1

Unang Yunit – Pasiuna sa

Alampat ug Pagdibuho

r

Tum

on

g sa

Pa

gtu

on

o P

ag

tuki sa

Ala

mp

at

COLOR—Finger painting by pre-school student of

Kids Ahoy, May 2010 from: Z.P. Garcia

LINE—Door frame, 2010 and

san fransisco plant from: Z.P. Garcia

SHAPE—Cagayan De Oro Yakan cloth– Inalaman

and “Nutart” Philippine patterns by Bernadette

Solina. Photo of Yakan cloth by Z.P. Garcia and Nutart from http:www.nutart.blogspot.com TEXTURE—L: ”Self-

portrait-too” Oscar

Floirendo from: http:www.manilaartblog

ger.com R: jeepney

sculpture by Hope

Christian HS grade 6 student, SY 07-08 from Z.P.

Garcia

2

Alampat ang tanan nga nagalibot kanato. Tan-aw sa gawas, mga porma ug mga linya ang

atong makit-an bisan asa.

Imo ba kining nakit-an?

Kitang tanan adunay hiyas sa pagkamaalampaton.

(Artist).

Gisulat sa nagdibuho ang iyang ngalan sa iyang

nabuhat.

Gisulat usab niya ang petsa niini.

Ngalan: Petsa:

Unang Pagtulon-an:

Unsa ang Alampat? (Art)

Idibuho o ilaraw ang imong nakit-an:

3

Nahimo o namugna ang linya pinaagi sa

pagsumpay sa mga tulbok.

Imo bang masumpay kining mga tulbok?

Nagkalain-lain ang matang sa linya:

Mahulagway ba nimo kining mga linya?

Unang Bahin: Ang Mga Linya Bisan Asa!

Paghimo og mga linya:

4

Adunay mga linya nga nagtagbo sa isig ka tumoy.

Kini gitawag og porma.

Ang porma lapad nga walay abli sa kilid.

Hain niini ang porma?

Unsa ang mga porma ug linya ang imong nakit-an?

Ikaduhang Bahin: Mga Porma Bisan Asa

Paghimo og mga porma:

5

6

(all pictures- . Garcia files)

Self portraits by grade 1 students, Hope Christian High school, SY 2005, Photo from: Z.P.

Garcia

“Un india pescadora” by Damian

Domingo

From: http://skyscrapercity.com

Dr Eleuterio Pascual Collection

“Bogobo women” by Bernadette

Solina “Palay Maiden” by Fernando Amorsolo

From:

http://www.adenu1980.blogspot.com

Self Portrait by Victorio Edades, 1928

From: http://www.inquirer.net

Self Portrait by Felix Hidalgo, 1901

From: http://www.kulay-diwa.com

Various self-portraits

by

Children grades 1

and 4

Photo by Z.P. Garcia

Mg

a D

inib

uh

on

g H

ula

gw

ay

7

Ang hulagway usa ka retrato sa nawong sa tawo.

Nagpakita kini gikan sa abaga ngadto sa ulo.

Ang pagtan-aw sa hulagway, susama sa pagtan-aw

sa nawong sa tawo.

Makit-an nimo ang nagkalain-laing bahin sa

nawong.

Madibuho ba nimo ang mga bahin sa nawong?

Makit-an usab sa hulagway ang tibuok lawas.

Madibuho ba nimo ang imong kaugalingon?

Malaraw ba usab nimo ang hulagway sa uban?

Ayaw kalimti ang pagsulat sa imong ngalan ug

petsa!

ilong

dalunggan

dalunggan

Ikaduhang Pagtulon-an:

Akong Nawong ug Lawas

mata mata

baba

8

Hinumdomi nga ang hulagway makapakita usab sa

tibuok nimong lawas.

Karon, madibuho ba nimo ang hulagway sa imong

tibuok lawas? Unsa man ang imong gisul-ob?

Ngalan Petsa

Ikatulong Pagtulon-an:

Ang Hulagway sa Tibuok Lawas

9

Nakahinumdom ba ka sa pagdibuho sa tibuok

nimong lawas?

Magamit nimo ang susama nga mga linya ug porma

sa pagdibuho sa ubang tawo. Mahimo nga imong

baga-on, o nipison, o tas-on o mub-on.

Ikaw (Kinsa kini?) (Kinsa kini?)

Ika-upat nga Pagtulon-an:

Nagkalain-laing Tawo, Nagkahugpong:

Ako, Akong Banay, ug ang Mga Tawo sa

Palibot

10

Pagdibuho karon og mga tawo nga nagkahugpong

sa paghimo og usa ka butang:

Unsa ang ilang gibuhat?

11

Makadibuho usab ikaw og mga hayop gamit ang

mga linya ug mga porma!

Pagdibuho og mga hayop gamit ang mga linya ug

porma.

Ikalimang Pagtulon-an:

Mga Hayop sa Pilipinas

12

Makadibuho usab ikaw og mga tanom gamit ang

mga linya ug mga porma!

Pagdibuho og mga tanom nga makita sa inyong

tunghaan o eskwelahan, sa inyong balay, o sa

inyong kasilinganan.

Unsang porma ang inyong

makit-an sa mga balay ug mga simbahan?

Usa sa mga nagalam nga balay (balay nga bato) sa Bagac, Bataan.

Ang simbahan sa Miag-ao, Iloilo, usa sa mga giila sa UNESCO nga lugar

nga kabilin. (Pictures from files of Z. P. Garcia)

Ika-unom nga Pagtulon-an:

Mga Tanom sa Pilipinas

13

Nagpuyo kita sa nagkadaiyang panagway sa balay.

Ang uban dagko, gagmay usab ang uban;

Ang uban gibuhat gikan sa kahoy ug kawayan;

Ang uban gibuhat sa bato ug semento;

Ang uban nga balay gipatindog sa yuta

Ang uban usab sa tubig sama sa “stilt” o karang!

Unsa man ang panagway sa inyong balay?

Malaragway mo bala ini?

Mahulagway ba nimo kini gamit ang mga pulong?

Ikapitong Pagtulon-an:

Mga Balay sa Pilipinas

14

Adunay mga nagkadaiyang matang sa gambalay o

building.

Tindahan ang uban, mga simbahan, ug ang uban

mga tulonghaan.

Pagdibuho og mga gambalay nga imong makit-an

sa kasilinganan.

Unsay imong nakit-an sa tindahan?

Ikawalong Pagtulon-an:

Mga Balay ug Mga Gambalay (Building) sa

Kasilinganan

15

Sa mga balay o gambalay, bisan sa alampat,

adunay positibo nga lugar, ug negatibo nga lugar.

Ang positibong lugar mao ang bahin nga adunay

sulod niini.

Ang negatibong lugar mao ang luna nga walay

sulod niini.

Lugar (Space)

Ang itom nga bahin mao

ang lugar, ug ang puti nga

kasingkasing anaa niini.

Mao kini ang positibong

lugar.

Kini ang negatibong lugar.

Walay sulod kini.

Kining hulagwaya

nagpakita nga adunay

balay sa puti nga

kuwadrado. Mao kini ang

positibong lugar.

Ang kuwadrado mao ang

positibong lugar.

16

Ang mga lugar sa tunga sa mga balay ug mga

gambalay gitawag usab og mga negatibong lugar.

Makadibuho ba ka og nagkahugpong nga

gambalay o building sa imong kasilinganan?

17

Hu

lag

wa

y sa

Kin

aiy

an

ho

ng

Tala

na

wo

n

“Sunset over Malabon fishponds” by Fernando Amorsolo in 1950. from the Adamson Univ. Collection, http://www.mymalbon.com

“Cypress and Wheatfield” by Vincent Van Gogh, from http://www.abstractsk.com

“Vista de la entrada de la Calzada de San Sebastian

hasta la Yglesia de Nuestra Senora del Carmen” by

Jose Honorato Lozano from:

http://www.skyscrapercitycom | “Fantasy houses” by

grade 1 students of Hope Christian HS, SY 08-09 from Z.P. Garcia

Harvest scene by Fernando Amorsolo from http://www.askart.com

Japanese landscape Chinese style by Shûgetsu, from Honolulu Academy of Arts http://www.commons.wikimedia.org

“Landscape from Bretagne” by Paul Gauguin from http://www.commons.wikimedia.org

“Ygorrotes. Un asecho de los viajeros que transitan por el camino del Monte Caraballo en la provincia de Cagayan” by Jose Honorato Lozano from http://www.skyscrapercity.com

18

Ang talan-awon parehas sa dakbayan, apan ang

nakalahi lamang kay adunay kalakip nga natural

nga talan-awon sama sa mga kahoy ug bukid.

Sa Alampat, ang kada talan-awon adunay linya diin

nag-abot ang langit ug ang yuta.

Nakit-an ba nimo ang nipis ug tul-id nga linya?

Mao kana ang linya sa kapunawponawan (horizon).

Ang paggamit niining linyaha nagpakita, diin ang

langit ug ang yuta nagtagbo.

Hain niana nga kahoy ang layo?

Ikasiyam nga Pagtulon-an:

Mga Talan-awon Gikan sa Akong Tunghaan

ug Balay

19

Hain niana nga kahoy ang duol?

Idibuho ang kahoy sa talan-awon sa taas..

Idibuho ang imong kaugalingong talan-awon dinhi.

Kolori kini.

20

Ikaduhang Yunit – Pagpintal

Ingon sa bangaw, adunay daghang kolor ang

kinaiyahan. Makit-an ang mga kolor sa mga bato,

mga tanom ug bisan pa gani sa balas!

Kolori kining mga butang sa kinaiyahan:

Imo bang madibuho ug mabutangan og kolor ang

uban pang butang sa kinaiyahan? Buhata kini.

Ikanapulo ug Ika-onse nga Pagtulon-an:

Kolor sa Kinaiyahan

21

Makahimo ka og nagkalin-laing dibuho ug mga

nindot nga disenyo gamit ang mga porma, linya, ug

kolor.

Ang Parol makit-an nimo panahon sa Pasko.

Nahibalo ba ka nga makahimo ka og imong

kaugalingong disenyo gamit ang mga porma ug

mga linya?

Pagsulay og himo dinhi sulod sa lingin:

Himo pag-usab dinhi sa sulod sa duha ka lingin.

Ika-dose ug Ika-trese nga Pagtulon-an:

Disenyo Sama sa PAROL

22

Ayaw kalimti pagkolor niini !

23

Mga Talan-awon sa Atong Palibot.

(Pictures from the files of Z.P. Garcia)

24

Pagbutang og laraw (sketch) sa imong talan-awon

nga dagat o sapa o bisan unsang talan-awong

tubig sa inyong lugar.

Unsa man ang imong nakit-an sa maong talan-awon

nga imong gidibuho?

Unsa ang mga kolor o bulok niini?

Ika-katorse nga Pagtulon-an:

Pagpintal og Talan-awon sa Dagat

25

Ang kasilinganan nga imong gilaraw kanhi gitawag

og talan-awon sa dakbayan (Cityscape).

Ang talan-awon sa dakbayan nagpakita og usa ka

siyudad . Kon ikaw maglaraw o magdibuho og talan-awon sa

dakbayan, ang butang nga anaa nahimutang sa

ubos sa panid sa papel mas dagko og mas duol tan-

awon. Mao kini ang gitawag og Kinadayagan o

Atubangan (Foreground).

Makita ba nimo ang kinadul-an nga balay? Ang

kinalay-an usab nga balay?

Ang balay nga gamay nga makit-an sa layo,

gitawag og Likoran (Background).

Ika- kinse ug Ika-disesays nga Pagtulon-an:

Talan-awon sa Dakbayan

26

Unsa man nga bahin sa kasilinganan ang makit-an

sa kinadayagan o atubangan (foreground)? Unsa

pod ang anaa sa likoran (background)?

Unsa man ang imong makit-an nga gibuhat sa mga

tawo sa balay o tunghaan matag adlaw?

Tan-awa gamit ang viewfinder, ug idibuho dinhi:

27

Hu

lag

wa

y sa

Wa

lay K

ina

bu

hin

g B

uta

ng

ug

Ko

lor

Cityscape collage by Kids Ahoy student, 2010 from Z.P. Garcia and Color Wheel

pizza pie by

grade 1

student

Hope

Christian HS,

SY 08-09, from Z.P. Garcia

“Birds” by Abdul Mari Imao from Z.P. Garcia file

“Atis and lanzones” by Fernando Amorsolo from http://www.micheatsandshops.com

“Still life” by Paul Cezanne, 1893 from http://www.susanwellingtonart.wordpress.com

“Music and Violin” by Russov Lev http://www.commons.wikimedia.org

“Chaudron et prunes” by Alfred Arthur Brunel Neuville http://www.commons.wikimedia.org

LEFT: The Philippine Flag from http://www.commons.wikimedia.org

RIGHT: “A pair of shoes” by Vincent Van Gogh from http://www.

commons.wikimedia.org

28

Sa alampat, ang gidrowing o gipintal nga mga

butang ginatawag og STILL LIFE o hulagway nga dili

molihok.

Usahay ang mga maalampaton (artists) mogamit og

mga prutas; apan mahimo ra ang paggamit og

uban pa nga mga butang sama sa gamit sa

tulonghaan, o mga botilya, ug uban pa.

Sulayi kini:

Pagpundok og mga butang nga magkapareha ang

gamit, sama sa gamit sa tulongha-an, o mga butang

gamit sa pagkaon; sama sa plato, baso, kutsara ug

tinidor.

Ilaraw o Idibuho ang mga butang dinhi.

Karon, pundoka ang mga butang sa taas sa lamisa.

Idrowing ang mga ini kag butangan sang duag.

Ika-dise siyete nga Pagtulon-an:

Pagpintal og Still Life

29

Idibuho kini.

Kolori usab kini.

Kanindot no!

Karon, nakadibuho ka og usa ka Still Life!

Makahuna-huna ba ka og ulohan o ngalan sa imong

Still Life?

Ulohan:

30

Ika- dise-otso nga Pagtulon-an:

Pagpintal sa Talan-awong Hinanduraw

(IMAGINARY LANDSCAPE)