asean enabling แผนแม่บท masterplan 2025 อาเซียน...one vision one...

one vision one identity

one community

ASEANEnablingMasterplan2025Mainstreaming the Rightsof Persons with Disabilities

แผนแมบท

อาเซยนพ.ศ. 2568

เพอบรณาการสทธคนพการ

หนงวสยทศนหนงอตลกษณหนงประชาคม

แผนแมบทอาเซยน พ.ศ. 2568

เพอบรณาการสทธคนพการ

สำานกเลขาธการอาเซยน

กรงจาการตา

The Association of Southeast Asian Nations (ASEAN) was established on 8 August 1967. The Member States of the Association are Brunei Darussalam, Cambodia, Indonesia, Lao PDR, Malaysia, Myanmar, Philippines, Singapore, Thailand and Viet Nam.

จดทำ�โดย

AICHR Thailandทอย มลนธสถ�บนวจยและพฒน�องคกรภ�ครฐ1193 อ�ค�รเอกซม ชน 17 ถนนพหลโยธน แขวงพญ�ไท เขตพญ�ไท กทม. 10400โทร : 0 2714 5555โทรส�ร : 0 2619 5960E-mail: [email protected]

Catalogue-in-Publication Data

ASEAN Enabling Masterplan 2025 – Mainstreaming the Rights of Persons with DisabilitiesJakarta: ASEAN Secretariat, February 2019

362.4591. ASEAN – Sustainable Development – Human Rights 2. Disability-inclusive - Disability Rights

ISBN 978-616-93337-0-8

ASEAN: A Community of Opportunities for All

The text of this publication may be freely quoted or reprinted, provided proper acknowledgement is given and a copy containing the reprinted material is sent to the Community Relations Division (CRD) of the ASEAN Secretariat, Jakarta

General information on ASEAN appears online at the ASEAN Website: www.asean.org

Copyright Association of Southeast Asian Nations (ASEAN) 2019.All rights reserved.

สารบญสารจากอาเซยน vi

คำานำา xiv

แผนแมบทอาเซยน พ.ศ. 2568 เพอบรณาการสทธคนพการ 1

บทนำ� 1

หลกก�ร 3

แผนง�นหลก/ม�ตรก�รสำ�คญ 5

ก�รดำ�เนนง�น 5

ก�รตดต�มและประเมณผล 6

ก�รเสรมสร�งขดคว�มส�ม�รถและคว�มรวมมอเพอก�รเปลยนแปลง 6

แผนงานประชาคมการเมองและความมนคง พ.ศ. 2568 7

แผนงานประชาคมเศรษฐกจ พ.ศ. 2568 11

แผนงานประชาคมสงคมและวฒนธรรม พ.ศ. 2568 14

ประเดนและผลลพธการประชมของคณะทำางานพเศษเพอสนบสนนสทธคนพการ 18

สมาชกคณะทำางานเพอสทธคนพการในประชาคมอาเซยน 21

vi แผนแมบทอาเซยน พ.ศ. 2568

สารจากเลขาธการอาเซยน (Secretary General of ASEAN)

วสยทศนอาเซยน 2568 (ASEAN Vision 2025) แสดงใหเหนถงการใหความส�าคญและการตระหนกถงสงคมทมสวนรวมและความรบผดชอบ ซงรบรองสทธมนษยชนและเสรภาพขนพนฐานของประชากรอาเซยน นอกจากนยงท�าใหเหนถงสงคมทมการพฒนาดานความเทาเทยมทางเพศและความเจรญอยางรอบดาน พรอมทงการสนบสนนคณภาพชวตใหดยงขนและการเขาถงโอกาสอยางเทาเทยมส�าหรบคนทกคน โดยเฉพาะการใหค�ามนของอาเซยนตอประเดนทจะพฒนาและปกปองสทธและสวสดการของคนพการผานกรอบการด�าเนนงานหลายรปแบบ การรเรมประเดน และมาตรการตางๆ

การรบรองแผนบรณาการสทธคนพการอาเซยน พ.ศ. 2568 (ASEAN Enabling Masterplan 2025: Mainstreaming the Rights of Persons with Disability) ณ การประชมสดยอดอาเซยนครงท 33 สะทอนใหเหนทงความส�าเรจและความเชอมนทอาเซยนจะสานตอความเปนสงคมครอบคลมรอบดาน โดยไมทงใครไวขางหลง ดวยการระบประเดนการด�าเนนการ (Key Action Points) ซงเปนเหมอนแนวทางน�าไปสประเดนทส�าคญของแตละประชาคม ผมเชอวาแผนบรณาการสทธคนพการอาเซยน พ.ศ. 2568 จะท�าหนาทเปรยบเสมอนแนวนโยบายหลกในการพฒนาสทธคนพการอยางรอบดานในอาเซยน และจะเปนการเนนย�าถงความรวมมอในระดบภมภาคโดยเฉพาะการด�าเนนงานรวมกบผเชยวชาญแตละประชาคม

ผมขอแสดงความยนดกบคณะกรรมาธการระหวางรฐบาลอาเซยนวาดวยสทธมนษยชน (AICHR) ผแทนของขาราชการระดบสงดานสวสดการสงคมและการพฒนา (SOMSWD) และ คณะกรรมาธการอาเซยนเพอคมครองและสงเสรมสทธสตรและสทธเดก (ACWC) ส�าหรบความรวมมอขามประชาคมอยางนาชนชมในการสงเสรมสทธของคนพการ ดวยเอกสารฉบบนผมหวงวาจะสามารถเขาถงคนสวนมากและกระตนการมสวนรวมของหนวยงานทเกยวของในการด�าเนนการตามแผนบรณาการสทธคนพการอาเซยน พ.ศ. 2568

ดาโตะ ลม จอก ฮอยเลขาธการอาเซยน

viiเพอบรณาการสทธคนพการ

สารจากประธานทประชมรฐมนตรอาเซยนดานสวสดการสงคมและการพฒนา (ASEAN Ministerial Meeting on Social Welfare and Development)

เปาหมายการพฒนาทยงยน พ.ศ. 2573 รบประกนวาความพการไมสามารถเปนอปสรรคของการเขาถงโปรแกรมการพฒนาและความตระหนกถงสทธมนษยชน แผนบรณาการสทธคนพการอาเซยน พ.ศ. 2568 ไดยนยนใหเหนถงการใหความส�าคญ และความมงมนในระดบภมภาคของอาเซยนทมตอประเดนสทธคนพการ ในเอกสารฉบบน ประเทศสมาชกอาเซยนจดท�าความมงมนใน 27 ชดครอบคลม 8 ดานของอนสญญาวาดวยสทธคนพการ อนไดแก 1) หลกความเคารพในศกดศรความเปนมนษย รวมถงเสรภาพในการตดสนใจ และความเปนอสระสวนบคคล 2) หลกการไมกดกนหรอแบงแยก 3) หลกการมสวนรวมอยางเตมทและเปนสวนหนงของสงคม 4) หลกการเคารพในความแตกตางและยอมรบในคนพการ เฉกเชน สวนหนงของความหลากหลายของมนษยและความเปนมนษย 5) หลกความเทาเทยมของโอกาส 6) หลกความสามารถเขาถงได 7) หลกความเทาเทยมระหวางเพศชายและเพศหญง 8) หลกการเคารพในการพฒนาขดความสามารถของเดกพการและเคารพในสทธเดกพการในการสงวนตวตนอาเซยนไดรบผลประโยชนอยางมากจากคณปการ ค�าแนะน�า และความมงมน จากประเทศสมาชกอาเซยน คเจรจา คพฒนาในการจดท�าแผนแผนบรณาการสทธคนพการอาเซยน พ.ศ. 2568

ในฐานะรฐบาลของของอนโดนเซยและทประชมรฐมนตรอาเซยนดานสวสดการสงคมและการพฒนา (AMMSWD) ผมขอแสดงความยนดตอผทมสวนเกยวของในการจดท�าแผนบรณาการฯ โดยเฉพาะผแทนประเทศไทยในคณะกรรมาธการระหวางรฐบาลอาเซยนวาดวยสทธมนษยชน ทใหเราเขามามสวนรวมและ น�าไปสการรบรองของแผนบรณาการฯน

อาเซยนก�าลงมงไปขางหนา – แตยงคงมอกหลายสงทจะตองด�าเนนการใหแลวเสรจ อาเซยนพรอมดวย 3 ประชาคมอาเซยนมงมนทจะด�าเนนงานตามแผนบรณาการสทธคนพการอาเซยน พ.ศ. 2568 เพอใหสทธคนพการเกดขนจรงในทกจงหวะของชวต เพอลดอปสรรคและความทาทายในการเหมารวม เพอเปลยนแปลงทศนคตและความเชอความเชอ เราเชอวาการเสรมพลงคนพการไมไดแคสงผลเฉพาะตวบคคล แตยงน�าไปสผลลพธทมประสทธภาพมากกวาเพอประชาคมของเรา ชาตของเรา และ อาเซยนของเรา

ฯพณฯ องกส กมมวง คาทาสสมตารฐมนตรวาการกระทรวงสงคม สาธารณรฐอนโดนเซย

viii แผนแมบทอาเซยน พ.ศ. 2568

สารจากประธานคณะกรรมาธการระหวางรฐบาลอาเซยนวาดวยสทธมนษยชน(ASEAN Intergovernmental Commission on Human Rights)

ผมรสกยนดเปนอยางยงทไดตอนรบการเปดตวแผนบรณาการสทธคนพการอาเซยน พ.ศ. 2568 ทไดรบการรบรอง ณ การประชมสดยอดอาเซยน ครงท 33 และการประชมทเกยวของ การสงเสรมและการปกปองสทธมนษยชนและเสรภาพขนพนฐานรวมถงคนพการถอเปนประเดนทอาเซยนใหความส�าคญ และสอดคลองกบความมงมนของอาเซยนทจะสรางสงคมทไมทงใครไวขางหลง ตามวสยทศนและแผนงานประชาคมอาเซยน 2568 ทวางไว

ประเทศสมาชกอาเซยนทกประเทศไดใหสตยบนตอ อนสญญาวาดวยสทธของคนพการ (Convention on the Rights of Persons with Disabilities) ทไดใหความส�าคญและสนบสนนการมสวนรวมของคนพการอยางเตมทและมประสทธภาพในทกมตของชวตอกดวย ผมเชอมนวาแผนบรณาการสทธคนพการอาเซยน พ.ศ. 2568 นเปนตราสารทส�าคญทจะยกระดบการด�าเนนงานตามอนสญญาวาดวยสทธของคนพการในประเทศสมาชกอาเซยน

แผนบรณาการสทธคนพการอาเซยน พ.ศ. 2568 เปนความรวมมอกนระหวาง คณะกรรมาธการระหวางรฐบาลอาเซยนวาดวยสทธนษยชน (AICHR) ผแทนของขาราชการระดบสงอาเซยนดานสวสดการสงคมและการพฒนา (SOMSWD) และ คณะกรรมาธการอาเซยนเพอคมครองและสงเสรมสทธสตรและสทธเดก (ACWC) ในการหารอรวมกน และการหารอรวมกบหนวยงานอนๆ ทเกยวของในอาเซยน รวมถงความรวมมอทจากหนวยงานภาคประชาสงคม การพฒนาของแผนบรณาการสทธคนพการอาเซยน พ.ศ. 2568 เปนความรวมมอและการท�างานรวมกนของหนวยงานตางๆ เพอทจะสามารถท�างานรวมกนไดเพอสรางผลดตอประชากรในประชาคมอาเซยน

การจดกจกรรมการเจรจาระดบภมภาคอาเซยนเพอสงเสรมสทธคนพการ ประจ�าป พ.ศ. 2561 ภายใตหวขอ การเขาถงอารยสถาปตย เปนโอกาสในการเปดตวแผนบรณาการฯ ตอหนวยงานตางๆ ทเกยวของ ผมหวงเปนอยางยงวาจะไดมโอกาสรวมด�าเนนงานกบทกคนเพอใหประชาคมของเราเปนประชาคมอาเซยนทไมทงใครไวขางหลง ขอบคณครบ

เอกอคราชทต แบร เดสเกอรผแทนสาธารณะรฐสงคโปร ในคณะกรรมาธการระหวางรฐบาลอาเซยนวาดวยสทธมนษยชน และประธาน

ixเพอบรณาการสทธคนพการ

สารจากประธานทประชมประชมเจาหนาทอาวโสอาเซยนดานสวสดการสงคมและการพฒนา(Senior Officials Meeting on Social Welfare and Development)

แผนบรณาการสทธคนพการอาเซยน พ.ศ. 2568 เปนการรเรมทส�าคญเพอแสดงใหเหนถงความตงใจและความมงมนอยางตอเนองทจะท�าใหคณภาพชวตของคนพการดขนในภมภาคของเราคณะท�างานพเศษเพอสนบสนนสทธคนพการ (Task Force Mainstreaming the Rights of Persons with Disabilities) ท�างานไดอยางนายกยองในการรางแผนบรณาการฯ ผมมความยนดมากทเอกสารฉบบนไดรบการรบรองจากการประชมสดยอดอาเซยนครงท 33 ณ ประเทศสงคโปร การไดรบการสนบสนนและการรบรองจากผน�าอาเซยนถอเปนสงทส�าคญอยางมากในการด�าเนนงานและการรบรทมตอแผนบรณาการฉบบน แผนฉบบนมความเปนหนสวนกนกบรฐบาลในประเทศสมาชกอาเซยน องคกรพฒนาเอกชน ภาคเอกชนและประชาชนของอาเซยนโดยทวไป

ดวยแนวคดแบบน ณ ทประชมเจาหนาทอาวโสอาเซยนดานสวสดการสงคมและการพฒนา (SOMSWD) ของสงคโปรและสภาสงคมสงเคราะหแหงชาต สงคโปร ไดรวมกบจดตงเวทส�าหรบองคกรพฒนาเอกชน ครงท 13 ภายใตหวขอ ความเขาใจตอแผนบรณาการสทธคนพการอาเซยน พ.ศ. 2568 ภายในงานมผแทนจากภาครฐจากประเทศสมาชกอาเซยน ผน�าจากหนวยงานภาคประชาสงคม และตวแทนนกศกษาจากหลากหลายสถาบนการศกษา รวมแลกเปลยนแนวปฏบตทด และค�านงถงแนวทางในการด�าเนนการตอไปเพอน�าแผน บรณาการฯ มาปรบใช

ผแทนของขาราชการระดบสงดานสวสดการสงคมและการพฒนา (SOMSWD) ไดรบชวงตอแผนแมบทฉบบนจากคณะท�างานพเศษเพอสนบสนนสทธคนพการ และในฐานะประธานในทประชมเจาหนาทอาวโสอาเซยนดานสวสดการสงคมและการพฒนา ผมประสงคทจะเหนแผนบรณาการฯ ฉบบนไดถกน�าไปปฏบตใชทวทงภมภาค เพอทจะเชอมตอประชาคมอาเซยนอยางไรรอยตอและการเขาถงทเปนประโยชนตอประชากรในประชาคมอาเซยนทกคน เราควรหาความเปนไปไดของโครงการทเปนความรวมกนระหวางภาคสวนตางๆ ของสงคม จากสหวชาชพ และหลกการจากแตละประเทศเพอด�าเนนการตามนโยบายของแผนบรณาการฯ ฉบบน แนวคด การออกแบบ อปกรณ และโปรแกรมตางๆ สามารถเรยนรและแบงปนกนได ขามสายอาชพ ขามพรหมแดน เพอหลกเลยงการคดคนหรอประดษฐซ�า ทงๆ ทประชาคมเรามสงเหลานทพรอมอยแลว เราควรทจะพจารณาดวยวาจะสามารถน�าไปแผนบรณาการฯ ไปปรบใชอยางไรไดบาง โดยเฉพาะในการท�างานรวมกนดวยการรเรมอยางคขนาน เชน เครอขาย ASEAN Smart Cities ดวยหนสวนตางๆ ทเขามามสวนรวมอยางกระตอรอรนในการน�าแผนงานนไปปฏบตใช ผมมนใจวาอาเซยนจะกลายเปนประชาคมทสมบรณและพรอมส�าหรบผพการ ขอบคณครบ

ชว ฮอก ยองประธานทประชมเจาหนาทอาวโสอาเซยนดานสวสดการสงคมและการพฒนา (SOMSWD) และตวแทนจากสงคโปร กระทรวงพฒนาสงคมและครอบครว

x แผนแมบทอาเซยน พ.ศ. 2568

สารจากประธานคณะกรรมาธการอาเซยนวาดวยการสงเสรมและคมครองสทธสตรและเดก(ASEAN Commission on the Promotion and Protection of the Rights of Women and Children)

แผนบรณาการสทธคนพการอาเซยน พ.ศ. 2568 มพนฐานการเรยนรจากการด�าเนนงานตามปฏญญาวาดวยการสงเสรมบทบาทและการมสวนรวมของคนพการ ในประชาคมอาเซยน (Bali Declaration on the Enhancement of the Role and Participation of Persons with Disabilities in the ASEAN Community) และ ปฏญญาวาดวยการสงเสรมบทบาทและการมสวนรวมของคนพการ ในประชาคมอาเซยน (Mobilisation Framework of the ASEAN Decade of Persons with Disabilities) โดยเฉพาะอยางยงหวใจส�าคญของแผนบรณาการฯ ฉบบนคอความเชอพนฐานทวาคนพการควรไดรบการเสรมพลง และเปนผน�าการเปลยนแปลง ไมใชเพยงแตฐานะผรบการชวยเหลอจากสวสดการจากรฐบาลและองคกรการกศล

แผนบรณาการฯ ฉบบน มความกาวหนาดวยการสงเสรมสทธคนพการอยางรอบดานและเปนระบบภายใตกรอบงานของอาเซยน โดยหลกการการเขาถงอยางเปนระบบ นอกจากนแผนนยงยกระดบการประสานงานและความรวมมอระหวางหนวยงานตางๆ ของอาเซยนในประชาคมการเมองและความมนคง ประชาคมเศรษฐกจ และประชาคมสงคมและวฒนธรรม และระหวางหนวยงานในอาเซยน รฐบาล หนวยงานภาคประชาสงคม โดยเฉพาะองคกรส�าหรบผพการ และผมสวนเกยวของอนๆ

แผนบรณาการสทธคนพการอาเซยน พ.ศ. 2568 ยดมนในหลกการพนฐานของอนสญญาวาดวยสทธคนพการ ซงถอวาเปนตราสารทวไปทวาดวยสทธมนษยชน ทวาถงความเทาเทยมระหวางเพศชายและเพศหญงและความเคารพในสทธการมสวนรวมของเดกพการและสทธในการปกปดอตลกษณจากผอน

เพอใหครบถวนสมบรณ คณะกรรมาธการอาเซยนวาดวยการสงเสรมและคมครองสทธสตรและเดก (ACWC) ยนยนในความมงมนของอาเซยนและการก�าหนดนโยบายเชงแวดลอมทเขมแขงในภมภาคซงน�าไปสการเสรมพลงใหแกผพการ ปฏญญาฮานอยวาดวยการเสรมสรางสวสดการและการพฒนาของสตรและเดกอาเซยน (Ha Noi Declaration on the Elimination of Violence Against Women and Elimination of Violence Against Children in ASEAN) มเปาหมายทจะท�าใหเกดความเทาเทยมทางเพศในระบบการศกษาและการเขาศกษาของเดกพการและ ความตองการพเศษ มากไปกวานน ปฏญญาวาดวยการยตความรนแรงตอสตรและการยตความรนแรงตอเดกในอาเซยนเรยกรองใหปกปองความรนแรง การละเมด และการแสวงหาประโยชนทกรปแบบตอผหญงพการและเดกพการอกดวย

xiเพอบรณาการสทธคนพการ

ในทายทสด เพอทจะใหแนใจวาไมมใครถกทงไวขางหลงจรงๆ แนวทางการด�าเนนงานหลงป พ.ศ. 2563 จ�าเปนจะตองมจดมงหมายและจดท�าอยางเปนระบบในการเขาถงคนพการ การน�าแผนบรณาการสทธคนพการอาเซยน พ.ศ. 2568 มาด�าเนนการนนจะตองใชกลยทธและการเขาถงทอนญาตใหองคภายในอาเซยนเขามามบทบาทสงสด กระตนใหเกดการมสวนรวมของหนวยงานภาคประชาสงคม และเสรมสรางโอกาสส�าหรบการมสวนรวมของผมสวนไดเสย และการเปนหนสวน โดยเฉพาะอยางยงเพอการพฒนาทรอบดานและยงยน

การมสวนรวมของผมสวนเกยวของทงหมดในการตดตามและประเมนผลของแผนบรณาการสทธคนพการอาเซยน พ.ศ. 2568 นนส�าคญ เพอทจะท�าใหแนใจวาการด�าเนนงานนนเปนไปอยางมประสทธภาพ การพฒนาทค�านงถงความพการดวยนนกจะไดรบการสงเสรมใหกาวหนาขนโดยการแบงปนขอมล การใชประโยชนของการวจยและขอมล รวมถงขอมลทางสถต การเผยแพรงานวจย และขอมลจากแนวปฏบตทด ควรไดรบการเผยแพร อยางกวางขวางและเปนประโยชนสงทสด

ขอบคณคะ

ส ดานต อนวาประธานคณะกรรมาธการอาเซยนวาดวยการสงเสรมและคมครองสทธสตรและเดก และผแทนจากอนโดนเซย

xii แผนแมบทอาเซยน พ.ศ. 2568

สารจากประธานคณะท�างานจดท�าแผนบรณาการสทธคนพการอาเซยน(Co-Chair of the Task Force on the Mainstreaming the Rights of Persons with Disabilities in the ASEAN Community)

ครงแรกทคณะท�างานพเศษเพอสนบสนนสทธคนพการไดมโอกาสพบกน ภารกจของพวกเราคอการจดท�าแผนระดบภมภาค ซงจ�าเปนจะตองมการประชมระดบภมภาค การประชมเพอหารอรวมกน และใหฉนทามตรวมกนหลายครงระหวางประเทศสมาชกอาเซยนกอนทการกระท�าใดๆ จะไดรบความเหนชอบ ในขณะทสงทเราอยากท�าสวนใหญเพอคนพการนนตองการความรวมมอจากรฐบาลภายในประเทศเพอทจะด�าเนนนโยบายตามและท�าใหสงผลถงคนทกกลมในสงคม นนเปนเหตผลทท�าใหเราตดสนใจทจะจดท�าแผนบรณาการสทธคนพการอาเซยน พ.ศ. 2568 นขนมา

แผนบรณาการฯ ฉบบนก�าหนดแนวทางทชดเจนส�าหรบประเทศสมาชกในการเสรมสรางแผนการพฒนาชาต การออกกฎหมาย นอกจากนยงก�าหนดแนวทางทส�าคญในการหาความรวมมอระหวางประเทศสมาชกและก�าหนดแนวปฏบตทเปนรปธรรมเพอลดอปสรรคตางๆ และท�าใหแนใจวา สงเหลานสามารถเขาถงไดโดยคนพการในทองถนในภมภาคตางๆ

การเปนหนสวนถอเปนหวใจส�าคญของแผนบรณาการสทธคนพการอาเซยน พ.ศ. 2568 ทงใน แงของการเจรจาตอรองและการด�าเนนงานตามนโยบายปจจบน ดงนนแผนบรณาการฯ นจะเปนการด�าเนนงานรวมกนขององคกรทเกยวของในอาเซยนในทงสามเสาประชาคม ดวยความเปนหนสวนและความรวมมอกนกบผมสวนไดเสยทงในแงของตวบคคลและภาคเอกชน

แผนบรณาการฯ ไมเพยงแตเปนการกลาวถงความตองการของคนพการในสมยปจจบนแตกใหความมนคงแกประชาคมอาเซยน ในขณะทสงคมเราก�าลงเขาสสงคมผสงอายพรอมกบอตราการเกดทลดนอยลง จ�านวนประชากรทจะไดรบสทธประโยชนจากแผนบรณาการฯ จะเพมขนอยางแนนอน อยางไรกตามเราจ�าเปนทจะตองเรมด�าเนนงานขณะนเพอทจะเตรยมความพรอมส�าหรบอนาคตทผสงอายสวนมากมกจะมความพการดวยนนจะมจ�านวนมากกวาประชากรรนหลง และคนทสามารถใชชวตไดดวยตนเอง หรอ ตองการผดแลซงจะไดรบการสนบสนนจากแผน บรณาการฯ

xiiiเพอบรณาการสทธคนพการ

ภาคสวนส�าคญทเกยวของกบแผนบรณาการฉบบน ซงเราจ�าเปนตองกลาวไว ณ ทน คอประกอบไปดวย คณะกรรมาธการระหวางรฐบาลอาเซยนวาดวยสทธมนษยชน (AICHR) จาก 10 ประเทศ สมาชกอาเซยน เจาหนาทอาวโสอาเซยนดานสวสดการสงคมและการพฒนา (SOMSWD) จาก 10 ประเทศ สมาชกอาเซยน และ ผแทน 2 ทาน จากคณะกรรมาธการอาเซยนเพอคมครองและสงเสรมสทธสตรและสทธเดก (ACWC)

สวนทขาดไมไดคอ สวนผมสวนไดเสยและมสวนเกยวของนน รวมไปถงองคกรในอาเซยนภายใตทง 3 ประชาคมอาเซยน และองคกรของผพการ เชน สภาอาเซยนเพอคนพการ (ASEAN Disability Forum - ADF) ศนยพฒนาและฝกอบรมผพการแหงเอเชยและแปซฟก (Asia - Pacific Development Center on Disability - APCD) และผเชยวชาญดานสทธคนพการ

และคนทรเรมจดตงคณะท�างานนคอ ดร. เสร นนทสต ผแทนประเทศไทยในคณะกรรมาธการระหวางรฐบาลอาเซยนวาดวยสทธมนษยชน เราตองขอขอบคณส�าหรบผลสมฤทธทออกมาในวนน ซงกคอ แผนบรณาการสทธคนพการอาเซยน พ.ศ. 2568 ฉบบน ทผมหวงวาจะด�าเนนงานของเอกสารชนนอยางสมบรณแบบจนกระทงสนสดระยะเวลา พ.ศ. 2568

ขอบคณครบ

รชารด แทน กก ทงเจาหนาทอาวโสอาเซยนดานสวสดการสงคมและการพฒนา สงคโปร ประธานรวมคณะทางานจดทาแผนบรณาการสทธคนพการอาเซยน

xiv แผนแมบทอาเซยน พ.ศ. 2568

ค�าน�า

แผนบรณาการสทธคนพการอาเซยน 2568 กบการไมทงใครไวขางหลง องคการอนามยโลกไดประเมนวามคนพการรอยละ 10 ในจ�านวนประชากรของแตละประเทศ ซงเมอใชอตราดงกลาวค�านวณกจะพบตวเลขทนาตกใจวาอาเซยนซงมประชากรรวมของสบประเทศจ�านวนกวา 650 ลานคนมคนพการกวา 65 ลานคนซงเปนจ�านวนนอยกวาประชากรไทยไมมากนก (แตมากกวาประชากรของอาเซยนหลายประเทศ!) คนพการเหลานอยทใด? ไดรบสทธในการเขาถงบรการตางๆ ของภาครฐเชนการศกษา การรกษาพยาบาล การใชระบบคมนาคมอยางเทาเทยมกบผอนหรอไม? เปนเรองนายนดอยางยงทในเดอนพฤศจกายน ป 2561 ทผานมา ผน�าอาเซยนสบประเทศไดรวมกนใหความเหนชอบ “แผนบรณาการสทธคนพการอาเซยน 2568” หรอ ASEAN Enabling Masterplan 2025: Mainstreaming the Rights of Persons with Disabilities in the ASEAN Community ในทประชมสดยอดผน�าทประเทศสงคโปรซงเปนกาวส�าคญในการยกระดบการปกปองและสงเสรมสทธคนพการในอาเซยน และเปนผลงานทประเทศไทยไดผลกดนอยางตอเนองตงแตป 2558 ผเขยนในฐานะทเปนสวนหนงในการขบเคลอนประเดนสทธคนพการและเสนอใหมการจดท�าเอกสารดงกลาวจงขอกลาวถงความส�าคญ ทมาและแนวทางการด�าเนนการเกยวกบแผนบรณาการสทธคนพการอาเซยนดงน

ความส�าคญของแผนบรณาการสทธคนพการอาเซยน วตถประสงคของแผนบรณาการสทธคนพการอาเซยนคอการท�าใหทกองคกรของอาเซยนตระหนกถงสทธคนพการและน�าประเดนเกยวกบสทธคนพการผนวกรวมในการพจารณาก�าหนดนโยบาย แผนงานและโครงการของแตละองคกร ซงการขบเคลอนและผลกดนการยกระดบมาตรฐานสทธคนพการในระดบภมภาคอาเซยนจะเสรมการด�าเนนการในระดบประเทศสมาชกทจะมการรายงานความกาวหนาไปยงอาเซยน ท�าใหมการแลกเปลยนขอมลระหวางกนและเสรมสรางความเขาใจเกยวกบสทธและสถานการณของคนพการในอาเซยนอยางเปนระบบ ความทาทายในการพฒนาคณภาพชวตคนพการทส�าคญประการหนงคอการสรางความตระหนกรวา คนพการเปนผทมสทธและศกดศรความเปนมนษยเชนเดยวกบสมาชกในสงคมทกคน ซงเปนหลกการพนฐานของอนสญญาวาดวยสทธคนพการ (Convention on the Rights of Persons with Disabilities) ทประเทศสมาชกทงสบของประชาคมอาเซยนไดลงนามผกพนและมหนาทด�าเนนการใหสอดคลองกบพนธกรณตางๆ ทก�าหนดไว ส�าหรบในประชาคมอาเซยนซงเปนองคการระหวางรฐบาลของประเทศสมาชกกประสบกบความทาทายดงกลาวเชนเดยวกน กลาวคอ ไดมการแบงภารกจในดานตางๆ และจดตงหนวยงานทรบผดชอบภารกจเปนการเฉพาะ ผานประชาคมการเมองและความมนคง ประชาคมเศรษฐกจและประชาคมสงคมและวฒนธรรม ซงประเดนคนพการเปนความรบผดชอบหลกของประชาคมสงคมและวฒนธรรม (ASEAN Socio-Cultural Community) จงท�าใหประชาคมอนๆ ยงมไดน�าขอพจารณาเกยวกบสทธคนพการเปนสวนหนงในการวางแผนงานและโครงการทเกยวของเทาทควร ทงททกภาคสวนของประชาคมอาเซยนมความสมพนธกบชวตความเปนอยของคนพการ เชน การทคนพการมสทธในการออกเสยงลงคะแนนหรอลงสมครรบเลอกตงซงเปนสทธทางการเมอง หรอการเปนเจาของกจการทางธรกจซงเปนสทธทางเศรษฐกจ เปนตน แผนบรณาการฯ เปนเอกสารของอาเซยนฉบบแรกทก�าหนดความยดโยงของสทธคนพการกบทก “เสา” ของอาเซยนทงดานการเมอง เศรษฐกจและสงคมและวฒนธรรม

ในสวนการด�าเนนการ อาจกลาวในภาพกวางไดวา แผนบรณาการฯ ก�าหนด “หนาท” ของอาเซยนไวสามดานคอส�าหรบแตละประชาคมขางตน ซงหนาททวาน แบงออกเปนประเดนการด�าเนนการหลก (Key Action Points) รวม 76 ขอ ส�าหรบประชาคมการเมองและความมนคง 24 ขอ ประชาคมเศรษฐกจ 25 ขอ และประชาคมสงคมและวฒนธรรม 27 ขอ และในขนตอนการปฏบต องคกรตางๆ ของทงสามประชาคมจะก�าหนดแผนงานในรายละเอยดอกครง เชนการก�าหนด

xvเพอบรณาการสทธคนพการ

แนวทางการส�ารวจประชากรทมความพการรวมกน หรอการน�าแนวคดการออกแบบเพอคนทงมวล (Universal Design) ในการสรางสาธารณปการตางๆ โดยก�าหนดใหส�านกเลขาธการอาเซยนรวบรวมขอมลการด�าเนนการตามประเดนตางๆ ประจ�าปเสนอใหทประชมสดยอดผน�าอาเซยนรบทราบผานทประชมเจาหนาทระดบสงรวมกนของสามประชาคม ซงถอวาเปนกลไกการก�ากบดแลและรายงานผลของอาเซยนทไมเคยปรากฏมากอน และเปนความส�าเรจของภาคสวนทเกยวของทสามารถผลกดนใหประเดนสทธคนพการไดรบค�ามนและการตดตามจากผน�าสงสดของทงสบประเทศอาเซยน นอกจากนนยงก�าหนดใหมการทบทวนแผนบรณาการฯ เมอครบครงระยะเวลาด�าเนนการคอในป 2564 แผนบรณาการฯ จะเปนสวนส�าคญในการตอบโจทยการสรางความเทาเทยมและการมสวนรวมของคนพการในสงคมอาเซยนทก�าหนดค�าขวญวาเปนประชาคมทมประชาชนเปนศนยกลาง

ทมาของการจดท�าแผนบรณาการสทธคนพการอาเซยน อาเซยนไดรบรองสทธมนษยชนไวในกฎบตรของอาเซยนตงแตป 2553 และออกปฏญญาบาหลเพอสงเสรมสทธพการในป 2554 พรอมกบประกาศทศวรรษคนพการอาเซยนตงแตป 2554 ถง 2563 และเมอไดกาวสการเปนประชาคม (Community) อยางเตมตวในป 2558 กไดก�าหนดวสยทศนอาเซยน 2568 (ASEAN Vision 2025) ซงก�าหนดใหสทธมนษยชนเปนสวนส�าคญของประชาคม อยางไรกตาม ในทางปฏบตเอกสารและแนวนโยบายตางๆ ยงมไดน�าไปสผลหรอความแตกตางในมาตรฐานสทธคนพการอาเซยนเทาใดนก เนองจากปญหาสองประการหลกทกลาวขางตนคอ การท�างานแบบแยกสวนทพจารณาสทธคนพการเปนเพยงประเดนทางสงคมและวฒนธรรม และการขาดกลไกในการก�ากบดแลและตดตามการด�าเนนการอยางเปนระบบ ในป 2558 ผเขยนในฐานะผแทนไทยในคณะกรรมาธการระหวางรฐบาลอาเซยนวาดวยสทธมนษยชน (AICHR) จงรเรมโครงการจดการเสวนาระดบภมภาค (Regional Dialogue) เพอน�าผเกยวของจากทกภาคสวนของอาเซยนโดยเฉพาะองคกรคนพการอาเซยนปรกษาหารอเพอประเมนและพจารณาสถาณการณเฉพาะดานและรวมกนเสนอแนะแนวทางการแกไข โดยในปแรกไดเรมการหารอในประเดนสทธทางการเมองและสทธในการท�างานของคนพการ และไดจดการเสวนาดงกลาวขนทกปโดยก�าหนดหวขอทแตกตางกนเพอแสดงใหเหนถงสทธคนพการทครอบคลมในทกๆ ดาน โดยในงานปทสองเมอป 2559 ทจงหวดเชยงใหม AICHR เลงเหนความจ�าเปนในการจดท�าเอกสารระดบภมภาคเพอท�าใหสทธคนพการแทรกซม (Mainstream) ในทกประชาคมอาเซยน และบรณาการพนธกรณตางๆ เกยวกบสทธคนพการซงรวมถงอนสญญาวาดวยสทธคนพการ ค�ามนอนชอน (Incheon Strategy) เปาหมายการพฒนาอยางยงยนของสหประชาชาต และทส�าคญทสดคอวสยทศนอาเซยน 2568 ไวในเอกสารฉบบเดยว โดยไดจดตงคณะท�างานพเศษ (Task Force) เพอด�าเนนการจดท�ารางเอกสารและปรกษาหารอองคกรทเกยวของ คณะท�างานดงกลาวมลกษณะเปนไตรภาคและน�าองคกรทสงกดคนละเสาของอาเซยนมาด�าเนนงานรวมกน กลาวคอประกอบดวยผแทนของ AICHR ซงสงกดประชาคมการเมองและความมนคง ผแทนของขาราชการระดบสงดานสวสดการสงคมและการพฒนา (Senior Official Meeting on Social Welfare and Development) และผแทนคณะกรรมาธการดานสทธเดกและสตรอาเซยนซงสงกดประชาคมสงคมและวฒนธรรม จงถอไดวาเปนการตงคณะท�างาน “ขามเสา” (Inter pillar) เพอสทธคนพการขนเปนครงแรก และในการเจรจาซงมการประชมทงสน 8 ครงตงแตป 2559 จนถงเดอนกนยายน 2561 คณะท�างานไดหารอองคกรทเกยวของ เชนผเชยวชาญดานสทธคนพการของสหประชาชาต และองคกรคนพการอาเซยน อกทงไดประชมรวมกบองคกรอาเซยนตางๆ โดยเฉพาะรองเลขาธการอาเซยนทรบผดชอบประชาคมทงสาม และไดรบขอคดเหนจากองคกรตางๆ เพอปรบปรงรางแผนบรณาการฯ เปนระยะ จนเกดฉนทามตรวมกนทน�าไปสการรบรองแผนบรณาการฯ ในเดอนพฤศจกายน 2561แนวทางการด�าเนนการของไทยเกยวกบแผนบรณาการฯ

ประเทศไทยไดด�าเนนการยกระดบการสงเสรมและคมครองสทธคนพการคขนานกบการจดท�าแผนบรณาการสทธคนพการอาเซยนอยางตอเนอง โดยในป 2560 กรมสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการไดรเรมจดตงเครอขายผประกอบการทมความพการในอาเซยน (ASEAN Network of Entrepreneurs with Disabilities) เพอสรางศกยภาพของผพการใหสามารถประกอบธรกจหรอเปนเจาของกจการเชนเดยวกบบคคลอน และขจดภาพลกษณหรอความเขาใจของสงคมทมองวาอาชพทคนพการจะสามารถท�าไดคอการเปนลกจางของสถานประกอบการเทานน ซงการทจะด�าเนนการใหส�าเรจในภมภาค ยอมตองไดรบความรวมมอจากองคกรตางๆ ในอาเซยน โดยเฉพาะองคกรในประชาคมเศรษฐกจอาเซยนทมภารกจโดยตรงในการสงเสรมธรกจรายยอย ขนาดเลกและกลาง (Micro, Small and Medium Enterprises) ซงมสดสวนถงรอยละกวาเกาสบของระบบเศรษฐกจในอาเซยน และในป 2562 น ประเทศไทยยงรบหนาทเปนประธานเครอขายดงกลาวซงจะขบเคลอนประเดนหลกในดานการใหผ ประกอบการทมความพการเขาถง E Commerce หรอการคาขายออนไลนไดอยางทวถงและมประสทธภาพมากขน และนายนดยงทในเดอนมกราคม 2562 ประเทศไทยไดใหสตยาบนสนธสญญามาราเกซทเออประโยชนใหผพการทางสายตาสามารถเขาถงงานอนมลขสทธไดโดยไมเสยคาใชจายซงเปนประเดนทก�าหนดไวในแผนบรณาการฯ ดวย ทส�าคญทสดคอในฐานะประธานอาเซยนในป 2562 น ประเทศไทยจะสามารถผลกดนประเดนความยงยนตามเปาหมายการพฒนาอยางยงยนของสหประชาชาตซงเปนแนวคดหลกตามแผนบรณาการฯ ใหเปนรปธรรมยงขน

แผนบรณาการฯ ไดเปดตวอยางเปนทางการเมอวนท 3 ธนวาคม 2561 ซงตรงกบวนคนพการสากลทประเทศไทยพรอมกบการจดงานเสวนาระดบภมภาคเรองสทธคนพการอาเซยนทกรงเทพ ผเขยนมนใจวา การขบเคลอนเพอยกระดบสทธคนพการในระดบภมภาคจะเสรมใหคนพการมชวตความเปนอยทดขนในระดบประเทศ และขอฝากความหวงกบประเทศไทยทจะด�าเนนการอยางตอเนองในการเปนแบบอยางทดกบประเทศอาเซยนอนๆ ในการสงเสรมและคมครองสทธคนพการซงตรงกบแนวคดในการเปนประธานอาเซยนทจะด�าเนนการเพอความยงยนและไมทงใครไวขางหลง

ดร. เสร นนทสตผแทนไทยในคณะกรรมาธการระหวางรฐบาลอาเซยนวาดวยสทธมนษยชน ระหวางป 2556-2561 และประธานคณะทางานจดทาแผนบรณาการสทธคนพการอาเซยน

สามารถดาวนโหลดแผนแมบทอาเซยน พ.ศ. 2568 เพอบรณาการสทธคนพการไดท QR code หรอ https://asean.org/?static_post=asean-enabling-masterplan-2025-mainstreaming-rights-persons-disabilities

แผนแมบทอาเซยน พ.ศ. 2568เพอบรณาการสทธคนพการ

1เพอบรณาการสทธคนพการ

แผนแมบทอาเซยนพ.ศ. 2568เพอบรณาการสทธคนพการ

I. บทน�า

1.1. การสงเสรมและคมครองสทธมนษยชนและเสรภาพขนพนฐาน การเสรมสรางประชาธปไตย การพฒนาหลกธรรมาภบาลและหลกนตธรรม เปนหลกการและจดประสงคส�าคญของอาเซยน1 เพอเปนการยนยนหลกการเหลาน ผน�าอาเซยนไดรบรองปฏญญาอาเซยนวาดวยสทธมนษยชน ในป พ.ศ. 2555 ปฏญญาดงกลาว พรอมดวยแถลงการณพนมเปญเพอรบรองปฏญญาอาเซยนวาดวยสทธมนษยชน2 เปนเอกสารส�าคญสองฉบบ ทยนยนถงความมงมนของบรรดารฐบาลของประเทศสมาชกอาเซยน ในการปกปองสทธมนษยชนและเสรภาพขนพนฐานของประชาชนอาเซยนทงมวลซงรวมถงคนพการ ทงน ณ ป พ.ศ. 2559 ประเทศสมาชกอาเซยนไดใหสตยาบนตออนสญญาวาดวยสทธคนพการครบทกประเทศ

1.2. ตลอดหลายปทผานมา อาเซยนใหความส�าคญกบการสงเสรมและปกปองสทธของคนพการเสมอมา กรอบนโยบายของอาเซยนในการพฒนาในเรองสทธและสวสดการของคนพการเปนผลมาจากการบงคบใชปฏญญาบาหลวาดวยการสงเสรมหนาทและการมสวนรวมของคนพการในประชาคมอาเซยน ป พ.ศ. 2554 ซงมงเนนใหมเกดรปธรรมของการผนวกรวมประเดนเรองคนพการดวยการด�าเนนการตางๆ อาท การจดท�าแผนปฏบตการระดบประเทศ การท�าใหเกดความหลากหลายของบรการทางสงคม การพฒนาแผนงานดานความมนคงทางสงคม และการศกษาทเขาถงไดและโอกาสในการท�างาน ปฏญญาดงกลาวยงไดมบทบญญตในการประกาศใชและแนะน�ากรอบการขบเคลอนทศวรรษคนพการอาเซยน (พ.ศ.2554-2563) เพอสงเสรมการพฒนาแบบมสวนรวมของคนพการในอาเซยน หลกการสงเสรมการมสวนรวมดงกลาว ซงเปนทศทางดานนโยบายทส�าคญของอาเซยน ไดสงผลใหมการบรณาการประเดนสทธคนพการเขาไปในขอรเรมและแผนงานตางๆ ของอาเซยนทงหมด เจตจ�านงคของอาเซยนเพอเสรมสรางประชาคมแบบมสวนรวมส�าหรบทกคนไดรบการบรรจไวในวสยทศนประชาคมอาเซยน พ.ศ. 25683 ซงเปนแผนทน�าทางดานยทธศาสตรในระยะสบปของอาเซยน มงเนนใหอาเซยนเปนประชาคมทมประชาชนเปนศนยกลางและค�านงถงประโยชนของประชาชนเปนส�าคญ “เปนสถานทซงประชาชนสามารถอปโภคสทธมนษยชนและเสรภาพขนพนฐาน มคณภาพชวตทดขนและไดรบประโยชนจากการเปนประชาคมอาเซยน” โดยเฉพาะอยางยงภายใตแผนงานประชาคมสงคมและวฒนธรรมอาเซยน พ.ศ. 2568 ไดมการก�าหนดมาตรการในการลดอปสรรคตางๆ และรบประกนการเขาถงและใชประโยชนไดจากสทธและบรการตางๆ ตลอดจนสงเสรมและคมครองสทธมนษยชนของคนพการ

1 กฎบตรอาเซยน 25502 ปฏญญาอาเซยนวาดวยสทธมนษยชน 25553 วสยทศนประชาคมอาเซยน 2568, 2558.

2 แผนแมบทอาเซยน พ.ศ. 2568

1.3. ยงไปกวานน ตราสารในระดบภมภาคฉบบอนๆ กไดยนยนถงความมงมนของอาเซยนและแสดงใหเหนถงทศทางดานนโยบายระดบภมภาคทเขมแขงในการเสรมสรางความเขมแขงใหกบคนพการ ปฏญญาฮานอยวาดวยการเสรมสรางสวสดการและการพฒนาของสตรและเดก (พ.ศ. 2553) รบประกนความเสมอภาคทางเพศในดานการศกษาและการสมครเขาโรงเรยนของเดกพการและเดกทมความตองการพเศษ ปฏญญากวลาลมเปอรวาดวยอาเซยนทมประชาชนเปนศนยกลาง (พ.ศ. 2558) มงเนนการสงเสรมและการปกปองสทธของคนพการและสงเสรมผลประโยชนและสวสดการของคนพการในประเดนการพฒนาของอาเซยนในอนาคต ปฏญญาอาเซยนวาดวยการสรางเสรมความเขมแขงดานการศกษาใหกบเดกและเยาวชนตกหลน ประกาศวาการเขาถงการศกษาเปนสงทส�าคญเพอรบประกนเกยวกบประโยชนสงสดส�าหรบเดกและเยาวชนซงรวมถงเดกและเยาวชนพการ ปฏญญาวาดวยการขจดความรนแรงตอสตรและการขจดความรนแรงตอเดกในอาเซยน (พ.ศ. 2556) มงปองกนสตรและเดกพการจากความรนแรง การละเมด และแสวงหาประโยชน ในทกรปแบบ ปฏญญาอาเซยนวาดวยเรองการเสรมสรางความเขมแขงมาตรการการคมครองทางสงคม (พ.ศ.2556) ระบวาคนพการมสทธในการเขาถงการคมครองทางสงคมและเรยกรองใหประเทศสมาชกอาเซยนสนบสนนนโยบาย ยทธศาสตรและกลไกการท�างานเพอเสรมสรางความเขมแขงของแผนงานการคมครองทางสงคม ตลอดจนการก�าหนดกลมเปาหมายใหมประสทธภาพมากทสดเพอท�าใหมนใจวากลมคนทมความตองการจ�าเปนมากทสดในสงคมจะไดรบการคมครองจากบรการคมครองทางสงคม

1.4. ความกาวหนาดานนโยบายของอาเซยนในการพฒนาสทธและสวสดการของคนพการ เปนทงเหตและผลของการพฒนาในระดบโลก สงทส�าคญทเหนอสงอนใดคอ วาระการพฒนาทยงยน พ.ศ.2573 ซงมองคประกอบดานนโยบายเกยวกบการไมทอดทงใครไวขางหลงและเชอมโยงกบวสยทศนอาเซยนในการเปนประชาคมทมประชาชนเปนศนยกลาง ยทธศาสตรอนชอน เพอ “ท�าสทธใหเปนจรง” ส�าหรบคนพการในภมภาคเอเชยและแปซฟก เรยกรองใหมการสงเสรมการมสวนรวมของคนพการโดยการขจดอปสรรคตางๆ และเพมพนการเขาถงและใชประโยชนไดส�าหรบคนพการ และรบประกนการตอบสนองตอมตทางเพศ ผานหลกการด�าเนนงานขามสาขาและการมสวนรวมจากหลายภาคสวน กรอบการด�าเนนงานเซนไดเพอการลดความเสยงจากภยพบต มงใหเกดการตอบสนองโดยมสวนรวมของคนพการตอภยพบตและการฟนตวจากภยพบต โดยการเสรมสรางภมคมกนส�าหรบคนพการและตระหนกถงบทบาททส�าคญยงในการประเมนความเสยงและการออกแบบแผนงานตางๆ วาระการพฒนาเมองใหม มงเนนในเรอง “การท�าใหสทธในการมทอยอาศยอยางเพยงพอส�าหรบทกคนเปนจรงอยางตอเนองเปนองคประกอบหนงของสทธทจะมมาตรฐานการครองชพอนเพยงพอ” ซงรวมถงสทธของคนพการดวย วาระการพฒนาเมองใหมยงไดเรยกรองใหมการสงเสรม “มาตรการทเหมาะสมเกยวกบเมองและการตงถนฐานของมนษยซงเอออ�านวยตอการเขาถงของคนพการบนพนฐานแหงความเทาเทยมกบคนอน ตอการเขาถงสภาพแวดลอมทางกายภาพของเมอง โดยเฉพาะอยางยงตอสถานทสาธารณะ การขนสงสาธารณะ ทอยอาศย การศกษาและสงอ�านวยความสะดวกดานสขภาพ สารสนเทศสาธารณะและชมชน (ซงรวมถงสารสนเทศและเทคโนโลยและระบบการสอสาร) และสงอ�านวยความสะดวกอนๆ และบรการสาธารณะทงในพนทเมองและชนบท ทายทสด ยงไดมการสงเสรม “การสวนรวมและความรวมมออยางมประสทธภาพในระหวางผมสวนไดสวนเสยทงหมดซงรวมถงคนพการเพอจะใหมการก�าหนดโอกาสส�าหรบการพฒนาเศรษฐกจของเมองและก�าหนดและจดการกบขอทาทายทมอยหรอก�าลงจะเกดขน” การพฒนาในระดบโลกเหลาน มอทธพลและสงผลตอการก�าหนดทศทางเชงนโยบายในอาเซยนเกยวกบคนพการ

1.5. เพอเปนการขยายผลจากพฒนาการทดของการพฒนาระดบภมภาคและระดบโลกเหลาน นบเปนโอกาสทดในการยกระดบความรวมมอในระดบอาเซยนในการผลกดนใหเกดการปฏรปดานกฏหมายและนโยบายไปสการน�าอนสญญาวาดวยสทธคนพการอยางเตมทในระดบประเทศเพอขจดการเลอกปฏบต ขจดอปสรรค และรบประกนการเขาถงและใชประโยชนได ในขณะเดยวกน การด�าเนนงานในระดบประเทศจะชวยขยายผลความรวมมอในระดบภมภาคดวยการใหความส�าคญกบประเดนตางๆ ทไดรบการจดการไดอยางมประสทธภาพมากขนในระดบภมภาค ประเดนเหลาน อาจรวมถงผลกระทบของการรวมตวเปนประชาคมอาเซยน โดยเฉพาะอยางยงการรวมตวเปนประชาคมเศรษฐกจ เพอรบประกนการจางงานและงานทมคณคาส�าหรบคนพการ ยงไปกวานน เพอทจะรบประกนวาจะไมทอดทงใครไวเบองหลง วาระการพฒนาภายหลงป ค.ศ. 2020 จะตองมเปาหมายทชดเจนและเปนระเบยบแบบแผนเพอใหคนพการซงรวมถงเดกพการ สตรพการ เยาวชนพการ ผสงอายพการ คนพการทไดรบผลกระทบจากภยพบตความขดแยงและสถานการณฉกเฉน และคนพการทเปนเหยอของความรนแรงและการคามนษย


II. หลกการ

2.1. การประชมระดบรฐมนตรอาเซยนดานสวสดการสงคมและการพฒนา มหนาทตามทไดมการบญญตไวในดานสวสดการสงคมและการพฒนาส�าหรบกลมผดอยโอกาสซงรวมถงคนพการ และการอนวตอนสญญาวาดวยสทธคนพการในระดบประเทศและระดบภมภาค การประชมระดบรฐมนตรอาเซยนดานสวสดการสงคมและการพฒนา มบทบาทน�าในกระบวนการพฒนาและน�าเสนอปฏญญาบาหลวาดวยการขยายบทบาทและการมสวนรวมของคนพการในประชาคมอาเซยน เพอใหมการรบรองโดยผน�าอาเซยนในการประชมสดยอดอาเซยนในป พ.ศ. 2554 ควบคไปกบตราสารฉบบอนๆ ปฏญญาดงกลาวสนบสนนใหรฐบาลและองคกรภาคประชาสงคม ซงรวมถงองคกรภาคเอกชน ในการท�างานอยางใกลชดกบองคกรเฉพาะสาขาอาเซยนทเกยวของ คณะกรรมาธการระหวางรฐบาลอาเซยนวาดวยสทธมนษยชน คณะกรรมาธการอาเซยนวาดวยการสงเสรมและคมครองสทธสตรและสทธเดก ในความพยายามรวมกนในการคมครองสทธและตอบสนองตอความตองการของคนพการโดยเฉพาะอยางยงคนพการทเปนผสงอาย สตร เดกและเยาวชน

2.2. คณะกรรมาธการระหวางรฐบาลอาเซยนวาดวยสทธมนษยชน ในฐานะกลไกดานสทธมนษยชนในภาพรวมของอาเซยน ไดเรมด�าเนนการดานการสงเสรมสทธคนพการและมสวนในการจดการกบชองวางการพฒนาซงสงผลกระทบตอคนพการในภมภาคมาตงแตป พ.ศ. 2558 ดวยการท�างานรวมกบองคกรเฉพาะสาขาทเกยวของ คณะกรรมาธการระหวางรฐบาลอาเซยนวาดวยสทธมนษยชน ไดจดและเปนประธานรวมกบการประชมเจาหนาทอาวโสอาเซยนดานสวสดการสงคมและการพฒนา ซงเปนการประชมระดบเจาหนาทอาวโสภายใตการประชมระดบรฐมนตรอาเซยนดานสวสดการสงคมและการพฒนา ในการประชมคณะท�างานเพอบรณาการสทธคนพการในประชาคมอาเซยน ในฐานะกลไกขามเสาอาเซยนดานสทธคนพการอนแรกในอาเซยน โดยมอ�านาจหนาทในการพฒนาแผนแมบทฉบบน คณะท�างานประกอบดวยผแทนคณะกรรมาธการระหวางรฐบาลอาเซยนวาดวยสทธมนษยชน หวหนาเจาหนาทอาวโสอาเซยนหรอผประสานงานหลกดานสวสดการสงคมและการพฒนาจาก 10 ประเทศสมาชกอาเซยน และผแทนคณะกรรมาธการอาเซยนวาดวยการสงเสรมและคมครองสทธสตรและสทธเดก จ�านวน 2 คน

2.3. การพฒนาแผนแมบทอาเซยน พ.ศ. 2568: เพอบรณาการสทธคนพการ สอดคลองกบวสยทศนของปฏญญาบาหลวาดวยการขยายบทบาทและการมสวนรวมของคนพการในประชาคมอาเซยน สอดคลองกบแผนงานภายใตกรอบการขบเคลอนทศวรรษคนพการอาเซยน (พ.ศ. 2554-2563) และยดขอปฏบตดงตอไปน

1) ความเกยวของ สทธของคนพการอยในความรบผดชอบของทกประชาคมอาเซยนเชนเดยวกบวสยทศนและแผนงานของแตละประชาคม กจกรรมการด�าเนนงานทส�าคญทไดรบการแจกแจงในแผนแมบทฉบบนจะยนยนถงความเกยวของดงกลาวและเปนเสนทางไปสการบรรลการเปนประชาคมแบบมสวนรวม

2) ความเชอมโยงกน แผนแมบทนเชอมโยงและเกอกลกบความมงมนและความปรารถนาของผน�าอาเซยนและประเทศสมาชกอาเซยน โดยเฉพาะอยางยงวสยทศนประชาคมอาเซยน พ.ศ. 2568 ในการเสรมสรางและท�าใหเกดสภาพแวดลอมทเอออ�านวยส�าหรบคนพการ

3) ความสมพนธกน สทธมนษยชนทงมวลซงรวมถงสทธของคนพการมความเกยวของและสมพนธกน การประสานงานระหวางองคกรเฉพาะสาขาและการมสวนรวมของคนพการและองคกรของคนพการจะเปนกญแจส�าคญในการน�าแผนแมบทนไปสการปฏบต

การพฒนาแผนแมบทนไดรบประโยชนจากการสนบสนนของรฐบาล องคกรของคนพการ และผมสวนไดสวนเสยทส�าคญอนๆ ผานทางการปรกษาหารอของคณะท�างานและการปรกษาหารอกบสภาอาเซยนเพอคนพการ (ASEAN Disability Forum: ADF) และศนยพฒนาและฝกอบรมคนพการแหงเอเชยและแปซฟก และผเชยวชาญดานสทธคนพการ

2.4. แผนแมบทนไดรบประโยชนจากการปรกษาหารอทกวางขวางกบองคกรเฉพาะสาขาของอาเซยนและแสดงใหเหนถงความมงมนขององคกรเฉพาะสาขาของอาเซยนในการมสวนรวมในการน�าแผนแมบทดงกลาวไปสการปฎบต ยงไปกวานน ในการพฒนาแผนแมบทดงกลาว ไดมการปรกษาหารอกบรองเลขาธการอาเซยนส�าหรบประชาคมการเมองและความมนคงอาเซยน รองเลขาธการอาเซยนส�าหรบประชาคมเศรษฐกจอาเซยน และรองเลขาธการอาเซยนส�าหรบประชาคมสงคม


และวฒนธรรมอาเซยน และส�านกเลขาธการอาเซยนยงไดยนยนถงความมงมนในการสนบสนนการด�าเนนงานตามแผนแมบทดงกลาว

2.5. จดมงหมายในภาพรวมของแผนแมบทนคอเพอสงเสรมการอนวตอนสญญาวาดวยสทธคนพการในระดบภมภาค เสรมสรางประชาคมแบบมสวนรวมส�าหรบทกคน ซงเปนประชาคมทความเปนอสระ เสรภาพในการเลอก และการมสวนรวมอยางมประสทธภาพของคนพการในทกมตของชวต เปนสงทเปนจรงและยงยน แผนแมบทนมจดมงหมายเพอใหบรรลความเสมอภาคและท�าใหคนพการ ครอบครวคนพการ ผชวยเหลอคนพการ และผดแลคนพการ มคณภาพชวตทสงขน

2.6. แผนแมบทนยงมงเนนในการหนนเสรมและสงเสรมความเปนรปธรรมของวสยทศนประชาคมอาเซยน พ.ศ.2568 ในการบรณาการประเดนสทธคนพการในทงสามประชาคมอาเซยนและยนยนถงความมงมนของประเทศสมาชกอาเซยนเพอน�าไปสการเปนประชาคมทมสวนรวม แผนแมบทดงกลาวอยบนหลกการพนฐานทวาการด�าเนนการใดๆ ทเกยวของกบคนพการ ไมวาจะด�าเนนการโดยบคคล องคกรดานสวสดการสงคมทงภาครฐและภาคเอกชน ศาลยตธรรม องคกรทางปกครองหรอองคกรหรอสถาบนทางกฏหมาย จะตองค�านงถงประโยชนและความตองการของคนพการเปนส�าคญ โดยมงสงเสรมการผนวกรวมและการบรณาการสทธคนพการและการด�าเนนงานแบบเฉพาะดานจะเปนทางเลอกสดทายในการด�าเนนการ ยงไปกวานน ในขณะทอาเซยนมเปาหมายในการนอมน�าการพฒนาทยงยนซงสอดคลองกบวาระการพฒนา 2573 แผนแมบทนจะเปนตราสารส�าคญในการขบเคลอนเชงนโยบายและแผนงานทสงเสรมการมสวนรวมของคนพการ

2.7. แผนแมบทมไดมเปาหมายแคเฉพาะเพอบรรลค�าสญญาของประเทศสมาชกอาเซยนตอพลเมองทเปนคนพการผานปฏญญาบาหลวาดวยการขยายบทบาทและการมสวนรวมของคนพการในประชาคมอาเซยนและแผนงานประชาคมอาเซยนทงสามเสาเทานน แตยงมจดมงหมายในการชวยใหประเทศสมาชกอาเซยนสามารถปรบปรงบรรดากฏหมายและนโยบายภายในประเทศใหมความสอดคลองกน

2.8. แผนแมบทนยดมนในหลกการทวไปของอนสญญาวาดวยสทธคนพการซงเปนตราสารดานสทธมนษยชนทประเทศสมาชกอาเซยนทกประเทศเปนภาค ดงตอไปน

1. การเคารพในศกดศรทมมาแตก�าเนด การอยไดดวยตนเองซงรวมถงเสรภาพในการก�าหนดทางเลอกของตนเองและอสรภาพของบคคล

2. การไมเลอกปฏบต

3. การมสวนรวมและเปนสวนหนงในสงคมอยางเตมเปยมและมประสทธภาพ

4. การเคารพความแตกตางและการยอมรบคนพการวาเปนสวนหนงของความหลากหลายของมนษยและมนษยชาต

5. ความเสมอภาคของโอกาส

6. การเขาถงและใชประโยชนได

7. ความเสมอภาคระหวางชายและหญง

8. การยอมรบวาขดความสามารถทสามารถพฒนาไดของเดกพการและการเคารพตอสทธของเดกพการในการรกษาอตลกษณของตน


III. แผนงานหลก/มาตรการส�าคญ

3.1. แผนแมบทนไดก�าหนดแผนงานหลก/มาตรการส�าคญเพอปฏบตตามปฏญญาบาหลวาดวยการขยายบทบาทและการมสวนรวมของคนพการในประชาคมอาเซยนและกรอบการขบเคลอนทศวรรษคนพการอาเซยน (2554-2563) ซงจะน�าไปสการอนวตการอนสญญาวาดวยสทธคนพการใหมประสทธภาพมากขน แผนงานหลก/มาตรการส�าคญเหลานถกก�าหนดขนโดยค�านงถงความส�าคญของการมสวนรวมของคนพการทงในดานการเมอง กฎหมาย เศรษฐกจ สงคมและวฒนธรรม และการเขาถงสทธของคนพการอยางเตมท

3.2. ในขณะทยอมรบความส�าคญทดเทยมกนของเปาหมายหลกในปฏญญาบาหลวาดวยการขยายบทบาทและการมสวนรวมของคนพการในประชาคมอาเซยน แผนแมบทดงกลาวยอมรบถงขอทาทายในการจดสรรทรพยากรตางๆ เพอใหบรรลเปาหมายหลกตางๆ ภายใตกรอบระยะเวลาทก�าหนด ดงนน แผนแมบทนจงมงความพยายามและทรพยากรตางๆ ของอาเซยนไปยงแผนงานหลกทสอดคลองกบแผนงานประชาคมอาเซยนทงสามเสาและสามารถสรางผลกระทบตอประชาชนของอาเซยน ในขณะทยอมรบวาแผนแมบทมกรอบระยะเวลาทจ�ากดและไมสามรถครอบคลมพนธกรณทงหมดภายใตอนสญญาวาดวยสทธคนพการและภายใตกรอบการท�างานอนๆ ทประเทศสมาชกอาเซยนเปนภาค ประเทศสมาชกอาเซยนไดรบการสนบสนนใหด�าเนนการนอกเหนอจากแผนงานหลกของแผนแมบทน นอกจากน ควรจะมการแบงปนสารสนเทศทมประโยชนเกยวกบแนวทางการด�านเนนงานตลอดจนผลการด�าเนนงานตางๆ ระหวางประเทศสมาชกอาเซยนและเจาหนาทของประเทศสมาชกอาเซยนในเวทเสวนาระดบภมภาคในอนาคต

IV. การด�าเนนงาน

4.1. แผนแมบทตระหนกถงขอผกพนของประเทศสมาชกในการยอมรบ สงเสรม คมครอง และเตมเตมสทธของคนพการภายใตอนสญญาวาดวยสทธคนพการและตราสารดานสทธมนษยชนอนๆ ทเกยวของกบผทถอสทธทกคนโดยเฉพาะคนพการ เพอแปลงขอผกพนเหลานไปสการปฏบตจรง ประเทศสมาชกอาเซยนถกคาดหวงในการสรางสภาพแวดลอมทเอออ�านวย ซงรวมถงการพฒนาขดความสามารถของทงกลไกภาครฐ/ผรบผดชอบในการด�าเนนงานและผมหนาทในการคมครองสทธ ในการสงเสรมความเขาใจเกยวกบหลกการของสทธมนษยชนและน�าไปปฏบตใหมประสทธภาพ ดวยความตงใจน องคกรเฉพาะสาขาของอาเซยนทเกยวของจะเปนผรบผดชอบในการน�าแผนงานหลกทเกยวของไปสการปฏบตโดยการน�ามาตรการส�าคญในการบรณาการประเดนสทธคนพการไปปฏบตโดยการจดท�าเปนแผนงาน โครงการ และกจกรรมตางๆ ภายใตแผนงานของสาขาตนเอง และรายงานผลความกาวหนาการด�าเนนงานดงกลาวตอการประชมทเกยวของ

4.2. การประชมระดบรฐมนตรอาเซยนดานสวสดการสงคมและการพฒนา ในฐานะผประสานงานหลกความรวมมอขามเสา มหนาทในการควบคมการอนวตการแผนแมบทนและมหนาทรวบรวมและน�าเสนอรายงานประจ�าปเกยวกบความกาวหนาการด�าเนนงานของแผนแมบทนของทงสามประชาคมอาเซยนทส�านกเลขาธการอาเซยนเปนผจดท�า ตอคณะมนตรประชาคมอาเซยนของทงสามเสา

4.3. ส�านกเลขาธการอาเซยนจะรายงานความกาวหนาการด�าเนนงานของแผนแมบทนของทงสามประชาคมอาเซยนตอการประชมรวมเจาหนาทอาวโสสามเสาหลก

4.4. การประชมประสานงานส�าหรบแผนปฏบตการประชาคมการเมองความมนคงอาเซยน การประชมคณะกรรมการรายสาขาดานเศรษฐกจ และการประชมประสานงานประชาคมสงคมและวฒนธรรมอาเซยน จะมระเบยบวาระการประชมเกยวกบการรายงานความกาวหนาการด�าเนนงานตามแผนแมบทเปนประจ�า

4.5. การด�าเนนการตามแผนแมบทอาจจะตองอาศยกลยทธและแนวทางการด�าเนนงานทเกดประโยชนสงสดตอบทบาทขององคกรของอาเซยนและองคกรเฉพาะสาขาตางๆ สนบสนนการมสวนรวมขององคกรภาคประชาสงคม โดยเฉพาะอยางยงองคกรของคนพการ ในการเพมพนโอกาสส�าหรบการมสวนรวมการเปนหนสวนความรวมมอของผมสวนไดสวนเสยตางๆ อาท การเปนหนสวนความรวมมออยางตอเนองระหวางภาครฐภาคเอกชนและภาคประชาชน (public-


private-people partnerships: PPPP) การประชมวชาการ การเปนผ ประกอบการทางสงคม (social entrepreneurship) และบรรษทบรบาล (corperate social responsibility: CSR) ส�าหรบการพฒนาทครอบคลมและยงยน

V. การตดตามและประเมนผล

5.1. การทบทวนและการวดผลการด�าเนนงานตามแผนแมบทนจะใชประโยชนจากกลยทธการตดตามประเมนผลและกรอบผลสมฤทธทมอยหรอตกลงรวมกน ซงรวมถง เปาหมาย ตวชวด และเกณฑการประเมน วธการและระเบยบวธทเหมาะสมอนๆ เชน การเกบรวบรวมขอมลอยางเปนระบบและการประเมนผลเชงปรมาณและเชงคณภาพ จะไดรบการสนบสนนเพอวดผลกระทบของนโยบาย/แผนงาน/โครงการ ทเกดขนจากแผนแมบทฉบบนทงในระดบภมภาค ประเทศ และองคกรเฉพาะสาขา

5.2. การประเมนผลครงแผน ซงครอบคลมระยะเวลาระหวางป พ.ศ. 2561 - 2564 และการประเมนผลเมอสนสดแผน ซงครอบคลมระยะเวลาตงแตป พ.ศ. 2564 - 2568 จะตองด�าเนนการเพอตดตามความคบหนาและประเมนผลลพธ/ผลกระทบของการบรรลตามแผนแมบทฉบบนภายใตการน�าของการประชมเจาหนาทอาวโสอาเซยนดานสวสดการสงคมและการพฒนา การประเมนผลครงแผนจะค�านงถงการพฒนาการด�าเนนงานภายใตแผนแมบทนเพอประโยชนของคนพการทกประเภทซงอาจรวมถงแรงงานยายถนฐานทเปนคนพการ

5.3. การมสวนรวมขององคกรภาคประชาสงคม โดยเฉพาะองคกรของคนพการ ในการตดตามและประเมนผลแผนแมบท เปนสงทมความส�าคญเพอรบประกนวาแผนแมบทนจะถกน�าไปสการปฏบตอยางมประสทธภาพ

VI. การเสรมสรางขดความสามารถและความรวมมอเพอการเปลยนแปลง

6.1. คนพการ องคกรของคนพการ เจาหนาทภาครฐทเกยวของ องคกรภาคประชาสงคม และผมสวนไดสวนเสยอนๆ จะมสวนเกยวของในกจกรรมการพฒนาขดความสามารถเพอใหมโอกาสในการเพมพนองคความร ประสบการณ และทกษะทเหมาะสมในการแปลงพนธกรณระหวางประเทศไปสผลลพธในระดบชมชนของตนเพอสงเสรมการมสวนรวมของคนพการ กจกรรมการพฒนาขดความสามารถจะเนนเกยวกบการเอออ�านวยใหเกดโอกาสทเสมอภาคและเทาเทยมส�าหรบคนพการในดานเศรษฐกจและสงคม ซงรวมถงดานสขภาพ การศกษา การมงานท�า ราชการพลเรอน นวตกรรมทางเทคโนโลย การมสวนรวมทางการเงน การเปนผประกอบการ ความชวยเหลอทสมเหตสมผลในหลากหลายบรการ และเสรมสรางสภาพแวดลอมทมสวนรวมส�าหรบกระบวนการทางศาลและทางการเมอง กจกรรมทางสงคมและกจกรรมสนทนาการตางๆ

6.2. การพฒนาทผนวกรวมประเดนคนพการจะสามารถพฒนาอยางตอเนองดวยการแบงปนสารสนเทศทมอย งานวจยและสารสนเทศตางๆ เชน ขอมลทางสถต การตพมพงานวจย และสารสนเทศเกยวกบแนวทางปฏบตทเปนเลศ จะถกใชประโยชนสงสดโดยการเผยแพรในวงกวาง การเผยแพรทมประสทธภาพรวมถงการท�าใหวสดและสารสนเทศ ตลอดจนตราสารระหวางประเทศ มอยโดยทวไปในหลากหลายภาษาและในรปแบบทเขาถงและใชประโยชนไดใหมากทสดเทาทจะเปนไปได

6.3. การประชมปรกษาหารอระดบนโยบายจะจดขนเปนประจ�าเพอสงเสรมการรวมตวกนของทงสามประชาคมอาเซยนโดยมหวขอเกยวกบประเดนดานคนพการทเปนทสนใจรวมกน ผเขารวมประชมประกอบดวยผมสวนไดสวนเสยทเกยวของทงหมด ไดแก เจาหนาทภาครฐ องคกรของคนพการ และองคกรภาคประชาสงคม


แผนแมบทอาเซยน พ.ศ. 2568เพอบรณาการสทธคนพการ

แผนงานประชาคมการเมองและความมนคงอาเซยน พ.ศ. 2568

มาตรการส�าคญ

A.การใชกฎหมายเปนพนฐาน การมงเนนการดแลบคลากรและการค�านงถงประชาชนในประชาคมอาเซยนเปนหลก

APSC 1 สนบสนนใหมการด�าเนนการมาตรการตางๆ ทงทางนตบญญตและทางปกครอง ในการสงเสรม และพทกษสทธคนพการ เพอใหสามารถมสวนรวมอยางเตมเปยมและแทจรง ทงในดานสาธารณะและดานการเมองในการใชสทธเลอกตง การไดรบเลอกและการเขาถงความยตธรรม บนพนฐานแหงความเสมอภาคกบบคคลปกตทวไป

APSC 2 สนบสนนการเขาถงสารสนเทศในเวบไซตของทางราชการและเวบไซตของเอกชนบนพนฐานของความชวยเหลอแบบสมเหตสมผล เพอการไดรบบรการทางดานกระบวนการในทางยตธรรม ในดานการเขารบการเลอกตง ในดานการใชสทธในการออกเสยงเลอกตง และรวมทงในดานการออกแบบด�าเนนการในการท�าประชามตและกระบวนการในทางการเมองอนๆ โดยท�าการพฒนาระบบซงสอดคลองเหมาะสมกบคนพการ จากการใชประโยชนจากเทคโนโลยใหมๆ และรปแบบซงมความยดหยน ตวอยางเชน การใชอกษรเบรลล ภาษามอ การบนทกเสยง ค�าบรรยายใตภาพวดทศน ผชวยในการแปลภาษาสญลกษณ การตนสอความหมาย ใหกบคนพการ

APSC 3 จดตงเครอขายของนกวชาชพดานการชวยเหลอทางกฎหมายและองคกรทมความเชยวชาญดานความพการและสทธมนษยชน เพอใหความชวยเหลอทางกฎหมายแกคนพการซงไมสามารถรบผดชอบคาใชจายในการจดหาผแทนทางกฎหมาย

APSC 4 ด�าเนนการฝกอบรมและกจกรรมการพฒนาขดความสามารถทเกยวของกบประเดนความพการและหลกการของสทธมนษยชน และการประยกตใชกบการท�างานในชวตประจ�าวนของนกวชาชพดานการชวยเหลอทางกฎหมาย เชน ทนายความ ผพพากษา อยการ เจาหนาทราชทณฑ เจาหนาทสวสดการสงคม เจาหนาทต�ารวจ และอนๆ เพอเปนวธการในการใหความเคารพ การปกปอง และการเตมเตมสทธของคนพการ

APSC 5 เพมความตระหนกรส�าหรบตลาการ สถาบนทางการเมอง และส�านกงานคณะกรรมการการเลอกตง เกยวกบสทธของคนพการและการผนวกรวมประเดนความพการผานการเฉลมฉลองในงานวนคนพการสากล (International Day of Persons with Disabilities: IDPD) รวมทงกจกรรมอนๆ ทเกยวของ อาท การจดกฬาและงานศลปะ รวมถงการสอสารและประชาสมพนธผานชองทางทหลากหลาย

APSC 6 สงเสรมใหประเทศสมาชกของอาเซยนสนบสนนการมสวนรวมของคณะกรรมการวาดวยสทธคนพการขององคการสหประชาชาตและกลไกระหวางประเทศอนๆ โดยเฉพาะอยางยงผานการจดสงรายงานประเทศเกยวกบการอนวตการอนสญญาทเกยวของ เชน UNCRPD, UNCEDAW และ UNCRC

APSC 7 เสรมพลงเครอขายองคกรของคนพการในอาเซยนและหนวยงานภาครฐซงรบผดชอบเกยวกบงานดานคนพการ และสงเสรมการประสานความรวมมอกบองคกรภาคในอาเซยน เพอปฏบตตามขอผกพนดานสทธมนษยชนทงในระดบระหวางประเทศและระดบภมภาค โดยด�าเนนการดงตอไปน




APSC 7.1 จดตงกลมผเชยวชาญดานสทธของคนพการซงรวมถงผเชยวชาญทเปนคนพการเพอทจะสงเสรมความเขาใจ องคความรและการยอมรบตอความหลากหลายของความทาทายและนวตกรรมทางดานนโยบายภาครฐตางๆ ในประเทศสมาชกอาเซยน ซงรวมถงเครอขายมหาวทยาลยอาเซยน (ASEAN University Network: AUN) และศนยการศกษาอาเซยน (ASEAN Studies Centres)

APSC 7.2 จดกจกรรมเพอเสรมสรางขดความสามารถของบคลากรภาครฐ เยาวชน องคกรภาคประชาสงคม (Civil Society Organisations: CSOs) เพอแบงปนประสบการณดานประชาธปไตยและหลกการของการมสวนรวมตามแนวทางประชาธปไตยส�าหรบคนพการ

APSC 7.3 สงเสรมการปรกษาหารอแบบมสวนรวมและความเปนหนสวนในระหวางรฐบาลและผมสวนไดสวนเสย ในการพฒนาและการด�าเนนการขอรเรมตางๆ ซงสามารถเพมพนธรรมาภบาลแบบมสวนรวมและมประสทธผลส�าหรบคนพการ

APSC 7.4 สนบสนนมลนธอาเซยนในการสรางความเขมแขงใหกบภาคเอกชนและผมสวนไดสวนเสยทเกยวของ ในการเผยแพรหลกการความรบผดชอบตอสงคม ในการท�าใหขอมล บรการ และพนท ของภาคเอกชน เอออ�านวยส�าหรบคนพการ

APSC 7.5 สงเสรมความรวมมอระหวาง ALWMM และ ALA และองคกรภาควชาการอนๆ ซงรวมถงองคกรของคนพการ ผานการสมมนา การประชมเชงปฏบตการและการวจยทเกยวของกบกฎหมายระหวางประเทศ และการประยกตใชอนสญญาระหวางประเทศ เชน อนสญญาวาดวยสทธคนพการ เปนกรอบการท�างานดานกฎหมายภายในประเทศ

APSC 7.6 สงเสรมปฏสมพนธและการปรกษาหารอ ในกรณทเหมาะสม ระหวาง AICHR องคกรเฉพาะสาขาของอาเซยน และผทมสวนไดสวนเสยอนๆ รวมถงองคกรของคนพการ และองคกรภาคประชาสงคมซงรบผดชอบเกยวกบการสงเสรมและการคมครองสทธของคนพการ ซงรวมถงการประชมปรกษาหารอระดบภมภาคประจ�าปของ AICHR ดานสทธคนพการ

APSC 7.7 สงเสรมการมสวนรวมขององคกรของคนพการกบสมชชารฐสภาอาเซยนและรฐบาลของอาเซยนในระดบประเทศในการสงเสรมการเปนประชาคมทมกตการวมกน ซงรวมถงการน�าแผนแมบทอาเซยนฯ ไปสการปฏบตในระดบประเทศ

APSC 7.8 สงเสรมกจกรรมรวมและกจกรรมภาคสนามระหวางองคกรของอาเซยนและผทมสวนไดสวนเสยของอาเซยน ซงรวมถงองคกรของคนพการและคนพการและองคกรซงเปนตวแทนของคนพการในระดบประเทศและระดบภมภาค

B. สนตภาพ ความมนคง และเสถยรภาพในภมภาค

APSC 8 เสรมสรางความเขมแขงใหกบนโยบายระดบชาตและทองถนเพอด�าเนนการชวยเหลอทสมเหตสมผลแกเดก เยาวชน สตร และผสงอาย ผซงมความพการบางอยางเนองดวยอาย

APSC 9 สงเสรมความรวมมอ ในระหวางองคกรภาคสวน และองคการของคนพการ เพอเสรมสรางใหเกดประสทธภาพในการจดท�าโครงการการท�างานของ แผนปฏบตการอาเซยนเพอตอตานอาชญากรรมขามชาต (ASEAN Plan of Action to Combat Transnational Crime) ซงรวมถงการกอการราย ความรนแรง สารเสพตด อาชญากรรมทมตอบคคลรวมทงเดก และสตร ซงเปนทงผทมความพการ ในดานการคาอาวธ โจรสลดในนานน�า การฟอกเงน อาชญากรรมทางเศรษฐกจระหวางประเทศ อาชญากรรมทางไซเบอร เปนตน




APSC 10 ยกระดบความพยายามไปสการเปนอาเซยนทปลอดยาเสพตด โดยการผลตเอกสารรณรงคเพอการศกษาและสารสนเทศทเขาถงและใชประโยชนไดส�าหรบคนพการและสนบสนนใหสถาบนการฟนฟใหจดสงอ�านวยความสะดวกและบรการใหสอดคลองกบหลกการออกแบบส�าหรบทกคน

APSC 11 ขยายการคมครองส�าหรบผอพยพและผแสวงหาแหลงพกพงหรอลภยทเปนคนพการ โดยการรวมมอกบองคกรของคนพการ ภายใตบทบญญตแหงกฎหมายระหวางประเทศและกฎหมายภายในประเทศของประเทศสมาชกอาเซยน ซงรวมถงอนสญญาวาดวยสทธคนพการ

APSC 12 ด�าเนนการใหความพยายามตางๆ ไดแก คณะกรรมการจดการภยพบตอาเซยน (ASEAN Committee on Disaster Management: ACDM) ศนยประสานงานอาเซยนเพอความชวยเหลอดานมนษยธรรมและการจดการภยพบต(ASEAN Coordinating Centre for Humanitarian Assistance on Disaster Management: AHA Centre) การฝกซอมแผนเผชญเหตภยพบตฉกเฉนระดบภมภาคอาเซยน (ASEAN Regional Disaster Emergency Response Simulation Exercise: ARDEX) และการฝกซอมการบรรเทาภยพบตภายใตกรอบการประชมอาเซยนวาดวยความรวมมอดานการเมองและความมนคงในภมภาคเอเชย-แปซฟก (ASEAN Regional Forum Disaster Relief Exercise: ARF DiRex) และบทบญญตของขอตกลงอาเซยนวาดวยการจดการภยพบตและการตอบโตสถานการณฉกเฉน(ASEAN Agreement on Disaster Management and Emergency Response: AADMER) แผนงานรวมในการตอบโตภยพบตของอาเซยน (ASEAN Joint Disaster Response Plan: AJDRP) และปฏญญาอาเซยนวาดวยความเปนหนงเดยวในการตอบโตภยพบต (Declaration on One ASEAN One Response) มความสอดคลองกบกรอบความรวมมอดานคนพการและสทธมนษยชนในระดบภมภาคเพอพทกษสทธคนพการทงในชวงกอน ระหวาง และหลงจากเกดภยพบต

APSC 13 พฒนาแผนการรบมอกบภยพบตแบบมสวนรวมส�าหรบคนพการโดยการปรกษาหารอกบองคกรของคนพการและคนพการ ซงรวมถงการจดสรรงบประมาณ เครองชวยความพการ การรกษาทางการแพทย การเขาถงและใชประโยชนไดจากบรการดแลทางสขภาพและทอยอาศย การเตรยมการรบมอกบสถานการณฉกเฉน กลยทธการตอบสนองตอภยพบต บรการและแผนการบรรเทาภยพบต และการตดตามและประเมนผลกลการบรรเทาผลกระทบของภยพบตตอคนพการ โดยเฉพาะอยางยงตอสตร เดก และผสงอาย

APSC 14 จดตงเครอขายของนกวชาชพดานสทธมนษยชนและดานคนพการซงประกอบดวยผสงการกรณสถานการณฉกเฉนและเจาหนาทปฏบตการภาคสนามในสถานการณฉกเฉน และหารอกบเครอขายขององคกรของคนพการในการวางแผน การด�าเนนการ และการประเมนผลนโยบายและแผนงานดานการเตรยมความพรอมเพอรบมอภยพบตและสถานการณฉกเฉน

APSC 15 สงเสรมการแบงปนทางดานนวตกรรมใหมๆ แนวทางปฏบตทดและบทเรยนทไดรบเกยวกบแผน แผนงาน และขนตอน การจดการภยพบตแบบมสวนรวมของคนพการ ซงรวมถงแตไมไดจ�ากดเฉพาะการปรกษาหารอระดบภมภาค กบองคกรของคนพการ องคกรและองคกรเฉพาะสาขาของอาเซยน ตลอดจนผมสวนไดสวนเสยทเกยวของ




APSC 16 สนบสนนกลไกในการประสานความรวมมออยางมประสทธภาพในระหวางองคกรรายสาขาอาเซยน กระทรวง/หนวยงานดานสถตในระดบประเทศ และชมชนทองถน ซงจะมงเนนการเกบรวมรวม และการเผยแพรสถตทเชอถอได เชอมโยง และครอบคลม เกยวกบบคคลทมกจะไดรบผลกระทบจากสถานการณภยพบตอยบอยๆ อาท เดก สตร ผสงอาย และคนพการ เพอรบประกนวาสารสนเทศนจะท�าใหเกดการตดสนใจเกยวกบการจดสรรทรพยากรเพอเตรยมการรบมอภยพบตอยางมประสทธภาพ

C. ความเปนศนยกลางของอาเซยนในพลวตและการมองการณออกไปนอกภมภาค

APSC 17 สงเสรมการประชมปกตระหวางเจาหนาทอาวโสทเกยวของกบองคกรของคนพการและคนพการเกยวกบทศทางดานยทธศาสตรของภมภาคส�าหรบการสงเสรมสทธมนษยชนของคนพการ เพอใหสอดคลองกบวสยทศนอาเซยน 2568 “มงหนาไปดวยกน”

APSC 18 เอออ�านวยใหเกดการพฒนาขดความสามารถและหนสวนความรวมมอระหวางประเทศสมาชกอาเซยน องคกร ของอาเซยนและองคกรเฉพาะสาขาอาเซยน กบองคกรของคนพการ อยางตอเนอง เพอไปสการสงเสรมและคมครองสทธคนพการและการผนวกรวมประเดนความพการในประชาคมอาเซยนอยางมประสทธภาพ

APSC 19 สงเสรมการแบงปนสารสนเทศ ในสวนทเกยวของกบการประชมขององคกรเฉพาะสาขาอาเซยนและกลไกทอาเซยนมบทบาทน�าเกยวกบประเดนทมความสนใจรวมกน เชน การสงเสรมและคมครองสทธคนพการและการผนวกรวมประเดนความพการในภมภาค

APSC 20 สงเสรมความเปนหนสวนใหมๆ กบประเทศและองคกรตางๆ บนพนฐานของความสนใจและผลประโยชนรวมกน ตลอดจนการสนบสนนทมตออาเซยนในฐานะประชาคมทเปนมตรส�าหรบคนพการ สงคมทมสวนรวม และประชาคมทเอออ�านวยส�าหรบคนพการ

D. เพมขดความสามารถและการมอยของอาเซยน

APSC 21 สงเสรมบทบาทของอาเซยนในฐานะสถาบนหลกในการพทกษสทธคนพการและการมสวนรวมของคนพการ โดยเฉพาะอยางยงการเพมพนขดความสามารถของหนวยงานทเกยวของของส�านกเลขาธการอาเซยน

APSC 22 ขยายการการมอยและคณคาของอาเซยนในฐานะชมชนทเอออ�านวยส�าหรบทกคนและเสรมสรางความสามารถดานการประสานงานในเรองการสงเสรมและคมครองสทธคนพการ โดยการเสรมสรางพนธะสญญาระหวางองคกรเฉพาะสาขาของอาเซยนและผมสวนไดสวนเสยทเกยวของ

APSC 23 ประกนวากจกรรมและแผนงานเสรมสรางความตระหนกในอาเซยนเปนเรองทมความละเอยดออนเชงเพศภาวะและสามารถเขาถงทกกลมของสงคม รวมถงคนพการ ผสงอาย และกลมชายขอบตางๆ

APSC 24 สนบสนนใหประเทศสมาชกอาเซยนรวมเรองการประสานงานและกจกรรมการผนวกรวมคนพการในระดบอาเซยนไวในรายงานการอนวตอนสญญาวาดวยคนพการในเรองทเกยวของกบการสงเสรมสทธคนพการ


แผนงานประชาคมเศรษฐกจ อาเซยน พ.ศ.2568


A. เศรษฐกจทมการรวมตวและเชอมโยงในระดบสง

AEC 1 พฒนานโยบายตางๆ ซงสงเสรมการมสวนรวมของคนพการและการคมครองสทธคนพการเพอใหสอดคลองกบหลกการของอนสญญาวาดวยสทธคนพการและการขจดอปสรรคของการจางงานและโอกาสทางธรกจและสงเสรมสภาพแวดลอมทเอออ�านวยส�าหรบคนพการเพอสงเสรมการเปนเจาของกจการ การประกอบกจการธรกจซงรวมถงกจการเพอสงคม สหกรณและธรกจทวไป รวมถงพาณชยอเลกทรอนกสซงด�าเนนการโดยคนพการและคนปกตทวไป

AEC 2 สงเสรมตลาดทเสมอภาคส�าหรบคนพการในฐานะผบรโภค ลกคา ผผลตสนคาและเจาของกจการ ในทก ประเทศสมาชกอาเซยน โดยการเอออ�านวยใหเกดการคาบรการ บรการทางการเงน และการเอออ�านวยส�าหรบการเคลอนยายแรงงานมฝมอและผทเดนทางมาประกอบธรกจ

AEC 3 สงเสรมการมสวนรวมทางการเงนโดยการจดตงและการพฒนาสถาบนการเงน อปกรณ และรปแบบการท�าธรกรรมทางเศรษฐกจ ทคนพการสามารถเขาถงและใชประโยชนได เชน การออกแบบธนาคารททกคนสามารถเขาถงได เครองรบจายเงนอตโนมต ธนบตรและเหรยญ บตรเดบต / เครดต การท�าธรกรรมทางการเงนผานแอปพลเคชนและเวบไซตตางๆ พรอมทงมการเพมขดความสามารถดานความรเรองทางการเงนและการคมครองผบรโภค

AEC 4 สงเสรมศนยผประกอบการแบบครบวงจรส�าหรบคนพการเพอใหขอมลในการเรมตนวสาหกจขนาดกลาง ขนาดยอม และรายยอย เครอขายและขอมลทางการเงนส�าหรบผประกอบการทเปนคนพการ

AEC 5 ด�าเนนการเพอน�าไปสการพฒนากรอบการท�างานในการปกปองผบรโภครวมกนของอาเซยน ดวยการรบประกนวากรอบการท�างานดงกลาวจะครอบคลมกลมผบรโภคทงหมดรวมทงคนพการ โดยการพฒนา การบงคบใช และตดตามผลการบงคบใชกฎหมายวาดวยการคมครองผบรโภคส�าหรบทกคน และจดใหมกลไกการชดเชยตางๆ ซงรวมถงกลไกการแกไขขอพพาททางเลอกทสามารถเขาถงได

B. ความสามารถการแขงขน นวตกรรม และพลวตอาเซยน

AEC 6 สนบสนนการคมครองสทธทรพยสนทางปญญาของคนพการ

AEC 7 สงเสรมการเขาถงและการใชวสดตางๆ ทไดรบความคมครองทางลขสทธส�าหรบคนพการโดยการสนบสนนใหประเทศสมาชกอาเซยนใหสตยาบนสนธสญญามารราเคช เพออ�านวยความสะดวกในการเขาถงงานทมการโฆษณาแลว ส�าหรบคนพการทางการเหนทางสอสงพมพ

AEC 8 สงเสรมระบบการสนบสนนและสภาพแวดลอมทเอออ�านวยส�าหรบทรพยากรมนษยทมเคลอนยายสง มความเฉลยวฉลาดและมความรเรมสรางสรรค ซงจะชวยใหเกดการพฒนาและการประยกตองคความร โดยการสงเสรมการใชเทคโนโลยทสามารถเขาถงและใชประโยชนได ในกจกรรมการวจยและการพฒนา (R&D) และโดยการสงเสรมการมสวนรวมอยางตอเนองของบคคลตางๆ ซงเปนผใชงานเทคโนโลยทเขาถงและใชประโยชนไดเหลาน อาท คนพการ

AEC 9 สนบสนนเศรษฐกจแบบมสวนรวมมากขนในภมภาค โดยการสงเสรมดานการยกเวนภาษทเหมาะสมส�าหรบการขายอปกรณและเทคโนโลยเพอชวยและ/หรอการปรบตวส�าหรบคนพการและผสงอาย เพอเพมพนผลตภาพของตนในขณะทสภาพแวดลอมสรรคสรางยงไมไดรบการพฒนาใหสามารถเขาถงและใชประโยชนไดอยางเตมท

AEC 10 สงเสรมการพฒนาและการใชอรรถประโยชนจากเทคโนโลยซงมประสทธภาพ และม ผลกระทบตอสงแวดลอมต�า อกทงยงชวยเพมความกาวหนาของคนพการ




C. ขยายการเชอมโยงดานเศรษฐกจและการรวมตวรายสาขา

AEC 11 สงเสรมการขนสงทเขาถงและใชประโยชนไดในอาเซยนเพอมงไปสความเชอมโยง ความมประสทธภาพ การรวมตวกน ความปลอดภยและความยงยน ทดขน เพอเพมความสามารถในการแขงขนใหกบอาเซยนและสงเสรมการเตบโตและการพฒนาแบบมสวนรวมในระดบภมภาคในดานทเกยวกบการขนสงทางบกและทางราง การขนสงทางอากาศ การขนสงทางน�าและการอ�านวยความสะดวกทางการขนสง และเพอใหความส�าคญกบการขนสงแบบยงยนในฐานะประเดนสาขาใหมทนาสนใจซงมบทบาทส�าคญตอการพฒนาอยางยงยนในภมภาคอาเซยนตอไป

AEC 12 สงเสรมโครงการเมองอจฉรยะซงประกอบดวยโครงสรางพนฐานและเทคโนโลยส�าหรบทกคน ซงคนพการทอาศยอยในเมองสามารถเขาถงและใชประโยชนได

AEC 13 สงเสรมเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารทครอบคลม โดยการปรบปรงการเขาถงและการใชงานเพอคนพการ และยกระดบทกษะดานดจทลของนกพฒนาและผใชเพอใหมอ�านาจทางดจทลและสามารถเชอมตอคนในอาเซยนและผมสวนไดสวนเสยไดมากขน

AEC 14 กระตนการรวมตวทางเศรษฐกจในระดบภมภาคผานความรวมมอทางการพาณชยอเลกทรอนกส โดยสอดคลองกบสทธผบรโภคและกฎหมายคมครองตางๆ รวมทงสทธและกฎหมายคมครองทเกยวของกบผบรโภคและผประกอบการทเปนคนพการ สอดคลองกบกรอบของกฎหมายเพอเขาถงการแกไขขอพพาทออนไลนและทางเลอกในการแกไขขอพพาท โดยการสงเสรมการใชเทคโนโลยและสงเสรมการด�าเนนงานรวมกน ไดรบการยอมรบรวมกน มความมนคง เชอถอได สามารถเขาถงได และการระบตวตนทางอเลกทรอนกสและรปแบบการอนญาตทางอเลกทรอนกส (ลายเซนอเลกทรอนกส)

AEC 15 เสรมสรางความมนคงทางอาหารและการเขาถงแหลงอาหารภายในภมภาค โดยการเพมขดความสามารถของผผลตและผบรโภคทเปนคนพการผานความพยายามเชงกลยทธ เชนการฝกอบรมเกษตรกรทเปนคนพการในการใชเทคโนโลยใหมๆ รวมทงเทคโนโลยสงอ�านวยความสะดวกทชวยในการท�าสวน พฒนาการขนสงสาธารณะใหครอบคลม และจดหาระบบการจดสงอาหารทสามารถเขาถงไดและราคาถก

AEC 16 สงเสรมการทองเทยวทรบผดชอบ ยงยน และเขาถงและใชประโยชนไดดวยการจดใหมการขนสง การสอสาร และโครงสรางพนฐานทเขาถงและใชประโยชนไดในภมภาคอาเซยน และเสรมสรางความเขมแขงใหกบการประสานความรวมมอ และการพฒนาขดความสามารถของชมชนทองถนดวยการใหการชวยเหลอทสมเหตสมผลเพอใหเขาถงสงอ�านวยความสะดวกและบรการตางๆ

AEC 17 สงเสรมการพฒนาอตสาหกรรมการดแลสขภาพถวนหนาใหมความเขมแขง ซงจะสงผลใหการดแลสขภาพทมคณภาพด ผลตภณฑและบรการ กระบวนการลงทะเบยน และฉลากโภชนาการ สามารถเขาถงและใชประโยชนไดส�าหรบทกคนรวมถงคนทมสายตาเลอนลางหรอคนตาบอด และคนทมความพการทางการเรยนร และเอออ�านวยใหเกดการเคลอนยายของนกวชาชพดานการดแลสขภาพซงรวมทงผชวยคนพการและผดแลผสงอายในภมภาค

AEC 18 สงเสรมระบบทสรางแรงจงใจและสนบสนนกลไกซงจะชวยในการสงเสรมการมสวนนรวมของสตรและเยาวชนพการในดานเทคโนโลยวทยาศาสตรและนวตกรรม




D. ครอบคลมทกภาคสวน ยดหยน และมประชาชนเปนศนยกลาง

AEC 19 สงเสรมการประสานความรวมมอ ในดานความรบผดชอบขององคกรตอสงคม และความยงยนของการพฒนารวมทง ปรบปรงสรางสรรคเพอใหสะดวกปลอดภยส�าหรบคนพการ ซงจะชวยหนนเสรมหลกการชแนะวาดวยธรกจกบสทธมนษยชนของสหประชาชาต (United Nations Guiding Principles on Business and Human Rights)

AEC 20 สงเสรมผลตภณฑของวสาหกจขนาดกลาง ขนาดยอม และรายยอยทสงเสรมการมสวนรวมของคนพการ โดยการใชประโยชนสงสดจากศกยภาพของเทคโนโลย และนวตกรรมใหมๆ ผานความเขาใจของแนวโนมทส�าคญแหงอนาคต และการสงเสรมการศกษาเพอการเปนเจาของกจการและแผนงานดานการพฒนาขดความสามารถตางๆ

AEC 21 ใหการสนบสนนแกคนพการ เพอทจะชวยใหพวกเขาสามารถเรมตนธรกจได โดยการจดหาชองทางในการเขาถงแหลงเงนทนในรปแบบตางๆ ซงจะรบผดชอบตอสถานะทางเศรษฐกจของคนพการและสนบสนนในการเรมตนกระบวนการของการขออนญาตและการไดรบใบอนญาตประเภทตางๆ

AEC 22 สนบสนนการเปนเจาของกจการและการพฒนาทนมนษยใหแกคนพการในอาเซยน โดยการสรางสภาพแวดลอมส�าหรบการประกอบการผานทางสถาบนวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมอาเซยนออนไลน (ASEAN SME On-Line Academy) ทคนพการสามารถเขาถงและใชประโยชนได และสงเสรมการพฒนาทนมนษยเพอวสาหกจขนาดกลาง ขนาดยอม และรายยอย โดยเฉพาะเยาวชนและสตรพการ

AEC 23 สงเสรมและสนบสนนกลมภาคเอกชนในการเรมตนกลมเพอด�าเนนการเกยวกบประเดนเฉพาะตางๆ รวมถงประเดนทสงผลกระทบตอผประกอบการทเปนคนพการ

AEC 24 สงเสรมและสนบสนนการสรางโอกาสทางธรกจแบบมสวนรวมส�าหรบการเตบโตและการจางงาน และความสามารถในการเขาถงบรการทางการเงนส�าหรบคนพการ

E. การเปนสวนส�าคญของประชาคมโลก

AEC 25 สงเสรมเศรษฐกจโลกแบบมสวนรวมและการไมเลอกปฏบตตอคนพการในภมภาคโดยการสงเสรมโอกาสทเทาเทยมในการจางงานและการเปนเจาของกจการและรวมตวทางเศรษฐกจส�าหรบทกคน


4 ประชาคมการเมองความมนคงอาเซยน 2568, ประชาคมสงคมและวฒธรรมอาเซยน 2568 และ ประชาคมสงคมเศรษฐกจอาเซยน 25685 นโยบายสขภาพเชงมหภาค รวมถงการพจารณาขอก�าหนดทางสงคม การขยายสงคมและความไมเทาเทยมทางเศรษฐกจและปจจยเสยงดานสงแวดลอมทมบทบาทส�าคญตอผลลพธ

สขภาพทไมด

แผนงานประชาคมสงคมและวฒนธรรมอาเซยน พ.ศ.2568


A. เกยวของและเปนประโยชนตอประชาชน

ASCC 1 สงเสรมสทธของคนพการทกคนใหมสวนรวมในทกมตของชวตอยางเตมท โดยเสมอภาค และมประสทธภาพ ในทกประเทศสมาชกอาเซยน

ASCC 2 สงเสรมโอกาสในการเขาถงการคมครองทางสงคมและโอกาสทางเศรษฐกจใหสามารถด�ารงชวตอยางอสระ อกทงรบประกนสทธทจะมชวตอยอยางมศกดศรในชมชนทเขมแขงและสงเสรมการมปฏสมพนธกน ซงรวมถงโอกาสในการมสวนรวมและเปนสวนหนงของกจกรรมทางสงคม ศาสนาและวฒนธรรม กฬา และสนทนาการ

ASCC 3 เสรมสรางความเขมแขงใหกบกจกรรมการพฒนาขดความสามารถทเกยวของกบคนพการและครอบครว ผชวยคนพการและผดแลคนพการ โดยมงเนนไปทความหลากหลาย ความครอบคลม การเปลยนแปลงบรรทดฐานทางสงคม การขจดตราบาป ความล�าเอยงโดยไมไดตงใจและการเลอกปฏบตตอคนพการ และการน�าองคความรมาประยกตใชในการปฏบตงานตามบทบาทและหนาทประจ�าวนของผใหบรการ ซงอาจรวมถงขาราชการพลเรอน ผทประกอบวชาชพดานกฎหมาย เจาหนาทสวสดการสงคม เจาหนาทบงคบใชกฎหมาย และผใหบรการดานสขภาพ และอนๆ

ASCC 4 จดหาสถานทและโอกาสส�าหรบคนพการในการมสวนรวมอยางเตมทและเปนสวนหนงในกระบวนการตดสนใจในการท�างานของหนวยงาน กลไก และโครงสรางตางๆ ภายใตประชาคมสงคมและวฒนธรรมอาเซยน ซงรวมถงองคกรภาคประชาสงคม องคกรของคนพการ องคกรภาคเอกชน และผมสวนไดสวนเสยอนๆ

ASCC 5 ยกระดบความพรอมและการเขาถงและใชประโยชนไดของเวบไซตตางๆ ซงรวมถงหนวยงานรฐบาลและองคกรพฒนาเอกชน โดยเฉพาะอยางยงการท�าธรกรรมทางธนาคารออนไลน รวมถงการใชเทคโนโลยใหมๆ เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร เทคโนโลยสงอ�านวยความสะดวก และเทคโนโลยการปรบตวเพออ�านวยความสะดวกในการเขาถงบรการส�าหรบคนพการ

B. มความครอบคลม ASCC 6 ก�าหนดน�านโยบายและกฎหมายดานสขภาพและสวสดการสงคมระดบมหภาค4 และกฎหมาย และบรณาการ5 หลกการท�างานบนฐานสทธมนษยชนส�าหรบคนพการ โดยเฉพาะสตรและเดกพการ เพอรบประกนการดแลสขภาพทมคณภาพโดยเทาเทยม สามารถเขาถงและใชประโยชนได และมความครอบคลม ซงรวมถงบรการดานอนามยเจรญพนธและสขอนามยทางเพศ ซงจดการกบขอทาทายและตอบสนองตอความตองการของคนพการแตละประเภทและแผนงานการฟนฟสมรรถภาพทคนพการสามารถเขาถงดานราคาได ในทกประเทศสมาชกอาเซยน

ASCC 7 ยอมรบและบรณาการสทธของคนพการเพอใหมสวนรวมอยางเตมทในทกมตของวถชวตชมชนโดยเคารพตอการอยไดดวยตนเอง การมอสรภาพและการตดสนใจ และเพอรบประกนวาบรการชมชนสงอ�านวยความสะดวกตางๆ ตอบสนองตอความตองการของคนพการ

ASCC 8 สงเสรมการจดท�านโยบายและกฏหมายแรงงานภายในประเทศและระดบภมภาคทเกยวของกบสทธคนพการ ใหมความสอดคลองกบพนธกรณภายใตอนสญญาขององคการแรงงานระหวางประเทศและตราสารดานสทธมนษยชน ทเหมาะสมส�าหรบประเทศสมาชกอาเซยน

ASCC 9 สงเสรมโอกาสทเสมอภาค ตลาดทเขาถงและใชประโยชนไดและมความครอบคลมเทาเทยมกนส�าหรบผบรโภค ลกคา ผแทนจ�าหนายและผประกอบการในทกประเทศสมาชกอาเซยน และเชอมโยงกบขอรเรมภมภาคอนๆ


6 กระแสหลกสทธมนษยชน คอกระบวนการในการบรณาการหลกสทธมนษยชน เชน ความครอบคลม การมสวนรวม การไมเลอกปฏบต ความเทาเทยมเละการเขาถง โปรดหาขอมลเพมเตมในเรองกระแสหลกสทธมนษยชนทใชในเอกสาร



ASCC 10 สงเสรมผลตภณฑทผลตโดยคนพการเพอไปสตลาดทกวางขวางขนเพอยกระดบอปสงคตอผลตภณฑดงกลาว ซงรวมถงการด�าเนนการผานนโยบายและระเบยบดานพสดภายในประเทศ

ASCC 11 สงเสรมเรองสทธของคนพการใหเปนคานยมหลกของประชาคมอาเซยนโดยผนวกรวมแนวคดเกยวกบความพการแบบมสวนรวมในหลกสตรการศกษาของอาเซยนเพอใหมการรบรองโดยสถาบนการศกษาของประเทศสมาชกอาเซยน

ASCC 12 พฒนาระบบการศกษาแบบมสวนรวมและกจกรรมการพฒนาขดความสามารถในทกระดบโดยการสงเสรมการเขาถงการศกษาทมคณภาพแบบถวนหนาส�าหรบนกเรยน รวมถงคร ผบรหารโรงเรยนและบคลากร และผปกครองทเปนหรอไมเปนคนพการ โดยการจดหาบรการลามภาษามอและผจดบนทก

ASCC 13 ยอมรบสทธของคนพการในการด�าเนนชวตดวยทางเลอกของพวกเขาเอง และรบประกนความหลากหลายของทางเลอกโดยค�านงถงเรองการใชชวตอยางมศกดศร6 การตดสนใจดวยตนเองและรบประกนการอยไดดวยตนเองส�าหรบคนพการเกยวกบแบบแผนการด�ารงชวตและการเขาถงและใชประโยชนได และเพอคมครองทงภายในและภายนอกทอยอาศยจากการเลอกปฏบตบนฐานความพการทกรปแบบ การลดรอนเสรภาพ การแสวงหาประโยชน การลวงละเมดและการใชความรนแรง ซงรวมทงการเลอกปฏบตและความรนแรงบนพนฐานทางเพศและเพศภาวะ

ASCC 14 สนบสนนการพฒนาทรพยากรทางวฒนธรรมทหลากหลายซงยอมรบการผนวกรวม ศกดศร และสทธทเทาเทยมของคนพการ และเชดชการผนวกรวมและการมสวนรวมอยางเตมทในวถชวตดานสงคมและวฒนธรรมในฐานะสทธขนพนฐานและการแสดงออกถงคานยมรวม

ASCC 15 ประกนการเขาถงสภาพแวดลอมสรรคสรางโดยถวนหนา โดยเฉพาะสถาบนการศกษา สถาบนสขภาพและกฎหมายและหนวยงานทใหบรการ หนวยงานบงคบใชกฎหมาย สถาบนสทธมนษยชนแหงชาต และส�านกงานของผใหบรการ ซงรวมถง การขนสงสาธารณะ การนอมน�ามาตรฐานการออกแบบส�าหรบทกคน และการเขาถงขอมลและเทคโนโลยการสอสารทมงเนนเกยวกบประเดนเรองเพศภาวะและกลมอายตางๆ ในทกประเทศสมาชกอาเซยน

ASCC 15.1 รบประกนการยอมรบภาษามอในระดบประเทศในฐานะภาษาส�าหรบคนหหนวกในทกประเทศสมาชกอาเซยน

ASCC 15.2 พฒนาภาษามออยางตอเนองและพฒนาการใชภาษามอภายในประเทศในแวดวงการศกษาในทกประเทศสมาชกอาเซยน




C. มความยงยน ASCC 16 รบประกนวาการพจารณาของคนพการจะไดรบการผนวกรวมเขากบกระบวนการเสรมสรางโอกาสการเขาถงสงแวดลอมทยงยนอยางเทาเทยมซงสนบสนนใหเกดการเปลยนแปลงทางสงคมในทางบวกและการพฒนาเศรษฐกจ และเชอมโยงในเชงบวกกบพนทเมองชานเมองและชนบท

ASCC 17 บรณาการหลกการออกแบบส�าหรบทกคนเพอคนพการไวในการวางผงเมองทงหมดและแนวทางการบรหารจดการ ดวยการพฒนานโยบาย หนสวนทางยทธศาสตร และการประสานงานกบภาคสวนทเกยวของเพอระบบโครงสรางพนฐานทยงยนและเขาถงไดเพอใหบรรลการเปนเมองทนาอยและอาเซยนสเขยว

ASCC 18 สงเสรมการมสวนรวมกบชมชนและกลมผลประโยชนอนๆ โดยเฉพาะอยางยงคนพการในการพฒนาการตอบสนองทครอบคลมและสอดคลองกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ การจดท�ารายการกาซเรอนกระจก และการประเมนความเสยงตางๆ

ASCC 19 สนบสนนใหประเทศสมาชกอาเซยน สถาบนรายสาขาทเกยวของ ภาคเอกชน และสมาชกชมชนในการบรณาการประเดนสทธมนษยชนและคมครองผลประโยชนของคนพการในการด�าเนนการเกยวกบการปรบตวใหเขากบและการบรรเทาผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ซงรวมถงการจดการความเสยงจากการเปลยนแปลงภมอากาศและลดการปลอยกาซเรอนกระจก การจดการกบขยะมลฝอย และการใชพลงงานอยางมประสทธภาพ

ASCC 20 รบประกนความสอดคลองระหวางกฎหมาย นโยบาย แผน และแผนงานตางๆ ดานการจดการภยพบตในระดบประเทศและทองถนกบกรอบการเสรมสรางภมคมกนและลดความเสยงในระดบนานาชาตและระดบภมภาค เพอสนบสนนใหเกดสภาพแวดลอมทครอบคลมส�าหรบคนพการและพรอมรบมอกบภยพบตซงสามารถคาดการณ ตอบสนอง รบมอ และการปรบตวกบภยพบตตางๆ และฟนกลบทดขน ฉลาดขน และเรวขน ในทกประเทศสมาชกอาเซยน

ASCC 21 พฒนาแผนการสรางภมคมกนดานภยพบตโดยการมสวนรวมของคนพการซงรวมถงการประเมนความเสยง แผนการตอบสนองตอสถานการณฉกเฉน และแผนการฟนกลบและฟนฟ และจดสรรทรพยากร และรบประกนการมสวนรวมอยางเขมแขงของคนพการ โดยเฉพาะอยางยง เดก สตร เยาวชน และผสงอาย

D. มภมคมกน ASCC 22 สงเสรมการแลกเปลยนแนวทางปฏบตทดและสงทไดเรยนรเกยวกบการลดความเสยงจากภยพบตเพอพฒนาการด�าเนนงานอยางตอเนองและขยายผลมาตรการเชงนวตกรรมเพอเสรมสรางแผน แผนงาน และกระบวนการจดการภยพบตทครอบคลมส�าหรบคนพการ อกทงด�าเนนการฝกอบรมและกจกรรมเสรมสรางขดความสามารถส�าหรบผสงการกรณสถานการณฉกเฉนและเจาหนาทปฏบตการภาคสนามในสถานการณฉกเฉนในระดบทองถน

ASCC 23 รบประกนวาคนพการสามารถเขาถงและใชระโยชนไดจากอาคารส�านกงานสาธารณะ สงอ�านวยความสะดวก อปกรณ และทรพยากรตางๆ ทเกยวของ ทงในระดบชาต ระดบชมชนและระดบทองถน ซงครอบคลมส�าหรบคนพการส�าหรบสถานการณฉกเฉน

ASCC 24 ออกแบบกลไกและปฏบตตามขอคดเหนของคนพการ โดยการเคารพในศกดศรและประกนความปลอดภยส�าหรบคนพการ




E. มพลวต ASCC 25 สงเสรมการฝกอบรมซงครอบคลมคนพการเพอเสรมสรางทกษะเกยวกบการเปนผประกอบการ ซงรวมถงการสรางความตระหนกเกยวกบนโยบายทางกฎหมาย ความเขาใจตลาด การพสดและจดจ�าหนาย และสารสนเทศและเทคโนโลย ภายใตสภาพแวดลอมทมการแขงขน มนวตกรรม และมพลวตทางเศรษฐกจ

ASCC 26 เพมความตระหนกรของสถาบนทางการเงนและบคลากรดานทรพยากรมนษยเกยวกบสทธของคนพการ โดยเนนในเรองความหลากหลาย การฝกอบรมความเสมอภาค การสงเสรมการมสวนรวม การขจดตราบาปและความล�าเอยงโดยไมไดตงใจและการเลอกปฏบตตอคนพการ

ASCC 27 สงเสรมศนยผประกอบการแบบเบดเสรจส�าหรบคนพการเพอเปนสถานทใหบรการขอมลเกยวกบการสนบสนนดานการเงน ซงรวมถง การเรมตนประกอบวสาหกจขนาดกลาง ขนาดยอม และรายยอย เครอขายผประกอบการ เครองมอทางการเงนทสามารถเขาถงได และรปแบบตางๆ ในการท�าธรกรรมทางเศรษฐกจ


ประเดนและผลลพธการประชมของคณะท�างานพเศษ เพอสนบสนนสทธคนพการ

การประชม วนท สถานท ประเดนส�าคญ

ครงท 1 6-5 ธนวาคม 2559

กรงเทพฯ ประเทศไทย

• รบทราบขอมลสรปประเดนเกยวกบกรอบการด�าเนนงานเพอสงเสรมและปกปองสทธของคนพการในระดบนานาชาตและภมภาคเอเชยแปซฟกโดยผเชยวชาญดานสทธคนพการของสหประชาชาต

• แลกเปลยนขอมลในประเดนความเหลอมล�า และ ขอทาทายตอการด�าเนนงานและการขบเคลอนกรอบการท�างานทมประสทธภาพในภมภาคอาเซยน

ครงท 2 19 - 18 เมษายน 2560

จาการตา ประเทศอนโดนเซย

• ทประชมเหนชอบรวมกนใหจดตงคณะท�างานพเศษเพอสนบสนนสทธคนพการส�าหรบประชมคมอาเซยน ซงประกอบไป 10 ผ แทนจากคณะกรรมาธการระหวางรฐบาลอาเซยนวาดวยสทธมนษยชน (AICHR) และ 10 ผแทนขาราชการระดบสงดานสวสดการสงคมและการพฒนา (SOMSWD) และ 2 ผแทน จากคณะกรรมาธการอาเซยนวาดวยการสงเสรมและคมครองสทธสตรและเดก (ACWC) โดย 1 ทานมาจากสทธผหญง และ 1 ทานมาจากสทธเดก

• เหนชอบรวมกนใหคณะกรรมาธการระหวางรฐบาลอาเซยนวาดวยสทธมนษยชน และ ขาราชการระดบสงดานสวสดการสงคมและการพฒนาเปนประธานรวมกนในการประชมคณะท�างานน

• หารอรวมกนในประเดนส�าคญทควรเรงพฒนากอนในการขบเคลอนกรอบการด�าเนนงานส�าหรบการสงเสรมบทบาทและการมสวนรวมของคนพการในประชาคมอาเซยน เพอระบหนวยงานในอาเซยนทเกยวของส�าหรบการด�าเนนมาตราการใหสมพนธกน

• จดการประชมรวมกนกบสภาอาเซยนเพอคนพการ (ASEAN Disability Forum) ผเชยวชาญดานสทธคนพการของสหประชาชาต และองคกรความรวมมอระหวางประเทศแหงญปน (Japan International Cooperation Agency) และมการแลกเปลยนมมมองตอประเดนเปาหมายพฒนาทยงยน (Sustainable Development Goals) ในการด�าเนนงานเรองสทธคนพการ

ครงท 3 23 - 22 มถนายน 2017

ภเกต ประเทศไทย

• หารอรวมเกยวกบโครงรางแผนปฏบตงานระดบภมภาคในเรองสทธคนพการในประชาคมอาเซยน โดยพจารณาประเดนส�าคญจาก กรอบการด�าเนนงานส�าหรบการสงเสรมบทบาทและการมสวนรวมของคนพการในประชาคมอาเซยน ป 2563-2554

• หารอรวมกนเกยวกบกลไกในการจดเกบขอมลและสถตกบกองงานสถต ส�านกงานเลขาอาเซยน และเหนถงความส�าคญของการจดแยกขอมลตางหากส�าหรบประเดนความพการเพอใหความส�าคญกบสทธคนพการในภมภาคน

• พบกบ สภาอาเซยนเพอคนพการ เพอหารอเกยวกบกลยทธในการบรณาการและสงเสรมสทธคนพการในอาเซยน



ครงท 4 16 - 15 ธนวาคม 2560

ดานง ประเทศเวยดนาม

• เหนพองรวมกนวาประเดนทส�าคญของเอกสารฉบบนจะตองมแนวทางทเปนไปตามเสาของประชาคมอาเซยนควรสอดคลองตามเปาหมายของแตละประชาคม รวมถงเปนแนวทางทมตอการตระหนกถงสงคมอยางรอบดานทไมทงใครไวขางหลง ตามวสยทศนประชาคมอาเซยน 2568

• รบรองโครงรางเอกสารทไดใหชอ ณ ขณะนนวา แผนแมบทอาเซยน พ.ศ. 2568 บรณาการประชาคมอยางรอบดานเพอสทธคนพการ

• รวมกนหารอกบตวแทนจากสหประชาชาต ซงเปนคณะผรางอนสญญาวาดวยสทธคนพการ ค�ามนอนชอนเพอแลกเปลยนประสบการณและแนวทางในการรางแผนปฏบตการระดบภมภาค

ครงท 5 6 – 5 กมภาพนธ 2561


• ปรบเปลยนชอของแผนปฏบตระดบภมภาคเปน “แผนแมบทอาเซยน พ.ศ. 2568 เพอบรณาการสทธคนพการ”

• ด�าเนนพจารณาการรางแผนบรณาการฯ ตอเนอง

• รวมหารอกบสภาอาเซยนเพอคนพการ (ASEAN Disability Forum) เกยวกบรางแผนแมบทอาเซยน พ.ศ. 2568 เพอบรณาการสทธคนพการ และปรกษากบรองเลขาธการอาเซยนดานงานบรหารเกยวกบความพยายามในการเรมสรางสทธคนพการ

• พจารณาประเดนการน�าแผนไปปฏบตใช การตดตาม การประเมณผล และสวนกลไกการทบทวนแผนบรณาการฯ

ครงท 6 17 - 16 เมษายน 2018


• ปรกษาหารอรวมกบรองเลาขาธการอาเซยนดานการเมองและความมนคง (APSC) และรองเลขาธการอาเซยนดานเศรษฐกจ (AEC) เกยวกบความพยายามในการเรมสรางสทธคนพการในระดบสงสด ผานกลไกการประชมทมอยของอาเซยนทง 4 กลไกทมชอวา การประชมประสานงานส�าหรบแผนปฏบตการประชาคมการเมองความมนคงอาเซยน (ASCCO) การประชมคณะกรรมการรายสาขาดานเศรษฐกจ (COW) การประชมประสานงานของคณะกรรมการภายใตแผนงานประชาคมอาเซยนดานสงคมและวฒนธรรม (SOC-COM) และการประชมรวมระดบเจาหนาทอาวโสอาเซยนกบอธบดอาเซยน (JCM)

• จดการประชมรวมกบสภาอาเซยนเพอคนพการ (ASEAN Disability Forum) เกยวกบประเดนขอทายทายและ สถานการณบรบทแวดลอม และการรกษาความปลอดภยขอมลทกระจดกระจายส�าหรบคนพการในอาเซยน

• มความเหนชอบรวมกนทจะเผยแพรรางเอกสารเพอขอรบขอเสนอแนะจากหนวยงานในอาเซยนทงหมด



ครงท 7 6 กรกฎาคม 2018


• รบทราบการใหความสนบสนนจากรองเลขาธการอาเซยนดานสงคมและวฒนธรรมในการทคณะท�างานพเศษท�าใหเกดการสนบสนนสทธคนพการในระดบภมภาค

• ทบทวนขอเสนอแนะทไดรบจากองคกรในอาเซยน

• รวมหารอและแลกเปลยนขอมลกบสภาอาเซยนเพอคนพการ (ASEAN Disability Forum) เกยวกบขอเสนอแนะของสภาส�าหรบแผนบรณาการฯ

• เหนชอบรวมกนในการเผยแพรรางฉบบสดทายของแผนบรณาการฯ เพอขอรบขอมลและขอเสนอแนะจากหนวยงานในอาเซยน

ครงท 8 15-14 กนยายน 2018

กรงเทพฯ ประเทศไทย

• สรปเอกสารแผนบรณาการฯ ซงไดรบการสนบสนนจากทง 3 ประชาคม และการพจารณาเปดรบขอเสนอแนะ อกครงจากหนวยงานอาเซยนทเกยวของ

• เหนชอบรวมกนในการใหก�าหนดเวลาการรบรอง โดยผน�าประเทศในการประชมสดยอดผน�าอาเซยน ครงท 33


สมาชกคณะท�างานเพอสทธคนพการในประชาคมอาเซยน

ประธานรวมดร.เสร นนทสต - ผแทนประเทศไทยในคณะกรรมาธการระหวางรฐบาลอาเซยนวาดวยสทธมนษยชน

นาย รเชรด แทน กก ทง – ผแทนทประชมเจาหนาทระดบสงดานสวสดการสงคมและการพฒนา สงคโปร

สมาชกคณะกรรมาธการระหวางรฐบาลอาเซยนวาดวยสทธมนษยชน (AICHR)

1. นาย พลนะละดา พา – กมพชา

2. นาย ทอลฮาส ดามานก – อนโอนเซย

3. นาง เวยงวง กตตะวง – ลาว

4. นาย เอดมน บอน ไต ซน – ผแทนประเทศมาเลเซยในคณะกรรมาธการระหวางรฐบาลอาเซยนวาดวยสทธมนษยชน

5. นาย โม เซด อง – เมยนมาร

6. นาย จอหน พอล ครซ – ฟลปปนส

7. นาง ลม ซ-เม มเชล – สงคโปร

8. นาง เหวงยน ท หนา – ผแทนประเทศเวยดนามในคณะกรรมาธการระหวางรฐบาลอาเซยนวาดวยสทธมนษยชน

เจาหนาทระดบสงดานสวสดการสงคมและการพฒนา (SOMSWD)

1. นาย โมฮมหมด นาสรลาห ฮาคม โมฮมเหมด – บรไน ดารซาเลม

2. นาย เมลโน เยยบ – กมพชา

3. ดร. มมาน นรยานา – อนโดนเซย

4. นาย สสวสด โคโมโฮน – ลาว

5. นาง นอราสะน บนต โมฮมหมด บาซารดน – มาเลเซย

6. นาย คน ซาน ย – เมยนมาร

7. นาง ฟลอรตา รเบยโน วลลาร – ฟลปปนส

8. นายศรพงษ ศรอาคะ – ไทย

9. นาง ฮา ท มนห ดก – เวยดนาม

คณะกรรมาธการอาเซยนวาดวยการสงเสรมและคมครองสทธสตรและเดก (ACWC)

1. นาง ยยม ฟาฮน ปารยาน ผแทนประเทศอนโดนซยในคณะกรรมาธการอาเซยนเพอคมครองและสงเสรมสทธสตรและสทธเดก (สทธเดก)

2. ดร. รชดา ไชยคปต ผแทนประเทศไทยในคณะกรรมาธการอาเซยนเพอคมครองและสงเสรมสทธสตรและสทธเดก (สทธสตร)

อาเซยน ประชาคมของโอกาสส�าหรบทกคน

asean enabling แผนแม่บท masterplan 2025 อาเซียน...one vision one...

Documents