1

Beste Leden, 21 februari 2009 De tijd vliegt. Dit is alweer de derde jaargang van onze nieuwsbrief. Statutair treedt dit jaar onze voorzitter Jan Dirkzwager af. Jan heeft aangegeven voor een tweede termijn beschik-baar te zijn. Er kunnen zich nog kandidaten melden bij het secretariaat. Voor de vacature in het bestuur stelden Diana Rijkers en Marijke Saarloos zich kandidaat. In deze nieuwsbrief stellen ze zich nader aan jullie voor. Ook treffen jullie het jaarverslag over 2008 aan in deze nieuwsbrief. De agenda en de stukken van de ledenvergadering zullen nog per mail aan iedereen worden rondgestuurd. De meeste leden hebben de contributie voor 2009 al overgemaakt. Mocht je dit vergeten zijn, kijk dan even op de volgende pagina voor de betalingsgegevens. Onze vereniging maakt kosten die bijna volledig uit de inkomsten van contributie moeten worden bestreden. Graag even jullie aandacht hiervoor, want je krijgt geen acceptgiro als herinnering. Het bestuur betreurt de opschudding die onlangs is ontstaan op ons internetforum. Het leek ons verstandig de uitgangspunten van de AVLS in deze nieuwsbrief nog eens onder ieders aandacht te brengen. Achter de schermen wordt hard gewerkt aan de datamanager van GCS met de afstammings- en gezondheidsgegevens van zoveel mogelijk Saarlooswolfhonden. De verwachting is dat deze gegevens binnenkort op het internet beschikbaar komen met een speciale inlogcode voor onze leden. Meer informatie over dit onderwerp zal gegeven worden op de aanstaande ledenvergadering De klacht tegen de Raad van Beheer van de Federatie van Rasverenigingen is nu door de NMa formeel in behandeling genomen. In deze nieuwsbrief het laatste nieuws. De AVLS heeft ook een klacht ingediend bij het tuchtcollege van de Raad van Beheer in verband met het niet publiceren van de ECVO oogonderzoeken door de NVSWH. Marianne en Johan schreven een stukje over de tragische ziektegeschiedenis van Shala, Esther schreef over haar bezoek aan het genetisch laboratorium in Utrecht. Na het lezen van haar artikel heeft het DNA onderzoek voor ons geen geheimen meer. Agnes en Reinier tonen jullie de mooiste foto’s van hun Saarlooswolfhonden Thorack en Varthan. Audry vertelt over haar leven met Lilo, het dwergsaarloosje dat de voorpagina van deze nieuwsbrief siert. Suzanne schreef een stukje over het nest van Amani en Annemie over de gezellige nestreünie in Valkenswaard. Dan was er ook nog een Nieuwjaarsborrel. Kortom, onze nieuwsbrief groeit uit tot een blad voor en door leden met veel lees- en kijkplezier. De aanstaande ledenvergadering staat voor de deur. Noteer alvast: zondag 19 april 10.00 uur in het Dogcenter, Jan Stuversdreef 4 te Zaltbommel. ’s Middags zal een lezing worden gegeven door Marjolein Roosendaal over vacht- en kleurvererving bij de Saarlooswolfhond. Namens het bestuur met vriendelijke groeten, Jan Dirkzwager, voorzitter Marianne Eggink, secretaris

De AVLS stelt zich ten doel alle eigenaren, fokkers en liefhebbers van Saarlooswolfhonden bijeen te brengen om gezamenlijk op te komen voor de belangen van het ras. Ingeschreven bij de Kamer van Koophandel te Zwolle onder nummer 05083425

http://www.avls.nl

2

De AVLS

Nieuwe leden kunnen zich aanmelden op de website: www.avls.nl Contributie: € 25 per jaar Eenmalig inschrijfgeld: € 10 Gezinsleden: € 17,50 per jaar Zij betalen geen inschrijfgeld. Gezinsleden zijn de levenspartner of de kinderen (tot 18 jaar) van leden die op hetzelfde adres wonen. Zij hebben dezelfde rechten als leden. Leden die zich na 1 juli inschrijven, betalen voor het lopende jaar de helft van de contributie, mits zij gelijktijdig voor het volgende jaar de contributie voldoen. Hetzelfde geldt voor ge-zinsleden. De vereniging kent geen ereleden. De contributie overmaken op Bankrekeningnummer: 53.98.01.739 van de ABN-AMRO Bank Steenwijkerwold Ten name van: Algemene Vereniging voor Liefhebbers van Saarlooswolf-honden Onder vermelding van: contributie en het jaar waarop de betaling betrekking heeft. Betalingen uit het buitenland: IBAN code: NL56ABNA0539801739 BIC Code: ABNANL2A

De AVLS wil iedereen die de Saarlooswolfhond in zijn hart heeft gesloten zo goed mogelijk informeren over allerlei aspecten van het ras. Wij zullen - waar nodig - opkomen voor de belangen van alle Saarlooswolfhonden. De AVLS wil een goede en open communicatie bevorderen tussen de leden en het bestuur. Het uitwisselen van standpunten, met respect voor elkaars mening, staat daarbij voorop. Artikelen van leden worden altijd gepubliceerd in het clubblad, tenzij er sprake is van overschrijding van algemeen aanvaarde fatsoensnormen. De inhoud van de artikelen mag het belang en de goede naam van de vereniging niet schaden of de doelstellingen verwerpen. Publicatie hoeft echter niet te betekenen dat het bestuur het eens is met de visie van de indiener. Indien er sprake is van een conflict tussen de auteur en de redactie over het al dan niet publiceren van een ingezonden artikel, zal het bestuur in voorkomende gevallen oordelen. Het bestuur van de AVLS bestaat uit: • Voorzitter, Jan Dirkzwager • Secretaris, Marianne Eggink • Penningmeester, Ruud de Bruin • Bestuurslid, Jos de Bruin • Bestuurslid, vacature

Wij verwelkomen alle eigenaren met hun Saarlooswolfhonden, alle fokkers en liefhebbers van het ras (met of zonder hond) in onze vereniging. De AVLS sluit niemand uit en kent geen ballotage. De statuten en het huishoudelijk reglement zijn te vinden op de website van de vereniging.

Sluitingsdatum nieuwe kopij: 15 mei 2009

Kopij mailen naar: johan.berends@avls.nl

3

Nieuw leven.

Sinds de vorige nieuwsbrief zijn vier nesten geboren die voldeden aan het fokadvies van onze vereniging. Op 14 november 2008 wierp Kleine

Kokette Katinka Bastaja drie wolfsgrauwe puppen, twee teefjes en een reutje. De vader was Honohé. Een van de teefjes heeft fokster Francis Timmerman kort na de geboorte helaas moeten laten inslapen. De twee andere puppen, Victor en Victoria, werden vanwege hun opmerkelijke gave om zeer snel in omvang toe te nemen door Francis liefkozend Bessie en Billy Turf genoemd. Francis wil graag dat later met de twee puppen verder wordt gefokt.

De vijf puppen van Amani Kadin de Daim Pré zagen op 5 januari 2009 het levenslicht. De vader was Blizzard. Amani wierp vier teefjes en een reutje. Ook deze puppen waren allen wolfsgrauw. Het was voor Amani de eerste keer dat ze moeder werd en ze wist precies wat haar te doen stond. Marijke Saarloos en Suzanne Stoetzer zijn de trotse eigenaren. Suzanne schreef voor deze nieuwsbrief een leuk verslag van de geboorte die overigens geheel probleemloos verliep.

Koploper wat aantal puppen betreft was Kara Tiffy Kebagusan Bastaja, kortweg Tiffy. Zij wierp op 16 januari 7 pups, 5 teefjes en 2 reutjes, ook allemaal wolfsgrauw. De vader was Excalibur Sauvignon Que Chakka Lou, beter bekend als Mika, voor goede vrienden Miek. De puppen varieerden nogal in grootte, maar dat trok na verloop van tijd aardig bij. Je moest als pupkoper wel een redelijk mondje Duits kunnen praten, want het Nederlands van fokster Martina Mangel is zoals bekend zo goed als nul. Dat feit weerhoudt haar er niet van enthousiast lid te zijn van onze vereniging.

Bella Lotte Terra Loupa stond mooi te zijn op de voorpagina van onze nieuwsbrief van mei vorig jaar. Nu is ze voor de eerste keer moeder geworden. Lotte werd gedekt door Honehe, bij de meesten onder ons beter bekend als Binky. Het resultaat? Vier heerlijke, kerngezonde puppen. Lotte wierp haar kroost, allemaal teefjes en allemaal wolfsgrauw, op zondag 8 februari. Het was voor fokster Karen van der Meijs het eerste nestje van Lotte en de eerste keer vergeet je

natuurlijk nooit. Het is altijd prachtig om de natuurlijke instincten in werking te zien. Lotte is op de foto net klaar met het schoonlikken van de puppen, die op hun beurt zonder enig probleem de juiste weg naar de melkbar weten te vinden. Karen (en Robbert ook natuurlijk) van harte gefeliciteerd! Caine heeft Sumsi gedekt, dus begin april verwachten we nog meer puppen...

4

Het nest van Amani, 5 januari 2009 door Suzanne Stoetzer

Op maandag 5 januari 2009 heeft Amani vijf gloednieuwe Saarloosjes op de wereld gezet. Daarmee bijt zij de spits af voor wat hopelijk een vruchtbaar en gezond jaar voor onze geliefde Saarlooswolfhond zal worden. Het zag er eerst niet naar uit dat het dit jaar nog zou lukken om met Amani een nestje te fokken. De loopsheid liep erg uit; uiteindelijk is ze pas op de 40e dag (!) voor de eerste keer gedekt! Daarna nog twee keer en toen werd het afwachten, is ze nu wel drachtig… Ja hoor! Of nee… misschien toch niet! Maar met dat grote lijf van haar heeft ze die pups goed verborgen weten te houden tot zeker 7 weken. Toen durfde ik pas echt te zeggen ‘er zit wat in.’ Zoals velen van jullie weten is Amani van Marijke Saarloos en mij samen met de bedoeling dat, als er met haar gefokt zou worden, dat door Marijke zou gebeuren en Amani voor die periode naar Marijke zou gaan. Dus heb ik op 28 december mijn rugzak gepakt en heb samen met Amani de trein naar Leeuwarden genomen. De pups werden ergens tussen 3 en 6 januari verwacht. Dat zou dus nog even heel spannend kunnen worden, want Marijke er Gerard moesten 6 januari naar Noorwegen afreizen om daar hun nieuwe pup op te halen. Gelukkig was Amani zo attent om haar kroost niet midden in de nacht te krijgen; keurig rond koffietijd maandagochtend begon ze de eerste, zichtbare weeën te krijgen. Om kwart over twaalf kwam de eerste pup: een beer van een reu, 580 gram. En ook nog in stuitligging! Dit is het enige moment geweest dat ze even flink piepte. Na drie kwartier volgden vlot achter elkaar nog drie teefjes, stevige tantes, 535, 540 en 535 gram. Ze kwamen binnen één uur ter wereld. Pas 1 uur later kwam het laatste teefje. Dat was relatief

een kleintje van 430 gram. Nog steeds een normaal gewicht voor een Saarloos pupje, maar vergeleken bij de rest werd zij meteen als ‘het kleintje’ gezien. Ik ben trots op mijn Amani! Ze wist precies wat ze moest doen. Zodra de pup er uit was stevig likken, navelstreng doorbijten en nageboorte ‘verwerken’ (jakkes!). We zaten erbij en keken er naar. Ze had absoluut geen aandacht voor ons,

maar alleen voor dat wat ze doen moest en ze deed dat zonder aarzelen en in alle rust. Toen alles achter de rug was en het grut aan de melkbar gekoppeld lag, lag ook Amani zeer rustig, tevreden en ontspannen in de werpkist.

Suzanne Stoetzer

Januari 2009

5

Beste Leden,

Een tijd geleden is enige opschudding ontstaan op ons internetforum. We willen er hier even bij stilstaan, omdat lang niet iedereen op het forum kijkt. Het leek ons verstandig de uitgangs-punten van onze vereniging nog eens onder ieders aandacht te brengen, ook al omdat het ledental de laatste tijd enorm is toegenomen. Wat is er gebeurd? Een aantal leden hadden puppen gekocht bij Øyvind Nord, een liefhebber en fokker van Saarlooswolfhonden in Noorwegen. Ze lieten van hun enthousiasme blijken op het forum, plaatsten foto’s van de pupjes en schreven er een stukje bij. De forumbeheerster verwijderde dit bericht inclusief de reacties en felicitaties. Eén van de kopers was kandidaat-bestuurslid en onze secretaris had de eigenaren gefeliciteerd. De moderator vond dat (kandidaat)bestuursleden een voorbeeldfunctie hebben in de vereniging en dat de plaatsing van het bericht en de felicitaties daarop niet door de beugel konden omdat de ouders (deels) niet waren gecontroleerd. Het standpunt van het bestuur is als volgt. Bestuursleden hebben, anders dan de taak die zij statutair vervullen, geen speciale status in onze vereniging. Wel hebben zij, naar de mening van het bestuur, een voorbeeld-functie als het om het fokadvies gaat. Maar het fokadvies is geen koopadvies. De vereniging kent geen regels voor pupaankoop. Het staat onze leden, dus ook bestuursleden of kandidaat-bestuursleden, volkomen vrij puppen te kopen bij welke fokker zij willen. Wordt er later gefokt met deze puppen dan spreekt het vanzelf dat met name bestuursleden zich houden aan het fokadvies. Bestuursleden mogen eigenaren ook feliciteren met hun aanwinst, niemand uitgezonderd. Het zou merkwaardig zijn als hier een verbod op zou rusten. Het verwijderen van het bericht was naar de mening van het bestuur dan ook onjuist omdat het hier niet om nestpromotie ging. Dat laat onverlet dat de vereniging groot voorstander is van het controleren van honden op erfelijke afwijkingen. Zeker als het om fokdieren gaat. Dat wordt door onze leden voluit onderschreven en is terug te vinden in het fokadvies dat wij in goed overleg met elkaar hebben opgesteld. Maar het fokadvies is geen dictaat dat de vereniging aan de leden oplegt. De vereniging kan er slechts op wijzen dat fokken met gecontroleerde ouderdieren de beste garantie biedt op gezonde nakomelingen. Volwassen mensen zijn oud en wijs genoeg om zelf te beslissen welke keus ze maken en iedereen moet zijn eigen verantwoordelijkheid nemen. Onder onze leden leeft sterk het besef dat niemand de waarheid in pacht heeft, ook niet als het om fokken gaat. Respect voor andere opvattingen is een belangrijk kenmerk van de AVLS. De vitaliteit, het in standhouden, bewaken en bevorderen van de gezondheid van de Saarlooswolfhond zijn de hoofdzaken van ons fokadvies. Daar staan we vierkant achter. Wil een lid aanpassingen of aanvullingen op de regels, dan kan dat schriftelijk gemeld worden bij onze secretaris. Het secretariaat zal een voorstel op de agenda van de eerstvolgende ledenvergadering plaatsen, waar er in alle openheid over gesproken kan worden, zoals het een democratische vereniging betaamt. Mede naar aanleiding van een ander incident met een Franse fokster, wil het bestuur voorstellen doen op de volgende ledenvergadering. Maar onze vereniging is meer dan alleen een fokadvies. In een rasvereniging moet het ook en vooral gaan om het plezier dat we aan onze honden beleven. We willen nog eens benadrukken dat we niemand uitsluiten als lid en geen ballotage kennen. We willen alle leden, eigenaren, fokkers en de talloze liefhebbers bijeenbrengen. Want samen genieten is dubbel genieten van dit prachtige, unieke ras dat we allemaal in ons hart hebben gesloten. Het bestuur.

6

7

Lilo, Saarloos maar dan anders door Audry Wennekers

Op 2 Februari zijn ze alweer 7 maanden geworden. Het tweede “ Villa della Lupa ” nest. Goh, wat gaat het toch allemaal snel. Ik ging voor een leuk nestje met de planning om al de pups te verkopen en nu zit ik alweer 7 maanden “opgescheept” met Lilo, een levenslustige pup. “Opgescheept” omdat het niet helemaal mijn keuze was om een pup te houden maar in dit geval was het, voor mij, wel de beste optie…. en eerlijk is eerlijk, ik geniet van haar met volle teugen. Is wel weer even andere koek dan twee volwassen honden. Nee, “foei” en “LILO” zijn toch wel de meest gehoorde woorden bij mij in huis, samen met de overdreven hoge stem om te belonen. Mika en Dhungar hadden zich de eerste maanden standaard geïnstalleerd op MIJN bank om te ontkomen aan dat kleine mormel. Ik duwde ze er af en toe expres van af zodat ze even de opvoeding van hun eigen creatie van me konden overnemen en ik natuurlijk weer even languit op mijn bankje kon. Nu is zelfs de bank niet meer veilig, met het grootste gemak springt ze op de bank en van daar is de vensterbank nog maar een klein stapje. Is een dwergsaarloos nou anders?

Nou… ja en nee! Wat betreft uiterlijk hebben we natuurlijk zo gezien dat ze anders zijn. Lilo is helemaal in verhouding maar op dit moment wel 18 kilo lichter en ongeveer 18 centimeter kleiner dan haar zusjes. Haar vachtje is nog steeds wollig en iedereen herkent haar nog steeds als een pup. Met Lilo heb ik wel de eerste Saarloos in huis die gereserveerd is naar vreemde mensen. Op straat wil iedereen haar aaien. Ze zoekt oogcontact en kijkt mensen aan, maar wanneer deze mensen haar vervolgens proberen te aaien schiet ze als een speer weg. Ze is nieuwsgierig, slim, ondernemend en heeft gezorgd dat alle planten in mijn huis op hoogte staan, de muren zijn beknabbelt, papieren op te salontafel worden acuut versnipperd en ze is dol op alles dat (en ook niet) eetbaar is. Ik heb dus 1 mazzeltje met een mini Saarloos: ze kan (nog) niets van het aanrecht af halen. Vreemde mensen vindt ze dus maar niets, maar andere honden zijn geweldig. Kleine honden

moeten zich gedragen volgens haar anders wordt ze boos, nou beter gezegd giftig. Ze probeert die ook meestal te domineren en als ze dan naar haar snauwen dan komt ze dus echt in opstand. Grote honden kan ze wel waarderen. hoe groter hoe liever, denk ik wel eens. In het begin werd ik gewaarschuwd dat ik wel moest uitkijken met andere volwassen honden, omdat deze zouden kunnen merken dat ze anders is. Ze beheerst de hondentaal zoals alle Saarlozen en is absoluut niet onzeker. Denk dat ze daardoor juist ook heel goed haar weg vindt tussen groepen vreemde honden. Andere, grotere puppen zijn vaak het grootste probleem. Die pakken altijd een nog kleinere pup om zich op uit te leven.

8

Gezondheid Wat betreft gezondheid lijkt alles tot nu toe heel goed te verlopen. Ik heb haar voor de statistieken nog even gewogen, in dit geval een makkie. Ik kom op 9,5 kilogram. De hoogte bepalen werd een ander verhaal. Zijn er gevallen bekend dat onze Saarloos rustig gaat staan wachten zodat wij ze keurig even kunnen opmeten? Nou in dit geval ook niet! Na een worsteling van een kwartier kwam ik op een hoogte van ongeveer 42 centimeter.

Om de drie weken kom ik nog steeds in Utrecht voor haar bloedafname en om de nieuwe voorraad groeihormoon op te halen. Elke keer wordt de hoeveelheid schildklierhormoon in haar bloed getest en krijg ik dezelfde dag nog de uitslag als deze eventueel te laag is. De nierfunctie is de laatste keer getest. Deze is lager dan van een normale hond. De nieren werken dus wel maar niet 100% ten opzichte van onze normale Saarloos. Toch waren de waardes van de uitslag voor

een dwerg weer heel goed. Elke keer als ik daar kom, zijn ze verrast over haar groei. Ze is nog steeds klein, maar voor een dwerg al behoorlijk groot. Ze is helemaal in verhouding en net zoals als andere Saarloospups heeft ze van die grote oren, waar ze vervolgens niets mee doen. Voorlopig blijft ze dus aan het groeihormoon, drie keer in de week een spuitje. Ik vind het nog steeds een ramp om die haar te geven. Zodra ik het spuitje klaarmaak heeft zij het natuurlijk al in de gaten en sprint ze er al als een gek vandoor. Hoe lang ik haar dit nog moet geven, is nog niet bekend. Theroxine voor de schildklier moet ze dus de rest van haar leven. Maar twee keer op een dag een pilletje stelt natuurlijk niets voor.

Zolang alles op deze manier blijft verlopen, ga ik dus gewoon door met de onderzoeken. Het is allemaal nog een beetje experimenteel omdat er natuurlijk te weinig bekend is, maar vooralsnog lijkt deze weg die we bewandelen wel de beste keuze. Tja, en de toekomst… we zien het wel!

Audry Wennekers Januari 2009

9

Hieronder stellen Marijke Saarloos en Diana Rijkers zich voor

Naam: Marijke Saarloos Beroep: Geen Hobby’s? Ik geef instructie aan mens en dier over opvoeding en gedrag, ik begeleid regelmatig Saarlooswolfhondeigenaren en andere rassen met opvoeden, socialiseren en probleemgevend gedrag. Na mijn heupoperaties heb ik na jaren mijn hobby volksdansen weer op kunnen pakken.

Hoe ben je met het ras in aanraking gekomen? Mijn vader heeft het ras gecreëerd, dus naast mijn wieg lag al een Saarlooswolfhond. Waarom heb je voor dit ras gekozen? Ik heb niet kunnen kiezen, heb het wolfhondenvirus met de paplepel binnen gekregen. Hoeveel Saarlooswolfhonden heb je? Op dit moment twee en een Noorse Elandhond. Hoe zijn de karakters? Duet is 5 ½ jaar. Ze heeft een zacht karakter, maar is voor vreemden een terughoudende hond. Voor ons en mensen die ze kent, is ze erg aanhankelijk. Ze is heel makkelijk en gauw tevreden. Nahanni is op dit moment 11 weken, nog erg open en spontaan en "een kleinkind van Duet." Hoe ze gaat worden, daar valt op deze leeftijd nog niet veel over te zeggen. Kadin, de Noorse Elandhond, is een energieke open hond met een zacht karakter. Ze is door Duet en Sol opgevoed en heeft wat streken van hen meegekregen. Ooit zelf een nestje gehad? Ik heb in mijn kindertijd en daarna heel wat Saarlooswolfhonden geboren zien worden en volwassen honden opgeleid en afgericht en daardoor heel veel geleerd over hun gedrag. Toen ik op mezelf ging wonen is er een Saarlooswolfhond bij ons in huis gekomen. In loop der jaren zelfs meerdere, waar ik ook nesten mee heb gefokt. Heb je nog andere dieren? We hebben nu nog een Noorse boskat. De andere Noorse boskatten zijn van ouderdom weggevallen. Ook met de poezen heb ik wel eens nesten gefokt. Verder lopen er 6 kippen rond. Wyandottes, deze zijn een leuk schouwspel voor Nahanni. Ze kan soms heel lang bij het hok liggen en naar het gescharrel van ze kijken. Waarom was de oprichting van de AVLS nodig? De NVSWH heeft vele SWH eigenaren die een hond van buiten de NVSWH hebben uitgesloten om lid te worden. Hierdoor zijn er twee groepen ontstaan, wat niet bevorderlijk is voor het ras. Door de oprichting van de AVLS is het voor iedere Saarlooswolfhondbezitter mogelijk lid te worden van een vereniging, waarbij alle gegevens over de honden openbaar zijn. Hierdoor is het mogelijk dat fokkers meer inzicht krijgen in de populatie. Wat zou er binnen 10 jaar bereikt moeten zijn? Het belangrijkste vind ik het terugdringen van het inteeltcoëfficiënt waarbij we de rastypische kenmerken natuurlijk niet uit het oog mogen verliezen. En de gezondheid van de huidige

10

populatie Saarlooswolfhonden in kaart brengen. Is samenwerking met andere SWH rasverenigingen noodzakelijk? Ook met de NVSWH? Alle samenwerking is voor het voortbestaan van het ras noodzakelijk, ook met de NVSWH. Is het lidmaatschap van de RvB voor de AVLS belangrijk? Door lid te worden bij de RVB zullen we nog meer inzicht krijgen over de gezondheid, met deze gegevens zouden we meerdere honden kunnen inzetten voor de fokkerij en ons ras verbeteren. Wat is het leukste, mooiste, ontroerendste, stomste, meest gênante of ander bijzonder moment dat je met je SWH hebt meegemaakt? Het ontroerendste moment in mijn leven met de Saarlooswolfhond, was toen ik op een leeftijd van 13 jaar mijn eerste Saarloos had opgeleid tot blindengeleidehond. Toen ik Toon Larmit na een training van 4 weken met de hond naar huis bracht, was dat een moment om nooit meer te vergeten. Is er nog iets dat je met het oog op de aanstaande bestuursverkiezing zou willen opmerken om je kandidatuur toe te lichten? Mijn openheid heeft de laatste tijd de AVLS op zijn grondvesten doen schudden. Toch ben ik van mening dat openheid en eerlijkheid de enige weg is naar een goede samenwerking met alle Saarlooswolfhondeigenaren en fokkers. Ik hoop door mijn kennis over en mijn leven met de Saarlooswolfhond het voortbestaan van het ras, samen met alle leden, zo goed mogelijk te waarborgen.

Naam: Diana Rijkers. Ik woon samen met mijn twee kinderen, twee Saarloos-wolfhonden en drie poezen in Zuid- Limburg. Beroep: Ik ben werkzaam als MBO verpleeg-kundige bij zwakbegaafde en psychia-trische bejaarden.

Hobby’s Mijn hobby s zijn mijn kinderen en honden, lezen, wandelen, tekenen en computeren. Hoe ben je met het ras in aanraking gekomen? Ik ben in aanraking gekomen met de Saarlooswolfhond door mijn enthousiasme en liefde voor honden. Dit ras stond regelmatig in de boeken. Na het inwinnen van informatie leek de Saarlooswolfhond mij de ultieme uitdaging. Een uitdaging om te zien wat ik daadwerkelijk wist over honden en hun gedrag. En of ik het geleerde ook in de praktijk waar kon maken. Het leek mij hét ras dat me meer kon leren dan boekenwijsheid alleen. Tevens leek de Saarlooswolfhond mij een ras dat erg gevoelig was voor de eigenaar en waarschijnlijk ook een kei zou zijn in spiegelen, zodat ik meer te weten kon komen over mijn eigen fouten en gedragingen. Waarom heb je voor dit ras gekozen? Het was een uitdaging en dat is het nog steeds. Het saarloosvirus heeft hier dan ook genadeloos toegeslagen. Dat is waarschijnlijk ook de reden dat ik nu twee Saarlooswolfhonden heb in plaats van één.

11

Hoeveel Saarlooswolfhonden heb je? Ik zal de honden even aan jullie voorstellen. Ik heb twee Saarlooswolfhonden, een teefje van bijna vijf jaar genaamd Mini Malu Yugi Bastaja, roepnaam Yugi. Ze is een hele open en vrije hond. Gemakkelijk in de omgang met kinderen, honden, mensen en andere dieren. Daarnaast heb ik een reu genaamd Perak Phlox Ptah Bastaja, roepnaam Phlox. Hij is wat terughoudender. Vooral naar vreemde mensen kan hij erg terughoudend tot angstig reageren. Met kinderen is hij wat vrijer. Verder is hij makkelijk in de omgang met andere honden en heeft soms de neiging om te jagen. Met de poezen in huis gaat het nu heel goed. Helaas heeft Phlox cataract. Ooit zelf een nestje gehad? In 2006 hebben we kunnen genieten van vier mooie pups uit de combinatie Yugi en Akira . Een hele mooie ervaring die ik ooit weer hoop mee te maken. Heb in het verleden wel nestjes gehad maar niet van honden. Waarom was de oprichting van de AVLS nodig? De oprichting was nodig omdat meer dan de helft van de Saarlooswolfhondenpopulatie en diens eigenaren niet lid wilden of mochten worden van de erkende rasvereniging. Daardoor was die hele grote groep Saarlooswolfhondeneigenaren zwevende en was ieder op zich zelf en diens inzichten aangewezen. Daardoor verliep de samenwerking tussen fokkers niet altijd even soepel. Dit kwam natuurlijk niet ten goede aan het ras. Daarnaast hadden beginnende fokkers moeite om de juiste informatie bij elkaar te verzamelen om tot een goede fokkeuze te kunnen komen. Aankomende pupkopers waren aangewezen op de goedheid van de mensen die ze tegenkwamen voor inlichting over het ras en diens gezondheid. De oprichting van de AVLS was dan ook in alle opzichten nodig. De AVLS brengt lijnen en diens erfelijke gebreken in kaart, zorgt dat (nieuwe) kennis zoveel mogelijk gedeeld wordt en helpt en ondersteund beginnende fokkers met het verzamelen van informatie. Toekomstige pupkopers worden goed ingelicht over het ras en waar ze op moeten letten bij een fokker. Daardoor is de AVLS een samensmelting van kennis, enthousiasme en liefde over en voor de Saarlooswolfhond. Zodat we over tien jaar nog kunnen genieten van dit prachtige ras. Wat zou er binnen 10 jaar bereikt moeten zijn? Punten die ik graag bereikt zou zien over tien jaar: dat even zo veel Saarlooswolfhonden-fokkers hun honden keuren en de gegevens beschikbaar stellen aan de AVLS. Dat er een beter samengewerkt wordt tussen fokkers onderling en tussen de Saarlooswolfhonden verenigingen in binnen- en buitenland. Dat men aan de gezondheid van de populatie ziet dat er meer gefokt is op vitaliteit en genenspreiding dan op uiterlijk en kampioenen. Afname van erfelijke gebreken in plaats van een toename. Dat het PRA-gen en liefst ook het cataract-gen gevonden is zodat we ook daarop kunnen keuren. Is samenwerking met andere SWH rasverenigingen noodzakelijk? Ook met de NVSWH? Het is zeker belangrijk om samen te werken met andere SWH verenigingen. Door een onderlinge samenwerking kan men problemen binnen het ras beter opsporen, verhelpen en voorkomen. Alle Saarlooswolfhonden zijn verwant aan elkaar en erfelijke gebreken beginnen niet bij de ene vereniging en houden op bij de andere. Daarnaast kan men erfelijke afwijkingen nog beter in kaart brengen doordat men meer keurgegevens heeft en ook meer honden. Men bereikt zo nog een grote groep mensen om hun honden te keuren. Daarnaast is het makkelijker voor fokkers om ook eens te kijken naar reuen in het buitenland. Een samenwerking met de NVSWH is zeker belangrijk. Door een samenwerking vergroot met de Saarlooswolfhondenpopulatie voor de fok in Nederland.

12

Daarnaast zou het goed zijn voor zowel de AVLS als de NVSWH om een zekere mate van samenwerking te hebben in de fokkerij om zo vitaliteitproblemen te voorkomen. Spreid genen en risico’s. Is het lidmaatschap van de RvB voor de AVLS belangrijk? Het lijkt mij zeker belangrijk dat de AVLS erkend wordt als vereniging door de RvB. Door deze erkenning kan men als vereniging een positieve stempel drukken op het ras. Wat alleen maar goed is voor het ras en diens toekomst. Ik denk dat het zelfs van groot belang zou kunnen zijn voor de toekomst van het ras. Daarnaast denk ik dat het niet alleen ten goede komt voor dit ras, maar voor alle rashonden in Nederland. Wat is het leukste, mooiste, ontroerendste, stomste, meest gênante of ander bijzonder moment dat je met je SWH hebt meegemaakt? Het vreemdst is dat het mooiste moment maar tevens ook het meest vreselijkste moment dat ik ooit heb meegemaakt de geboorte van de pups waren. Door de plotselinge crisis thuis was de sfeer niet optimaal voor het verkrijgen van pups. Maar dankzij onze geweldig teef heeft ze er ondanks alles er een feest van weten te maken. Ze heeft, werkelijk waar, op me gewacht totdat ik beneden kwam. Ze rende naar me toe en liep toen vlug de werpkist in. Binnen vijf minuten lag de eerste pup in de kist. Ze was geweldig. Ik geloof dat ze mij meer tot steun was dan ik haar. Yugi is een hond die mij tot op de dag heel goed aanvoelt. En mij voor heel wat stommiteiten heeft behoed. Het meest vreselijke moment was toen Phlox, onze reu, weggelopen was. Hij was zolang ondergebracht bij mijn ouders, omdat Yugi loops was. Hij wist zich werkelijk door de kleinste opening te wurmen om maar weg te kunnen op zoek naar zijn teef. De drang was te groot. Na drie dagen zoeken en pamfletten ophangen kreeg ik midden in de nacht een telefoontje dat hij gesignaleerd was op de Kouwberg in Valkenburg. Na lang zoeken en roepen vonden we hem op de plek waar we die avond begonnen waren met zoeken. Helemaal onder de koeien- en paardenpoep kwam hij naar ons toe gerend. Ik ben nog nooit zo blij geweest om een hond onder de poep te zien die ook nog tegen mij opsprong. Later hoorden we dat hij wat mensen had laten schrikken, want die dachten met een wolf te maken te hebben. Het inteeltpercentage van de Saarlooswolfhond is hoog en stijgende. Hebben jullie enig idee hoe we hier verandering in kunnen krijgen? En hoe zou het fokbeleid van de AVLS hier op moeten inspelen? Het inteeltpercentage is op papier stijgende. Zo’n inteeltcoëfficiënt geeft aan hoe het gesteld is met de vitaliteit/gezondheid van het ras. Hoe hoger het inteeltpercentage hoe groter de kans dat men te kampen krijgt met een inteeltdepressie binnen het ras. Om te voorkomen dat we straks te maken krijgen met een groot vitaliteitprobleem moeten we zoveel mogelijk proberen om genen te spreiden en zo min mogelijk proberen om genen te verdubbelen of te halveren. Daarnaast moet men soms risico’s nemen, maar probeer ook die zoveel mogelijk te spreiden. Alle lijnen moeten we gebruiken en geen enkele lijn kunnen we laten uitsterven. Dat betekent dat men ook de niet-rastypische lijnen moet inzetten en gebruiken. En dat er niet altijd op rastype gefokt kan worden. Promoot ook die lijnen en zet die honden niet in een vergeten hoekje. De AVLS kan voorlichting geven aan fokkers over het waarom hiervan en helpen deze lijnen in de gaten te houden en naar voren te schuiven. De rasvereniging lijnen die we nu hebben, gebruik ze maar met mate. Ren niet allemaal tegelijk naar rasverenigingshonden, maar kijk ook eens of er nog andere mogelijkheden zijn. Hou bepaalde lijnen rv vrij zodat we straks niet met een nieuwe explosie van erfelijke gebreken zitten. Fokkers moeten proberen om Saarlooswolfhondeigenaren die een pup hebben gekocht uit hun lijn te stimuleren om die in te zetten voor de fok. Dit kan men stimuleren door de AVLS aan te bevelen en lid te worden, zodat de honden niet zomaar ineens verdwijnen. We hebben alle honden nodig.

13

De AVLS zou deze lijnen en honden naar voren kunnen schuiven en proberen om fokkers aan te sporen om contact te blijven houden met eigenaren en honden. Maar ik hoop dat als het toch mis zou gaan ondanks dit alles, dat er een noodplan klaar ligt bij de AVLS, zodat er op legale, verantwoorde manier nieuw bloed ingebracht kan worden. Is er nog iets dat je met het oog op de aanstaande bestuursverkiezing zou willen opmerken om je kandidatuur toe te lichten? Ik denk dat ik door mijn inzichten en kennis een positieve bijdrage kan leveren aan de AVLS. Maar vooral ook van betekenis kan zijn voor het ras. Daar doe ik het tenslotte voor. De bijdrage die ik hoop te leveren als bestuurslid, is het bevorderen van een betere samenwerking onderling. Bevorderen en stimuleren van de openheid tussen fokkers en lijnen. Het beschermen en promoten van gekeurde lijnen en fokkers. Ik hoop zo een beetje een indruk gegeven te hebben wie ik ben en waar ik voor sta. Ik hoop tevens veel mensen te zien op de algemene ledenvergadering in april, zodat we er gezamenlijk een gezellige dag van kunnen maken.

Een bezoek aan het genetisch laboratorium in Utrech t een kijkje in de keuken van de gentest op Hypofysaire dwerggroei

door Esther Siteur - van Rijnstra

Natuurlijk hebben we allemaal genoten van de mooie presentatie van Annemarie Voorbij over hypofysaire dwerggroei op onze AVLS-dag. Helaas heb ik deze moeten missen omdat ik druk was met het assisteren van de dierenarts. Toen ik mijn spijt daarover betuigde bij dr. Kooistra volgde er direct een uitnodiging om dan maar zelf eens een kijkje te komen nemen in het laboratorium. Uit pure nieuwsgierigheid en natuurlijk ook beroepsinteresse ben ik op het aanbod ingegaan en 15 december jongsleden was het dan ook zover. Na een warm ontvangst door dr. Kooistra en drs. Voorbij kreeg ik een uitgebreide rondleiding in de pas verbouwde dierenkliniek van de veterinaire dienst van de Universiteit Utrecht, waarbij alles wat er te bedenken is aan moderne diergeneeskunde aan bod kwam. Ook kreeg ik van mevrouw Voorbij een rondleiding over het laboratorium waar de gentesten worden uitgevoerd. De dag eindigde met de door mij gemiste presentatie onder het genot van een kop koffie. Ik heb echt genoten van de ontmoeting en ben dr. Kooistra en Annemarie dan ook erg dankbaar. Hieronder zal ik wat vertellen hoe een gentest ongeveer in zijn werk gaat. DNA Om een begin te maken zal ik eerst wat moeten vertellen over DNA. Zoals jullie waarschijnlijk al weten bevat bijna iedere lichaamscel DNA. Het is de databank van het lichaam en bevat alle informatie die nodig is om het lichaam draaiende te houden. Tevens liggen er vele eigenschappen in opgeslagen. Maar hoe gaat dat dan precies in zijn werk? DNA staat voor deoxynucleic acid, een groot en lang molecuul dat is opgebouwd uit vier verschillende eenheden: adenosine (A), cytosine (C), thymine (T) en guanine (G). Hierdoor ontstaat er een lange keten van “letters” zoals bijvoorbeeld AATCGGATCC etc. Elk DNA-keten is samen met een ander DNA-keten in elkaar gedraaid. De tweede keten heeft dezelfde volgorde als de eerste, maar dan in spiegelbeeld. Tegenover een A zit altijd een T en tegenover een C zit altijd een G. De volgorde van de keten uit het voorbeeld zou dan zijn: TTAGCCTAGG. Samen vormen zij de bekende dubbele helix. Eén zo’n helix noemt men een chromosoon.

14

In de volgorde van de letters zit de kracht van het DNA. Elke combinatie van drie letters in een specifiek stukje DNA (een gen) is een code voor een aminozuur. Zo’n drie letter-woordje noemen we een codon.

Er zijn twintig verschillende aminozuren. Aangezien er heel veel verschillende combinaties van drie letters zijn, bestaat er een overzichtelijke tabel. Er zijn naast codons voor aminozuren ook een aantal die het begin en het eind van een gen aangeven: het zogenaamde start- en stopcodon. Het aflezen van een gen geeft dus een volgorde van aminozuren die elders in de cel aan elkaar worden geplakt. Hierdoor ontstaat er een lange keten die na een aantal opvouwingen uiteindelijk resulteert in een eiwit. Een gen codeert dus eigenlijk voor een eiwit.

(rechts, tabel met daarin alle codons en hun betekenis)

Eiwitten hebben zeer uitlopende functies in het lichaam. Zij kunnen bijvoorbeeld als bouwstof dienen, als signaalstof (hormonen) of als enzym. Ook kunnen zij andere genen aan of uit zetten. Zij zijn als het ware de regelsystemen van het lichaam.

Wat gebeurt er nu precies wanneer er een mutatie plaatsvindt? Onder een mutatie verstaan we een verandering in de lettervolgorde van het DNA. Er kan een letter wegvallen, bijgevoegd worden of zelfs omgewisseld.

Door deze verandering wijzigt ook de code voor het aminozuur waarbij er een ander aminozuur in een eiwit wordt gebouwd en uiteindelijk geeft dat een foutje in het eiwit. Zo’n foutje kan ervoor zorgen dat het eiwit bijvoorbeeld niet goed kan vouwen of niet op de plaats terecht komt waar het zijn werk moet doen. Kortom, bijna alle mutaties leiden uiteindelijk tot een niet functioneel eiwit. Zo ook bij Hypofysaire dwerggroei.

De Hypofyse

Zoals we weten is de hypofyse verantwoordelijk voor een deel van de hormoonhuishouding van de hond, zoals in voorgaande nummers van ons blad al ruimschoots aan de orde is geweest. Als we op zoek gaan naar het gen dat verantwoordelijk is voor de hypofysaire dwerggroei zullen we eerst moeten kijken naar hoe de hypofyse is ontstaan. (links, de hypofyse, de voorkwab met klierweefsel en

de achterkwab met zenuwuitlopers ) De hypofyse bestaat uit twee delen: een deel dat is ontstaan uit de hersenen en dus is opgebouwd uit hersenweefsel en een deel dat is ontstaan uit de

embryonale mondholte en bestaat uit klierweefsel. Ergens in de ontwikkeling gaat het bij lijders mis. Bij de vorming van het klierweefsel spelen vele eiwitten een rol. Voornamelijk eiwitten die genen aanzetten, zijn hierbij van belang. Zij sturen de ontwikkeling van de hypofyse doordat zij de bouwstoffen en bouwprocessen reguleren. In de zoektocht naar het defecte gen is er gekeken naar waar het in de ontwikkeling fout liep. Het bleek dat na de vorming van het eerste soort klierweefsel (voor productie van het hormoon ACTH) de ontwikkeling van de gehele hypofyse vastliep bij lijders. Omdat er uit onderzoek bij de Duitse Herder al heel wat bekend was over de betrokken eiwitten, werd de

15

volgende logische stap het vinden van de verantwoordelijke mutatie die de ontwikkeling van het overige klierweefsel stopzet. Het klinkt allemaal heel makkelijk, maar op zoek naar een nog onbekende oorzaak is als het zoeken naar een speld in een hooiberg. Het feit dat DNA niet alleen uit genen bestaat, maar ook grotendeels uit een heleboel “junk” DNA maakt het er niet eenvoudiger op. Maar met gedegen populatieonderzoek en jaren zwoegen en ploeteren is dr. Kooistra gelukkig geslaagd. Helaas voor mij mocht hij nog niet vrijgeven om welk gen en eiwit het precies gaat. Het moet immers nog gepubliceerd worden en het zou zonde van al het werk zijn als de informatie zou uitlekken. Wel kan ik vrijgeven dat het gen niet in de geslachtschromosomen ligt (dus op het X-chromosoom) en dus autosomaal is. Daarnaast is de overerving recessief. Men spreekt van een lijder als de mutatie voorkomt op beide chromosomen van een paar, een drager wanneer de mutatie slechts op één van de twee chromosomen voorkomt en de hond is vrij wanneer er geen mutatie in het gen zit. Het Labwerk Tja, en dan moet er getest worden of een hond een drager, lijder of vrij is. In principe wordt de volgorde (sequentie) van het gen op de beide chromosomen bepaald en bekeken of dit overeen komt met de volgorde van een gezond gen. Maar dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan. Bloed In de opgestuurde bloedsamples zitten een heleboel cellen. Veel van deze cellen zijn echter niet bruikbaar. Dit zijn de rode bloedcellen die zuurstof door het lichaam vervoeren. Zij bezitten geen celkern en zijn dus één van de weinige soorten lichaamscellen die geen DNA bevatten. Bloed bevat een veel kleiner percentage witte bloedcellen die wel bruikbaar zijn. Deze moeten eerst uit het bloed worden geïsoleerd. Om dit voor elkaar te krijgen centrifu-geren we eerst het sample en worden de cellen en het plasma gescheiden. Nu kunnen we al wat gerichter aan het werk. De volgende stap is het uit elkaar laten spatten (lyseren) van de cellen. DNA zit immers in de cel. Daarna wordt weer gecentrifugeerd om al het celvocht te verwijderen. Hierna volgen een aantal ingewikkelde chemische stappen om het DNA echt te zuiveren van alle eiwitten en vetten. We houden nu een heel klein beetje stof over dat nauwelijks met het blote oog zichtbaar is. Dit is het complete DNA. Hiervan hebben we slechts één gen nodig en we zijn niet geïnteresseerd in de volgorde van het complete DNA. Omdat we de volgorde van het gen weten is dat gelukkig niet al te moeilijk te isoleren. Er is een techniek waarbij we een bekend stukje DNA exponentieel kunnen vermenigvuldigen. PCR Deze techniek heet de polymerase chain reaction (PCR). Hierbij wordt er een mix gemaakt van het DNA, de losse bouwstenen (A,T,C en G), een enzym dat de bouwstenen kan koppelen en een beginnetje dat vasthecht op het startpunt van ons gen.

Het principe van de PCR

Het enzym moet een voorbeeld hebben om het gen te kunnen maken. Dat betekent dat de dubbele helix van het DNA verbroken moet worden. Dit kan door het DNA te verhitten. Zo

16

kan het beginnetje hechten op 1 streng en kan het enzym deze streng als voorbeeld gebruiken. Door het principe een aantal cycli te herhalen zal in de loop der tijd steeds meer van ons gekopieerde gen ontstaan in de oplossing en kunnen we aan de slag met het bepalen van de volgorde. Sequencen Het proces om de volgorde van een gen te bepalen heet sequencen. Waar vroeger nog lastige methoden werden gebruikten met tijdrovende technieken, gaat tegenwoordig alles digitaal. Het principe is vrij simpel. Net als bij de PCR wordt het gen door middel van een enzym en de bouwstenen weer opnieuw opgebouwd. Tijdens dit proces geeft echter elke bouwsteen een ander kleurtje (fluorescerend) wat kan worden opgevangen en vertaald in een grafiek.

Het principe van een sequencing

Uit deze grafiek is af te lezen of het gen een mutatie bezit of dat het overeenkomt met een gezonde versie van het gen. Deze technieken zijn natuurlijk universeel en kunnen ook ingezet worden op andere genen zodra deze bekend zijn. Het is nu wachten op de genen van andere gezondheidsproblemen. Maar het vinden van een gen en zijn betekenis is niet iets wat even tijdens een project van een paar maanden rond is. Dr. Kooistra heeft er jaren onderzoek in gestoken en kan nu zijn bevindingen publiceren en genieten van de eer die hem toekomt. Ik wens hem alle succes en wil hem namens ons ras ook van harte bedanken.

Esther Siteur – van Rijnstra Februari 2009

Algemene Vereniging voor Liefhebbers van Saarlooswo lfhonden, Jaarverslag 2008 Leden Het lidmaatschap van de AVLS wordt via het aanmeldingsformulier op de website aangegaan. Het nieuwe lid krijgt daarna een persoonlijke welkomstbrief van het secretariaat. Van verwarring over het aangaan van het lidmaatschap kan dus geen sprake zijn. Desondanks waren er enkele aanmelders die, na diverse aanmaningen om hun contributie te betalen, schreven nooit lid te hebben willen worden. Deze aanmelders zijn van de ledenlijst verwijderd. Het ledenaantal groeide in 2008 aan tot 127 leden. Vier leden hebben in de loop van het verslagjaar hun lidmaatschap opgezegd. Website, forum en nieuwsbrief De website voldoet uitstekend en telt steeds meer bezoekers. Achter de schermen wordt door onze webmaster Jouke Rensma hard gewerkt aan een nieuw jasje met een frisse lay-

17

out. Uit de reacties blijkt dat de uitgebreide informatie over het ras door iedereen zeer wordt gewaardeerd. Ook het internetforum voorziet in een behoefte. Leden en niet-leden kunnen hier met elkaar kennismaken, discussiëren, afspraken maken voor een wandeling of onderling ervaringen en informatie uitwisselen. De AVLS is een groot voorstander van een open forum, waar leden en niet-leden mogen schrijven wat ze willen, mits fatsoenlijke omgangsvormen worden gehanteerd en een behoorlijk taalgebruik wordt gebezigd. Over het al dan niet plaatsen van foto’s van puppen van (deels) ongecontroleerde ouders ontstond enige discussie. Dit onderwerp zal besproken worden op de algemene ledenvergadering van 2009. De leden hebben op de ledenvergadering 2008 besloten dat de nieuwsbrief in gedrukte vorm zal blijven verschijnen. In het verslagjaar verscheen de nieuwsbrief weer 4 keer. Talloze onderwerpen kwamen aan bod. Artikelen over fokzuiverheid, erfelijkheidsleer, kleurvererving van de Saarlooswolfhond, dwerggroei, contractuele valkuilen bij de (ver)koop van puppen, rechten en plichten van fokker en pupkoper et cetera. Natuurlijk ontbraken de geboorteberichten niet. Steeds meer leden weten de weg naar de redactie te vinden om foto’s of artikelen aan te melden of zelf een stukje te schrijven over hun persoonlijke belevenissen met hun Saarlooswolfhond. Dit wordt zeer gewaardeerd. Elke bijdrage is welkom. Algemene Ledenvergadering De ledenvergadering in 2008 stond voornamelijk in het teken van het gen dat dwerggroei veroorzaakt bij de Saarlooswolfhond. De genmutatie werd in het verslagjaar ontdekt aan de Universiteit van Utrecht door Dr. H. Kooistra en zijn team. Na een levendige discussie werd een aanvullende clausule aan het fokadvies toegevoegd. De samenwerking met het bureau Genetic Counselling Services en onze Duitse zuster-vereniging werd in 2008 voortgezet. Veel leden hebben gegevens aangedragen. GCS zal de database, met daarin alle bekende afstammings- en gezondheidsgegevens, on-line toegankelijk maken voor onze leden. De verwachting is dat dit in de loop van 2009 operatio-neel zal worden. De ledenvergadering besloot het lidmaatschap van de Raad van Beheer op Kynologisch Gebied aan te vragen. De AVLS wil als vereniging erkend worden door de RvB. Het bestuur diende een verzoek in, hoewel het bekend beleid van de Raad is om slechts één vereniging per ras te erkennen. De AVLS wees bij indiening dan ook op recente regelgeving in de Nederlandse mededingingswet waar ook de RvB aan moet voldoen. Het bestuur van de RvB antwoordde dat dit punt zorgvuldig zou worden bestudeerd en geruime tijd kon duren. Daarna hebben wij niets meer vernomen. Er loopt nu een klachtenprocedure bij de Nederlandse Mededingingsautoriteit, NMa (zie verderop in dit verslag) Statutair traden bestuurslid Jos de Bruin en secretaris Marianne Eggink af. Beiden werden per acclamatie gekozen voor een tweede termijn van 3 jaar. Er waren geen tegenkandidaten. Ook moest nog worden voorzien in een (reserve)lid van de kascommissie. Nicky Vloeimans stelde zich kandidaat en werd gekozen door de leden. Aan de activiteitencommissie werd het lid Irene van Druenen toegevoegd. Neerleggen bestuursfunctie Christa de Graaff deelde het bestuur in 2008 mee om persoonlijke redenen haar bestuurs-functie neer te moeten leggen. Na intern overleg zag het bestuur geen noodzaak direct in de ontstane vacature te voorzien. In de loop van 2008 werden twee leden, Diana Rijkers en Marijke Saarloos, kandidaat gesteld voor de opengevallen bestuursplaats. Voor hun kandidatuur is van voldoende ondersteuning gebleken.

18

Toevoeging aan het Fokadvies De algemene ledenvergadering oordeelde het wenselijk dat beide ouderdieren getest moeten zijn op het gen dat dwerggroei veroorzaakt. Deze clausule werd toegevoegd aan het fokadvies, hoewel slechts 1 ouderdier vrij moet zijn van het gen om er zeker van te zijn dat uit zo’n fokcombinatie geen dwergjes worden geboren. Lezingen

In 2008 organiseerde de activiteitencommissie vier lezingen. Dr. M. Schilder, gedragsbioloog aan de Faculteit Diergeneeskunde van de Universiteit Utrecht gaf op 13 april een voordracht over angst en gedragsproblemen en de vererving daarvan bij de Saarlooswolfhond. Ir. Ed. J. Gubbels van het instituut Genetic Counselling Services sprak na afloop van de algemene ledenvergadering 2008 over de negatieve gevolgen van het extreem selecteren op rastypische eigenschappen. Drs. Annemarie Voorbij van de

Universiteit Utrecht hield op 28 september een lezing over dwerggroei en de lichamelijke gevolgen voor lijders aan deze afwijking. Tevens lichtte zij voor een aandachtig luisterend publiek de ontdekking toe van het gen voor dwerggroei. Auteur en hondenkenner Marcel Nijland hield later die dag een lezing over het gangwerk van de hond, in het bijzonder over de Saarlooswolfhond, gevolgd door een demonstratie op het buitenveld. AVLS Saarlooswolfhondendag Op zondag 28 september vond ook de jaarlijkse Saarlooswolfhondendag van de AVLS plaats. Dit keer in Hoenderloo. De inschrijving was enorm en de opkomst was met zo’n 140 bezoekers en 85 Saarlooswolfhonden nog groter dan het jaar daarvoor. Dit overtrof alle verwachtingen van de organisatie. Het werd ook nog eens een heerlijke, zonnige najaarsdag waar genoten werd van de honden en waar onze leden in een ontspannen sfeer met elkaar konden bijpraten.

Ook nu weer kon bloed worden afgenomen voor opslag in de DNA databank van de AVLS, dat met het oog op de ontdekking van het dwerggen een extra dimensie kreeg. Er werd weer volop gebruik gemaakt van de gelegenheid om Saarlooswolfhonden tegen een gereduceerd tarief te laten testen op oogafwijkingen door E.C.V.O. oogarts Dr. A. Heijn. Dit initiatief werd door leden en niet-leden bijzonder

gewaardeerd. Deze dag, georganiseerd door de activiteitencommissie, was niet mogelijk zonder de vrijwillige inzet van veel leden. Allen hartelijk dank. Federatie van Rasverenigingen Mede op initiatief van onze secretaris Marianne Eggink werd in maart 2008 de Federatie van Rasverenigingen opgericht. De Federatie heeft als doel meer verenigingen per ras te laten erkennen door de Raad van Beheer. In korte tijd traden 25 verenigingen, stichtingen en hondenclubs toe met ca. 5000 leden. De Federatie probeerde vervolgens met de Raad van Beheer in gesprek te komen, maar die wilde geen overleg. De Raad antwoordde dat zij de Federatie uitsluitend op de hoogte wilde houden van de vorderingen van een interne adviescommissie over dit onderwerp. De (concept)adviesnota was de Federatie reeds bekend. Hierin werd gesteld dat naar het oordeel van de commissie er geen sprake kon zijn

19

van erkenning van tweede rasverenigingen. Daarop heeft de Federatie een klacht tegen de Raad ingediend bij de Nederlandse Mededingingsautoriteit met het oog op de mededingingswet die kartelvorming en het scheppen van monopolieposities verbiedt. De klacht werd eind 2008 formeel door de NMa in behandeling genomen. De Federatie, alsmede de Raad van Beheer, moesten apart van elkaar op een hoorzitting verschijnen. Op deze hoorzitting was onze secretaris aanwezig om het standpunt van de Federatie over het voetlicht te brengen. De NMa zal naar verwachting medio 2009 een uitspraak doen. Mocht de klacht worden toegewezen dan staat de weg open voor erkenning van de AVLS en andere tweede rasverenigingen die aan de voorwaarden voldoen. De AVLS in de publiciteit

Het maandblad Hondenleven plaatste in maart een uitgebreid artikel over ons ras. Veel leden deden mee aan de enquête die aan dit artikel was

verbonden. Tevens werden mooie foto’s van Saarlooswolfhonden van onze leden geplaatst. De AVLS kon tegen een zeer aantrekkelijk tarief een full colour advertentie plaatsen van een halve pagina. In het blad Hondenmanieren, een uitgave van de Raad van Beheer, was in het juninummer ook een reportage over de Saarlooswolfhond te lezen. Onze secretaris nam voorafgaand aan deze publicatie contact op met de hoofdredactie van het blad en bood de medewerking van de AVLS aan. Het antwoord was dat de redactie uitsluitend met de erkende rasvereniging mocht spreken voor informatie over het ras. Later konden we in het artikel lezen dat er nauwelijks oogproblemen voorkomen bij de Saarlooswolfhond. Volgens de erkende rasvereniging voor Saarlooswolfhonden is er slechts “bij enkele honden een lichte vorm van hyperreflexie waargenomen.” Nesten In het verslagjaar werden 7 nesten geboren. Vijf nesten voldeden aan het fokadvies. Eén nest had twee doodgeboren puppen. Het bleken helaas de enige puppen te zijn. Voor een ander nest kwam de gentest voor dwerggroei te laat. Beide ouders bleken achteraf drager te zijn, evenals twee puppen. Eén pup uit deze fokcombinatie was lijder. Van een ander nest moest de fokker een pup kort na de geboorte laten inslapen. Deze tragedies tonen aan dat de geboorte niet altijd vanzelfsprekend een goede afloop kent. Het is een drama voor de fokker of fokster die dit overkomt. Twee nesten voldeden niet aan het fokadvies. Van een nest konden niet alle gegevens worden overgelegd, het andere nest was een herhaling van een reeds eerder gebruikte fokcombinatie. Een herhalingscombinatie is alleen toegestaan als het vorige nest uit 1 of 2 gespeende puppen bestond. Daarvan was hier geen sprake. Correspondentie De AVLS heeft de Belgische en Franse rasvereniging per brief op de hoogte gesteld van de ontdekking van het dwerggen en het onderzoeksprotocol toegelicht. Hierop is geen antwoord gekomen. Uit contacten met individuele leden van de Belgische rasvereniging bleek echter dat ook daar honden op het gen worden getest volgens het protocol. Het is niet duidelijk of dit met Saarlooswolfhonden in Frankrijk gebeurt. De AVLS heeft de Raad van Beheer verzocht de erkende rasvereniging voor Saarlooswolfhonden op de hoogte te stellen van de ontdekking van het dwerggen. Hierop is geen antwoord gekomen. De AVLS heeft de Raad van Beheer gevraagd te beschikken over de ECVO gegevens met betrekking tot erfelijke oogafwijkingen en de HD gegevens van Saarlooswolfhonden. Volgens het Algemeen Onderzoeksreglement van de Raad hebben derden recht op openbaarmaking.

20

De RvB antwoordde dat men de erkende rasvereniging voor Saarlooswolfhonden zou wijzen op deze verplichting. Deze vereniging publiceerde daarna de gegevens op de website. Het bleek echter om incomplete en bewerkte gegevens te gaan. Men publiceerde ook alleen de stamboeknummers van de honden. Dit maakte het vrijwel onmogelijk voor fokkers een juist beeld te krijgen. Pupkopers komen er al helemaal niet uit.

Daarna verzocht de AVLS om rechtstreekse toezending van de gegevens door de afdeling GGW van de Raad. De AVLS overlegde aan de erkende rasvereniging voor Saarlooswolfhonden een lijst van 71 honden die niet voorkomen in de publicatie van de erkende rasvereniging maar waarnaar wel onderzoek is gedaan. Tevens werd een lijst van 5 Saarlooswolfhonden overgelegd die volgens de erkende rasvereniging de kwalificatie “PRA twijfel” hadden. Deze kwalificatie komt niet voor op het ECVO onderzoeksrapport. De erkende rasvereniging voor Saarlooswolfhonden meldde daarna op de website dat de ECVO gegevens “tijdelijk niet beschikbaar zijn.” Hierop heeft de AVLS wederom een brief gestuurd naar de Raad van Beheer. De Raad van Beheer heeft de AVLS laten weten de erkende rasvereniging nogmaals op haar verplichting tot openbaarmaking te wijzen. De AVLS wees de Raad van Beheer ook op uitlatingen in het clubblad van de door de Raad erkende rasvereniging voor Saarlooswolfhonden waarin enkele leden en het

bestuur van de AVLS worden afgeschilderd als een losgeslagen criminele bende die het ras naar de afgrond voert en een spoor van ellende achterlaat. Het zou hen uitsluitend om het geld te doen zijn. Het bestuur van de AVLS vroeg de Raad van Beheer hoe ver de erkende rasvereniging mag gaan met deze laster voordat de maat ook voor de Raad van Beheer vol is. Hierop is geen antwoord gekomen. Certificering rashondenfokkers en verenigingen De certificering van rashondenfokkers en rasverenigingen was een heet hangijzer in de kynologie het afgelopen jaar. De certificering zoals de Raad van Beheer die voor ogen stond, uitsluitend certificering van erkende rasverenigingen en bij erkende rasverenigingen aangesloten fokkers, komt er niet. Zoals het er nu naar uitziet zal er slechts een intern keurmerk komen. Dit keurmerk zal niet door de overheid worden erkend, omdat het niet onafhankelijk is getoetst en de RvB geen bevoegde certificerende instantie is volgens overheidsnorm. Het ministerie van LNV wil een landelijke certificering invoeren die voor de hele branche moet gelden en die wel onafhankelijk wordt getoetst. Toekomst Na de vliegende start in 2007 heeft de AVLS inmiddels haar plaats ingenomen in de kynologie. Het ledental blijft gestaag groeien en we zien de toekomst met vertrouwen tegemoet. De datamanager zal een belangrijk instrument zijn bij een verantwoorde fokkerij en we hopen dat onze DNA databank ook van nut zal zijn bij de ontdekking van andere genmutaties die erfelijke afwijkingen veroorzaken. Onze dank gaat uit naar iedereen die zich voor ons mooie, bijzondere ras het afgelopen jaar heeft ingezet . Het bestuur.

21

Nieuwjaarsborrel 2009

Op 18 januari is door een aantal leden weer spontaan een Nieuwjaarsborrel georganiseerd. Dit groeit al aardig uit tot een traditie. Deze keer werden we gastvrij ontvangen in het gebouw van schietvereniging Robin Hood in Groesbeek door Audry, haar ouders en schoonzus Sindy. Irene had voor heerlijke snert en tomatensoep gezorgd en Wendy tekende voor de schitterend opgemaakte salades. De eigengemaakte kruidenboter van Dennis verdient een extra vermelding, maar gezien de enorme hoeveelheid die hij had klaargemaakt, kregen de aanwezige leden dit niet helemaal op. Er was een mooie wandeling uitgezet door de Groesbeekse bossen, waar natuurlijk de nodige foto’s werden gemaakt van onze Saarloosjes. Het was een regenachtige dag, maar gelukkig was het tijdens de wandeling zo goed als droog. Volgend jaar weer. Dat is zeker!

22

(advertentie)

23

Over feiten, emoties, zwijgen en… perspectief

door Marianne Eggink en Johan Berends

Ons teefje Hushala Helatna van ’t Schoman is PRA lijder. Die diagnose werd definitief gesteld op een panelavond aan de Universiteit van Utrecht in december 2006. We waren er speciaal voor naar Nederland gekomen. Er waren negen oogspecialisten aanwezig die Shala intensief onderzochten. Het unanieme oordeel na een lange en vermoeiende avond was: PRA. Maar een obstakeltest toonde aan dat Shala nog steeds iets zag. Dr. Stades zei dat het hier om een zeer langzame vorm van PRA ging, die pas op hoge leeftijd tot totale blindheid leidt. Ook is deze vorm in het beginstadium met klinisch onderzoek zeer moeilijk vast te stellen. Over de oogziekte PRA is al veel gezegd en geschreven. We laten het graag over aan de specialisten, met wie we in de loop der jaren vele persoonlijke gesprekken hebben gevoerd en intensief contact hebben gehad. We willen in dit stukje vooral onze persoonlijke ervaring en zoektocht beschrijven. Voordat we het definitieve oordeel kregen over Shala’s oogafwijking, waren we jaren verder en heel wat Euro’s lichter. Eerst dachten we dat het allemaal wel goed zou komen en dat we ons geen zorgen hoefden te maken. Dat bleek toch een slag anders te liggen. We maakten een harde landing en ervoeren dat PRA en andere erfelijke aandoeningen vaak met heftige emoties gepaard gaan. Niet bij honden, maar bij mensen. Menselijke reacties zijn over het algemeen redelijk voorspelbaar, maar we kregen wel een heel andere kijk op de wereld die kynologie heet. Terugkijkend moeten we constateren dat we naïef zijn geweest. We gingen ervan uit dat mensen die – net als wij – verknocht waren aan dit ras, alles in het werk zouden stellen om erachter te komen wat er aan de hand was. De eerste keer werd Shala in Drenthe onderzocht, samen met haar nestbroer. We moesten toch in Nederland zijn en dachten dat het een routineonderzoek zou worden. Maar de oogarts twijfelde. Hij zag iets dat niet paste in het normale patroon. We schrokken. Na onderzoek van Shala’s nestbroer, die meteen definitief PRA kreeg, kwam de arts naar ons toe om te vertellen dat het volgens hem, gezien de duidelijke symptomen bij haar nestbroer, ook bij Shala waarschijnlijk PRA was. Shala kreeg voorlopig PRA niet vrij. Dat was een grote teleurstelling. De voorzitter van de rasvereniging zei ons diezelfde dag nog dat hij totaal geen vertrouwen had in het oordeel van Nederlandse oogspecialisten. Die zouden elkaar voortdurend tegenspreken en anders de prof in Utrecht maar wat nakwekken. Het zou volgens hem net zo goed aan het voer kunnen liggen dat we onze honden in Frankrijk gaven. PRA was het zeker niet, ook al beweerden honderd oogspecialisten dat! Dat ergerde ons. Je zou toch mogen verwachten dat een rasvereniging alles in het werk stelt om de werkelijke aard van de ziekte te achterhalen? Zeker als je weet dat de vader en de nestbroer ook definitief PRA hebben gekregen! Maar in plaats daarvan werden de oogartsen als knullige amateurs afgeschilderd en de ziekteverschijnselen gebagatelliseerd. “Onze honden zien nog een vlo op een speldenknop hoor,” was de boodschap die we meegekregen. “Het valt allemaal reuze mee, heus!” We kregen foto’s te zien van preparaten van ogen van overleden honden. “Zie je

24

wel: oogzenuwen zo dik als staalkabels. Geen vuiltje aan de lucht. Met onze Saarlooswolf-honden is niets aan de hand!” De discussie was gesloten. Bij ons volgende bezoek aan Nederland werd Shala tot onze opluchting in Rotterdam vrijgegeven! Niets aan de hand dus. De eerste oogarts had het gewoon verkeerd gezien. De rasvereniging had ons op het hart gedrukt op het formulier in te vullen dat Shala niet eerder was onderzocht, anders zou ze al bij voorbaat verdacht zijn. Dat hadden we gedaan. Daarna volgde nog een second opinion om helemaal zeker te zijn. Dat moest dan wel in Frankrijk gebeuren, want we moesten weer terug. Maar de oogspecialist in Frankrijk twijfelde ook. Hij zag ook iets wat hij niet vertrouwde. Het paste niet in het beeld van “gewone” PRA. Hij zei dat Shala met de door hem geconstateerde verschijnselen stekeblind zou moeten zijn en dat was duidelijk niet het geval. Maar hij gaf haar vrij, na overleg met de Nederlandse specialiste die Shala in Rotterdam eerder had vrijgegeven. Hierna kregen we het groene licht van de vereniging om met Shala te fokken. We wisten niet dat bij een oogonderzoek altijd de meest ongunstige uitslag blijft staan en werden hiervan niet op de hoogte gesteld. Hoe dan ook, Shala werd gedekt door onze reu Tunka en we wachtten daarna met spanning af. De geboorte werd een drama. Shala had totaal geen persweeën en de puppen werden dood geboren. We begrepen er niets van. Shala was een kerngezonde teef. Onze Franse dierenarts dacht dat het kon komen door te veel inteelt. Dat konden we niet geloven! We belden diverse leden en vernamen tot onze verbazing dat er al veel langer problemen waren met leeg gebleven teven, reuen die niet dekten, veel te kleine nesten, pupsterfte, weeënzwakte en ga zo maar door. We wisten daar niets van, maar we kregen te horen dat het niet verstandig was dit in de vereniging aan te kaarten. Dat was sowieso onmogelijk, want na de doodgeboren puppen lukte het ons niet om contact met de rasvereniging te krijgen. Met de telefoon kwamen we niet verder dan het antwoordapparaat, op e-mails werd niet gereageerd en zelfs aangetekende brieven aan de voorzitter werden ongeopend geretourneerd naar ons adres in Frankrijk. Johan schreef een brief aan de ledenvergadering en stelde voor om de populatie te laten onderzoeken door diverse specialisten en hun adviezen op te volgen. Dat voorstel werd voorgelezen door de secretaris, maar geblokkeerd door de voorzitter. Het mocht absoluut niet besproken worden! We probeerden met het bestuur van de NVSWH in gesprek te komen over het gevoerde fokbeleid, maar kregen nooit antwoord. Johan eiste daarna dat over zijn voorstel op de volgende ledenvergadering schriftelijk gestemd zou worden. Niet veel later lazen we op het internet dat het drama aan het geklungel van ons en onze Franse dierenarts had gelegen. De gedachte was blijkbaar dat die Fransen niets van Saarlooswolfhonden afwisten. Ook hadden we “levensbeëindigend” Piton bij Shala in laten spuiten om de weeën op te wekken. Dat had de dood van de puppen veroorzaakt. Voor de rasvereniging was daarmee de kous af. We hadden bovendien de grote baas niet ingescha-keld bij de bevalling, dus moesten we maar op de blaren zitten. We vragen ons af hoe dat verder moet als de voorzitter van een vereniging er altijd bij moet zijn om de geboorte tot een goed einde te brengen! Bij gebrek aan steekhoudende verklaringen zochten we verder. We lieten de afstamming van onze reu en teef tot veel generaties terug door een geneticus onderzoeken en we schrokken ons een hoedje. We hadden tot op dat moment geen flauw idee hoe nauw onze honden eigenlijk aan elkaar verwant waren. We wilden dit bespreken in de vereniging. Hoe zat dat nou allemaal? Met die inteelt! Met PRA! Hoeveel honden leden eraan en werden alle honden onderzocht? Welke aanpak stond

25

het bestuur voor ogen om alle problemen op te lossen? Welke specialisten werden ingeschakeld? Wat was hun advies? Hoe werden de leden voorgelicht? Maar vooral onze veronderstelling dat de problemen het gevolg konden zijn van te veel inteelt, viel bij sommigen als een steen in een rimpelloze vijver. Een paar vermeende hondenvrienden waren opeens geen vrienden meer, meelopers weken terug, anderen meden ons alsof we de builenpest hadden en iemand waarmee we altijd op vriendschappelijke voet hadden gestaan, liet ons weten nooit meer iets met ons te maken te willen hebben. Uiteindelijk werd er een emmer met modder over ons uitgestort. We waren niet verrast. Dat wij probeerden de problemen bespreekbaar te maken in de NVWSH (waarvan we toen nog trouw lid waren) werd op zijn zachts gezegd niet door iedereen gewaardeerd. We hadden het fokbeleid van het bestuur tot dan toe van harte gesteund, maar nu we tegen problemen opliepen, kregen we vanuit datzelfde bestuur geen enkele reactie. Dat was een koude douche, om het maar zachtjes uit te drukken. En het vertrouwen in het fokbeleid was helemaal weg. Het uitblijven van een reactie werd kennelijk ingegeven door loyaliteit aan de grootste fokster in de rasvereniging. Maar dat was volgens ons niet aan de orde. Onze loyaliteit ging in de eerste plaats uit naar ons zieke teefje en wij vonden dat de loyaliteit van het bestuur ook bij Shala moest liggen en niet bij een fokster. We lieten haar voor de derde keer onderzoeken en deze keer werd ze weer niet vrijgegeven voor PRA! Het werd steeds duidelijker. Intussen stonden alle emoties, hoe begrijpelijk ook, een helder zicht op de feiten in de weg. Alles wat we naar voren brachten werd nu gebruikt om aan te tonen dat wij bezig waren de reputatie van de gezonde, raszuivere Saarlooswolfhond aan te tasten. Wij zouden daarmee de zorgvuldig opgebouwde naam van de vereniging willen besmeuren. Met zo’n opstelling kun je geen goede discussie voeren. Feiten verzanden dan in emoties. Een hopeloze zaak, waar niemand wat mee opschiet. Er waren gelukkig veel leden die ons goed genoeg kenden om te weten dat wij er niet op uit waren om welke reputatie dan ook te beschadigen. We wilden gewoon openheid! Velen hebben ons laten weten pal achter ons te staan en dat hadden we soms hard nodig. Het gaat je allemaal niet in je kouwe kleren zitten en een welgemeend woord doet dan veel. Er waren ook mensen die ons steunden met woorden en daden. Die mensen kwamen voor ons uit onverwachte hoek! Mensen waartegenover we het fokbeleid van de NVSWH fel hadden verdedigd en waarmee we een scherpe discussie op het internet hadden gevoerd. Eén van hen was Bertus Strijk. Hij stelde voor om Shala een ERG onderzoek te laten ondergaan aan de Universiteit van Utrecht. Met zo’n onderzoek wordt onder volledige narcose de elektrische activiteit van de oogzenuw gemeten als reactie op lichtimpulsen. Deze methode is veel exacter dan het ‘klassieke’ spiegelen en kan PRA al in een vroeg stadium opsporen. We willen hier niet alleen Bertus Strijk noemen voor zijn inspanning om klaarheid te brengen in Shala’s ziektegeschiedenis, ook Christa de Graaff was aanwezig bij het onderzoek in Utrecht. We zijn ook veel dank verschuldigd aan Jos de Bruin en Adri en Marja Vink, zij leverden de controle Saarlooswolfhonden om te voldoen aan het Narfström onderzoeksprotocol. In Utrecht werd het onderzoek uitgevoerd door professor Dr. Boevé en zijn team. Alle honden gingen zo’n 2 uur onder narcose. De gezonde, ziende Saarlooswolfhond had een normale uitslag van 90 µV, de blinde Saarloos liet geen enkele activiteit van de oogzenuw meer zien en Shala had nog maar een uitslag van 35 µV.

26

De conclusie was duidelijk: Shala had PRA. Onomstotelijk! Maar ze werd toch voorlopig niet vrijgegeven. Niet omdat ze geen PRA had, maar voor de diagnose definitief PRA moest een vervolgonderzoek de progressie van het ziektebeeld aantonen. Ook Corrie Keizer mag niet ongenoemd blijven. Op een tentoonstelling in de buurt van Parijs waar wij met onze honden waren, wees zij professor Dr. Clerc, dè oogspecialist in Frankrijk, op Shala. Clerc vertelde ons dat hij via Utrecht al van Shala’s geval had gehoord. Hij onderzocht haar op aandringen van Corrie ter plekke. Vincent en Cathy Souty, goede Franse vrienden van ons, grote liefhebbers van het ras en enthousiaste leden van de Franse Saarlooswolfhondenclub, stuurden het clubblad op waarin professor Clerc verslag deed van zijn bevindingen en ons vroeg contact met hem op te nemen. Al deze mensen lieten ons niet in de kou staan en stelden zich actief op in onze zoektocht naar het ziektebeeld van Shala. We zijn hun allemaal zeer dankbaar voor hun inzet en steun. Het bleek maar weer dat er hulp komt als je het nodig hebt. Vanuit de NVSWH bleef het stil.

We namen telefonisch contact op met Dr. Clerc. Hij nodigde ons uit naar Parijs te komen. Het vervolg-onderzoek vond plaats in zijn prachtige, oude Universiteitskliniek waar je het gevoel hebt dat ieder moment Napoleon op een wit paard om de hoek kan komen. Ook nu weer bleek hoe moeilijk de symptomen klinisch zijn vast te stellen. Shala snuffelde eerst geïnteresseerd achter een zacht, zwart balletje aan in de duister gemaakte onderzoeksruimte. De Franse oogartsen in opleiding die bij het onderzoek aanwezig waren, moesten Shala’s ogen daarna spiegelen en beoordelen.

Maar geen van deze aankomende oogartsen zag precies wat er aan de hand was! Dr. Clerc wees hen op de symptomen en vertelde dat hij deze vorm van PRA alleen bij wolven in Canada had gezien. Nog nooit bij honden, ook niet bij Saarlooswolfhonden. En daar zit precies het probleem: eigenaren van een Saarlooswolfhond met deze vorm van PRA merken niets aan hun hond. Ze zijn er dan ook vast van overtuigd dat er niets aan de hand is. Precies zoals wij altijd dachten. Klinisch is het de eerste jaren moeilijk te ontdekken. De hond kan tot op zeer hoge leeftijd nog iets zien. Weliswaar bijzonder slecht, maar de Saarlooswolfhond weet zich wonderbaarlijk goed aan de situatie aan te passen. Shala ging in Parijs weer twee uur onder narcose. Het ERG toonde inderdaad een dramati-sche verslechtering aan van haar oogfunctie sinds het eerste ERG in Utrecht. De oogzenu-wen lieten nu nog maar een gemiddelde waarde zien van 5 tot 10 µV met een maximale waarde van 15 µV (bij een zeer sterke lichtimpuls). Dat was meer dan een halvering van het gezichtsvermogen sinds het onderzoek in Utrecht een half jaar eerder! Het was een grote schok toen het tot ons doordrong hoe weinig Shala eigenlijk nog zag. Tot dan toe hadden we nog de hoop gehad dat het misschien wel mee zou vallen. Maar het viel niet mee, het viel verschrikkelijk tegen! Johan stelde verschillende pogingen in het werk om met het bestuur in gesprek te komen om de problemen op de agenda te zetten van de volgende ledenvergadering. Daarop kwam geen enkele reactie. Maar toen hij de Raad van Beheer inlichtte en het bestuur van de NVSWH aankondigde moties in te dienen op de aanstaande ledenvergadering, volgde royement. Dat kwam voor ons niet meer als een verrassing. Het bestuur, dat na het royement blijkbaar wel in contact met ons kon treden, eiste hierna dat wij met de testresultaten van Shala op de proppen kwamen. We vroegen ons af hoe we dit moesten zien. Eerst een lid royeren en daarna om medewerking vragen? Dat was wel erg veel gevraagd van ons begrip. Maar goed, we stapten over het conflict heen en stuurden de onderzoeksresultaten op.

27

Professor Clerc liet ons weten zijn onderzoek graag met de NVSWH te willen bespreken. We meldden dit aan het bestuur, maar het bleef weer stil. Navraag bij Clerc leerde dat er nooit contact met hem is opgenomen. We vroegen professor Boevé of hij de resultaten met de rasvereniging wilde bespreken, maar Boevé wenste geen contact (meer). Het was volgens hem volstrekt zinloos in discussie te gaan met mensen die “nog in de ontkennende fase zijn.” We denken nu dat het bestuur om de resultaten vroeg, omdat men niet geloofde dat die on-dubbelzinnig PRA aantoonden totdat ze met de bewijzen werden geconfronteerd. Jaren later, op een hondententoonstelling in Ahoy, liepen we toevallig het bestuur van de NVSWH tegen het lijf. Johan vroeg waar de antwoorden bleven op onze vragen, omdat we die nooit hadden gekregen. De voorzitter staarde zwijgend naar de grond. Nog even, om misverstanden te voorkomen: we willen niet aantonen hoe slecht de NVSWH is. Ook daar zijn mensen uit volle overtuiging lid die het allerbeste voorhebben met hun Saarlooswolfhond. Ook zij kijken in de eerste plaats naar het belang van hun hond. Dit verhaal wilden we alleen kwijt omdat het een wrang voorbeeld is van tunnelvisie. Van hoe het gaat als mensen niet meer vrijuit mogen spreken, als een hooghartig bestuur weigert een discussie met de leden aan te gaan en angstvallig probeert specialisten buiten de deur te houden. Het is een bitter voorbeeld van wat er allemaal kan gebeuren als het persoonlijk prestige van een fokster of een voorzitter de overhand krijgt boven het belang van het ras.

Onze ervaringen met de NVSWH was voor ons aanleiding het initiatief te nemen een nieuwe rasvereniging op te richten. Samen met andere liefhebbers van het ras en leden die inmiddels ook geroyeerd waren, is dat gelukt. We willen een vereniging die wèl naar argumenten luistert, waar iedereen welkom is en over elk onderwerp zijn mening mag geven. Waar voorlichting over gezondheidsproblemen wordt gegeven, waar DNA materiaal en populatiegegevens worden opgeslagen, waar wordt samengewerkt met medisch specialisten en andere deskundigen, waar een duidelijke visie is op het fokbeleid, maar vooral… waar altijd open kan worden gediscussieerd in de wetenschap dat je het niet met

elkaar eens hoeft te zijn om toch samen op te komen voor de belangen van het ras. We moeten ervoor waken dat deze uitgangspunten niet verwateren of verzanden. Blijven praten met elkaar, met respect voor elkaars mening, is heel belangrijk! We hebben nieuwe vriend-schappen gevonden met mensen die dezelfde passie delen: het in stand en gezond houden van het ras. Maar gelukkig hebben we met veel leden van de NVSWH ook nog steeds een goed contact. Zij streven hetzelfde doel na en ook zij geloven niet meer in sprookjes. Dus misschien gaat het ooit nog goed komen. Misschien gaan fokkers, groot en klein, ooit beseffen dat samenwerking noodzakelijk is, ongeacht van welke vereniging ze lid zijn. Misschien dringt het ooit tot alle fokkers door dat het niet mogelijk is elke afwijking buiten de deur te houden. Of het nu gaat om PRA, cataract, epilepsie, OCD, patella luxatie of wat dan ook. Vrijwel iedereen krijgt op een kwade dag met een afwijking in het nest te maken! Dat is geen schande. Het is wel een schande om het te verzwijgen. Misschien gaan steeds meer fokkers (en pupkopers) dit ooit beseffen. En ook dat een afwijking in het nest niets zegt over reputaties van verantwoordelijke fokkers die gewoon hun best doen. Laten we dat hopen. Dan kunnen we misschien over een paar jaar de conclusie trekken dat het allemaal niet voor niets is geweest. Want hoop doet leven. We willen nogmaals de mensen bedanken die zich bij onze zoektocht hebben ingespannen om de waarheid te achterhalen. En we willen iedereen bedanken die dit lange verhaal tot het eind toe heeft gelezen. We moesten het even kwijt.

Johan en Marianne november 2008

28

Zoals de meesten van jullie weten heeft de Federatie van Rasverenigingen vorig jaar formeel een klacht ingediend bij de Nederlandse Mededingingsautoriteit, de NMa. De klacht was gericht tegen de Raad van Beheer omdat de RvB slechts één vereniging per ras erkent. De RvB biedt aan erkende rasverenigingen tal van faciliteiten die aan niet-erkende verenigingen worden onthouden. Sterker, de niet-erkende verenigingen worden doelbewust op achterstand gezet. De Raad van Beheer weigert al sinds haar oprichting in 1902 meer verenigingen per ras te erkennen en toe te laten tot de brancheorganisatie. Dit beleid is volgens de Federatie in strijd met hedendaagse moderne opvattingen. De nationale en Europese wet- en regelgeving verbiedt het scheppen van monopolieposities en kartelvorming door een branche. De Federatie wil dat het beleid van de Raad van Beheer aan deze regelgeving wordt getoetst. De NMa heeft naar aanleiding van de klacht veel vragen gesteld aan de 25 verenigingen van de Federatie, dus ook aan de AVLS. Alle vragen moesten schriftelijk worden beantwoord. Het secretariaat van de AVLS coördineerde de verwerking van de vragen en antwoorden en al dat papierwerk was een enorme klus. Uit de vragen kwam naar voren dat de NMa nauwelijks tot geen kennis had van de kynologie. Het was ook duidelijk dat de NMa niet over één nacht ijs zou gaan om volledig inzicht in deze materie te krijgen. De Federatie heeft een werkgroep samengesteld om het werkbaar te houden met 25 niet-erkende rasverenigingen en circa 5000 leden. Drie leden van de werkgroep moesten begin januari verschijnen op een hoorzitting in Den Haag. Onze secretaris Marianne Eggink, mede-initiatiefneemster en woordvoerster van de Federatie, was hierbij aanwezig. De NMa deelde op de hoorzitting mee dat ook het bestuur van de Raad van Beheer apart zou moeten verschijnen, waar het erkenningsbeleid zou moeten worden toegelicht. De NMa denkt medio 2009 tot een uitspraak te komen. Bij een gunstige uitspraak staat de weg naar erkenning van de AVLS en veel andere tweede rasverenigingen open. Erkenning betekent dat de AVLS van de faciliteiten van de Raad van Beheer kan gaan profiteren. We kunnen dan bijvoorbeeld officiële keurmeesters uitnodigen op onze clubmatches, we ontvangen dan rechtstreeks de gezondheidsoverzichten van ons ras en zijn niet meer afhankelijk van de goodwill van derden, we kunnen desgewenst juridisch advies krijgen van het bureau van de Raad en ondersteuning door tal van rasdeskundigen. Ook hoeven we geen extra geld meer te betalen voor onze nestaangiften et cetera. Natuurlijk houden we jullie van alle ontwikkelingen op de hoogte Wil je meer weten over de Federatie van Rasverenigingen Nederland dan is de website te vinden op: http://federatie-van-rasverenigingen.nl/

29

Na lang aandringen van de Raad van Beheer op Kynologisch Gebied in Nederland publiceerde de Nederlandse Vereniging van Saarlooswolfhonden uiteindelijk de uitslagen van ECVO oogonderzoeken op hun website. Het bleek echter om bewerkte en onvolledige gegevens te gaan. Het ECVO onderzoek heeft ten doel eigenaren, fokkers en rasverenigingen te helpen bij de bestrijding van erfelijke oogafwijkingen. Dit staat met nadruk op het ECVO formulier vermeld. Na overleg met de Raad van Beheer heeft de AVLS de NVSWH rechtstreeks verzocht de volledige en onbewerkte onderzoeksresultaten alsnog openbaar te maken. De rasvereniging is volgens het Kynologisch Reglement daartoe verplicht. Op dit verzoek kwam geen antwoord. De uitslagen van de HD onderzoeken werden wèl gepubliceerd, de uitslagen van de ECVO oogonderzoeken niet. De Nederlandse Vereniging van Saarlooswolfhonden heeft onlangs in haar clubblad en op de website laten weten dat de volledige ECVO uitslagen niet openbaar zullen worden gemaakt. De maandenlange touwtrekkerij om over de correcte ECVO gegevens te kunnen beschikken heeft tot nu toe dus niets opgeleverd. Het bestuur van de AVLS heeft naar aanleiding hiervan besloten een klacht in te dienen bij het tuchtcollege van de Raad van Beheer. We zullen onze leden van de verdere ontwikkelingen op de hoogte houden. Het Bestuur.

(advertentie)

30

Mijn mooiste foto door Agnes en Reinier Felder

(Thorack, Varthan en Agnes)

Tuan Thorack Bastaja heeft twaalf jaar lang ons leven voor een niet onbelangrijk deel bepaald. Zeker niet onze eerste hond, wel onze eerste Saarloos en dat laat tot op de dag van vandaag sporen na in ons leven. En niet alleen omdat zijn zoon Fango hier rondloopt. Overal in en rond het huis is zijn aanwezigheid nog zichtbaar. Aangevreten kozijnen, beschadigde braadpannen, hoge hekwerken in en rond de tuin, raar gesnoeide bomen, de

afgegrendelde plaats waar de vuilcontainers staan, noem maar op. (links, Thorack in de avondzon) Hoe kun je zo gek zijn op een hond die zo lastig is? Waarom wil je van de pups in het nest nou net degene die je zo hard in je neus bijt? Hij hoeft je maar aan te kijken met die intense gele ogen en je vergeeft hem dat je net je jas onder aan de kapstok hebt gevonden, aan flarden gescheurd omdat er nog een vergeten brokje in een van de zakken zat. Als hij zonder de grond aan te raken door het bos draaft is dat zo´n prachtig gezicht, dat je niet meer denkt aan de leeggevreten koelkast. En zie hem daar staan, wat een uitstraling, zelfverzekerd, nergens bang voor, vriendelijk tegen alle mensen. Je

31

vergeet bijna dat hij voor de grap al je gereedschap steelt en sloopt. Dat hij op een smalle bergweg een groep wandelaars splijt, die aan de kant springen als ze onverwacht een ‘wolf’ op zich af zien komen, is tot daar aan toe. Maar dat hij zich na zo’n actie omdraait en je met een grote grijns aankijkt is te gek voor woorden. In zijn houding naar Varthan, anderhalf jaar jonger, maar een stukje groter en sterker, liet hij mooi zien dat dominantie niet zozeer een kwestie is van fysieke kracht, maar vooral van intelligentie. De keerzijde voor ons: 's avonds kou lijden in de kennel om Varthan tenminste ook de kans te geven zijn bak leeg te eten.

(Fango, zoon van Thorack) Maar wees eerlijk, hoe lang kun je boos zijn op een hond met een enorme hekel aan water, die zonder aarzelen achter je aan de zee in zwemt. Kortom, de reeks anekdotes, positief en negatief, is eindeloos. Je weet ook dat het voor alle volgende Saarlozen moeilijk concurreren zal zijn tegen een voorganger als Thorack. Hoewel we, heel gênant, meer foto’s van Thorack hebben dan van onze kinderen, doet eigenlijk geen enkel plaatje hem recht,

Reinier en Agnes Felder Februari 2009

32

Nestreünie van het T en U nest van kennel Bastaja

door Annemie Gerritsen Op zondag 7 december hebben Francis en wij (Wil en Annemie) een nestreünie georganiseerd. In eerste instantie was dat de bedoeling geweest tijdens de AVLS dag, maar dat was niet zo goed tot zijn recht gekomen. Vandaar dat wij gekozen hebben voor een nieuwe dag. Dat werd dus zondag 7 december. We hebben gekozen voor de locatie van Scouting Dick van Toor hier in Valkenswaard. Een geweldige ruimte met een afsluitbaar buitenterrein zodat de honden

gewoon los kunnen. Een gebouw met twee lokalen met open haard, eigen keuken en sanitaire voorzieningen. Voldoende ruimte ook, al is het een regenachtige dag. Ook voor de kinderen is er volop speelgelegenheid. Er is een plaats om een kampvuur te maken en je kunt er ook barbecueën op de overdekte barbecueplaats. Het terrein is ook nog eens aan het bos gelegen dus ideaal om meteen een leuke wandeling te maken. Dat hebben we ’s middags dan ook met alle honden gedaan. Vanaf 12 uur kwamen de gasten. Athos, Tygo, Takoda, Shiva en Binky (vader T nest). Bobbi (vader U nest), Oscha (moeder U nest), Lawaz, Indy, Raaf, Uzziah en Bine (een Tsjechische gast) met hun baasjes en overige roedelleden. Het ging erg goed samen, wat stoeien en aftasten maar geen gevecht. Er was alleen een gevecht om de honden en met name die van onszelf van het eten af te houden. Een van de kleine gasten schrok enorm toen Oscha zich niet in kon houden en zomaar het saucijzenbroodje uit haar handje pakte. Gelukkig waren er nog broodjes, dus heeft de kleine meid toch nog iets gehad en Oscha werd even op veilige afstand gehouden.

Francis heeft de honden nog aan een inspectie onderworpen om onder andere te kijken of alle tanden al goed door zijn gekomen en of het gebit mooi sluit. ’s Middags zijn we met de hele roedel gaan wandelen in het bos. En naar een mooi groot ven gelopen. Dat vonden de honden geweldig! Athos en Lawaz hebben de wandeling niet zo lang volgehouden vanwege het herstel van hun knieën. Gelukkig geven de laatste berichten aan dat het met Lawaz in ieder geval goed gaat.

Na de boswandeling was er heerlijke eigengemaakte erwten- en groentesoep, warme chocolade melk met slagroom en glühwein. Broodjes en roggebrood met spek, warme worstjes. Kortom, genoeg te eten voor iedereen (ook de honden deden zich tegoed aan al dat lekkers).

33

Rond een uur of zes gingen de gasten weer huiswaarts. Iedereen, hond en mens, had genoten. Het was een heerlijke dag. Heel leuk om al die pupjes weer te zien en fijn dat er zo veel mensen de moeite hebben genomen om te komen. Tja, het is dan wel in het zuiden van het land, maar het is wel een zeer geschikte locatie. Ook het terrein van de hondenvereniging (een oud voetbalveld) ligt hier direct langs en daar mag je gebruik van maken.

Annemie Gerritsen December 2008

Nog een paar leuke foto’s van deze zeer geslaagde dag:

De foto’s in deze nieuwsbrief werden beschikbaar gesteld door Remco van der Doorn, Johan Berends, Dennis en Ellis van

Hunen, Karen van der Meijs, Freddie Kooistra, Grit Fischer, Agnes en Reinier Felder, Alex Frommelt, Carmen Tyborski, Francis Timmerman, Irene van Druenen, Audry Wennekers en Gerard de Moor.

34

(advertentie)