autoput bar boljare

DETALJNI PROSTORNI PLAN AUTOPUTA: BAR-BOLJARE -NACRT-

Podgorica, avgust 2008. godine

Naslov dokumenta: Detaljni prostorni plan autoputa Bar Boljare Naruilac: Ministarstvo za ekonomski razvoj Nosilac ugovora: Montenegroinenjering Podgorica

Obraivai: Montenegroinenjering Podgorica

Ratimir Mugoa, dia Koordinatar izrade Graevinski fakultet Podgorica

dr Jelisava Kalezi, dia dr Milo Kneevi, dipl. ing. gra. mr Biljana Ivanovi, dipl. ing. gra.

Winsoft Podgorica

Predrag Bulaji, dipl. ing. el. Ivana Ivanovi, dipl. mat. GIS (Baza podataka, tabele i indikatori) Saa ljivananin Tehnika obrada i grafiki prilozi Igor Vlahovi, ing. raunarstva Tehnika obrada i grafiki prilozi Saa Pejovi Tehnika obrada i grafiki prilozi

Simm inenjering Podgorica Simeun Matovi, dipl. ing. gra.

Struni saradnici na izradi Plana: dr Vasilije Radulovi, dipl. ing. geo. mr Vasilije Bukovi, dipl. biolog Veselin Perovi, dipl. ing. gra. Radosav Nikevi, dipl. ing. umarstva Zoran Markovi, dipl. ing. el. Danilo Vukovi, dipl. ing. el. Jugoslav ic, dipl. ing. geol. Aleksandra Joki, dia Darko Novakovi, dipl. ing. hidrogeol. Branko Micev, dipl. meteorolog

Na osnovu l. 21 i 31 st. 1, 2, 3 i 4 Zakona o planiranju i ureenju prostora (Slubeni list RCG, broj 28/05) Vlada Crne Gore na sjednici od 20. decembra 2007. godine, donijela je

ODLUKU

O IZRADI DETALJNOG PROSTORNOG PLANA

AUTOPUT BAR BOLJARE

lan 1

Pristupa se izradi Detaljnog prostornog plana autoput Bar - Boljare (u daljem tekstu DPP) koji se nalazi u zahvatu Prostornog plana Crne Gore (u daljem tekstu PPCG).

lan 2

DPP donosi se z podrua na koima treba da se izgrauju objekti i izvode drugi radovi na ureenju prostora, ako uslovi za izgradnju i ureenje prostora nisu utvreni u drugom planskom dokumentu, a koji su od posebnog znaaja za dravu ili su od regionalnog znaaja, naroito za krupnu infrastrukturu, a u svemu u skladu sa Zakonom o planiranju i ureenju prostora (Slubeni list RCG broj 28/05), u granicama odreenim lanom 3 ove odluke.

lan 3 DPP se radi za infrstrukturni koridor autoput Bar - Boljare. Orijentacioni obuhvat DPP-a je dat na grafikom prilogu. Tokom izrd DPP-a i proktn dokumntci n nivou idnog prokt potvrdi s podru koridor.

lan 4

Sredstva potrebna za izradu DPP-a obezbijedie se iz Budeta Crne Gore sa pozicije Ministarstva za ekonomski razvoj.

lan 5

Rok za izradu i donoenje DPP-a je tri mjeseca, od dana zakljuivanja ugovora sa obraivaem DPP-a u skladu sa Zakonom.

lan 6

DPP donosi se za period do 2020. godine.

lan 7

Nosilac pripremnih poslova na izradi i donoenju DPP-a je ministarstvo nadleno za planiranje i ureenje prostora.

lan 8

DPP izrauje se na osnovu Programskog zadatka koji je odtampan uz ovu odluku i ini njen sastavni dio.

lan 9

Ova odluka stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u Slubenom listu Crne Gore.

Broj: Podgorica, 20. decembra 2007. godine

Vlada Crne Gore Predsjednik,

eljko turanovi

O B R A Z L O E NJ E Zakonom o planiranju i ureenju prostora (Slubeni list RCG, broj 28/05) lan 21 je propisano da se za podrua koja su od posebnog znaaja za dravu (naroito krupni infrastrukturni objekti) na koima treba da se izgrauju objekti i izvode drugi radovi na ureenju prostora, ako uslovi za izgradnju i ureenje prostora nisu utvreni u drugom planskom dokumentu, donose DPP. Smjernicama Prostornog plana Crne Gore je za predmetni infrastrukturni koridor, koji se nalazi u zahvatu ovog Plana, predviena izrada DPP-a. DPP-om utvrdi s dugoron osnov orgnizci, korinj, urnj i ztit infrstrukturnog koridor, obuhvtui i drug infrstrukturn sistm. Takoe, utvrdi s i optimlni uslovi i prvil z izgrdnju, korinj i odrvnj infrstrukturnih sistm u infrstrukturnom koridoru, ko i povzivnj posto mr infrstrukturnih sistm u dinstvn sistm. Prdmt DPP-a utvrivnj strtkog socilnog, konomskog i fizikog rzvo podru infrstrukturnog koridor, u kojem s nlz nslj, rzliiti turistiki sdri, vi komplksi poljorivrdnih i umskih povrin, ostli infrstrukturni sistmi od zn z dravu, s utvrivnjm rim orgnizci, korinj, urnj i ztit podru infrstrukturnog koridor. Izvri s vlorizci postoih infrstrukturnih sistm, obkt u thnoloko funkcii infrstrukturnih sistm, utic infrstrukturnog koridor n procs urbnizci, dmogrfsk krtnj, konomski rzvo u zoni koridor, ko i njihov musobn sinhronizci u vrmnskom i prostornom smislu.

1

PROGRAMSKI ZADATAK ZA IZRADU DETALJNOG PROSTORNOG PLANA AUTOPUT BAR BOLJARE

UVODNE NAPOMENE Progrmski zadatak za izrdu Detaljnog prostornog pln autoput Bar - Boljare priprmilo Ministarstvo za ekonomski razvoj Sektor za planiranje prostora i prostorni razvoj. Progrmski zadatak urn u skldu s odrdbm ln 21 Zkon o plnirnju i ureenju prostora ("Slubni list RCG", bro 28/05). Prdmt Progrmskog zadatka izrd Detaljnog prostornog pln autoput Bar - Boljare. Progrmski zadatak je sstvni dio Odluk o izrdi Detaljnog prostornog pln autoput Bar - Boljare. VRSTA PLANSKOG DOKUMENTA Odrdbm ln 21. Zkon o plnirnju i ureenju prostora (u dljm tkstu: Zkon), propisno d s detaljni prostorni pln donosi z podrua na koima treba da se izgrauju objekti i izvode drugi radovi na ureenju prostora, ako uslovi za izgradnju i ureenje prostora nisu utvreni u drugom planskom dokumentu, a koji su od posebnog znaaja za dravu ili su od regionalnog znaaja. U skldu s nvdnim odrdbm Zkon potrbno urditi detaljni prostorni pln s sljdim nzivom: Detaljni Prostorni pln autoput Bar Boljare (u dljm tkstu: DPP). RZLOZI Z IZRADU PLANA Osnovni rzlog z izrdu i dononj DPP-a stvrnj uslov z rlizciu dravnih, rgionlnih i loklnih intrs n podruu infrstrukturnog koridor za autoput Bar Boljare. Ovim DPP-om rzrdi s nl prostornog urnj, utvrditi ciljvi prostornog rzvo, orgnizci, ztit, korinj i nmjn prostor, ko i drugi lmnti znni z podru infrstrukturnog koridor. Zn ovog koridor dfinisn Prostornim plnom Crne Gore. Ko osnovno strtko oprdjljnj Prostornog pln Crne Gore, dfinisno postiznj vg stpn ukupn funkcionln intgrisnosti prostor, sa posebnim osvrtom na razvoj tehnolokih i prostorno nacionalnih sistema infrastrukture, kao dijela evropske mree, uvezane u mreu okolnog regiona. Rzrdom Prostornog pln Crne Gore, n nivou DPP-a z infrstrukturni koridor, stvru s osnov z intnzivirnjm ktivnosti n izrdi urbnistik i thnik dokumntci plnirnog koridor za autoput Bar Boljare, njgovo kompltno rlizcii, izgrdnji i ksplotcii. DPP-om utvrdi s dugoron osnov orgnizci, korinj, urnj i ztit infrstrukturnog koridor, obuhvtui i drug infrstrukturn sistm. DPP-om utvrdi s optimlni uslovi i prvil z izgrdnju, korinj i odrvnj infrstrukturnih sistm u

2

infrstrukturnom koridoru, ko i povzivnj posto mr infrstrukturnih sistm u dinstvn sistm. OBUHVT PLN DPP se radi za infrstrukturni koridor autoput Bar - Boljare. Orijentacioni obuhvat DPP-a je dat na grafikom prilogu. Tokom izrd DPP-a i proktn dokumntci n nivou idnog prokt potvrdi s podru koridor. PRVNI OSNOV Z IZRDU PLN Prvni osnov z izrdu DPP-a sdrn u odrdbm: Zkon o planiranju i ureenju prostora ("Slubni list RCG", bro 28/05); Zkon o putvim ("Slubni list RCG", bro 42/04); Zakona o izgradnji objekata ("Slubni list RCG", bro 55/00); Zkon o tlkomunikcim ("Slubni list RCG", bro 59/00 i 58/02); Zkon o nrgtici ("Slubni list RCG", bro 39/03); Zkon o ivotnoj srdini ("Slubni list RCG", bro 12/96, 55/00); Zakona o stratekoj procjeni uticaja na ivotnu sredinu ("Slubni list RCG", bro 80/05); Zakona o nacionalnim parkovima ("Slubni list RCG", bro 47/91, 27/94 i 17/99); Zakona o poljoprivrednom zemljitu ("Slubni list RCG", bro 15/92, 59/92 i 27/94); Zkon o zatiti spomenika kulture ("Slubni list RCG", bro 47/91, 27/94); Zkon o vodm ("Slubni list RCG", bro 27/07); Zkon o umm ("Slubni list RCG", bro 55/00); Zkon o odbrni ("Slubni list RCG", bro 47/07); Zkon o dravnom premjeru i katastru nepokretnosti ("Slubni list RCG", bro 29/07). PLANSKI OSNOV ZA IZRADU PLANA Planski osnov za izradu DPP-a sadran je u odredbama Prostornog plana Crne Gore. PRDMT, CILJVI I ZDCI ZA IZRADU PLN Prdmt Prdmt DPP-a utvrivnj strtkog socilnog, konomskog i fizikog rzvo podru infrstrukturnog koridor, u kojem s nlz nslj, rzliiti turistiki sdri, vi komplksi poljorivrdnih i umskih povrin, ostli infrstrukturni sistmi od zn z dravu, s utvrivnjm rim orgnizci, korinj, urnj i ztit podru infrstrukturnog koridor. Izvri s vlorizci postoih infrstrukturnih sistm, obkt u thnoloko funkcii infrstrukturnih sistm, utic infrstrukturnog koridor n procs urbnizci, dmogrfsk krtnj, konomski rzvo u zoni koridor, ko i njihov musobn sinhronizci u vrmnskom i prostornom smislu.

3

Ciljvi 1. Uspostvljnj dugoron strtgi rzvo prostor kroz koi prolzi infrstrukturni koridor, s utvrivnjm nophodnog prostor z thnoloko i funkcionlno odvinj sobr; 2. Dfinisnj infrstrukturnog koridor i obzbjivnj prostor z thnoloko funkcionisnj koridor s svim prtim sdrim; 3. Dfinisnj rim korinj i ztit infrstrukturnog koridor; 4. Dfinisnj odnos s ostlim nmjnm i infrstrukturnim sistmim u nposrdnom kontktu; 5. Utvrivnj plnskih rjnj koim s rzrvi prostor z infrstrukturni koridor, utvru posbn rim ztit koridor i kontktnih podru, obzbjuu uslovi z ukrtnj i prolz itd.; 6. Funkcionlni rzmjt postoih nmjn, plnirnj novih komptibilnih nmjn (sdr), vntulno izmijtnj nkih sdr iz koridor, u sluu funkcionlnih ili drugih konflikt. Zdci 1. Plnirnj rcionlnog korinj prostor, prirodnih potncil i infrstrukturnih sistm, primjnom princip odrivog rzvo; 2. liminisnj musobnih ngtivnih utic plnirnog infrstrukturnog koridor i okolin; 3. Dfinisnj plnskih rjnj i mjr ztit ivotn srdin; 4. Rvnomjrnii rzmjt stnovnitv, bri rzvo strtkih cntr i podcntr koi podsti usklnii rzvo mr nslj, rcionln prostorn orgnizci privrdnih vz u mri cntr i ko posbno znn cilj vr povzivnj grdov zbog g nophodno plnirti odgovruu sobrnu infrstrukturu; 5. Urnj i ztit tritori unutr grnic koridor koi dijlom zhvtju povrin oznn ko zatiene zon; 6. Utvrivnj vrijdnosti eventualnih spomnik kulture, sa kcntom na vlorizciu; 7. Utvrivnj smjrnic i osnov z izmjnu i dopunu vih plnskih dokumnt, ko i dlju rzrdu n nivou thnik dokumntci. OSNOVNI PROBLMI I OGRNINJ Eventualni problemi koji se mogu javiti tokom izrd nlitiko-dokumntcion osnov odnose se na postojee podatke koji moraju biti provjrni, potvrni i dopunjni novim urnim informcim. Progrmskim zadatkom s dfini osnovn podjl moguih ogrninj u prostoru n: 1) Prirodn; 2) Nsljsk (obuhvn i ostl stvorn); 3) Usljd postonj ztinih prirodnih i kulturnih dobar; 4) Ztitom ivotn srdin n principim odrivog rzvo.

4

POTENCIJALI PLANSKOG PODRUJA I PRIORITETI RAZVOJA Gogrfskim polom Crn Gor s mo svrstti u grupu blknskih i uno - vropskih drv. Posto putn mr posmtrn n prvcu Bogrd - Juni drn u vo mjri prikzu prkid (svrmn, brz i fiksn) vz ngo njno stvrno postonj. Odrdnicm ko slijede infrastrukturni koridor s svrstv u ktgoriu priorittnih prokt. Ov postvk sdrn su u intgrcionim i rzvonim potncilim, koi s ir gldno, u vo mri prklpu: Intgrcioni potncili Putni prvc Bar - Boljare znn u okviru osnovn putn mr Crn Gor i Srbi, mr putv (srdinj, ugoiston i iston vrop) i mr sistm TM putv. Ovaj transferzalni pravac koji je poloen u smjeru sjeveroistok jugozapad ima odluujuu ulogu u prostornoj integraciji drave, jer meusobno povezuje po strukturnim karakteristikama tri razliita regiona: Sjeverni, Sredinji i Primorski u jednu cjelinu. Prioriteti razvoja U okviru optih principa i ciljeva razvoja razvoj putne mree treba da obezbijedi realizaciju ciljeva prostornog razvoja, da osigura ravnomjerniji regionalni razvoj, da omogui poboljanje regionalnih i meuoptinskih veza, te da pobolja lokalnu pristupanost, utiui time i na migracione tokove. POSTOA DOKUMNTCIA Prliminrn vidnci i ocn rspoloiv dokumntci z izrdu DPP-a obuhvata: 1. Prostorni pln CG 2. Plnsko-rzvona dokumnta kao to su strategije: saobraaja, odrivog razvoja, energetike, turizma, poljoprivrede, vodoprivredna osnova i dr. 3. Podtk o stnovnitvu, ktivnostim i prostoru Dmogrfski podci z potrb izrd DPP-a zsniv s n podcim MONTSTAT-a, Popis 2003. godin, ko i podcim o ktivnostim z nivo optin, ndostui podci z nivo nslj bi obzbni pririvnjm i nktirnjm. Podci o prostoru, podci o prirodnim uslovim pruz s iz dokumntci plnov, studi, istrivkih ku, utor i dr., podci o stvornim uslovim obzbjdi s trnskim istrivnjim uz korinj dokumntci plnov, godtskih podtk po ktstrskim optinm i dr.

5

4. Podlog Z potrb izrd DPP-a koristi s posto upotrbljiv godtsk podlog, ko i topogrfsk krt u rzmri 1:50 000 i 1:25 000. Krt su u nlognom obliku i skenirane. Istovrmno koristi s krt i u digitlnom obliku, ko i po mogustvu rofoto i stlitski snimci. SDR PLANA DPP sdrti tekstualni i grafiki dio u skladu sa lanom 21 i 51 Zakona o planiranju i ureenju prostora ("Slubni list RCG", bro 28/05). Detaljni prostorni plan sadri, naroito: granice podruja za koje se plan donosi obiljeene na kartama ili topografsko-katastarskim planovima; izvode iz prostornog plana jedinice lokalne samouprave; izvode iz generalnog urbanistikog plana; ocjenu postojeeg stanja prostornog ureenja; koncepciju namjene povrina, ureivanja, izgradnje i korienja prostora; zatitne zone; koncepciju infrastrukturnih sistema i nain njihovog povezivanja sa infrastrukturnim sistemima u okruenju; osnove zatite prirodne i kulturne batine; mjere za zatitu pejzanih vrijednosti; strateku procjenu uticaja na ivotnu sredinu; osnove zatite od elementarnih nepogoda; smjernice i mjere za realizaciju plana; nain, faze i dinamiku realizacije; podruja, zone, lokacije i objekte od javnog interesa. Detaljni prostorni plan izrauje se na kartama razmjere 1:25.000; 1:10.000; 1:5.000 i topografsko-katastarskim planovima 1: 2.500 ili 1:1.000. Dravni planski dokumenti izrauju se na kartama i topografsko-katastarskim planovima u digitalnoj formi (CD), a prezentiraju se na kartama i topografsko-katastarskim planovima u analognoj formi izraenim na papirnoj podlozi i moraju biti aurirani i identini po sadraju. Analogne forme geodetsko-katastarskih planova na papirnoj podlozi moraju biti aurirane i ovjerene od strane republikog organa uprave nadlenog za poslove premjera, katastra i upisa prava na nepokretnostima. DRUG OBVZ Posbn dio nlitiko dokumntcion osnov DPP-a prdstvlj strtk procjn utic n ivotnu srdinu.

_______ Detaljni prostorni plan autoputa Bar Boljare - Nacrt

1

SADRAJ Uvod.............................................................................................................................................................7 Znaaj i poloaj infrastrukturnog koridora...............................................................................................9 Obuhvat i granice plana ...........................................................................................................................10 Osnovni ciljevi i zadaci detaljnog prostornog plana .............................................................................13

A. OCJENA POSTOJEEG STANJA PROSTORNOG UREENJA

1. Pregled i analiza planske i urbanistike dokumentacije ...................................................................17 2. Prirodni uslovi.......................................................................................................................................23

2.1. Orografija i hidrografija .................................................................................................................... 23 2.2. Geoloka graa terena .................................................................................................................... 23 2.3. Mineralne sirovine ........................................................................................................................... 24 2.4. Geoseizmiki uslovi ......................................................................................................................... 25

2.4.1. Rizici.......................................................................................................................................... 25 2.4.2. Hazardi ...................................................................................................................................... 26 2.4.3. Ostali geoloki hazardi .............................................................................................................. 27

2.5. Geomorfoloki faktori....................................................................................................................... 27 2.6. Hidrogeoloke odlike terena ............................................................................................................ 28 2.7. Inenjersko geoloke odlike terena .............................................................................................. 28 2.8. Klimatske odlike............................................................................................................................... 29 2.9. Hidroloka osnova ........................................................................................................................... 31 2.10. Podobnosti terena za izgradnju autoputa ...................................................................................... 32 2.11. Pedoloke karakteristike................................................................................................................ 34 2.12. Flora i fauna kao inioci razvoja .................................................................................................... 34 2.13. Pejzane i ambijentalne vrijednosti ............................................................................................... 35

3. Stanovnitvo .........................................................................................................................................36 3.1. Broj stanovnika u zahvatu plana po optinama ............................................................................... 36 3.2. Stanje razvijenosti demografskih struktura...................................................................................... 36 3.3. Glavni demografski problemi ........................................................................................................... 36

4. Naselja ...................................................................................................................................................37 4.1. Sistem i mrea naselja .................................................................................................................... 37 4.2. Stanje razvoja gradskih naselja....................................................................................................... 39 4.3. Stanje razvoja seoskih naselja ........................................................................................................ 39

5. Privredni razvoj.....................................................................................................................................40 5.1. Opte odlike privrednog razvoja ...................................................................................................... 40 5.2. Nivo razvoja po privrednim granama............................................................................................... 40

5.2.1. Rudarstvo i industrija................................................................................................................. 40 5.2.2. Poljoprivreda ............................................................................................................................. 40 5.2.3. Turizam ..................................................................................................................................... 41 5.2.4. Ostala privreda .......................................................................................................................... 42


2

6. Drutvene djelatnosti ...........................................................................................................................43 7. Opremljenost prostora tehnikim infrastrukturnim sistemima........................................................44

7.1. Saobraaj .........................................................................................................................................44 7.1.1. Drumski saobraaj .....................................................................................................................44 7.1.2. eljezniki saobraaj..................................................................................................................45 7.1.3. Vodni saobraaj .........................................................................................................................45 7.1.4. Vazduni saobraaj....................................................................................................................45 7.1.5. Telekomunikacije .......................................................................................................................46

7.2. Energetski sistemi ............................................................................................................................47 7.3. Vodni resursi ....................................................................................................................................47

7.3.1. Korienje voda za vodosnabdijevanje ......................................................................................47 7.3.2. Korienje voda za navodnjavanje.............................................................................................47 7.3.3. Korienje voda za akvakulturu .................................................................................................47 7.3.4. Korienje voda za industriju .....................................................................................................47 7.3.5. Korienje voda za flairanje .....................................................................................................48 7.3.6. Zatita voda od zagaivanja ......................................................................................................48 7.3.7. Zatita od voda...........................................................................................................................48

7.4. Odbrana i zatita ..............................................................................................................................48 8. Stanje ivotne sredine i kulturnog nasljea, glavni problemi ..........................................................49

8.1. Opte stanje i problemi ivotne sredine ...........................................................................................49 8.2. Stanje prirodne batine ....................................................................................................................49 8.3. Stanje kulturne batine.....................................................................................................................50

9. Sintezna ocjena stanja i konflikti razvoja u zahvatu Detaljnog prostornog plana .........................52 9.1. Zahvat dionice autoputa urmani Smokovac................................................................................52 9.2. Zahvat dionice autoputa Smokovac Mateevo..............................................................................54 9.3. Zahvat dionice autoputa Mateevo Boljare ...................................................................................54

B. Projekcija razvoja i koncepti organizacije ureenja i korienja prostora

1. Znaaj i funkcije infrastrukturnih sistema u koridoru autoputa za integraciju prostora ...............57 1.1. Znaaj infrastrukturnog koridora za integraciju prostora ..................................................................57 1.2. Funkcije pojedinih infrastrukturnih sistema u koridoru .....................................................................59

1.2.1. Funkcija autoputa.......................................................................................................................59 1.2.2. Funkcija eljeznike pruge.........................................................................................................59 1.2.3. Funkcija aerodroma ...................................................................................................................60

2. Uticaj infrastrukturnog koridora na razvoj planskog podruja i okruenja ....................................61 2.1. Osnovni ciljevi i prioriteti u razvoju ...................................................................................................61 2.2. Uticaj infrastrukturnog koridora na razvoj planskog podruja...........................................................61 2.3. Usmjeravanje demografskih procesa, naseljavanje stanovnitva i mrea naselja...........................61

2.3.1. Demografski procesi ..................................................................................................................62 2.3.2. Demografski procesi i mreza naselja .........................................................................................62 2.3.3. Usmjeravanje ureenja seoskog podruja .................................................................................62 2.3.4 Usmjeravanje privrednog razvoja................................................................................................63

2.3.4.1. Razvoj poljoprivrede..............................................................................................................................63 2.3.4.2. Razvoj industrije ....................................................................................................................................64 2.3.4.3. Razvoj turizma.......................................................................................................................................64

2.3.5. Usmjeravanje drutvenog razvoja..............................................................................................65 2.4. Pogodnosti i ogranienja za izgradnju autoputa na dijelu koridora Tunel Sozina Farmaci ...........65

2.4.1. Podaci za koridor autoputa od izlaska iz tunela Sozina - Tanki rt -Vranjina-Ponari- sastav sa koridorom Jadransko - jonskog autoputa .............................................................................................67 2.4.2. Podaci za predloeni koridor autoputa sa zaobilaskom Skadarskog jezera ..............................68


3

2.4.3. Uporedna analiza aktuelne vrijante preko Skadarskog jezera sa predloenom varijatnom preko kanjona Rijeke Crnojevia................................................................................................................... 69

3. Koncept organizacije, ureenja i korienja prostora zahvata Plana i koridora autoputa ............71 3.1. Organizacija prostora u zahvatu Plana............................................................................................ 71 3.3. Mrea naselja u zahvatu Plana ....................................................................................................... 71 3.4. Namjena i korienje zemljita u koridoru autoputa ........................................................................ 72

3.4.1. Poljoprivredno zemljite ............................................................................................................ 72 3.4.2. ume i umsko zemljite........................................................................................................... 72 3.4.3. Ostalo zemljite ......................................................................................................................... 73 3.4.4. Zone urbanizacije u koridoru autoputa ...................................................................................... 75 3.4.5. Vodno i ostalo zemljite u zahvatu Plana.................................................................................. 75 3.4.6. Korienje mineralnih sirovina za igradnju autoputa ................................................................. 76

4. Poloaj koridora, trase i plan razmjetaja prateih objekata autoputa Bar Boljare ....................79 4.1. Poloaj koridora i trase autoputa Bar Boljare ............................................................................... 79

4.1.1. Dionica urmani - Smokovac.................................................................................................... 79 4.1.2. Dionica Smokovac Mateevo ................................................................................................. 81 4.1.3. Dionica Mateevo Boljare....................................................................................................... 82

4.2. Kriterijumi za razmjetaj prateih sadraja u koridoru autoputa ...................................................... 86 4.2.1. Funkcionalni sadraji................................................................................................................. 87

4.2.1.1. Baze za odravanje puta ......................................................................................................................87 4.2.1.2. Objekti kontrole i upravljanja.................................................................................................................87 4.2.1.3. Objekti naplate putarine........................................................................................................................87

4.2.2. Pratei sadraji za korisnike puta.............................................................................................. 88 4.2.2.1. Odmorita .............................................................................................................................................88 4.2.2.2. Benzinske stanice.................................................................................................................................89 4.2.2.3. Moteli ....................................................................................................................................................91

4.3. Plan veza infrastrukturnih sistema sa okruenjem .......................................................................... 92 4.4. Poloaj koridora elektroenergetske mree .................................................................................... 102

5. Zatita ivotne sredine, prirode i kulturnih dobara i ureenje predjela.........................................104 5.1. Uticaj infrastrukturnog koridora na ivotnu sredinu, prirodna i kulturna dobra i predjele ............... 104 5.2. Ciljevi i mjere zatite ivotne sredine i ureenje predjela .............................................................. 104

5.2.1. Ciljevi zatite ivotne sredine i ureenje predjela.................................................................... 104 5.2.2. Mjere zatite ivotne sredine i ureenje predjela .................................................................... 105

5.3. Mjere zatite prirodnih dobara i pejzano ambijentalnih vrijednosti............................................ 107 5.4. Mjere zatite nepokretnih kulturnih dobara.................................................................................... 108

6. Smjernice za sprovoenje Plana.......................................................................................................109 6.1. Opte odredbe............................................................................................................................... 109

6.1.1. Opti prioriteti Plana ................................................................................................................ 109 6.1.2. Korienje prirodnih resursa na podruju Plana...................................................................... 109

6.2. Etapnost sprovoenja Plana.......................................................................................................... 110 6.2.1. Prva etapa sprovoenja Plana ................................................................................................ 110 6.2.2. Ostale etape sprovoenja Plana ............................................................................................. 111

6.3. Smjernice za sprovoenje Plana ................................................................................................... 111 6.3.1. Smjernice za razvojnu komponentu Plana .............................................................................. 111

6.3.1.1. Usklaivanje drugih planova, programa i dokumentacije ...................................................................112 6.3.1.2. Obaveze u sprovoenju Plana ...........................................................................................................112

6.3.2. Smjernice za regulacionu komponentu Plana - Smjernice za projektovanje........................... 113 6.4. Pretpostavke za praenje sprovoenja i dopune Plana ................................................................ 116

Dokumentaciona osnova .......................................................................................................................117


4

SPISAK PREGLEDNIH KARATA Pregledna karta 01. Administrativna podjela CG.......................................................

Pregledna karta 02. Litoloko-stratigrafska karta CG ...............................................

Pregledna karta 03. Hidrogeoloka karta CG............................................................

Pregledna karta 04. Pregledna inenjersko geoloka karta......................................

Pregledna karta 05. Pregledna karta vanijih i veih leita pozemnih voda ...........

Pregledna karta 06. Rudna bogatstva.......................................................................

Pregledna karta 07. Erozija ......................................................................................

Pregledna karta 08. Klimatske zone..........................................................................

Pregledna karta 09. Karta izohijeta...........................................................................

Pregledna karta 10. Ambijentalne zone....................................................................

Pregledna karta 11. Pedoloka karta........................................................................

Pregledna karta 12. Vegetacijska karta.....................................................................

Pregledna karta 13. Postojea mrea naselja...........................................................

Pregledna karta 14. Saobraajna infrastruktura........................................................

nakon str 10.

nakon str 24.

nakon str 28.

nakon str 28.

nakon str 32.

nakon str 24.

nakon str 34.

nakon str 30.

nakon str 30.

nakon str 34.

nakon str 34.

nakon str 34.

nakon str 38.

nakon str 44.


5

PRILOZI TEKSTUALNOM DIJELU DPP BAR BOLJARE 1. Mapa grafikih priloga Postojee stanje: Grafiki prilog 1. Izvod iz PPCG

Grafiki prilog 2. Izvod iz PPO Podgorica Grafiki prilog 3. Izvod iz PPO Kolain Grafiki prilog 4. Izvod iz PPO Berane Grafiki prilog 5. Izvod iz PPO Bijelo Polje Grafiki prilog 6. Izvod iz PPPN Skadarsko jezero Grafiki prilog 7. Izvod iz GUP-a Podgorica Grafiki prilog 8. Izvod iz GUP-a Berane Grafiki prilog 9. Izvod iz PPO Cetinje Grafiki prilog 10. Postojee stanje prostornog razvoja

Grafiki prilog 11. Pogodnosti za izgradnju autoputa

Planirano stanje: Grafiki prilog 12. Zatita ivotne sredine projekcija Grafiki prilog 13. Mrea naselja, objekata drutvene i tehnike

infrastrukture projekcija

Grafiki prilog 14. Struktura prostornog razvoja projekcija

2. Strateka procjena uticaja na ivotnu sredinu za Detaljni prostorni plan

autoputa Bar Boljare


6


7

Uvod

Detaljni prostorni plan autoputa Bar Boljare (u daljem tekstu: Prostorni plan, Plan) je dugoroni razvojni dokument koji obuhvata vremenski horizont do 2020. godine. Prostorni plan je uraen u svemu prema Odluci o izradi Detaljnog prostornog plana autoputa Bar Boljare doneenoj na sjednici Vlade Crne Gore, 20. decembra 2007. godine. Sadraj i osnovna rjeenja Prostornog plana usklaeni su sa odredbama Zakona o planiranju i ureenju prostora (Slubeni list RCG, broj 28/05), Prostornom planu Crne Gore (Slubeni list Crne Gore, broj 24/08 od 08. aprila 2008. god), kao i sa drugim propisima. Tehnika dokumentacija za infrastrukturne sisteme u koridoru, koriena pri izradi Prostornog plana, neujednaenog je kvaliteta i razliitog stepena detaljnosti. Zadovoljavajui kvalitet i potreban stepen detaljnosti imala je tehnika dokumentacija za koridor autoputa i regionalnog vodovoda za snabdijevanje Crnogorskog primorja, to je bilo znaajno za kvalitet ponuenih planskih rjeenja, s obzirom na prioritet opremanja i ureenja koridora autoputa. Planska rjeenja Prostornog plana za koridor autoputa utvrena su sa veim stepenom pouzdanosti u odnosu na koridore drugih magistralnih infrastrukturnih sistema (ukrtanje sa planiranim dogradnjama eljeznike pruge, gasovod, optiki kabal, elektroenergetske infrastrukture i dr). Nakon dovoenja studijske i tehnike dokumentacije tih sistema do nivoa generalnog, odnosno idejnog projekta, po ukazanoj potrebi, donijee se odgovarajue izmjene i dopune Prostornog plana. Prostorni plan sadri: opte i posebne ciljeve, dugorona planska rjeenja za organizaciju, ureenje i zatitu planskog podruja infrastrukturnog koridora, mjere i smjernice za primjenu i ostvarivanje planskih rjeenja, kao i grafike prikaze Prostornog plana: referalnu kartu 1 Postojee stanje prostornog razvoja; referalnu kartu 2 Pogodnost terena za izgradnju autoputa; referalnu kartu 3 Zatita ivotne sredine projekcija; referalnu kartu 4 Mrea naselja, objekata drutvene i tehnike infrastrukture projekcija i referalnu kartu 5 Struktura prostornog razvoja projekcija. Dokumentaciona osnova Prostornog plana sadri: izvode iz Prostornog plana Crne Gore i drugih relevantnih razvojnih dokumenata; program opremanja i ureenja koridora autoputa; analize i dijagnoze stanja; prognoze; planske iskaze kao i obrazloenja planskih rjeenja; podatke, uslove i druga dokumenta iz procedure pripremanja, javnog uvida i strune rasprave i strune ocjene Prostornog plana, sa odgovarajuim grafikim prikazima, kao i drugu dokumentaciju na kojoj je zasnovan Prostorni plan. Detaljnim prostornom planom autoputa Bar Boljare utvruju se osnove dugorone organizacije i ureenja prostora, u okviru ueg koridora i ireg gravitirajueg podruja, odosno zahvata Plana. Planom su odreeni dravni ciljevi kao i mjere prostornog razvoja u skladu sa ukupnim ekonomskim, socijalnim, ekolokim i kulturno-istorijskim razvojem Crne Gore i ire. Struktura i sadraj Plana proizali su iz metodologije definisane Programskim zadatkom, odnosno sadrajem plana, a u skladu sa vaeom zakonskom regulativom. Plan je iskazan kao logino povezan sklop opisnog i grafikog dijela. Kroz prvi dio opisnog dijela Plana Ocjena postojeeg stanja prostornog ureenja podruja zahvata Plana, prezentirana je ocjena postojeeg stanja prostornog ureenja. Izvreno je sagledavanje aktuelne organizacije ureenja i korienja prostora, poev od prirodnih uslova do prikaza po svim oblastima dostignutog stepena razvoja. Na kraju, data je ocjena stanja sa potencijalima razvoja, ogranienjima i uoenim konfliktima u razvoju, prvenstveno iskazanih kroz analizu stanja ivotne sredine.


8

U drugom dijelu Projekcija razvoja i koncepti organizacije ureenja i korienja prostora data je projekcija razvoja prostora kojim autoput prolazi zasnovana na polazitima i ciljevima definisanim kroz izvrenu analizu dostignutog stepena razvoja prostora i novog meunarodnog poloaja koji e autoput imati. Koncepti organizacije i ureenja prostora u polaznom dijelu su oslonjeni na sadanju strukturu organizacije ureenja prostora, a u skladu sa aktuelnim principima odrivog razvoja. Na tim principima detaljnim planom je izvreno meusobno sektorsko usaglaavanje razvoja, na integralan i skladan nain. Time se, u prostornom smislu, stvaraju uslovi za ubrazani drutveno-ekonomski razvoj prostora kojim autoput prolazi. Plan je uraen na osnovu raspoloive grae i vizije planera. Od postojee dokumentacije najvie su korieni: Prostorni plan Crne Gore; Nacionalna strategija odrivog razvoja; Strategija razvoja saobraaja Crne Gore; Strategija razvoja energetike Crne Gore; dokument Pravci razvoja Crne Gore ekoloke drave; Vodoprivredna osnova Crne Gore i dr. Pored navedenog, koriena je u obimna graa koja je navedena u prilogu Dokumentaciona osnova na kraju ovog materijala. Znaajan radni i struni doprinos na izradi ovog plana dali su zvanino angaovani uesnici Sektora za planiranje prostora i prostorni razvoj, Ministarstva za ekonomski razvoj.


9

Znaaj i poloaj infrastrukturnog koridora Prostornim planom Crne Gore su prepoznati infrastrukturni koridori u koje se prostorno uvezuje vie magistralnih infrastrukturnih sistema sa ciljem ostvarivanja vee integracije prostora na bazi prepoznatih geografskih koridora du kojih su koncentrisane razvojne aktivnosti i saobraajne komunikacije. Prvi i najznaajniji u Prostornom planu iskazani infrastrukturni koridor je Bar Podgorica Mateevo Andrijevica Berane Boljari u koji se uvezuju magistralni infrastrukturni sistemi i to:

- Autoput Povezivanje sa regionalnim i irim okruzima; - eljeznika pruga Modernizacija i izgradnja nove pruge Bijelo Polje Berane Pe; - Vodoprivreda

Korienje voda za snabdijevanje stanovnika; Ureenje reima malih voda; Preiavanje otpadnih voda u naseljima sa vie od 1000 stanovnika; Zatita od poplava; Razvoj hidromelioracionih sistema.

- Magistralni optiki kablovi Razvoj irokopojasne digitalne mree integrisanih telekomunikacionih sistema; Povezivanje naselja i gradova;

- Magistralni gasovod - Elektroenergetski objekti

Prenosna mrea 400 kV dalekovoda Trafostanice 400/110. Prenosna mrea 220 i 110 kV;

- Vazduni saobraaj Primarna mrea aerodroma za letove u Evromediteranskom javnom i

interkontinentalnom aviotransportu, ukljuuje Aerodrom Podgoricu lociran u neposrednoj blizini koridora

Sekundarna mrea Aerodrom Berane; Izgradnja, ureenje i opremanje infrastrukturnog koridora koji povezuje sva tri regiona u Crnoj Gori (juni, sredinji i sjeverni), doprinijee brem razvoju podruja koje je neposredno vezano za ovaj koridor, odnosno saobraajnoj povezanosti i privrednoj integraciji sa ukupnim prostorom Crne Gore, ali ne treba zaboraviti i znaaj koji e koridor imati na integraciju, povezanost i privredni razvoj oblasti koje nijesu u neposrednom okruenju koridora.


10

Obuhvat i granice plana Obuhvat Detaljnog prostornog plana Detaljni prostorni plan obuhvata podruje infrastrukturnog koridora autoputa Bar Boljare (od Crnogorskog primorja do granice sa Srbijom) koji je utvren Prostornim planom Crne Gore. Detaljni prostorni plan obuhvata naroito:

- Koridore magistralnih infrastukturnih postojeih i planiranih sistema, sa zatitnim pojasom i prateim objektima i to: autoputa Bar-Boljare, dijela eljeznike pruge Beograd-Bar, aerodrome u Podgorici i Beranama, dijela elektro prenosne I distributivne mreze (dalekovodi; 4oo kV, 22o kV, 11o kV i trafo-stanice), gasovod, regionalni vodovod, magistralne optike kablove, vodne povrine i vodotoke (Skadarsko jezero, Moraa i Tara)

- Zonu uticaja infrastrukturnog koridora u irini zahvata Plana, Prostornim planom Crne Gore zacrtanog koridora autoputa Bar-Boljare.

Podruje Detaljnog prostornog plana obuhvata prostor povrine oko 1400 km2 u duini od oko 165 km koji zahvata vie od 100 katastarskih optina koje ine djelove teritorija 7 optina. Shodno programskom zadatku podruje Detaljnog prostornog plana podijeljeno je u tri dionice i to: Dionica I: urmani Smokovac Obuhvata prostor povrine oko 450 km2 u duini od oko 50 km, koji sainjavaju teritorije:

- Optine Bar: cijele katastarske opstine anj, Sutomore, Miii, Zankovii, Sozina, Gluhi Do, Limljani, Bukovik, Sotonii, Boljevii, Godinje, Brijege, Orahovo, Dupilo, Virpazar, Popratica, Brdani, Komarno;

- Optine Cetinje: dio katastarske optine ukovii i cijele katastarske optine Dodoi i abljak; i - Optine Podgorica; cijele katastarske optine Vranjina, Bijelo Polje, Gostilj, Vukovci, Mahala,

Golubovci, Grbavci, Cijevna, Goljemadi, Botun, Lijesnje, Donji Kokoti, Dajbabe, Draevina, Beri, Farmaci, Donja i Gornja Gorica, Podgorica 1, 2 i 3, Baloci, Toloi, Velje Brdo, Rogami.

Dionica II: Smokovac Mateevo Obuhvata prostor povrine oko 350 km2 u duini vie od 40 km, koji sainjavaju teritorije:

- Optine Podgorica: cijele katastarske optine Doljani, Cerovice, Durkovii, Radea, Mrke, Bioi, Ubli, Blizna, Mome, Klopot, Pelev Brijeg, Bolje Sestre, Lutovo, Duke, Brskut, Stupovi, Lijeva Rijeka, Grbi Do, Slacko, Lopate, Verua, Trebenica i dio katastarske optine Opasanica;

- Optine Kolain: cijele katastarske optine Kosa, Jabuka, Donja Tara, Pade i Mateevo. Dionica III: Mateevo Boljare Obuhvata prostor povrine oko 600 km2 u duini od oko 70 km, koji sainjavaju teritorije:

- Optine Kolain: cijele katastarske optine Sunga, Kraljske Bare i Vranjetica; - Optine Andrijevica: cijele katastarske optine Oblo Brdo, Kralje, Andrijevica, Bojovii, Gnjili

Potok, Sjenozeta, Slatina I, Seoce, Slatina II, Zabre, Trenjevo I, Rijeka Marsenia, Trenjevo II i Trepa

- Optine Berane: cijele katastarske optine Vinicka I i II, Donja Renica, Bue I i II, Peca, Luac, Donje Luge, Petnjica, Crni Vrh, Dolac, Berane, Budimlje, Zaostro, Polica, Bubanje, titari, Poda, Lozna

- Optine Bijelo Polje: cijele katastarske optine Crnce Laholo, Radulovii, Kradenik, Godua, Dubovo, Ivanje, Godijevo, Sipanje, Boljanina I dio katastarske optine Korita.


11

Granice Detaljnog prostornog plana Granice podruja Plana odreene su po pravilu granicama katastarskih optina ili geografskim granicama i to po dionicama kako slijedi: Dionica I: urmani Smokovac Juna granica Granicu ini Jadransko more, na podruju obalnog pojasa Sutomora i anja, koji pripada katastarskoj optini Miii. Zapadna granica Utvruje se du zapadnih granica pripadajuih cijelih katastarskih optina i to posmatrano od juga ka sjeveru kako slijedi: Granica poinje od Jadranskog mora i prua se du granica katastarskih optina, Miii, Gluhi Do, Bukovik, Brijege, Dupilo i Komarno, odakle se granica presijecajui manji juni dio teritorije katastrarske optine akovii nastavlja du katastrarskih optina: Dodoa, abljaka, Goljemada, Lijenja, Draevine i Veljeg Brda. Istona granica Utvruje se du istonih granica pripadajuih cijelih katastarskih optina, posmatrano od juga ka sjeveru kako slijedi: Granica poinje od Jadranskog mora, Sutomora i prua se du granica katastarskih optina: Zankovii, Limljani i Godinje, odakle po pravcu sjeveroistoka presijeca vodeni akvatorijum Skadarskog jezera do granice Bijelog polja II odakle preko Bijelog polja i nastavlja istonim granicama katastarskih optina, Mahala I, Cijevna I, Dajbabe i Podgorica 1 i 2. Sjeverna granica ini razdjelnicu izmeu Dionica I i II i prua se du sjeverne granice katastarskih optina Rogami i Doljani, to je istovremeno i juna granica Dionice II. Dionica II: Smokovac Mateevo

Zapadna granica Utvruje se du zapadnih granica pripadajuih cijelih katastarskih optina i to posmatrajui ka sjeveru granica poinje od Cerovice i nastavlja du granica Radea i Blizne, odakle nastavlja desnom obalom rijeke Morae koju presijeca prelaskom na lijevu stranu u visini Lutova nastavljaui zapadnom granicom KO Lutovo i preko Stupova, Slacka i Trebinice nastavlja du granice KO Kose i KO Donje Tare koja sa KO Pade zbog promjene pravca istovremeno ini sjevernu i kontaktnu granicu sa Dionicom III. Istona granica Utvruje se du istonih granica cijelih katastarskih optina i poev od juga ka sjeveru prua se du granica katastarskih optina Ubli, Mome, Bolje sestre, Brskut, Grbi Do, Verua zavravajui zbog promjene pravca sa junom granicom Mateeva.


12

Dionica III: Mateevo Boljare Sjeverna granica Predstavlja dravnu granicu Crne Gore i Srbije. Zapadna granica Utvruje se kao kontaktna granica sa Dionicom II, zapadnom granicom katastarske optine Sunga, nastavlja sjevernom granicom katastarske optine Vranjetica i zapadnim granicama katastarskih optina Trepa, Bue i Luac, nastavlja sa katastarskim optinama Crni Vrh, Zaostro, Rujita, Bubanje, Crna Lahovo, Dubovo i preko Boljanina prelazi u sjevernu granicu odakle preko Goijeva zavrava sa Koritima do granice sa Srbijom. Istona granica Utvruje se du istonih granica cijelih katastarskih optina poev od Bojovia prelomne granice, zbog promjene pravca i nastavlja ka sjeveru, istonim granicama katastarskih optina, Trenjeva, Rijeke Marsenia, Donja Ranica, Donje Luge, Petnjik, Budimlje, Polica, Lozna i Godua, zavravajui presijecanjem po sjevernom pravcu katastarskih optina Korita do granice sa Srbijom.


13

Osnovni ciljevi i zadaci detaljnog prostornog plana Osnovni ciljevi dugoronog razvoja, korienja i ureenja podruja Prostornog plana su:

- Obezbjeenje prostornih uslova za izgradnju, rekonstrukciju, opremanje i funkcionisanje magistralnih infrastrukturnih sistema u koridoru;

- Utvrivanje optimalnog razmjetaja aktivnosti, fizikih struktura i stanovnitva u zahvatu Prostornog plana, uz uvaavanje ekonomskih, tehniko-tehnolokih, ekolokih, socijalnih i prostorno-funkcionalnih kriterijuma; i

- Obezbjeenje uslova za bolje funkcionisanje postojeih proizvodnih pogona, naselja i magistralnih saobraajnih objekata koji se nalaze u infrastrukturnom koridoru, ukljuujui i njihovo eventualno izmijetanje.

Osnovni zadaci su da se planskim rjeenjima i smjernicama za primjenu Prostornog plana obezbjede:

- Saobraajna (fizika), ekonomska i socijalna integracija pojedinih regionalnih cjelina u Crnoj Gori, kao i drave sa susednim zemljama;

- Vrednovanje efekata ciljnog i tranzitnog saobraaja na razvoj lokalnih zajednica (gradova i ostalih naselja);

- Vrednovanje efekata infrastrukturnog koridora na pojedine djelatnosti (poljoprivredu, industriju, turizam i dr);

- Ublaavanje razvojnih, fizikih (prostornih) i ekolokih konflikata izmeu autoputa (koridora) i neposrednog okruenja;

- Usklaivanje i utvrivanje trasa saobraajne i drugih magistralnih infrastrukturnih sistema, utvrivanje poloaja i uslova izgradnje i ureenja vorita ukrtanja pojedinih trasa, radi ukljuivanja u evropski transportni sistem;

- Utvrivanje planskih elemenata i kriterijuma za donoenje investicionih odluka i izbor lokacija za nove privredne objekte;

- Integraciju ili sinhronizaciju funkcionisanja osnovnih infrastrukturnih koridora, prije svega autoputa Bar Boljare sa magistralnom, regionalnom i lokalnom putnom mreom u zahvatu Prostornog plana i u okruenju, radi:

Integracije i vee uloge autoputa u poboljanju saobraaja u okruenju, a preko toga i uticaja na privredni i socijalni razvoj podruja;

Alternacije i poveanja uloge magistralne, regionalne i lokalne mree puteva za mjesni i meumjesni saobraaj, sa ciljem izbjegavanja optereenja autoputa;

- Okvir za izradu novih i reviziju postojeih prostornih i urbanistikih planova u zahvatu Prostornog plana, kao i za izradu i donoenje drugih planova, programa i tehnike dokumentacije.


A. OCJENA POSTOJEEG STANJA PROSTORNOG UREENJA


17

1. Pregled i analiza planske i urbanistike dokumentacije Postojea planska dokumentacija Pregled i analiza vaee planske i urbanistike dokumentacije za prostor DPP autoputa Bar Boljare, u kontekstu razmatranja koridora radi utvrivanja trase ovog vanog saobraajnog objekta prva je u nizu aktivnosti iji je cilj da se obuhvatno sagledaju uticaji koridora, utvrenog dokumentom Prostorni plan Crne Gore do 2020. godine (u nastavku PPCG), na prostor u kontaktnim zonama. Kroz analizu planske i urbanistike dokumentacije takoe je razmatrano da li ima ogranienja i konflikta i koji su prostorni i urbanistiki parametri odluujui za definisanje urbanistiko tehnikih uslova za izgradnju autoputa i prateih sadraja i infrastrukture. Sva navedena planska i urbanistika dokumentacija razmatrana je u kontekstu izrade Detalnog prostornog plana, a u cilju definisanja trase autoputa. Prema vaeem PPCG koridor autoputa Bar Boljare prolazi kroz optine: Bar, Podgorica, Cetinje, Danilovgrad, Kolain, Andrijevica, Berane i Bijelo Polje. Pregled planske dokumentacije

Nivo drave

- Prostorni plan Crne Gore - Prostorni plan podruja posebne namjene NP Skadarsko jezero

Nivo optine Optina Bar

- Prostorni plan optine Bar (PPO). Optina Bar do sada nije imala ovakav planski dokument. Postoji optinska Odluka o pristupanju izradi PPO Bar i na osnovu nje je raspisan tender i izabran obraiva. Izrada PPO je u toku.

- Generalni urbanistiki plan optine Bar (GUP) Optina Cetinje

- Prostorni plan optine Podgorica (PPO) - Generalni urbanistiki plan optine Cetinje. Prostor GUP-a nije u kontaktnoj zoni koridora autoputa

Optina Podgorica

- Prostorni plan optine Podgorica (PPO) - Vaei PPO Podgorice usvojen je 1990. g, sa izmjenama i dopunama:

ID PPO Koridor puta Podgorica Boaj, 2001; ID PPO Beglake, Zeta, 2003; ID PPO KO Donji Milje, 2003; ID PPO Prostor uz koridor puta ka Danilovgradu, 2003; ID PPO Sanitarna deponija sa reciklanim centrom, 2004;

- Generalni urbanistiki plan Podgorice. Vaei GUP Podgorice je iz 1990 g, sa brojnim izmjenama i dopunama GUP-a. Od izmjena i dopuna GUP-a je, sa stanovita organizacije unutranjeg i tranzitnog saobraaja vana UD GUP-a Koridor magistralnog puta M2.

- Generalni urbanistiki plan Golubovci. GUP centra gradske optine Golubovci usvojen je 2006. g, nije u neposrednoj kontaktnoj zoni koridora.

Optina Kolain

- Prostorni plan optine Kolain (PPO). Postojei Prostorni plan Optine usvojen je 1988. g.


18

- Generalni urbanistiki plan optine Kolain. Vaei GUP Kolaina usvojen je 1987. g. Prostor GUPa nije u kontaktnoj zoni koridora autoputa.

Optina Andrijevica

- Prostorni plan optine Andrijevica (PPO). Ne postoji ovakav planski dokument za optinu Andrijevica.

- Generalni urbanistiki plan. Ne postoji ovakav planski dokument za optinu Andrijevica. Optina Berane

- Prostorni plan optine Berane (PPO). Postojei Prostorni plan Optine usvojen je 1996. g. - Generalni urbanistiki plan. GUP Berana je usvojen1996. g. i uslovno se nalazi se u kontaktnoj

zoni koridora autoputa. Optina Bijelo Polje

- Prostorni plan optine Bijelo Polje (PPO). Postojei PPO je doneen 1989. g. Analiza planske dokumentacije

U analizi prethodno navedenih planskih dokumenata koji preteno, djelimino ili posredno korespondiraju sa koridorom autoputa Bar Boljare, razmatraju se:

- Status planskog dokumenta - Namjena posmatrane zone

Prostornim planom je odreen koridor autoputa Bar Boljare, a izradom Detaljnog prostornog plana se provjeravaju brojni uticajni faktori prostora na konkretan infrastrukturni zahvat, u ovom sluaju autoput i uticaj autoputa na prostor, aktivnosti u prostoru, stanovnitvo i dr.

- Ostali uslovi bitni za izradu DPP- Koridor autoputa Bar Boljare. - Konflikti izmeu potencijala za bri rast i mogunosti njegove kontrole i upravljanja izraeno u

irokom urbanistiko razvojnom smislu. Prostorni plan Crne Gore Status planskog dokumenta Od momenta usvajanja, planski dokument se primjenjuje kao prvi u hijerarhiji. U praktinom radu, izrada PPO, generalnih urbanistikih planova, detaljnih urbanistikih planova, studija lokacije, moe se kroz detaljnije istraivanje karakteristika prostora, promjene odreenih strategija razvoja i sl. doi do saznanja koja upuuju ne nunost promjene odreene postavke PPCG, ime se postie princip susretnog planiranja. Namjena posmatrane zone Proizilazi iz opredijeljene strategije razvoja drumskog saobraaja u Crnoj Gori, povezivanja sa mreom autoputeva u okruenju i generalno razvoja saobraaja kao privredne grane bitne za ekonomski i drutveni razvoj. Prostorni plan podruja posebne namjene NP Skadarsko jezero Status planskog dokumenta Od momenta usvajanja, planski dokument se primjenjuje kao drugi u hijerarhiji, poslije PPO. U praktinom radu, izrada generalnih urbanistikih planova, detaljnih urbanistikih planova, studija lokacije, moe se kroz detaljnije istraivanje karakteristika prostora, promjene odreenih strategija razvoja i sl. doi do saznanja koja upuuju ne nunost promjene odreene postavke PPPPN, ime se postie princip susretnog planiranja. Namjena posmatrane zone Proizilazi iz opredijeljene strategije razvoja NP Skadarsko jezero. Posebni elementi bitni za izradu DPP Koridor autoputa Bar Boljare Proizilaze iz uslova zatite osjetljivih ekosistema u zoni NP Skadarsko jezero.


19

Konflikti Neophodno je definisati nadlenosti PPPN Skadarsko jezero i DPP trase autoputa. U tom smislu, vaei Zakon nije izriit, te se nadlenost budueg DPP autoputa izvodi iz PPCG. Optina Bar Prostorni plan optine Bar (PPO) Status planskog dokumenta Optina Bar do sada nije imala ovakav planski dokument. Postoji optinska Odluka o pristupanju izradi PPO Bar i na osnovu nje je raspisan tender i izabran obraiva. Izrada PPO je u toku. Novim PPCG je predviena izrada predmetnog autoputa kroz teritoriju optine Bar. U tom smislu, obraiva je obavezan da preuzme smjernice i rjeenja iz PPCG i da ih provjeri i uskladi sa programima i potrebama te lokalne zajednice. Namjena posmatrane zone Zona zahvata DPP u prostoru optine Bar, osim dijela koji je obuhvaen granicom GUPa, iz prethodno navedenog razloga, jo nema opredijeljenu namjenu, osim one koja proizilazi i PPCG i u priobalnom dijelu PPPN Morsko dobro. Posebni elementi bitni za izradu DPP Koridor autoputa Bar Boljare Posebni elementi ne mogu biti uoeni zbog nepostojanja PPO. Konflikti Ne mogu se konkretizovati drugi konflikti osim optih koji proizilaze iz odvajanja ranijih potencijalnih prostornih i teritorijalnih cjelina trasom autoputa. Generalni urbanistiki plan optine Bar (GUP) Status planskog dokumenta Novi GUP Bara je usvojen. Namjena posmatrane zone Usklaena sa namjenom povrina po GUP-u. Posebni elementi bitni za izradu DPP- Koridor autoputa Bar Boljare Povezanost zone luko industrijskog kompleksa sa autoputem. Konflikti Odnos izmeu stvorenih fizikih struktura u zoni GUPa i koridora autoputa. Optina Cetinje Prostorni plan optine Cetinje (PPO) Status planskog dokumenta Ovaj planski dokument ima formalnu nadlenost do donoenja novog. Namjena posmatrane zone Alternativni koridor autoputa prolazi duinom od oko 15 km kroz optinu Cetinje, te zauzima povrine razliitih namjena u smislu postojeeg korienja ili planiranih aktivnosti. Poseban znaaj ima zatita umskog zemljita i zone NP Skadarsko jezero. Posebni elementi bitni za izradu DPP Koridor autoputa Bar Boljare Provjera svih mjesta gdje je potrebno podvonjacima ostvariti kvalitetnu vezu prostora sa jedne i druge strane autoputa, da se sauvaju postojee funkcije u okviru mree naselja. Konflikti Oekivani najizraeniji konflikti su u zoni NP Skadarsko jezero i prolaska autoputa uz naselja du trase (Dupilo, Popratnice, Komarno, Breine i dr).


20

Optina Podgorica Prostorni plan optine Podgorica (PPO) Status planskog dokumenta Ovaj planski dokument ima formalnu nadlenost do donoenja novog. Namjena posmatrane zone Opredijeljeni koridor autoputa prolazi velikom duinom kroz optinu Podgorica, te zauzima povrine razliitih namjena u smislu postojeeg korienja ili planiranih aktivnosti. Poseban znaaj ima zatita poljoprivrednog zemljita i zone NP Skadarsko jezero. Posebni elementi bitni za izradu DPP- Koridor autoputa Bar Boljare Provjera svih mjesta gdje je potrebno podvonjacima ostvariti kvalitetnu vezu prostora sa jedne i druge strane autoputa, da se sauvaju postojee funkcije u okviru mree naselja. Konflikti Oekivani najizraeniji konflikti su u zoni NP Skadarsko jezero, izvorite Mareza i potez Rogami Smokovac sa arheolokim nalazitem Duklja. Generalni urbanistiki plan Podgorice Status planskog dokumenta Ovaj planski dokument je doivio brojne izmjene i dopune koje nijesu objedinjene kroz pogodne sintetske karte i elaborate. Potreba za novim i cjeloviim GUP-om je ve vie godina izraena. Namjena posmatrane zone Opredijeljeni koridor autoputa prolazi znatnom duinom kroz podruje GUPa Podgorica ili njegovim obodom. U tom smislu zauzima povrine razliitih namjena postojeeg korienja ili planiranih aktivnosti. Poseban znaaj ima zatita poljoprivrednog zemljita i rezervnih zone za urbani razvoj. Posebni elementi bitni za izradu DPP- Koridor autoputa Bar Boljare Provjera svih mjesta gdje je potrebno podvonjacima ostvariti kvalitetnu vezu prostora sa jedne i druge strane autoputa, da se sauvaju postojee funkcije i veza urbanog podruja sa zaleem. Konflikti Oekivani konflikti su degradiranje i zauzimanje poljoprivrednog zemljita i odvajanje urbanih zona od zalea, posebno potez Smokovac Bioe. Na atraktivnim lokacijama u blizini petlji oekivani konflikti su i nekontrolisana gradnja komercijalnih ili objekata za odmor. Generalni urbanistiki plan Golubovci Status planskog dokumenta Planski dokument je nov sa iroko istraenim prostornim potencijalima podruja, potrebama i ogranienjima. Namjena posmatrane zone Opredijeljeni koridor autoputa prolazi znatnom duinom kroz podruje gradske optine Golubovci. U tom smislu zauzima povrine razliitih namjena postojeeg korienja ili planiranih aktivnosti. Poseban znaaj ima zatita poljoprivrednog zemljita i rezervnih zone za urbani razvoj. GUP centra gradske optine Golubovci usvojen je 2006. g, nije u neposrednoj kontaktnoj zoni koridora, ali se zbog izgradnje autoputa moe oekivati pojaana urbanizacija u naseljima ove gradske optine. Posebni elementi bitni za izradu DPP- Koridor autoputa Bar Boljare Provjera svih mjesta gdje je potrebno podvonjacima ostvariti kvalitetnu vezu prostora sa jedne i druge strane autoputa, da se sauvaju postojee funkcije i meusobna veza ruralnih naselja. Konflikti Oekivani konflikti su degradiranje i zauzimanje poljoprivrednog zemljita i odvajanje mree naselja i poljoprivrednog zemljita.


21

Optina Kolain Prostorni plan optine Kolain (PPO) Status planskog dokumenta Plan je neophodno inovirati, iako ima status vaaeg planskog dokumenta, nije pouzdan u kontekstu preuzimanja podataka za potrebe predmetnog DPP. Namjena posmatrane zone Opredijeljeni koridor autoputa prolazi znatnom duinom kroz podruje optine Kolain. U tom smislu zauzima povrine razliitih namjena postojeeg korienja ili planiranih aktivnosti. Poseban znaaj ima zatita poljoprivrednog zemljita, umskih povrina i izvorita. Posebni elementi bitni za izradu DPP- Koridor autoputa Bar Boljare Provjera svih mjesta gdje je potrebno podvonjacima ostvariti kvalitetnu vezu prostora sa jedne i druge strane autoputa, da se sauvaju postojee funkcije i meusobna veza ruralnih naselja. Konflikti Na atraktivnim lokacijama u blizini petlji oekivani konflikti su nekontrolisana gradnja komercijalnih ili objekata za odmor. Takoe i degradiranje i zauzimanje poljoprivrednog zemljita i ume. Generalni urbanistiki plan Podruje GUP-a Kolain nije u kontaktnoj zoni koridora autoputa, ali se procjenjuje indukovanje razliitih aktivnosti, privrednih, turistikih i graditeljskih usljed izgradnje autoputa. Optina Andrijevica Prostorni plan optine Andrijevica (PPO) Status planskog dokumenta Planski dokument ne postoji, te ga je neophodno donijeti. Namjena posmatrane zone Opredijeljeni koridor autoputa prolazi znatnom duinom kroz optinu Andrijevica, te zauzima povrine razliitih namjena u smislu postojeeg korienja, a preteno poljopricredno zemljite razliitih klasa boniteta. Posebni elementi bitni za izradu DPP- Koridor autoputa Bar Boljare Provjera svih mjesta gdje je potrebno podvonjacima ostvariti kvalitetnu vezu prostora sa jedne i druge strane autoputa, da se sauvaju postojee funkcije u okviru mree naselja i poljoprivredni kompleksi. Konflikti Oekivani konflikti su degradiranje poljoprivrednog zemljita i ugroavanje vodozahvata. Generalni urbanistiki plan Andrijevice Status planskog dokumenta Planski dokument ne postoji, te ga je neophodno donijeti. Namjena posmatrane zone Opredijeljeni koridor autoputa ne prolazi kroz zonu graeviskog zemljita Andrijevice ve njegovim obodom. U tom smislu ne zauzima povrine namjenjene za neke urbane sadraje Posebni elementi bitni za izradu DPP- Koridor autoputa Bar Boljare Provjera svih mjesta gdje je potrebno podvonjacima ostvariti kvalitetnu vezu prostora sa jedne i druge strane autoputa, da se sauvaju postojee funkcije i veza urbanog podruja sa zaleem. Konflikti Oekivani konflikti su degradiranje i zauzimanje graevinskog zemljita i odvajanje urbanog jezgra od okolnog prostora.


22

Optina Berane Prostorni plan optine Berane (PPO) Status planskog dokumenta Ovaj planski dokument je vaei sa potrebom inoviranja. Namjena posmatrane zone Opredijeljeni koridor autoputa prolazi velikom duinom kroz optinu Berane, te zauzima povrine razliitih namjena u smislu postojeeg korienja ili planiranih aktivnosti. Poseban znaaj ima zatita poljoprivrednog zemljita i uma. Posebni elementi bitni za izradu DPP- Koridor autoputa Bar Boljare Provjera svih mjesta gdje je potrebno podvonjacima ostvariti kvalitetnu vezu prostora sa jedne i druge strane autoputa, da se sauvaju postojee funkcije u okviru mree naselja. Konflikti Oekivani najizraeniji konflikti su u zonama izraenih ambijentalnih vrijednosti u dolini Lima. Generalni urbanistiki plan Berana Status planskog dokumenta Planski dokument je vaei, sa potrebom inoviranja. Namjena posmatrane zone Opredijeljeni koridor autoputa ne prolazi kroz zonu GUP-a berane ve njegovim obodom, i u tom smislu ne zauzima povrine namjenjene za neke urbane sadraje Posebni elementi bitni za izradu DPP- Koridor autoputa Bar Boljare Provjera svih mjesta gdje je potrebno podvonjacima ostvariti kvalitetnu vezu prostora sa jedne i druge strane autoputa, da se sauvaju postojee funkcije i veza urbanog podruja sa zaleem. Konflikti Oekivani konflikti su degradiranje i zauzimanje poljoprivrednog zemljita i odvajanje urbanog jezgra od zalea. Optina Bijelo Polje Prostorni plan optine Bijelo Polje (PPO) Status planskog dokumenta Postojei PPO je doneen 1989. g. Ovaj planski dokument je vaei, ali star skoro dvadeset godina sa hitnom potrebom inoviranja. Namjena posmatrane zone Opredijeljeni koridor autoputa prolazi velikom duinom kroz optinu Bijelo Polje, te zauzima povrine razliitih namjena u smislu postojeeg korienja ili planiranih aktivnosti. Poseban znaaj ima zatita poljoprivrednog zemljita i uma. Posebni elementi bitni za izradu DPP- Koridor autoputa Bar Boljare Provjera svih mjesta gdje je potrebno podvonjacima ostvariti kvalitetnu vezu prostora sa jedne i druge strane autoputa, da se sauvaju postojee funkcije u okviru mree naselja. Veza sa lokalnim centrom Lozna koji je u neposrednoj kontaktnoj zoni autoputa i petlja Crna u zoni visoravni Korita. Konflikti Oekivani najizraeniji konflikti su u zonama izraenih ambijentalnih vrijednosti u dolini Lima i na podruju visoravni Korita.


23

2. Prirodni uslovi

2.1. Orografija i hidrografija Zahvat koridor autoputa Bar Boljare poinje od kote 0 mnm mora. Iz terena sliva Crnogorskog primorja ulazi u terene sliva Skadarskog jezera tunelom Sozine na koti oko 200 mnm. Autoput ide obodom Crmnikog polja i dalje preko doline rijeke Orahovtice dolazi do Jezera kod Tankog rta. Od Tankog rta ide preko Jezera do Vranjine; kroz Vranjinu tunelom i dalje do Ponara preko plavljenih i movarnih terena. Od Ponara ide krenjakim pobrem do Berskog polja i dalje oko brda Zelenike dolazi u Toloko polje. Od prelaska preko Tolokog polja autoput ide padinama Veljeg brda nakon kojih presijeca dolinu rijeke Zete i dalje ide na sjever istonim padinama Veenika da bi sjevero-zapadno od Bioa preao preko rijeke Morae. Dalje ide preko Vjetrenika, a zapadno od Lijeve rijeke prelazei na Lopate u sliv rijeke Verue i dalje Tare do Mateeva. Od Mateeva ide slivom rijeke Drcke, preko ili kroz Trenjevik ulazei u sliv Lima. Premoavajui rijeku Lim kod ua rijeke Crna ide dalje brdsko-planinskim terenima do Boljara. Du koridora zahvata autoputa najvaniji vodotoci vodni objekti su: Crmnika rijeka i rijeka Orahovtica, Skadarsko jezero; rijeka Moraa sa pritokama Cijevnom, Ribnicom i Malom Rijekom sa lijeve strane; i sa Sitnicom, Zetom sa desne strane. Iz sliva Skadarskog jezera Jadranskog sliva na Lopate autoput ulazi u sliv Crnog mora koji u zahvatu poinje Veruom koja sa Opasanicom daje Taru. Najvanije pritoke Tare u zahvatu su Drcka, Skrbua i Pjeanica. Od Mateeva koridor autoputa kad napusti sliv Drcke ulazi u sliv Lima. Najvanije pritoke Lima u koridoru su sa desne strane: ekularska, Kaludarska, Dapsika rijeka, Ljenica i Crna, a sa lijeve strane: Zloreica, Kratica, Trepaka rijeka, evarinska rijeka, Vinicka rijeka, Bistrica itd.

2.2. Geoloka graa terena Geoloka graa terena se daje preko facijalno-litoloko-stratigrafskog sastava terena i njegovog geotektonskog sklopa. Facijalno-litoloko-stratigrafski sastav terena Tereni koridora, a i ireg zahvata, autoputa Bar-Boljare su sloenog geolokog sastava. Te terene izgrauju stijene i stijenske mase paleozojske, mezozojske i kenozojske ere sa brojnim periodama i jo brojnijim facijama i litolokim lanovima. Paleozoik je predstavljen sedimentnim stijenama karbona i perma. Mezozoik je predstavljen sedimentnim stijenama sve tri periode (trijas, jura i kreda) i magmatskim stijenama trijasa i jure. Kenozoik je predstavljen paleogenim, neogenim i kvartarnim sedimentima. Sve stijenske mase koje uestvuju u izgradnji predmetnih terena pripadaju poznatim facijama: glinovito-kriljavoj, karbonatnoj, magmatskoj, dijabaz-ronoj, flinoj, faciji slatkovodnih sedimenata i klastinoj faciji.


24

Glinovito-kriljavu faciju, ine raznovrsni kriljci, glinci, manje ili vie kriljavi glinovito-laporovito-pjeskoviti slojevi sa i bez soiva konglomerata i krenjaka, karbona i perma. Ovaj litoloki kompleks uestvuje naroito u izgradnji istonih djelova planine Bjelasice i proirene doline rijeke Lima. Karbonatna facija je predstavljena: krenjacima, dolomitima i prelaznim varijatetima ovih litolokih lanova sa reim pojavama soiva i proslojaka ronaca, srednjeg i gornjeg trijasa; donje, srednje i gornje jure, donje i gornje krede. Ove stijenske mase uestvuju u izgradnji terena od poetka Bara pa do Boljara, a naroito terene Sozine, okoline Podgorice i dalje terene izmeu Morae i Male Rijeke. Ove stijene su najee stratifikovane (slojevi su srednje debljine a ima i bankovitih partija) a javljaju se i kao masivne. Magmatsku faciju ine stijenske mase srednjeg trijasa: kvarcdioriti, dioriti, dioritporfiriti, daciti i andeziti itd. i jurski gabrovi, duniti, serpentiniti, dijabazi i njihovi tufovi. Magmatiti trijaske starosti se javljaju u Crnogorskom primorju, Crmnici, Bjelasici i sjevernoj Crnoj Gori, a jurski samo u sjevernoj Crnoj Gori u dijabaz-ronoj faciji Dijabaz-ronu faciju ine jurski pjeari, glinci, laporci i glinovito-laporoviti krenjaci u smjeni sa probojima jurskih magmatrskih stijena. Ove stijene se javljaju u sjevernoj Crnoj Gori. Flina facija je predstavljena glincima, laporcima, pjearima, kriljcima, krenjacima i prelaznim varijatetima ovih litolokih lanova sa reim soivima i proslojcima konglomerata i brea gornjekredno-paleocenske i paleogene starosti. Litoloiki flini kompleks krednopaleocenske starosti uestvuje u izgradnji dijela zahvata Crnogorskog primorja, Crmnice i sliva Gornje Morae. paleogeni flini kompleks izgrauje djelove terena jugoistonih Pipera i junih Kua. Faciju slatkovodnih sedimenata ine pjeskovi, gline, laporci, pjeari i prelazni varijeteti ovih litolokih lanova oligomiocena sa i bez slojeva uglja. Ovaj litoloki kompleks izgrauje djelove terena Berana i okoline. Klastina facija je predstavljena zrnastim sedimentima promenljive granulacije poev od glina, praina do blokova (sa prenikom i preko 1 m) kvartara: glacijala, glaciofluvijala, aluvijala, deluvijala i jezerski sedimenti. Ovi sedimenti ree zaplavljuju osnovno gorje izgraeno od stijena navedenih facija. Jezerski sedimenti: gline, muljevi i tresetita izgrauju djelove dna Skadarskog jezera. Geotektonski sklop terena. Predmetni tereni su djelovi prostranih regionalnih geotektonskih jedinica spoljanjih Dinarida: Cukali zone, zone Visokog kra i Durmitorske navlake. Unutar navedenih regionalnih geotektonskih jedinica I reda javljaju se brojne razlomne i naborne strukture niih redova: kraljuti, reversni rasjedi rasjedi razliitih poloaja u terenu, kao i brojni nabori poev od onih metarskih do onih kilometarskih. Neotektonika. Dananji izgled terena Crne Gore dobrim dijelom je oblikovan neotektonskim pokretima koji su zahvatili jugoistone djelove Dinarida. Ti pokreti su nastavljeni do dananjih dana, a manifestuju se preko zemljotresa koji su potresali (a i potresae) djelove terena predmetnog koridora zemljotresima jaine i do IXo MCS skale (Zetska ravnica), a Beransku kotlinu do VIIIo MCS skale.

2.3. Mineralne sirovine U terenima predmetnog koridora od pojava i leita mineralnih sirovina poznate su:

- pojave crvenih boksita, - leita opekarskih glina, - leita cementnog laporca, - pojave ukrasnog kamena, - leita graevinskog materijala i - leita mrkog uglja.


25

Crveni boksiti su registrovani sa desne strane vodotoka Morae u prostoru planine Prekornice i njenih irih planinskih ogranaka prema kanjonu Morae. Te pojave do danas nijesu istraene da se moe govoriti o veliini rezervi. Opekarske gline se javljaju u oligomiocenskim sedimentima Berana i okolnih terena. Poznate su rezerve A+B+C1; B+C1 i C2 od oko 25.000.000 m3. Cementni laporci se javljaju kao litoloki lanovi pojave unutar litolokog kompleksa paleogenog flia Crnogorskog primorja, Crmnice i doline rijeke Zete kao i u Ivangradskom basenu. Navedene lokacije nijesu istraivane do nivoa da bi se iskazale rezerve. Ukrasni kamen se javlja na sjeveroistonom obodu Kakaricke gore (Potkrajnica Kui) u dolini rijeke Skrbue (desne pritoke rijeke Tare nizvodno od Mateeva) i u prostoru oljevice (Andrijevica). Ove pojave nijesu istraivane do nivoa da se moe govoriti o veliini rezervama leita. Pojave i leita graevinskog materijala su u predmetnim terenima poznate kao krenjaki i dolomitski kamen; kao glacijalni, glaciofluvijalni, aluvijalni i deluvijalni pjeskovi i ljunkovi. Krenjako dolomitskog stjenovitog materijala imamo u prostoru zahvata autoputa u: Crnogorskom primorju, slivovima rijeka Crmnice i Orahovtice, okolini Podgorice i dalje prema sjeveru do ulaska u dolinu rijeke Noice na sjeveru (Jablan) a i dalje na vie lokaliteta do Boljara. Glacijalnog materijala imamo na padinama visokih planina; glaciofluvijalnog i aluvijalnog u terasama u koritima rijeke Morae i njene pritoke Male Rijeke na jugu koridora i u terasama i koritima rijeka Tare i Lima i njihovih pritoka na sjeveru koridora zahvata. Deluvijalni pjeskovi i ljunkovi (nezaobljeni) se javljaju ispod strmih padina izgraenih od krenjaka dolomita naroito du kanjona rijeke Morae i njene pritoke Male Rijeke. Od navedenih graevinskih materijala imamo definisane bilansne rezerve dolomita od 88 miliona tona i ako su rezerve krenjaka i dolomita praktino neograniene. Mrki ugalj se javlja u dolini Lima (Berane) i to u Beranskom (Budimlje, Petnjik, Zagorje i Berane) i Polikom basenu, rezerve A+B+C1 su 16.700 t; C1 22.546 t i C1 + C2 103.000 t.

2.4. Geoseizmiki uslovi

2.4.1. Rizici Seizminost Crne Gore karakteriu brojna autohtona seizmogena arita, ali i vei broj seizmogenih zona na zapadnom Balkanu, posebno ona sa prostora june Hrvatske, istone Hercegovine, sjeverne Albanije i june i jugoistone Srbije. Kao izrazito seizmiki aktivan prostor Crne Gore, treba svakako apostrofirati seizmogene zone oko Ulcinja i Bara, Budve i Brajia, kao i Boke Kotorske, ali i neposrednu okolinu Berana, cio region Skadarskog jezera, Maganika itd. Prvi dokumentovani podaci o trusnim efektima dopiru oko petnaest vjekova u prolosti. Naalost, pisani dokumenti su vrlo rijetki i turi. Ipak, u dubrovakim i kotorskim arhivama postoje brojni zapisi o estim i razornim zemljotresima koji su se tokom perioda XV-XVII vijeka dogaali na prostoru izmeu Dubrovnika i Bokokotorskog zaliva. Samo u tom periodu dokumentovana su razaranja u 7 snanih zemljotresa iji epicentar se nalazio u podmorju (Vidi sliku) na oko 13 kilometara ispred ulaza u Boku Kotorsku. Sa najveim posljedicama opisan je zemljotres iz 1563. godine, kao i zemljotres iz 1608. godine, koji su na osnovu opisanih makroseizmikih efekata imali razorni intenzitet od IX stepeni MCS skale, a njihova ekvivalentna magnituda iznosila je 6,3 jedinice (Rihterove skale).


26

Najsnaniji zemljotres registrovan i dokumentovan na prostoru junog Jadrana i Dinarida dogodio se 1667. godine, u neposrednoj blizini Dubrovnika, sa intenzitetom X stepeni MCS skale, odnosno sa ekvivalentnom magnitudom od 7,4 Rihterove jedinice. Ovaj zemljotres je devastirao ne samo prostor Dubrovnika, nego i cijele Boke Kotorske. Zemljotres koji je 1905. godine pogodio Skadar (Albanija) i njegovu okolinu, izazvao je razaranja intenziteta IX stepeni MCS skale, pri emu su u tadanjoj Podgorici evidentirana devastiranja na nivou od VIII stepeni MCS skale. Kao najsnaniji u XX vijeku na ovom prostoru, svakako treba pomenuti katastrofalni zemljotres od 15. aprila 1979. godine (u 07 asova i 19 minuta po lokalnom vremenu) sa magnitudom 7,0 i epicentralnim intenzitetom od IX stepeni MCS skale. Praktino cijelo Crnogorsko primorje tada je bilo zahvaeno razaranjem tog intenziteta, uz 101 ljudsku rtvu i materijalnom tetom koja je dostigla nivo od 4,5 milijardi amerikih dolara. Sa aspekta drugih vrsta prirodnih hazarda koje esto prate pojavu razornih zemljotresa, bilo bi opravdano izvriti inoviranje postojee karte potencijalnih odrona i klizita prouzrokovanih seizmikim dogaajima u Crnoj Gori, kao i definisati hazard od pojave likvifakcije, koja je na mnogim mjestima evidentirana i u razornom zemljotresu iz 1979. godine na Crnogorskom primorju i u njegovom zaleu. Kartom seizmike rejonizacije teritorije Crne Gore (Slika Seizmika rejonizacija Crne Gore), koja sadri parametar osnovnog stepena seizmikog intenziteta, izraeni su osnovni prirodni seizmiki potencijali tog prostora. Na toj karti izdvaja se nekoliko karakteristinih seizmogenih zona koje su se tokom istorije manifestovale na specifian nain: primorski region sa skadarskom depresijom, zatim Budvanska i Bokokotorska zona, koje se odlikuju vrlo visokim nivoom seizmike aktivnosti, sa moguim maksimalnim intenzitetom (u uslovima srednjeg tla) od devet stepeni MCS skale, zatim Podgoriko-danilovgradska zona sa oekivanim maksimalnim intenzitetom od osam stepeni MCS skale, sredinji dio Crne Gore sa sjevernim regionom, ukljuujui Niki, Kolain, abljak i Pljevlja, okarakterisan je moguim maksimalnim intenzitetom od sedam stepeni MCS skale i izolovana seizmogena zona Berana, koja moe generisati zemljotrese sa maksimalnim intenzitetom od osam stepeni MCS skale.

2.4.2. Hazardi Najvei dio junih Dinarida i znaajan dio sjevernog oboda junog Jadrana, tokom blie i dalje istorije, bili su poprite brojnih razornih i katastrofalnih zemljotresa. Savremena istraivanja povruju trajnu egzistenciju visokog stepena seizmikog hazarda u ovom regionu, ali praktino i cijelog prostora Crne Gore. Sa aspekta seizmike opasnosti posebno se istie njen priobalni pojas, koji u geodinamikom smislu, predstavlja zonu neposrednog sueljavanja junog oboda spoljanjih Dinarida i sjeveroistonog oboda jadranske tektonske mikroploe. Iz tih razloga, kao izrazito seizmiki aktivan prostor Crne Gore, svakako treba apostrofirati dio Crnogorskog primorja koji obuhvata seizmogene zone oko Ulcinja i Bara,

Slika Karta epicentara zemljotresa za period XV-XXI

vijeka sa magnitudom iznad 5.0 jedinica Rihterove skale (Seizmoloki zavod-2007)

Slika Seizmika rejonizacija Crne Gore (V. Radulovi, B.

Glavatovi, M. Arsovski i V. Mihailov, 1982


27

Budve i Brajia, Boke Kotorske, ali i seizmogenu zonu u neposrednoj okolini Berana, zatim cio region Skadarskog jezera, planinski masiv Maganika i brojne druge.

Na slici je prikazana simplifikovana karta seizmikog hazarda Crne Gore i okoline (oekivano maksimalno horizontalno ubrzanje tla u djelovima sile tee) u okviru povratnog perioda vremena od 100 godina sa vjerovatnoom od 70 % neprevazilaenja dogaaja. Nakon zemljotresa od 15. aprila 1979. godina na prostoru Crnogorskog primorja, Crmnice i basena Skadarskog jezera, identifikovano je intenzivno manifestovanje brojnih destruktivnih geolokih pojava: likvifakcije, aktiviranja klizita, odrona i izmjene reima isticanja voda na nekim izvorima. Nivo seizmikog hazarda ovog regiona, kao i morfoloka i ininjersko-geoloke odlike terena, ukazuju na stalno prisutan visoki nivo geolokog hazarda u dinamikim uslovima. Iz tih razloga, u procesu prostornog planiranja u irem regionu Skadarskog jezera, neophodno je na adekvatan nain respektovati i ovu znaajnu vrstu prirodnog hazarda.

2.4.3. Ostali geoloki hazardi Geoloka graa terena Crne Gore uslovljava pokrete u tlu i bez dejstva jakih zemljotresa, pa treba ukazati i na visok nivo geolokog hazarda i bez prisustva dinamikih uslova. Naime, poznato je da du rjenih kanjona i na strmim planinskim terenima dolazi do odrona du diskontinuiteta rastereenja stijenskih masa. Nekada ti odroni prouzrokuju znatne materijalne tete i ljudske rtve. Ovo je naroito pospjeeno dugotrajnim i obilnim padavinama. Isto tako i uglavnom iz istih razloga na nekim terenima dolazi do formiranja velikih klizita koji odnose djelove terena, a u nekim sluajevima i graevinske objekte. Uz ovo treba pomenuti i ekscese prouzrokovane aktivnostima ovjeka (vjetake akumulacije i drugi zahvati u tlu i na tlu). Poznato je da za vrijeme obilnih i dugotrajnih padavina povrinske i podzemne vode plavljenjem nanose tete, nekad ruei i graevinske objekte. tetni uticaji od poplava su naroito izraeni du primorja, obodom Skadarskog jezera, u poljima u karstu, Bjelopavlikoj ravnici i du rjenih vodotokova. Iz ovih razloga, potrebno je i ovu vrstu hazarda respektovati na adekvatan nain.

2.5. Geomorfoloki faktori Tereni zahvata predisponirani geolokom graom i neotektonikom su modelirani procesima: karstifikacije, fluvijalne i gleerske erozije. U terenima zahvata autoputa imamo sve pojave koje karakteriu proces karstifikacije toliko izraene da djelove tog zahvata svrstava u holokarst. To je naroito izraeno u koridoru autoputa izgraenog od krenjaka i dijelom od dolomita.

Slika Karta seizmikog hazarda Crne Gore, za povratni period od 100 godina, sa parametrom oekivanog maksimalnog ubrzanja tla (u djelovima sile zemljine tee) uz

vjerovatnou od 70% neprevazilaenja dogaaja (B. Glavatovi, 2004)


28

U tim terenima imamo vrtae, krape, kripove, klance, jame, peine, ebelje, muzge, suve dooline, visee doline itd. Ovo u dijelu terena iznad erozionih bazisa, a du erozionih bazisa povremena i stalna karstna vrela, estavele i vrulje. Fluvijalna erozija je du itavog koridora ostavila vidne, markatne i karakteristine pojave koje se naroito razlikuju u dijelu terena izgraenog od karbonatne facije od terena koji su izgraeni od kriljavoklastine i fline facije i nevezanih sedimenata. Tako je dovoljno istai kanjon Morae i Male rijeke da bi se istakao ma

autoput bar boljare

Documents