ausführliche grammatik der griechischen sprache - raphael kühner (1890) 2/1

690

Upload: rmedinape

Post on 03-Jul-2015

417 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

AUSFHRLICHE

GRAMMATIKDER

GRIECHISCHEN SPRACHEVON

DR

RAPHAEL KHNER.ZWEITERTEIL:

SATZLEHRE.DRITTE AUFLAGE IN ZWEI BNDEN

IN

NEUER BEARBEITUNGBESORGT VOM

DR BERNHARD

GERTE

ERSTER BAND.

HANNOVER und LEIPZIG. HAHNSGHE BUCHHANDLUNG.1898.

O pp

I

2

Vorwort zur dritten Auflage,Wie Friedrich Blass,der Bearbeiterdesersten Teils der

vorliegenden Grammatik, so habe auch ich bei der Bearbeitung dessyntaktischen Teils mich bemht,gestalten,

das Khnersche

Werk

so

umzu-

wie es die Rcksicht auf die neuere Textkritik und auf die gesicherten Ergebnisse der historischen Sprachforschung erforderte,

und doch dabeiEinzelnen

Anlage des Ganzen unberhrt zu lassen. Im waren durchgreifende nderungen nicht zu umgehen, und manche Kapitel, insbesondere in der Tempuslehre, der Moduslehre und der Kasuslehre erscheinen in gnzlich neuer Fassung. Zunchst ist es bekannt und bei einem so umfangreichen Werkediefreilich

nicht zu verwundern, dass in der zweiten Auflage eine grosse Anzahl von Belegstellen stehen geblieben war, die auf lngst veralteten

Lesarten

beruhten,in

und dass manche grammatische BeLuft

hauptungen geradezufalscher

der

schwebten,Esdiegalt

weilalso

sie

sich

auf

TextberlieferungGitate

aufbauten.

vor

allem,

smtliche

genauoder

nachzuprfen,

nicht

beweiskrftigen

Belegstellen zu tilgen und,die

wenn

mglich, durch andere zu ersetzen,,berlieferten

aus

falsch

unsicher

Textstellen

gezogenen

Schlsse zu beseitigen oder wenigstens als zweifelhaft zu kennzeichnen

und so

ein mglichst zuverlssiges Bild der erweisbaren sprachlichen

Thatsachen herzustellen.

Fr die wissenschaftliche Erklrung der sprachlichen Thatsachen schon Khner die Ergebnisse der vergleichenden Sprachforschung nutzbar zu machen; nur konnte er daneben sich dersuchte

zu seiner Zeit noch vorherrschenden Neigung, die Spracherscheinungen auf philosophische Kategorieen zurckzufhren, nicht ganz entziehen.Dieser Umstand,

sowie die

gewaltigen Fortschritte,

die

die

ver-

gleichende Forschung in den letzten

Jahrzehnten gemachtsichtlich

hat, Hessen

eine vllige Umgestaltung gewisser Abschnitte als geboten erscheinen.

So musste

z.

B.

der

Optativ,

den Khner,

unter

dem

IVEinflsse

Vorwort.

der

Dreiteilung:

Wahrnehmung

(Indikativ),

Vorstellung

(Konjunktiv), Begehrungsvermgen (Imperativ),

auch in der zweiten

Auflage nochsein

als

Konjunktiv der historischen Tempora auffasste, in

Recht als selbstndiger Modus eingesetzt und im Zusammenhange damit die Moduslehre teilweise neugeschrieben werden. Wenn hierbei in blicher Weise der Konjunktiv als Modus der Erwartung,der Optativsollendiesals

Modus der Vorstellung bezeichnet wordennicht

ist,

so

selbstverstndlich

Definitionen

einer

sogenannten

Grundbedeutung" sein, sondern nur allgemeine Formeln, unter denen sich die verschiedenen Gebrauchstypen jener Modi bequem zusammenfassen lassen. Noch einschneidender sind die nderungen in der Kasuslehre, weil Genetiv und Dativ, die Khner noch als einheitliche Kasus fasste, lngst als Mischungen aus echten Bestandeingedrungenen fremden (ablativischen, lokativischen, teilen und - soziativischen) Elementen erkannt und allgemein aninstrumental erkannt sind. Wie sehr freilich gerade hier die Grenzen sich verwischen, wie unsicher daher gar manche Aufstellungen bleiben mssen, leuchtet ohne weiteres ein, wenn man die vielfachen Wandlungen verfolgt, die die Sprachvergleichung selbst in dieser Beziehung durchgemacht hat und noch durchmacht; und doppelt schwierig gestaltet sich die Aufabe fr den, der nicht bloss allgemeine Gesichtspunkte aufzustellen, sondern jede einzelne Erscheinung der Einzelsprache in eins der aufgestellten Schemata einzuzwngen hat.

Auch

die

brigen

Abschnitte

weisen

erklrlicherweise

auf

jeder

nderungen und Zustze auf; doch bin ich berall bestrebt gewesen, der Khnerschen Darstellungsform mich mglichst genau anzupassen. Wie schwierig und undankbar es ist, ein fremdes Werk so zu bearbeiten, wie es einerseits die Piett fr den Verfasser, andererseits die eigene wissenschaftliche berzeugung verlangt, weiss ein jeder, Mge es mir gelungen der einmal in hnlicher Lage gewesen ist. sein, der Khnerschen Syntax eine solche Gestalt zu geben, dassSeite zahlreichesie jetzt

in

der dritten Auflagein

nicht

minder brauchbar erscheint

als sie es seinerzeit

der zweiten Auflage anerkanntermassen ge-

wesen

ist.

Zwickau, Dezember

1897.

Dr.

J3.

G-erth.

Inhaltsverzeichnis.

Zweiter

Teil.

S y n t a x e.o

344.345.

Einleitung. oSprache.

Seite1

Gegenstand der Grammatik

Entwickclung der Redeteile und ihrer Formen aus

dem

Satze

2

Bemerkungen ber einige Eigentmlichkeiten der griechischen Spracheim Gebranche der Substantive.346.a)

b)c)

Metonymischer Gebrauch der Substantive Prgnante Bedeutung der abstrakten Substantive Eigentmlichkeiten der Substantive im Gebrauche der ZahlformenSingularformPluralform

1013.

13

347.348.

a)

1315

b)c).

349.

Dualform

19

349 b Bemerkungen ber die Komparation der Adjektive, Adverbien und Verben

20

Syntaxe des einfachen Satzes.Erstes Kapitel.350. 351.

Hauptbestandteile des einfachen SatzesA.

3031

SubjektEllipse des Subjekts

352.353.

3237

B.

PrdikatEllipse des Verbs E?v,

werde giessen

227,

6).

Das Verhltnis des Redenden zu den auf das Subjekt bezogenen findet seinen Ausdruck in den Modusformen, deren es im Griechischen vier giebt: Der Indikativ stellt die Handlung als thatschlich vorhanden hin, der Konjunktiv alsThtigkeitsusserungenerwartet oder gewollt,

der

Optativ1

als vorgestellt

oder gewnscht,

der

Imperativ9.

als befohlen.

)

Der aus Subjekt und Prdikat bestehende Satz kann sich Das Subjekt tritt durch sein Prdikat zu einem Gegenstande in ein kausales Verhltnis. Zur Bezeichnung desselben hat die griechische Sprache drei Kasusformen: Akkusativ, Genetiv und Dativ, zu denen noch eine besondere Kasusform zur Bezeichnung der angeredeten Person, der Vokativ, hinzutritt. Der Vokativ, als Ausdruck einer Willensregung ist vielleicht die lteste Kasusform daher er auch meistens ohne Kasuszeichen in der reinen oder nach Wohllautsgesetzen abgeschliffenen Stammform des Wortes erscheint Auch der Begriff einer Thtigkeitsusserung kann zu (g 100, 2). dem Prdikate als Objekt treten. Zu diesem Zwecke bildete die Sprache eine besondere Form eines indeklinabeln Substantivs, indem dem Verbalstamme eine substantivische Form, die Infinitiv genannt wird, gegeben wurde, als axoo-sfisvat, eTn-ftuu.tti dcxoulu.evoct ixotkiv. Diese ursprnglich zur Bezeichnung eines Objektes gebildete Verbalform wurde spter auch als Subjekt und in Verbindung mit dem Aussageworte als Prdikat gebraucht. Ausser den Kasusformen hat durch welche die die Sprache eine besondere Wortart geschaffen Art und Weise, wie die Thtigkeitsusserung des Subjekts geschieht, angegeben wird. Man nennt sie Adverb. Insofern die angegebenen Bestimmungen des Prdikates demselben gegenberstehen und soerweitern.,

,

S.

') Khner unterscheidet nur drei Modi: Indikativ, Konjunktiv und Imperativ. dagegen namentlich Bumlein, Untersuchungen ber die griech. Modi, p. 20 ff.

6

Entwickelung der Redeteile und ihrer Formen aus dem Satze.als

345.

gleichsam

Objekte

erscheinen, wird das hieraus

entstandene

Satzverhltnis das10.

objektive genannt.weiteren Fortschreiten der Sprache entwickelt sich

Bei

dem

ein neues Satzverhltnis, das

attributive, indem das Prdikat mit

seinem Subjekte zu einer Begriffsbezeichnung verschmilzt. Bei diesem Ist Vorgange muss natrlich die Aussage des Satzes wegfallen.daher das Prdikat durch eine Verbalform ausgedrckt, so bildet die Sprache aus dem Verbalstamme eine neue adjektivische Form, welche

Partizip genanntOdXXov".sagewortez.

wird.

So wird

z.

B.

aus

pooov

Usi

poSov

Ist

aber das Prdikat durch ein Adjektiv mitausgedrckt, so wird dieses weggelassen.pooov

dem AusSo wirdSatzeer-

elvai

B.

aus pooov xaXov tan

xaXov".

Whrend

in

dem

die Bezeichnung der Eigenschaft als erst geschehend erscheint,

scheint sie in

dem

attributiven Satzverhltnisse als bereits geschehen.

Dassich

attributive Adjektiv

und das

attributive

Partizip unterscheiden

dadurch von einander, dass das erstere die Eigenschaft (das Attribut) als eine in Ruhe an dem Gegenstande haftende, das letztereals eine

bewegliche darstellt, indem es dieselbe entwederals vollendet

als in

der

Entwickelung begriffen oderoderals

und entweder

als

handelnd

leidend durch verschiedene

Formen

bezeichnet.

Da das

attributive Adjektiv oder Partizip mit

einem Subjekte zu einer Begriffsbezeichnung verschmilzt, so bezeichnet die Sprache diese innige Verbindung dadurch, dass sie dasselbe mit der Form des Subjektes in Kasus, Genus und Numerus kongruieren lsst, und da ein Attribut nicht allein einem Subjekte, sondern auch einem Objekte beigelegt werden kann, so hat die Sprache auch fr das Adjektiv und Partizip ausser dem Nominative die brigen Kasus gebildet. Auch das durch

und die Aussage ausgedrckte Prdikat (Kupo; t,v kann nach Weglassung der Aussage zu einem Attributive eines Substantivs (Kupo? aaiXsu?), das Apposition genannt wird, gemacht werden. Endlich kann auch durch den Genetiv eine attributive Bestimmung ausgedrckt werden, indem das Prdikat dieein

Substantiv

aoiXsu;)

Form

eines

Substantivs

annimmt

(rcatp;

v8sovxo?...

oy d saOai.

Sehr

oft bildlich Isoer.

28 axoy. xou

PI.

Gorg. 465, a oxoy.S.

xou tjSeo;.-/dp

Eur. Ba. 1096 auxou ysp^aoa?(]/uyiuv|

IppiTtxov.

Ai.

154

xulv

fj-E^aXtv

lel; oux av d|xdpxot;.IIsvek).

(Eur. Ba. 1099 aXXai oe upjou?axoto

teaav

V

atlpo;

N, 159M, 254

Mr,pi6vY|?

xixuaxexovtjwvxovi'tjv

ooupt.;,

zXouato;,

TioXuxxrifKov

Eur. Io 581,

aTtXrjdTo;,

die poet. xaxYjpecprjs, bedeckt,xaTYipecple;iravxot'cv

angefllt (Anacr.dcpvEic;,

fr.

135 Bergk.angefllt,

xpa7TsCai

dyadiuv),

Itusxe^y)?.

ep.,

7ToXov.

206, a

xaXoi,

iTrstoav

auxouc

iTiaivfi

xai auq], cppovf,iXi'a

jxaxo;-/ejxeiciv.

^[xi:i[XTrXavxai

xal

fASYaXauyiac.

Apol. 26, d xd 'Ava^a^pou6. 1,

xouxcov

xcov

X6-/cdv.

X. Hell.S.

vau?

itXrjpouv dvopcov.

PI.[jle

494, c TrXTjpouudai IXkioo;.cujaiX-f(ov.

Ant. 280

Trauaal rcpiv op^f? xai

fjLEax|jlev

X. vect.

6,

1

xpocpf; surcopEtv.

Dem.civ.

18, 27 tioXXjv

ypr^axcov, TtoXXwv 6e axpaxitxuiv EUTrop^aa.ovxi

PI.

521, a apouatvCcdtJc,

oi

xciji

TiXouaioi o

ypuji'oo,6,

dXX

oo oei xv Euai'fxova ttXouteiv,

d-yailrj?

xs xal [x

cpiuvfjc

uvivxa

(iratSta),

aber B, 182Prot. 325, c

&sds ona.

1218 xv Alp.ovosR. L.2,1.

cc&oyy 07

Guvdrjpii.

PI.

auviy,

xt;

xd

XsY0|j.va,

Besonders2,

auffllig ist

die gleichartige

Verwendung der beiden Konstruktionen141 iQXOUCavdxouccf;4,

bei Herodot.

Vgl.

1,

45 xouxiuv dxouaa;,xo'jxiuv

xouxtuv3,

dvEVEtySsvxiDV

es

xds zoXtot?,

114 dxouoasgleichl

(aber 115xaxa).z.

xaxa),5,

128

dxoiaavxas;/.ot

xouxcuv

(aber

darauf 35

-^'xo'joav

157.

79. 7, 13 dxouoavxt

t^s 'Apxadvou y v xo;.|

4

x-7j;

xpou^^sAr.

683 TJa&eTrjv

dvopo;

xr)pUY[J.dxu)v

Spofxov -pox7)pavxo;.

PL 670

xtj

al'aiLrjxai|

'Locpou,

oiycv.

688 Tjodet

7tou

|xou xov 'iiocpov.-

S. Ai.

1318 f a!}6[xT)v(

o-^v 'Axpstocv.

Dagegen X. Cy. 3. 1, 4

r[adsxo xd Y t Y v ^fxva

Anmerk.b) gehorchen,

6.

Wennwerden

bedeuten, sondern auf etwas hren, d.sosie

aber die Verben des Hrens nicht schlechthin vernehmen i. a) anhren, zuhren, auf etw. merken,regelmssig,

auch bei sachlichem Objekt, mit dem Gehr schenken auch mit dem Dative) verbunden. 290 dxo6etc (a-jSwv f ;j.EXEpu>v. PI. civ. 450, b Xyujv xouc Mtjiuv -tjxoou?4. 2, 1 u. oft.

irM-qts-

riotrpoxXo'.o(

15 oeppa

Th.

4,

6 -6&ovxo xf ; II6Xou

x.cL-iil-qv.ii.hr^.

-u&tjcu

raxpo;,

o'-O'j

x j9s y" 7

Statt des einfachen Genetivs (ohnec.

Partizip) erscheint in Prosa

regelmssig -spt7repi

gen. X.

Comm.Part,

4.

8,

xai a "Epftoylvoos (ex1,

Hermogene) ijxouaa

a6xo (to Xcuxpdxou;).

4 >i^u> 5e hnlich Th.der Genetiv

70

Tcspl

iov

Guy.

aioaveo&at r^Ivti

y^ Boxeixe.8.

Auch mit

ist

selten; dafr vielmehr Acc. part.c) x(

nach Anm.

oio&avEsftai xivo;

von, an jemd. etwas wahrnehmen.kannein

X.

Comm.

1.

6,

4

yoXsjtov

^o&T)oat

xoaoL (ou; was Beschwerliches hast du anacc.

meinem Lebenim Genetiv.

bemerkt?eintreten.XeYet,

Statt

des

rei

Nebensatz oder ein Partizip

X. Comm. 4. 4, 13 ox ats&dvo[j.a cjou -otov vfupov t] zolov oi'xoiov nennst. PI. Ap. 22, c r^diir^ axcv ich begreife von dir nicht, was du. .

oiopivcov aomiuxdxcuv elvat.TJiv 7ioAEiAicuv.

X. Hell. 4. 2, 19 AaxEOoupLovtot oux tjoSvxo npootovreov

Th.10.

5,

83 AaxeSatfxovtot tJo&ovto xEiyt6vxu>v.

Nicht selten finden sich die oben angegebenen Konstruktionen der Begriffe der Wahrnehmung auch bei anderen Verben, die regelmssig mit

Anmerk.

dem Akkusativ verbundena)

zu werden pflegen:

piav&avEiv nimmt, namentlich bei Dichtern, an den Konstruktionen von S. OC. 593 oxav dxoustv teil, wenn es der Bedeutung des Hrens nahekommt. Aesch. Pr. 702 p^a&eTv Ph. 541 wv [xadovre; ou&i; efoixov. fiou, vou&E-Et. IxTfi S. Tr. 408 xot' out tv (j.cp' souttjs a&Xov ir)70UfAeV]c. Yctp ttjoSe -pj-' iypr^Exs1|

'

sypr^ov, xoxo

oo-j

fi'a&elv.

Vgl. Ai. 800.

El. 565. 889.

OB.

545.

Ant. 723. 1031.osjjlou

Ph. 370.

X. Cy.

1. 3,

10 IjjiavdaveTs ooSIv XXTJXcov.El.

1. 6,

44 ud&E

xai xdos.

Nach Analogie von uav&dvsiv xivo; auch S. xo-joev ix v xe xai m. Akk. wrde undeutlich werden).

o5ev

3253,

t:

oaTjoEat,

Y]

xt

Y uvalX(uV

dXXdiov -Ep(t[u voov.I

e'TTtaxEaxai axrj;PI. civ. 375, e

(xrj;

xajj.TjXou),

xoxo cppdaio,

wasxtv

man vom Kamelev.

nicht weiss.

olo&aiSi'a

xtv Yevvatav xuvtv, oxt xxX.,xt]v

Stallb.fxXXovy'^j?

X. Apol.

34 xaxavotv xo dvpo;>;

oocpfav.

Th.

1,

68

Xeyovxcuv

tzsvoeixe,v

evexciTt

x X. Cy. 8. 1, 40 xaxajj.a&Etv os xo Kpou ooxojjlev,. .

=

evojaiCe yprjvat xo; d'pyovxa; xiv dpyofXEvojv otatppstv.

PL Gorg.a

463, d ap'465, e

ouv dv fj.d&oi; d-oxpivojAEvou; sc. u.oXsyovxo;TioxEpd(xou

xai

dp

1

dv

fjiou

fj.dtrot;,

d7roxptvo;j.ai.

payEa ox EfidvavE;.in\

X. Comm.d-atvou>;

3.

6,tj

16 v&uu.o xtv dXXiuv,

aot

ooxoatv

xoi; xotoxot;oe

[j-dXXov

Wyou xuYydvEtv.dXXTjXou;.

17. Cy. 5. 2, 18

dvsvoTjos

axtv

ijXYjpdixtuv

Th.

Ebenso 7, 48

stodvat oxt 'A*b]vaTot ocptv[xlt

xaxa ox d-oOECOvxat.tu;

PI.

Phaed. 92, dCiv. 337,

[J.T]~e

^(xauxo

T

dXXou dTrooEyEaai Xeyovxo;,

;

PI. leg.faxt xa/.T].1

672, a

xofvjv

eV.siv

y'

t'

T0 ^ Aio-

299 18, 28 xoxo p.ou otadXEt. So auch: Eur. Andr. 3G1 xt;; os crj; cppsv; ev oou oeoix i, an deiner Gesinnung frchte ich eines von dir. c) Zu den Verben des Sagens und Meinens tritt bisweilen die Person Der einfache Genetiv oder Sache ber die etwas gesagt wird, im Genetiv.voouStupset;

[j.axo;.

Hiermit vgl. C.

I.

A. IV, b, 53,xiv

a,

25 xaxd xv vaov; dXXq) [AsXr^st.

PI.

Phaedr.ubivyjI

238,

d xaxot

ouv

e)

(i.T at./.,

Civ.

519,xoiyj

vopuu

o

xoxo

iaeXei,

v.y.z-

Schneider.Xec&ou.

Selten u-eXesScu.Pf.

505

fxYjxt

tjsjaovo; ye tco&tj

rtapd

Vgl. A, 523.'A/iXXeu;.ji.ot

fiifiXexatT, 343ff.

vu8'

rot

ouxsxi. .

rAyyjjootyp-rj

[Asxd v)fxoi

xa{)rjY^ uatx'

av

xouxo

xo

jj.dilr)|xa.

199, c xaXcus

Io$a; x aOYj-fTja aa ftai xou X070U (exorsus esse).

Theaet.

yopY]7efv xouCy.1.

X6700

sententiaexou;

quasi duces sunt ac prineipes.Siodaxoujtv

rj

X.

2

,

8

(01

nipjai

TtaToa?)

i^xpatei;xtuv

slvai

yaaxp?

xai tzoxou.iuxt.djfJLcov

5. 1,3,

14 xdtcoXi?

p.oy{}r]pd

dvvlpcTtia

Tcastov

|-t{}u|xia)v

dxpaxftioXi?

Th.

62

oux

auxoxpdxwpd-(a&tuiv

oaa eaux^;.ouxicp^ovr^efr.

Isoer. 4,

29

xupta

7Evo|xlvr)ttj?

xotouxcov

xo

aXXot;.

Dem.'Ajitj?

3,

16

xatix-rj;

xtiptoc

ycopa? ^svrjaExat.

Archil.0;6'

22 Brgk. ouVgl. Theoer.

7s

xapxepo?]

[XY]Xoxpcpou.t-rfi

Theogn. 480

av oTtEpdXAy; Tioaio;

jxlxpov,

ouxlxi xeivoc

auxou

7X0)337)1;

xapxsp?Ta?oat'ato?.)

ouoe voou.

l6, 94.4,

Hipper.

I.

p.

552xtuv

dvgpE? etouxcuv xapxspoi.^prjfxdxtv

(Kret. Inschr. v.

Gortyn7,

25 xapxEpovTta&cov.

stvat

Dion. H. ant.

11

xcuv

An merk. 16. Mehrere Verben des Herrscbens nehmen in verschiedener Beziehung eine verschiedene Konstruktion an. Sind sie mit dem Genetive verbunden, so haben sie den Sinn Gewalt haben an etw., verfgen ber etw. Ausserdem kommen noch folgende Verbindungen vor: a) der Akkusativ; alsdannberwiegtd.

Bdtg.

bewltigen, innehaben.

Kpateiv

xtva,

als:

xous tuoXe-

417.heisst

Genetiv bei Verben, Adjektiven und Adverbien.

369xp.

ui'o'j;,

besiegen (=Th.1,

vtxv,

Lex. Sequer.

p.

151),

whrendPI.

xivo;

dem

Lat. potiri entspricht.u/T, IxpdrrjaE.-'ivT7.;

109 Ms-fa-j^o; xousxpaxVjaavxEg

xe At'Y'jrcxto'Jc xal xov; S'jjj.ij./0'j;

Isoer. 4,v.

35

ttoXeiau)

too; apdpou;.

Syrap. 220, a

sxpdxctS.

Sokrates,f.

der

alle

unter den Tisch trank.xal too; uou;xtjs

Auch etwas inne'Et: txf.

haben

OC. 1380

x

cv ddxTjjia1,

ftpovo'j;

|

xpaxoaiv.

pax-^v|

rs Iv xi, bewltigen,E-Ta7rupYov ttjvosxat oxTjTrxpa Tr. 126 xtjv

Ps. Isoer.

52 x;

ccssoj; daapxla;.

Eur. H.

28

eo-oCujv -6Xtv, ubi v. Pflugk. S. OC. 449 eIXesOtjv ftpovou; xpolvsiv xal xupavveueiv yHovo; (wie oben ftpovou; xpaxslv OC. 1380).3,

-dvxa x paivaiv aatXs6;.Luc. D. Mer.2,

7To)av.

2

x-?)v

Dionys. A. R. 5. 34 xup avvTjCso vxe; audi? 9at8 v xupavvEiv x oupiTroaiov. Eur. Suppl.tj

226 xotva ^ap(z.

8ec

xd;

x6-/a?

yo

6

tx s

v o;.

Nach Analogie21,

v.

oov

r^siaftat

B. X. Cy. 3.1,

28\ warn praeire, sagt Dem.

174 xdv.

T:ofxr:d;

-rjstxo.

(AberE/.daatu

Th.

19 hngt xo;xtvaoi

JrrjYEto&at;TjYto&a[7]

= gubernare,;a(v

fcufifidtyoo

nicht v. rjovxo, sondernregere,1,

e/ovxe; ab.)

Bei Thuc.pvj]

71

xtjv

nsXo-vv/jaov zEtpa&E

Traxlps;

minoretw.

sit.

S.

Poppo-Stahl.

-apsooaav Peloponnesum ita gubernare, ut ea non Vgl. 6, 85; i^r\^zlz^a\. xt Fhrer sein in etw., zu

(nach Analogie von oov r^zla^ii),Vgl. 93.PI. civ. 586,

daher anordnen,3,

zeigen.

5,

66 "Ayioo;

xo otoiXEio; Exaoxa JTjYO'jjiivou xaxd x6v vouov.;'ju.(i.dy_oi;.

55 aerst

os sxdxspo i^me,ia%e xotscppovtpiov s^TjYTJxat.

d tas TjOovd; oicuxouaat a; av xo

Crat. 407, a xv

-oitjxyjv,

interpretari.

Anderesy>

sehr spt.

Heliod.

2,

24der

aaxpanEsi Alp^xov.Ysvs'

Nicht gehrt hierher

245ist:

xpis y^P %'h ,atv cpaatv

dvdaaOat

dvpiv,s.

wo

'(hei Akk.

der Zeitdauer

Dativ,8.

Prpositionen, s. 423, Anm. 5. Die adjektivischen (sowie wenige vereinzelte 423, 6;c)

Generationen lang;

b)

verbale)

Be-

Kundig- und Unkundigseins, Unerfahrenseins, und die Verben desgriffe

des

dessich

Erfahren- und Versuchens inxpttuv,f.

einer Sache, als:

Ipuxsipo;, aiiEipo;,

e'tuctxtjpliuv,

e'Tuaxdp.Evo; ep. seit.,seit.

kundig,

poet.

u.

neuion.,

dvE7urcY)|xiov,cjocpo;

$vos

poet. (S.so

OR. 219

xoo X670U, xoy TtpayHIvxo;),(xo>v

seit.,

auvtaxtp

b. Spt.,u.

auch

ouyyv)I|x7rato

nachsichtig gegen etw.,Suvexo'.7rol[xo'j

ar^wvOr.

ep.,

darjpuov ep.

neuion.,

ep.,

Eur.

1406,

dcxsXsaxo;

poet.,

nicht

eingeweiht,

x'jcpX'iTjjj.Tj

X. conv.xcocpT)

4, 12,

fter Sp.,

xtocpo?,

taubv.

fr

etw. PI. leg. 932, a

xwv

xoioxtov

TTpooijjucov,

ubi

Stallb.,poet.,

Antiphan.

b.

Ath.

450Sp.,tiven

f.

xtocp7]v

dxof;

ata&rjcuv

lyoucriv}

ayvci);

doar^, iopu U. atopis,S.

ep. poet., dYujxvaaxo?, rjOd;, gewohnt,d^Orj?,

bekanntu.cp,

=

e'ixrstpo;

El.

373

u.

[ImxXoTio?s.

ist

X, 281

397

nichttoicxr^,

mit

den

Geneauch

zu verbinden,(PI. Prot.

Hentze],a) u.a. ;

drrai'suxo;,rrsipdv,

unkundig,

touuxsuEivep.,Ikviai

327,

hufigerslvat,(oi

ireipacrat,

ireipirjxiSeiv

oia-EipdcrOai,e/eiv,

drcoTrEipdciflai,

TCE-EipapsvovdrjscicTov

-stpd^Eiv ep.,iintoi)Ix'

dneipwg,(SC.

dyjiSeasstv

K, 4939,

yxpxt);

auxiuv5. 3,

vsxptuv).

Efx-Etpo; oderHdt.

iTriuxTQjxtv

EtpLi

xkyyrfi.

X. Cy.

35PI.v.

oojv

IfiTrsipo;.

46 BouuxcovsT

xal SssjaaAaiv Ip.7xeipot EipiEv.

Hipp. maj. 289, e otTretpo;u,

xo dvSpo;.

Th.

1,

142cp,

Oaivdcjar,?cp,

i^taxTjp.w

379

ouos

xt;

epYtv

|

Iu.ixaiov ouoe ir^.

Vgl.

400.xaxr,?

406

cp6pp.tYYo?

eiciaxdp. ev

xal doiSf;.9,

Hdt.8,

2,

49 xr;IL T.

duaiTj?

oux daTj;,

dXX

E|x-Eipoc, vgl.

46.

65

slvat

doayjfxova1.

xtov

ipcov.

A~ai06oxo?24

Kbners

ausfhrl. Griech. Grammatik.

Abt.

370dpeiTC;ntvcov[i.ou?

Vgl. Eur. El. 949.tj

Gorg. 482, aHdt.

('AXxiidoTjc)

aXXoxs aXXu>v iaxt Xo^cv,[xsv-yotp

os cptXoaocpta

dei

twv

5. 92, 7 xoiouxo

uu.iv

laxi

yj

xupavvic

(=

oi

xupavvoi) xai xoiouxcov ep^tov.rj

Dem.7Y]pa.

25, 88

ou

tiTv

axiov

outejiiv

Xo^tov out' Ip^wv laxlv

veoTrjc Ttu

Ferner Antiph.

5,

92

x

dxoaiov81

dji.dpT7}u.a

ttJc

Tuyjric

Isti

(liegt in1,

den Hnden des Schicksals), xojxev

exouatov ttjc Y v >u.Tr]c.xai TiavxcSeiTipaxxEiv

Dem.

16

x

EWTifxdv x6'

facoc uirlp

'^YjaeiE

Tic

av

f>a6iov

elvat (jederditocpafvEaai,

manns Sache),tqGt'elvai

tuv1,

Trapvxoiv

o

xi

auu-ouXou.

Th.

83 Sa xiv

iroXs|i.oc

ouy

oirXtov

t irXsovPI.iaxiv,

(hngt

abt

von),os

dXX

oaudvTic...

142

t

vauTixv

te/vtjc

laxiv.

leg.er-

708, dfordertauvouai'ac

aou.-veuaaiZeit.

ypovou

TtoXXou xai 7raYydXErcovout)-roxi

sc.

viel

Gorg.laxiv

461, a xauxa ouvtoaxeixavto;

eyei,

oux,

Xi^tj?

(sermowis)oaTxavr^c

8iaaxsv zoXXcdv xai 7rpaYji.axei'ac

slvai.

In derXujtou-

angefochtenen Stellefxsvov

PI.

Gorg. 496,

e

r\

ouy

djxa

yaipsiv,

cumxai

voluptateeixe

doloremv icpsaxYjxxcovtjxooev;

(dueum)iintov)

fxiaflo?

ox

An.

4.

5, 35

auxovb.

(xov

Upvxivrjaiv

etvai tou 'HXioo.d7Tvet(xva.oxiZ

Vgl. 5. 3, 13.ttjvxrfi

PI.

Phaed. 85

PI.

Tim. 34, a

tou atfxaro; oXEi'av.^p-eiepa? Moarj; Iti ty

yxo iv

xepoo;

ef/j

xal

Symp. 189, b touto [aev >p tov, lucrum nostraeotei

Muscte proprium.dtvpt-wv.5.

205, a

xovc.

Epoxa

xouxov

xotvov

elvat

Tiavxwv

Vgl. Menex. 241,

Ein Genetiv derao[xai

aoxrjc,

umHdt.

mich selbsteq.

ichxrj;

wetten,xecpaXr);

mich selbst zum UnterpfandTieptoaftai,

geben (wie Ar.3,

791i-ycj

-spi

um den Kopf5, 6(01

wetten).

139

xauxrjv ttjXeu)

ouoev? ypr^axoe.ypy][i.dxu)v

Opr^xs;)civ.

wvEovxatoxav

xd; Yuvaixa;ost]

Trapdxoivfj

xcuv

-yovscovyj

[ie-jdXuJv.ittitov.

PI.

333, b

dp-fupio'J

-piaa&atvx~i$01

dirooaftat

Phaed. 98, b oux av d:te6ofXT]vxtSv t:6v>v

iroXyjjaiv

Xou xd? iX-iSas.Tidvxa

X.

Comm.Cy.

2.

1,20 (Epicharm.)36ab 61,'E-j-wco

ujXouctivjxoi,

eot.

3. 1,

TrfpdvT),Iv

dvaXuxojxEvajvuep'

;:dvxv

C>iXi7nro;

-oXejaeiv

u|xTv,

}j.ajv

oe

TToXejxetsat.

Vgl. 48.

So ber-

378

Genetiv bei Verben, Adjektiven und Adverbien.

418.

haupt der Preis,piou.txta&ou.

um den253.

etwas gethan wird;(xo;

bes.

oft

fjusdou,O'jjxevoi

dp-,'0I;sr:piov

Tll.

7,

touto'j?2,

ataopo;)

xoXu[xr)xal

X. Cy.av dp^upiou

7 (xtadou aTpaxE'jovtat,

vgl.axiv

3. 3,

3.

otiouvTpiJvxric

-onfjaavrs;,ovtgc.

1198,

7:ovY)p6co'.

dp-^jpt'o'J.

Dem. 200yiXiujv

19,ouoiv

80y\

opay|i.(ov

Trovrjpov

70

r^? ::ap

rjfjtipav

ydpixo; xd pLEytJxaopayjxwv.ist

TroXea);

d~oXtoXxT;.

Ar. Ach. 1055 oox avSiSdaxet;.

i-j-y^eaip.t.

PI.

Ap.

20, b

7r6aou

.

tievte

jxvjv.

Gen.

d.

Preises

auch -poixo; gratisv,

(urspr. wohl:

um

eine milde Gabe,

um32

ein Almosen),oo;T|jasv

15 dp^aXiov ^dp Eva npotxo; yapiaaadai.ooa os yprjfxdxcov ouxi

Isoer.

2,

ypr,-

fxata xxrjTa,y;

tuVYjTif).

Aeschin.

3,

160

aipLax? Ijtiv

dperf)

J) v

a.7.

Anmerk.tjv xov xfvouvov

Der instrumentale Dat.f

steht Lys. 27, 6 fiepet tcv

dcotxirju.d-

eJETrp

a v-o.

2,

430|

t/jV

tcote

AaepxTjs 7ipfaxo xteixecstv.yaXxEt'cuv,xaT|j.ot'

)

Z,

236

xeuye'a.

ajxEtev,

ypuusa

ivvsaoicuv.

Vgl. PI. Symp. 219,mit Knie

hnlich A, 547 Xfyov fwd.i.

-/ouvo;

dfxeituv,

Knieden

vertauschend,A,

abwechselnd. .

den

einen

Fuss

vor

anderen setzend.X, 50 yaXxou(

106

uls

ouco npidjxoio

IXujevAntiph.

('AytXXeu;) d^oivtuv.5,

te

ypuaouttoXXtjv

t'

diioXus6[jt.s&a.

*)

79 7,XXdcavxoo'

zoXXr c euaifxovta?6(uv

xaxooatuovi'av.

Eur. M. 967fxvov.

f.

twv6,

Ifxwv zat-

cpuyd;|

^uy^Tjc av dXXacai[XE',

ou

ypusous(;

Dem.[jly]0

10 xExpta&E

[jltjevoc

av xspoo; xd xotvd oixata xuiv EXXtjvwv

TipoEadai

sftai

jj.Tf]i5Efxtd?

ydpiro;

|xtjo'

cucpeXEia?

xrjv

xou;

EXXYjva; suvoiav.xoutiov

dvxaXXdcaEbensoypr,(j.dxu)v

Hdt.

7,

144

OefJiiTroxXET);

dve-fvcoae

'AYjvai'ou;

va;

xwv

-ot^aaa8at

owjxoaia,

vgl.

2,

135 fr

dieses Geld

(wofr nach anderer

Anschauung auch gesagt werden konnte:

dro

xoutcdv

twv

ypr^dttuv,

von diesem-ocpaoTi'xa

Gelde).

Th.

3,

70

oxxaxon'wv TaXdvrtov 8iyjY77)fjievot

gegenxf;

eine Brgschaft

von

800 T. freigegeben.XTfi

Dem.

3,

22

Tipo-s-oxaixt?

ydptto; xd

-Xecd; -pd-ypiaTa.5

Theoer. 11, 49suTuyonr);,

xa twvoe

ftdXaaaav lysiv xai xufxad' eXoixo

S.

OR. 1478xyoi,als

xai ss xtjsos xtj;

68ou

|

6at[xuv

ajjLEtvov

Tj

Ifxs

cppoupiqaa;

fr

diesen Gang.gesetzt

Da

die

beiden

verbundenendes

Nominalbegriffeanderen,so

gleichwertig

werden,o'vai xietiv.

jeder als Preisdp-ppiouetiv.

kann man ebensowohl sagenoiovat dp-ppiov tivo;

fr Geld geben,('EpupuXTjv)

wier\

Geld frxt[j.r(

geben.

Daher X, 326 Ar. P. 849 oux av Ixtos,o>

ypuav

cpi'Xou

dvopo; s'e&xto

Evxa.

owjv xujv decuv xpicoXov.xe -jfovatxa xai xo;

X. Cy.(xtjoev

3. 1,

37

xai a

'ApjiEvie,

a.Tz'(00 xtjv

iraica;,

o'jtcov

xaraT^Ei';,..

ubi v.opoyfxd?x

Bornem.^npdcaxo.|

PI. Gorg.

511, d1,

xaxrj; xrj;

iiE-(Xt]z

s-kp-cEata?

oo

Theoer.

57 xw

(=

xo-j)

[xev

1-(m

-opH^Ei

.

.

ar^d

EOiuxa

tuvov

xai xupoEvra.

l

)

ttf'jiiu

=

Ebenso in einer

elischen

Inschr.

b.

Collitz Nr. 1168:

X'jj'iotw

rc

to omXo, er soll sich lsen

um

das Doppelte.

418.

Genetiv bei Verben, Adjektiven und Adverbien. Bei den Verben desdvx(c.

379

Anmerk.tjjc,c.

8.

Tausches

wird die Beziehung gewhnlich

durch die Prpositionacc.;

gen. bezeichnet, zuweilend.

auch durchMittel,

die Prposition

S. d.

Lehre vondie

Prpos.

1

Auch

findet sich der Dat. als Instruals

mentalis

er

bezeichnet

ausgetauschte Sachei'p

durch welches eine|

andere eingetauscht wird.(jlev

H, 472 evfrcv

otvf^ovxo xapY]xo!J.6-ko

xtiv

dv

xf

TjTieipoj

ofxYjfiievtDv

(

EXXtjvu>vu(jl(v

-ijwvTcifxod

Vgl. 1,73.xiv6,

X. Hell.PI.

7.3,11 xExt|Acup7]x6xa;leg.

6

-

s p

te

ctTiv

j-pHdt.

0'ju.ad/iuv.

907, e

ri

&eXovxt'

xtp-tupstv6.r.d-.r>;

UTrsp xuv vouiov.s't'vexev.-o'jTiuvEt'jaYY-

136 HdcvDinTTo; iMtXitaoea

ioiwxi

xr,;

Aftr^valtov

PI.

Euthyphr.

3,

b xou;

o

pyodo'j; (Oeou;) o vofi{!lovxe)

Ypdaxo

Evsxa. EtaaYYEXXetv Ttv ^ ~p xtvo;, z. B. rpoooat'a;, Dem. 20, 79; Oft auch ein Substantiv. ttva tivo; scheint nicht vorzukommen. Dem. 23,38 -v -e^eyox eV ottx(a cpovou xai TjXouxoxa. Aeschin. 3,212 Antiph. 5,9 cpovou SfxTjv cseyoj. xpauuctxo; x zpovoict; YP^?^? YP a T^M- E ? Dem. 29, 30 e^w t *) v o(*1 v IXa^ov xo6xip xf^; s-ixporTJ?. Bei den Verben desotTcv

StreitensPI.

ist,

abgesehen von vxt-otelc&at, die Prp.12.

rcept

c.

^en. das Regelmssige.xt.

Anmerk.Ap. 27, eotxa; a;

Statt ly^aXetv xtvt xtvo? sagen die Klassiker e^xciXstv xtvt^!J-'

reopdiv oxt EYxaXot;(xot

x;

EvexdXouv). 421, A. 9.13.

(Dem. 40, 19 dr;s'.>Y ov ^'Jxo'j; ber die mit xaxa zusammengesetzten gerichtoXt)i)e;

ofxTjuct

lichen Verben, als:xpfvstv xtvo?xi,s.

xaxaYtYvunxetv, xaxotoixd^Eiv.

xaxatl^cpt^sGSat,

xaxrjYopei^, xaxa-

Der Gerichtssprache entlehnt ist auch der Ausdruck p.aoPI. civ. 364, d oi einen fr etw. als Zeugen anfhren. xrj; xtv eiv 7i vftpo)T:tuv TtapctYOJY^S xov "Ou.T]pov p.apx'jpovxat. App. b. c. 2, 47 Eayxov xfj; tptXoxtpifa; u.. 5, 129 xo; Ttoaxdvxa; xt); iTttopxt'ct; y.., den AbtrnnigenxupEoftaf xtvaxtvo;,

Anmerk.

feierlich ihren

Meineid vorhalten.

S.

Passow.

419.

Freierer

Gebrauch des Genetivs.

In freierer1.

Weise wird der Genetiv gebraucht:su, xaXoT;,r07t7),

bei

Adverbien der Qualitt:op-oico?

ptexpicu;,

Eur.

462

xpx'

Valck.7Evou;

Heracl. 379 xav eu yaptxcovHei. 313 ttw;Joe6'

iyovxa? eu cppevwv, ubi v. lyouaav ttoXiv. El. 751 ttwc a7colvcu;

vo; rjxoitEv;(xiv

etieveiac xotaio'

oopioi;

eyst;;

Heracl. 213ouat'a;

r,X2U

xotaoE.

Hei.

1253

(wie)

av

rapoir,?

sxaaxo?

t

proAr. L.

suarum1125

guisque facultatum1

modo

exsequiaslyw.

parat"

Pflugk.

auiT)

6

Ijxaux^;

ou

xaxiu;

7v)[xri?

Ohne

Verb Aesch. Suppl. 838Aninerk.dieser1.

otku; tioojv.in6.

Wortverbindung1. 3,

Bei den Attikern, und namentlich bei Xenopbon, wird yu> hufig mit dem Akkusative verbunden, vgl. 410,x^jv

X. An.

6 oSxuj

^ibtxr^

z/z".

Vgl. 6. 6, 12.

Hell. 6. 3, 20.

Oec. 21, 7

384

Genetiv bei Verben, Adjektiven und Adverbien.Vgl. Cy.

419.

ot ccv a&Tuiv apt,

-ei'oio...

(Aber

-p., 8idt7rp.1

x&eo&ov.

,.

429.

v,

83. aXa

247 jxe&ioto

.

Ttereadat.e'XxTjaiv

U ", 475 forotK, 352

izoXeos

rcsot'oio

518

(truito;)

avaxraZ,

tteoi'oio.

eXxljxsvai

vstoto adeirji;

Tnrjxxv

apoxpov.

38

inTKo

dTu^ofj.evo)

TcsStoto,

scheu

durch die Ebene hin fliehend.S.

Aesch.

Cho. 711Ai.

7)(j.epeuovxat;

fxaxpai;opafxo'jaa

xeho'j.

OC. 689 icsSiwv

iftivicKraxati.

731

Zrnet

8

ept

xoo -p oacoTaToo.Einzelne

Die partitive Grundsind geradezu

bedeutung

ist

allmhlich verblasst.

Wendungenweiter.

formelhaft geworden und daher

zum

Teil auch in Prosa blich.

So Ar.

R. 174 urvs' u[aeu xf,? 65ou, geht des

Weges

P. 1155 yafiad.i.

xtj; aux-rj? 6o ou Xapivao^v Tic toaaxa), desselbigen

Weges,

zugleich.

Hdt. 4, 12

kc,

jj-es-yaiav

xfj?7,

ooou

xpacpOevxs? sie9,

wandten

sich des

Wegesooou

ins Binnenland.liegt

Auchden

124tyj

u.

89als

xfjv

fj.Ej67a-.7v

xapivujv

x-tj;

es

nher,

Gen.als

oooo

volkstmliche

Redensart mitsich

xafxvwv

zu

verbinden,

mit (issfaiav.

Ebenso erklrtsup's.

am8 s ;i

ein-

fachsten S. OC. 1165

a7tXilErv t' xocp7Xu>; T7)c

6 o o u.

Ferner

a

?,

apiaxEpa?, Xata; jrstpoc od. blossAesch.Pr.

8s3'5; u.

w., rechter, linkeroixoZai

Hand.Eur.

714

Xai5;

oe

Xet P 01*

'

atorjpoxsxxovE;

XXuE;.

Cy. 681 -oxepa?aptoxEpT)?

xrj;

/ep6;: SC. Earrjxaaiv.

Hdt.

5,

77

xo os (xsfrptTTTTov yaXxeov)oeipou.TCEpjjLEvia

278

ixovojaev Iv&aoe|

vuxx;.

0,d.|

470hier:

fjO'j;

jiaXXovtj,

Kpovova

o^ecti

in

der

Frhe,aroXeiTrei

i.

morgen

frh,

118

ou

t:oxe

xapr; dnXXuxac o"

yEi'jxaxo; ouoe Oeps'j?.

\, 27 (drrrjp) o; pa t

-tpr;;

slatv.

Aesch.3,

fr.

304 veacE*axt

orccopas.6rjXio;

Hs. op. 577xoxoiatxota'.

opftpou

avirrap.evo;.

Hdt. (den

104

dspfAxax;

dv&pdorofji

to

Ecuihvv

Morgenxai

ber), ou |xecjajj.pir); (mittags).xrj;

(Mit Artikel Ar. V.Ijxpo;io;aiel

500 y9s;9,

stasXftvxa

jj.saY]u.pia;.)

Hdt. 4, 48Vgl. X.8e

ax; Etouxi psst

Oepeo;fxev

xat ystfioTvo;.i{;oyeiva,

Comm.Th.

3. 8, 9.

(M.Art. Oec.

4

xojxev

Ospouciaxt,

xo

yipi

xai eipvap

Krieg

und Frieden.

Mit Artikelin

oder Attributiv

zu

genauerer Bestimmungc,

des Zeitabschnittes,

dessen Verlauf etwasOSutjeu;.7. 2,

geschieht,A,

161 xoui'r,

6

axo Xuxdavxo:xXtjsit]|

IXeuaexai iviH

691

lx.av.toaejjlIv

Hpa-

xwv -poxspcov6s-^/.stv

exscdv.

X. An.des

16 vv

diuEvai xeXeoei,

xJjc

osi'Xr,;

im Laufe7. 4,

(heutigen)fiivxrj;(

Nachmittags;Ifevexo.3. 3,

ebenso 183. 3,

toyexorjjjLEpa?

xtJ;

vuxx;.;( (

14 xaxa

f fipa;

11

xyj;

oXr

6tr X8ov

ou iiXeov rsvxs xai sixoai4.

crrai'a>v.

20 xaxr,;36 uovlmnxs

xyj;

vuxxc.

Comm.

8, 2

ixsi'vou

xou

fir,v;.

Hdt.

5,

xou au xo ypvouS.

irdvxa xauxa suveXdvxa.rjjjtipa;.

Isoer. 4,(

87

xtj;

axrj; f^spa;.

El.

698 aXXv);sxi

PI.

Prot.

310, a(

xf ; -apsXOoosr;; vuxx;x?}

xauxrjai,

adso; opdpou,

IrotoxpoxT) xr v

dupavHell.

axxrjpi'a

irdvu

ctpopa

IxpouE

in

der vergangenen

Nacht.

X.2,

1.

2,

4

xyj;

l-iouir,;

vuxx; in der

folgenden Nacht.

Th.

33 xou

l-i-;i-[vop.i vou -/si|aojvo;.

Dem.Ar.

4, 35

xo xa&Yjxovxo; ypvou innerhalb

der

bestimmten

Zeit.

R.

586 xo Xoi-o ypvou knftig einmal;

daher adverbial xouxo Xoircov

Xotzo in Zukunft Ar. P.veuo,t:v

1084X. An.

outtoxs

oeutvyjssi;

Ixi

Ttpura-

vgl. Hdt.

2,

109.

5. 7, 34.z.

6. 4, 11.1,

(DagegenX. An.

x Xoi-

die

knftige Zeit ber, hinfort,E^pifiaxo[isv

B. Th.

56.

3. 2, 8. 38.)t

Dem. 30, 15[xr v;,(

yapt

ir.l

I7oXutJXou

apyovxo;

jx ipocpop

to

vo

fj

6'

aTCXsitjn;

l-[p'^r

-oaiOEtvo;3,

(Ar,v;.

56, 5 TTEpuJi xou p.xa-

7etxvt(uvo;evxtvi

|j.Yjv;.

Aeschin.

24

inl

xi'vo;

apyovxo; xai ~otou fxrjv; xaiArjpioaOEvrj;;

T)(xepo(

xai iv rrota ixvj.r^iy i^Etpoxovrj^r,

Ar. Eccl. 796

xav

k'vr,;

IXtj?.

(Dem.

18,

154

iapivf?

-uXaia:.)

X.

An.

2.

2,

11

419.

Freierer Gebrauch des Genetivs.

387ycopa; ouevO^cuai,eiyopievdt^opri

stttoc x ai'SXocjxaveiv,

e/a

;

PI.

Gorg.

516, d

auxou oexa ixtov

jxy]

cpfuvrj;

in

(den folgenden)Tjfxepaiv.

10 Jahren.6, 3,S.

X. An. ^v0I

1.

7,

18

autXeu;

u.ayeixaiin

olxa

Isoer.

109

4"J "/7i

^Xu

s?

^^

0X17CDVlaxai

ixtuv

wenigen Jahren.

Hdt.Zeit.

134El.

xauxa

6X170ou

ypvou

xeXeupieva

binnen

kurzer

478

[xlxeiaiv

jxaxpou ypvou.innerhalbeij

Ar. V.letzten)seit

oe

TTEvxrjxovx'

ixuiw

(deraXouxo;,

50

J.

Ar. Lys.

280

Itojv

6

490 oux rjxouaa xouvop. 50 Jahre, daher seit PI. Symp. 172, c J.Phaed. 57, a ouxettoXXou701p

-oXXwv;voc

ixtov

'A-ydfttDv

ivdoe

oux

ni8e8V)fjt,if]xev.

xi

ouy

ypovou auyvou ixet&ev. epaxd nw ypvou, vgl. X. An. 1.d

au toXjjlt^.

Hipp. 365

xdXaivaxaior,;,

dX-{Ea>v.

554t

u>

xAapiujv

upisvaov.tu

570pisXeo;

u>

ouaxdXaiva tva^?, 'Opsaxa,

sjtv

-afr^p-dxcov.|

Vgl. M. 1028.

Or. 1029u>

r)rj;

nxpiou

avarou

dwpou.u>

Hec. 661au

xdXaiva

aTJ;

xaxoyXcoaaouvgl.

ubi v. Pflugk.

783

a/exAia

twv

dpsxpTjTcov

-6va>v.oi'p.oi

Andr. 1179.Aesch.

f,

u,

209 875

iup.ot Inetx' 'OSuarjos.

Theogn. 891Or.

dvaXxEir,;.

Ch.

oijiot TtavoijjLOi osa-xou xsXoupilvou, vgl. S. Ai. 367.i-jw

Tr. 971

oijjloi

aouf.

,

TtxEp.

Eur.!

412

oijaoi

oi

1183dvop;.

cpsu xf; dvupupou

Aesch. P. 928axparo.PI.

aiai xevd; dXxa;.Civ.

731

-~otid.

xdnixoupi'a;

509,

c

'AnoXXov,

Saipiovias

Ar. Av. 61 'AtioXXov diro-

xpiiate,xuiv

tou

/aau.fjfxaToc

(ppEvtuv.

N. 153

Zeu aaiXeu, xf?15, 75j

XsTrcxrjTo;xoixxi'pp.ovo;(seil.

OhneX670U;

Interjektion Theoer.

ypTjaxa)

dvp?.Ipti)

Eur. M. 1051

dXXd

ai

v

,

beweinen,

b)lldpt; ..

N,

660

xo 0 riapu

jxdXot

dujxov djioxxajxEvoio

yoX>rrN,

II,

320

AvxiXytp iTtpouas, xadi^v^Toio yo/.u>i)si';.

546

Aavatuv xsyoco-

fievoi.a,

553 ytopievo;rioasiodcuv..

2apTnf)86vo,

vgl.

A,

429.

166.

O, 457.I,

69

KxXtu-o; xeyX toxai, ov cpbaXp.ou dXdtoaEv.S,S.

449Eur.

0? jxoi TtaXXaxtoo;eou>..

Trspr/co aato.[XTjVt'atx?.

266

HpaxX-rjo;

s p 1^ waaxo,cpvou.

7raio;

E, 178lato;

ipeuv

Ant. 1177 -axpi jx^viua?A,

Or. 751

aoi

&U7axlpo; dup.oujj.Evo;.8^xt

168

xfao' a.-r\

sagt PI. Euthyd. 306, c[atj

3'jYYtYvuxjy. etv (verzeihen) aOToT;^7uftuu.('a

ttjs i7ti&uu.ia; xai7ii$ufi(av.

yaXE7iatvEtv

st.

des^[ii'6|.i.Evov tt e p (= gvexa) xoSe fiTjviaoic. Ay Heg freu b. d. Klassikern gwhnl. m. e tc -ivt (de re aliqua), auch i%{ xivo? PI. Parm. 130, a, ntpl xivo; Hdt. 8, 99, sehr oft auch

Hymn.

l

t

m.

d.

dat. instr., als:

xi

?PY4>.

XcuXetti; cpspEiv gwhnl. als Trans,7. 4,

c.

acc,

als

Intr.5. 1,

auch29tio,

lizl

xtvi, wie X. Hell.vgl. 3. 4, 9.

21 eVt1. 3,

xtj

rcoXtofafa, u. bloss

tiv

(,

wie Hell.

JtoXi(A(p,

An.

3.

Xv.

Hdt.

3,

81

fv>[iY]S

tt\?

dpiaxTj;i.

T)(xdpXTf]X.

9,

dfxapxwv xou

yp^axrjpiou

verfehltexrj;

das

Orakel, d.7vu)[xr/

den Sinn des Orakels.s.

Antiph. 5, 76 ^[xapxE

ujxExlpa?

;

excidit vestro suffragio,5.

Maetzner.oux86t]v,sxspifrt

dazwischen,Parm. 146,c),

dannP,

darber hinaus,XaOpatco?u.

jenseit,

(PI.

otoKpspovxw;;

Xdfrpa,

xpcpa,

xpuoa

ep.,

xpo7)v poet.,

dam.avsu

192

axd;

d7tdvU&EOftSejios

|xdy7]?.

W, 387

(ijttxoi)

aveuo,

xlvxpoto

Oeovxs;,

ohne Sporn.i^eou

=

ohne den Willen, das Geheiss:ebenso auch in Prosa,s.

531

oxoi

errcaxo

opvtc,

Poppo -StahlDem..

ad Th.6

1,

128; ferneriroXEfxo;

oft

abgesehen von, ausser.Iveyxeiv.(

18, 89upLot;.ocuxt]

txs

vaxd;

avsu xou xaXf v 66$avEfv.

ot^yev

23, 112xa&'a'JTr)v

aveu Yp toutou xdxeTvo laxiv/]

PI.

Phaed. 66 e tote?

4' U X"'I

aTat

X^P

1

?

tou

(jcufiaxo;

getrennt

von;

dann wie

aveu

=

ab-

421.

Ablativischer Genetiv.

403rrj

gesehen von, ausser.

PI.

ap.

35, bE,

ycopl?

oSr,;fl,

oue

Sixatv

fio-

ooxsl eivai eia&at tou oixaarou.

473 axep kuv.deTo. .

539 tt Xe

piXwv

xan,

; .

Tcaxpt'oo?

air^.

a,

132

xXkjjaov

exto(1ev aXXcuv9,

jxvTjTCTjptuv.

267

dfxcpi?

cpuXoTCio?,

fern

von der Schlacht.X. Cy.aveu6. 1,

444

Ai;

dfxcpi;

getrennt-Xt ou;(

von.

E, 791

ex;162

TiXto;.

8

i'ya

tou

|xeTepou6iyo v

Ijxoi

(gleichsam jemd.

Gesicht

lachen,lytlpou?

daher hhnen,7eXdv.

nachS.

derselben

Anschauung wiexa' rjjxwvxrjasti;

Ai.Ai.

79

efe

DagegenrcapEvip

OC.

1339aira-

e'y-ysXuiv.)

989jxe-f cz.

xetjxEvouS.

iire'^EXdv.

Ar. V. 1349

xai e^yctvei xouxco

Ant. 1237

upodicxucrcrexai.

423.

Der eigentliche Dativ.

407

der Dativ so gebraucht, aber nur dagegen bei denen, die mit einer Prposition zusammengesetzt sind. Th. 3,33 77J ixouato; ou ct/tjcjcdv (navem appulsurus) aXX?) r, rieXoTrovvrjsip. Pr^uu (aber 1, 110 7, 1 ayovxe; iayov xaxd t Mevoyjjiov xspa;, noch hufiger s;, 8. Popp o-St ah 1). PI. Charm. 155, d veXevI

S. Ai.

116

6cpiE[xat

(mando.)7tspi.

El.4,

1111xai

dXX

icpetT

'Oplaxouxu> Ntxt'a

Sxpcpto; d-^EiXaiTiaoaotoovai5,t]

Th.(xw

28 ^ttexeXeovxoixeivcpr,xxov

(01

'Aftr^vaioi)tiXeiv.

xtjv

dpyr,v

KXIoovi)

iTCswvosi xoi;6

X. oec.

16 TrapaxEXEUEaHat

TroXXaxt?

ouSev

Ep^axai? xbv 7EWP70V

xov axpaxrj-fbv xot; axpaxtwxau.

Cy. 3. 2, 8

Kupo;

zapvj77U7]5s

toi;

rUpaat; -apajXE-jd^Esiht.

PI. Io 540, dxot;

jxpaxr^iu axpa-itxai? Trap atv ouvxi.

X. Cy.freou

2. 3,

1

su;afj.EvotPI.

deoT?u>v

x^aO.7'

2. 1, 1

irp

oaeo$dftev

o

t

xat6

r,pcuai.

leg.

687, davxot;xi

6(

-raT;

s/Exai

sctuxw

7iYveodat,

zoXXa

iraTTjp

aTLeuSaix'

ftsot?"tp

p.r ocxixtc

xaxa xa? xou uieo; suyoi;

7i7vsa8a'..

Eur. Andr. 11050uot xat.

s/Ofxat^4, ubi v.|

KeXsocu335;In

mitder

Inf. u.

Dat. K, 419 cpuXaooe-

te

xeXovtcd1

dXXTjXotj, vgl.|

sonst

steht

F,

434 XXa

a

'(((^t

zausaSaiu.a.

xeXoaai.159.

Bdtg.

beim Inf. d. Akk., z. B. rufen, anrufen,2,

nennen"Hcpaiarov.

hat es b.

Hom.B.

Dichtern den Akk. bei sich.

391 xexXeto

5'

Hymn.c.

Cer. 21.

S.

OB.die

Pind.

J.

5. 53.

Bei den

Attikern

ist

xeXeucu ie

Inf. z.te

-fpcpeiv,

regelmssige Konstruktion, ganz entsprechend

und dem Deutschen ich heisse dich schreiben; doch Eur. Cy. 83 a'v-pa o' ei; 7TETpT]pEc&f| Tioitxva; dfrpolaai TtpoairoXon xsXeuaaxe, wo man aber jetzt 7ipo

(hufiger

gen.),

d;i6fj.ayo;,

im Kampfe gewachsen,aufwiegend,te ,6

i^oppo-o; u.aox;,e'otew,a,

dvTt'ppoTto?,

dasFl,

GleichgewichtdvspiTacpitov

haltend,at^rjcu

loaauto);.

716

efajxevo;7j"pf)Top!

xpaxsptu

te,

'Auuo.7ye

liaxtu.

S.

OR. 845xtpitoaiv

ou fdp 7voiti'aoo iraxpi.

ve toi; ttoXXoi; ?ao;.

Ant. 644 x6v

cpiXov

I;

Hdt.

6,

69

TjX&i

fxoi

cfdjjj-a

ElofXEvov6

'Apiaxeovi,

vgl.

7,

56.3,

1,12337

x; Ttdda;'

xd; Kpouoxouxo

xrjat

scouxouxoiai

jxoio ptsvo;,

COWparans.apTraT?] 7SYOvo;.

ssxt xo

Hcpai-

a-^aXjxa

(PoivixT.i'otat

llaxai'xoiaixtj

i(xcpep eaxaxov.J,

48 xaxdcd ;

os

xovxr^ai

aoTov ypovov touxuai olxji7t

xpirjTrpo;

oBet'

(sc. 'OptTjpio)

Xotoopet

xv8,

'Ya[i^p.vova.2axt

Hdt.

8,

20 Bxtoioe

e^et

irspi

totujv

yp7]0[x6c.

X. conv. o

30

xal '0[x-/jptpaolI

Yavuxai

dcxoutuv."

Aristot. Polit. 8.4, 7

fap h

Zei>? o6toc 20t

-xi#ap(ei

toi;bei

ixoi7]Txoia -xd,tyjv

Ejxaxov xax::Xsuaav. xajasv

56 xoT;(ois";

'A 9yj v aiot; xxe

TiapaHaXajaiov8

Biouatttj;

TioXXd rjsyajavoiItiXeuje.

Aaxeoaifiovioi).xrjv

1208,

dTroaxaat

au toi;au toi;

BpaaiSa;

vuxx;

Sxkvtjv.lipo;

24

stp7ojxevot;iyarfeivrr\\

ftaXdsffV];

.

IvsyeipYjadvTjfiipa

xtve;e*

'Adrjvaioo;

uoXiv.

X. Hell.6. 3,

2.

1,

27

rv(

TilfjLTrxrj

j:i7:Xso

ua

t

toT;

Aftrjvai'ot;.oi

An.

10 Ssvocpcvxtao fxivoi;

8id

tri;

fiesoYai'a;

~ op euo}jle vcu1,

[mret; xaxa&lovxs; Ivxu-f/dvouai Trpcxatc.vja

(Anders Ag.

2

Iti

xal vuv

toi; ~p 07V01;r.evexo,sc.

d-opt.v7)jjt.ovEETai,

6i:6jto; d^p

HpaxXsou;

'A^aiXaoi,PI.

..durch namentliche Aufzhlung der Vorfahren",

Sauppe).

Prot.S.oe

321,

c

aTropovTttjv

os

auxo)

Ipyexat

npofiTjBeo;.(xoi.

Vgl. Grit. 50, a.

Ph. 354xt;

0'

Tjfiap

tj8t]

EUTspov;

irXeovTi

Eur. Jo 353 ypvo;

tw 7iaioi oiaTreirpa^^lva)

;

Statt des Partizips|

steht zuweilen ein Nebensatz.I; "IXiov

155tu,

r]8s

oif.

\lo

aoi}JLV,

r(

itotxiXsi(i.Q>vp-Ol

v;I

dTioxpu^Ei

cpdo;.

S.

v

U3Xplp

d3[XV'^ 0xd;j.oi

6

XXEIV; TjXEyjv.

Ztjv;

'AXxpLTjVT]?

xe Tzat;.

OR. 1356 deXovTtHdt.9,

xoux'

av

Eur. Io 642 xav axou01X6701 77ovaat.toTv

divxco

-

(dvHptDTToui)xcov

46 YjoofxevoiaiouXojxEvco

rjfxtv

Th.

2, 3

uX^ftst

riXaxatwv

ou

tjv

Ayivat'wv

dcpt'oTaaat.

)

Vgl.

Bernhardy

S.

8

Schmalfeld

Synt.

des Gr.

Verbs

S.

421

f.

Foss comment.

Altenb. 1837 p. 43.

426Vgl. 7, 35.2,

Dativ bei Substantiven.

424.

6,

46 tw Ntxia zuposSev optEvcop.otx.

tjv

tI;

7ipiIpis

xcvi

EfErrauov.^;

60

xat

Trpoa6Eyo[jLev(p8OfjLto;

rrj?

opiTj?

ujxcuv

Y 7^ VT Tat *

28X.

afxlvouCy. 4.e?

i^veTo[x^i

(touto)

toi;

scixppoai.

Vgl. 4, 80.

4, 85.

5,

21

ox(p

ufj.>v

dytloptsvip18, 11

stt).

PI.

Phaed. 78, b

sVavsA.ftcup.Ev,f,

aot T]00fi.lv>

iaxiv.

Dem.

av

ouXojxevouttoOouvti|

dxooeiv

tootoioi,

^vriadricjoixa!.

Blosses Partizip S. OC. 15056'

npou|j.E7

den SubstantivenSoph. 252, d -dvTadcXXr)Xoipa(i-iTEiyt^siv7. 2,

Tivt).

122 EiTsty ujxo;tivi).

tivO.

23

Ijiio popiYj Ttp Tstyi'uixaTi (i^iTpsysiv

X. An.

5 otdooyo;(SiaSly^eaoi

Ivedvpco.Tivt).

Dem.civ.

4,

(TcpaTsustj&at)OfioioTrjTd

Iy.

oiaooyyj;

dXXVjXot;

PI.J

401, d

st;

te xat cptXiav xat

;ujxcptuviav Tip xaXipSprachgebr.6, 8.

)

Vgl.

Classen,PI.civ.

Beobachtungen358, d.

b.

d.

homer.Antiph.

S.

155

if.

Stallbaum adJug. 84,3.

Maetzner

ad

Kritz ad

Sali.

Khner

ausf. L.

Gr. 76, 8. b) S. 238.

2

Vgl.

Kumpel

Kasus-

lehre S. 299.

424.

Dativ bei Substantiven.

427Phaedr.HpaxXsT

X67U)

cqoyaa.Tip

Phaed.

109, aot^etv.,

poixr,;S.

eauxcp.xcv

253, c

sfe

fiotot7)Taio>v

&emjoO5,

=

Tr.

668

iwv

oiop7]p.dxei)eoT;

ToJv

U7c6

H. Ojpr^iHvTCDv.

Ar. N. 305 Ch.dXX*)Xot;otix

oupavi'ot;

6cprjp.axa.

Th.

35

xtjv

xtov

^topttuv

a7i6ooaiv.PI.leg.

Pr. 612 7tupcxt

poxot;

ooxrjp'ttjs

6p5; Ilpoprjtleaxtj

=

Aesch. 860, e

ovxa.

aujjLouXeuei; f^Tv Tieplxtjv

vopo&eata;Gp.iv.

rav M7v^xa>v roXei; PI. apol.cflecuvet?

30, dSat;.)

xou

8eoo;o'

ocnvYo^E

(Aber Phil. 16,

dv&pwro'j;

Q,

458

xXuxdr.ap

owpaf,puv7;

Trocoxsi

[\qksito\t

Geschenke fr

den P.

Euthyphr. 15, a xdxr;

owpa

tot? deot;.reoefy)

Dem.Oeoi;

52, 26irapd

owped;

7r6Xei.

PI.

Symp. 182, d

trapaxeXeucjt;xt?

ipwvxi

zdvxcDv 9au|xavS.

oux

avTiXo^iav0'

xot;

;up.pdyot;sc.

e^evexo.

Aesch.

908

otaXXa-

xxTJpt

oux

dp.ep.cpia

lariv,

die

Freunde sind nichttoj

frei; I^ep^ 5 p-v)vuov oaxpupaxa, ubi v.

(xtpcopetv xtvt).

Lycurg. 63xyj;

xwv

auvrjYoptuvaoxio

auxcu,

ubixat

v.

Baehr Maetzner.ctttj;.*

Dem.Th.outl

18, 41 6 oi xaunr);

Tttaxeto;

auvep7o;(01

auva^tuv

6,oi

76 ou

Tcepl;

xtJ;

Xeu&ept'a;

ouxe

ouxot

'ATjvatot)

xwv

EXXyjvidv,

EXXr^ve; xr(

eauxcov xtp Myjow/.

dvxecjxirjffav,

-ept 8e

01

pev ('AilYjvatoi)sich

7cpiatv,

dXXd

pr,

ixeivw

axaSouXtaeio;,

damitrcepi.

die Hellenen

und

nicht

dem Meder unterworfen wrden (=p.y)

xou xo; 'EXXirjva;Cic.

cxcptaiv,

dXXd1.

eWvtu

xaxaoooXtorjvai). 2 )

Entsprechend im Lat.

de legg.

15,2.

42

iustitia est ohtemperatio Script is legibus.

Hieran schliesst

stantiven, die5,xi

sich der Gebrauch des Dativs von Adjektiven mit dem Dative abgeleitetcptXta;et;

beisind.et

SubTh.peXXet;

5 e^prjpdxide -ept7v^atov

xo!;

'A&rjvatot;.

PI.

Gorg. 513, b5rjp.ip.

dTtep7a^eaftatp.ot,

cpiXtav xtp

'Adrjvauov

X.

Hier.

6, 3

euvotav3.

ubi v.ist

Breiten b.

Hrter

der Gebrauch des Dativs bei Substantiven, welche

nicht mit Verben, die mit

hngen.

dem Dative verbunden werden, zusammenkann ursprnglich auf einer Verkrzung beruhen; doch kommt diese im einzelnen Falle dem Redenden kaum zumEri)

S.

Schneider adc.

PI. civ. 406, d.

2)

Vgl.

Matthi

390.u.s.

Hdrf. ad

PI.

Soph. 260,PI.civ.

Stallbauma.

ad PL

Civ. 493, d.

Leg. 633, c8.

Schneider

ad

607,

Haage

progr. Luneb. 1836 p.

428Bewusstsein.wie3,

Dativ bei Substantiven.

424.

So

lsst

sichtot;

z.

B. Lysias

19, 22 7rpov

996Ijaoi

Ism.

b

xaxd.

8)[xajt

(ovxa).

P.

1022 Chor,

xooe

XEyei;

GEaioafAEvov;z.

Xerx. ftrjaaupv eXIZe

esuiv

receptaculum6,

sagittis,xuiv

wie im Franz.d^pafU-osuvT,

B.

^o? au vin

u.

dgl.

Th.

18

Y)

Nixt'ou

X-fo)v

xat(d.-rot;

otdaxaai;i.

xot; veoi; ;

xoc TrpesyTlpou? Zwiespalt fr diedie lteren.deip,to)

JngerenHr,xai

der Jngeren) gegendptsxeidxtj

Inschriftlich ootaouX-pj

ttj

dXXot; deot;,

7pafj.[xaTu; xrj

xat reod.i.

oVjfjup,

yjXoi

xat; Oopat;,

;Xa xat av&paxe;l)

fioXow fr das Blei,4.

zum Schmelzen des

Bleies.

Verbindung eines Substantivs, besonders eine? Verbalsubstantivs, meistens in passivem Sinne, S. 00. 1027 mit einem sog. instrumentalen Dative ( 425, 7).

Auch

findet

sich

die

xd

-ydp

ooXco

|

xw

jj-tj

oixatu)Xsi?

xxY)[i.ax'

(=[j. t

xexxrjfxeva) ouyt exat.

PI. civ. y&ov(a poxotot d(j.a, o Fama, die du den Sterblichen bis in die

Wenn

angehrt;

=

f/..,

Unterwelt dringst.der

Eur. Ph. 88

uj

xXeivov ofxois,

'Avtiyovt,,

8dXo;

iza-pl

o Spross,PI. civ.

du dem Vater und somit auch dem ganzen Hause

Ruhm

bringst.

')

S.

MeisterhansGr. Dial. 1152.

a.

a.

0. S. 17

f.

Elisch

d

frA-oa

xoi; /"aXefoi;,

bei

Collitz,

424.

Dativ bei Substantiven.ttjv

429

431, b dKoXeite Trp;

veav t jjiTv tiXiv auf den uns neuen Staat, auf den Staat,;

den wirb)

jetzt aufgestellt

haben.bezieht sich der Dativ nicht auf das dabeistehende

In folgenden Stellen

Substantiv,

sondern

auf die

7ioXeoo' zvSpeooivelvat.

avaxrot,

ganze Satzsubstanz. E, 546 o; xbxx 'OpdXoyov wofr auch gesagt werden konnte: waxe it. d. avaxxagirfoupov.|

N, 450 o? -puxov Miviua xexs Kp/j-r,tot,|

Vgl.t]

Hs. th.

326.

K, 341

ouxo;pTjotv

At6(A7]5es,

anb oxpaxo Ip^exatA, 24 "HpT.

dvTjp,

er}-/,

olo',

vtjeooiv

i7roxojtoc fjfAExs1,

tJ

xiva auX-fjooov.

o'

ox iyahexo

ax-7,90;

/oXov.

Th.

5

ol

"EXXtjve;

^xpdrcovxoxpoepf,;.

np;3,

XirjsxEfav

.

xpoou;

owetspouvexpoT

axiv

evexa

xat4,vetuoi

xoi;

d-&Evocvu[/.ovoi

Hei. 495.tt];

Isoer.

18

(Texpo?)

ZaXafva xaxtpxtcev,2,

noWjca;opiopot

-poxcpov

zatpioo;

o'jot)?.

opiopo; Th.

99 Boxxiaiou;PI.

vv

XaXxiSeuiv

olxoot.

Deutlich6fx6er

virum Corinthium rem divinum auspicantes,4,

Poppo-Stahl.1.

X. An.(intr.

6.

27 sVjxxspeuov

cpoXaxx|j.voi

ixavoi;

x(ov,

7.

Soll dietoc

Beziehung des Mittels bestimmter ausgedrckt werden,als:pip.ev8i'

so wird die Prp. S

c.

gen. gebraucht,

o^DoiX^tJv,

dxo'jop.Ev

8i'

vermittelst der Augen,

Ohren.'Ev:

In hnlichem Sinne,

doch mit wesentlichirrt

anderer (rumlicher) Auffassung erscheinen ausserdem folgende Prpositionen,

besonders in der Dichtersprachep-oT?,

:

8ta;.

Hdt.lyovxs;

3,

117aux(u

ouxot

cuv,

Ijjnrpoailsv

>0sav

uoaxt,

oux

ypasat,

aufi/popr)

fi^aXir)

otaypECDvxat.oT?6r|

PI. Phil.7pacpstfj.ai

M.

240w?

(7uvatxa)

elvat,Sit

fxaouaav

otcuot

ptaAtaxacpt'Xtp

yprjasxcuu.

suveuvext],u.9.,

quo

USUrct

marito.

Sou.

Triaxtp

wie im Lat. utor

te fido

amico

ut

f.

a.,

jenes de

eo,

qui vere habet fidum amicum,)

dieses de eo, qui

Hdt. 2, 50 vofitouai Afyurcxtoi ou|j.7).

PI.

Polit.

ot}v.

xe xal X6fio.

Th.

4,

73 tw

xou 6t:Xixixou

Xa)vai, ubi

Poppo, amissa2,

praestantissima gravis armaturae

parte detrimentum accipere."xou vauxtxou xtuTfvtuuT)

65

o