aukaverkanir nsaid lyfja
DESCRIPTION
Aukaverkanir NSAID lyfja. Ingi Karl Reynisson læknanemi. Inngangur. Rúmlega 17 milljónir Bandaríkjamanna nota NSAID lyf daglega 17 þúsund Íslendingar? 5-7% innlagna á spítala eru vegna aukaverkana lyfja 30% vegna NSAID lyfja. Sagan. Fyrsta NSAID lyfið uppgötvað 1763 Sodium salicylate - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
![Page 1: Aukaverkanir NSAID lyfja](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022051018/56814532550346895db1fa56/html5/thumbnails/1.jpg)
Aukaverkanir NSAID lyfja
Ingi Karl Reynisson
læknanemi
![Page 2: Aukaverkanir NSAID lyfja](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022051018/56814532550346895db1fa56/html5/thumbnails/2.jpg)
Inngangur
• Rúmlega 17 milljónir Bandaríkjamanna nota NSAID lyf daglega– 17 þúsund Íslendingar?
• 5-7% innlagna á spítala eru vegna aukaverkana lyfja– 30% vegna NSAID lyfja
![Page 3: Aukaverkanir NSAID lyfja](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022051018/56814532550346895db1fa56/html5/thumbnails/3.jpg)
Sagan
• Fyrsta NSAID lyfið uppgötvað 1763– Sodium salicylate
• Mörg form af salicylötum notuð í framhaldinu– Aukaverkanir frá magaslímhúð
• Phenylbutazone kom á markað 1950– Aukaverkanir á beinmerg
• Indomethacin á markað 1960– Notað til að loka fósturslagrás síðan 1976
• Í dag til a.m.k. 20 lyf úr 6 meginflokkum
![Page 4: Aukaverkanir NSAID lyfja](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022051018/56814532550346895db1fa56/html5/thumbnails/4.jpg)
![Page 5: Aukaverkanir NSAID lyfja](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022051018/56814532550346895db1fa56/html5/thumbnails/5.jpg)
Verkunarmáti NSAID lyfja
• NSAID lyf hemja ensímið cyclooxygenasa • 2 mismunandi form ensímsins
– Cyclooxygenasi 1 (COX1) – Cyclooxygenasi 2 (COX2)
• Mismikil hömlun á ensímin milli mismunandi tegunda lyfja
• Engar rannsóknir til sem tengja hömlun cyclooxygenasans við klíníska virkni í sjúklingi
![Page 6: Aukaverkanir NSAID lyfja](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022051018/56814532550346895db1fa56/html5/thumbnails/6.jpg)
COX1 og COX2
• COX1– Finnst í flestum vefjum
líkamans– Oft nefnt
“housekeeping enzyme”
– Stýrir eðlilegri frumustarfsemi í magaslímhúð, nýrum, blóðflögum og æðum
– Örvað af hormónum og vaxtarþáttum
• COX2– Eykst í bólgusvörun– Finnst í bólgufrumum,
nýrum, beinum, heila og æxlunarfærum kvenna
– Sterar hemja
![Page 7: Aukaverkanir NSAID lyfja](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022051018/56814532550346895db1fa56/html5/thumbnails/7.jpg)
![Page 8: Aukaverkanir NSAID lyfja](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022051018/56814532550346895db1fa56/html5/thumbnails/8.jpg)
![Page 9: Aukaverkanir NSAID lyfja](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022051018/56814532550346895db1fa56/html5/thumbnails/9.jpg)
Meltingarfæri
• Meltingarónot• Sár• Blæðing
Event UK USA Canada
Annual NSAID prescriptions
25 million 70 million 10 million
NSAID-related admissions
12,000 100,000 3,900
NSAID-related deaths
2,600 16,500 365
![Page 10: Aukaverkanir NSAID lyfja](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022051018/56814532550346895db1fa56/html5/thumbnails/10.jpg)
![Page 11: Aukaverkanir NSAID lyfja](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022051018/56814532550346895db1fa56/html5/thumbnails/11.jpg)
Nýru
• Bráð nýrnabilun
• Acute interstitial nephritis
• Nephrotic syndrome
• Langvinn nýrnabilun
![Page 12: Aukaverkanir NSAID lyfja](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022051018/56814532550346895db1fa56/html5/thumbnails/12.jpg)
Hjarta- og æðakerfi
• Háþrýstingur
• Truflar blóðþynnandi áhrif aspirins
• Versnun á hjartabilun
![Page 13: Aukaverkanir NSAID lyfja](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022051018/56814532550346895db1fa56/html5/thumbnails/13.jpg)
Lifur
• Hækkun á lifrarensímum
• Lifrarskemmd– Væg og gengur langoftast algjörlega tilbaka
![Page 14: Aukaverkanir NSAID lyfja](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022051018/56814532550346895db1fa56/html5/thumbnails/14.jpg)
Öndunarfæri
• Bronchospasmi – Aspirin induced asthma
• Lungnaíferðir með eosinophiliu
![Page 15: Aukaverkanir NSAID lyfja](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022051018/56814532550346895db1fa56/html5/thumbnails/15.jpg)
Blóð
• Neutropenia– Hærri tíðni hjá indomethacin
• Hindrar samloðun blóðflagna– Forðast notkun hjá einstaklingum með galla í
blóðflögum eða blóðflagnafæð
![Page 16: Aukaverkanir NSAID lyfja](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022051018/56814532550346895db1fa56/html5/thumbnails/16.jpg)
Miðtaugakerfi
• Aseptiskur meningitis
• Geðraskanir
• Cognitiv röskun
• Tinnitus
![Page 17: Aukaverkanir NSAID lyfja](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022051018/56814532550346895db1fa56/html5/thumbnails/17.jpg)
Húð
• Toxic epidermal necrolysis (TEN)
• Stevens-Johnson syndrome
• Morbilliform útbrot
• Urticaria
• Pseudoporphyria
![Page 18: Aukaverkanir NSAID lyfja](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022051018/56814532550346895db1fa56/html5/thumbnails/18.jpg)
Meðganga og brjóstagjöf
• Aukin tíðni fósturláta– Sérstaklega ef tekin nálægt getnaði eða lengur en
viku
• Aukin tíðni á snemmbærri lokun á fósturslagrás– Algjör frábending eftir 32 vikna meðgöngu
• Indomethacin var notað til að koma í veg fyrir ótímabærar fæðingar með góðum árangri– Jók tíðni PDA, NEC, nýrnabilun og heilablæðingu
• NSAID lyf skiljast út í brjóstamjólk – Talin hættulaus í venjulegum skömmtum
![Page 19: Aukaverkanir NSAID lyfja](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022051018/56814532550346895db1fa56/html5/thumbnails/19.jpg)
Long-Term Effects of Indomethacin Prophylaxis in Extremely-Low-Birth-Weight Infants
New England Journal of Medicine júní 2001
• Fyrirbyggjandi gjöf indomethacins dregur úr tíðni PDA og alvarlegrar heilablæðingar í léttburum (<1500g)
• Bætir indomethacin horfur án neurosensoriskra galla?
• 1202 léttburar sem vógu á bilinu 500-999g fengu annaðhvort indomethacin (0,1mg/kg/dag í 3 daga) eða placebo
![Page 20: Aukaverkanir NSAID lyfja](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022051018/56814532550346895db1fa56/html5/thumbnails/20.jpg)
Útkomur sem voru skoðaðar
• Primary outcome– Dauði– Heilalömun– Andleg þroskaskerðing– Heyrnarleysi – Blinda
• Secondary outcome– Hydrocephalus– Flogaköst– Microcephaly
• Secondary short-term outcome– PDA– Lungnablæðingar– Krónískur lungnasjúkdómur– Heilaskemmd– NEC– Retinopathia
![Page 21: Aukaverkanir NSAID lyfja](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022051018/56814532550346895db1fa56/html5/thumbnails/21.jpg)
Primary Outcome of Death or Neurosensory Impairment
![Page 22: Aukaverkanir NSAID lyfja](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022051018/56814532550346895db1fa56/html5/thumbnails/22.jpg)
Schmidt B et al. N Engl J Med 2001;344:1966-1972
![Page 23: Aukaverkanir NSAID lyfja](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022051018/56814532550346895db1fa56/html5/thumbnails/23.jpg)
Schmidt B et al. N Engl J Med 2001;344:1966-1972
![Page 24: Aukaverkanir NSAID lyfja](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022051018/56814532550346895db1fa56/html5/thumbnails/24.jpg)
Að lokum...
• NSAID lyf eru frábær gegn ýmsum kvillum og hafa auðveldað líf milljónir manna um allan heim, fullorðinna jafnt sem barna
• Aukaverkanir þarf að setja í samhengi við horfur og líðan sjúklinga