aw b1-2€¦ · 04 ผี เ สื อ ข ยั บ ปี ก้ วันที่ 12...

ผ เ ส อ ข ย บ ป ก 01

06 ร า ย ง า น พ เ ศ ษ สทธการปฏเสธการรกษาในระยะสดทายของชวต กบปญหาในทางปฏบตของบคลากร

08 ม อ ง ร อ บ โ ล ก แพทยขาดแคลน กบการเลอกปฏบตทางเพศในญปน

12 เ ร อ ง จ า ก ป ก Health Tech ทางเลอกของผใหและผรบบรการสขภาพ

24 ป อ ก เ ป ล อ ก ค ว า ม ค ด จกร โกศลยวตร ประเทศนตองการ solution ดาน healthcare ไมใชแคการจองตวเครองบน การจองโรงแรม หรอนดเดท

38 บ น เ ส น ท า ง บ น การขบเคลอนการบรหารจดการกาลงคนดานสขภาพ เพองาน Long Term Care ระดบพนท

40 จ า ก ห อ ง ว จ ย แรงจงใจทไมใชเงน กบการคงอยของแพทยในชนบท

ผเสอขยบปกบรรณาธการ นพ.ฑณกร โนร, เพญนภา หงษทองกองบรรณาธการ นพ.ขวญประชา เชยงไชยสกลไทย, วารสา ทรพยประดษฐ, นาพร สามภกด, กานตวรนต กองกลวฒน, พชร เพชรทองหยกศลปกรรม ‘พมพนยม ๗๑’

สำานกงานวจยและพฒนากำาลงคนดานสขภาพ (สวค.)ชน 5 ซอยสาธารณสข 6 ตาบลตลาดขวญ อาเภอเมอง จงหวดนนทบร [email protected] | โทรศพท 02-591-4676 | โทรสาร 02-590-2385 | www.hrdo.org

สนบสนนโดย สำานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.)www.thaihealth.or.th

ส า ร บ ญ


สวสดคะ

“ผเสอขยบปก” จลสารฉบบเลกเพอเปนสอกลางในการสอสาร ถายทอดขอมลความรความคดเหน นโยบาย และอนๆ ทเกยวของกบกาลงคนดานสขภาพ มาพบกบทกทานอกครงหลงจากตองยตตวเองลงชวคราวหลายป การกลบมาครงนไดรบการสนบสนนจากสานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) และเราจะพบกนเฉพาะบนโลกออนไลน เพอใหสอดคลองกบวถสงคม 4.0 ทโลกขบเคลอนไปดวยเทคโนโลยผานทางหนาจอคอมพวเตอรและมอถอ อกทงเพอรวมเปนสวนหนงของการดารงชพทมผลกระทบทางลบตอโลกมากทสด การสงผานขอมลขาวสารโดยไมใชกระดาษจงเปนทางเลอกทกองบรรณาธการเหนพองกนวาเหมาะสมทสด เนอหาสวนใหญของผเสอขยบปกจะถกเผยแพรผานทางเวบไซตใหมของสานกงานวจยและพฒนากาลงคนดานสขภาพ www.hrdo.org และทก 3 เดอนเราจะเลอกเรองราวทนาสนใจมาจดรปเลมในลกษณะของจลสารเพอใหสะดวกตอการอานและดาวนโหลด สาหรบฉบบเปดตวใหม เราใหความสาคญกบ Health Tech Startup ซงกาลงมบทบาทในระบบบรการสขภาพเพมมากขน ทามกลางสถานการณการขาดแคลนกาลงคนดานสขภาพ และปญหาความแออดของสถานบรการ เราเชอวาเทคโนโลยทเชอมบคลากรสาธารณสขและคนไขเขาหากนโดยไมตองพบหนานาจะเปนทางเลอกทควรไดรบการสนบสนน ขอเขญทกทานไปทาความรจกกบพวกเขาเหลา Health Tech Startup ของเมองไทยพรอมกบมความสขกบเรองราวอนๆ กน ณ บดนคะ

ผเสอขยบปกมนาคม 2562

ท ก ท า ย

04 ผ เ ส อ ข ย บ ป ก

วนท 12 มนาคม 2562 คณะรฐมนตรมมตเหนชอบอนมตงบประมาณ 1,759 ลานบาท เพอด�าเนนโครงการการเพมการผลต และพฒนาการจดการศกษาสาขาพยาบาลศาสตร ป 2561-2565 ในระยะท 2 (2563-2565) ตามทกระทรวงสาธารณสขเสนอ ตงเปาผลตพยาบาลเพมอก 22,000 คน โดยเมอรวมกบแผนการรบนกศกษาตามปกตแลวการผลตพยาบาลเพมตาม โครงการนในระยะท 1 จะท�าใหประเทศไทยมอตราสวนพยาบาล 1 คน ตอประชากร 392 คน และเมอสนสดโครงการในระยะท 2 จะท�าใหประเทศไทยมอตราสวนพยาบาล 1 คน ตอประชากร 350 คน ซงสามารถรองรบความตองการพยาบาลของประเทศไทยในระยะ 10 ปขางหนาได โดยรฐบาลจะสนบสนนคาใชจายเปนงบด�าเนนการในการผลตบณฑต ในอตราเหมาจาย 110,000 บาท/คน/ป คดเปน 440,000 บาท/คน/หลกสตร รวมเปนจ�านวนทงสน 1,759,484,984 บาท งบประมาณจะถกแบงไปยงแหลงผลตทงทอยในสงกดส�านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา และในสงกดสงกดสถาบนพระบรมราชชนก (สบช.) กระทรวงสาธารณสข

ครม. อนมตงบ 1,700 ลานบาทผลตพยาบาลเพม

หลงจาก ครม. มมตเหนชอบการเพมคาปวยการให อสม. ทวประเทศจากอตราเดอนะ 600 บาท เปน 1,000 บาทตงแตเดอนธนวาคมทผานมา ลาสดในวนท 20 มนาคม 2562 กรมบญชกลางไดโอนเงนคาปวยการทเพมขนตงแตเดอนธนวาคม 2561 - มนาคม 2562 ให อสม. จ�านวน 1,024,407 คนแลว รวมเปนเงนกวา 1,814 ลานบาท เปนทนาสงเกตวาการจายเงนคา ปวยการครงนเกดขนกอนวนเลอกตงใหญทวประเทศเพยง 4 วน อยางไรกด นางสาวสทธรตน รตนโชต อธบดกรมบญชกลาง ไดใหสมภาษณกบผสอขาววา กรมบญชกลางและหนวยงานทเกยวของไดเรงรดด�าเนนการการเบกจายงบประมาณในครงนมาตลอดและเปนไปตามขนตอน

โอนแลวเงนเพมคาปวยการ อสม.

ในความเคลอนไหว



วนท 20 มนาคม 2562 คณะกรรมการก�าหนด เปาหมายและนโยบายก�าลงคนภาครฐ (คปร.) เหนชอบใหบรรจพยาบาลเปนขาราชการเพมอก 2,900 อตรา เพอใหครบตามจ�านวนท ครม. มมตเมอวนท 23 พฤษภาคม 2560 อนมตอตราขาราชการต�าแหนงพยาบาลให กสธ. จ�านวน 8,792 อตรา โดยไดบรรจไปแลว 5,892 อตรา นพ.ปยะสกล สกลสตยาทร รฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข มองวาการบรรจพยาบาลเปนขาราชการมความส�าคญอยางมากตอการคงอยของพยาบาลในระบบ เนองจากเปนวชาชพทมภาระงานหนก เงนเดอนนอย ทงทเปนก�าลงส�าคญในการขบเคลอนงานบรการและดแลผปวย การเปน ขาราชการจงเปนแรงจงใจทด และจะชวยลดปญหาการลาออกของพยาบาลไดระดบหนง อยางไรกดกระทรวงสาธารณสขจะด�าเนนการจดท�าแผนปฏรปก�าลงคนของกระทรวงสาธารณสขตอไป เพอแกปญหา ในระยะยาว

เมอวนท 28 กมภาพนธ 2562 นพ.ไพศาล ดนคม รองปลดกระทรวงสาธารณสข ไดลงนามในค�าสงดวนพเศษถง นายแพทยสาธารณสขจงหวด ทกจงหวด และผอ�านวยการโรงพยาบาลศนย/ โรงพยาบาลทวไป ทกแหง เพอใหชะลอการจายคาตอบแทนก�าลงคนดานสาธารณสขตามประกาศฉบบท 11 และฉบบท 12 ในงวดท 2 ของปงบประมาณ 2562 ซงคดเปนงบประมาณรวมกวา 1,700 ลานบาท โดยใหเหตผลวา “พบความผดปกตของขอมลทใชในการจดสรร” ค�าสงดงกลาวกอใหเกดความวตกกงวลวาจะมการเปลยนแปลงการจายคาตอบแทนในระยะยาวเปนอยางมาก นาย รซก สาระ เลขาธการชมรมนกวชาการสาธารณสข ไดออกมาเรงรดใหกระทรวงสาธารณสขแกไขเรองนอยางเรงดวน

ปลด กสธ. สงชะลอการจายคาตอบแทนตาม ฉ.11 และ ฉ.12

วนท 20 มนาคม 2562 นพ.สขม กาญจนพมาย ปลดกระทรวงสาธารณสข ไดลงนามบนทกขอตกลงความ รวมมอกบนายฐากร ตณฑสทธ เลขาธการส�านกงานคณะกรรมการกจการกระจายเสยง กจการโทรทศน และกจการโทรคมนาคมแหงชาตเรองการก�าหนดแนวทางการพฒนาและการประยกตใชงานบรการทางการแพทยผานระบบอนเทอรเนตความเรวสงในพนทหางไกล (Telehealth) ซงจะท�าให กสธ. สามารถใชนวตกรรมและอปกรณทาง การแพทย รวมถงซอฟทแวรตางๆ และเทคโนโลยปญญาประดษฐ (AI) เขามาใหบรการสขภาพแกประชาชนในพนทหางไกลไดผานทางแอปพลเคชนตางๆ โดยเฉพาะกบผ ปวยโรคไมเรอรงทจะสามารถลดการเดนทางไป โรงพยาบาล ลดความแออดของโรงพยาบาลได โครงการจะเรมด�าเนนการน�ารองใน 8 จงหวด ไดแก เชยงราย เพชรบรณ ก�าแพงเพชร กาฬสนธ กาญจนบร สรนทร สงขลา สราษฎรธาน รวม 34 โรงพยาบาล และในอนาคตจะขยายใหครอบคลมทงประเทศตอไป

กสธ. ท�า MOU กบ กสทช. ใช AI ดแลสขภาพประชาชน

บรรจพยาบาลเพม2,900 อตรา


โดย กองบนผเสอ


โดย กองบนผเสอร า ย ง า น พ เ ศ ษ

มองในทางกฎหมายค�าถามนไมควรตอบยากเพราะ Living Will หรอพนยกรรมชวต อนหมายถงการทผปวยแสดงเจตจ�านงเปนลายลกษณอกษรไววาจะไมขอรบการรกษาทางการแพทย ซงไดรบการรบรองตามมาตรา 12 พ.ร.บ. สขภาพแหงชาต พ.ศ. 2550 ทระบวา “บคคลมสทธท�าหนงสอแสดงเจตนาไมประสงคจะรบบรการสาธารณสขทเปนไปเพยงเพอยดการตายในวาระสดทายของชวตตน หรอเพอยตการทรมานจากการเจบปวยได” แตในทางปฏบตพบวายงมปญหาและอปสรรคหลายประการโดยเฉพาะเมอมความเหนทขดแยงกนระหวางญาตผปวยกบแพทย คอญาตตองการยอชวตผปวย ขณะทแพทยอยากท�าตามความประสงคของผปวยซงสมเสยงกบการตองถกญาตผปวยฟองรองในภายหลง กลายเปนความล�าบากใจของแพทยและเรยกรองใหมการท�า guideline ใหชดเจนเพอใหสามารถปฏบตตวไดถก ดร.สรสทธ แสงวโรจนพฒน ผ พพากษาศาลอทธรณประจ�าส�านกงานประธานศาลฎกา ใหความเหนทางกฎหมายตอ living Will ไววา

เปนสทธของผปวยทจะก�าหนดวาระสดทายของตนเองวาตองการเสยชวตแบบใดซงถอเปนสทธตามรฐธรรมนญ สวนการจะตอบค�าถามวาถาหมอยตการรกษา ถอดเครองพยงชพแลวคนไขเสยชวตตองรบผดทางกฎหมายหรอไม ดร.สรสทธใหสงคมชวยกนใชวจารณญาณรวมกน โดยพจารณาเหตการณจากตางประเทศประกอบ โดยไดยกตวอยางคดทเกดขนในเยอรมนในปทผานมา ทญาตผปวยฟองแพทยทยตการใหอาหารทางสายกบผปวยซงมอาการโคมาและไมรสกตว โดยศาลตดสนวาแพทยไมตองรบผดทางกฎหมาย ขณะท ร.ต.ท.ดร.อทย อาทเวช อยการพเศษฝายกฎหมายส�านกงานอยการสงสด มองวา มาตรา 12 ของ พ.ร.บ.สขภาพแหงชาต เปนการคมครองผประกอบวชาชพแลว แตการด�าเนนการตองใหเปนไปตามหลกเกณฑและวธการทก�าหนดในกฎกระทรวง ซงแพทยตองศกษาและท�าความเขาใจใหชดเจน มาตรา 12 ของ พ.ร.บ.สขภาพแหงชาต ถกตราขนบนฐานของการเคารพในศกดศรความเปนมนษยของผปวยระยะทายทกคน ใหสามารถเสย

สทธการปฏเสธการรกษาในระยะสดทายของชวตกบปญหาในทางปฏบตของบคลากร

เมอ Living Will ของผปวยสวนทางกบความหวงของญาต บคลากรทางการแพทยจะตดสนใจอยางไร


ชวตอยางมศกดศร ไมตายไปบนความทกขทรมานทงรางกายและจตใจ เปดโอกาสใหไดรบการรกษาแบบประคบประคองเพอคณภาพชวตทดขนในชวงทายของชวต แตในทางปฏบตแลวแมกฎหมายจะมผลบงคบใชมานานกวาหนงทศวรรษ แตผปวยระยะสดทายในบานเราจ�านวนมากยงไมไดรบการดแลแบบประคบประคอง ขอมลจากสมาคมบรบาลผปวยระยะสดทายแสดงใหเหนวารอยละ 18 ของผปวยทเขารบการรกษาในโรงพยาบาลจดเปนผปวยระยะสดทาย โดยในจ�านวนนมเพยงรอยละ 17 ทไดรบการดแลระยะทายแบบประคบประคอง (palliative care) “การส�ารวจในหองไอซย พบวาผปวยระยะสดทายในหองไอซย 50 เปอรเซนตและในหอผปวยกวา 20 เปอรเซนต ไมไดรบการดแลแบบประคบประคอง ไมรภาวะตวเอง แลวกตองกลบมานอนรอความตายดวยเครองพยงชพ ซงเปนความทกขทรมานทงผปวย ญาต และตอระบบสขภาพ ถามการดแลทเปนการรกษาสมดลระหวางผปวยและครอบครว สรางความสมพนธทด กฎหมายกไม

จ�าเปน เพราะเราไมไดมเจตนาใหเขาตาย แตเราตองการปลดเปลองความทรมานและใหเขาตายตามธรรมชาต” รศ.พญ.ศรเวยง ไพโรจนกล นายกสมาคมบรบาลผปวยระยะสดทาย กลาว รศ.พญ.ศรเวยง เรยกรองใหหนวยงานทเกยวของรวมกนท�าแนวทางปฏบตหรอ guideline เพอใหแพทยยดเปนแนวในการปฏบตตามมาตรา 12 “ในขณะทยงไมม guideline โรงพยาบาลตางๆ ควรมคณะกรรมการจรยธรรมเพอพจารณาปญหาในกรณทแพทยไมสามารถตดสนใจได หรอญาตขดแยงกน กสงใหคณะกรรมการจรยธรรมพจารณา โดยใหมหลายฝายเขามาพจารณารวมกน พจารณาแลวถาญาตไมพอใจ คณะกรรมการตองตกลงและปรกษากบญาตคนไขไมใชแพทยเจาของไข”

หมายเหต เกบความจากการเสวนาหวขอ “สทธปฏเสธการรกษาในระยะสดทายของชวตกบปญหาในทางปฏบต” งานวชาการร�าลก ศ.จตต ตงศภทย 16 มนาคม 2562 คณะนตศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร


เดอนสงหาคมปทผานมามหาวทยาลยแพทยแหงโตเกยว (Tokyo Medical University – TMU) เปนขาวโดงดงไปทวโลก เมอผบรหารออกมา ยอมรบวามการแกไขผลคะแนนสอบเขาโรงเรยนแพทยของตนเองเพอใหไดนกศกษาแพทยเพศชายมากกวาเพศหญง และไมไดกระทำาเชนน เปนครงแรก หากทำาตอเนองมาเกอบสบป ตงแตป 2553 ตงแตปนนเปนตนมาไมมปใดเลยทผสอบผานเขาเรยนทโรงเรยนแพทยแหงนจะเปนหญงมากกวาชาย และสดสวนการสอบผานของผหญงคอยๆ ลดลง ในป 2553 มผหญงสอบเขาโรงเรยนแพทยแหงนไดรอยละ 38 เมอเทยบกบผสอบผานทงหมด ป 2561 มนกศกษาแพทยใหมเปนผหญงเพยงรอยละ 17.5 ซงสดสวนระหวางนกศกษาแพทยชายและหญงของโรงเรยนแพทยอนดบตนๆ ของญปนแหงนในรอบทศวรรษทผานมาเดนสวนทางกบตวเลขในทศวรรษกอนหนาน สถตจากรฐบาลญปนระบวาตงแตทศวรรษ 1980s จ�านวนนกเรยนหญงสอบเขาโรงเรยนแพทยทวประเทศญปนไดมสดสวนทมากขน ตงแตรอยละ 18 ในป 2530 เปนรอยละ 30 ในป 2540 และรอยละ 32 ในป 2550 และขนมาถงรอยละ 33 ในป 2561

ผบรหาร TMU ใหเหตผลของการทตองเลอกปฏบตทางเพศเชนนวาเพอลดสาเหตทท�าใหญปนตองประสบปญหาขาดแคลนแพทยเนองจากเพศหญงมแนวโนมเลกท�าอาชพแพทยสงกวาเพศชาย โดยเฉพาะเมอแตงงานสรางครอบครว ความตงใจของโรงเรยนแพทยแหงนคอใหมนกศกษาแพทยผหญงในแตละปเพยงรอยละ 30 เมอเทยบกบนกศกษาแพทยทงหมดในแตละปการศกษา กรณของ TMU สรางความสะเทอนไปทง สงคมญปนซงไมยอมรบการเลอกปฏบตทางเพศ ท�าใหรฐบาลญปนตองรบตงคณะกรรมการสบสวนสอบสวนโรงเรยนแพทยทง 81 แหงทวประเทศ เพอ ตรวจสอบวานอกจาก TMU แลวมโรงเรยนแพทยแหงใดบดเบอนคะแนนสอบเขาของนกศกษาโดยใช เพศเปนเกณฑอกหรอไม และตนเดอนมกราคมนเอง ผลการสบสวนกปรากฏออกมาวามโรงเรยนแพทยอก 9 แหงบดเบอนผลคะแนนสอบในลกษณะเดยวกนคอลดคะแนนผสอบเขาทเปนหญงลงและเพมคะแนนใหผสอบเขาทเปนชาย เพอใหไดนกศกษาแพทยเพศชายมากกวาเพศหญง ในจ�านวนโรงเรยนแพทยอก 9 แหง ทท�าผดลกษณะเดยวกน มแหลงผลตแพทยทส�าคญของประเทศคอ โรงเรยนแพทยของมหาวทยาลยคตาซาโต

แพทยขาดแคลนกบการเลอกปฏบตทางเพศ

ในญปน

โดย แมพลอยม อ ง ร อ บ โ ล ก


(Kitasato University) และมหาวทยาลยจนเทนโด (Juntendo University) รวมอยดวย เชนเดยวกบอกหลายประเทศ ญปนประสบปญหาการขาดแคลนแพทยอยางตอเนอง และสาเหตส�าคญประการหนงเกดจากการทหมอผหญงลาออกจากวชาชพแพทยในอตราสงจรงเหมอนท ผบรหาร TMU กลาวอาง ทงนตวเลขจากกระทรวงสขภาพ แรงงานและสวสดการสงคมของรฐบาลญปน (Health, Labor and Welfare Ministry ) แสดงใหเหนวารอยละ 89 ของหมอผชายยงคงปฏบตหนาทอยเมอท�างานแลว 12 ป ขณะทอตราการคงอยของหมอผหญงเมอเวลาผานไป 12 ป มเพยงรอยละ 73 โรงเรยนแพทยแตละแหงจะมโรงพยาบาลใน เครอขายและมหนาทตองผลตแพทยใหเพยงพอกบความตองการของโรงพยาบาลของตนเอง แตในขณะทโรงเรยนแพทยมงแกปญหาดวยการตดไฟแตตนลม (ดวยวธการทไมชอบธรรม) คอเปดโอกาสใหเพศชายไดเขาสวชาชพแพทยไดมากกวาเพศหญง โรงพยาบาลหลายแหงตงค�าถามตอตนเองถงมาตรการธ�ารงแพทยผหญงไวในระบบ ค�าถามหนงทส�าคญคอบรบทของการท�างานในโรงพยาบาลเออกบการท�างานของแพทยผหญงแลวหรอไม โดยเฉพาะแพทยหญงทแตงงานและมบตรแลว

ป 2556 โรงพยาบาลฟจตะ โรงพยาบาลเอกชนของมหาวทยาลย Fujita Health University ซงเปนโรงเรยนแพทยเอกชน และประสบกบปญหาการขาดแคลนแพทยเนองจากการลาออกของแพทยผหญงเปนจ�านวนมากจนกระทบกระเทอนระบบบรการสขภาพของตนเอง ออกนโยบายเสนอทางเลอกในการท�างานใหกบแพทยผหญง โดยลดเวลาการท�างานจากสปดาหละ 40 ชวโมง ใหเหลอเพยงสปดาหละ 20-30 ชวโมง โดยไดคาตอบแทนลดลงตามสวน เพอธ�ารงแพทยผหญงโดยเฉพาะทอายเกน 30 ปไวระบบบรการ ขอเสนอนตงอยบนสมมตฐานวาแพทยผหญงรกอาชพแพทยและ ไมไดอยากลาออกจากวชาชพภายหลงการแตงงานมครอบครว หากแตบรบทการท�างานตางหากทไมเออใหผหญงทมสามและลกสามารถธ�ารงอาชพแพทยได ไมเพยงขอเสนอลดชวโมงการท�างาน โรงพยาบาลฟจตะยงเปดโอกาสใหแพทยผหญงสามารถเลอกไดดวยวาจะเขางานวนใด เวลาใด แตในหนงสปดาหตองมชวโมงการท�างานครบตามทท�าความตกลงกบโรงพยาบาลไว เพอใหสามารถบรหารเวลาไดลงตวทงชวตครอบครวและหนาท การงาน ท�าใหมแพทยหญงจ�านวนหนงใชเวลา กลางคนหลงจากลกๆ เขานอนมาท�าหนาท “แพทย” เวรดกทโรงพยาบาลแทนการท�างานในเวลากลางวนทพวกเธออยากท�าหนาท “แม” อยทบานมากกวา ขอเสนอนไมเพยงท�าใหโรงพยาบาลฟจตะสามารถธ�ารงแพทยหญงไวในระบบ หากสามารถดงดดใหแพทยหญงทลาออกไปแลวกลบเขามาท�างานใหมดวย โดยโรงพยาบาลตองจดใหมการเทรนนงใหแพทยกลมนใหม เนองจากทกษะในการตรวจคนไขของพวกเธอลดลงจากการวางมอจากอาชพแพทยนาน โรงพยาบาลหลายแหงไดยนขอเสนอ ในลกษณะใกลเคยงกนใหกบแพทยหญงของตนเองทมแนวโนมจะลาออกจากระบบ บางแหงเปดราน ท�าผมใหเปนการเฉพาะเพอใหพวกเธอไดใชเปนสถานทพบปะ พดคย แลกเปลยนเรองราวตางๆ ระหวางกน ในชวงพกจากการท�างาน

http://mediabites.com.pk


ของทกประเทศรวมทงประเทศไทย ทภาคการผลตและการใหบรการยงไมสามารถเชอมตอเปนเนอเดยวกนได

ปญหาการขาดแคลนบคลากรแพทยของญปน ไมไดเกดจากการผลตทไมเพยงพอ หากเปนเรองของการไมสามารถรกษาแพทยไวในระบบได การธ�ารงรกษาบคลากรทางแพทยไวในระบบเปนเรองละเอยดออนทมปจจยทตองค�านงถงมากมาย และเปนหนาทของหนวยบรการในการสรางแรงจงใจเพอใหบคลากรสามารถอยในระบบไดอยางมความสขและมนคง เมอภาคการผลตเขามาแกปญหาใหหนวยบรการอยางเชนท TMU ท�ากกลายเปนการแกปญหาทไมถกจด อกทงยงกอใหเกดปญหาอนตามมา (TMU อาจตองเผชญกบคดความทมมลคาความเสยหายหายสงสดในระบบการศกษาของญปนเมอผสมครสอบหญง 24 คน ทควรจะไดเขาเรยนทโรงเรยนแพทยแหงนตามผลคะแนนสอบทเปนจรง ไดเรยกรองใหมการชดเชยความเสยหายเปนเงนรวม 67,600 ลานเหรยญสหรฐ ซง TMU พยายามหาทางไกลเกลยดวยการยอมรบพวกเธอใหเปนนกศกษาแพทย) เหตการณนไมเพยงเปนบทเรยนส�าคญของระบบบรการสขภาพของญปน หากเปนบทเรยนในการแกไขปญหาบคลากรทางการแพทย

แหลงขอมล

www.theguardian.com/world/2018/dec/12/two-more-japanese-medical-schools-admit-discriminating-against-women

www.bbc.com/news/world-asia-46568975

time.com/5448671/japan-medical-school-enroll-women-discrimination/

www.japantimes.co.jp/opinion/2018/08/04/editorials/doctored-entrance-exam-scores/#.XDihmlwzbIU

www.japantimes.co.jp/news/2013/04/13/national/aichi-tries-to-hang-on-to-female-doctors/#.XDimuVwzbIU

แพทยผหญงรกอาชพแพทยและไมไดอยากลาออกจากวชาชพภายหลงการแตงงานมครอบครว หากแตบรบทการท�างานตางหากทไมเออใหผหญงทมสามและลกสามารถธ�ารงอาชพแพทยได

https://i.guim.co.uk


Ping An Good Doctor แพลทฟอรมออนไลนดานการแพทยและการดแลสขภาพอนดบหนงของจนเปดใหบรการ “คลนกหนงนาท” หรอ “One-minute Clinic” คลนกอตโนมตทใหบรการผปวยดวยระบบ AI คลนกทวานมลกษณะคลายตสองตตดกน ตหนงมทส�าหรบผปวยนงปรกษากบระบบ AI ทตดตงไวภายใน อกตหนงเปนทขายยาดวยระบบอตโนมต โดยมยาสามญมากกวา 100 รายการ เมอระบบ AI ไดขอมลเกยวกบอาการปวยของผมารบบรการจะรวบรวม ประมวลผล และวนจฉยโรคเบองตน กอนทขอมลชดนจะถกสงผานระบบออนไลนไปยงแพทยทเปนมนษยเพอใหค�าแนะน�าการรกษาเพมเตม หรออาจแนะน�าใหผปวยผนนเดนทางไปพบแพทยจรงๆ เมอไดรบผลการวนจฉยและใบสงยาผปวยสามารถซอไดทตขายยาขางๆ ไดเลย หรอหากยาทตองการไมมกสามารถสงซอผานแอพพลเคชนของ Ping An Good Doctor ได ซงพวกเขาจะไดรบยาภายใน 1 ชวโมงหลงการสงซอ Ping An Good Doctor อางวาระบบ AI ของ One-Minute Clinic ถกพฒนาโดยผเชยวชาญ ดาน AI กวา 200 คน สามารถใหค�าปรกษาโรค พนฐานไดมากกวา 2,000 โรค และสามารถตอบค�าถามเกยวกบการแพทยและสขภาพไดมากกวา 10,000 ค�าถาม บนมาตรฐานความถกตองทนานาชาต ใหการยอมรบ ปจจบนม One-Minute Clinics เกอบ 1,000 ต กระจายตวอยตามทองถนนใน 8

One-Minute Clinicมใหบรการมากกวา 1,000 ต ใน 8 มณฑลของจน

ทมา: Ping An Good Doctor

จนไปไกลเปดคลนกไรแพทยตรวจดวยระบบ AI

มณฑลของประเทศจน ในหลายพนท One-Minute Clinic ไดรบความนยมมากเนองจากเปดตลอด 24 ชวโมง และไมตองรอควนานเหมอนการไปรบบรการทโรงพยาบาล นอกจากการใหบรการประชาชนทวไปบนถนนแลว One-Minute Clinic ยงถกตดตงตามบรษทตางๆ ทท�าสญญาใชบรการกบ Ping An Good Doctor เพอใหระบบ AI นเปนทปรกษา และใหบรการทางการแพทยกบพนกงานของตนแทนการจางแพทยและพยาบาลจรงๆ ปจจบนมบรษทอยางนอย 2 แหงในจน ไดแก โรงงานของ Volkswagen ในเซยงไฮ และ บรษท BaliBali ใชระบบ AI ของ One-Minute Clinic ใหบรการพนกงานของตนแลว

ททททท: https://www.mobihealthnews.com/content/ping-good-doctor-launches-commercial-

operation-one-minute-clinics-china


ออกจากบานต 4 พบหมอ 9 โมงเชา คย ตรวจ และรบใบสงยาใน 5 นาท รอควรบใบนดครงชวโมง รอควช�าระเงน 1 ชวโมง รอควรบยา 1 ชวโมง กลบบานกนยาตามหมอสง อก 2 เดอนมาใหมตามนด

ไมวาเวลาเดนผานไปกเดอนกป ระบบนเวศของบรการสขภาพ (health careecosystem) เปลยนไปเชนไร การรอคอยเพอพบแพทยในสถานบรการไมมททาวาจะหมดไปจากระบบบรการสขภาพบานเรา โลกปจจบนทหมนไปขางหนาดวยแรงขบเคลอนของเทคโนโลย ระบบนเวศของบรการสขภาพมตวละครใหมเกดขนตลอดเวลา และตวละครลาสดทมาพรอมเทคโนโลยดานบรการสขภาพทจะชวยใหประชาชนเขาถงบรการทดทสด บนตนทนทถกทสด ทงตนทนดานเวลาและคาใชจายของระบบคอ Health Tech Startup Health Tech Startup เปนกลมของสตารทอพทกาลงเตบโตขยายตวในสงคมโลก และแพรหลายเขาสสงคมไทยเมอประมาณ 4-5 ปทผานมา อาจเพราะประชากรทเขาสวยสงอายมเพมมากขน ความตองการการดแลดานสขภาพระยะยาวจงเพมตาม เทคโนโลยทจะชวยใหคนกลมนรวมทงคนวยอนทตองการบรการดานสขภาพสามารถเขาถงบรการได โดยไมจาเปนตองเดนทางไปพบแพทยในสถานบรการ จงทาใหสงคมเปดรบในเวลาอนสน

Health Techทางเลอกของผใหและผรบบรการสขภาพ

Health Techโดย เพญนภา หงษทองเ ร อ ง จ า ก ป ก


ผเสอขยบปกฉบบนพาทกทานไปส�ารวจระบบนเวศใหมของบรการสขภาพ

ในวนท health tech เรมมบทบาทและททางทชดเจนในระบบบรการสขภาพบานเรา


สตารทอพดานสขภาพเปนกลมของสตารทอพ ทใชเทคโนโลยเพอตอบโจทยความตองการของ ระบบบรการสขภาพ ฟงเผนๆ สตารทอพดานสขภาพไมนาจะมหลกคดทตางจากสตารทอพดานอน หวใจส�าคญของสตารทอพคอ โมเดลธรกจนน ตองสามารถสรางก�าไรไดเรอยๆ และสามารถเตบโต ขยายตวไดในระยะเวลาอนสน แตเนองจากระบบสขภาพเปนระบบทเกยวกบคณภาพชวตและความ เปนความตายของคน การน�าแนวคดธรกจทเนนวดความส�าเรจดวยผลตอบแทนทเปนตวเงนมาเปนแนวทางหลกในการท�างานจงอาจไมใชสตรส�าเรจทน�ามาปรบใชไดในทกสถานการณ “ถาเรามองทค�าวา startup อยางเดยว แลวเอาบรบททวไปมาจบดาน health tech มนแทบไม make sense เลย เชน โครงสรางการระดมทน คอนเซปท startup คอท�าสงทมความเสยงสงใน ปรมาณทเลกๆ กอนเพอใหมคนคอนกลงทนมา สนบสนน หรออะไรขางนอกท�าใหมนโตหากธรกจทวไปตองท�าใหโตภายในสบป สตารทอพตองไดภายในสองป แตดานสขภาพในแงธรกจมนไมไดมอยางนน มนอยทคณคาทมนสรางดานสงคม

ตางหาก ซงมนตเปนมลคาไมได... ปจจยของ สตารอพดานสขภาพจงไมสามารถเอาไปเทยบเคยงกบดานอนไดเลย” จกร โกศลยวตร นายกสมาคมสตารทอพดานสขภาพประเทศไทย (Thai Health Tech Trade Association) กลาว (อานสมภาษณเตมไดทหนา 25) การท�าสตารทอพดานสขภาพจงตองการแรงสนบสนนจากหนวยงานทเกยวของโดยเฉพาะภาค รฐทเปนคนคมระบบบรการดานสขภาพของประเทศ ในปจจบน

บทบาทส�าคญทสตารทอพดานสขภาพมในระบบบรการสขภาพปจจบนคอการตอบโจทย ความตองการดานสขภาพทระบบบรการสขภาพในปจจบนยงไมสามารถตอบได ประเทศไทยก�าลงเขาสสงคมผสงอาย ขอมลจากคณะกรรมการผสงอายแหงชาต (กผส.) พบวาประเทศไทยมสดสวนประชากรผสงอายเพมมากขนเรอยๆ จากรอยละ 16.5 ของประชากรทงหมดในป 2559 เปนรอยละ 17 ในป 2560 การเตรยม

ท�าความรจกสตารทอพดานสขภาพ

บทบาทของhealth tech ในระบบสขภาพ


มนเปนตลาดทคอนขาง niche ไมคอยมใครสนใจ รพ. กจะสนใจ acute care, ICU อะไรท�านองน มนเลยเหมอนเปนตลาด Blue Ocean ทยงเละเทะอย ไมมใครจดการ เรากเลยคดวาอยากเขามาท�า เอาความรทเราม เอาเทคโนโลยเขามา ท�าใหเปนระบบมากขน”| นพ.คณพล ภมรตนประพณ

พรอมรบมอปญหาสขภาพทจะเกดกบผสงอายจงเปนสงจ�าเปน แมส�านกงานคณะกรรมการหลกประกนสขภาพแหงชาต (สปสช.) ไดจดตงกองทนระบบการดแลระยะยาวดานสาธารณสขส�าหรบผสงอายทมภาวะพงพง (LTC) ในป 2559 เพอสนบสนนเงนกองทนใหกบทมหมอครอบครว หนวยบรการและเครอขายบรการปฐมภมในพนททวประเทศรวมทงกรงเทพมหานครทเขารวมงานกบกองทนนดวย แตกองทนดงกลาวมแนวโนมจะตอบโจทยความตองการของคนชนบท เนองจาก ผดแล (care giver) ทกองทนฯ สามารถจดหาเขาสระบบไดสวนใหญจะเปนอาสาสมครสาธารณสขประจ�าหมบาน (อสม.) ซงยงมบทบาทส�าคญในระบบบรการสขภาพและไดรบความเชอมนจากประชาชนในชนบท ขณะทสงคมเมอง อสม.มบทบาทคอนขางนอยและไมคอยไดรบการยอมรบเทาไรนก บทบาทของกองทนตอผสงอายในเมองจงมคอนขางนอย ทงทผสงอายในเมองตองการการดแลไมตางจากผสงอายในชนบท และตองการผดแลทท�าใหลกหลานของผสงอายสามารถเชอมนในคณภาพไดจรง นพ.คณพล ภมรตนประพณ แพทยอายรกรรม ทผานการเทรนดานเวชศาสตรผสงอาย (Geriatric Medicine) จาก Icahn School of Medicine at

Mount Sinai มองเหนความตองการของผสงอายในเมองและมองเหนชองวางนของระบบบรการสขภาพจงไดตง Health at Home สตารทอพเพอใหบรการจดสงผดแลผสงอายใหถงบาน “เรองผดแลไมวาใครกบนวาเปนปญหา ดแลยาก ไดผดแลดนเหมอนถกลอตเตอรเลย มนเปนตลาดทคอนขาง niche ไมคอยมใครสนใจ รพ. กจะสนใจ acute care, ICU อะไรท�านองน มนเลยเหมอนเปนตลาด Blue Ocean ทยงเละเทะอย ไมมใครจดการ เรากเลยคดวาอยากเขามาท�า เอาความรทเราม เอาเทคโนโลยเขามา ท�าใหเปนระบบมากขน” Health at Home เลอกทจะเทรนผดแลเองโดยมความรวมมอกบสถานบรการเพอเปนแหลงฝก มเครดตความเปนแพทยของผกอตงเปนเครอง รบประกน สอสารกบครอบครวผรบบรการดวยแอปพลเคชนทนสมย สรางชอเสยงจากปากตอปาก อยางไรกด นพ.คณพล ยอมรบวาสตารทอพ ของตนเองตอบโจทยแคกลมลกคาทมก�าลงซอเพยงกลมเดยว “ประชาชนระดบลางมกองทนของ UC ดแลอย ระดบบนหรอทมก�าลงซอกมเอกชนหรอบรการอยางของเรารองรบได ผมวาคนชนกลางเปนกลมคนทรฐตองเขามาอดชองโหวใหมากทสด”


นกธรกจสตารทอพหลายคนกระโจนลงสเวทนดวย pain point สวนตว ทเกดจากจดออนของ ระบบบรการสขภาพในปจจบน และมองเหนโอกาส ทจะใชทกษะและความสามารถของตนเองเพอเตมเตมระบบสขภาพ จกร โกศลยวตร CEO ของ Pharmasafe แอปพลเคชนทเตอนเรองการใชยา ทงเวลาใช ทงความเสยงทอาจเกดการรบยาซ�าซอนจนอาจ overdose ทงความเสยงจาก interaction ของยา แตละตวทผปวยรบ เปนคนหนงทกาวเขามาท�า ธรกจ health tech ดวยเหตผลของบาดแผลสวนตว “คณพอเปนเสนเลอดสมองตบเฉยบพลน พอพาไปโรงพยาบาล หองฉกเฉนกถามวาทานยา อะไรประจ�า หรอแพยาอะไร ซงผมตอบไมได เราตองใชเวลาเยอะในการหาขอมล โทรกลบไปหาทบาน กวาจะหายา ยาเกายาใหมปนกบยาของแม ดวย กวาจะสะกดชอภาษาองกฤษ กวาจะบอกหมอ เรามองวาภาวะฉกเฉนแบบนเราใชเวลาหาขอมล 20 นาท มนเปนความเปนความตาย ท�าไม โรงพยาบาลถงตองเกบขอมลผปวยไว ทงทมน

เปนขอมลทชวยชวตเขา และเขาเปนเจาของขอมล มสทธใช” ความไมคลองตวในการคนหารายการยาของคณพอ น�าสการออกแบบแอปพลเคชนทสามารถเกบขอมลยาจากทกแหลงทผปวยไดรบ ไดแกโรงพยาบาลหรอสถานพยาบาลทกแหงทผ ปวยรบบรการ รวมทงรานขายยาทผปวยอาจซอยากนเอง จกรมองวาแพลทฟอรมทเขาและเพอนๆ รวมกนสรางขนมาไมไดเปนประโยชนกบผปวยเทานน แต ยงแบงเบาภาระงานของผใหบรการ และสนบสนนใหระบบบรการสามารถดแลผปวยไดครอบคลมและลดความเสยงดวย เชนเดยวกบ Diamate แอปพลเคชนเพอการดแลผปวยเบาหวาน หนงในโรคเรอรงทผสงอาย เปนมาก โดยเนนใหผปวยสามารถรกษาตวทบาน รวมกบการรกษาตวทโรงพยาบาลเพอลดการไปรบบรการทโรงพยาบาล ซงเกดจาก pain point สวนตวของ พงษชย เพชรสงหาร กรรมการ ผจดการบรษท เทรคน (เวบไซต) จ�ากด และผรวมกอตงแอปพลเคชน Diamate ทตองสญเสย


คณตา คณอา และคณลง ใหกบภาวะแทรกซอนของเบาหวาน พงษชยไดท�าการเกบขอมลและพบปญหาวาผปวยเบาหวานมกมปญหาการควบคมระดบน�าตาลในเลอดเมออยทบาน ไมทราบวาอะไรกนได อะไรกนไมได และอาหารทกนไดควรตองกนในปรมาณเทาไรจงจะไมเพมระดบน�าตาลในเลอด Diamate จงถกสรางขนเพอเปนเครองมอตดตามระดบน�าตาลในเลอดของผปวยเมออยทบาน รวมกบการใหขอมลอาหาร คารโบไฮเดรต และอาการทเกดขน เมอมความผดปกตเกดขนขอมลจะถกสงไปยงโรงพยาบาลทผ ปวยรบบรการอย โดยมเงอนไขวาโรงพยาบาลนนตองตดตงระบบของ Diamate ดวย “เรามองวาการใหบรการผานแอปพลเคชน แบบนเปนการแบงเบาภาระของบรการสาธารณสข 3 สวน คอเชงรก เชงลด และเชงรวม” พงษชย กลาว โดยเชงรกหมายถง การลดความเสยงกอนทจะปวย สงเสรมใหเกดการดแลตนเอง เชงลดหมายถงการลดภาวะแทรกซอน เพราะสามารถ

ชวยใหการควบคมระดบน�าตาลในเลอดไดอยางม ประสทธภาพ และเชงรวมหมายถงการรวมมอกบ สถานพยาบาล รวมถงองคกรภาครฐและเอกชนในการน�าเทคโนโลยเขามาชวยดแลผปวยเบาหวาน ซงปจจบนมคนไทยปวยอยมากถง 4.8 ลานคน และตองพบแพทยเพอรบยาและปรบระดบน�าตาลในเลอดอยางสม�าเสมอ แนนอนวานวตกรรมของ Diamate ชวยใหผปวยเบาหวานทไมมอาการ ซบซอนไมตองออกจากบานตหา เขาควเจาะเลอด ตอน 6 โมงเชา พบหมอเพอฟงผลตอน 9 โมง เพอทหมอจะบอกวา “ผลเลอดดมากเลยปา” แลวคนไขไดรบยาเดมกลบบาน ซงจะท�าใหโรงพยาบาลลดความแออดลงไดมาก เมอส�ารวจระบบนเวศของ health tech startup ในบานเราพบวาประกอบไปดวยนวตกรรมทเขามาเตมเตมดานตางๆ ในหลาย touch point ของระบบบรการสขภาพ เชน ระบบการแพทยทางไกล ทเชอมแพทยและผปวยเขาหากนดวยเทคโนโลยท�าใหผปวยไมตองเดนทางไปแออดกน ทโรงพยาบาล ทงการปรกษาแพทยผาน video call


ทางขอความ หรอระบบเสยง ซงบานเรายงไมพฒนาไปไกลเหมอนประเทศจนทสามารถผาตดทางไกลดวยเทคโนโลย G5 แลว ระบบการคนหาและจบคบรการ เชน การคนหาและนดหมายแพทยเฉพาะทางใกลบาน ระบบการจดควทท�าใหผปวยสามารถจดการเวลาของตวเองไดมาขน ระบบบรหารจดการรานยาและคลนก ระบบทสงเสรมการดแลสขภาพสวนตว เชน แพลทฟอรมเตอนการทานยาและการนดพบแพทย แอปพลเคชนทชวยเรองการดแลอาหารของผปวยเบาหวาน นอกจากนยงมแอปพลเคชนทเกยวกบการจดการและการวเคราะหขอมลทางสขภาพและการแพทย เทคโนโลย IoT (Internet of Things) เทคโนโลย Blockchain เปนตน จะเหนไดวา health tech เขามาเปนตวกลางเชอมบคลากรดานสขภาพและบรการดานสขภาพโดยไมตองมสถานทนดพบทางกายภาพ รบบรการไดทกททกเวลาททงสองฝายสะดวก และยงชวยสงเสรมใหเกดการดแล

สขภาพตนเองของผปวยแทนการพงพาบคลากรทางการแพทยตลอด แนนอนวา Health tech แตละตวจะรอดหรอไมขนอยกบวาผใหบรการและผรบบรการคอบคลากรทางการแพทยและผปวยจะเปดรบเทคโนโลยนกนดวยหรอไม

“คณพยาบาลแฮปปเลย ไมตองมานงเรยกควคนไข” นพ.โอฬารก มสกวงศ ผชวยผอ�านวยการฝายวชาการ โรงพยาบาลเจาพระยาอภยภเบศร ตอบทนทเมอถกถามถงผลทเกดขนตอบคลากรเมอโรงพยาบาลน�า health tech โดยเฉพาะ IOT

ผลกระทบตอบคลากรดานสขภาพ


ถามวาคนไขไดรบความสะดวกในการรบบรการเพมขนไหม บางคนเมอไปรบบรการทโรงพยาบาลแทบไมมโอกาสไดพบแพทยเฉพาะทางเลย แตดวยเทคโนโลยเขาสามารถสอสารกบแพทยเฉพาะทางได”

| นพ.โอฬารก มสกวงศ

มาใช โดยอางองถงแอปพลเคชน QueQ ทขยายบรการจากการจดการควการจองรานอาหารมาสควการรบบรการสขภาพในโรงพยาบาล ทสามารถจดระบบควหลกของโรงพยาบาลเพอเชอมโยงทกแผนกทคนไขคนหนงตองเขาไปเกยวของในการรบบรการแตละครงเขาดวยกน ผปวยสามารถเชค ไดวาถงควของตนเองเมอไร จากขอความทสงเขา มอถอ รพ.เจาพระยาอภยภเบศร เปนโรงพยาบาลสงกดส�านกงานปลดกระทรวงสาธารณสขไมกแหง ทเปดกวางรบเทคโนโลยดานสขภาพเขามาในเกอบทก touch point ของการบรการสขภาพ ม ความรวมมอกบเอกชนและหนวยงานรฐทเกยวของ กบการสนบสนนนวตกรรมเพอผลกดนใหตนเองเปนโรงพยาบาลแหงนวตกรรมดานสขภาพ QueQ, Diamate, pharmasafe, Arincare, Ooca เปนสวนหนงของ health tech startup ทมการใชอยใน รพ.อภยภเบศร ในปจจบน นอกจากนยงมความรวมมอกบ AIS ทท�าใหปราจนบรมสญญาณ wifi ครอบคลมทงจงหวด และก�าลงจะท�าความรวมมอกบ Grab เพอใหรถตกตกๆ ซงเปนบรการขนสงสาธารณะเดยวของปราจนบรเขาไปอยในระบบ เพอใหคนไขทจ�าเปนตองพบแพทยท รพ. สามารถเดนทางไดสะดวกขน

นพ.โอฬารกมองวา health tech ทมอยในปจจบนสามารถเขามาเปนตวแบงเบาภาระของระบบบรการสขภาพไดเปนอยางด คนไขไมตองเดนทางมาพบแพทยโดยไมจ�าเปน ลกหลานไมตอง แบกรบ indirect cost จากการตองลางานพาพอ แมไปพบแพทย โรงพยาบาลไมแออด คนไขมวนย ในการดแลตนเองมากขน ลดภาระงานบคลากรทางการแพทยลง “เทคโนโลยมนไมไดนากลว มนเปนแค tool ตวหนงเทานนเอง โทรศพทกใช ไลนกใช เราตองใชใหเปนและรขอจ�ากดของมน มนไมมเทคโนโลยไหนใชไดกบคนไข 100 เปอรเซนตหรอก เราตองมาประยกตอกท” นพ.โอฬารกเปนผหนงทเขารวมเปนเครอขาย กบแอปพลเคชนทเชอมแพทยเฉพาะทางกบคนไขดวยระบบการนดหมายและปรกษาทางไกล “ไมควรถามวาชวตผมสะดวกขนไหม ควรจะถามวา คนไขไดรบความสะดวกในการรบบรการเพมขน ไหม บางคนเมอไปรบบรการทโรงพยาบาลแทบ ไมมโอกาสไดพบแพทยเฉพาะทางเลย แตดวยเทคโนโลยเขาสามารถสอสารกบแพทยเฉพาะทาง ได” คณหมอกลาวเมอถกถามถงความเปลยนแปลง ในการท�างานของตนเองเมอมเทคโนโลยเขามาอ�านวยความสะดวก


จากการทสตารทอพเปนธรกจทเนนขายไอเดย ทมโอกาสเตบโตทางธรกจ จงตองการการสนบสนน ดานการลงทนและการบมเพาะหรอตวเรงใหกบธรกจนนๆ เกดขนไดเรวทสด เพอใหสามารถใชประโยชนอตสาหกรรมตางๆ ในภาพรวมไดมากทสดและเรวทสด เปนทนาสงเกตวาสตารทอพดาน อนไมวาจะเปนดานการเงนหรอทเรยกวา Fintech ดานประกนภย (Insurtech) ดานอสงหารมทรพย (Proptech) เมอเรมเกดขนในประเทศไทยจะไดรบการสนบสนนจากองคกรธรกจทอยในวงการมากอน ในการเขามาท�าหนาทบมเพาะเพอใหสตารทอพเตบโตอยางเขมแขงและรวดเรว จดเวทใหมการ แลกเปลยนเรยนรกบผเชยวชาญ จากตางประเทศ และการรวมสนบสนนการลงทน เชน Fintech ไดรบการสนบสนนจากธนาคารใหญอยางนอย 2 แหง คอ SCB ตงกองทนสนบสนน Fintech Startup เพอด�าเนนการสนบสนนสตารทอพดานการเงน 2 ดาน คอดานการลงทนในรปแบบ Venture Capital และการท�า R&D เพอสรางหองแลปทดลองการสราง Startup ท�าให SCB สามารถเขามามบทบาทในการรวมบมเพาะ (incubation) สตารทอพดานการเงนใหกบประเทศไดอยางเตมท และธนาคารกรงศรอยธยา จดตง Krungsri RISE เพอท�าหนาท Accelerator Program หรอตวเรงใหกบธรกจสตารทอพทผานการคดเลอก ขณะท Insurtech กม อยธยา อลอนซ เขามาเปนผน�าดวยการตงโครงการ Allianz Ayudhya Activator ท�าหนาทบมเพาะสตารทอพ ไมเพยงเฉพาะดาน ประกนภย แตยงรวมถงดานการเงนและสขภาพ

ดวย ขณะเดยวกนเอกชนอยาง dtac กเขามาท�าหนาท incubator ใหกบสตารทอพหลายๆ ดาน รวมทงดานสขภาพ โดยไดตงโครงการ dtac Accelerate จดแขงขนสตารทอพ มพเลยงเปนบคคลทประสบความส�าเรจในไทย และวทยากรทมชอเสยงจากตางประเทศมารวมใหความร ม Hangar ท�าหนาท Coworking Space ส�าหรบสตารทอพทผานการคดเลอกดวย ขณะทสตารทอพดานสขภาพไมปรากฏวามผเลนรายใหญในระบบสขภาพเขามาท�าหนาท incubator โดยตรง ไมวาจะเปนภาครฐหรอเอกชน การสนบสนนหลกนอกจากเอกชนทไมใชสายตรงดงทกลาวมาขางตนแลวกจะมการสนบสนนจากภาครฐ ไดแก ส�านกงานสงเสรมเศรษฐกจดจทล (DEPA) และส�านกงานนวตกรรมแหงชาต ซงใหการสนบสนนสตารทอพในภาพรวม ขณะท โรงพยาบาลเอกชนรายใหญสวนใหญใชบรการสตารทอพจากตางประเทศ จกร นายกสมาคมสตารทอพดานสขภาพประเทศไทย มองวาการทโรงพยาบาลเอกชนรายใหญไมเขามาเลนบทบาทผสนบสนนสตารทอพเหมอนอยางสายธรกจอนนาจะเปนเพราะธรรมชาตของธรกจบรการสขภาพทเปนบรการจ�าเปน ลกคาหรอผรบบรการไมมทางเลอกมากตางจากธรกจการเงนหรอประกนภย “ผมวาโรงพยาบาลมนเปนธรกจกงผกขาด ในความรสกผม ระบบแบบเดมมนนอนกนงายอยแลว แคคายา หรอก�าไรจากกฎเกณฑทตวเองตงขนได ในการรกษาโรค และสขภาพเปนธรกจ ทผใชไมมทางเลอกมาก ปวยกตองรกษา ไมใชปวยแลวไปดหนงแทนได ปวยแลวเทยวสวนสนกแทนได มนตองรกษา ทนพอการทอยโดยทสบายดอยแลว เลยไมตองท�าอะไร ซงผมมองวามนเปนความเสยงของเขา” ขณะท นพ.โอฬารก แหง รพ.เจาพระยา อภยภเบศร ตอบค�าถามนดวยขอสงเกตสนๆ “คณคดวาโรงพยาบาลรฐอยากใหคนไขมาหาท โรงพยาบาลไหม และโรงพยาบาลเอกชนเขา

เกดเอง โตเอง ไรการสนบสนนจากพใหญในวงการ


เรายงมองอนาคตใกลไปหนอย ตองมองอนาคตทไกลกวาน สงทเราท�ากนอยมนเปน small innovation เราคาดหวงจะเปน game changer แตเราจบกนท pain point หรอ work flow เปนจดๆ ยงไมม innovation ทมองทงระบบอยางเปนองครวม”| นพ.ชวกจ ภมบญช

อยากไดคนไขไปทโรงพยาบาลของเขาไหม” สวนกระทรวงสาธารณสขเจาของสถานบรการ รายใหญสดในประเทศเนนการเปนผใชนวตกรรมมากกวาการเปนผสนบสนนหรอบมเพาะใหเกดนวตกรรมสขภาพเพอระบบสขภาพของประเทศ เปนการท�าในลกษณะรายสถานบรการมากกวาการประกาศเปนนโยบายระดบกระทรวง เชน การรวมมอกนระหวางโรงพยาบาลราชวถและ QueQ หรอโครงการความรวมมอระหวางโรงพยาบาลเจาพระยาอภยภเบศรกบ Pharmasafe เพอบนทกการใชยาแผนปจจบนกบยาสมนไพรของผปวย เพอศกษาปฏกรยาระหวางยาทงสองขนาน เมอพจารณาจ�านวนโรงพยาบาลทน�าเทคโนโลยดานสขภาพผานทางสตารทอพมาใชแลวถอวาเปน สดสวนทนอยมาก สวนหนงอาจเปนเพราะทศนคต ของบคลากรทางการแพทยตอการใชเทคโนโลย จกรบอกเลาประสบการณทเกดขนระหวางการเดนสายน�าเสนอแอปพลเคชน pharmasafe ให กบโรงพยาบาลรฐบางแหงวายงมการมองแอปพลเคชนของเขาทถกออกแบบมาเพอใหผปวยสามารถม self-care และลดความเสยงในการใชยาวาเปน “threat” ความเขมแขงและการเตบโตของสตารทอพดานสขภาพของประเทศมแนวโนมทจะเกดขน

ไดดวยหนวยงานทมหนาทสนบสนนนวตกรรมอยางส�านกงานสงเสรมเศรษฐกจดจทล (DEPA) และส�านกงานนวตกรรมแหงชาต โดยส�านกงานนวตกรรมแหงชาตไดด�าเนนโครงการทเรยกวา “ยานนวตกรรม” (Innovation District) เพอสงเสรมใหเกดการพฒนานวตกรรมตางๆ ในระดบพนท โดยให “ยานโยธ” เปนยานนวตกรรมทาง การแพทย ทจะถกพฒนาใหเปนพนทรองรบสตารทอพสายสขภาพ และเชอมโยงใหท�างานกบ นกพฒนาอสงหารมทรพย นกลงทน และนวตกร ดานสขภาพ และสถานบรการดานสขภาพในยานโยธเพอยกระดบบรการดานสาธารณสขใหขบเคลอนไปดวยนวตกรรม ทงนยานโยธตอเนอง ไปจนถงอนสาวรยชยสมรภมเปนทตงของสถานบรการทางการแพทยหลายแหง เชน รพ.ราชวถ รพ.เวชศาสตรเขตรอน คณะวทยาศาสตร-คณะ เภสชศาสตร ม.มหดล สถาบนสขภาพเดกฯ รพ.พระมงกฎฯ ตอเนองมาถง รพ.รามาธบด สถาบนประสาท สถาบนมะเรงแหงชาต รพ.สงฆ กรมแพทยทหารบก สถาบนโรคไต แต “ยานโยธ” จะเกดขนไดกตอเมอนวตกรรมและสตารทอพดานสขภาพของประเทศสามารถเตบโตไดในระดบหนงแลว ค�าถามคอใครจะเปนผสนบสนนและสงเสรมการเตบโตนน


ขณะท DEPA ไดรวมมอกบกรมการแพทย และกรมกจการผ สงอายเพอสรางแพลทฟอรมกลางของขอมลสขภาพของผสงอายแหงชาต เพอบรณาการขอมลสขภาพของผสงอายแตละคนทปจจบนมอยอยางกระจดกระจายใหอยในพนทเดยวกน เพอน�าไปตอยอดการใหบรการสขภาพในรปแบบทครอบคลมและเชอมโยงใหกบผสงอาย โดยเรมตนทโรงพยาบาลในสงกดกรมการแพทย

จากภาพรวมระบบนเวศของธรกจดาน health tech ในประเทศไทย จะเหนไดวามงเนนไปทการ สรางตนเองเปนแพลทฟอรมในการใหบรการทชวยลดชองหางทางกายภาพระหวางผใหบรการกบผรบบรการ และยงสามาระสรางหรอสนบสนนใหการ self-care หรอการดแลตวเอง ลดการพงพา หมอ แมจะเปนการเตมเตมและเพมประสทธภาพใหกบระบบบรการสขภาพแตการเขามาเตมครงน กยงไมเตมชองวางทมอย นพ.ชวกจ ภมบญช รองคณบดฝายศนยความเปนเลศและศนยกลางบรการสขภาพ คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน ซงเฝาด และคอยใหการสนบสนนดานความรทเกยวของ กบระบบสขภาพใหสตารทอพหลายแหง กลาวถงสถานการณการใชเทคโนโลยดานสขภาพในระบบสขภาพไทยวา “สงทมองเหนตอนนคอเราใหน�าหนกกบการสราง application มากจนลม infrastructure ดานเทคโนโลย คอการสรางฐานขอมลทเปนกลาง ไดมาตรฐานสากล ไมใชใหขอมลลอยไปลอยมา” ฐานขอมลกลางทนพ.ชวกจตองการเหนคอแพลทฟอรมของขอมลสขภาพผปวยทเชอมโยง

เขาหากนอยางเปนบรณาการ เปนการเกบขอมลสขภาพผปวยไวทแพลทฟอรมกลาง ไมใชการเกบในแตละโรงพยาบาลทผปวยไปใชบรการซงไมมการเชอมโยงเขาหากน เพอใหสามารถดงขอมลสขภาพผปวยมาใชไดทนท ขณะเดยวกนกตองสามารถเกบรกษาความลบของขอมลผปวยไดดวย โดยตองมองวาผทเปนเจาของขอมลคอผปวยเอง ไมใชโรงพยาบาลเหมอนทเปนอยในปจจบน ซงแนนอนวาจะสามารถแกปญหาทเคยเกดขนกบ คณพอของ จกร โกศลยวตร ได และ infrastructure ทจะชวยใหเกดการสงตอขอมลมฐานแนวคดเดยวกบแพลทฟอรม E-Health Open Data ท DEPA มโครงการจะพฒนา เพยงแตนพ.ชวกจตองการเหน แพลทฟอรมรวมขอมลสขภาพของผปวยทกคน ไมใชแคผสงอายเทานน นอกจากนในสวนของแอปพลเคชนหรอสตารทอพดานสขภาพทก�าลงขยายปรมาณอย นน นพ.ชวกจมองวายงเปนการขยายตวอยางไรทศทาง “ประเดนคอคอฝายนโยบายกบฝายปฏบตเชอมตอ สอสารกนไดดแคไหน เราตองดวาประเทศ ไทยวาง position ตวเองยงไง เราจะเปนหนงดานการทองเทยว ดาน medical hub แลวเราคดวา startup เราควรจะโฟกสทไหน มนตองมก�าหนดมาแลว ตอนนทง health tech, fintech, insurtech มนเกดเตมไปปหมด ตองหาจดโฟกสแลววาเราจะเนนตรงไหน” “เราก�าลงมองหาอนาคตดานบรการสขภาพ ซงเปนเรองยากมากๆ เรายงมองอนาคตใกลไปหนอยตองมองอนาคตทไกลกวาน สงทเราท�ากนอยมนเปน small innovation เราคาดหวงจะเปน game changer แตเราจบกนท pain point หรอ work flow เปนจดๆ ยงไมม innovation ทมองทงระบบอยางเปนองครวม” นพ.ชวกจ กลาว

Health Tech เตมแตยงไมเตม


ปญหาดานกฎหมายดเหมอนจะเปนอปสรรคทส�าคญของการเตบโตของ Health Tech ดวยกฎหมาย และขอบงคบดานสาธารณสขหลายฉบบถกใชมานานหลายสบป จนไมสอดคลองกบบรบทสงคมปจจบนทเทคโนโลยและกรรมวธดานการรกษาสขภาพเปลยนแปลงไป เชน กฎหมาย (รวมถงมมมองของบคลากรทางการแพทย) ทเกยวของกบขอมลคนไข การท�า data exchange ระหวางหนวยงาน ความเปนไปไดในการสงยาออนไลนและการสงยาทางไปรษณย การตรวจคนไขทางไกล ทปจจบนกจกรรมหลายอยางยงเขาขายผดกฎหมาย เปนสงทภาคสวนทเกยวของตองพดคยและหาทางแกไขปญหาไปดวยกน นอกจากนโครงสรางพนฐานทงในสวนของ

สมารทโฟนและสญญาณอนเทอรเนตซงเปนอปกรณพนฐานของ heath tech กยงไมครอบคลมทงประเทศ นพ.โอฬารก จาก รพ.อภยภเบศร ไดเคยเกบขอมลผปวยวยทองของโรงพยาบาลและพบวามเพยง 1 ใน 3 ทมสมารทโฟนใชและสามารถเชอมตอสญญาณ wifi ได นนหมายความวาจะมเพยงผปวยกลมนเทานนทสามารถเขาถง health tech ทโรงพยาบาลน�ามาใช “หลายคนอาจมองมนเปนอปสรรค มคนไดประโยชนนอย แต 1 ใน 3 แลวไง มนดกวาไมชวยอะไรเลยไหม อยางนอยมนท�าใหดขนในระดบหนงและผมวาสดทายเราสงคมมนจะปรบพฒนาไปเรอยๆ สจดทโครงสรางพนฐานพวกนมนครอบคลม” นพ.โอฬารก กลาว ปจจยอกประการหนงทจ�าเปนตองมการปรบ ตวเพอใหกาวทนเทคโนโลยทเปลยนแปลงตลอด เวลาคอ คนไขเองทตองเปดรบสงใหมๆ ทเขามาดวย ทงการปรบตวในฐานะสวนหนงของระบบสขภาพวาตองดแลตนเองใหมากขน พงพาบคลากรทาง การแพทยใหนอยลงและการปรบตวเขาหาเทคโนโลย ทใชไมเปนกตองปรบตวใชใหเปน

อนาคตของHealth Tech กบขอจ�ากดในประเทศไทย


โดย เพญนภา หงษทองปอกเปลอกความคด


สตารทอพดานสขภาพกาลงเตบโตขนมาในฐานะ solution ดานสขภาพของประเทศในบรบททการขาดแคลนบคลากรดานสขภาพยงคงเปนปญหาคลาสสก ผเสอขยบปกฉบบนนงสนทนาสบายๆ กบจกร โกศลยวตร นายกสมาคมสตารทอพดานสขภาพและการแพทยของประเทศ และ CEO Pharmasafe สตารทอพทขอทาหนาทดแลการใชยาอยางปลอดภยใหคนไทย

ประเทศนตองการ solution ดาน healthcareไมใชแคการจองตวเครองบน การจองโรงแรม หรอนดเดท

จกร โกศลยวตร

อยากใหแนะนำาตวกอนเลยวาสมาคมสตารทอพดานสขภาพและการแพทยของประเทศคออะไร เปนการรวมกลมของสตารทอพของคนไทยทท�างานดาน health tech

สถานะของการรวมตวเปนสมาคมจะเออตอการเตบโตของสตารทอพดานสขภาพและการแพทยอยางไรบาง ท�าใหเรามตวตน สมาคมเปนนตบคคล พอเรามแลวเราสามารถเปนตวแทนของกลมอตสาหกรรมได เพราะฉะนนเวลาเราท�าความรวมมอตางๆ ไมวาจะกบหนวยงานรฐหรอเอกชนเราจะท�าไดงายกวา

เชน การท�าโครงการความรวมมอ หากเราอยในรปแบบบรษทเอกชน รฐกจะรสกตะขดตะขวงใจทจะสนบสนน มอบทน ท�าไมตองเปนบรษทน มใตโตะผลประโยชนหรอเปลา แตพอมาเปนสมาคม มนสรางความมนใจใหกบพนธมตรตางๆ ทงรฐและเอกชนในการเขารวม เชน การเซน MOU การรวมกนสนบสนน ซงมนกเปนไปตามทเราวางแผนไว พอเราเปนสมาคมหลายหนวยงานกเขามาสนบสนนใหความรวมมอกบเราได เราเปนมาไดปกบหนงเดอนแตจรงๆ เราเปนกลมท�า health tech เปนชมชนกนอยประมาณ 3 ปแลว เรมจากกลมเลกๆ มประมาณ 12 บรษท คอ นดกน ไปน�าเสนอ ไปออกงานดวยกนบอยๆ


แลวกคยกนเยอะขนเรอยๆ ไปรบโครงการดวยกน จนมความเหนวาเราควรตงสมาคมดวยกน จาก 12 บรษทตอนเรมรวมตวกนใหมๆ วนนกลายเปน 55 บรษทแลว ถอวาโตไว ตองขอบคณภาครฐ ท หลายๆ หนวยงาน ไมวาวะเปนกระทรวงวทยาศาสตรฯ หรอกระทรวงดจทลทมองเหนความส�าคญของฝงการพฒนาดานสงคมดวย ซง health care กเปนภาระของเขาเหมอนกนในการเอานวตกรรมมาแกไขปญหาเรองสขภาพ

ทราบมาวาคณจกรจบดานสถาปตยกรรมมา ทำาไมถงมาจบธรกจดาน health tech เกดจากปญหาสวนตวทคณพอเปนเสนเลอดสมองตบเฉยบพลน พอพาไปโรงพยาบาล หองฉกเฉนกถามวาทานยาอะไรประจ�า หรอแพยาอะไร ซงผมตอบไมได เราตองใชเวลาเยอะในการหาขอมล โทรกลบไปหาทบาน กวาจะหายา ยาเกายาใหมปนกบยาของแมดวย กวาจะสะกดชอภาษาองกฤษ กวาจะบอกหมอ เรามองวาภาวะฉกเฉนแบบนเราใช เวลาหาขอมล 20 นาท มนเปนความเปนความตาย ท�าไมโรงพยาบาลถงตองเกบขอมลผปวยไว ทงทเวลาตองการใชงานจรงผปวยทเปนเจาของขอมลเขา มสทธใช และเปนขอมลทชวยชวตเขาไดดวย มน เลยเปนจดเรมตนของ Pharmasafe ทเราคดวาเราอยากจะสรางเครองมอหรอระบบทชวยเรองการใชยาผปวยทอยนอกโรงพยาบาล และไมวาจะขอมล วธ การใช หรอการเตอนความเสยง กเลยเรมตนพฒนา เปนแอพมอถอ เพราะปญหาในการใชยาผดของคนมนเปนปญหาระดบโลก WHO ท�า global effort เมอกมภาพนธปทผานมาให medication error เปนวาระของโลกเลย บอกวาภายใน 5 ป ทวโลกตอง รณรงคลด medication error ใหเหลอครงหนง ประเทศไทยเปนประเทศทใชยาเยอะมาก เกอบครงหนงของคาใชจายดานสาธารณสขของประเทศเปนคาใชจายดานยา จากงานวจยของ สปสช. เมอสามปทแลว ส�ารวจพบวาเกอบ 40% ของคนทเอายากลบไปทานทบานใชยาไมถกตอง

เชน กนยาผดชนด ผดวธ ผดเวลา ผดขนาด หยดยาเอง เกด antibiotic resistance ซงเปนปญหาใหญ อกปญหาหนง และเกบยาไมถก ยาเสอมสภาพ เกบยาเกายาใหมปนกน สะสมยา ปญหานเปนปญหา ตนเหตของปญหาสขภาพทกอยางในประเทศ มาตรฐานการใหบรการดานยาของประเทศเราคอ อธบายวธการกนยาใหผปวยฟงสองนาทหนาหองจายยาแลวคาดหวงวาผปวยจะเอายาทง 7 ซองนกลบไปกนทบานสองเดอน กอนจะมาพบหมอใหมในการนดตอไป แลวคาดหวงวาสองเดอนนนเขาจะทานยาไดถกตอง มนเปนไปไมได ขอมลกชชดวามนเปนไปไมได แตเราไมเคยคดจะเปลยนการใหบรการ ในมมของบคลากรกมองวาตวเองท�าหนาทดทสดแลว เพราะในโรงพยาบาลกจดยา จายยา สมภาษณการแพ สมภาษณขอมล จายยา กครบแลวน แตปญหามนเกดทบานตวระบบ Pharmasafe จงถกพฒนามาเพอเปนผชวยดแลตอไป พอผปวยออกจากโรงพยาบาลไปแลว โดยระบบของเรา เปน application ทออกแบบแบบ patient centric คอเนนผปวยมขอมลยาเกบไว ขอมลยามาไดสองทาง คอผปวยถายรปเมดยา แลวกตงเตอน เวลากนยาไดดวยตวเอง อนนนคอทางปกต แตของเราพเศษตรงทเราเปนแพลทฟอรมทเชอมกบโรงพยาบาลดวย เราวางแผนไวแตแรกแลววาเราจะเชอมจากโรงพยาบาลมาหาผปวย โรงพยาบาลทใชบรการเรากจะซอซอฟทแวรเราไปใช เวลาผมไปขายกจะบอกวาผมมาขายเครองมอแพทยนแหละ ดแลผปวยทบาน พดเหมอนกบเปน gimmick ทางการตลาด แตมนกชวยผปวยไดจรงๆ เพราะวาทกครง ทจายยาใหผปวย ผปวยกจะไดรบขอมลยาทจายจากหมอมาเกบไวในมอถอ มขอมลยา มเอกสารก�ากบยาสามารถเปดดไดถาตองการขอมลทละเอยด มค�าแนะน�าอยางยอ แลวตวระบบจะไปตงการเตอน การทานยาอตโนมต คอทกครงทตองทานยามอถอกจะเตอน จะเดงขนมาบอกวาไดเวลาทานยา ผปวยกจะเหนรปวาเมดยาทตองกนคออะไร ทานกอนหรอหลงอาหาร ซงตามเวลาทหมอสง ผปวยกไมตองตง


เอง และเปนขอมลทไมใชเปนเอกสารก�ากบยาทวไป แตมนคอสงทหมอวนจฉยแลวสงใหทาน คอเปน direction ตรงเลยส�าหรบผปวยโดยเฉพาะ โดยคอนเซปทกเปนแบบน นอกจากนเรา สามารถรบขอมลจากผปวยได เมอผปวยบนทกยา ทซอเองจากรานขายยา ไปหาหมอคลนก ไปหาหมอทสถานอนามย หรอผดแลผปวย เชน CG อสม. หรอหนวยงานปฐมภม สามารถชวยผปวยได แตตอนนเรามองวาแนวทางของเราเราอยากท�าเปน selfcare คอผปวยจะเปลยน mindset วาการดแลสขภาพจากเดมทตองเปนหนาทของโรงพยาบาลเทานน เขาสามารถดแลตวเองได อยางนอยเรองการใชยาประจ�า โดยเฉพาะอยางยงคนทเปนโรคเรอรง กนยาตลอดชวตหากเขารจกจดการการกนยาของตวเองไดดพอ เขากควบคมได การปวยทจะรนแรงขนกลดลง เชน ผปวยเบาหวาน ผปวยความดน ผปวยเสนเลอดสมอง โรคไต ทตองการทานยาเพอควบคม อาการของโรคไวไมใหรนแรง เราถงมองวาเครองมอ ของเราจะสามารถแกปญหาแบบ primary และเปนการปองกนกอนจะเกดปญหาดวย มนคอการปองกนและจะลดงานของบคลากรทางการแพทยโดยรวมเลย เมอคนปวยนอยลง รกษาหายเรวขน outcome มนด คนกไมตองกลบไปหาหมอบอยๆ ผปวยอยทบานกท�าตามค�าแนะน�าทมจากแอพแค

ไปตรวจประจ�า โรคแทรกซอน อาการเฉยบพลนรายแรงกลดลง

การดงขอมลยาจากโรงพยาบาลไดรบการรวมมอจากโรงพยาบาลไหม เพราะในทางระบบสาธารณสขบานเราแลวยาทโรงพยาบาลจายถอเปนขอมลสวนตวของคนไข มนกเปนความทาทายของเรา แตโชคดทมหลายโรงพยาบาลทท�างานรวมมอกบเราอยตอนน เขาเหนความส�าคญของผปวยเหนอกวาสงทโรงพยาบาลกงวล เชน เรองขอมล เรองความปลอดภย ซงจรงๆ สงตรงนนเรามองเหนและออกแบบระบบเพอปองกนอยแลว แตโดย mindset เรามองวา ถาพจารณาระหวางความปลอดภยของขอมลหรอวากฎระเบยบกบความปลอดภยของผปวย เราคดวาโรงพยาบาลหรอบคลากรทางการแพทยนาจะมองผปวยกอน เงอนไขหรอแนวทางเราสามารถดวธการได concern ความเสยงอะไร มนกแกได แตถาจะบอกวาเพราะมนเสยงเราเลยไมชวยผปวย มนถงท�าใหปญหามนยงเกดอย ผมยกตวอยางงายๆ วาวนทพอผมปวย มนมทางเลอกสองทาง ผมตองไปกรอกค�ารองขอประวตคนไขในโรงพยาบาลทพอรกษาซงมหลายแหงเพอขอขอมลยามาใหหมอ กบการมระบบทดพอทท�าใหผมสามารถไดขอมลนนมา

มาตรฐานการใหบรการดานยาของประเทศเราคอ อธบายวธการกนยาใหผปวยฟงสองนาทหนาหองจายยาแลวคาดหวงวาผปวยจะเอายาทง 7 ซองนกลบไปกน ทบานสองเดอน กอนจะมาพบหมอใหมในการนดตอไป แลวคาดหวงวาสองเดอนนนเขาจะทานยาไดถกตอง มนเปนไมได


เลย ถาเราเปนฝงผปวยเรากตองอยากไดแบบหลง อยแลว แตท�าไมโรงพยาบาลถงมองวาเราตองท�าตามระเบยบเดม แนวทางทมนลดความเสยงทท�าใหโรงพยาบาลเกดปญหา ทงทปญหามนควรจะแก แตปญหาของผปวยมนคอเรองของชวต เราถงมองวาการท�างานกบโรงพยาบาลมความทาทาย แตเราโชคดทหลายโรงพยาบาลเหนประโยชน มนอาจจะเปนขอไดเปรยบของผมทไมไดเปนคนทอยฝงบคลากรทางการแพทย อยางทคณรผมจบจากสถาปตย และผมไมไดท�าเรองแบบนมากอน ถาพดถงผมไมไดเปนทงฝง health และฝง tech แตผมเปนฝงผปวยทม pain point แลวไมอยากใหปญหามนเกดกบคนอนอก เราถงพยายามท�าระบบ และเราเชอมนวาถาทกคนเหนวามนเกดประโยชนจรง มนกนาจะชวยกนสนบสนนใหเกดการใชงาน ใหไดประโยชนจรง แกปญหาไดจรงๆ

โรงพยาบาลทมโครงการรวมมอกนในวนนมทไหนบาง มสถาบนมะเรงแหงชาต มโรงพยาบาลของมหาวทยาลยขอนแกน โรงพยาบาลน�าพอง ทขอนแกน และโรงพยาบาลกรงเทพพทยา เราเปน provider คนแรกทรวมมอทงกบโรงพยาบาลรฐและเอกชน เราถงอยากจะบอกวาตอใหกระทรวงสาธารณสขท�าดแคไหน ท�าส�าเรจแคไหน เขากจะไมสามารถเชอมขอมลกบโรงพยาบาลเอกชนได หรอรานขายยา แตเรา Pharmasafe สามารถท�าได คอ มนอยในแผนทเราอยากท�ากบ chain รานขายยา เพราะเราอยากใหขอมลยาทผปวยไดรบไมวาจากทางไหน ไปซอจากรานขายยา ไปรบจากโรงพยาบาลเอกชน โรงพยาบาลรฐไมวาจะสงกดไหน กระทรวงสาธารณสข หรอสงกดกองทพบก ขอมลกมาอยทผปวย คอนเซปทเรางายมาก เรามองวาเรองความปลอดภยผปวย ขอมลสวนตวผปวย เรา ไมตองมานงเถยงกนเลย ถาเรามองวาขอมลสขภาพ คนทเปนเจาของขอมลเหลานคอตวผปวยเอง ไมใชกระทรวงสาธารณสข ไมใชโรงพยาบาล ไมใชเอกชน

ไมใชรานขายยา เพราะฉะนนหากผปวยยอม และตองการมขอมล เขาไปขอโรงพยาบาลมหนาทให เหมอนค�าประกาศสทธผปวยทตดตามสถานพยาบาลทกแหง วาขอมลสขภาพผปวย เปนสทธของผปวย ถาผปวยรองขอ โรงพยาบาลมหนาทให แลวการใหจะใหแบบไหน ดวยกระดาษ หรอมทางเลอกแบบน ซงเปนระบบอตโนมต ลดภาระงาน ของโรงพยาบาล ลดภาระงานของเภสชกร เรากนาจะใช ผมถงมองวามนเปนประโยชนตอโรงพยาบาล

การขายแอพพลเคชนใหโรงพยาบาลเปนการขายขาดหรอมเงอนไวลา เงอนจำานวนผปวยเปนปจจย เราขายขาดเหมอนซอฟทแวร เราไมก�าหนด จ�านวนผใชเพราะเรามองวา เราอยากใหเกดประโยชน ใหมากทสด หากเปนสตารทอพตางประเทศ หรอสตารทอพทมงผลประโยชนเปนหลก เขาอาจคดในเชงรายหวเมอเวลาผานไปนานๆ คนใชเยอะๆ หรอขายตาม prescription หนง prescription กบาทกสตางค กวาไป แตเรามองวาแบบนมนท�าใหภาระตกอยกบผใชหรอผปวยเกนไป แตเรามองวาระบบแบบนมนไมไดมตนทนในการตดตามการใช แตมนมตนทนในการตดตงเรมตน เรากขายขาดแลวกเกบ คา maintenance กนอยมาก และไมจ�ากดวาตองผใชจ�านวนเทาไร ตอไปเขากบอกกบคนไขของเขาวาตอไปโรงพยาบาลจะใชวธนในการใหขอมลยา นะ กรณารบไปดวย พดงายๆ ใบปลวทเราแปะไวขางหนา ทเราตงไวใหผปวยหยบ แตนเปนแอพ โหลดไดเลย ไมมคาใชจายไมเปลองกระดาษโลก ไมตองมานงพมพ เรากสามารถรณรงคใหผปวยใช ยกตวอยางงายๆ หากเราไปซอยาในรานขายยาทวไปท�าไมเราไดเอกสารก�ากบยาทกกลอง ละเอยดดวย แตพอท�าไมซอยาทโรงพยาบาลไดขอมลแคสตกเกอรตรงซองยา ซงขอมลอกหลายอยางเกยวกบ การใชยาใหปลอดภยมตงเยอะ กนกบอะไรไดไมได ใหนมลกอยกนไดไหม การเกบรกษาทถกตอง เกดพษเบองตนแลวตองปฏบตตวยงไง ขอมลพวกน


ถาไมให นทกโรงพยาบาลในประเทศไทย ท�าผด กฎหมายคมครองผบรโภคนะครบ มกฎหมายคมครองผบรโภควา ผลตภณฑทเกดอนตรายกบผบรโภคได ตองมคมอ ค�าเตอน ค�าแนะน�าทชดเจน เพยงพอ ถาเกดเขาไปกนอะไรทค�าเตอนอยนอกเหนอขอมลบนสตกเกอรซองยา เขากฟองรองโรงพยาบาลได ทนเรามระบบแบบนขอมลมนครบ โรงพยาบาลกลดความเสยง ปญหาของประเทศไทยตอนน ผปวยกบบคลากรทางการแพทยมความ ขดแยงกนสงมาก คอตงแงจะจบผดกน อนดบหนงของสาเหตการฟองรองคอเรองยาเลยครบ การใหยาทแพ ฉดยาเขาเสนแลวแพ เราถงมองวาการมระบบแบบนมนชวยปองกนปญหากอนจะเกด กอนทผปวยจะเอายาเขาปาก มนมการเตอนกอน เพราะระบบเรานอกจากเตอนเรองเวลาการรบยาแลว มนมการเตอนความเสยงจากการใชยาดวย เชน ไดรบ

ยาจากโรงพยาบาล 2 แหง แลวยามน duplicate เชน เปนยาลดความดนทงค ถงมนจะคนละตวแต กนดวยกนอนตราย เรากขนค�าเตอน ในยาบางตวมสวนผสมเดยวกน เชน ตวนกมพาราเซตามอน อกตวหนงกม ถากนเขาไปทงคก overdose เรากเตอน หรอยาทแพมนกจะอยในประวตแพยาของเราอยแลว เรากเตอนอยแลว หรอยาทเปน drug interaction ใชคกนไมได เรากจะขนเตอน ซงตรงนเรามองวาเหมอนเราเปน safety net อนสดทาย กนอนตรายกอนทผปวยจะเอายาเขาปาก

การออกแบบวาขอมลอะไรควรจะมในแอพของเรา ไดมาจากไหน วเคราะหปญหาการใชยา บานเราอยางไร เราท�ามาเปนปทสแลว เราพฒนามาอยาง ตอเนอง เราดวามปญหาอะไรบางทเกดจากการใช


ยา แลวเรากพยายามพฒนาตวระบบของเรา แหลงขอมลทส�าคญอยางหนงคอ pain สวนตว เรองคณพออยางทบอก และอยางทเลาใหฟงครบวาปญหาของการใชยาผดเปนปญหาระดบโลก และประเทศไทยกเปนหนกเลย ยงก�าลงเขาสสงคม ผสงวยปญหาจะเพมเลยเพราะจ�านวนคนใชยา ตอเนองจะยงเยอะขน ผมจะใหดตวอยางการสงยาทผดพลาดจากโรงพยาบาล อนนคอผปวยไดรบยา generic เดยวกนแตคนละ trade name มนสะทอนใหเหนวาโรงพยาบาลไมมระบบภายในทตรวจสอบไดดพอ ผมไมตองปดชอผปวยเพราะเปนแมผม แมผมเคยผาตดเสนเลอดสมองมาแลว เสนเลอดสมองแตกก recover มาไดแตตองดแลตอเนอง แลววนหนงม breed ในสมองไป admit แลวจายยาแบบนใหกลบบาน มนเปนยาแกบานหมน แตถา double dose มนจะมอาการมนยงขน อาจจะลมได เคสแบบนถาลม มสทธถงขนเสยชวต ดทเรา detect ได แตถาคนอนจะท�ายงไง ผมวาเรองแบบนสามารถเกดขนกบพอ แม ป ยา ตา ยาย ของเราทกคนและทกวน ตอนน โรงพยาบาลในประเทศไทยออก prescription ปละ 200 กวาลาน prescription ขณะทประเทศไทยมประชากร 60 กวาลานคน เทากบวา มนเกดโดยทเราไมรเลย ทงทมนปองกนได ทถามวาเราพฒนามายงไง เราศกษาปญหา มนเยอะมาก พอศกษาไปเรอยๆ เรากพบวาการแกฝงโรงพยาบาลท�าไดคอนขางล�าบาก เลยอยากแก ฝงผปวยมากกวา วาเมอเอายากลบมาทานทบาน ถามขอมลทครบ มรปยา มนจะมการแจงเตอนเมอถงเวลา มนจะขนมาเปนตามมอเลย ยามอเชามอะไรบาง กนกเมด กนแลวกกดปมวากนแลว ซงการกดกนหรอไมกนสามารถไปแทรก compliance ได วา ผปวย compliance ดแคไหน แลวเราสามารถท�า report รวมไดเนองจากเรารวมขอมลยาทผปวยไดรบจากทกแหลง จากโรงพยาบาลหลายๆ แหง รวมทงจากทผปวยบนทกเอง แสดงใหเหนพฤตกรรมการกนยา เขาพลาดยามอไหนบอย บคลากรทาง

การแทพยจะไดปรบมอยาใหตรงกบพฤตกรรมการใชยาของเขาได อนนคอการเตอนความเสยงจากยา

คดวาระบบ health tech จะสามารถเขาถงชมชนหรอบรการปฐมภมไดหรอไม ถากงวลเรองสมารทโฟน ผมวาไมใชอปสรรคเลย เพราะมนสงทแพรหลายอยแลว ตอนไปท�างานทโคราช ผมเจอคณตาคนหนงอยสงเนน ในชนบทนะ บานยงเปนดนแดงอย แกกมโทรศพททแถมมากบคายโทรศพทสกคายหนง ตอนนโทรศพท ปมกดมนไมมแลวไง เวลาเปดเบอรใหม มนกตองมโทรศพทแบบนมา ซงสามารถใชแอพเราได แลวลง แกใชดมวย แตยาทอยใตแครทแกนง รวมไดเปนถงเปนตะกรา และแกกเกบหมดทงยาเกายาใหมรวมกน แตพอมแอพแบบน ถายรปได แกกคดแยกยาทเปนปจจบนของแกไดเอง เรองยาเปนเรองงายและใกลตวทกคน เปน touch point แรก ทท�าใหม selfcare ทด ซงเรามองวาเปนทางออกของระบบบคลากร หากผปวยยงมองวาทกอยางตองพงหมอ ตองเขาโรงพยาบาลหมอกยงงานหนกไมมทางจบ ไมมทางสน การรกษากแยลง เมอผปวยดแลตวเอง ด ปวยนอยลง งานหมอนอยลง หมอรกษาดขน outcome กดขน วฎจกรทท�าใหทกอยางดขน อยาไปกลววาผปวยจะใชมอถอไมได แอพไมได ถาเราใหโอกาสเขา และเอามาใชเปนเรองเปนราว ผปวยพรอมทจะท�า หรอทขอนแกนเราไปทศนยบรการปฐมภม ชมชนสามเหลยม ของโรงพยาบาลศรนครนทร ไปสอน อสม. ในพนทใหใชแอพของเรา ซงโหลดฟรอยแลว ตอนนสามารถโหลดและบนทกรายการยาไดเลย เราถายรป แลวใสขอมลลงไป ยาอะไร กนตอนไหน มนจะบนทกดาตาเบสของยาใหเรา

ตอนนทำาถงไหนแลว โครงการเพงเรมเลย เราเขาไปท�าเพราะมนมโครงการของส�านกงานสงเสรมเศรษฐกจดจทลทอยากท�านวตกรรมเพอชมชน คอเขามแนวทาง


อยากใหเอานวตกรรมไปใชในชมชน ซงสวนใหญทเหนกนจะปรากฏในรปของเชงเศรษฐกจเยอะ เชน การเกษตร การเพมผลลต การท�าอเคอมเมรซ แตดานสงคมยงไมม เขากเลยตดตอผมเพอหาทางท�าอะไรทมนเปนคณคาดานสงคมหนอย เรามองวา เราเปนเครองมอทดทจะชวยใหชมชนแกปญหาเรองยาได ซงพอไปมนกเปนจรงเพราะวา เอางายๆ ทชมชนสามเหลยมเขามหนวยปฐมภมตรงชมชนเลย สหวชาชพกนงนบเมดยา ด compliance ผปวย นงสมภาษณผปวยกนตรงนน ซงหากใชระบบของเราไมตองเดนออกไปเลย สามารถใชของเราดบนทกผปวย ด compliance ยา ดการกนยาของผปวยทหนวยบรการไดเลย กนยาครบไปไมครบ ซอยาอะไร มากนเพม กนสมนไพรอะไรมาบาง ซงตรงนมนเปนเครองมอเชอมระหวางผใหบรการกบผปวย รวมถงกลไกทเชอมอยแลวคอ อสม. เรามองวาหากใชด มนควรจะขยายไปในทกชมชนในประเทศได จะไดชวยลดภาระของหนวยปฐมภม และผปวยกไดรบ การอบรมดาน heath literacy และ selfcare เพมขน เราเพงเรมดอนทผานมา ไปขอนแกนเมอเดอนกมภาพนธ ตอนนทนยงไมไดเลย ปญหาของประเทศนคอสมมตผมขอทนไปท�าการเกษตร เขา กจะถามเลยวาท�าแลวไดอะไรกลบมา ผมกจะบอก

เลยวา ผมจะไดเปนเงนตอเดอนเทาน ครบหกเดอน ผมไดเงนเทาน เขาโอเค แตของงานสาธารณสข จะไดอะไรกลบคนมา เงนมนกไมได ความคมทนมนวดยงไง มนไมม แลว mindset ของคนใหทน กจะบอกวา เออ มนพดยากเนอะ เขากจะไปเคลมความคมทนไมได เราอธบายยาก เราไมสามารถหาหลกฐานจบตองไดมาบอกวา เดยวเดอนหนาจะมปาคนนกนยาละลายลมเลอดไมครบ แลวเขาจะเปน stroke แลวคารกษาแสนบาททระบบบตรทอง ทเราตองเสยเพอดแลปาคนนนะ ผมอาจจะบอก แบบนได แตมนไมมหลกฐานเอกสารทจะใหเขาไปยนท�าตามระเบยบได ผมไปคยกบ อสม. โดยทผมไมรวาเราจะไดทนมาท�าหรอเปลา ทผมพยายามท�าคอ สอสารความคดและเปาหมายใหทกคนฟงและถาใครสามารถชวยกนได กมาชวยกน อยางเมอวนกอน ผมกไปคยกบธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร กไปเลาไอเดย อสม. ใหฟง เขากเออ นาสนใจ กพจารณาอยแตกวาจะผานการพจารณา กวาจะไดงบประมาณกคงยาว การทเรามทมงานแคน เรากตองท�าเทาทเราท�าได อยางตวผมเองกตองไปบรรยายเอง ทาง primary กใหการสนบสนน ในการชวยประสานงาน รณรงค แตสดทายมนจะยงยนมนตองระดบนโยบาย

ปญหาของประเทศนคอสมมตผมขอทนไปท�าการเกษตร เขากจะถามเลยวาท�าแลวไดอะไรกลบมา ผมกจะบอกเลยวา ผมจะไดเปนเงนตอเดอนเทาน ครบหกเดอนผมไดเงนเทาน เขาโอเค แตของงานสาธารณสข จะไดอะไรกลบคนมา เงนมนกไมได ความคมทนมนวดยงไง มนไมม


คณพดทแรกวาประชาชนสามารถโหลดแอพไดฟรเลย แลวรายไดของ Pharmasafe มาจากไหน เราเนนรายไดทขายใหกบ รพ แตคนทวไปใชได ฟรเลย อสม. พอใชเปนกไปใหคนในชมชน กลมเสยง chronic disease ผสงอาย แลวเขาไปชวยบนทกรายการยา แคนกท�าไดประโยชนแลว แตขอมลทผปวยบนทกเองมนไมใชขอมลท valid พอทจะเอามาใชท�า care มนไมไดแกปญหาของโรงพยาบาลเทาไร เราถงเนนขายระบบใหโรงพยาบาลทพอซอจะไดระบบทเชอมตออตโนมต อยางแรกคอมนเปนบรการทท�าใหชวตผปวยสะดวก และเพมประสทธภาพในการรกษา ท�าใหผปวยไมตองมาบนทกเอง ทกครงท ผปวยรบยาขอมลกจะเขามาเลย และการเตอนการทานยากจะเปนตามทแพทยสงจากระบบเลย เคสทเกดกบแมผม หากโรงพยาบาลนนใชระบบเรามนจะท�าใหผปวยไดรบค�าเตอนมนจะไมเกด

คออยางนอยผปวยเอายากลบบานแลว แตเหนค�า เตอนเขาจะไดไมกน หรอไมกนตอเนอง จรงๆ แลว โรงพยาบาลผมเคยน�างานไปเสนอขายนะ แตเขา ไมซอ อะไรแบบนมนท�าใหเรารสกเจบใจเหมอนกน นะ ถาหากเราไมรแลวแมเราเปนอะไรไป ถาเปนท ตางประเทศโรงพยาบาลคณโดนฟองลมละลาย แต ทไทยมนมการคมครองบคลากร แตเราไมพดถง ปญหาฝงผปวยดวย เพราะมนเชอมโยงกน หมอ รกษาผปวยหนกมาก วนๆ รบเคสเยอะ กเพราะผปวย ปวยไมหายไง แลวผปวยไมหายเกดจากอะไรละ เขากไมอยากปวยหรอก ไมอยากแพยา ไมอยาก overdose หรอเกดอบตเหตในการกนยาหรอก แตมนไมทางแก เราเลยพยายามเปนตวกลาง ผมกงงนะ ท�าไมผมตองมาเปนตวกลางท�าเรองน เพราะมนเปน ปญหาระดบชาต เปนปญหาทใครกไดทม resource เยอะกวาผม มาชวยท�าหนอยเถอะ โรงพยาบาลกรงเทพกได หรอใครกได แตนผมนงท�ากนอย 5 คน


คณพดถงตวละครภาครฐหลายองคกรมาก ทงกระทรวงวทยาศาสตรฯ กระทรวงดจทลเพอ เศรษฐกจและสงคมหรอแมแต ธกส. แลว กระทรวงสาธารณสขอยตรงไหนในการสนบสนน สตารทอพดานสขภาพของประเทศ ดเหมอนใหการสนบสนนนอยสด เรากไมอยากจะพดอยางนน แตเมอเปรยบเทบบกบหนวยงานอนๆ ความเรวในการสนบสนน หรอการมารวมหวจมทายมนนอย จรงๆ เรากท�าโครงการกบกรมการแพทยอยบาง แตเมอมองวากระทรวงสาธารณสขเปนเจาภาพหลกดานสขภาพของประเทศเขาควรเปนตวตงตวต ควรมองเราเปนพนธมตร อยามองเราวาเปนอปสรรค เปน threat หรอคนทจะมาอะไรทจะเปนแงราย

มการมองแบบนดวย เอาอยางน ผมเคยไปเสนอระบบของผมทโรงพยาบาลศนยแหงหนง หมอระดบผบรหารยงถามผมในทประชมเลยวา เอา ถาระบบคณเปนแบบน

หากผมจายยาผดผปวยกรส แลวไมใชทเดยว ผมเจอค�าถามแบบนสองท อกทหนงเปนระดบวทยาลยแพทย mindset อะไรแบบนเรากคดนะเขาอาจจะมองเราเปน thread สวนตวหรอเปลา แตระดบการแกปญหาเรายงไมเจอะอะไรแยๆ ขนาดนน มนกแคไมไดรบการสนบสนนเทาทควร เชน telemedicine มนกเปนแนวทางแกปญหาการขาดแคลนบคลากร ในถนทรกนดารของประเทศ แตกลายเปนวาเรากยง คดกนชาเหลอเกน โดยเฉพาะแพทยสภา ในการรบรองการรกษา หรอการออกแนวทาง ออกวธการ ทปลอดภย คออยางนอยถา concern กควรบอกมา วาควรมเงอนไขยงไงแลวจะโอเค การทจะไมบอกเลย วามนไดหรอไมได มนกท�าใหเกดเปนสญญากาศขนมาวาตกลงท�าไดหรอไม แพทยสามารถแนะน�า ผปวยผานมอถอ ผานไลน ผานวดโอคอลไดไหม ไดไมไดยงไงกนาจะบอก สงทเราคาดหวงคอการผลกดน การนงเฉยถงแมไมไดเปนการดง มนกเหมอนการเหนคนก�าลง จะจมน�า เราไมกระโดดลงไปชวย เราอยเฉยๆ ไมได

การทเราตงสมาคมขนมาเพราะเราอยากใหทกคนทมใจเขามาท�าอยรอด และเจรญเตบโต มนจะไดเปนตวอยางใหเดกรนหลงทอยากมาท�าไดใชความสามารถแกปญหาอะไรบางอยาง ไมใชแกแคการจองตวเครองบน การจองโรงแรม นดเดท สงคมมนมปญหาอนๆ ทส�าคญกวาทควรแก แตถาเกดมนยาก มนล�าบาก แลวผลตอบแทนกไมคม สดทายเขากตองลมหายตายจากไป มแตคนท�าอะไรกไมร สดทายประเทศเรากไมมคนพฒนา solution ดาน healthcare


ถงกบกดหวเขาจมน�า แตเขากตองจมน�าตายอยด เราถงมองวาการสนบสนน การมอง startup ให เปนหนวยหนงในการชวยแกปญหา เราอยากเหนภาพอยางนในประเทศน ผมบอกไดเลยวา คนท�า helath tech มนไมเหมอนกบสตารทอพดานอนๆ ไมเหมอน fintech, insuretech, e commerce หรออะไร ความทาทายมนเยอะและปญหามนมาก ในเรองของ health tech ทกคนสวนใหญทเขามาท�า ผมสมผสไดเลยวามนเกดจากปญหาทเขาเจอมาเอง จรงๆ เปนผปวยเองหรอหลายๆ คนกเปนหมอ เปน บคลากรทางการแพทยเองทลกขนมาท�า เพราะเหนวาสงทเปนอยมนไมด อยากจะหา solution ให จรงๆ แลวทรพยากร เวลา หรอศกยภาพทมเขาไป ท�า startup แบบอน เขาไดเงนงายกวานเยอะ เอา แคคนเขยนแอพ ไปท�าแอพอยางอนเกบตงคคนกได เงนเยอะกวานแลว ท�าไมตองไปล�าบากหรอพยายาม ท�า เหตผลเดยวกคอทกคนม passion และความ ตองการแกปญหา อยากจะท�าใหประเทศนมนดขน ทนเราถงอยากจะไดรบการสนบสนน การทเราตงสมาคมขนมาเพราะเราอยากใหทกคนทมใจเขามา ท�าอยรอด และเจรญเตบโต มนจะไดเปนตวอยางให เดกรนหลงทอยากมาท�าไดใชความสามารถแกปญหา อะไรบางอยาง ไมใชแกแคการจองตวเครองบน การจองโรงแรม นดเดท สงคมมนมปญหาอนๆ ทส�าคญกวาทควรแก แตถาเกดมนยาก มนล�าบาก แลวผลตอบแทนกไมคม สดทายเขากตองลมหายตายจากไป มแตคนท�าอะไรกไมร สดทายประเทศเรากไมมคนพฒนา solution ดาน healthcare

ทนเปนคนไทยหมดเลยไหม โอกาสทขอมล สขภาพคนไทยจะหลดรวไปอยในมอตางประเทศ มไหม ม startup สขภาพทเปนทนตางประเทศ ประกอบการในไทยเหมอนกน แตเอาจรงๆ mindset ทถกตองในอนาคตคอมนไมมหรอกครบในอนาคตประเทศไทยหรอประเทศอะไร อยางกเกล เฟซบกมาท�าธรกจในไทย เขากใชเซอรวสเดยวกนใหกบคน

ทงโลก ขอมลทเขาไดรบมนกเกดจากความยนยอมพรอมใจจากผใชหรอ users จรงๆ ตอนนถามวา ระหวางเฟซบกกบมหาดไทย ใครมขอมลสวนบคคลของประชากรไทยเยอะกวากน มหาดไทยมแคทอย ภมล�าเนา อาย วนเกด แตเฟซบกเขารหมดเลย มนกไมตางอะไรจาก healthcare ผมถามวาสมมตอยดๆ มระบบออนไลนอะไรสกอยางเอาไวปรกษาปญหาสขภาพ ถงขนใหการรกษาเลยนะ คดตงคดวย แตมนดจรงๆ ถายวดโอแลววนจฉยไดเลยวาผมเปนอะไร แตเปนบรการจากตางประเทศ เรากตองใหขอมลเขาเพราะเราจะเปนผปวยเขา กฎหมายไทยควบคมอะไรไมได และกไมมกฎหมายประเทศไหนควบคมไดเหมอนกน โลกมนตองไปในจดตรงนนอยแลว ผมถงท�าระบบอยางน ผมถงบอกวา mindset ผมคอขอมลเปนของผปวย เพราะฉะนน concern ผมกคอ ไมวาจะโรงพยาบาล ภาครฐ กระทรวง หรอใครกตาม ทจะเขามาควบคม ลมมนไปเสยเถด แตเราตองปรบตวมากกวา วาไอสงทเราหวงๆ นมน ท�าใหเราใหบรการผปวยไดคณภาพนอยลงหรอเปลา มวแตหวงเรองความปลอดภยขอมล ความเปนสวน ตว ขณะทคนอนทใหบรการเขาขามไปแลว เขาใหบรการคนไทยไดเลย โดยทเขาไมตองอยในไทยดวย อยางทมบรการถายรปตาแลวสามารถตรวจ เรตนาดวย AI แลววนจฉยโรคบางโรคไดเลยแบบน

เกรงเรองสทธบตรทมนจะตามมา เลยไมแนใจวาตวเองวตกไกลไปไหม ไมไกลหรอกครบ มนเปน concern ทด แตแนนอนมนกยงมกฎหมายของทงโลกอย เชน EU เรมแลวกฎหมายขอมลสวนบคคล ของไทยกก�าลงเปนพ.ร.บ. ทก�าลงจะผาน การควบคมตองมอยแลว แตฝงผใช user กตองเปนคนเลอกทจะยอมหรอไมยอมใหขอมลสวนตวของตนเอง แนนอนการยอมมนตอง comply กบสงทเขาตองการไดรบ เหมอนเวลาเรายอมใหเฟซบกท�าอะไรเพราะเราตองการใช มน แตสงทเราไมยอมตางหากทเราตอง concern เพราะเขาอาจเอาไปใช ซงมนตองมการควบคม


ผมมองวาในระดบโลกเขากลวกนอยแลวในการ โดนฟองรอง ในการละเมดความเปนสวนตว ใน ไทยตางหากทไมรประสา แลวจะเกดปญหา

กรอบ หรอกฎระเบยบของกระทรวงสาธารณสข มอปสรรคอะไรทำาให startup ดานสขภาพเดนไปชาไหม ม ในแงความปลอดภยของขอมลและการแชรขอมลกยงเปน mindset ของกระทรวงทมองวาขอมลเปนของเขา ทงทเราคดวาทงโลกสดทายม ขอสรปวาอยางไรเสยขอมลกเปนของผปวย เมอ ผปวยรองขอหรอน�าไปใชเขาควรมอสระ ไมใชยงมคนทม authority มาคอยบอกเขาวาจะไดหรอไมได สมมตเขาตองการขอมลยา แตขอใหผานระบบของผม กระทรวงไมไดมหนาทบอกวาใหหรอไมให มนตองใหอยางเดยว แลวมาคยกบผมวาจะใหตองให ยงไง เพราะผมเปน agent ทจะเอาไปใหผปวย ผมเปน messenger เปนวนมอเตอรไซค เขาเรยกใหไปเอาขอมลยา วงไปเอาขอมลยาใหหนอย โรงพยาบาล บอกไมให อาว เพราะอะไร ขอมลมนไมใชของ โรงพยาบาลนะ วธคดแบบนในกระทรวงยงมอย เยอะ กบอกรปแบบหนงคอชอบท�าเอง หลายๆ อยาง ท�าเอง ถาท�าดเราไมวาเลย ผมภาวนาเลยนะใหมคนท�าดๆ ผมจะไดเลกท�า ใหมคนลกขนมาท�าดๆ เลยนะ แลวท�าไดดกวาผม ผมเลกท�าพรงนไดเลย

โมทนาสาธดวย แตพอไมมคนท�าได มนกมนะท�า กนบางแตมนยบยอยในหนวยงาน อาว เขต สปสช. กท�าเอง โรงพยาบาลกท�าเอง กรมการแพทยกท�าเอง ในกระทรวงเดยวกนนะ ยงไมพดถงการท�างานซ�าซอนกบเอกชน แทนทจะแกปญหาเรองยากมนมคนท�าและท�าไดดอยแลว กท�างานรวมกน และกท�าใหมนเกดประโยชน แตบางทกไม เลอกท�าเองมากกวา กลายเปนคแขงกน ถงแมจะไมไดแขงกนโดยตรง แตมนกปดโอกาสทจะใหเราสามารถท�าระบบทเชอมโยงภาพใหญทงภาพ

คณจกรกำาลงบอกวากระทรวงไมควรลงมาเลนอะไรแบบนเอง ครบ เขาควรมอง startup เปน R&D ของเขา คอเขาไมควรลงทนดวยนะ เราลงทนไปกอนแลว เราขอแคการสนบสนนใหมนขยายเพมขน ถาเขาเหน วามนมประโยชน เขากแค facilitate สนบสนน พอ ไมตองลงมาท�าตงแตศนย ผมมองวาเปนประโยชนกบเขาดวยซ�า

ถามองภาพรวมของสตารทอพดาน health tech ในประเทศไทยคดวายงขาดดานไหน ผมมองวามนไมใชประเทศไทยนะ ทงโลกแหละ มนมอกมาก ผมมองวามนเปน paradigm

mindset ผมคอขอมลเปนของผปวย เพราะฉะนน concern ผมกคอ ไมวาจะโรงพยาบาล ภาครฐ กระทรวง หรอใครกตาม ทจะเขามาควบคม ลมมนไปเสยเถด แตเราตองปรบตวมากกวา วาไอสงทเราหวงๆ นมนท�าใหเราใหบรการผปวยไดคณภาพนอยลงหรอเปลา


shift ดาน health care ของโลก คอทงโลกทผานมายงเถยงกนไมจบเลยวา health care service มนเปนความรบผดชอบของใคร ควรเปน รฐ 100% เลยไหม ตวแทนอนทเปนบรษทประกนแลวมาใช ทกประเทศมโมเดลตางกนหมดเลย ไมสามารถหา solution ทมน sustain ไดเลย ทกประเทศกตองแบกรบภาระคาใชจายดานสขภาพทงหมด บาง funding กแทบจะลมละลายอยแลว กลวเรอง aging society เปนเพราะวาภาระทงหมดมนเปนของใครกไมรทไมใชผปวย แตดวยนวตกรมใหมๆ ดวยเทคโนโลยใหมๆ มนจะเปนตวเปลยนวาผปวย สามารถเปนคนรบผดชอบสขภาพตวเองไดดขน งายขน การรกษาหลายๆ อยางไมตองไปทโรงพยาบาลแลว หรอเครองมอหลายๆ อยาง มนสามารถปองกน มนดกวาธรกจโรงพยาบาลทตองรอคนปวยมนถงจะเกด แตวาตอนนไมจ�าเปนแลว ธรกจโรงพยาบาลเอกชนเขาเปน paradox เนอะ วาตกลงเขาอยากใหผปวยสขภาพดหรอเปลา ผมเคยเหนผบรหารของโรงพยาบาลเอกชนรายหนง บนวาปนยอดตก เพราะปนนไมมการระบาดของ ไขหวดใหญ คอ ตกลงวชนของธรกจคณคออะไร ตองการใหคนสขภาพดหรอปวยเยอะๆ แลวด billing สง ซงความขดแยงตรงน มนไมมทางยงยน แตสงท จะชวยไดคอ แทนทจะมองวาหนาท care provider คอตองรอคนปวยแลวมารกษา ท�าไมเราไมเปลยน ธรกจเปนท�าใหคนสขภาพด คอ การปองกนนนแหละ ซงมนมาพรอมกบเทคโนโลย มาพรอมกบ healthcare มาพรอมกบ device มาพรอมกบ solution อน เพราะฉะนนหากเรามองโอกาสตรงน startup มตงเยอะตงแยะทจะชวยได ลองถามสวาตงแตคนตนจนนอนหลบอยทบาน มปญหาสขภาพอะไรบางทสามารถแกได หรอสามารถเชอมโยงบรการจากโรงพยาบาลไปหาบาน ซงตรงน ผมมอง วาโรงพยาบาลควรท�าเองดวยซ�า ผมแปลกใจมากเลยใน health tech กระแส startup ดงมา 3-4 ป แลวนะครบ แตพอม fintech (financial tech) เกยวกบดานการเงนดง แบงก SCB แบงคกสกร

กระโดดมาเลนเองเลย จด incubation คอโครงการบมเพาะ จดใหเกด startup ของคายตวเอง มาเปนพเบมในการน�า พอม insuretech บรษทอยธยา อลอนซ กกระโดดขนมาท�า คอธรกจไหนทเกด startup บม เจาเกาขาใหญเขาจะโดดเขามาท�าเลย แต healthcare นผมงงมากเลย ไมมใครกระโดด มาท�า งายสดผมคดวาหาก healthcare บม โรงพยาบาลกรงเทพตองกระโดดลงมาแลว เปน incubate ตองบมเพาะหา solution เพอจะเกบใช เอง ถกไหม แตไมท�า ไมมคนท�า บ�ารงราษฎรกไมท�า อาศยไปซอตางประเทศมา ผมมองวามนควร ตองมเจาภาพ กระทรวงสาธารณสขกไมซพพอรท startup เลย แตลงมาเลนเอง

มองวายงไงทำาไมเอกชนไมลงมาเลน ผมวาโรงพยาบาลมนเปนธรกจกงผกขาด ในความรสกผม ระบบแบบเดมมนนอนกนงายอยแลว แคคายาหรอก�าไรจากกฎเกณฑทตวเองตงขนไดในการรกษาโรค และสขภาพเปนธรกจทผใชไมมทางเลอกมาก ปวยกตองรกษา ไมใชปวยแลวไปดหนงแทนได ปวยแลวเทยวสวนสนกแทนได มน ตองรกษา ทนพอการทอยโดยทสบายดอยแลว เลยไมตองท�าอะไร ซงผมมองวามนเปนความเสยงของเขา

แหลงทนทกวนน สวนใหญเปนภาครฐ กตองขอบคณ โดยเฉพาะ กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย และกระทรวงดจทลเพอเศรษฐกจและสงคม ทสนบสนนแงของ grant และสรางโครงการความรวมมอ เชน ดงปารตทสรางโครงการตอยอดกบเราได เชน ส�านกงาน สงเสรมเศรษฐกจดจทล และมโครงการทท�ากบ กรมการแพทย การรวมตวเปนสมาคมเองจะเขาไปสรางความรวมมอกบกรมการแพทยเองกท�าไดยาก แตหากหนวยงานรฐเขารวมมอขนกอน แลวดงสตารทอพไปเปนปารตรวมท�างานดวย อนนคอการสนบสนนทเกดขนและด นอกเหนอจากดานตวเงน


อนาคต startup ของประเทศไทยภายใตบรบทปจจบน ผมวามนทาทายนะ จรงๆ แลว ตอนนผมวา เราอยในชวงขนเขาเลย เขาทเรายงมองไมเหน ยอดเขาเทาไร แตเราขนดวยความเชอลวนๆ เลย วา วนหนงเราจะถงยอดเขา อนาคตมนตดสนกนท เวลา ในความคดผมหากปสองปน ไมมการสนบสนน ทดพอ ผมกลววามนจะไมสามารถไปถงจดททกคน ตงใจไวได หลายๆ คนจะยอมแพ แลวกไปท�าอยาง อน ซงมนกเปนเรองนาเสยดายในแงโอกาสของประเทศ เราเลยมองวาสมาคมกมงานหนกอยใน การท�าให ecosystem ของเรามนผานพนภเขาน ไปได ผานความทาทายพวกน ถาเรามองทค�าวา startup อยางเดยว แลวเอาบรบททวไปมาจบดาน health tech มนแทบไม make sense เลย เชน โครงสรางการระดมทน หากเราบอกวา startup ทวไปของการระดมทน จะไดรบ ผลประโยชนตอบแทนในระยะเวลาอนสน สมมตภายใน 18 เดอนใหเงนมา ผลตอบแทนจะกเทา กเทา แลวตองลงทน แตสขภาพไมใช คอนเซปท startup คอท�าสงทมความเสยงสงในปรมาณทเลกๆ กอนเพอใหมคนคอนกลงทนมาสนบสนน หรออะไร ขางนอก ท�าใหมนโตหากธรกจทวไปตองท�าใหโต

แทนทจะมองวาหนาท care provider คอตองรอคนปวยแลวมารกษา ท�าไมเราไมเปลยนธรกจเปนท�าใหคนสขภาพด คอ การปองกนนนแหละ ซงมนมาพรอมกบเทคโนโลย มาพรอมกบ healthcare มาพรอมกบ device มาพรอมกบ solution อน เพราะฉะนนหากเรามองโอกาสตรงน startup มตงเยอะตงแยะทจะชวยได

ภายในสบป เราตองไดภายในสองป แตดานสขภาพ ในแงธรกจมนไมไดมอยางนน มนอยทคณคาทมน สรางดานสงคมตางหาก อยางทผมบอกมนตเปนมลคาไมได แตสงทเปนคอนเซปทคอ เราท�าสงทอาจ จะไมมทางเกดขนไดเลย หากเกดขนได เชนการ แกปญหาการใชยาของคนทครอบคลมทก service provider ทกคนทจายยาใหผปวย ปลอยใหกระทรวง ท�ากไมมทางเกด เพราะจะท�าแตของในกระทรวง ใหโรงพยาบาลกรงเทพท�ากไมมทางเกด เพราะเขา กจะท�าแตของเครอตวเอง สตารทอพแบบนสามารถ ท�าสงทไมมคนท�า และท�าใหมนเกดขนได แตวาไมสามารถบอกไดหรอกวา มนเปนตวเลขกเทา มน แคไดกบไมได เทานนเอง ปจจยของ health tech startup เลยไมสามารถเอาไปเทยบเคยงกบดานอน ไดเลย


Long Term Care (LTC) หรอการดแลระยะยาว เปนบรการทมความจำาเปนเพมมากขนในระบบบรการสขภาพของประเทศไทยในปจจบน ผลจากการทประเทศไทยมประชากรสงอายเพมมากขน ท�าใหจ�านวนประชากรทมภาวะเจบปวยเรอรงเพมมากขนเปนเงาตามตว ในขณะทการพฒนาระบบบรการสาธารณสขและบรการดานสงคมยงคงมงใหบรการหลกแกประชาชนสวนใหญ แมหนวยบรการเกอบทกแหงจะมกลไกพเศษเพอดแลผปวยโรคเรองรงเปนการเฉพาะ และตงแตป 2559 เปนตนมาส�านกงานกองทนหลกประกนสขภาพถวนหนา ไดจดตงกองทนขนใหม เพอด�าเนนงานระบบบรการดแลระยะยาวส�าหรบผสงอายทมภาวะพงพง (LTC) แตงานดาน LTC ของประเทศไทยกยงถอวาอยในระหวางการพฒนาและยงไมเทาทนกบภาวะโครงสรางประชากรทจ�านวนผสงอายเพมขนอยางรวดเรว และทส�าคญการด�าเนนงานดาน LTC ใหประสบความส�าเรจจ�าเปนอยางยงทจะตองมการบรหารจดการ

ก�าลงคนดานสขภาพส�าหรบงาน LTC ส�านกงานวจยและพฒนาก�าลงคนดานสขภาพ (สวค.) ไดจดท�าโครงการวจยเรองการบรหารจดการก�าลงคนดานสขภาพส�าหรบการดแลระยะยาว มระยะเวลา 2 ป (2561-2562) ท�าการศกษาพนทเปาหมาย 11 แหง ไดแก อ.สนทราย จ.เชยงใหม, อ.พรานกระตาย จ.ก�าแพงเพชร, อ.ชยบาดาล จ.ลพบร, อ.บานลาด จ.เพชรบร, อ.เมอง จ.กาฬสนธ, อ.ศรวไล จ.บงกาฬ, อ.จกราช จ.นครราชสมา, อ.วารนช�าราบ จ.อบล-ราชธาน, อ.บางกล�า จ.สงขลา, อ.ฉวาง และ เขตเทศบาล อ.เมอง นครศรธรรมราช วนท 27-28 มนาคม 2562 สวค. ไดจดการประชมเชงปฏบตการวาดวยการบรหารจดการก�าลงคนดานสขภาพส�าหรบการดแลระยะยาว โดยเชญผแทนทท�างานดาน LTC จาก 11 พนทเขารวม เพอเปดโอกาสไดพดคยแลกเปลยนประสบการณในการด�าเนนงาน รวมถงใหทกพนทไดรางแผนและแนวทางปฏบตเพอพฒนางาน LTC ของตน

การขบเคลอนการบรหารจดการก�าลงคนดานสขภาพเพองาน Long Term Care ระดบพนท

บ น เ ส น ท า ง บ นโดย กองบนผเสอ


ใหเขมแขงขน โดย สวค. จะท�าหนาทสนบสนนการขบเคลอนตอไป การประชมเชงปฏบตการดงกลาวท�าใหไดเหนภาพการการบรหารจดการก�าลงคนดานสขภาพ ส�าหรบงาน LTC และไดขอเสนอทหลากหลายและสามารถน�าไปขบเคลอนไดตามบรบทของแตละพนท ดงน การขบเคลอนงานฟนฟสมรรถภาพในชมชน โดยการน�าของนกกายภาพบ�าบดในรปแบบ skill-mix ในการทจะขบเคลอนงานฟนฟสภาพใหครอบคลมพนทในขณะทมก�าลงคนวชาชพนกกายภาพบ�าบดนอยได การท�างานรวมกนอยาง partnership ระหวาง อปท. และ รพช. ท�าใหมการใชก�าลงคนและทรพยากรอนรวมกน เพอเพมการเขาถงบรการของผปวยทมภาวะพงพงได รปแบบ care giver ควรจะตองหลากหลาย เชนอาจจะเปนอาสาสมครมคาตอบแทนบาง หรอเปนนกบรบาลอาชพ เพอใหเหมาะกบบรบทและการจดการ ทองถนเปนผ น�าการจดระบบการดแลระยะยาว เปนทางออกของความยงยนและการจดระบบดแลแบบองครวม ไมเฉพาะเพยงการดแลดานสขภาพเทานน สามารถใหบรการครอบคลม สขภาพ สงแวดลอม และสงคมได ดวยวธนอาจจะลดปญหาขอจ�ากดของการขาดแคลนก�าลงคนภาคกระทรวงสาธารณสขออกได

โรงพยาบาลชมชนเปนศนยกลางของการจดระบบการดแลระยะยาว ซงรปแบบนสอดคลองกบนโยบายปฐมภม Primary care cluster ในรปแบบนแพทยจะเปนผน�าทม และสามารถรวมศนยทมสหวชาชพเขาไปและจดระบบการหนนเสรม รพสต. ไดทกบรการไมเฉพาะ LTC เทานน กระบวนการดแลผปวยทมภาวะพงพง ทมพหภาคทหลากหลายรวมทงผน�าในระดบอ�าเภอเขามาหนนเสรม รวมทงกระบวนการประชาคมทใหชมชนมสวนรวมในการแกปญหา รวมรบผดชอบผทมภาวะพงพง เปนรปแบบทดทสามารถน�ามาขยายสการดแลระยะยาวแกผปวยอนๆ ดวย วด เปนผน�า และน�ารวมในการจดระบบ LTC จะเขามาเตมเตมอกมตหนงของระบบ ซงพระจดวาเปนก�าลงคนทมตนทนทางสงคมสง ผคนศรทธา เมอพระเปนภาคเขามารวมสามารถดงสรรพก�าลงของชมชนและภาคอนๆ เขามารวมไดมาก เปนการแกปญหาการขาดแคลนก�าลงคนและทรพยากรไดดวย DHS เขมแขง น�าไปส ความเขมแขงของการ implement นโยบายอนๆ การททมงานสาธารณสขอ�าเภอ ระหวาง รพช. และ สสอ. มการรวมมอกนด�าเนนงานตางๆ อยางเขมแขง เปนทนทส�าคญทสามารถตอยอดการท�างานโครงการอนๆอยางเขมแขงตอไปได เชน อ�าเภอพรานกระตายและอ�าเภอวารนช�าราบ เปนตน


ทผานมามงานวจยหลายชนศกษาปจจยการคงอยในพนทโดยไมมการยายออกของแพทยในชนบท และพบวาปจจยทไมใชตวเงนมความส�าคญตอการตดสนใจยายทท�างานของแพทยไมตางจากปจจยทเปนตวเงน ลาสดส�านกงานวจยและพฒนาก�าลงคนดานสขภาพ (สวค.) น�าโดย นพ.ขวญประชา เชยงไชยสกลไทย ไดศกษาแรงจงใจทไมใชเงนทมอทธพลตอการคงอยในสถานบรการสขภาพภาครฐของแพทย ใน 8 จงหวดของประเทศไทย และพบวาแรงจงใจทไมใชเงนมความสมพนธกบการคงอยของแพทยในชนบทอยางมนยส�าคญทางสถต โดยเฉพาะกบแพทยทมอายการท�างานมากกวา 3 ป เพราะในกลมแพทยทมอายการท�างานนอยกวา 3 ปมแนวโนมตองการศกษาตอมากกวา การศกษานเปนการวจยแบบผสมผสานคอใชกระบวนวธทางปรมาณและคณภาพ โดยใชขอมลทตยภมการเคลอนยายของแพทยในรอบ 10 ป นบ

จากวนท 1 กนยายน 2549 ถงวนท 31 มนาคม 2558ของโครงการศกษาคาแรงบคลากรสาธารณสขทปฏบตงานในโรงพยาบาลสงกดส�านกงานปลดกระทรวงสาธารณสข มาวเคราะหเบองตน แลวลงพนทเพอเกบขอมลเชงคณภาพเพมเตม โดยมกลมศกษาเปนแพทยในพนท 8 จงหวด ไดแก ล�าปาง ตาก บรรมย กาฬสนธ ชลบร ชยนาท ตรง และปตตาน รวมทงสน 51 โรงพยาบาล นพ.ขวญประชาและคณะศกษาแรงจงใจทไมใชเงน 5 มตตามการจ�าแนกของ Global Health Workforce ไดแก มตดานสงแวดลอมในทท�างาน มตดานความยดหยนในการจางและการจดการ มตดานการสนบสนนใหมความกาวหนาในการท�างานและในสายวชาชพ มตดานการเขาถงบรการตางๆ และมตดานทสงผลตอแรงจงใจสวนบคคล แลวพบวาแพทยมความพงพอใจตอแรงจงใจทไมใชเงนในดานตางๆ ดงน

จ า ก ห อ ง ว จ ย

แรงจงใจทไมใชเงนกบการคงอยของแพทย

ในชนบท

ปญหาเรองการกระจกตวของแพทยในบางพนทและการขาดแคลนบางพนทดารงอยในประเทศไทยมาชานาน แมปจจบนทสงคมและเศรษฐกจโดยรวมของประเทศจะพฒนารดหนาไปจากอดต จนชองวางของความแตกตางเหลอมลาในแตละพนทหดตวแคบเขาหากนเรอยๆ แตปญหาการกระจายอยางกระจกตวของแพทยกยงคงอย

โดย กองบนผเสอ


เมอมองภาพรวมแลวพบวาการศกษาในภาพ รวมของการเกบขอมลเชงคณภาพพบวาไมแตกตาง จากงานวจยทเคยมผศกษาไวกอน คอ แรงจงใจท ไมใชเงนในทกมตตางมผลตอการคงอยของแพทย ในชนบท แตเมอน�าผลการวจยเชงปรมาณมา ประกอบแลวจะพบวาในทางปฏบต มโรงพยาบาล จ�านวนหนงสามารถบรหารจดการแรงจงใจทไมใชเงนเพอเอออ�านวยใหแพทยทท�างานในชนบทคงอยในพนทไดนานขน แสดงใหเหนวาแรงจงใจทไมใชเงนเปนสงทสามารถบรหารจดการได งานวจยชนนไดเสนอแนะแนวทางการบรหารจดการแรงจงใจทไมใชเงนไวดงน

1. กระทรวงสาธารณสขจ�าเปนตองปรบวธคด ในการจดสรรแพทยใหโรงพยาบาลชมชน ใหม เนนใหมจ�านวนแพทยหมนเวยนเพยง พอโดยไมเนนการคงอยในระยะยาวของ แพทย ทงนจากการศกษาพบวากลมแพทย ทอายการท�างานนนอยกวา 3 ป มแนวโนม ของความกงงลเรองการกระจายงานทไม เหมาะสม และควรจดระบบแพทยผเชยวชาญ คอยท�าหนาทใหค�าปรกษากบแพทยในโรง พยาบาลชมชนอยางเพยงพอ

2. ควรใหความส�าคญกบการเขาถงบรการ เชงคณภาพ เชน คณภาพของสญญาณ โทรศพทมอถอ ระบบการจายไฟทงในโรง

มตดานสงแวดลอมในการท�างาน

มตดานความยดหยนในการจางงานและการจดการ

มตดานการสนบสนนใหมความกาวหนาในการท�างานสายวชาชพ

มตดานการเขาถงบรการตางๆ

มตดานทสงผลตอแรงจงใจสวนบคคล (intrinsic reward)

การมอสระในการตรวจประเมนรกษาและจายยา และการมเพอนรวมงานทด

การสามารถก�าหนดวนออกตรวจ วนหยดลาพกผอน และวนลากจได, สทธในการลาคลอดบตร และการมตารางเวรหมนเวยนอยางสม�าเสมอ

การสามารถเลอกหวขอฝกอบรมไดอยางอสระ, ระบบการใหค�าปรกษาโดยแพทยผเชยวชาญทโรงพยาบาลจดหาให

เรองของทพกอาศยทโรงพยาบาลจดหา ให สทธพเศษกรณเจบปวย ระบบการดแลชวยเหลอในกรณเจบปวย

การตงใจท�างานดวยความมงมนทมเทความร ความสามารถอยางเตมท และความรสกภาคภมใจเมอผปวยเจาะจงเลอกมารบบรการการรกษาจากตนเอง

แรงจงใจทไมใชเงน ความพงพอใจสงสด


พยาบาลและในบานพก ซงเปนปจจยท แพทบผเชยวชาญเฉพาะดาน หรอกลม แพทยทอายงานเกนกวา 3 ป ใหความส�าคญ นอกจากนหากกระทรวงสาธารณสขตองการ ธ�ารงแพทยผเชยวชาญไวในชนบท ตอง พจารณาถงการเพมจ�านวนการจดสรรโดย ควรใหมแพทยผเชยวชาญสาขาละ 2 คนใน แตละโรงพยาบาลเพอไมใหเกดภาระงานท หนกเกนไป และเพอใหคมกบอปกรณทาง การแพทยเฉพาะทางทตองจดซอดวยงบ ประมาณจ�านวนมาก

3. โรงพยาบาลควรใหความส�าคญกบการจด ภาระงานอยางเปนธรรม กระจายเวรให แพทยสามารถก�าหนดวนหยด วนลาได อยางทวถงและเปนธรรม

4. สงเสรมใหเกดระบบการเฝาระวงปญหา การกระทบกระทงระหวางแพทยกบผปวย

และญาตผปวย รวมถงระบบการไกลเกลย เพอปองกนปญหาการถกฟองรองทางการ แพทย ภายในโรงพยาบาล

5. โรงพยาบาลควรใหความส�าคญกบระบบ พเลยงในโรงพยาบาลชมชน โดยอาศยความ รวมมอระหวางกระทรวงสาธารณสขและ ส�านกงานสาธารณสขจงหวด เพอใหแตละ โรงพยาบาลมแพทยหลากหลายชวงอาย เปนการลดชองวางระหวางวยของแพทย ซงจะชวยเออตอระบบการใหค�าปรกษาใน ลกษณะของแพทยพเลยง

6. พฒนาแรงจงใจสวนบคคล (intrinsic reward) ใหเกดขน โดยตองอาศยแพทย ทมคณลกษณะแพทยตนแบบทแทจรง และมความสามารถถายทอดพฤตกรรม องคความรและทกษะในการใชชวตในชนบท ใหกบแพทยรนนองได


“บอยครงเรามกเผลอเอาสายตาของคนอน

มาเปนเครองวดคณคาของเรา

”พระไพศาล วสาโล

ว ล ผ เ ส อ

aw b1-2€¦ · 04 ผี เ สื อ ข ยั บ ปี ก้ วันที่ 12...

Documents