมความชำนาญมากขนเรอยๆ และเกดความยงยนมากกวา ขอฝากไว
แคนครบ” อาจารยเชดชยกลาว
เนองจากมเวลาคอนขางจำกด อาจารยกลธรกลาวขอบคณและรบ
ไมโครโฟนจากอาจารยเชดชย กอนทจะมอบเวทใหกบกลมทสามตอไป
197ฟนเฟองขบเคลอน R2R
สำหรบตวแทนของกลมทสามทออกมานำเสนอในหวขอ เคลดวชา
นำพาผลงานวจยไปสการปฏบต คอ ธวชชย เขอนแกว จากสำนกงาน
สาธารณสขจงหวดแพร
“สวสดครบ ผมเปนตวแทนของกลมทสาม”
ธวชชยกลาวทกทายทกคนพรอมรอยยม นำเสยงทกลาวทกทาย
ในตอนแรกตดจะประหมาเลกนอย แตเมอเขาคอยๆ กวาดสายตาไป
ประสานกบทกคนจนทวทงหองแลว อาการประหมาของเขากดขน จน
คอยๆ เปนปกตและเปนธรรมชาตในทสด
“กลมเราไดขอสรปวา การทจะนำงานวจย
R2R ไปสการปฏบตไดดนน ตองวางแผนไว
ตงแตกอนดำเนนการ และตองดดวยนะครบวา
แตละโครงการทเราวางแผนจะทำนนเหมาะสม
เคลดวชานำพาผลงาน วจย ไปสการปฏบต
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 2198
ธวชชย เขอนแกว
199ฟนเฟองขบเคลอน R2R
กบสภาพปญหาหนางานประจำทเราทำอยหรอเปลา บางปญหากคอนขาง
ยงยากซบซอน ไมเหมาะตอการนำมาทำงานวจย”
“ทสำคญ จะตอง งาย ตอการปฏบตจรงดวย ไมใชทำใหเขารสกวา
มภาระเพม อยางเชนบางหนวยงานมหนาทรบผดชอบทยงยากอยแลว
ถาเอาอะไรทคอนขางยงยากซบซอนไปเพมเตมให แนนอนวาเขาตองม
ปฏกรยาในเชงตอตานเปนธรรมดา”
“เรองของ งบประมาณ กสำคญ คอกอนอนตองทำความเขาใจกอน
นะครบวา งานวจยบางชนแทบจะไมตองใชงบประมาณเลย แตงานวจย
บางชนกใชงบประมาณคอนขางเยอะ หรอใชทรพยากรตางๆ คอนขางมาก
จงจำเปนตองจดสรรทรพยากรใหด และตองเชญทกภาคสวนทเกยวของ
เขามาประชมหรอรบรรวมกน จะทำใหงานขบเคลอนไปได”
“นอกจากน ควรมการเชญผททำงานวจย R2R สำเรจมาทำ กจกรรม
Success story telling ใหนกวจยดเพอเปนแนวทางและสรางแรงบนดาลใจ
ดวย หรอจะจดเวทเพอแลกเปลยนเรยนรกนกได และอกอยางทขาดไมไดคอ
การนำเอาผลงานวจยชนใดชนหนงมาขยายผลตอ นโยบายทชดเจนกเปน
สงสำคญ เพราะคนทำงานจะไมหลงทาง และทำงานไดอยางเตมท”
“การนำเสนอผลงานเขาสทประชมผบรหารระดบจงหวด หรอ
นายแพทยสาธารณสขจงหวด กจะชวยผลกดนใหขยายผลตอในระดบ
พนทอนๆ ได รวมทงการประชาสมพนธและเผยแพรผลงาน เชน แผนพบ
กมสวนสำคญ เพราะจะทำใหผทสนใจสามารถตดตอประสานงานเพอ
ดำเนนการตอได เมอดำเนนการไดสกระยะแลวตองมการตดตามผล
ตอเนองดวยนะครบ อาจจะสามเดอน หรอหกเดอนกไดวา ทำไปแลวได
ผลสำเรจตามทผลงานวจยเขาระบหรอไม”
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 2200
“ในกรณทเกดปญหาระหวางการทำงาน การมทมทเปนสหสาขา
จะชวยไดมาก เพราะงานวจย R2R ตองทำเปนทม ยงมความหลากหลาย
ในทมงานกยงสงผลดมากเทานน หลงจากการดำเนนการของการวจยไป
สการปฏบตแลว ถาเรามการขยายผลตอในเครอขายทเกยวของมาก
เทาไร ผลงานวจยชนนนกจะมความสำเรจมากขนเทานน และในทายทสด
เรากจะไดรบรางวลเปน ส.ป.ก. (ส. คอ ความสข ความสนกในการทำงาน
ป. คอ ประเทองปญญา เกงขน ฉลาดขน เขาใจและเชอมโยงสงตางๆ
ไดดขน สวน ก. คอ เกดความกาวหนา เกดผลงานวชาการ) ตามทอาจารย
วจารณเคยกลาวเอาไวครบ” ธวชชยกลาว
พมพชนกเงยหนาขนจากสมดบนทก วางปากกา แลวปรบมอใหกบ
ธวชชยยาวนาน กอนจะหนไปทางนงนชซงตอนนกำลงยมกวาง ดวงตา
เปนประกาย และม “ไฟ” เตนระรกอยในดวงตาคนน ทำใหพมพชนก
รสกมนใจอยลกๆ วา กลบบานไปคราวนเธอไมโดดเดยวแนนอน
อยางนอยกมนงนช พยาบาลรนพคนนนแหละทจะยนเคยงบาเคยงไหล
เธอไมหางบนเสนทาง R2R
เพอแผวถางพนทรกเรอรวมมอรวมใจกนทำสวน R2R ในพนทของ
พวกเธอเอง
201ฟนเฟองขบเคลอน R2R
เคลด วชาพาคกกระตกตอมฮกเหม คณอำนวยและนกวจย
“ผมขอยกเวทใหกบกลมทสเลยนะครบ กลมนอาจจะเรยกวาสำคญ
ทสดกวาได เพราะวากำลงใจจากคณอำนวยเปนสงทจะผลกดนใหเกด
การกระทำในสามขอแรก” อาจารยกลธรกลาว
กลมทสคอกลมสดทายทจะออกมานำเสนอในหวขอ เคลดวชา
พาคกกระตกตอมฮกเหมคณอำนวยและนกวจย โดย พรทพย คนงบตร
จากโรงพยาบาลปทมธาน
“เคลดลบในการกระตนใหตวเองใหฮกเหมนน
คณอำนวยตองสำรวจตวเองทกวนวา วนนยงหายใจ
เขาสบาย หายใจออกตนรหรอเปลา ไมใชวาวนนหายใจ
เขากจะตาย หายใจออกทกขระทม แบบนไมไดนะคะ
สำรวจตวเองวาเราพรอมทจะทำงานหรอยง”
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 2202
พรทพย คนงบตร
203ฟนเฟองขบเคลอน R2R
“อาจารยอครนทรเคยบอกวา ในการทำงานตองหา 3 ก. ใหเจอ
ขออนญาตอาจารยนำมาบอกตอนะคะ คอถาวนไหนรสกวาตวเองยงไม
พรอมใหหา ก. กระโถน เลยนะคะ กระโถนในทนคอคนทเราสามารถ
ระบายความอดอดขดของใจได มไวหลายๆ คนยงด เพราะการไดระบาย
ความอดอดออกไปบางจะทำใหเรารสกปลอดโปรงโลงใจขน กระโถนไม
จำเปนตองใหคำแนะนำปรกษาได แคเตมใจรบฟงเรากพอ”
“เมอระบายใสกระโถนเสรจแลวกใหไปหาคนทเปน ก. กระถาง
ซงหมายถงคนทเปนแนวรวมและคอยสนบสนนเรา เพอใหเขาชวยรดนำ
พรวนดนใหใจเรา ทำใหจตใจเราผองแผว และมกำลงใจในการทำงาน
บางทแคเขาบอกวาไมตองกงวลใจ R2R มนกเปนอยางนแหละ อยาไป
คาดหวง แตทำใหดทสด แมวางานวจยยงไมเกด แตไดหวขอวจยมากอน
กถอวาเรมตนไดดแลว แคนกสามารถกระตกตอมฮกเหมของเราใหกลบ
มาคกไดแลว”
“จากนนกหา ก. กระจก คอคนทสามารถสะทอนตวตนของเราได
อยางชดเจน สามารถวจารณเราตรงๆ ไดวาควรรกษาอะไรไว หรอควร
ปรบปรงตรงไหน เราทำด หรอไมด”
“คณอำนวยตองสรางทศนคตทด และสรางศรทธาใหกบตวเอง
ทกวน วาสงทเราทำนนไดประโยชนมากมาย คนไขไดประโยชน สวนเรา
ซงเปนคนทำงานกมความสข การคดแบบนจะทำใหเรารสกฮกเหมอย
ตลอดเวลา คดบวกเขาไว ทกปญหามทางออก ถาเราคดวาทกทางออกมแต
ปญหา เราจะไปไมรอด ปญหามไวเพอแก ไมไดมไวแบก อปสรรคตางๆ
มนจะทำใหเราไดเรยนร เพมพนทกษะไปเรอยๆ และหลอหลอมใหเรา
เขมแขง”
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 2204
“นอกจากน คณอำนวยตองหาโมเดลทด สมมตวาคณอำนวย
คนนทำหนาทไดดมากเลย เราควรดเปนตวอยางวาทำไมเขาถงทำไดด
ทำไมไปทไหนกมแตคนตอนรบ แลวเขาเปนคณอำนวยทดไดอยางไร
ไปเรยนรรวมกบเขาดซวา การเปนคณอำนวยทดเรมอยางไร ตวอยางท
เหนไดชดเจนคออาจารยหทยทพยทแคยนอยหนาลฟตกมคนเขามาหา
มาปรกษาวาอยากทำ R2R เมอไปเรยนรรวมกบเขาแลว กใหเกบโมเดล
ของเขาไว เผอวนขางหนาเราจะไดเปนโมเดลของคณอำนวยบาง”
“คณอำนวยตองพยายามกระตนทมดวยวา อยาหยดยงการเรยนร
ไมตองกลว ใหเรยนรไปดวยกน เพราะคณอำนวยเองกไมไดเกงไปกวา
คนอน ทสำคญ ตองบอกตวเองเสมอวา ความสำเรจไมใชหนทางของ
ความสข แตความสขตางหากทเปนหนทางไปสความสำเรจ จะทำใหเรา
รสกชนใจ ถาเวลาเจอปญหาหนกๆ อยาหน ใหเผชญหนากบมนไปเลย
ใหทองไวเลยวา คนดชอบแกไข แลวบนปลายของความมงมนพยายามก
จะสงผลอนหอมหวานมาใหเราเอง เพยงแคใหเราอดทนไว”
“เมอทำแบบนบอยๆ ทกวนๆ คณอำนวยกจะไมหมดไฟ และเมอ
ครบหนงปคณอำนวยกมาเจอกน เพอแลกเปลยนเรยนรวาสขของ
คณอำนวยในแตละแหงนนเปนอยางไร แลวแตละแหงมวธเพมสข ลดทกข
กนอยางไร นกจะเปนการกระตกตอมฮกเหมอก”
“ไมเพยงแตตองคอยกระตนตวเองเทานน แตคณอำนวยทดตอง
คอยกระตนนกวจยดวย ในกรณททมวจยรสกทอแท เหนอยหนายกบ
การทำวจย เราตองคอยปลอบเขา ถาเราเหนรอยรว หรอชองโหวททำให
ทมรสกทอ เรากหาวธอดซะ แตตองหาคำตอบใหไดกอนวา ทำไมนกวจย
ถงทอแท เปนเพราะเขาขาดความรหรอเปลา เราตองมองเขาอยางเขาใจ
เอาใจเขามาใสใจเรา เพราะกอนทเราจะมาเปนคณอำนวย ตวเราเอง
205ฟนเฟองขบเคลอน R2R
กไมเกง หรอแมแตบางคนทจบปรญญาโทมา กเหนอยและทอแทกบการทำ
วจยเหมอนกน”
“ดงนน เมอเขาไมร เรากตองสรางความรใหกบเขา อาจจะจด
ฝกอบรมหรอจดเวทแลกเปลยนเรยนรเพอเปนการกระตนใหเขามไฟ
ซงถาเปนไปไดอยาอบรมแบบวชาการเกนไป ตองมผอนหนกผอนเบา
วชาการดวย บนเทงดวย จะไดไมเครยด ถาไดวทยากรอยางอาจารยกะปม
ไปชวยกจะดมากเลย คนทำงานจะไดรวา สามารถทำ R2R อยางมความสข
และสนกได”
“เรองการใหกำลงใจกนกเปนเรองสำคญเชนเดยวกน บาง
หนวยงานมโครงการทำวจยเยอะมาก ประมาณยสบเรองตอป แคไดยน
บางคนกทอแลว ยงถาทำไปไดซกระยะหนงแลว แตยงไมไดผลงานไป
รายงานผบรหาร กจะยงทอ คราวนแหละเปนหนาทของคณอำนวยทจะ
ตองใหกำลงใจ คอการจะทำงานอะไรซกอยางใหคดใหญได แตคณอำนวย
ตองเขาไปกระตนเขาวาใหเรมทำเลกๆ กอน โดยจดทละประเดน แลว
หาความสำเรจของแตละจดทเขาทำไดเพอไปชนชมใหกำลงใจเขา เมอเขา
มกำลงใจ กจะสามารถไปตอได และเมอทำจนสำเรจเขากจะรสกภมใจ
ในตวเอง อยาลมนะคะวา ความสำเรจทละเลกละนอยจะนำไปสความสำเรจ
ทยงใหญได”
“สวนใหญนกวจยจะทอแทมากทสดเวลาทสงงานไปแลวคณอำนวย
ไมมเวลาดให เพราะฉะนนคณอำนวยเองกตองพยายามใหเวลากบ
นกวจยดวย ซงเปนสงสำคญมาก พยายามดงานใหเขาใหเรวทสดเทาท
จะทำได การรอคอยนานๆ อาจจะทำใหเขาเสยกำลงใจ และเผลอๆ อาจทำ
ใหเขาหมดไฟได ดงนน คณอำนวยตองตดตามอยางตอเนองนะคะ อยา
ทงชวงไปนานๆ”
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 2206
“อกวธหนงทจะกระตนใหนกวจยมแรงฮกเหมคอ การรายงานให
ผบรหารทราบความกาวหนาในการดำเนนงานของนกวจย ถอเปนจตวทยา
อยางหนงนะคะ เพราะการไดรบการยอมรบจากผบรหารจะชวยกระตน
ใหเกดกำลงใจทจะทำตอไปคะ”
“สดทาย สงทขาดไมไดและถอวาสำคญมากคอ การจดเวท
แลกเปลยนเรยนรเพอชนชมความสำเรจซงกนและกนระหวางหนวยงาน
จะทำใหนกวจยมความสขและมความรสกภมใจทไดนำเสนอผลงานของ
ตวเอง ทสำคญ คณอำนวยเองตองเปนกลยาณมตร คอ มตรทไมหวง
ผลประโยชนตอบแทน แตทำเพราะอยากชวย และเมอผลงานประสบ
ความสำเรจกมความยนดอยางจรงใจ แลวงานกจะเดนหนาตอไปได
อยางราบรนและยงยนคะ” พรทพยกลาวสรป
หลงจากตวแทนของแตละกลมสรปแลว อาจารยเชดชยซงนงฟง
และสงเกตการณมาตลอดไดแสดงทศนะเพอแลกเปลยนความคดเหน
“จากทสงเกตการเขาฐานเมอวาน ผมรสกวาเราอาจกงวลใน
บางเรองมากเกนไป เชน เรองระเบยบวธวจย เพราะเปนเรองทเราไมถนด
จงทำใหเรากลว และทำใหเราพงความสนใจไปอยตรงนน แตผมวาสงท
ผวจยควรจะกงวลมากทสดกคอการตงคำถามวจยนะครบวา คำถามของ
เราชดหรอยง สอดคลองกบปญหาของเรามย เมอรแลวเหลาใหคม
เพราะถาคำถามไมชด ไมคม ทกอยางจะสะเปะสะปะไปหมด ไมมใคร
ชวยทานไดนะครบ สวนเรองระเบยบวธวจย ถามปญหาเราสามารถปรกษา
ผรหรอผทมประสบการณในการทำ R2R เพราะงานวจยหลายๆ เรองก
ไมตองใชระเบยบวธวจยทซบซอน ขอฝากไวนะครบ” อาจารยเชดชย
กลาว
207ฟนเฟองขบเคลอน R2R
“กะปมขอแลกเปลยนเพมเตมนดหนงนะคะ” ดานอาจารยกะปม
กขอแสดงความคดเหนเพมเตมบาง
“ตอนนเหมอนเรากำลงกลวโรคทยงไมเกดขน และกงวลไปวาถา
เราปวยเปนโรคนเราจะไปหาหมอเกงๆ ไดทไหน ซงเราถกสอนใหคด
แบบนมาตลอด ถงเวลาแลวคะทเราตองเปลยนกระบวนการคดใหมโดย
ใหคดวาหมอทเกงทสดคอตวเรา เราจะรอาการเจบปวยของเราดทสด
เพราะฉะนนคณอำนวยคอคนทจะไปดงศกยภาพของคนทำงานใหรเรอง
ระเบยบวธวจย ไมตองวงไปหาหรอกคะวาคนไหนเกงทสด แตใหมองวา
เราจะสรางความเปนหมอในตวเราไดยงไง”
“กอนทเราจะใหนกวจยหรอคนหนางานไดเรยนรระเบยบวธวจย
เราตองทำใหเขาลดความหวาดกลวลงไปกอน แลวคอยๆ เรยนร สำหรบคน
ทเคยเรยนปรญญาโทและเอกจะรเลยวาอาจารยมหาวทยาลยกอาจไมได
รทกเรองเชนกน แตเราผานงานวจยในตอนนนมาไดเพราะเราเรยนรดวย
ตวเอง สวนอาจารยเปนคนดงศกยภาพของเรา ดงนน หนาทของคณอำนวย
คอใหกำลงใจเขา ใหเขาคอยๆ เรยนรและถอดรหสความหวาดกลว
ความสงสย และความไมรดวยตวของเขาเอง แลวเขาจะมความชำนาญ
ในเรองนนๆ สมมตวาทำวจย 4 เรอง กจะชำนาญระเบยบวธวจย ให
นกวจยฝกเปนจอมยทธดวยตวของเขาเอง ขอบคณคะ”
อาจารยอครนทรเปนอกทานหนงทแสดงความคดเหน...
“จรงๆ ตองบอกวาเรองแบบนเปนความหวาดกลวทคลาสสกมาก
เพราะคนทจะเรมตนทำงานวจยหรอเปนคณอำนวยมกจะกลวระเบยบวธ
วจย ผมคดวาทอาจารยเชดชยและอาจารยกะปมบอกเมอสกครนน
ชดเจนแลวนะครบ จรงๆ แลวระเบยบวธวจยคอสวนเสรมเขามา แตท
สำคญมากทสดคอ คำถามวจยนะครบ เราตองมองใหออกวา คำถาม
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 2208
แบบไหนทนาตอบ คำถามแบบไหนทมประโยชน คำถามแบบไหนท
ตอบไดแลวจะเกดผลกระทบ (Impact) ทำใหเกดการเปลยนแปลงใหชวต
เราดขน ทำใหการบรการของเราดขนดวย”
“ทศรราชกเปนนะครบ ไมวาจะเปน พเออง-เอองพร พทกษสงข
ฝายการพยาบาล พหนง-เสาวนย เนาวพาณช พยาบาลประจำการ CCU
หออภบาลคนไขโรคหวใจ และ พอา-มาล งามประเสรฐ งานการพยาบาล
สตศาสตร-นรเวชวทยา จะเดนเขามาปรกษาดวยเรองสถต เรองระเบยบ-
วธวจยทงนน ซงผมคดวาเรองนไมนากงวลอะไรเลย ถาเราหาทมมา
ชวยเหลอแลวทำวจยไดซกหนงเรอง ทกคนจะรเรองระเบยบวธวจยขนมา
อกระดบหนง จนถงตอนนกจะเรมคนเคยแลว เรากสามารถชวนพๆ
ทเปนนกวจยใหเปลยนมาเปนคณอำนวยได ซงผมคดวานเปนกลยทธใน
การแตกตวเลยกวาได”
“ผมชอบคำวา ‘ทาบกง’ มากเลย คอหาคนมาทาบกงเพอเอาความร
ออกมา ถาอยากไดคณอำนวยรนใหมทเกง คณอำนวยคนเกากตอง
เสนอตวใหเขาทาบกงดวยนะครบ เปนการดงเอาความรออกมาใชโดย
เรวทสด”
“ผมขอยกตวอยางทอาจารยของผมเคยเปรยบเทยบไวใหฟงวา
การฟงความสำเรจทคนอนเลามาอยางเดยวมนไมพอ ตองลงมอทำดวย
พอลองลงมอเรากจะรวาเราถนดแบบไหน ถาเปรยบกบการวายนำเราก
จะรวาวายทาไหนถงจะเหมาะกบเรา แตจะเปนทาไหนไมสำคญ ขอใหวาย
ไปถงฝง เพราะฉะนนการจะเปนนกวจย หรอคณอำนวย ตองลงมอทำเลย
นะครบ ทงหมดคอการเรยนร ชวตของเราไมไดยนยาวมากมาย อยาง
มากรอยปนกถอวาเกงมากแลว ถาเรามความทกขซก 1 ป นกเทากบ
หนงเปอรเซนตของชวตเราแลว ผมขอใหกำลงใจทกทาน ใหหาความสข
ในชวตการทำงานไดทกวนนะครบ”
209ฟนเฟองขบเคลอน R2R
ดานอาจารยวศษฎกลาวใหแงคดกบทกคนเพยงสนๆ วา…
“ถาอยากให R2R เกดความยงยน ตองกลบมามองวาทมเรายง
ขาดอะไรแลวเสรมสงนนเขาไป อาจจะอานหนงสอเพมเตม หรอเรยนตอ
กได จะชวยทำใหเรามความมนใจในการทำงานมากขนครบ”
“ขอบคณวทยากรทกทานมากครบ กอนจะปดเบรกชวงน ผมอยาก
จะฝากไวสนๆ วา ถายามใดททอใจ ขอใหนกถงกำลงใจทเกดจากวนน
อยาลมวาทกอยางเปนบทเรยนไดทงหมด ปญหาทกเรองมทางออก
คณไมไดอยคนเดยว แตเรามซงกนและกน ขอบคณครบ” อาจารยกลธร
มอบเวทคนใหกบพธกรสาวจากทมศรราช เพอเขาสชวงตอไป
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 2210
R2RNetwork
211ฟนเฟองขบเคลอน R2R
ฝนใหไกล ไปใหถงฝงฝน
ฝนใหไกล ไปใหถงฝงฝน การดำเนนงานตอไป
ของโครงการ R2R สวรส.
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 2212
รองศาสตราจารย นายแพทยเชดชย นพมณจำรสเลศ
213ฟนเฟองขบเคลอน R2R
การสมมนาชวงเชาดำเนนไปอยางเขมขนและลนไหล แมวาเวลา
จะผานไปครงคอนวนแลว ทวาทกคนยงคงตงอกตงใจรบฟงองคความร
ทวทยากรแตละทานไดนำมาแลกเปลยนเรยนร จนลมไปเลยวาขณะน
เขมนาฬกาเดนไปใกลถงเวลารบประทานอาหารกลางวนแลว
หวขอสดทายสำหรบการสมมนาในครงนคอ “ฝนใหไกล ไปใหถง
ฝงฝน การดำเนนงานตอไปของโครงการ R2R สวรส.” ซงถอวามสำคญมาก
เพราะเปนการพดคยถงอนาคตของ R2R วาจะกาวเดนไปใน
ทศทางไหน โดยมอาจารยเชดชยรบหนาทดำเนนรายการ
“ผมคงไมรบกวนเวลารบประทานอาหารกลางวน
ของทกทานมากนกนะครบ” อาจารยเชดชยกลาวทกทาย
ทกคนอกครง
บนถนนสาย R2R ไมมคำวาเปนไปไมได
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 2214
“สำหรบชวงนถอวามความสำคญมาก เราจงเชญ นายแพทยพงษพสทธ
จงอดมสข ผอำนวยการ สวรส. มารวมแลกเปลยนเรยนรกน ทานจะมาพด
ถงทศทางการสนบสนนของ สวรส. ทมตอ R2R วาจะเปนอยางไร สวน
ผมกจะพดถงโครงการทไดรบมอบหมายจากการลงนามความรวมมอทาง
วชาการรวมกนของ สวรส. สปสช. คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล
และกระทรวงสาธารณสขวาการสนบสนนใหเกดเครอขาย ในรอบปท
ผานมาเปนอยางไร แลวปหนาจะเนนตรงไหนบาง”
“กอนอนผมขออนญาตยกลายพระหตถของสมเดจพระบรม-
ราชชนกมาอานใหฟงวา True success is not in the learning, but in
its application to the benef ifit of mankind. คอรอยางเดยวไมพอ ตอง
เอาไปใชใหเกดประโยชนอยางสงสด R2R กเหมอนกน ทำวจยอยางเดยว
ไมพอ หากไดแตความร (Knowledge) แตถาไมนำไปสการปฏบต (Practice)
กไมเกดประโยชนสงสด และสบเนองจากลงนามความรวมมอทางวชาการ
เมอวนท 19 สงหาคม 2551 จงเกดโครงการสนบสนนการพฒนางาน
ประจำสงานวจยขนมา”
“โดยมความเหนตรงกนวา R2R เปนเครองมอพฒนาคน (Human
Resource Development) พฒนากระบวนทศน (Mental Media) เกด
วฏจกรการเรยนรของบคลากร (Deep Learning Cycle) เพอพฒนา
งานประจำ (Service Policy Development) พฒนาองคกร (Organization
Development) เกดเปนองคกรแหงการเรยนร ดงนน เปาหมายของ R2R
จงไมไดมงเนนทจำนวนผลงานวจย แตเนนทรากฐานของการพฒนาคน”
“ตอนทำ Routine to Research สงทไดคอความร (Knowledge)
หลงจากนน Research to Routine กคอ การนำผลวจยไปใชพฒนางาน
การบรการทดขน (Implement) แตถาไมทำใหเกดการเรยนร (Learning)
องคกรกจะไมยงยน เพราะฉะนนตองสรางใหบคลากรในองคกรมการเรยนร
215ฟนเฟองขบเคลอน R2R
ตลอดเวลา เวลาทำงานกสงเกตและมองหาจดทจะพฒนางานอยางตอเนอง
จดไหนทตองปรบปรงกมองหาโอกาสพฒนา อาจทำเปนงานวจยกได
ตรงนบคลากรจะตองเกดการเรยนร ถามคนมาทำใหเราอยางเดยว
เราจะไมเกดการเรยนร และไมยงยน อยางไรกตาม การเรยนรตองอาศย
KM เปนหนงในเครองมอสำคญดวย”
“หลกในการสรางเครอขายเราใช Starfish Model กคอ ใช
ความสมพนธแนวราบ ไมใชลกษณะสายบงคบบญชา แตเราทำงาน
เชอมโยงกน เพราะฉะนนในแตละจดจะมอสระในการทำงานอยางเตมท
ไมมใครสงใคร ทกคนมาแลกเปลยนเรยนรรวมกน”
“อาจารยวจารณไดใหแนวคด INN Model แกพวกเรา ซง I กคอ
Individual เปนการรวมตวกนระหวางหนวยงานหรอองคกรตางๆ เชน
โรงพยาบาล สสจ. จากนนหา Individual ในพนทของเราทพรอมทสด
ใหเปน Node แลว Individual และ Node กมารวมตวกนเปนเครอขาย
(Network)”
“ยกตวอยางเครอขายภาคตะวนออก ม Individual คอ โรงพยาบาล
ชลบร สสจ.ชลบร โรงพยาบาลระยอง และโรงพยาบาลตราด โดยมมตรวมกน
วาเลอกโรงพยาบาลพระปกเกลาใหเปน Node แลว Node กรวมตวกบ
Individual ทงหลายเปนเครอขาย ซงโครงการ R2R สวรส. กจะไปสนบสนน
โดยตรงทเครอขายนแหละครบ”
“ขณะนมเครอขายเกดขนแลว 3 เครอขาย คอ เครอขาย
ภาคตะวนออก เครอขายนครชยบรนทร และเครอขายภาคใต เรายงขาดอยอก
2 ท คอ ภาคเหนอและภาคกลาง ซงตอนนกมแนวโนมทด เพราะวาเรา
เรมไปผกมตรกบทง 2 ภาค และภาคกลางกเรมมการเคลอนไหวแลว
ทายทสดกหวงวาเราจะม R2R ทงแผนดน”
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 2216
“สำหรบแผนในอนาคต เราจะพยายามจดกจกรรม Link, Share,
Learn เราจะทำ Knowledge Capture จดเวทแลกเปลยนเรยนรผสานกบ
ภาคเครอขายในการจดกจกรรมตางๆ พฒนา Website R2R สวรส. ให
เปนแหลงเผยแพรองคความรตางๆ รวมทงเปนเวทใหสมาชกไดเขามา
แลกเปลยนเรยนรกนดวย”
“ถาเรามองในภาพใหญ INN Network เราจะมเครอขายในภาคเหนอ
ภาคกลาง ภาคตะวนออก ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ และภาคใต ในอนาคต
แตละเครอขายคงจะตองเชอมโยงไปถงระดบปฐมภม ทตยภม และตตยภม
ทงน ในแตละจงหวดควรมเครอขายระดบจงหวดดวย เพอทจะสามารถ
เชอมโยงกบเครอขายในภมภาคได อะไรทเราขาดเรากไปขอเชอมกบ
เครอขายใกลบานเรา และถาเครอขายใกลบานเราไมพรอมเรากสามารถ
มาเชอมกบสวนกลางได นนคอโมเดลทเราคดวาจะทำใหเกดกระบวนการ
เรยนรไปในทกๆ จด โดยมการเชอมประสานกนเปนเครอขาย INN”
“สวนโครงการ Link, Share, Learn ในระดบภมภาค โครงการฯ
กจะสนบสนนงบประมาณสวนหนงในระยะแรกเพอใหเครอขายตงตวได
ในการจดกจกรรมระดบภมภาค เชน Success Story Telling ใหสมาชก
มาแลกเปลยนเรยนรรวมกน เพอปลกนกวจย ปลกคณอำนวยทงหลาย
อาจจะจดอบรมเรองระเบยบวธวจยอยางทอาจารยวศษฎแนะนำ ซงจะ
เปนการประสานกนทงระยะสนและระยะยาว ดงทไดจด Workshop พฒนา
คณอำนวยไปแลว โดยเรากสนบสนนงบประมาณไปสวนหนง และเชญ
วทยากรหลายๆ ทานไปรวมแลกเปลยนเรยนร”
“การรวมตวเปนเครอขายเพอเปนกลมของการชวยเหลอซงกน
และกน เชน หากตองการทปรกษา (Consultant) เครอขายจะชวยกนอยางไร
หรอถามปญหาในเรองการขออนมตการทำวจยจากคณะกรรมการ
จรยธรรมการวจยในคนจะแกอยางไร ตวอยางของการรวมกลมเพอชวยเหลอ
217ฟนเฟองขบเคลอน R2R
กนนคอ ภาคตะวนออก จดอบรมเพอสราง Ethic Committee ในเครอขาย
เรากสนบสนนงบสวนหนงสำหรบเครอขาย ไมไดสนบสนนทโรงพยาบาล
ใดโรงพยาบาลหนง เพราะฉะนนถาทานสามารถรวมเครอขายได จะชวย
ทำใหทานไดสรางชมชน R2R ของทานขนมา”
“สำหรบการประชมแลกเปลยนเรยนรจากงานประจำสงานวจย
(R2R Forum) ทจดปละครง พวกเรากจะพยายามสนบสนนใหเครอขาย
มบทบาทในการรวมกจกรรมมากขน ทานจะมเวทในระดบชาตมากขน
และจากการเดนสายพบปะกบผบรหารโรงพยาบาลตางๆ ตอนนผมเชอวา
ถาทานพดกบหวหนาหรอผอำนวยการ เรอง R2R หลายทานกจะรจก
แตถาไมรจก กถอเปนโอกาสในการสอสารใหทานทราบวาใครๆ กทำ R2R
กน เวลาคยกบผบรหารกจะงายขน”
“สวนบทบาทของภาคตางๆ เชน สรพ. กนำ R2R เปนเกณฑ
(Criteria) ขอหนงในการประเมนโรงพยาบาลวา ถาจะไดคะแนนระดบ
4-5 ตองมการทำงาน R2R ดวย สำหรบ สสส. สวรส. สปสช. กมสวน
ชวยกระตน และเปนตวขบเคลอนทสำคญ ในการทำใหทงหมดเชอมโยง
กนจนเกดบรณาการในการขบเคลอน R2R ทงประเทศ สำหรบกจกรรม
ตางๆ เรากเกบภาพรวบรวมไวเพอทำเปนหนงสอ เปน R2R Newsletter
หรอรวบรวมทำเปนบทเรยนในรปแบบตางๆ เชน Multimedia ขนเวบไซต
เปนตน เราจะเนนตรงนมากขน”
“และเราจะพฒนาฐานขอมลนกวจยและคณอำนวยโดยจะทำ
การสำรวจขอมลจากนกวจยและคณอำนวยในแตละภมภาคทมารวม
กจกรรม Workshop เพอประโยชนในการเชอมโยงและแลกเปลยนเรยนร
รวมกน นอกจากน องคความรทงหลายเรากจะรวบรวมไวในเวบไซต เชน
องคความรเกยวกบระเบยบวธวจย เพอใหทานดวาระเบยบวธวจยทำยงไง
ตวอยางเปนยงไง กจะเปนแหลงขอมลใหคนหาขอมลได”
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 2218
“นอกจากน แผนการทำงานของ R2R ในอนาคตเราอาจจะทำ
E-journal ของเราเองกได เพอเปนแหลงขอมลในการเผยแพรผลงาน R2R
สวนในดานการนำผลงานวจยไปใชใหแพรหลายนน ตอนนเราพยายาม
ทจะมองดวางาน R2R ทผานมา 3-4 ป มอะไรบางทจะทำเปน R2R2P
คอ จาก R2R ส Policy ซง สวรส. ไดรวมมอกบ สปสช. ในการคดเลอก
ผลงาน R2R ทโดดเดนมาขยายผลในวงกวางมากขน ซงขณะนกอยใน
ขนตอนการดำเนนการ”
“นกเปนภาพรวมทงหมดของการขบเคลอน R2R ประเทศไทยใหเกด
ความยงยน และออกดอกออกผลทงดงาม หลายทานอาจรสกวาตวเอง
เปนคนทำงานตวเลกๆ จบพลดจบผลมาทน สดทายมภาระอนหนกอง
มากมาย แตไมมอะไรเปนไปไมไดนะครบ”
ระหวางนอาจารยเชดชยเปดภาพสไลดหอยทากทกำลงจะขามไป
อกฝงใหทกคนด ซงระยะหางของทงสองฝงคอนขางกวาง
“ทานคดวาหอยทากตวนจะขามไปไดไหมครบ ตวมนเองกไมแนใจ
วาตวเองจะทำไดหรอไม มนมองซายมองขวา หาทางหลกเลยง แตยงไง
กตองเดนขามไปใหได เจาหอยทากกเลยพยายามขาม ตอนแรกหวมนทม
จนเกอบตก แตสดทายกขามไดจรงๆ เหมอนกบพวกเราทตองกาวผาน
ปญหาจากงานประจำทไมมใครแกแทนเราไดนอกจากตวเราเองไปใหได
เหนมยครบวา Nothing Impossible ไมมอะไรเปนไปไมได”
“หลายทานจะเหนวา ตอนแรกทเราเจอปญหาภาพในหวจะ
มวมาก แตถาเราแกปญหาได ภาพนนกจะสวางและสวยงาม มคนบอกวา
ปญหาคอของขวญทพระเจามอบใหกบพวกเราทกคนอยางเทาเทยมกน
219ฟนเฟองขบเคลอน R2R
คนทมปญญาเทานนทจะแกะกลองของขวญออกได ถาเราอยกบปญหา
ไปนานๆ เราอาจไมรสกวาปญหาเปนของขวญ จนกระทงเราแกปญหานนได
โอโห! เปนอะไรททำใหเรามความสข ทำใหเรามความสำคญ และตรงนน
แหละถงจะบอกไดวานนคอของขวญ เราหลงผดไปนานวามนคอปญหา”
“ผมชอบภาพนมาก” อาจารยเชดชยชไปทภาพในสไลด ซง
เปนภาพของทหารคนหนงถอดาบทำสงครามดวยใบหนาเครงเครยด
อาจารยเชดชยอธบายดวยนำเสยงเนบชานาฟงตามสไตล
“ทกทานเหนภาพนมยครบ เมอซกครมหลายคนพดวา งานประจำ
กยงอยแลว จะเอาเวลาทไหนมาทำงาน R2R ภาพนทหารกำลงรบกนอย
ดวยการใชดาบ แลวมคนมาเสนอปนกลให แตทหารปฏเสธวา ฉนไมม
เวลามาคยดวยหรอกนะ ฉนกำลงยงกบการรบอย เหมอนกบเราทชอบอางวา
ไมมเวลา เมอมใครมาเสนออะไรใหมๆ ให กจะอางวาฉนกำลงรบอยกบงาน
ประจำ” คำบรรยายภาพของอาจารยเชดชยเรยกเสยงหวเราะครนใหญ
“โอย! ฉนยงจะตายอยแลว งานประจำกเยอะแลวยงจะมาเรยกให
ฉนทำ R2R อก เปนไงครบ ทานวาคลายกนมย มนคลายกนมากเลยนะครบ
มคนมาเสนอปนกลใหสงครามครงนสงบเรวขน กเหมอนเรามงานประจำ
มากมาย แลวมคนมาเสนอวามาทำ R2R เถอะ มนจะแกปญหางานประจำ
ไดนะ แตเราบอกไปวาไมมเวลา อยามายงกบฉน ผมคดวาภาพนนาสนใจ
และอยากจะฝากเอาไวใหทกคนไปคดตอดวยนะครบวา จะสนใจปนกล
หรอยงอยากจบดาบทำสงครามตอ ขอบคณครบ”
อาจารยเชดชยกลาว แลวมอบไมโครโฟนใหอาจารยพงษพสทธตอ
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 2220
นายแพทยพงษพสทธ จงอดมสข
221ฟนเฟองขบเคลอน R2R
R2R ความหวงของ ระบบสาธารณสขไทย
“ขอบคณอาจารยเชดชยครบ” นายแพทยพงษพสทธ จงอดมสข
ผอำนวยการ สวรส. รบชวงตอจากอาจารยเชดชย
“ธรรมดาทานจะเปนคนเงยบๆ ไมคอยไดฟงทานพดอะไรทเปน
เชงปรชญาเทาไหร วนนมาฟงแลวรสกวาไดความรเยอะมาก จรงๆ แลว
อาจารยเชดชยเปนผทอยเบองหลงความสำเรจทงหลายทงปวง นบวา
เปนปรมาจารยอยางแทจรง”
“สวรส. เขามาสนบสนนทม R2R ระดบประเทศปนเปนปท 3 กำลง
จะเขาปท 4 แลว อาจารยผใหญตงคำถามกบผมอยบอยครง
วา ‘สวรส. อยากเหนอะไร’ แลวเรองนตรงกบภารกจของ
สวรส. หรอเปลา เมออาทตยทแลวผมเพงไป
เปนวทยากรทกรงกวลาลมเปอร ประเทศ
มาเลเซย เขากำลงจะทำแผนปฏรปสขภาพ
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 2222
ครงใหญ เพราะวานายกรฐมนตรของเขาประกาศวา ตอนนรายไดเฉลย
ของประชากรตอคนตอปของเขา ตกอยท 7,000 ดอลลารสหรฐฯ สวน
ของไทยตกอยทประมาณ 3,000 ดอลลารสหรฐฯ เราจนกวาเขาอยประมาณ
ครงหนง”
“เขาตงเปาไววาในป 2020 หรออก 10 ปขางหนา เขาจะเปน
ประเทศพฒนาแลว คอรายไดเฉลยตอประชากรตอคนตอปจะอยท
15,000 ดอลลารสหรฐฯ ผมคดวาเขาทำไดนะครบ เพราะเขาไมคอยม
ปญหาดานการเมองระดบประเทศเหมอนเรา”
“เขาตงคำถามกบตวเองวา แลวระบบสขภาพของเขาเมอไปอย
ในฐานะทเปนประเทศทพฒนาแลว ตองปรบปรงอะไรกนบาง ตอนนเขา
กำลงจะทำพมพเขยวสำหรบปฏรประบบสขภาพ โดยเชญผเชยวชาญ
มาประมาณ 150 คน ในจำนวนนนมผเชยวชาญจากประเทศไทย เกาหล
ฮองกง สงคโปร และฟลปปนส ซงผมเปนตวแทนประเทศไทย”
“ตอนทผมเลาถงการพฒนาระบบของเราใหฟง เขาทงนะครบ
กอนหนานนผมไปอนโดนเซย ระหวางกนขาวบนโตะอาหารรวมกนผมก
เลาเหมอนกนวาเรามงาน R2R แบบไหน ซงเขากทงมากเชนกน
และบอกวาเราคดไดยงไงกบวธ Approach แบบน หลายครงเขากถามวา
เคลดลบความสำเรจ (Key of Success) ของประเทศไทยในเรองของ
ระบบสขภาพคออะไร”
“ผมมองวาบางครงบางคราวเรากมความกลมอกกลมใจกบ
ปญหาเฉพาะหนาอยเยอะนะครบ การไดออกไปดโลกทกวางขนเราจะ
เหนวา สงทเราเผชญหนาอยมนเลกนอยมากเลย เมอเทยบกบสงท
คนอนเขากำลงเผชญหนาอย”
223ฟนเฟองขบเคลอน R2R
“ยอนกลบมาถงตรงน เขากถามวา Key of Success คออะไร ผม
กบอกวาการยอมทจะลงทนพฒนาใหคนเรามศกยภาพและมคณภาพ
มากยงขน และการลงทนพวกนตองใชเวลา ผมขอเรยนตามตรงวาตอนท
เราเลอกทำงานรวมกบศรราช เรามองเรองนเปนการลงทน ซงทนท
สำคญทจะเกดขนคอผคนทเขามารวมขบวนการ R2R ตรงน ทำใหผมนกถง
การประชมทผานๆ มาวา คนทมารวมขบวนการ R2R มความชดเจนใน
เรองความคด ซงผมคดวาเปนเรองทดมาก”
“ผมรสกวาถาผมทำอะไรแลวไดใชความร จะมความสขอยางมาก
แทนทจะเปนใครซกคนเปนคนมาสงใหผมทำ เพราะนนเทากบมาดถกวา
เราคดเองไมเปน ไมมศกยภาพในการจดการกบปญหา เพราะฉะนน
ผมจงยดหลกวา ถาทำงานแลวรสกวาไดทำตามความรทไดเรยนมา มน
จะทำใหผมรสกวาตวเองมคณคามากขน และผมกจะสงเสรมลกนองอย
ตลอดวา จงทำในสงทควรจะทำ แตลกนองผมกจะคานวา ไมไดหรอก
เดยว สสจ. จะมาตรวจ กลวสารพดวาจะทำอยางนนอยางนไดมย ผมก
บอกวาทำไมเราไมดปญหาของเราละ และแกปญหาของเรา แทนทจะไปแก
ปญหาของ สสจ. ในเรองของตวชวดตางๆ”
“โดยรวมผมรสกชนใจทขบวนการเคลอนตวของ R2R จนถง
ปจจบนทำใหคนของเรามศกยภาพ มทกษะในการบรหารจดการกบ
ผบรหารดวย ซงผมเรยนตามตรงวาทกษะเหลานเปนเรองทสำคญ เพราะ
ทกคนจะตองผานขนตอนทผบรหารเขามาเกยวของอยตลอด และเรอง
เหลานเปนเรองของการบรหารจดการ ซงถาใครสามารถจดการไดด กจะ
ไมถกแรงกดดนมากนก และไมเปนทกขกบมนเกนไป และมนกเปน
เชนนนเอง”
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 2224
“ผบรหารทกคนมาเดยวกไป ถาเขามาแลวไมคอยใหการสนบสนน
เทาไหร อยางมากเรากทำกนในหมเลกๆ ของเรานแหละ ทสำคญอยางท
อาจารยวศษฎกลาวไววา พวกเราเหนยวแนนกบสงทพวกเราอยากจะ
ทำมากนอยแคไหน เรามความสขกบมนมากนอยแคไหน ผบรหารเขา
เปนคนอน ถาเขามาแลวสงผลในเชงบวกเรากทำมากขน ถาเขามาแลว
ไมมอะไรเกยวของกบเรา เรากทำของเราไปตามอตภาพ อยาไปใสใจ
ใหมากนก”
“เวลาผมเหนการรวมกลมกนของคนทำงาน ผมคดวานแหละคอ
ความหวงของระบบสาธารณสขไทย ผบรหารเปนปจจยเออ หรออาจจะ
เปนปจจยทเปนอปสรรคบางในบางครงบางคราว แตอยาใหตรงนนเปน
ตวชอนาคตของเราทงหมด”
“ผมเองอย สวรส. กมวาระ ตอนนผมเปนผอำนวยการ สวรส.
ไปหนงวาระแลว ทานอาจารยวจารณในฐานะบอรดผบรหารกกรณา
ประเมนวาใหอยตอไปอก 3 ป ตอนนผานไปแลวครงป กยงเหลออก 2
ปครง ผมเรยนตามตรงเลยวาผมยงมความสขทจะสนบสนนใหขบวนการน
ขบเคลอนตอไป เพราะการขบเคลอนตรงนเปนอนาคตในระยะยาว
อยางทบอกวาการสรางคนจะเนรมตใหเกดขนมาในชวงเวลาสนๆ ไมได
เรายงมเวลาอก 2 ปในวาระของผม ทผมจะสนบสนนตอไป”
“ปญหาของเรากคอวาถาผมไป คนใหมมาจะเปนอปสรรคมย
อนนผมคาดการณไมได แตผมคดถงความยงยนในระยะยาว ถาตอไปเรา
สามารถทำให R2R เปนขบวนการทไมองอยแคการม สวรส. และ สปสช.
สนบสนน ผมวาพวกเราทกคนมศกยภาพ มพลง เราจะทำใหขบวนการ
ตรงนไมยดตดอยกบองคกรหรอบคคล เราตองทำใหกลายเปน Capital
Asset หรอเปนทนทางสงคมของประเทศ แนนอนวาตองขนอยกบ
ขบวนการ ซงผมคดวาวธคดสำคญมาก”
225ฟนเฟองขบเคลอน R2R
“ฝากไวใหพวกเราชวยกนคดตอไปดวยนะครบวา เราเหนการเตบโต
ของ พรพ. ทตอนนกลายเปน สรพ. เมอผานไประยะหนงเขากสามารถ
ยนอยบนขาของตวเองได คนทเขามารวมขบวนอาจจะตองชวยกนทำให
R2R เดนตอไปได โดยไมใหเหมอนกบวามใครเขามาเปนผสนบสนน
ตลอดเวลา สรพ. เองเขากใชระบบวาใครจะเขาไปตองเสยคาใชจาย ซง
ผมคดวาเราอาจตองใชเวลาอกระยะหนงในการพฒนา”
“เราอยากทำให R2R กลายเปนสวนหนงททกคนมาชวยกน
แบกรบทนของสวนรวม เวลาตองการให R2R เกดขนในทกพนท เรากมา
ชวยกนลงขนทำใหเกด แตในชวงแรกทพยายามจะทำให R2R ตงหลก
ปกฐานได สวรส. กเขามาชวย ผมขอฝากใหพวกเราคดในระยะยาว
ดวยนะครบวา เราควรจะทำยงไงตอไป”
“อกประเดนหนงกคอ ในอนาคตเราจะตองขยบไปอกขนหนงของ
การสรางนกวจยและการพฒนาคณภาพของระบบวธคดในการทำงาน
ไปสการทำงานในเชงมหภาคมากขนสำหรบคนทมความสนใจ ซงเปน
ลกษณะความสนใจเฉพาะราย”
“ผมชอบยกตวอยางกรณ คณหมอยศ (ดร. นพ.ยศ ตระวฒนานนท)
ซงเปนสวนหนงของการทำ Action Research ในระดบพนท ซงผมเอง
รบผดชอบโครงการอยตงแตป 2539 สมยผมเพงเขามาทำงานทกระทรวง-
สาธารณสขครงแรก เราทำโครงการปฏรประบบสขภาพกบ คณหมอสงวน
(นพ.สงวน นตยารมภพงศ) ซงตอนนทานเสยชวตไปแลว เรากทำใน 4-5
จงหวด รวมกนพฒนาระบบบรการขนมา โดยใหองกบปญหาของแตละ
พนท ตอนนนเราบอกวา Free Style ใครเหนปญหาอะไร อยากจะทำก
ทำไปเลย แตในแตละปใหมาแชรกนนะ”
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 2226
“ตอนนนคณหมอยศบอกวา ‘พ ผมไมอยากเปนหมอโรงพยาบาล
อกแลว ผมอยากทำงานวชาการเตมท’ แลวทานกเรมตดสนใจเปลยนวถ
ชวตมาเปนนกวจย พอเปนนกวจยแลวทานอยากไปเรยน เรากหาทนสง
ไปเรยน ในทสดกกลบมาตงหนวยงาน มนกศกษาปรญญาโท ปรญญาเอก
ทำงานดวยตง 60-70 คน อกคนหนงคอ คณหมอเลก (พญ.ศรวรรณ
ทพยรงสฤษฏ) ซงอยขอนแกน นคอตวอยางของคนจำนวนหนงทรสกวา
สนกกบการทำวจย และอยากจะเปลยนตวเองเปนนกวจยมออาชพ ไมใช
ทำงานบรการแลวเอากระบวนการวจยมาพฒนางานตวเองตอไป”
“ผมขอฝากพวกเราไวทกคนนะครบวา ถาทำงาน R2R ไประยะหนง
แลว เกดอยากเปนแบบคณหมอยศ หรอคณหมอเลก และทานอนๆ ซง
ตอนนเปลยนจากการทำงานในระบบบรการมาเปนนกวจยมออาชพแลว
ประตบานนเปดกวางเสมอ”
“ผมไมไดบอกวาคนทำ R2R ทงหมดตองมาเปน Professional
Researcher นะครบ แตถาใครอยากจะเปน ตรงนกเปนอกชองทางหนง
ทเรากำลงจะจดการกนอยางเปนระบบ เพอสรางอนาคตของประเทศเรา
เพราะทกคนรอยแลววาการตอสในเชงของการแกไขปญหาสขภาพของประเทศ
ในอนาคตนน ตองการความรอยางมาก เพราะระบบมความซบซอนขนเยอะ”
“นคอสวนท R2R จะตอยอดไปสการพฒนาระบบโดยรวม ซง
สวรส. และหนวยงานตางๆ กชวยกนอย แตอยางทบอกวาถาพวกเรายง
มความสขทจะขบเคลอนระบบทเราดแลอยในปจจบนใหสามารถดแล
ประชาชนใหดขน นำไปสการบรการททำใหคนไขพงพอใจ ไมไดหมายความวา
คณคาของสงนจะนอยไปกวาความเปนนกวจยมออาชพ แตคณคาของ
งานทเราทำอยนนมนเหนเปนตวตนชดๆ เลยนะครบ นนคอ คนไขมความสข
มากขน สขภาพดขน ดงนน อยาไปดแคลนวาแคทำในโรงพยาบาลของเรา
ทจงหวดของเราจะไมมคณคา มนมครบ ขนอยกบวาเราชอบแบบไหน”
227ฟนเฟองขบเคลอน R2R
“เพราะฉะนนผมกบทกทาน และทมศรราชจะไดทำงานรวมกน
ตอไป ผมคดวาการทเราเดนมาถงจดนกถอวาประสบความสำเรจพอ
สมควร เรามเปาหมายทยงใหญรวมกนในอนาคต ผมคดวามนคงจะไมไกล
เกนไป เราคงจะไปถงในสกวน ขอบคณครบ” อาจารยพงษพสทธ
กลาวปดทายเพอเปนกำลงใจใหกบทกคน
การสมมนาในชวงเชาปดฉากลงดวยความชนมน ผเขารวมงาน
มารวมตวกนทหองรบประทานอาหาร ระหวางนนอาจารยเชดชย
กทำหนาทดำเนนรายการในชวง ลงอาคม...คณอำนวย หรอ After Action
Review (AAR) บนโตะอาหารไปดวย
ถอเปนการแลกเปลยนเรยนรหลงจากเขารวมกจกรรม กอนแยกยายกน
เดนทางกลบภมลำเนา ซงบรรยากาศเปนไปดวยความสนกสนานและ
เปนกนเอง
เมอถงเวลาเดนทางกลบ ทกคนตางรำลากนดวยรอยยมแหง
มตรภาพ ทวากแฝงไวดวยความอาลยอาวรณ ปนเปนอกครงทตอกยำให
พมพชนกรสกวา เธอและเพอนๆ ชาว R2R จะไมมวนโดดเดยว จากปท
แลวเธอเปนนองใหมทมพนฐาน R2R เปนศนย เธอพกแกวเปลามา
ตกตวงเอาความรเพอกลบไปตอยอดการทำงานของเธอ
ปนแมเธอจะมพนฐาน R2R มาบาง ทวาการทเธอทำตวเปน
นำครงแกว เพอตกตวงเอาเคลดวชาในการเปนคณอำนวยทดจากเหลา
วทยากร และเพอนรวมงานทกคน ยงทำใหเธอรสกมนใจทจะกาวเดน
ตอไปบนเสนทางสาย R2R หญงสาวยมในหนาใหกบตวเอง กอนจะ
โบกมออำลาเพอนๆ ลากกระเปาเดนทางขนรถต
เคลดไมลบคณอำนวย เลม 2228
“ใจหายเหมอนกนเนอะ เวลาผานไปเรวเรว...” เสยงของนงนช
ชวยดงใหพมพชนกตนจากภวงค
“นนสคะพนช นกระมงทเคาวา ชวงเวลาดๆ มกจะผานไปไวเหมอน
โกหก” นำเสยงของพมพชนกแผวเบา
“ถาปหนาศรราชกบ สวรส. จดงานนอก พจะแลกเวรมาอก
คอยดเถอะ” นงนชทำทาหมายมน พรอมเชดหนานอยๆ ทำใหรสาคปรบ
เจาเกาอดหมนเขยวไมได ใชมอบจมกของนงนชจนเจาตวโวยวายวา
หายใจไมออก รสาหวเราะคกคก พลอยทำใหพมพชนก แพทยหญงฝนทพย
และเภสชกรหญงศรนทรอดหวเราะสนกไปกบการหยอกเยากระเซาแหย
ของสองสาวไมได
รถตคอยๆ เคลอนตวออกจากบานผหวานสถนนใหญมงหนาพา
หาสาวกลบบาน แดดบายลามเลยไลหลงรถตคลายตองการสงลา
ครงสดทาย พมพชนกหนไปมองประตทางเขาบานผหวานเพอเปนการอำลา
พลางบอกตวเองวา หากมโอกาสกลบมาทนอกครง เธอหวงใจเหลอเกนวา
จะมเรองสนกๆ จากการทำหนาทคณอำนวยมาเลาสเพอนๆ ชาว R2R ฟงบาง
หญงสาวทงความอาลยไวเบองหลง กอนจะมองตรงไป
ยงเสนทางขางหนาดวยแววตามงมน พรอมกระซบ
บอกตวเองในใจวา เธอจะไมปลอยใหไฟท
กำลงลกโชนมอดดบไปโดยไมไดกระพอตอ
เธอจะไมมวนใหการมาอบรมครงนสญเปลา
เธอจะเปนคณอำนวยทดใหได...
229ฟนเฟองขบเคลอน R2R
คณะกรรมการกำกบทศทางแผนงาน (Steering Committee) ประกอบดวย
1. ศาสตราจารย นายแพทยวจารณ พาณช ทปรกษา
2. นายแพทยสมศกด ขณหรศม ประธานกรรมการ
3. ผอำนวยการสถาบนวจยระบบสาธารณสข กรรมการ
4. คณบดคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล กรรมการ
5. เลขาธการสำนกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต กรรมการ
6. ผจดการกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ กรรมการ
7. ผอำนวยการสถาบนรบรองคณภาพสถานพยาบาล กรรมการ
(องคการมหาชน)
8. ผอำนวยการสำนกงานวจยสงคมและสขภาพ กรรมการ
9. หวหนาสำนกวชาการสาธารณสข กรรมการ
กระทรวงสาธารณสข
10. ประธานชมรมพยาบาลชมชนแหงประเทศไทย กรรมการ
11. ประธานชมรมผบรหารการพยาบาล กรรมการ
12. ผอำนวยการสถาบนวจยและพฒนา กรรมการ
ระบบสขภาพชมชน
13. ประธานชมรมโรงพยาบาลศนย/โรงพยาบาลทวไป กรรมการ
14. ประธานชมรมนายแพทยสาธารณสขจงหวด กรรมการ
15. ประธานชมรมแพทยชนบท กรรมการ
16. นายกสภาการพยาบาล กรรมการ
17. หวหนาผตรวจราชการกระทรวงสาธารณสข กรรมการ
18. ผอำนวยการสำนกตรวจและประเมนผล กรรมการ
กระทรวงสาธารณสข
19. ประธานชมรมสาธารณสขแหงประเทศไทย กรรมการ
20. ประธานเครอขาย R2R ภาคเหนอ กรรมการ
21. ประธานเครอขาย R2R ภาคกลาง กรรมการ
22. ประธานเครอขาย R2R ภาคตะวนออก กรรมการ
23. ประธานเครอขาย R2R อบลศรโสธรเจรญ กรรมการ
24. ประธานเครอขาย R2R นครชยบรนทร กรรมการ
25. ประธานเครอขาย R2R ภาคใต กรรมการ
26. ประธานเครอขาย R2R ภาคตะวนตก กรรมการ
27. รองศาสตราจารย นายแพทยสมพนธ ทศนยม กรรมการ
28. แพทยหญงสมสร สกลสตยาทร กรรมการ
29. พนเอก นายแพทยทวศกด นพเกสร กรรมการ
30. นายแพทยสมเกยรต วสวฏฏกล กรรมการ
31. นายแพทยสรเชษฐ สถตนรามย กรรมการ
32. นายแพทยนทศน รายวา กรรมการ
33. นายแพทยสรยะ วงศคงคาเทพ กรรมการ
34. นายแพทยอครนทร นมมานนตย กรรมการ
35. นายแพทยคณตสรณ สมฤทธเดชขจร กรรมการ
36. รองศาสตราจารย นายแพทยเชดชย นพมณจำรสเลศ กรรมการและเลขานการ
คณะกรรมการดำเนนงานแผนงาน ประกอบดวย1. ศาสตราจารย นายแพทยวจารณ พานช ทปรกษา
2. นายแพทยสมศกด ขณหรศม ทปรกษา
3. ผอำนวยการสถาบนวจยระบบสาธารณสข ประธานกรรมการ
4. นายแพทยเฉลมชย ชเมอง กรรมการ
5. นางพนต มโนการ กรรมการ
6. ดอกเตอร นายแพทยโกมาตร จงเสถยรทรพย กรรมการ
7. ศาสตราจารย นายแพทยสมบรณ เทยนทอง กรรมการ
8. รองศาสตราจารย นายแพทยสมพนธ ทศนยม กรรมการ
9. นางจรรยาวฒน ทบจนทร กรรมการ
10. นายแพทยคณตสรณ สมฤทธเดชขจร กรรมการ
11. นายแพทยอครนทร นมมานนตย กรรมการ
12. ดอกเตอรนภาพร ลครวงศ กรรมการ
13. นางทศนย ญาณะ กรรมการ
14. ประธานเครอขาย R2R ภาคเหนอ กรรมการ
15. ประธานเครอขาย R2R ภาคกลาง กรรมการ
16. ประธานเครอขาย R2R ภาคตะวนออก กรรมการ
17. ประธานเครอขาย R2R อบลศรโสธรเจรญ กรรมการ
18. ประธานเครอขาย R2R นครชยบรนทร กรรมการ
19. ประธานเครอขาย R2R ภาคใต กรรมการ
20. ประธานเครอขาย R2R ภาคตะวนตก กรรมการ
21. รองศาสตราจารย นายแพทยเชดชย นพมณจำรสเลศ กรรมการและเลขานการ
คณอำนวยเคลด ไมลบ
ฟนเฟองขบเคลอน R2R
เลม 2
.
เคลดไมลบคณอำนวย
ฟนเฟองขบเคลอน R2Rเลม 2
.
แผนงานพฒนาเครอขายวจยในรปแบบงานวจยจากงานประจำ (R2R) สถาบนวจยระบบสาธารณสข (สวรส.)ชน 4 อาคารสขภาพแหงชาต กระทรวงสาธารณสข เลขท 88/39 ถ.ตวานนท 14 ต.ตลาดขวญ อ.เมอง จ.นนทบร 11000โทรศพท : 0-2832-9200 โทรสาร : 0-2832-9201http://r2r.hsri.or.th
“คณคาของ R2R นน
สามารถทำไดในทกสายงาน ซง R2R
จะทำใหระบบสขภาพของประเทศไทย
เกดการเรยนรเพมขน เปนระบบทเรยนร
องคกรทเราอยกจะเปน องคกรแหง
การเรยนร (Learning Organization)
สวนคนทเขามารวมกระบวนการดวย
กจะเปน บคคลเรยนร
(Learning Person)
”ศาสตราจารย นายแพทยวจารณ พานช
กรรมการผทรงคณวฒ สถาบนวจยระบบสาธารณสข
ราคา 300 บาท